Từ năm 1924, phong trào siêu thực/ Surrealism Movement đã liên kết nghệ

thuật, triết học và văn học trong việc xử lý các ý tưởng của tâm trí, vô thức,
ranh giới giữa thực tế và trí tưởng tượng, và phi lý trí. Thông thường, nghệ
thuật siêu thực sử dụng các mô típ của các chủ thể dễ nhận biết - chẳng hạn
như động vật, giải phẫu người, dụng cụ và hình dạng - để thể hiện trạng thái
như mơ của tác phẩm. Sự kỳ lạ kỳ lạ phân loại nghệ thuật siêu thực chính là
chất lượng, không có gì đáng ngạc nhiên, đã thu hút các nhà thiết kế thời
trang bắt đầu khám phá phong trào này ngay từ những năm 1930.

Những cách tiếp cận siêu thực đối với thời trang vẫn tiếp tục cho đến ngày
nay với những nhân vật rực rỡ như Leigh Bowery, Isabella Blow, Björk và
Lady Gaga. Chúng cũng có thể được tìm thấy trên khắp các sàn diễn thời
trang đương đại như được thể hiện bởi các nhà thiết kế Gareth Pugh, Philip
Treacy, Viktor & Rolf, Comme des Garçons và nhiều nhà thiết kế khác.
Elsa Schiaparelli, Có thể là nhà thiết kế nổi tiếng nhất gắn liền với chủ nghĩa
siêu thực, đã bắt tay vào vô số hợp tác sáng tạo với các nghệ sĩ theo trường
phái siêu thực; cụ thể là “Váy Tôm Hùm – The Lobster Dress ” và “Mũ giày/
Shoe Fat Dress” được thiết kế bởi Salvador Dali, và một loạt sản phẩm may
thêu của nhà thơ và họa sĩ người Pháp Jean Cocteau. Mặc dù thiếu sự công
nhận đối với tác phẩm của Schiaparelli trong lĩnh vực mỹ thuật lúc khởi điểm,
các thiết kế của cô đã tạo ra một tác động lâu dài đối với cả thế giới nghệ
thuật và thời trang. Tương tự như vậy, “Tears Dress” năm 1938 của
Schiaparelli sử dụng họa tiết để ám chỉ rằng các phần của chiếc váy dạ hội đã
bị xé ra như giấy dán tường, tiết lộ sự biến đổi của màu ‘Shocking Pink’ của
nhà thiết kế bên dưới. (Và sự đổi mới - táo bạo của Schiaparelli 2021 do
Daniel Roseberry đã tạo ra một phiên bản, nguyên bản mới trong mùa thời
trang cao cấp Haute Couture 21 vừa qua)

Ngoài ra, trong lịch sử, các nhà thiết kế đã sử dụng các vật liệu mới, chẳng
hạn như tóc người - và các kỹ thuật xây dựng độc đáo để tạo thêm yếu tố bất
ngờ. Bộ sưu tập Xuân / Hè 2009 của Maison Margiela nổi tiếng sử dụng tóc
giả làm trang phục mặc ngoài, trong khi bộ sưu tập Couture Thu / Đông 2006
của Jean Paul Gaultier biến tóc người thành mũ trang trí trên đầu người mẫu.
Ngoài ra, trong bộ sưu tập thời trang cao cấp năm 2003 nói trên của nhà thiết
kế, Gaultier đã sáng tạo lại “Skeleton Dress- thiết kế mang tính biểu tượng
của Schiaparelli’’ bằng cách sử dụng vải nhẹ, trong suốt thắt nút để trông
giống như một chiếc lồng ngực.

Tuy nhiên, một yếu tố quan trọng khác của thời trang siêu thực là sự kết hợp
của các mặt đối lập, trong thời trang đó, về bản chất, được hòa hợp với việc
phân tích các mã nhị phân do khả năng bẩm sinh của nó trong việc kết hợp
da và vải. Thực tế và tưởng tượng, tự nhiên và phi tự nhiên, bên trong và bên
ngoài, cũng như nam tính và nữ tính đều là sự phân đôi mà các nhà thiết kế
khám phá trong tác phẩm của họ tạo nên tính siêu thực và truyền đạt ngôn
ngữ và ý đồ của việc nghiên cứu hay tạo ngôn ngữ cá nhân ( creating own
voice ).
Trong khi nghệ thuật siêu thực thường mang cách thay đổi dựa vóc dáng phụ
nữ, thời trang siêu thực có xu hướng phá vỡ sự phân biệt giới tính bằng cách
kết hợp lý tưởng “nam tính” và “nữ tính” để tạo ra một kết quả hoàn toàn độc
đáo. Trong thiết kế sáng tạo, khi cảm nhận được cấu trúc cơ thể của giới tính,
sự phá vỡ không biên giới được tạo ra vượt giới hạn trong các thiết kế của
Thierry Mugler từ 1997 , hoặc sự biến thể cấu trúc trong các thiết kế của
Commes des Garcon. Hay tính phân đôi – dichotomy hay có thể hiểu là phi
giới tính – genderless trong các bộ sưu tập quần áo nam và nữ của mình, bộ
sưu tập này thường có các mẫu áo và váy thể thao nam và các mẫu nữ mặc
quần dài và tuxedo.
Mặt Phẳng - Flatness đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng phong
cách thời trang siêu thực, “Chiếc váy bay” năm 1994 của Issey Miyake là một
ví dụ kinh điển. Chiếc váy sử dụng khéo léo các nếp gấp và phom dáng tròn
cho phép nó trở nên phẳng phiu khi không mặc; chiếc váy giống với cả những
chiếc đèn lồng bằng giấy, một biểu tượng lâu đời của cộng đồng và lễ kỷ
niệm, và đĩa bay, gắn liền với chủ nghĩa vị lai "thời đại không gian".

Mặt khác, thời trang Siêu thực được xem là những thiết kế mang tính trang
trí, trong đó đôi khi đồ trang trí được sử dụng để truyền đạt các họa tiết và
chủ đề cụ thể được tìm thấy trong việc cảm nhận nghệ thuật siêu thực như
một nghệ thuật sắp đặt trong thời trang cao cấp.

Và chắc chắn không thể thiếu và kém phần quan trọng là những thiết kế
mang tính gợi dục, khiêu dâm ( Erotic Design, Motif Design, Illusion Design )
hay lột tả những sự kiện cột mốc như của nhà mốt Vivienne Westwood.
Vivienne Westwood thường đánh lừa ánh nhìn của nam giới bằng cách gợi
dục cơ thể phụ nữ, chẳng hạn như qua chiếc áo phông được thiết kế vào
năm 1977 cũng như chiếc váy Xuân / Hè 2017, cả hai đều có họa tiết vẽ
ngực, về bản chất là đẩy lùi sự phản đối của nghệ thuật siêu thực về cơ thể
phụ nữ và lấy lại hình ảnh cho phụ nữ. Thom Browne đã khám phá những
câu hỏi tương tự trong mùa Thu / Đông 2018, cũng như Jean Paul Gaultier,
người đã thiết kế thời trang cao cấp tập trung vào núm vú, rốn và lông mu của
phụ nữ. Alexander McQueen đã có một cách tiếp cận mạo hiểm hơn vào năm
1998, hợp tác với Shaun Leane trên một chiếc áo nịt ngực giống với chiếc
váy hình xương của Schiaparelli. Việc sử dụng áo nịt ngực, từ lâu đã trở
thành biểu tượng của sự đàn áp phụ nữ, vì bộ xương của nó phù hợp với
những kẻ phá hoại tương tự trong khi thu hút sự chú ý đến những kỳ vọng
không thực tế của thời trang đối với phụ nữ.

7 nhà thiết kế thời trang theo phong cách siêu thực tiêu biểu
1. Hussein Chalayan

Nghệ thuật siêu thực là gì? Con người thách thức sức chịu đựng của vải trong show Gravity
Fatigue 2015 của Hussein Chalayan.

Chalayan là một trong số rất ít các nhà thiết kế chỉ quan tâm đến nghệ thuật thay vì
thương mại. Những buổi ra mắt bộ sưu tập của ông là sự kết hợp của nghệ thuật thị
giác, của hiệu ứng nhà hát và cả thiết kế nội thất, thậm chí có cả giàn nhún
(trampoline).

Ông chịu ảnh hưởng của khoa học viễn tưởng và nhân chủng học di truyền, vì vậy
các thiết kế của ông có khuynh hướng hàm (số) học. Các bộ sưu tập thời trang của
ông thách thức những quy chuẩn của sàn catwalk và vai trò của con người khi
tương tác với quần áo.
Các thiết kế phản ánh chiều không gian trong show Inertia năm 2009.
2. Martin Margiela
Martin Margiela được xem là một người ẩn danh trong thời trang bởi ông không
bao giờ tiếp xúc với báo chí. Kể cả trong phim tài liệu về bản thân, người ta có thể
nghe thấy giọng ông nhưng chẳng nhìn thấy khuôn mặt ông.

Quan điểm thời trang của Martin Margiela chính là sự trường tồn bền vững. Dù là
một nhà thiết kế nhưng ông lại đi theo hướng phản thời trang, không dung túng cho
sự hào nhoáng phung phí. Ông tổ chức show tại những nơi bình dân như sân chơi
hay tàu điện ngầm, không sắp xếp ghế ngồi theo độ nổi tiếng của khách mời.

Điều quan trọng của sự bền vững chính là DIY (Do it yourself – tự làm), ông dạy
người ta cách tự may quần áo để ai cũng có thể tự làm tại nhà. Ông được mệnh
danh là “cha đẻ của thời trang tái chế” vì khéo léo tận dụng mọi thứ xung quanh để
may thành quần áo có thể mặc được.
Đôi giày Tabi có ngón xẻ của Martin Margiela.
 Chiếc áo khoác da được may bằng găng tay cũ.

3. Moschino
Siêu thực là gì trong các thiết kế của Moschino mang tính hài hước và giễu nhại,
đôi khi lập dị và bất đối xứng nhưng lại đặc biệt thu hút giới trẻ suốt 30 năm qua.

Chủ nghĩa siêu thực được thể hiện qua những mẫu thiết kế tái chế, biến đổi hoàn
toàn công dụng của những vật dụng sinh hoạt hàng ngày. Chẳng hạn hộp sữa biến
thành túi xách, nút áo làm từ xúc xắc, váy cưới in họa tiết là thông tin thành phần
sản phẩm…
 Túi xách lấy cảm hứng từ hộp sữa và hộp đựng đồ ăn nhanh của Moschino.

Váy cưới in thông tin thành phần sản phẩm.

4. Philip Treacy
Nhà thiết kế Philip Treacy ưa chuộng phong cách thần tiên và thanh tao. Tác
phẩm nghệ thuật của ông lắc lư trên đầu của các người mẫu và chuyển động tự
nhiên theo từng bước đi. Đúng vậy, Treacy nổi tiếng với những chiếc mũ đội đầu
có một không hai và rất được Hoàng gia Anh tin tưởng chọn lựa.

Ông là bậc kỳ tài có thể thiết kế mũ đáp ứng cả yêu cầu trang nhã của hoàng gia và
điên rồ của Lady Gaga.
Từ trái qua, từ trên xuống: Lady Kitty Spencer, Công nương Kate Middleton, Victoria Beckham
và nữ hoàng truyền thông Oprah Winfrey đều đội mũ của nhà thiết kế Philip Treacy tại Hôn lễ
của Hoàng tử Harry và Công nương Meghan Markle năm 2018.
 Một số thiết kế siêu thực là gì của Philip Treacy.

5. Elsa Schiaparelli
Schiaparelli là một trong những nhà thiết kế tiên phong của thế giới thời trang, nổi
tiếng với chiếc áo chui đầu trompe l’oeil cháy hàng ngay khi ra mắt năm 1927. Ở
thời kỳ đỉnh cao, bà thậm chí còn nổi tiếng hơn cả đối thủ Coco Chanel.
 Chiếc áo nỉ trompe l’oeil cháy hàng năm 1927-1928.

Yves Saint Laurent nói rằng trí tưởng tượng của Elsa Schiaparelli là vô biên
và “Bà ấy đã giẫm nát những thứ tầm thường, cũ rích”. Với sự am hiểu thời trang
và hội họa, bà từng kết hợp với họa sĩ Salvador Dalí để vẽ những hình tôm hùm,
nốt nhạc, chiếc guốc… trên váy trắng. Bà đã biến trang phục jumpsuit nhảy dù
thành sản vật thời trang thịnh hành, cũng như sáng tạo ra tiền thân của chiếc quần
culottes ngày nay.
Váy tôm hùm được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Philadelphia, Mỹ. Đó là lần đầu tiên người
ta thấy những họa tiết “chân thật” như một con tôm lại có thể xuất hiện trên quần áo.

https://youtu.be/Chnd04WsPfk

6. Thierry Mugler
Thierry Mugler là một trong số ít các nhà thiết kế có thể biến sàn diễn catwalk
thành sân khấu broadway khiến khán giả phải dùng 5 giác quan để cảm nhận. Các
thiết kế siêu thực của ông lấy cảm hứng từ nhiều loại côn trùng như bươm bướm,
chuồn chuồn… các sinh vật viễn tưởng, thảo vật kịch độc. Ông thậm chí dùng lông
vũ để tạo ra những đoàn tàu óng ánh.

Mugler cũng là người tiên phong ứng dụng kim loại và nhựa latex trong thời trang.
Tuy nhiên, những sáng tạo của ông đôi khi bị ghét bỏ vì nó khiến phụ nữ bị ám ảnh
bởi những số đo cơ thể phi thực tế.
Siêu thực là gì? Thiết kế lấy cảm hứng từ cánh bướm đặc sắc (phải).
Bộ đầm corset siết chặt eo khiến Kim Kardashian chỉ có thể đứng mà không thể ngồi tại Met Gala
2019.

7. Yves Saint Laurent

Yves Saint Laurent đã tạo ra những bộ sưu tập vượt xa khuôn khổ của thế giới
nghệ thuật và biến chúng thành những bộ đồ dễ mặc. Chẳng hạn chiếc váy Lip
Dress của ông mang âm hưởng của Schiaparelli, với đôi môi vắt ngang ngực trở
thành tiêu điểm của một chiếc đầm Little Black Dress đơn giản.

Saint Laurent đã tóm gọn sự ảo diệu của thời trang chính là khả năng luyện ra thế
giới thần tiên dựa trên vô số nguồn nguyên liệu sẵn có: “Tôi đã hóa thân thành
một nhà ảo thuật, người có thể biến một tấm gương thành hồ nước, thủy tinh thành
đá quý, dải ruy băng thành khu rừng, vải tuyn thành sương mù. Sàn diễn đã được
hóa phép thành một nơi nghỉ dưỡng sống động và sáng chói hơn nhiều so với thực
tế”.
Họa tiết đôi môi là một sáng tạo của Yves Saint Laurent.
 Chiếc đầm cocktail môi đỏ của Saint Laurent năm 2002

. Surrealist Fashion đã quay trở lại và len lỏi trong từng ngóc ngách

thiết kế của mỗi show diễn thời trang. Chúng có thể không được thể hiện trực tiếp qua
các trang phục mà ẩn mình trong những món đồ phụ kiện.

Để thiết kế ra những trang phục mang khái niệm siêu thực thì không phải nhà thiết kế
nào cũng làm được, khái niệm siêu thực trong thời trang chỉ bị giới hạn bởi trí tưởng
tượng của con người.
Walter Van Beirendonck Fall 2015
Surrealist Fashion là khái niệm mang đầy tính nghệ thuật, sáng tạo, khả năng và trí
tưởng tượng siêu việt của một nhà thiết kế nhưng những trang phục mang khái niệm này
đa phần dùng để trình diễn và trưng bày. Một số nhà thiết kế gặp khó khăn khi bán chúng
vì trang phục khó có thể áp dụng thực tế và giá trị rất cao, đây là một vấn đề lớn đối với
thời trang siêu thực.

FASHION STORY  Thế giới thời trang đã ứng dụng một loạt những chủ đề và kĩ thuật đặc sắc từ
phong trào Siêu thực để tạo ra một cuộc đối thoại giao thoa giữa hai loại hình nghệ thuật.Đến tận hôm
nay, Siêu thực vẫn là một nguồn cảm hứng dồi dào để các nhà mốt hàng đầu như Schiaparelli,
Comme des Garcons, Thom Browne... tiếp tục khám phá trong những BST mới.

Những năm gần đây, khái niệm siêu thực trở thành một trong những nguồn
cảm hứng tiêu biểu trong thời trang, đặc biệt trong năm 2022.
Phong cách này đem đến những sắc màu dị biệt, phóng khoáng cho ngành
thời trang thế giới. Trang sức mô phỏng bộ phận cơ thể người, váy áo hoặc túi
xách nhấn vào chi tiết trang trí mang hình bóng cơ thể và những đồ vật quen
thuộc có thật ngoài đời, là những phong cách đặc trưng của phong cách thời
trang này. 
 Cardi B thường xuyên lựa chọn các trang phục siêu thực khi tham gia hoạt
động nghệ thuật - Ảnh: Instagram Kollin Carter
Nhìn chung, siêu thực nói chung và thời trang siêu thực nói riêng có đặc trưng
là những bố cục bất đối xứng độc đáo, gây sốc và không nhất quán (non
sequitur). Trang phục ứng dụng những mô-típ lấy từ các vật thể dễ dàng nhận
biết được - như là động vật, cơ thể con người, nhạc cụ, các khối hình học - để
biểu hiện cảm giác mơ hồ, huyền ảo cho tác phẩm. Đặc trưng kỳ quặc, khác
thường của nghệ thuật Siêu thực đã cuốn hút các nhà thiết kế thời trang, mời
gọi họ khám phá phong trào này trong suốt hàng thế kỷ.
Thời trang siêu thực mang tới những cách tiếp cận thời trang độc đáo và có
phần “dị biệt”, trở thành một phong cách thời trang không bao giờ lỗi mỗi.
Những nhân vật tiếng tăm như Leigh Bowery, Isabella Blow, Björk và Lady
Gaga giúp cho phong cách thời trang có thể được tìm thấy trên khắp các sàn
diễn thời trang đương đại với bàn tay nhào nặn đặc biệt của các nhà thiết kế
Gareth Pugh, Philip Treacy, Viktor & Rolf, Comme des Garçons,...
 Phong cách siêu thực trong bộ sưu tập Thu Đông 2022 của Schiaparell

chủ nghĩa siêu thực luôn tồn tại trong các sáng tạo thời trang. Đặc biệt là ở
những món phụ kiện.  Chúng đã góp phần định hướng chủ đề mà BST hướng
đến.
Cao gót hình chai sơn móng tay, vỏ trứng gà của Loewe.
Bông tai như giấy nhuộm nhàu nát của Acne Studio.
Hoa tai hình thánh giá của D&G.
Chú rồng sống động như thật trong SBT Gucci.

Một số BST thời trang thành công với chủ nghĩa siêu thực
Surrealist Fashion
BST Thom Browne 2017 thể hiện rất rõ tính siêu thực qua góc nhìn trừu tượng,
nhiều ẩn ý. Những bộ suit không đơn thuần lịch lãm, sang trọng, mà còn gây ấn
tượng bởi tạo hình cường điệu đậm chất chất hình khối.

BST Loewe Spring 2022 Ready-To-Wear cùng những thiết kế lấy chất liệu từ đời
thực. Chiếc váy được lồng khung chiếc ô tô hay những nếp nhăn vải tưởng chừng
tự nhiên nhưng lại là sản phẩm đầy chú ý.
BST Spring Haute Couture 2022 Schiaparelli lấy chất liệu chính là vàng để thể hiện
quyền năng và sức mạnh của người phụ nữ. Vàng xuất hiện ở khắp mọi nơi, dưới
hình ảnh của trang sức, váy áo và cả tượng hình cho sức mạnh.
thời trang siêu thực luôn thách thức trí tưởng tượng của các nhà thiết kế. Những
cũng chính vì vậy, khi đã dấn thân và gặt hái thành công ở lĩnh vực này, cảm giác
chinh phục, đắc thắng của các NTK càng trở nên mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, họ
cũng hiểu rằng, thước đo thành công khi theo đuổi thời trang siêu thực chính là
phải không ngừng sáng tạo, và bứt phá ra khỏi những suy nghĩ thông thường, và
việc say ngủ trong chiến thắng sẽ làm chính bản thân các NTK tụt hậu chứ không
ai khác.
Cũng chính vì bản chất này mà đa phần các sản phẩm thời trang mang tính siêu
thực sẽ nghiêng về tính thưởng thức nhiều hơn là ứng dụng. Đây cũng là một
thách thức đối với các NTK vì họ sẽ phải xác định ngay từ ban đầu rằng các thiết
kế này có thể sẽ không mang lại lợi nhuận cao khi được trình làng.