Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Pilipino - Diin
Kakayahang Lingguwistik
1. “Ang limitasyon ko sa wika ay
limitasyon ko sa mundo.”
- Ludwig Wittgenstein
2. Ang kakayahang gramatikal, sa
kaniyang pinakarestriktibong kahulugan
ayon sa paggamit ng Chomsky (1965)
at iba pang estrukturalistang linggwista
ay tinatawag ding kakayahang
lingguwistik.
- Savignon (1997)
3. Tumutukoy ito sa anyong gramatikal na
wika sa lebel ng pangungusap
- Kakayahang Lingguwistik
4. Tumutukoy sa mga indibidwal na tunog
ng wikang Filipino.
- Ponemang Segmental
5. Ilan ang katinig sa wikang Filipino?
- Dalawampu't tatlo (23)
6. Ito ay tunog na nabubuo sa
pamamagitan ng pag-uugnay ng mga
patinig at malapatinig na /w/ at /y/.
- Diptonggo
7. Ito ay mga sikwens ng dalawang katinig
na may iisang tunog lamang.
- Digrapo
8. Magkasunod na katinig sa isang pantig
ngunit naririnig pa rin ang indibidwal na
ponemang katinig.
- Klaster
9. Mga salita na magkaiba ng kahulugan
ngunit magkapareho ng kapaligiran
maliban sa isang ponema.
- Pares-Minimal
10. Kaakibat na tunog ng mga tunog
segmental upang lalong maintindihan
ang isang salita o pahayag.
- Ponemang Suprasegmental
11. Empasis ng salita o pahayag.
12. Mahaba o bahagyang paghinto sa mga
pahayag.
- Hinto o Antala
13. Ang taas-baba na inuukol sa pagbigkas
ng pantig ng isang salita.
Pagpapahayag ng damdamin.
- Tono
14. Mga nominal na nagsasaad ng
pangalan ng tao, bagay, pook,
konsepto, at mga pangyayari.
- Pangngalan
15. Pamalit o panghalili ito sa pangngalan.
- Panghalip
16. Mga salitang nagsasaad ng kilos.
- Pandiwa
17. Aspekto ng pandiwa kung saan ang
kilos ay tapos o nagawa na.
- Perpektibo
18. Ito ay aspekto ng pandiwa kung saan
ang kilos ay ginaganap pa.
- Imperpektibo
19. Aspekto ng pandiwa kung saan ang
kilos ay gaganapin pa lamang.
- Kontemplatibo
20. Ang paksa ay ang gumaganap ng kilos
- Aktor
21. Ang paksa ang pakay ng pandiwa.
- Layon
22. Ang paksa ay ang pinaglalaanan ng
kilos.
- Benepaktibo
23. Ang paksa ay ang tinutungo ng kilos.
- Direksyonal
24. Ang paksa ay ang lugar na
pinangyarihan ng kilos.
- Lokatibo
25. Ang paksa ay ang bagay na ginamit
upang maganap ang kilos.
- Instrumental
26. Ang paksa ay ang dahilan ng kilos.
- Kusatibo
27. Ang paksa ay dalawang indibidwal o
pangkat na gumaganap sa kilos.
- Resiprokal
28. Ito ay salitang naglalarawan o
nagbibigay turing sa pangngalan o
panghalip.
- Pang-uri
Tatlong Antas ng Pang-uri:
- Lantay
- Pahambing
- Pasukdol
29. Ito ay salitang naglalarawan o
nagbibigay turing sa pang-uri, pandiwa,
o kapwa pang-abay.
- Pang-abay
Tatlong Uri ng Pang-abay:
- Pamamanahon
- Panlunan
- Pamamaraan
30. Mga salitang nag-uugnay ng dalawang
salita, parirala, sugnay upang mabuo
ang diwa o kaisipan ng isang pahayag.
- Pangatnig
31. Mga salitang nagpapakita ng relasyon
o motibo sa dalawang yunit ng salita,
parirala o pangungusap.
- Pang-ugnay
32. Mga katagang nag-uugnay sa panuring
at salitang tinuturingan.
- Pang-angkop
33. Inuukoy nito ang isang pangngalan sa
iba pang salita.
- Pang-ukol
34. Mga salitang laging nangunguna sa
pangngalan o panghalip.
- Pantukoy
35. Ito ang salitang nagkakawing ng paksa
o simuno at panaguri. Ang AY ay isang
halimbawa nito sa Filipino.
- Pangawing
36. Tumutukoy ang prosesong ito sa
paggamit ng panlapi upang makabuo
ng mga bagong salita.
- Paglalapi
37. Pagkakabit ng panlapi sa unahan ng
salita.
- Pag-uunlapi
38. Pagkakabit ng panlapi sa gitna ng
salita.
- Paggitlapi
39. Pagkakabit ng panlapi sa hulihan ng
salita.
- Paghuhulapi
40. Paglalagay ng panlapi sa unahan at
hulihan ng salita.
- Paglalaping Kabilaan
41. Paglalagay ng panlapi sa unahan,
gitna, at hulihan ng salita.
- Paglalaping laguhan
42. Tumutukoy ang prosesong ito sa pag-
uulit sa salita o bahagi ng salita.
- Pag-uulit
43. Kung inuulit lamang ang unang pantig
sa bahagi ng salita, tinatawag itong?
- Pag-uulit na Di-Ganap
44. Tinatawag naman na _____ kung ang
buong salita ay inuulit upang makabuo
ng bagong salita.
- Pag-uulit na Ganap
45. Kung ang buong salita at bahagi nito ay
inuulit.
- Hulaang Pag-uulit
46. Tumutukoy ang prosesong ito sa
pagbuo ng bagong salita mula sa
dalawang magkaibang salita. Maaaring
may linker o wala.
 - Pagtatambal - Hugnayang pangungusap

47. Karaniwang nagaganap ang pagpapalit
ng _ sa _ kapag napangunahan ang d
ng isang pantig o salita na nagtatapos
sa a.
- D at r
48. Ano-ano ang walong bagong titik na
ginagamit sa modernisadong alpabeto?
- c, f, ñ, q, v, x, z
49. Tumutukoy ito sa pagbubuo ng mga
parirala, sugnay at pangungusap na
may kabuluhan.
- Kaalamang Sintaktik
50. Ano ang dalawang bahagi ng
pangungusap?
- Paksa o Simuno at Panaguri
51. Ang siyang pinaka paksa ng
pangungusap.
- Paksa o simuno
52. Ito ang nagsasabi tungkol sa paksa.
- Panaguri
58. Ito ay binubuo ng dalawang sugnay na
nakapag-iiisa at isa o higit pang sugnay
na din-nakapag-iisa.
- Langkapang pangungusap
59. Mula sa mga tunog na tumutulay sa
pagbuo ng mga salita at angkop na
pagbaybay, at patungo sa
pag-uugnay-ugnay sa mga salitang ito
upang makabuo ng mga makabuluhang
mga pangungusap, tiyak na mas
magiging epektibo ang mga pahayag
kung pamilyar ang gumagamit ng
________ sa mga kumbensyon sa
tunog, salita at pangungusap.
- Filipino
60. Konsepto sa sintaksis ng Filipino na
tinalakay nina ______ (1994) sa kanilang
aklat na Writing Filipino Grammar:
Traditions & Trends na hindi rin nalalayo
sa pagtatalakay ni Malicsi (2013) sa
kanyang Grammar ng Filipino.
- Cubar ar Cubar

53. Kapag ang panaguri ay nauuna kaysa

sa simuno ito ay nasa?
- Karaniwang ayos

54. Kung nauuna naman ang simuno kaysa

sa panaguri at ginagamitan ng
pangawing na ‘ay’, ang pangungusap
ay nasa?
- Di-karaniwang ayos

55. Ang iisang _____ na pangungusap ay

binubuo ng isang sugnay na
nakapag-iisa.
- Payak na pangungusap

56. Binubo naman ng dalawang sugnay na

nakapag-iisa, ang isang ________
pangungusap.
- Tambalang pangungusap

57. Nabubuo naman ang isang _____

pangungusap sa pamamagitan ng isang
sugnay na nakapag-iisa at isa o higit
pang sugnay na di-nakapag-iisa.