Araling Panlipunan 10

Modyul 1: Mga Isyung Pangkapaligiran sa

Kontemporaneong Panahon
*Basahin ang pahina 24-36 ng batayang aklat bilang sanggunian ng kaalaman.
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN PAMANTAYAN SA PAGGANAP

Naipamamalas ang pag-unawa sa sanhi at
implikasyon ng mga lokal at pandaigdigang
isyung pang-ekonomiya tungo sa pagkamit ng
pambansang kaunlaran.
Ang mga mag-aaral ay nakabubuo ng isang matatag na
posisyong papel na nagpapahayag ng sariling pananaw tungkol
sa mga kontemporaneong isyu nagaganap sa lipunang
ginagalawan at direktang epekto nito sa sarili. Nasusuri rin ang
pinanggalingan at mga datos bilang edibensya ng katiyakan ng
isyu.

Pangkalahatang Ideya (Ikatlong Linggo)

Sa ikatlong linggo ng modyul na ito, lilinangin ang iyong kaalaman at pag-unawa tungkol sa mga isyung
pangkapaligiran at kung bakit ito nangyayari. Iisa-isahin din ang mga konseptong nakaangkla sa paksa para higit
mong maintindihan paksang aralin.

I. PANIMULA
Aralin 2:  Mga Isyu sa Pamamahala at Pagharap sa Disaster
Pinakamahalagang Kasanayang  Natatalakay ang kalagayan, suliranin at pagtugon sa
Pampagkatuto: isyung pangkapaligiran ng Pilipinas
Panahon:  Agosto 10-14, 2020
Batayang Aklat:  Padayon 10 (Mga Kontemporaneong Isyu)
Phoenix Publishing House, Inc. 2019
Account ng Guro  Email address: Kontemporaneogr10@gmail.com
(para sa online na konsultasyon/follow-ups)  FB/Messenger Account: Kontemporaneong Isyu
 Edmodo Code:

II. MGA GAWAING PAMPAGKATUTO

Takdang Aralin: BALITAktakan

Panuto: Mangalap ng isang balita sa pahayagan/radyo/internet o telebisyon na may tema tungkol sa
kapaligiran/kalikasan/kalamidad para sa isang gawain sa susunod na linggo. Tiyaking makuha ang
pinanggalingan ng balita na magsisilbing sanggunian.

Ano Ang Aking Nalalaman?

Ating sukatin ang iyong kaalaman kaugnay ng tatalakaying aralin sa pamamagitan ng pagsagot
sa paunang pagsusulit.

Gawain blg. 1: Paunang Pagsusulit (Sagutan ang mga katanungan nang hindi sumasangguni sa batayang aklat) 20
Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot at itiman ang bilog na katumbas ng tamang sagot. Iskor
.
O O O O 1. Paano nakaaapekto ang topograpiya ng Pilipinas sa mga sakunang nararanasan ng
bansa?
a. sa pamamagitan ng iba’t-ibang anyong lupa at tubig na taglay ng bansa
b. sa pamamagitan ng bilang ng mga taong naninirahan sa Pilipinas
c. sa pamamagitan ng dami ng ulan na dumaraan sa Pilipinas
d. sa pamamagitan ng kakulangan ng kaalaman ng mga tao sa kalikasan ng bansa

O O O O 2. Bakit nagkakaroon ng mga drill o pagsasanay ang mga paaralan tungkol sa sunog at lindol?
a. dahil ito ay alinsunod sa kautusan mula sa Kagawaran ng Edukasyon
ARALING PANLIPUNAN 10: KONTEMPORANEONG ISYU

T.P. 2020-2021 UNANG MARKAHAN 16

 b. dahil ito ay bahagi ng pagtitiyak ng kaligtasan ng mga mag-aaral
c. dahil ito programa ng paaralan upang makasabay sa mga kalapit na paaralan
d. dahil ito ang nais na ipatupad ng bagong pinuno ng paaralan

O O O O 3. Kailan nagiging banta sa seguridad ng mga tao ang likas-yaman ng bansa?

a. kung aabusuhin at hindi pangangalagaan ng mga mamamayan ang kapaligiran
b. kung walang sapat na programa ang pamahalaan tungkol sa kalikasan
c. kung bibigyan ng karapatan ang mga dayuhan na mangasiwa ng mga likas-yaman ng bansa
d. kung gagamitin ito bilang hilaw na materyales sa paggawa ng bagong produkto

O O O O 4. Paano tinutugunan ng pamahalaan o ng mga opisyales ng barangay ang pangangailangan ng

mamamayan tungkol sa kaalaman sa natural disasters ?
a. sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga polyetos na naglalaman ng mga pangkaligtasang paalala
b. sa pamamagitan ng pagsasagawa ng mga seminar para sa lahat ng tao sa bansa ng sabay-sabay
c. sa pamamagitan ng pagpapatawag ng regular na pagpupulong sa mga pinuno ng bawat barangay
d. sa pamamagitan ng pagbibigay ng palagiang paalala sa mga patalastas at posters sa iba’t-ibang
lugar

O O O O 5. Bakit iba’t-ibang ang mga sakunang pangkalikasan ang nararanasan sa Pilipinas?

a. dahil sa pagkakaroon ng pabago-bagong panahon
b. dahil sa mga karatig bansa na nakapaligid sa Pilipinas
c. dahil sa katangian ng pagiging arkipelago ng bansa
d. dahil sa lugar na kinalalagyan ng bansa

O O O O 6. Anong kahulugan ang ibinigay ng UP Diksiyonaryong Filipino sa salitang disaster?

a. mga masamang pangyayari sa kapaligiran
b. mga pangyayaring epekto ng kawalan ng disiplina ng mga tao
c. mga kapahamakang nangyayari sa isang pook sanhi ng kalamidad
d. mga natural na sakunang hindi maaring pigilan ng mga tao

O O O O 7. Anong ahensya ang nagpahayag na may tatlong sanhi o dimensyon na nagbibigay-daan sa

pagkakabuo ng disaster?
a. NASA c. PAG-ASA
b. NDRRMC d. UNISDR

O O O O 8. Alin sa mga sumusunod na pahayag ang hindi epekto ng disaster sa isang lugar?
a. pagkagambala sa kabuuang normal na pamumuhay sa pag-araw-araw ng populasyon at komunidad
b. pagkasira at posibleng pagbagsak ng normal na daloy at proseso ng pagtugon sa pangangailangan
c. malubhang pagkasira ng kaayusan ng sistema sa komunidad
d. pagtaas ng bilang ng populasyon sa lugar na lubhang apektado ng disaster

O O O O 9. Bakit itinuturing ang bulnerabilidad bilang dimensyong pantao ng disaster?

a. dahil sa tanging tao lamang ang may kakayahang kontrolin sa antas ng bulnerabilidad
b. dahil tao ang higit na naaapektuhan
c. dahil walang kapangyarihan ang tao sa mga pangyayari sa kanyang paligid
d. dahil tao ang tuwirang at upang tinatamaan ng disaster

O O O O 10. Bakit mataas ang ranggong kinalalagyan ng Pilipinas sa listahan ng “most disaster prone” na bansa
sa daigdig?
a. dahil ang Pilipinas ay kabilang sa tinatawag na “developing country”
b. dahil mahusay ang mga Pilipino sa pagharap sa mga disaster na dumarating sa bansa
c. dahil sa lokasyon na kinalalagyan at katangiang pisikal na taglay ng Pilipinas
d. dahil walang matatag na sistema ang pamahalaan sa paghahanda sa disaster

II.B-Panuto: Suriin kung tama o mali ang ipinapahayag ng mga sumusunod na pangungusap. Itiman ang bilog
na may katumabas na titik ng tamang sagot.
ARALING PANLIPUNAN 10: KONTEMPORANEONG ISYU

T.P. 2020-2021 UNANG MARKAHAN 17

 A. pangungusap A ay tama at pangungusap B ay mali
B. pangungusap A ay mali at pangungusap B ay tama
C. pangungusap A at B ay parehong tama
D. pangungusap A at B ay parehong mali

O O O O 1. A. Ayon sa PHILVOLCS, ang Pilipinas ay nakararanas ng humugit-kumulang na 106 na lindol na

karaniwang may lakas na magnitude 6.0.
B. Ang intensity scale ay instrumentong ginagamit upang masukat ang lakas ng lindol.

O O O O 2. A. Ang magnitude ay ang sukat ng seismic energy na nagmumula sa sentro o epicenter ng lindol.
B. Ang intensity ay sumusukat sa lakas ng paggalaw ng daigdig.

O O O O 3. A. Ang lokasyon ng Pilipinas ay isa sa mga salik ng mga bagyong nararanasan sa bansa.
B. Ang pagbaha sa ilang mga lugar matapos nang pag-ulan ay isa sa mga likas na pangyayari na
hindi maaaring pigilan.

O O O O 4. A. Ang lokasyon ng paglilikasan sa panahon ng sakuna ay kinakailangang nasa mababang lugar

upang madaling mapuntahan ng mga tao.
B. Ang survival kit ay kailangang ihanda sa panahon lamang ng sakuna.

O O O O 5. A. Ang bagyong Haiyan na nakilala sa Pilipinas bilang Bagyong Pablo ay naitalang pinakamalakas
at mapaminsalang sakuna na naranasan ng bansa.
B. Ang Pilipinas ay tinatayang nakararanas ng 20 hanggang 25 bagyo kada buwan.

O O O O 6. A. Ang pagbabago ng klima ay nararanasan lamang sa Pilipinas at mga karatig bansa sa Asya.
B. Ang pagbabago ng klima ay nakita sa pag-aaral ng mga bato, labi, at iba pang ulat ng kasaysayan
ng tao.

O O O O 7. A. Ang regular na temperatura ng daigdig ay 18˚ Celsius kung walang global warming.
B. Ang global warming ay epekto ng greenhouse gas na mula sa mga kabahayan, pabrika, at
sasakyan.

O O O O 8. A. Ang climate change ay kayang sugpuin kung ang lahat ng tao ay magtutulungan.
B. Dahil sa climate change, ang mga tao ta hayop ay nagkakasakit dulot ng pagbabago ng panahon.

O O O O 9. A. Ang Climate Change Commission ay nabuo batay sa R.A. 9729 upang matutukan ang isyu ng
malawakang pagbabago ng klima sa mundo.
B. Ang tanggapan ng Climate Change Commission ay natatagpuan sa Estados Unidos.

O O O O 10. A. Ang panahon ay kalagayan ng hangin, ulan at temperatura sa atmospera sa anumang oras at
lugar.
B. Ang NASA ay ahensya ng pamahalaan na nangangasiwa at nagbabantay sa mga bagyong
pumapasok sa bansa

Magaling! Binabati kita sa ipinakitang kahusayan sa

pagsagot sa paunang pagsusulit nang buong katapatan.
Ang susunod namang gawain ay siyang magtataya ng
iyong kaalaman hinggil sa kalamidad.

1. Bulnerabilidad – tumutukoy sa lugar o tao

A. Pagtuklas
na possibleng maapektuhan sa sakuna.
Gawain blg. 1: Mindmapping
ARALING PANLIPUNAN 10: KONTEMPORANEONG ISYU
2. Respond – tumutukoy sa pagbibigay
T.P. 2020-2021 UNANG MARKAHAN 18

aksyon o reaksyon.
Panuto: Tukuyin kung ano ang kahulugan ng salitang nakakahon sa ibaba batay sa sariling pag-unawa.

Ito ay nagdadala ng piligro

Maraming tao ang mawawalan ng ariarian
Ang hindi inaasahang pangyayari
Malaking epekto sa ekonomiya

KALAMIDAD

Gawain blg. 2: HanapSalita

Panuto: Bilugan sa loob ng kahon ang mga salita na nasa gilid at subukang lagyan ng kahulugan ang bawat isa.

B A Z X A K U P Z T D I S T
U J K L S A K U N A Q X H J
L E B T S D F G H J D I O R
B U L N E R A B I L I D A D
C A L F T G H K M N S D R I
A H R M C V B Y U I T I O S
R R E S P O N D S R U T Y A
T E S X C T Y K U O R P L S
R S I P A N G A N I B V M T
I P L B O P M H G E A S P E
K A I U R K I I E E N Q A R
S B E L E A G R F S C W S P
H T N N S H E A V P E E E A
Z J T E I I Q P B T L R T M
A K X R L R H A Z A R D H P
R L Z A I A A N Z U Y T K D

Gawain blg. 3 : Aktibidad 1.1.2.1

Panuto: Buksan ang aklat sa pahina 25 ng batayang aklat (Padayon 10: Ang mga Kontemporaneong Isyu) at
sundin ang panutong nakasaad sa gawain (concept definition map). Gawing sanggunian ang mapa o
maaari ring hanapin ang mapa at sagutan ang mga katanungan sa pahina 26 sa espasyong inilaan sa
ibaba.
ARALING PANLIPUNAN 10: KONTEMPORANEONG ISYU

T.P. 2020-2021 UNANG MARKAHAN 19

 Ang aking mga kasagutan mula sa mga tanong sa pahina 26 ng batayang aklat, Padayon 10:
Ang mga Kontemporaneong Isyu

1.) Pinapangunahan ito ng Asya na may 152 disaster , pngalawa ay America 93 disaster,
pangatlo ay Africa na may 56 disaster, pangapat, Europa na may 23 disaster at sa huli ay oceania na may
22 disaster.

2.) Asia,America,africa,europa at oceania ang mga kontinenteng pinakamataas na kalamidad at mababang

kalamidad ang mga sanhi nito ay ang pagbabago ng panahon at naapektohan ang lugar na kinalalagyan
ng kanilang lugar, halimbawa ang pilipinas na may 15 disaster dahil malapit ang bansa sa pacific ocean
kaya prone ito ng tropical cyclone.

3.) Pinakamataas na kaso ng disaster kay bansang china na may 26 sumusnod, us na may 22 na disaster,
india na may 19 na disaster, Philippines na may 15 na disaster,Indonesia 11 disaster, Pakistan 1o disaster,
chile Australia at japan na may 7 disaster at ang pinakamababa na kaso ng disaster ay Myanmar at
Bangladesh. Ang bansang pilipinas ay nasa ikaapat na puwesto.

4.) Ang limang bansa nangunguna sa pinakamataas na kaso ng disaster ay bansang china, us, india,
Philippines at indonesia. Ayon sa mga dalubhasa ay ang bansang pilipinas, india at Indonesia ay kasali sa
pacific ring of fire kung saan ang mga bansang ito aktibo ang mga bulkan kaya hindi maiwasan ang
lindol at malapit rin ang pacific ocean dahilan prone rin sa bagyo. Ang bansnag china at us ay prone sa
mga disaster dahil halos sa kanilang kapaligiran ay mga artificial wala ng mga tanim ng maraming puno
dahil tinayuan na ito ng mga gusali kaya nagkakaroon sila ng baha at landslide.

5.) asia dahil napabilang ditto ang bansang china kung saan ito ay naiulat na pinakamataas na kaso ng
disaster kasama dito ay pilipinas, india, at Indonesia ang dahilan bakit sila nakakakaranas ng mga disaster
ay dahil malapit sila sa pacific ocean at prone sila sa tropical cyclone pati na rin kasama sila sa mga
bansang konektado sa ring of fire.

6.) Para saakin hindi nagkataon dahil ang bansang pilipinas ay ang bansang nasakop ng pacific ring of fire at
prone sa tropical cyclone kaya hanggang ngayon hindi maiiwasan na makakaranas tayo mga disaster
ARALING PANLIPUNAN 10: KONTEMPORANEONG ISYU

T.P. 2020-2021 UNANG MARKAHAN 20

 kagaya ng lindol at bagyo.

7.) Bagyo , lindol at volcanic eruption dahil dito nagdudulot ito ng pngamba ng mga tao at malaking
kawalan ng ariarian at pati buhay ng tao

8.) Buhay ang kapalit

Kahulugan:

Ang disaster ay tumutukoy sa Paghina ng ekonomiya

panganib na nagdudulot ng
kapahamak sa tao at kapaligiran.
Maraming oportunidad ang
mawawala.

Malakas na lindol na hindi

Baha sa komunidad nakapaghanda ang mga Malakas na bagyo na
tao

Matapos ang pagtuklas na gawain Ang susunod na bahagi ng modyul ay

marahil ay mayroon ka ng ideya o mas susuri at hihimay sa paksa upang higit
napalawak pa ang iyong kaalaman sa mong maunawaan ang aralin.
konsepto ng kalamidad.

B. Paglinang
Halina’t isa-isahin ang kahulugan,
Saklaw na Aralin: pahina 27-37 ng batayang aklat konsepto at pagharap ng mga tao sa
kalamidad.

Gawain blg. 1: TaraKayin Natin!

Panuto: Bumuo ng diagram na tumatalakay sa kalamidad batay sa mga sumusunod:
 kahulugan
 uri
 sanhi at bunga
 pag-iwas o pagbawas sa pinsala
 epekto ng hazard at vulnerability

KALAMIDAD BABY!!!!

KAHULUGAN: Pangyayari na nagdudulot ng

pinsala sa tao at kapaligiran.
ARALING PANLIPUNAN 10: KONTEMPORANEONG ISYU

T.P. 2020-2021 UNANG MARKAHAN 21

 Uri ng kalamidad: Bagyo, Lindol, baha at iba pa.

Sanhi: ay pag pababaya sa kapaligiran o natural

disaster.

Bunga: maraming mawawala sa mga tao kagaya ng

buhay o ariarian.

Pagiwas o pagbawas sa pinsala: magtanim ng maraming halaman at

iwasan ang pagtapon ng basura kahit saan.

Nagdadala ng panganib sa bawat tao na pwedeng buhay ang kapalit

at maraming tao ang mawawalan ng trabaho at ariarian dahil sa
pinsala na dulot ng hazard at vulnerability.
Pamantayan

7 – Nilalaman _______
7 – Organisasyon ng ideya _______
6 – Malinaw na presentasyon _______
KABUUAN /20

Gawain blg. 2: Venn Diagram

Panuto: Ipaliwanag ang sinasalamin ng venn diagram ayon sa klase ng ugnayan mayroon ang konseptong
nakapaloob.
Para saakin ang kahulugan nitong disaster, sakuna at kalamidad
ay pareha lang silay ay nagdadala ng piligro sa mga tao at sa
kalikasan, malaking epekto ang naidinudulot ito isa dito isa ditto
ay ang kabuhayan ng mga tao dahil nawasak Disaster
ang kapaligiran at
mga imprastraktura maraming nawala sa kanila na duon lamang
sila umaasa para sa kanilang pangangailangan.

Sakuna Kalamidad

C. Pagpapalalim
Gawain blg. 1: Pagsusuri ng Larawan
Panuto: Suriin ang nais ipahayag ng larawan at sagutan ang mga sumusunod na mga katanungan batay sa
iyong sariling pag-unawa sa imahe. Limang (5) puntos sa bawat katanungan.

ARALING PANLIPUNAN 10: KONTEMPORANEONG ISYU

T.P. 2020-2021 UNANG MARKAHAN 22

  Bakit itinuturing na mapanganib at bulnerabilidad ang nasa imahe?
sa imahe pinapakita ditto na ang kalungkotan na dinanas ng mga tao dahil sa disaster at maari ring hirap
silang bumangon at maghanap ng bagong tirahin kase wala ng naiwan sa kanilang pinagmamayari.
Sagutan Natin:
 Paano nakaaapekto ang antas sa buhay ng isang tao sa pagharap sa disaster?
Maraming masamang na idudulot ang disaster sa buhay ng tao isa ditto ang kawalan ng tirahan dahil
ang tirahan ang simulan ng lahat ng iyong pinaghirapan kaya maraming taong hirap na bumangon
dahil hindi na nila alam kung saan mag sisimula ulit.
 Bakit sinasabi ng mga eksperto na ang disaster ay hindi maituturing na natural na kalamidad? Ikaw ba
ay sumasang-ayon o hindi sa pahayag? Pangatwiranan ang kasagutan.
Bilang estudyante hindi ako sangayon na hindi ma konsidera ang disaster bilang natural kalamidad
dahil noong unang panahon marami ng mga kalamidad ang nangyayari kahit hindi pa gaano polluted
ang mundo at marami ring mga dalubhasa ang nag aaral tungkol sa mga natural disaster kagaya ng
pacific ring of fire at volcanic eruption at dahil sa pagaaral nag karoon tao ng kaalam upang paano
maging handa at marami ng mga programa upang masolusyon at mapaghandaan.

D. Paglipat
III. SUMATIBONG PAGTATAYA
Gawain blg. 1: Pagsusuri ng Larawan
Panuto: Iguhit ang mapa ng komunidad na kinabibilangan at tukuyin (o pisikal na katangian) ang mga bagay na
maaaring makapagdulot ng kalamidad o panganib sa mga tao.

ARALING PANLIPUNAN 10: KONTEMPORANEONG ISYU

T.P. 2020-2021 UNANG MARKAHAN 23

 Pamantayan

Nilalaman (10) ______

Paraan ng Paglalahad (10) ______
Kalinisan ng likha (5) ______
KABUUAN / 25
Inihanda ni: Sinuri ni:

Gng. Kathrina Marie A. Razo Bb. Mary Rose F. Billion

Guro sa Araling Panlipunan 10 Koordineytor
Pangalan ng Mag-aaral: Petsa ng Pagtanggap :
__________________________________________

__________________________________________
Petsa ng Pagsumite :
Pangkat

ARALING PANLIPUNAN 10: KONTEMPORANEONG ISYU

T.P. 2020-2021 UNANG MARKAHAN 24