You are on page 1of 31

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.

HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

QUÁ TRÌNH & THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG

PGS. TS. Trịnh Văn Dũng


1
Bộ môn: Quá trình và thiết bị CN Hóa – SH – Thực phẩm
TRÍCH LY LỎNG – LỎNG

1. Khái niệm chung


2. Cân bằng pha hệ lỏng – lỏng
3. Cân bằng vật chất (các phương pháp trích ly)
4. Thiết bị trích ly
5. Tính toán thiết bị trích ly

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 2


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
1. Khái niệm chung
Trích ly loûng – loûng laø gì?
Quaù trình tách moät hay moät vaøi caáu töû từ hỗn hợp loûng bằng chất
loûng khoâng tan trong dung dòch ñaàu.
Cấu tử được tách: cấu tử bị trích ly
Chaát loûng duøng ñeå taùch: dung moâi hay taùc nhaân, chất trích ly
Dung dòch thu ñöôïc sau khi hoøa tan caáu töû caàn trích ly: dòch chieát
Chaát loûng ñaàu sau khi bò taùch caáu töû caàn phaân taùch: nöôùc caùi
F(A + B) + C (S)  R(A + B) + E (C + B)

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 3


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
1. Khái niệm chung
Trích ly là quá trình chọn lọc
Quaù trình cần chú ý chọn dung môi:
-Độ chọn lọc cao
-Dễ tái sinh
-Ít độc hại
-Giá cả phải chăng, ổn định, dễ kiếm

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 4


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
1. Khái niệm chung

F(A + B) + C (S)  R(A + B) + E (C + B)

Ñeå thu hoài caáu töû trích ly (hoaøn nguyeân dung moâi) tieán haønh:
-Chöng luyeän
- Đun boác hôi dung dòch chieát
Quaù trình trích ly ñöôïc duøng trong: coâng nghieäp hoùa chaát
daàu moû
thöïc phaåm...
Thu hoài caùc caáu töû quyù, hieám hay laøm saïch caùc chaát ñoäc haïi ra khoûi
dung dòch ...

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 5


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
1. Khái niệm chung

F(A + B) + C (S)  R(A + B) + E (C + B)


Phöông phaùp coù öu ñieåm:
-Caùc dung dòch khoâng theå hoaëc khoù taùch baèng chöng luyeän (co
nhieät ñoä soâi gaàn nhau, ñaúng phí, coù nhieät ñoä soâi cao nhöng deã bò
phaân huûy nhieät ...)
-Dung dịch tách được bằng chưng nhưng không kinh tế

Nhược điểm:
-Do sử dụng dung môi nên tăng chi phí cho dung môi
-Khó tách hết dung môi khỏi sản phẩm
-Công nghệ phức tạp

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 6


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
2. Cân bằng pha trong hệ lỏng – lỏng
Ñoái vôùi heä hai chaát loûng khoâng tan laãn lyù töôûng caân baèng pha ñöôïc
xaùc ñònh baèng ñònh luaät phaân boá.
Theo ñònh luaät phaân boá: tyû soá noàng ñoä caân baèng cuûa caáu töû phaân
boá giöõa hai pha loûng khoâng tan laãn ôû nhieät ñoä khoâng ñoåi laø haèng
soá: y
t
1

y
t  const t2
m   const  y  mx
x
t3

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 7


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
2. Cân bằng pha trong hệ lỏng – lỏng

Dung dịch thực


y
y  f x
 1

2
1 – heä lyù töôûng
2 – dung dòch thöïc khoâng ñieän ly
3 – dung dòch ñieän ly 3

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 8


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
2. Cân bằng pha trong hệ lỏng – lỏng

Hệ ba cấu tử

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 9


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
2. Cân bằng pha trong hệ lỏng – lỏng

Hệ ba cấu tử

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 10


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
2. Cân bằng pha trong hệ lỏng – lỏng
B
Hệ ba cấu tử

A C

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 11


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3. Cân bằng vật chất
3.1 Trích ly một bậc
3.2 Trích ly nhiều bậc chéo chiều
3.3 Trích ly nhiều bậc ngược chiều
3.4 Trích ly liên tục

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 12


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.1 Trích ly một bậc

Sơ đồ nguyên lý:

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 13


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.1 Trích ly một bậc

Cân bằng vật chất:


Cho: F, xF, e
Xác định: S, E, R, yE, xR
giới hạn

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 14


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.1 Trích ly một bậc

Cân bằng vật chất:


Cho: F, xF, e
Xác định: C, E, R, yE, xR
giới hạn
Ta có: F + S = M = R + S
FxF + SyS = RxR + EyE
Löôïng dung moâi caàn duøng: C  F FM
MC
ME
Löôïng nöôùc caùi thu ñöôïc: R  M
RE

MR
Löôïng dòch chieát thu ñöôïc: E  M  MR
RE
Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 15
TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.1 Trích ly một bậc

Giới hạn:
F  F* hay xF  x*F

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 16


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.2 Trích ly nhiều bậc chéo dòng

Trích ly một bậc:


- Nồng độ thấp
- Độ thu hồi không cao
- Tốn nhân công, năng lượng
- Khó cơ giới hóa, tự động hóa

Để tăng độ thu hồi


- Lặp lại trích ly một bậc
- Theo sơ đồ chéo chiều

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 17


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.2 Trích ly nhiều bậc chéo dòng

Sơ đồ nguyên lý:

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 18


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.2 Trích ly nhiều bậc chéo dòng

Cho: F, xF, e
Tính: Số bậc n?

Mỗi bậc:
Fi-1 + Si = Ri1 + Si = Mi = Ri + Ei
Ri1xi1 +Siyi = Mixi = Rixi + Eiyi

Bậc 1:
F0 + S1 = M1 = R1 + E1
F0xF0 +S1y1 = M1x1 = R1x1 + E1y1

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 19


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.2 Trích ly nhiều bậc chéo dòng

Mỗi bậc:
Fi1 + Si = Mi = Ri + Si
Fi1xi1 +Siyi = Mixi = Rixi + Siyi

Đường làm việc:


Fi 1 Ri
yi   xi  xi 1  yi
Si Si

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 20


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.3 Trích ly nhiều bậc ngược dòng
Nhược điểm trích ly nhiều bậc chéo dòng:
- Thu nhiều sản phẩm không giống nhau

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 21


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.3 Trích ly nhiều bậc ngược dòng

Cân bằng vật chất:

Cho: F, xF, e
Tính: Số bậc n?

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 22


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
3.4. Trích ly liên tục

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 23


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
4. Thiết bị trích ly

Quá trình gồm 3 giai đoạn:


-Phân tán hai pha
-Thực hiện truyền khối
-Tách hai pha (hoàn nguyên dung môi)

Thiết bị có 3 bộ phận:
-Khuấy (phun)
-Tăng truyền khối: Re
-Tách hai pha: giọt kết dính

Để thực hiện:
- Một bậc
-Nhiều bậc chéo dòng
-Nhiều bậc ngược dòng
Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 24
TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
4. Thiết bị trích ly

Quá trình gồm 3 giai đoạn:


-Phân tán hai pha
-Thực hiện truyền khối
-Tách hai pha (hoàn nguyên dung môi)

Thiết bị có 3 bộ phận:
-Khuấy (phun)
-Tăng truyền khối: Re
-Tách hai pha: giọt kết dính

Để thực hiện:
- Một bậc
-Nhiều bậc chéo dòng
-Nhiều bậc ngược dòng
Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 25
TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
4. Thiết bị trích ly

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 26


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
4. Thiết bị trích ly
Caùc daïng thieát bò trích ly khaùc:
Thaùp ñeäm
Thaùp ñóa coù oáng chaûy chuyeàn
Thaùp roto

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 27


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
4. Thiết bị trích ly

Thaùp roto
Baøi toaùn trích ly caàn giaûi quyeát
ñöôïc 3 vaán ñeà:
Xaùc ñònh ñöôøng kính gioït;
Xaùc ñònh toác ñoä gioït;
Tính toaùn truyeàn khoái trong vaø
ngoaøi gioït;

Caùch ñaët vaán ñeà vaø giaûi quyeát coøn


phuï thuoäc vaøo quan ñieåm cuûa
ngöôøi ñaët baøi toaùn;

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 28


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
4. Thiết bị trích ly
Thaùp xung

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 29


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
4. Thiết bị trích ly
Truyeàn khoái giöõa gioït vaø moâi tröôøng lieân tuïc:
Truyeàn khoái trong gioït: 0, 00375W0
- Quá trình ổn định 1 

1 1
2
Khi Re < 200, không có dòng tuần hoàn:
Re1 Sc1
Sh  0,65
1
1
2
Khi Re > 200, có dòng tuần hoàn: Sc1
Sh  0,65 Re 0,6
1
1
1
2

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 30


TRÍCH LY LỎNG – LỎNG
4. Thiết bị trích ly
Truyeàn khoái giöõa gioït vaø moâi tröôøng lieân tuïc:
Truyeàn khoái ngoài gioït:
- Mô hình quả cầu rắn Sh2  2  0,76 Re 0,5
2 Sc 0, 33
2
- Mô hình thẩm thấu
Sh2  1,13 Pe2

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 31

You might also like