‫ماللۍ دلوړو زده کړو مؤسسه‬

‫دطب پوهنځۍ‬
‫دپاراکلینک څانګه‬

‫د فزیک مضمون‬

‫استاد ‪ :‬انجیرن عبدالنارص اصیل‬

 ‫فهرست‬
‫‪3‬‬

‫په نوموړی درس کي به الندي موضوعات ولولو‬

‫‪ ‬د بریښنایی چارج تعریف‪:‬‬
‫‪ ‬د چارجولو طریقی‪:‬‬
‫‪ ‬د اصطکاک یا مښلو په واسطه چارجول‪:‬‬
‫‪ ‬دهدایت په وسیله چارجول‪:‬‬
‫‪ ‬د القا پواسطه چارج کول‬
‫دبریښنایی چارج واحدات‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫دبریښنایی چارج تاریخچه‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

 ‫عمومی خربی‪:‬‬
‫‪4‬‬

‫کله چی پر فرش باندي قدم وهو او وروسته له هغی د یو فلزی دروازی الستی ته الس وروړو زموږ الس جټکه خوری‬ ‫‪‬‬

‫یا په بله اصطالح زموږ الس ته کرنټ راکوي‬

‫کله چی یو پالستیکی ږمنځ په وریښتانو کی ووهو او وروسته له هغی نوموړی ږمنځ د کاغد له کوچنیو ټوټو رسه په‬ ‫‪‬‬

‫متاس کی کړو نو د کاغد کوچنی ټوټي ځان ته جذبوي چی د نوموړو پیښو د پیښیدو اصلی المل د اجسامو چارجول‬
‫دی‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

 ‫د بریښنایی چارج تعریف‪:‬‬
‫‪5‬‬

‫لکه څرنګه چی ټول اجسام کتله لري او کتله د‬ ‫‪‬‬

‫اجسامو یو له اساسی خواصو څخه ده داغسی بریښنایی‬

‫چارج هم د اجسامو یو نوعه اساسی خاصیت دی چی‬

‫چی کیدای سی مثبت‪ ،‬منفی یا هم خنثی حالت ولری‪.‬‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

 ‫د بریښنایی چارج تعریف‪:‬‬
‫‪6‬‬

‫‪ ‬بریښنایی چارج د اتوم کوچنیو ذرو (الکرتون‪ ،‬پروتون او‬

‫نیوترون ) اسايس او فزیکی خاصیت دی‬

‫‪ ‬کله دیوي بلی چارجداره ذری بریښنایی ساحی ته داخله‬

‫سی پدی حالت کی یو پر بل قوه واردوي که چیری دواړی‬
‫ذری همنوعه وی یو بل دفعه کوی او که مختلف النوعه وی‬
‫یو بل جذبوی‪.‬‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

 ‫دبریښنایی چارج ډولونه‪:‬‬
‫‪7‬‬

‫اجسام دبریښنایی چارج ملخی پر دری ډوله دي‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬چی یو یی منفی یعنی د الکرتون چارج دوهم یی مثبت یعنی‬

‫د پروتون چارج او دریم قسم یی خنثی یعنی دنیوترون چارج دی‬

‫الکرتونونه په مدارو کي او پروتون او نیوترون په هسته کی‬ ‫‪‬‬

‫قرار لری‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

 ‫د چارجولو طریقی‪:‬‬
‫‪8‬‬

‫یو جسم ته د بریښنایی چارج انتقالول او یا هم د‬ ‫‪‬‬

‫یو جسم څخه د بریښنایی چارج ایستلو ته چارجول‬

‫وایی او په درو طریقو رسته رسیږی‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

 ‫د اصطکاک یا مښلو په واسطه چارجول‪:‬‬
‫‪9‬‬

‫‪ ‬کله چی دوه اجسام یو پر بل رسه وموښل سی د‬

‫چارج انتقال صورت نیسی یو جسم الکرتونونه له‬
‫السه ورکوی او بل جسم الکرتونونه السته راوړي‬
‫‪ ، ‬هغه جسم چی الکرتون له السه ورکوی مثبت‬
‫چارجیږی ځکه د مثبتو ذرو تعداد یی د منفی ذرو تر‬
‫تعداد زیاتیږی‬
‫‪ ‬هغه جسم چی الکرتونونه السته راوړی منفی‬
‫چارجیږی ځکه د الکرتونو یا منفی ذرو شمیر یی‬
‫زیاتیږی‪.‬‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

 ‫دهدایت په وسیله چارجول‪:‬‬
‫‪10‬‬

‫‪ ‬د بی چارجه جسم په متاس کی کول د یو بل چارجداره جسم رسه دهدایت په وسیله د چارجولو‬
‫په نوم یادیږی‬
‫‪ ‬په چارجداره جسم کی د مثبتو او منفی ذرو تعداد متفرق وی نو کله چی د بی چارجه جسم‬
‫رسه په متاس کی سی الکرتونونه بی چارجه جسم ته حرکت کوي تر څو مساواتو په دواړو اجسامو‬
‫کی برقراره کړي‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

11/30/2021 Engineer Abdul Naser Asil 11
 ‫د القا پواسطه چارج کول‬
‫‪12‬‬

‫د بی چارجه جسم نژدی کول چارجداره جسم ته‬ ‫‪‬‬

‫داسی چی یو له بل رسه متاس و نه نیسی د القا په‬

‫واسطه دچارج کولو په نوم یادیږی‬

‫علت یی دادی چی همنوعه چارجونه یو بل جذبوی‬ ‫‪‬‬

‫او مختلف النوعه چارجونه یو بل دفعه کوی‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

11/30/2021 Engineer Abdul Naser Asil 13
 ‫دبریښنایی چارج واحدات‪:‬‬
‫‪14‬‬

‫‪ ‬په طبیعت کی تر ټولو کوچنی چارج د الکرتون یا پروتون چارج دی چی دواړه د چارج له لحاظه‬
‫مساوی اما عالمی یی فرق کوي‬
‫‪ ‬د ‪SI‬په سیستم کی یي واحد د کوملب په نامه یادیږی او نوموړی نوم یی د فرانسوی فزیک پوه‬
‫چارلس ډی اګسټین کوملب له نامه څخه اخیستی دی‬
‫یو کوملب چارج (‪ )6.25*1018‬الکرتونه یا پروتونه کیږی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬که څه هم د کوارک په نامه کوچنی ذرات چی ‪ 1/3e‬چارج لری اما هغوی یوازی نه پیداکیږی‬
‫بلکی تل په مرکب حالت کی وی‪.‬‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

 ‫دبریښنایی چارج تاریخچه‪:‬‬
‫‪15‬‬

‫په پخوانیو وختو کی خلګو څلور پیښی د طبیعت لکه تالنده او بریښنا‪ ،‬تورپیدی‬ ‫‪‬‬

‫ماهی‪ ،‬د سینټ ایلمو اور او د کهربا د ډبری خصوصیات لیدل اما نه پری پوهیدل‬
‫چی ولی دا پیښی منځته راځي لیکن نن ورځ د بریښنایی چارج له برکته نوموړی‬
‫ټولی پیښی پوره ترشیح سویدی‪.‬‬

‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬

 ‫دبریښنایی چارج تاریخچه‪:‬‬
‫‪16‬‬

‫‪ ‬د کهربا په وسیله ساکن برق د لومړي ځل لپاره په (‪ 600‬ق م) کي د تالس له لوري و پیژندل سو اما خپله‬
‫تالس هم نه پوهیده چی دا ډول پیښی څنګه منځته راځی او هغه په دی باور وو چی په اجسامو کی داخلی ارواح‬
‫دا تررسه کوی ‪.‬‬

‫‪ ‬تر ‪ ۱۷‬میالدی پیړی پوری د بریښنایی چارج هیڅ مفهوم نه وو تر دی چی په ‪ 17‬م پیړی کی ویلیم ګلربټ یو‬
‫انګلیسی عامل په خپل ( ډی مګنټ) نامه کتاب په یو کوچنی برخه کی د کهربا د خصوصیاتو په هکله تیرو نظریاتو‬
‫ته اشاره کړی وه‪ ،‬په دی بیان کی دا هم راغلی دی چی دالکرتیکا کلمه التینی لغات دی چی د یونانی ژبی‬
‫دالکرتون له لغات څخه اخیستل سویدی او نوموړی عامل په انګلیسی ژبه کی د الکرتیکس په نوم لغات ورته کار‬
‫کړی دی‪ ،‬دالکرتیکل لغات هم د لومړی ځل لپاره ده کارولی دی خو د الکرتیسیتی کلمه بیا وروسته منځته راغلی‬
‫ده‪.‬‬
‫‪Engineer Abdul Naser Asil‬‬ ‫‪11/30/2021‬‬
 Thank you!
17

Engineer Abdul Naser Asil 11/30/2021

11/30/2021 Engineer Abdul Naser Asil 18