१.

सू अथशा आिण थूल अथशा ाचा प रचय

.१. यो पयाय िनवडा:

(१) अथशा ाची शाखा, जी संसाधन वाटपाशी संबंिधत आहे .
अ. सू अथशा
ब. थूल अथशा
क. अथिमती
ड. यांपैकी काहीही नाही

पयाय: (१) अ, ब, क
(२)अ, ब
(३) फ अ
(४) वरीलपैकी नाही

(२) सू अथशा ातील संक ना

अ. रा ीय उ
ब. सामा िकंमत पातळी
क. घटक िकंमत
ड. उ ादन िकंमत

पयाय : (१) ब, क
(२) ब, क, ड
(३) अ, ब, क
(४) क, ड

(३) सू अथशा ीय िव ेषणात वापरली जाणारी प त.

अ. राशी प त
ब. सम प त
क. िवभाजन प त
ड. सवसमावेशक प त

पयाय : (१) अ, क, ड
(२) ब, क, ड
(३) फ क
(४) फ अ

(४) थूल अथशा खालील संक नांचा अ ास करते.

अ. संपूण अथ व था
ब. आिथक िवकास
क. एकूण पुरवठा
ड. उ ादन िकंमत

पयाय : (१) अ, ब, क
(२) ब, क, ड
(३) फ ड
(४) अ, ब, क,ड

.२. सहसंबंध पूण करा

१) सू अथशा : िवभाजन प त :: थूल अथशा : राशी प त

२) सू अथशा : झाड :: थूल अथशा : जंगल

३) थूल अथशा : उ आिण रोजगार िस ा :: सू अथशा :: व ू व सेवा यां ा िकंमत िनि तीचे
िस ांत/उ ादन घटकां ा िकंमत िनि तीचे िस ांत/आिथक क ाणाचे िस ांत

४) मॅ ोस : थूल अथशा :: माय ोस : सू अथशा

५) सवसाधारण समतोल : थूल अथशा :: आं िशक समतोल :

सू अथशा

.३. खालील उदाहरणां ा आधारे संक ना ओळखून ती करा :

१) गौरीने एका िविश उदयोगातील वैय कउ ाची माहीती गोळा केली.

उ र : (अ) उदाहरणातील संक ना : वैय क घटक अ ास.
(ब) संक नेचे ीकरण : अथ व थेतील एखादया िविश घटकाचा तं पणे केलेला अ ास णजे
वैय क घटक अ ास होय. उदा., सू अथशा िविश उदयोगाचा, वैय क उ ाचा केलेला अ ास.

(२) रमेशने उ ादनिवषयक सव िनणय तः घे ाचे ठरवले.

उदा., काय आिण कसे उ ादन करावे?
उ र : (अ) उदाहरणातील संक ना : मु व बाजार अथ व थेतील ावसाियक िनणय.
(ब) संक नेचे ीकरण : मु बाजार अथ वसं थेत उ ादकाला िकंवा ावसाियकाला उ ादन
े ातील काय मतेसाठी काही िनणय ावे लागतात. हे िनणय णजेच मु बाजार अथ व थेतील
ावसाियक िनणय होत. ावसाियकाला िकंमत, उ ादनखच इ ादींसंबंधीही ावसाियक िनणय ावे
लागतात. या ावसाियक िनणयां त शासन िकंवा इतर कोण ा यं णेचा ह ेप नसतो.

(३) शबानाने आप ा कारखा ातील कामगारांना वेतन आिण बँक कजावरील ाज िदले.
उ र : (अ) उदाहरणातील संक ना : उ ादन घटकां चे मोबदले दे णे.
(ब) संक नेचे ीकरण : व ूं ा उ ादनासाठी भूमी, म, भां डवल व संयोजक हे उ ादन घटक
आव क असतात. या उ ादन घटकां ना उ ादन ि येत सहभागी झा ाब ल उ ादकाकडून अनु मे खंड,
वेतन, ाज व नफा हे मोबदले ा होतात.

. ४. खालील ांची उ रे िलहा :

(१) सू अथशा ाची वैिश े करा.

उ र : सू अथशा ाची वैिश े पुढील माणे आहे त
(१) वैय क आिथक घटकांचा अ ास : सू अथशा ात अथ व थेतील िविश घटकां ा आिथक
वतनाचा अ ास केला जातो. उदा., सू अथशा ात िविश कुटुं ब, िविश उ ादन सं था/पेढी, िविश व ूंची
िकंमत इ ादींचा अ ास केला जातो.
(२) िकंमत िस ांत णून ओळख : सू अथशा ात व ू आिण सेवां ा तसेच भूमी, म, भां डवल व
संयोजक या उ ादन घटकां ा िकमती कशा िनि त होतात, याचा अ ास केला जातो. णूनच सू
अथशा ाला िकंमत िस ां त िकंवा मू िस ां त असेही टले जाते.
ंि ो ो ि ं ं ी ै
(३) आं िशक समतोलावर भर : सू अथशा ात एक उपभो ा िकंवा एक उ ादन सं था इ ादी वैय क
आिथक घटकां ना इतर आिथक घटकां पासून बाजूला काढू न ां ा समतोलाचे तं पणे िव ेषण केले जाते.
णजेच सू अथशा िव ेषण हे आं िशक समतोलाचे िव ेषण असते. आं िशक समतोल िव ेषणात इतर
प र थती कायम असताना' या मूलभूत गृहीतकाचा आधार घेऊन िववेचनाची सु वात केली जाते.
(४) िविश गृहीतकांवर आधा रत : सू अथशा ीय िव ेषण हे पूण रोजगार, शु भां डवलशाही, पूण
धा, सरकारचे िनह ेपाचे धोरण इ ादी गृहीतकां वर आधा रत असते. परं तु वा वात अशी प र थती
आढळत नाही. सू अथशा ातील ब तां श िसद् घां त हे 'इतर प र थती कायम असताना' या गृहीतकावर
आधा रत आहे त.
(५) िवभाजन प तीचा वापर : सू अथशा अथ व थेचे लहानात लहान वैय क आिथक घटकां म े
िवभाजन केले जाते व ानंतर ेक िविश घटकाचा तं पणे, तपशीलवार अ ास केला जातो. णजेच
सू अथशा िवभाजन प तीचा वापर केला जातो.
(६) सीमांत त ाचा वापर : उपभो ा व उ ादक यां ारे सीमां त प रणामा ा त ानुसार िविवध आिथक
िनणय घेतले जातात.
ामुळे सू अथशा िव ेषणाचे साधन णून सीमां त त ाचा वापर केला जातो.
(७) बाजार रचनांचे िव ेषण : पूण धा, म ेदारी, अ ािधकार, म ेदारीयु धा इ ादी बाजारपेठां ा
रचनेचे आिण या बाजारपेठां म े व ूं ा िकमती व उ ादनाचे प रमाण कसे िनि त होते, याचे सू
अथशा ा ारे ीकरण केले जाते.
(८) मयािदत ा ी : सू अथशा ात बेरोजगारी, भाववाढ िकंवा मंदी, दा र य, वहारतोलातील शेष
इ ादी रा ीय पातळीवरील आिथक सम ां ची चचा होत नाही. ामुळे सू अथशा ाची ा ी मयािदत आहे .

(२) थूल अथशा ाचे मह करा.

उ र : थूल अथशा ाचे मह पुढील मु ां ा आधारे करता येते
(१) अथ व थे ा कायप तीचे िववेचन : थूल आिथक िव ेषण आिथक व थे ा कायप तीची क ना
दे ते. थूल आिथक िव ेषण ापक आिण गुंतागुंती ा अथ व थेतील एकूण आिथक चलां चे आिथक वतन
समजून घे ास उपयु ठरते.

(२) आिथक चढउतारांचे िव ेषण : उ ातील चढ उतार, उ ादन आिण रोजगारातील चढउतारां ची कारणे
ापारच तसेच ां चे िनयं ण आिण ां ची ती ता कमी कर ासाठी थूल अथशा ाचे िव ेषण उपयु
ठरते.
(३) रा ीय उ ाचा िवचार : थूल अथशा ातील िविवध िस ां तां ा अ ासामुळे रा ीय उ आिण
सामािजक लेखा यां चे अन साधारण मह समोर आले आहे . रा ीय उ ाचा अ ास
नवीन आिथक धोरणां ची मां डणी कर ास उपयु ठरतो.
(४) आिथक िवकासाचा िवचार : थूल अथशा ातील िविवध िस ां तां ा आधारे िवकसनशील व अिवकिसत
दे शां तील दा र , उ व संप ीतील िवषमता, लोकां ा राहणीमानातील फरक इ ादी
आिथक व सामािजक सम ा समज ास मदत होते. थूल अथशा ाचा अ ास या दे शां त आिथक िवकास
सा कर ासाठी मदत करतो.
(५) अथ व थे ा कामिगरी ा मापनास साहा भूत : संपूण अथ व थे ा कामिगरीचे िव ेषण
कर ासाठी थूल अथशा उपयु ठरते. रा ीय उ ा ा आकडे वारीचा उपयोग दीघकाळात
अथ व थे ा कामिगरीचे मापन कर ासाठी केला जातो. एका कालावधीतील उ ािदत व ू व सेवां ची दु स या
कालावधीतील उ ािदत व ू व सेवां शी तुलना कर ासाठी थूल अथशा मदत करते.
(६) थूल आिथक चलांचा अ ास : अथ व थेचे काय समजून घे ासाठी थूल अथशा ात थूल आिथक
कलां चा अ ास केला जातो. भारता ा अथ व थेतील मु आिथक सम ा या एकूण उ , उ ादन व

ो ि ि ं ी ं ि ं ी ं ंि े ं ी
रोजगार आिण सामा िकंमत पातळी यां सार ा आिथक चलां शी संबंिधत आहे त. या सम ां चाही थूल
अथशा ात अ ास केला जातो.
(७) सामा रोजगार पातळी : थूल अथशा रोजगाराची सवसाधारण पातळी आिण सम उ ादनाचे
िव ेषण कर ास मदत करते.

(३) थूल अथशा ाची ा ी करा.

उ र : थूल अथशा ाची ा ी पुढील माणे आहे :
(१) उ व रोजगार िस ांत : थूल अथशा ात रा ीय उ ाची व रोजगाराची पातळी कशी ठरते आिण या
घटकां म े कोण ा कारणां मुळे व कसा बदल घडून येतो यां चे िववेचन केले जाते. रा ीय उ व रोजगार
पातळी कशी ठरते हे घे ासाठी समजून उपभोग फलन, गुंतवणूक फलन आिण ापारच ाचा अ ास थूल
अथशा ात केला जातो. सम ल ी अथशा ात उ ादन, उ व रोजगार पातळी यां ा पर रसंबंधां चा
अ ास केला जातो व या सम ल ी आिथक चलां शी संबंिधत सम ा सोडव ासाठी घोरणे सुचवली जातात.
(२) सवसाधारण िकंमत पातळीचे िस ांत : सवसाधारण िकंमत पातळी कशी ठरते व ाम े कोण ा
कारणां नी चढउतार होतात, यां चे िववेचन थूल अथशा ात केले जाते. थूल अथशा ात भाववाढ व आिथक
मंदीची कारणे व प रणाम यां चे िव ेषण क न ावर मात कर ासाठी यो आिथक धोरणां ची चचा केली
जाते.
(३) आिथक वृ ी व िवकासाचे िस ांत : अिवकिसत व िवकसनशील दे शां तील दा र व अ िवकास यां ा
कारणां चा अ ास क न या दे शां म े रा ीय उ ादनात वाढ कशी घडवून आणता येईल, याचे ीकरण
करणारी ा पे व िस ां त थूल अथशा ात िवकिसत कर ात आले आहे त. थैयासह आिथक वृ ीचा वाढता
दर याचेही िववेचन थूल अथशा ात होते.
(४) िवभाजनाचा सम ल ी िस ांत : रा ीय उ ात समाजातील िविवध गटां चा सापे वाटा कसा ठरतो याचे
ीकरण सम अथशा ा ारे केले जाते. एकूण रा ीय उ ादनातील खंड, वेतन, ाज व नफा यां ा सापे
वा ाचा अ ास थूल अथशा ात होतो.

.५.खालील िवधानांशी आपण सहमत िकंवा असहमत आहात सकारण करा:

१) सू अथशा ाची ा ी अमयाद आहे .

उ र : या िवधानाशी मी असहमत आहे .
कारणे : (१) सू अथशा ाला इं जीम े Microeconomics असे णतात. इं जीतील Micro या श ाची
उ ी मूळ ीक श Mikros या श ापासून झाली आहे . Mikros या श ाचा मराठी अथ अ ंत लहान िकंवा
एक-दशल ां श भाग असा होतो. णजेच सू अथशा हे अथ व थेतील अ ंत सू घटकां चा अ ास
करते.
(२) सू अथशा ात िविश कुटुं ब िविश उ ादन सं था, वैय क मागणी, वैय क पुरवठा, वैय क
उ , िविश व ूंची िकंमत इ ादींचा अ ास केला जातो.
(३) सू अथशा ात एखादा उपभो ा मह म समाधान कशा कारे ा करतो व एखादा उ ादक िकंवा
उ ादनसं था/पेढी मह म नफा कशा कारे ा करते याचा अ ास केला जातो. सू अथशा ात सम
घटकां चा अ ास केला जात नाही. ामुळे सू अथशा हे समु या क पाचे नसून गत पाचे
असते.
णून सू अथशा ाची ा ी अमयाद नसून मयािदत आहे .

(२) थूल अथशा ात वैय क वतनाचा अ ास केला जातो.

उ र : या िवधानाशी मी असहमत आहे .
कारणे : (१) थूल अथशा ात िविश ाहक, वैय क मागणी, िविश िव े ता, वैय क पुरवठा, िविश
व ू ा िकमतीचे िनधारण इ ादी वैय क घटकां चा अ ास केला जात नाही,
(२) सू अथशा ात वैय क घटकां चा अ ास केला जातो.
ि ि ोि ी े ि ि ि ी े
सू अथशा िविश ाहका ा मह म उपयोिगता ा ीचे आिण िविश उ ादका ा मह म नफा ा ीचे
िव ेषण केले जाते.
(३) परं तु थूल अथशा ात सम आिथक चलां चा, ां ातील फलना क संबंधाचा व पर रावलंबनाचा तसेच
ां ा िनधारणाचा, ां ातील बदलां चा व चढउतारां ा कारणां चा अ ास केला जातो. णून थूल
अथशा ात वैय क वतनाचा अ ास केला जात नाही, तर सम घटकां ा वतनाचा अ ास केला जातो.

(३) थूल अथशा हे सू अथशा ापे ा वेगळे आहे .

उ र : या िवधानाशी मी सहमत आहे .
कारणे : (१) थूल अथशा हे संपूण अथ व थेचा अ ास करणारे अथशा आहे . सू अथशा हे
अथ व थेतील िविश घटकां चा अ ास करणारे अथशा आहे .
(२) थूल अथशा ात सम मागणी, सम पुरवठा, रा ीय उ , सवसाधारण िकंमत पातळी इ ादी सम
आिथक घटकां चा
अ ास केला जातो. सू अथशा ात वैय क मागणी, वैय क पुरवठा, वैय क उ इ ादी वैय क
आिथक घटकां चा अ ास केला जातो.
(३) थूल अथशा सवसाधारण समतोलावर भर दे ते. सू अथशा आं िशक समतोलावर भर दे ते.
(४) थूल अथशा राशी िकंवा एक ीकरण प तीचा वापर करते. सू अथशा िवभाजन प तीचा वापर
करते.
णून थूल अथशा हे सू अथशा ापे ा वेगळे आहे .

(४) सू अथशा ात िवभाजन पद् घतीचा वापर केला जातो.

उ र : या िवधानाशी मी सहमत आहे .

कारणे : (१) सू अथशा ात अथ व थेतील वैय क आिथक घटकां चा अ ास केला जातो. उदा., िविश
पेढीचा अ ास.
(२) वैय क आिथक घटकां ा अ ासासाठी सू अथशा ात अथ व थेचे लहानात लहान वैय क
आिथक घटकां म े िवभाजन केले जाते.
(३) िवभाजनानंतर ेक िविश घटकाचा तं पणे तपशीलवार अ ास केला जातो.
णून सू अथशा ात िवभाजन प तीचा वापर केला जातो.

(५) सू अथशा हे उ िस ांत णून ओळखले जाते.

उ र : या िवधानाशी मी असहमत आहे .
कारणे : (१) उ िस ां ताचा समावेश सू अथशा ात न होता थूल अथशा ात होतो.
(२) व ूं ा व सेवां ा िकमती या ां ा मागणी ा व पुरव ा ा समतोलातून कशा कारे ठरतात याचा सू
अथशा अ ास केला जातो.
(३) भूमी, म, भां डवल व संयोजक या चार उ ादन घटकां ा िकमती (मोबदले) णजेच अनु मे खंड, वेतन,
ाज व नफा हे ां ा मागणी ा व पुरव ा ा समतोलातून कशा कारे ठरतात.
याचाही सू अथशा अ ास केला जातो.
णून सू अथशा हे उ िस ां त णून ओळखले न जाता िकंमत िस ां त िकंवा मू िस ां त णून
ओळखले जाते.

.६. सिव र उ रे िलहा :

े
१) सू अथशा ाचे मह करा.
उ र : सू अथशा ाचे मह पुढील मु ां ा आधारे करता येते :
(१) िकंमत िनधारण ीकरण मागणी व पुरव ा ा : समतोलातून व ू व सेवा आिण उ ादन घटकां ा
िकमती कशा ठरतात, याचे ीकरण सू अथशा ात केले जाते.
(२) मु बाजारपेठीय अथ व थेची कायप ती समज ास उपयोगी : मागणी व पुरव ा ा त ानुसार
मु बाजारपेठीय (भां डवलशाही) अथ व थेचे काय कशा कारे चालते, या ा ीकरणासाठी सू आिथक
िस ां त उपयोगी ठरतात. सू अथशा कोणते उ ादन करावे, कसे उ ादन करावे, िकती उ ादन करावे
यां सारखे आिथक िनणय खाजगी पातळीवर घे ास वैय क उ ादकास उपयु ठरते.
(३) िवदे शी / आं तररा ीय ापारा ा अ ासात साहा क : आं तररा ीय ापारापासून लाभ, िविनमय
दराची िनि ती, जकातींचे प रणाम इ ादींचे ीकरण कर ासाठी सू िव ेषण उपयु ठरते.
(४) आिथक ा पां ा िनिमतीत उपयु : अथ व थेतील गुंतागुंतीची आिथक प र थती करणा या
ा पां ा िनिमतीत सू अथशा उपयु ठरते. सू अथशा ातील अनेक सं ा, संक ना, आिथक
प रभाषा, िव ेषणाची साधने यां नी अथशा ाला मौिलक प ा क न िदले आहे .
(५) उदयोजकांना ावसाियक िनणय घे ासाठी उपयोग : िकंमत, उ ादनखच, गुंतवणूक, मह म
उ ादकता, व ूचा भिव कालीन मागणीचा अंदाज इ ादींसंबंधी िनणय घे ासाठी उदयोजकां ना सू
अथशा ातील िकंमत िस ां ताचा अ ास उपयु ठरतो.
(६) शासनास उपयु : आिथक धोरणे आख ासाठी शासनास सू िव ेषणाचा उपयोग होतो. करिवषयक
धोरणे, सावजिनक खच िवषयक धोरण, िकंमत िवषयक धोरणे, साधनां ा काय म वाटपासंबंधी धोरणे इ ादी
धोरणे आख ासाठी सू िव ेषण शासनास मागदशन करते.
(७) क ाणकारी अथशा ाचा आधार : सू अथशा ात आिथक क ाणा ा िनकषां ची िचिक ा होते.
साधनां चा अप य टाळू न मह म क ाणाचे उि कसे साधता येते, याचे िववेचन सू अथशा केले जाते.
अशा कारे सू अथशा हे सै ां ितक तसेच ावहा रक ाही अ ंत मह ाचे आहे .

(२) थूल अथशा ाची संक ना वैिश ांसह करा.

उ र : (१) थूल अथशा हे सम ल ी अथशा िकंवा सम ी अथशा णूनही ओळखले जाते. थूल
अथशा ाचा इं जीत Macroeconomics असे णतात. इं जीतील 'Macro हा श ीक भाषेतील 'Makros'
या श ापासून घेतलेला आहे . 'Macro' या श ाचा अथ मोठा, सम िकंवा थूल (एकूण) असा होतो. याव न
थूल अथशा ात संपूण अथ व थे ा पातळीवरील सम आिथक घटकां चा अ ास केला जातो. अथशा
उ व रोजगार िस ां त िकंवा उ िव ेषण णूनही ओळखले जाते. थूल अथशा ाची वैिश े
पुढील माणे आहे त :
(१) सम घटकांचा अ ास: थूल अथशा ात संपूण अथ व थेचा अ ास केला जातो. संपूण अथ व थे ा
पातळीवरील रा ीय उ ादन, रा ीय उ , एकूण रोजगार पातळी, एकूण मागणी, एकूण पुरवठा, एकूण
उपभोग, एकूण गुंतवणूक, सवसाधारण िकंमत पातळी इ ादी सम घटकां चा अ ास या शाखेत होतो.
(२) उ िव ेषण: थूल अथशा हे उ व रोजगार िस ां त िकंवा उ िव ेषण णून ओळखले जाते.
सम ल ी िव ेषण हे ामु ाने अथ व थेतील रा ीय उ ाची व एकूण रोजगार पातळी कशी िनि त होते
आिण ात बदल िकंवा चढ उतार कोण ा कारणां नी घडून येतो, याचे िववेचन करणारे आहे . तसेच रा ीय
उ ात दीघकाळात कशी वाढ होते आिण सामािजक लेखां कन या संबंधीचे सिव र िववेचनही हे िव ेषण
करते.
(३) सवसाधारण समतोलाचा अ ास: सम ल ी अथशा ीय िव ेषण हे सवसाधारण समतोलाचे िव ेषण
करते. हे िव ेषण संपूण अथ व थेचा समतोल कसा थािपत होतो याचे ीकरण करते. सम ल ी
अथशा ीय िव ेषणात अथ व थेतील अनेक आिथक चलां ा वतनाचा एकाच वेळी अ ास केला जातो व हा
अ ास करताना िविवध आिथक घटकां मधील फलना क संबंध व ां ातील पर रावलंबन िवचारात घेतले
जाते. सवसाधारण समतोलाम े सवच घटक इतर सव घटकां शी संबंिधत असतात, असे मानले जाते.
सवसाधारण समतोलात एकूण मागणी व एकूण पुरवठा यां ा समतोला ारे सवसाधारण िकंमत पातळी कशी
िनि त होते व ा ारे एकूण उ व रोजगाराची पातळी कशी िनि त होते, याचे ीकरण केले जाते.
सम ल ी अथशा ीय िव ेषणात अनेक सम ल ी आिथक चले, ां चे आं तरसंबंध, पर रावलंबन व ां चे
े ं ो े ं े ो
एकमेकां वर होणारे प रणाम या सग ां चा अ ास केला जातो.
(४) पर रावलंबनाचा िवचार: थूल अथशा ात रा ीय उ ादन, रा ीय उ , रोजगार पातळी, एकूण
गुंतवणूक, िकंमत पातळी इ ादी सम ल ी आिथक चलां मधील पर रावलंबन ल ात घेतले जाते. उदा.,
गुंतवणूक पातळीवरील बदल हा रा ीय उ , उ ादन व रोजगार पातळी या सवाम े कसा बदल घडवून
आणतो व अंितमतः आिथक िवकासा ा पातळीत कसा बदल घडवून आणतो, याचे ीकरण सम ल ी
िववेचनात आढळते.
(५) राशी प तीचा अवलंब: सम ल ी िव ेषण हे समु या क पाचे आहे . याम े संपूण
अथ व थे ा पातळीवरील सम ां चा णजेच आिथक चलां ा बेरजां ा पातील एकूण प रमाणां चा
(समु यां चा) अ ास केला जातो. णजेच सम ल ी अथशा ाचे िववेचन हे एकूण मागणी, एकूण पुरवठा,
रा ीय उ ादन इ ादी सम ल ी चलां शी संबंिधत असते. ामुळे या अथशा ात राशी प तीचा अवलंब केला
जातो.
(६) वृ ी ा ा पांचा िवचार: थूल अथशा ात आिथक वृ ी व आिथक िवकासातील िविवध घटकां चा
सहभाग सिव ररी ा अ ासला जातो. थूल अथशा आिथक वृ ी ची ा पे िवकिसत कर ासाठी उपयु
ठरते. आिथक िवकासा ा अ ासासाठी आिथक वृ ीची ा पे उपयोगी ठरतात. उदा., मूलभूत व अवजड
उ ोगां वर भर दे णारे महालनोिबस वृ ा प,
(७) सवसाधारण अ ास: थूल िकंमत पातळीचा अथशा ात सवसाधारण िकंमत पातळी िनि ती व ातील
बदल यां चा अ ास केला जातो, सवसापारण िकंमत पातळी णजे अथ व थेतील सदय थतीत उ ािदत
केले ा सव व ू व सेवां ा िकंमत सरासरी होय. थूल अथशा सवसाधारण िकंमत पातळीत होणा या
चढउतारां चा, णजेच ापारच ाचा अ ास केला जातो.
(८) आिथक धोरणािभमुख: लॉड के यां ा मते, सम ल ी अथशा हे आिथक सम ा सोडवणा या
धोरणां ची चचा करणारे शा आहे . उदा., भाववाढ रोखणे, रोजगार िनमाण करणे, अथ व थेला मंदीतून बाहे र
काढणे, दे शाचा वेगाने आिथक िवकास साधणे इ ादी सम ल ी उि े सा कर ासाठी यो अशी आिथक
घोरणे ठरव ास हे िव ेषण मदत करते.