Chuong 5

CHƢƠNG 5
SẢN XUẤT
CHI PHÍ – LỢI NHUẬN
26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 1

• ☺Sản xuất là gì vậy?
• ☺ Mục tiêu của người sản
xuất là gì?
☺ Để đạt được mục tiêu
đó họ phải làm gì?
☺ Trong từng điều kiện
cụ thể, Số lượng hàng hóa người
sản xuất muốn bán là bao nhiêu?
NỘI DUNG
I. Lý thuyết sản xuất

II. Lý thuyết chi phí
III. Lý thuyết lợi nhuận

LÝ THUYẾT SẢN XUẤT
• Một số vấn đề
• Công nghệ sản xuất và hàm sản xuất
• Sản xuất với một đầu vào biến đổi

1.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ
• Sản xuất
• Hãng
• Công nghệ
• Hàm sản xuất
• Ngắn hạn và Dài hạn

Sơ đồ quá trình sản xuất của DN
- HH cuối cùng
hoặc
Hộp đen - HH trung gian
TSCĐ
(m2,nkho, Đầu vào
Fxưởng,…)
Quá trình Kq Đầu ra
(đ,L,K,...)
sản xuất (H2, dịch vụ)
TSLĐ
(Ng,nh,v liệu) - Sx 1 loại sp
- sx≥2 loại sp
Mqh : HÀM SX

DOANH NGHIỆP (HÃNG)
• Khái niệm: là đơn vị kinh tế được thành

lập và hoạt động trên cơ sở pháp luật mà
chức năng chủ yếu là sử dụng các yếu tố
đầu vào một cách hiệu quả để sản xuất
nhằm thu lợi nhuận

DOANH NGHIỆP??
• 1. Gia đình ông Kiên ( Thái Bình) đã bỏ tiền ra để
sản xuất chiếc lò đốt triệt để rác thải và tạo ra
điện năng, được Nhật Bản mua lại.
• 2. Những người bán hàng ở lề đường Xuân Thủy
• 3. Những người bán hàng trong chợ Nhà Xanh.
• 4. Công ty ABC…..

Trong nghiên cứu của chƣơng 5
• Hãng (doanh nghiệp): là tổ chức kinh tế có chức
năng
- (Thuê) mua các yếu tố sản xuất (yếu tố đầu vào)
- Tham gia vào qúa trình sản xuất
- Tạo ra các hàng hóa và dịch vụ

Mục tiêu của doanh nghiệp
• Lợi nhuận tối đa
( trừ các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực phi lợi nhuận)
• Các mục tiêu khác
+ Tối đa hóa lợi nhuận
+ Mở rộng thị trường nhằm khẳng định vị thế của doanh nghiệp trên thị
trường (thường gắn với việc tối đa hóa doanh thu)
+Tăng giá trị cổ phiếu cho công ty
+ Nâng cao vị thế của doanh nghiệp trong cộng đồng
+ Giảm thiểu rủi ro nhằm ổn định hóa mức lợi nhuận...
• Trong những hệ thống mục tiêu này, có những mục tiêu mâu
thuẫn với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, đặc biệt là trong ngắn
hạn.
CÔNG NGHỆ
• Công nghệ được hiểu là các cách thức

hoặc các phương pháp (các kỹ thuật) kết
hợp các đầu vào để tạo ra đầu ra

HÀM SẢN XUẤT
 Hàm sản xuất là mối quan hệ kỹ thuật biểu hiện
lƣợng hàng hóa tối đa mà doanh nghiệp có thể
sản xuất được từ những kết hợp khác nhau của
các yếu tố đầu vào với một trình độ công nghệ
nhất định.
 Hàm sản xuất tổng quát có dạng:
Q = f(x1, x2,..,xn) với x1, x2,..,xn là các đầu vào

HÀM SẢN XUẤT
 Các giả định khi xây dựng mô hình hành vi ngƣời sản xuất:
1.Chỉ có hai đầu vào: tư bản (K) và lao động (L), bỏ qua các đầu vào khác.
2.Tất cả những người lao động đều cung cấp dịch vụ lao động giống nhau.
3.Tất cả đầu vào tư bản đều đem lại hiệu quả sản xuất như nhau
4.Các DN hoạt động với mục đích tối đa hóa lợi nhuận trong nền kinh tế
thị trường.
5.Quá trình SX được thực hiện với một trình độ công nghệ nhất định, là
một tham số cho trước

MỘT SỐ DẠNG HÀM SX
• Hàm sản xuất Cobb-Douglas
• Q= A.K.L , (0 <  ,  <1)
• Hàm sản xuất của nước Mỹ (1889-1912)
Q= K0,75.L0,25
• Hàm sx tuyến tính: QSX=ΣaiXi
QSX = aK + bL;
(K, L: thay thế hoàn hảo)

HÀM SẢN XUẤT
Trường hợp Doanh nghiệp chỉ sử dụng 2 đầu vào
là vốn (K) và lao động (L) thì hàm sản xuất phổ
biến là hàm Cobb-Douglas
Q = f(L,K) = a.K.L
với a là hằng số và , là hệ số

NGẮN HẠN VÀ DÀI HẠN
• Ngắn hạn (Short run): là khoảng thời

gian trong đó có ít nhất một đầu vào cố
định.
• Dài hạn (Long run): là khỏang thời gian
trong đó tất cả các đầu vào đều biến đổi.

SẢN XUẤT VỚI 1 ĐẦU VÀO BIẾN ĐỔI
(sản xuất ngắn hạn)
• Vốn (K) cố định

• Lao động (L) thay đổi
• Hoặc:
Vốn (K) thay đổi
Lao động (L) cố định

CÁC KHÁI NIỆM
• Sản phẩm bình quân ( AP)
• Sản phẩm biên (MP)

SẢN XUẤT VỚI 1 ĐẦU VÀO BIẾN ĐỔI
(sản xuất ngắn hạn)
• Năng suất bình quân (AP)
Năng suất bình quân (sản phẩm bình quân) của
một đầu vào biến đổi là lượng đầu ra tính bình
quân trên một đơn vị đầu vào biến đổi đó.
( yếu tố khác không đổi)
• Công thức
APXi= Q/Xi = f(Xi)/Xi
khi K = const => APL= Q/L = f(K, L)/L
Trong đó: APL Năng xuất bình quân /Sản phẩm bình quân của lao động
Q: Sản lượng đầu ra
L: số lao động đâu vào
Năng suất cận biên (MP)
 Khái niệm
Năng suất cận biên (sản phẩm cận biên) của
một đầu vào biến đổi là lượng đầu ra tăng thêm
khi sử dụng thêm một đơn vị đầu vào biến đổi
đó( yếu tố khác không đổi)
 Công thức
Q Q
MPL  Hoặc MPK 
L K
Sản phẩm cận biên (MP)
(Năng suất cận biên)
 Công thức
MPXi= Q/Xi = Qn- Qn-1
Khi K = const => MPL= Q/L = Δf(K, L)/ΔL
Khi L = const =>MPK= Q/ K = Δf(L, K)/ΔK

Ý NGHĨA HÀM SX NGẮN HẠN
Q = aK + bL
=> chỉ cần sử dụng 1 trong 2 yếu tố đầu vào
Q/L = aK/L + b,
(K/L: trang bị tư bản/1LĐ)
Q/L = APL => APL phụ thuộc vào K/L
K/L là yếu tố Quyết định năng suất lao động
 Mỗi đơn vị LĐ bình quân tạo ra bao nhiêu Q
(sức ảnh hưởng của mỗi ytố đvào trong việc tạo ra
Q)
 Mỗi đơn vị yếu tố đầu vào tăng thêm thì đóng góp
thêm được bao nhiêu vào Q
QUY LUẬT SẢN PHẨM CẬN BIÊN
GIẢM DẦN
Nội dung
Sản phẩm cận biên của bất kỳ
một yếu tố đầu vào biến đổi
nào cũng sẽ bắt đầu giảm và
giảm dần tại một thời điểm nào
đó khi ta tiếp tục cho thêm
từng đơn vị của yếu tố đó vào
quá trình sản xuất (yếu tố đầu
vào kia cố định)
Mối quan hệ giữa Q, AP và MP
L K Q APL MPL
0 10 0 - -
1 10 10 10 10
Khi MPL tăng, Q tăng
2 10 30 15 20
với tốc độ nhanh dần
3 10 60 20 30
4 10 80 20 20
5 10 95 19 15 Khi MPL giảm, Q tăng
6 10 108 18 13 với tốc độ chậm dần
7 10 112 16 4
8 10 112 14 0 MPL= 0, Q → Max
9 10 108 12 -4
Khi MPL< 0 thì Q giảm
10 10 100 10 -8
Nguyễn Thị Thanh Nga 24
Mối quan hệ giữa Q, APL và MPL
• Q đạt cực đại khi MPL = 0

• MPL = APL thì APL đạt cực đại

,
 
, ,
Q Q (Q ) .L Q.( L )
APL   max khi   0  L L
0
 L L
2
L L
1  MPL .L  Q 
    0  MPL  APL
L L 
TS.§inh ThiÖn §øc- Slide 23

Mối quan hệ giữa Q, AP và MP
Q
100 Q
80 • MPL > 0, Q tăng

60 MPL = 0, Q max
MPL < 0, Q giảm
40
20 • MPL > APLAPL 

MPL= APL APL max
APL0, MPL L
MPL < APL APL
30 APmax
20
10 APL MPL luôn đi qua điểm
MPL
cực đại của APL
0 12:14 PM
26/10/2017
2 4 6 8 Nguyễn Thị
10ThanhL Nga 26
Ý NGHĨA CỦA QUY LUẬT MP ↓
• Cho biết mối quan hệ giữa MP và AP
• Cho phép lựa chọn được 1 cơ cấu đầu vào 1 cách tối ưu hơn
• Cho biết mối quan hệ giữa MP và MC
MC = VC/Q = PXi. Xi/Q = Pxi /MP
- MP↑ => MC↓
- MPMAX => MCMIN
- MP↓ => MC ↑

II. LÝ THUYẾT VỀ CHI PHÍ
• 2.1. Một số khái niệm về chi phí

• 2.2. Chi phí ngắn hạn

Một số khái niệm về chi phí
• Chí phí tài nguyên và Chi phí bằng tiền

• Chi phí kế toán và chi phí kinh tế
• Chi phí ngắn hạn và chi phí dài hạn

Chi phí tài nguyên và chi phí bằng tiền
• Chí phí tài nguyên: Số lượng và chất lượng các

nguồn lực đưa vào sản xuất ( bằng hiện vật)
• Chi phí bằng tiền: Lượng tiền bỏ ra để mua các

yếu tố đầu vào

Chi phí kế toán và chi phí kinh tế
– Chi phí kế toán là giá trị của tất cả các đầu
vào tham gia vào qtrình sx H2, dịch vụ, được
ghi lại trên hóa đơn, số sách kế tóan
– Chi phí kinh tế là giá trị của tòan bộ nguồn
tài nguyên sử dụng cho quá trình sản xuất,
bao gồm cả chi phí kế toán và chi phí cơ hội

Chi phí kế toán
+
Chi phí cơ hội
Chi phí kinh tế
Doanh thu Doanh thu
- -
Chi phí kế toán Chi phí kinh tế
Lợi nhuận kế toán Lợi nhuận kinh tế

CHI PHÍ KINH TẾ HAY CHI PHÍ KẾ TOÁN?
• Hiện tại có hai dự án đầu tư

• Dự án 1: sản xuất nước uống đóng chai, chi phí thuê nhân công hết 20
triệu, chi phí mua máy móc thiết bị và các yếu tố đầu vào hết 70 triệu,
chi phí tìm kiếm thị trường hết 10 triệu. Dự án này sau khi sản xuất sẽ
cung ứng trên thị trường sản phẩm nước uống đóng chai, thu về
khoảng 200 triệu/ năm. Không có cơ hội gần vợ con
• Dự án 2: đầu tư vào một tiệm cơm hết 80 triệu, dự tính thu về 150
triệu/năm. Có cơ hội gần vợ con, lợi ích anh A có được khi gần vợ
con, nếu quy ra tiền khoảng 50 triệu.
• Anh A có 100 triệu, Hãy cho biết anh A sẽ đầu tư như thế nào? Biết
lãi suất ngân hàng ở thời điểm hiện tại là 10%, các nhân tố khác
không đổi.
Chi phí ngắn hạn và chi phí dài hạn
• Chi phí ngắn hạn: Là khoản chi phí mà doanh
nghiệp phải bỏ trong ngắn hạn (có ít nhất một đầu
vào là cố định)
• Chi phí dài hạn: Là khoản chi phí mà doanh
nghiệp phải bỏ ra trong dài hạn ( tất cả đầu vào
đều thay đổi

Chi phí ngắn hạn
Tổng chi phí (TC)

Chi phí cố định (FC)
Chi phí biến đổi (VC)
Chi phí bình quân (AC)
Chi phí cận biên (MC)
Tổng chi phí: (TC)
• Khái niệm: Là giá thị trường của toàn bộ tài
nguyên dùng để sản xuất ra sản phẩm
• Hàm số: TC = TC (q)
• Phƣơng trình tổng quát có dạng:
TC (q) = aq3 + bq2+ cq + d
(trong đó: a, b, c, d là các tham số)
TC = VC + FC

Chi phí cố định (FC)
• Khái niệm: Là những chi
phí không thay đổi theo CP
sản lượng đầu ra
• Đặc điểm:
+ Không sx vẫn phát sinh
FC
Q ↑, ↓, = 0 => FC = const
+ Chỉ tồn tại trong ngắn hạn

Q
Chi phí biến đổi (VC)
• Chi phí biến đổi là những CP
thay đổi cùng với sự thay đổi của
Q đầu ra
• Không phát sinh khi không sx CP
• Mô tả:
Q = 0 => VC = 0
Q ↑, ↓ => VC↑,↓
=> VC luôn cách đều TC

1 khoản FC
Q
Ví dụ về chi phí sản xuất

Ví dụ về chi phí sản xuất
(b)
60
Tổng chi phí
50
Chi phí
40
30
20 Chi phí biến đổi
10
Chi phí cố định
Chi phÝ biÕn ®æi
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
S¶n lîng
TS.§inh ThiÖn §øc- Slide 23
CHI PHÍ BÌNH QUÂN
• Tổng chi phí bình quân (ATC)
TC
ATC =
Q

AVC VÀ AFC
• Chi phí biến đổi bình quân (AVC)
VC
AVC =
Q
Chi phí cố định bình quân (AFC)
FC
AFC =
Q
Chi phí cận biên (MC)
• Khái niệm: Là chi phí tăng thêm khi sản

xuất thêm một đơn vị sp
• Lưu ý: - MC có dạng U và luôn đi qua các
điểm cực tiểu của ATC và AVC
- MC dốc lên do quy luật năng suất cận
biên giảm dần
Ct: MC = TC/ Q = VC/ Q
MC = TC’, MC = VC’
ĐỒ THỊ
MC
CPBQ
ATC
AVC
AFC

Q
AFC,
AVC, AC,
MC
Quan hệ giữa MC và AC:
MC < AC  AC 
MC MC > AC  AC 
MC = AC  Acmin
AC
AVC
Quan hệ giữa MC và AVC:
MC < AVC  AVC 
MC > AVC  AVC 
AFC MC = AVC  AVCmin
Q0 Nguyễn Thị Thanh Nga Q

26/10/2017 12:14 PM
Sản lượng tối ưu 45
Chi phí dài hạn
• Dài hạn: là khoảng thời gian đủ lớn để DN có thể
điều chỉnh tất cả các yếu tố đầu vào của DN
• Trong dài hạn: mọi chi phí đều là chi phí biến
đổi(LTC = LVC)
• Tổng chi phí trong dài hạn (LTC): Là chi phí thấp
nhất tương ứng với mỗi mức sản lượng, khi tất cả
các yếu tố đầu vào đều biến đổi

Chi phí trung bình dài hạn (LAC)
Là chi phí thấp nhất có thể có tính trên mỗi đơn

vị sản phẩm ở các mức sản lượng khác nhau khi
doanh nghiệp đủ thời gian và điều kiện thiết lập
bất cứ quy mô nào
Công thức: LAC = LTC/Q

CHI PHÍ TRUNG BÌNH DÀI HẠN
SAC1
SAC3
AC SAC2
SAC2
SAC1 LAC
B
SAC1
A
SAC2
C
Q
26/10/2017 12:14 PM Q1 Q’1 Q2
Nguyễn Thị Thanh Nga 48
Chi phí biên dài hạn (LMC)
Là phần thay đổi trong tổng chi phí trong
dài hạn khi thay đổi 1 đơn vị sản lượng được
sản xuất trong dài hạn
LMC,LAC
LMC
LAC
LMC < LAC LAC 

A
LMC > LAC LAC 
LMC = LAC  LACmin

Q1 Q
Quy mô sản xuất để chi phí tối thiểu
• Khái niệm: Quy mô sản xuất tối ưu là quy mô
sản xuất có hiệu quả nhất trong tất cả các quy
mô sản xuất mà xí nghiệp có thể thiết lập.
• Quy mô sản xuất tối ưu khi: LMC = LAC
• Tại Q0: LACmin = SACmin = LMC = SMC.
• Chú ý: ở các Q ≠ Q0: thì SAC > LAC.

LÝ THUYẾT LỢI NHUẬN
• Lợi nhuận là phần chênh lệch giữa tổng doanh
thu và tổng chi phí
 = TR – TC = P.Q – ATC.Q = Q.(P - ATC)
• Phân biệt lợi nhuận kinh tế và lợi nhuận tính
toán:
kế toán = TR - TCkế toán
kinh tế = TR - TCkinh tế
→  kinh tế <  kế toán
Lợi nhuận và thặng dƣ sản xuất (PS)
• Lợi nhuận: là phần chênh lệch giữa TR – TC
• Thặng dƣ sản xuất: Phần chênh lệch giữa TR – VC
• Π = PS - FC

MÔ HÌNH TỔNG QUÁT VÊ SỰ LỰA CHỌN TỐI ƯU
CỦA DOANH NGHIỆP
► Điều kiện cần: MR =MC

► Điều kiện bổ sung: ngắn hạn và dài hạn

Mô hình lựa chọn sản lượng tối ưu của doanh nghiệp
• Điều kiện cần:

Khi: MR >MC  DN mở rộng sx, tăng SL
Khi : MR < MC DN thu hẹp sx, giảm SL
Khi: MR = MC DN có mức SL tối ưu
Tại mức sản lượng MR =MC, doanh nghiệp tối
đa hóa lợi nhuận.

MC.MR,P MC
MR1
A
MR=MC
MC1 D
MR
Q
Q1 Q*
Sản lượng tối ưu
• Điều kiện đủ: DN phải so sánh giá bán với chi
phí sx để xem có nên sx không.
Trong ngắn hạn:
P≥ SAVC DN nên sx
P < SAVC  DN không nên sx
Điểm tại đó: P = SAVC là Điểm đóng cửa
Trong dài hạn:
P ≥ LAVC DN nên sx
P < LAVC  DN không nên sx
Điểm tại đó: P= LAVC là điểm đóng cửa
ĐỒ THỊ TRONG NGẮN HẠN
P, MC
SAVC MC
SAFC Điểm hòa vốn
SATC SATC
B
P=SATC
A
SAVC
P=SAVC
Điểm đóng cửa
SAFC
Q* Q
TRONG DÀI HẠN
P, LMC
LAVC LMC
LATC
A
LAVC=LATC
P=LATC
=LAVC Điểm đóng cửa

Q* Q
LÝ THUYẾT LỢI NHUẬN
 Ý nghĩa
Lợi nhuận là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh kết quả và
hiệu quả sản xuất kinh doanh
Mục tiêu kinh tế cơ bản của các doanh nghiệp là π max

 Các nhân tố ảnh hƣởng đến lợi nhuận
Quy mô sản xuất hàng hóa, dịch vụ
Giá cả và chất lượng đầu vào
Giá bán hàng hóa, dịch vụ
Các hoạt động marketing và xúc tiến bán hàng
Cơ cấu sản xuất
Chính sách vĩ mô

Chuong 5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƢƠNG 5

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 1

I. Lý thuyết sản xuất

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 3

• Công nghệ sản xuất và hàm sản xuất

• Sản xuất với một đầu vào biến đổi

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 4

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 5

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 6

• Khái niệm: là đơn vị kinh tế được thành

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 7

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 8

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 9

• Công nghệ được hiểu là các cách thức

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 11

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 12

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 13

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 14

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 15

• Ngắn hạn (Short run): là khoảng thời

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 16

• Vốn (K) cố định

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 17

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 18

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 21

• Q đạt cực đại khi MPL = 0

TS.§inh ThiÖn §øc- Slide 23

80 • MPL > 0, Q tăng

20 • MPL > APLAPL 

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 27

• 2.1. Một số khái niệm về chi phí

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 28

• Chí phí tài nguyên và Chi phí bằng tiền

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 29

• Chí phí tài nguyên: Số lượng và chất lượng các

• Chi phí bằng tiền: Lượng tiền bỏ ra để mua các

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 30

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 31

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 32

• Hiện tại có hai dự án đầu tư

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 34

Tổng chi phí (TC)

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 36

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 37

=> VC luôn cách đều TC

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 39

20 Chi phí biến đổi

• Tổng chi phí bình quân (ATC)

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 41

• Chi phí biến đổi bình quân (AVC)

Chi phí cố định bình quân (AFC)

• Khái niệm: Là chi phí tăng thêm khi sản

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 44

Q0 Nguyễn Thị Thanh Nga Q

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 46

Là chi phí thấp nhất có thể có tính trên mỗi đơn

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 47

LMC < LAC LAC 

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 49

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 50

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 52

► Điều kiện cần: MR =MC

26/10/2017 12:14 PM Nguyễn Thị Thanh Nga 53