cl

O
M
o
A
R
P
S
D|
1
2
3
8
5
4
3

Complete-Aralin-1-6

Social Work (Southern Leyte State University)

StuDocu is not sponsored or endorsed
by any college or university
Downloaded by PAU SHOPAO
(kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

FILIPINO SA PILING LARANG-AKADEMIK

|1
FILIPINO SA PILING LARANG-AKADEMIK Guro:
Bb. Ronalyn S.
Gapasangra Maed,
Filipino
REPLEKTIBONGSANAYSAY - UNANG LINGGO - IKALAWANG
MARKAHAN
Kasanayang Pampagkatuto: Nabibigyang-kahulugan ang akademikong pagsulat
(CS_FA11/12PB-0a-c-101).
Layuni
n:
 Natutukoy ang mga kahulugan at kalikasan ng
replektibong sanaysay.
 Naibibigay ang kahulugan at kalikasan ng replektibong sanaysay batay
sa mga sitwasyong ibinigay.
 Naisasabuhay ang kahalagahan ng pagsulat sa
gawaing pang akademiko.
KAHULUGAN AT KALIKASAN NG
REPLEKTIBONG SANAYSAY
Sanaysay - isang komposisyon na naglalaman ng pananaw ng may akda, dito
nagpapahayag ng may akda ang kanyang damdamin at saloobin sa mambabasa
Repleksyon - pag-uulit o
pagbabalik tanaw
“Hindi sapat ang magkaroon lamang ng karanasan upang matuto. Kung walang
repleksyon o pagninilay mula sa naranasan ay madali lamang itong malilimutan, o
ang potensiyal na pagkatuto ay mawawala. Ito ay mula sa nararamdaman at kaisipan
at nag-uugnay mula sa ginawang paglalahat o konseptong nabubuo. At mula sa konsepto
o paglalahat na nabuo ay nagagamit ito nang epektibo.” (Gibbs, 1998).

Ang replektibong sanaysay ay pagsulat ng mga ginagad na ideya, konsepto, at

katotohanan sa pamamagitan ng pag- iisip nang malalim, repleksyon o pagninilay mula sa
mga naranasan o nararanasang pagkakataon. Ang pagsulat ng replektibong sanaysay ay
naglalayong magamit nang epektibo ang ating mga karanasan upang maging pundasyon ng
pagkatuto. Higit na nililinang ng sulating ito ang ating kakayahang gamitin ang ating
karanasan upang tayo ay matuto. Dapat lamang na bigyang layunin at hanapin pa ang
mas malalim na dahilan kung bakit kailangang matutuhan ang mga bagay - bagay. Kaya
naman upang maitatak sa ating isipan at maibahagi ang konseptong natuklasan ay mainam
itong isinusulat. Ang pagsulat ng replektibong sanaysay ay oportunidad upang malinang at
magkaroon ng pagninilay ang mga kaalaman na nagiging daan upang mas magkaroon ng
malawak na perspektibo ang isang indibidwal. Maaari ding ang replektibong sanaysay ay
pagsusulat ng mga ideya na may kaugnayan pa sa isa pang ideya. At sa bawat pagtuklas
ng mga ganitong prinsipiyo at kaugnayan ng mga bagay-bagay ay siyang pagkatuto pa lalo
ng isang tao. Nasa obhektibong layunin ng pagsulat ang ganitong anyo ng sanaysay
sapagkat mula sa mas malalim na naisip ng manunulat ay ibinibigay niya ang sariling
hinuhang mga kaalaman.
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

MGA KONSIDERASYON SA PAGSULAT NG

REPLEKTIBONG SANAYSAY
• Ikonsidera ang pagkalap ng mga datos at mga bagay na kailangan gamitin
• Pagandahin ang panimulang bahagi
• Pagtalakay ng iba’t ibang aspekto ng karanasan
Ang replektibong sanaysay ay isang uri ng panitikan na nakapasailalim sa isang
anyong tuluyan o prosa. Ito ay nangangailangan ng pananaliksik ng manunulat bago
maglahad ng paliwanag mula sa nakalap na datos. Isang masining na pagsulat na may
kaugnayan sa pansariling pananaw at damdamin sa isang partikular na pangyayari. Isang
masining na pagsulat na may kaugnayan sa pansariling pananaw at damdamin sa isang
partikular na pangyayari
ANG REPLEKTIBONG
SANAYSAY AY:
>Ipinararating ang pansariling karanasan at natuklasang resulta
sa espisipikong paksa.
>Naglayon din ito na maipabatid ang mga nakalap na impormasyon at mailahad ang
mga pilosopiya at karanasan.
>Kritikal na repleksyon ukol sa nabasa, napanood, narinig,
naranasan o kamalayan.
>Naglalaman ng reaksyon, damdamin, at pagsusuri (Bernales
at Bernardino 2013).
>Hindi ito diary/journal, ito ay pormal na sulating mayroong: Introduksyon, katawang
malinaw at lohikal na naglalahad ng iniisip at konklusyon.
>Ang konklusyon ay dapat na magkaroon ng repleksyon sa lahat ng tinalakay
kinakailangang malinaw na nailalahad ng manunulat ang kaniyang punto upang lubusang
maunawaan ng mambabasa
>Rebyuhin ng ilang ulit ang
repleksyon
Mga halimbawa ng paksa: *Mga nabasa *Napuntahan o nagalaan *Mga
isyu *Karanasan bilang estudyante
MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA PAGSULAT NG
REPLEKTIBONG SANAYSAY
1. Magkaroon ng isang tiyak na paksa o tesis na iikutan ng nilalaman ng sanaysay.
2. Isulat ito gamit ang unang panauhan ng panghalip. Tanggap na gamitin ang mga
panghalip na ako,nakaba
ko, atay akin sapagkat ito ay kadalasang naksalig sa personal na
sa persona na karanasan maha agang mag ag ay
karanasan.
3. Tandaan na bagama’t t l , l t l
ito ng patunay o patotoo

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

batay sa iyong mga naobserbahan o katotohanang nabasa hinggil sa paksa

upang higit na maging mabisa at epektibo ang pagkakasulat nito.
4. Gumamit ng mga pormal na salita sa pagsulat nito. Tandaang ito ay kabilang sa
akademikong sulatin.
5. Gumamit ng tekstong naglalahad sa pagsulat nito. Gawing malinaw at madaling
maunawaan ang gagawing pagpapaliwanag ng mga ideya o kaisipan upang
maipabatid ang mensahe sa mga babasa.
LAYUNIN NG REPLEKTIBONG
SANAYSAY
Pangunahing layunin ng replektibong sanaysay ay hindi lamang matalakay ang
natutunan o maisapapel. Naglayon din ito na maipabatid ang mga nakalap na
impormasyon at mailahad ang mga pilosopiya at karanasan.
Gabay Para sa
Replektibong Papel
1. Bigyang - pansin ang panahong saklaw
ang repleksyon.
2. Pansinin at pagmuni-munihan ang mga
sumusunod:
A.Konsepto/Aralin na lubhang tinututukan.
B.Gawain sa klase, pinanood, pinarinig. C.Leksyon, konsepto, o
kahit anong nakapukaw ng interes. D.Sariling danas
E.Tanong
3. Isa hanggang dalawang pahina lamang.
4. Bawal ang maligoy.
5. Pormal o kumbersyonal. 6.
Magbigay ng halimbawa.
7. Seryoso bagaman mula sa pagmumuni-muni. 8.
Isaalang-alang ang gramatika.
9. Sumulat sa paraang micro sa macro (mula sa iyo papalawak). 10. Kung kukuha
ng pagbabatayan, tiyaking nabanggit ito sa sanggunian.
11. Magpasa sa takdang panahon. 12. Maaaring maglagay
ng pamagat na naaayon sa
pinapaksa ng iyong
repleksyon.
BAHAGI NG REPLEKTIBONG
SANAYSAY
Panimula - ang panimula ay sinisimulan sa pagpapakilala o pagpapaliwanag ng paksa
o gawain. Maaaring ipahayag nang tuwiran o di tuwiran ang pangunahing paksa. Ang
mahalaga ay mabigyang panimula ang mahalagang bahagi ng buhay na pupukaw sa
interes ng mga mambabasa.
Katawan - katulad ng maikling kuwento, sa bahaging ito ay binibigyang halaga ang
maigting na damdamin sa pangyayari. Ang katawan ng replektibong sanaysay ay
naglalaman ng malaking bahagi ng salaysay, obserbasyon, realisasyon, at natutuhan.
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

Ipinaliliwanag din dito kung anong mga bagay ang nais ng mga manunulat na baguhin
sa karanasan, kapaligiran, o sistema.
Konklusyon - sa pagtatapos ng isang replektibong sanaysay, dapat mag-iwan ng isang
kakintalan sa mambabasa. Dito na mailalabas ng manunulat ang punto at kahalagahan ng
isinasalaysay niyang pangyayari o isyu at mga pananaw niya rito. Dito rin niya masasabi
kung ano ang ambag ng kanyang naisulat sa pagpapabuti ng katauhan at kaalaman para
sa lahat.
Halimbawa ng
Replektibong
Sanaysay
Bakit Ako Naging
Manunulat?
Rene
Villanueva
Mapapansin ng sinomang sumusubaybay, kung mayroon man,sa pagsulat ko ng mga
personal na sanaysay, na paulit-ulit ang pagtalakay ko sa paksang ito.Sa isang banda,
indikasyon marahil ito ng matindi kong pagnanais na unawain ang sarili at ipaliwanag
talaga kung ano ang lakas na nagtutulak sa akin para mahalin nang husto ang pagsusulat.
Para pahalagahan ito nang higit sa aking asawa’t mga anak, higit sa aking pamilya at
kaanak, higit sa kahit anopaman sa aking buhay. Maaaring sabihin ng iba na napaka-OA
naman, pero ganoon ko talaga pinahahalagahan ang aking pagsusulat. Masasabi kong ang
akin pagsusulat ang buo kong pagkatao. Sa mga nakaraang sanaysay, lalo na sa librong
(Im) Personal, tinalakay ko na kung paano at bakit ako nagsusulat; kung sino ang mga
unang nakaimpluwensiya sa akin para mahilig sa pagsusulat at sino-sino ang mga una
kong guro sa pagkatha. Ngayo’y gusto ko namang harapin ang isa pang aspekto ng
pagiging manunulat ko:Bakit ako naging isang manunulat? Bakit sa dinami-dami ng
propesyon, dito ko piniling maggugol ng talino at panahon, ng buong buhay ko?

Siguro, dahil mula pagkabata, wala akong naging ibang interes kundi kuwento:
makinig ng kuwento, mag-imbento ng kuwento, magkuwento ng kuwento. Sa pakikinig ng
radyo ako unang nagkamalay kung paano bumuo ng kuwentong may epekto sa sinomang
makarinig. Nang matuto akong magbasa ng Liwayway at mahilig sa panonood ng sine,
lalong tumindi ang hilig ko sa paghabi ng mga pangyayaring sa isip ko lamang nagaganap;
pero parang totoong-totoo!Kalaunan pa ako magkakalakas ng loob na isalaysay sa iba

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

ang mga kuwentong nasa isip ko. Para dito, pinagpraktisan ko ang aking mga kababata.
Ang mga laro ko sa La Loma noong mga 10 hanggang 12 taong gulang ako ay hindi mga
karaniwang laro ng bata. Mahilig ako sa taguan at habulan; pero hanggang doon
lang.Mas gusto kong tipunin at kuwentuhan ang mga kalaro ko, lalo ‘yung mga mas
bata sa akin. Madalas, isa-isa ko silang pinasasalampak nang pabilog sa akin harapan at
pinapaghahandang makinig sa hahabihin kong mga kasinungalingan. Sa bakanteng lote, sa
tabi ng bahay nina Luisa, na walang pintura at sinunog ng mahahabang tag-araw sa La
Loma, kami nagtitipon. Katapat iyon ng inuupahan a kuwarto sa Halcon, at malapit sa
bahay o kuwarto ng bawat isa sa amin. Sa harapan ng lote ay may basketbulan na
madalas pagdausan ng liga ng mga taga-Halcon. Kahit nakatiwangwang lamang ang
bakanteng lote, iba-iba ang silbi nito para sa aming tagaroon. Hindi lamang ito paraiso para
sa aming mga inosenteng salaysay tuwing hapon, dito rin kami nagtataguan bago
magtakipsilim. Sa gabi, dito rin nag-iinuman ang matatanda at binata na umiiwas
mapagalitan ng kani-kanilang asawa o magulang. Sabing iba, kung hatinggabi ay sari-
saring milagro ang nagaganap sa bakanteng lote. Maraming panganay ng tagaroon ang
sa bakanteng lote ginawa. Ang maluwang na lote ay nababakuran ng mga pinagdikit-dikit na
lumang yero; yupi, kalawangin, maaaring pinagsawaan bilang kulahan o andamyo.May mga
nakatira malapit sa bakanteng lote na madalas na ginagawang tapunan ng basuara ang
solar, kaya nagkalat ang tumpoktumpok ng natuyong basura na sa tuktok ay may
kumakaway na supot na plastik. Kailangan maging maingat ang sinomang naglalakad;
karaniwang may nakangangang lata ng gatas o sardinas na nagbabantang manlaslas ang
matalim na bunganga; bukod sa nagkalat na basag na bote na madalas ikubli ng
mangilan-ngilang kumpol ng tuyot na damo ang nakaumang na disgrasya, at bihirang-
mapansing nakatuping kalawanging yero na sintalas ng blade ang gilid.Kadalasan,
nagpupunta kami sa bakanteng lote makapananghali. Bawat isa sa ami’y tumatakas upang
suwayin ang mahigpit nautos ng magulang na umidlip sa hapon, para mag-umpukan sa
bakanteng lote at makinig ng kagila-gilalas na kuwento. Mauupo ako sa isang
abandonado at nabubulok na taksi na yupi ang tambutso, basag-basag ang salamin,
lugmok ang mga upuang may nag-iigkasang spring at alambre, wala nang pinto sa gilid.
Sa isa sa mga pinto ako mauupo, habang nakaupong nakapaligid ang mga nakababata
kong kalaro sa damuhan sa naharapan.
amahusay Madalas
essay s sa buong Quezonna
C ykabilang sina Elvi,
Hanggang ngayon ang ang magpipinsang

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

sina Sara, Menchu, at Napol, ang mga Rimorin na sina Oting at Momoy, at ang
magkakapatid na Villegas. Minsan, may mga hindi kami kakilala na nakikiumpok sa
paligid; pero lagi silang nasa dulo, ilang tao ang layo mula sa kalarong nasa pinakadulo ng
sirkulo. Pero hindi namin sila itinataboy, bagaman walang bumabati sa kanila.Hinahayaan
naming silang tumawa nang malakas, kung may nakatatawa sa kuwento. Pero kahit kailan,
walang nagtatanong o nagkokomentaryo sa kanila. Kadalasan ang mga ikinukuwento ko ay
yaong kuwentong naririnig ko sa radyo o nababasa sa Liwayway. Mga tungkol sa kapre
at higante, mga mamahalilng bato na sinlalaki ng mais o prutas, mararangyang palasyo,
mga puting kabayong may pakpak at alpombrang lumilipad. Pinakapopular sa lahat ng
kuwento ko ang alamat ng butiki, na minsang kong napakinggan sa radyo.Gustong-gusto
nila ang kuwento dahil madula, may halong romansa tungkol sa relasyon ng anak at
magulang. Saka buong husay ko ring naikukuwento; iniiba-iba ko ang aking boses, kung
minsa’y inaarte ko ang ilang tagpo.Gumagawa pa ako ng sound effects kapag
ikinukuwento ko ito.Hinahampas ko ang tagiliran ng taksi para gayahin ang kulog.
Pinapasagitsit ko ang boses ko para gayahin ang kidlat. Tungkol sa isang pangit na
kampanero na umibig sa isang napakaganda ngunit malupit na dalaga ang alamat. Para
subukan ang pagmamahal ng kampanero, hiniling ng dalaga na ihandog sa kanya ng
binate ang puso ng ina. Dinukot ng binate ang puso ng ina: nagtatakbo siya sa
pagmamadaling makarating sa dalaga para ibigay ang sariwa pa at pumipintig-pintig na puso
ng magulang.Ngunit sa pagmamadali, natapilok ang kampanero at nadapa. Napahiyaw ang
binata na namilipit sa kirot ng naipit na ugat, ngunit hindi niya nabitiwan ang sisikdo-sikdong
puso. Sa katahimikan ng gabi, malumanay at buong pag-alalang nagsalita ang puso ng ina:
“Napaano ka, anak ko? Lagi ka sanang mag-iingat. Hayo, bunso ko! Tumindig ka at ang
sinta mo’y naghihintay na sa iyo.” Kung nang nakaraang gabi ay nakapakinig ako ng “Gabi
ng Lagim,” ang kuwento ko’y tiyak na may lumalangitngit na pinto, bumubukas na kabaong,
at asong umaalulong sa hatinggabi. Tiyak ding bago matapos ang kuwentong katatakutan,
maghihiyawan ang lahat at magkakaripasan ng takbo. Kung minsan, nag-iimbento rin ako
ng sarili kong kuwento. Pero mas madalas, pinagtatangi-tangi ko lamang ang mga
kuwentong naririnig, nabasa o napanood ko. Kahit gayon, pakiramdam ko’y orihinal at
mula sa sariling henyo ang pang-aliw ko sa aking mga kababata. Alam kong bilib na bilib
sila sa akin; hindi nila alam na mas bilib na bilib ako sa sarili ko. Sa high school ang unang
premyong natanggap ko ay para sa on-thespot storytelling-contest ng Children’s Museum
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

and Library Incorporated (CMLI). Mga taga-public schools ng Maynila, Pasay at Quezon
City ang kalahan ko. Nakakuha ako ng silver medal. Kuwento naman ng buhay ni Judge
Pedro Tuason ang unang literary contest na pinanalunan ko. Kinse anyos ako nang mag-
uwi ng premyong isang daang piso at karangalang pinak i t
it . pagsusulat ay hindi talagang

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

mahirap para sa akin.Wala itong himig ng pagyayabang. Ang pagsusulat ay isang

bagay na gustong-gusto kong ginagawa. At lagi kong ginagawa. Parang laro lamang sa
akin ang lahat, gaya noong araw. Mas hindi natural sa akin ang hindi nagsusulat o hindi
nagkukuwento. Dahil sa napakakaraniwan kong pagtingin sa pagsusulat bilang isang likas
na gawain, gaya ng paghinga o pagkain o paglalaro, kaya hindi ko rin titingnan ang
pagsusulat bilang trabaho o gawaing pagkakakitaanKahit nagagawa kong kumita mula sa
pagsusulat. Hindi pera o anopaman ang pangunahing motibasyon ko sa pagkatha. May
personal na kasiyahan akong nadarama sa paghabi ng kuwento, maging dula, kuwentong
pambata, o anoman.Siguro, ang kasiyahang magkuwento ang siyang nagligtas sa akin mula
sa pagiging isang “madugong manunulat.” Kapag naupo ako sa harap ng kompyuter para
magsulat, nakasusulat ako. Ano man ang aking lagay: lasing, saksakan ng lungkot o
masyadong masaya. Huwag lang masyadong pagod o di-makagulapay sa antok. Kaya
noong araw ay tinawag akong Vendo writer ng ilang kaibigan. Ako raw ‘yung klase ng
manunulat na hulugan lamang ng barya at pindutin sa tagiliran, tiyak na
makapaglalabas ng isang akda. Hindi lamang ako madalas magsulat; mabilis din
akong masgulat. Paano’y naiinip ako kapag gumugugol nang mahabang panahon sa isang
akda. Saka hindi ako nagsisimulang magsulat kung hindi ko alam kung ano ang magiging
katapusan ng akda. Kaya naiinip ako kapag hindi agad nakarating sa paroroonan. Hindi rin
importante sa akin ang makasulat ng maganda, ng isang akdang obra-maestra o kahanga-
hanga. Sa akin, mas mahalaga, mas kalugod-lugod hindi lamang ang produkto ng pagkatha,
ang akda, kundi ang mismong proseso ng pagsusulat. Mas importante sa akin ang may
matapos, anoman ang kalidad niyon. May sampalataya akong marerebisa upang umayos,
kuminis, gumanda, at mas maging matalisik ang kahit anong uri ng akdang natapos.
Importante muna ang may matapos; dahil may maaayos (marerebisa o ma-eedit)
lamang kung may natapos. Mahirap magrebisa sa hangin. Sakali namang saksakan ng
pangit ang natapos na burador, na bihirang mangyari sa akin; ano ba naman iyong
kalimutan ito, lamukusin ang papel kung talagang karimarimarim, at amining wala ka
sa kondisyon nang sandaling iyon. Saka gumawa ng iba! (Nang ma-virus ang kompyuter
ko nitong bago magtatapos ang 2005, at hindi na-recover ang files na tinipon ko sa loob ng
tatlo o apat na taon, hindi ako,nagngangalngal o nagngangawa sa panghihinayang. Inisip

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

kong marahil pangit ang mga draft na nasulat ko, at pagkakataon iyon para mas pagbutihin
ko ang pagsusulat)

Bilang pangwakas: Bakit ako naging manunulat? Siguro naging manunulat ako dahil
lagi akong interesado sa buhay ng iba. Noong araw, ang pakiramdam ko ay laging mas
makulay at mas kapanapanabik ang karanasan ng iba kaysa sariling kong karanasan. Ito
ang nagtulak sa akin para maging mapagmatyag sa buhay ng iba. Para mahilig sa
pagbabasa ng kuwento, sa pakikinig ng drama sa radyo at sa panonood ng sine.
Sapagkat akala ko’y kailangan kong laging manghiram ng kuwento ng iba para
magkapagkuwentong kapanapanabik. Wala akong sampalataya sa sarili kong kuwento,
kahit sa buhay ng mga kaanak ko. Laging mas maganda ang kuwento ng ibang tao. Laging
mas madula ang karanasan ng iba. Bata pa ako’y alam ko na na ang mga tao ay bukal ng
magagandang kuwento. Nito na lamang nakaraang mga huling taon ko natanto na hindi
pala ako natatanging tao. Hindi pala ako isang taong lubhang kaawa-awa. Na tulad ng iba,
magmamay-ari rin ako ng maraming magagandang kuwento. Ang ganitong realisasyon
ang naghatid sa akin upang maupo sa gilid ng isang balon. Sa wakas, nagawa ko ring
dumukwang sa bunganga ng isang malalim at tunay na bukal ng mga salaysay: ang sarili
kong balon ng mga kuwento; na mahigit limampung taon nang binubukalan, dinadaluyan
ng sari-saring salaysay na naghihintay lamang na dukwangin at salukin, upang
maisaboy, makapagpasariwa sa iba. ( Mula sa
https://www.scribd.com/document/352704798/Bakit-
Ako-Naging-Manunulat).
Pasulat na Gawain Blg. 1/ Written Output no.1
Basahin at suriin ang “Bakit Ako Naging Manunulat?” ni Rene Villanueva sa pamamagitan
ng graphic organizer.
Pamagat
Layunin sa pagsusulat
Estilo sa pagsulat/ Paglalarawan kung paano nagsulat ang manunulat
Paraan kung paano nagsimula ang manunulat
Paraan kung paano nagsulat ng katawan
replektibong sanaysay ang manunulat
Paraan kung paano tinapos ng manunulat ang replektibong sanaysay

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

Pagganap Blg. 1/ Performance no.1 ( 1 - 2 na

mag - aaral) Magsulat ng replektibong
sanaysay batay sa kahit saang paksa.
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos:
Nilalaman - 30
Gramatika - 5
35pts
IKALAWANG LINGGO - LAKBAYSANAYSAY Guro: Bb. Ronalyn S. Gapasangra Maed,
Filipino
Ang modyul na ito ay ginawa at isinulat para sa iyo bilang isang mag-aaral. Ito ay
makatutulong upang matutuhan ang tungkol sa pagtiyak sa mga elemento ng pinanood
na programang pampaglalakbay. Ang sakop ng modyul ay magamit sa anomang
kalagayan ng mag-aaral. Ang mga salitang ginamit dito ay angkop sa lebel ng pang-
unawa ng mag-aaral na naaayon sa pamantayan nito.
Kasanayang Pampagkatuto:
Natitiyak ang mga elemento ng pinanood na programang pampaglalakbay.
Layunin:
1. Natutukoy ang mga elemento ng pinanood na programang pampaglalakbay.
2. Naipaliliwanag ang mga elemento sa pinanood na programang pampaglalakbay.
3. Naisasabuhay ang kahalagahan ng mga elemento sa pinanood na programang
pampaglalakbay.
LAKBAY SANAYSAY
Ang lakbay sanaysay ay isang paglalahad ng isang karanasan o paglalarawan mo sa
pagpunta mo sa isang lugar. Hindi kinakailangang malayo dahil ang simpleng paglalakbay
mo papunta sa paaralan, simbahan, palengke o plaza ay maaari nang maging instrumento
sa pagsulat na gagawin.
Mga Elemento ng Lakbay sanaysay
Paksa- tumatalakay sa sentro ng iyong
paglalahad na gagawin. Lugar- kung saan ito
ang magiging lunsaran sa susulating gagawin.
Layunin- dahilan kung bakit mo gusting ilahad
ang karanasang ito.
Datos- mga impormasyon tungkol sa lugar na pinuntahan, mga kakaibang bagay o tuklas
at mga kaalamang mula rito. Maaaring natatanging tao, pagkain o bagay sa lugar.
TANDAAN:
Upang makabuo ng isang lakbay sanaysay mahalagang maisaalang alang ang mga
elemento gaya ng paksa, layunin, lugar, mga datos o kaalamang natuklasan at
karanasan sa itinatanghal na lugar. Hindi kinakailangang malayo ang lugar na itanghal.
Maging ang sariling komunidad na iyong kinabibilangan ay maaaring magamit para rito.
Lakbay- Halukay- sa Buhay ng
Mangangakyat na Kikay
ni Maridel D. Villalon
Sakay – Suka – Sakay – Suka – Pose! Isang
Kasaysayan Ng Bitukang May Etiketa
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

Mahalumigmig pa ngunit unti - unting gumagapang sa aking katawan ang init at banta
ng haring araw. Sakay ng van na ipinakiusap namin sa kapwua hiker namin na idiretso
na ang sasakyan sa Tanay, Rizal. Aakyatin namin ang bundok na sinasabi ng ibang
hiker na tinaguriang “the magical mountain.” Sa Sta. Cruz, Laguna ang aming tagpuan,
kung kaya madilim pa ang paligid ay agad na kaming umalis ng kapuwa ko hiker na si
Chriselle. Dahil sa paliko-likong bus, paliko-liko rin ang bituka ko. Nagbabanta ito ng
isang malakihang pagbulwak sa aking harapan. Ngunit ako ’ y alerto, alerto bente
kuwatro. Sa kasamaang palad, puro duwal ang nangyayari. Animo’y may etiketa ang
bituka ko. Aayaw bumulwak ng lugaw hangga ’t may nakakakita. Nang kami ’ y
makababa na, saka umagos at pumutok ang sikmurang nagnanais magpahayag ng
kaniyang panlilimahid
layas, hindi naman sa iyo bagsa bus
l na
.” kaniyang
l l nasakyan.
, l l Sa ittabi
i i ngt l poste
. Sa hindinaganap
maipaliwanagang
na
pagkakataon. Hindi talaga mat l r l , r
lahat. Naging lababo ang poste, nananahimik at naging l taga-ilaw
l . Iti igil ang van sa mismong
ng isang kawan.
Nakiramay sa akin ang poste. Siya ang sumambot ng alboroto ng aking bituka. Siya
ang naging saksi sa kahirapan at kaartehan ng aking bituka ng maglabas ng likidong
nabuo dahil sa pagewang-gewang na bus. Matapos ng karumaldumal na paggawa ng
kasaysayan sa kalsada ng Sta. Cruz na tiyak na ikatutuwa ng mga ligaw na asong ulol
dahil sa libreng lugaw na maaari nilang himurin. Sumakay na kami ng van. Napatapat ako
sa ikatlong linya ng upuan, sa bandang bintana. Ngunit kahit na kapiling ko na ang
bintana at ang katayua ’y umaayon na sa akin; patulo’y na nangulit ang nagngangalit
kong bituka dahil sa kaniyang pagkakaalog. At sa patuloy na pagkakaalog siya ay
nagrebelde. Nagpapahayag nanaman ng pagbulwak, ng isang rebolusyon, ng isang
pagbalikwas sa may- ari ng katawan at waring nagsasabing “ ika’ y
ay mag ayas Mag a abas nanaman mag a abas ngun h nd ma u oy
u oy ang pagbubuhos ko ng a ozca do pu o duak wa ang bu wak n

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

FILIPINO SA PILING LARANG-AKADEMIK

|6
Pillilia, Rizal dahil sa mga bumabanyuhay na windmill. Nawala ang alboroto ng bituka
ko. Bumaba kami para mag- selfie. Gamit ang bandana ko na palagi kong dinadala
saan man ako maglakbay, nag-pose ako na animo’y si Rose ng Titanic. ‘Yun nga lang
wala si Jack, pinahahanap ko pa sa NBI. Nagbalik-loob na ang tiyan ko, suyo na kami
matapos ang ilang beses na paghilahod ng aking puwet sa mga larawang kinuha
naman ng kapuwa ko hiker.
“Be A Hiker Forever For A Tighter,
Healthier, Sexier You”
Isa akong hiker. Hindi ko inaasahan na magiging hiker ako gayundin ang mga
taong nakapaligid sa akin. Takot ako sa araw, para nga akong bampira dahil ayaw ko
talagang maiinitan (‘yun nga lang bampirang naka- brace). Hanggang ngayon, sa halip
na maraming tubig ang dalhin ko kapag naakyat ng bundok, magdadala ako ng
payong , sunblock, pulbo (panipsip ng pawis sa mukha, ginagamit ko rin alert tool
bilang panangga sa makintab na noo lalo’t higit pag mag – seselfie, mas’yado na
kasing malawak ang paliparan ko sabi nila, malaki pa sa Ninoy Aquino International
Airport. Kapag hindi ko pa pinulbuhan baka puwedeng pagpiritusan ng itlog ) at iba
pang make – up kit (lipstick, blush-on mga sandata yan para maganda ka sa
kabundukan, para mukha ka pa rin diwata ng kagubatan). Ito ang madalas kong dinadala
kapag umaakyat ng bundok kaya napapagalitan ako ng iba kong co – hiker (bibigyan na
raw nila ako ng bato ni Alena kung palagi akong tinatamad magdala ng tubig). Ang sa
akin naman kasi, hindi talaga ako uhawin. Kapag kasi litro ang dadalhin kong
tubig para akong pusang di maanak. Ihi ako nang ihi. Lalo akong nagliligalig pag-
akyat hindi dahil sabik na akong matunton ang pinakangtuktok ng bundok kundi dahil
naghahanap ako ng magandang puwesto kung saan ako iihi (parang sasakyan lang na
naghahanap ng parking lot). Pero mahal ko ang pag - akyat ng bundok. Mayroon sa
kalikasan na wala sa kabihasnan. Ginagayuma ako ng samyo ng hangin, presko at
malamig. Ang mga awit ng mga ibon na parang hinaharana ako at higit sa lahat,
pinapawisan ako. Magaan sa katawan na mapuwersa akong umakyat sa mga bato
at kung ano pang kalupaan. May tae man ng kabayo o kalabaw at kung minsa ’ y
may mga maliliit na ahas ang sumasalubong at nagsasabing “ natagpuan na
naming ang nawawala naming kapatid.” Dahil sa katuwaan ko pag-akyat ng bundok,
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

hindi sa pagmamayabang ngunit kahit maikli ang aking mga biyas, ako ang
pinakamabilis na hiker sa aming grupo (ang team Bulibulies).
Ang Pambungad Na
Mga Tanawin
Matapos ang mahabang oras na pagkakapirmi ng aking pigi sa upuan ng van (
mabuti na lang at hindi naging flat ang pigi ko, ‘yung sa kasamahan ko kasi nasira ang
foam sa pigi. Siguro fake ‘yung nabiling pampalake ng puwet). Narating namin ang
Tanay, Rizal. Para kaming nasa oven toaster, maalinsangan; buti na lamang at
alerto ako. Nakasuot ako ng long sleeve. Tinalakay sa amin ng tour guide na si
Manong Jun ang mga pupuntahan namin. Una, ang Tinipak river, isang mahiwagang
ilog na may iba’t ibang limestone. Mt. Marmara, ang bundok para sa mga nagsisimula
pa lamang umakyat at ang Mt. Daraitan para sa mga bihasa ng umakyat ng bundok.
Samantala, isa pa rin sa maaaring pasyalan ang Tinipak cave. Nagpasya ang buong
grupo ng team Bulibulies na maglakad papunta sa camp site na ayon kay mang Jun,
aabutin ng tatlumpung minuto. Habang naglalakad kami nakakita ako ng mga ninuno
ng bato ni Darna. Sobrang puti, maputi pa kay Snow White at dinaig ang hita ni
Angelica Jones. Malakas maka - glutha ang mga bato doon. Sa sobrang puti para
silang mga namuong pulbos pero may kintab lalo’t higit kapag naaarawan.
Nagtataglay ang bato ng iba’t ibang hugis. Nalibang kami magpakuha ng larawan.
Ilang minuto pa’y sumalubong sa amin ang isang batis. Bumungad sa amin ang
karatula na “Bawal dumihan, iniinuman ito”. Ito pala ang batis na puwedeng kuhaan
ng tubig. Limitado lamang ang kuryente at tubig kung kaya sa nagnanais makamura
at kung hindi naman languyin ng mga umiindayog na bulate ang iyong tiyan, puwede
na ang tubig sa batis. Sa kasamaang palad, nasayang ang dala kong blower at
plantsa. Inakala ko kasi na tulad ng mga nakaraan naming napuntahan, (katulad
ng bundok sa Dolores, ang Mt. Banahaw at iba pa) madali lamang ang access sa
kuryente.
Isang Pagbisita Sa Kuwebang
Maraming Nakalawit
Matapos naming itayo ang tent at matapos makapananghalian, agad kaming
dumiretso sa Tinipak cave. Para kaming paniki. Inaalalayan kami ni manong Jun
pagbaba. Malamig, kasinlamig ng ex ko sa akin. Madilim at ang tanging gabay lamang
ay ang nirentahan naming headlamp. Nanginginig ang paa ko dahil baka may makapa
akong kakaiba at kapuwa namamasyal din sa kuweba bukod sa amin. Pero nilinaw
naman ni Manong Jun na ibang kuweba ang pinagkukutaan ng mga ahas. Sinara daw
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

ang kuwebang iyon para ireserba sa kanila. Ibig sabihin “Off limits, only snakes are
allowed”. Sa kalagitnaan ng kuweba, sinalubong kami ng mga stalactite at stalagmite.
Sa bandang dulo ng kuweba, masisilayan ang animo ’ y jacuzzi. “ May pa- jacuzzi
si Mayor”. Parang binuhusan kami ng isang timbang tubig na galing sa refrigerator
ng kami’ y tumubog dito. Medyo

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

napangiwi lang ako, kasi puro madidilim ang litrato ko dahil wala ngang ilaw sa
loob. Lalo ng naging puwedeng pang- Nobyembre ang mga larawan ko, baka
sabihin ng mga tao, isang white lady naglalagi na sa kuweba ng Tanay, Rizal.
Hinahanap ang bagong kumareng black lady dahil kaaway ang dating kumareng
red lady. Nag-agawan kasi sila sa pulang lipstick. Hindi pa hagap ng Meralco ang
mga kuweba, ibig sabihin hindi pa talaga nila napapanindigan nang buo ang diyalogo
nilang “may liwanag ang buhay”. Buti na lang ayaw ng mga paniki sa liwanag. Kapag
nga naman maliwanag, magkakabayaran pa sila sa kuryente, tapos magkakasilipan
sila panggagawa ng paniki na tulad nila, mawawalan sila ng privacy. Wala kasi silang
private room kaya kung madilim kahit sila ang nagsisilbing kurtinang palawit-lawit
sa itaas ng kuweba, puwede na. Nadami naman sila kapag madilim. Bigla ko tuloy
naisip. Nadami kaya ang tao kapag napapadalas ang brown-out sa isang lugar?
Nadami kaya ang buntis? Ito kaya ang isa sa dahilan kung bakit nataas ang
populasyon?
Ang Mahiwagang Ilog at
Ang Babala
Matapos naming mapapunta sa kuweba, dumiretso kami sa “Tinipak Rock
Formation”. Ito ang isa sa pinakang atraksyon bukod sa Mt. Daraitan. Walang katulad
ang mahiwagang ilog kung saan may mga batong tanging sa ilalim lamang ng dagat
matatagpuan ngunit sadyang nakabuyangyang lamang sa ilog. Ito ang
pinakakakaibang ilog na aking nakita sapagkat namumutawi ang mga puting bato
at ang iba’y animo’y stalagmite. Ngunit ang nakakapagtaka’y wala gaanong isda
sa ilog. Para bang may babalang restricted area ang ilog, bawal ang kahit sinong
isda. Gayundin ang pagkakaiba-iba ng temperatura ng tubig, depende sa iyong
kinatatayuan. Sa isang bahagi ay may maligamgam na tubig samantalang sa
kabilang bahagi naman ay sobrang lamig. Hindi rin kayang maipaliwanag ni manong
Jun kung bakit ganoon ang kondisyon ng ilog. Ang tanging inuulit-ulit lamang niya ay
ang pagbabawal kunin ng kahit anong maliliit na bato sa ilog. Baka raw kasi
“magalaw” kami. Baka may sumunod sa aming van na hindi naman namin kasakay.
Baka mamaya may katabi na kaming ibang nilalang at maging kasambahay pa namin.
Sinunod naman namin si manong. Nag-pose na lamang ako sa mga bato sa gitna ng
ilog na animo’y si Dyesebel. Sobrang nga lang lakas ng agos ng tubig, kung hindi ako
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

kakapit sa mga bato, sa liit kong ito baka madala ako at matuloy ang pagiging sirena
ko. Kayang-kayang dalhin ang biyas na tulad ko, dangan nga lang likas na
magaling akong kumapit. Magaling naman talaga akong kumapit sa lahat ng bagay
kahit sa relasyon, siya lang talaga ang bumitaw.Naisip ko lang, pinangarap ko talaga
na maging modelo ng kalikasan. Masarap kayang mag - pose na ang kaligiran mo ay
kapaligiran. Dangan nga lamang wala talagang nagtatangkang kumuha sa akin.
At parang wala rin naman akong naririnig na mga maniniyot (photographer) na
ninanais pang umakyat ng bundok para lamang kumuha ng larawan.
Dugo Sa Pagitan Ng Kaliwa’t Kanang
Hakbang ni Darna
Napag-usapan ng buong grupo na matulog nang maagap dahil sa alas dos ng
madaling araw kami magsisimulang umakyat ng bundok. Ngunit sadyang malamig,
daig pa ang aircon at may libre kaming chore na mga kuliglig. Nagising kami ng alas
kuwatro na ng madaling araw. Agad - agad naghanda kami ng mga gagamitin sa pag -
akyat. Nakaramdam ako ng pagtulo sa ibabang bahagi. Sinilip ko sa palikuran at
confirm!
“Paano ako
aakyat?”
“Kaya ko
ba?”
“Baka abutin ako ng pagsusungit ng puson at
gulugod habang umaakyat?”
Uminom ako ng gamot na magpapaamo ng masungit kong dysmenorrhea. Sumama
ako. Gamit ang aking headlamp at sa pamamagitan ni Manong Jun, unti-unti na
naming nilakad ang daan patungo sa tuktok ng Mt. Daraitan. Hinahabol namin ang
sea of clouds kaya nais sana naming bilisan. Ngunit ang isa naming kasamahan ay
may mahinang tuhod, sa batang edad; nirarayuma na siya. Dapat pala nag-eskalan
siya bago umakyat, dahil sa patigil-tigil kami sa pag-akyat kung kaya medyo
maaraw na ng marating namin ang tuktok. Tinatawanan ako ni Manong Jun habang
naakyat. Sa halip daw kasi na uminom ako ng tubig sa bawat station pagpupulbo ang
anaw sa aas ng bundok na am ng k na o oonan Ma a anaw mo n
ginagawa ko habang naghihintay sa aming mga kasamahang nahuhuli naman at
hinihingal sa pag-akyat. Kakaiba raw ako sa lahat ng umakyat. Akala niya kasi
hindi na talaga ako sasama dahil nagkaroon ako, pero ako pa nga ang nauna.
Kadalasan daw kasi sa mga umaakyat na mayroon, nagpapahatid din sa kaniya
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

paibaba. Nakakaramdam ang aking talampakan ng pagtusok ng matatalas na bato. At

pagsubok din ang pagbati ng maliliit na ahas sa daan gayundin ang pagtunog ng mga
kuliglig na ikaakala kong irit ng ahas. Inabot ng dalawang oras bago namin marating
ang tuktok. Kumuha kami ng larawan. Tanaw sa itaas ng kabundukan ang buong
Tanay, Rizal. Parang napakalaking chocolate hills ang iba pang bundok na natat
it i i r r . t t ri ang kakatuwang animo’ y

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

bulateng daan sa buong Rizal. Parang sa snake and ladder, ‘yun nga lang medyo
nabusog ang sawa kasi sobrang haba. Inabot pa naman namin ang sea of clouds
kahit medyo maliwanag na, dangan nga lang kakaunti na sila. Nagkuha kami ng
larawan sa pinakangtuktok. Matitilos ang mga bato kahit sa bundok. Hindi ko
maintindihan pero kahawig ito ng mga stalactile at stalagmite sa kuwebang
pinuntahan namin. May kaitiman nga lang ang mga matitilos na bato pero para
talaga silang magkamag-anak. Nag-pose na lang kami sa pinakang tuktok ng
matatalas na bato. ‘Yun tipo bang makapagpahanga na nasa mismong pinakaitaas
talaga kami ng bundok, kita talaga sa camera ang ibaba ng bundok. Kita, kahit
yung daan na parang sawa. Sa pagkakataong iyon, masarap magkunwaring si
Darna. Siguro dahil nasa kaitaasan ako ng bundok. Natutuwa ako dahil ang lugar
na kinalalagyan ko ay hindi naaabuso ng pagmimina. Sa palagay ko kasi ang mga
bato, ang uri ng lupa na mayroon sa Daraitan ay mapagkukunan pa ng yaman. Higit
kaysa sa inaakala nila. Pero hindi ko maintindihan kung ako ba ang may pagkakaintindi
sa salitang yaman o sila. Nakakatuwa kasi na kahit hindi na nila makuhanan ng ginto
ang lugar, nananatili pa rin silang mayaman. Mayaman dahil bukod sa may mangilan-
ngilang mga turista ang napunta, hindi nila naaabuso ang kapaligirang sadyang
ibinigay para sa kanila dahil sa pinahahalagahan talaga nila ito. Wala sa kanila ang
kapitalistang pag-iisip na maaaring pagminahan ang kanilang lugar. Naisip ko tuloy
yung iba ko pang bundok na napuntahan, medyo naabuso na ng tao. Yung mismong
katawan ng bundok na inaakyatan, naduhagi na ang lupa kaya wala ng tumutubo. Ito
ang dahilan kaya may mga bundok na sadyang pinasasara upang mapanumbalik ang
pagiging luntian ng lupa. Kung may kapangyarihan nga ba ako na protektahan sila,
kung ako nga ba si Darna kaso ang ikli ng hita ko. Bagong bersyon ako ni Darna.
Hybrid ni Darna at Teletubbies. Matapos ang halos kalahating oras na pagtambay sa
tuktok, nagdesisyon na kaming bumaba. Sa kalagitnaan ng station ng aming pagbaba
nakasalubong namin ang grupo nina Mark. Inaasar siya ng kaniyang mga barkada
na kunin ang aking numero at nagtanong din naman siya kung ano ang aking numero
ngunit tulad noong nakaraang gabi. Ngumiti lang ako sa kaniya gayundin sa kaniyang
mga kasamahan. Sabay sabi ng aking isipan. “Habulin mo ako, habulin mo ako”
Lig
pit Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

Matapos ang halos magdadalawang – araw na paglalagalag, nagpasiya na ang buong

grupo na magligpit. Pabalik na kami ng Brgy. Hall para na rin isauli ang headlamp.
Pagbaba ng tricycle, nagulat ako sa aking nakita. Magkasalubong nanaman kami ni
Mark.
“Sa pagkakataong ito,
handa na ako…”
“Handa na
talaga ako…”
“Ibigay ang cellphone
number ko…”
Ngunit binati lamang niya ako. Hindi na niya tinanong, handa pa naman akong sabihin
ang cellphone number ko pero hindi na talaga niya ako tinanong. Nagkatinginan
lamang kami, nagbatian at taimtim na nagpaalaman. Matapos ng mapagdamdaming
pamamaalam sumunod na ako sa aking mga kasamahan sa Brgy. Hall para sa
pagpirma. Matapos naming pumirma bilang deklarasyon na buhay pa kami (ang tanging
namatay ay ang pag-asang maging kami), nagpaalam at nagpasalamat kami kay
Manong Jun. Agad na sumakay ulit kami ng tricycle at ikinagulat namin ang kamurahan
ng tricycle. Sa halagang otsenta pesos, itinawid na kami ni manong papalabas ng
bayan ng Tanay, Rizal. Sa daan, nasaksihan namin ang yaman ng Tanay, Rizal.
Hindi lamang sa Mt. Daraitan makikita ang kagandahan ng kapaligiran bagkus may
ilan pang mga kilalang talon na pawang nag-iimbita habang kami ay papauwi na. Ilan
dito ang Daranak Falls, Batlag Falls etc. Umaasa naman ako sa sinasabi ng aking mga
kaibigan na muli kaming magbabalik sa Tanay, Rizal. Gagalugarin naman namin
ang mga talon na kilala rin doon. Napaisip lang ako, sa paggalugad kaya naming;
magalugad ko kaya ulit siya? Napatawa na lang ako sa aking sarili. Tumingin sa key
chain na shell. Naiwan niya sa labas ng paliguan, isasauli ko sana pero akin na
lang daw. Magaspang ang key chain, maliit ngunit may kakinisan at mabilog.
Patuloy ang pag - indayog ng nakasabit na key chain sa aking backpack,
sumasabay sa ugong at kadyot ng tricycle na nagmamadaling daanan ang lubak-lubak
at di - sementadong daan.
Pasulat na Gawain Blg. 2/ Written Output no. 2
Suriin ang “Lakbay- Halukay- sa Buhay ng Mangangakyat na Kikay” ni Maridel D.
Villalon batay sa pamamagitan ng graphic organizer.
Pak
sa
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

Partikular na lugar na
pinuntahan
Layun
in

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

Mga datos o kaalaman

Mga karanasan ng nagtanghal sa lugar
Pagganap Blg.2 / Performance no. 2 ( 1 - 3 na
mag - aaral) Magsulat ng lakbay - sanaysay batay
sa lugar na iyong napuntahan. Pamantayan sa
Pagbibigay ng Puntos:
Nilalaman - 30
Gramatika - 5
35pts
Sanggu
nian:
Bandril, L. & Villanueva, V. (2016). Pagsulat sa Filipino sa Piling Laangan (Akademik at
Sining).Quezon City, Phillippines.Vibal Group, Inc. Ariola, M. , Galeon, K.,
(2016). Filipinosa Piling LaranganAkademik. Malabon City. Jimczyville
Publications. https://modules.arvicbabol.com/files/FILI121/Aralin%207%20Posisyong
%20papel.pdf
Reflective Writing Guidance. Retrieved from:
http://www.exeter.ac.uk/fch/work-experience/reflective-writingguidance.pdf
Santos, C., and Concepcion G.P. (2016) Filipino sa Piling Larang-Akademik,
Kagamitan ng Mag-aaral-Ikalawang Limbag, 94-147
IKATLONG LINGGO - PAGSULAT
NG REPORT
Batay kina Constantino at Zafra (2016), ang report o ulat ay anomang anyo ng
pagpapahayag, maaaring pasulat o pabigkas, na ang pangunahing layunin ay magpaabot
ng makabuluhang impormasyon sa isang indibidwal o grupo ng mga mambabasa,
manonood, o tagapakinig.
Ang ilan sa halimbawa ng reports batay kina Constantino at Zafra
(2016) ay ang sumusunod:
1. Mapagsiyasat na Ulat (Investigative Report) - ulat na nag - iimbestiga tungkol sa
isang napapanahong isyung pampolitika o panlipunan; karaniwang ginagawa ng mga
mamamahayag, ahensiya ng pampamahalaan, o non - government organization.
2. Taunang Ulat (Annual report) - ulat tungkol sa nagawa ng estado o nagdaang taon ng
isang pampubliko o pribadong organisasyon.
3. Ulat Panahon (Weather report) - ulat tungkol sa kalagayan ng panahon; karaniwan ay
ipinapahayag ito sa pahayagan, radyo, telebisyon, at iba pang pampublikong daluyan ng
impormasyon; ang ulat ay kailangang napapanahon, upang pakinabangan pa ng madla.
4. Ulat ng Pulis (Police Report) - ulat tungkol sa nangyaring aksidente, krimen, at iba
pang kaugnay sa isang tiyak na lugar o pamayanan.
5. Siyentipikong Ulat ( Scientific Report) - ulat tungkol sa resulta ng isang saliksik o
eksperimento ng karaniwang inilalathala sa siyentipikong journal o ipinepresenta sa isang
kumperensiya.
Para sa ulat sa klase ang mga sumusunod batay kina Constantino at Zafra (2016) ang
dapat na katangian ng ulat o report:
 Makabuluhan - ang mga datos at impormasyon ay may
kaugnayan sa paksa.
 Kapaki - pakinabang - ang mga datos ay may kinalaman sa buhay ng
mga babasa o makikinig.
 Napapanahon - ang mga datos ay bago, at kung luman man, makatuwiran ang
paggamit ng ganoong datos.
 Mapagkakatiwalaan - ang mga datos ay nagmula sa pangunahing sanggunian, mga
sanggunian na maaaring balikan para mapatunayan ang mga datos, sa mga isinulat na
mga iginagalang na tagapaglimbag.
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
Ilang Gabay sa Pagsulat ng Report Batay kina
lOMoARcPSD|12385453

Constantino at Zafra (2016):

1. Unawaing mabuti ang
paksa.
2. Tiyakin ang parametro o
hangganan ng ulat.
3. Kumuha lamang ng impormasyon na may
kinalaman sa paksa.
4. Umisip ng pinakapayak ngunit pinakamabisang paraan ng
presentasyon ng ulat.
5. Tiyakin na may maibabahaging bagong
impormasyon.
6. Gumamit ng pantulong na
materyal.
7. Gumamit ng angkop na sistema ng
dokumentasyon.
Halimbawa ng
Report:
Basahin ang “ Ilang Tala sa Estado at Direksyon ng Intelektuwalisasyon ng Wikang
Filipino” ni Galileo S. Zafra na matatagpuan sa sumusunod na link:
https://pdfcoffee.com/zafra-ilang-tala-sa-estado-at-direksyon-ng-intelektwulisasyon-
ng-wikang-filipino-pdf-free.htm l
Sangguni
an:
Constantino, P. & Zafra, G. (2016). Filipino sa Piling Larang
(Akademik). Rex Book Store.
Pasulat na Gawain Blg. 3/ Written no. 3 ( 1 - 2
na mag - aaral)
Suriin ang pinabasang halimbawa ng guro na ulat na pinamagatang “Ilang Tala
sa Estado at Direksyon ng
Intelektuwalisasyon ng Wikang Filipino” batay sa sumusunod
na graphic organizer:
Pamantayan sa Pagsusuri Pagsusuri
Anong uri ito ng pag - uulat
o report? Paano ito
nagsimula?
Ano binubuo ng katawan ng
ang
sulatin
?

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

Paano nagwakas ang

sulatin? Makabuluhan ba
ang ulat na inyong
nabasa? Bakit?
Napapanahon ba ang ulat
na inyong nabasa? Bakit?
Mapagkakatiwalaan ba ang
ulat na inyong nabasa?
Bakit?
Pagganap Blg. 3/ Performance no. 3 (1 - 3 na mag - aaral)
Gumawa ng sariling ulat o report batay sa alinman sa natalakay na uri nito investigative
report, annual report, weather report, police report o scientific report).
Pamantayan sa Pagbibigay ng Puntos:
Makabuluhan at kapaki - - 10
pakinabang
Napapanahon - 10
Mapagkakatiwalaan - 10
Kawastuhang - 5
Panggramatika 35pt
s
IKAAPAT NA LINGGO - PAGSULAT
NG REBYU

Batay kina Constantino at Zafra (2016), ang isang rebyu ay isang mapanuring
pagbasa o pagtatasa ng isang gawang malikhain (tulad ng tula, dula, pelikula, musika,
sayaw) o ng isang gawang akademiko ( tulad ng aklat o artikulo ng produkto ng isang pag -
aaral o saliksik). Ang isang rebyu ng gawang malikhain ay naglalaman ng una batayang
impormasyon sa gawa, at pangalawa, pagsusuri ng rebyuwer sa gawa.

Ayon pa sa kanila, kung dula ito ay binubuo ng pamagat ng dula, grupong

pandulaang nagpalabas ng dula, direktor, mandudula, maylikha ng iba’t ibang aspekto
ng produksyon tulad ng musika, sayaw o galawa, pag - iilaw, disenyo ng set, atbp. Mga
gumaganap (pangalan ng artista at papel sa dula). Kung pelikula ito ay binubuo ng pamagat
ng pelikula, prodyuser ng pelikula, direktor, manunulat ng dulang pampelikula,
maylikha ng iba’t ibang aspekto ng produksyon tulad ng sinematograpiya, musika at
disenyog awral(tunog at sound effects), disenyong pamproduksyon, editing at mga
gumanap (pangalan ng artista at papel sa pelikula).

Idinagdag pa nina Constantino at Zafra (2016) na mahalagang bahagi rin ng

pangunahing impormasyon tungkol sa isang gawa ang isang detalyadong buod nito (sa mga
gawang malikhain na walang matingkad na naratibo maaaring ilarawan ito). Sa pagbubuod
halimbawa ng dula o pelikula mahalagang matukoy ang 1) pangunahing paksa o tema; 2)
banghay; 3) kung walang malinaw na banghay, ang matingkad na disenyo o estruktura o
pagkakaayos; 4) ano,sino,saan,kailan,paano, at bakit ng gawa.

Pagsus
uri

Mula pa rin kina Constantino at Zafra (2016), ang pagsusuri ang tampok na
bahagi ng isang rebyu. Sa pamamagitan nito, naipapahayag ng rebyuwer ang kaniyang
pagninilay, pananaw,at paghuhusga tungkol sa gawa. Ang babasa naman ng rebyu ay
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

maaaring matulungan para magkaroon ng mas malalim na kaalaman at kabatiran tungkol

sa gawa.

Idinagdag pa nila ang paglalahad ng pagkakaiba ng rebyu at kritika. Ayon kina

Constantino at Zafra (2016), maaaring ituring na kritika bilang isang porma at
akademikong pagsusuri sa isang akademiko o malikhaing gawa. Ang maituturing na
malaking kaibahan nito ay nasa komprehensibo at malalimang paggamit ng isang
tiyak na teorya o mapanuring konsepto sa pagpapaliwanag, pagpapahalaga, o
paghuhusga ng gawa. Dahil sa aplikasyon ng teorya sa pagsusuri, karaniwang nagiging
napaka - akademiko at teknikal ng wika at kritika.
Ang Proseso ng
Pagsusuri
Ipinaliwanag nina Constantino at Zafra (2016) na dapat tingnan ang
pagsusuribilang engkuwentro ng isang tagabasa (ang rebyuwer) at ng gawa. Sa
pagtatagpong ito kapuwa may mga katangiang (o repertoire) dala ng bawat panig. Kaya
sa pagbabasa o pagsusuri, nagkakaroon ng talaban ng mga katangiang ito, nagkakaroon
ng diyalogo o negosasyon sa pagitan ng rebyuwer at ng gawa.

Ang Repertoire ng
Gawa
Batay kina Constantino at Zafra (2016) ang repertoire o katangiang ito ay maaaring
maikategorya sa dalawa: ang pangkalahatan at ang partikular sa anyo ng gawa. Ang
pangkalahatang repertoire ng isang pelikula halimbawa, ay maaaring tumukoy sa
nilalaman, tema, paniniwala, at pagpapahalagang karaniwang mahahalaw sa naratibo ng
kuwento nito. Tungkol saan ang pelikula? Ano ang dinedebelop na ideya ng pelikula tungkol
sa paksa? Ano - ano ang paniniwala o

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

FILIPINO SA PILING LARANG-AKADEMIK

| 11 pagpapahalaga ang nais ipaabot ng pelikula tungkol sa paksa? Ano - ano ang
paniniwala o pagpapahalaga na nais ipaabot ng pelikula sa mambabasa batay sa
naging takbo ng istorya o sa mga nangyari sa tauhan? Ang sagot sa mga tanong na ito
ang bumubuo sa pangkalahatang repertoire ng pelilkula.
Samantala, batay pa rin sa kanila ang repertoire naman na partikular sa anyo ng
gawa ay maaaring tumukoy sa
iba’t ibang pamamaraan sa pagbuo ng gawa. Maraming iba’t ibang tawag o saklaw ang
pamamaraang ito - kumbensiyon, elemento, sangkap, estratehiya, teknik, genre,o anyo.
Halimbawa sa pelikula, maaaring tumutukoy ito sa direksiyon, dulang pampelikula,
sinematograpiya, tunog at musika o orkestrasyong awral, editing, at disenyong biswal.

3 2
(Mula kina Constantino, P. at Zafra G. (2016) Mga larawan sa talabang nangyayari sa
pagitan ng rebyuwer at manlilikha. Rex Book Store).
Makikita sa unang larawan ang paglalarawan sa pangkalahatang repetertoire na
mula sa gawang malikhain kung saan ito ay binubuo ng nilalaman, tema, paniniwala, at
pagpapahalaga samantalang ang partikular na repertoire ay binubuo ng pamamaraan,
kumbensuyon, elemento, estratehiya, etknik, at genre o anyo. Ipinaliwanag naman ng
ikalawang larawan na kahit ang rebyuwer ay may repertoire na tinataglay rin at katulad sa
gawang malikhain nahahati ito sa dalawa. Katulad ng nauna, nahahati ang
pangkalahatang repertoire ng rebyuwer sa pananaw, kaisipan, paniniwala, at
pagpapahalaga samantalang ang partikular na repertoire ng rebyuwer ay ang
kaalaman tungkol sa iba’t ibang pamamaraan ng gawang malikhain.
Hakbang o Proseso na Ginagawa ng Rebyuwer:
Batay kina Constantino, P. at Zafra G. (2016) ang mga sumusunod ang hakbang o proseso
na ginagawa ng rebyuwer:
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

1. Tukuyin ang mga batayang impormasyon tungkol sa gawang malikhain.

2. Gumawang detalyadong buod ng gawa.
3. Tukuyin ang pangunahing tema o ideya ng gawang malikhain.
4. Tukuyin ang mga pangunahing pansuportang detalye o ideya sa pagdebelop ng
pangunahing tema o ideya ng gawa.
5. Sang - ayunan o pasubalian ang pangunahing tema o ideya ng gawa ayon sa
sariling pananaw, paniniwala, o paninindigan ng rebyuwer.
6. Sang - ayunan o pasubalian ang pangunahing tema o ideya ng gawa ayon sa
kasapatan o katatagan ng mga pansuportang detalye o ideyang ginagamit sa pagdebelop
ng pangunahing tema o ideya.
7. Suriin ang pamamaraang ( kumbensiyon, elemento o sangkap, estratehiya, teknik,
genre o anyo) ginamit sa buong gawa.
8. Iugnay ang gawa sa iba pang kaugnay na gawa ( kug nagrerebyu ng isang pelikula
tungkol sa Overseas Filipino
Worker, maaaring iugnay ito sa iba pang pelikulang Filipino tungkol sa OFW).
9. Humanap ng mga puwang t gawa
o ka ah m kan sa i i puwedeng suri n( h nd amang kung i i i l
ano ang nasa gawa kundi

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

maging ang wala dito, ang hindi nito isinama na sa palagay mo ay

mahalagang naisama sa gawa).
10. Iugnay ang gawa sa
napapanahong isyu.
11. Iugnay ang gawa sa
personal na buhay.
12. Pagtuonan ang mga susing salita o konsepto sa pamagat at suriin kung paano ito
napapatotohanan o napasusubalian sa kabuuan ng gawa.
13. Iugnay sa sariling pagsusuri ang pagsusuri ng ibang rebyuwer o kritiko tungkol
sa gawa kung mayroon man.
Mahalagang Tandaan Batay pa rin kina Constantino,
P. at Zafra G. (2016):
1. Hindi natatapos ang pagsulat ng rebyu sa hiwa - hiwalay na paglalapat ng
mga estratehiyang nabanggit.
2. Huwag ding tangkain o piliting gamitin ang lahat ng hakbang o
prosesong nakalista rito.

Sangguni
an:
Constantino, P. & Zafra, G. (2016). Filipino sa Piling Larang
(Akademik). Rex Book Store.
Rebyu ng Pelikulang Second Chance ni Ferl Diane S. Siño

I. KWENTO O
BANGHAY

Ang pelikulang A Second Chance ay isang pelikulang Pilipino na pinagbibidahan nina

John Lloyd Cruz (Popoy) at Bea Alonzo (Basha) sa direksiyon ng isang batikang direktor
na si Cathy Garcia-Molina. Ang pelikulang ito ay sequel sa pelikula ni Molina noong 2007
na One More Chance. Ito ay ipinalabas noong Nobyembre 25, 2015 at pumatok ito sa
takilya kaya sa unang araw pa lamang ng pagpapalabas nito sa mga sinehan ay kumita ito
ng ₱43 milyon at umabot ng mahigit ₱556 milyon ang kinita nito sa iba’t ibang panig ng
mundo. Ang pelikulang ito ay tungkol sa unang pitong taon ng pagsasama bilang mag-
asawa nina Popoy at Basha. Ang kwento ay nagsimula sa pagbibigay daan ni Popoy sa
kanilang pagmamahalan ni Basha –ang kanilang pagpapakasal. Mas pinili at inuna ni
Popoy ang pagpapakasal kay Basha kaysa ipagpatuloy ang pagtupad ng kanyang
pangarap sa Europa. Binuo nila ang kanilang mga pangarap bilang mag-asawa na
makapagtayo ng negosyo na aakma sa kanilang propesyon bilang inhinyero at arkitek.
Walang perpektong relasyon at ang lahat ay dumaranas ng mga problema o hamon sa
buhay. Sa kanilang ika-pitong taon ng pagsasama ay mayroong matinding pagsubok ang
dumating sa kanila nakaapekto ng lubos sa kanilang pagsasama bilang mag-asawa.
Sobrang dinamdam ni Basha nang siya ay makunan at pinilit ni Popoy na itago ang
nararamdamang lungkot at pagkadismaya dahil sa nangyari. Pagkatapos naman noon
ay gumuho ang parte ng gusali na ipinapatayo ni Popoy at dahil doon, kinailangan niyang
gastusan ang nasira upang hindi mawala sa kanila ang proyekto. At sa mga “bidding”
naman ay hindi sila pinalad at higit sa lahat, nabaon ang kompanya nila sa utang.
Nagpatuloy na magsumbatan ang by PAU
Downloaded mag-asawa dahil sa nangyari sa kanila ngunit
SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

tinutulungan naman sila ng kanilang mga kaibigan upang magka-ayos. Sa paglipas ng

mga araw, nagbago ang bawat galaw ng dalawa. Nilihim ni Popoy sa asawa ang tunay na
estado ng kanilang kompanya. Ngunit nagpumilit si Basha na magtrabaho dahil
pakiramdam niya ay may mali na sa mga nangyayari at doon niya natuklasan ang tunay na
kalagayan ng kanilang negosyo at unti-unti siyang nawalan ng tiwala kay Popoy. Inayos ni
Basha ang mga dapat ayusin sa kompanya. Hindi pumayag si Basha sa gusto ni Popoy
tungkol sa Calamity Proof Structure na nais nitong ipatayo kaya ipinahinto niya ito.
Lumayo sila sa piling ng isa’t isa. Plinano ni Popoy na pumunta ng Europa upang tuparin
ang kanyang pangarap. Sa huli ay nagkabalikan sila at nangakong mas pagtitibayin pa
ang kanilang relasyon. Masasabing naging kawili-wili ang banghay ng pelikulang ito dahil
bukod sa pagiging payak ay nag-iwan ito ng kapani-paniwalang mga pangyayari at
kakintalan sa mga manonood. Mapapansin din ang natural na daloy ng mga pangyayari at
ipinakikita kung ano talaga ang realidad ng buhay lalo na sa relasyon ng mag-asawa.
Bagaman madaling nahulaan ang wakas ng pelikulang ito ay naging kasabik-sabik pa din
ang bawat eksena at tagpo sa pelikula.

II.
TEM
A

Maganda at mahusay ang tema ng pelikulang ito na talaga namang makikita ng mga
manonood na pinag-isipang mabuti. Ang tema ay angkop para sa lahat kung saan
ipinararating nito na ang lahat ng tao ay nagkakamali ngunit hindi iyon sapat na rason o
dahilan upang layuan at iwanan natin sila, bagkus ito dapat ay maging dahilan upang
matulungan natin sila dahil lahat ng tao ay may karapatang mabigyan ng pangalawang
pagkakataon para maitama at maiayos ang kanilang nagawang pagkakamali.

III. KARAKTER AT
PAGGANAP

Ang pelikulang A Second Chance ay pinagbibidahan ng kapita-pitagan at mahusay na

aktor at aktres na si John Lloyd Cruz na gumanap bilang Popoy at si Bea Alonzo na
gumanap bilang Basha. Hindi matatawaran ang husay ng pagganap nina Bea at John
Lloyd bilang mag- asawa at napakaganda ng kemistri ng dalawang ito kapag sila ang
nagsasama sa pelikula. Ang pag-arte o pagganap ni Bea bilang Basha ay talagang
napakagaling at nagampanan niya ng maayos ang papel bilang asawa ni Popoy. Ang
kanyang pag-arte ay puno ng emosyon at makikita na talagang isinapuso niya ang
karakter. Ang pag-arte o pagganap naman ni John Lloyd bilang Popoy ay hindi rin
matatawaran dahil napakagaling din niyang naipakita sa mga manonood ang karakter na
si Popoy at talagang madarama ng mga manonood ang emosyong inilalabas nito. Ang
mga linya na kanilang binitawan sa pelikula ay tumatak sa maraming manonood.

Nabigyan naman ng dalawang artistang ito ng hustisya ang mga karakter na kanilang
ginampanan at naiatang sa kanila. Hindi nila binigo ang mga manonood sa kanilang pag-
arte at nahigitan pa nila ang ekspektasyon sa kanila ng mga tao. Kapansin-pansin din ang
dedikasyon ng mga aktor at aktres na gumanap dito bukod sa mga bida. Maliit man ang
gampanin ng ilang artista, nakatulong pa rin ito upang maiparating ang maayos na
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

mensahe o koneksyon ng bawat tauhan sa mga pangyayari at nasuportahan nila ang takbo
ng kwento ng pelikula.

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 c|l
O
M
o
A
R
P
S
D
1
2
3
8
5
4
3

F I L I P I N O S A P I L I N G L A R A N G - A K A D E M I K
| 13
IV.
ISKRI
P

Ang iskrip ay mayroong malaking gampanin na ginampanan sa pelikulang ito at naging

malaki itong tulong upang mas maipakita at maging malinaw ang mensaheng nais iparating
ng pelikula sa mga manonood. Naging makatotohanan ang mga pag-uusap at palitan ng
mga linya ng mga aktor at aktres. At talaga namang tumatak ang mga linya ng mga aktor
at aktres sa pelikula gaya na lang ng sinabi ni Popoy (John Lloyd), “sa lahat ng siguro,
isa lang ang sigurado ako, Bash. Mahal na mahal kita.” At ang sinabi ni Basha (Bea) na,
“kung gaganituhin mo lang din ako eh di sana hindi na tayo nagbalikan.” At isa pang
linya na sinabi naman ni Krizzy (Dimples Romana), “kung nahihirapan kang
pagkatiwalaan siya, pagkatiwalaan mo muna ang pagmamahal mo sa kanya.”

Sa pamamagitan ng iskrip, naging organisado ang daloy ng banghay. Mawawalang bahala

ang banghay o ang mga pangyayari kung wala ang iskrip na magbibigay buhay sa bawat
detalye ng pelikula. Sa pamamagitan din nito ay mas nadama ng mga manonood ang
kwento ng pelikula.

V.
SINEMATOGR
APIYA

Sa simpleng storya at takbo ng pelikula nakita na kung ikukumpara ito sa henerasyon

ngayon, higit na yumaman ang sining ng sine ngayon. Ang mga disenyo ay simple lamang
at akmang-akma sa nais ipahiwatig ng storya. Kung kaya mas napagtuunan ng pansin
ang pagsulat, pagplano, at pagpapaganda ng storya. Mapapansing ang kamera ay
ginamit at pinagalaw nang maayos simula sa umpisa hanggang sa magwakas ang
kwento upang mas mabigyang-diin ang mga pangyayari, damdamin, at tagpo sa pelikula.
Ang kamera ay ipinosisyon sa iba’t ibang anggulo at gumamit ng iba’t ibang layo ng kamera
sa kinukunan. Malimit na ginagamit ang pagpopokus sa mukha ng bawat tauhan sa tuwing
mayroong matinding mga linyang binibitawan. Sa pamamagitan nito, mas naipakikita ang
emosyong namayani sa mga tauhan sa pelikula.

VI.
MUSIK
A

Ang musika at tunog ay naging malaking tulong sa pelikulang ito dahil sa

pamamagitan nito ay napalitaw ang kahulugan ng storya at napatingkad ang atmospera
at damdamin upang ang bawat eksena ay tunay na madama ng mga manonood.
Nakatulong ang musika at tunog sa pagpapadama ng tunay na kalungkutang kalakip ng
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
pelikulang ito. Ang kantang “I will be here” ni Juris ay akmang-akma sa pelikula dahil ang
mensahe ng kantang ito ay umaangkop para sa storya ng pelikula. Dahil sa pagdaragdag
ng mga ganitong musika at tunog, mas naantig ang damdamin ng mga manonood at mas
nakita nila ang katotohanan ng bawat emosyong nakikita sa mga tauhan ay nangyari sa
totoong buhay.

VII.
EDITIN
G

Naipamalas sa pelikula ang natural na daloy ng mga pangyayari sa mga nasaksihang

eksena, mapapansin ang mahusay at maayos na pagkaka-edit dahil hindi halata ang
pagputol ng mga bahagi mula umpisa hanggang sa katapusan ng pelikula. Dahil dito, mas
nabigyang- daan ang tunay na nilalaman nito upang makita ng mga manonood. Ang
pag-edit ay talagang nakatulong para matuklasan at tunay na maunawaan ang paksa,
banghay, at iba pang kaangkop nito. Sa pamamagitan ng hindi pagsama ng mga
bahaging hindi naman ganoon kahalaga, mas madaling naunawaan ang takbo ng storya at
mas gumanda ang laman ng pelikula dahil detalyado ang pagpapalabas ng bawat bahagi at
walang nakasagabal sa daloy ng pangyayari.

VIII. KABUUANG DIREKSIYON

AT PRODUKSIYON

Sa umpisa pa lamang ng pelikula ay kinakitaan na ito ng maayos na daloy ng mga

pangyayari at hanggang sa matapos ito ay maayos pa din ang takbo ng kwento. Dahil
dito, masasabi naging matagumpay ang direksiyon ng pelikulang ito. Kitang-kita ang
kontrol ng direktor sa tagpuan, pagganap ng mga artista, posisyon o galaw ng kamera,
pagsasaayos ng banghay, at ang pagbabawas o pagdaragdag ng iskrip dito. Sa kabilang
banda, naisakatuparan din naman sa malikhaing paraan ang pook, tagpuan, makeup,
kasuotan, at kagamitan na nagpalitaw ng panahon, kapaligiran, at katauhang hinihingi ng
realidad ng pelikula. Halimbawa na lamang sa kasuotan, nabigyang-diin ang ganap ni
Popoy bilang inhinyero sa pamamagitan ng pagsusuot ng uniporme ng tunay na
inhinyero at nabigyang-diin din ang naging estado sa buhay ni Basha noong sila ay
medyo kinapos na sa salapi ay pangkaraniwang damit na lamang ang kanyang sinuot. Sa
lahat ng ito, masasabing naging matagumpay ang direktor at buong production team sa
pag-abot ng tunay nilang layunin.

IX. ARAL AT
PAGPAPAHALAGA

Tunay ngang maraming aral ang mapupulot sa pelikulang ito gaya na lamang ng ang
pagpapatawad ay isang bagay na nakapagpapalaya sa iyo dahil kapag ang tao ay
nagpatawad mas gumagaan ang buhay. Isa pa ay huwag parating pairalin ang ego at pride
dahil kung mayroong taong importante ay mas iiral dapat ang pagmamahal para sa taong
iyon kaysa sa ego at pride. Ipinahihiwatig din ng pelikulang ito na kahit anong pagtatago
ang gawin mo sa katotohanan, lalabas at lalabas pa din ito kaya mabuting sa una pa
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
lang ay sabihin na kung ano ang problema dahil walang mabuting naidudulot ang
pagsisinungaling. Ipinakita rin sa pelikula na sa kahit ano mang relasyon, huwag hayaang
sirain ito ng sariling ambisyon at pagmamahal sa pera. At panghuli ay hindi masusukat o
mahuhusgahan ang isang tao base lang sa kanyang
pagkakamaling This document is available free of charge on StuDocu.com
nagawa.
maling nagawa dahil lahat naman ng tao ay nagkakamali at may karapatang mabigyan
ng pangalawang pagkakataon para maitama ang

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

X. REKOMENDASYON

Inirerekomenda lamang na mas gawing kapana-panabik ang wakas at huwag gumamit ng

“predictable” na wakas ng storya dahil kung makabubuo ng kakaibang

( Mula sa

Pasulat na Gawain Blg. 4/ Written no. 4

Suriin ang pinabasang halimbawa ng guro na rebyu ng pelikulang “Second
Chance” ni Ferl Diane S. Sino sa pamamagitan ng checklist.
Hakbang o Proseso na Ginagawa ng Rebyuwer: Tsek
Maikling Paliwanag
1. Tukuyin ang mga batayang impormasyon tungkol sa gawang malikhain.
2. Gumawang detalyadong buod ng gawa.
3. Tukuyin ang pangunahing tema o ideya ng gawang malikhain.
4. Tukuyin ang mga pangunahing pansuportang detalye o
ideya sa pagdebelop ng pangunahing tema o ideya ng
gawa.
5. Sang - ayunan o pasubalian ang pangunahing tema o
ideya ng gawa ayon sa sariling pananaw, paniniwala, o
paninindigan ng rebyuwer.
6. Sang - ayunan o pasubalian ang pangunahing tema o
ideya ng gawa ayon sa kasapatan o katatagan ng mga
pansuportang detalye o ideyang ginagamit sa
pagdebelop ng pangunahing tema o ideya.
7. Suriin ang pamamaraang ( kumbensiyon, elemento o
sangkap, estratehiya, teknik, genre o anyo) ginamit sa
buong gawa.
8. Iugnay ang gawa sa iba pang kaugnay na gawa ( kug
nagrerebyu ng isang pelikula tungkol sa Overseas
Filipino Worker, maaaring iugnay ito sa iba pang
pelikulang Filipino tungkol sa OFW).
9. Humanap ng mga puwang o katahimikan sa gawa (
puwedeng suriin hindi lamang kung ano ang nasa gawa
kundi maging ang wala dito, ang hindi nito isinama na sa
palagay mo ay mahalagang naisama sa gawa).
10. Iugnay ang gawa sa napapanahong isyu.
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

11. Iugnay ang gawa sa personal na buhay.

12. Pagtuonan ang mga susing salita o konsepto sa
pamagat at suriin kung paano ito napapatotohanan o
napasusubalian sa kabuuan ng gawa.
13. Iugnay sa sariling pagsusuri ang pagsusuri ng ibang
rebyuwer o kritiko tungkol sa gawa kung mayroon man.

Pagganap Blg. 4/ Performance no. 4 ( 1 - 2

na mag - aaral) Gumawa ng rebyu mula sa
kahit anong malikhaing akda. Pamantayan sa
Pagbibigay ng Puntos:
Nilalaman - 20
Pagsunod sa ilang hakbang sa pagrerebyu - 10
Gramatika - 5
35pt
s

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

IKALIMANG LINGGO - PAGSULAT NG REBYU SA AKADEMIKONG

SULATIN
Batay kina Constantino, P. at Zafra G. (2016) tumutukoy ang gawang akademiko sa
mga produkto ng pag - aaral o pananaliksik tungkol sa mahalagang paksa sa iba’t
ibang disiplina o makabuluhang paksa tungkol sa lipunan. Karaniwang ipinag - iiba ang
gawang malikhain at gawang akademiko. Ang pagbuo ng gawang malikhain ay
pangunahing nakabatay sa mga malikhaing proseso na kinasasangkutan ng imahinasyon
ng manunulat. Samantala, ang pagbuo ng gawang akademiko ay nakabatay sa mga
sistematiko at obhetibong proseso na pinamamayanihan ng kriktikal na pag - iisip.
Sistematiko ang proseso dahil may sinusunod na hakbang at maayos na pamamaraan
para matamo ang inaasahang resulta. Obhetibo naman sa paraang isinasaalang - alang
ang iba’t ibang datos at pananaw tungkol sa paksa para mailatag ang nagtutunggaliang
ideya tungkol sa paksa.
Bilang karagdagan,mula pa rin kina Constantino, P. at Zafra G. (2016) ang
isang gawang akademiko ay karaniwan ding nabubuo sa pamamagitan ng mga
prosesong ginagawa sa pagbuo ng gawang malikhain. Ang isang mananaliksik ay
kailangan ding gumamit ng pagkamalikhain at imahinasyon para matukoy ang suliranin ng
pag - aaral na hindi pa natatalakay, o sa paghahanap ng mapagkukunang datos o sa
pagpapasiya kung paano ipepresenta ang mga datos, o sa pag - uugnay - ugnay ng mga
datos para makapagpalitaw ng bagong ideya.
Inilahad nina Constantino, P. at Zafra G. (2016) ang ilan sa mga batayang
impormasyon sa pagsusuring ng akademikong sulatin. Kung aklat maaaring ilahad ang
pamagat ng aklat, pangalan ng may - akda, tagapaglimbag, taon ng paglilimbag, at
bilang ng pahina. Kung artikulo, maaaring ilahad ang pamagat ng artikulo, pangalan ng
may - akda, pamagat ng kinapapaloobang aklat, pangalan ng editor ng aklat,
tagapaglimbag, taon ng paglilimbag, at pahina ng artikulo.

Ipinaliwanag na ang paraan ng pagsusuri noong nakaraang linggo. Ang pagsusuri

ng akademikong sulatin ay walang pinagkaiba sa pagsusuri ng malikhaing akda.
Ang Repertoire ng Gawang Akademiko
Ipinaliwanag nina Constantino, P. at Zafra G. (2016) na ang gawang akademiko ay
karaniwang nasa anyo ng mga artikulong nilalathala sa mga journal ng mga unibersidad
o at iba pang institusyon. Kasama rin ang mga tesis at disertasyon - mga pananaliksik
na ginagawa para makatugon sa pangangailangang akademiko sa pamantasan. Kung
minsan ang mga tesis at disertasyon ay isinasaaklat, kung minsan din inilalathala ang
isang kabanata ng tesis o disertasyong at siyang na nababasa sa akademikong journal.
Ang repertoire o katangian ng gawang akademiko ay mahahati pa rin sa dalawa: ang
pangkalahatan at partikular. Ang pangkalahatan ay tumutukoy sa paksa, pangunahing
ideya tungkol sa paksang ito, at mga pansuportang ideya ng gawa. Madalas na
itinuturing na ang paksa at pangunahing ideya ay iisa. Ngunit upang maging mas
malinaw ang paliwanag, kailangang pag - ibahin ang paksa at pangunahing ideya na
minsan ay tinatawag ding tema. Ang paksa ay ang pinag - uusapan o tinatalakay sa isang
gawa. Ang pangunahing ideya o ang tema naman ay ang ideyang dinebelop o
sinasabi tungkol sa paksa. Ang paksa ay karaniwang naipahahayag sa isang salita o
parirala. Ang pangunahing ideya ay karaniwang sa isa o ilang pangugusap. Halimbawa,
ang paksa ay ang pagbabaybay sa wikang Filipino. Maaaring ang isang
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

pangunahing ideya na madedebelop ay ganito: “Ang madalas na pagreporma sa

ispeling ng wikang Filipino ay palatandaan ng mahinang pagpaplanong pangwika.”
Inilahad nina Constantino, P. at Zafra G. (2016) na ang partikular na reperoir naman
ay maaaring tumutukoy sa mga bahagi ng isang gawang akademiko na karaniwang
binubuo ng:
Paglalahad ng paksa at suliranin ng
pag - aaral. Rebyu ng kaugnay na
pag - aaral.
Layunin ng pag -
aaral. Teoretikal na
balangkas. Metodo
ng pananaliksik.
Saklaw at
delimitasyon.
Kahalagahan ng pag
- aaral. Presentasyon
ng datos. Pagsusuri
ng datos.
Kongklusyon.
Ang Repertoire ng Rebyuwer Bilang Mambabasa
Mula pa rin kina Constantino, P. at Zafra G. (2016) ang repertoire ng rebyuwer ay
nahahati sa dalawa. Ang pangkalahatang repertoire ng rebyuwer ay maaaring tumutukoy
sa kaniyang mga kaalaman, pananaw, o paninindigan tungkol sa paksa at mga ideyang
nakapaloob sa gawang akademiko. Ang partikular na repertoire naman ng rebyuwer ay
maaaring tumukoy a mga tiyak na estratehiya na ginagamit niya para suriin ang
gawang akademiko. Narito ang ilang estratehiya at gabay na tanong na maaaring gamitin ng
isang rebyuwer sa gawang akademiko:
1. Pagtiyak sa pinagmulan o kasaysayan ng gawang akademiko.
2. Pagtimbang sa kahalagahan ng paksa ng gawang akademiko.
3. Pagtatasa sa linaw ng pagpapalitaw ng pangunahing ideya ng pag - aaral.
4. Pag - uugnay ng pag - aaral sa iba pang pag - aaral.
5. Pagsusuri ng disenyog ngaa pa
a - r l.
6. Pagsusuri ng paggamita osng d t .

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

FILIPINO SA PILING LARANG-AKADEMIK

| 16
7. Pagsusuri ng paggamit ng teorya.
8. Pagtatasa ng mapanuring katangian ng gawa.
9. Pagtatasa sa linaw ng kongklusyon.
10. Pagtatasa sa kalidad ng komunikasyon.
Ang ilan sa mga nakasaad sa ibaba ay ilang karagdagang kaalaman upang higit na
malalim na masuri ang isang akademikong sulatin.
Iba Pang Uri ng Akademikong Artikulo
 A theoretical article contains or refers to new or established abstract principles related to
a specific field of knowledge. These article are peer reviewed but do not normally contain
research or present experimental data ( mula sa https://guides.rider.edu/types/theoretical).
 A review article or review paper is based on other published articles. It does not
report original research. Review articles
generally summarize the existing literature on a topic in an attempt to explain the
current state of understanding on the topic. Review articles can be of three kinds:

- A narrative review explains the existing knowledge on a topic based on all the published
research available on the topic.

- A systematic review searches for the answer to a particular question in the existing scientific
literature on a topic.

- A meta-analysis compares and combines the findings of previously published studies,

usually to assess the effectiveness of an intervention or mode of treatment.
( Mula sa https://www.editage.com/insights/what-is-the-difference-between-a-research-paper-
and-a-review-paper).

 empirical article -
(original research)
- Based on experience and observation, rather than systematic logic. (according to
MedicineNet.com)
The articles contain original research (such as scientific experiments, surveys and research
studies). A list of references or sources is provided at the end of each article. An editorial
board, composed of experts in the field, reviews articles to decide whether they should be
accepted; this is also known as "refereed," "peer-reviewed," "professional," "scholarly", or
"academic".Uses a specialized vocabulary for that field ( mula sa
https://libguides.lib.msu.edu/c.php?g=96527&p=626576).
 a conceptual paper doesn’t present original data…but it must present an original
concept. It synthesises knowledge from previous work on a particular topic, and
presents it in a new context to provide a springboard for new research that will fill
knowledge gaps.Conceptual papers shouldn’t follow the status quo; they need to show
how moving beyond the current norm will enhance knowledge.Most researchers have
experienced the struggle to get a conceptual paper published. I’ve co- authored two
conceptual papers and I’m currently battling to get a third into existence. All have
been more difficult to get through peer review than any of the data papers I’ve published (
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

mula sa https://ecologyisnotadirtyword.com/2018/06/21/how- do-you-review-a-conceptual-

paper/).

Sanggunian:
Constantino, P. & Zafra, G. (2016). Filipino sa
Piling Larang (Akademik). Rex Book Store.
https://ecologyisnotadirtyword.com/2018/06/21/ho
w-do-you-review-a-conceptual-paper/).
https://libguides.lib.msu.edu/c.php?g=96527&p=626576
https://www.editage.com/insights/what-is-the-difference-between-a-research-paper-and-a-
review-paper
ttps://www.editage.com/insights/what-is-the-difference-between-a-research-paper-and-a-
review-paper)
https://guides.rider.edu/types/theoretical)

Pasulat na Gawain Blg. 4/ Written no. 5 at Pagganap/ Performance blg.5

Magsuri ng isang halimbawa ng akademikong papel batay sa nabanggit na ilang gabay
sa pagsusuri nito na nasa p.14 - 15. Subuking maghanap ng kahit anong akademikong
papel sa https://ejournals.ph/journals.php.
Pamantayan sa Pagbibigay
ng Puntos: Nilalaman ng
pagsusuri - 30
Gramatika - 5
35pts

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

IKAANIM NA LINGGO - PAGSUSURI NG ISYU AT PAGUBUO NG TINDIG SA

POSISYONG PAPEL

Batay kina Constantino, P. at Zafra G. (2016) ang posisyong papel ay isang sulatin na
nagpapahayag ng tiyak na paninindigan ng isang indibidwal o grupo tungkol sa isang
makabuluhan at napapanahong isyu. Naglalaman din ito ng mga katuwiran o ebidensiya para
suportahan ang paninindigan. Karaniwang maikli ang posisyong papel, isa o dalawnag pahina
lamang, upang mas madali itong mabasa o maintindihan ng mga mambabasa at mahikayat
silang pumanig sa paniniindigan ng sumulat ng posisyong papel. Ang posisyong papel ay
tumutulong para maging malay ang mga tao sa magkaibang pananaw tungkol sa isang
usaping panlipunan.

Inilahad nina Constantino, P. at Zafra G. (2016) ang mga mungkahing hakbang sa

pagsulat ng posisyong papel batay sa sumusunod:

1. Tiyakin ang paksa

2. Gumawa ng panimulang pananaliksik.
3. Bumuo ng posisyon o paninindigan batay sa mga inihanay na katuwiran.
4. Gumawa ng mas malalim na saliksik.
5. Bumuo ng balangkas.
6. Sulatin ang posisyong papel
7. Ibahagi ang posisyong papel.
Para makabuo ng posisyong papel maaaring gumamit ng grid upang makabuo ng balangkas
ukol dito:
Pangkalahatang ideya tungkol sa isyu: Ano ang pangkalahatang ideya ng kabilang panig
batay sa isyu?
Paglalahad ng unang katuwiran ng kabilang Ano ang iyong kasagutan sa unang
panig ukol sa isyu.
katuwiran?
Paglalahad ng ikalawang katuwiran ng
kabilang panig ukol sa isyu. Ano ang iyong kasagutan sa
Paglalahad ng ikatlong katuwiran ng
kabilang panig ukol sa isyu.
Konklusyon ng kabilag panig ikalawang katuwiran? Ano ang iyong

kasagutan sa ikatlong katuwiran?

Paano mo bubuoin ang konklusyon? O paglalahad ng pangkalahatang ideya ng iyong

kasagutan ukol sa isyu
Halimbawa

Isyu: Ano ang panlipunang isyu ang gustong gawan ng posisyong papel?

Pagiging opsyonal ng Filipino sa kolehiyo

Pangkalahatang ideya tungkol sa isyu: Ano ang pangkalahatang ideya ng kabilang panig
batay sa isyu?
Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 Opsyonal ang Filipino sa
lOMoARcPSD|12385453

kolehiyo
Paglalahad ng unang katuwiran ng kabilang Ano ang iyong kasagutan sa
panig ukol sa isyu. unang katuwiran?

Pagsasayang ng budget kung Nakasaad sa 1987 na konstitusyon ang

imamandato ang pagkakaroon ng Filipino pagkakaroon ng patuloy na paglinang sa
sa kolehiyo wikang Filipino ( nakasaad doon ang
pangangailangang patuloy na payabungin
at pag - aralan)

Paglalahad ng ikalawang katuwiran ng Ano ang iyong kasagutan sa ikalawang

kabilang panig ukol sa isyu. katuwiran?
Ililipat ang ilang guro ng Filipino sa kolehiyo Maraming guro sa Filipino ang mawawalan
sa senior high school. ng trabaho at hindi sapat ang item sa
Paglalahad ng ikatlong katuwiran ng senior high school upang mapunan ang
kabilang panig ukol sa isyu. mga gurong matatanggal sa kolehiyo.
Ano ang iyong kasagutan sa ikatlong
Napag - aralan na ang ili i l katuwiran?
l t
Sa ibang bansa ang kanilang sariling
F p no mu a e emen arya prayoridad na pag ara an ba
wika ang
- l go ang ibang wika
upang

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)

 lOMoARcPSD|12385453

hanggang senior high school. makaiwas sa

subtractive bilinggualism. Konklusyon ng kabilang panig

Paano mo bubuoin ang konklusyon? O paglalahad ng pangkalahatang ideya ng

iyong kasagutan ukol sa isyu

Kinakailangan na magkaroon ng batas upang imandato ang asignaturang Filipino sa

kolehiyo katulad ng asignaturang Rizal hindi lamang upang hindi maiwaglit ang
identidad bilang Pilipino ngunit upang higit na maging bihasa sa sariling wika.
Pasulat na Gawain Blg. 6 ( 1 - 2 na mag - aaral)

Basahin ang isang halimbawa ng posisyong papel na pinamagatang “A Luta Continua!

Ang Kasalukuyang Pakikibaka Para sa Pagkakaroon ng Asignaturang Filipino sa
Kolehiyo” ni Dr. David Michael M. San Juan na matatagpuan sa
https://www.journals.upd.edu.ph/index.php/dilimanreview/article/view/4861.
Suriin ang nilalaman nito batay sa hinihingi ng
graphic orhanizer:
Isyu: Ano ang panlipunang isyu ang gustong gawan ng posisyong papel?
Pangkalahatang ideya tungkol sa isyu: Ano ang pangkalahatang ideya ng kabilang panig
batay sa isyu?
Paglalahad ng unang katuwiran ng kabilang Ano ang iyong kasagutan sa unang
panig ukol sa isyu.
katuwiran?
Paglalahad ng ikalawang katuwiran ng
kabilang panig ukol sa isyu. Ano ang iyong kasagutan sa
Paglalahad ng ikatlong katuwiran ng
kabilang panig ukol sa isyu.
Ano ang istratehiya ng manunulat sa ikalawang katuwiran? Ano ang iyong
paglalahad ng ideya?
Konklusyon ng kabilag panig kasagutan sa ikatlong katuwiran?

Paano mo bubuoin ang konklusyon? O paglalahad ng pangkalahatang ideya ng iyong

kasagutan ukol sa isyu

Pagganap Blg. 6 ( 1 - 3 na mag - aaral)

Bumuo ng sariling posisyong papel mula sa kahit anong isyung panlipunan. Maaaring
gamitin ang tinalakay na grid sa pagbuo ng posisyong papel bilang draft bago buoin ang
mismong sulatin.
Pamantayan sa Pagbibigay
ng Puntos: Nilalaman ng
pagsusuri -
30 Gramatika - 5
35pts Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)
 lOMoARcPSD|12385453

Sanggunian:

Constantino, P. & Zafra, G. (2016). Filipino sa Piling Larang (Akademik). Rex Book Store.

Downloaded by PAU SHOPAO (kirasaki102@gmail.com)