Thiết bị xả an Bộ môn chế biến dầu khí

tranhaiung@gmail.com
toàn
 Giới thiệu
• Quá áp xảy ra do hỏng hóc thiết bị hoặc lỗi
người vận hành
• Khi áp suất vượt quá áp suất an toàn của
đường ống và bể chứa, hiện tượng gãy, vỡ xảy
ra gây thoát chất độc và cháy
• Ngăn ngừa quá áp bằng:
– Tính an toàn tự có của hệ thống
– Thiết kế phù hợp và điều khiển hệ thống trong
vùng an toàn
– Thiết bị xả an toàn
 Vị trí xả

Giới thiệu
Loại TB xả

Tình huống xả

Dữ liệu quá trình xả

Kích thước TB xả
một pha và 2 pha

Trường hợp xấu nhất

Thiết kế HT xả
 Khái niệm về xả an toàn
Hệ thống xả cần có để đáp ứng:
• Bảo vệ người vận hành trước thiết bị áp suất
cao
• Giảm thiểu thất thoát hóa chất khi hệ thống
vận hành bị lỗi
• Ngăn ngừa hư hỏng thiết bị
• Ngăn ngừa nguy hiểm cho thiết bị lân cận
• Giảm chi phí bảo hiểm
• Tuân thủ quy định pháp luật
 Khái niệm về xả an toàn
Quan hệ áp suất với thời gian với các phản ứng mất kiểm
soát
(A) Có xả khí
(B) Xả bọt (Dòng 2 pha)
(C) Thiết bị phản ứng kín
 Các định nghĩa về xả an toàn
Áp suất cài đặt

Áp suất làm việc

cho phép tối đa

Áp suất vận
hành
Áp suất tích lũy

Áp suất quá áp
 Các định nghĩa về xả an toàn

Áp suất ngược

Áp suất giảm
khi xả

Áp suất tích lũy

tối đa cho phép

Hệ thống xả
Các định nghĩa về xả an toàn
 Định vị vị trí xả an toàn
Các câu hỏi đặt ra khi định vị vị trí xả an toàn

Nhiệt và khuấy
Sai chất
Vận hành lỗi
Hệ lỏng kín bị
gia nhiệt
Dẫn dòng sai
Thiết bị trong
đám cháy
Phản ứng bị mất
kiểm soát
Định vị vị trí
xả an toàn
Hướng dẫn
áp suất xả an
toàn
 Định vị vị trí xả an toàn
Hướng dẫn áp suất xả an toàn
(1)Bồn chứa (TB phản ứng, tồn trữ, tháp, bồn công
nghệ) phải có TB xả
(2)Đoạn ống cô lập 2 đầu chứa đầy chất lỏng bị gia
nhiệt (nắng) hoặc làm lạnh phải có TB xả
(3)Bơm thể tích dương phải có TB xả
(4)Bồn tồn trữ cần xả áp suất cao và chân không
(5)Bồn gia nhiệt kiểu vỏ bồn bằng hơi nước áp suất
thấp phải có TB xả ở vỏ
Định vị vị trí xả an toàn

Ví dụ định vị vị trí xả an toàn

 Định vị vị trí xả an toàn

Thiết bị phản ứng

Bơm thể tích

Thiết bị trao đổi

nhiệt

Bồn công nghệ

Ống xoắn ruột gà
trong TB phản ứng
 Các loại thiết bị xả an toàn
• Thiết bị xả an toàn được lựa chọn dựa vào lưu
chất xả: khí, lỏng, hỗn hợp lỏng-khí, chất rắn,
chất ăn mòn
• Có thể xả ra ngoài môi trường hoặc vào thiết
bị (bồn chứa, đuốc đốt, lò nung…)
• Lựa chọn loại thiết bị xả theo:
– Thiết kế chi tiết của hệ thống xả
– Thông số quy trình công nghệ
– Tính chất vật lý lưu chất
 Các loại thiết bị xả an toàn
Hai loại thiết bị xả chính:
Thiết bị xả kiểu lò xo: thường
mở ở 110% P_operation

– Thiết bị xả kiểu đĩa nổ

 Các loại thiết bị xả an toàn
Thiết bị xả kiểu lò xo có 2 loại chính
– Loại thông thường: áp suất cài đặt phụ thuộc độ
giảm áp qua van
– Loại màng cân bằng
Áp suất cân bằng luôn
là áp suất khí quyển
 Các loại thiết bị xả an toàn
Thiết bị xả kiểu đĩa nổ có tính chất
– Độ dẻo của màng kim loại trong đĩa nổ phụ thuộc
vào áp suất, khi áp suất hệ thống thay đổi, áp suất
vỡ của đĩa nổ bị thay đổi
– Áp suất chân không có thể làm hỏng đĩa nổ
– Khi bị vỡ đĩa nỗ sẽ duy trì lỗ mở cho đến khi xả hết
lưu chất. Điều này tạo khả năng không khí xâm
nhập vào hệ thống tạo hỗn hợp cháy nổ
– Mảnh vỡ của đĩa có thể làm tắc đường ống sau nó
 Các loại thiết bị xả an toàn
Đĩa nổ thường được lắp đặt nối tiếp với van xả
kiểu lò xo:
– Để bảo vệ van kiểu lò xo đắt tiền không bị ăn mòn
– Cách ly tuyệt đối với bên ngoài cho các lưu chất rất
độc
– Cách ly tuyệt đối với bên ngoài cho chất cháy nổ
– Bảo vệ van kiểu lò xo không bị lưu chất bám dính và
làm nghẹt (đặc biệt hệ thống monomer)
– Xả bùn có thể làm nghẹt van lò xo
– Khi đĩa nổ lắp đặt trước van lò xo cần lắp đồng hồ đo
áp suất giữa chúng nhằm cho biết lúc phải thay đĩa nổ
do chúng bị ăn mòn
 Các loại thiết bị xả an toàn
• Có 3 loại van xả kiểu lò xo

Van xả
Cho dòng lỏng

Van an toàn
Cho dòng khí

Van xả an toàn
Cho dòng 2 pha
lỏng-khí
 Các loại thiết bị xả an toàn
Ví dụ: xác định loại thiết bị xả
 Các loại thiết bị xả an toàn
Ví dụ: xác định loại thiết bị xả

Đĩa nổ

Van xả an toàn

Van xả

Van xả

Van xả an toàn

Van xả
 Các tình huống cần xả an toàn
• Mô tả sự cố cần xả an toàn
• Thường có nhiều tình huống cần phải xả
• Trường hợp xấu nhất cần phải xả ra lượng lớn
nhất
 Các tình huống cần xả an toàn
Ví dụ tình huống xả
 Dữ liệu cần thiết cho xả an toàn
• Tính chất vật lý
• Đặc tính phản ứng hóa học
• Nếu xả khí hoặc bụi thì cần dữ kiện nổ
deflagration
• Trường hợp phản ứng mất kiểm soát (run
away) cần dữ liệu đặc biệt (thường làm thí
nghiệm)
 Dữ liệu cần thiết cho xả an toàn
• Thí nghiệm phản ứng mất kiểm soát (run away)
bằng VSP (vent sizing pakage)
Dữ liệu cần thiết cho xả an toàn
Dữ liệu cần thiết cho xả an toàn
 Dữ liệu cần thiết cho xả an toàn
Các loại thiết bị thí nghiệm phản ứng mất kiểm
soát (run away)
• Accelerating rate calorimeter (ARC)
• Reactive system screening tool (RSST)
• Automatic pressure-tracking adiabatic
calorimeter (APTAC)
• Vent sizing pakage (VSP)
 Hệ thống xả an toàn
Các bước thiết kế và lắp đặt một hệ thống xả an
toàn
• Bước 1: chọn loại thiết bị xả
• Bước 2: chọn kích thước thiết bị xả
• Bước 3: cách lắp đặt thiết bị xả và xả lưu chất đi
đâu
 Hệ thống xả an toàn
Các quy định về lắp đặt hệ thống xả

Chất ăn mòn,
chất rất độc

Chất rất ăn
mòn

Xả thường
xuyên (nhỏ)-
Không thường
xuyên (lớn)
 Hệ thống xả an toàn
Các quy định về lắp đặt hệ thống xả

Chất ăn mòn,
chất rất độc

Chất dễ
polymer hóa,
cần làm sạch
thường xuyên
 Hệ thống xả an toàn
Các quy định về lắp đặt hệ thống xả

Tổn thất áp
suất nhỏ

Van xả đơn
họng xả <2% S
ống
Nên dùng van
xả đa cấp
 Hệ thống xả an toàn
Các quy định về lắp đặt hệ thống xả

Ống xả phải
độc lập

Khoảng cách
với thiết bị tạo
xoáy rối
 Hệ thống xả an toàn
Các quy định về lắp đặt hệ thống xả
 Hệ thống xả an toàn
Các quy định về lắp đặt hệ thống xả
 Hệ thống xả an toàn
Tốc độ tối đa cho phép để giảm thiểu lỏng bị lôi
cuốn
Hệ thống xả an toàn
Hệ thống xả an toàn
 Đuốc đốt
• Đôi khi sau bình chứa Knock-out Drum là đuốc đốt
• Đuốc đốt nhằm đốt chất cháy và chất độc thành chất
ít độc và cháy hơn
• Đuốc cần thiết kế để đốt hoàn toàn lượng xả và
không bị thổi tắt khi dòng lưu chất thoát ra có tốc độ
vượt tốc độ âm thanh 20%
• Chiều cao đuốc phải thỏa mãn tính an toàn về nhiệt
cho người và thiết bị
• Thường cường độ nhiệt chấp nhận là 1500Btu/hr/ft2
 Đuốc đốt
Hậu quả của nhiệt
 Đuốc đốt
• Cường độ nhiệt tính bởi

• Chiều cao đuốc tính bởi:

– Với df là đường kính của đuốc

– Xf là khoảng cách
– qf là cường độ nhiệt mong muốn
Thiết kế kích thước thiết bị xả
 Giới thiệu
Nhằm tính toán diện tích mặt cắt ngang thiết bị
xả
• Bước 1: tính toán lưu lượng xả từ các mô hình
nguồn
• Bước 2: trên cơ sở thủy động học thiết kế tiết
diện xả cần thiết
• Kích thước này phụ thuộc:
– Loại thiết bị xả
– Loại lưu chất xả (khí, lỏng, hỗn hợp khí – lỏng)
 Giới thiệu
Các loại dòng chảy qua van xả an toàn
• Dòng khí hoặc hơi
• Dòng khí vận tốc thấp hơn âm thanh
• Dòng khí vận tốc cao hơn âm thanh
• Dòng lỏng
• Dòng 2 pha lỏng-hơi
• Dòng khí chứa giọt lỏng
• Dòng lỏng chứa bọt khí
• Dòng lỏng hóa hơi khi qua van
 Giới thiệu
Tính toán hệ thống van xả an toàn
• Tiết diện dòng xả
• Đường kính và chiều dài và kết cấu ống đầu
vào van xả
• Đường kính và chiều dài và kết cấu ống đầu ra
van xả
 Giới thiệu
Ước lượng đơn giản kích thước TB xả cho dòng
2 pha
 Giới thiệu
Các loại tính toán chọn kích thước thiết bị xả:
• Thiết bị xả lò xo cho khí và lỏng
• Đĩa nổ cho khí và lỏng
• Dòng hai pha khi thiết bị phản ứng mất kiểm soát
• Xả bụi và hơi vụ nổ
• Xả khi cháy bên trong bồn chứa
• Xả khi dãn nở nhiệt của lưu chất trong bồn chứa và
đường ống
 Van lò xo cho xả lỏng
Vận tốc dòng

Tiết diện xả
 Van lò xo cho xả lỏng
Tiết diện xả điều chỉnh
 Van lò xo cho xả lỏng
Van xả lỏng kiểu lò xo có các đặc điểm khác với khe
hẹp:
• Tiết diện thay đổi theo áp suất do lò xo bị nén
• Ảnh hưởng của độ nhớt là đáng kể
• Áp suất ngược tại đầu ra của van xả là đáng kể

Nên cần có hiệu chỉnh để kết quả tin cậy hơn!

 Van lò xo cho xả lỏng
Tiết diện xả
 Van lò xo cho xả lỏng
a
 Van lò xo cho xả lỏng
a
Van lò xo cho xả lỏng
 Van lò xo cho xả khí
Dòng choked
 Van lò xo cho xả khí
Cần xác định áp suất choked để khẳng định điều kiện
dòng chảy là tới hạn khi áp suất xả nhỏ hơn áp suất
choked
Áp suất choked tính bởi

Hoặc
 Van lò xo cho xả khí

Hoặc
 Van lò xo cho xả khí
Cho khí không lý tưởng
 Van lò xo cho xả khí
Lưu ý nếu sử dụng đơn vị:
• Q: lb/hr
• T: độ oR
• M: lbm/lbmol ta có A tính bằng in2 và công thức
tính sau
Van lò xo cho xả khí
 Đĩa nổ cho dòng lỏng
• Nếu xả thẳng ra ngoài khí quyển thì có thể sử dụng
các phương trình tính toán giống như van xả mà
không cần hiệu chỉnh ảnh hưởng các yếu tố như độ
nhớt, áp suất…
• Nếu nối vào hệ thống xả thì phải tính toán tổn thất
áp suất trên đường nối này khi xác định kích thước
đĩa nổ
 Đĩa nổ cho dòng hơi hoặc khí
• Nếu giả sử Co=1 ta áp dụng phương trình

• Trường hợp thông thường có thể sử dụng giá trị

Co=0.61