TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG

KHOA LUẬT

Họ tên sinh viên Lê Thúy Hương

Mã số sinh viên E18H0023
Lớp/ môn học 18HE0106/ PHÁP LUẬT VỀ MUA BÁN,
SÁP NHẬP CÔNG TY

Họ tên Giảng viên Thầy Nguyễn Chí Nguyên

Tên đề tài Legal Due Diligence

Số chữ
Hạn nộp bài 23h59 ngày 09/11/2021

Cam kết của sinh viên:

Tôi xin cam kết rằng tài liệu đính kèm là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tài
liệu được sử dụng để tham khảo đã được ghi nhận và trích dẫn theo đúng quy định.

Chữ ký của sinh viên: ________Hương___________

Ngày:_______09/11/2021_________

1
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG
KHOA LUẬT

THANG ĐIỂM

ST TIÊU CHÍ ĐIỂM

T
1 - Hình thức, format bài viết theo đúng 2
yêu cầu
- Cấu trúc bài có thể hiện mở bài, thân
bài, kết luận rõ ràng (lưu ý: SV
không trình bày thành mục và ghi
tiêu đề mục là mở bài, thân bài, kết
luận)
2 - Nội dung chặt chẽ, giải quyết được 7
đề tài
- Nêu rõ được luận điểm, luận chứng,
luận cứ, cơ sở pháp lý có giá trị
3 - Trích dẫn theo yêu cầu 1
- Tài liệu danh mục tham khảo đầy đủ
Tổng 10

2
Nội dung đề thi:

Phân tích những nội dung cơ bản cần soát xét trong quá trình thực hiện Legal Due
Diligence - soát xét pháp lý.

PHẦN NỘI DUNG LÀM BÀI CỦA SINH VIÊN

Câu chuyện Mua bán – Sáp nhập hay M&A (Merge & Acquisition) luôn là chủ đề
khá nổi trội đối với những thăng trầm, lên xuống của thị trường. Nó còn là một hoạt động
hấp dẫn, lôi cuốn nhiều bên tham gia trong một quá trình đàm phán trên nhiều phương
diện để đi đến mục đích là lợi ích được cân bằng cho tất cả các bên. Trong số đó, hoạt
động Due Diligence (soát xét kỹ) được đánh giá là quan trọng hàng đầu. Due Diligence
(DD) là Bên mua (Bên đầu tư) có nghĩa vụ xem xét chi tiết và cẩn trọng về vụ mua lại
tiềm năng. Thông thường, có 3 khía cạnh chính cần xem xét khi thực hiện Due diligence
là: Pháp lý, tài chính và thương mại. Công việc của Legal (Pháp lý) được xem như đi trên
dây với lợi ích thực hiện phải được cân bằng và rà soát kỹ lưỡng tìm ra các lỗ hỏng pháp
lý có thể dẫn đến rủi ro cho nhà đầu tư. Legal Due Diligence (Thẩm định pháp lý) là một
phần thẩm định vô cùng quan trọng nhằm tìm hiểu, rà soát những thông tin pháp lý và
đánh giá những rủi ro pháp lý của doanh nghiệp. Dưới đây là thông tin về tiến trình và
những nội dung cơ bản cần soát xét trong quá trình thực hiện Legal Due Diligence trên
quan điểm của mình.

Trong các giao dịch M&A, bên mua, bên dự định đầu tư (gọi chung là Nhà đầu tư)
nhắm vào một Công ty mục tiêu thường quan tâm đến tình trạng tài chính và tuân thủ
pháp luật của Công ty mục tiêu, để từ đó làm cơ sở tiên quyết cho quyết định mua hay
không mua doanh nghiệp, mua với điều kiện nào, và nếu mua thì mức giá bao nhiêu là
phù hợp. Cuộc điều tra sẽ tiết lộ tất cả các sự kiện quan trọng và các khoản nợ tiềm ẩn.
Sau khi các dữ kiện được thu thập và phân tích, một quyết định sáng suốt có thể được đưa
ra để có nên thực hiện thương vụ hay không. Ngoài chức năng đánh giá tiềm năng và hạn
chế rủi ro cho nhà đầu tư, công tác thẩm định pháp lý còn giúp cho doanh nghiệp được
thẩm định rà soát và khắc phục những yếu điểm của mình để sẵn sàng cho việc huy động
vốn thông qua việc “chắp vá” hoặc “đập đi xây lại”, một dự án đầu tư đầy tiềm năng với

3
hồ sơ pháp lý rõ ràng là điều mà nhà đầu tư nào cũng mong muốn trước khi quyết định
đầu tư vào công ty mục tiêu. Thông thường một quá trình thực hiện Legal Due Diligence
sẽ trải qua các bước như sau:

Bước 1: Danh sách hồ sơ

Bước 2: Thu nhập hồ sơ

Bước 3: Phân tích và đánh giá rủi ro

Bước 4: Giải pháp

Bước 5: Hoàn thiện báo cáo thẩm định pháp lý

Kết quả của việc thẩm định pháp lý doanh nghiệp là một Bản báo cáo được thể hiện
một cách khoa học, logic, phản ánh đầy đủ, khách quan tất cả các thông tin thẩm định
pháp lý của doanh nghiệp được thẩm định.

Để hoàn thiện báo cáo thẩm định pháp lý, cần phải hiểu các hợp đồng pháp lý quan
trọng, tài sản, giấy phép và giấy phép, lịch sử tuân thủ, quyền sở hữu trí tuệ, nhân viên và
thực tiễn kinh doanh của doanh nghiệp và mọi thách thức tiềm ẩn (Điều này bao gồm:
Nợ , Các vụ kiện đang chờ xử lý và có thể xảy ra; Cho thuê; Bảo hành; Thỏa thuận dài
hạn ; Hợp đồng; Thỏa thuận phân phối; Đền bù; Nhiều hơn nữa). Vì vậy, để đi đến một
bức tranh toàn cảnh về Công ty Mục tiêu thì những nội dung cơ bản nào cần soát xét
trong quá trình thực hiện Legal Due Diligence - soát xét pháp lý?

Thứ nhất, tổng quan về quá trình thành lập.

Tất cả các thông tin về Công ty Mục tiêu, từ thời điểm thành lập, loại hình kinh
doanh, thời hạn hoạt động, trụ sở chính và các chi nhánh, văn phòng đại diện, cửa hàng và
ngành nghề kinh doanh của Công ty Mục tiêu sẽ được tổng hợp, phân tích và đánh giá,
tiến hành thẩm định pháp lý. Có nhiều loại tài liệu được kiểm tra trong quá trình này. Các
tài liệu cung cấp thông tin về công ty và hiệu suất hiện tại của công ty phần này bao gồm
các tài liệu như:

- Giấy chứng nhận đăng kí doanh nghiệp.

4
 - Giấy chứng nhận đầu tư/ giấy chứng nhận đăng ký đầu tư/Chấp thuận cho phép
đăng ký mua phần vốn góp/cổ phần đối với các nhà đầu tư nước ngoài/ Giấy phép kinh
doanh.

- Giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài (áp dụng cho tất cả quốc gia, vùng lãnh thổ
mà doanh nghiệp có hoạt động đầu tư – trực tiếp hoặc gián tiếp).

- Giấy chứng nhận đã đăng ký mẫu dấu/ Giấy xác nhận về việc thực hiện đăng tải
mẫu dấu trên Cổng thông tin đăng ký doanh nghiệp Quốc gia.

- Giấy chứng nhận đăng ký mã số thuế.

- Giấy chứng nhận dăng ký hoạt động của chi nhánh/Văn phòng đại diện/Địa điểm
kinh doanh.

- Danh sách cổ đông/ Thành viên sáng lập của Doanh nghiệp.

- Điều lệ doanh nghiệp.

- Hồ sơ điều chỉnh, thay đổi liên quan đến thông tin, nội dung đăng ký kinh doanh:
Biên bản của hội đồng quản trị/hội đồng thành viên/đại hội đồng cổ đông;

- Quyết định/ Nghị quyết thông qua của đại hội đồng cổ đông/hội đồng quản trị/hội
đồng thành viên; Hợp đồng, thoả thuận có liên quan; Tài liệu liên quan khác.

- Các tài liệu bất kỳ khác có liên quan (nếu có).

Nguồn vốn và cơ cấu vốn của công ty:

- Các biên bản thoả thuận, hợp đồng góp vốn giữa các thành viên;

- Các chứng từ, thoả thuận, hợp đồng mua bán – chuyển nhượng liên quan có liên
quan đến việc chuyển nhượng/ góp vốn/ phát hành cổ phần;

- Biên bản định giá tài sản góp vốn.

- Vốn điều lệ đăng ký, vốn thực góp, loại tài sản đăng ký góp vốn và loại tài sản
thực góp, cơ cấu vốn

5
 Bằng cách xem qua các tài liệu này, luật sư chỉ ra những vấn đề phải được kiểm tra,
xác minh để Nhà đầu tư nắm rõ:

Sở hữu: Xác định ai là người sở hữu vốn chủ sở hữu của công ty. Điều này thiết lập
các chủ sở hữu vốn chủ sở hữu đa số và bất kỳ chủ sở hữu công ty con nào sẽ phát sinh
vấn đề. Những hành động bán hàng nào sẽ yêu cầu sự đồng ý? Và Từ ai? Có quy định nào
về việc thay đổi quyền kiểm soát không?

Chuyển nhượng: Có bất kỳ hạn chế nào đối với việc chuyển nhượng vốn cổ phần
của công ty không? Chủ sở hữu vốn cổ phần có quyền không?

Cổ tức: Chính sách cổ tức là gì? Làm thế nào nó có thể được thay đổi? Có điều gì
trở ngại có thể ảnh hưởng đến việc chuyển giao công ty không?

Thứ hai, về các hợp đồng, thỏa thuận chính.

Công ty luật (Luật sư) thực hiện thẩm định pháp lý sẽ báo cáo nội dung chính của
các hợp đồng quan trọng hoặc có giá trị cao mà Công ty mục tiêu đã ký. Theo đó, sẽ chỉ
ra các vấn đề chưa rõ ràng và rủi ro pháp lý mà Công ty Mục tiêu có thể phải đối mặt dựa
trên các điều khoản và điều kiện của hợp đồng / thỏa thuận, nếu có. Theo đó, Nhà đầu tư
sẽ xác định các quyền và nghĩa vụ pháp lý hiện có mà Công ty Mục tiêu có và các thỏa
thuận pháp lý ràng buộc Công ty Mục tiêu. Các loại hợp đồng chủ yếu bao gồm:

1. Hợp đồng thuê/hợp tác sử dụng mặt bằng/cho mượn/chuyển nhượng mặt bằng/
hợp đồng khác liên quan đến quyền sử dụng đất và tài sản gắn liên với đất trong hoạt
động của doanh nghiệp.

2. Hợp đồng hợp tác kinh doanh.

3. Hợp đồng dưới hình thức cung cấp dịch vụ.

4. Hợp đồng dưới hình thức mua bán hàng hoá.

5. Các hợp đồng/giao dịch kinh tế khác(nếu có), kể cả các lĩnh vực: Môi giới; Gia
công; Xuất nhập khảu; Xúc tiến thương mại; Vận tải; Hoạt động cho thuê.

6
 6. Văn bản uỷ quyền/chấp thuận/chỉ định nhân sự ký kết/tham gia thực hiện hợp
đồng/ giao dịch tương ứng.

Những câu hỏi đặt ra và cần giả quyết trong vấn đề này : Các bên đã tham gia thỏa
thuận hợp đồng nào?; Về Thay đổi quyền kiểm soát: Các hợp đồng có đưa ra các quy định
về việc thay đổi quyền kiểm soát không?; Chấm dứt: Chính sách chấm dứt hợp đồng là
gì?

Các thỏa thuận mua lại và sáp nhập. Ai là một phần của thỏa thuận?

Thứ ba, về Tài sản

Các tài sản có giá trị cao của Công ty mục tiêu, chẳng hạn như quyền sử dụng đất,
nhà kho, nhà xưởng hoặc các tài sản đặc biệt khác (ví dụ tài sản trí tuệ hoặc các tài sản
khác) phải đăng ký quyền sở hữu (ví dụ: ô tô, tàu thuyền), được đánh giá để xác định xem
Công ty mục tiêu có đang sở hữu hợp pháp các tài sản đó hay không và liệu các tài sản
này có đang được cầm cố, thế chấp hoặc sử dụng làm tài sản thế chấp trong bất kỳ thỏa
thuận nào ha1. Danh mục tài sản được sở hữu/thuê hoặc cho thuê/được sử dụng dưới hình
thức khác bởi doanh nghiệp. Các hồ sơ, giấy tờ có liên quan đến tài sản cần rà soát kĩ:

1. Danh sách và thông tin chi tiết tài khoản ngân hàng kể cả tài khoản cá nhân được
chỉ định nhận thanh toán (nếu có).

2. Hồ sơ đăng ký/Giấy chứng nhận/Văn bản bảo hộ/ Văn bản đăng ký/ Thoả thuận
có liên quan đến các đối tượng sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp/Chủ sở hữu doanh nghiệp
(Bao gồm kể cả nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, sáng chế, giải pháp hữu ích...).

3. Hợp đồng/Hoá đơn/Giấy chứng nhận quyền sở hữu/sử dụng và toàn bộ chứng từ
liên quan đến việc sở hữu các tài sản cố định của doanh nghiệp.

4. Các thoả thuận cho vay/cầm cố/bảo lãnh/thế chấp/mua bán/hình thức khác ảnh
hưởng đến quyền sở hữu của doanh nghiệp với tài sản hiện tại và trong tương lai (nếu
có).y không.

Thứ tư, Tuân thủ pháp luật.

7
 Về khía cạnh này, công ty luật thực hiện thẩm định pháp lý sẽ đánh giá việc tuân thủ
pháp luật của Công ty Mục tiêu thông qua việc Công ty Mục tiêu có xin được các giấy
phép cần thiết hay không, có đáp ứng đầy đủ các điều kiện luật định để tiến hành các hoạt
động kinh doanh của mình hay không, cho dù hoặc không thực hiện các thủ tục theo yêu
cầu của cơ quan có thẩm quyền trong quá trình hoạt động kinh doanh (bao gồm cả các
vấn đề liên quan đến thuế, lao động, v.v.). Nếu có bất kỳ sự không tuân thủ nào của Công
ty mục tiêu, công ty luật, người tiến hành thẩm định pháp lý sẽ chỉ ra những điểm không
tuân thủ đó và đồng thời đưa ra những hậu quả pháp lý mà Công ty mục tiêu có thể phải
đối mặt do những hành vi không tuân thủ này.

Thứ năm, hồ sơ khởi kiện và tranh chấp.

Tiến hành thẩm định pháp lý sẽ xem xét và tổng hợp các tranh chấp và khiếu nại
hiện có mà Công ty mục tiêu là một bên liên quan. Theo đó, việc xác minh sẽ tập trung
phân tích hồ sơ khởi kiện của các vụ kiện và đánh giá vị thế pháp lý của Công ty mục tiêu
trong các vụ kiện đó. Kết quả xác minh sẽ cho thấy vị trí pháp lý của Công ty Target
trong các vụ kiện và những rủi ro mà Công ty mục tiêu có thể gặp phải, nếu có, đối với
Nhà đầu tư.

Mọi vấn đề pháp lý hiện tại hoặc tiềm ẩn nên được xem xét tại đây. Bao gồm:

- Các xác nhận quyền sở hữu đang chờ xử lý: Có bao nhiêu xác nhận quyền sở hữu
đang chờ xử lý? Ước tính thiệt hại là bao nhiêu?
- Lịch sử tố tụng: Bất kỳ vụ kiện tập thể.
- Các xu hướng kiện tụng: Công ty đã tham gia vào những loại kiện tụng nào? Các chi
phí thiệt hại trung bình là bao nhiêu?

Khi hoàn thành một cuộc điều tra thẩm định pháp lý, các luật sư thường sử dụng
danh sách kiểm tra thẩm định. Danh sách kiểm tra nên bao gồm một danh sách đề xuất
các tài liệu để thu thập. Danh sách kiểm tra thẩm định pháp lý cũng được sử dụng để giữ
cho cuộc điều tra tập trung vào các mục tiêu chính. Danh sách kiểm tra thẩm định cũng có
thể cải thiện hiệu quả của cuộc điều tra.

8
 Ví dụ cụ thể về các vấn đề cơ bản cần soát xét trong quá trình thực hiện Legal Due
Diligence - soát xét pháp lý.

Lấy ví dụ về giao dịch tài sản. Loại thẩm định pháp lý này sẽ cần phải đánh giá:

- Nợ phải trả về môi trường

- Hồ sơ bất động sản
- Quyền tài sản
- Danh sách được lập lại các sửa chữa cần thiết
- Các hạng mục bảo trì hoãn lại xây dựng
- Yêu cầu về mã xây dựng
- Quy định của ADA
- Bản chất của cuộc điều tra thẩm định pháp lý phụ thuộc vào giao dịch.
- Bản đồ sở hữu trí tuệ
- Một cuộc điều tra thẩm định pháp lý mang lại cho chủ sở hữu cơ hội tạo bản
đồ sở hữu trí tuệ còn được gọi là bản đồ IP (Tài liệu bản đồ IP, Mỗi thành
phần của IP, Người phát minh hoặc người tạo ra từng thành phần IP, Chủ sở
hữu hoặc người được cấp phép hiện tại của thành phần IP)
Thứ sáu, Giá trị là bao nhiêu?

Người mua thường định giá công ty mục tiêu bằng cách nhìn vào thu nhập trước lãi
vay, thuế, khấu hao và khấu hao hoặc mô hình giá trị hiện tại, chẳng hạn như chiết khấu
dòng tiền hoặc chiết khấu thu nhập thặng dư. Thẩm định pháp lý có thể cung cấp thêm
thông tin hữu ích về những sự kiện nào đã ảnh hưởng đến thu nhập lịch sử hoặc những sự
kiện nào có thể ảnh hưởng đến thu nhập dự kiến trong tương lai, dòng tiền hoặc thu nhập
thặng dư. Thông tin thẩm định này có thể giúp cho nhà đầu tư trong việc xây dựng định
giá mạnh mẽ hơn về công ty mục tiêu.

Khi Công ty mục tiêu đã trình bày một bức tranh toàn cảnh về doanh nghiệp, nhấn
mạnh những thành công của doanh nghiệp nhưng lại không chú ý đầy đủ đến những lỗi
tiềm ẩn của doanh nghiệp để biện minh cho một mức giá chào bán cao. Nhà đầu tư có thể
sử dụng thông tin thẩm định pháp lý như một công cụ thương lượng.

9
 Ngoài những vấn đề chính như trên, tùy theo nhu cầu của Nhà đầu tư, Công ty luật,
người tiến hành thẩm định pháp lý sẽ xác minh các trường bổ sung và các vấn đề khác
theo yêu cầu của Chủ đầu tư. Căn cứ vào báo cáo thẩm định pháp lý, Chủ đầu tư sẽ đưa ra
các quyết định phù hợp. Với những lợi ích của việc thẩm định pháp lý như đã đề cập ở
trên, trách nhiệm giải trình pháp lý là cơ sở cần thiết và quan trọng để thực hiện một giao
dịch M&A.

Trong lịch sử, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ lúc bấy giờ là Donald Rumsfeld đã có
một câu nói nổi tiếng (Năm 2002, trong bối cảnh vũ khí hủy diệt hàng loạt có thể xảy ra ở
Iraq): “There are known knowns – there are things we know we know. We also know
there are known unknowns – that is to say we know there are some things which we do
not know. But there are also unknown unknowns – the ones we don’t know we don’t
know.”

Tạm dịch: “Có những điều đã biết - có những điều chúng ta biết là chúng ta biết.
Chúng ta cũng biết có những điều chưa biết - nghĩa là chúng ta biết có một số điều chúng
ta chưa biết. Nhưng cũng có những ẩn số chưa biết - những điều chúng ta không biết là
chúng ta không biết ”.

Thẩm định có thể được coi là quá trình cố gắng biến những điều chưa biết thành
những điều đã biết, và càng nhiều điều chưa biết càng tốt, càng tránh được nhiều rủi ro.
Có rất nhiều rủi ro tiềm ẩn khi đầu tư vào một doanh nghiệp. Sự thẩm định cho phép Nhà
đầu tư tìm hiểu thêm về những rủi ro này. Bất kể phạm vi hay cách thức thẩm định, chìa
khoá để thành công là sự chuẩn bị kỹ càng.

Ngày nay, nhu cầu mua bán, sáp nhập doanh nghiệp ngày càng tăng, điều đó thể
hiện một nền kinh tế năng động. Khi tham gia vào hoạt động M&A, doanh nghiệp Việt
Nam có cơ hội được tiếp cận, liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp nước ngoài, tuy
nhiên doanh nghiệp cần rất cẩn trọng về mặt pháp lý. Chính vì vậy, Legal Due Diligence -
soát xét pháp lý cần phải được thiết kế để trở thành công cụ bảo đảm quyền lợi cho các
bên tham gia giao dịch cho đến suốt giai đoạn hậu M&A. Báo cáo Thẩm tra pháp lý cung
cấp cho Nhà đầu tư một bức tranh toàn cảnh về tình trạng pháp lý của doanh nghiệp theo

10
từng lĩnh vực liên quan, các rủi ro mà doanh nghiệp đang hoặc sẽ đối mặt, lưu ý các vấn
đề cần phải quan tâm khi Nhà đầu tư thực hiện giao dịch mua, đầu tư vào Công ty mục
tiêu. Thẩm tra pháp lý là cần thiết và là tiền đề quan trọng cho việc quyết định thực hiện
giao dịch.

Tài liệu kham khảo:

1. Luật Doanh nghiệp 2020;
2. Bộ Luật Dân sự 2015
3. Bộ Luật Thương mại 2005;
4. Luật Thuế 2019;
5. Luật Sở hữu trí tuệ 2019;
6. Công Minh, ‘Những điều cần biết về Due Diligence - Thẩm định doanh
nghiệp’ (2018) <https://khoinghiep.thuvienphapluat.vn/bai-viet/nhung-dieu-can-biet-ve-
due-diligence-tham-dinh-doanh nghiep359.html >,27/09/2021.

11