คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ ม.5

คูมือครู
รายวิชาพื้นฐาน
คณิตศาสตร
ชั้น
มัธยมศึกษาปที่ ๕
ตามมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัด
กลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐)
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑
จัดทําโดย
สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
กระทรวงศึกษาธิการ
ฉบับเผยแพร กุมภาพันธ พ.ศ. ๒๕๖๕

คํานํา
สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (สสวท.) มีหนาที่ในการพัฒนา

หลั ก สู ตร วิ ธีก ารเรี ยนรู การประเมิ นผล การจั ดทํ า หนั ง สื อ เรี ยน คู มื อ ครู แบบฝ ก ทั ก ษะ
กิจกรรม และสื่อการเรียนรูเพื่อใชประกอบการเรียนรูในกลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและ
คณิตศาสตรของการศึกษาขั้นพื้นฐาน
คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๕ นี้ จัดทําตามมาตรฐาน
การเรี ย นรู แ ละตั ว ชี้ วั ด กลุ ม สาระการเรี ย นรู ค ณิ ต ศาสตร (ฉบั บ ปรั บ ปรุ ง พ.ศ. ๒๕๖๐ )
ตามหลั ก สู ต รแกนกลางการศึ ก ษาขั้ น พื้ น ฐาน พุ ท ธศั ก ราช ๒๕๕๑ โดยมี เ นื้ อ หาสาระ
ขอเสนอแนะเกี่ยวกับการสอน แนวทางการจัดกิจกรรมในหนังสือเรียน การวัดผลประเมินผล
ระหวางเรียน การวิเคราะหความสอดคลองของแบบฝกหัดทายบทกับจุดมุงหมายประจํ าบท
ความรูเพิ่มเติมสําหรับครูซึ่งเปนความรูที่ครูควรทราบนอกเหนือจากเนื้อหาในหนังสือเรียน
ตัวอยางแบบทดสอบประจําบทพรอมเฉลย รวมทั้งเฉลยแบบฝกหัด ซึ่งสอดคลองกับหนังสือ
เรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๕ ที่ตองใชควบคูกัน
สสวท. หวังเปนอยางยิ่งวา คูมือครูเลมนี้จะเปนประโยชนตอการจัดการเรียนรู และ
เปนสวนสําคัญในการพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษากลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตร
ขอขอบคุ ณผู ทรงคุ ณ วุ ฒิ บุ ค ลากรทางการศึ ก ษาและหน ว ยงานต า ง ๆ ที่ มี สวนเกี่ ย วข อ ง
ในการจัดทําไว ณ โอกาสนี้
(นางพรพรรณไวทยางกูร)
ผูอํานวยการสถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
คําชี้แจง
สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (สสวท.) ไดจัดทําตัวชี้วัดและสาระ
การเรี ย นรู แ กนกลาง กลุ ม สาระการเรี ย นรู ค ณิ ต ศาสตร ( ฉบั บ ปรั บ ปรุ ง พ.ศ. ๒๕๖๐ )
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ โดยมีจุดเนนเพื่อตองการพัฒนา
ผูเรียนใหมีความรูความสามารถที่ทัดเทียมกับนานาชาติ ไดเรียนรูคณิตศาสตรที่เชื่อมโยงความรู
กับกระบวนการ ใชกระบวนการสืบเสาะหาความรูและแกปญหาที่หลากหลาย มีการทํากิจกรรม
ดวยการลงมือปฏิบัติเพื่อใหผูเรียนไดใชทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตรและทักษะแหง
ศตวรรษที่ ๒๑ สสวท. จึงไดจัดทําคูมือครูประกอบการใชหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๕ ที่เปนไปตามมาตรฐานหลักสูตร เพื่อเปนแนวทางใหโรงเรียนนําไปจัดการเรียน
การสอนในชั้นเรียน
คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๕ นี้ ประกอบดวยเนื้อหาสาระ
ขอเสนอแนะเกี่ยวกับการสอน แนวทางการจัดกิจกรรมในหนังสือเรี ยน การวัดผลประเมินผล
ระหว างเรี ยน การวิ เคราะห ความสอดคลองของแบบฝกหั ดทายบทกั บจุ ดมุงหมายประจําบท
ความรู เพิ่ มเติ มสํ า หรั บ ครู ซึ่ ง เป นความรู ที่ ค รู ค วรทราบนอกเหนื อจากเนื้ อหาในหนั งสื อ เรี ย น
ตัวอยางแบบทดสอบประจําบทพรอมเฉลย รวมทั้งเฉลยแบบฝกหัด ซึ่งครูผูสอนสามารถนําไปใช
เปนแนวทางในการวางแผนการจัดการเรียนรูใหบรรลุจุดประสงคที่ตั้งไว โดยสามารถนําไปจัด
กิจกรรมการเรียนรูไดตามความเหมาะสมและความพรอมของโรงเรียน ในการจัดทําคูมือครูเลมนี้
ไดรับความรวมมือเปนอยางดียิ่งจากผูทรงคุณวุฒิ คณาจารย นักวิชาการอิสระ รวมทั้งครูผูสอน
นักวิชาการ จากสถาบัน และสถานศึกษาทั้งภาครัฐและเอกชน จึงขอขอบคุณมา ณ ที่นี้
สสวท. หวังเปนอยางยิ่งวาคูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร เลมนี้ จะเปนประโยชน
แก ผู ส อน และผู ที่ เ กี่ ย วข อ งทุ ก ฝ า ย ที่ จ ะช ว ยให จั ด การศึ ก ษาด า นคณิ ต ศาสตร ไ ด อ ย า งมี
ประสิทธิภาพ หากมีขอเสนอแนะใดที่จะทําใหคูมือครูเลมนี้มีความสมบูรณยิ่งขึ้น โปรดแจง
สสวท. ทราบดวย จะขอบคุณยิ่ง
แนะนําการใชคูมือครู
ในหนังสือเลมนี้แบงเปน 3 บท ตามหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษา
ปที่ 5 โดยแตละบทจะมีสวนประกอบ ดังนี้
ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง
ตัวชี้วัดระบุสิ่งที่นักเรียนพึงรูและปฏิบัติได รวมทั้งคุณลักษณะของผูเรียนในแตละ
ระดับชั้น ซึ่งสะทอนถึงมาตรฐานการเรียนรู มีความเฉพาะเจาะจงและมีความเปน
รูปธรรม นําไปใชในการกําหนดเนื้อหา จัดทําหนวยการเรียนรู จัดการเรียนการสอน
และเปนเกณฑสําคัญสําหรับการวัดประเมินผลเพื่อตรวจสอบคุณภาพผูเรียน
จุดมุงหมาย
เปาหมายที่นักเรียนควรไปถึงหลังจากเรียนจบบทนี้
ความรูกอนหนา
ความรูที่นักเรียนจําเปนตองมีกอนที่จะเรียนบทนี้
ประเด็นสําคัญเกี่ยวกับเนื้อหาและสิ่งที่ควรตระหนักเกี่ยวกับการสอน
ประเด็นเกี่ยวกับเนื้อหาที่ครูควรเนนย้ํากับนักเรียน ประเด็นเกี่ยวกับเนื้อหาที่ครูควร
ระมัดระวัง จุดประสงคของตัวอยางที่นําเสนอในหนังสือเรียน เนื้อหาที่ควรทบทวน
กอนสอนเนื้อหาใหม และประเด็นที่ครูควรตระหนักในการสอน
ความเขาใจคลาดเคลื่อน
ประเด็นที่นักเรียนมักเขาใจผิดเกี่ยวกับเนื้อหา
ประเด็นสําคัญเกี่ยวกับแบบฝกหัด
ประเด็ น ที่ ค รู ค วรทราบเกี่ ย วกั บ แบบฝ ก หั ด เช น จุ ด มุ ง หมายของแบบฝ กหั ด

เนื้อหาที่ควรทบทวนกอนทําแบบฝกหัด และเรื่องที่ครูควรใหความสําคัญในการ
ทําแบบฝกหัดของนักเรียน
กิจกรรมในคูมือครู
กิจกรรมที่คูมือครูเลมนี้เสนอแนะไวใหครูนําไปใชในชั้นเรียน ประกอบดวยกิจกรรม
นําเขาสูบทเรียน ที่ใชเพื่อตรวจสอบความรูกอนหนาที่นักเรียนควรทราบกอนเรียน
เนื้อหาใหม และกิจกรรมที่ใชสําหรับสรางความคิดรวบยอดในเนื้อหา โดยหลังจาก
ทํากิจกรรมแลว ครูควรเชื่อมโยงผลที่ไดจากการทํากิจกรรมกับความคิดรวบยอดที่
ตองการเนน ทั้งนี้ ครูควรสงเสริมใหนักเรียนไดลงมือปฏิบัติกิจกรรมเหล านี้ดวย
ตนเอง
กิจกรรมในหนังสือเรียน
กิจกรรมที่นักเรียนสามารถศึกษาเพิ่มเติมไดดวยตนเอง เพื่อชวยพัฒนาทักษะการ
เรียนรูและนวัตกรรม (learning and innovation skills) ที่จําเปนสําหรับศตวรรษที่ 21
อั น ได แก การคิ ดสร า งสรรค และนวัตกรรม (creative and innovation) การคิด
แบบมีวิจารณญาณและการแกปญหา (critical thinking and problem solving)
การสื่อสาร (communication) และการรวมมือ (collaboration)
เฉลยกิจกรรมในหนังสือเรียน
เฉลยคําตอบหรือตัวอยางคําตอบของกิจกรรมในหนังสือเรียน
แนวทางการจัดกิจกรรมในหนังสือเรียน
ตั ว อย า งการจั ด กิ จ กรรมในหนั ง สื อ เรี ย น ที่ มี ขั้ น ตอนการดํ า เนิ น กิ จ กรรม

ซึ่งเปดโอกาสใหนักเรียนไดใชและพัฒนาทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร
สารบัญ บทที่ 1 – 2
บทที่ เนื้อหา หนา
1
บทที่ 1 เลขยกกําลัง 1
1.1 เนื้อหาสาระ 3
1.2 ขอเสนอแนะเกี่ยวกับการสอน 7
1.3 แนวทางการจัดกิจกรรมในหนังสือเรียน 16
1.4 การวัดผลประเมินผลระหวางเรียน 21
1.5 การวิเคราะหแบบฝกหัดทายบท 22
1.6 ความรูเพิ่มเติมสําหรับครู 24
เลขยกกําลัง 1.7 ตัวอยางแบบทดสอบประจําบท 31
และเฉลยตัวอยางแบบทดสอบประจําบท
d
2
บทที่ 2 ฟงกชัน 35
2.3 แนวทางการจัดกิจกรรมในหนังสือเรียน 50
ฟงกชัน 2.7 ตัวอยางแบบทดสอบประจําบท 75
และเฉลยตัวอยางแบบทดสอบประจําบท
สารบัญ บทที่ 3
บทที่ เนื้อหา หนา
3
บทที่ 3 ลําดับและอนุกรม 82
3.6 ตัวอยางแบบทดสอบประจําบท 102
ลําดับและอนุกรม และเฉลยตัวอยางแบบทดสอบประจําบท
d
เฉลยแบบฝกหัดและวิธีทําโดยละเอียด 116
บทที่ 1 เลขยกกําลัง 116
บทที่ 2 ฟงกชัน 149
บทที่ 3 ลําดับและอนุกรม 214
1 แหลงเรียนรูเพิ่มเติม 315
1 บรรณานุกรม 316
คณะผูจัดทํา 317
บทที่ 1 | เลขยกกําลัง
คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5 1
บทที่ 1
เลขยกกําลัง
เลขยกกําลัง เปนเรื่องที่นักเรียนไดศึกษามาบางแลวในระดับมัธยมศึกษาตอนตน ซึ่งอยูในรูป

เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็ม รวมถึงรากที่สองและรากที่สามของจํานวนจริง โดยใน
หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 บทที่ 1 เลขยกกําลัง จะเริ่มดวย
การทบทวนความรูดังกลาว และเพิ่มเติมเนื้อหาเกี่ยวกับรากที่ n ของจํานวนจริง คาหลักของรากที่ n
เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะ และการคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุกป (ปละครั้ง)
ในบทเรียนนี้มุงเนนใหนักเรียนบรรลุตัวชี้วัดตามสาระการเรียนรูแกนกลาง และบรรลุจุดมุงหมาย
ดังตอไปนี้
ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลาง
• เขาใจความหมายและใชสมบัติเกี่ยวกับ • รากที่ n ของจํานวนจริง เมื่อ n เปน
การบวก การคูณ การเทากัน และการ จํานวนนับที่มากกวา 1
ไมเทากันของจํานวนจริงในรูปกรณฑ • เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวน
และจํานวนจริงในรูปเลขยกกําลังที่มี ตรรกยะ
เลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะ • ดอกเบี้ย
• เขาใจและใชความรูเกี่ยวกับดอกเบี้ย
และมูลคาของเงินในการแกปญหา
2 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5
1. หารากที่ n ของจํานวนจริง เมื่อ n เปนจํานวนนับที่มากกวา 1
2. ใชความรูเกี่ยวกับจํานวนจริงที่อยูในรูปกรณฑในการแกปญหา
3. ใชความรูเกี่ยวกับเลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะในการแกปญหา
• ความรูเกี่ยวกับเลขยกกําลังและกรณฑที่สองในระดับ
มัธยมศึกษาตอนตน
ipst.me/8446
คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 3
1.1 เนื้อหาสาระ
1. บทนิยาม 1
ให a เปนจํานวนจริง และ n เปนจํานวนเต็มบวก “a ยกกําลัง n” หรือ “ a กําลัง n”
เขียนแทนดวย a n มีความหมายดังนี้
an = a × a × a ×  × a
n ตัว
a0 = 1 เมื่อ a≠0
1
a−n = เมื่อ a≠0
an
เรียก a วาเลขยกกําลัง
n
เรียก a วาฐานของเลขยกกําลัง และ

เรียก n วาเลขชี้กําลัง
2. ทฤษฎีบท 1
ให a , b เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ m, n เปนจํานวนเต็ม จะไดวา
1) a ×a
m n
= a m+n
2) (a )
m n
= a mn
(a × b)
n
3) = a n × bn
n
a an
4)   =
b bn
am
5) = a m−n
an
ให x และ y เปนจํานวนจริง
y เปนรากที่สองของ x ก็ตอเมื่อ y = x 2
4. ถา x ≥ 0 แลว x จะมีรากที่สองที่มากกวาหรือเทากับศูนยเสมอ เรียกรากนี้วา รากที่สองที่

ไมเปนจํานวนจริงลบ ของ x และแทนดวยสัญลักษณ x โดยเครื่องหมาย เรียกวา
เครื่องหมายกรณฑ
5. เมื่อ y เปนจํานวนจริงใด ๆ จะได ( − y ) = 2
y ดังนั้น ถามีจํานวนจริง y ยกกําลังสอง แลว
2
ได x กําลังสองของ − y ก็จะเปน x ดวย
• ถา แลวจะมีรากที่สองของ x สองราก คือ x และ − x โดยที่ x เปน

x>0
จํานวนจริงบวก และ − x เปนจํานวนจริงลบ
• ถ า x = 0 แล วจะมี จํ านวนจริ งจํ านวนเดี ยว คื อ 0 เป นรากที่ สองของ x นั่ นคื อ
0 =0
• ถา x<0 แลวจะไมมีรากที่สองของ x ที่เปนจํานวนจริง
ดังนั้น x = y เมื่อ x ≥ 0 หมายความวา y = x และ y ≥ 0
2
ให x ≥ 0 และ y≥0 จะได x⋅ y =xy
x x
ให x ≥ 0 และ y>0 จะได =
y y
ให x และ y เปนจํานวนจริง และ n เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 1
y เปนรากที่ n ของ x ก็ตอเมื่อ y = x n
หมายเหตุ
ถา n เปนจํานวนคี่แลว รากที่ n ของ x ที่เปนจํานวนจริง จะมีรากเดียว
และถา n เปนจํานวนคูแลว เมื่อ x > 0 รากที่ n ของ x ที่เปนจํานวนจริง จะมีสองราก
ให x, y เปนจํานวนจริง และ n เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 1
y เปนคาหลักของรากที่ n ของ x ก็ตอเมื่อ
1) y เปนรากที่ n ของ x และ
2) xy ≥ 0
แทนคาหลักของรากที่ n ของ x ดวย x อานวา กรณฑที่ n ของ x หรือ คาหลัก
n
ของรากที่ n ของ x
1) การระบุกรณฑที่ n เมื่อ n เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 1 ทําไดโดยการเขียน n ทาง
ดานซายของเครื่องหมายกรณฑ ดังนี้ n และจะเรียก n วาเปน อันดับที่ หรือ
ดัชนี ของกรณฑ แตถา n = 2 นิยมเขียน แทน 2
2) จากบทนิยาม 4 จะไดวา ถา y เปนคาหลักของรากที่ n ของ x แลว x และ y เปน
จํานวนจริงบวกทั้งคู หรือเปนจํานวนจริงลบทั้งคู หรือเปนศูนยทั้งคู
ให x, y เปนจํานวนจริง และ n เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 1 โดยที่ x และ y มีรากที่ n
จะได x ⋅ y = n
xy n n
n
x x
และ y≠0 จะได = n
n
y y
1) ถ า x < 0 หรื อ y < 0 แล ว จะใช ท ฤษฎี บ ท 4 และ 5 ได เมื่ อ n เป น จํ า นวนคี่ บ วก
เทานั้น
2) ถา x เปนจํานวนจริง และ n เปนจํานวนคี่บวกแลว − x =− x n n
3) ถา x เปนจํานวนจริง และ n เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 1 แลว

• x =x n n
เมื่อ n เปนจํานวนคี่
 x, x ≥ 0
• n
xn =  เมื่อ n เปนจํานวนคู
− x , x < 0
ให a เป น จํ า นวนจริ ง และ n เป น จํ า นวนเต็ ม ที่ ม ากกว า 1 ถ า a มี ร ากที่ n แล ว
1
an = n
a
1
13. จากบทนิยาม 5 ถา a≥0 แลวหา an ไดเสมอ
1
แตถา a < 0 แลวจะหา a n
ไดเฉพาะกรณีที่ n เปนจํานวนคี่
p
ให a เปนจํานวนจริง โดยที่ a≠0 และ r เปนจํานวนตรรกยะที่ r= โดย p และ
q
q เปนจํานวนเต็ม ซึ่ง q>0 และ ห.ร.ม. ของ p และ q เปน 1
1 p
p
 1q 
ถา aq เปนจํานวนจริง แลว a=
r
a=
q
 a 
 
1) เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะจะนิยามเมื่อเลขชี้กําลังเขียนอยู ใ นรู ป
1
เศษสวนอยางต่ําเทานั้นและ a ตองเปนจํานวนจริง
q
2) ในกรณีที่ a = 0 และ r เปนจํานวนตรรกยะบวก สามารถนิยาม 0 = 0 r
แตจะไมนิยาม 0 เมื่อ r เปนจํานวนตรรกยะลบหรือศูนย

r
ให a, b เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ m, n เปนจํานวนตรรกยะ โดยที่ a m
, an และ
b เปนจํานวนจริง จะไดวา
n
1) am ⋅ an = a m+n
2) (a )
m n
= a mn
( ab )
n
3) = a nbn
n
a an
4)   =
b bn
am
5) = a m−n
an
16. การคิดดอกเบี้ยทบตนเปนกลไกที่นําดอกเบี้ยที่ไดรับทบเขาไปกับเงินตน ทําใหเงินตนใหมมี
ยอดสูงขึ้น ดังนั้น เมื่อคิดดอกเบี้ยรอบใหม ดอกเบี้ยก็จะสูงขึ้น และเมื่อทบเขาไปกับเงินตน
ใหมจะทําใหมีมูลคาเงินสูงขึ้นเรื่อย ๆ
ถาเริ่มฝากเงินดวยเงินตน P บาท ไดรับอัตราดอกเบี้ย i % ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตน
i
ทุกป (ปละครั้ง) แลวเมื่อสิ้นปที่ n จะได เงินรวม P (1 + r )n บาท เมื่อ r=
100
1.2 ขอเสนอแนะเกี่ยวกับการสอน
ในการนําเขาสูบทเรียนนี้ ครูอาจกระตุนความสนใจของนักเรียนโดยการยกตัวอยางการนํา
เลขยกกําลังไปใชในชีวิตจริง เชน การระบาดของโรคไวรัสอีโบลาในแอฟริกาตะวันตกเมื่อ
พ.ศ. 2557 ซึ่งเปนการเกริ่นนําที่นําเสนอไวในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้น
มัธยมศึกษาปที่ 5 โดยความรูดังกลาวอาจนําเลขยกกําลังมาชวยในการอธิบายการเพิ่มจํานวน
ของผูติดเชื้อ กลาวคือ จํานวนผูติดเชื้อเพิ่มขึ้นเปนสองเทา ทุก ๆ 24.3 วัน ถากลางเดือน
กรกฎาคม พ.ศ. 2557 มีผูติดเชื้อประมาณ 1,000 คน เมื่อเวลาผานไปทุก 24.3 วัน จะมีจํานวน
ผูติดเชื้อประมาณ
1000, 2 (1000 ) , 4 (1000 ) , 8 (1000 ) , 16 (1000 ) , 32 (1000 ) , 64 (1000 ) , 
หรืออาจกลาวไดวาจํานวนผูติดเชื้อหาไดจาก 2n (1,000 ) เมื่อ n แทนระยะเวลาที่ผานไป โดย

เปนพหุคูณของ 24.3 วัน ในกรณีที่นักเรียนยังไมเขาใจการเพิ่มขึ้นของจํานวนผูติดเชื้อ ครูอาจ
แสดงจํานวนผูติดเชื้อดังตารางตอไปนี้
รอบที่ จํานวนผูติดเชื้อโดยประมาณ (คน)
0 20 (1,000 ) = 1,000
1 21 (1,000 ) = 2 (1,000 )
2 22 (1,000 ) = 4 (1,000 )
3 23 (1,000 ) = 8 (1,000 )
4 24 (1,000 ) = 16 (1,000 )
5 25 (1,000 ) = 32 (1,000 )
6 26 (1,000 ) = 64 (1,000 )
 
n 2 (1,000 )
n
เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็ม
นักเรียนไดเรียนรูเกี่ยวกับเลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็มมาแลวในระดับมัธยมศึกษา
ตอนตน เนื้อหาสวนนี้ในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปท่ี 5 มีไวเพื่อ
ทบทวนเรื่องดังกลาว และเพื่อเชื่อมโยงไปสูเรื่องเลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะ
ซึ่งเปนเนื้อหาสําคัญในบทนี้
กิจกรรม : จับคูเลขยกกําลัง
จุดมุงหมายของกิจกรรม
กิจกรรมนี้ใชเพื่อทบทวนหรือตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเกี่ยวกับเลขยกกําลังที่มี
เลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็ม
แนวทางการดําเนินกิจกรรม
1. ครูแบงนักเรียนเปนกลุม กลุมละ 3 – 4 คน แบบคละความสามารถ จากนั้นครูเขียนเลขยกกําลัง
ที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็มตอไปนี้บนกระดาน
2 × ( 25 × 2 2 )
−4 3
1 6
  3
2   23
1
26 × 2−3 42 2−5
212  32  26
16 ×  4 
28 2  8
215 128 299
210 8 296
 128  82 1024
24  6 
 2  2× 4 43
2× 4×8 25 210
23 4 × 8 × 2−4 32
(2 )2 5 45
128 × 256 × 2−12
25 (2 )
3 2
2. ครูใหนักเรียนในกลุมจับคูเลขยกกําลังที่เปนจํานวนเดียวกัน
3. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกั บการจั บคูเลขยกกําลังที่ได ในข อ 2 ทั้งนี้ ในการ
อภิปรายครูควรใชคําถามถึงวิธีการที่นักเรียนใชในการจับคูเลขยกกําลัง ซึ่งนักเรียนอาจทํา
เลขยกกําลังที่กําหนดใหอยูในรูปอยางงาย
• ครูอาจเปลี่ยนเลขยกกําลังที่เขียนบนกระดานเปนเลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็ม
อื่น ๆ และสามารถเพิ่มหรือลดจํานวนเลขยกกําลังที่เขียนบนกระดาน
• ครูอาจปรับกิจกรรมนี้โดยใชเทคโนโลยี เชน Kahoot เปนเครื่องมือชวยในการทํากิจกรรม
ซึ่งจะชวยใหสามารถตรวจสอบความเขาใจเกี่ยวกับเลขยกกําลังของนักเรียนไดเปนรายบุคคล
• การเขียนเลขยกกําลังใหอยูในรูปอยางงายในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 เปนการเขียนใหเลขยกกําลังทุกจํานวนมี ห.ร.ม. ของฐานเปน 1 โดย
ไมตองคํานวณผลลัพธ เชน
3
6
o ตัวอยางที่ 2 เขียน   × 10
5
ใหอยูในรูป อย างง ายและเลขยกกําลั งทุกจํา นวนมี
5
 
เลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็มบวกไดเปน 33 × 28 × 52
63 × 32
o ตั ว อย า งที่ 3 เขี ย น ให อ ยู ใ นรู ป อย างง ายและเลขยกกํ าลั ง ทุ กจํ า นวนมี
24 × 3−2
37
เลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็มบวกไดเปน
2
• การเขียนเลขยกกําลังให อยูใ นรูป อยางงายสามารถทํา ไดหลายวิธี ครูไมควรกําหนดให

นักเรียนใชวิธีใดวิธีหนึ่งเทานั้น แตควรเปดโอกาสใหนักเรียนไดลงมือหาคํ าตอบโดยใช
บทนิยาม 1 และทฤษฎีบท 1 ดังเชนในตัวอยางที่ 4 ขอ 2) นักเรียนอาจแสดงการเขียน
( x−3 y −2 z 0 ) ใหอยูในรูปอยางงายไดดังนี้
−2
−2
 1 
( x−3 y −2 z 0 )
−2
=  3 2
x y 
(( x y ) )
−2
3 2 −1
=
= (x y )
3 2 2
= (x ) ( y )
3 2 2 2
= x6 y 4
ทั้งนี้ ครูควรเปดโอกาสใหนักเรียนใหเหตุผลประกอบการแสดงวิธีทําในแตละขั้น
รากที่ n ของจํานวนจริง
นักเรียนไดเรียนรูเกี่ยวกับรากที่สองและกรณฑที่สองของจํานวนจริงบวก และการดําเนินการของ
จํานวนที่อยูในรูปกรณฑที่สองมาแลวในระดับมัธยมศึกษาตอนตน เนื้อหาเรื่องดังกลาวในหนังสือ
เรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 มีไวเพื่อเปนการทบทวน และเชื่อมโยงไปสู
เรื่อง รากที่ n ของจํานวนจริง
กิจกรรม : บิงโก
กิจกรรมนี้ใชเพื่อทบทวนหรือตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเกี่ยวกับรากที่สองของ
จํานวนจริงบวก กรณฑที่สองของจํานวนจริงบวก และการดําเนินการของจํานวนที่อยูในรูป
กรณฑที่สอง
1. ครูทําบัตรขอความจํานวน 20 ใบ แตละบัตรมีขอความเกี่ยวกับรากที่สองและกรณฑที่สอง
ของจํานวนเต็มบวก บัตรละ 1 ขอความที่ไมซ้ํากัน ดังนี้
รากที่สองที่เปนจํานวนจริงลบของ 25 รากที่สองของ 16
รากที่สองที่เปนจํานวนจริงบวกของ 144 รากที่สองที่เปนจํานวนจริงลบของ 64
รากที่สองของ 81 รากที่สองที่เปนจํานวนจริงบวกของ 49
รากที่สองของ 121 กรณฑที่สองของ 1
กรณฑที่สองของ 100 รากที่สองที่เปนจํานวนจริงลบของ 4
รากที่สองของ 9 3( 3 + 3)
32 × 2 (
2 6 3 6 − 2 24 )
27 8
3 − 48 2
4 − 169 − 100
( −11)
2
− 49
2. ครูใหนักเรียนแตละคนสรางตารางบิงโกเปนรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาด 4× 4 ดังรูป
แลวใหนักเรียนเลือกจํานวน 16 จํานวน จากจํานวนเต็มตั้งแต −12 ถึง 12 เพื่อเติมใน

ตารางดังกลาว โดยไมใชจํานวนที่ซ้ํากัน
3. ครู สุ มบั ตรข อ ความในข อ 1 มา 1 ใบ แล ว แสดงบัตรข อ ความให นั กเรี ย นดู จากนั้น ให
นักเรียนหาวาจํานวนในบัตรขอความคือจํานวนใด
4. ครูเลือกนักเรียนเพื่อบอกคําตอบและใหเหตุผลประกอบคําตอบ โดยใหนักเรียนทุกคนใน
ชั้นเรียนรวมกันตรวจสอบคําตอบ ในขั้นตอนนี้ครูสามารถทราบความรูพื้นฐานที่นักเรียนมี
เกี่ยวกับรากที่สองและกรณฑที่สองของจํานวนเต็มบวก และการดําเนินการของจํานวนที่
อยูในรูปกรณฑที่สองได
5. ถาตารางบิงโกของนั กเรี ยนมีจํานวนที่ เปน คําตอบ ใหนักเรียนทําเครื่ องหมายกากบาท
จํานวนนั้น
6. ครูและนักเรียนทําซ้ําขั้นตอนที่ 3 – 5 จนกระทั่งมีนักเรียนบิงโก
• ครูอาจแนะนํากติกาของบิงโกใหนักเรียนเขาใจกอนเริ่มทํากิจกรรมนี้ เชน การบิงโก คือ
นักเรียนมีเครื่องหมายกากบาทเรียงกันทุกชองในแนวตั้ง แนวนอน หรือแนวทแยง ของ
ตารางบิงโก
• ครูอาจใหนักเรียนทํากิจกรรมนี้หลายรอบไดตามความเหมาะสม
• ครูอาจเปลี่ยนบัตรขอความหรือจํานวนที่ ใหนักเรียนเติ มลงในตารางบิงโก โดยจํานวนที่ให
นักเรียนเติมตองสอดคลองกับบัตรขอความ
• การเขียนจํานวนที่อยูในรูปกรณฑให อยูในรูป อย างงายในหนังสื อเรียนรายวิชาพื้ น ฐาน

คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 เปนการเขียนใหอยูในรูปที่ตัวสวนไมติดกรณฑ และไมมี
จํ า นวนเต็ ม ที่ ห ารจํ า นวนที่ อ ยู ใ นรู ป กรณฑ ไ ด ล งตั ว หากเลขชี้ กํ า ลั ง เหมื อ นกั น ต อ ง
ดํ า เนิ น การตามทฤษฎี บ ท 4 และ 5 ให เ รี ย บรอยกอน โดยไมตองคํานวณผลลัพธ เช น
ตัวอยางที่ 7 ขอ 1) มีขั้นตอนการเขียน 3 ⋅ 6 ใหอยูในรูปอยางงาย คือ
3 ⋅ 6= 3× 6= 3× 3× 2= 3 2
จะเห็นวา ไมมีจํานวนเต็มใดที่ไมใช 1 ที่หาร 2 ไดลงตัว
ดังนั้น รูปอยางงายของ 3 ⋅ 6 คือ 3 2
• ในการสอนบทนิ ย าม 3 ครู ค วรเน น ย้ํ า หมายเหตุ ท า ยบทนิ ย าม พร อ มให เ หตุ ผ ลและ
ยกตัวอยางประกอบวา
o กรณีที่ n เปนจํานวนคี่ จะสามารถหารากที่ n ของ x ได สําหรับทุกจํานวนจริง x
และรากที่ n ของ x ที่เปนจํานวนจริงมีเพียงรากเดียว เชน จากตัวอยางที่ 8 ขอ 3) จะ
( −3) เนื่องจาก 5 เปนจํานวนคี่ จะไดวา รากที่ 5 ของ −243 ที่เปน
5
เห็นวา −243 =
จํานวนจริงมีรากเดียว คือ −3
o กรณีที่ n เปนจํานวนคู
 เมื่อ x > 0 จะสามารถหารากที่ n ของ x ที่เปนจํานวนจริงไดสองราก นั่นคือ ถา
y เป นรากที่ n ของ x แล ว จะได x = y n = ( − y ) ดั งนั้ น รากที่ n ของ x ที่
n
เปนจํานวนจริง มีสองราก คือ y และ − y เชน จากตัวอยางที่ 8 ขอ 1) และ 2)

จะเห็นวา 16 = 24 = ( −2 )4 ดังนั้น รากที่ 4 ของ 16 ที่เปนจํานวนจริงมีสองราก
คือ 2 และ −2
 เมื่อ x = 0 จะสามารถหารากที่ n ของ x ไดรากเดียว คือ 0
 เมื่อ x < 0 จะไมสามารถหารากที่ n ของ x ที่เปนจํานวนจริงได
คาหลักของรากที่ n
• ครูควรเนนย้ําความแตกตางระหวางรากที่ n (ตามบทนิยาม 3) กับคาหลักของรากที่ n

(ตามบทนิยาม 4) วาคาหลักของรากที่ n ของ x มีไดเพียงคาเดียว โดยอาจยกตัวอยางที่
10 ขอ 1) ประกอบ เพื่อใหนักเรียนเห็นวารากที่ 4 ของ 16 มีสองจํานวน คือ 2 และ −2
แตคาหลักของรากที่ 4 ของ 16 มีเพียงจํานวนเดียว คือ 2
• ในการสอนหมายเหตุขอ 3 ทายทฤษฎีบท 5 ซึ่งกลาววา

3. ถา x เปนจํานวนจริง และ n เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 1 แลว
1) n
x = x เมื่อ n เปนจํานวนคี่
n
 x, x ≥ 0
2) n
xn =  เมื่อ n เปนจํานวนคู
 − x, x < 0
 x, x ≥ 0
ครูอาจอธิบายเพิ่มเติมวา “ n xn =  เมื่อ n เปนจํานวนคู” สามารถเขียนได
 − x, x < 0
เปน “ n
xn = x เมื่อ n เปนจํานวนคู”
• นักเรียนมักเขาใจผิดวา รากที่ ของ x มีความหมายเชนเดียวกับ n x แตในความเปนจริง

n
แลว รากที่ n ของ x คือ n x ก็ตอเมื่อ n เปนจํานวนคี่ หรือ n เปนจํานวนคู และ
x = 0 แตสําหรับกรณีที่ n เปนจํานวนคู และ x > 0 จะไดวารากที่ n ของ x มีสองจํานวน
คือ n x และ − n x ซึ่ง n x เปนเพียงรากหนึ่งของรากที่ n ของ x
เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะ
1
• ในการสอนบทนิยาม 5 ครูควรเนนย้ําวา ถา a≥0 แลวหา an ไดเสมอ แตถา a<0 แลว
1
จะหา a n ที่เปนจํานวนจริงไดเฉพาะกรณีที่ n เปนจํานวนคี่ นอกจากนี้ครูควรระมัดระวัง
ในการยกตั ว อย า งเลขยกกํ า ลั งที่ มีเ ลขชี้ กํา ลังเปน จํานวนตรรกยะไมใหขัดกับ บทนิยาม
ดังกลาว
• เลขยกกําลังที่อยูในรูป a q
ตามบทนิยาม 6 มีเงื่อนไขสําคัญคือ ห.ร.ม. ของ p และ q
1
เปน 1 และ a q
ตองเปนจํานวนจริง ซึ่งครูตองเนนย้ําใหนักเรียนตรวจสอบเงื่อนไขดังกลาว
14
กอนเสมอ เชน เมื่อพิจารณา ( −8) จะเห็นวา ห.ร.ม. ของ 14 และ 6 ไมเปน 1 จึงตองทํา
6
14 7 1
ใหเปนเศษสวนอยางต่ํากอน ไดเปน ซึ่ง ( −8) เปนจํานวนจริง ทําใหไดวา
3
6 3
7
14 7
 1

( −8) 6 =( −8) 3 = ( −8 ) 3  =( −2 ) =
7
−128
 
6
6
แตเมื่อพิจารณา ( −9 ) จะเห็นวา ห.ร.ม. ของ 6 และ 4 ไมเปน 1 จึงตองทํา
4 ใหเปน
4
3 1 6
เศษสวนอยางต่ํากอน ไดเปน ซึ่ง ( −9 ) ไมเปนจํานวนจริง ดังนั้น จึงไมนิยาม ( −9 )
2 4
2
• ในการแกโจทยปญหาในหัวขอนี้ ครูควรเปดโอกาสใหนักเรียนใชเทคโนโลยีเปนเครื่องมือ
ชวยในการคํานวณ
• ในการเขียนแสดงจํา นวนให อยู ในรูป อยา งง ายในแบบฝ กหั ด 1.3 ข อ 3 อาจเขี ย นในรู ป
เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนจริงบวกหรือในรูปกรณฑก็ได เชน ขอ 12) อาจเขียน
 1
ไดเปน 2  33  หรือ 23 3
 
16 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
1.3 แนวทางการจัดกิจกรรมในหนังสือเรียน
กิจกรรม : ปญหาพระราชา
ตามตํานานอินเดียโบราณ Sissa Ben Dahir เปนขุนนางของพระราชา Shirham โดย Sissa

ไดคิดคนเกมที่ใชเลนบนกระดาน ซึ่งเรียกวา “หมากรุก” ขึ้น
กระดานหมากรุก ขนาด 8×8
พระราชาตัดสินใจที่จะใหรางวัล Sissa สําหรับความทุมเทของเขา พระราชาจึงไดตรัสถาม Sissa

วาตองการสิ่งใดเปนรางวัล Sissa ไดคิดอยางรอบคอบและขอสิ่งตอไปนี้จากพระราชา
• ขอขาว 1 เมล็ด สําหรับชองที่ 1 ของกระดานหมากรุก
และเพิ่มเมล็ดขาวในรูปแบบเดียวกันนี้ตอไปเรื่อย ๆ จนครบทั้ง 64 ชอง
พระราชาทรงตรัสวา นี่คือคําขอที่เล็กนอยมาก และตกลงจะมอบรางวัลใหตามที่ Sissa ขอ
ขั้นตอนการปฏิบัติ
1. เติมจํานวนเมล็ดขาวลงในตารางใหสมบูรณ
2. ใชขอมูลจากตารางในขอ 1 เขียนแสดงจํานวนเมล็ดขาวสําหรับกระดานหมากรุกชองที่ n
ในรูปเลขยกกําลัง
3. พระราชาตองหาเมล็ดขาวจํานวนเทาใดสําหรับชองกระดานชองสุดทายของกระดาน
หมากรุก
4. ใชขอมูลจากตารางในขอ 1 เขียนแสดงจํานวนเมล็ดขาวสะสมชองที่ 1 จนถึงชองที่ n ในรูป
เลขยกกําลัง
5. จํานวนเมล็ดขาวที่ Sissa จะไดรับทั้งหมดเปนเทาใด
6. ถาเมล็ดขาว 1 เมล็ด หนัก 0.000008 กิโลกรัมโดยประมาณแลว จงหาน้ําหนักรวมของ
เมล็ดขาวทั้งหมดที่ Sissa ขอจากพระราชา
7. ถาในแตละปมีผลผลิตขาวในโลกรวมทั้งหมดประมาณ 580 ลานตัน แลวจะตองใชเวลา
อยางนอยกี่ป จึงจะมีจํานวนเมล็ดขาวครบตามที่ Sissa ขอจากพระราชา (1 ตัน เทากับ
1,000 กิโลกรัม)
เฉลยกิจกรรม : ปญหาพระราชา
1.
กระดานหมากรุกชองที่ จํานวนเมล็ดขาว จํานวนเมล็ดขาวสะสม
1 1 1
2 2 3
3 4 7
4 8 15
5 16 31
6 32 63
7 64 127
8 128 255
9 256 511
10 512 1023
2. จากขอมูลในตารางในขอ 1 และการสังเกต จะไดวา

จํานวนเมล็ดขาวสําหรับกระดานหมากรุกชองที่ 1 คือ =1 0
2= 21−1 เมล็ด
2= 22 −1 เมล็ด
2= 23−1 เมล็ด
 
จํานวนเมล็ดขาวสําหรับกระดานหมากรุกชองที่ คือ เมล็ดn 2n−1
ดังนั้น จํานวนเมล็ดขาวสําหรับกระดานหมากรุกชองที่ n ในรูปเลขยกกําลัง คือ 2n−1
หมายเหตุ คําตอบในขอนี้ไดจากการสังเกต
3. เนื่องจาก ชองกระดานชองสุดทายของกระดานหมากรุก คือ ชองที่ 64

จะได จํานวนเมล็ดขาวสําหรับชองกระดานชองสุดทายของกระดานหมากรุก คือ
264=−1 63
2= 9, 223,372,036,854,775,808 เมล็ด
ดังนั้น พระราชาตองหาเมล็ดขาว 2 หรือ 9,223,372,036,854,775,808 เมล็ด
63
สําหรับชองกระดานชองสุดทายของกระดานหมากรุก
4. จากขอมูลในตารางในขอ 1 และการสังเกต จะไดวา

จํานวนเมล็ดขาวสะสมสําหรับกระดานหมากรุกชองที่ 1 คือ 1 = 2 − 1 = 2 − 1 เมล็ด 1
 
จํานวนเมล็ดขาวสะสมสําหรับกระดานหมากรุกชองที่ n คือ 2 − 1 เมล็ด n
ดังนั้น จํานวนเมล็ดขาวสะสมสําหรับกระดานหมากรุกชองที่ n ในรูปเลขยกกําลัง คือ 2 − 1 n
หมายเหตุ คําตอบในขอนี้ไดจากการสังเกต โดยไมตองใชความรูเรื่องอนุกรม

5. เนื่องจาก จํานวนเมล็ดขาวที่ Sissa จะไดรับทั้งหมด คือ จํานวนเมล็ดขาวสะสมสําหรับ
กระดานหมากรุกชองสุดทายซึ่งคือชองที่ 64
โดยจํานวนเมล็ดขาวสะสมสําหรับชองกระดานชองสุดทายของกระดานหมากรุก คือ
264 − 1 = 18, 446,744,073,709,551,615 เมล็ด
ดังนั้น จํานวนเมล็ดขาวที่ Sissa จะไดรับทั้งหมด คือ 2 − 1 หรือ
64
18,446,744,073,709,551,615 เมล็ด
6. เนื่องจาก จํานวนเมล็ดขาวที่ Sissa จะไดรับทั้งหมด คือ 18,446,744,073,709,551,615 เมล็ด
และเมล็ดขาว 1 เมล็ด หนัก 0.000008 กิโลกรัมโดยประมาณ
จะไดวา น้ําหนักรวมของเมล็ดขาวทั้งหมดที่ Sissa ขอจากพระราชา คือ
18, 446,744,073,709,551,615 × 0.000008 กิโลกรัม
7. เนื่องจาก น้ําหนักรวมของเมล็ดขาวทั้งหมดที่ Sissa ขอจากพระราชา
คือ 18, 446,744,073,709,551,615 × 0.000008 กิโลกรัม
หรือ 18, 446,744,073,709,551,615 × 0.000008 ตัน
1,000
หรือประมาณ 147,573.952589676 ลานตัน
และในแตละปมีผลผลิตขาวในโลกรวมทั้งหมดประมาณ 580 ลานตัน
ดังนั้น จะตองใชเวลาอยางนอย 147,573.952589676 ≈ 255 ป จึงจะมีจํานวนเมล็ด
580
ขาวครบตามที่ Sissa ขอจากพระราชา
แนวทางการจัดกิจกรรม : ปญหาพระราชา
เวลาในการจัดกิจกรรม 30 นาที
กิจกรรมนี้เสนอไวใหนักเรียนใชความรู เรื่อง เลขยกกําลัง เพื่อแกปญหาในสถานการณที่
กําหนดให โดยกิจกรรมนี้มีสื่อ/แหลงการเรียนรู และขั้นตอนการดําเนินกิจกรรม ดังนี้
สื่อ/แหลงการเรียนรู
1. ใบกิจกรรม “ปญหาพระราชา”
2. เครื่องคํานวณ
ขั้นตอนการดําเนินกิจกรรม
1. ครูแบงนักเรียนเปนกลุม กลุมละ 3 – 4 คน แบบคละความสามารถ
2. ครู แจกใบกิ จกรรมป ญหาพระราชาให กั บนั กเรี ยนทุ กคนแล วให นั กเรี ยนศึ กษาข อมู ลใน
ใบกิจกรรมกอนนําอภิปรายเกี่ยวกับสถานการณปญหาเพื่อใหนักเรียนทุกคนเขาใจตรงกัน
3. ครู ให นั กเรี ยนแต ล ะกลุ มช ว ยกั น ตอบคํ าถามที่ ปรากฏในขั้ นตอนการปฏิ บั ติ ข อ 1 – 7
ในใบกิจกรรม โดยใหนักเรียนใชเครื่องคํานวณตามความเหมาะสม ในระหวางที่นักเรียนทํา
กิจกรรมครูควรเดินดูนักเรียนใหทั่วถึงทุกกลุมและคอยชี้แนะ
4. ครู สุ มเลื อกกลุ มนั กเรี ยนเพื่ อตอบคํ าถาม และให นั กเรี ยนกลุ มอื่ น ๆ ร วมกั นอภิ ปราย
เกี่ยวกับคําตอบ รวมทั้งกระตุนใหนักเรียนใหเหตุผลประกอบคําตอบ
5. ครู นํ า นั ก เรี ย นอภิ ป รายเพื่ อ นํ า ไปสู ข อ สรุ ป ของกิ จ กรรมนี้ เ กี่ ย วกั บ การเพิ่ ม ขึ้ น อย า ง
ทวีคูณของเลขยกกําลัง
1.4 การวัดผลประเมินผลระหวางเรียน
การวัดผลระหวางเรียนมีเปาหมายเพื่อปรับปรุงการเรียนรูและพัฒนาการเรียนการสอน และ
ตรวจสอบนักเรียนแตละคนวามีความรูความเขาใจในเรื่องที่ครูสอนมากนอยเพียงใด การใหนักเรียน
ทําแบบฝกหัดเปนแนวทางหนึ่งที่ครูอาจใชเพื่อประเมินผลดานความรูระหวางเรียนของนักเรียน
ซึ่ งหนั งสื อเรี ยนรายวิชาพื้นฐานคณิ ตศาสตร ชั้น มัธ ยมศึกษาปที่ 5 ไดนําเสนอแบบฝกหัดที่
ครอบคลุมเนื้อหาที่สําคัญของแตละบทไว สําหรับในบทที่ 1 เลขยกกําลัง ครูอาจใชแบบฝกหัดเพื่อ
วัดผลประเมินผลความรูในแตละเนื้อหาไดดังนี้
เนื้อหา แบบฝกหัด
เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็ม 1.1 ขอ 1 – 3
รากที่ n ของจํานวนจริง และคาหลักของรากที่ n 1.2 ขอ 1
จํานวนจริงในรูปกรณฑ สมบัติของจํานวนจริงในรูปกรณฑ
1.2 ขอ 2 – 5
และการหาผลบวกและผลตางของจํานวนจริงในรูปกรณฑ
เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะ ทฤษฎีบทเกี่ยวกับ
เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะ และการบวก 1.3 ขอ 1 – 5
ลบ คูณ และหารเลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะ
การประยุกตของเลขยกกําลัง 1.3 ขอ 6 – 11
1.5 การวิเคราะหแบบฝกหัดทายบท
หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 มีจุดมุงหมายวา เมื่อนักเรียนได
เรียนจบบทที่ 1 เลขยกกําลัง แลวนักเรียนสามารถ
1. หารากที่ n ของจํานวนจริง เมื่อ n เปนจํานวนนับที่มากกวา 1
2. ใชความรูเกี่ยวกับจํานวนจริงที่อยูในรูปกรณฑในการแกปญหา
3. ใชความรูเกี่ยวกับเลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะในการแกปญหา
ซึ่งหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 ไดนําเสนอแบบฝกหัดทายบท
ที่ประกอบดวยโจทยเพื่อตรวจสอบความรูหลังเรียน ซึ่งมีวัตถุประสงคเพื่อวัดความรูความเขาใจ
ของนักเรียนตามจุดมุงหมาย นอกจากนีม้ ีโจทยฝกทักษะที่นาสนใจและโจทยทาทาย ครูอาจเลือกใช
แบบฝกหัดทายบทวัดความรูความเขาใจของนักเรียนตามจุดมุงหมายของบทเพื่อตรวจสอบวา
นักเรียนมีความสามารถตามจุดมุงหมายเมื่อเรียนจบบทเรียนหรือไม
ทั้งนี้แบบฝกหัดทายบทแตละขอในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
บทที่ 1 เลขยกกําลัง สอดคลองกับจุดมุงหมายของบทเรียน ดังนี้
จุดมุงหมาย แบบฝกหัดทายบทขอที่
1. หารากที่ n ของจํานวนจริง เมื่อ n เปนจํานวนนับที่มากกวา 1 3 1) – 4)
2. ใชความรูเกี่ยวกับจํานวนจริงที่อยูในรูปกรณฑในการแกปญหา 5 1) – 13)
6 1) – 2)
7 1) – 4)
8 1) – 2), 7)*
3. ใชความรูเกี่ยวกับเลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะ 1 1) – 4)
ในการแกปญหา 2 1) – 6)
4 1) – 12)
5 14)
6 3) – 6)
8 3) – 6), 7)*
3. ใชความรูเกี่ยวกับเลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนตรรกยะ 9
ในการแกปญหา (ตอ) 10
11
12
13
14 1) – 2)
15
16 1) – 2)
แบบฝกหัดทายบทขอ 8. 7) สอดคลองกับจุดมุงหมายของบทเรียนมากกวา 1 จุดมุงหมาย
1.6 ความรูเพิ่มเติมสําหรับครู
• ทฤษฎีบทเกี่ยวกับเรื่องเลขยกกําลัง ที่ไมไดแสดงการพิสูจนในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน
คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 บทที่ 1 เลขยกกําลัง แสดงการพิสูจนไดดังนี้
ทฤษฎีบท 1
ให a, b เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ m, n เปนจํานวนเต็ม จะไดวา
1) am × an =a m+n
2) (a ) m n
= a mn
(a × b)
n
3) = a n × bn
n
a an
4)   = n
b b
m
a
5) n
= a m−n
a
พิสูจน
1) ให a, b เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ m, n เปนจํานวนเต็ม
จะได a × a = ( a × a × a ×× a ) ( a × a × a ×× a )
m n
m ตัว n ตัว
= a × a × a × × a
m + n ตัว
= a m+n
ดังนั้น am × an =a m+n
2) ให a เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ m, n เปนจํานวนเต็ม

( am ) = ( a × a × a ×× a )
n
จะได n
m ตัว
= ( a × a × a ×  × a )( a × a × a ×  × a )( a × a × a ×  × a )
m ตัว
n วงเล็บ
= a × a × a × × a × a × a × a × × a
mn ตัว
= a mn
ดังนั้น ( a ) = a
m n mn
3) ให a, b เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ n เปนจํานวนเต็ม

จะได ( a × b ) = ( a × b )( a × b )( a × b )
n
= a × a × a ×× a × b × b × b ×× b
= ( a × a × a ×× a ) × (b × b × b ×× b )
n ตัว n ตัว
= a n × bn
ดังนั้น ( a × b ) n
= a n × bn
4) ให a, b เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ n เปนจํานวนเต็ม

n
a  a  a   a 
จะได   =    
b  b  b   b 
 1  1  1
=  a ×  a ×  a × 
 b  b  b
1 1 1 1
= a × a × a × × a × × × × ×
b b b b
1 1 1 1
= ( a × a × a × × a ) ×  × × × × 
b b b b
1
= ( a × a × a ×  × a ) ×  

 b × b × b ×× b 
1
= an ×
bn
an
=
bn
n
a an
ดังนั้น   =
b bn
5) ให a เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ m, n เปนจํานวนเต็ม
แบงการพิสูจนออกเปน 3 กรณี ดังนี้
กรณี m = n
จะได a = a m n
am
ดังนั้น = 1
an
กรณี m>n
m ตัว
am a × a × a × × a
จะได =
an a × a × a × × a
n ตัว
= a × a × a × × a โดยที่ m − n เปนจํานวนเต็ม
m–n ตัว
= a m−n
กรณี m<n
m ตัว
am a × a × a × × a
จะได =
an a × a × a × × a
n ตัว
1
= โดยที่ n−m เปนจํานวนเต็ม
a × a × a × × a
n–m ตัว
1
= n−m
a
จากทั้งสามกรณีขางตนสรุปไดวา

1 ; m=n
am 
= a m − n ; m>n
an  1
 ; m<n
 a n−m
จากบทนิยาม 1
a0 = 1 เมื่อ a≠0
1
และ a−n = เมื่อ a≠0
an

a 0 ; m−n=0
am 
จะไดวา = a m − n ; m−n>0
an  1
 −( m − n ) ; m−n<0
a
a m − n ; m−n=0

= a m − n ; m−n>0
 m−n
a ; m−n<0
am
ดังนั้น = a m−n
an
ให x ≥ 0 และ y≥0 จะได
x⋅ y =xy
ให x, y เปนจํานวนจริง โดยที่ x ≥ 0 และ y ≥ 0
จะได x และ y เปนจํานวนจริง
ให a เปนจํานวนจริง ซึ่ง a = x นั่นคือ a 2 = x
และ b เปนจํานวนจริง ซึ่ง b = y นั่นคือ b2 = y
จะได xy = a b 2 2
( ab )
2
=
นั่นคือ ab = xy
ดังนั้น x⋅ y = xy
ให x ≥ 0 และ y>0 จะได
x x
=
y y
ให x, y เปนจํานวนจริง โดยที่ x ≥ 0 และ y > 0
จะได x และ y เปนจํานวนจริง
ให a เปนจํานวนจริง ซึ่ง a = x นั่นคือ a 2 = x
และ b เปนจํานวนจริง ซึ่ง b = y นั่นคือ= b 2 y, y ≠ 0
x a2
จะได =
y b2
2
a
=  
b
a x
นั่นคือ =
b y
x x
ดังนั้น =
y y
ให x, y เปนจํานวนจริง และ n เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 1 โดยที่ x และ y มีราก
ที่ n จะได
n
x⋅n y =
n xy
ให x, y เปนจํานวนจริง โดยที่ x และ y มีรากที่ n เมื่อ n เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 1
ให a เปนจํานวนจริง และเปนรากที่ n ของ x
นั่นคือ a = n x ดังนั้น a = x
n
ให b เปนจํานวนจริง และเปนรากที่ n ของ y

นั่นคือ b = y ดังนั้น bn = y
n
จะได = b ( ab )
n n n
xy a=
ดังนั้น ab = xyn
สรุปไดวา x ⋅ y =
n n nxy
และ y ≠ 0 จะได
n
x x
= n
n y y
ให x, y เปนจํานวนจริง โดยที่ x และ y มีรากที่ n เมื่อ n เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 1
ให a เปนจํานวนจริง และเปนรากที่ n ของ x
นั่นคือ a = n x ดังนั้น a = x n
ให b เปนจํานวนจริง และเปนรากที่ n ของ y

นั่นคือ b = y ดังนั้น=
n b n y, y ≠ 0
n
x an  a 
จะได = =  
y bn  b 
a x
ดังนั้น =n
b y
n
x x
สรุปไดวา = n
n y y
ให a, b เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ m, n เปนจํานวนตรรกยะ โดยที่ am , an
และ b เปนจํานวนจริง จะไดวา
n
1) am ⋅ an = a m+n
2) (a ) m n
= a mn
( ab )
n
3) = a nbn
n
a an
4)   =
b bn
am
5) = a m−n
an
การพิสูจนเปนไปในทํานองเดียวกับทฤษฎีบท 1
1.7 ตัวอยางแบบทดสอบประจําบทและเฉลยตัวอยางแบบทดสอบประจําบท
ในสวนนี้จะนําเสนอตัวอยางแบบทดสอบประจําบทที่ 1 เลขยกกําลัง สําหรับรายวิชาพื้นฐาน
คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 ซึ่งครูสามารถเลือกนําไปใชไดตามจุดประสงคการเรียนรูที่
ตองการวัดผลประเมินผล
ตัวอยางแบบทดสอบประจําบท
1. จงเขียนจํานวนตอไปนี้ใหอยูในรูปอยางงายและเลขยกกําลังทุ กจํานวนมีเลขชี้กําลั งเปน

จํานวนเต็มบวก
32
1) 52 × 5−3 2)
3−2
2. จงเขียนจํานวนตอไปนี้ใหอยูในรูปอยางงาย
3
( )
6 −
1) 3
25 × 2 2) 16 2
5
−
 1  7
3)   4) 50 + 32 − 18
 128 
1
3. จงพิจารณาวา 16 , 4 , 2 และ 16 จํานวนใดเปนจํานวนเดียวกัน
2 2 4
4. จงหาคาหลักของรากที่สองของ 5 + 24
5. กําหนดรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก ABC ซึ่งมีดานตรงขามมุมฉากยาว 10 หนวย และดานประกอบ
มุมฉากยาว 75 และ a หนวย จงหา a
6. ตองการขุดบอน้ําใหเปนทรงกระบอกที่สามารถจุน้ําได 2,200 ลูกบาศกเมตร จงหาความยาว
ที่เปนไปไดของรัศมีของกนบอน้ําและความลึกของบอน้ํา เมื่อกําหนดให π ≈ 22
7
7. อางเก็บน้ําแหงหนึ่งเปนทรงสี่เหลี่ยมมุมฉากที่มีความจุ 8.64 × 10 ลูกบาศกเมตร และวัด
6
พื้นที่บริเวณที่เปนอางเก็บน้ําได 4.8 × 10 ตารางเมตร จงหาความลึกของอางเก็บน้ํานี้

6
8. ธนาคารแหงหนึ่งกําหนดอัตราดอกเบี้ย 1% ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตนเปนรายป ถายุพา

และยุพินฝากเงินในธนาคารดังกลาว โดยมีเงื่อนไขดังนี้
• ยุพาฝากเงิน 10,000 บาท โดยไมมีการถอนเงิน เปนเวลา 10 ป
• ยุพินฝากเงิน 20,000 บาท โดยไมมีการถอนเงิน เปนเวลา 5 ป
จงหาวาเมื่อครบกําหนดการฝากเงินแลว ยุพาหรือยุพินจะไดรับดอกเบี้ยมากกวากัน
เฉลยตัวอยางแบบทดสอบประจําบท
1
1. 1) 52 × 5−3 = 52 + ( −3) = 52 − 3 = 5−1 =
5
32
2) = 32 −( −2) = 32 + 2 = 34 = 81
3−2
6
 13 1

( )
6
2. 1) 3
25 × 2 =  25 × 2 2

 
6 6
= 25 3 × 2 2
= 252 × 23
= 625 × 8
= 5,000
−3
−
3
 12 
2) 16 2
= 16 
 
= 4 −3
1
=
43
1
=
64
5
− 5
 1  7
3)   = 128 7
 128 
5
 1

= 128 7 
 
= 2 5
= 32
4) 50 + 32 − 18 = 2 × 5× 5 + 2 × 4 × 4 − 2 × 3× 3
= 5 2 + 4 2 −3 2
= ( 5 + 4 − 3) 2
= 6 2
1
3. เนื่องจาก 16
= 2
16 4
=
2
4
= 16 4
=
4
2 = 16
และ 16 = 4
1
จะเห็นวา 16
= = 2
4 16 4
= 2
1
ดังนั้น 16 , 4 และ 16 เปนจํานวนเดียวกัน
2 2
4. จาก 5 + 24 = 5 + 2 6
( 3 )( 2 )
= 3+ 2+ 2
= ( 3 ) + 2 ( 3 )( 2 ) + ( 2 )
2 2
5 + 24 = ( 3 + 2 )
2
จะได
เนื่องจาก 5 + 24 ) > 0
24 > 0 และ 3 + 2 > 0 ทําใหไดวา ( 3 + 2 )( 5 +
ดังนั้น คาหลักของรากที่สองของ 5 + 24 คือ 3 + 2
5. เนื่องจากรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก ABC มีดานตรงขามมุมฉากยาว 10 หนวย
และดานประกอบมุมฉากยาว 75 และ a หนวย
10 = ( 75 ) + a
2
จะได 2 2
100 = 75 + a 2
a 2 = 100 − 75
a 2 = 25
นั่นคือ a = −5 หรือ a = 5
เนื่องจาก a เปนความยาวของดานประกอบมุมฉากของรูปสามเหลี่ยม จะไดวา a > 0
ดังนั้น a = 5
6. ใหบอน้ํานี้มีความยาวของรัศมีของกนบอน้ําเปน r เมตร และมีความลึกเปน h เมตร
เนื่องจาก ตองการใหบอน้ํานี้จุน้ําได 2,200 ลูกบาศกเมตร
และปริมาตรของทรงกระบอกที่มีรัศมียาว r เมตร และสูง h เมตร คือ π r h ลูกบาศกเมตร 2
จะได π r h = 2, 200
2
22 2
r h ≈ 2, 200
7
2, 200 × 7
r 2h ≈
22
r 2h ≈ 700
จะไดวามีจํานวนจริงหลายคูที่สอดคลองกับ r h ≈ 700 เชน 2
ถารัศมีของกนบอน้ํายาวประมาณ 10 เมตร ความลึกของบอน้ําจะประมาณ 7 เมตร

ถารัศมีของกนบอน้ํายาวประมาณ 7 หรือ 2.6 เมตร ความลึกของบอจะประมาณ 100 เมตร
7. ใหอางเก็บน้ําลึก h เมตร
เนื่องจาก อางเก็บน้ําเปนทรงสี่เหลี่ยมมุมฉากที่มีความจุ 8.64 × 10 ลูกบาศกเมตร
6
ซึ่งวัดพื้นที่บริเวณที่เปนอางเก็บน้ําได 4.8 × 10 ตารางเมตร

6
จะได 8.64 × 10 = ( 4.8 × 106 ) h

6
8.64 × 106
h =
4.8 × 106
h = 1.8
ดังนั้น ความลึกของอางเก็บน้ํานี้ คือ 1.8
เมตร
8. พิจารณาการฝากเงินของยุพา ซึ่งฝากเงิน 10,000 บาท โดยไมมีการถอนเงิน เปนเวลา 10 ป
และไดรับดอกเบี้ยจากธนาคาร 1% ตอป โดยคิดดอกเบี้ยทบตนเปนรายป
1
นั=
่นคือ P 10000,
= n 10 และ=r = 0.01
100
จะได จํานวนเงินฝากเมื่อสิ้นปที่ 10 คือ 10,000 (1 + 0.01) ≈ 11,046.22
บาท
10
นั่นคือ ดอกเบี้ยที่ยุพาไดรับจากธนาคาร คือประมาณ 11,046.22 − 10,000 =1,046.22 บาท

พิจารณาการฝากเงินของยุพิน ซึ่งฝากเงิน 20,000 บาท โดยไมมีการถอนเงิน เปนเวลา 5 ป
และไดรับดอกเบี้ยจากธนาคาร 1% ตอป โดยคิดดอกเบี้ยทบตนเปนรายป
1
นั=
่นคือ P 20000,
= n 5 และ=r = 0.01
100
จะได จํานวนเงินฝากเมื่อสิ้นปที่ 5 คือ 20,000 (1 + 0.01) ≈ 21,020.20 บาท
5
นั่นคือ ดอกเบี้ยที่ยุพาไดรับจากธนาคาร คือประมาณ 21,020.20 − 20,000 =

1,020.20 บาท
ดังนั้น ยุพาไดรับดอกเบี้ยจากธนาคารมากกวายุพิน
บทที่ 2 | ฟงกชัน
บทที่ 2
ฟงกชัน
ฟงกชันเปนเรื่องที่มีความเกี่ยวของในชีวิตจริง เนื่องจากในชีวิตจริงจะพบความสัมพันธของ
ขอมูลสองกลุมคอนขางมาก เชน เมื่อนํารถยนตไปเติมน้ํามัน จํานวนเงินที่ตองชําระขึ้นอยูกับ
ปริมาณน้ํามันที่เติม คาโดยสารรถไฟขึ้นอยูกับระยะทางที่เดินทาง คาสงพัสดุไปรษณียขึ้นอยูกับ
น้ําหนักของพัสดุ กําไรที่ไดจากการขายสินคาขึ้นอยูกับจํานวนสินคาที่ขายได ขอมูลสองชุดที่มี
ความสัมพันธกันนี้ อาจเรียกขอมูลชุดแรกวา ขอมูลเขา และเรียกขอมูลชุดที่สองวา ขอมูลออก
จากตัวอยางที่ยกมานี้จะเห็นวาขอมูลเขาสัมพันธกับขอมูลออกเพียงหนึ่งตัว ในทางคณิตศาสตร
จะเรียกความสัมพันธระหวางเซตของขอมูลสองชุด โดยที่ขอมูลเขาหนึ่งตัวใหขอมูลออกเพียง
หนึ่งตัวในลักษณะนี้วาฟงกชัน โดยในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
บทที่ 2 ฟงกชัน ไดนําเสนอบทนิยามเกี่ยวกับฟงกชัน ฟงกชันจากสับเซตของจํานวนจริงไปยัง
เซตของจํานวนจริง ฟงกชันเชิงเสน ฟงกชันกําลังสอง ฟงกชันขั้นบันได และฟงกชันเอกซโพเนนเชียล
ในบทเรียนนี้มุงใหนักเรียนบรรลุตัวชี้วัดตามสาระการเรียนรูแกนกลาง และบรรลุจุดมุงหมาย
• ใชฟงกชันและกราฟของฟงกชันอธิบาย • ฟงกชันและกราฟของฟงกชัน (ฟงกชัน
สถานการณที่กําหนด เชิงเสน ฟงกชันกําลังสอง ฟงกชัน
ขั้นบันได ฟงกชันเอกซโพเนนเชียล)
1. หาโดเมนและเรนจ และเขียนกราฟของฟงกชัน
2. ใชความรูเกี่ยวกับฟงกชันในการแกปญหา
• ความรูเกี่ยวกับสมการและกราฟในระดับมัธยมศึกษาตอนตน
• เซต
ipst.me/8457
ฟงกชัน คือ เซตของคูอันดับ ซึ่งคูอันดับสองคูอันดับใด ๆ ถามีสมาชิกตัวหนาเหมือนกัน
แลวสมาชิกตัวหลังตองเหมือนกัน
เซตของสมาชิกตัวหนาของคูอันดับทั้งหมด เรียกวา โดเมนของฟงกชัน
เซตของสมาชิกตัวหลังของคูอันดับทั้งหมด เรียกวา เรนจของฟงกชัน
ถา f เปนฟงกชัน โดเมนของ f เขียนแทนดวย D f และเรนจของ f เขียนแทนดวย R f
2. ถา f เปนฟงกชันซึ่งมีโดเมนเปนเซต A และมีเรนจเปนสับเซตของเซต B จะกลาววา
f เปน ฟงกชันจาก A ไป B
3. ในกรณีที่โดเมนและเรนจของฟงกชันเปนสับเซตของเซตของจํานวนจริง ในการกําหนดฟงกชัน
มักใชวิธีบอกเงื่อนไขในรูปสมการที่แสดงความสัมพันธระหวางตัวแปรตน x กับตัวแปรตาม y
แทนการกําหนดในรูปเซตของคูอันดับ ในกรณีนี้ จะเขียน y = f ( x ) แทน ( x, y ) ∈ f
และเรียก y วาเปนคาของฟงกชัน f ที่ x ใชสัญลักษณ f ( x )
4. ฟงกชันเชิงเสน คือ ฟงกชันที่อยูในรูป f ( x=) ax + b เมื่อ a และ b เปนจํานวนจริง
โดยกราฟของฟงกชันเชิงเสนจะเปนเสนตรง
5. ฟงกชัน f ( x=) ax + b เมื่อ a = 0 จะได ฟงกชัน f ( x ) = b มีชื่อเรียกวา ฟงกชันคงตัว
6. สําหรับฟงกชันเชิงเสน
1) ในกรณีที่สัม ประสิทธิ์ ของ x เปนจํานวนจริงบวก เมื่อสัมประสิ ทธิ์ ของ x มากขึ้ น
กราฟจะเบนเขาหาแกน Y และเมื่อสัมประสิทธิ์ของ x นอยลง กราฟจะเบนเขาหา
แกน X
2) ในกรณี ที่ สั ม ประสิ ท ธิ์ ข อง x เป น จํ า นวนจริ ง ลบ เมื่ อสั ม ประสิ ท ธิ์ ข อง x มากขึ้ น
กราฟจะเบนเขาหาแกน X และเมื่อสัมประสิทธิ์ของ x นอยลง กราฟจะเบนเขาหา
แกน Y
7. ฟงกชันกําลังสอง คือ ฟงกชันที่อยูในรูป f ( x ) = ax 2 + bx + c เมื่อ a, b และ c เปน
จํานวนจริงใด ๆ และ a ≠ 0 ลักษณะของกราฟของฟงกชันกําลังสองขึ้นอยูกับ a, b และ c
โดยเมื่อ a เปนจํานวนจริงบวกหรือจํานวนจริงลบ จะทําใหไดกราฟเปนเสนโคงหงายขึ้น
หรือคว่ําลง ตามลําดับ ดังรูป
f ( x ) = ax 2 + bx + c เมื่อ a>0 f ( x ) = ax 2 + bx + c เมื่อ a<0
กราฟของฟงกชันกําลังสองมีชื่อเรียกวา พาราโบลา
จุดยอดของพาราโบลา คือ จุดสูงสุดหรือจุดต่ําสุดของพาราโบลา
ในกรณีที่ฟงกชันกําลังสองเขียนอยูในรูป f ( x ) = ax 2 + bx + c เมื่อ a ≠ 0 การหาจุดสูงสุด
หรือจุดต่ําสุดของกราฟทําไดโดยจัดรูปสมการใหอยูในรูปของ f ( x ) = a ( x − h )2 + k โดย
อาศัยการจัดบางสวนของสมการใหอยูในรูปกําลังสองสมบูรณ เพื่อใหหาจุดยอดของกราฟ
หรือจุด ( h, k ) ไดงายขึ้น
8. ฟงกชันที่มีโดเมนเปนสับเซตของเซตของจํานวนจริง และโดเมนถูกแบงออกเปนชวงยอย
มากกว า หนึ่ งช ว ง โดยค า ของฟ งก ชั น ในแต ล ะชว งยอ ยเปน คา คงตัว เรีย กวา ฟ งกชั น
ขั้นบันได กราฟของฟงกชันจะมีลักษณะคลายขั้นบันได
9. ฟงกชันที่อยูในรูป f ( x ) = a x เมื่อ a > 0 และ a ≠ 1 เรียกวา ฟงกชันเอกซโพเนนเชียล
10. สําหรับฟงกชันเอกซโพเนนเชียล f ( x ) = a x เมื่อ a > 0 และ a ≠ 1
1) กราฟของฟงกชันจะผานจุด ( 0, 1) เสมอ ทั้งนี้เพราะ a = 1 0
2) ถา a > 1 แลว

• คาของ f ( x ) จะเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็วและไมมีที่สิ้นสุด เมื่อ x เปนจํานวนจริงบวก
และเพิ่มขึ้น
• คาของ f ( x ) จะคอย ๆ ลดลงจนเขาใกล ศู นย แ ต ไม เ ทา กั บ ศูน ย เมื่อ x เปน
จํานวนจริงลบและลดลง
ถา 0 < a < 1 แลว
• คาของ f ( x ) จะคอย ๆ ลดลงจนเขาใกลศูนยแตไมเทากับศูนย เมื่อ x เพิ่มขึ้น
• คาของ f ( x ) จะเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็วและไมมีที่สิ้นสุด เมื่อ x ลดลง
3) โดเมนของฟงกชัน คือ เซตของจํานวนจริง
เรนจของฟงกชัน คือ เซตของจํานวนจริงบวก
11. เมื่อ a เปนจํานวนจริงที่ a > 0 และ a ≠ 1 จะไดวา a = a ก็ตอเมื่อ x = y
x y
กิจกรรม : สัตวเลี้ยงแสนรัก
กิจกรรมนี้ใชเพื่อนําเขาสูบทเรียน เรื่อง ฟงกชัน
1. ครูสุมเลือกนักเรียน 5 คน แลวใหนักเรียนเลือกสัตว 1 ชนิด จากชนิดสัตวเลี้ยงที่กําหนดให
ตอไปนี้
สุนัข แมว กระตาย ปลา
2. ครูกําหนดเซตขึ้นมาสองเซต คือ เซตของชื่อนักเรียน และเซตของชนิดสัตวเลี้ยง จากนั้น
เขียนแผนภาพแสดงการจับคูระหวางชื่อนักเรียนกับชนิดสัตวเลี้ยงที่นักเรียนคนนั้นเลือก
ตัวอยางเชน
ชื่อนักเรียน ชนิดสัตวเลี้ยง
ตะวัน สุนัข
จันทรา แมว
ดารา กระตาย
เมฆา ปลา
เวหา
3. ครูชี้แนะใหนักเรียนเห็นจากแผนภาพวาเซตทั้งสองมีความเกี่ยวของกัน นั่นคือ เมื่อ
กําหนดชื่อนักเรียน จะทราบวา นักเรียนคนนั้นเลือกสัตวเลี้ยงชนิดใด โดยเรียกขอมูลที่
เปนชื่อนักเรียนวา ขอมูลเขา และเรียกขอมูลที่เปนชนิดสัตวเลี้ยงวา ขอมูลออก
4. จากนั้นครูใหนักเรียนเขียนเซตของคูอันดับแสดงการจับคูชื่อนักเรียนกับชนิดสัตวเลี้ยงที่
นักเรียนคนนั้นเลือก โดยใหสมาชิกตัวหนาของคูอันดับเปนชื่อนักเรียน และสมาชิกตัว
หลังของคูอันดับเปนชนิดสัตวเลี้ยง
แนวคําตอบ
{(ตะวัน, สุนัข), (จันทรา, กระตาย), (ดารา, ปลา), (เมฆา, สุนัข), (เวหา, แมว)}
5. ครูอธิบายเกี่ยวกับบทนิยามของฟงกชัน จะไดวาการจับคูในขอ 4 เปนฟงกชัน เนื่องจาก
สมาชิกตัวหนาแตละตัวจับคูกับสมาชิกตัวหลังเพียงตัวเดียว ซึ่งมี {ตะวัน, จันทรา, ดารา,
เมฆา, เวหา} เปนโดเมนของฟงกชัน และ {สุนัข, แมว, กระตาย, ปลา} เปนเรนจของ
• ในแนวทางการดําเนินกิจกรรมขอ 1 ครูอาจเปลี่ยนสิ่งที่ใหนักเรียนเลือกเปนสิ่งอื่น เชน
ความสูงของนักเรียน ขนาดของรองเทาของนักเรียน
• หลังจากแนวทางการดําเนินกิจกรรมขอ 5 แลวครูอาจใหนักเรียนพิจารณาเพิ่มเติมวา
ถากําหนดใหนักเรียน 1 คน เลือกชนิดสัตวเลี้ยงไดมากกวา 1 ชนิด เซตของคูอันดับที่ได
จะเปนฟงกชันหรือไม
• ความรูเกี่ยวกับความสัมพันธระหวางระยะเวลาในการคั่วกาแฟกับอุณหภูมิของเมล็ดกาแฟ
ซึ่งเปนฟงกชัน ที่นําเสนอไวในเกริ่นนํ าของบทที่ 2 ฟงกชัน ของหนังสือเรียนรายวิ ช า
พื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 มีไวเพื่อเชื่อมโยงความรูเกี่ยวกับฟงกชันกับชีวิตจริง
ครูอาจใหนักเรียนศึกษาขอมูลเพิ่มเติมจากคลิปวีดิทัศนใน https://youtu.be/F2zA8YB2B_M
เพื่ อ ให นั ก เรี ย นเห็ น ความสํ า คั ญ ของฟ ง ก ชั น ในชี วิ ต จริ ง ซึ่ ง ในคลิ ป วี ดิ ทั ศ น ก ล า วถึ ง
ความสัมพันธที่มีการใหความรอนในการคั่วเมล็ดกาแฟเปนตัวแปรตน และระยะเวลาใน
การคั่วเมล็ดกาแฟเปนตัวแปรตาม ซึ่งเมื่อพิจารณากราฟของความสัมพันธดังกลาวแลว
จะเห็นวาความสัมพันธดังกลาวเปนฟงกชัน
• หนังสือเรี ยนรายวิ ชาเพิ่ มเติ มคณิ ตศาสตร ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 4 นํ า เสนอฟ ง ก ชั น โดย
กล า วถึ ง ผลคู ณ คาร ที เ ซี ย นและความสั ม พั น ธ แต ใ นหนั ง สื อ เรี ย นรายวิ ช าพื้ น ฐาน
คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 จะไมไดนําเสนอฟงกชันในแนวทางดังกลาว แตจะ
กลาวถึงฟงกชันโดยไมไดนิยามความสัมพันธ
• การตรวจสอบการเปนฟงกชันของ f ที่เขียนอยูในรูปเซตแบบแจกแจงสมาชิก ซึ่งมี
สมาชิ กเป นคู อันดั บนั้ น นั กเรี ยนอาจทําไดโดยพิ จารณาตามบทนิ ยามที่ 1 ดังแสดงใน
ตัวอยางที่ 1 หรือใชแผนภาพ ดังแสดงในตัวอยางที่ 2
• ในการหาคาของฟงกชัน ครูควรใหนักเรียนระมัดระวังกรณีที่ x ไมเปนสมาชิกของโดเมน
ของฟงกชัน เชน จากตัวอยางที่ 5 ขอ 2 กําหนด g ( x ) = 2 นั่นคือ D =  − {−3} g
x+3
จะไดวา ไมนิยาม g ( −3) เนื่องจาก −3 ∉ D g
• ในกรณี ที่ โดเมนและเรนจ ของฟ งก ชั นเป นสั บเซตของเซตของจํ านวนจริ ง การกํ าหนด
ฟงกชันมักใชวิธีบอกเงื่อนไขในรูปสมการที่แสดงความสัมพันธระหวางตัวแปรตน x กับตัว
แปรตาม y แทนการกําหนดในรูปเซตของคูอันดับ กรณีนี้ จะเขียน y = f ( x ) แทน
( x, y ) ∈ f และเรียก y วาเปนคาของฟงกชัน f ที่ x ใชสัญลักษณ f ( x ) เชน การ
กําหนดฟงกชัน = f {( x, y ) =y 3 x + 2} เพื่อความสะดวกจะเขียนเพียง = y 3x + 2
หรือ f ( x=) 3x + 2
• การตรวจสอบการเปนฟงกชันของ f ที่เขียนอยูในรูปเซตแบบบอกเงื่อนไข นักเรียน
อาจทําไดโดยการพิจารณาจากกราฟของสมการที่เปนเงื่อนไข ซึ่งเมื่อลากเสนขนานกับ
แกน Y ถาไมมีเสนขนานกับแกน Y เสนใดตัดกราฟของสมการที่กําหนดใหมากกวา 1
จุด แลวเซตนั้นจะเปนฟงกชัน (ดังแสดงในตัวอยางที่ 8) แตถามีเสนขนานกับแกน Y
อยางนอย 1 เสนตัดกราฟของสมการที่กําหนดใหมากกวา 1 จุด แลวเซตนั้นจะไมเปน
ฟงกชัน (ดังแสดงในตัวอยางที่ 9) อยางไรก็ตาม นอกจากวิธีดังกลาวแลว ยังสามารถ
ตรวจสอบการเป น ฟ งก ชั น โดยใช บ ทนิย าม 1 ซึ่งจะอธิบ ายเพิ่มเติมในหัว ขอ ความรู
เพิ่มเติมสําหรับครู ของคูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
• ในการสอนเกี่ยวกับกราฟของฟงกชัน ครูควรเปดโอกาสใหนักเรียนไดลงมือเขียนกราฟ
ดวยตนเองพรอมทั้งสรุปวิธีเขียนกราฟ และเมื่อนักเรียนมีความเขาใจเกี่ยวกับกราฟของ
ฟงกชันดีแลว ครูอาจใหนักเรียนใชเทคโนโลยีเปนเครื่องมือชวยในการเขียนกราฟ
• นักเรียนมักเขาใจผิดวา f ( x)
เปนสัญลักษณแทนฟงกชัน ทั้งนี้ ครูควรเนนย้ําวา f ( x )
เปนสัญลักษณซึ่งใชแทนคาของฟงกชัน f ที่ x เชน f ( 2 ) เปนสัญลักษณซึ่งใชแทนคา
ของฟงกชัน f เมื่อ x = 2 นอกจากนี้ f ( x ) ยังใชแทนการเขียนฟงกชันแบบบอกเงื่อนไข
เชน f ( x=) 2 x + 1
ฟงกชันเชิงเสน
• เนื้อหาเกี่ยวกับกราฟของฟงกชันเชิงเสนในบทนี้ ไมไดมุงเนนใหนักเรียนเขียนกราฟของฟงกชัน
เชิงเสนที่กําหนดใหเพียงอยางเดียว แตครูควรสนับสนุนใหนักเรียนใชกราฟของฟงกชันเชิงเสน
ในการแกปญหา เชน ตัวอยางที่ 15 ครูควรใชเทคโนโลยีเปนเครื่องมือชวยในการเขียนกราฟ ซึ่ง
ไดเปนดังนี้
เนื่องจากฟงกชันแสดงกําไร (ขาดทุน) ของรานถายเอกสาร เมื่อ x เปนจํานวนแผนที่
ถายเอกสารใน 1 วัน คือ f= ( x ) 0.23x − 450
เขียนกราฟของฟงกชันแสดงกําไร (ขาดทุน) ของรานถายเอกสาร ไดดังนี้
จากกราฟ เมื่อ x ≥ 1,956.52 จะไดวา f ( x ) ≥ 0

ดังนั้น รานถายเอกสารจะตองรับจางถายเอกสารอยางนอย 1,957 แผน จึงจะไมขาดทุน
• การเขี ยนกราฟของฟ งก ชั นที่ กํ าหนดให ต องคํ านึ งถึ งโดเมนของฟ งก ชั นด วย เช น ใน
แบบฝกหัด 2.2 ขอ 3, 5, 6, 7 และ 8
กิจกรรม : สํารวจกราฟของฟงกชันเชิงเสน
กิจกรรมนี้ใชเพื่อเสริมความเขาใจของนักเรียนเกี่ยวกับกราฟของฟงกชันเชิงเสน
1. ครูจับคูนักเรียนแบบคละความสามารถ จากนั้นเปดเว็บไซต ipst.me/10303
2. ครู ให นั กเรี ยนแต ละคู คลิ กลากปุ มบนสไลเดอร a และ b เพื่ อสํ ารวจกราฟของฟ งก ชั น
y ax + b เมื่ อ a และ b เป นจํ านวนจริ ง ว าการเปลี่ ยนแปลงของ a และ b มี ผล
=
อยางไรตอการเปลี่ยนแปลงลักษณะของกราฟในกรณีตาง ๆ ดังนี้
• กรณี a > 0 และ a มากขึ้น เมื่อ b คงที่
แนวคําตอบ กราฟจะเบนเขาหาแกน Y
• กรณี a > 0 และ a นอยลง เมื่อ b คงที่
แนวคําตอบ กราฟจะเบนเขาหาแกน X
• กรณี a < 0 และ a มากขึ้น เมื่อ b คงที่
แนวคําตอบ กราฟจะเบนเขาหาแกน X
• กรณี a < 0 และ a นอยลง เมื่อ b คงที่
แนวคําตอบ กราฟจะเบนเขาหาแกน Y
• กรณี a คงที่ เมื่อ b มากขึ้น
แนวคําตอบ กราฟจะเลื่อนขึ้นตามแนวแกน Y
• กรณี a คงที่ เมื่อ b นอยลง
แนวคําตอบ กราฟจะเลื่อนลงตามแนวแกน Y
3. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับผลที่ไดจากการสํารวจในขอ 2
• เมื่อนักเรียนทํากิจกรรมนี้แลว ครูควรเชื่อมโยงกับแบบฝกหัด 2.2 ขอ 1 และนําไปใชใน
การพิจารณากราฟของฟงกชันเชิงเสนตาง ๆ
• กิจกรรมนี้มีไวเพื่อใหนักเรียนเขาใจกราฟของฟงกชันเชิงเสนดีขึ้น ทั้งนี้ ครูไมควรวัดผล
ประเมินผลการเรียนรูที่เนนใหนักเรียนจดจําแตละกรณี
ฟงกชันกําลังสอง
• ครูควรทบทวนการจัดรูปสมการกําลังสองที่อยูในรูป เมื่อ a, b และ c

y = ax 2 + bx + c
เป นจํ านวนจริ งใด ๆ และ a ≠ 0 ให อยู ในรู ป y = a ( x − h )2 + k โดยอาศั ยการจั ด
บางสวนของสมการใหอยูในรูปกําลังสองสมบูรณ เพื่อทําใหหาจุดยอดของกราฟหรื อจุด
( h, k ) ไดงายขึ้น ซึ่งจะเปนประโยชนในการเขียนกราฟ ดังแสดงในตัวอยางที่ 17 และ 18
• เนื้อหาเกี่ยวกับกราฟของฟงกชันกําลังสองในบทนี้ ไมไดมุงเนนใหนักเรียนเขียนกราฟ
ของฟงกชันกําลังสองที่กําหนดใหเพียงอยางเดียว แตครูควรสนับสนุนใหนักเรียนใช
กราฟของฟงกชันกําลังสองในการแกปญหา เชน ตัวอยางที่ 18 ครูควรใชเทคโนโลยีเปน
เครื่องมือชวยในการเขียนกราฟของ f ( t ) =−t + 2t + 3, t ≥ 0 ซึ่งไดเปนดังนี้
2
จากกราฟ จะไดวาเมื่อเวลาผานไป 1 วินาที ลูกบอลจะอยูที่ตําแหนงที่สูงที่สุดจากพื้นดิ น

โดยลูกบอลจะอยูสูงจากพื้นดิน 4 ฟุต และลูกบอลจะตกถึงพื้นดินเมื่อเวลาผานไป 3 วินาที
กิจกรรม : สํารวจกราฟของฟงกชันกําลังสอง
กิจกรรมนี้ใชเพื่อเสริมความเขาใจของนักเรียนเกี่ยวกับกราฟของฟงกชันกําลังสอง
1. ครูจับคูนักเรียนแบบคละความสามารถ จากนั้นเปดเว็บไซต ipst.me/10304
2. ครูใหนักเรียนแตละคูคลิกลากปุมบนสไลเดอร a, h และ k เพื่อสํารวจกราฟของฟงกชัน
y = a ( x − h ) + k เมื่อ a, h และ k เปนจํานวนจริง วาการเปลี่ยนแปลงของ a, h
2
และ k มีผลอยางไรตอการเปลี่ยนแปลงลักษณะของกราฟในกรณีตาง ๆ ดังนี้
• กรณี a>0 โดยที่ h และ k คงที่ แต a มากขึ้นหรือนอยลง

เมื่อ a มากขึ้น จะไดกราฟเปนเสนโคงหงายที่กวางขึ้น แตเมื่อ a นอยลง จะ
ไดกราฟเปนเสนโคงหงายที่แคบลง
• กรณี a < 0 โดยที่ h และ k คงที่ แต a มากขึ้นหรือนอยลง
เมื่อ a มากขึ้น จะไดกราฟเปนเสนโคงคว่ําที่กวางขึ้น แตเมื่อ a นอยลง จะได
กราฟเปนเสนโคงคว่ําที่แคบลง
• กรณี a > 0 โดยที่ a และ h คงที่ แต k มากขึ้นหรือนอยลง
เมื่อ k มากขึ้น จะไดกราฟเปนเสนโค งหงายที่ กว างเทาเดิมที่เลื่อนขึ้น ตาม
แนวแกน Y แตเมื่อ k นอยลง จะไดกราฟเปนเสนโคงหงายที่กวางเทาเดิมที่เลื่อน
ลงตามแนวแกน Y
• กรณี a > 0 โดยที่ a และ k คงที่ แต h มากขึ้นหรือนอยลง
เมื่อ h มากขึ้น จะไดกราฟเปนเสนโคงหงายที่กวางเทาเดิมที่เลื่อนไปทางขวา
ตามแนวแกน X แตเมื่อ h นอยลง จะไดกราฟเปนเสนโคงหงายที่กวางเทาเดิมที่
เลื่อนไปทางซายตามแนวแกน X
• กรณี a < 0 โดยที่ a และ h คงที่ แต k มากขึ้นหรือนอยลง
เมื่ อ k มากขึ้ น จะได กราฟเป นเสนโคงคว่ําที่กวางเทา เดิม ที่เลื่ อนขึ้ น ตาม
แนวแกน Y แตเมื่อ k นอยลง จะไดกราฟเปนเสนโคงคว่ําที่กวางเทาเดิมที่เลื่อนลง
ตามแนวแกน Y
• กรณี a < 0 โดยที่ a และ k คงที่ แต h มากขึ้นหรือลดลง
เมื่อ h มากขึ้น จะไดกราฟเปนเสนโคงคว่ําที่กวางเทาเดิมที่เลื่อนไปทางขวา
ตามแนวแกน X แตเมื่อ h นอยลง จะไดกราฟเปนเสนโคงคว่ําที่กวางเทาเดิมที่
เลื่อนไปทางซายตามแนวแกน X
3. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับผลที่ไดจากการสํารวจในขอ 2
• ผลที่ไดในขอ 2 ที่เกี่ยวกับการกวางขึ้นหรือแคบลงของกราฟนั้น เปนการพิจารณาที่
สเกลเดียวกัน
• เมื่อนักเรียนทํากิจกรรมนี้แลว ครูควรเชื่อมโยงกับแบบฝกหัด 2.3 ขอ 1 และนําไปใชใน
การพิจารณากราฟของฟงกชันกําลังสองตาง ๆ
• กิจกรรมนี้มีไวเพื่อใหนักเรียนเขา ใจกราฟของฟ งกชันกํ าลังสองดีขึ้ น ทั้งนี้ ครูไมควร
วัดผลประเมินผลการเรียนรูที่เนนใหนักเรียนจดจําแตละกรณี
ฟงกชันเอกซโพเนนเชียล
x
1
• ในกรณีที่มีนักเรียนถามวาฟงกชัน เชน 5( 2) , y =
y=
x
32 x + 4 , y =
5 x + 2, y =
−  + 4
5
เปนฟงกชันเอกซโพเนนเชียลหรือไม ครูควรอธิบายวาเมื่อพิจารณาตามบทนิยามในหนังสือ
เรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 จะไดวา ฟงกชันเหลานี้ไมเปน
ฟงกชันเอกซโพเนนเชียล แตเมื่อศึกษาจากตําราอื่น ๆ ที่นิยามแตกตางไป อาจเรียก
ฟงกชันเหลานี้วาเปนฟงกชันเอกซโพเนนเชียล นอกจากนี้การพิจารณาวาเปนฟงกชัน
เอกซโพเนนเชียลหรือไม ไมใชจุดเนนของบทนี้
• เนื่องจากเรนจของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล คือ  ดังนั้น กราฟของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล
+
อยูเหนือแกน X เสมอ
กิจกรรม : สํารวจกราฟของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล
กิจกรรมนี้ใชเพื่อเสริมความเขาใจของนักเรียนเกี่ยวกับกราฟของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล
f ( x ) = a เมื่อ a และ x เปนจํานวนจริงใด ๆ และ a > 1
x
1. ครูจับคูนักเรียนแบบคละความสามารถ จากนั้นใหนักเรียนเปดเว็บไซต ipst.me/9046
2. ครูใหนักเรียนแตละคูสํารวจกราฟของฟงกชัน f ( x ) = 2 โดย
x
1) คลิกที่รูปสี่เหลี่ยมหนา Show f เพื่อใหเครื่องหมาย  ปรากฏ

2) คลิกลากปุมบนสไลเดอร x แลวพิจารณาวา
• เมื่อ x เปลี่ยนจากนอยไปมาก คาของ f ( x ) เปลี่ยนแปลงไปอยางไร
เมื่อ x เปลี่ยนจากนอยไปมาก คาของ f ( x ) จะเพิ่มขึ้น
• เมื่อ x เปนจํานวนจริงบวกและเพิ่มขึ้น คาของ f ( x ) เปลี่ยนแปลงไปอยางไร
เมื่อ x เปนจํานวนจริงบวกและเพิ่มขึ้น คาของ f ( x ) จะเพิ่มขึ้นอยาง
รวดเร็วและไมมีที่สิ้นสุด
• เมื่อ x เปนจํานวนจริงลบและลดลง คาของ f ( x ) เปลี่ยนแปลงไปอยางไร
เมื่อ x เปนจํานวนจริงลบและลดลง คาของ f ( x ) จะคอย ๆ ลดลงจน
เขาใกลศูนยแตไมเทากับศูนย
3. ครูใหนักเรียนแตละคูสํารวจกราฟของฟงกชัน f ( x ) = a เมื่อ a เปนคาอื่น ๆ ที่ไมใช 2
x
โดยให นั กเรี ยนคลิ กลากปุ มบนสไลเดอร a แล วใช คํ าถามในข อ 2 เพื่ อสั งเกตการ
เปลี่ยนแปลงคาของ f ( x )
• เมื่อ x เปลี่ยนจากนอยไปมาก คาของ f ( x ) จะเพิ่มขึ้น
• เมื่อ x เปนจํานวนจริงบวกและเพิ่มขึ้น คาของ f ( x ) จะเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็วและ
ไมมีที่สิ้นสุด
• เมื่อ x เปนจํานวนจริงลบและลดลง คาของ f ( x ) จะคอย ๆ ลดลงจนเขาใกลศูนย
แตไมเทากับศูนย
4. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับขอสังเกตที่ไดในขอ 2 และ 3
5. ครูใหนักเรียนแตละคู ปรับสไลเดอร a จากนอยไปมาก เพื่อสํารวจกราฟของฟ งก ชั น
f ( x ) = a แลวพิจารณาวา
x
• เมื่อ a เพิ่มขึ้น ลักษณะของกราฟ f ( x ) = a เปลี่ยนแปลงไปอยางไร

x
แนวคําตอบ เมื่อ a เพิ่มขึ้น และ x > 0 กราฟจะเบนเขาหาแกน Y

• กราฟตัดแกน Y ที่จุดใด
แนวคําตอบ กราฟทั้งหมดตัดแกน Y ที่จุด ( 0, 1)
6. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับขอสังเกตที่ไดในขอ 5
2.3 แนวทางการจัดกิจกรรมในหนังสือเรียน
กิจกรรม : ซอมบี้บุก
สมมติวาเกิดเหตุการณซอมบี้บุกโรงเรียน เริ่มจากซอมบี้ 5 ตัว บุกเขามาในโรงเรียน และกําหนด

ใหในแตละวัน ซอมบี้แตละตัวสามารถแพรเชื้อใหกับผูที่ยังไมไดรับเชื้อจํานวน 2 คน โดยผูที่
ไดรับเชื้อจะกลายเปนซอมบี้ดวย
1. จากสถานการณขางตน นักเรียนคิดวาจํานวนซอมบี้กับเวลามีความสัมพันธลักษณะใด
2. จากสถานการณขางตน ใหนักเรียนเติมตารางดานลางใหสมบูรณ
3. นําขอมูลในขอ 2 ไปเขียนกราฟโดยใหแกน X แสดงเวลา (วัน) และแกน Y แทนจํานวน

ซอมบี้ (ตัว)
4. กราฟที่ไดในขอ 3 มีลักษณะเปนอยางไร เพราะเหตุใด
5. เขียนฟงกชันแสดงจํานวนซอมบี้ในแตละวัน
6. สมมติประเทศไทยมีจํานวนประชากร 69,000,000 คน คนทั้งประเทศจะกลายเปนซอมบี้
ภายในเวลาเทาใด
7. สมมติจํานวนประชากรโลกมีทั้งหมด 7,570,000,000 คน คนทั้งโลกจะกลายเปนซอมบี้
ภายในเวลาเทาใด
8. ถาตอนเริ่มตนมีซอมบี้ 12 ตัว และซอมบี้เคลื่อนที่เร็ว ทําใหซอมบี้แตละตัวสามารถแพรเชื้อ

ใหกับผูที่ยังไมไดรับเชื้อจํานวน 5 คนตอวัน คนทั้งโลกจะกลายเปนซอมบี้ภายในเวลาเทาใด
9. ถาใหนักเรียนเลือกระหวางสถานการณที่มีจํานวนซอมบี้เริ่มตนมาก ๆ โดยซอมบี้แตละตัว
เคลื่อนที่ช า ทําใหแตละวั นแพร เชื้ อไดจํานวนไมมาก กับสถานการณที่มีจํานวนซอมบี้
เริ่มตนนอย แตซอมบี้แตละตัวเคลื่อนที่เร็ว ทําใหแตละวันแพรเชื้อไดจํานวนมาก นักเรียน
จะเลือกสถานการณใด เพราะเหตุใด
เฉลยกิจกรรม : ซอมบี้บุก
1. จํานวนซอมบี้ (y ตัว) กับเวลา (x วัน) สัมพันธกันแบบฟงกชันเอกซโพเนนเชียล

หมายเหตุ ในขั้นตอนนี้นักเรียนอาจยังไมไดคําตอบที่ถูกตอง
2.
วันที่ จํานวนซอมบี้ (ตัว)
0 5
1 15
2 45
3 135
4 405
5 1,215
6 3,645
7 10,935
8 32,805
9 98,415
10 295,245
3.
4. กราฟที่ไดมีลักษณะใกลเคียงกับกราฟของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล ที่มีโดเมนของฟงกชันเปน
 ∪ {0} เนื่องจากเมื่อ x เพิ่มขึ้น y จะเปนสามเทาของจํานวนกอนหนา
5. y = 5 ( 3x ) โดยที่ x แทนเวลา (วัน) และ y แทนจํานวนซอมบี้ (ตัว)
6. ใชเทคโนโลยีชวยในการคํานวณหาคา x ที่ทําให 5 ( 3x ) ≥ 69,000,000 จะได x ≥ 15
ดังนั้น คนทั้งประเทศจะกลายเปนซอมบี้ภายในเวลา 15 วัน
7. ใชเทคโนโลยีชวยในการคํานวณหาคา x ที่ทําให 5 ( 3x ) ≥ 7,570,000,000 จะได x ≥ 20
ดังนั้น คนทั้งโลกจะกลายเปนซอมบี้ภายในเวลา 20 วัน
8. ใชเทคโนโลยีชวยในการคํานวณหาคา x ที่ทําให 12 ( 6 x ) ≥ 7,570,000,000 จะได x ≥ 12
ดังนั้น คนทั้งโลกจะกลายเปนซอมบี้ภายในเวลา 12 วัน
9. นักเรียนอาจจะเลือกสถานการณใดก็ได แตไมวานักเรียนจะเลือกสถานการณใด นักเรียน

ควรให เ หตุ ผ ลประกอบคํ า ตอบ เช น ซอมบี้ในสถานการณแรกจะแพรเชื้อไดชากวาใน
สถานการณที่สอง โดยฟงกชันแสดงความสัมพันธระหวางเวลาและจํานวนซอมบี้จะอยูในรูป
y a ( b + 1) เมื่อ a เปนจํานวนซอมบี้เริ่มตน และ b เปนจํานวนคนที่ซอมบี้แพรเชื้อ
x
=
ใหตอวัน ดังนั้น ยิ่ง b มาก ซอมบี้ก็จะยิ่งเพิ่มจํานวนไดเร็วมากขึ้น
แนวทางการจัดกิจกรรม : ซอมบี้บุก
กิจกรรมนี้เสนอไวใหนักเรียนใชความรูเรื่องฟงกชัน เพื่อแกปญหาในสถานการณที่
1. ใบกิจกรรม “ซอมบี้บุก”
2. ยางวงขนาดเสนผานศูนยกลาง 2 – 3 นิ้ว จํานวนเทากับจํานวนนักเรียนในหอง
1. ครู แ จกใบกิ จ กรรม “ซอมบี้ บุ ก ” จากนั้ น ให นั ก เรี ย นอ า นสถานการณ ที่ กํ า หนดในใบ
กิจกรรมใหเขาใจ แลวใหนักเรียนตอบคําถามที่ปรากฏในขั้นตอนการปฏิบัติขอ 1 โดยไม
คํานึงถึงความถูกตองของคําตอบ
2. ครูขออาสาสมัครจํานวน 5 คน และกําหนดใหนักเรียนกลุมนี้เปนซอมบี้ตามสถานการณ
เริ่มตน โดยนักเรียนกลุมนี้จะมียางวงใสไวที่ขอมือคนละ 1 เสน ซึ่งสมมติใหยางวงเปน
สัญลักษณแสดงการเปนซอมบี้
3. ครูอธิบายเพิ่มเติมวาวันนี้เปนวันแรกที่พบซอมบี้ติดเชื้อ ดังนั้นจึงกําหนดใหวันนี้เปนวันที่
0 ซึ่งมีซอมบี้จํานวน 5 ตัว
4. ครูใหสัญญาณวาเปนวันที่ 1 และจะเริ่มแพรเชื้อซอมบี้ จากนั้นครูแจกยางวงอีก 2 เสน
ใหนักเรียนแตละคนที่เปนซอมบี้ แลวใหนักเรียนที่เปนซอมบี้นํายางวงที่ไดรับเพิ่มไปใส
ไวที่ขอมือของเพื่อนตามเงื่อนไขในสถานการณที่กําหนด
5. ครูถามนักเรียนวาในขณะนี้มีซอมบี้ในหองทั้งหมดกี่ตัว จากนั้นครูใหนักเรียนเติมจํานวน
ซอมบี้ของวันที่ 1 ลงในตารางที่ปรากฏในขั้นตอนการปฏิบัติขอ 2
6. ครู ใ ห นั กเรี ย นทํ า ซ้ํ า ข อ 4 และ 5 สํ า หรั บ วั น ที่ 2 และวั น อื่ น ๆ ทั้ ง นี้ ขึ้ น อยู กั บ จํ านวน
นักเรียนในหอง
7. ครู ให นั กเรี ยนเติ มข อมู ลลงในตารางที่ ปรากฏในขั้ นตอนการปฏิ บั ติ ข อ 2 ให ส มบู ร ณ
จากนั้นครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบคําตอบ
8. ครูแบงนักเรียนเปนกลุม กลุมละ 3 – 4 คน แบบคละความสามารถ และใหนักเรียนแตละ

กลุมรวมกันปฏิบัติตามขั้นตอนการปฏิบัติขอ 3 – 9 ในใบกิจกรรม โดยใหนักเรียนแตละกลุม
ตอบคํ าถามและร ว มกั น ตรวจสอบคํ า ตอบทีล ะข อ โดยครูตองคํานึงถึงประเด็น สํ า คั ญ
ตอไปนี้
• ในการตอบคําถามขอ 5 ที่ปรากฏในใบกิจกรรม จํานวนซอมบี้ในแตละวันจะหมายถึง
จํานวนซอมบี้ที่มีทั้งหมด ซึ่งหาไดจากผลรวมของจํานวนซอมบี้ของวันกอนหนากับ
จํานวนคนที่กลายเปนซอมบี้ในวันนั้น
เพื่อใหนักเรียนเห็นแบบรูปของการเพิ่มขึ้นของจํานวนซอมบี้ ครูควรสงเสริมให
นักเรียนเขียนขอมูลในตารางที่ปรากฏในขั้นตอนการปฏิบัติขอ 2 เปนแบบรูป เชน
วันที่ จํานวนซอมบี้ (ตัว)
0 5
1 5 + 5( 2) =
5 ( 3)
2 5 ( 32 )
15 + 15 ( 2 ) =
3 5 ( 33 )
45 + 45 ( 2 ) =
ซึ่งจะทําใหนักเรียนเขาใจวาคําตอบที่ไดคือ y = 5 ( 3x ) เชื่อมโยงกับสถานการณที่
กําหนดใหอยางไร
• ในการหาฟงกชันที่ใชเพื่อตอบคําถามขอ 8 ที่ปรากฏในใบกิจกรรม ใหนักเรียนใชแนวคิด
เดียวกับการตอบคําถามขอ 5 ที่ปรากฏในใบกิจกรรม
• ในการตอบคําถามขอ 9 ที่ปรากฏในใบกิจกรรม ครูควรพิจารณาความสมเหตุสมผล
ของคําตอบ เชน นักเรียนที่ตองการใหจํานวนซอมบี้เพิ่มขึ้นอยางรวดเร็ว ควรเลือก
สถานการณที่มีจํานวนซอมบี้เริ่มตนนอย แตซอมบี้แตละตัวเคลื่อนที่เร็ว ทําใหแตละ
วันแพรเชื้อไดจํานวนมาก
ครูควรสงเสริมให นั กเรียนใช เทคโนโลยีเ ปนเครื่องมือชว ยในการเขียนกราฟและการ
คํานวณ
กิจกรรม : สืบจากกราฟ
ขจรชอบวิชาคณิตศาสตรจึงเก็บขอมูลตาง ๆ ในชีวิตตนเองโดยใชกราฟ วันหนึ่งขจรไดหายตัว

ไป เมื่อนักสืบไปคนที่หองพักของขจร ไดพบกระดาษที่มีกราฟลักษณะตาง ๆ จํานวน 6 แบบ
และขอความที่คาดวาเปนคําอธิบายประกอบแตละกราฟ จํานวน 6 ขอความ ซึ่งเขียนแยกออก
จากกราฟ จึงทําใหไมสามารถทราบไดวาคําอธิบายใดคูกับกราฟได ดังรูป
1. จั บ คู คํา อธิ บ ายกั บ กราฟทั้ ง หก พร อมทั้ ง กํ า หนดว า แกน X และแกน Y แทนอะไร
ใหสอดคลองกับคําอธิบายกราฟ ในตารางดานลาง
กราฟ คําอธิบาย แกน X และแกน Y
2. เขียนสถานการณที่อธิบายการหายตั วไปของขจร ใหสอดคล องกับกราฟและคําอธิ บาย

ในตาราง
เฉลยกิจกรรม : สืบจากกราฟ
1. ตัวอยางคําตอบ
กราฟ คําอธิบาย แกน X และแกน Y
ขจรคิ ดสู ตรอาหารสุ ขภาพและ

ทํ า อาหารขายเป น งานอดิ เ รก แกน X แทน เวลาที่ผานไป
โดยใชเวลากับงานอดิเรกมากขึ้น แกน Y แทน เวลาที่ใชกับงานอดิเรก
เรื่อย ๆ
ขจรไม ค อ ยมี เ วลาออกไปพบ
แกน X แทน เวลาที่ผานไป
เพื่ อน ทํ าให เพื่ อนสนิทนอยลง
แกน Y แทน จํานวนเพื่อนสนิท
เรื่อย ๆ
ขจรใช เวลากั บครอบครั ว อย าง
สม่ํ าเสมอและได แรงสนั บสนุ น
แกน Y แทน เวลาที่ใชกับครอบครัว
จากครอบครัวอยางสม่ําเสมอ
ขจรมี น้ํ า หนั ก ตั ว มากขึ้ น เมื่ อ
หมอแนะนําใหลดน้ําหนัก เขาจึง
เริ่ มออกกํ าลั งกายและคิ ดสู ตร
แกน Y แทน น้ําหนักตัว
อาหารเพื่อสุขภาพ ทําใหน้ําหนัก
ตัวลดลง
ขจรมี ค วามพอใจในงานที่ ทํ า
ลดลงเรื่อย ๆ และรูสึกอิ่มตัวกับ
แกน Y แทน ความพอใจในงานที่ทํา
การเขียนโปรแกรม
เกมที่ ขจรเขี ยนโปรแกรมได รั บ
ความนิ ยมสู ง ทํ าให รายได ขจร แกน X แทน เวลาที่ผานไป
เพิ่มขึ้นอยางรวดเร็ว และเงินใน แกน Y แทน เงินในบัญชี
บัญชีเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็ว
กราฟที่กําหนดใหในกิจกรรมนี้อาจเปนกราฟเสนแนวโนมของฟงกชันที่ไมตอเนื่อง
2. ตัวอยางคําตอบ
ขจรเปนนักเขียนโปรแกรม ใชเวลาสวนใหญนั่งทํางานหนาจอคอมพิวเตอร ทําใหขจรมี
น้ําหนักตัวมากขึ้น หลายปกอนหมอแนะนําใหขจรลดน้ําหนัก ขจรจึงเริ่มออกกําลังกาย
และคิดสูตรอาหารเพื่อสุขภาพและทําอาหารขายเปนงานอดิเรก โดยมีครอบครัวชวย
ชิมอาหารที่ทําและใหความเห็นเพื่อปรับปรุงสูตรอาหาร ขจรไมคอยมีเวลาออกไปพบ
เพื่อน ทําใหเพื่อนสนิทนอยลงเรื่อย ๆ ปที่แลวเกมที่ขจรเขียนโปรแกรมไดรับความนิยม
สูง ทําใหรายไดขจรเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็ว ขจรรูสึกอิ่มตัวกับการเขียนโปรแกรมจึงตัดสินใจ
ขายลิขสิทธิ์เกมใหกับบริษัทใหญแหงหนึ่ง และไดเงินมากอนหนึ่ง เมื่อเพื่อนไดขาววาขจร
ร่ํารวยมาก ก็เริ่มติ ดต อมาเพื่ อหวั งจะขอเงิ น ดว ยแรงสนับ สนุน จากครอบครัวอยาง
สม่ําเสมอมาโดยตลอด ทําใหขจรมั่นใจในสูตรอาหารเพื่อสุขภาพของตนเอง ขจรจึง
ตั ด สิ น ใจชวนครอบครั ว ไปต า งประเทศอย า งเงี ย บ ๆ และนํ า เงิ น ก อ นที่ ไ ด ไ ปเป ด
รานอาหารเพื่อสุขภาพที่นั่น
แนวทางการจัดกิจกรรม : สืบจากกราฟ
กิ จกรรมนี้ เสนอไว ให นั กเรี ยนใช ความรู เรื่ องฟ งก ชั น เพื่ อแก ป ญหาในสถานการณ ที่
ใบกิจกรรม “สืบจากกราฟ”
1. ครูแบงนักเรียนเปนกลุม กลุมละ 3 – 4 คน แบบคละความสามารถ
2. ครู แจกใบกิ จ กรรม “สื บจากกราฟ” จากนั้ น ให นั ก เรี ย นอ านสถานการณ ที่ กํ า หนดใน
ใบกิจกรรมใหเขาใจ ทั้งนี้ ครูควรชี้แจงเพิ่มเติมวากราฟที่กําหนดใหในกิจกรรมนี้อาจเปน
กราฟเสนแนวโนมของฟงกชันที่ไมตอเนื่อง เชน เมื่อแกน X เปนเวลาที่ผานไป และแกน Y
เปนจํานวนเพื่อนสนิท ซึ่งจํานวนเพื่อนสนิทเปนจํานวนเต็มบวก จะไดวากราฟที่ไดจะมี
ลักษณะเปนจุด
3. ครูเลือกตัวแทนนักเรียนเพื่อการจับคูคําอธิบายกับกราฟประมาณ 1 – 2 ตัวอยาง
4. เมื่อนักเรียนเขาใจการจับคูคําอธิบายกับกราฟแลว ครูใหนักเรียนตอบคําถามที่ปรากฏใน
ขั้นตอนการปฏิบัติขอ 1 โดยคําตอบมีไดหลากหลาย ซึ่งครูควรคํานึงถึงความถูกตองตาม
ลักษณะของกราฟในแตละฟงกชัน
5. จากคําตอบที่ไดในขั้นตอนการปฏิบัติขอ 1 ครูใหนักเรียนตอบคําถามที่ปรากฏในขั้นตอน
การปฏิบัติขอ 2
6. ครูใหนักเรียนแตละกลุมนําเสนอคําตอบที่ไดจากขั้นตอนการปฏิบัติกิจกรรมขอ 1 และ 2
โดยเน น ย้ํ า ให เชื่ อมโยงกั บกราฟที่ เลื อก แลวใหนักเรี ยนกลุ มอื่ น ๆ รวมกันอภิปราย
เกี่ยวกับความสมเหตุสมผลของคําตอบที่นําเสนอ
การวัดผลระหวางเรียนมีเปาหมายเพื่อปรับปรุงการเรียนรูและพัฒนาการเรียนการสอน และ
ซึ่งหนั งสื อเรี ยนรายวิชาพื้นฐานคณิ ตศาสตร ชั้ น มัธ ยมศึกษาปที่ 5 ไดนําเสนอแบบฝกหัดที่
ครอบคลุมเนื้อหาที่สําคัญของแตละบทไว สําหรับในบทที่ 2 ฟงกชัน ครูอาจใชแบบฝกหัดเพื่อ
วัดผลประเมินผลความรูในแตละเนื้อหาไดดังนี้
ฟงกชัน คาของฟงกชัน โดเมนและเรนจของฟงกชัน 2.1 ขอ 1 – 7

ฟงกชันเชิงเสนและกราฟของฟงกชันเชิงเสน 2.2 ขอ 1 – 2
การใชฟงกชันเชิงเสนและกราฟของฟงกชันเชิงเสนในการแกปญหา 2.2 ขอ 3 – 8
ฟงกชันกําลังสองและกราฟของฟงกชันกําลังสอง 2.3 ขอ 1 – 2
การใชฟงกชันกําลังสองและกราฟของฟงกชันกําลังสอง
2.3 ขอ 3 – 5
ในการแกปญหา
ฟงกชันขั้นบันไดและกราฟของฟงกชันขั้นบันได 2.4 ขอ 1
การใชฟงกชันขั้นบันไดและกราฟของฟงกชันขั้นบันได
2.4 ขอ 2 – 4
ในการแกปญหา
ฟงกชันเอกซโพเนนเชียลและกราฟของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล 2.5 ขอ 1
การใชฟงกชันเอกซโพเนนเชียลและกราฟของฟงกชัน
2.5 ขอ 2 – 3
เอกซโพเนนเชียลในการแกปญหา
หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 มีจุดมุงหมายวา เมื่อนักเรียนได
เรียนจบบทที่ 2 ฟงกชัน แลวนักเรียนสามารถ
1. หาโดเมนและเรนจ และเขียนกราฟของฟงกชัน
2. ใชความรูเกี่ยวกับฟงกชันในการแกปญหา
ที่ประกอบดวยโจทยเพื่อตรวจสอบความรูหลังเรียน โดยมีวัตถุประสงคเพื่อวัดความรูความเขาใจ
ของนักเรียนตามจุดมุงหมาย นอกจากนี้มีโจทยฝกทักษะที่มีความนาสนใจและโจทยทาทาย
ครูอาจเลือกใชแบบฝกหัดทายบทวัดความรูความเขาใจของนักเรียนตามจุดมุงหมายของบทเพื่อ
ตรวจสอบวานักเรียนมีความสามารถตามจุดมุงหมายเมื่อเรียนจบบทเรียนหรือไม
ทั้งนี้ แบบฝกหัดทายบทแตละขอในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
บทที่ 2 ฟงกชัน สอดคลองกับจุดมุงหมายของบทเรียน ดังนี้
1. หาโดเมนและเรนจ และเขียนกราฟของฟงกชัน 4 1) – 4)
5 1) – 6)
6 1) – 6)
11 1)*
15 3)
16 2), 4)
17*
18*
22 2)
23 1)
24 1)
25 1)
1. หาโดเมนและเรนจ และเขียนกราฟของฟงกชัน (ตอ) 26 1)
28 1)
2. ใชความรูเกี่ยวกับฟงกชันในการแกปญหา 7
8 1) – 3)
10 1) – 3)
11 1)* – 2)
12 1) – 4)
13 1) – 2)
15 1) – 2), 4) – 5)
16 1), 3), 5)
17*
18*
19
20
21
22 1), 3) – 6)
23 2) – 4)
24 2) – 5)
25 2) – 5)
26 2) – 5)
27 1) – 5)
28 2) – 4)
โจทยฝกทักษะ 1 1) – 4)
2 1) – 3)
โจทยทาทาย 14
แบบฝกหัดทายบทขอ 11. 1), 17 และ 18 สอดคลองกับจุดมุงหมายของบทเรียนมากกวา 1
• หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 นําเสนอการตรวจสอบการเปน
ฟงกชันโดยการพิจารณาจากกราฟ อยางไรก็ตาม ยังสามารถตรวจสอบการเปนฟงกชันไดโดย
ใชบทนิยามของฟงกชัน (บทนิยาม 1) โดยให x1 , x2 , y1 และ y2 เปนจํานวนจริงใด ๆ ซึ่ง
( x , y ) ∈ r และ ( x , y ) ∈ r จะต องแสดงว า ถ า x1 = x2 แล ว y1 = y2 เช น ในการ
1 1 2 2
1 
ตรวจสอบว
= า r =
( x, y ) y
1  เปนฟงกชันหรือไม สามารถทําไดดังนี้
 x + 1
ให x1 , x2 , y1 และ y2 เปนจํานวนจริงใด ๆ ซึ่ง ( x , y ) ∈ r , ( x , y ) ∈ r และ
1 1 1 2 2 1 x1 = x2
1
จาก y =
x +1
1
จะได y1 =
x1 + 1
1
x1 + 1 =
y1
1
x1 = −1
y1
1
และ y2 =
x2 + 1
1
x2 + 1 =
y2
1
x2 = −1
y2
เนื่องจาก x1 = x2
1 1
จะได −1 = −1
y1 y2
1 1
=
y1 y2
นั่นคือ y1 = y2
ดังนั้น r1 เปนฟงกชัน
และการตรวจสอบวา r=2 {( x, y ) =x y 2 − 2} เปนฟงกชันหรือไม สามารถทําไดดังนี้
ให x1 , x2 , y1 และ y2 เปนจํานวนจริงใด ๆ ซึ่ง ( x , y ) ∈ r , ( x , y ) ∈ r และ

1 1 2 2 2 2 x1 = x2
จาก x = y2 − 2
จะได x1 = y12 − 2
และ x2 = y22 − 2
เนื่องจาก x1 = x2
จะได y12 − 2 = y12 − 2
y12 = y22
นั่นคือ y1 = y2 หรือ y1 = − y2
ดังนั้น r2 ไมเปนฟงกชัน
• การกํ าหนดรู ปทั่ วไปของฟ งก ชั นเอกซ โพเนนเชี ยลในรู ป f ( x ) = a สํ าหรั บ x ที่ เป น
x
จํานวนจริงใด ๆ จําเปนตองเพิ่มเงื่อนไขให a > 0 และ a ≠ 1 เพราะถา a < 0 จะทําให

1
ฟงกชันดังกลาวไมนิยามสําหรับบางคาของ x เชน เมื่อ a = −1 และ x= จะไดวา
2
1 1
f   = ( −1) 2 ซึ่งไมนิยาม สวนกรณีที่ a = 1 เปนกรณีที่ไมนาสนใจ เพราะจะไดฟงกชัน
2
คงตัว f ( x=) 1=x 1
• สําหรับฟงกชันเอกซโพเนนเชียลซึ่งอยูในรูป f ( x ) = a x เมื่อ และ a ≠ 1 นั้น เมื่อให
a>0
a = e เมื่ อ e เป น สั ญ ลั ก ษณ แ ทนจํ า นวนอตรรกยะจํ า นวนหนึ่ ง ซึ่ ง มี ค า ประมาณ
2.71828182846 จะได f ( x ) = e เรียกฟงกชันเอกซโพเนนเชียลนี้วาฟงกชันเอกซโพเนนเชียล
x
ธรรมชาติ (natural exponential function) ทั้งนี้ มีการใชประโยชนของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล

ธรรมชาติในการอธิบายพฤติกรรมของสิ่งตาง ๆ เชน
o จํานวนแบคทีเรียเมื่อเวลาผานไป t ชั่วโมง ซึ่งหาไดจาก
n ( t ) = n0 e rt
เมื่อ n ( t ) แทน จํานวนแบคทีเรียเมื่อเวลาผานไป t ชั่วโมง
n0 แทน จํานวนแบคทีเรียเมื่อเวลาเริ่มตน
r แทน อัตราการเพิ่มขึ้นของจํานวนแบคทีเรียตอเวลา
o มูลคาของเงิน ณ เวลา t ใด ๆ ซึ่งหาไดจาก

V ( t ) = V0 e − rt
เมื่อ V ( t ) แทน มูลคาของเงิน ณ เวลา t
V0 แทน มูลคาของเงิน ณ เวลาเริ่มตน
r แทน อัตราเงินเฟอตอป
o ปริมาณสารที่เหลืออยู จากการสลายตัวของสารกัมมันตรังสีที่มีครึ่งชีวิต h วัน ซึ่งหา
ไดจาก
m ( t ) = m0 e − rt
เมื่อ m ( t ) แทน ปริมาณสารกัมมันตรังสีที่เหลืออยู เมื่อเวลาผานไป t วัน
m0 แทน ปริมาณสารกัมมันตรังสีที่เหลืออยู ณ จุดเริ่มตน
ln 2
และ r=
h
• นอกจากจะกําหนดใหฟงกชัน f ( x ) = a x เมื่อ และ a ≠ 1 เปนรูปทั่วไปของฟงกชัน
a>0
เอกซโพเนนเชียล ตามที่ระบุไวในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษา
ป ที่ 5 แล ว อาจพบหนั งสื อบางเล มกํ าหนดรู ปทั่วไปของฟ งกชั นเอกซโพเนนเชียลในรู ป
x
1
f ( x ) = ab x
เมื่อ a ≠ 0, b > 0 และ b ≠ 1 เชน f ( x ) = 5 ( 2 ) และ x
g ( x) = − 
5
ทั้งนี้ คาของ a ที่แตกตางกันและคาของ b ที่แตกตางกัน จะทําใหกราฟของฟงกชัน
เอกซโพเนนเชียล f ( x ) = ab แตกตางกัน โดยเมื่อ a > 0 กราฟของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล
x
จะเวาบน (concave upward) ดังรูปที่ 1 และเมื่อ a < 0 กราฟของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล

จะเวาลาง (concave downward) ดังรูปที่ 2
รูปที่ 1
และเมื่อ กราฟของฟงกชันเอกซโพเนนเชียลจะเปนกราฟแสดงการเพิ่มแบบชี้กําลัง
b >1
(exponential growth) ดั ง รู ป ที่ 3 แต เ มื่ อ 0 < b < 1 กราฟจะแสดงการลดแบบชี้ กํ า ลั ง
(exponential decay) ดังรูปที่ 4
• ฟงกชันอุปสงค คือ ฟงกชันที่แสดงความสัมพันธระหวางปริมาณสินคาที่ผูบริโภคยินดี ซื้อ

และราคาตอหนวยของสินคา ในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
กลาวถึงฟงกชันอุปสงค D ( p ) โดยที่ D ( p ) คือปริมาณของสินคาที่ผูบริโภคยินดีซื้อเมื่อ
สินคานั้นมีราคา p บาทตอหนวย กลาวคือ ฟงกชันอุปสงคมีราคาของสินคาตอหนวยเปน
ตัวแปรตน และมีปริมาณของสินคาที่ผูบริโภคยินดีซื้อเปนตัวแปรตาม หรือกลาวอีกนัยหนึ่ง
ไดวา ปริมาณของสินคาที่ผูบริโภคยินดีซื้อเปนฟงกชันของราคาตอหนวยของสินคา ถาให x
แทนปริมาณของสินคา จะไดสมการอุปสงค x = D ( p ) เชน ในตัวอยางที่ 16 ของหนังสือเรียน
รายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 กําหนดสมการอุปสงคของคุกกี้คือ
x 65 − 3 p
=
ซึ่ งสามารถเขี ย นกราฟ โดยใช แกนนอนเป นแกนของราคา และใชแกนตั้ งเป นแกนของ
ปริมาณสินคา จะไดกราฟของสมการอุปสงคของคุกกี้ ดังในรูปที่ 5
จากรูปที่ 5 จะเห็นวา เมื่อคุกกี้มีราคา 10 บาทตอกลอง จะมีผูยินดีซื้อคุกกี้
x= 65 − 3 (10 ) =
35 กลอง
ถาเพิ่มราคาของคุกกี้เปนกลองละ 14 บาท จะมีผูยินดีซื้อคุกกี้ลดลงเหลือ
x= 65 − 3 (14 ) =
23 กลอง
แตถาลดราคาของคุกกี้เปนกลองละ 8 บาท จะมีผูยินดีซื้อคุกกี้เพิ่มเปน

x= 65 − 3 ( 8 ) =41 กลอง
โดยทั่วไป สมการอุปสงค x = D ( p ) เปนแบบจําลองพฤติกรรมของผูบริโภค คือเมื่อ
ราคาสินคาเพิ่มขึ้นผูบริโภคจะซื้อนอยลง และเมื่อราคาสินคาลดลงผูบริโภคจะซื้อมากขึ้น
ภายใตสมมติฐานวาตัวแปรอื่น ๆ (เชน รายไดหรือความชอบของผูบริโภค) คงที่
ในทางตรงกันขาม ฟงกชันอุปทานคือฟงกชันที่แสดงความสัมพันธระหวางปริ มาณ
สิ น ค า ที่ ผู ผ ลิ ต ยิ น ดี ข ายและราคาต อหน วยของสิ นค า ในหนั งสื อเรี ยนรายวิ ช าพื้ น ฐาน
คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 กลาวถึงฟงกชันอุปทาน S ( p ) โดยที่ S ( p ) คือปริมาณ
ของสินคาที่ผูผลิตยินดีขายเมื่อสินคานั้นมีราคา p บาทตอหนวย ถาให x แทนปริมาณของ
สินคาที่ผูผลิตยินดีขาย จะไดสมการอุปทาน x = S ( p ) เชนในตัวอยางที่ 16 ในหนังสือเรียน
รายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 กําหนดสมการอุปทานของคุกกี้คือ
x 2 p + 15
=
ซึ่งสามารถเขียนกราฟของสมการอุปทานไดดังในรูปที่ 6
จากรูปที่ 6 จะเห็นวา เมื่อคุกกี้มีราคา 10 บาทตอกลอง ผูขายยินดีขายคุกกี้
x 2 (10 ) + 15
= = 35 กลอง
ถาราคาคุกกี้เพิ่มเปนกลองละ 14 บาท ผูขายยินดีขายคุกกี้มากขึ้นเปน

x 2 (14 ) + 15
= = 43 กลอง
แตถาราคาคุกกี้ลดเหลือกลองละ 8 บาท ผูขายยินดีขายคุกกี้ลดลงเปน
x= 2 ( 8 ) + 15= 31 กลอง
โดยทั่วไป สมการอุปทาน x = S ( p ) เปนแบบจําลองพฤติกรรมของผูผลิตหรือผูขาย

คือเมื่อราคาสินคาเพิ่มขึ้นผูขายจะตองการขายมากขึ้น และเมื่อราคาสินคาลดลงผูขายจะ
ตองการขายนอยลง
อยางไรก็ตาม นักเศรษฐศาสตรมักเขียนกราฟของฟงกชันอุปสงคและฟงกชันอุปทาน
ที่แตกตางจากที่นําเสนอในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
กลาวคือ นักเศรษฐศาสตรจะใหแกนนอนแสดงปริมาณของสินคา และใชแกนตั้งแสดง
ราคาของสิ น ค า ดั งนั้ น จะได กราฟของสมการอุป สงคและสมการอุป ทานของคุ กกี้ ใน
ตัวอยางที่ 16 ในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 เปนดังในรูป
ที่ 7 และ 8 ตามลําดับ
กราฟของฟงกชันอุปสงคและกราฟของฟงกชันอุปทานไมจําเปนต องเปนเส น ตรง
อาจเปนเสนโคงอื่น ๆ ก็ได ขึ้นอยูกับฟงกชันอุปสงคและฟงกชันอุปทานนั้น ๆ
ในส ว นนี้ จ ะนํ า เสนอตั ว อย า งแบบทดสอบประจํ า บทที่ 2 ฟ ง ก ชั น สํ า หรั บ รายวิ ช าพื้ น ฐาน
คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 ซึ่งครูสามารถเลือกนําไปใชไดตามจุดประสงคการเรียนรูที่
1. จงตรวจสอบเซตของคูอันดับที่กําหนดใหในแตละขอตอไปนี้เปนฟงกชันหรือไม
1) P = {( a, 1) , ( b, 2 ) , ( c, 3) , ( a, 4 )}
2) Q = {(1, − 1) , ( 2, − 2 ) , ( 3, − 3) , ( 4, − 4 )}
3) R= {( )( )(
2, 2 , 2, − 2 , 3, 3 , 3, − 3 )( )}
4) {(1, 1) , (1, − 1) , ( 2, 2 ) , ( 2, − 2 )}
S=
2. จงพิจารณาวาขอความ “ y= 25 − x เปนฟงกชัน เมื่อ 0 ≤ x ≤ 5 ” เปนจริงหรือเท็จ
2 2
3. ให f เปนฟงกชันจากสับเซตของจํานวนจริงไปยังเซตของจํานวนจริง โดยที่ f จะเปน

ฟงกชันคู (Even function) ก็ตอเมื่อ f ( − x ) =f ( x ) และ f จะเปนฟงกชันคี่ (Odd
function) ก็ตอเมื่อ f ( − x ) =− f ( x ) จงพิจารณาวาฟงกชันที่กําหนดใหในแตละขอตอไปนี้
เปนฟงกชันคูหรือฟงกชันคี่
1) f ( x) =
−3 x 2 + 4 2) f (=
x ) 3x3 + 4 x
3) f ( x) =
−3 x + 1 4) f (=
x) 3 x −1
4. จงเขียนกราฟของ f เมื่อ f ( x ) =8 + 2 x − x พรอมทั้งหา
2
1) โดเมนและเรนจของ f 2) จุดยอดของกราฟของ f
3) จุดที่กราฟตัดแกน X 4) คาสูงสุดหรือคาต่ําสุดของ f
5. มานี เ ป ด ร า นขายอาหาร โดยได กํา ไรจากการขายอาหารในแตล ะวัน หลังหัก คาวั ต ถุ ดิ บ
คาจางพนักงาน และคาสาธารณูปโภค หาไดจาก f ( x ) = −3 x + 720 x − 37,800 เมื่อ x
2
แทนจํานวนลูกคาในแตละวัน มานีจะไดกําไรสูงสุดเมื่อมีลูกคากี่คน และไดกําไรสูงสุดเทาใด
x
3
6. จงเขียนกราฟของ f เมื่อ f ( x) =   พรอมทั้งหา
4
1) โดเมนและเรนจของ f 2) จุดที่กราฟตัดแกน X
3) จุดที่กราฟตัดแกน Y
7. หนูนิดผลิตและจําหนายอาหารเสริม ซึ่งตนทุนแบงเปน 2 สวน คือ คาบรรจุภัณฑกระปองละ
50 บาท ในการสั่ ง ซื้ อต องสั่ ง ซื้ อเป น รายเดือน เดื อนละ 500 กระป อง และค า วั ต ถุ ดิ บโดย
เฉลี่ย 100 กรัม ราคา 52.50 บาท โดยหนึ่งกระปองจะมีน้ําหนักสุทธิ 1 กิโลกรัม ถาหนูนิดตั้ง
ราคาจําหนายอาหารเสริมนี้ไวกระปองละ 800 บาท หนูนิดจะตองจําหนายอาหารเสริม
อยางนอยเดือนละกี่กระปองจึงจะไมขาดทุน
8. เชิดศักดิ์ลงทุนทําธุรกิจใหม โดยตองใชเงินลงทุนทั้งหมดใน 3 เดือนแรกของการทําธุรกิจ ซึ่ง
เดือนแรกเขาจะตองใชเงิน 20% ของเงินลงทุนทั้งหมด ในเดือนที่สองเขาจะตองใชเงิน 30%
ของเงินลงทุนทั้งหมด และในเดือนที่สามเขาจะตองใชเงินอีก 20,000 บาท ทั้งนี้ ในเดือนที่สี่
เขาจะไดเงินคืนมาซึ่งนอยกวา 25% ของเงินที่เขาลงทุนไปอยู 9,000 บาท
1) จงเขี ย นฟ ง ก ชั น แสดงจํ า นวนเงิ น ที่ เ ชิ ด ศั ก ดิ์ ข าดทุ น เมื่ อ เวลาผ า นไปสี่ เ ดื อ น เมื่ อ
กําหนดให f แทนฟงกชันแสดงจํานวนเงินที่เชิดศักดิ์ขาดทุนเมื่อเวลาผานไปสี่เดือน
และ x แทนจํานวนเงินที่เชิดศักดิ์ใชในการลงทุนทําธุรกิจนี้
2) เชิดศักดิ์ลงทุนทําธุรกิจนี้เปนจํานวนเงินทั้งหมดเทาใด
1. 1) P ไมเปนฟงกชัน เพราะมีคูอันดับที่มีสมาชิกตัวหนาเหมือนกันแตสมาชิกตัวหลังตางกัน
คือ ( a, 1) และ ( a, 4 )
2) Q เปนฟงกชัน เพราะสมาชิกตัวหนาของคูอันดับใน Q ไมมีตัวใดซ้ํากันเลย
3) R ไมเปนฟงกชัน เพราะมีคูอันดับที่มีสมาชิกตัวหนาเหมือนกันแตสมาชิกตัวหลังตางกัน
เชน ( 2, 2 ) และ ( 2, − 2 )
4) S ไมเปนฟงกชัน เพราะมีคูอันดับที่มีสมาชิกตัวหนาเหมือนกันแตสมาชิกตัวหลังตางกัน
เชน (1, 1) และ (1, −1)
2. เขียนกราฟของ y=
2
25 − x 2 ไดดังนี้
พิจารณากราฟเมื่อ 0 ≤ x ≤ 5 พบวามีเสนตรงที่ขนานกับแกน Y ที่ตัดกราฟสองจุด เชน

เสนตรง x = 2 ตัดกราฟสองจุด คือ ( 2, − 21 ) และ ( 2, 21 )
นั่นคือ y= 25 − x ไมเปนฟงกชัน เมื่อ 0 ≤ x ≤ 5
2 2
ดังนั้น ขอความ “ y= 25 − x เปนฟงกชัน เมื่อ 0 ≤ x ≤ 5 ” เปนเท็จ

2 2
3. 1) จาก f ( x ) = −3 x + 4 2
จะได f ( − x ) = −3 ( − x ) + 4
2
= −3 x 2 + 4
= f ( x)
ดังนั้น f เปนฟงกชันคู
2) จาก f ( x) = 3x3 + 4 x
จะได f (−x) 3( − x ) + 4 ( − x )
3
=
= −3 x 3 − 4 x
= − ( 3x3 + 4 x )
= − f ( x)
ดังนั้น f เปนฟงกชันคี่
3) จาก f ( x) = −3 x + 1
จะได f (−x) = −3 − x + 1
= −3 x + 1
= f ( x)
4) จาก f ( x) = 3 x −1
จะได f (−x) = 3 −x −1
= 3 x −1
= f ( x)
4. เขียน f ( x ) =8 + 2 x − x ใหอยูในรูป f ( x ) = a ( x − h )
2 2
+k ไดดังนี้
f ( x) = 8 + 2x − x 2
= − ( x2 − 2 x − 8)
= − ( x 2 − 2 x + 1) + 9
− ( x − 1) + 9
2
=
จะได a = −1, h =1 และ k = 9
เนื่องจาก a < 0 ดังนั้น กราฟของ f จะคว่ําลงและมีจุดยอดที่จุด (1, 9 )
หาจุดตัดแกน X โดยกําหนดให f ( x ) = 0
นั่นคือ 8 + 2x − x = 0 2
x2 − 2 x − 8 = 0
( x − 4 )( x + 2 ) = 0
x=4 หรือ x = −2
ดังนั้น กราฟตัดแกน X ที่จุด ( 4, 0 ) และ ( −2, 0 )
เขียนกราฟของ f ( x ) =8 + 2 x − x ไดดังนี้ 2
1) จากกราฟ พบวา D =  และ R = ( −∞, 9]

f f
2) กราฟมีจุดยอดที่ (1, 9 )
3) กราฟตัดแกน X ที่ ( −2, 0 ) และ ( 4, 0 )
4) จุดยอดของกราฟเปนจุดที่ f มีคาสูงสุด และคาสูงสุด คือ 9
5. กําหนดให f เปนฟงกชันของกําไรจากการขายอาหารในแตละวันของมานี
โดยที่ f ( x ) =
−3 x + 720 x − 37,800 เมื่อ x แทนจํานวนลูกคาในแตละวัน
2
จาก f ( x ) = −3 x + 720 x − 37,800

2
จะได f ( x ) = −3 ( x − 240 x + 14, 400 ) + 5, 400

2
−3 ( x − 120 ) + 5, 400
2
=
นั่นคือ กราฟของ f เปนพาราโบลาคว่ําที่มีจุดยอดที่ (120, 5400 )
ดังนั้น มานีจะไดกําไรสูงสุดเมื่อมีลูกคา 120 คน และไดกําไรสูงสุด 5,400 บาท
x
3
6. เขียนกราฟของ f ( x) =   ไดดังนี้
4
จากกราฟ จะได
1) D =  และ R = 
f f
+
2) กราฟไมตัดแกน X
3) จุดที่กราฟตัดแกน Y คือ ( 0, 1)
7. ให C แทนฟงกชันตนทุนในการผลิตอาหารเสริม x กระปอง
เนื่องจากตนทุนในการผลิตอาหารเสริมแบงเปน 2 สวน คือ
คาบรรจุภัณฑกระปองละ 50 บาท เดือนละ 500 กระปอง เปนเงิน 25,000 บาท
และคาวัตถุดิบโดยเฉลี่ย 100 กรัม ราคา 52.50 บาท โดยหนึ่งกระปองจะมีน้ําหนักสุทธิ 1 กิโลกรัม
เปนเงินกระปองละ 525 บาท
ดังนั้น C= ( x ) 525 x + 25,000
ให R แทนฟงกชันรายไดจากการจําหนายอาหารเสริม x กระปอง
เนื่องจากหนูนิดตั้งราคาขายอาหารเสริมนี้ไวกระปองละ 800 บาท
ดังนั้น R ( x ) = 800 x
เนื่องจากจุดคุมทุน คือ จุดที่รายไดเทากับตนทุน นั่นคือ R ( x ) = C ( x )

จะได 800x = 525 x + 25,000
275x = 25,000
x ≈ 90.91
ดังนั้น หนูนิดจะตองจําหนายอาหารเสริมนี้อยางนอยเดือนละ 91 กระปอง จึงจะไมขาดทุน

8. 1) ให f แทนฟงกชันแสดงจํานวนเงินที่เชิดศักดิ์ขาดทุนเมื่อเวลาผานไปสี่เดือน
x แทนจํานวนเงินที่เชิดศักดิ์ใชในการลงทุนทําธุรกิจนี้
เนื่องจาก เมื่อเวลาผานไปสี่เดือน เชิดศักดิ์จะไดเงินคืนซึ่งนอยกวา 25% ของจํานวนเงิน
ที่เขาลงทุนไปอยู 9,000 บาท
25
นั่นคือ เชิดศักดิ์ไดเงินคืน x − 9,000 บาท หรือ 0.25 x − 9,000 บาท
100
จะไดวา เชิดศักดิ์ขาดทุนไป x − ( 0.25 x − 9,000 ) บาท
ดังนั้น ฟงกชันแสดงจํานวนเงินที่เชิดศักดิ์ขาดทุนเมื่อเวลาผานไปสี่เดือน คือ
f ( x) = x − ( 0.25 x − 9,000 ) หรือ f= ( x ) 0.75 x + 9,000
2) เนื่องจาก เชิดศักดิ์ใชเงินลงทุนใน 3 เดือนแรก ซึ่งเดือนแรกเขาใชเงิน 20% ของเงินลงทุน
ทั้งหมด ในเดือนที่สองเขาใชเงิน 30% ของเงินลงทุนทั้งหมด และในเดือนที่สามเขาตอง
ใชเงิน 20,000 บาท
นั่นคือ ในเดือนที่สามเชิดศักดิ์ใชเงิน 50% ของเงินลงทุนทั้งหมด คิดเปนเงิน 20,000 บาท
ดังนั้น จํานวนเงินทั้งหมดที่เชิดศักดิ์ลงทุนไป คือ 40,000 บาท
บทที่ 3 | ลําดับและอนุกรม
บทที่ 3
ลําดับและอนุกรม
การศึกษาเกี่ยวกับลําดับและอนุกรมเปนพื้นฐานสําคัญที่นําไปใชในการแกปญหาตาง ๆ ในชีวิตจริง
เชน การเพิ่มของประชากร การออมเงิน การผอนคาสินคา ซึ่งในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน
คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 ไดนําเสนอเนื้อหาเรื่องลําดับเลขคณิต ลําดับเรขาคณิต อนุกรม
เลขคณิต อนุกรมเรขาคณิต และการประยุกตของลําดับและอนุกรม โดยเฉพาะอยางยิ่งการประยุกต
ของลําดับและอนุกรมในการแกป ญหาเกี่ยวกับดอกเบี้ยและมู ลคาของเงิน ซึ่งเปนเรื่องสําคัญใน
ชีวิต ประจํ าวั น และเป น เนื้ อ หาสํ า คั ญ ที่ มีในหลั กสูต รกลุ มสาระการเรีย นรูค ณิ ตศาสตร (ฉบั บ
ปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551
ในบทเรียนนี้มุงเนนใหนักเรียนบรรลุตัวชี้วัดตามสาระการเรียนรูแกนกลาง และบรรลุจุดมุงหมาย
• เขาใจและนําความรูเกี่ยวกับลําดับและ • ลําดับเลขคณิตและลําดับเรขาคณิต
อนุกรมไปใช • อนุกรมเลขคณิตและอนุกรมเรขาคณิต
• เขาใจและใชความรูเกี่ยวกับดอกเบี้ย • ดอกเบี้ย
และมูลคาของเงินในการแกปญหา • มูลคาของเงิน
• คารายงวด
1. หาพจนตาง ๆ ของลําดับเลขคณิตและลําดับเรขาคณิต
2. หาผลบวก n พจนแรกของอนุกรมเลขคณิตและอนุกรมเรขาคณิต
3. ใชความรูเกี่ยวกับลําดับและอนุกรมในการแกปญหา
4. ใชความรูเกี่ยวกับดอกเบี้ยและมูลคาของเงินในการแกปญหา
• เลขยกกําลัง
• ฟงกชัน
ipst.me/8455
ลําดับ คือ ฟงกชันที่มีโดเมนเปนเซต {1, 2, 3, ..., n} หรือมีโดเมนเปนเซตของจํานวนเต็มบวก
2. สําหรับหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 จะกลาวถึงเฉพาะ
ลําดับซึ่งแตละพจนเปนจํานวนจริงเทานั้น และเรียกวา ลําดับของจํานวนจริง
3. ลําดับจํากัด คือ ลําดับที่มีโดเมนเปนเซต {1, 2, 3, ..., n}
ลําดับอนันต คือ ลําดับที่มีโดเมนเปนเซตของจํานวนเต็มบวก
กรณี a เปนลําดับจํากัด เขียนแสดงลําดับดวย a1 , a2 , a3 , , an
กรณี a เปนลําดับอนันต เขียนแสดงลําดับดวย a1 , a2 , a3 , , an , 
ลําดับเลขคณิต คือ ลําดับซึ่งมีผลตางที่ไดจากการนําพจนที่ n + 1 ลบดวยพจนที่ n เปน
ค า คงตั ว ที่ เ ท า กั น สํ า หรั บ ทุ ก จํ า นวนเต็ ม บวก n และเรี ย กค า คงตัว ที่ เ ปน ผลตางนี้วา
ผลตางรวม
ลํ า ดั บ a1 , a2 , a3 , , an ,  จะเป น ลํ า ดั บ เลขคณิ ต ก็ ต อ เมื่ อ มี ค า คงตั ว d ที่
an +1 − an = d สําหรับทุกจํานวนเต็มบวก n
5. พจนที่ n ของลําดับเลขคณิต คือ an = a1 + ( n − 1) d เมื่อ a1 เปนพจนแรก และ d เปน
ผลตางรวมของลําดับเลขคณิต
ลําดับเรขาคณิต คือ ลําดับซึ่งมีอัตราสวนของพจนที่ n + 1 ตอพจนที่ n เปนคาคงตัวที่
เทากัน สําหรับทุกจํานวนเต็มบวก n และเรียกคาคงตัวที่เปนอัตราสวนนี้วา อัตราสวนรวม
ลํ าดั บ a1 , a2 , a3 , , an ,  จะเป นลําดับเรขาคณิต ก็ตอเมื่อ มีคาคงตัว r ที่
an +1
=r สําหรับทุกจํานวนเต็มบวก n
an
7. พจน ที่ n ของลํ า ดั บ เรขาคณิ ต คื อ an = a1r n−1 เมื่ อ a1 เป น พจน แ รก และ r เป น
อัตราสวนรวมของลําดับเรขาคณิต
8. ถา a , a , a ,..., a เปนลําดับจํากัดที่มี n พจน จะเรียกการเขียนแสดงการบวกของ
1 2 3 n
พจนทุกพจนของลําดับในรูป a + a + a +  + a วา อนุกรมจํากัด

1 2 3 n
9. ให Sn แทนผลบวก n พจนแรกของอนุกรม นั่นคือ

S1 = a1
S=
2 a1 + a2
S3 = a1 + a2 + a3

S n = a1 + a2 + a3 +  + an
10. อนุกรมเลขคณิต คือ อนุกรมที่ไดจากลําดับเลขคณิต
11. ให a , a , a , ..., a เปนลําดับเลขคณิต ซึ่งมี d เปนผลตางรวม
1 2 3 n
n n
ผลบวก n พจนแรกของอนุกรมเลขคณิต คือ=
S n
2
( a1 + an ) หรือ S= n
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
12. อนุกรมเรขาคณิต คือ อนุกรมที่ไดจากลําดับเรขาคณิต
13. ให a , a , a , ..., a เปนลําดับเรขาคณิต ซึ่งมี r เปนอัตราสวนรวม
1 2 3 n
a1 (1 − r n )
ผลบวก n พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิต คือ Sn = เมื่อ r ≠1
1− r
ถาเริ่มฝากเงินดวยเงินตน P บาท ไดรับอัตราดอกเบี้ย i% ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตน
kn
 r i
ปละ k ครั้ง แลวเมื่อฝากเงินครบ n ป จะได เงินรวม P 1 +  บาท เมื่อ r=
 k 100
15. ถาลงทุน P บาท โดยไดรับอัตราดอกเบี้ย i% ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตนปละ k ครั้ง
i
เปนเวลา n ป กําหนดให r= แลวเมื่อครบ n ป เงินรวมที่ได คือ
100
kn
 r
S P 1 + 
=
 k
เรียก S วามูลคาอนาคตของเงินตน P
ในทางกลับกัน จะเรียก P วามูลคาปจจุบันของเงินรวม S โดย
− kn
 r
P S 1 + 
=
 k
16. การรับหรือจายคางวด มีลักษณะ 3 ประการ ดังนี้

1) รับหรือจายเทากันทุกงวด
2) รับหรือจายติดตอกันทุกงวด
3) รับหรือจายตอนตนงวดหรือสิ้นงวด
17. คางวดที่รับหรือจายตอนตนงวด
พิจารณาการรับหรือจายเงินแตละงวด โดยที่แตละงวดเปนเงิน R บาท ซึ่งเริ่มรับหรือ
จายเงินตอนตนงวด รวมทั้งหมด n งวด และอัตราดอกเบี้ยตองวดเปน i %
i
ให r=
100
จะได แผนภาพแสดงคางวดแตละงวด ดังนี้
จะได เงินรวมเมื่อสิ้นงวดที่ n คือ R (1 + r ) + R (1 + r )2 +  + R (1 + r )n

ซึ่งเปนอนุกรมเรขาคณิตที่มี n พจน พจนแรก คือ R (1 + r ) และอัตราสวนรวม คือ 1 + r
ดังนั้น เงินรวมเมื่อสิ้นงวดที่ n คือ

(
R (1 + r ) 1 − (1 + r )
n
) ซึ่งเทากับ
1 − (1 + r )
(
R (1 + r ) (1 + r ) − 1
n
)
r
18. คางวดที่รับหรือจายตอนสิ้นงวด
พิจารณาการรับหรือจายเงินแตละงวด โดยที่แตละงวดเปนเงิน R บาท ซึ่งเริ่มรับหรือ
จายเงินตอนสิ้นงวด รวมทั้งหมด n งวด และอัตราดอกเบี้ยตองวดเปน i %
i
ให r=
100
จะได แผนภาพแสดงคางวดแตละงวด ดังนี้
จะได เงินรวมเมื่อสิ้นงวดที่ n คือ R + R (1 + r ) + R (1 + r )2 +  + R (1 + r )n−1

ซึ่งเปนอนุกรมเรขาคณิตที่มี n พจน พจนแรก คือ R และอัตราสวนรวม คือ 1 + r
ดังนั้น เงินรวมเมื่อสิ้นงวดที่ n คือ

(
R 1 − (1 + r )
n
) ซึ่งเทากับ
(
R (1 + r ) − 1
n
)
1 − (1 + r ) r
ลําดับ
กิจกรรม : โดเมนของลําดับ
กิจกรรมนี้ใชเพื่อนําเขาสูบทเรียน เรื่อง ลําดับ โดยใหนักเรียนทํากิจกรรมนี้กอนการสอน
เกี่ยวกับความหมายของลําดับและการเขียนแสดงลําดับ
1. ครูใหนักเรียนพิจารณาแบบรูปตอไปนี้ โดยสังเกตจํานวนจุดในแตละรูป
• แบบรูปชุดที่ 1
รูปที่ 1 รูปที่ 2 รูปที่ 3 รูปที่ 4 รูปที่ 5
• แบบรูปชุดที่ 2
รูปที่ 1 รูปที่ 2 รูปที่ 3 รูปที่ 4 
2. จากแบบรูปที่กําหนดใหในขอ 1 ครูใหนักเรียนเขียนเซตของคูอันดับจากแบบรูปชุดที่ 1
และ 2 โดยใหสมาชิกตัวหนาของคูอันดับคือรูปที่ และสมาชิกตัวหลังของคูอันดับคือจํานวน
จุดในแตละรูป
• เซตของคูอันดับจากแบบรูปชุดที่ 1 คือ {(1, 1) , ( 2, 3) , ( 3, 6 ) , ( 4, 10 ) , ( 5, 15)}
• เซตของคูอันดับจากแบบรูปชุดที่ 2 คือ {(1, 4 ) , ( 2, 9 ) , ( 3, 16 ) , ( 4, 25) , }
3. จากคําตอบที่ไดในขอ 2 ครูใหนักเรียนพิจารณาวาเซตของคูอันดับที่ไดในขอ 2 ตามแบบรูป
ชุดที่ 1 และ 2 เปนฟงกชันหรือไม เพราะเหตุใด
เซตของคูอันดับที่ไดในขอ 2 ตามแบบรูปชุดที่ 1 และ 2 เปนฟงกชัน เนื่องจากสมาชิก
ตัวหนาของแตละคูอันดับจับคูกับสมาชิกตัวหลังเพียงตัวเดียวเทานั้น
4. จากคําตอบที่ไดในขอ 3 ครูใหนักเรียนหาโดเมนและเรนจของฟงกชันที่ไดจากแบบรูปชุดที่
1 และ 2
• ฟงกชันที่ไดจากแบบรูปชุดที่ 1 มีโดเมน คือ {1, 2, 3, 4, 5} และเรนจ คือ {1, 3, 6, 10, 15}
• ฟงกชันที่ไดจากแบบรูปชุดที่ 2 มีโดเมน คือ {1, 2, 3, } และเรนจ คือ {4, 9, 16, }
5. จากคําตอบที่ไดในขอ 4 ครูใหนักเรียนพิจารณาวาโดเมนของฟงกชันที่ไดจากแบบรูปแตละ
ชุด เปนเซตจํากัดหรือเซตอนันต
• โดเมนของฟงกชันที่ไดจากแบบรูปชุดที่ 1 เปนเซตจํากัด
• โดเมนของฟงกชันที่ไดจากแบบรูปชุดที่ 2 เปนเซตอนันต
6. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับคําตอบที่ไดในขอ 2 – 5
เมื่อนักเรียนทํากิจกรรมนี้แลว ครูควรสอนนักเรียนเกี่ยวกับบทนิยามของลําดับและการ
เขียนแสดงลําดับ โดยครูสามารถใชลําดับจากกิจกรรมนี้เปนตัวอยางของลําดับได
กิจกรรม : ลําดับเลขคณิตและลําดับเรขาคณิต
กิจกรรมนี้ใชเพื่อนําเขาสูบทเรียน เรื่อง ลําดับเลขคณิตและลําดับเรขาคณิต
1. ครูใหนักเรียนพิจารณาลําดับตอไปนี้
1) 1, 3, 7,  , 2n − 1,  2) 6, 10, 14, 18,  , 4 ( n − 1) + 6, 
2 4 8
3) 1, 4, 16, 64,  , 4n−1 ,  4) 0, , , 2, , 
3 3 3
1 1 1 1
5) 1, 2, 3, 6, 12,  6) 1, , , ,
2 8 64 1024
1 1 1 1
7) 1, , , , 8) 10, 6, 2, − 2, − 6
2 4 8 16
9) 1, − 1, 1, − 1,  10) 2, 3, 5, 10, 20, 
2. จากแตละลําดับที่กําหนดใหในขอ 1 ครูใหนักเรียนดําเนินการดังนี้
• หาผลตางของพจนที่อยูติดกัน โดยนําพจนที่อยูหลังลบดวยพจนท่ีอยูกอนหนา เพื่อ
พิจารณาวา มีลําดับในขอใดบางที่ผลตางของพจนที่อยูติดกันเปนคาคงตัวที่เทากัน
2
ลําดับในขอ 2), 4) และ 8) ซึ่งมีผลตางของพจนที่อยูติดกันเปน 4, และ −4
3
ตามลําดับ
• หาอัตราสวนของพจนที่อยูติดกัน โดยนําพจนที่อยูหลังหารดวยพจนที่อยูกอนหนา เพื่อ
พิจารณาวา มีลําดับในขอใดบางที่อัตราสวนของพจนที่อยูติดกันเปนคาคงตัวที่เทากัน
1
ลําดับในขอ 3), 7) และ 9) ซึ่งมีอัตราสวนของพจนที่อยูติดกันเปน 4, และ
2
−1 ตามลําดับ
3. จากขอ 2 ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเพื่อใหไดขอสรุปวาลําดับที่กําหนดใหในขอ 1 มี
ลําดับที่ผลตางของพจนที่อยูติดกันเปนคาคงตัว และลําดับที่อัตราสวนของพจนที่อยูติดกัน
เปนคาคงตัว
เมื่อนักเรียนทํากิจกรรมนี้แลว ครูควรสอนนักเรียนเกี่ยวกับบทนิยามของลําดับเลขคณิต
และลําดับเรขาคณิต โดยครูสามารถใชลําดับจากกิจกรรมนี้เปนตัวอยางของลําดับได
• ครูควรเนนย้ําใหนักเรียนเขาใจวา ลําดับเปนฟงกชันที่มีโดเมนเปนเซต {1, 2, 3, , n}

หรือเซตของจํานวนเต็มบวก ถึงแมวาการเขียนแสดงลําดับจะไมปรากฏโดเมนก็ตาม
• การเขียนแสดงลําดับโดยเขียนแจงพจนของลําดับนั้น ครูควรเขียนระบุชนิดของลําดับไว
หรือเขียนพจนทั่วไปกํากับไวเสมอ เนื่องจากมีบางลําดับที่มีพจนแรก ๆ เหมือนกัน แตมี
พจนทั่วไปแตกตางกัน เชน
1
เขียนแจงพจนของลําดับ an = ไดเปน 1, 1 , 1 , 1 , 1 , 
n 2 3 4 5
1 1 1 11
และเขียนแจงพจนของลําดับ =
bn
12
( 2n 2 − 3n + 13) ไดเปน 1, , , , 
2 3 4
1
จะเห็นวา ลําดับทั้งสองมีสามพจนแรกเหมือนกัน แตมีพจนตอ ๆ ไปแตกตางกัน เชน a4 =
4
11
แต b4 =
4
1 1 1
ดังนั้น การเขียนแจงพจนจึงตองเขียนพจนทั่วไปกํากับไวเปน an = 1, , , , ,  และ
2 3 n
1 1 1
=bn 1, , ,  , ( 2n 2 − 3n + 13) , 
2 3 12
• เนื่องจากการกําหนดพจนแรก ๆ แลวใหหาพจนทั่วไปของลําดับนั้น นักเรียนอาจไดพจน

ทั่วไปที่แตกตางกัน ดังนั้น หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
ในหั วข อ 3.1.1 จึ งกล าวถึ งเฉพาะการหาพจน แรก ๆ จากพจน ทั่วไปที่ กํ าหนดให โดยไม
กลาวถึงการหาพจนทั่วไปจากพจนแรก ๆ ที่กําหนดให สวนการหาพจนทั่วไปจากพจนแรก ๆ
ที่กําหนดใหนั้น ไดกลาวถึงเฉพาะในกรณีที่ศึกษาเกี่ยวกับลําดับใดลําดับหนึ่งเทานั้น
• ลําดับที่มีทุกพจนเปนจํานวนเดียวกัน เชน 1,1,1, เปนทั้งลําดับเลขคณิตที่มี d = 0 และ
ลําดับเรขาคณิตที่มี r = 1
• การระบุวาลําดับที่กําหนดใหเปนลําดับเลขคณิต หรือเปนลําดับเรขาคณิต ครูควรสนับสนุนให
นักเรียนใหเหตุผลประกอบ
• หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 จะกลาวถึงเพียงลําดับเลขคณิต
และลําดับเรขาคณิต แตยังมีลําดับอื่น ๆ ซึ่งนักเรียนจะไดพบในการเรียนคณิตศาสตรใน
ระดับสูงขึ้นไป เชน ลําดับฮารโมนิก ลําดับแกวงกวัด ลําดับฟโบนักชี
• ครู ค วรเป ด โอกาสให นั ก เรี ย นใช เ ครื่ อ งคํ า นวณช ว ยในการคํ า นวณเกี่ ย วกั บ ลํ า ดับ เช น
ตัวอยางที่ 13 และ 16
• การหาพจนที่หายไปของลําดับเรขาคณิตที่กําหนดใหในแบบฝกหัด 3.1.3 ขอ 10 นักเรียนจะ

พบวาบางลําดับมีอัตราสวนรวมไดมากกวา 1 คา เชน ในขอ 2) และ 3) ทําใหพจนที่หายไปมี
ไดมากกวา 1 คําตอบ
• ในแบบฝกหัด 3.1.3 ขอ 11 เนื่องจาก a เปนจํานวนจริงบวก จึงไดวา a เปนไดทั้งจํานวน
2
จริงบวกและจํานวนจริงลบ
อนุกรม
• ในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 กลาวถึงเฉพาะอนุกรม

จํากัด แตเนื่องจากไดกลาวถึงลําดับอนันตไวในหัวขอกอนหนานี้ ดังนั้นในการจัดการ
เรียนการสอนครูอาจแนะนําใหนักเรียนรูจักอนุกรมอนันตดวยก็ได โดยอธิบายวาอนุกรม
ที่ไดจากลําดับจํากัด เรียกวา อนุกรมจํากัด และอนุกรมที่ไดจากลําดับอนันต เรียกวา
อนุกรมอนันต แตในบทเรียนจะเนนเฉพาะอนุกรมจํากัดเทานั้น
• การหาผลบวก n พจนแรกของอนุ กรมเลขคณิต และอนุ กรมเรขาคณิต นั้น บางครั้ ง
อาจใชวิธีเขียนแจงพจนทั้งหมดแลวจึ งหาผลบวก อยางไรก็ตามครู ควรสนับสนุ น ให
n
นั ก เรี ย นหาผลบวก n พจน แ รกของอนุ ก รมเลขคณิ ต โดยใช สู ต ร=
S n ( a1 + an )
2
ดังแสดงในตัวอยางที่ 22 – 24 และหาผลบวก n พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตโดยใช
a1 (1 − r n )
สูตร Sn = เมื่อ r ≠1 ดังแสดงในตัวอยางที่ 26 – 28
1− r
a1 (1 − r n )
• การหาผลบวก n พจน แรกของอนุ กรมเรขาคณิ ตโดยใช Sn = เมื่ อ r ≠1
1− r
สามารถพิจารณาไดเปน 2 กรณี คือ กรณีที่ r < 1 (ดังแสดงในตัวอยางที่ 27) และกรณีที่
r > 1 (ดั ง แสดงในตั วอย างที่ 26) โดยจะเห็ นว า สามารถหาผลบวก n พจน แรกโดยใช
a1 (1 − r n ) a1 (1 − r n )
Sn = แตในตัวอยางที่ 26 จะจัดรูปใหมเปน Sn = เพื่อใหตัวสวน
1− r 1− r
ไมเปนจํานวนจริงลบ
• ผลบวก n พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตที่มี r = 1 คือ Sn = na1
• ครูควรเปดโอกาสใหนักเรียนใชเครื่องคํานวณชวยในการคํานวณเกี่ยวกับอนุกรม เชน
ตัวอยางที่ 30
การประยุกตของลําดับและอนุกรม
• ครูควรทบทวนเกี่ยวกับการคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุกป (ปละ 1 ครั้ง) ซึ่งนักเรียนไดเรียน

แล ว ในเรื่ อ งเลขยกกํ าลั ง ในบทที่ 1 เลขยกกํ าลั ง ของหนั งสื อเรี ยนรายวิ ชาพื้ น ฐาน
คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
• ครูควรเปดโอกาสใหนักเรียนใชเครื่องคํานวณชวยในการคํานวณเพื่อแกปญหาเกี่ยวกับลําดับ
และอนุกรม ทั้งนี้ ครูควรเนนกระบวนการหาคําตอบของนักเรียนมากกวาคําตอบสุดทาย
• ครูควรสนับสนุนใหนักเรียนเขียนแผนภาพประกอบการแกปญหาเกี่ยวกับมูลคาปจจุบัน
มูลคาอนาคต และคางวด
• ในหัวขอการประยุกตของลําดับและอนุกรม r จะแทนอัตราดอกเบี้ยแบบทบตนตองวด
ซึ่งแตกตางจาก r ที่เปนอัตราสวนรวมที่กลาวถึงในหัวขอลําดับเรขาคณิต
• ในการกลาวถึงดอกเบี้ยทบตน (ตามทฤษฎีบท 1) มูลคาปจจุบัน และมูลคาอนาคตนั้น
อัตราดอกเบี้ย i % จะเปนอัตราดอกเบี้ยตอป แตในการกลาวถึงคางวดนั้น i % จะเปน
อัตราดอกเบี้ยตองวด
• การประยุกตของลําดับและอนุกรมในบทนี้จะมีตัวอยางที่เกี่ยวของกับการเงิน ซึ่งครูไมควร
ละเลยการสอนเนื้อหาดังกลาว เนื่องจากเปนพื้นฐานที่นักเรียนควรรู
• เนื่ อ งจากนั ก เรี ย นไม ไ ด เ รี ย นเกี่ ย วกั บ การใช ส มบั ติ ข องลอการิ ทึ ม ในการแก ส มการ
เอกซโพเนนเชียล ดังนั้น การแกสมการ (1.04 )n = 3 ในแบบฝกหัด 3.3 ขอ 1 2) ใหใช
การหาคาประมาณของเลขยกกําลังที่ มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็ม ซึ่งจะสังเกตไดว า
(1.04 ) ≈ 2.9987 และ (1.04 ) ≈ 3.1187 แตเนื่องจาก n แทนจํานวนปที่นอยที่สุด
28 29
ที่จะทําใหมีเงินเพิ่มขึ้นเปนอยางนอยสามเทาของเงินตน ดังนั้น n = 29 จึงเปนคําตอบ

ของโจทยปญหาขอนี้
การวัดผลระหวางเรียนมีจุดมุงหมายเพื่อปรับปรุงการเรียนรูและพัฒนาการเรียนการสอน และ
ซึ่งหนังสือเรียนรายวิชาพื้น ฐานคณิต ศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 ไดนําเสนอแบบฝ กหั ดที่
ครอบคลุมเนื้อหาที่สําคัญของแตละบทไว สําหรับในบทที่ 3 ลําดับและอนุกรม ครูอาจใชแบบฝกหัด
เพื่อวัดผลประเมินผลความรูในแตละเนื้อหาไดดังนี้
การหาพจนในลําดับจากพจนทั่วไปที่กําหนด 3.1.1 ขอ 1 – 2

การหาพจนในลําดับเลขคณิตและพจนทั่วไปของลําดับเลขคณิต 3.1.2 ขอ 1 – 13
การประยุกตของลําดับเลขคณิต 3.1.2 ขอ 14 – 15
การหาพจนในลําดับเรขาคณิตและพจนทั่วไปของลําดับเรขาคณิต 3.1.3 ขอ 1 – 12
การประยุกตของลําดับเรขาคณิต 3.1.2 ขอ 13 – 14
การหาผลบวก n พจนแรกของอนุกรมเลขคณิต 3.2.1 ขอ 1 – 8
การประยุกตของอนุกรมเลขคณิต 3.2.1 ขอ 9 – 10
การหาผลบวก n พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิต 3.2.2 ขอ 1 – 3
การประยุกตของอนุกรมเรขาคณิต 3.2.2 ขอ 4 – 7
การประยุกตของลําดับและอนุกรมเกี่ยวกับดอกเบี้ยและมูลคาของเงิน 3.3 ขอ 1 – 11
หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 มีจุดมุงหมายวาเมื่อนักเรียนได
เรียนจบบทที่ 3 ลําดับและอนุกรม แลวนักเรียนสามารถ
1. หาพจนตาง ๆ ของลําดับเลขคณิตและลําดับเรขาคณิต
2. หาผลบวก n พจนแรกของอนุกรมเลขคณิตและอนุกรมเรขาคณิต
3. ใชความรูเกี่ยวกับลําดับและอนุกรมในการแกปญหา
4. ใชความรูเกี่ยวกับดอกเบี้ยและมูลคาของเงินในการแกปญหา
ที่ประกอบดวยโจทยเพื่อตรวจสอบความรูหลังเรียน โดยมีวัตถุประสงคเพื่อวัดความรูความเขาใจ
ของนักเรียนตามจุดมุงหมาย นอกจากนี้มีโจทยฝกทักษะที่มีความนาสนใจและโจทยทาทาย ครู
อาจเลือกใชแบบฝกหัดทายบทวัดความรูความเขาใจของนักเรียนตามจุดมุงหมายของบทเพื่อ
ตรวจสอบวานักเรียนมีความสามารถตามจุดมุงหมายเมื่อเรียนจบบทเรียนหรือไม
ทั้งนี้ แบบฝกหัดทายบทแตละขอในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
บทที่ 3 ลําดับและอนุกรม สอดคลองกับจุดมุงหมายของบทเรียน ดังนี้
1. หาพจนตาง ๆ ของลําดับเลขคณิตและลําดับเรขาคณิต 1 1) – 4)
2 1) – 6)
9 1) – 6)
10
11
12
13
1. หาพจนตาง ๆ ของลําดับเลขคณิตและลําดับเรขาคณิต (ตอ) 18
19
20
2. หาผลบวก n พจนแรกของอนุกรมเลขคณิตและอนุกรมเรขาคณิต 22
23 1) – 3)
24
25
26
31
32 1) – 3)
33
34 1)
40 1) – 6)
3. ใชความรูเกี่ยวกับลําดับและอนุกรมในการแกปญหา 6
12
14 1) – 2)
15
16
17
21 1) – 2)
27
3. ใชความรูเกี่ยวกับลําดับและอนุกรมในการแกปญหา (ตอ) 28 1) – 2)
29 1) – 6)
30
34 2)
35
36
37 1) – 3)
38 1) – 4)
4. ใชความรูเกี่ยวกับดอกเบี้ยและมูลคาของเงินในการแกปญหา 41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
52
53
โจทยทาทาย 39 1) – 3)
51
• นอกจากลําดับเลขคณิตและลําดับเรขาคณิต ซึ่งไดกลาวถึงในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน
คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 แลว ยังมีลําดับอื่น ๆ ซึ่งมีชื่อเฉพาะโดยตั้งตามชื่อนัก
คณิตศาสตรที่เปนผูคนพบลําดับนั้น หรือมีชื่อตามลักษณะของลําดับ
ตัวอยางลําดับที่มีชื่อเฉพาะ
1) ลํ าดั บ ฮาร โมนิ ก (Harmonic sequence) คื อ ลํ าดั บ ของจํ านวนจริ งที่ มี ส ว นกลั บ ของ
จํานวนจริงเหลานั้นเป นลําดับเลขคณิ ต เชน 1, 1 , 1 , , 1 ,  เปนลําดั บฮารโมนิ ก

2 3 n
เพราะวา 1, 2, 3, , n,  เปนลําดับเลขคณิต
2) ลํ า ดั บ ฟ โ บนั ก ชี (Fibonacci sequence) คื อ ลํ า ดั บ F ซึ่ ง =
n F 0,=F 1 และ
0 1
=Fn Fn −1 + Fn − 2 เมื่อ n ≥ 2 เรียกแตละพจนของลําดับฟโบนักชีวา จํานวนฟโบนักชี

(Fibonacci number) ซึ่งไดแก 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 
3) ลําดั บ ลู คัส (sequence of Lucas numbers) คื อ ลํ าดับ L ซึ่ ง= n L 1 และ
L 2,= 0 1
=Ln Ln −1 + Ln − 2 เมื่อ n ≥ 2 เรียกแตละพจนของลําดับลูคัสวา จํานวนลูคัส (Lucas

number) ซึ่งไดแก 2, 1, 3, 4, 7, 11, 18, 29, 47, 76, 123, 
ขอสังเกต ลําดับฟโบนักชีและลําดับลูคัสเปนลําดับที่กําหนดโดยใชความสัมพันธเวียนเกิด
เดียวกัน กลาวคือ แตละพจนของลําดับไดจากผลบวกของสองพจนกอนหนา
โดยการกํ าหนดสองพจน แรกของลําดับ ทั้งสองตางกัน ทําให ลําดับ ทั้ งสอง
แตกตางกัน
ตัวอยางลําดับที่มีชื่อตามลักษณะของลําดับ
1) ลําดั บ แกว งกวัด (Oscillating sequence) คือ ลํ าดั บ ลู ออกที่ มี ลักษณะของกราฟขึ้ น
และลงสลับกันโดยไมเขาใกลจํานวนใดจํานวนหนึ่ง เชน
1 1
2, , 2, , 
2 2
1, − 1, 1, − 1,  , ( −1)
n−1
2) ลําดับสลับ (Alternating sequence) คือ ลําดับซึ่งประกอบดวยพจน ที่เปนจํานวนบวก

และจํานวนลบสลับกัน เชน
1, − 1, 1, − 1,  , ( −1)
n−1
( −1) , 
n
1 1
−1, , − , ,
2 3 n
ขอสังเกต ลําดับสลับเปนกรณีหนึ่งของลําดับแกวงกวัด
• นอกจากอนุ กรมเลขคณิ ตและอนุ กรมเรขาคณิ ต ซึ่ งไดก ลาวถึงในหนังสื อเรียนรายวิช า
พื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 แลว ยังมีอนุกรมจํากัดอื่น ๆ อีก เชน
1) อนุกรมโทรทรรศน (Telescopic series)
สมมติวาตองการหาผลบวก
S n = a1 + a2 + a3 +  + an −1 + an
ถาสามารถเขียน ai ใหอยูในรูป = ai bi +1 − bi สําหรับทุก i ∈ {1, 2, 3,  , n}
เมื่อ bi เปนลําดับใด ๆ จะไดวา
S n = ( b2 − b1 ) + ( b3 − b2 ) + ( b4 − b3 ) +  + ( bn − bn −1 ) + ( bn +1 − bn )
= bn +1 − b1
อนุกรมที่มีสมบัตินี้เรียกวา อนุกรมโทรทรรศน เชน
3 + 5 + 7 +  + ( 2n + 1)
ให ai = 2i + 1 = i 2 + 2i + 1 − i 2 = ( i + 1)2 − i 2 และ bi = i 2
จะได 3 + 5 + 7 +  + ( 2n + 1) = ( 22 − 12 ) + ( 32 − 22 ) + ( 42 − 32 ) +  + ( n + 1)2 − n2 
( n + 1)
2
= −1
= bn +1 − b1
ดังนั้น 3 + 5 + 7 +  + ( 2n + 1) เปนอนุกรมโทรทรรศน
2) อนุกรมเลขคณิต–เรขาคณิต (Arithmetic–Geometric Series)
อนุกรมเลขคณิต–เรขาคณิตจํากัด คือ อนุกรมในรูป
a1 + a2 r + a3 r 2 +  + an r n −1
เมื่อ a1 , a2 , , an เปนลําดับเลขคณิต และ 1, r , r 2 , , r n−1 เปนลําดับเรขาคณิ ต
ตัวอยางอนุกรมเลขคณิต–เรขาคณิตจํากัด เชน
1 3 5 2n − 1
+ 2 + 3 ++
2 2 2 2n
1 3 1 5 1 2n − 1 1
จะเห็นวา ลําดับดังกลาวเขียนไดในรูป ⋅1 + ⋅ + ⋅ 2 +  + ⋅ n −1
2 2 2 2 2 2 2
1 3 5 2n − 1
โดยมี , , ,, เปนลําดับเลขคณิต
2 2 2 2
และ 1, 1 , 12 ,  , 1n−1 เปนลําดับเรขาคณิต
2 2 2
ดังนั้น + 2 + 3 +  + 2n n− 1 เปนอนุกรมเลขคณิต–เรขาคณิตจํากัด
1 3 5
2 2 2 2
• นอกจากอนุ ก รมจํ า กั ด ซึ่ ง ได ก ล า วไว ในหนั ง สื อ เรี ย นรายวิ ช าพื้ น ฐานคณิ ต ศาสตร ชั้ น
มัธยมศึกษาปที่ 5 ยังมีอนุกรมอนันต (infinite series) ซึ่งนิยามไดดังนี้
ให a1 , a2 , a3 , , an ,  เปนลําดับอนันต
เรียกการเขียนแสดงการบวก a1 + a2 + a3 +  + an +  วาอนุกรมอนันต
• คางวดที่กลาวถึงในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 ตรงกับ
คําศัพทภาษาอังกฤษทางการเงินวา annuity และ installment อยางไรก็ตามทั้งสองคํานี้มี
ความหมายแตกตางกัน
สําหรับ annuity นั้น เปนคางวดที่ชําระเปนจํานวนเงินที่เทากันในระยะเวลาที่เทากัน
ซึ่งมักใชในกรณีของการออมเงิน เงินสะสมจะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ตามระยะเวลาที่ผานไป และ
จะมีการคิดดอกเบี้ยในชวงระยะเวลาที่มีการฝากเงินดวย เชน การฝากเงินเขาบัญชีเงิน
ฝากของธนาคารทุกเดือน เดือนละ 1,000 บาท เปนเวลา 6 เดือน โดยใหดอกเบี้ยในอัตรา
6% ตอปนั้น เงินสะสมในบัญชีจะเพิ่มขึ้นทุก ๆ เดือนซึ่งเปนกําหนดชําระคางวด จนกระทั่ง
ครบ 6 เดือน ซึ่งเปนระยะเวลาชําระคางวดทั้งหมดที่กําหนดไว
สวน installment นั้น มีความหมายใกลเคียงกับ annuity แตเปนคางวดที่ชําระเปน
จํานวนเงินที่เทากันในระยะเวลาที่เทากัน ซึ่งมักใชในกรณีของการชําระหนี้ คาสินคา หรือ
บริการ โดยกอนที่จะมีการชําระคางวดสําหรับงวดแรก ผูชําระคางวดจะมียอดเงินรวมที่
ตองชํ าระคืน ซึ่งอาจมาจากผลรวมของราคาสิน ค าและดอกเบี้ย แตย อดเงิน รวมที่ ตอง
ชํ า ระคื น จะลดลงเรื่ อย ๆ ตามระยะเวลาที่ ผานไป เช น การชําระเงิน เพื่ อ จายหนี้ ซึ่งมี
ยอดเงินรวมที่ตองชําระคืน 10,000 บาท โดยชําระคืนทุกเดือน เดือนละ 2,000 บาท เปน
เวลา 5 เดือนนั้ น จะเห็นวากอนที่ จะเริ่มชําระเงิน งวดแรก ผูชําระเงินจะมียอดหนี้รวม
ทั้งหมด 10,000 บาท แตเมื่อเริ่มชําระเงินงวดที่ 1 ยอดหนี้จะลดลง และจะลดลงเรื่อย ๆ
ในทุก ๆ เดือนซึ่งเปนกําหนดชําระคางวด จนกระทั่งครบ 5 เดือน ซึ่งเปนระยะเวลาชําระ
คางวดทั้งหมดที่กําหนดไว
ในสวนนี้จะนําเสนอตัวอยางแบบทดสอบประจําบทที่ 3 ลําดับและอนุกรม สําหรับรายวิชาพื้นฐาน
คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 ซึ่งครูสามารถเลือกนําไปใช ไดตามจุ ดประสงคการเรี ยนรู ที่
1. ใหสี่พจนแรกของลําดับเลขคณิตลําดับหนึ่งเปน 8, a + 1, b − 2 และ 23 ตามลําดับ

จงหา a + b
2. ให a, b และ c เปนจํานวนเต็มบวกสามจํานวนซึ่งเปนสามพจนแรกของลําดับเลขคณิต
ถา b เปนสองเทาของ a แลวจงพิจารณาวาขอความในแตละขอตอไปนี้เปนจริงหรือเท็จ
1) ผลตางรวมของลําดับเลขคณิตนี้ คือ a
2) a+b+c =3b
3. ถาลําดับเลขคณิตมีพจนที่ 5 คือ 18 และพจนที่ 10 คือ 38 จงหาพจนที่ 15
4. ผลบวกของหาพจนแรกของลําดับเลขคณิตลําดับหนึ่งเปน 100 ถาลําดับเลขคณิตนี้มีพจน
ที่ 100 เปน −174 แลวจงหาผลตางรวมของลําดับเลขคณิตนี้
5. ให an เปนพจนหนึ่งในลําดับเรขาคณิ ตที่ มีอัตราสวนรว มเปนจํานวนจริงลบ ถาลําดับ
1
เรขาคณิตนี้มีพจนที่ 6 คือ 8 และพจนที่ 8 คือ 2 แลว เปนพจนที่เทาใดของลํ าดับ
8
เรขาคณิตนี้
6. ลําดับเรขาคณิตลําดับหนึ่งมีผลคูณของสามพจนแรกเปน 27 และผลบวกของสามพจนแรก
เปน 9 จงหาอัตราสวนรวมของลําดับเรขาคณิตนี้
7. จงหาวามีจํานวนเต็มบวกตั้งแต 300 ถึง 500 ที่หารดวย 3 ลงตัว แตหารดวย 9 ไมลงตัว
ทั้งหมดกี่จํานวน
8. ถาลําดับเลขคณิตมีพจนที่ 10 เปน 95 และผลบวก 10 พจนแรกเปน 500 จงหาผลตางรวม
ของลําดับเลขคณิตนี้
9. ถาลําดับเลขคณิตมีพจนที่ 3 เปน 12 พจนที่ 30 เปน 93 และผลบวก n พจนแรกเปน
1995 แลว จงหา n
10. ให Sn แทนผลบวกยอย n พจนแรกของอนุกรมเลขคณิต ถา S5 = 100 และ S10 = 500

แลว จงหา a50
11. จงหาผลบวกของจํานวนเต็มตั้งแต 199 ถึง 399 ที่หารดวย 3 ลงตัว
12. จงหาผลบวก 7 พจนแรกของอนุกรมที่ไดจากลําดับเรขาคณิต 4, 4 ⋅ 31 , 4 ⋅ 32 , , 4 ⋅ 36
13. โรงละครแหงหนึ่งมีพื้นเปนรูปสี่เหลี่ยมคางหมู มีแถวที่นั่งเรียงลําดับตัวอักษรจากแถว A
ซึ่งอยูหลังสุดไปแถว J ซึ่งอยูหนาสุด โดยแถว A มีที่นั่งชมละคร 8 ที่นั่ง และแถวถัด ๆ ไป
จะเพิ่มจํานวนที่นั่งจากแถวกอนหนา 2 ที่นั่งเสมอ โรงละครนี้สามารถจุดผูชมไดกี่ที่นั่ง
14. กรซื้อรถยนตคันหนึ่งราคา 549,000 บาท โดยรานรับซื้อรถยนตมือสองรับซื้อรถยนตรุนนี้
โดยคิดคาเสื่อมราคาในอัตรา 15% ตอป ถากรตัดสินใจจะขายรถคันนี้ในปลายปที่ 7 เขา
จะขายรถคันนี้ไดในราคาเทาใด
15. กอยและนางวางแผนจะซื้ อของขวั ญให คุณพ อและคุณแม กอยจึงเริ่มออมเงิน ในเดื อน
มกราคม 2562 เปนเงิน 250 บาท และจะออมเงินเพิ่มขึ้นทุกเดือน เดือนละ 50 บาท สวน
นางเริ่มออมเงินในเดือนมีนาคม 2562 เปนเงิน 20 บาท และจะออมเงินเดือนถัดไปเปน
สองเทาของเงินที่ออมในเดือนกอนหนา เมื่อสิ้นเดือนธันวาคม 2562 กอยและนางจะมีเงิน
ออมรวมกันกี่บาท
16. กิ่ งแก ว ฝากเงิ น จํา นวนหนึ่งไวกับ ธนาคารเปนเวลา 10 ป โดยไมมีการฝากหรือถอนใน
ระหวางนั้น ซึ่งใน 5 ปแรก ธนาคารคิดดอกเบี้ยแบบทบตนในอัตรา 1% ตอป และใน 5 ป
หลัง ธนาคารคิดดอกเบี้ยแบบทบตนในอัตรา 2% ตอป ถากิ่งแกวมีเงินในบัญชี ณ สิ้นปที่ 10
อยู 50,000 บาท จงหาวากิ่งแกวเริ่มตนฝากเงินไวเทาใด
17. กุกไกซื้อคอมพิวเตอรราคา 12,000 บาท โดยเลือกผอนชําระเปนรายเดือนทุกสิ้นเดือน
เดื อนละเท า กั น เป น เวลา 10 เดื อน ถ าอัตราดอกเบี้ย 12% ตอป โดยคิดดอกเบี้ย แบบ
ทบตนทุกเดือนแลว
1) กุกไกจะตองผอนชําระเดือนละเทาใด
2) ถ า กุ กไก ได รั บ ค า ใช จ า ยจากผู ป กครองเดื อนละ 5,000 บาท กุ กไก จ ะเหลื อเงิ น หลั ง
ผอนชําระคาคอมพิวเตอรแลวเดือนละเทาใด
1. จากสี่พจนแรกของลําดับเลขคณิต คือ 8, a + 1, b − 2 และ 23

วิธีที่ 1 จะได a1 = 8 และ d = a2 − a1 = ( a + 1) − 8 = a − 7
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได b − 2 = 8 + ( 3 − 1)( a − 7 )
นั่นคือ 2a − b = 4 ----- (1)
และ 23 = 8 + ( 4 − 1)( a − 7 )
นั่นคือ a = 12
แทน a ดวย 12 ใน (1) จะได b = 20
ดังนั้น a + b = 12 + 20 = 32
วิธีที่ 2 จะได a1 = 8 และ d = a2 − a1 = ( a + 1) − 8 = a − 7
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 23 = 8 + ( 4 − 1) d
d = 5
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 8, 13, 18 และ 23
จะได a + 1 = 13
a = 12
และ b−2 = 18
b = 20
ดังนั้น a + b = 12 + 20 = 32
วิธีที่ 3 จะได d = a2 − a1 = ( a + 1) − 8 = a − 7
และ d = a4 − a3 = 23 − ( b − 2 ) = 25 − b
นั่นคือ a − 7 = 25 − b
จะได a + b = 25 + 7 = 32
2. จากสามพจนแรกของลําดับเลขคณิต คือ a, b และ c
1) เนื่องจาก b เปนสองเทาของ a
นั่นคือ b = 2a
จะได สามพจนแรกของลําดับเลขคณิตนี้ คือ a, 2a และ c
นั่นคือ ผลตางรวมของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 2a − a =a

ดังนั้น ขอความ “ผลตางรวมของลําดับเลขคณิตนี้ คือ a ” เปนจริง
2) เนื่องจากลําดับเลขคณิตนี้มีผลตางรวม คือ a
จะได c = 3a
จะได a + b + c = a + 2a + 3a
= 6a
= 3 ( 2a )
= 3b
ดังนั้น ขอความ “a+b+c =3b ” เปนจริง
3. จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 18 = a1 + ( 5 − 1) d ----- (1)
และ 38 = a1 + (10 − 1) d ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได a1 = 2 และ d = 4
ดังนั้น a15 =2 + (15 − 1)( 4 ) =58
นั่นคือ พจนที่ 15 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 58
4. วิธีที่ 1 จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได a2 = a1 + d
a3 = a1 + 2d
a4 = a1 + 3d
และ a5 = a1 + 4d
เนื่องจาก ผลบวกของหาพจนแรกของลําดับเลขคณิตนี้เปน 100
จะได 100 = a1 + a2 + a3 + a4 + a5
100 = a1 + ( a1 + d ) + ( a1 + 2d ) + ( a1 + 3d ) + ( a1 + 4d )
100 = 5a1 + 10d
นั่นคือ 20 = a1 + 2d ----- (1)
เนื่องจาก ลําดับเลขคณิตนี้มีพจนที่ 100 เปน −174
จะได −174 = a1 + (100 − 1) d
นั่นคือ −174 = a1 + 99d ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได a1 = 24 และ d = −2
ดังนั้น ผลตางรวมของลําดับเลขคณิตนี้เปน −2
วิธีที่ 2 ใหหาพจนแรกของลําดับเลขคณิต คือ a − 2d , a − d , a, a + d , a + 2d

เมื่อ d เปนผลตางรวมของลําดับเลขคณิตนี้
จะได 100 = ( a − 2d ) + ( a − d ) + a + ( a + d ) + ( a + 2d )
5a = 100
a = 20
นั่นคือ พจนที่ 3 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 20
เนื่องจาก พจนที่ 100 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ −174 และ a100= a1 + 99d
จะได −174 = ( a3 − 2d ) + 99d
−174 = ( 20 − 2d ) + 99d
97d = −194
d = −2
ดังนั้น ผลตางรวมของลําดับเลขคณิตนี้เปน −2
5. จาก an = a1r n −1
จะได 8 = a1r 5 ----- (1)

และ 2 = a1r 7 ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได r = 1 หรือ r= −
1
2 2
เนื่องจาก ลําดับเรขาคณิตนี้มีอัตราสวนรวมเปนจํานวนจริงลบ
1
จะได r= − และ a1 = −256
2
n−1
 1
นั่นคือ an = −256  − 
 2
n−1
1  1
จะได = −256  − 
8  2
n−1
 1  1 
−  = − 
 2  8 × 256 
n−1
 1  1 
−  = − 3 8 
 2  2 ×2 
n−1
 1  1 
−  = −  11 
 2 2 
n−1 11
 1  1
−  = − 
 2  2
นั่นคือ n −1 = 11
จะได n = 12
1
ดังนั้น เปนพจนที่ 12 ของลําดับเรขาคณิตนี้
8
6. วิธีที่ 1 จาก an = a1r n −1
จะได สามพจนแรกของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ a1 , a1r และ a1r 2
เนื่องจาก ลําดับเรขาคณิตนี้มีผลคูณของสามพจนแรกเปน 27
จะได 27 = a ( a r ) ( a r )
1 1 1
2
27 = a13 r 3
( a1r )
3
27 =
a1r = 3
3
นั่นคือ a1 = ----- (1)
r
เนื่องจาก ลําดับเรขาคณิตนี้มีผลบวกของสามพจนแรกเปน 9
จะได 9 = a1 + a1r + a1r 2
9 = a1 (1 + r + r 2 )
9
นั่นคือ a1 = ----- (2)
1+ r + r2
จาก (1) และ (2) จะได a1 = 3 และ r = 1
ดังนั้น อัตราสวนรวมของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 1
a
วิธีที่ 2 ใหสามพจนแรกของลําดับเรขาคณิต คือ ,a และ ar
r
เมื่อ r เปนอัตราสวนรวมของลําดับเรขาคณิตนี้
เนื่องจาก ผลคูณของสามพจนแรก คือ 27
a
จะได 27 = × a × ar
r
a3 = 27
a = 3
นั่นคือ พจนที่ 2 ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 3
3
จะได สามพจนแรกของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ ,3 และ 3r
r
เนื่องจาก ผลบวกของสามพจนแรก คือ 9
3
จะได 9 = + 3 + 3r
r
3
0 = 3r − 6 +
r
0 = 2
r − 2r + 1
( r − 1)
2
= 0
นั่นคือ r = 1
7. จํานวนเต็มบวกตั้งแต 300 ถึง 500 ที่หารดวย 3 ลงตัว ไดแก 300, 303, 306, , 498
นั่นคือ ลําดับเลขคณิตของจํานวนเต็มบวกตั้งแต 300 ถึง 500 ที่หารดวย 3 ลงตัว คือ
300, 303, 306,  , 498 จะได = a1 300,
= an 498 และ d = 303 − 300 = 3
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 498 = 300 + ( n − 1)( 3)
นั่นคือ n = 67
ดังนั้น มีจํานวนเต็มบวกตั้งแต 300 ถึง 500 ที่หารดวย 3 ลงตัว ทั้งหมด 67 จํานวน
จํานวนเต็มบวกตั้งแต 300 ถึง 500 ที่หารดวย 9 ลงตัว ไดแก 306, 315, 324, , 495
306, 315, 324,  , 495 จะได = b1 306,
= bn 495 และ d = 315 − 306 = 9
จาก bn = b1 + ( n − 1) d
จะได 495 = 306 + ( n − 1)( 9 )
ดังนั้น มีจํานวนเต็มบวกตั้งแต 300 ถึง 500 ที่หารดวย 9 ลงตัว ทั้งหมด 22 จํานวน
นั่นคือ มีจํานวนเต็มบวกตั้งแต 300 ถึง 500 ที่หารดวย 3 ลงตัว แตหารดวย 9 ไมลงตัว ทั้งหมด
67 − 22 = 45 จํานวน
8. จาก an = a1 + ( n − 1) d
เนื่องจาก พจนที่ 10 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 95
จะได 95 = a1 + (10 − 1) d
95 = a1 + 9d ----- (1)
n
จาก Sn = ( a1 + an )
2
เนื่องจาก ผลบวก 10 พจนแรก คือ 500

10
จะได 500 = ( a1 + 95)
2
500 = 5 ( a1 + 95 )
100 = a1 + 95
a1 = 5
แทน a1 ใน (1) ดวย 5 จะได d = 10
ดังนั้น ผลตางรวมของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 10
9. จาก an = a1 + ( n − 1) d
เนื่องจากพจนที่ 3 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 12
จะได 12 = a1 + ( 3 − 1) d
12 = a1 + 2d ----- (1)
และเนื่องจากพจนที่ 30 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 93
จะได 93 = a1 + ( 30 − 1) d
93 = a1 + 29d ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได a1 = 6 และ d = 3
n
จาก Sn =
2
( 2a + ( n − 1) d )
1
เนื่องจากผลบวก n พจนแรก คือ 1995

n
จะได 1995 = ( 2 )( 6 ) + ( n − 1)( 3) 
2
n
1995 = ( 9 + 3n )
2
3990 = n ( 9 + 3n )
0 = 3n 2 + 9n − 3990
0 = n 2 + 3n − 1330
0 = ( n − 35)( n + 38)
นั่นคือ n = 35 หรือ n = −38
เนื่องจาก n > 0 ดังนั้น n = 35
n
10. จาก Sn = ( 2a + ( n − 1) d )
2
1
เนื่องจาก S5 = 100 และ S10 = 500
5
จะได 100 =
2
( 2a1 + ( 5 − 1) d )
5
100 = ( 2a1 + 4d )
2
40 = 2a1 + 4d ----- (1)
10
และ 500 =
2
( 2a1 + (10 − 1) d )
500 = 5 ( 2a1 + 9d )
100 = 2a1 + 9d ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได a1 = −4 และ d = 12
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได a50 = −4 + ( 50 − 1)(12 )
= 584
11. จํานวนเต็มบวกตั้งแต 199 ถึง 399 ที่หารดวย 3 ลงตัว ไดแก 201, 204, 207, , 399
201, 204, 207,  , 399 จะได
= a1 201,
= an 399 และ d = 204 − 201 = 3
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 399 = 201 + ( n − 1)( 3)
n
จาก Sn = (a + a ) 1 n
2
67
จะได S67 = ( 201 + 399 )
2
= 20,100
ดังนั้น ผลบวกของจํานวนเต็มตั้งแต 199 ถึง 399 ที่หารดวย 3 ลงตัว คือ 20,100
a1 (1 − r n )
12. จาก Sn =
1− r
เนื่องจากลําดับที่กําหนดใหมี a1 = 4 และ r =3
4 (1 − 37 )
จะได S7 =
1− 3
4 ( −2186 )
=
−2
= 4,372
13. จํานวนที่นั่งแตละแถวในโรงละครเรียงกันเปนลําดับเลขคณิตที่มี a1 = 8 และ d = 2

และโรงละครนี้มีที่นั่งทั้งหมด 10 แถว จากแถว A ซึ่งอยูหลังสุดไปแถว J ซึง่ อยูหนาสุด
n
จาก Sn =
2
( 2a + ( n − 1) d )
1
10
2
( 2 (8) + (10 − 1)( 2 ) )
= 170
ดังนั้น โรงละครนี้จุผูชมได 170 ที่นั่ง
14. กรซื้อรถยนตมาราคา 549,000 บาท
 85 
เมื่อครบ 1 ป รถยนตของกรราคา 549,000   บาท
 100 
2
 85 
 100 
3
 85 
 100 
85
จะเห็นวาราคารถของกรเปนลําดับเรขาคณิตที่มี a1 = 549,000 และ r=
100
ดังนั้น ราคารถยนตของกรเมื่อครบ 7 ป คือ a8
แทน n ดวย 8 ใน an = a1r n−1
8 −1 7
 85   85 
จะได a8 549,000
= =   549,000   ≈ 175,997
 100   100 
ดังนั้น กรจะขายรถคันนี้ไดในราคาประมาณ 175,997 บาท
15. เนื่องจาก กอยเริ่มออมเงินในเดือนมกราคม 2562 เปนเงิน 250 บาท และจะออมเงินเพิ่มขึ้น
ทุกเดือน เดือนละ 50 บาท
นั่นคือ เดือนที่ 1 (มกราคม) กอยออมเงิน 250 บาท
เดือนที่ 2 (กุมภาพันธ) กอยออมเงิน 250 + 50 บาท
เดือนที่ 3 (มีนาคม) กอยออมเงิน ( 250 + 50 ) + 50 = 250 + 2 ( 50 ) บาท
เดือนที่ 4 (เมษายน) กอยออมเงิน ( 250 + 2 ( 50 ) ) + 50 = 250 + 3 ( 50 ) บาท
จะเห็นวาเงินที่กอยออมในแตละเดือนเปนลําดับเลขคณิตที่มี a1 = 250 และ d = 50
ดังนั้น กอยจะมีเงินออมรวมเมื่อสิ้นเดือนธันวาคม 2562 เปนเงิน S12
แทน n ดวย 12 ใน S= n ( 2a + ( n − 1) d )
n 1
2
12
จะได=
S 12
2
( 2 ( 250 ) + (12 −=
1) 50 ) 6,300
ดังนั้น กอยจะมีเงินออมรวมเมื่อสิ้นเดือนธันวาคม 2562 เปนเงิน 6,300 บาท

เนื่องจาก นางเริ่มออมเงินในเดือนมีนาคม 2562 เปนเงิน 20 บาท และจะออมเงินในเดือน
ถัดไปเปนสองเทาของเงินออมในเดือนกอนหนา
นั่นคือ เดือนที่ 1 (มีนาคม) นางออมเงิน 20 บาท
เดือนที่ 2 (เมษายน) นางออมเงิน 20 ( 2 ) บาท
เดือนที่ 3 (พฤษภาคม) นางออมเงิน 20 ( 2 ) บาท 2
เดือนที่ 4 (มิถุนายน) นางออมเงิน 20 ( 2 ) บาท 3
จะเห็นวาเงินที่นางออมในแตละเดือนเปนลําดับเรขาคณิตที่มี a1 = 20 และ r = 2
ดังนั้น นางจะมีเงินออมรวมเมื่อสิ้นเดือนธันวาคม 2562 เปนเงิน S10
a1 (1 − r n )
แทน n ดวย 10 ใน Sn =
1− r
20 (1 − 2 )
10
จะได S10
= = 20, 460
1− 2
ดังนั้น นางจะมีเงินออมรวมเมื่อสิ้นเดือนธันวาคม 2562 เปนเงิน 20,460 บาท
นั่นคือ กอยและนางจะมีเงินออมรวมกันเมื่อสิ้นเดือนธันวาคม 6,300 + 20, 460 =
26,760 บาท
16. วิธีที่ 1 พิจารณาในชวง 5 ปแรกที่กิ่งแกวฝากเงิน (ปที่ 1 – 5)
ใหกิ่งแกวเริ่มฝากเงินดวยเงินตน P1 บาท
1
ในที่นี้ = , k 1,=
P P1 = n 5 และ= r = 0.01
100
5
 0.01 
จากทฤษฎีบท 1 จํานวนเงินรวม คือ P1 1 +  หรือ P1 (1.01)5 บาท
 1 
พิจารณาในชวง 5 ปหลังที่กิ่งแกวฝากเงิน (ปที่ 6 – 10)
เงินตนในชวง 5 ปหลัง คือ P1 (1.01)5 บาท
2
ในที่นี้ = P1 (1.01) = และ=r
5
P , k 1,=
n 5 = 0.02
100
5
จากทฤษฎีบท 1 จํานวนเงินรวม คือ ( )

5 
P1 (1.01) 1 +
0.02 
 หรือ
 1 
P1 (1.01) (1.02 ) บาท
5 5
เนื่องจาก กิ่งแกวมีเงินในบัญชี ณ สิ้นปที่ 10 อยู 50,000 บาท
จะได P1 (1.01) (1.02 )

5 5
50,000 =
P1 (1.0302 )
5
50,000 =
P1 = 43,088.58939
ดังนั้น กิ่งแกวเริ่มตนฝากเงินไวประมาณ 43,089 บาท
วิธีที่ 2 พิจารณาในชวง 5 ปหลังที่กิ่งแกวฝากเงิน (ปที่ 6 – 10)
2
ในที่น=
ี้ S 50000,=
k 1,=
n 5 และ=r = 0.02
100
− kn
 r
จาก P = S 1 + 
 k
−5
 0.02 
จะได P = 50000 1 + 
 1 
= 45,286.54049
ดังนั้น เงินตนเมื่อเริ่มตนปที่ 6 คือ 45,286.54049 บาท

พิจารณาในชวง 5 ปแรกที่กิ่งแกวฝากเงิน (ปที่ 1 – 5)
1
ในที่น=
ี้ S 45, 286.54049,=
k 1,=
n 5 และ=r = 0.01
100
− kn
 r
จาก P = S 1 + 
 k 
−5
 0.01 
จะได P = 45, 286.54049 1 + 
 1 
= 43,088.58939
ดังนั้น เงินตนเมื่อเริ่มตนปที่ 1 คือ 43,088.58939 บาท

นั่นคือ กิ่งแกวเริ่มตนฝากเงินไวประมาณ 43,089 บาท
17. 1) ให R แทนคางวดที่กุกไกตองผอนชําระทุกสิ้นเดือน
12
ในที่นี้ i= และ r = 0.01
12
เนื่องจากคอมพิวเตอรราคา 12,000 บาท โดยกุกไกจะผอนชําระทุกเดือนเปนเวลา 10 เดือน
ดังนั้น ตองหามูลคาปจจุบันของเงินผอนแตละงวด แลวจึงนํามารวมกัน
จากแผนภาพ จะไดมูลคาปจจุบันของเงินผอนงวดที่ 1, 2,  , 10 คือ

R (1.01) , R (1.01) ,  , R (1.01) ตามลําดับ
−1 −2 −10
นั่นคือ ผลรวมของมูลคาปจจุบันของเงินผอนทั้งสิบงวด คือ

R (1.01) + R (1.01) +  + R (1.01)
−1 −2 −10
ซึ่งเปนอนุกรมเรขาคณิตที่มี 10 พจน โดยพจนแรก คือ R (1.01)−1 และอัตราสวนรวม

คือ (1.01) −1
ดังนั้น ผลรวมของมูลคาปจจุบันของเงินผอนทั้งสิบงวด คือ

R (1.01)
−1
(1 − (1.01) )
−10
1 − (1.01)
−1
เนื่องจากกุกไกมีเงินที่ตองผอนชําระ 12,000 บาท จะไดวา
12,000 =
R (1.01)
−1
(1 − (1.01) ) −10
1 − (1.01)
−1
R =
(
12,000 1 − (1.01) ) −1
(1.01)
−1
(1 − (1.01) ) −10
R ≈ 1,266.98
ดังนั้น กุกไกจะตองผอนชําระเดือนละประมาณ 1,267 บาท

2) เนื่องจากกุกไกไดรับคาใชจายจากผูปกครองเดือนละ 5,000 บาท
ดังนั้น กุกไกจะเหลือเงินหลังผอนชําระคาคอมพิวเตอรแลวเดือนละประมาณ
5,000 – 1,267 = 3,733 บาท
เฉลยแบบฝกหัดและวิธีทําโดยละเอียด
บทที่ 1 เลขยกกําลัง
แบบฝกหัด 1.1
1. 1) 1100 = 1
2) ( −1) 2019
= −1
3) ( −8.43)
0
= 1
−4
1
4)   = 54 = 625
5
(3 )
0
3( )( ) × 15( )( )
−2 −2 0 8 0
2. 1) × 158 =
= 30 × 150
= 1
(( )
−1
( ) ( ) )
−1 −2 −2
2) 23 × 4−2 × 32−2 × 8 = 23 × 2 2 × 25 × 23
= 23 × 2−4 × 210 × 2−3

2 ( ) ( )
3+ −4 +10 + −3
=
= 26
22 × ( 5 × 2 )
3
22 × 103
3) =
5 4 × 25 5 4 × 25
22 × 53 × 23
=
5 4 × 25
= 22+3−5 × 53− 4
= 20 × 5−1
1
=
5
2−3 × 3−5 −5 −( −5 )
4) = 2−3−0 × 3
3−5 × 20
= 2−3 × 30
1
=
23
3. 1) ( x y )( x
3 −2 −5 3
y ) = x ( ) y −2+3
3+ −5
= x −2 y
y
=
x2
−2
 x4   x −8  3 3 6
2)  −2  ( 2 xy ) 2 3
=  −2 4  2 x y ( )
 2y  2 y 
2 ( ) x −8+3 y 6− 4
3− −2
=
= 25 x −5 y 2
25 y 2
=
x5
1 
3) y 4  y 2  12 y −8
3 
( ) = 4y
4 + 2 + ( −8 )
= 22 y −2
22
=
y2
4) (x −5 7
y )( x −2
y −7 z 0 ) = x
−5 + ( −2 )
y ( ) (1)
7 + −7
= x −7 y 0
1
=
x7
−4
 1 −3 2  1 12 −8
5)  x y  = x y
2  2−4
24 x12
=
y8
6)
( x y )( xy )
2 3 4 −3
=
( x y )( x
2 3 −3 −12
y )
2 2
x y x y
x ( ) y ( )
2 + −3 − 2 3+ −12 −1
=
= x −3 y −10
1
= 3 10
x y
1. 1) เนื่องจาก 82 = 64 และ ( −8)2 = 64
ดังนั้น รากที่ 2 ของ 64 คือ 8 และ − 8
เนื่องจาก ( 5 ) = 5 และ (− 5 )
2 2
2) 5
=
ดังนั้น รากที่ 2 ของ 5 คือ 5 และ − 5
เนื่องจาก ( 4 4 ) = 4 และ ( − 4 4 ) =
4 4
3) 4
ดังนั้น รากที่ 4 ของ 4 คือ 4 4 และ − 4 4

4) เนื่องจาก ( −7 )3 = −343
ดังนั้น รากที่ 3 ของ −343 คือ −7
5) เนื่องจากรากที่ 4 ของ 625 คือ 5 และ − 5
และ ( 625)( 5) > 0 แต ( 625)( −5) < 0
ดังนั้น คาหลักของรากที่ 4 ของ 625 คือ 5
6) เนื่องจากไมมีรากที่ 4 ของ −1296 ในระบบจํานวนจริง
ดังนั้น ไมมีคาหลักของรากที่ 4 ของ −1296 ในระบบจํานวนจริง
2. 1) 144 = 12 × 12 = 12
4
2) 256 = 4
4× 4× 4× 4 = 4
3
3) 64 = 3
4× 4× 4 = 4
1 1 1 1 1 1 1 1
4) 6 = 6 × × × × × =
64 2 2 2 2 2 2 2
3 3 3
5) = = = −1
3
−27 3 ( −3) × ( −3) × ( −3) ( 3)
−
6) ( −11)2 = 121 = 11 × 11 = 11
5 5
3. 1) =
2 2
5 2
= ⋅
2 2
10
=
2
21 7×3
2) =
15 5×3
7× 3
=
5× 3
7
=
5
7 5
= ⋅
5 5
35
=
5
3 3
3) =
20 20
3 20
= ⋅
20 20
60
=
20
2 15
=
20
15
=
10
96 8 × 12
4) =
2 12 2 12
8 × 12
=
2 12
8
=
2
2 2
=
2
= 2
3 8 3× 2 2
5) =
4 12 4× 2 3
3 2
=
4 3
3 8 3 2 3
= ⋅
4 12 4 3 3
3 6
=
12
6
=
4
3 3
9 9
6) 3
= 3
4 2× 2
3
9 32
= 3
⋅
2× 2 3 2
3
18
=
2
4. 1) 45 ⋅ 20 = 3× 3× 5 × 2 × 2 × 5
= 2 × 2 × 3× 3× 5× 5
= 2 × 3× 5
= 30
2) (7 ) (
5 −3 5 + 3 2 + 2 ) = ( 7 − 3) 5 + ( 3 + 1) 2
= 4 5+4 2
= 4 ( 5+ 2 )
3) (2 3+ 7 2 3− 7)( ) = (2 3+ 7 )2 (
3− 2 3+ 7 ) 7
= 12 + 2 21 − 2 21 − 7
= 5
(2 + 3) ( 2 + 3 )( 2 + 3 )
2
4) =
= ( 2 + 3 ) ( 2) + ( 2 + 3 )( 3 )
= 4+2 3+2 3+3
= 7+4 3
5) 3 8 − 4 18 + 7 2 = 6 2 − 12 2 + 7 2
= ( 6 − 12 + 7 ) 2
= 2
8 8
6) 2 5 + 125 − = 2 5 +5 5 −
20 2 5
 8 5
= 2 5 + 5 5 −  ⋅ 
2 5 5
8 5
= 2 5 +5 5 −
10
4 5
= 2 5 +5 5 −
5
 4 
= 2+5−  5
 5 
31 5
=
5
5. 1) เนื่องจาก ( −7 )2 = 49 = 7
จะได ( −7 )2 > −7
2) เนื่องจาก 5 −32 = 5
( −2 )5 =
−2 และ − 5 25 =
− 5 32 = −2
จะได 5 −32 = − 5 32
3
108 3 108
3) เนื่องจาก = = 3
27 3
= และ 3
9 3 24 = 3 9 × 24 = 3 216 = 6
4 3
4
3
108 3 3
ดังนั้น 3
< 9 24
4
12 12 6 6 2 6
4) เนื่องจาก = = = ⋅ = 2 =3 2
8 2 2 2 2 2 2
และ 18 = 3 2
12
ดังนั้น = 18
8
6 6 32
5) เนื่องจาก 3
= 3
⋅ 3 = 33 2
4 4 2
และ 3
18 3 6= 3
18 × 6= 3
22 × 33= 3 3 4
จะได 33 2 < 33 4
6
ดังนั้น 3
< 3 18 3 6
4
2 2
1. 1)
27 3
=
( ) 33 3
2
3 32
32
=
32
= 1
3 3
2) ( 0.25) 2 = ( 0.52 ) 2
= ( 0.5) 3
2
2
 1 3   1 3  3
3)   =   
 125   5  
 
2
1
=  
5
1
=
52
2
( )
2
4) ( −27 ) 3 = ( −3) 3 3
= ( −3)2
= 32
2 2 2 2
+
5) 33 × 33 = 33 3
4
= 33
7
 4 2 14
6)  7 3  = 73
 
4
(( −10) )
4
3 −3
7) ( −1000 ) −
3 =
= ( −10 )−4
1
=
( −10 )4
4
1
( −1000 )− 3 =
104
2 4 2 4
+
8) 53 × 53 = 53 3
6
= 53
= 52
5 4 5  4
− + − 
3  3
9) 83 ×8 3 = 8
1
= 83
1
= (2 ) 3 3
= 2
7 3 7  3
− + − 
2  2
10) 0.5 2 × 0.5 2 = 0.5
4
= 0.5 2
= 0.52
5 8 5  8
− + − 
11) 10 3 × 10 3 = 10 3  3
3
−
= 10 3
= 10−1
1
=
10
1 5
1 5
22 × 22 + −1
12) = 22 2
2
= 22
3
( )
3
2 3
×8 2 23 × 23 2
13) = 1
8
(2 ) 3 2
9
23 × 2 2
= 3
22
9 3
3+ −
= 2 2 2
= 26
1 1
14)
83 +7
=
(2 ) + 7
3 3
1 1
27 3 (3 ) 3 3
2+7
=
3
= 3
2 2
88 3  88  3
15) 2
=  
 11 
113
2
= 83
2
= ( )
23 3
= 22
2 2 2 2
16)
23 × 12 3
=
2 3 × 22 × 3 ( ) 3
1 1
18 3 ( 2 × 32 3 )
2 4 2
2 3 × 2 3 × 33
= 1 2
2 3 × 33
2 4 1 2 2
+ − −
= 23 3 3 × 33 3
5
= 2 3 × 30
5
= 23
2 2
30 3 30 3
17) 2 2
= 2
33 × 53 ( 3 × 5) 3
2
 30  3
=  
 15 
2
= 23
5 2 5 2
8 × 33 × 63 2 3
× 33 × ( 2 × 3) 3
18) 3 5
= 3 5
22 − 22 22 − 22
5 2 2
23 × 3 3 × 2 3 × 3 3
= 3 5
22 − 22
5 2 2
23 × 3 3 × 2 3 × 3 3
= 3 3
+1
22 − 22
5 2 2
23 × 3 3 × 2 3 × 3 3
= 3
 3 
22 −  22 × 2 
 
 
5 2 2
23 × 3 3 × 2 3 × 3 3
= 3
2 2 (1 − 2 )
5 2 2
23 × 3 3 × 2 3 × 3 3
= − 3
22
2 3 5 2
3+ − +
= −2 3 2 × 33 3
13 7
= −2 6 × 3 3
1
 x −4  2 x −2
2. 1)  6 =
 4y  2 y3
1
=
2x 2 y 3
3
 2   2 − − 3  
3
 x3   x3  2 
2)  −3  =
x 2 
 
   
3
 13 
=  x 6 
 
13
= x2
3 1 3 1 1
− −
3) 9x 2 ( 3x ) −
2 = 3 × 2
x2 ×3 2 ×x 2
 1 3  1
2+ −  + − 
 2 2  2
= 3 ×x
3
= 32 x
2 2
− −
 6
 3  3 6 3
 27x  3 ×x 
4)  3  =  3 
 y2   y2 
   
3−2 × x −4
=
y −1
y
= 2 4
3 x
3
 1
( 10 )
3
3
3. 1) = 10 3 
 
= 10
1
2) 3
( −12 ) 3
= (( −12) ) 3 3
= −12
3) 14 56 = ( 2×7 )( 2× 2× 2×7 )
= 2× 2× 2× 2×7×7
= 2× 2×7
= 28
3
4) 6 × 3 36 = 3
6 × 3 6×6
3
= 6×6×6
= 6
5) 50 + 32 − 18 = 52 × 2 + 42 × 2 − 32 × 2
= 5 2 + 4 2 −3 2
= ( 5 + 4 − 3) 2
= 6 2
6) 3 3
5 4 + 2 32 − 108 3
= 5 3 4 + 2 3 23 × 4 − 3 33 × 4
= 5 3 4 + 4 3 4 − 33 4
= ( 5 + 4 − 3) 3 4
= 63 4
3
7) 3
81 + 3 375 − 3 192 = 33 × 3 + 3 53 × 3 − 3 43 × 3
= 33 3 + 5 3 3 − 4 3 3
= (3 + 5 − 4) 3 3
= 43 3
8) 3 2 + 32 − 4 64 = 3 2 + 42 × 2 − 4 24 × 22
= 3 2 + 4 2 − 2 4 22
1
= 3 2 + 4 2 − 2 22 ( ) 4
 1
= 3 2 + 4 2 − 2 22 
 
 
= 3 2 +4 2 −2 2
= (3 + 4 − 2) 2
= 5 2
9) (
5 2 3−2 5 ) = 2 15 − 10
= −10 + 2 15
( ) ( )( 7 + 4 5 )
2
10) 7 +4 5 = 7 +4 5
= ( 7 +4 5 )( 7 ) + ( 7 + 4 5 )( 4 5 )
= 7 + 4 35 + 4 35 + 80
= 87 + 8 35
1
11) เนื่องจาก
4
81
=
(3 ) 4 4
4 1
8
(2 ) 3 4
1
3 24
= 1
× 1
( ) 23 4 24
1
3× 24
=
2
1
3 4 
= 2
 
2  
1
8
1024 = (2 ) 10 8
10
= 28
5
= 24
 1
= 2 24 
 
 
1
และ
8
324
=
( 22 × 34 ) 8
4 1
9
( ) 32 4
1 1
2 4 × 32
= 1
32
1
= 24
1 1 1
4
81 8 8
324 3 4   4 
ดังนั้น − 1024 + =  2  − 2 2  + 24
4
8 4
9 2    
1
3  4
=  − 2 + 1 2
2 
1
1 4 
= 2 
2  
1
−1
= 24
3
−
= 2 4
1
= 3
24
1
= 4
8
1 1
12) เนื่องจาก 4 (9) 6 = 4 32( ) 6
1
= 4 ( 3) 3
1 1
3 ( 24 ) 3 = (
3 23 × 3 ) 3
1 1
3 ( 24 ) 3 = 6 ( 3) 3
 2
2  48 3  2
และ



 =
(
2 2 ×3 ) 4 3
1 1
144 6 (2 × 3 )
4 2 6
8 2
2 × 23 ×3 3
= 2 1
23 × 33
8 2 2 1
1+ − −
= 2 3 3 ×3 3
3
1
= 23 ( 3 ) 3
1
= 8 ( 3) 3
 2
2  48 3 
1 1   1 1 1
ดังนั้น 4 ( 9 ) 6 + 3 ( 24 ) 3 −  
1
= 4 ( 3) 3 + 6 ( 3) 3 − 8 ( 3) 3
144 6
1
= 2 ( 3) 3
4. 1) 72x3 = 62 × 2x3
= 6x 2x
2) 54xy 4 = 32 × 6xy 4
= 3y2 6x
32x 4 42 × 2x 4
3) =
y2 y2
4 2x 2
=
y
4) 4
( 3x )
2 4
= 3x 2
5) x 2 4 x3 − 2 x x5 + 9 x 7 = 2 x3 x − 2 x3 x + 3x3 x
= 3x3 x
6) ( 12x y ) (
3
27 xy ) = ( 2x )(
3 xy 3 3 xy )
( 12x y ) ( 3
27 xy ) = 6 x ( 3 xy )
= 18x 2 y
2 2
5. 1) เนื่องจาก 27=
3
( 3 )=
3 3 2
3= 9
3 3
และ 9=
2
( 3 )= 2 2 3
3= 27
2 3
ดังนั้น 27 3 < 9 2
 1 1
 1  1  2 1  1
2) เนื่องจาก 2 18 2  =2 2 × 32 ( ) 2 =6  2 2 
 
และ= ( )
3  4 4  3=
  
2 4  3 2 2 
  
         
1
   1
ดังนั้น 2 18 2  > 3  4 4 
   
2 2 2 2
3) เนื่องจาก 18 312 3 =(18 × 12 ) 3 =( 63 ) 3 =62
3 1 3 1 4
+
และ 6 2 6=
2 62 =2 6=
2 62
2 2 3 1
ดังนั้น 18 12 3
3 = 6262
1 1 16 1 1 1
( )
3+
4) เนื่องจาก 3 5
7=7 7=5 75 , 49
=10 2 10
7= 75
16 1
และ >
5 5
1 1
ดังนั้น 737 5 > 4910
3 3
 3
2
3 6 42
 4 2 = 4= 2 , −=
( )=
22 2
23
= 29
82 (2 )3 −2 −6
  2
และ 6<9
3
2
 3 42
ดังนั้น  4 2  < −2
  8
6. จาก d = 3.57 h และ h = 49
จะได d = 3.57 49
= ( 3.57 )( 7 )
= 24.99
ดังนั้น ชายผูนี้สามารถมองไดไกลสุดประมาณ 24.99 กิโลเมตร
12
7. จาก W = ( 0.0016 ) L 5 และ L = 32
12
จะได W = ( 0.0016 )( 32 ) 5
12
= ( 0.0016 ) ( 2 5
) 5
= ( 0.2 )4 ( 212 )
= ( 2 × 0.1)4 ( 212 )
= 24+12 × 0.0001
= 216 × 0.0001
= 65,536 × 0.0001
≈ 6.55
ดังนั้น วาฬที่มีความยาว 32 ฟุต จะมีน้ําหนักประมาณ 6.55 ตัน
n n0 (1 + r )
t
8. จาก=
4
ในที่นี้ , r
t = 10 = = 0.04 และ n0 = 112,000
100
112,000 (1 + 0.04 )
10
จะได n =
112,000 (1.04 )
10
=
≈ 165,787.36
ดังนั้น ใน พ.ศ. 2571 จังหวัดนี้มีประชากรประมาณ 165,787 คน
0.75
9. 1) ในที่นี้ P = 50000 , n = 10 และ=r = 0.0075
100
จากทฤษฎีบท 7 จะมีจํานวนเงินฝากเมื่อสิ้นปที่ 10 คือ
50,000 (1 + 0.0075 )
10
บาท
≈ 53,879.13
ดังนั้น ถาฝากเงิน 50,000 บาท โดยไมมีการถอนเงิน เมื่อสิ้นปที่ 10 จะมีเงินฝาก
ประมาณ 53,879.13 บาท และไดรับดอกเบี้ยทั้งหมดประมาณ
53,879.13 − 50,000 = 3,879.13 บาท
0.75
2) ในที่นี้ n = 15,=r
= 0.0075
100
และเงินรวมในบัญชีเมื่อสิ้นปที่ 15 เทากับ 150,000 บาท จากทฤษฎีบท 7 จะได
P (1 + 0.0075 )
15
= 150,000
150,000 (1.0075 )
−15
P =
≈ 134,095.88
ดังนั้น ถาตองการใหมีเงินในบัญชีเมื่อสิ้นปที่ 15 เปนจํานวนเงิน 150,000 บาท
แลวตองฝากเงินอยางนอยประมาณ 134,096 บาท
10. ในที่นี้ P = 20,000 และ n = 5 เงินรวมเมื่อสิ้นปที่ 5 เทากับ 22,081.62 บาท
i
ใหอัตราดอกเบี้ยที่ธนาคารกําหนดคือ i % ตอป และ r= จากทฤษฎีบท 7 จะได
100
20,000 (1 + r )
5
= 22,081.62
22,081.62
(1 + r )5 =
20,000
(1 + r )5 ≈ 1.1041
1
1+ r ≈ (1.1041) 5
1+ r ≈ 1.02
r ≈ 0.02
นั่นคือ i ≈ 2
ดังนั้น อัตราดอกเบี้ยที่ธนาคารกําหนดสําหรับเงินฝากนี้ประมาณ 2%
11. จากโจทย สามารถใชแนวคิดเดียวกับการคิดดอกเบี้ยแบบทบตน โดยใช P แทน
เงินเดือนเริ่มตนสําหรับพนักงานวุฒิปริญญาตรี i แทนรอยละของเงินเดือนที่เพิ่มขึ้นตอป
i 7
และ r= จะได P = 18,000 และ=r = 0.07
100 100
1) ในที่นี้ n = 30 − 24 = 6
จากทฤษฎีบท 7 จะไดวา เมื่อสายธารมีอายุ 30 ป สายธารจะไดรับเงินเดือน
ประมาณ 18,000 (1 + 0.07 )6 ≈ 27,013.15 บาท
2) จากโจทย ตองการไดเงินเดือนเกิน 50,000 บาท
จากทฤษฎีบท 7 จะได
18,000 (1 + 0.07 )
n
= 50,000
50,000
(1.07 )n =
18,000
≈ 2.7778
เนื่องจาก (1.07 )15 ≈ 2.7590 และ (1.07 )16 ≈ 2.9522

จะได 18,000 (1.07 )15 ≈ 49,662.57 และ 18,000 (1.07 )16 ≈ 53,138.95
นั่นคือ สายธารตองทํางาน 16 ป จึงจะไดรับเงินเดือนเกิน 50,000 บาท
3) จากโจทย เงินเดือนสูงสุดของพนักงานที่มีวุฒิปริญญาตรีจะไดรับ คือ 80,000 บาท
จากทฤษฎีบท 7 จะได
18,000 (1 + 0.07 )
n
= 80,000
80,000
(1.07 )n =
18,000
≈ 4.4444
เนื่องจาก (1.07 )22 ≈ 4.4304 และ (1.07 )23 ≈ 4.7405
จะได 18,000 (1.07 )22 ≈ 79,747.23 และ 18,000 (1.07 )23 ≈ 85,329.54
นั่นคือ เมื่อสายธารทํางานไปแลว 22 ป เงินเดือนจะยังไมถึง 80,000 บาท
แตเมื่อสายธารทํางานไปแลว 23 ป จะไดรับเงินเดือนในอัตราสูงสุด 80,000 บาท
ดังนั้น สายธารจะไดรับเงินเดือนในอัตราสูงสุดเมื่ออายุ 24 + 23 = 47 ป
แบบฝกหัดทายบท
2 × 50 × 3−3 2 × 50 × 3−3
1. 1) =
3−3 × 8 3−3 × 23
21−3 × 50 × 3 ( )
−3− −3
=
= 2−2 × 50 × 30
1
=
22
2 × ( 2 × 3) × 33
−2
2 × 6−2 × 33
2) =
9−3 × 8 (3 )
2 −3
× 23
2 × 2−2 × 3−2 × 33
=
3−6 × 23
2 ( ) ×3
1+ −2 −3 −2 + 3−( −6 )
=
= 2−4 × 37
37
=
24
(3 − 3 )
0
3) 2
+ 33 − 34 + 35 = (183)0
= 1
(2 )
3
× 3 × ( 2 × 5) × ( 2 × 3 × 5)
2 −1 2
123 × 10−1 × 302
4) =
42 × 152 × 6−2 (2 )2 2
× ( 3 × 5 ) × ( 2 × 3)
2 −2
=
(2 6
) (
× 33 × 2−1 × 5−1 × 22 × 32 × 52) ( )
2 × (3
4 2
× 5 ) × (2 × 3 )
2 −2 −2
2 ( )
6 + −1 + 2 − 4 −( −2 ) 3+ 2 − 2 −( −2 )
= ×3 × 5−1+ 2− 2
= 25 × 35 × 5−1
=
( 2 × 3 )5
5
65
=
5
x 2 y −3
2. 1) = x 2− 4 y −3− 2
x4 y 2
= x −2 y −5
1
= 2 5
x y
2)
x9 ( 2 x )
4
=
(
x9 24 x 4 )
3 3
x x
4 9 + 4 −3
= 2 x
= 24 x10
(6x y z ) ( )
2
2 −5
62 x 4 y −10 z 2
3) =
2 ( x yz ) 2( x )
3 −6 3 3
−2 y z
62 4−( −6 ) −10−3 2−3

= x y z
2
= 18x10 y −13 z −1
18x10
=
y13 z
4) ( 2xy )( xy )
−1 2 −2
= ( 2xy )( x
−1 −2
y −4 )
2x ( ) y ( )
1+ −2 −1+ −4
=
= 2x −1 y −5
2
=
xy 5
−2
 1  1
5)  2 −3  =
 3x y  3 x −4 y 6
−2
32 x 4
=
y6
−1
 x −1 yz −2  xy −1 z 2
6)  −5 −8  =
 y zx  y 5 z −1 x8
x1−8 y −1−5 z ( )
2 − −1
=
= x −7 y −6 z 3
z3
=
x7 y 6
3. 1) เนื่องจาก 112 = 121 และ ( −11)2 = 121
ดังนั้น รากที่ 2 ของ 121 คือ 11 และ −11
เนื่องจาก ( 3 396 ) = 396
3
2)
ดังนั้น รากที่ 3 ของ 396 คือ 3 396

3) เนื่องจาก ไมมีจํานวนจริง y ซึ่ง y 4 = − 81
ดังนั้น ไมมีรากที่ 4 ของ − 81 ในระบบจํานวนจริง
4) เนื่องจาก ( −2 )5 = −32
ดังนั้น รากที่ 5 ของ −32 คือ −2
2
(( 0.3) )
2
4. 1) ( 0.027 ) 3 =
3 3
= ( 0.3)2
= 0.09
3
3
9 2   3 2  2
2)   =   
 16   4  
 
3
3
=  
4
27
=
64
1 1
(2 )
−
4 −4
3) 16 4 =
= 2−1
1
=
2
1
( )
1
3 −3
4) ( −125) −
3 = ( −5)
= ( −5)−1
1
= −
5
2
2 −
 1
−
3   1 3  3
5) −  = −  
 8  2  
 
−2
 1
= − 
 2
= 4
3 3 3
6) 0.5 2 × 82 = ( 0.5 × 8) 2
3
= 42
3
= ( ) 22 2
= 23
= 8
7
 5 5 7
7)  4 2  = 42
 
7
= (2 ) 2 2
= 27
= 128
2 2
8)
12 3
=
( )
22 × 3 3
1 1
18 3 (2 × 3 ) 2 3
4 2
2 3 × 33
= 1 2
2 3 × 33
4 1 2 2
− −
= 2 3 3 × 33 3
= 21 × 30
= 2
5 5 5
9)
53 × 2 3
=
(5 × 2)3
2 2
10 3 10 3
5
10 3
= 2
10 3
5 2
−
= 10 3 3
= 10
2 2 2 2
10)
53 × 32 3
=
53 ( )
× 2 5 3
1 1
50 3 (2 × 5 ) 2 3
2 10
5 3 ×23
= 1 2
23 ×5 3
10 1 2 2
− −
= 23 3 × 53 3
= 23 × 50
= 8
2 2 2 2
23 × 10 3 23 × ( 2 × 5) 3
11) 1 1
= 1 1
53 × 23 53 × 2 3
2 2 2
23 × 23 × 53
= 1 1
53 × 2 3
2 2 1 2 1
+ − −
= 23 3 3 × 53 3
1
= 21 × 5 3
 1
= 2  53 
 
 
3 3
−
2 × ( 2 × 3)
−
2×6 2 ×3 2 ×3
12) 3 3
= 3 3
( ) ( )
− −
9 2 × 82 32 2 × 23 2
3 3
− −
2× 2 2 ×3 2 ×3
= 9
3−3 × 2 2
 3 9 3
1+  −  − − +1−( −3)
 2 2
= 2 ×3 2
5
= 2−5 × 3 2
5
32
=
25
5. 1) 3
32 × 42 × 6 = 3 32 × 42 × ( 2 × 3)
( )
2
= 3 32 × 22 × ( 2 × 3)
3
= 33 × 25
= 63 4
2) 3
81 − 3 24 + 3 375 = 33 3 − 2 3 3 + 5 3 3
= ( 3 − 2 + 5) 3 3
= 63 3
3) 20 − 45 + 2 5 = 2 5 −3 5 + 2 5
= ( 2 − 3 + 2) 5
= 5
4) วิธีที่ 1 (5 2 +1 5 2 −1 )( ) = (5 )( ) (
2 + 1 5 2 − 5 2 + 1 (1) )
= 50 + 5 2 − 5 2 − 1
= 49
(5 )( ) (5 2 )
2
วิธีที่ 2 2 +1 5 2 −1 = − 12
= 50 − 1
= 49
( ) ( )( 6 − 3 )
2
5) วิธีที่ 1 6− 3 = 6− 3
= ( 6− 3 )( 6 ) − ( 6 − 3 )( 3 )
= 6 − 18 − 18 + 3
= 9 − 2 18
= 9−6 2
( ) ( 6) ( 6 )( 3 ) + ( 3 )
2 2 2
วิธีที่ 2 6− 3 = −2
= 6 − 2 18 + 3
= 9 − 2 18
= 9−6 2
6) 3 5 ( 10 + 2 5 ) = (3 5 )( 10 ) + (3 5 )( 2 5 )
= 15 2 + 30
7) ( 5 − 2 2 5 −1 )( ) = ( 5−2 2 5 − )( ) ( )
5 − 2 (1)
= 10 − 4 5 − 5 + 2
= 12 − 5 5
8) วิธีที่ 1 ( 3
3 −1 )( 3
9 + 3 3 +1 ) = ( 3
3 −1 )( 9 ) + (
3 3
)( 3 ) + (
3 −1 3 3
)
3 − 1 (1)
= 3 − 3 9 + 3 9 − 3 3 + 3 3 −1
= 3 −1
= 2
( )( ) ( )( ) ( )
2
วิธีที่ 2 3 − 1  3 3 + 3 3 (1) + (1) 
3 3 2
3 −1 9 + 3 3 +1 = 3
 
( 3) −1
3
3
= 3
= 3 −1
= 2
9) (2 3+ 7 )( 3 −3 7 ) = (2 3+ 7 )( 3 ) − ( 2 )(
3+ 7 3 7 )
= 6 + 21 − 6 21 − 21
= −15 − 5 21
10) ( 98 − 18 )( 8 + 50 ) = ( 7 2 − 3 2 )( 2 2 +5 2 )
= ( 4 2 )( 7 2 )
= 56
3 4
5 54
11) = 3
3
5 5
3
= 54−1
3
= 53
= 5
1  867 32  1  17 3 4 2 
12)  1296 + − 4  =  36 + − 
2 3 4  2 3 2 
1
= ( 36 + 17 − 4 )
2
49
=
2
49 2
= ⋅
2 2
49 2
=
2
15 15 15 15 15 15
13) 3
− 6
+ 9
= 3
−3 +3
135 25 125 3 5 5 5
5
= 3
5
3
5 52
= 3
⋅
5 3
52
15 15 15 5 3 25
−6 +9 =
3
135 25 125 5
3
= 25
1
   1

14) เนื่องจาก 2 108 3
  =
 (
2  22 × 33 ) 3

   
 2 
= 2 23 × 3
 
 
5
 
= 3 23 
 
 
3 3
1
= 1
432 3 ( 24 × 33 ) 3
3
= 4
23 ×3
1
= 4
23
1 1
และ 288 3
=
(2 × 3 )5 2 3
2 2
24 3 ( 2 × 3)
3 3
5 2
2 3 × 33
= 2
22 × 3 3
5
−2
= 23
1
−
= 2 3
1
= 1
23
1
1  1  1 
   3 288 3   5 1 1
ดังนั้น 23  2 108  −
3 −  = 23  3 23  − 4 − 1 
1 2    
 

 432 3 24 3 
    2 3 23 
 1+5  1−4 1 1
−
= 3 23 3  − 23 3 − 23 3
 
 
= ( )
3 22 − 2−1 − 20
1
= 12 − −1
2
21
=
2
6. 1) 3 4 x5 − 5 x 36 x3 = ( )
3 2 x2 x − 5x 6 x x ( )
= 6 x 2 x − 30 x 2 x
= (6x 2
− 30 x 2 ) x
= −24x 2 x
3
675 x 6 3 x 2 3 25
2) x 3 8 x − 4 3 27 x 4 +
3
25 x 2
= ( ) (
x 2 3 x − 4 3x 3 x + ) 3
25 x 2
3x 2
= 2 x 3 x − 12 x 3 x +
3
x2
 3x 2 3 x 
= 2 x 3 x − 12 x 3 x +  ×
 3 2 3 x 
 x 
23
3x x
= 2 x 3 x − 12 x 3 x +
x
3 3 3
= 2 x x − 12 x x + 3x x
= ( 2 − 12 + 3) x 3 x
= −7x 3 x
2 2
 27x3  3  33 × x3  3
3)  6  =  6 
 y   y 
32 × x 2
=
y4
2
 27x3  3 32 x 2
 6  =
 y  y4
1 1
 125 x y 3 4
3  53 × x3−( −6 ) y 4−1  3
4) =
 −6   33 
 27 x y   
1
 53 × x9 y 3  3
=  
 33 
3
5x y
=
3
−2 2
 1   1

5)  6 x 2 y   3 xy 2  = (6 −2
)(
x −1 y −2 32 x 2 y )
   
9 −1+ 2 −2+1
= x y
36
1 −1
= xy
4
x
= 2
2 y
2 2
− −
 −2 − 3  3  −2−1 − 3 − 1  3
x y 2  x y 2 2 
6)  1  =  
 27 xy 2   33 
   
2
−
 x −3 y −2  3
=  3 
 3 
4
2
x y3
=
3−2
4
2 2
= 3 x y3
432a b 3 5
432a 3b5
7. 1) =
144ab 2 144ab 2
= 3a 3−1b5− 2
= 3a 2b3
= ab 3b
5a 3
5a 3 b 2
2) 3 = 3 ×
27b 27b b 2
5a 3 b 2
= 3
33 b3
a 3 2
= 5b
3b
3)
40 x 2 y 5
=
(2 2
)
× 10 x 2 y 5
3a 2b5 2 5
3a b
2
2 xy 10 y
=
ab 2 3b
2 xy 2  10 y 3b 
= 2 
× 
ab  3b 3b 
2 xy 2 30by
=
3ab3
 11a 3b  22 x 2 y   11a 3b  22 x 2 y 
4)    =  3  
 2 xy 3  25ab   2 xy  25ab 
  
121 3−1 1−1 2−1 1−3
= a b x y
25
121 2 0 −2
= a b xy
25
121a 2 x
=
25 y 2
11a
= x
5y
8. 1) เนื่องจาก 2 2 < 3
ดังนั้น 2 2 5 < 3 5
2) เนื่องจาก ( 3 −56 )( 3 −49 ) =3 ( −56 )( −49 ) =3 ( 56 )( 49 ) =3 23 × 73 =14
และ ( 3 48 )( 3 36 ) = 3 ( 48)( 36 ) = 3 26 × 33 = 12
ดังนั้น ( 3 −56 )( 3 −49 ) > ( 3 48 )( 3 36 )
2 1 2 1
 
3) เนื่องจาก ( −8) 3 =
 ( −8 ) 3  =
( −2 )2 =4 และ ( −64 ) 3 =
−4
 
2 1
ดังนั้น ( −8) 3 > ( −64 ) 3
2 1 2
 
4) เนื่องจาก 3 ( −27 ) 3 =3  ( −27 ) 3  =3 ( −3) =27
2
 
3
3  1
−2 ( 9 ) −2 ( 3) =
3
และ 2 −2  9 2  =
=
 
−54
 
2 3
ดังนั้น 3 ( −27 ) 3 > − 2 ( 9 ) 2
1 1
5) เนื่องจาก 2 ( −8) 3 =2 ( −2 ) =−4 และ −3 ( 2 ) 2 ≈ −4.24
1 1
ดังนั้น 2 ( −8) 3 > −3 ( 2 ) 2
1
1 3 1 3
1  1 3
42
6) เนื่องจาก 2−14 2 8 2 =  4282  และ = 4282
2  
 −
3
8 2
1
1 3
42
ดังนั้น 2−14 2 8 2 < 3
−
8 2
1 1 3 1 1 1
4
54 6
=
33 × 2
4 ( ) 4
( 2 × 3) 4 34 2 4 2 4 34
= 1 =
+ + −
3 1
34 4 × 2 4 4 2 =3
1 1 1
6 1
8
( )23 6 22
3 2 4
54 4 6
ดังนั้น 313 2 3 3 > 6
8
n0 (1 + r )
t
9. จาก=n
1.13
ในที่นี้ =
n0 7.4,
= r = 0.0113 และ t = 27
100
7.4 (1 + 0.0113)
27
จะได n =
= 7.4 (1.0113)
27
≈ 10.02
ดังนั้น ใน พ.ศ. 2586 โลกจะมีจํานวนประชากรประมาณ 10.02 พันลานคน
t
10. จาก n = 10000 (1.3)10 และ t = 10
10
จะได n = 10000 (1.3)10
10000 (1.3) =
13000 =
ดังนั้น ในอีก 10 ปขางหนา จะมีจํานวนประชากรในเมืองนี้ 13,000 คน
11. จาก S = ( 0.1091)( wh )0.5

ในที่นี้ w = 180 และ h = 64
จะได S = ( 0.1091)(180 × 64 )0.5
1
= ( 0.1091)(180 × 64 ) 2
≈ 11.71
ดังนั้น คนที่สูง 5 ฟุต 4 นิ้ว และหนัก 180 ปอนด จะมีพื้นที่ผิวหนังประมาณ 11.71 ตารางฟุต
12. จาก A = 10 ( 0.8)t และ A = 1
1 = 10 ( 0.8 )
t
จะได
นั่นคือ ( 0.8)t = 0.1
เนื่องจาก ( 0.8)10 ≈ 0.107 และ ( 0.8)11 ≈ 0.086
ดังนั้น ถาตองการใหปริมาณยาที่เหลืออยูในรางกายนอยกวา 1 มิลลิกรัม จะตองใชเวลา
อยางนอย 11 ชั่วโมง
2
13. จาก a = p3 และ p = 165
2
จะได a = 165 3
1 2
 
= 165 3 
 
 
≈ 30.08
ดังนั้น ระยะทางเฉลี่ยจากดาวเนปจูนไปยังดวงอาทิตยประมาณ 30.08 AU
4
14. 1) ในที่นี้ P = 100000, n = 50 และ=r= 0.04
100
จากทฤษฎีบท 7 จะมีจํานวนเงินฝากเมื่อสิ้นปที่ 50 คือ
100,000 (1 + 0.04 )
50
บาท
≈ 710,668.33
ดังนั้น เมื่อฝากครบ 50 ป กรจะไดรับเงินทั้งหมดประมาณ 710,668.33 บาท
4
2) ในที่นี้ n = 30,=r = 0.04
100
และเงินรวมในบัญชีเมื่อสิ้นปที่ 30 เทากับ 10,000,000 บาท
ให P คือ เงินตน จากทฤษฎีบท 7 จะได
P (1 + 0.04 )
30
= 10,000,000
P = 10,000,000 (1.04 )
−30
≈ 3,083,186.68
จะไดวา ถาตองการใหมีเงินในบัญชีเมื่อสิ้นปที่ 30 เปนจํานวนเงิน 10,000,000 บาท
แลวจะตองฝากเงินตนอยางนอย 3,083,187 บาท
15. ในที่นี้ P = 50,000 และ n = 10 เงินรวมเมื่อสิ้นปที่ 10 เทากับ 67,195.82 บาท
i
ใหอัตราดอกเบี้ยที่ธนาคารกําหนด คือ i% ตอป และ r= จากทฤษฎีบท 7 จะได
100
50,000 (1 + r )
10
= 67,195.82
67,195.82
(1 + r )10 =
50,000
(1 + r )10 = 1.3439164
1
1+ r = (1.3439164 )10
1 + r ≈ 1.03
r ≈ 0.03
นั่นคือ i ≈ 3
ดังนั้น อัตราดอกเบี้ยที่ธนาคารกําหนดสําหรับเงินฝากนี้ประมาณ 3%
16. จากโจทย สามารถใชแนวคิดเดียวกับการคิดดอกเบี้ยแบบทบตน โดยใช P แทนเงินเดือน
i 6
เริ่มตน i แทนรอยละของเงินเดือนของแพทยที่เพิ่มขึ้นตอป และ r= จะได=r = 0.06
100 100
1) พิจารณาเงินเดือนของนายแพทยศุภกุล
ในที่นี้ P = 17,920 และ n = 30 − 24 = 6
จากทฤษฎีบท 7 จะไดวา เมื่อนายแพทยศุภกุลมีอายุ 30 ป จะไดรับเงินเดือน
ประมาณ 17,920 (1 + 0.06 )6 ≈ 25, 419.86 บาท
พิจารณาเงินเดือนของแพทยหญิงวัฒนา
ในที่นี้ P = 20,000 และ n = 30 − 27 = 3
จากทฤษฎีบท 7 จะไดวา เมื่อแพทยหญิงวัฒนามีอายุ 30 ป จะไดรับเงินเดือน
ประมาณ 20,000 (1 + 0.06 )3 ≈ 23,820.32 บาท
ดังนั้น เมื่อทั้งสองคนมีอายุ 30 ป นายแพทยศุภกุลจะมีเงินเดือนมากกวา
แพทยหญิงวัฒนา และมากกวาประมาณ 25, 419.86 − 23,820.32 = 1,599.54 บาท

2) จากโจทย อัตราเงินเดือนสูงสุดของแพทยจะไดรับ คือ 76,800 บาท
พิจารณาเงินเดือนของนายแพทยศุภกุล
ในที่นี้ P = 17,920 จากทฤษฎีบท 7 จะได
17,920 (1 + 0.06 )
n
= 76,800
76,800
(1.06 )n =
17,920
≈ 4.2857
เนื่องจาก (1.06 ) ≈ 4.0489 และ
24
(1.06 )25 ≈ 4.2919
จะได 17,920 (1.06 )24 ≈ 72,556.91 และ 17,920 (1.06 )25 ≈ 76,910.32
นั่นคือ เมื่อนายแพทยศุภกุลทํางานไปแลว 24 ป เงินเดือนจะยังไมถึง 76,800 บาท
แตเมื่อนายแพทยศุภกุลทํางานไปแลว 25 ป จึงจะไดรับเงินเดือนสูงสุดของแพทย
คือ 76,800 บาท
จะไดวา นายแพทยศุภกุลจะไดรับเงินเดือนสูงสุดเมื่ออายุ 24 + 25 = 49 ป
พิจารณาเงินเดือนของแพทยหญิงวัฒนา
ในที่นี้ P = 20,000 จากทฤษฎีบท 7 จะได
20,000 (1 + 0.06 )
n
= 76,800
76,800
(1.06 )n =
20,000
= 3.84
เนื่องจาก (1.06 ) ≈ 3.8197 และ (1.06 )24 ≈ 4.0489
23
จะได 20,000 (1.06 )23 ≈ 76,394.99 และ 20,000 (1.06 )24 ≈ 80,978.69
นั่นคือ เมื่อแพทยหญิงวัฒนาทํางานไปแลว 23 ป เงินเดือนจะยังไมถึง 76,800 บาท
แตเมื่อแพทยหญิงวัฒนาทํางานไปแลว 24 ป จึงจะไดรับเงินเดือนสูงสุดของแพทย คือ
76,800 บาท
จะไดวา แพทยหญิงวัฒนาจะไดรับเงินเดือนสูงสุดเมื่ออายุ 27 + 24 = 51 ป
ดังนั้น นายแพทยศุภกุลจะไดรับเงินเดือนสูงสุดเมื่ออายุ 49 ป และแพทยหญิงวัฒนา
จะไดรับเงินเดือนสูงสุดเมื่ออายุ 51 ป
บทที่ 2 ฟงกชัน
1. 1) เนื่องจาก สมาชิกตัวหนาของคูอันดับใน A ไมมีตัวใดซ้ํากันเลย
ดังนั้น A เปนฟงกชัน
2) เนื่องจาก มีคูอันดับใน B ที่มีสมาชิกตัวหนาเหมือนกัน แตสมาชิกตัวหลังตางกัน
คือ ( p, 1) และ ( p, 3)
ดังนั้น B ไมเปนฟงกชัน
3) วิธีที่ 1 เขียนกราฟแสดงความสัมพันธ {( x, y ) =x y 2 + 7} ไดดังนี้
จากกราฟ สังเกตวา มีเสนตรงที่ขนานกับแกน Y ที่ตัดกราฟสองจุด

เชน เสนตรง x = 8 ตัดกราฟสองจุด คือ (8, 1) และ (8, − 1)
ดังนั้น C ไมเปนฟงกชัน
วิธีที่ 2 เนื่องจากมีคูอันดับใน C ที่มีสมาชิกตัวหนาเหมือนกัน แตสมาชิกตัวหลัง
ตางกัน เชน (8, 1) และ (8, − 1)
ดังนั้น C ไมเปนฟงกชัน
4) เขียนกราฟแสดงความสัมพันธ {( x, y ) } ไดดังนี้
y x2 + 7
=
จากกราฟ สังเกตวา ไมมีเสนตรงที่ขนานกับแกน Y เสนใดตัดกราฟมากกวา 1 จุด

ดังนั้น D เปนฟงกชัน
2. 1) f (a) = 2
f (b) = 4
f (c) = 3
f (d ) = 1
2) f (a) = 1
f (b) = 4
f (c) = 2
f (d ) = 3
3. 1) จาก f ( x ) = x 2 และ D f ={−2, − 1, 0, 1, 2}
f ( −2 ) =( −2 ) =4
2
จะได
f ( −1) =( −1) =1
2
f ( 0=
) 0=2 0
f (1=
) 1=2 1
f ( 2=
) 2=2 4
ดังนั้น f = {( −2, 4 ) , ( −1, 1) , ( 0, 0 ) , (1, 1) , ( 2, 4 )}
2) จาก f ( x=) x + 2 และ D f ={−2, − 1, 0, 1, 2}
จะได f ( −2 ) = ( −2 ) + 2 = 0 = 0
f ( −1) = ( −1) + 2 = 1= 1
f ( 0) = 0+2 = 2
f (1) = 1+ 2 = 3
f ( 2) = 2+2 = 4= 2
ดังนั้น f ={( −2, 0) , ( −1, 1) , ( 0, )( )
2 , 1, 3 , ( 2, 2 ) }
4. เนื่องจาก −2 < 1 จะได f ( −2 ) = 1
เนื่องจาก 0 < 1 จะได f ( 0 ) = 1
เนื่องจาก 1 ≤ 1 ≤ 3 จะได f (1) = 1
1 1
เนื่องจาก <1 จะได f   =1
2 2
เนื่องจาก 1 ≤ 3 ≤ 3 จะได f ( 3 ) = 3
เนื่องจาก 9 > 3 จะได f ( 9 ) = 2
เนื่องจาก h > 0 จะได 3 + h > 3 นั่นคือ f ( 3 + h ) − f ( 3) =2 − 3 =−1
5. 1) แทน x ในสมการ y =− x + 2 ดวย 0, 1 และ 2 จะไดคูอันดับซึ่งเปนสมาชิกของ
เซต r ดังตาราง
x 0 1 2
y 2 1 0
( x, y ) ( 0, 2 ) (1, 1) ( 2, 0 )
ซึ่งเขียนกราฟของคูอันดับในตาราง ไดจุด ( 0, 2 ) , (1,1) และ ( 2,0 )

และเมื่อให x เปนจํานวนจริง จะเขียนกราฟของ r ไดดังนี้
จากรูป พบวาไมมีเสนขนานกับแกน Y เสนใดที่ตัดกราฟของ r มากกวา 1 จุด

ดังนั้น r เปนฟงกชัน
2) แทน x ในสมการ y 2 =− x + 4 ดวย 0, 3 และ 4 จะได คูอันดับซึ่งเปนสมาชิก
ของเซต r ดังตาราง
x 0 3 4
y −2, 2 −1, 1 0
( x, y ) ( 0, − 2 ) , ( 0, 2 ) ( 3, − 1) , ( 3, 1) ( 4,0 )
ซึ่งเขียนกราฟของคูอันดับในตาราง ไดจุด ( 0, − 2 ) , ( 0, 2 ) , ( 3, − 1) , ( 3,1) และ

( 4,0 ) และเมื่อให x เปนจํานวนจริง จะเขียนกราฟของ r ไดดังนี้
จากรูป สังเกตวา มีเสนตรงที่ขนานกับแกน Y ที่ตัดกับกราฟ r สองจุด เชน

เสนตรง x = 3 ตัดกราฟสองจุด คือ ( 3, − 1) และ ( 3,1)
ดังนั้น r ไมเปนฟงกชัน
6. 1) พิจารณา f ( x=) x 2 − 1 จะเห็นวา ไมวาแทน x เปนจํานวนจริงใดก็จะสามารถ
หา f ( x ) ไดเสมอ
ดังนั้น โดเมนของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริง หรือ D f = 
และเมื่อพิจารณา =y x 2 − 1
จะไดวา x = ± y +1
เนื่องจาก จํานวนที่อยูในเครื่องหมายกรณฑที่สองตองไมเปนจํานวนลบ
ดังนั้น y + 1 ≥ 0 นั่นคือ y ≥ −1
ดังนั้น R f= { y ∈  y ≥ −1}
2) เนื่องจากในระบบจํานวนจริง จํานวนที่อยูในเครื่องหมายกรณฑที่สองตองไมเปน
จํานวนลบ
ดังนั้น x − 7 ≥ 0 นั่นคือ x ≥ 7
จะไดวา โดเมนของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริงที่มากกวาหรือเทากับ 7 หรือ
{x  x ≥ 7}
D f =∈
และเมื่อพิจารณา =y x − 7
เนื่องจาก x − 7 ≥ 0 จะได y ≥ 0
ดังนั้น R f = { y ∈  y ≥ 0}
3) เนื่องจากในระบบจํานวนจริงไมนิยามเศษสวนที่ตัวสวนเปนศูนย
ดังนั้น 2 x − 3 ≠ 0
นั่นคือ x ≠ 3
2
3
ดังนั้น โดเมนของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริงที่ไมเทากับ
2
 3
หรือ Df = x ∈  x ≠ 
 2
และเมื่อพิจารณา y = 1
2x − 3
1
จะไดวา 2 x − 3 =
y
แสดงวา y เปนจํานวนจริงที่ไมเทากับ 0
ดังนั้น R f = { y ∈  y ≠ 0}
4) เนื่องจากในระบบจํานวนจริง จํานวนที่อยูในเครื่องหมายกรณฑที่สองตองไมเปน
จํานวนลบ
ดังนั้น x ≥ 0
จะไดวา โดเมนของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริงที่มากกวาหรือเทากับ 0 หรือ
{x  x ≥ 0}
D f =∈
และเมื่อพิจารณา y = − x
เนื่องจาก x ≥ 0 จะได − x ≤ 0 นั่นคือ y≤0
ดังนั้น R f ={ y ∈  y ≤ 0}
7. เนื่องจาก − 4 < x < 3
จะได 0 ≤ x 2 < 16 นั่นคือ −6 ≤ x 2 − 6 < 10
ดังนั้น −6 ≤ f ( x ) < 10
จะไดวา R f = { y ∈  − 6 ≤ y < 10}
1. 1) จ
2) ข
3) ง
4) ค
5) ก
2
2. 1) x)
ให f ( = x +1
7
2 13
หาคาของฟงกชัน f ที่ 3 จะได f (=
3) ( 3) +=1
7 7
จะได จุด  13  อยูบนกราฟของ f
 3, 
 7 
2
ดังนั้น จุด ( 3, 5) ไมอยูบนกราฟ =y x +1
7
2) ให f ( x ) = −2 x − 7
หาคาของฟงกชัน f ที่ −4 จะได f ( −4 ) =−2 ( −4 ) − 7 =1
จะได จุด ( −4, 1) อยูบนกราฟของ f
ดังนั้น จุด ( −4, − 5) ไมอยูบนกราฟ 2 x + y =−7
3) เนื่องจาก y = −1 เปนกราฟเสนตรงขนานแกน X ผานจุด ( 0, − 1)
ดังนั้น จุด ( 4, − 5) ไมอยูบนกราฟ y = −1
4) เนื่องจาก x = 2 เปนกราฟเสนตรงขนานแกน Y ผานจุด ( 2, 0 )
ดังนั้น จุด ( 2, 0 ) อยูบนกราฟ x = 2
5) ให f ( x ) = − x
หาคาของฟงกชัน f ที่ 1 จะได f (1) = −1
ดังนั้น จุด (1, − 1) อยูบนกราฟ x + y = 0
3. 1) ให A ( x ) เปนฟงกชันของความยาวที่มีหนวยเปนเซนติเมตร เมื่อ x เปนความยาวที่มี
หนวยเปนนิ้ว
เนื่องจาก ความยาวที่มีหนวยเปนนิ้ว เทากับ 2.54 เทาของความยาวที่มีหนวยเปนเซนติเมตร
ดังนั้น A ( x ) = 2.54 x เมื่อ x≥0 และเขียนกราฟแสดงไดดังนี้
2) ให B ( x ) เปนฟงกชันของคาขนสงสินคาซึ่งมีน้ําหนัก x กิโลกรัม จากกรุงเทพฯ

ไปยังจังหวัดที่อยูในเขตชายแดนภาคใต
เนื่องจาก คาขนสงประกอบดวยคาขนสงขั้นตน 150 บาท กับคาขนสงที่คิดตาม
น้ําหนักสินคากิโลกรัมละ 5 บาท
ดังนั้น B ( x=) 5 x + 150 เมื่อ x > 0 และเขียนกราฟแสดงไดดังนี้
3) ให C ( x ) แทนฟงกชันของรายไดของพนักงานขายสินคาที่มียอดขาย x บาท

เนื่องจาก รายไดของพนักงานขายสินคาประกอบดวยเงินเดือนประจํา 6,000 บาท
รวมกับคานายหนา 5% ของยอดขายสินคา
5
ดังนั้น ( x)
C= x + 6,000 เมื่อ x≥0 และเขียนกราฟแสดงไดดังนี้
100
4. 1) ให f ( x ) แทนฟงกชันแสดงยอดขายสินคา (ชิ้น) เมื่อเวลาผานไป x ป

f ( x ) = 12,000 + x ( 0.1)(12,000 ) = 12,000 + 1, 200x
ดังนั้น ฟงกชันแสดงยอดขายสินคาเมื่อเวลาผานไป x ป คือ =f ( x ) 12,000 + 1, 200 x
2) เนื่องจาก f ( 5 ) = 12,000 + 1, 200 ( 5 ) = 18,000
ดังนั้น ใน พ.ศ. 2565 บริษัทนี้จะมียอดขายสินคา 18,000 ชิน้
5. จากขอมูลในตารางพบวา ทุกๆ ระยะทางที่เพิ่มขึ้น 600 กิโลเมตร จะมีคาใชจายเพิ่มขึ้น
1
300 บาท นั่นคือ ทุกๆ ระยะที่เพิ่มขึ้น 1 กิโลเมตร จะมีคาใชจายเพิ่มขึ้น บาท
2
ให f ( x ) แทนฟงกชันของคาใชจายในการเดินทาง x กิโลเมตร
1
ดังนั้น f (=
x) x + 5,000
2
เขียนกราฟของฟงกชันไดดังนี้
1) คาใชจายสําหรับการเดินทางประมาณ 400 กิโลเมตร คํานวณจากการแทน x ใน

f ( x ) ดวย 400 จะได
1
f ( 400 ) = ( 400 ) + 5,000 = 5,200
2
ดังนั้น ถาเดชตองการเดินทางจากกรุงเทพฯ ไปยังจังหวัดขอนแกน เขาตองเสีย
คาใชจายประมาณ 5,200 บาท
2) ระยะทางในการเดินทาง โดยที่มีเงิน 5,500 บาท คํานวณหา x ไดจาก
1
5,500 = x + 5,000
2
x = 1,000
ดังนั้น ถามีเงิน
5,500 บาท แลวเดชจะเดินทางไดประมาณ 1,000 กิโลเมตร
3) คาใชจายสําหรับการเดินทางประมาณ 2,100 กิโลเมตร คํานวณจากการแทน x
ใน f ( x ) ดวย 2,100 จะได
1
f ( 2,100 ) = ( 2,100 ) + 5,000 = 6,050
2
นั่นคือ การเดินทาง 2,100 กิโลเมตร จะมีคาใชจายประมาณ 6,050 บาท
ดังนั้น ถาเดชมีเงิน 6,000 บาท เขาจะไมสามารถเดินทางจากจังหวัดแมฮองสอน
ไปยังจังหวัดยะลาได โดยที่เขายังขาดเงินอีกประมาณ 50 บาท
6. 1) ให C ( x ) แทนฟงกชันของตนทุนในการผลิตมะมวงอบแหง x ถุง

เนื่องจากตนทุนประกอบดวยสองสวน คือ ตนทุนขั้นต่ํา 100,000 บาท และ
ตนทุนในการผลิตถุงละ 25 บาท
ดังนั้น C (= x ) 25 x + 100,000
2) ให R ( x ) แทนฟงกชันของรายไดจากการขายมะมวงอบแหง x ถุง

เนื่องจาก ชบาแกวขายมะมวงอบแหงในราคาถุงละ 150 บาท
ดังนั้น R ( x ) = 150 x
3) ตนทุนสําหรับการผลิตมะมวงอบแหง 900 ถุง คํานวณจากการแทน x ใน C ( x )

ดวย 900 จะได
C ( 900 ) = 25 ( 900 ) + 100,000 = 122,500
นั่นคือ ชบาแกวผลิตมะมวงอบแหง 900 ถุง มีตนทุน 122,500 บาท
และรายไดสําหรับการขายมะมวงอบแหง 900 ถุง คํานวณจากการแทน x ใน R ( x )
ดวย 900 จะได
R ( 900 ) = 150 ( 900 ) = 135,000
นั่นคือ ชบาแกวขายมะมวงอบแหง 900 ถุง มีรายได 135,000 บาท
ดังนั้น ชบาแกวไดกําไรทั้งหมด 135,000 − 122,500 =
12,500 บาท
4) จุดคุมทุน คือ จุดที่รายไดเทากับตนทุน นั่นคือ
R ( x) = C ( x)
150x = 25 x + 100,000
125x = 100,000
x = 800
ดังนั้น ชบาแกวจะตองขายมะมวงอบแหง 800 ถุง จึงจะคุมทุน
5) เนื่องจาก ถาชบาแกวขายมากกวา 800 ถุง ชบาแกวจะมีรายไดมากกวาตนทุน
ดังนั้น สวนตางของตนทุนกับรายได คือ
R ( x ) − C ( x ) = 150 x − ( 25 x + 100,000 ) = 125 x − 100,000 ซึ่งจะมีสวนตางที่
เพิ่มมากขึ้น เมื่อขายมะมวงอบแหงไดมากขึ้น
7. 1) ให f ( t ) แทนฟงกชันแสดงน้ําหนักเนื้อไกที่คัดแยกโดยเครื่องคัดแยกเครื่องที่ 1
เมื่อเวลาผานไป t ชั่วโมง
เนื่องจากเครื่องที่ 1 คัดแยกน้ําหนักเนื้อไกดวยอัตราเร็วเฉลี่ย 12 ตันตอชั่วโมง
จะได f ( t ) = 12t เมื่อ 0 ≤ t ≤ 10
ให g ( t ) แทนฟงกชันแสดงน้ําหนักเนื้อไกที่คัดแยกโดยเครื่องคัดแยกเครื่องที่ 2
เมื่อเวลาผานไป t ชั่วโมง
เนื่องจากเครื่องที่ 2 คัดแยกน้ําหนักเนื้อไกดวยอัตราเร็วเฉลี่ย 16 ตันตอชั่วโมง แต
เริ่มเปดใชงานชากวาเครื่องที่ 1 อยู 2 ชั่วโมง
นั่นคือ g ( t ) = 16 ( t − 2 ) = 16t − 32 เมื่อ 2 ≤ t ≤ 10

0 ; 0≤t <2
จะได g (t ) = 
16t − 32 ; 2 ≤ t ≤ 10
เขียนกราฟแสดง f ( t ) และ g ( t ) ไดดังนี้
2) ณ เวลา 12:00 น. จะได t = 5

จะได = f ( 5 ) 12
= ( 5) 60
และ g ( 5=) 16 ( 5) − 32= 48
ดังนั้น ณ เวลา 12:00 น. เครือ่ งที่ 1 คัดแยกเนื้อไกไดมากกวา เครื่องที่ 2 และ
มากกวาอยู 12 ตัน
3) ถาเครื่องคัดแยกเครื่องที่ 2 คัดแยกน้ําหนักเนื้อไกไดมากกวาเครื่องที่ 1
จะไดวา
g (t ) > f (t )
นั่นคือ 16t − 32 > 12t
จะได t > 8
นั่นคือ เครื่องคัดแยกเครื่องที่ 2 จะสามารถคัดแยกน้ําหนักเนื้อไกไดมากกวา
เครื่องที่ 1 หลังเวลา 15:00 น.
8. 1) เขียนกราฟของฟงกชันอุปสงคและฟงกชันอุปทาน ดังนี้
จากกราฟ จะเห็นวาจุดที่กราฟของฟงกชันอุปสงคตัดกับกราฟของฟงกชันอุปทาน คือ

จุดดุลยภาพ
2) เนื่องจากราคาดุลยภาพจะเกิดขึ้นเมื่ออุปสงคเทากับอุปทาน นั่นคือ
D( p) = S ( p)
220 − 2 p = p + 90
−3 p = −130
130
p =
3
130
ดังนั้น ราคาดุลยภาพ คือ บาทตอกิโลกรัม
3
3) จากกราฟ เมื่อพิจารณาราคาขายที่นอยกวา 130 บาทตอกิโลกรัม จะไดวา อุปสงค
3
มากกวาอุปทาน นั่นคือ ปริมาณความตองการซื้อยางพารามากกวาปริมาณความ
ตองการขายยางพารา
y =( x − 4 ) − 3
2
1. 1)
เมื่อเทียบกับ y =( x − h )2 + k
จะได= a 1,=h 4 และ k = −3
นั่นคือ กราฟหงายขึ้น มีจุดยอดที่จุด ( 4, − 3) และคูกับกราฟ (ง)
− ( x − 4) + 3
2
2) y=
จะได a = −1, h =4 และ k = 3
นั่นคือ กราฟคว่ําลง มีจุดยอดที่จุด ( 4, 3) และคูกับกราฟ (ช)
y =( x + 4 ) − 3
2
3)
จะได a = 1, h = − 4 และ k = −3
นั่นคือ กราฟหงายขึ้น มีจุดยอดที่จุด ( − 4, − 3) และคูกับกราฟ (ญ)
− ( x + 4) + 3
2
4) y=
จะได a = −1, h =− 4 และ k = 3
นั่นคือ กราฟคว่ําลง มีจุดยอดที่จุด ( − 4, 3) และคูกับกราฟ (ก)
y 2 ( x − 2)
2
5) =
จะได= a 2,=h 2 และ k = 0
นั่นคือ กราฟหงายขึ้น มีจุดยอดที่จุด ( 2, 0 ) และคูกับกราฟ (ฌ)
y =( x + 3) − 4
2
6)
จะได a = 1, h = −3 และ k = − 4
นั่นคือ กราฟหงายขึน้ มีจุดยอดที่จุด ( −3, − 4 ) และคูกับกราฟ (ข)
1
− ( x + 1) − 3
2
7) y=
2
1
จะได −1 และ k = − 3
− ,h=
a=
2
นั่นคือ กราฟคว่ําลง มีจุดยอดที่จุด ( −1, − 3) และคูกับกราฟ (ค)
−2 ( x + 3) + 2
2
8) y=
จะได a = −2, h =−3 และ k = 2
นั่นคือ กราฟคว่ําลง มีจุดยอดที่จุด ( −3, 2 ) และคูกับกราฟ (ฉ)
9) y = x2 − 2 x + 3
= (x 2
− 2x + 1 + 2 )
= ( x − 1) 2
+2
จะได= a 1,=h 1 และ k = 2
นั่นคือ กราฟหงายขึ้น มีจุดยอดที่จุด (1, 2 ) และคูกับกราฟ (ซ)
10) y = 2 x 2 − 4 x + 5
(
= 2 x2 − 2 x + 1 + 3 )
= 2 ( x − 1) + 3
2
จะได= a 2,= h 1 และ k = 3
นั่นคือ กราฟหงายขึ้น มีจุดยอดที่จุด (1, 3) และคูกับกราฟ (จ)
2. 1) เขียน f ( x ) = x 2 − 4 x − 5 ใหอยูในรูป f ( x ) =( x − h )2 + k ไดดังนี้
f ( x) = (x 2
− 4x + 4 − 9)
= ( x − 2) 2
−9
จะได = a 1,=h 2 และ k = −9
เนื่องจาก a > 0
ดังนั้น กราฟของฟงกชัน f หงายขึ้น และมีจุดยอดที่จุด ( 2, − 9 ) และมีคาต่ําสุด คือ −9
หาจุดที่กราฟตัดแกน X โดยกําหนดให f ( x ) = 0
นั่นคือ x2 − 4 x − 5 = 0
( x − 5)( x + 1) = 0
จะได x = 5 หรือ x = −1
ดังนั้น กราฟตัดแกน X ที่จุด ( −1, 0 ) และ ( 5, 0 )
เขียนกราฟของ f ( x ) = x 2 − 4 x − 5 ไดดังนี้
จากกราฟ พบวา D f =  และ= R f { y y ≥ −9}

− x 2 + 6 x − 8 ใหอยูในรูป f ( x ) =( x − h ) + k ไดดังนี้
2
2) เขียน f ( x ) =
f ( x) (
= − x2 − 6 x + 9 + 1 )
= − ( x − 3) + 1
2
จะได a = −1, h = 3 และ k = 1

เนื่องจาก a < 0
ดังนั้น กราฟของฟงกชัน f คว่ําลง และมีจุดยอดที่จุด ( 3, 1) และมีคาสูงสุด คือ 1
นั่นคือ − x2 + 6 x − 8 = 0
( )
− x2 − 6 x + 8 = 0
− ( x − 4 )( x − 2 ) = 0
จะได x = 4 หรือ x = 2
ดังนั้น กราฟตัดแกน X ที่จุด ( 2, 0 ) และ ( 4, 0 )
เขียนกราฟของ f ( x ) =− x 2 + 6 x − 8 ไดดังนี้
จากกราฟ พบวา D f =  และ= R f { y y ≤ 1}

− x 2 − 2 x ใหอยูในรูป f ( x ) = a ( x − h ) + k ไดดังนี้
2
3) เขียน f ( x ) =
f ( x) (
= − x2 + 2 x + 1 + 1)
= − ( x + 1) + 1
2
จะได a = −1, h =−1 และ k = 1

เนื่องจาก a < 0
ดังนั้น กราฟของฟงกชัน f คว่ําลง และมีจุดยอดที่จุด ( −1, 1) และมีคาสูงสุด คือ 1
นั่นคือ − x2 − 2 x = 0
− x ( x + 2) = 0
จะได x = 0 หรือ x = − 2
ดังนั้น กราฟตัดแกน X ที่จุด ( −2, 0 ) และ ( 0, 0 )
เขียนกราฟของ f ( x ) =− x 2 − 2 x ไดดังนี้
-5
จากกราฟ พบวา D f =  และ= R f { y y ≤ 1}

4) เขียน f ( x ) = x 2 − 6 x + 8 ใหอยูในรูป f ( x ) = a ( x − h )2 + k ไดดังนี้
f ( x) = (x 2
− 6x + 9 −1)
= ( x − 3) 2
−1
จะได= a 1,=h 3 และ k = −1
เนื่องจาก a > 0
ดังนั้น กราฟของฟงกชัน f หงายขึ้น และมีจุดยอดที่จุด ( 3, − 1) และมีคาต่ําสุด คือ −1
นั่นคือ x2 − 6 x + 8 = 0
( x − 4 )( x − 2 ) = 0
ดังนั้น กราฟตัดแกน X ที่จุด ( 2, 0 ) และ ( 4, 0 )
เขียนกราฟของ f ( x ) = x 2 − 6 x + 8 ไดดังนี้
จากกราฟ พบวา D f =  และ = Rf {y y ≥ −1}

3. 1) ให y แทนกําไรจากการขายสินคา x ชิ้น
จะได y = x (100 − 0.1x )
= 100 x − 0.1x 2
ดังนั้น สมการแสดงกําไรจากการขายสินคา x ชิ้น คือ=y 100 x − 0.1x 2
2) จาก=y 100 x − 0.1x 2
เขียนใหอยูในรูป a ( x − h )2 + k ไดดังนี้
(
y = −0.1 x 2 − 1,000 x )
−0.1( x )
− 1,000 x + 5002 + ( 0.1)( 500 )
2
= 2
= −0.1( x − 500 ) + 25,000

2
จะได a = −0.1, h =500 และ k = 25,000

เนื่องจาก a < 0 ดังนั้น กราฟของฟงกชัน f คว่ําลง และมีจุดยอดที่จุด ( 500, 25000 )
ดังนั้น จะตองขายสินคา 500 ชิ้น จึงจะไดมีกําไรมากที่สุด 25,000 บาท
4. 1) ให f ( x ) แทนรายไดตอเดือนของเจาของหอพักแหงนี้
เมื่อ x คือ จํานวนหองวาง
จะได f ( x ) = ( 80 − x )( 4,000 + 200 x )
= 320,000 + 16,000 x − 4,000 x − 200 x 2
= −200 x 2 + 12,000 x + 320,000
ดังนั้น สมการแสดงรายไดของเจาของหอพักแหงนี้ คือ f ( x ) =
−200 x 2 + 12,000 x + 320,000
2) จาก f ( x ) = −200 x 2 + 12,000 x + 320,000
ถาตองการใหมีรายไดเดือนละ 375,000 บาท
นั่นคือ 375,000 = −200 x 2 + 12,000 x + 320,000
200 x 2 − 12,000 x + 55,000 = 0
2
x − 60 x + 275 = 0
( x − 55)( x − 5) = 0
ถา x = 5 เจาของหอพักตองคิดคาเชาหองละ 4,000 + 200 ( 5) = 5,000 บาท
ถา x = 55 เจาของหอพักตองคิดคาเชาหองละ 4,000 + 200 ( 55) =15,000 บาท
ดังนั้น ถาตองการใหมีรายไดเดือนละ 375,000 บาท เจาของหอพักตองคิดคาเชา
หองละ 5,000 บาท หรือ 15,000 บาท
3) จาก f ( x ) = −200 x 2 + 12,000 x + 320,000
( )
f ( x ) = −200 x 2 − 60 x + 900 + 500,000
= −200 ( x − 30 ) + 500,000
2
จะได a = −200, h =30 และ k = 500,000

ดังนั้น กราฟของฟงกชัน f มีจุดยอดที่จุด ( 30, 500000 )
จะไดวา เจาของหอพักตองตั้งราคาหองละ 4,000 + 200 ( 30 ) =
10,000 บาท
จึงทําใหมีรายไดมากที่สุด 500,000 บาท
5. ให f ( x ) แทนฟงกชันแสดงพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส เมื่อความยาวของดานเปน x เซนติเมตร

และ g ( x ) แทนฟงกชันแสดงพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก เมื่อความยาวของดานกวางเปน
x เซนติเมตร และดานยาวยาวกวาดานกวาง 1 เซนติเมตร
จะได f ( x ) = x 2 และ g ( x ) = x ( x + 1) = x 2 + x
1) เนื่องจากดานยาวยาว 3.5 เซนติเมตร จะได ดานกวางยาว 2.5 เซนติเมตร

จะไดวา รูปสี่เหลี่ยมมุมฉากที่มีดานกวางยาว 2.5 เซนติเมตร มีพื้นที่
( 2.5)2 + 2.5 = 8.75 ตารางเซนติเมตร
ดังนั้น รูปสีเ่ หลีย่ มมุมฉากที่มีดานยาวยาว 3.5 เซนติเมตร จะมีพื้นที่ 8.75 ตารางเซนติเมตร
2) จากรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่มีพื้นที่ 6.25 ตารางเซนติเมตร
นั่นคือ จะได x = 2.5
ดังนั้น รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่มีพื้นที่ 6.25 ตารางเซนติเมตร จะมีความยาวดานเปน
2.5 เซนติเมตร
3) ถาพื้นที่ของรูปทั้งสองตางกัน 3 ตารางเซนติเมตร
จะได ( x 2 + x ) − x 2 = 3 นั่นคือ x = 3
ดังนั้น รูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก มีพื้นที่ 12 ตารางเซนติเมตร และรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มี
พื้นที่ 9 ตารางเซนติเมตร
4) ถาความยาวดานของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสเปน x เซนติเมตร แลวผลตางของพื้นที่ทั้ง

สองรูปเปน ( x 2 + x ) − x 2 = x ตารางเซนติเมตร
ให h ( x ) แทนความสัมพันธระหวางความยาวดานของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสและผลตาง
ของพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมทั้งสอง จะไดวา h ( x ) = x
1. ให f ( x ) แทนอัตราคาบริการในการสงพัสดุของบริษัทแหงหนึ่งมีหนวยเปนบาท
เมื่อ x แทนน้ําหนักของพัสดุมีหนวยเปนกิโลกรัม จะเขียนฟงกชันของ f ( x ) ไดดังนี้
20.00 ; 0 < x ≤1
35.00 ;1 < x ≤ 2

50.00 ;2< x≤3
f ( x) = 
65.00 ;3< x ≤ 4
80.00 ;4< x≤5

95.00 ;5 < x ≤ 6
เขียนกราฟของฟงกชัน f ไดดังนี้
2. ให f ( x ) แทนอัตราคาบริการในการสงจดหมาย (ไปรษณียลงทะเบียน) ของบริษัท

แหงหนึ่งมีหนวยเปนบาท เมื่อ x แทนน้ําหนักของจดหมายมีหนวยเปนกรัม
จะเขียนฟงกชันของ f ( x ) ไดดังนี้
16.00 ; 0 < x ≤ 20
18.00 ; 20 < x ≤ 100

=f ( x ) 22.00 ; 100 < x ≤ 250
28.00 ; 250 < x ≤ 500

38.00 ; 500 < x ≤ 1,000
1) ถาตองการสงจดหมายหนัก 700 กรัม ตองเสียคาบริการ 38.00 บาท

2) ถาสงจดหมายหนึ่งฉบับเสียคาบริการ 22 บาท จดหมายฉบับนี้จะหนักเกิน 100 กรัม
แตไมเกิน 250 กรัม
3) จดหมายหนัก 500 กรัม จะเสียคาบริการ 28.00 บาท และจดหมาย 230 กรัม
จะเสียคาบริการ 22.00 บาท
นั่นคือ ทุกเดือนตองเสียคาบริการ 28.00 + 22.00 = 50.00 บาท
ดังนั้น เมื่อครบ 1 ป จะเสียคาบริการทั้งหมด 600.00 บาท
3. ให f ( x ) แทนคาโดยสารของรถโดยสารประเภทหนึ่งมีหนวยเปนบาท
เมื่อ x แทนระยะทางหนวยเปนกิโลเมตร จะเขียนฟงกชันของ f ( x ) ไดดังนี้
20 ;0 < x ≤ 2
23 ;2 < x ≤ 2.3

26 ;2.3 < x ≤ 2.6

29 ;2.6 < x ≤ 2.9
32 ;2.9 < x ≤ 3.2

=f ( x ) 35 ;3.2 < x ≤ 3.5
38 ;3.5 < x ≤ 3.8

41 ;3.8 < x ≤ 4.1

44 ;4.1 < x ≤ 4.4
47 ;4.4 < x ≤ 4.7

50 ;4.7 < x ≤ 5.0
2
1) ถาเดินทางดวยรถโดยสารตั้งแตตนสายจนสุดสาย จะตองเสียคาโดยสาร 50 บาท
2) ถาเดินทางไป 3.82 กิโลเมตร จะตองเสียคาโดยสาร 41 บาท
3) ถาจายคาโดยสารไป 38 บาท แลวระยะทางที่เปนไปไดในการเดินทางครั้งนี้เกิน

3.5 กิโลเมตร แตไมเกิน 3.8 กิโลเมตร
4) ถามัดหมี่เดินทางจากบานไปโรงเรียนเปนระยะทาง 4.5 กิโลเมตร จะตองเสีย
คาโดยสาร 47 บาท
แตถาเดินทางจากบานไปรานคาเพื่อซื้ออุปกรณกีฬาเปนระยะทาง 2.6 กิโลเมตร
จะเสียคาโดยสาร 26 บาท และเดินทางตอจากรานคาไปโรงเรียนเปนระยะทาง
1.9 กิโลเมตร จะเสียคาโดยสาร 20 บาท จะไดวา เสียคาโดยสารทั้งหมด 46 บาท
ดังนั้น มัดหมี่จะเสียคาโดยสารนอยกวาปกติ อยู 1 บาท
4. 1) ให f ( t ) แทนอัตราคาโทรออกของซิมคุยคุมมีหนวยเปนบาท เมื่อ t แทนเวลา
โทรออกหนวยเปนนาที
0.75 ;0 < t ≤ 1
1.50 ;1 < t ≤ 2

2.25 ;2 < t ≤ 3

3.00 ;3 < t ≤ 4
3.75 ;4 < t ≤ 5

=
จะได f ( t ) 4.50 ;5 < t ≤ 6
5.25 ;6 < t ≤ 7

6.00 ;7 < t ≤ 8

6.75 ;8 < t ≤ 9
7.50 ;9 < t ≤ 10

 
ให g ( t ) แทนอัตราคาโทรออกของซิมคุยสนุกมีหนวยเปนบาท เมื่อ t แทนเวลา
โทรออกหนวยเปนนาที
3 ;0 < t ≤ 2
3.5 ;2 < t ≤ 3

4 ;3 < t ≤ 4

4.5 ;4 < t ≤ 5

5 ;5 < t ≤ 6
จะได g (t ) = 
5.5 ;6 < t ≤ 7
6 ;7 < t ≤ 8

6.5 ;8 < t ≤ 9
7 ;9 < t ≤ 10



เขียนกราฟของ f และ g ไดดังนี้
2 4 6 8 10
2) จากกราฟ สําหรับผูที่ใชโทรศัพทสําหรับโทรออกไมเกิน 5 นาที ควรจะใชซิมคุยคุม

จึงจะประหยัดกวา
3) คาโทรออกของทั้งสองซิมจะเทากัน เมื่อโทรออกเปนระยะเวลาเกิน 7 นาที แตไมเกิน
8 นาที
4) ซิมคุยคุมจะประหยัดกวา เมื่อใชโทรออกไมเกิน 7 นาที และซิมคุยสนุกจะประหยัดกวา
เมื่อใชเวลาโทรออกมากกวา 8 นาที
1. 1) แทน x ใน f ( x ) = 3x ดวย −3, − 2, − 1, 0, 1, 2 และ 3 จะได
x −3 −2 −1 0 1 2 3
1 1 1
f ( x) 1 3 9 27
27 9 3
 1   1  1
( x, f ( x ) )  −3,
 27


 −2, 
 9
 −1, 
 3
( 0, 1) (1, 3) ( 2, 9 ) ( 3, 27 )
เขียนคูอันดับในตาราง และเมื่อให x เปนจํานวนจริง จะเขียนกราฟไดดังนี้
โดเมนของฟงกชัน คือ เซตของจํานวนจริง

x
2) แทน x ใน f ( x ) =  1  ดวย −3, − 2, − 1, 0, 1, 2 และ 3 จะได
3  
x −3 −2 −1 0 1 2 3
1 1 1
f ( x) 27 9 3 1
3 9 27
 1  1  1 
( x, f ( x ) ) ( −3, 27 ) ( −2, 9 ) ( −1, 3) ( 0, 1)  1, 
 3
 2, 
 9
 3, 
 27 

3) แทน x ใน f ( x=) 2x + 1 ดวย −3, − 2, − 1, 0, 1, 2 และ 3 จะได

x −3 −2 −1 0 1 2 3
9 5 3
f ( x) 2 3 5 9
8 4 2
 9  5  3
( x, f ( x ) )  −3, 
 8 
 −2, 
 4
 −1, 
 2
( 0, 2 ) (1, 3) ( 2, 5) ( 3, 9 )

เรนจของฟงกชัน คือ เซตของจํานวนจริงที่มากกวา 1
4) แทน x ใน f ( x=) 3x − 1 ดวย −3, − 2, − 1, 0, 1, 2 และ 3 จะได

x −3 −2 −1 0 1 2 3
f ( x) 26 8 2
− − − 0 2 8 26
27 9 3
( x, f ( x ) ) 
 −3, −
26 

 8
 −2, − 
 2
 −1, −  ( 0, 0 ) (1, 2 ) ( 2, 8) ( 3, 26 )
 27   9  3

เรนจของฟงกชัน คือ เซตของจํานวนจริงที่มากกวา −1
5) แทน x ใน f ( x ) = 2 x −1 ดวย −3, − 2, − 1, 0, 1, 2 และ 3 จะได

x −3 −2 −1 0 1 2 3
f ( x) 1 1 1 1
1 2 4
16 8 4 2
( x, f ( x ) )  1 
 −3, 
 1
 −2, 
 1
 −1, 
 1
 0,  (1, 1) ( 2, 2 ) ( 3, 4 )
 16   8  4  2

2. ให x = 10
จะได f (10 ) = 4,000 (1.03)10 ≈ 5,375.67
นั่นคือ ใน 10 ปขางหนา เมืองนี้จะมีประชากรประมาณ 5,375 คน
ให x = 20
จะได f ( 20 ) = 4,000 (1.03)20 ≈ 7,224.44
นั่นคือ ใน 20 ปขางหนา เมืองนี้จะมีประชากรประมาณ 7,224 คน
3. 1) เมื่อครบ 3 ป ชายคนนี้จะตองชําระเงินคืนใหธนาคารทั้งหมด
f ( 3) = 850,000 (1.08 )
3
= 1,070,755.2 บาท
โดยคิดเปนดอกเบี้ย 1,070,755.2 − 850,000 = 220,755.2 บาท
2) แทน n ใน f ( n ) = 850,000 (1.08)n ดวย 1, 2, 3, 4 และ 5 จะได คูอันดับดังตาราง
n f (n)
1 918,000
2 991,440
3 1,070,755.2
4 1,156,415.62
5 1,248,928.87
จากตาราง เขียนกราฟไดดังนี้
1. 1) เปนฟงกชัน
2) เปนฟงกชัน
3) ไมเปนฟงกชัน
4) ไมเปนฟงกชัน
2. 1) ไมเปนฟงกชัน เพราะมีคูอับดับที่มีสมาชิกตัวหนาเหมือนกัน แตตัวหลังตางกัน
คือ ( 4, d ) และ ( 4, e )
2) ไมเปนฟงกชัน เพราะมีคูอันดับที่มีสมาชิกตัวหนาเหมือนกัน แตตัวหลังตางกัน
เชน ( 3, 0 ) และ ( 3, 1)
3) เปนฟงกชัน
3. จาก f ( x ) = x 2 + 3x − 5
จะได f ( 0) = ( 0 )2 + 3 ( 0 ) − 5 = −5
f ( −1) = ( −1)2 + 3 ( −1) − 5 = −7
f ( 3) = ( 3)2 + 3 ( 3) − 5 = 13
f ( a ) = a 2 + 3a − 5
4. 1) พิจารณา f ( x ) = −3 x − 4
จะเห็นวา ไมวาแทน x ดวยจํานวนจริงใดก็จะสามารถหา f ( x ) ไดเสมอ
ดังนั้น โดเมนของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริง หรือ D f = 
หาเรนจของฟงกชัน f โดยให y = −3 x − 4
y+4
จะไดวา x= − ซึ่งเห็นวา ไมวาแทน y เปนจํานวนจริงใดก็จะสามารถหา x
3
ที่คูกับ y ไดเสมอ
ดังนั้น เรนจของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริง หรือ Rf = 
2) เนื่องจากในระบบจํานวนจริง จํานวนในเครื่องหมายกรณฑที่สองตองไมเปนจํานวนจริงลบ
ดังนั้น x − 2 ≥ 0 นั่นคือ x ≥ 2
ดังนั้น โดเมนของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริงที่มากกวาหรือเทากับ 2
ให =y x − 2
เนื่องจาก x − 2 ≥ 0 จะได y ≥ 0
ดังนั้น เรนจของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริงที่มากกวาหรือเทากับ 0
2
3) พิจารณา f ( x ) = x จะเห็นวา ไมวาแทน x ดวยจํานวนจริงใดก็จะสามารถหา
2
f ( x ) ไดเสมอ
ดังนั้น โดเมนของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริง
x2
และพิจารณา y=
2
เนื่องจาก x 2 ≥ 0 จะได y ≥ 0
4) พิจารณา f ( x ) = 2 x 2 จะเห็นวา ไมวาแทน x ดวยจํานวนจริงใดก็จะสามารถหา
f ( x ) ไดเสมอ
ดังนั้น โดเมนของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริง
และพิจารณา y = 2 x 2
เนื่องจาก x 2 ≥ 0 จะได y ≥ 0
5. 1) ให f ( x ) = −5 x + 2
เมื่อแทน x ดวย 0 จะได f ( 0 ) = 2 นั่นคือ จุดที่กราฟของ f ตัดแกน Y คือจุด ( 0, 2 )
2
ถา f ( x ) = 0 จะได x= นั่นคือ จุดที่กราฟของ f ตัดแกน X คือจุด  2 , 0 
5 5 
เขียนกราฟของ f ( x ) =−5 x + 2 ไดดังนี้
จากกราฟ จะไดวา โดเมนของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริง

และ เรนจของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริง
2) ให f ( x=) 5 x + 2
เมื่อแทน x ดวย 0 จะได f ( 0 ) = 2 นั่นคือ จุดที่กราฟของ f ตัดแกน Y คือจุด ( 0, 2 )
2
ถา f ( x ) = 0 จะได x= − นั่นคือ จุดที่กราฟของ f ตัดแกน X คือจุด  − 2 , 0 
5  5 
เขียนกราฟของ f ( x=) 5x + 2 ไดดังนี้
จากกราฟ จะไดวา โดเมนของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริง

และ เรนจของฟงกชัน f คือ เซตของจํานวนจริง
3) ให f ( x ) =− x 2 − 6 x − 10
(
f ( x ) = − x2 + 6 x + 9 − 1 )
= − ( x + 3) − 1
2
จะได a = −1, h = −3 และ k = −1

เนื่องจาก a < 0 ดังนั้น กราฟของฟงกชัน f จะคว่ําลงและมีจุดยอดที่จุด ( −3, − 1)
เขียนกราฟของ f ( x ) = − x 2 − 6 x − 10 ไดดังนี้
จากกราฟ จะไดวา โดเมนของฟงกชัน คือ เซตของจํานวนจริง

และเรนจของฟงกชัน คือ { y y ≤ −1}
4) ให f ( x ) = x 2 − 6 x − 10
f ( x) = (x 2
)
− 6 x + 9 − 19
= ( x − 3) 2
− 19
จะได = a 1,=h 3 และ k = −19
เนื่องจาก a > 0 ดังนั้น กราฟของฟงกชัน f จะหงายขึ้นและมีจุดยอดที่จุด ( 3, − 19 )
เขียนกราฟของ f ( x ) = x 2 − 6 x − 10 ไดดังนี้

และเรนจของฟงกชัน คือ { y y ≥ −19}
x
1
5) แทน x ใน f ( x ) =−1 −   ดวย −3, − 2, − 1, 0, 1, 2 และ 3 จะไดคูอันดับดังตาราง
2
x −3 −2 −1 0 1 2 3
3 5 9
f ( x) −9 −5 −3 −2 − − −
2 4 8
3 5 9
( x, f ( x ) ) ( −3, − 9 ) ( −2, − 5) ( −1, − 3) ( 0, − 2 ) 1, − 2  
 2, − 
4

 3, − 
8
   
x
1
เขียนกราฟของ f ( x ) =−1 −   ไดดังนี้
2

และเรนจของฟงกชัน คือ { y y < −1}
x
1
6) แทน x ใน f ( x ) = 1−   ดวย −3, − 2, − 1, 0, 1, 2 และ 3 จะไดคูอันดับดังตาราง
2
x −3 −2 −1 0 1 2 3
1 3 7
f ( x) −7 −3 −1 0
2 4 8
( x, f ( x ) ) (
−3, − 7 ) ( −2, − 3) ( −1, − 1) ( 0, 0 )  1  3  7
1,   2,   3, 
 2  4  8
x
1
เขียนกราฟของ f ( x )= 1 −   ไดดังนี้
2

และเรนจของฟงกชัน คือ { y y < 1}
6. 1) (ง)
2) (ฉ)
3) (ก)
4) (จ)
5) (ข)
6) (ค)
7. จากกราฟ จะไดวา ศจีขับรถโดยเพิ่มอัตราเร็วจาก 0 กิโลเมตรตอชั่วโมง ถึง 80 กิโลเมตรตอ
ชั่วโมง เปนเวลา 1 ชั่วโมง แลวจึงขับรถดวยอัตราเร็วคงที่ 80 กิโลเมตรตอชั่วโมง เปนเวลา
3 ชั่วโมง จากนั้นจึงลดอัตราเร็วจนรถหยุดในเวลา 4 ชั่วโมง
8. 1) ให f ( x=) ax + b แทนฟงกชันแสดงราคาของคอมพิวเตอรเมื่อเวลาผานไป x ป

โดยที่ a และ b เปนคาคงตัว
จากโจทย f ( 0 ) = 50,000 จะได b = 50,000
และ f ( 5) = 5,000 จะได
5,000 = 5a + 50,000
a = −9,000
ดังนั้น ฟงกชันแสดงราคาของคอมพิวเตอรเมื่อเวลาผานไป x ป คือ f ( x ) =
−9,000 x + 50,000
2) ให d แทนคาเสื่อมราคาตอป จะได
50,000 − ( −9,000 x + 50,000 )
d =
x
50,000 + 9,000 x − 50,000

=
x
= 9,000
ดังนั้น คาเสื่อมราคาตอปของคอมพิวเตอรของบริษัทแหงนี้ เทากับ 9,000 บาท
3) หาราคาทุนของอุปกรณสํานักงานนี้ จากการแทน x ดวย 0 ใน g ( x ) จะได
g ( 0 ) = 19, 200 − 3, 200 ( 0 )
= 19,200
ดังนั้น ราคาทุนของอุปกรณสํานักงานนี้ เทากับ 19,200 บาท
ถาให d แทนคาเสื่อมราคาตอป
19, 200 − (19, 200 − 3, 200x )
จะได d =
x
19, 200 − 19, 200 + 3, 200x
=
x
= 3,200
ดังนั้น คาเสื่อมราคาตอปของอุปกรณสํานักงานนี้ เทากับ 3,200 บาท
9. จากขณะที่นักดําน้ําอยูที่ความลึก 40 ฟุต เมื่อความดันน้ําทะเลเพิ่มขึ้น 0.45 psi ทุก ๆ ความลึก
หนึ่งฟุต และความดันที่ผิวน้ําทะเลประมาณ 14.7 psi
จะได=วา a 0.45,= x 40 และ b = 14.7
นั่นคือ f ( x ) = 0.45 ( 40 ) + 14.7
= 32.7 psi
ดังนั้น ความดันน้ําทะเลที่ความลึก 40 ฟุต เปน 32.7 psi
10. 1) ให f ( x= ) mx + b เปนฟงกชันรายไดของพนักงานบริษัทแหงนี้ เมื่อไดคาเบี้ยเลี้ยง
และคาพาหนะ b บาท และไดคานายหนารอยละ m ของยอดขาย
จากโจทย กนกและอานันท มียอดขาย 200,000 บาท และ 150,000 บาท ตามลําดับ
จากคานายหนารอยละ m
จะไดวา มียอดขาย 100 บาท จะไดคานายหนา m บาท
ถากนกมียอดขาย 200,000 บาท จะไดคานายหนา m ⋅ 200,000 = 2,000m บาท
100
และอานันทมียอดขาย 150,000 บาท จะไดคานายหนา m ⋅150,000 = 1,500m บาท
100
จากโจทย กนกและอานันท ไดรับเงินจากบริษัท 34,000 บาท และ 28,000 บาท ตามลําดับ
จะไดวา 34,000 = 2,000m + b ---------- (1)
28,000 = 1,500m + b ---------- ( 2 )
จาก (1) และ ( 2 ) จะได
6,000 = 500m
m = 12
ดังนั้น บริษัทจายคานายหนาใหกับพนักงานรอยละ 12
2) จาก 34,000 = 2,000 m + b และ m = 12
จะได 34,000 = 2,000 (12 ) + b
b = 10,000
ดังนั้น บริษัทจายคาเบี้ยเลี้ยงและคาพาหนะใหกับกนกและอานันทเปนเงินคนละ
10,000 บาท
12
3) ฟงกชันแสดงรายไดที่พนักงานไดรับแตละเดือน คือ f=( x) x + 10,000
100
เมื่อ x คือ ยอดขายที่พนักงานแตละคนขายได
11. 1) ให s ( t ) เปนระยะทางที่รถไฟแลนไดใน t ชั่วโมง
เนื่องจากรถไฟสายเหนือแลนดวยอัตราเร็วเฉลี่ย 50 กิโลเมตรตอชั่วโมง
จะได s ( t ) = 50t เมื่อ t ≥ 0
และเขียนกราฟของ s ( t ) ไดดังนี้
2) ในที่นี้ t =5 จะได
s ( 5) = 50 ( 5 )
= 250
ดังนั้น ระยะทางจากสถานีรถไฟหัวลําโพงถึงสถานีนครสวรรค เทากับ 250 กิโลเมตร
12. 1) ให y เปนจํานวนชิ้นของขนมที่ขายได เมื่อ x เปนราคาขนม ( x > 35)
นั่นคือ ราคาขนมเพิ่มขึ้น x − 35 บาท จะทําใหขายขนมไดลดลง 2 ( x − 35) ชิ้น
จะได y = 100 − 2 ( x − 35)
= 100 − 2 x + 70
= 170 − 2x
ดังนั้น สมการแสดงความสัมพันธของจํานวนชิ้นที่ขายไดกับราคาขนม คือ=y 170 − 2 x
เมื่อ y เปนจํานวนชิ้นของขนมที่ขายได และ x เปนราคาขนม
2) ให f ( x ) แทนฟงกชันแสดงจํานวนเงินที่ขายไดทั้งหมด เมื่อ x เปนราคาขนม
จะได f ( x ) = (170 − 2x ) x
= 170 x − 2 x 2
( x)
ดังนั้น ฟงกชันแสดงจํานวนเงินที่ขายไดทั้งหมด คือ f = 170 x − 2 x 2
เมื่อ x เปนราคาขนม
3) ให f ( x ) = 3,000 จะได

3,000 = 170 x − 2 x 2
2 x 2 − 170 x + 3,000 = 0
2
x − 85 x + 1,500 = 0
( x − 25)( x − 60 ) = 0
นั่นคือ x = 25 หรือ x = 60
เนื่องจาก x เปนราคาขาย ซึ่งมีคามากกวา 35 บาท
จะได x = 60
ดังนั้น ถาพิภพตองการใหมีรายไดจากการขายขนมวันละ 3,000 บาท เขาจะตอง
ขายขนมราคาชิ้นละ 60 บาท
4) จาก f = ( x ) 170 x − 2 x 2
2
 2  85   7, 225
f ( x) = −2  x − 85 x +    +
  2   2

2
 85  7, 225
= −2  x −  +
 2 2
85 7, 225
จะได a = −2, h = และ k =
2 2
เนื่องจาก a < 0 นั่นคือ กราฟของฟงกชัน f จะคว่ําลงและมีจุดยอดที่จุด
 85 7225 
 ,  หรือ ( 42.5, 3612.5)
 2 2 
แตเนื่องจากพอคาคนนี้เพิ่มราคาขายชิ้นละ 1 บาท จึงพิจารณาคา x ที่ 42 และ 43
ถา x = 42 จะไดวา f ( 42 ) = 3,612
และถา x = 43 จะไดวา f ( 43) = 3,612
ดังนั้น ตองขายขนมราคาชิ้นละ 42 หรือ 43 บาท จึงจะมีรายไดสูงสุด 3,612 บาท
13. 1) ให x แทนความกวางของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก
y แทนความยาวของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก
และ A ( x ) แทนฟงกชันแสดงพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก
เนื่องจากรั้วทั้งหมดยาว 120 เมตร
จะได 2x + y = 120
y = 120 − 2x
พื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากนี้ คือ xy = x (120 − 2 x ) = 120 x − 2 x 2

จะได A= ( x ) 120 x − 2 x 2
ดังนั้น ฟงกชันแสดงพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากที่ไดจากการลอมรั้ว คือ
A=( x ) 120 x − 2 x 2 เมื่อ x แทนความกวางของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก
2) จาก A= ( x ) 120 x − 2 x 2
( )
A ( x ) = −2 x 2 − 60 x + 900 + 1,800
= −2 ( x − 30 ) + 1,800
2
จะได a = −2, h = 30 และ k = 1,800

เนื่องจาก a < 0 นั่นคือ กราฟของฟงกชัน A จะคว่ําลงและมีจุดยอดที่จุด ( 30, 1800 )
ดังนั้น พื้นที่ที่มากที่สุดที่จะลอมรั้วไดเปน 1,800 ตารางเมตร
14. พื้นที่ 30 ไร เทากับ 48,000 ตารางเมตร
ให x แทนความกวางของพื้นที่รูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก
y แทนความยาวของพื้นที่รูปสี่เหลี่ยมุมฉาก
จะได xy = 48,000 นั่นคือ y = 48,000

x
คาใชจายในการลอมรั้วคือ 2 x (1, 200 ) + 2 y (1,000 )
= 2, 400 x + 2,000 y
 48,000 
= 2, 400 x + 2,000  
 x 
 40,000 
= 2, 400  x + 
 x 
 2
 200   
( )
2
= 2, 400   x − 400 +     + 400 
  x  
  
  200   200  
2 
( ) ( )
2

= 2, 400  x − 2 x   +   + 400 
  x   x   
 
2
 200  
= 2, 400   x −  + 400 
 x  
 
2
 200  
ให f ( x ) = 2, 400   x −
  + 400 

 x 
200
จะได f ( x) มีคาต่ําสุด เมื่อ x− 0
=
x
นั่นคือ x = 200 และ y = 240
ดังนั้น จะตองลอมรั้วใหมีความกวาง 200 เมตร และยาว 240 เมตร จึงจะเสีย
คาใชจายนอยที่สุดและคาใชจายนอยที่สุดเปน 960,000 บาท
15. 1) ให f ( x ) แทนฟงกชันแสดงอุณหภูมิที่มีหนวยเปนองศาฟาเรนไฮต
เมื่อ x แทนอุณหภูมิที่มีหนวยเปนองศาเซลเซียส
เนื่องจาก f ( x ) เปนฟงกชันเชิงเสน จะได f ( x=) ax + b เมื่อ a และ b เปนคาคงตัว
จากจุดเยือกแข็งของน้ําบริสุทธิ์ คือ 0°C หรือ 32°F จะได f ( 0 ) = 32
แทน x ดวย 0 ใน f ( x=) ax + b จะได
f ( 0) = a ( 0) + b = b
เนื่องจาก f ( 0 ) = 32 จะได b = 32
ดังนั้น f ( x=) ax + 32
จากจุดเดือดของน้ําบริสุทธิ์ คือ 100°C หรือ 212°F จะได f (100 ) = 212
แทน x ดวย 100 ใน f ( x=) ax + 32 จะได
จะได f (100 ) = a (100 ) + 32 = 100a + 32
9
เนื่องจาก f (100 ) = 212 จะได 100a + 32 = 212 นั่นคือ a =
5
9
จะไดวา f (=
x) x + 32
5
ดังนั้น ฟงกชันแสดงอุณหภูมิที่มีหนวยเปนองศาฟาเรนไฮต เมื่อ x แทนอุณหภูมิที่
9
มีหนวยเปนองศาเซลเซียส คือ f ( =
x) x + 32
5
2) ให g ( x ) แทนฟงกชันแสดงอุณหภูมิที่หนวยเปนองศาเซลเซียส
เมื่อ x แทนอุณหภูมิที่มีหนวยเปนองศาฟาเรนไฮต
เนื่องจาก g ( x ) เปนฟงกชันเชิงเสน จะได g ( x=) ax + b เมื่อ a และ b เปนคาคงตัว
จากจุดเยือกแข็งของน้ําบริสุทธิ์ คือ 0°C หรือ 32°F จะได g ( 32 ) = 0
แทน x ดวย 32 ใน g ( x=) ax + b จะได
g ( 32 ) = 32a + b
เนื่องจาก g ( 32 ) = 0 จะได=0 32a + b นั่นคือ b = −32a
ดังนั้น g ( x ) =ax − 32a =a ( x − 32 )
จากจุดเดือดของน้ําบริสุทธิ์ คือ 100°C หรือ 212°F จะได g ( 212 ) = 100
แทน x ดวย 212 ใน g (= x ) a ( x − 32 ) จะได
g ( 212 ) = a ( 212 − 32 ) = 180a
5
เนื่องจาก g ( 212 ) = 100 จะได 180a = 100 นั่นคือ a=
9
5
จะไดวา g (=
x) ( x − 32 )
9
ดังนั้น ฟงกชันแสดงอุณหภูมิที่มีหนวยเปนองศาเซลเซียส เมื่อ x แทนอุณหภูมิที่
5
มีหนวยเปนองศาฟาเรนไฮต คือ g (=
x) ( x − 32 )
9
9 5
3) จาก x)
f (= x + 32 x)
และ g (= ( x − 32 )
5 9
เขียนกราฟไดดังนี้
จะเห็นวา กราฟของ f และ g เปนภาพสะทอนของกันและกัน โดยมีเสนตรง y=x

เปนเสนสะทอน
4) ถาวัดอุณหภูมิของน้ําบริสุทธิ์ได 117°F
5
นั่นคือ แทน x ดวย 117 ใน g (=
x) ( x − 32 ) จะได
9
5
g (117 ) = (117 − 32 ) ≈ 47.22
9
ดังนั้น ถาอุณหภูมิของน้ําบริสุทธิ์วัดได 117°F จะคิดเปน 47.22°C โดยประมาณ
5) ถาวัดอุณหภูมิของน้ําบริสุทธิ์ได 30°C
9
นั่นคือ แทน x ดวย 30 ใน f ( =
x) x + 32 จะได
5
9
f ( 30 ) ( 30 ) + 32 = 86
=
5
ดังนั้น ถาอุณหภูมิของน้ําบริสุทธิ์วัดได 30°C จะคิดเปน 86°F
16. 1) ให x แทนความยาวดานของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่ตัดออก (นิ้ว)
และ V ( x ) แทนปริมาตรของกลอง
จากกลองที่พับมีความยาว 15 − 2x นิ้ว ความกวาง 10 − 2x นิ้ว และสูง x นิ้ว
จะได V ( x ) = (10 − 2 x )(15 − 2 x ) x
ดังนั้น ฟงกชันแสดงความจุของกลอง เมื่อ x แทนความยาวดานของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส
ที่ถูกตัดออก คือ V ( x ) =
(10 − 2 x )(15 − 2 x ) x
2) เนื่องจาก กลองกวาง 10 − 2x นิ้ว และยาว 15 − 2x นิ้ว
จะได 10 − 2 x > 0 และ 15 − 2 x > 0
15
นั่นคือ x<5 และ x<
2
นั่นคือ 0 < x < 5
ดังนั้น โดเมนของฟงกชัน V ( x ) คือ { x 0 < x < 5}
3) เนื่องจาก โดเมนของ V ( x ) คือ { x 0 < x < 5} และ x เปนจํานวนเต็ม

ดังนั้น x ∈{1, 2, 3, 4}
จะได V (1) = (10 − 2 (1) ) (15 − 2 (1) ) (1) = 104
V ( 2 ) = (10 − 2 ( 2 ) ) (15 − 2 ( 2 ) ) ( 2 ) = 132
V ( 3) = (10 − 2 ( 3) ) (15 − 2 ( 3) ) ( 3) = 108
V ( 4 ) = (10 − 2 ( 4 ) ) (15 − 2 ( 4 ) ) ( 4 ) = 56
ดังนั้น กลองจะมีความจุมากที่สุด เมื่อ x เปน 2 และมีความจุ 132 ลูกบาศกนิ้ว
4) เขียนกราฟของฟงกชัน V ( x ) ไดดังนี้
5) ในการหาคา x ที่ทําใหกลองมีปริมาตรเทากับ 100 ลูกบาศกนิ้ว

สามารถทําไดโดยเขียนเสนตรง y = 100 ลงในกราฟขอ 4) จะไดจุดตัด ดังรูป
ดังนั้น กลองจะมีความจุ 100 ลูกบาศกนิ้ว เมื่อดานของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสยาว

ประมาณ 0.94 นิ้ว หรือ 3.18 นิ้ว
17. เขียนฟงกชันในรูป f ( x ) เมื่อ x แทนระยะเวลาที่จอด และ f ( x ) แทนคาบริการ
จอดรถในสนามบินแหงนี้ ดังนี้
35 ; 0 < x ≤ 1.1
55 ; 1.1 < x ≤ 2.1

75 ; 2.1 < x ≤ 3.1
f ( x) = 
95 ; 3.1 < x ≤ 4.1
115 ; 4.1 < x ≤ 5.1

  
18. เขียนฟงกชันในรูป f ( x ) เมื่อ x แทนระยะเวลาในการจอดรถที่อาคารจอดรถแหงนี้

ในหนวยชั่วโมง และ f ( x ) แทนอัตราคาบริการจอดรถของอาคารจอดรถแหงนี้ใน
หนวยบาท ดังนี้
0 ;0< x ≤3
30 ;3< x ≤ 4

60 ;4< x≤5

90 ;5< x ≤ 6

=f ( x ) 120 ;6< x ≤7
150 ;7 < x ≤8

200 ;8 < x ≤ 9

250 ; 9 < x ≤ 10
  
19. เขียนฟงกชันในรูป f ( x ) เมื่อ x แทนระยะทาง และ f ( x ) แทนคาโดยสาร ดังนี้

35 ; 0 < x < 1.01
38 ; 1.01 ≤ x < 1.11

41 ; 1.11 ≤ x < 1.21
f ( x) = 
44 ; 1.21 ≤ x < 1.31
47 ; 1.31 ≤ x < 1.41

  
20. ในที่นี้ x = 6
จะไดจํานวนประชากรใน พ.ศ. 2565 คือ 86 (1.021)6 ≈ 97.42 ลานคน
21. ในที่นี้ x = 12
จะไดจํานวนแบคทีเรียเมื่อเวลาผานไป 12 ชั่วโมง คือ
12
25,000
= (1.125) 3 25,000 (1.125)4 ≈ 40,045 เซลล
22. 1) ความสัมพันธระหวางจํานวนสินคาที่ซื้อและคาใชจายทั้งหมดมีกราฟเปนเสนตรง
เพราะสินคาทุกชิ้นในรานมีราคาเทากัน อัตราการเพิ่มของคาใชจายจึงเพิ่มตาม
จํานวนสินคาที่ซื้อเพิ่มมากขึ้นเปนอัตราคงที่
2) จากโจทย จะไดจุด ( 26, 880 ) และ ( 30, 1000 ) อยูบนกราฟเสนตรง
ซึ่งจะไดกราฟมีลักษณะดังรูป
3) ในการหาคาใชจายทั้งหมด เมื่อซื้อสินคา 10 ชิ้น

สามารถทําไดโดย เขียนเสนตรง x = 10 ลงในกราฟขอ 2) จะไดจุดตัดดังรูป
ดังนั้น เมื่อซื้อสินคา 10 ชิ้น จะเสียคาใชจายทั้งหมด 400 บาท
4) เนื่องจากซื้อสินคา 26 ชิ้น มีคาใชจายทั้งหมด 880 บาท โดยมีคาสงสินคา 100 บาท

นั่นคือ คาสินคา 26 ชิ้นที่ไมรวมคาสงเปนเงิน 780 บาท
780
ดังนั้น สินคาราคาชิ้นละ = 30 บาท
26
5) ให f ( x ) แทนฟงกชันแสดงคาใชจายทั้งหมด เมื่อซื้อสินคา x ชิ้น
จากสินคาราคาชิ้นละ 30 บาท และคิดคาสงสินคาแตละครั้ง 100 บาท
จะได f (= x ) 30 x + 100
ดังนั้น ฟงกชันแสดงคาใชจายทั้งหมด คือ f (=
x ) 30 x + 100 เมื่อซื้อสินคา x ชิ้น
6) ถามีเงิน 3,000 บาท แสดงวา f ( x ) = 3,000
จะได 3,000 = 30 x + 100
x ≈ 96.67
นั่นคือ ถามีเงิน 3,000 บาท จะซื้อสินคาไดมากที่สุด 96 ชิ้น
23. 1) จากโจทย จะไดจุด (1, 500 ) , ( 3, 1300 ) และ ( 6, 2500 ) อยูบนกราฟ
ซึ่งสามารถเขียนกราฟไดดังนี้
จะไดวาความสัมพันธระหวางเวลาและระยะทางที่เครื่องบินลํานี้บินไดมีกราฟเปน
เสนตรง เพราะเครื่องบินลํานี้บินดวยอัตราเร็วคงที่
2) ในการหาระยะทางที่เครื่องบินลํานี้บินได เมื่อเวลาผานไป 2 ชั่วโมง

ดังนั้น เมื่อเครื่องบินบินดวยอัตราเร็วคงที่เปนเวลา 2 ชั่วโมง จะบินไดระยะทาง

900 กิโลเมตร
3) ให f ( x ) แทนฟงกชันแสดงระยะทางที่เครื่องบินลํานี้บินได เมื่อบินดวยอัตราเร็วคงที่
เปนเวลา x ชั่วโมง
จาก f ( x ) เปนฟงกชันเชิงเสน จะได f ( x=) ax + b เมื่อ a และ b เปนคาคงตัว
จากเครื่องบินบินดวยอัตราเร็วคงที่เปนเวลา 1 และ 3 ชั่วโมง จะบินไดระยะทาง 500
และ 1,300 กิโลเมตร ตามลําดับ
แทน x ดวย 1 ใน f ( x ) จะได f (1) = a (1) + b = a + b
จาก f (1) = 500 จะได
500 = a + b --------- (1)
และแทน x ดวย 3 ใน f ( x ) จะได f ( 3) = a ( 3) + b = 3a + b
จาก f ( 3) = 1,300 จะได
1,300 = 3a + b --------- ( 2 )
จาก (1) และ ( 2 ) จะได a = 400 และ b = 100
จะได f= ( x ) 400 x + 100

( x ) 400 x + 100
ดังนั้น ฟงกชันแสดงระยะทางที่เครื่องบินลํานี้บินได คือ f=
เมื่อบินดวยอัตราเร็วคงที่เปนเวลา x ชัว่ โมง
4) ระยะทางทั้งหมดกอนที่เครื่องบินจะบินดวยอัตราเร็วคงที่ คือ 100 กิโลเมตร
24. 1) จากโจทย จะไดจุด (1, 5) , ( 3, 15) และ ( 5, 25) อยูบนกราฟ
จะไดวา ความสัมพันธระหวางเวลาและความสูงของระดับน้ําในบอเปนกราฟเสนตรง
เพราะ ภานุเปดน้ําใสบอดวยอัตราเร็วคงที่
2) ในการหาความสูงของระดับน้ําในบอ เมื่อเปดน้ําดวยอัตราเร็วคงที่ 7 นาที
ดังนั้น ถาเปดน้ําดวยอัตราเร็วคงที่เปนเวลา 7 นาที ความสูงของระดับน้ําในบอสูง

35 เซนติเมตร
3) ให f ( x ) แทนฟงกชันแสดงความสูงของระดับน้ําในบอ เมื่อเปดน้ําดวยอัตราเร็วคงที่
เปนเวลา x นาที
จะได f ( x ) = 5 x
ดังนั้น ฟงกชันแสดงความสูงของระดับน้ําในบอ คือ f ( x ) = 5 x เมื่อเปดน้ําดวยอัตราเร็ว
คงที่เปนเวลา x นาที
4) เมื่อเปดน้ําดวยอัตราเร็วคงที่เปนเวลา 23 นาที
จะได ความสูงของระดับน้ําในบอเปน 5 ( 23) = 115 เซนติเมตร
ดังนั้น น้ําไมลนบอ และระดับน้ําอยูต่ํากวาขอบบอ 15 เซนติเมตร
5) ถาน้ําเต็มบอ แสดงวา f ( x ) = 130
จะได 5x = 130
x = 26
ดังนั้น ตองเปดน้ําดวยอัตราเร็วคงที่เปนเวลา 26 นาที น้ําจึงจะเต็มบอ
25. 1) จากโจทย จะไดจุด (1, 1) , ( 2, 3) , ( 3, 7 ) และ ( 4, 15) อยูบนกราฟ

จะไดวา ความสัมพันธระหวางเวลาที่ผานไปและน้ําหนักที่เพิ่มขึ้นมีกราฟใกลเคียง
กับกราฟของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล การเพิ่มขึ้นในชวงแรกน้ําหนักที่เพิ่มขึ้นมี
อัตราการเพิ่มขึ้นอยางชา ๆ แตเมื่อเวลาผานไปน้ําหนักที่เพิ่มขึ้นมีอัตราการเพิ่มขึ้น
อยางรวดเร็ว
2) ในการหาน้ําหนักที่เพิ่มขึ้น เมื่อเวลาผานไป 5 เดือน
ดังนั้น เมื่อเวลาผานไป 5 เดือน น้ําหนักของเพรียวจะเพิ่มขึ้น 31 กิโลกรัม

3) ให f ( x ) แทนฟงกชันแสดงน้ําหนักที่เพิ่มขึ้นของเพรียว เมื่อเวลาผานไป x เดือน
จะไดวา f ( x=) 2 x − 1
ดังนั้น ฟงกชันแสดงน้ําหนักที่เพิ่มขึ้นของเพรียว คือ f ( x=) 2 x − 1 เมื่อเวลาผานไป x เดือน
4) เมื่อเวลาผานไป 7 เดือน น้ําหนักของเพรียวจะเพิ่มขึ้น 27 − 1 =127 กิโลกรัม
ดังนั้น เมื่อเวลาผานไป 7 เดือน เพรียวจะหนัก 167 กิโลกรัม
5) น้ําหนักของเพรียวจะมากกวา 100 กิโลกรัม เมื่อน้ําหนักที่เพิ่มขึ้นของเพรียวมากกวา
60 กิโลกรัม นั่นคือ f ( x ) ≥ 60
จะได 2 x − 1 ≥ 60
2 x ≥ 61
เนื่องจาก 25 = 32 และ 26 = 64
ดังนั้น น้ําหนักของเพรียวจะมากกวา 100 กิโลกรัม เมื่อเวลาผานไป 6 เดือน
26. 1) จากโจทย จะไดจุด (1, 900000 ) , ( 2, 810000 ) , ( 3, 729000 ) และ ( 4, 656100 )
อยูบนกราฟ ซึ่งสามารถเขียนกราฟไดดังนี้
จะไดวา ความสัมพันธระหวางเวลาที่ผานไปและราคารถยนตมีกราฟใกลเคียงกับ
กราฟของฟงกชันเอกซโพเนนเชียล เพราะ ในชวงแรกราคารถยนตลดลงอยาง
รวดเร็ว แตเมื่อเวลาผานไปราคารถยนตลดลงดวยอัตราที่ลดลง
2) ในการหาเวลาที่ผานไป เมื่อราคาของรถยนตเหลือนอยกวาครึ่งหนึ่งของราคาที่ซื้อมา
สามารถทําไดโดย เขียนเสนตรง y = 500,000 ลงในกราฟขอ 1) จะไดจุดตัดดังรูป
ดังนั้น ราคาของรถยนตจะนอยกวาครึ่งหนึ่งของราคาที่ซื้อมา เมื่อเวลาผานไป 7 ป

3) ให f ( x ) แทนฟงกชันแสดงราคารถยนต เมื่อเวลาผานไป x ป
จะได f ( x ) = 1,000,000 ( 0.9 ) x
ดังนั้น ฟงกชันแสดงราคารถยนต คือ f ( x ) = 1,000,000 ( 0.9 ) x เมื่อเวลาผานไป x ป
4) แทน x ดวย 7 ใน f ( x ) = 1,000,000 ( 0.9 ) x ได
f ( 7 ) 1,000,000 ( 0.9 ) ≈ 478, 296.90
7
=
ดังนั้น เมื่อเวลาผานไป 7 ป ราคารถยนตจะเหลือประมาณ 478,296.90 บาท
5) ถาตองการใหราคาของรถยนตนอยกวา 300,000 บาท
นั่นคือ f ( x ) < 300,000
จะได 1,000,000 ( 0.9 ) x < 300,000
( 0.9 ) x < 0.3
เนื่องจาก ( 0.9 ) ≈ 0.3138 และ ( 0.9 )12 ≈ 0.2824
11
ดังนั้น ราคาของรถยนตจะนอยกวา 300,000 บาท เมื่อเวลาผานไป 12 ป

27. 1) ณ เวลา 07:00 น.
มีผูใชบริการศูนยออกกําลังกาย A จํานวน 84 คน
มีผูใชบริการศูนยออกกําลงกาย B จํานวน 108 คน
และมีผูใชบริการศูนยออกกําลังกาย C จํานวน 100 คน

2) ศูนยออกกําลังกาย A และ B มีผูใชบริการเทากัน ในเวลา 09:00 น. และ 19:00 น.
โดย ณ เวลา 09:00 น. มีผูใชบริการ 96 คน และเวลา 19:00 น. มีผูใชบริการ 36 คน
3) ศูนยออกกําลังกาย B มีผูใชบริการมากที่สุด ณ เวลา 07:00 น.
4) ณ เวลา 09:00 น. ศูนยออกกําลังกาย C มีจํานวนผูใชบริการนอยกวาศูนย
ออกกําลังกาย A และ B อยู 96 − 40 = 56 คน
5) ศูนยออกกําลังกาย A มีผูใชบริการ ณ เวลา 07:00 น. จํานวน 84 คน และเพิ่มมากขึ้น
เรื่อย ๆ จนมากที่สุด ในเวลา 11:00 น. และหลังจากนั้นผูใชบริการมีจํานวนลดลง
จนถึงเวลา 21:00 น. จึงไมมีผูใชบริการ
ศูนยออกกําลังกาย B มีผูใชบริการ ณ เวลา 07:00 น. จํานวน 108 คน และจํานวน
ผูใชบริการลดลงจนถึงเวลา 21:00 น. ดวยอัตราคงที่ โดย ณ เวลา 21:00 น. มี
ผูใชบริการจํานวน 24 คน
ศูนยออกกําลังกาย C มีผูใชบริการ ณ เวลา 07:00 น. จํานวน 100 คน และจํานวน
ผูใชบริการลดลงอยางรวดเร็วจนถึงเวลา 14.00 น. และหลังจากนั้นผูใชบริการมี
จํานวนคงที่จนถึงเวลา 21.00 น.
28. 1) เขียนกราฟของฟงกชันอุปสงค D ( p ) และฟงกชันอุปทาน S ( p ) ไดดังนี้
ปริมาณมันสําปะหลัง (กิโลกรัม)
ราคา (บาท)
จากกราฟ จะเห็นวาจุดที่กราฟของฟงกชันอุปสงคตัดกับกราฟของฟงกชันอุปทาน คือ

จุดดุลยภาพ
2) เนื่องจากราคาดุลยภาพจะเกิดขึ้นเมื่ออุปสงคเทากับอุปทาน
นั่นคือ D ( p ) = S ( p )
จะได 150 − 2 p = 3 p + 75
75 = 5 p
p = 15
ดังนั้น
ราคาดุลยภาพ คือ 15 บาทตอกิโลกรัม
3) จากกราฟ เมื่อพิจารณาราคาขายที่นอยกวา 15 บาทตอกิโลกรัม
จะไดวาอุปทานนอยกวาอุปสงค
นั่นคือ ปริมาณความตองการขายมันสําปะหลังนอยกวาปริมาณความตองการซื้อ
มันสําปะหลัง
ดังนั้น ถาผูคามันสําปะหลังตั้งราคาต่ํากวาราคาดุลยภาพ จะทําใหมันสําปะหลัง
ไมเพียงพอตอการซื้อ
4) จากกราฟ เมื่อพิจารณาราคาขายที่มากกวา 15 บาทตอกิโลกรัม
จะไดวาอุปทานมากกวาอุปสงค
นั่นคือ ปริมาณความตองการขายมันสําปะหลังมากกวาปริมาณความตองการซื้อ
ดังนั้น ถาตั้งราคาขายสูงกวาราคาดุลยภาพจะทําใหมีมันสําปะหลังเหลือจากการขาย
บทที่ 3 ลําดับและอนุกรม
แบบฝกหัด 3.1.1
1. 1) แทน n ใน a=
n 2n + 5 ดวย 1, 2, 3 และ 4 จะได สี่พจนแรกของลําดับดังนี้
a1 = 2 (1) + 5 = 7
a2 = 2 ( 2 ) + 5 = 9
a3 = 2 ( 3) + 5 = 11
a4 = 2 ( 4 ) + 5 = 13
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับนี้ คือ 7, 9, 11 และ 13
n
1
2) แทน n ใน an =   ดวย 1, 2, 3 และ 4 จะได สี่พจนแรกของลําดับดังนี้
2
1
1 1
a1 =   =
2 2
2
1 1
a2 =   =
2 4
3
1 1
a3 =   =
2 8
4
1 1
a4 =   =
2 16
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับนี้ คือ 1 , 1 , 1 และ 1

2 4 8 16
3) แทน n ใน ( −2 )n ดวย 1, 2, 3 และ 4 จะได สี่พจนแรกของลําดับดังนี้
an =
a1 = ( −2 )1 = −2
a2 = ( −2 )2 = 4
a3 = ( −2 )3 = −8
a4 = ( −2 )4 = 16
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับนี้ คือ −2, 4, − 8 และ 16
n +1
4) แทน n ใน an = ดวย 1, 2, 3 และ 4 จะได สี่พจนแรกของลําดับดังนี้
n
1+1
a1 = = 2
1
2 +1 3
a2 = =
2 2
3 +1 4
a3 = =
3 3
4 +1 5
a4 = =
4 4
3 4 5
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับนี้ คือ 2, , และ
2 3 4
1 + ( −1)
n

n
1 + ( −1)
1
1−1
a1 = = = 0
1 1
1 + ( −1)
2
1+1
a2 = = = 1
2 2
1 + ( −1)
3
1−1
a3 = = = 0
3 3
1 + ( −1)
4
1+1 1
a4 = = =
4 4 2
1
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับนี้ คือ 0, 1, 0 และ
2
2n
3n
21 2
a1 = =
31 3
22 4
a2 = =
32 9
23 8
a3 = =
33 27
24 16
a4 = =
34 81
2 4 8 16
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับนี้ คือ , , และ
3 9 27 81
7) แทน n ใน an =( n − 1)( n + 1) ดวย 1, 2, 3 และ 4 จะได สี่พจนแรกของลําดับดังนี้

a1 = (1 − 1)(1 + 1) = 0 ( 2) = 0
a2 = ( 2 − 1)( 2 + 1) = 1( 3) = 3
a3 = ( 3 − 1)( 3 + 1) = 2 ( 4) = 8
a4 = ( 4 − 1)( 4 + 1) = 3( 5) = 15
8) แทน n ใน an = n ( n − 1)( n − 2 ) ดวย 1, 2, 3 และ 4 จะได สี่พจนแรกของลําดับดังนี้
a1 = 1(1 − 1)(1 − 2 ) = 1( 0 )( −1) = 0
a2 = 2 ( 2 − 1)( 2 − 2 ) = 2 (1)( 0 ) = 0
a3 = 3 ( 3 − 1)( 3 − 2 ) = 3 ( 2 )(1) = 6
a4 = 4 ( 4 − 1)( 4 − 2 ) = 4 ( 3)( 2 ) = 24
2. เนื่องจากจํานวนเต็มบวกที่หารดวย 2 และ 7 ลงตัว คือ จํานวนเต็มบวกที่หารดวย 14 ลงตัว
จะไดวา จํานวนเต็มบวกที่หารดวย 2 และ 7 ลงตัว เขียนอยูในรูป 14n เมื่อ n เปนจํานวนเต็มบวก
นั่นคือ ลําดับของจํานวนเต็มบวกที่หารดวย 2 และ 7 ลงตัว มีพจนทั่วไป คือ an = 14n
เมื่อ n เปนจํานวนเต็มบวก
แทน n ใน an = 14n ดวย 1, 2, 3, 4, 5, 6 และ 7
จะได เจ็ดพจนแรกของลําดับของจํานวนเต็มบวกที่หารดวย 2 และ 7 ลงตัว โดยเรียงจาก
นอยไปมาก คือ 14, 28, 42, 56, 70, 84 และ 98
1. 1) จาก a1 = 2 และ d =4 จะได
a2 = a1 + d = 2+4 = 6
a3 = a2 + d = 6+4 = 10
a4 = a3 + d = 10 + 4 = 14
2) จาก a1 = 3 และ d = 5 จะได
a2 = a1 + d = 3+5 = 8
a3 = a2 + d = 8+5 = 13
a4 = a3 + d = 13 + 5 = 18
3) จาก a1 = −3 และ d = 3 จะได
a2 = a1 + d = −3 + 3 = 0
a3 = a2 + d = 0+3 = 3
a4 = a3 + d = 3+3 = 6
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับเลขคณิตนี้ คือ −3, 0, 3 และ 6
4) จาก a1 = − 4 และ d = 2 จะได
a2 = a1 + d = −4 + 2 = −2
a3 = a2 + d = −2 + 2 = 0
a4 = a3 + d = 0+2 = 2
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับเลขคณิตนี้ คือ − 4, − 2, 0 และ 2
5) จาก a1 = 5 และ d = −2 จะได
a2 = a1 + d = 5 + ( −2 ) = 3
a3 = a2 + d = 3 + ( −2 ) = 1
a4 = a3 + d = 1 + ( −2 ) = −1
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 5, 3, 1 และ −1
6) จาก a1 = −3 และ d = − 4 จะได

a2 = a1 + d = ( −3) + ( − 4 ) = −7
a3 = a2 + d = ( −7 ) + ( − 4 ) = −11
a4 = a3 + d = ( −11) + ( − 4 ) = −15
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับเลขคณิตนี้ คือ −3, − 7, − 11 และ −15
1 1
7) จาก a1 = และ d= จะได
2 2
1 1
a2 = a1 + d + = = 1
2 2
1 3
a3 = a2 + d = 1 + =
2 2
3 1
a4 = a3 + d = + = 2
2 2
1 3
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับเลขคณิตนี้ คือ , 1, และ 2
2 2
5 3
8) จาก a1 = และ d= − จะได
2 2
5  3
a2 = a1 + d =
+−  = 1
2  2
 3 1
a3 = a2 + d = 1+  −  = −
 2 2
 1  3
a4 = a3 + d =  −  +  −  = − 2
 2  2
ดังนั้น สี่พจนแรกของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 5 , 1, − 1 และ − 2
2 2
2. 1) เนื่องจาก a1 = 4, d = 3 และ an = a1 + ( n − 1) d จะได
a3 = 4 + ( 3 − 1)( 3)
= 4 + ( 2 )( 3)
= 10
ดังนั้น a3 = 10
2) เนื่องจาก a1 = 7, d = −3 และ an = a1 + ( n − 1) d จะได
a12 = 7 + (12 − 1)( −3)
= 7 + (11)( −3)
= −26
ดังนั้น a12 = −26
4
3) เนื่องจาก a1 = , d = −1 และ an = a1 + ( n − 1) d จะได
5
4
a20 = + ( 20 − 1)( −1)
5
4
= + (19 )( −1)
5
91
= −
5
91
ดังนั้น a20 = −
5
4) เนื่องจาก a1 = 4, d = 1 และ an = a1 + ( n − 1) d จะได
2
1
a11 = 4 + (11 − 1)  
2
1
= 4 + (10 )  
2
= 9
3. 1) จากลําดับเลขคณิต 11, 13, 15, 17, 19, 
จะได a1 = 11 และ d = 13 − 11 = 2
เนื่องจากพจนที่ n ของลําดับเลขคณิต คือ an = a1 + ( n − 1) d
จะได an = 11 + ( n − 1)( 2 )
= 11 + 2n − 2
= 2n + 9
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 2n + 9
2) จากลําดับเลขคณิต 7, 10, 13, 16, 19, 
จะได a1 = 7 และ d = 10 − 7 = 3
จะได an = 7 + ( n − 1) 3
= 7 + 3n − 3
= 3n + 4
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 3n + 4
3) จากลําดับเลขคณิต 2, − 1, − 4, − 7, − 10, 
จะได a1 = 2 และ d =−1 − 2 =−3
จะได an = 2 + ( n − 1)( −3)
= 2 − 3n + 3
= −3n + 5
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ −3n + 5
4) จากลําดับเลขคณิต 4, 2, 0, − 2, − 4, 
จะได a1 = 4 และ d =2 − 4 =−2
จะได an = 4 + ( n − 1)( −2 )
= 4 − 2n + 2
= −2n + 6
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ −2n + 6
1 3
5) จากลําดับเลขคณิต 0, , 1, , 2, 
2 2
1 1
จะได a1 = 0 และ d = −0=
2 2
1
จะได an = 0 + ( n − 1)  
2
1 1
= n−
2 2
1 1
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ n−
2 2
3 5 7
6) จากลําดับเลขคณิต , 2, , 3, , 
2 2 2
3
จะได a1 = และ d = 2 − 3 = 1
2 2 2
3 1
จะได an = + ( n − 1)  
2 2
3 1 1
= + n−
2 2 2
1
= n +1
2
1
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ n +1
2
4. 1) จาก a1 = 13 และ a2 = 25
จะได d = 25 − 13 = 12
นั่นคือ a3 = a2 + d = 25 + 12 = 37
a4 = a3 + d = 37 + 12 = 49
a5 = a4 + d = 49 + 12 = 61
ดังนั้น พจนที่ขาดหายไป คือ 37, 49 และ 61 ตามลําดับ
2) จาก a1 = 18, a3 = 11 และ an = a1 + ( n − 1) d
จะได 11 = 18 + ( 3 − 1) d
7
d = −
2
 7 29
นั่นคือ a2 = a1 + d = 18 +  −  =
 2 2
 7 15
a4 = a3 + d = 11 +  −  =
 2 2
15  7 
a5 = a4 + d = +−  = 4
2  2
ดังนั้น พจนที่ขาดหายไป คือ 29 , 15 และ 4 ตามลําดับ

2 2
3) จาก a1 = 13, a5 = 33 และ an = a1 + ( n − 1) d
จะได 33 = 13 + ( 5 − 1) d
d = 5
นั่นคือ a2 = a1 + d = 13 + 5 = 18
a3 = a2 + d = 18 + 5 = 23
a4 = a3 + d = 23 + 5 = 28
a6 = a5 + d = 33 + 5 = 38
ดังนั้น พจนที่ขาดหายไป คือ 18, 23, 28 และ 38 ตามลําดับ
4) จาก a3 = 100, a6 = 142 และ an = a1 + ( n − 1) d จะได
100 = a1 + ( 3 − 1) d ----- (1)
142 = a1 + ( 6 − 1) d ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได d = 14 และ a1 = 72
นั่นคือ a2 = a1 + d = 72 + 14 = 86
a4 = a3 + d = 100 + 14 = 114
a5 = a4 + d = 114 + 14 = 128
a7 = a6 + d = 142 + 14 = 156
ดังนั้น พจนที่ขาดหายไป คือ 72, 86, 114, 128 และ 156 ตามลําดับ
5. จากลําดับเลขคณิต 3, 8, 13, 18, 23, …
จะได a1 = 3 และ d = 8 − 3 = 5
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได a15 = 3 + (15 − 1)( 5)
= 3 + (14 )( 5 )
= 73
ดังนั้น พจนที่ 15 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 73
6. จากพจนที่ n ของลําดับที่กําหนดให ซึ่งคือ an =− n − 3

จะได a20 = −20 − 3 = −23
และ a50 = −50 − 3 = −53
ดังนั้น พจนที่ 20 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ −23 และพจนที่ 50 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ −53
7. จาก an = a1 + ( n − 1) d จะได
12 = a1 + ( 6 − 1) d ----- (1)
16 = a1 + (10 − 1) d ----- (2)
ดังนั้น พจนแรกของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 7
8. จาก an = a1 + ( n − 1) d จะได
20 = a1 + ( 3 − 1) d ----- (1)
32 = a1 + ( 7 − 1) d ----- (2)
นั่นคือ a25 = 14 + ( 25 − 1)( 3)
= 14 + ( 24 )( 3)
= 86
ดังนั้น พจนที่25 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 86
9. จาก an = a1 + ( n − 1) d จะได
16 = a1 + ( 2 − 1) d ----- (1)
116 = a1 + (12 − 1) d ----- (2)
นั่นคือ an = 6 + ( n − 1)(10 )
= 6 + 10n − 10
= 10n − 4
ดังนั้น an 10n − 4 และ d = 10
=
10. ลําดับเลขคณิตที่กําหนดใหมี a1 = −1 และ d =−6 − ( −1) =−5

จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได −176 = −1 + ( n − 1)( −5)
n = 36
ดังนั้น −176 เปนพจนที่ 36 ของลําดับเลขคณิตนี้
11. ให a เปนพจนของลําดับเลขคณิตที่อยูระหวาง 39 และ 51
จะได 39, a, 51 เปนสามพจนเรียงกันของลําดับเลขคณิต
จาก = d an +1 − an
จะได d =a2 − a1 =a − 39 และ d = a3 − a2 = 51 − a
ดังนั้น a − 39 = 51 − a
2a = 90
a = 45
นั่นคือ 45 เปนพจนของลําดับเลขคณิตที่อยูระหวาง 39 และ 51
12. จํานวนนับทีน่ อยที่สุดที่มากกวา 100 ซึ่งหารดวย 13 ลงตัว คือ 104
เนื่องจาก 1,000 หารดวย 13 ไดผลหาร 76 เหลือเศษ 12
ดังนั้น จํานวนนับที่มากที่สุดที่นอยกวา 1,000 ซึ่งหารดวย 13 ลงตัว คือ 1,000 − 12 =
988
จะไดวา ลําดับของจํานวนนับที่อยูระหวาง 100 ถึง 1,000 ซึ่งหารดวย 13 ลงตัว เปนลําดับ
เลขคณิตที่มีพจนแรกเปน 104 ผลตางรวมเปน 13 และพจนที่ n เปน 988
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 988 = 104 + ( n − 1)(13)
988 = 91 + 13n
13n = 897
n = 69
ดังนั้น จํานวนนับที่อยูระหวาง 100 ถึง 1,000 ซึ่งหารดวย 13 ลงตัว
มีทั้งหมด 69 จํานวน
13. เนื่องจาก a, 6a + 2, 8a + 1 เปนสามพจนแรกของลําดับเลขคณิต
จาก = d an +1 − an
จะได d = a2 − a1 = ( 6a + 2 ) − a = 5a + 2 และ d = a3 − a2 = (8a + 1) − ( 6a + 2 ) = 2a − 1
ดังนั้น 5a + 2 = 2 a − 1
3a = −3
a = −1
นั่นคือ สามพจนแรกของลําดับเลขคณิต คือ −1, − 4, − 7
จะได a1 = −1 และ d =−4 − ( −1) =−3
จาก an = a1 + ( n − 1) d จะได
an = −1 + ( n − 1)( −3)
= −1 − 3n + 3
= 2 − 3n
ดังนั้น a ในลําดับเลขคณิตที่กําหนดให คือ −1 และพจนทั่วไปของลําดับ คือ 2 − 3n
14. สมศักดิ์ไดรับเงินเดือนเดือนละ 25,000 บาท และไดรับเงินเดือนเพิ่มขึ้นปละ 1,000 บาท
นั่นคือ เมื่อสมศักดิ์ทํางานได 1 ป เขาจะไดรับเงินเดือนเดือนละ 25,000 + 1,000 = 26,000 บาท
เมื่อสมศักดิ์ทํางานได 2 ป เขาจะไดรับเงินเดือนเดือนละ 26,000 + 1(1,000 ) = 27,000 บาท
เมื่อสมศักดิ์ทํางานได 3 ป เขาจะไดรับเงินเดือนเดือนละ 26,000 + 2 (1,000 ) = 28,000 บาท
ในทํานองเดียวกัน จะไดวาเมื่อสมศักดิ์ทํางานได n ป เขาจะไดรับเงินเดือนเดือนละ
26,000 + ( n − 1)(1,000 ) บาท
จะไดวา ลําดับของเงินเดือนที่สมศักดิ์ไดรับเมื่อทํางานได 1, 2, 3, …, n, … ป คือ
26000, 27000, 28000,  , 26000 + ( n − 1)(1000 ) , 
ซึ่งเปนลําดับเลขคณิตที่มีพจนแรกเปน 26,000 และผลตางรวมเปน 1,000
เมื่อสมศักดิ์ทํางานได 6 ป เขาจะไดรับเงินเดือนเทากับพจนที่ 6 ของลําดับนี้
ดังนั้น เมื่อสมศักดิ์ทํางานได 6 ป เขาจะไดรับเงินเดือนเดือนละ 26,000 + ( 6 − 1)(1,000 ) =
31,000 บาท
15. บริษัทแหงหนึ่งรับซื้อรถยนตที่ใชแลว 1 ปในราคาที่ต่ํากวาราคาที่บริษัทขาย 100,000 บาท
สําหรับรถยนตที่ใชแลวเกิน 1 ป ราคาซื้อคืนจะลดลงอีกปละ 70,000 บาท
วิธีที่ 1 พิจารณาราคาที่บริษัทรับซื้อรถคืน
เนื่องจาก ซื้อรถยนตจากบริษัทนี้มาในราคา 1,000,000 บาท
สําหรับรถยนตที่ใชแลว 1 ป บริษัทจะรับซื้อรถคืนในราคา
1,000,000 − 100,000 = 900,000 บาท
900,000 − ( 2 − 1)( 70,000 ) = 830,000 บาท
900,000 − ( 3 − 1)( 70,000 ) =760,000 บาท
ในทํานองเดียวกัน จะไดวาสําหรับรถยนตที่ใชแลว n ป บริษัทจะรับซื้อรถคืนในราคา
900,000 − ( n − 1)( 70,000 ) บาท
จะได ลําดับของราคาที่บริษัทจะรับซื้อคืน สําหรับรถยนตที่ใชไปแลว 1, 2, 3, …, n, … ป คือ
900000, 830000, 760000,  , 900,000 − ( n − 1)( 70,000 ) , 
เมื่อใชรถยนตไปแลว 5 ป ราคาที่บริษัทจะรับซื้อคืนเทากับพจนที่ 5 ของลําดับนี้
ดังนั้น เมื่อใชรถยนตไปแลว 5 ป ราคาที่บริษัทจะรับซื้อคืนเทากับ
900,000 − ( 5 − 1)( 70,000 ) =620,000 บาท
นั่นคือ เมื่อใชรถยนตไปแลว 5 ป บริษัทจะรับซื้อรถยนตคืนในราคาที่ต่ํากวาราคา
ที่ซื้อจากบริษัท 1,000,000 − 620,000 = 380,000 บาท
วิธีที่ 2 พิจารณาสวนตางของราคาขายและราคาซื้อคืน
สําหรับรถยนตที่ใชแลว 1 ป สวนตางของราคาขายและราคาซื้อคืนเทากับ 100,000 บาท
สําหรับรถยนตที่ใชแลว 2 ป สวนตางของราคาขายและราคาซื้อคืนเทากับ
100,000 + ( 2 − 1) 70,000 = 170,000 บาท
สําหรับรถยนตที่ใชแลว 3 ป สวนตางของราคาขายและราคาซื้อคืนเทากับ
100,000 + ( 3 − 1) 70,000 = 240,000 บาท
ในทํานองเดียวกัน จะไดวาสําหรับรถยนตที่ใชแลว n ป สวนตางของราคาขายและ
ราคาซื้อคืนเทากับ 100,000 + ( n − 1)( 70,000 ) บาท
จะได ลําดับของสวนตางของราคาขายและราคาซื้อคืน สําหรับรถยนตที่ใชไปแลว
1, 2, 3, …, n, … ป คือ 100000, 170000, 240000, , 100000 + ( n − 1)( 70000 ) , 
เมื่อใชรถยนตไปแลว 5 ป สวนตางของราคาขายและราคาซื้อคืนเทากับพจนที่ 5 ของ
ลําดับนี้
ดังนั้น เมื่อใชรถยนตไปแลว 5 ป สวนตางของราคาขายและราคาซื้อคืนเทากับ

100,000 + ( 5 − 1)( 70,000 ) =380,000 บาท
นั่นคือ เมื่อใชรถยนตไปแลว 5 ป บริษัทจะรับซื้อรถยนตคืนในราคาที่ต่ํากวาราคา
ที่ซื้อจากบริษัท 380,000 บาท
1. 1) จาก 2, 4, 8, 16,  เปนลําดับเรขาคณิต
จะไดวา อัตราสวนรวมของลําดับเรขาคณิตนี้หาไดจากอัตราสวนของพจนหลังตอ
พจนหนาที่อยูติดกันซึ่งเปนคาคงตัวที่เทากัน
a2 4
นั่นคือ = = 2
a1 2
2) จาก 18, 6, 2, 2 ,  เปนลําดับเรขาคณิต
3
a2 6 1
นั่นคือ = =
a1 18 3
1
ดังนั้น อัตราสวนรวมของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ
3
3) จาก 75, 15, 3, 3 ,  เปนลําดับเรขาคณิต
5
a2 75 1
นั่นคือ = =
a1 15 5
1
5
4) จาก −8, − 0.8, − 0.08, − 0.008,  เปนลําดับเรขาคณิต
a2 −0.8 1
นั่นคือ = = 0.1 =
a1 −8 10
1
10
5) จาก −1, 1, − 1, 1,  เปนลําดับเรขาคณิต

a2 1
นั่นคือ = = −1
a1 −1
ดังนั้น อัตราสวนรวมของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ −1
2 4 8 16
6) จาก , , , , เปนลําดับเรขาคณิต
3 3 3 3
4
a2 3= 4 3
2
× = 2
a1 3 2
3
1 1 1
7) จาก , , , เมื่อ x≠0 เปนลําดับเรขาคณิต
x x 2 x3
1
a2 2
x= 1 1
1
⋅x = เมื่อ x≠0
a1 x2 x
x
1
ดังนั้น อัตราสวนรวมของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ เมื่อ x≠0
x
2
5a 3
8) จาก 5, 5a , 5a , , เมื่อ a≠0 เปนลําดับเรขาคณิต
2 4 8
5a
a2 2= 5a 1 a
นั่นคือ = ⋅ = เมื่อ a≠0
a1 5 2 5 2
a
ดังนั้น อัตราสวนรวมของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ เมื่อ a≠0
2
2. 1) จากลําดับเรขาคณิต 1, 7, 49, 343, 
7
จะได a1 = 1 และ r= = 7
1
พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิต คือ an = a1r n−1
จะได a5 = a1r 5−1 = 1( 7 4 ) = 7 4 = 2,401
a6 = a1r 6−1 = 1 75 ( ) = 75 = 16,807
a7 = a1r 7 −1 = 1( 7 )
6
= 76 = 117,649
ดังนั้น สามพจนถัดไปของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 2401, 16807 และ 117649
2) จากลําดับเรขาคณิต −1, 2, − 4, 8, 
2
จะได a1 = −1 และ r= = −2
−1
พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิต คือ an = a1r n−1
a5 = a1r 5−1 = ( −1)( −2 )
4
จะได = −16
a6 = a1r 6 −1 = ( −1)( −2 )
5
= 32
a7 = a1r 7 −1 = ( −1)( −2 )
6
= −64
ดังนั้น สามพจนถัดไปของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ −16, 32 และ −64
1 1
3) จากลําดับเรขาคณิต 3, 1, , , 
3 9
1
จะได a1 = 3 และ r =
3
พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิต คือ an = a1r n −1
4
1 1 1
จะได a5 = a1r 5 −1
= 3  = 3 =
3 3 27
5
1 1 1
a6 = a1r 6−1 = 3   = 4 =
3
  3 81
6
1 1 1
a1r 7 −1 = 3   = 5 =
a7 =
3 3 243
ดังนั้น สามพจนถัดไปของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 1 , 1 และ 1

27 81 243
3. จากลําดับเรขาคณิต 2, 4, 8, 16, 
4
จะได a1 = 2 และ
= 2 r=
2
2(=
2)
n −1
จาก=
an a=
1r
n −1
2n
จะได a=9 2=9 512
ดังนั้น พจนที่ 9 ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 512
4. จากลําดับเรขาคณิต 2, − 10, 50, − 250, 
−10
จะได a1 = 2 และ r= = −5
2
จาก a=n a1r n−=1 2 ( −5)n−1
จะได a11 =2 ( −5)11−1 =2 ( −5)10 =2 ( 5)10
ดังนั้น พจนที่ 11 ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 2 ( 510 )
5. จากลําดับเรขาคณิต 1 , 1 , 1 , 1 , 
2 6 18 54
1
1 1
จะได a1 = และ r 6=
=
2 1 3
2
n −1
11
จาก=
an a=
1r  
n −1
23
8 −1 7
11 11 1
จะได
= a8 = = 
23 23 2 × 37
1
ดังนั้น พจนที่ 8 ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ
2 × 37
6. 1) จากลําดับเรขาคณิต 1, 3, 9, 
จะได a1 = 1 และ r = 3
จาก an = a1r n−1
จะได= an 1= ( 3)n −1 3n −1
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 3n −1
2) จากลําดับเรขาคณิต 25, 5, 1, 
1
จะได a1 = 25 และ r=
5
จาก an = a1r n −1
n −1
1
จะได an = 25   = 52 ⋅ 51− n = 53− n
5
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 53−n
3) จากลําดับเรขาคณิต 1, − 1, 1, − 1, 
จะได a1 = 1 และ r = −1
1( −1) = ( −1)n −1
n −1
จะได an =
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ ( −1)n−1
4) จากลําดับเรขาคณิต −2, 4, − 8, 
จะได a1 = −2 และ r = −2
จะได an =− ( 2 )n
( 2 )( −2 )n −1 =−
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ ( −2 )n
1 1 1
5) จากลําดับเรขาคณิต , , , เมื่อ x≠0
x x 2 x3
1 1
จะได a1 = และ r=
x x
n −1
11 1
จะได
= an = 
x x xn
1
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ เมื่อ x≠0
xn
6) จากลําดับเรขาคณิต 1, 0.3, 0.09, 0.027, 
จะได a1 = 1 และ r = 0.3
จะได
= an 1= ( 0.3)n −1 ( 0.3)n −1
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ ( 0.3)n−1
7) จากลําดับเรขาคณิต −8, − 0.8, − 0.08, − 0.008, 
จะได a1 = −8 และ r = 0.1
n −1
 1
จะได −8 ( 0.1)
an =
n −1
−8  
= −80 ( 0.1)
=
n
 10 
−80 ( 0.1)
n
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ
8) จากลําดับเรขาคณิต 2, 2 3, 6, 
จะได an = 2 ( 3 )
n −1
( 3)
n −1
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 2
7. เนื่องจาก ลําดับเรขาคณิตนี้มีพจนที่หา คือ 16 และอัตราสวนรวม คือ 2

นั่นคือ a5 = 16 และ r = 2
จะได= a5 a=1r
5 −1
a1r 4
16 = a1 ( 2 )
4
ดังนั้น
จะได a1 = 1
ดังนั้น พจนแรกของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 1
8. เนื่องจาก ลําดับเรขาคณิตนี้มี a3 = 12 และ a6 = 96
จะได= a3 a=1r
3−1
a1r 2
และ= a6 a=1r
6 −1
a1r 5
ดังนั้น 12 = a1r 2 ----- (1)
และ 96 = a1r 5 ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได r 3 = 8 นั่นคือ r = 2
9. เนื่องจาก ลําดับเรขาคณิตนี้มี a1 = 2, a2 = −6 และ a3 = 18
จะได −6 =2r 2−1 นั่นคือ −6 =2r ----- (1)
และ 18 = 2r 3−1
นั่นคือ 18 = 2r 2
----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได r = −3
นั่นคือ a=n 2 ( −3)n−1
เมื่อ an = 162
162 = 2 ( −3)
n−1
จะได
81 = ( −3)n−1
( −3)4 = ( −3)n−1
ดังนั้น 162 เปนพจนที่ 5 ของลําดับเรขาคณิตนี้
10. 1) พจนที่หายไปของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ a3 , a4 และ a5
1
จากลําดับเรขาคณิตที่กําหนดให จะได a1 = 4 และ r=
4
n −1 n−2
1 1
จะได=
an a=
1r
n −1
4 =
  
4 4
3− 2
1 1
นั่นคือ a3 =   =
4 4
4− 2
1 1
a4 =   =
4 16
5− 2
1 1
a5 =  =
 4 64
ดังนั้น พจนที่หายไป คือ 1 , 1 และ 1 ตามลําดับ

4 16 64
2) พจนที่หายไปของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ a2 , a4 และ a5
2
จากลําดับเรขาคณิตที่กําหนดให จะได a1 = 2 และ a3 =
9
2
= 2(r )
3−1
จะได
9
2
= 2r 2
9
1
r2 =
9
1 1
นั่นคือ r = หรือ r = −
3 3
n −1
1 1
กรณี r= จะได an = 2  
3 3
2 −1
1 2
นั่นคือ a2 = 2   =
3 3
4 −1
1 2
a4 = 2   =
3 27
5 −1
1 2
a5 = 2   =
3 81
n −1
กรณี r = − 1 จะได a=n 2  − 1 
3  3
2 −1
 1 2
นั่นคือ a2 = 2  −  = −
 3 3
4 −1
 1 2
a4 = 2  −  = −
 3 27
5 −1
 1 2
a5 = 2  −  =
 3 81
ดังนั้น กรณี r = พจนที่หายไป คือ 2 , 2 และ 2 ตามลําดับ

1
3 3 27 81
และกรณี r = − 1 พจนที่หายไป คือ − 2 , − 2 และ 2 ตามลําดับ
3 3 27 81
3) พจนที่หายไปของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ a2 , a3 , a4 และ a6
3 3
จากลําดับเรขาคณิตที่กําหนดให จะได a1 = และ a5 =
7 343
3 3 5−1
จะได = (r )
343 7
3 3
= r4
343 7
1
r4 =
49
1
นั่นคือ r= หรือ r = − 1
7 7
n −1
1 3 1 
กรณี r= จะได an = 
7 7  7 
2 −1
3 1  3
นั่นคือ a2 = =
7  7  7 7
3−1
3 1  3
a3 = =
7  7  49
4 −1
3 1  3
a4 = =
7  7  49 7
6 −1
3 1  3
a6 = =
7  7  343 7
n −1
1 3 1 
กรณี r= − จะได a= −
7  
n
7 7
2 −1
3 1  3
นั่นคือ a2 = − = −
7  
7 7 7
3−1
3 1  3
a3 = − =
7  
7 49
4 −1
3 1  3
a4 = − = −
7  
7 49 7
6 −1
3 1  3
a6 =  −  = −
7 7 343 7
ดังนั้น กรณี r = 1 พจนที่หายไป คือ 3 , 3 , 3 และ 3 ตามลําดับ

7 7 7 49 49 7 343 7
และกรณี r = − 1 พจนที่หายไป คือ − 3 , 3 , − 3 และ − 3 ตามลําดับ
7 7 7 49 49 7 343 7
4) พจนที่หายไปของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ a1 , a2 , a4 , a5 และ a7
8
จากลําดับเรขาคณิตที่กําหนดให จะได a3 = 1 และ a6 =
27
จะได 1 = a1 ( r )
2
----- (1)
8
= a1 ( r )
5
----- (2)
27
2 9
จาก (1) และ (2) จะได r= และ a1 =
3 4
n −1 n −3
92 2
นั่น=
คือ an =   
4 3 3
2 −3
2 3
จะได a2 =   =
3 2
4 −3
2 2
a4 =   =
3 3
5−3
2 4
a5 =   =
3 9
7 −3
2 16
a7 =   =
3 81
9 3 2 4
ดังนั้น พจนที่หายไป คือ , , , และ 16 ตามลําดับ
4 2 3 9 81
11. 1) ให a เปนพจนที่อยูระหวาง 5 และ 20
จะได 5, a, 20 เปนสามพจนที่เรียงติดกันในลําดับเรขาคณิต
an +1
จาก r=
an
a 20
จะได =
5 a
2
a = 100
นั่นคือ a = 10 หรือ a = −10
ดังนั้น พจนที่อยูระหวาง 5 และ 20 ในลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 10 หรือ −10
2) ให a เปนพจนที่อยูระหวาง 8 และ 12
จะได 8, a, 12 เปนสามพจนที่เรียงติดกันในลําดับเรขาคณิต
an +1
จาก r=
an
a 12
จะได =
8 a
2
a = 96
นั่นคือ a = 4 6 หรือ a = − 4 6
ดังนั้น พจนที่อยูระหวาง 8 และ 12 ในลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 4 6 หรือ −4 6
an +1
12. จาก r=
an
a + 20 a + 105
จะได =
a+3 a + 20
( a + 20 )( a + 20 ) = ( a + 3)( a + 105)
a 2 + 40a + 400 = a 2 + 108a + 315
68a = 85
5
a =
4
5 17
จะได a+3= +3=
4 4
5 85
a + 20 = + 20 =
4 4
5 425
และ a + 105 = + 105 =
4 4
ดังนั้น สามพจนแรกของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 17 , 85 และ 425
4 4 4
17
นั่นคือ a1 = และ r = 5
4
จะได พจนทั่วไป คือ an = a1r n−1 = 17 ( 5)n−1
4
ดังนั้น a = 5 และ พจนทั่วไป คือ 17 5n−1 ( )
4 4
13. ในการคํานวณจํานวนประชากรในแตละป จะพิจารณาเมื่อสิน้ ปนั้น ๆ
จาก พ.ศ. 2550 ประชากรในอําเภอหนึ่งมี 60,000 คน และประชากรในอําเภอนี้เพิ่มขึ้นปละ 2%
จะไดวา
ใน พ.ศ. 2551 (ครบ 1 ป) จะมีประชากร 60,000 + 60,000 ( 0.02 ) =60,000 (1.02 ) คน
ใน พ.ศ. 2552 (ครบ 2 ป) จะมีประชากร 60,000 (1.02 ) + 60,000 (1.02 )( 0.02 ) = 60,000 (1.02 ) คน
2
ใน พ.ศ. 2553 (ครบ 3 ป) จะมีประชากร 60,000 (1.02 )2 + 60,000 (1.02 )2 ( 0.02 ) =60,000 (1.02 ) คน
3
ในทํานองเดียวกัน เมื่อครบ n ป จะมีประชากร 60,000 (1.02 )n คน

จะได จํานวนประชากรเมื่อครบ 1, 2, 3, , n,  ป คือ
60000 (1.02 ) , 60000 (1.02 ) , 60000 (1.02 ) , , 60000 (1.02 ) , 
2 3 n
ซึ่งเปนลําดับเรขาคณิตที่มี a1 = 60,000 (1.02 ) และ r = 1.02

= จะได an (= 60,000 (1.02 ) ) (1.02 )
n −1
60,000 (1.02 )
n
ดังนั้น สูตรการคํานวณจํานวนประชากรในแตละป คือ 60,000 (1.02 )n เมื่อ n เปนจํานวน

เต็มบวกที่ใชแทนจํานวนปที่คํานวณจํานวนประชากรหลังจาก พ.ศ. 2550
เนื่องจาก พ.ศ. 2565 คือปที่ 15 หลังจาก พ.ศ 2550
จะได จํานวนประชากรในพ.ศ. 2565 เทากับ 60,000 (1.02 )15 ≈ 80,752 คน
ดังนั้น สูตรการคํานวณจํานวนประชากรในแตละป คือ 60,000 (1.02 )n เมื่อ n เปนจํานวน
เต็มบวกที่ใชแทนจํานวนปที่คํานวณจํานวนประชากรหลังจาก พ.ศ. 2550 และจํานวน
ประชากรใน พ.ศ. 2565 ประมาณ 80,752 คน
การหาคําตอบในขอนี้ อาจพิจารณาลําดับเรขาคณิตที่มีพจนแรกเทากับ 60,000 และ
อัตราสวนรวมเทากับ 1.02 ซึ่งจํานวนประชากรใน พ.ศ. 2565 จะเปนพจนที่ 16 ของลําดับนี้
14. ในที่นี้ ความสูงของลูกบอล คือ ระยะที่ลูกบอลอยูสูงที่สุดเมื่อวัดจากระดับพื้นดิน
จาก ความสูงของลูกบอลเมื่อเริ่มปลอยลูกบอลเทากับ 2 เมตร และเมื่อลูกบอลกระทบพื้น
ความสูงของลูกบอลที่กระดอนขึ้นจะลดลง 8% ของความสูงของลูกบอลกอนหนา จะไดวา
ความสูงของลูกบอลเมื่อกระทบพื้นครั้งที่ 1 เทากับ 2 − 2 ( 0.08) = 2 ( 0.92 ) เมตร
ความสูงของลูกบอลเมื่อกระทบพื้นครั้งที่ 2 เทากับ 2 ( 0.92 ) − ( 2 ( 0.92 ) ) ( 0.08) =2 ( 0.92 ) เมตร
2
ความสูงของลูกบอลเมื่อกระทบพื้นครั้งที่ 3 เทากับ 2 ( 0.92 )2 − ( 2 ( 0.92 )2 ) ( 0.08) = 2 ( 0.92 ) เมตร

3
ในทํานองเดียวกัน เมื่อลูกบอลกระทบพื้นครั้งที่ n ความสูงของลูกบอลจะเทากับ 2 ( 0.92 )n เมตร

จะได ความสูงของลูกบอลเมื่อกระทบพื้นครั้งที่ 1, 2, 3, , n,  คือ
2 ( 0.92 ) , 2 ( 0.92 ) , 2 ( 0.92 ) ,  , 2 ( 0.92 ) , 
2 3 n
( 0.92 ) , r 0.92 และพจนทั่วไป คือ 2 ( 0.92 )

n
ซึ่งเปนลําดับเรขาคณิ= ตที่มี a1 2=
ให f เปนฟงกชันแสดงความสูงของลูกบอลเมื่อลูกบอลกระทบพื้นครั้งที่ n เมื่อ n เปนจํานวนเต็มบวก
จะได f ( n ) = 2 ( 0.92 )n
ดังนั้น ฟงกชันแสดงความสูงของลูกบอลเมื่อลูกบอลกระทบพื้นครั้งที่ n เมื่อ n เปนจํานวนเต็มบวก
คือ f ( n ) = 2 ( 0.92 )n
n
1. 1) จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
4
จะได S 4 = ( 2 ( 3) + ( 4 − 1)( 2 ) ) = 24
2
ดังนั้น ผลบวก 4 พจนแรกของอนุกรมเลขคณิตนี้ คือ 24
n
2) จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
7
จะได S7 = ( 2 ( 5 ) + ( 7 − 1)( 4 ) ) = 119
2
n
3) จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
9
จะได S9 = ( 2 ( −3) + ( 9 − 1)( 5 ) ) = 153
2
n
4) จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
11
2
( 2 ( −7 ) + (11 − 1)( 3) ) = 88
n
5) จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
14
2
( 2 ( −5) + (14 − 1)( −2 ) ) = −252
ดังนั้น ผลบวก 14 พจนแรกของอนุกรมเลขคณิตนี้ คือ −252
2. 1) อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = 5 และ d =2
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
50
2
( 2 ( 5) + ( 50 − 1)( 2 ) ) = 2,700
ดังนั้น ผลบวก 50 พจนแรกของอนุกรมเลขคณิตนี้ คือ 2,700
2) อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = 0 และ d =2
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
30
2
( 2 ( 0 ) + ( 30 − 1)( 2 ) ) = 870
3) อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = −2 และ d =5
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
60
2
( 2 ( −2 ) + ( 60 − 1)( 5) ) = 8,730
4) อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = 5 และ d = −3
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
75
2
( 2 ( 5) + ( 75 − 1)( −3) ) = −7,950
ดังนั้น ผลบวก 75 พจนแรกของอนุกรมเลขคณิตนี้ คือ −7,950
1 1
5) อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = และ d=
2 2
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
50   1   1  1, 275
จะได S50 =  2   + ( 50 − 1)    =
2  2  2  2
ดังนั้น ผลบวก 50 พจนแรกของอนุกรมเลขคณิตนี้ คือ 1, 275

2
3. 1) จาก an = a1 + ( n − 1) d
อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = 6, d = 3 และ an = 99
จะได 99 = 6 + ( n − 1)( 3)
99 = 6 + 3n − 3
n = 32
n
จาก S n = ( a1 + an )
2
32
จะได S32 = ( 6 + 99 ) = 1,680
2
ดังนั้น ผลบวกของอนุกรมเลขคณิตนี้ คือ 1,680
2) จาก an = a1 + ( n − 1) d
อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = −7, d = −3 และ an = −109
จะได −109 = −7 + ( n − 1)( −3)
−109 = −7 − 3n + 3
n = 35
n
จาก S n = ( a1 + an )
2
35
2
( −7 + ( −109 ) ) = −2,030
ดังนั้น ผลบวกของอนุกรมเลขคณิตนี้ คือ −2,030
3) จาก an = a1 + ( n − 1) d
อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = −7, d = 3 และ an = 131
จะได 131 = −7 + ( n − 1)( 3)
131 = −7 + 3n − 3
n = 47
n
จาก S n = ( a1 + an )
2
47
จะได S 47 = ( −7 + 131) = 2,914
2
4. ให =
a1 6,=
d 4 และ an = 26
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 26 = 6 + ( n − 1)( 4 )
26 = 6 + 4n − 4
n = 6
n
จาก S n = ( a1 + an )
2
6
จะได S6 = ( 6 + 26 ) = 96
2
ดังนั้น ผลบวกของอนุกรมเลขคณิตนี้ คือ 96

5. ลําดับของจํานวนคี่บวก คือ 1, 3, 5, 7, , 2n − 1,  ซึ่งเปนลําดับเลขคณิตที่มีพจนแรกเปน 1
และผลตางรวมเปน 2
ให Sn แทนผลบวกของจํานวนคี่บวก n จํานวนแรก
พิจารณาผลบวกของจํานวนคี่บวก 100 จํานวนแรก ซึ่งคือ S100
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
100
2
( 2 (1) + (100 − 1)( 2 ) ) = 10,000
ดังนั้น ผลบวกของจํานวนคี่บวก 100 จํานวนแรก คือ 10,000
6. ลําดับของจํานวนเต็มบวกที่เปนพหุคูณของ 3 คือ 3, 6, 9, 12, , 2n + 1, 
ซึ่งเปนลําดับเลขคณิตที่มีพจนแรกเปน 3 และผลตางรวมเปน 3
ให Sn แทนผลบวกของจํานวนเต็มบวก n จํานวนแรกที่เปนพหุคูณของ 3
พิจารณาผลบวกของจํานวนเต็มบวกยี่สิบจํานวนแรกที่เปนพหุคูณของ 3 ซึ่งคือ S 20
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
20
จะได S 20 =
2
( 2 ( 3) + ( 20 − 1)( 3) ) = 630
ดังนั้น ผลบวกของจํานวนเต็มบวกยี่สิบจํานวนแรกที่เปนพหุคูณของ 3 คือ 630
7. ลําดับของจํานวนคี่ตั้งแต 17 ถึง 379 คือ 17, 19, 21, …, 379 เปนลําดับเลขคณิตที่มีพจนแรก
เปน 17 พจนสุดทายเปน 379 และผลตางรวมเปน 2
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 379 = 17 + ( n − 1)( 2 )
379 = 17 + 2n − 2
n = 182
ดังนั้น ผลบวกของจํานวนคี่ตั้งแต 17 ถึง 379 คือ ผลบวกของ 182 พจนแรกของอนุกรม
เลขคณิตที่ไดจากลําดับเลขคณิตนี้ ซึ่งคือ S182
n
2
182
จะได S182 = (17 + 379 ) = 36,036
2
ดังนั้น ผลบวกของจํานวนคี่ตั้งแต 17 ถึง 379 คือ 36,036
8. ให a10 = 20 และ a5 = 10
จะได 20 = a1 + (10 − 1) d
นั่นคือ 20 = a1 + 9d ----- (1)
และ 10 = a1 + ( 5 − 1) d
นั่นคือ 10 = a1 + 4d ----- (2)
พิจารณาผลบวกของพจนที่ 8 ถึงพจนที่ 15 คือ
a8 + a9 + a10 +  + a15 = ( a1 + a2 + a3 +  + a15 ) − ( a1 + a2 + a3 +  + a7 ) = S15 − S7
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
7
จะได S7 = ( 2 ( 2 ) + ( 7 − 1)( 2 ) ) = 56
2
15
และ S15 =
2
( 2 ( 2 ) + (15 − 1)( 2 ) ) = 240
นั่นคือ S15 − S7 = 240 − 56 = 184
ดังนั้น ผลบวกของพจนที่ 8 ถึงพจนที่ 15 ของอนุกรมเลขคณิตนี้ คือ 184
9. จากที่กําหนดให จะไดวา
ทับทิมออมเงินวันแรก 1 บาท
ออมเงินในวันที่สอง 1 + 1 = 2 บาท
ออมเงินในวันที่สาม 2 + 1 = 3 บาท
ในทํานองเดียวกัน จะไดวา ทับทิมออมเงินในวันที่ n เทากับ n บาท
จะได เงินที่ทับทิมออมในวันที่ 1, 2, 3, , n คือ 1, 2, 3, , n บาท ซึ่งเปนลําดับ
เลขคณิตที่มีพจนแรกเปน 1 และผลตางรวมเปน 1
ให Sn แทนจํานวนเงินออมทั้งหมดของทับทิม เมื่อออมครบ n วัน
ดังนั้น จํานวนเงินออมทั้งหมดของทับทิม เมื่อออมครบ 30 วัน คือ S30
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
30
2
( 2 (1) + ( 30 − 1)(1) ) = 465
ดังนั้น ถาทับทิมออมเงินจนครบ 30 วัน ทับทิมจะมีเงินออมทั้งหมด 465 บาท
10. การจัดแผนไมตามเงื่อนไขที่กําหนดเปนดังรูป
ชั้นที่ n แผนไม 5 แผน
ชั้นที่ 4 แผนไม 27 แผน

จากการจัดวางแผนไมในชั้นที่ 2 โดยใหแนวกึ่งกลางของแผนไมแตละแผนอยูตรงกับรอยตอ
ของแผนไมแตละคูในชั้นที่ 1 จะไดวา ชั้นที่ 2 มีแผนไมที่วางจํานวนทั้งหมด 30 − 1 =29 แผน
จากการจัดวางแผนไมในชั้นที่ 3 โดยใหแนวกึ่งกลางของแผนไมแตละแผนอยูตรงกับรอยตอ
ของแผนไมแตละคูในชั้นที่ 2 จะไดวา ชั้นที่ 3 มีแผนไมที่วางจํานวนทั้งหมด 29 − 1 =28 แผน
ให n เปนชั้นที่มีแผนไมที่วางจํานวนทั้งหมด 5 แผน
จะไดวา จํานวนแผนไมที่วางในชั้นที่ 1, 2, 3, , n คือ 30, 29, 28, , 5 ซึ่งเปนลําดับ
เลขคณิตที่มีพจนแรกเปน 30 พจนที่ n เปน 5 และผลตางรวมเปน −1
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 5 = 30 + ( n − 1)( −1)
5 = 30 − n + 1
n = 26
ดังนั้น จํานวนแผนไมตั้งแตชั้นที่ 1 จนถึงชั้นที่มีแผนไม 5 แผน คือ ผลบวกของ 26 พจนแรก
ของอนุกรมเลขคณิตที่ไดจากลําดับเลขคณิตนี้ ซึ่งคือ S26
n
2
26
จะได S 26 = ( 30 + 5) = 455
2
ดังนั้น แผนไมกองไมนี้มี 26 ชั้น และมีแผนไมทั้งหมด 455 แผน
1. 1) จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
3 1 − 24(= 45
)
1− 2
ดังนั้น ผลบวก 4 พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ 45
2) จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
(
5 1 − 47 ) = 27,305
1− 4
ดังนั้น ผลบวก 7 พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ 27,305
3) จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
( −3) (1 − 59 ) 3
1− 5
=
4
(
1 − 59 )
ดังนั้น ผลบวก 9 พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ 3 (1 − 59 )
4
4) จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
( −7 ) (1 − 311 ) 7
1− 3
=
2
(
1 − 311 )
ดังนั้น ผลบวก 11 พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ 7 (1 − 311 )
2
5) จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
( −5) (1 − ( −2 )14 ) 5 14
1 − ( −2 )
=
3
(
2 −1 )
ดังนั้น ผลบวก 14 พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ 5 ( 214 − 1)
3
6
2. 1) อนุกรมเรขาคณิตที่กําหนดใหมี a1 = 2 และ r= = 3
2
(
a1 1 − r n )
1− r
(
2 1 − 39 ) = 39 − 1 = 19,682
1− 3
ดังนั้น ผลบวก 9 พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ 19,682
12 4
2) อนุกรมเรขาคณิตที่กําหนดใหมี a1 = 9 และ =r =
9 3
(
a1 1 − r n )
1− r
  4 8    4 8 
9 1 −    9 1 −   
 3   3    4 8 
  =   = −27 1 −   
4 1  3 
1− −  
3 3
  4 8 
ดังนั้น ผลบวก 8 พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ −27 1 −   
 3 
4
2 2
3) อนุกรมเรขาคณิตที่กําหนดใหมี a1 = และ =r 92=
3 3
3
(
a1 1 − r n )
1− r
10
2  2 
1 −   
3   3    2 10

2
= 2 1 −  
 3


1−  
3
10
 2 
ดังนั้น ผลบวก 10 พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ 2 1 −  
 3


 
27
3. 1) อนุกรมที่กําหนดใหมี r
a1 = 9, = = 3 และ an = 729
9
จะได 729 = 9 ( 3n−1 )
81 = 3n−1
34 = 3n−1
n = 5
(
a1 r n − 1 )
r −1
(
9 35 − 1 ) =
9
( 243 − 1) = 1,089
3 −1 2
ดังนั้น ผลบวกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ 1,089
2 1 1
2) อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = 4, r= = และ an =
4 2 512
n−1
1 1
จะได = 4 
512 2
n−1
1 1
11
=  
2 2
11 n−1
1 1
  =  
2 2
นั่นคือ n − 1 = 11
n = 12
(
a1 1 − r n )
1− r
  1 12 
4 1 −   
 2  12
  = 8 1 −  1  
1   2  
1−  
2
12
 
ดังนั้น ผลบวกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ 8 1 −  1  
 2 
−2
3) อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = 1, r = = −2 และ an = 256
1
จะได 256 = 1( −2 )n−1
( −2 )8 = ( −2 )n−1
n = 9
(
a1 1 − r n )
1− r
(
1 1 − ( −2 )
9
) =
1
(1 + 512 ) = 171
1 − ( −2 ) 3
ดังนั้น ผลบวกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ 171
4. จากที่กําหนดให จะไดวา
มังกรออมเงินวันแรก 1 บาท
ออมเงินในวันที่สอง 2 (1)= 2= 21 บาท
ออมเงินในวันที่สาม 2 ( 2 )= 4= 22 บาท
ออมเงินในวันที่สี่ 2 ( 4 )= 8= 23 บาท
ในทํานองเดียวกัน จะไดวา มังกรออมเงินในวันที่ n เทากับ 2n−1 บาท
จะได เงินที่มังกรออมในวันที่ 1, 2, 3, , n,  คือ 1, 21 , 22 , , 2n−1 ,  บาท ซึ่งเปน
ลําดับเรขาคณิตที่มีพจนแรกเปน 1 และอัตราสวนรวมเปน 2
ให Sn แทนจํานวนเงินออมทั้งหมดของมังกร เมื่อออมครบ n วัน
ดังนั้น จํานวนเงินออมทั้งหมดของมังกร เมื่อออมครบ 15 วัน คือ S15
จาก Sn =
(
a1 r n − 1 )
r −1
(
1 215 − 1 ) = 215 − 1 = 32,767
2 −1
ดังนั้น เมื่อครบ 15 วัน มังกรจะมีเงินออมทั้งหมด 32,767 บาท
5. จาก ยอดขายของบริษัทแหงนี้ในไตรมาสแรกของปที่ 1 คือ 300,000 บาท

และผูจัดการฝายขายของบริษัทตองการเพิ่มยอดขายขึ้นไตรมาสละ 3% ของยอดขายใน
ไตรมาสกอนหนา จะไดวา
ไตรมาสแรกของปที่ 1 ผูจัดการฝายขายทํายอดขายได 300,000 บาท
เมื่อผานไป 1 ไตรมาส (ไตรมาสสองของปที่ 1) ผูจัดการฝายขายทํายอดขายได 300,000 (1.03) บาท
เมื่อผานไป 2 ไตรมาส (ไตรมาสสามของปที่ 1) ผูจัดการฝายขายทํายอดขายได
( 300,000 (1.03) ) (1.03) = 300,000 (1.03)2 บาท
เมื่อผานไป 3 ไตรมาส (ไตรมาสสี่ของปที่ 1) ผูจัดการฝายขายทํายอดขายได
(300,000 (1.03)2 ) (1.03) = 300,000 (1.03)3 บาท
เมื่อผานไป 4 ไตรมาส (ไตรมาสหนึ่งของปที่ 2) ผูจัดการฝายขายทํายอดขายได
(300,000 (1.03)3 ) (1.03) = 300,000 (1.03)4 บาท
ในทํานองเดียวกัน เมื่อผานไป n ไตรมาส ผูจัดการฝายขายควรทํายอดขายได 300,000 (1.03)n บาท
จะไดวา เมื่อผานไป 1, 2, 3, , n,  ไตรมาส จากไตรมาสแรกของปที่ 1 ผูจัดการฝายขายควรทํา
ยอดขายได 300000 (1.03) , 300000 (1.03)2 , 300000 (1.03)3 , , 300000 (1.03)n ,  บาท
ซึ่งเปนลําดับเรขาคณิตที่มีพจนแรกเปน 300000 (1.03) และอัตราสวนรวมเปน 1.03
1) เนื่องจาก ไตรมาสแรกของปที่ 3 คือ ไตรมาสที่ 8 นับจากไตรมาสแรกของปที่ 1
จะได ยอดขาย ณ ไตรมาสแรกของปที่ 3 คือ ยอดขายทีผ่ ูจัดการฝายขายควรทํายอดได
เมื่อผานไป 8 ไตรมาส ซึ่งเทากับ 300,000 (1.03)8 ≈ 380,031.02 บาท
ดังนั้น ผูจัดการฝายขายควรทํายอดขายไตรมาสแรกของปที่ 3 ใหไดประมาณ
380,031.02 บาท
2) ให S n แทนยอดขายรวมที่ผูจัดการฝายขายควรทําได เมื่อผานไป n ไตรมาส นับจาก
ไตรมาสแรกของปที่ 1
พิจารณา ยอดขายรวมที่ผูจัดการฝายขายควรทําไดตั้งแตไตรมาสสองของปที่ 1 ถึงไตรมาสสี่
ของปที่ 2 ซึ่งคือ ยอดขายรวมที่ผูจัดการฝายขายควรทําไดเมื่อผานไป 7 ไตรมาส นับจาก
ไตรมาสแรก หรือ S7
จาก Sn =
(
a1 r n − 1 )
r −1
(
300,000 (1.03) (1.03) − 1
7
) ≈ 2,367,700.81
1.03 − 1
นั่นคือ เมื่อครบสองป ผูจัดการฝายขายควรทํายอดขายรวมไดเทากับยอดขายที่ไดใน
ไตรมาสแรกของปที่ 1 รวมกับยอดขายรวมที่ผูจัดการฝายขายควรทําไดตั้งแตไตรมาสสอง
ของปที่ 1 ถึงไตรมาสสี่ของปที่ 2 ซึ่งเทากับ 300,000 + S7 บาท
ดังนั้น เมื่อครบสองป ผูจัดการควรทํายอดขายทั้งหมดใหไดประมาณ
300,000 + 2,367,700.81 = 2,667,700.81 บาท
1
6. ถังใบหนึง่ มีน้ําอยู 5,832 ลิตร แตละวันจะใชน้ํา ของปริมาณน้ําที่อยูในถัง
3
วันที่ 1 จะใชน้ําไป 1 ( 5,832 ) ลิตร และเหลือน้ําอยูในถัง 5,832 − 1 ( 5,832 ) =
2
( 5,832 ) ลิตร
3 3 3
1 2 
วันที่ 2 จะใชน้ําไป  ( 5,832 )  ลิตร และเหลือน้ําอยูในถัง
3 3 
2
2 1 2 2
( 5,832 ) −  ( 5,832 )  =
  ( 5,832 ) ลิตร
3 3 3  3
2
วันที่ 3 จะใชน้ําไป  2  ( 5,832 ) ลิตร และเหลือน้ําอยูในถัง
3
2 2
2 1  2    2 3
  ( 5,832 )    (
− 5,832   ( 5,832 ) ลิตร
)  =
3 3 3   3
n−1
2
ในทํานองเดียวกัน วันที่ n จะใชน้ําไป   ( 5,832 ) ลิตร
3
จะได ปริมาณน้ําที่ใชไปในวันที่ 1, 2, 3,  , n,  คือ
2 n−1
1 2 1  2 1 2 1
( 5832 ) ,    
 ( 5832 )  ,    ( 5832 )  ,  ,    ( 5832 )  , 
3  3  3  3 3  3 3 
ซึ่งเปนลําดับเรขาคณิตที่มีพจนแรกเปน 1 ( 5,832 ) และอัตราสวนรวมเปน 2
3 3
ให Sn แทนปริมาณน้ําที่ใชไปทั้งหมด เมื่อครบ n วัน
ดังนั้น ปริมาณน้ําที่ใชไปทั้งหมด เมื่อครบ 6 วัน คือ S6
จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
1   2 6 
( 5,832 ) 1 −   
3  3 
2
= 5,320
1−
3
นั่นคือ เมื่อครบ 6 วัน ใชน้ําไปทั้งหมด 5,320 ลิตร
ดังนั้น เมื่อครบ 6 วัน จะมีน้ําเหลืออยูในถัง 5,832 − 5,320 = 512 ลิตร
7. จาก รถยนตมีมูลคาลดลง 20% หมายความวาราคารถยนตคันนี้จะลดลง 20% ของราคา
รถยนตคันนี้ในปกอนหนา
บริษัทซื้อรถยนตคันนี้มาราคา 1,000,000 บาท
เมื่อครบ 1 ป รถยนตคันนี้จะมีราคาลดลง 0.2 (1,000,000 ) บาท ทําใหมูลคาของรถ
เทากับ 1,000,000 − 0.2 (1,000,000 ) = 0.8 (1,000,000 ) บาท
เมื่อครบ 2 ป รถยนตคันนี้จะมีราคาลดลง 0.2 ( 0.8 (1,000,000 ) ) บาท ทําใหมูลคาของรถ
เทากับ 0.8 (1,000,000 ) − 0.2 ( 0.8 (1,000,000 ) ) =( 0.8)2 (1,000,000 ) บาท
เมื่อครบ 3 ป รถยนตคันนี้จะมีราคาลดลง 0.2 ( ( 0.8)2 (1,000,000 ) ) บาท ทําใหมูลคาของรถ
เทากับ ( 0.8)2 (1,000,000 ) − 0.2 ( ( 0.8)2 (1,000,000 ) ) =
( 0.8)3 (1,000,000 ) บาท
ในทํานองเดียวกัน เมื่อครบ n ป รถยนตคันนี้จะมีราคาลดลง 0.2 ( ( 0.8)n−1 (1,000,000 ) ) บาท
จะไดวา เมื่อครบ 1, 2, 3, , n,  ป รถยนตคันนี้จะมีราคาลดลง เทากับ
0.2 (1000000 ) , 0.2 ( 0.8 (1000000 ) ) , 0.2 ( ( 0.8 ) (1000000 ) ) ,  , 0.2 ( ( 0.8 ) (1000000 ) ) , 
2 n−1
ซึ่งเปนลําดับเรขาคณิตที่มีพจนแรกเปน 0.2 (1000000 ) และอัตราสวนรวมเปน 0.8

ให Sn แทนผลรวมของราคาที่ลดลงของรถยนตคันนี้ เมื่อครบ n ป
ดังนั้น ผลรวมของราคาที่ลดลงของรถยนตคันนี้ เมื่อครบ 5 ป คือ S5
จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
(
0.2 (1,000,000 ) 1 − ( 0.8 )
5
) = 672,320
1 − 0.8
นั่นคือ ผลรวมของราคาที่ลดลงของรถยนตคันนี้ เมื่อครบ 5 ป คือ 672,320 บาท

ดังนั้น เมื่อครบหาป รถยนตคันนี้จะมีมูลคา 1,000,000 − 672,320 =
327,680 บาท
1. 1) ในที่นี้ไมมีการฝากและถอนในระหวาง 10 ปนี้
i
ให P 100000,
= = n 10 และ i=4 จะไดวา=r = 0.04
100
จากทฤษฎีบท 9 จะไดวา จํานวนเงินเมื่อฝากเงินครบ 10 ป คือ 100,000 (1 + 0.04 )10
หรือประมาณ 148,024.43 บาท
2) จากเงินตน 100,000 บาท
จะไดวา จํานวนเงินรวมเพิ่มขึ้นเปน 3 เทาของเงินตน คือ จํานวนเงินรวม 300,000 บาท
ให n แทนจํานวนปที่จะทําใหมีเงินเพิ่มขึ้นเปน 3 เทาของเงินตน
จากทฤษฎีบท 9 จะไดวา
300,000 = 100,000 (1 + 0.04 )
n
(1.04 )n = 3
เนื่องจาก (1.04 )28 ≈ 2.999 และ (1.04 )29 ≈ 3.119
ดังนั้น ตองฝากเงินครบ 29 ป จะทําใหมีเงินเพิ่มขึ้นเปนอยางนอยสามเทาของเงินตน
2. 1) ดอกเบี้ยที่ไดจากการฝากเงินตน P บาท โดยธนาคารคิดดอกเบี้ยในอัตรา i % ตอป
 i 
และคิดดอกเบี้ยใหครั้งสุดทายครั้งเดียวเมื่อฝากเงินครบ n ป เทากับ P n บาท
 100 
จาก P = 100,000 และ i=3
3 
ดังนั้น ดอกเบี้ยที่ไดจากการฝากเงินนี้เปนเวลา n ป เทากับ 100,000   n = 3,000n บาท
 100 
จะไดวา จํานวนเงินในบัญชีเมื่อครบปที่ n เมื่อธนาคารคิดดอกเบี้ยใหครั้งสุดทายครั้งเดียว
เทากับ 100,000 + 3,000n บาท
i
2) ให P = 100000 และ i=3 จะไดวา=r = 0.03
100
จากทฤษฎีบท 9 จะไดวา จํานวนเงินเมื่อฝากเงินครบ n ป คือ 100,000 (1 + 0.03)n บาท
i
3. ให =
P 100000,
= k 4,=
n 10 และ i=4 จะไดวา=r = 0.04
100
4(10 )
จากทฤษฎีบท 10 จะไดวา จํานวนเงินรวมเมื่อฝากเงินครบ 10 ป คือ 100,000 1 + 0.04 
 4 
ให P 100000,
4.= = n 10 และมีเงินรวม 141,060 บาท
100,000 (1 + r ) = 141,060
10
(1 + r )10 = 1.4106
1+ r = 10
1.4106
r = 10
1.4106 − 1
r ≈ 0.035
ดังนั้น ธนาคารแหงนี้ใหอัตราดอกเบี้ยประมาณ 3.5% ตอป
5. เมื่อตนปปญญาฝากเงิน 100,000 บาท กับธนาคารแหงหนึ่ง และฝากเงินเพิ่มอีก 100,000 บาท
ทุกตนป โดยธนาคารกําหนดอัตราดอกเบี้ย 3% และคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุกป
เขียนแผนภาพแสดงการฝากเงินและมูลคาของเงินเมื่อฝากเงินครบ 15 ป ไดดังนี้
จากแผนภาพจะไดวา เมื่อฝากเงินครบ 15 ป
เงินฝากเมื่อตนปที่ 1 จะมีมูลคา 100,000 (1.03)15 บาท


เงินฝากเมื่อตนปที่ 15 จะมีมูลคา 100,000 (1.03) บาท

ดังนั้น เมื่อฝากเงินครบ 15 ป จะไดรับเงินรวม
100,000 (1.03) + 100,000 (1.03) + 100,000 (1.03) +  + 100,000 (1.03) บาท หรือ
15 14 13
2 15
100,000 (1.03) + 100,000 (1.03) +  + 100,000 (1.03) บาท
ซึ่งเปนอนุกรมเรขาคณิตที่มี 15 พจน พจนแรก คือ 100,000 (1.03) และอัตราสวนรวม คือ 1.03
100,000 (1.03) (1.03) − 1
15
จะได ผลบวก 15 พจนแรกของอนุกรมนี้ คือ  

1.03 − 1
หรือประมาณ 1,915,688.13 บาท
ดังนั้น เมื่อฝากเงินครบ 15 ป จะมีเงินรวมประมาณ 1,915,688.13 บาท
4
6. 1) ให=
S 1000000,
= i 4,=
n 20 จะไดวา=r = 0.04
100
จะได มูลคาปจจุบันของเงินรวม 1,000,000 บาท คือ
−20
P = 1,000,000 (1 + 0.04 ) ≈ 456,386.95 บาท
ดังนั้น ราตรีตองฝากเงินตนไวอยางนอย 456,386.95 บาท
2) จาก ฝากเงินตน P บาท เมื่อตนปที่ 1 และฝากเพิ่มอีกปละ 2,000 บาท
เขียนแผนภาพแสดงการฝากเงินและมูลคาของเงินเมื่อฝากเงินครบ 20 ป ไดดังนี้
จากแผนภาพจะไดวา อีก 20 ปขางหนา

เงินฝากตนปที่ 1 จํานวน P บาท จะมีมูลคา P (1.04 )20 บาท
เงินฝากตนปที่ 2 จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา 2,000 (1.04 )19 บาท
เงินฝากตนปที่ 3 จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา 2,000 (1.04 )18 บาท

เงินฝากตนปที่ จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา 2,000 (1.04 ) บาท
20
นั่นคือ อีก 20 ปขางหนา ราตรีจะมีเงินรวม
P (1.04 ) + 2,000 (1.04 ) + 2,000 (1.04 ) +  + 2,000 (1.04 ) บาท
20 19 18
จะได 1,000,000 = P (1.04 ) +

20 (
2,000 (1.04 ) (1.04 ) − 1
19
)
1.04 − 1
P ≈ 430,119.07 บาท
ดังนั้น ราตรีตองฝากเงินตนไวอยางนอย 430,119.07 บาท
7. อนันตกูเงินจากวิเชียรจํานวน 2 ยอด โดยยอดแรกตองชําระ 12,682.42 บาท ในอีก 3 ป
ขางหนา ยอดที่ 2 ตองชําระ 26,115.36 บาท ในอีก 7 ปขางหนา และวิเชียรกําหนดอัตรา
ดอกเบี้ย 8% ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุก 3 เดือน
พิจารณาการชําระเงินยอดแรกในอีก 3 ปขางหนา
8
ให =
S 12682.42,
= i 8,=
k 4 และ n=3 จะไดวา=r = 0.08
100
− 4( 3 )
 0.08 
จะได มูลคาปจจุบันของเงิน 12,682.42 บาท คือ 12,682.42 1 + 
 4 
หรือประมาณ 10,000 บาท
พิจารณาการชําระเงินยอดที่ 2 ในอีก 7 ปขางหนา
8
ให =
S 26115.36,
= i 8,=
k 4 และ n=7 จะไดวา=r = 0.08
100
− 4( 7 )
 0.08 
จะได มูลคาปจจุบันของเงิน 26,115.36 บาท คือ 26,115.36 1 + 
 4 
หรือประมาณ 15,000 บาท
ดังนั้น อนันตกูเงินจากวิเชียรประมาณ 10,000 + 15,000 =
25,000 บาท
8. สุดาฝากเงิน 2,000 บาท เขาบัญชีธนาคารทุกตนเดือน ไดรับอัตราดอกเบี้ย 3% ตอป

3
3
(หรืออัตราดอกเบี้ยตอเดือน คือ % ) จะไดวา=r 12
= 0.0025
12 100
เขียนแผนภาพแสดงการฝากเงินและมูลคาของเงินเมื่อสิ้นปที่ 5 (สิ้นเดือนที่ 60) ไดดังนี้
จากแผนภาพจะไดวาเมื่อสิ้นปที่ 5
เงินฝากเมื่อตนเดือนที่ 1 จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา 2,000 (1.0025)60 บาท

เงินฝากเมื่อตนเดือนที่ 60 จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา 2,000 (1.0025 ) บาท
นั่นคือ เมื่อสิ้นปที่ 5 สุดาจะไดเงินรวม
2,000 (1.0025 ) + 2,000 (1.0025 ) + 2,000 (1.0025 ) +  + 2,000 (1.0025 )
60 59 58
บาท
หรือ 2,000 (1.0025) + 2,000 (1.0025)2 + 2,000 (1.0025)3 +  + 2,000 (1.0025)60 บาท
จะได ผลบวก 60 พจนแรกของอนุกรมเรขาคณิตนี้ คือ

(
2,000 (1.0025 ) (1.0025 ) − 1
60
)
1.0025 − 1
ดังนั้น เมื่อสิ้นปที่ 5 สุดาจะไดเงินรวมประมาณ 129,616.66 บาท
9. ทอแสงฝากเงิน 3,000 บาท เขาบัญชีธนาคารทุกสิ้นไตรมาส (1 ไตรมาส เทากับ 3 เดือน)

6
ไดรับอัตราดอกเบี้ย 6% ตอป (หรืออัตราดอกเบี้ยตอไตรมาส คือ %)
4
6
จะไดวา=r =4 0.015
100
เขียนแผนภาพแสดงการฝากเงินและมูลคาของเงินเมื่อสิ้นปที่ 4 (รวมทั้งหมด 16 งวด) ไดดังนี้
3,000 (1.015 )
15
เงินฝากเมื่อสิ้นงวดที่ 1 จํานวน 3,000 บาท จะมีมูลคา บาท
3,000 (1.015 ) บาท
14
เงินฝากเมื่อสิ้นงวดที่ 2 จํานวน 3,000 บาท จะมีมูลคา
3,000 (1.015 ) บาท
12
เงินฝากเมื่อสิ้นงวดที่ 3 จํานวน 3,000 บาท จะมีมูลคา

เงินฝากเมื่อสิ้นงวดที่ 15 จํานวน 3,000 บาท จะมีมูลคา 3,000 (1.015) บาท
เงินฝากเมื่อสิ้นงวดที่ 16 จํานวน 3,000 บาท จะมีมูลคา 3,000 บาท
นั่นคือ เมื่อสิ้นปที่ 4 หรือสิ้นงวดที่ 16 ทอแสงจะไดเงินรวม
3,000 (1.015 ) + 3,000 (1.015 ) + 3,000 (1.015 ) +  + 3,000 (1.015 ) + 3,000
15 14 13
บาท
หรือ 3,000 + 3,000 (1.015) + 3,000 (1.015) + 3,000 (1.015) +  + 3,000 (1.015)15 บาท
2 3
ซึ่งเปนอนุกรมเรขาคณิตที่มี 16 พจน พจนแรก คือ 3,000 และอัตราสวนรวม คือ 1.015
จะได ผลบวก 16 พจนแรกของอนุกรมนี้ คือ

(
3,000 (1.015 ) − 1
16
)
1.015 − 1
ดังนั้น เมื่อสิ้นปที่ 4 ทอแสงจะไดเงินรวมประมาณ 53,797.11 บาท
10. ใบเตยซื้อรถยนตราคา 700,000 บาท โดยจายเงินดาวน 200,000 บาท และผอนชําระสวนที่
เหลือเทากันทุกเดือน เดือนละ R บาท เปนเวลา 5 ป โดยผอนชําระทุกสิ้นเดือน
3
อัตราดอกเบี้ย 3% ตอป (หรืออัตราดอกเบี้ยตองวด คือ %)
12
3
จะไดวา=r 12
= 0.0025
100
เขียนแผนภาพแสดงการจายเงินซื้อรถยนตของใบเตยเปนเวลา 5 ป (60 งวด) ไดดังนี้
จากแผนภาพจะไดวา
มูลคาปจจุบันของเงินผอนงวดที่ 1 คือ R (1.0025)−1 บาท

นั่นคือ เมื่อครบ 5 ป ยอดเงินรวมที่ใบเตยจายเพื่อผอนรถยนตเทากับ

R (1.0025 ) + R (1.0025 ) + R (1.0025 ) +  + R (1.0025 ) บาท
−1 −2 −3 −60
ซึ่งเปนอนุกรมเรขาคณิตที่มี 60 พจน พจนแรก คือ R (1.0025)−1 และอัตราสวนรวม คือ (1.0025)−1
จะไดผลบวก 60 พจนแรกของอนุกรมนี้ คือ

R (1.0025 )
−1
(1 − (1.0025) ) บาท
−60
1 − (1.0025 )
−1
เนื่องจาก ใบเตยตองจายเงินเพื่อผอนรถยนต 700,000 – 200,000 = 500,000 บาท
จะได 500,000 =
R (1.0025 )
−1
(1 − (1.0025) ) −60
1 − (1.0025 )
−1
นั่นคือ R =
( )
500,000 1 − (1.0025 )
−1
≈ 8,984.35
(1.0025) (1 − (1.0025) )
−1 −60
ดังนั้น ใบเตยจะตองผอนชําระเดือนละประมาณ 8,984.35 บาท

11. วัชระฝากเงิน 10,000 บาท เขาบัญชีธนาคารทุกตนเดือน
3.6
ไดรับอัตราดอกเบี้ย 3.6% ตอป (หรืออัตราดอกเบี้ยตอเดือน คือ %)
12
3.6
= 0.003
100
เขียนแผนภาพแสดงการฝากเงินและมูลคาของเงินเมื่อสิ้นปที่ 4 (48 เดือน) ไดดังนี้

เงินฝากเมื่อตนเดือนที่ 48 จํานวน 10,000 บาท จะมีมูลคา 10,000 (1.003) บาท
นั่นคือ เมื่อสิ้นปที่ 4 วัชระจะไดเงินรวม
10,000 (1.003) + 10,000 (1.003) + 10,000 (1.003) +  + 10,000 (1.003)
48 47 46
บาท
หรือ 10,000 (1.003) + 10,000 (1.003)2 + 10,000 (1.003)3 +  + 10,000 (1.003)48 บาท

(
10,000 (1.003) (1.003) − 1
48
)
1.003 − 1
ดังนั้น เมื่อสิ้นปที่ 4 วัชระจะไดเงินรวม 516,996.95 บาท
1. 1) เนื่องจาก −5 และ an = a1 + ( n − 1) d
− 4, d =
a1 = จะได
a8 = − 4 + ( 8 − 1)( −5 )
= − 4 − 35
= −39
ดังนั้น a8 = −39
2) เนื่องจาก 2 และ an = a1 + ( n − 1) d
−5, d =
a1 = จะได
a9 = −5 + ( 9 − 1)( 2 )
= − 5 + 16
= 11
1
3) เนื่องจาก a1 =− ,d= −2 และ an = a1 + ( n − 1) d จะได
2
1
a15 = − + (15 − 1)( −2 )
2
1
= − − 28
2
57
= −
2
ดังนั้น a15 = − 57
2
4 1
4) เนื่องจาก= a1 = ,d และ an = a1 + ( n − 1) d จะได
3 3
4 1
a15 = + (15 − 1)  
3 3
4 14
= +
3 3
= 6
2. 1) จากลําดับเลขคณิต −2, 4, 10, 

จะได a1 = −2 และ d = 4 − ( −2 ) = 6
เนื่องจากพจนทั่วไปของลําดับเลขคณิต คือ an = a1 + ( n − 1) d
จะได an = −2 + ( n − 1)( 6 )
= −2 + 6n − 6
= 6n − 8
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 6n − 8
1 1 1
2) จากลําดับเลขคณิต − , , ,
6 6 2
1 1  1 2 1
จะได a1 = − และ d = −  −  = =
6 6  6 6 3
1 1
จะได an = − + ( n − 1)  
6  3
1 1 1
= − + n−
6 3 3
1 1
= n−
3 2
1 1
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับเลขคณิตนี้ คือ n−
3 2
3) จากลําดับเลขคณิต 11, 27 , 16, 
2
27 5
จะได a1 = 11 และ d= − 11 =
2 2
5
จะได an = 11 + ( n − 1)  
2
 
5 5
= 11 + n −
2 2
5 17
= n+
2 2
5 17
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับเลขคณิตนี้ คือ n+
2 2
4) จากลําดับเลขคณิต 19.74, 22.54, 25.34, 

จะได a1 = 19.74 และ d = 22.54 − 19.74 = 2.80
จะได an = 19.74 + ( n − 1)( 2.80 )
= 19.74 + 2.80n − 2.80
= 2.80n + 16.94
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 2.80n + 16.94
5) จากลําดับเลขคณิต x, x + 2, x + 4, 
จะได a1 = x และ d = ( x + 2 ) − x = 2
จะได an = x + ( n − 1)( 2 )
= x + 2n − 2
= 2n + x − 2
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 2n + x − 2 เมื่อ x เปนจํานวนจริง
6) จากลําดับเลขคณิต 3a + 2b, 2a + 4b, a + 6b, 
จะได a=1 3a + 2b และ d =( 2a + 4b ) − ( 3a + 2b ) =−a + 2b
จะได an = ( 3a + 2b ) + ( n − 1)( −a + 2b )
= 3a + 2b + ( − a + 2b ) n + a − 2b
= 4a + ( − a + 2b ) n
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 4a + ( − a + 2b ) n เมื่อ a และ b เปน
จํานวนจริง
3. จาก an = a1 + ( n − 1) d จะได
5 = a1 + ( 7 − 1) d ----- (1)
10 = a1 + (12 − 1) d ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได d = 1 และ a1 = −1
นั่นคือ a100 = −1 + (100 − 1)(1)
= −1 + ( 99 )(1)
= 98
ดังนั้น พจนที่ 100 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 98

4. จาก p, 5 p, 6 p + 9 เปนสามพจนในลําดับเลขคณิต จะไดวา
5 p − p = ( 6 p + 9) − 5 p
4p = p + 9
p = 3
นั่นคือ สามพจนนี้ คือ 3, 15, 27 ซึ่งมี d = 12
และถาให 3, 15 และ 27 เปนสามพจนแรกของลําดับนี้
จะไดสี่พจนถัดไป คือ
a4 = a3 + d = 27 + 12 = 39
a5 = a4 + d = 39 + 12 = 51
a6 = a5 + d = 51 + 12 = 63
a7 = a6 + d = 63 + 12 = 75
ดังนั้น p = 3 และสี่พจนถัดไปของลําดับนี้คือ 39, 51, 63 และ 75
5. ลําดับเลขคณิตที่กําหนดใหมี a1 = 20 และ d = 16 − 20 = −4
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได −96 = 20 + ( n − 1)( −4 )
n = 30
ดังนั้น −96 เปนพจนที่ 30 ของลําดับเลขคณิตนี้
6. ลําดับเลขคณิตที่กําหนดใหมี a1 = 5 และ a7 = 29
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 29 = 5 + ( 7 − 1) d
d = 4
ดังนั้น a, b, c, d และ e คือ 9, 13, 17, 21 และ 25 ตามลําดับ
7. ให a1 , a2 , a3 เปนสามพจนแรกของลําดับเลขคณิต
โดยที่ a1 + a2 + a3 = 12 และ a13 + a23 + a33 =
408
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได a1 + a2 + a3 = 12
a1 + ( a1 + d ) + ( a1 + 2d ) = 12
3a1 + 3d = 12
a1 + d = 4 ----- (1)
และ a13 + a23 + a33 = 408
a13 + ( a1 + d ) + ( a1 + 2d ) = 408
3 3
จาก (1) จะได ( 4 − d ) 3 + 43 + ( 4 + d ) 3 = 408
( 64 − 3( 4 ) d + 3( 4) d
2 2
) ( ( )
− d 3 + 43 + 64 + 3 42 d + 3 ( 4 ) d 2 + d 3 ) = 408
64 + 12d 2 + 64 + 64 + 12d 2 = 408

24d 2 = 216
d2 = 9
นั่นคือ d = 3 หรือ d = −3
กรณี d = 3 จาก (1) จะได a1 = 1
นั่นคือ an =1 + ( n − 1)( 3) =3n − 2
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับนี้ คือ 3n − 2
กรณี d = −3 จาก (1) จะได a1 = 7
นั่นคือ an =+7 ( n − 1)( −3) = −3n + 10
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับนี้ คือ −3n + 10
อาจหาพจนทั่วไปของลําดับที่กําหนด โดยให a2 = a จะไดวา a1= a − d และ a3= a + d
เมื่อ d เปนผลตางรวม จากนั้นดําเนินการตามวิธีขางตน
8. การจัดแผนไมตามเงื่อนไขที่กําหนดเปนดังรูป
ชั้นที่ n แผนไม 7 แผน

จากการจัดวางแผนไมในชั้นที่ 2 โดยใหแนวกึ่งกลางตามดานยาวของแผนไมแตละแผนอยู
ตรงกับรอยตอของแผนไมแตละคูในชั้นแรก
จะไดวา ชั้นที่ 2 มีแผนไมที่วางจํานวนทั้งหด 52 – 1 = 51 แผน

จากการจัดวางแผนไมในชั้นที่ 3 โดยใหแนวกึ่งกลางตามดานยาวของแผนไมแตละแผนอยู
ตรงกับรอยตอของแผนไมแตละคูในชั้นที่ 2
จะไดวา ชั้นที่ 3 มีแผนไมที่วางจํานวนทั้งหมด 51 – 1 = 50 แผน
ให n เปนชั้นที่มีแผนไมที่วางจํานวนทั้งหมด 7 แผน
จะไดวา จํานวนแผนไมที่วางในชั้นที่ 1, 2, 3, …, n คือ 52, 51, 50, …, 7 ซึ่งเปนลําดับ
เลขคณิตที่มีพจนแรกเปน 52 พจนที่ n เปน 7 และผลตางรวมเปน −1
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 7 = 52 + ( n − 1)( −1)
7 = 52 − n + 1
n = 46
ดังนั้น แผนไมกองนี้มีแผนไม 46 ชั้น
เนื่องจาก แผนไมแตละแผนหนา 3 เซนติเมตร
ดังนั้น ความสูงของแผนไมกองนี้ คือ 46 × 3 =138 เซนติเมตร หรือ 1.38 เมตร
9. 1) จากลําดับเรขาคณิต −3, − 6, − 12, 
จะได a1 = −3 และ r = 2
จะได an = −3 ( 2 )n−1
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ −3 ( 2 )n−1
2) จากลําดับเรขาคณิต 10, − 5, 5 , 
2
1
จะได a1 = 10 และ r= −
2
n −1
 1
จะได an 10  − 
=
 2
n−1
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 10  − 1 
 2
1 5 25
3) จากลําดับเรขาคณิต , , ,
4 4 4
1
จะได a1 = และ r = 5
4
1 n −1
4
( )
5
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 1 ( 5n−1 )

4
5 5 10
4) จากลําดับเรขาคณิต , , ,
6 3 3
5
6
5 n −1
6
(
2 )
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ 5 ( 2n−1 )
6
2 1 1
5) จากลําดับเรขาคณิต − , , − ,
9 12 32
จะได a1 = − และ r = − 3
2
9 8
n −1
2 3
− − 
9 8
n−1
2 3
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ − − 
9 8
6) จากลําดับเรขาคณิต ab3 , a 2b 2 , a 3b,  เมื่อ a ≠ 0 และ b ≠ 0
a 2b 2 a
จะได a1 = ab3 และ
= r =
ab3 b
n −1
a
จะได an (=
= ab3 )   a n b 4− n
b
ดังนั้น พจนที่ n ของลําดับเรขาคณิตนี้ คือ a nb 4− n เมื่อ a ≠ 0 และ b ≠ 0
10. จาก an = a1r n −1
1
อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = −162 และ r= −
3
12 −1
 1 2
จะได − 162  − 
a12 = =
 3 2,187
2
2,187
11. จาก an = a1r n −1
a
อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = 1 และ r=
2
10 −1
a a9
จะได
= a10 1=
 
2 512
a9
512
8 64
12. เนื่องจาก ลําดับเรขาคณิตนี้มี a2 = และ a5 =
3 81
จะได=a2 a= 1r
2 −1
a1r
และ= a5 a= 1r
5 −1
a1r 4
8
ดังนั้น = a1r ----- (1)
3
64
และ = a1r 4 ----- (2)
81
8 2
จาก (1) และ (2) จะได r3 = นั่นคือ r=
27 3
3
13. เนื่องจาก ลําดับเรขาคณิตนี้มี a1 == 63 และ
7, a2 −21, a3 = a4 = −189
จะได −21 = 7r 2−1 นั่นคือ −21 =7r ----- (1)
และ 63 = 7r 3−1 นั่นคือ 63 = 7r 2 ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได r = −3
นั่นคือ a=n 7 ( −3)n−1
เมื่อ an = 5,103
7 ( −3)
n−1
จะได 5,103 =
729 = ( −3)n−1
( −3)6 = ( −3)n−1
ดังนั้น 5,103 เปนพจนที่ 7 ของลําดับเรขาคณิตนี้
14. 1) จาก a1 = −15, a5 = −1215 และ an = a1r n −1
จะได −1215 = −15 r 5−1
r4 = 81
นั่นคือ r = 3 และ r = −3
ดังนั้น เมื่ออัตราสวนรวมเปน 3 จะได a, b และ c คือ −45, − 135 และ −405
ตามลําดับ และเมื่ออัตราสวนรวมเปน −3 จะได a, b และ c คือ 45, − 135
และ 405 ตามลําดับ
4 27
2) จาก a1 = , a5 = และ an = a1r n−1
3 64
27 4 5−1
จะได = r
64 3
81
r4 =
256
นั่นคือ r = และ r = − 3
3
4 4
ดังนั้น เมื่ออัตราสวนรวมเปน 3 จะได a, b และ c คือ 1, 3 และ 9
4 4 16
ตามลําดับ และเมื่ออัตราสวนรวมเปน − จะได a, b และ c คือ −1, 3 และ − 9
3
4 4 16
15. ให a เปนจํานวนที่บวกกับ 5, 22 และ 107 แลว 5 + a, 22 + a, 107 + a เปนลําดับเรขาคณิต
22 + a 107 + a
จะไดอัตราสวนรวมของลําดับเรขาคณิตนี้หาไดจาก หรือ
5+a 22 + a
22 + a 107 + a
5+a 22 + a
( 22 + a )( 22 + a ) (107 + a )( 5 + a )
=
484 + 44a + a 2 = 535 + 112a + a 2

−68a = 51
3
a = −
4
3
ดังนั้น a= − ทําให 5 + a, 22 + a, 107 + a เปนลําดับเรขาคณิต
4
16. ให a1 , a1r และ a1r 2 เปนสามพจนแรกของลําดับเรขาคณิต ที่มีอัตราสวนรวม คือ r ( r ≠ 0)
เนื่องจากผลบวกของสามพจนนี้ คือ −3
จะไดวา a1 + a1r + a1r 2 = −3
(
a1 1 + r + r 2 ) = −3 ----- (1)
เนื่องจากผลคูณของสามพจนนี้ คือ 8
จะไดวา ( a1 )( a1r ) ( a1r 2 ) = 8
a13 r 3 = 8
a1r = 2
2
a1 =
r
2
แทน a1 ดวย ใน (1) จะได
r
2
r
(
1 + r + r 2 = −3)
2 r 2 + 5r + 2 = 0
( 2r + 1)( r + 2 ) = 0
1
นั่นคือ r= − หรือ r = −2
2
1
กรณี r= − จะได a1 = − 4
2
n−1
1
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับนี้ คือ ( − 4 )  − 
 2
กรณี r = −2 จะได a1 = −1
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับนี้ คือ ( −1)( −2 )n−1
17. การรณรงคลดการใชถุงพลาสติกในอําเภอหนึ่ง ทําใหจํานวนถุงพลาสติกที่ใชแลวลดลงปละ 5%
ของจํานวนถุงพลาสติกที่ใชแลวในปกอนหนา
จาก ปที่เริ่มตนการรณรงคมีจํานวนถุงพลาสติกที่ใชแลว 100,000 ถุง จะไดวา

ในการรณรงคปที่ 1 จะมีจํานวนถุงพลาสติกที่ใชแลว 100,000 ( 0.95) ถุง
ในการรณรงคปที่ 2 จะมีจํานวนถุงพลาสติกที่ใชแลว 100,000 ( 0.95)( 0.95) = 100,000 ( 0.95)2 ถุง
ในการรณรงคปที่ 3 จะมีจํานวนถุงพลาสติกที่ใชแลว 100,000 ( 0.95)2 ( 0.95) = 100,000 ( 0.95)3 ถุง
ในทํานองเดียวกัน ในการรณรงคปที่ n จะมีจํานวนถุงพลาสติกที่ใชแลว 100,000 ( 0.95)n ถุง
จะไดวา ในการรณรงคปที่ 1, 2, 3, , n จะมีจํานวนถุงพลาสติกใชแลว
100000 ( 0.95 ) , 100000 ( 0.95 ) , 100000 ( 0.95 ) ,  , 100000 ( 0.95 )
2 3 n
ซึ่งเปนลําดับเรขาคณิตที่มีพจนแรก คือ 100,000 ( 0.95) อัตราสวนรวม คือ 0.95

และพจนทั่วไป คือ 100,000 ( 0.95)n
ดังนั้น สูตรการคํานวณจํานวนถุงพลาสติกที่ใชแลวในการรณรงคแตละป คือ 100,000 ( 0.95)n
และจํานวนถุงพลาสติกที่ใชแลวในการรณรงคปที่ 10 คือ 100,000 ( 0.95)10 หรือประมาณ 59,874 ถุง
18. 1) จาก 7, 9, 11, 13, , 2n + 5
พิจารณาผลตางของพจนที่อยูติดกัน
จะไดวา a2 − a1 = 9 − 7 = 2
a3 − a2 = 11 − 9 = 2
a4 − a3 = 13 − 11 = 2
an − an −1 = ( 2n + 5) − ( 2 ( n − 1) + 5) = ( 2n + 5) − ( 2n + 3) = 2
ดังนั้น ผลตางของพจนที่อยูติดกันเปนคาคงตัวที่เทากัน ซึ่งเทากับ 2
พิจารณาอัตราสวนของพจนที่อยูติดกัน
a2 9
จะไดวา =
a1 7
a3 11
=
a2 9
จะเห็นวา อัตราสวนของพจนที่อยูติดกันไมเปนคาคงตัวที่เทากัน
ดังนั้น ลําดับนี้เปนลําดับเลขคณิตที่มีผลตางรวมเทากับ 2 แตไมเปนลําดับเรขาคณิต
2) จาก 6, − 6, 6, − 6, , 6 ( −1)n−1
จะไดวา ( 6 ) − 6 =−12
a2 − a1 =−
a3 − a2 = 6 − ( −6 ) = 12
จะเห็นวา ผลตางของพจนที่อยูติดกันไมเปนคาคงตัวที่เทากัน
a2 −6
จะไดวา = = −1
a1 6
a3 6
= = −1
a2 −6
a4 −6
= = −1
a3 6
6 ( −1)
n
an
= = −1
an −1 6 ( −1)n −1
จะเห็นวา อัตราสวนของพจนที่อยูติดกันเปนคาคงตัวที่เทากัน ซึ่งเทากับ −1
ดังนั้น ลําดับนี้ไมเปนลําดับเลขคณิต แตเปนลําดับเรขาคณิตที่มีอัตราสวนรวมเทากับ −1
3) จาก 4, 2, 0, − 2, , 6 − 2n
จะไดวา a2 − a1 =2 − 4 =−2
a3 − a2 =0 − 2 =−2
( 2 ) − 0 =−2
a4 − a3 =−
an − an −1 =( 6 − 2n ) − ( 6 − 2 ( n − 1) ) =( 6 − 2n ) − ( 8 − 2n ) =−2
จะเห็นวา ผลตางของพจนที่อยูติดกันเปนคาคงตัวที่เทากัน ซึ่งเทากับ −2
a2 2 1
จะไดวา = =
a1 4 2
a3 0
= = 0
a2 2
ดังนั้น ลําดับนี้เปนลําดับเลขคณิตที่มีผลตางรวมเทากับ −2 แตไมเปนลําดับเรขาคณิต
n
1 1 1
4) จาก 3, 1, , ,  , 9  
3 9 3
จะไดวา a2 − a1 =−
1 3 =−2
1 2
a3 − a2 = − 1 =−
3 3
a2 1
จะไดวา =
a1 3
1
a3 3 1
= =
a2 1 3
1
a4 9 1
= =
a3 1 3
3
n
1
9 
an 3 1
= = n −1
an −1 1 3
9 
3
จะเห็นวา อัตราสวนของพจนที่อยูติดกันเปนคาคงตัวที่เทากัน ซึ่งเทากับ −1
ดังนั้น ลําดับนี้ไมเปนลําดับเลขคณิต แตเปนลําดับเรขาคณิตที่มีอัตราสวนรวมเทากับ −1
1 2 1 4 n
5) จาก − , − , − , − , , −
4 5 2 7 n+3
 2  1 3
จะไดวา a2 − a1 = −  −  −  =−
 5  4 20
 1  2 1
a3 − a2 = −  −  −  =−
 2  5 10
 2
−
a2  5  8
จะไดวา = =
a1  1  5
− 
 4
 1
−
a3  2  5
= =
a2  2  4
− 
 5
ดังนั้น ลําดับนี้ไมเปนลําดับเลขคณิตและไมเปนลําดับเรขาคณิต
19. 1) พจนที่หายไปของลําดับนี้ คือ a4 , a5 และ a6
กรณีที่ลําดับนี้เปนลําดับเลขคณิต จะตองไดวา a2 − a1 = a3 − a2
27 5 27 5
เนื่องจาก a2 − a1 = − 11 = และ a3 − a2 = 16 − =
2 2 2 2
จะเห็นวา a2 − a1 = a3 − a2
5
ดังนั้น ลําดับนี้เปนลําดับเลขคณิต ที่มี a1 = 11 และ d=
2
จาก an = a1 + ( n − 1) d
 5  37
จะได a4 = 11 + ( 4 − 1)   =
2 2
5
a5 = 11 + ( 5 − 1)   = 21
2
 5  47
a6 = 11 + ( 6 − 1)   =
2 2
ดังนั้น พจนที่ขาดหายไป คือ 37 , 21 และ 47
2 2
a2 a3
กรณีที่ลําดับนี้เปนลําดับเรขาคณิต จะตองไดวา =
a1 a2
27
a2 2 27 a3 16 32 27 32
เนื่องจาก = = และ = = ซึ่ง ≠
a1 11 22 a2 27 27 22 27
2
a2 a3
จะเห็นวา ≠
a1 a2
ดังนั้น ลําดับนี้ไมเปนลําดับเรขาคณิต
2) พจนที่หายไปของลําดับนี้ คือ a3 , a5 และ a6
11 7 72
กรณีที่ลําดับนี้เปนลําดับเลขคณิต จะตองไดวา d = a2 − a1 = − =
7 11 77
7
a1 = และ a4 = 265
11 77
จาก an = a1 + ( n − 1) d
7 72 265
จะได a4 = + ( 4 − 1) =
11 77 77
7 72
ดังนั้น ลําดับนี้เปนลําดับเลขคณิต ที่มี a1 = และ d=
11 77
7  72  193
จะได a3 = + ( 3 − 1)   =
11  77  77
7  72  337
a5 = + ( 5 − 1)   =
11  77  77
7  72  409
a6 = + ( 6 − 1)   =
11  77  77
ดังนั้น พจนที่ขาดหายไป คือ 193 , 337 และ 409
77 77 77
11
กรณีที่ลําดับนี้เปนลําดับเรขาคณิต จะตองไดวา a2
r =
= 7= 121 และ a4 =
265
a1 7 49 77
11
3−1
7  121  102, 487 102, 487 265
จะได a4
= =   ซึ่ง ≠
11  49  539 539 77
นั่นคือ ลําดับนี้ไมเปนลําดับเรขาคณิต
กรณีที่ลําดับนี้เปนลําดับเลขคณิต จะตองไดวา a2 − a1 = a3 − a2
8 4
เนื่องจาก a2 − a1 =4 − 6 =−2 และ a3 − a2 = − 4 =−
3 3
จะเห็นวา a2 − a1 ≠ a3 − a2
ดังนั้น ลําดับนี้ไมเปนลําดับเลขคณิต
a2 a3
กรณีที่ลําดับนี้เปนลําดับเรขาคณิต จะตองไดวา =
a1 a2
8
a2 4 2 a3 3 2
เนื่องจาก = = และ = =
a1 6 3 a2 4 3
a2 a3
จะเห็นวา =
a1 a2
2
ดังนั้น ลําดับนี้เปนลําดับเรขาคณิต ที่มี a1 = 6 และ r=
3
4 −1
2 16
จะได=a4 6=
 
3 9
5 −1
2 32
=a5 6=
 
3 27
6 −1
2 64
=a5 6=
 
3
  81
16 32
ดังนั้น พจนที่ขาดหายไป คือ , และ 64 ตามลําดับ
9 27 81
5 5 15
กรณีที่ลําดับนี้เปนลําดับเลขคณิต จะตองไดวา d =a2 − a1 =− − =−
3 6 6
5
a1 = และ a4 = − 20
6 3
จาก an = a1 + ( n − 1) d
5  15  20
จะได a4 =+ ( 4 − 1)  −  =−
6  6 3
5 15
ดังนั้น ลําดับนี้เปนลําดับเลขคณิต ที่มี a1 = และ d= −
6 6
5  15  25
จะได a3 =+ ( 3 − 1)  −  =−
6  6 6
5  15  55
a5 =+ ( 5 − 1)  −  =−
6  6 6
5  15  35
a6 =+ ( 6 − 1)  −  =−
6  6 3
25 55 35
ดังนั้น พจนที่ขาดหายไป คือ − ,− และ − ตามลําดับ
6 6 3
5
−
a2
กรณีที่ลําดับนี้เปนลําดับเรขาคณิต จะตองไดวา r= = 3 = −2
a1 5
6
5
a1 = และ a4 = − 20
6 3
5 20
จะได a4 = ( −2 )4−1 =
−
6 3
5
ดังนั้น ลําดับนี้เปนลําดับเรขาคณิต ที่มี a1 = และ r = −2
6
5 10
a3 = ( −2 ) =
3−1
จะได
6 3
5 40
a5 = ( −2 ) =
5 −1
6 3
5 80
a6 = ( −2 )6−1 =−
6 3
10 40
ดังนั้น พจนที่ขาดหายไป คือ , และ − 80 ตามลําดับ
3 3 3
20. ให 10, a2 , a3 เปนลําดับเลขคณิตที่มีผลตางรวม คือ d
และ 10, b2 , b3 เปนลําดับเรขาคณิตที่มีอัตราสวนรวม คือ r
เนื่องจาก a2 = b2 และ b3 − a3 = 2.5
จะไดวา 10 + d = 10r
d = 10r − 10 ----- (1)
และ 10r − (10 + 2d )
2
= 2.5 ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะไดวา
10r 2 − (10 + 2 (10r − 10 ) ) = 2.5
10r 2 − 20r + 10 = 2.5
4 r 2 − 8r + 3 = 0
( 2r − 3)( 2r − 1) = 0
3 1
จะไดวา r= หรือ r=
2 2
3
กรณี r= จะได d =5
2
ดังนั้น พจนทั่วไปของลําดับเลขคณิต คือ 10 + ( n − 1)( 5)
21. พิจารณาบริษัท A ซึ่งใหเงินเดือนเริ่มตน 20,000 บาท และแตละปจะขึ้นเงินเดือนให
1,500 บาท จะไดวา
ปที่ 1 ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท A จะไดรับเงินเดือน 20,000 บาท
ปที่ 2 ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท A จะไดรับเงินเดือน
20,000 + 1,500 บาท
ปที่ 3 ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท A จะไดรับเงินเดือน
( 20,000 + 1,500 ) + 1,500 = 20,000 + 2 (1,500 ) บาท
ในทํานองเดียวกัน จะไดวา ปที่ n ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท A
จะไดรับเงินเดือน 20,000 + ( n − 1)(1,500 ) บาท
นั่นคือ ปที่ 1, 2, 3, , n ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท A จะได
รับเงินเดือน 20000, 20000 + 1500, 20000 + 2 (1500 ) , , 20000 + ( n − 1)(1500 ) บาท
ซึ่งเปนลําดับเลขคณิตที่มีพจนแรก คือ 20,000 และผลตางรวม คือ 1,500
ให an แทนลําดับของเงินเดือนของเจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท A
โดยพจนทั่วไป คือ a=n 20000 + ( n − 1)(1500 ) ----- (1)
พิจารณาบริษัท B ซึ่งใหเงินเดือนเริ่มตน 20,000 บาท และแตละปจะขึ้นเงินเดือนให 5%
ของเงินเดือนปกอนหนา จะไดวา
ปที่ 1 ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท B จะไดรับเงินเดือน 20,000 บาท
ปที่ 2 ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท B จะไดรับเงินเดือน
20,000 (1.05 ) บาท
ปที่ 3 ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท B จะไดรับเงินเดือน
20,000 (1.05 )(1.05 ) = 20,000 (1.05 ) บาท
2
ในทํานองเดียวกัน จะไดวา ปที่ n ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท B

จะไดรับเงินเดือน 20,000 (1.05)n−1 บาท
นั่นคือ ปที่ 1, 2, 3, , n ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท B จะไดรับ

เงินเดือน 20000, 20000 (1.05) , 20000 (1.05)2 , , 20000 (1.05)n−1 บาท ซึ่งเปนลําดับ
เรขาคณิตที่มีพจนแรก คือ 20,000 และผลอัตราสวนรวม คือ 1.05
ให bn แทนลําดับของเงินเดือนของเจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท B
โดยพจนทั่วไป คือ bn = 20000 (1.05)n−1 ----- (2)
1) สําหรับเจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท A
จาก ปที่ 1, 2, 3, , n ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท A จะไดรับ
เงินเดือน 20000, 20000 + 1500, 20000 + 2 (1500 ) , , 20000 + ( n − 1)(1500 ) บาท
ดังนั้น ลําดับแทนเงินเดือนเจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท A ในแตละป คือ
20000, 20000 + 1500, 20000 + 2 (1500 ) ,  , 20000 + ( n − 1)(1500 )
สําหรับเจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท B
จาก ปที่ 1, 2, 3, , n ของการทํางาน เจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท B จะไดรับ
เงินเดือน 20000, 20000 (1.05) , 20000 (1.05)2 , , 20000 (1.05)n−1 บาท
ดังนั้น ลําดับแทนเงินเดือนเจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท B ในแตละป คือ
20000 (1.05 ) , 20000 (1.05 ) , 20000 (1.05 ) ,  , 20000 (1.05 )
2 3 n
2) พิจารณาเงินเดือนในปที่ 10 โดยแทน n ดวย 10 ใน (1) และ (2)

จะได a10= 20000 + (10 − 1)(1500=) 33,500
= และ b10 20000 (1.05)10−1 ≈ 31,027
นั่นคือ เงินเดือนในปที่ 10 ของเจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของบริษัท A เทากับ
33,500 บาท และบริษัท B ประมาณ 31,027 บาท
ดังนั้น ผลตางของเงินเดือนในปที่ 10 ของเจาหนาที่ฝายทรัพยากรบุคคลของทั้งสอง
บริษัทประมาณ 33,500 – 31,027 = 2,473 บาท
22. จาก an = a1 + ( n − 1) d
อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = 19, d = 4 และ an = 999
จะได 999 = 19 + ( n − 1)( 4 )
999 = 19 + 4n − 4
n = 246
n
จาก Sn =( a1 + an )
2
246
จะได S 246 = (19 + 999 ) = 125,214
2
23. 1) อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = 2 และ d =4
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
40
2
( 2 ( 2 ) + ( 40 − 1)( 4 ) ) = 3,200
2) อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = 20 และ d = −3
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
70
2
( 2 ( 20 ) + ( 70 − 1)( −3) ) = −5,845
ดังนั้น ผลบวก 70 พจนแรกของอนุกรมเลขคณิตนี้ คือ −5,845
1 2
3) อนุกรมที่กําหนดใหมี a1 = − และ d=
3 3
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
จะได S100 = 100  2  − 1  + (100 − 1)  2   = 9,800
2   3  3  3

3
24. จํานวนเต็มตั้งแต 9 ถึง 357 ที่นอยที่สุดที่หารดวย 7 ลงตัว คือ 14 = 7 ( 2 )
และจํานวนเต็มตั้งแต 9 ถึง 357 ที่มากที่สุดที่หารดวย 7 ลงตัว คือ 357 = 7 ( 51)
จะไดวา ลําดับของจํานวนเต็มตั้งแต 9 ถึง 357 ที่หารดวย 7 ลงตัว คือ 14, 21, 28, , 357
ซึ่งเปนลําดับเลขคณิตที่มีพจนแรกเปน 14 ผลตางรวมเปน 7 และพจนที่ n เปน 357
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะไดวา 357 = 14 + ( n − 1)( 7 )
ผลบวกของจํานวนเต็มตั้งแต 9 ถึง 357 ที่หารดวย 7 ลงตัว คือ 14 + 21 + 28 +  + 357
n
หาไดจาก Sn = ( a1 + an )
2
50
จะได S50 = (14 + 357 )
2
= 9, 275
ดังนั้น ผลบวกของจํานวนที่ 7 หารลงตัว ตั้งแต 9 ถึง 357 คือ 9,275
25. ให a4 = 11 และ a 9 = − 4
จะได 11 = a1 + ( 4 − 1) d
นั่นคือ 11 = a1 + 3d ----- (1)
และ − 4 = a1 + ( 9 − 1) d
นั่นคือ − 4 = a1 + 8d ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได d = −3 และ a1 = 20
a12 + a13 + a14 +  + a25 = ( a1 + a2 + a3 +  + a25 ) − ( a1 + a2 + a3 +  + a11 ) = S 25 − S11
n
จาก S=
n
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
25
2
( 2 ( 20 ) + ( 25 − 1)( −3) ) = − 400
11
และ S11 =
2
( 2 ( 20 ) + (11 − 1)( −3) ) = 55
นั่นคือ S 25 − S11 = − 400 − 55 = − 455
ดังนั้น ผลบวกของพจนที่ 12 ถึงพจนที่ 25 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ − 455
26. ให a4 = 20 และ a 9 = 10

จะได 20 = a1 + ( 4 − 1) d
นั่นคือ 20 = a1 + 3 d ----- (1)
และ 10 = a1 + ( 9 − 1) d
นั่นคือ 10 = a1 + 8 d ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได d = −2 และ a1 = 26
a7 + a8 + a9 +  + a17 = ( a1 + a2 + a3 +  + a17 ) − ( a1 + a2 + a3 +  + a6 ) = S7 − S6
n
จาก S=
n
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
17
2
( 2 ( 26 ) + (17 − 1)( −2 ) ) = 170
6
และ S6 = ( 2 ( 26 ) + ( 6 − 1)( −2 ) ) = 126
2
นั่นคือ S 25 − S11 = 170 − 126 = 44
ดังนั้น ผลบวกของพจนที่ 7 ถึงพจนที่ 17 ของลําดับเลขคณิตนี้ คือ 44
27. ใน พ.ศ. 2560 ยงยุทธจะไดรับเงินเดือน 17,500 บาท
ใน พ.ศ. 2561 (ทํางานครบ 1 ป) ยงยุทธจะไดรับเงินเดือน 17,500 + 1, 200 บาท
ใน พ.ศ. 2562 (ทํางานครบ 2 ป) ยงยุทธจะไดรับเงินเดือน
(17,500 + 1, 200 ) + 1, 200 = 17,500 + 1, 200 ( 2 ) บาท
ใน พ.ศ. 2563 (ทํางานครบ 3 ป) ยงยุทธจะไดรับเงินเดือน
(17,500 + 1, 200 ( 2 ) ) + 1, 200 = 17,500 + 1, 200 ( 3) บาท
ในทํานองเดียวกัน เมื่อทํางานครบ n ป ยงยุทธจะไดรับเงินเดือน 17,500 + 1, 200 ( n ) บาท
จะได เงินเดือนของยงยุทธเมื่อทํางานครบ 1, 2, 3, , n,  ป คือ
17500, 17500 + 1200 (1) , 17500 + 1200 ( 2 ) , , 17500 + 1200 ( n ) , 
ซึ่งเปนลําดับเลขคณิตที่มี a1 = 17,500 และ d = 1, 200
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได = an 17,500 + ( n − 1)(1, 200 =) 16,300 + 1, 200n
ดังนั้น สูตรการคํานวณเงินเดือนของยงยุทธในแตละป คือ 16,300 + 1, 200n
เมื่อ n เปนจํานวนเต็มบวกที่ใชแทนจํานวนปที่คํานวณเงินเดือนของยงยุทธ ตั้งแต พ.ศ. 2560
เนื่องจาก พ.ศ. 2590 คือปที่ 31 ซึ่งนับตั้งแต พ.ศ 2560
จะได เงินเดือนของยงยุทธในพ.ศ. 2590 เทากับ 16,300 + 1, 200 ( 31) =
53,500 บาท
พิจารณา การหาเงินรวมทั้งหมดที่ยงยุทธไดรับ
เนื่องจากใน 1 ป ยงยุทธไดรับเงินเดือน 12 เดือน
นั่นคือ ใน พ.ศ. 2590 เงินรวมทั้งหมดที่ยงยุทธไดรับคือ 12 S31 บาท
n
2
 31 
จะได 12 ( S31 ) = 12  (17,500 + 53,500 ) 
 2 
= 13,206,000
ดังนั้น เงินเดือนของยงยุทธใน พ.ศ. 2590 คือ 53,500 บาท และเงินรวมทั้งหมดที่เขา
ไดรับคือ 13,206,000 บาท
28. โรงละครแหงหนึ่งจัดเกาอี้แถวแรกไว 12 ตัว แถวที่สอง 14 ตัว แถวที่สาม 16 ตัว เชนนี้ไปเรื่อย ๆ
นั่นคือ จํานวนเกาอี้ในแถวที่ 1, 2, 3, … เทากับ 12, 14, 16, … ซึ่งเปนลําดับเลขคณิตที่มี
พจนแรก คือ 12 และผลตางรวม คือ 2
1) ตองการจัดเกาอี้ไวทั้งหมด 20 แถว
พิจารณาผลบวกของจํานวนเกาอี้ตั้งแตแถวที่ 1 ถึงแถวที่ 20 คือ a1 + a2 + a3 +  + a20 = S 20
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
20
2
( 2 (12 ) + ( 20 − 1)( 2 ) ) = 620
ดังนั้น ถาตองการจัดเกาอี้ไวทั้งหมด 20 แถว จะตองใชเกาอี้ทั้งหมด 620 ตัว
2) จากขอ 1) ถาจัดเกาอี้ 20 แถว จะมีเกาอี้ทั้งหมด 620 ตัว แตตองการจัดเกาอี้เพียง 600 ตัว

ดังนั้น จะพิจารณาวา ถามีเกาอี้ 19 แถว จะมีเกาอี้ทั้งหมดกี่ตัว
นั่นคือ ตองหาคาของ S19
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
19
2
( 2 (12 ) + (19 − 1)( 2 ) ) = 570
จะเห็นวาเมื่อจัดเกาอี้ตามเงื่อนไขที่กําหนดจํานวน 19 แถว จะมีเกาอี้ทั้งหมด 570 ตัว

จึงตองจัดเกาอี้เพิ่มเปนแถวที่ 20 อีก 30 ตัว จึงจะไดเกาอี้ทั้งหมด 600 ตัว
ดังนั้น จะตองจัดเกาอี้ทั้งหมด 20 แถว และในแถวสุดทาย (แถวที่ 20) จะมีเกาอี้ 30 ตัว
29. 1) ระยะหางระหวางตะกรากับชามใบที่ 1 เทากับ 5 เมตร
2) ระยะหางระหวางตะกรากับชามใบที่ 2 เทากับ 5 + 3 =8 เมตร
3) ระยะหางระหวางตะกรากับชามใบที่ 3 เทากับ 5 + 3 + 3 =11 เมตร
4) จากขอ 1), 2) และ 3) จะไดวา ระยะหางระหวางตะกรากับชามใบที่ 1, 2, 3, … คือ
5, 8, 11, … ซึ่งเปนลําดับเลขคณิตที่มี a = 5 และ d = 3
1
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได an = 5 + ( n − 1)( 3)
= 5 + 3n − 3
= 3n + 2
ดังนั้น ระยะหางระหวางตะกรากับชามใบที่ n เทากับ 3n + 2 เมตร
5) ใหการแขงขันนี้มีชาม n ใบ
จากขอ 4) จะไดวา 23 = 3n + 2
n = 7
ดังนั้น จํานวนชามทั้งหมด เทากับ 7 ใบ
6) 6.1) จากขอ 5) และผูเขาแขงขันไมทําลูกปงปองตกเลย จะไดวา

การตักลูกบอลลูกที่ 1 ไปยังชามใบที่ 1 ผูเขาแขงขันตองวิ่งไปและกลับเปนระยะทาง
5 +=5 2 ( 5=
) 2a1 เมตร
8 +=8 2 ( 8=
) 2a2 เมตร
= 2 (11=
11 + 11 ) 2a3 เมตร
ในทํานองเดียวกัน จะไดวา การตักลูกบอลลูกที่ 7 ไปยังชามใบที่ 7 ผูเขาแขงขันตอง
วิ่งไปและกลับเปนระยะทาง 2a7 เมตร
ดังนั้น ระยะทางจากจุดเริ่มตนจนสิ้นสุดการแขงขัน เทากับ
2a1 + 2a2 + 2a3 +  + 2a7 = 2 ( a1 + a2 + a3 +  + a7 )= 2 S7 เมตร
n
จาก Sn =
2
( 2a1 + ( n − 1) d )
7
จะได S7 = ( 2 ( 5 ) + ( 7 − 1)( 3) ) = 98
2
ดังนั้น ถาผูเขาแขงขันไมทําลูกปงปองตกเลย จะได ระยะทางจากจุดเริ่มตน
จนสิ้นสุดการแขงขัน คือ 2 × 98 = 196 เมตร
6.2) จากผูเขาแขงขันทําลูกปงปองตกระหวางที่นําลูกปงปองไปใสในชามใบที่ 4
โดยทําตกหางจากตะกรา 3 เมตร
จะไดวา ผูเขาแขงขันตองวิ่งกลับไปยังจุดเริ่มตนเปนระยะทาง 3 เมตร เพื่อตักลูก
ปงปองลูกใหม
ดังนั้น ผูเขาแขงขันจะตองวิ่งเปนระยะทางที่เพิ่มขึ้น 3 + 3 =6 เมตร
จากขอ 6.1) จะไดวา ผูเขาแขงขันจะตองวิ่งเปนระยะทางทั้งหมด 196 + 6 = 202 เมตร
ดังนั้น ถาผูเขาแขงขันทําลูกปงปองตกระหวางที่นําลูกปงปองไปใสในชามใบที่ 4
โดยทําตกหางจากตะกรา 3 เมตร จะไดระยะทางจากจุดเริ่มตนจนสิ้นสุดการ
แขงขันคือ 202 เมตร
30. ปริมาตรของอิฐที่ใชสรางบันไดขั้นที่ 15 (ขั้นบนสุด) คือ 1× 0.25 × 0.35 ลูกบาศกเมตร

ปริมาตรของอิฐที่ใชสรางบันไดขั้นที่ 14 คือ 1× 0.25 × 2 ( 0.35) ลูกบาศกเมตร
ปริมาตรของอิฐที่ใชสรางบันไดขั้นที่ 13 คือ 1× 0.25 × 3 ( 0.35) ลูกบาศกเมตร
ในทํานองเดียวกัน จะไดวา ปริมาตรของอิฐที่ใชสรางบันไดขั้นที่ 1 คือ
1 × 0.25 × 15 ( 0.35 ) ลูกบาศกเมตร
ดังนั้น ปริมาตรรวมของอิฐที่ใชสรางบันไดนี้ เทากับ
(1× 0.25 × 0.35) + (1× 0.25 × 2 ( 0.35) ) + (1× 0.25 × 3 ( 0.35) ) +  + (1× 0.25 × 15 ( 0.35) )
=1 × 0.25 × 0.35 (1 + 2 + 3 +  + 15 ) ลูกบาศกเมตร
15
เนื่องจาก 1 + 2 + 3 +  + 15
= (1 + 15=) 120
2
จะได ปริมาตรรวมของอิฐที่ใชสรางบันไดนี้ เทากับ
1 × 0.25 × 0.35 (1 + 2 + 3 +  + 15 ) =
1 × 0.25 × 0.35 (120 ) =
10.5 ลูกบาศกเมตร
31. อนุกรมเลขคณิตที่กําหนดใหมี =
a1 6,=
r 3 และ an = 1, 458
1,458 = 6 ( 3)
n−1
จะได
243 = ( 3)
n−1
3 = ( 3)
5 n−1
n = 6
(
a1 r n − 1 )
r −1
6 ( 36 − 1)
จะได S6 = = 2,184
3 −1
ดังนั้น 6 + 18 + 54 +  + 1, 458 = 2,184
32. 1) จากลําดับเรขาคณิต 1, 4, 16, 64, 

(
a1 r n − 1 )
r −1
(
1 430 − 1 ) 1 30
4 −1
=
3
(4 −1 )
3 3 3 3
2) จากลําดับเรขาคณิต − , , − , ,
32 16 8 4
3
จะได a1 = − และ r = −2
32
(
a1 1 − r n )
1− r
−
3
32
(
1 − ( −2 )
43
) =
( −2 )43 − 1
1 − ( −2 ) 32
27 9 3 1
3) จากลําดับเรขาคณิต , , , ,
32 16 8 4
27
32 3
(
a1 1 − r n )
1− r
28
27   2  
1 −   
32   3   28
81   2  
2
= 1 −   
1− 32   3  
3
1
33. ให a5 = − 4 และ a8 =
2
จะได −4 = a1r 5−1
นั่นคือ −4 = a1r 4 ----- (1)
1
และ = a1r 8−1
2
1
นั่นคือ = a1r 7 ----- (2)
2
1
จาก (1) และ (2) จะได r= − และ a1 = − 64
2
a2 + a3 + a4 + a5 + a6 + a7 + a8 + a9 = ( a1 + a2 + a3 + a4 + a5 + a6 + a7 + a8 + a9 ) − a1 = S9 − a1
จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
  1 9 
− 64 1 −  −  
  2  171
จะได S9 =   = −
 1 4
1−  − 
 2
จะได S9 − a1 = − 171 − ( − 64 ) = 85
4 4
ดังนั้น ผลบวกของพจนที่ 2 ถึงพจนที่ 9 คือ 85
4
34. ให a3 = 6 และ a7 = 24
จะได 6 = a1r 3−1
นั่นคือ 6 = a1r 2 ----- (1)
และ 24 = a1r 7 −1
นั่นคือ 24 = a1r 6 ----- (2)
จาก (1) และ (2) จะได r = 2 หรือ r = − 2 และ a1 = 3
1) พิจารณาผลบวกของพจนที่ 7 ถึงพจนที่ 17 คือ
a7 + a8 + a9 +  + a17 = ( a1 + a2 + a3 +  + a17 ) − ( a1 + a2 + a3 +  + a6 ) = S17 − S6
จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
( ) ( 2)
17 17
3 1 − 2 
 3  − 1
ถา r= 2 จะได S17 =   =  
1− 2 2 −1
( ) ( 2)
6 6
3 1 − 2 
 3  − 1
และ S6 =   =  
1− 2 2 −1
( 2) ( 2)
17 6
3  − 1 3  − 1
จะได S17 − S6 =  −  
2 −1 2 −1
( 2)
17
3  − 1 − ( 8 − 1) 
=  
2 −1
( 2)
17
3  − 8 
=  
2 −1
( ) ( )
17
3 1 + 2 
17
3 1 − − 2 
 
ถา r= − 2 จะได S17 =   =  
( )
1− − 2 1+ 2
3 1 − ( − 2 ) ( )
6
3 1 − 2 
6

 
และ S6 =   =  
1− (− 2 ) 1+ 2
3 1 + ( 2 )  ( )
17 6
3 1 − 2 

จะได S17 − S6 =   −  
1+ 2 1+ 2
( 2)
17
3 1 + − (1 − 8 ) 
=  
1+ 2
( 2)
17
3  + 8 
=  
1+ 2
( 2)
17
3  − 8 
ดังนั้น ถา r= 2 แลว ผลบวกของพจนที่ 7 ถึงพจนที่ 17 คือ  
2 −1
( 2)
17
3  + 8 
ถา r= − 2 แลว ผลบวกของพจนที่ 7 ถึงพจนที่ 17 คือ  
1+ 2
2) พิจารณาผลคูณของพจนที่ 3 ถึงพจนที่ 26 คือ
a3 a4 a5  a26 = ( a r )( a r )( a r )( a r )
1
2
1
3
1
4
1
25
24
 ( 2 + 25) 
= ( a1 )24  r 2 
 
= ( a1 )24 ( r 324 )
จะได ( a1 )24 ( r 324 ) ( 2)
324
ถา r= 2 = 324
= 2162324
จะได ( a1 )24 ( r 324 ) ( )
324
ถา r= − 2 = 324 − 2
( 2)
324
= 324 ( −1)
324
= 2162324
ดังนั้น ผลคูณของพจนที่ 3 ถึงพจนที่ 26 คือ 2162324
35. วิทยามีเงิน 6,561 บาท
1
เขาไปเที่ยวและใชเงินทุกวัน โดยที่แตละวันใชเงิน ของเงินที่เหลือจากวันกอนหนา จะไดวา
3
วันที่ 1 วิทยาใชเงินไป 1 ( 6,561) บาท
3
1 2
นั่นคือ เมื่อครบ 1 วัน วิทยาเหลือเงินอยู 6,561 − ( 6,561) = ( 6,561) บาท
3 3
1 2 
วันที่ 2 วิทยาใชเงินไป  ( 6,561)  บาท
3 3 
2
นั่นคือ เมื่อครบ 2 วัน วิทยาเหลือเงินอยู 2 ( 6,561) − 1  2 ( 6,561)  =
2
  ( 6,561) บาท
3 3 3 3   
2
1  2  
วันที่ 3 วิทยาใชเงินไป    ( 6,561)  บาท
3   3  

2 2
2 1  2    2 3
นั่นคือ เมื่อครบ 3 วัน วิทยาเหลือเงินอยู   ( 6,561) −    ( 6,561) =
  3 
( 6,561) บาท
3 3   3  
n−1
1  2  
ในทํานองเดียวกัน วันที่ n วิทยาใชเงินไป   ( 6,561)  บาท
3   3  
n
2
นั่นคือ เมื่อครบ n วัน วิทยาเหลือเงินอยู   ( 6,561) บาท
3
8
2
ดังนั้น เมื่อครบ 8 วัน วิทยาจะมีเงินเหลือ   ( 6,561) = 256 บาท
3
36. วิบูลยเริ่มตนทํางานที่บริษัทแหงหนึ่ง โดยไดรับเงินเดือนในปแรก 21,000 บาท

ถาเงินเดือนของวิบูลย เพิ่มขึ้นปละ 9% ของเงินเดือนในปกอนหนา จะไดวา
ในปที่ 2 วิบูลยไดขึ้นเงินเดือน 21,000 ( 0.09 ) บาท
นั่นคือ เงินเดือนของวิบูลยเมื่อขึ้นปที่ 2 คือ 21,000 + 21,000 ( 0.09 ) =
21,000 (1.09 ) บาท
ในปที่ 3 วิบูลยไดขึ้นเงินเดือน 21,000 (1.09 )( 0.09 ) บาท
นั่นคือ เงินเดือนของวิบูลยเมื่อขึ้นปที่ 3 คือ
21,000 (1.09 ) + 21,000 (1.09 )( 0.09 ) = 21,000 (1.09 ) บาท
2
ในทํานองเดียวกัน เงินเดือนของวิบูลยเมื่อขึ้นปที่ n คือ 21,000 (1.09 )n−1 บาท

จะไดวา เงินเดือนของวิบูลยเมื่อขึ้นปที่ 6 คือ 21,000 (1.09 )6−1 ≈ 32,311.10 บาท
เนื่องจาก เงินเดือนของวิบูลยในปที่ 1, 2, 3, , n เทากับ
21,000 , 21,000 (1.09 ) , 21,000 (1.09 ) , , 21,000 (1.09 )
2 n −1
ซึ่งเปนลําดับเรขาคณิตที่มีพจนแรก คือ 21,000 ผลตางรวม คือ 1.09 และ

พจนทั่วไป คือ 21,000 (1.09 )n−1
และเงินรวมที่วิบูลยไดรับเมื่อทํางานครบ 15 ป คือ ผลรวมของเงินเดือนของวิบูลยใน
ปที่ 1, 2, 3, , 15 ซึ่งเทากับ a1 + a2 + a3 +  + a15 =
S15
จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
(
21,000 1 − (1.09 )
15
) ≈ 616,579.24 บาท
1 − 1.09
ดังนั้น เงินเดือนของวิบูลยเมื่อขึ้นปที่ 6 เปนเงินประมาณ 32,311.10 บาท
และเงินรวมที่วิบูลยไดรับเมื่อทํางานครบ 15 ป เปนเงินประมาณ 616,579.24 บาท
37. 1) การแขงขันรอบที่ 1 มีผูเขาแขงขันทั้งหมด 32 คน จะมีการแขงขัน 16 คู
การแขงขันรอบที่ 2 มีผูเขาแขงขัน คือ ผูชนะจากรอบที่ 1 ซึ่งมี 16 คน
1
จะมีการแขงขัน 8= (16 ) คู
2
การแขงขันรอบที่ 3 มีผูเขาแขงขัน คือ ผูชนะจากรอบที่ 2 ซึ่งมี 8 คน
2
1
จะมีการแขงขัน 4 =   (16 ) คู
2
n−1
1
ในทํานองเดียวกัน จะไดวา การแขงขันรอบที่ n จะมีการแขงขัน   (16 ) คู
2
n−1
1
ดังนั้น ในรอบที่ n มีผูเขาแขงขัน   (16 ) คู
2
2) เนื่องจากรอบสุดทายที่จะไดผูชนะ จะมีการแขงขันเพียง 1 คู
นั่นคือ หา n ที่ทําให an = 1
n−1
1
จะไดวา 1 =   (16 )
2
n−1
1 1
=  
16 2
4 n−1
1 1
  =  
2 2
4 = n −1
ดังนั้น รายการลูกทุงเสียงทองมีการแขงขันทั้งหมด 5 รอบ
3) จาก 1) และ 2) จะไดวา รายการลูกทุงเสียงทองมีการแขงขันทั้งหมด 5 รอบ
โดยรอบที่ 1, 2, 3 และ 5 มีการแขงขัน 16, 8, 4 และ 1 คู ตามลําดับ
4 −1
1
พิจารณาการแขงขันรอบที่ 4 จะไดวา มีการแขงขัน   (16 ) = 2 คู
2
ดังนั้น รายการลูกทุงเสียงทองมีการแขงขันทั้งหมด 16 + 8 + 4 + 2 + 1 = 31 คู
38. คอนโดมิเนียมแหงหนึ่งไดประมาณจํานวนแมลงสาบที่มีอยูขณะเริ่มตนโครงการไว 6,000 ตัว
หลังจากวางยากําจัดแมลงสาบในจุดตาง ๆ พบวา อัตราการลดลงของจํานวนแมลงสาบ
เทากับ 17% ตอวัน
นั่นคือ จํานวนแมลงสาบลดลงวันละ 17% ของจํานวนแมลงสาบที่เหลืออยูในวันกอนหนา
ถาไมมีแมลงสาบเพิ่มขึ้นในระยะเวลา 7 วัน จะไดวา
17
จํานวนแมลงสาบที่ถูกกําจัดในวันที่ 1 ที่ดําเนินโครงการ เทากับ ( 6,000 ) ตัว
100
17 83
ทําใหเหลือจํานวนแมลงสาบอยู 6,000 − ( 6,000 ) = ( 6,000 ) ตัว
100 100
17  83
จํานวนแมลงสาบที่ถูกกําจัดในวันที่ 2 ที่ดําเนินโครงการ เทากับ  ( 6,000 )  ตัว
100  100 
2
83 17 83  83 
ทําใหเหลือจํานวนแมลงสาบอยู ( 6,000 ) −  ( 6,000 )  =
  ( 6,000 ) ตัว
100 100  100   100 
2
17   83  
จํานวนแมลงสาบที่ถูกกําจัดในวันที่ 3 ที่ดําเนินโครงการ เทากับ   ( 6,000 )  ตัว
100   100  

ทําใหเหลือจํานวนแมลงสาบอยู
2 2
 83  17   83    83 3
  ( 6,000 ) −   ( 6,000 )  =
  ( 6,000 ) ตัว
 100  100   100    100 
ในทํานองเดียวกัน จํานวนแมลงสาบที่ถูกกําจัดในวันที่ n ที่ดําเนินโครงการ เทากับ
n−1 n
17   83    83 
  ( 6,000 )  ตัว ทําใหเหลือจํานวนแมลงสาบอยู   ( 6,000 ) ตัว
100   100    100 
1) เนื่องจาก จํานวนแมลงสาบที่ถูกกําจัดในวันที่เริ่มตนโครงการ คือ จํานวนแมลงสาบ
17
ที่ถูกกําจัดในวันที่ 1 ที่ดําเนินโครงการ ซึ่งเทากับ ( 6,000 ) = 1,020 ตัว
100
ดังนั้น จํานวนแมลงสาบที่ถูกกําจัดในวันที่เริ่มตนโครงการ เทากับ 1,020 ตัว
2) เนื่องจาก จํานวนแมลงสาบขณะเริ่มตนโครงการ เทากับ 6,000 ตัว
และจํานวนแมลงสาบที่ถูกกําจัดในวันที่ 1 ที่ดําเนินโครงการ เทากับ 1,020 ตัว
ดังนั้น จํานวนแมลงสาบที่เหลืออยูหลังจากดําเนินโครงการไปแลว 1 วัน เทากับ
6,000 – 1,020 = 4,980 ตัว
3) เนื่องจาก จํานวนแมลงสาบที่ถูกกําจัดในวันที่ 1, 2, 3, , n ที่ดําเนินโครงการ
เทากับ
2 n−1
17 17 83 17  83  17  83 
( 6,000 ) ,  ( 6,000 )  ,    ( 6,000 )  , ,    ( 6,000 ) 
100 100  100  100   100   100   100  
17 83
ซึ่งเปนลําดับเรขาคณิตที่มีพจนแรก คือ ( 6,000 ) ผลตางรวม คือ และ
100 100
n−1
17   83  
พจนทั่วไป คือ   ( 6,000 ) 
100   100  

และจํานวนแมลงสาบทั้งหมดที่ถูกกําจัดหลังจากดําเนินโครงการไปแลว 7 วัน
คือ ผลรวมของจํานวนแมลงสาบที่ถูกกําจัดในวันที่ 1, 2, 3, , 7 ที่ดําเนิน
โครงการ ซึ่งเทากับ a1 + a2 + a3 + a4 + a5 + a6 + a7 =
S7
จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
7
 17    83  
6,000   1 −   
 100    100  
จะได S7 = ≈ 4,372 ตัว
83
1−
100
ดังนั้น จํานวนแมลงสาบทั้งหมดที่ถูกกําจัดหลังจากดําเนินโครงการไปแลว 7 วัน
มีประมาณ 4,372 ตัว
4) เนื่องจาก จํานวนแมลงสาบขณะเริ่มตนโครงการ เทากับ 6,000 ตัว
และจํานวนแมลงสาบทั้งหมดที่ถูกกําจัดหลังจากดําเนินโครงการไปแลว 7 วัน ประมาณ
4,372 ตัว
ดังนั้น จํานวนแมลงสาบที่เหลืออยูหลังจากดําเนินโครงการไปแลว 7 วัน ประมาณ
6,000 – 4,372 = 1,628 ตัว
39. จาก จํานวนวันในการปฏิบัติภารกิจ 25 วัน จะไดวา
แบบที่ 1 เศรษฐีจะจายคาตอบแทนทั้งหมด 25 × 50,000 = 1, 250,000 บาท
แบบที่ 2 เศรษฐีจะจายคาตอบแทน ในวันที่ 1, 2, 3, … เปนเงิน 5, 10, 20, … สตางค
ซึ่งเปนลําดับเรขาคณิตที่มี a1 = 5 และ r = 2
จะไดวา เศรษฐีจะจายคาตอบแทนรวมในแบบที่ 2 เทากับ S25
จาก Sn =
(
a1 r n − 1 )
r −1
(
5 225 − 1 ) = 167,772,155
2 −1
นั่นคือ เศรษฐีจะจายคาตอบแทนรวมในแบบที่ 2 เทากับ 167,772,155 สตางค
หรือ 1,677,721.55 บาท
1) เนื่องจาก เศรษฐีจะตองจายคาตอบแทนรวมในแบบที่ 1 เทากับ 1,250,000 บาท

และ เศรษฐีจะตองจายคาตอบแทนรวมในแบบที่ 2 เทากับ 1,677,721.55 บาท
ดังนั้น เศรษฐีควรเลือกจายคาตอบแทนแบบที่ 1 จึงจะประหยัดเงินที่สุด
2) ถาใชเวลาปฏิบัติภารกิจ 30 วัน
แบบที่ 1 จะเสียคาตอบแทน 30 × 50,000 = 1,500,000 บาท
แบบที่ 2 จะเสียคาตอบแทน S30 =

(
5 1 − 230 )
1− 2
หรือเทากับ 5,368,709,115 สตางค หรือ 53,687,091.15 บาท
ดังนั้น ถาเลือกจายคาตอบแทนแบบที่ 1 จะประหยัดเงินกวาการจายคาตอบแทน
แบบที่ 2 เปนจํานวนเงิน 52,187,091.15 บาท
3) การจายคาตอบแทนแบบที่เลือกในขอ 1) อาจไมประหยัดกวาอีกแบบ เชน เมื่อจํานวน
วันในการปฏิบัติภารกิจเปน 24 วัน จะไดวา
แบบที่ 1 จะเสียคาตอบแทน 24 × 50,000 = 1, 200,000 บาท
แบบที่ 2 จะเสียคาตอบแทน S24 =

(
5 1 − 224 )
1− 2
หรือเทากับ 83,886,075 สตางค หรือ 838,860.75 บาท
จะเห็นวาการจายคาตอบแทนแบบที่ 2 ประหยัดกวาการจายคาตอบแทนแบบที่ 1
40. 1) กรณีที่อนุกรมนี้เปนอนุกรมเลขคณิต จะตองไดวา a2 − a1 = a3 − a2
เนื่องจาก a2 − a1 = 8 − 2 = 6 และ a3 − a2 = 32 − 8 = 24
ดังนั้น อนุกรมนี้ไมเปนอนุกรมเลขคณิต
a2 a3
กรณีที่อนุกรมนี้เปนอนุกรมเรขาคณิต จะตองไดวา =
a1 a2
a2 8 a3 32
เนื่องจาก = = 4 และ = = 4
a1 2 a2 8
a2 a3
a1 a2
ดังนั้น อนุกรมนี้เปนอนุกรมเรขาคณิต ที่มี =

a1 2,=r 4 และ an = 8,192
จะได 8,192 = 2 ( 4 )n−1
4,096 = 4n−1
46 = 4n−1
n = 7
ดังนั้น 8,192 เปนพจนที่ 7 ของอนุกรมนี้
จาก Sn =
(
a1 r n − 1 )
r −1
(
2 47 − 1 ) = 10,922
4 −1
ดังนั้น 2 + 8 + 32 +  + 8,192 เปนอนุกรมเรขาคณิตที่มีผลบวกของอนุกรม เทากับ 10,922
2) กรณีที่อนุกรมนี้เปนอนุกรมเลขคณิต จะตองไดวา a2 − a1 = a3 − a2
เนื่องจาก a2 − a1 = 14 − 7 = 7 และ a3 − a2 = 21 − 14 = 7
ดังนั้น อนุกรมนี้เปนอนุกรมเลขคณิต ที่มี=
a1 7,=d 7 และ an = 98
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 98 = 7 + ( n − 1)( 7 )
98 = 7n
n = 14
ดังนั้น 98 เปนพจนที่ 14 ของอนุกรมนี้
n
2
14
จะได S14 = ( 7 + 98) = 735
2
ดังนั้น 7 + 14 + 21 +  + 98 เปนอนุกรมเลขคณิตที่มีผลบวกของอนุกรม เทากับ 735
a2 a3
a1 a2
a2 14 a3 21 3
เนื่องจาก = = 2 และ = =
a1 7 a2 14 2
a2 a3
a1 a2
ดังนั้น อนุกรมนี้ไมเปนอนุกรมเรขาคณิต
1 1 3 1
เนื่องจาก a2 − a1 =1 − = และ a3 − a2 = −1 =
2 2 2 2
1 1
ดังนั้น อนุกรมนี้เปนอนุกรมเลขคณิต ที่ม=
ี a1 =,d และ an = 30
2 2
จาก an = a1 + ( n − 1) d
1 1
จะได 30 = + ( n − 1)  
2 2
1
30 = n
2
n = 60
n
2
60  1 
จะได S60 =  + 30  = 915
2 2 
1 3
ดังนั้น + 1 + +  + 30 เปนอนุกรมเลขคณิตที่มีผลบวกของอนุกรม เทากับ 915
2 2
กรณีที่อนุกรมนี้เปนอนุกรมเรขาคณิต จะตองไดวา a2 = a3
a1 a2
3
a2 1 a3 2 3
เนื่องจาก = 1= 2 และ = =
a1 a2 1 2
2
a2 a3
a1 a2
เนื่องจาก a2 − a1 =− 8 16 = −8 และ a3 − a2 =4 − 8 =− 4
a2 a3
a1 a2
a2 8 1 a3 4 1
a1 16 2 a2 8 2
a2 a3
a1 a2
1 1
ดังนั้น อนุกรมนี้เปนอนุกรมเรขาคณิต ที่ม=
ี a1 16,
= r และ an =
2 32
n−1
1 1
จะได = 16  
32 2
n−1
1 1
= 24  
2 5
2
n−1
1 1
=  
5
2 ⋅2 4
2
9 n−1
1 1
  = 2
2  
n = 10
1
ดังนั้น เปนพจนที่ 10 ของอนุกรมนี้
32
จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
  1 10 
16 1 −   
 2 
  1,023
1
=
1− 32
2
1 1,023
ดังนั้น 16 + 8 + 4 +  + เปนอนุกรมเรขาคณิตที่มีผลบวกของอนุกรม เทากับ
32 32
เนื่องจาก a2 − a1 = 3 − ( −1) = 4 และ a3 − a2 =−9 − 3 =−12
a2 a3
a1 a2
a2 3 a3 −9
เนื่องจาก = = −3 และ = = −3
a1 −1 a2 3
a2 a3
a1 a2
ดังนั้น อนุกรมนี้เปนอนุกรมเรขาคณิต ที่มี −1, r =
a1 = −3 และ an = −729
จะได −729 = −1( −3)n−1
729 = ( −3)n−1
( −3)6 = ( −3)n−1
n = 7
ดังนั้น −729 เปนพจนที่ 7 ของอนุกรมนี้
จาก Sn =
(
a1 1 − r n )
1− r
( −1) (1 − ( −3)7 )
จะได S7 = = −547
1 − ( −3)
ดังนั้น ( −1) + 3 + ( −9 ) + + ( −729 ) เปนอนุกรมเรขาคณิตที่มีผลบวกของอนุกรม เทากับ −547
เนื่องจาก a2 − a1 =−6 − ( −10 ) =4 และ a3 − a2 =−2 − ( −6 ) =4
ดังนั้น อนุกรมนี้เปนอนุกรมเลขคณิต ที่มี a1 =
−10, d = 4 และ an = 90
จาก an = a1 + ( n − 1) d
จะได 90 = −10 + ( n − 1)( 4 )
90 = −14 + 4n
n = 26
n
2
26
จะได S26 = ( −10 + 90 ) = 1,040
2
ดังนั้น −10 − 6 − 2 +  + 90 เปนอนุกรมเลขคณิตที่มีผลบวกของอนุกรม เทากับ 1,040
a2 a3
a1 a2
a2 −6 3 a3 −2 1
a1 −10 5 a2 −6 3
a2 a3
a1 a2
41. ฝากเงิน 5,000 บาท ไดรับอัตราดอกเบี้ยรอยละ 1.5 ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุก 3 เดือน
ในที่นี้ไมมีการฝากและถอนในระหวาง 3 ป
i 1.5
ให =
P 5000,=
k 4,=
n 3 และ i = 1.5 จะไดวา=r = = 0.015
100 100
4( 3 )
 0.015 
จากทฤษฎีบท 10 จะไดวา จํานวนเงินในบัญชีเมื่อฝากเงินครบ 3 ป คือ 5,000 1 +  บาท
 4 
42. ฝากเงิน 18,600 บาท ไดรับอัตราดอกเบี้ยรอยละ 4 ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุก

6 เดือน ในที่นี้ไมมีการฝากและถอนในระหวาง 15 ป
i 4
ให =
P 18600,=
k 2,=
n 15 และ i=4 จะไดวา=r
= = 0.04
100 100
จากทฤษฎีบท 10 จะไดวา จํานวนเงินในบัญชีเมื่อฝากเงินครบ 15 ป คือ
2(15 )
 0.04 
18,600 1 +  บาท หรือประมาณ 33,691.33 บาท
 2 
43. แมของสุทัศนตองการฝากเงินในธนาคาร 10,000,000 บาท เปนเวลา 10 ป
โดยไมมีการฝากถอนในระหวาง 10 ปนี้
พิจารณา ธนาคาร A ซึ่งกําหนดอัตราดอกเบี้ย 12% ตอป โดยคิดดอกเบี้ยทบตนทุกสิ้นเดือน
i 12
ให=P 10000000,
= k 12,
= n 10 และ i = 12 จะไดวา=r
= = 0.12
100 100
จากทฤษฎีบท 10 จะไดวา เมื่อแมของสุทัศนเลือกฝากเงินในธนาคาร A ครบ 10 ป
12(10 )
จะไดเงินรวม 10,000,000 1 + 0.12  บาท หรือประมาณ 33,003,868.95 บาท
 12 
พิจารณา ธนาคาร B ซึ่งกําหนดอัตราดอกเบี้ย 12.5% ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุกสิ้นป
i 12.5
ให P 10000000,
= = n 10 และ i = 12.5 จะไดวา=r
= = 0.125
100 100
จากทฤษฎีบท 9 จะไดวา เมื่อแมของสุทัศนเลือกฝากเงินในธนาคาร B ครบ 10
ป
จะไดเงินรวม 10,000,000 (1 + 0.125)10 บาท หรือประมาณ 32,473,210.25 บาท
ดังนั้น แมของสุทัศนควรเลือกฝากเงินกับธนาคาร A จึงจะไดเงินรวมมากที่สุด
และไดเงินรวมเมื่อสิ้นปที่ 10 ประมาณ 33,003,868.95 บาท
44. เอกฝากเงิน 100,000 บาท โดยธนาคารคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุก 6 เดือน
และอัตราดอกเบี้ยคงที่ตลอดระยะเวลาที่ฝากเงิน
เมื่อฝากเงินครบ 10 ป เขาพบวามีเงินในบัญชีประมาณ 148,595 บาท
ให= P 100000,= k 2,= n 10 และมีเงินรวม 148,595 บาท
2(10 )
 r
148,595 = 100,000 1 + 
 2
20
 r
1.48595 = 1 + 
 2
r
นั่นคือ 1+ = 20 1.48595
2
r = 2 ( 20
1.48595 − 1 )
r ≈ 0.04
ดังนั้น ธนาคารแหงนี้กําหนดอัตราดอกเบี้ยประมาณ 4% ตอป
45. ตนตระการกูเงินจากวิทวัสจํานวน 200,000 บาท โดยมีกําหนดชําระหนี้ทั้งหมดในอีก 2 ป
ขางหนา เปนเงิน 300,000 บาท และดอกเบี้ยที่วิทวัสเรียกเก็บคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุกป
= ให P 200000,
= n 2 และมีเงินรวม 300,000 บาท
300,000 = 200,000 (1 + r )
2
1.5 = (1 + r )2
นั่นคือ r = 1.5 − 1
r ≈ 0.2247
ดังนั้น ดอกเบี้ยที่วิทวัสเรียกเก็บสามารถคิดเปนอัตราดอกเบี้ยรอยละ 0.2247 × 100 =
22.47 ตอป
ซึ่งอัตราดอกเบี้ยดังกลาวไมเปนไปตามที่กฎหมายกําหนด
46. วิชัยตองการฝากเงินกับธนาคารแหงหนึ่งซึ่งกําหนดอัตราดอกเบี้ย 5% ตอป โดยคิดดอกเบี้ย
แบบทบตนทุกป และวิชัยตองการใหมีเงินในบัญชีประมาณ 250,000 บาท ในเวลา 10 ป
โดยไมมีการฝากถอนในระหวาง 10 ปนี้
5
ให =
S 250000,=
k 1,=
n 10 และ i=5 นั่นคือ=r = 0.05
100
−1(10 )
 0.05 
จะได P = 250,000 1 +  ≈ 153, 478.31
 1 
ดังนั้น วิชัยตองฝากเงินตนไวอยางนอย 153,479 บาท
47. ธีระฝากเงินไวกับธนาคารแหงหนึ่ง เมื่อเวลาผานไป 10 ป โดยไมมีการฝากถอนในระหวาง 10 ปนี้

พบวามีเงินในบัญชี 122,079.42 บาท โดยธนาคารกําหนดอัตราดอกเบี้ย 2% ตอป
และคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุก 3 เดือน
2
ให=
S 122079.42,=k 4,=n 10 และ i=2 นั่นคือ=r = 0.02
100
−4(10 )
 0.02 
จะได P= 122,079.42 1 +  ≈ 100,000
 4 
ดังนั้น เงินตนที่ธีระฝากไวเมื่อ 10 ปกอน ประมาณ 100,000 บาท
48. ฝากเงินกับธนาคารแหงหนึ่งเดือนละ 1,000 บาท ทุกวันที่ 1 ของเดือน และธนาคารกําหนด
อัตราดอกเบี้ยรอยละ 2.4 ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุกเดือน
2.4
นั่นคือ ธนาคารคิดดอกเบี้ยแบบทบตนรอยละ = 0.2 ตอเดือน
12
0.2
จะไดวา =r = 0.002
100
เขียนแผนภาพแสดงการฝากเงินและมูลคาของเงินเมื่อสิ้นเดือนที่ n ไดดังนี้
จากแผนภาพจะไดวาเมื่อสิ้นเดือนที่ n
เงินฝากในตนเดือนที่ 1 จํานวน 1,000 บาท จะมีมูลคา 1,000 (1.002 )n บาท
เงินฝากในตนเดือนที่ 2 จํานวน 1,000 บาท จะมีมูลคา 1,000 (1.002 )n−1 บาท
เงินฝากในตนเดือนที่ 3 จํานวน 1,000 บาท จะมีมูลคา 1,000 (1.002 )n−2 บาท


เงินฝากในตนเดือนที่ n − 1 จํานวน 1,000 บาท จะมีมูลคา 1,000 (1.002 )2 บาท
เงินฝากเมื่อสิ้นเดือนที่ n จํานวน 1,000 บาท จะมีมูลคา 1,000 (1.002 ) บาท
นั่นคือ เมื่อสิ้นเดือนที่ n จะไดเงินรวม
1,000 (1.002 ) + 1,000 (1.002 ) + 1,000 (1.002 ) +  + 1,000 (1.002 ) + 1,000 (1.002 )
n n −1 n−2 2
บาท
ซึ่งเปนอนุกรมเรขาคณิตที่มี n พจน พจนแรก คือ 1,000 (1.002 ) และอัตราสวนรวม คือ 1.002
จะไดผลบวก n พจนแรกของอนุกรมนี้ คือ

(
1,000 (1.002 ) (1.002 ) − 1
n
)
1.002 − 1
หรือประมาณ (
501,000 (1.002 ) − 1
n
) บาท
ดังนั้น เงินรวมเมื่อสิ้นเดือนที่ n คือ 501,000 ( (1.002 )n − 1) บาท
49. หมากฝากเงินกับธนาคารแหงหนึ่งเดือนละ 2,000 บาท ทุกสิ้นเดือน
และธนาคารกําหนดอัตราดอกเบี้ยรอยละ 3 ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุกเดือน
3 1
นั่นคือ ธนาคารคิดดอกเบี้ยแบบทบตนรอยละ = ตอเดือน
12 4
1
จะไดวา =r =4 0.0025
100
เขียนแผนภาพแสดงการฝากเงินและมูลคาของเงินเมื่อสิ้นเดือนที่ 24 ไดดังนี้
จากแผนภาพจะไดวาเมื่อสิ้นงวดที่ 24
2,000 (1.0025 )
23
เงินฝากเมื่อสิ้นเดือนที่ 1 จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา บาท
2,000 (1.0025 ) บาท
22
เงินฝากเมื่อสิ้นเดือนที่ 2 จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา
2,000 (1.0025 ) บาท
21

เงินฝากเมื่อสิ้นเดือนที่ 23 จํานวน 2,000 บาท
จะมีมูลคา 2,000 (1.0025 ) บาท
เงินฝากเมื่อสิ้นเดือนที่ 24 จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา 2,000 บาท
นั่นคือ เมื่อสิ้นเดือนที่ 24 หมากจะไดเงินรวม
2,000 (1.0025 ) + 2,000 (1.0025 ) + 2,000 (1.0025 ) +  + 2,000
23 22 21
บาท
หรือ 2,000 + 2,000 (1.0025) + 2,000 (1.0025)2 +  + 2,000 (1.0025)23 บาท

(
2,000 (1.0025 ) − 1
24
) หรือประมาณ 49,405.64
1.0025 − 1
ดังนั้น เมื่อสิ้นเดือนที่ 24 หมากจะมีเงินรวมประมาณ 49,405.64 บาท
50. มะปรางมีรายรับเดือนละ 20,000 บาท และตองการออมเงินทุกสิ้นเดือน เดือนละ 10%
10
ของรายรับ นั่นคือ มะปรางออมเงินทุกสิ้นเดือน เดือนละ ( 20,000 ) = 2,000 บาท
100
มะปรางฝากเงินเขาบัญชีธนาคารที่กําหนดอัตราดอกเบี้ย 12% ตอป และคิดดอกเบี้ยแบบ
12
ทบตนทุกเดือน นั่นคือ ธนาคารกําหนดอัตราดอกเบี้ย = 1% ตอเดือน
12
1
จะไดวา =r = 0.01
100
เขียนแผนภาพแสดงการฝากเงินและมูลคาของเงินเมื่อสิ้นเดือนที่ 24 (ครบ 2 ป) ไดดังนี้
จากแผนภาพจะไดวาเมื่อสิ้นงวดที่ 24
2,000 (1.01)
23
เงินฝากเมื่อสิ้นเดือนที่ 1 จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา บาท
2,000 (1.01) บาท
22
2,000 (1.01) บาท
21

เงินฝากเมื่อสิ้นเดือนที่ 23 จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา 2,000 (1.01) บาท
เงินฝากเมื่อสิ้นเดือนที่ 24 (ครบ 2 ป) จํานวน 2,000 บาท จะมีมูลคา 2,000 บาท
นั่นคือ เมื่อเวลาผานไป 2 ป มะปรางจะไดเงินออมทั้งหมด
2,000 (1.01) + 2,000 (1.01) + 2,000 (1.01) +  + 2,000 บาท
23 22 21
หรือ 2,000 + 2,000 (1.01) + 2,000 (1.01)2 +  + 2,000 (1.01)23 บาท


(
2,000 (1.01) − 1
24
) หรือประมาณ 53,946.93 บาท
1.01 − 1
ดังนั้น เมื่อเวลาผานไป 2 ป มะปรางจะมีเงินออมทั้งหมดประมาณ 53,946.93 บาท
51. ในวันที่ 1 มิถุนายน 2561 สมซาฝากเงิน 100,000 บาท เขาบัญชีเงินฝากออมทรัพยที่ให
อัตราดอกเบี้ยรอยละ 1.2 ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตนทุกเดือน
1.2
นั่นคือ ธนาคารใหอัตราดอกเบี้ยรอยละ = 0.1% ตอเดือน
12
ถาไมมีการฝากถอนในระยะเวลา 1 ป
จากทฤษฎีบท 10 จะไดวา เมื่อครบ 1 ป สมซาจะมีเงินในบัญชีทั้งหมด
12(1)
 0.1 
100,000 1 +  บาท หรือประมาณ 101,206.62 บาท
 100 
จาก สมซาโอนเงินใหนองสาวทุกวันที่ 1 ของเดือน ตั้งแตเดือนมิถุนายน 2561 โดย
ไมเสียคาธรรมเนียมในการโอน
จะไดวา เมื่อตนเดือนที่ 1 (มิถุนายน) สมซาถอนเงินไป 5,000 บาท ทําใหเมื่อครบ 1 ป
เงินในบัญชีของสมซาจะลดลง 5,000 (1.001)12 บาท
เมื่อตนเดือนที่ 2 สมซาถอนเงินไป 5,000 บาท ทําใหเมื่อครบ 1 ป เงินในบัญชีของ
สมซาจะลดลง 5,000 (1.001)11 บาท
เมื่อตนเดือนที่ 3 สมซาถอนเงินไป 5,000 บาท ทําใหเมื่อครบ 1 ป เงินในบัญชีของ
สมซาจะลดลง 5,000 (1.001)10 บาท
ในทํานองเดียวกัน จะไดวา เมื่อตนเดือนที่ 12 สมซาถอนเงินไป 5,000 บาท ทําใหเมื่อ
ครบ 1 ป เงินในบัญชีของสมซาจะลดลง 5,000 (1.001) บาท
ดังนั้น เมื่อครบ 1 ป เงินในบัญชีของสมซาจะลดลงทั้งหมด
5,000 (1.001) + 5,000 (1.001) + 5,000 (1.001) +  + 5,000 (1.001)
12 11 10
หรือ 5,000 (1.001) + 5,000 (1.001)2 + 5,000 (1.001)3 +  + 5,000 (1.001)12

ซึ่งเปนอนุกรมเรขาคณิตที่มี 12 พจน พจนแรก คือ 5,000 (1.001)
และอัตราสวนรวม คือ 1.001
นั่นคือ เมื่อครบ 1 ป เงินในบัญชีของสมซาจะลดลงทั้งหมด
( 5,000 (1.001) ) (1.00112 − 1)
บาท หรือประมาณ 60,391.43 บาท
1.001 − 1
ดังนั้น เมื่อครบ 1 ป สมซาจะมีเงินเหลือในบัญชีประมาณ
101,206.62 – 60,391.43 = 40,815.19 บาท
เนื่องจาก เมื่อครบ 1 ป หากไมนําดอกเบี้ยจากธนาคารมาคํานวณ สมซาจะเหลือเงิน
100,000 − 12 ( 5,000 ) =
40,000
จะไดวา เมื่อครบ 1 ป สมซาจะไดรับดอกเบี้ยจากบัญชีเงินฝากนี้ประมาณ

40,815.19 – 40,000 = 815.19 บาท
52. ยอดรักผอนตูเย็นราคา 30,000 บาท ดวยยอดชําระเทากันทุกเดือน เดือนละ R บาท
เปนเวลา 6 เดือน โดยผอนชําระทุกสิ้นเดือน อัตราดอกเบี้ย 18% ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบ
18
18 203
ทบตนทุกเดือน (หรืออัตราดอกเบี้ยตองวด คือ %) จะไดวา=r 12 =
12 100 200
เขียนแผนภาพแสดงการผอนตูเย็นของยอดรักเปนเวลา 6 เดือน ไดดังนี้
−1
 3   200 
มูลคาปจจุบันของเงินผอนงวดที่ 1 คือ R 1 + R
 =  บาท
 200   203 
−2 2
 3   200 
มูลคาปจจุบันของเงินผอนงวดที่ 2 คือ R 1 +  R
=  บาท
 200   203 
−3 3
 3   200 
=  บาท
 200   203 

−6 6
 3   200 
=  บาท
 200   203 
นั่นคือ เมื่อครบ 6 เดือน ยอดเงินรวมที่ยอดรักจายเพื่อผอนตูเย็น เทากับ

2 3 6
 200   200   200   200 
R  + R  + R  +  + R  บาท
 203   203   203   203 
ซึ่งเปนอนุกรมเรขาคณิตที่มี 6 พจน พจนแรก คือ R  200  และอัตราสวนรวม คือ 200

 203  203
6
 200    200  
R  1 −   
 203    203  
จะไดผลบวก 6 พจนแรกของอนุกรมนี้ คือ 200
บาท
1−
203
เนื่องจาก ยอดรักผอนตูเย็นราคา 30,000 บาท
6
 200    200  
R  1 −   
 203    203  
จะได 30,000 =
200
1−
203
 200 
30,000 1 − 
นั่นคือ R =  203  ≈ 5,265.76
6
 200    200  
  1 −   
 203    203  
ดังนั้น ยอดรักจะตองผอนชําระเดือนละประมาณ 5,265.76 บาท
53. อนงคซื้อรถยนตราคา 600,000 บาท โดยตกลงจายเงินดาวน 15% ของราคารถยนต
15
นั่นคือ อนงคจายเงินดาวน ( 600,000 ) = 90,000 บาท
100
และผอนชําระสวนที่เหลือเปนจํานวนเงินเทากันทุกเดือน เปนเวลา 4 ป โดยผอนชําระทุก
สิ้นเดือน เดือนละ R บาท
6
อัตราดอกเบี้ย 6% ตอป (หรืออัตราดอกเบี้ยตองวด คือ %)
12
6
1
=
100 200
เขียนแผนภาพแสดงการจายเงินผอนรถยนตของใบเตยเปนเวลา 4 ป (48 งวด) ไดดังนี้
−1
 1   200 
มูลคาปจจุบันของเงินผอนงวดที่ 1 คือ R 1 + R
 =  บาท
 200   201 
−2 2
 1   200 
=  บาท
 200   201 
−3 3
 1   200 
=  บาท
 200   201 

−48 48
 1   200 
=  บาท
 200   201 
นั่นคือ เมื่อครบ 4 ป (48 เดือน) ยอดเงินรวมที่อนงคจายเพื่อผอนรถยนต เทากับ
2 3 48
 200   200   200   200 
R  + R  + R  +  + R  บาท
 201   201   201   201 
ซึ่งเปนอนุกรมเรขาคณิตที่มี 48 พจน พจนแรก คือ R  200  และอัตราสวนรวม คือ 200

 201  201
48
 200    200  
R   1 −   
 201    201  
จะไดผลบวก 6 พจนแรกของอนุกรมนี้ คือ 200
บาท
1−
201
เนื่องจากอนงคเหลือเงินที่ตองชําระอีก 600,000 – 90,000 = 510,000 บาท
48
 200    200  
R  1 −   
 201    201  
จะได 510,000 =
200
1−
201
 200 
510,000 1 − 
นั่นคือ R =  201  ≈ 11,977.36
48
 200    200  
  1 −   
 201    201  
ดังนั้น อนงคจะตองผอนชําระเดือนละประมาณ 11,977.36 บาท
และเสียดอกเบี้ยทั้งหมด 48 (11,977.36 ) − 51,000 =
64,913.28 บาท
แหลงเรียนรูเพิ่มเติม
forvo.com เปนเว็บไซตที่รวบรวมการออกเสียงคําในภาษาตาง ๆ กอตั้งขึ้นเมื่อ ค.ศ. 2008
โดยมีจุดมุงหมายเพื่อพัฒนาการสื่อสารทางการพูด ผานการแลกเปลี่ยนการออกเสียงคําในภาษา
ตาง ๆ ทั้งจากบุคคลที่เปนเจาของภาษาและบุคคลที่ไมใชเจาของภาษา forvo.com ไดรับคัดเลือก
จากนิตยสาร Times ใหเปน 50 เว็บไซตที่ดีที่สุดใน ค.ศ. 2013 (50 best websites of 2013) ปจจุบัน
เว็บไซตนี้เปนฐานขอมูลที่รวบรวมการออกเสียงที่ใหญที่สุด มีคลิปเสียงที่แสดงการออกเสีย ง
คําศัพทประมาณสี่ลานคําในภาษาตาง ๆ มากกวา 330 ภาษา
ครูอาจใชเว็บไซต forvo.com เพื่อศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับการออกเสียงคําศัพทคณิตศาสตร

หรือชื่อนักคณิตศาสตรในภาษาอังกฤษหรือภาษาอื่น ๆ ที่ปรากฏในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน
คณิ ต ศาสตร ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 5 ได เช น finite sequence และ infinite sequence ซึ่ ง เป น
คําศัพทคณิตศาสตรในภาษาอังกฤษ หรือ Carl Friedrich Gauss ซึ่งเปนชื่อนักคณิตศาสตรชาว
เยอรมัน
บรรณานุกรม
สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี. (2524). คูมือครูวิชาคณิตศาสตร ค 012 ตาม
หลักสูตรมัธยมศึกษาตอนปลาย พุทธศักราช 2524 ของกระทรวงศึกษาธิการ. กรุงเทพฯ:
โรงพิมพคุรุสภาลาดพราว.
สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี. (2558). คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร
เลม 1 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 – 6 กลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตร ตามหลักสูตรแกนกลาง
การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ สกสค. ลาดพราว.
สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี. (2558). คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร
สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี. (2557). คูมือครูรายวิชาเพิ่มเติมคณิตศาสตร
สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี. (2561). หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม
คณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 เลม 1 ตามผลการเรียนรูกลุมสาระการเรียนรู
คณิตศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน
พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ สกสค. ลาดพราว.
สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี. (2557). หนังสือเรียนรูเพิ่มเติมเพื่อเสริม
ศักยภาพคณิตศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 – 6 ระบบจํานวนจริง. กรุงเทพฯ: พัฒนา
คุณภาพวิชาการ.
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2560). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง
กลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลาง
การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตร
แหงประเทศไทย.
คณะผูจัดทํา
คณะที่ปรึกษา
ศ. ดร.ชูกิจ ลิมปจํานงค สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
ดร.ศรเทพ วรรณรัตน สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
ดร.วนิดา ธนประโยชนศักดิ์ สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
คณะผูจัดทําคูมือครู
นางสาวปฐมาภรณ อวชัย สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
นางสาวอัมริสา จันทนะศิริ สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
ดร.จิณณวัตร เจตนจรุงกิจ สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
นายทศธรรม เมขลา สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
นายพัฒนชัย รวิวรรณ สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
นางสาวภิญญดา กลับแกว สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
ดร.ศศิวรรณ เมลืองนนท สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
ดร.สุธารส นิลรอด สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
นายเชิดศักดิ์ ภักดีวิโรจน โรงเรียน ภ.ป.ร. ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ
จังหวัดนครปฐม
ดร.บุญยงค ศรีพลแผว มหาวิทยาลัยบูรพา จังหวัดชลบุรี
นางสาวปรารถนา วิริยธรรมเจริญ โรงเรียนพระปฐมวิทยาลัย จังหวัดนครปฐม
นายสุบรรณ ตั้งศรีเสรี โรงเรียนจันทรประดิษฐารามวิทยาคม กรุงเทพฯ
คณะผูพิจารณาคูมือครู
นายประสาท สอานวงศ สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
รศ. ดร.สมพร สูตินันทโอภาส สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
นางสาวจินตนา อารยะรังสฤษฏ สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
นางสาวจําเริญ เจียวหวาน สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
นายสุเทพ กิตติพิทักษ สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

ดร.สุพัตรา ผาติวิสันติ์ สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
ดร.อลงกรณ ตั้งสงวนธรรม สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
บรรณาธิการ
รศ. ดร.สิริพร ทิพยคง สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
คณะทํางานฝายเสริมวิชาการ
นางสาวขวัญใจ ภาสพันธุ โรงเรียนราชวินิตบางเขน กรุงเทพฯ
นายณรงคฤทธิ์ ฉายา โรงเรียนสาธิตแหงมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร
ศูนยวิจัยและพัฒนาการศึกษา กรุงเทพฯ
นายถนอมเกียรติ งานสกุล โรงเรียนสตรีภูเก็ต จังหวัดภูเก็ต
นางนงนุช ผลทวี โรงเรียนทับปุดวิทยา จังหวัดพังงา
นางมยุรี สาลีวงศ โรงเรียนสตรีสิริเกศ จังหวัดศรีสะเกษ
นางสาวศราญลักษณ บุตรรัตน โรงเรียนบางละมุง จังหวัดชลบุรี
นายศรัณย แสงนิลาวิวัฒน โรงเรียนวิทยาศาสตรจุฬาภรณราชวิทยาลัย เพชรบุรี
จังหวัดเพชรบุรี
วาที่รอยตรีสามารถ วนาธรัตน โรงเรียนเฉลิมขวัญสตรี จังหวัดพิษณุโลก
นางศุภรา ทวรรณกุล ขาราชการบํานาญ
นายสุกิจ สมงาม ขาราชการบํานาญ
นางสุปราณี พวงพี ขาราชการบํานาญ
นายชัยรัตน สุนทรประพี นักวิชาการอิสระ
ฝายนวัตกรรมเพื่อการเรียนรู สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
นางสาวปยาภรณ ทองมาก สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ ม.5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ ม.5

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ ม.5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

คูมือครู

ฉบับเผยแพร กุมภาพันธ พ.ศ. ๒๕๖๕

สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (สสวท.) มีหนาที่ในการพัฒนา

ประเด็ น ที่ ค รู ค วรทราบเกี่ ย วกั บ แบบฝ ก หั ด เช น จุ ด มุ ง หมายของแบบฝ กหั ด

ตั ว อย า งการจั ด กิ จ กรรมในหนั ง สื อ เรี ย น ที่ มี ขั้ น ตอนการดํ า เนิ น กิ จ กรรม

เลขยกกําลัง 1.7 ตัวอยางแบบทดสอบประจําบท 31

ฟงกชัน 2.7 ตัวอยางแบบทดสอบประจําบท 75

3.6 ตัวอยางแบบทดสอบประจําบท 102

เลขยกกําลัง เปนเรื่องที่นักเรียนไดศึกษามาบางแลวในระดับมัธยมศึกษาตอนตน ซึ่งอยูในรูป

2 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5

เรียก a วาฐานของเลขยกกําลัง และ

4. ถา x ≥ 0 แลว x จะมีรากที่สองที่มากกวาหรือเทากับศูนยเสมอ เรียกรากนี้วา รากที่สองที่

ได x กําลังสองของ − y ก็จะเปน x ดวย

4 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5

• ถา แลวจะมีรากที่สองของ x สองราก คือ x และ − x โดยที่ x เปน

3) ถา x เปนจํานวนจริง และ n เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 1 แลว

6 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5

2) ในกรณีที่ a = 0 และ r เปนจํานวนตรรกยะบวก สามารถนิยาม 0 = 0 r

แตจะไมนิยาม 0 เมื่อ r เปนจํานวนตรรกยะลบหรือศูนย

หรืออาจกลาวไดวาจํานวนผูติดเชื้อหาไดจาก 2n (1,000 ) เมื่อ n แทนระยะเวลาที่ผานไป โดย

8 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5

10 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5

• การเขียนเลขยกกําลังให อยูใ นรูป อยางงายสามารถทํา ไดหลายวิธี ครูไมควรกําหนดให

แลวใหนักเรียนเลือกจํานวน 16 จํานวน จากจํานวนเต็มตั้งแต −12 ถึง 12 เพื่อเติมใน

12 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5

• การเขียนจํานวนที่อยูในรูปกรณฑให อยูในรูป อย างงายในหนังสื อเรียนรายวิชาพื้ น ฐาน

เปนจํานวนจริง มีสองราก คือ y และ − y เชน จากตัวอยางที่ 8 ขอ 1) และ 2)

• ครูควรเนนย้ําความแตกตางระหวางรากที่ n (ตามบทนิยาม 3) กับคาหลักของรากที่ n

14 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5

• ในการสอนหมายเหตุขอ 3 ทายทฤษฎีบท 5 ซึ่งกลาววา

• นักเรียนมักเขาใจผิดวา รากที่ ของ x มีความหมายเชนเดียวกับ n x แตในความเปนจริง

ตามตํานานอินเดียโบราณ Sissa Ben Dahir เปนขุนนางของพระราชา Shirham โดย Sissa

กระดานหมากรุก ขนาด 8×8

พระราชาตัดสินใจที่จะใหรางวัล Sissa สําหรับความทุมเทของเขา พระราชาจึงไดตรัสถาม Sissa

2. จากขอมูลในตารางในขอ 1 และการสังเกต จะไดวา

3. เนื่องจาก ชองกระดานชองสุดทายของกระดานหมากรุก คือ ชองที่ 64

4. จากขอมูลในตารางในขอ 1 และการสังเกต จะไดวา

จํานวนเมล็ดขาวสะสมสําหรับกระดานหมากรุกชองที่ 2 คือ 3 = 4 − 1 = 2 − 1 เมล็ด 2

จํานวนเมล็ดขาวสะสมสําหรับกระดานหมากรุกชองที่ 3 คือ 7 = 8 − 1 = 2 − 1 เมล็ด 3

ดังนั้น จํานวนเมล็ดขาวสะสมสําหรับกระดานหมากรุกชองที่ n ในรูปเลขยกกําลัง คือ 2 − 1 n

หมายเหตุ คําตอบในขอนี้ไดจากการสังเกต โดยไมตองใชความรูเรื่องอนุกรม

เลขยกกําลังที่มีเลขชี้กําลังเปนจํานวนเต็ม 1.1 ขอ 1 – 3

รากที่ n ของจํานวนจริง และคาหลักของรากที่ n 1.2 ขอ 1

การประยุกตของเลขยกกําลัง 1.3 ขอ 6 – 11

2) ให a เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ m, n เปนจํานวนเต็ม

3) ให a, b เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ n เปนจํานวนเต็ม

4) ให a, b เปนจํานวนจริงที่ไมเปนศูนย และ n เปนจํานวนเต็ม

ให b เปนจํานวนจริง และเปนรากที่ n ของ y

ให b เปนจํานวนจริง และเปนรากที่ n ของ y

1. จงเขียนจํานวนตอไปนี้ใหอยูในรูปอยางงายและเลขยกกําลังทุ กจํานวนมีเลขชี้กําลั งเปน

พื้นที่บริเวณที่เปนอางเก็บน้ําได 4.8 × 10 ตารางเมตร จงหาความลึกของอางเก็บน้ํานี้

8. ธนาคารแหงหนึ่งกําหนดอัตราดอกเบี้ย 1% ตอป โดยคิดดอกเบี้ยแบบทบตนเปนรายป ถายุพา

ถารัศมีของกนบอน้ํายาวประมาณ 10 เมตร ความลึกของบอน้ําจะประมาณ 7 เมตร

ซึ่งวัดพื้นที่บริเวณที่เปนอางเก็บน้ําได 4.8 × 10 ตารางเมตร

จะได 8.64 × 10 = ( 4.8 × 106 ) h

นั่นคือ ดอกเบี้ยที่ยุพาไดรับจากธนาคาร คือประมาณ 11,046.22 − 10,000 =1,046.22 บาท

นั่นคือ ดอกเบี้ยที่ยุพาไดรับจากธนาคาร คือประมาณ 21,020.20 − 20,000 =

36 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5

38 คูมือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5