‫مجع بندی شیمی کنکور‬

‫‪ .10‬لغت های مهم شیمی کنکور‬

‫فصل ‪ 1‬دهم‬

‫لغت و یا قید‬ ‫ردیف‬

‫آخرین تصویری که وویجر ‪ 1‬پیش از خروج از سامانة خورشیدی از زادگاه خود گرفت‪ ،‬عکس کرة زمین از‬ ‫‪1‬‬
‫فاصلة تقریبی ‪ 7‬میلیارد کیلومتری بود‪.‬‬
‫ایزوتوپهای هر عنصر خواص شیمیایی یکسان خواص فیزیکی وابسته به جرم متفاوت دارند‪.‬‬ ‫‪2‬‬
‫عنصرها به صورت ناهمگون در جهان هستی توزیع شدهاند‪.‬‬ ‫‪3‬‬
‫برخی دانشمندان بر این باورند که سرآغاز کیهان با انفجاری مهیب (مهبانگ) همراه بوده است‪.‬‬ ‫‪4‬‬
‫اولین عنصرهایی که پا به عرصة جهان گذاشتند‪ ،‬بهترتیب هیدروژن و هلیم بودهاند‪.‬‬ ‫‪5‬‬
‫اغلب در یک نمونة طبیعی از عنصری معین‪ ،‬اتمهای سازنده جرم یکسانی ندارند‪.‬‬ ‫‪6‬‬
‫ایزوتوپهای ناپایدار‪ ،‬پرتوزا هستند و اغلب بر اثر تالشی افزون بر ذرههای پر انرژی‪ ،‬مقدار زیادی انرژی نیز‬ ‫‪7‬‬
‫آزاد میکنند‪.‬‬
‫اغلب هستههایی که نسبت شمار نوترونها به پروتونهای آنها برابر یا بیش از ‪ 1/5‬باشد‪ ،‬ناپایدارند و با‬ ‫‪8‬‬
‫گذشت زمان متالشی میشوند‪.‬‬
‫‪ (99‬نخستین عنصری بود که در واکنشگاه هستهای (راکتور) ساخته شد‪.‬‬
‫تکنسیم ) ‪43 Tc‬‬
‫‪9‬‬
‫‪99‬‬ ‫‪10‬‬
‫موجود در جهان باید بهطور مصنوعی و با استفاده از واکنشهای هستهای ساخته شود‪.‬‬ ‫همة ‪Tc‬‬

‫اورانیوم شناخته شدهترین فلز پرتوزایی است که یکی از ایزوتوپهای آن )‪ ، (235 U‬اغلب بهعنوان سوخت در‬ ‫‪11‬‬
‫راکتورهای اتمی بهکار میرود‪.‬‬
‫یکی از مراحل مهم چرخة تولید سوخت هستهای‪ ،‬غنیسازی ایزوتوپی است‪.‬‬ ‫‪12‬‬
‫اغلب افرادی که به سرطان ریه دچار میشوند‪ ،‬سیگاری هستند‪.‬‬ ‫‪13‬‬
‫اتمها بسیار ریزند بهطوری که نمیتوان آنها را بهطور مستقیم مشاهده و جرم آنها را اندازهگیری کرد‪.‬‬ ‫‪14‬‬
‫گرم‪ ،‬رایجترین یکای اندازهگیری جرم در آزمایشگاه شناخته میشود‪.‬‬ ‫‪15‬‬
‫به دلیل اینکه خورشید و دیگر اجرام آسمانی از ما بسیار دور هستند‪ ،‬ویژگیهای آنها را نمیتوان بهطور‬ ‫‪16‬‬
‫مستقیم اندازهگیری کرد‪.‬‬
‫گسترة پیوستة رنگی حاصل از تجزیة نور خورشید‪ ،‬هنگام عبور از قطرههای آب موجود در هوا‪ ،‬شامل‬ ‫‪17‬‬
‫بینهایت طول موج از رنگهای گوناگون است‪.‬‬
‫بسیاری از نمکها شعلة رنگی دارند و رنگ شعلة فلز لیتیم و همة ترکیبهای آن به رنگ سرخ است‪.‬‬ ‫‪18‬‬
‫اتم هیدروژن بهعنوان سادهترین اتم‪ ،‬تنها دارای یک پروتون در هسته و یک الکترون پیرامون آن است‪.‬‬ ‫‪19‬‬
‫برای الکترون در یک اتم برانگیخته‪ ،‬نشر نور مناسبترین شیوه برای از دست دادن انرژی است‪.‬‬ ‫‪20‬‬
‫انرژی نیز همانند ماده در نگاه ماکروسکوپی‪ ،‬پیوسته اما در نگاه میکروسکوپی‪ ،‬گسسته یا کوانتومی است‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫‪www.zoodbist.com‬‬
‫‪30‬‬
 ‫لغت های مهم شیمی کنکور‬

‫در مدل کوانتومی اتم‪ ،‬انرژی الکترون با فاصلة آن از هستة اتم رابطة مستقیم دارد و با افزایش فاصلة الکترون‬ ‫‪22‬‬
‫از هسته‪ ،‬انرژی الکترون افزایش مییابد‪.‬‬
‫قاعدة آفبا آرایش الکترونی اتم اغلب عنصرها را پیشبینی میکند اما برای اتم برخی عنصرهای جدول‬ ‫‪23‬‬
‫نارسایی دارد‪.‬‬
‫در الیة ظرفیت همة گازهای نجیب (به جز هلیم که در تنها الیة الکترونی خود‪ ،‬دو الکترون دارد) هشت‬ ‫‪24‬‬
‫الکترون وجود دارد‪.‬‬
‫هر ترکیب یونی از لحاظ بار الکتریکی خنثی است؛ زیرا مجموع بار الکتریکی کاتیونها با مجموع بار الکتریکی‬ ‫‪25‬‬
‫آنیونها برابر است‪.‬‬
‫بسیاری از ترکیبهای شیمیایی در ساختار خود هیچ یونی ندارد و ذرههای سازندة آنها مولکولها هستند‪.‬‬ ‫‪26‬‬

‫فصل ‪ 2‬دهم‬

‫لغت و یا قید‬ ‫ردیف‬

‫الیه فیروزهای پیرامون زمین‪ ،‬اتمسفر زمین یا همان هواکره است که اغلب هوا نامیده میشود‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫میان گازهای هواکره‪ ،‬واکنشهای شیمیایی گوناگونی رخ میدهد که اغلب آنها برای ساکنان این سیاره‬ ‫‪2‬‬
‫سودمند هستند‪.‬‬

‫فشار گازهای موجود در هواکره در همة جهتها بر بدن ما و به میزان یکسانی وارد میشود‪.‬‬ ‫‪3‬‬

‫با افزایش ارتفاع از سطح زمین‪ ،‬فشار هوا پیوسته کاهش مییابد‪.‬‬ ‫‪4‬‬

‫در بستهبندی برخی مواد خوراکی از گاز نیتروژن استفاده میشود‪.‬‬ ‫‪5‬‬

‫بخش عمدۀ هواکره را دو گاز نیتروژن و اکسیژن تشکیل میدهد‪.‬‬ ‫‪6‬‬

‫اولین گازی که در تقطیر جزءبه جزء هوای مایع جدا میشود‪ ،‬گاز نیتروژن است‪.‬‬ ‫‪7‬‬

‫هلیم به عنوان سبکترین گاز نجیب‪ ،‬بیرنگ‪ ،‬بیبو و بیمزه است‪.‬‬ ‫‪8‬‬

‫اکسیژن یکی از مهمترین گازهای تشکیلدهنده هواکره است که زندگی روی کره زمین به وجود آن گره‬ ‫‪9‬‬
‫خورده است‪.‬‬

‫اکسیژن در ساختار همة مولکولهای زیستی مانند کربوهیدراتها‪ ،‬چربیها و پروتئینها یافت میشود‪.‬‬ ‫‪10‬‬

‫اکسیژن گازی واکنشپذیر است و با اغلب عنصرها و مواد واکنش میدهد‪.‬‬ ‫‪11‬‬

‫اغلب فلزها مانند آهن در شرایط مناسب با گاز اکسیژن میسوزند‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫یکی از ویژگیهای مهم واکنشهای شیمیایی این است که همة آنها از قانون پایستگی جرم پیروی میکنند‪.‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪31‬‬ ‫‪www.zoodbist.com‬‬
 ‫مجع بندی شیمی کنکور‬

‫اغلب فلزها در طبیعت‪ ،‬به شکل ترکیب یافت میشوند که بخش قابل توجهی از آنها به شکل اکسید است‪.‬‬ ‫‪14‬‬

‫رفتار همة فلزها در برابر اکسیژن یکسان نیست‪.‬‬ ‫‪15‬‬

‫برخی از فلزها مانند آهن در واکنش با اکسیژن دو نوع اکسید تشکیل میدهند‪.‬‬ ‫‪16‬‬

‫کربن دی اکسید مهمترین گاز گلخانهای است که نقش بسیار تعیینکنندهای در آب و هوای کره زمین دارد‪.‬‬ ‫‪17‬‬

‫نور خورشید هنگام گذر از هواکره با مولکولها و دیگر ذرههای آن برخورد میکند و تنها بخشی از آن به‬ ‫‪18‬‬
‫سطح زمین میرسد‪.‬‬

‫هیدروژن‪ ،‬فراوانترین عنصر در جهان است که به صورت ترکیبهای گوناگون یافت میشود‪.‬‬ ‫‪19‬‬

‫استفاده از سوخت هیدروژن نسبت به سوختهای زغال سنگ‪ ،‬بنزین و گاز طبیعی آالیندة کمتری تولید‬ ‫‪20‬‬
‫میکند‪.‬‬

‫مولکولهای اوزون موجود در الیه استراتوسفر‪ ،‬مانع ورود بخش عمدهای از تابشهای فرابنفش خورشید به‬ ‫‪21‬‬
‫سطح زمین میشوند‪.‬‬

‫گاز نیتروژن‪ ،‬اصلیترین جزء سازنده هواکره است که واکنشپذیری بسیار کمی دارد و بهطور معمول با‬ ‫‪22‬‬
‫اکسیژن واکنش نمیدهد‪.‬‬

‫در برخی کشورها از اتانول ) ‪ (C2H 5OH‬بهعنوان سوخت سبز به جای سوختهای فسیلی استفاده میشود‪.‬‬ ‫‪23‬‬

‫بخش عمدۀ گاز طبیعی را متان تشکیل میدهد‪.‬‬ ‫‪24‬‬

‫فصل ‪ 3‬دهم‬

‫لغت و یا قید‬ ‫ردیف‬

‫آب اقیانوسها و دریاها مخلوطی همگن است که اغلب مزهای شور دارد‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫جانداران آبزی ساالنه مقدار بسیار زیادی از گاز اکسیژن محلول در آب را مصرف میکنند‪.‬‬ ‫‪2‬‬

‫جانداران ساالنه مقدار بسیار زیادی از ترکیبهای کربندار را وارد بخشهای گوناگون کرة زمین میکنند‪.‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪‬‬ ‫‪4‬‬
‫یون کلرید ) ‪ (Cl‬بیشترین فراوانی را در میان یونهای موجود در آب دریا دارد‪.‬‬

‫‪‬‬ ‫‪5‬‬
‫یون سدیم ) ‪ (Na‬بیشترین فراوانی را در میان کاتیونهای موجود در آب دریا دارد‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬
‫یون سولفات ) ‪ (SO4‬بیشترین فراوانی را در میان یونهای چنداتمی موجود در آب دریا دارد‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫لغت های مهم شیمی کنکور‬

‫بیشتر آبهای روی زمین‪ ،‬شور است و نمیتوان از آنها در کشاورزی و مصارف خانگی و صنعتی استفاده‬ ‫‪7‬‬
‫کرد‪.‬‬

‫آب باران در هوای پاک تقریبا خالص است‪ ،‬زیرا هنگام تشکیل برف و باران‪ ،‬تقریبا همة مواد حلشده در آب‬ ‫‪8‬‬
‫از آن جدا میشود‪.‬‬

‫در برخی از آبهای آشامیدنی مقدار یونهای حل شده بهقدری زیاد است که مزة آب را تغییر میدهد‪.‬‬ ‫‪9‬‬

‫در مراکز تأمین آب آشامیدنی سالم‪ ،‬به آب مقدار بسیار کمی یون فلوئورید میافزایند؛ زیرا وجود این یون‬ ‫‪10‬‬
‫سبب حفظ سالمت دندانها میشود‪.‬‬

‫برخی محلولها مانند سرم فیزیولوژی رقیق و برخی مانند گالب دوآتشه غلیظ است‪.‬‬ ‫‪11‬‬

‫حالل جزئی از محلول است که حلشونده را در خود حل میکند و شمار مولهای آن بیشتر است‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫غلظت بسیاری از محلولها در صنعت‪ ،‬پزشکی‪ ،‬داروسازی‪ ،‬کشاورزی و زندگی روزانه با درصد جرمی بیان‬ ‫‪13‬‬
‫میشود‪.‬‬

‫هنگام بیماری توازن غلظت برخی گونهها در خون به هم میخورد‪.‬‬ ‫‪14‬‬

‫انحاللپذیری‪ ،‬بیشترین مقدار از یک ماده است که در ‪ 100‬گرم حالل در دمای معین حل میشود‪.‬‬ ‫‪15‬‬

‫اغلب سنگهای کلیه از رسوب برخی نمکهای کلسیم دار در کلیهها تشکیل میشوند‪.‬‬ ‫‪16‬‬

‫پیوند هیدروژنی قویترین نیروی بین مولکولی در موادی است که در مولکول آنها‪ ،‬اتم هیدروژن به یکی از‬ ‫‪17‬‬
‫اتمهای ‪ F‬یا ‪ N‬یا ‪ O‬با پیوند اشتراکی متصل است‪.‬‬

‫آب فراوانترین و رایجترین حالل در طبیعت‪ ،‬صنعت و آزمایشگاه است؛ زیرا میتواند بسیاری از ترکیبهای‬ ‫‪18‬‬
‫مولکولی و یونی را در خود حل کند‪.‬‬

‫برخی مواد شیمیایی مانند اتانول و استون به هر نسبتی در آب حل میشوند‪.‬‬ ‫‪19‬‬

‫گشتاور دوقطبی اغلب هیدروکربنها ناچیز و در حدود صفر است‪.‬‬ ‫‪20‬‬

‫اغلب محلولهای موجود در بدن انسان‪ ،‬محلولهای آبی هستند‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫همة جانوران از جمله ماهیها برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند‪.‬‬ ‫‪22‬‬

‫‪‬‬ ‫‪23‬‬
‫یکی از مهمترین یونهادر الکترولیتهای بدن‪ ،‬یون پتاسیم ) ‪ (K‬است‪.‬‬

‫از آنجا که بیشتر مواد غذایی حاوی یون پتاسیم هستند‪ ،‬کمبود آن به ندرت احساس میشود‪.‬‬ ‫‪24‬‬

‫در میان صنایع‪ ،‬صنعت کشاورزی بیشترین حجم آب مصرفی را به خود اختصاص داده است‪.‬‬ ‫‪25‬‬

‫‪33‬‬ ‫‪www.zoodbist.com‬‬
 ‫مجع بندی شیمی کنکور‬

‫فصل ‪ 1‬یازدهم‬

‫لغتها و قیدها‬ ‫ردیف‬

‫گرما دادن به مواد و افزودن آنها به یکدیگر سبب تغییر و گاهی بهبود خواص آنها میشود‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫همة مواد طبیعی و مصنوعی از کرة زمین به دست میآیند‪.‬‬ ‫‪2‬‬

‫به تقریب جرم کل مواد در کرة زمین ثابت است‪.‬‬ ‫‪3‬‬

‫عنصرها در جدول دورهای براساس بنیادیترین ویژگی آنها یعنی عدد اتمی )‪ (Z‬چیده شدهاند‪.‬‬ ‫‪4‬‬

‫همة عنصرهای گروه ‪ 14‬جدول دورهای‪ ،‬رسانای جریان الکتریسیته هستند‪.‬‬ ‫‪5‬‬

‫همانند عنصر سیلیسیم )‪ (14 Si‬رسانایی الکتریکی کمی دارد و در اثر ضربه خرد‬ ‫‪32 Ge‬‬ ‫عنصر ژرمانیم‬ ‫‪6‬‬
‫میشود‪.‬‬

‫بیشتر عنصرهای جدول دورهای را فلزها تشکیل میدهند که بهطور عمده در سمت چپ و مرکز جدول قرار‬ ‫‪7‬‬
‫دارند‪.‬‬

‫هر چه شعاع اتمی یک فلز بزرگتر باشد‪ ،‬در شرایط معین آسانتر الکترون از دست میدهد‪ ،‬خصلت فلزی‬ ‫‪8‬‬
‫بیشتری دارد و در نتیجه فعالیت شیمیایی آن بیشتر است‪.‬‬

‫هر چه شعاع اتمی یک نافلز کوچکتر باشد‪ ،‬در شرایط معین آسانتر الکترون جذب میکند‪ ،‬خصلت نافلزی‬ ‫‪9‬‬
‫بیشتری دارد و در نتیجه فعالیت شیمیایی آن بیشتر است‪.‬‬

‫هر چه شدت نور یا آهنگ خروج گاز آزاد شده از واکنش بیشتر باشد‪ ،‬واکنش شیمیایی سریعتر و شدیدتر‬ ‫‪10‬‬
‫بوده و واکنشدهنده(ها) فعالیت شیمیایی بیشتری دارد‪.‬‬

‫در دورۀ سوم جدول دورهای‪ ،‬از چپ به راست‪ ،‬اختالف شعاع اتمی عنصرهای متوالی بهطور کلی کاهش‬ ‫‪11‬‬
‫مییابد‪.‬‬

‫اگر چه همة فلزها در حالتهای کلی رفتارهای مشابهی دارند‪ ،‬اما تفاوتهای قابل توجهی میان آنها وجود‬ ‫‪12‬‬
‫دارد‪ ،‬بهطوری که هر فلز رفتار ویژة خود را دارد‪.‬‬

‫اغلب فلزهای دستة ‪ d‬دورة چهارم‪ ،‬در طبیعت به شکل ترکیبهای یونی همچون اکسیدها‪ ،‬کربناتها و…‬ ‫‪13‬‬
‫یافت میشوند‪.‬‬

‫بررسیها نشان میدهد که اتم اغلب فلزهای واسطه با تشکیل کاتیون به آرایش گاز نجیب دست نمییابند‪.‬‬ ‫‪14‬‬

‫درحالی که کاتیونهای حاصل از فلزهای اصلی اغلب به آرایش گاز نجیب میرسند‪.‬‬

‫‪www.zoodbist.com‬‬
‫‪34‬‬
 ‫لغت های مهم شیمی کنکور‬

‫اسکاندیم )‪ (21Sc‬نخستین فلز واسطه در جدول دورهای است که در وسایل خانه مانند تلویزیون رنگی و‬ ‫‪15‬‬
‫برخی شیشهها وجود دارد‪.‬‬

‫هر چند طال در طبیعت به شکل فلزی و عنصری خود نیز یافت میشود‪ ،‬اما مقدار آن در معادن طال بسیار‬ ‫‪16‬‬
‫کم است‪.‬‬

‫یافتهها نشان میدهد که اغلب عنصرها در طبیعت به شکل ترکیب یافت میشوند‪ ،‬هرچند برخی نافلزها‬ ‫‪17‬‬
‫مانند اکسیژن‪ ،‬نیتروژن‪ ،‬گوگرد و … به شکل آزاد در طبیعت وجود دارند‪.‬‬

‫در میان فلزها‪ ،‬تنها طال به شکل کلوخهها یا رگههای زرد البهالی خاک یافت میشود‪.‬‬ ‫‪18‬‬

‫آهن فلزی است که در سطح جهان بیشترین مصرف ساالنه را در بین صنایع گوناگون دارد‪.‬‬ ‫‪19‬‬

‫آهن در طبیعت اغلب به شکل اکسید یافت میشود‪.‬‬ ‫‪20‬‬

‫به طور کلی در هر واکنش شیمیایی که به طور طبیعی انجام میشود‪ ،‬واکنشپذیری فراوردهها از‬ ‫‪21‬‬
‫واکنشدهندهها کمتر است‪.‬‬

‫هر چه واکنشپذیری اتمهای عنصری بیشتر باشد‪ ،‬در شرایط یکسان تمایل آن برای تبدیل شدن به ترکیب‬ ‫‪22‬‬
‫بیشتر است‪.‬‬

‫هر چه فلز فعالتر باشد‪ ،‬میل بیشتری به ایجاد ترکیب دارد و ترکیبهایش پایدارتر از خودش هستند‪.‬‬ ‫‪23‬‬

‫هر چه واکنشپذیری یک فلز بیشتر باشد‪ ،‬استخراج آن فلز دشوارتر است‪.‬‬ ‫‪24‬‬

‫در همة شرکتهای فوالد جهان از جمله فوالد مبارکه‪ ،‬برای استخراج آهن از کربن استفاده میشود‪.‬‬ ‫‪25‬‬

‫غلظت بیشتر گونههای فلزی موجود در کف اقیانوس نسبت به ذخایر زمینی‪ ،‬بهرهبرداری از این منابع را نوید‬ ‫‪26‬‬
‫میدهد‪.‬‬

‫نفت خام مخلوطی از هزاران ترکیب شیمیایی است که بخش عمدۀ آن را هیدروکربنهای گوناگون تشکیل‬ ‫‪27‬‬
‫میدهند‪.‬‬

‫مجموع ترکیبهای شناخته شده از کربن‪ ،‬از مجموع ترکیبهای شناخته شده از دیگر عنصرها بیشتر است‪.‬‬ ‫‪28‬‬

‫متان سادهترین و نخستین عضو خانوادة آلکانها است‪.‬‬ ‫‪29‬‬

‫در آلکانهای راست زنجیر‪ ،‬هر اتم کربن به یک یا دو اتم کربن دیگر متصل است‪ ،‬درحالی که در آلکانهای‬ ‫‪30‬‬
‫شاخهدار‪ ،‬برخی کربنها به سه یا چهار اتم کربن دیگر متصل هستند‪.‬‬

‫در آلکانها‪ ،‬با افزایش شمار اتمهای کربن‪ ،‬نقطة جوش‪ ،‬گرانروی و چسبندگی افزایش و فرّار بودن کاهش‬ ‫‪31‬‬
‫مییابد‪.‬‬

‫‪35‬‬ ‫‪www.zoodbist.com‬‬
 ‫مجع بندی شیمی کنکور‬

‫ویژگی مهم و برجستة آلکانها این است که به علت سیرشده بودن‪ ،‬تمایل چندانی به انجام واکنشهای‬ ‫‪32‬‬
‫شیمیایی ندارند‪.‬‬

‫اتن نخستین عضو خانوادة آلکنهاست که در بیشتر گیاهان وجود دارد و در کشاورزی از آن به عنوان‬ ‫‪33‬‬
‫«عملآورنده» استفاده میشود‪.‬‬

‫مهمترین حالل صنعتی آب است‪ ،‬اما اتانول هم یکی از مهمترین حاللهای صنعتی است‪.‬‬ ‫‪34‬‬

‫اتین سادهترین آلکین است که از آن برای جوشکاری و بر شکاری فلزها استفاده میشود‪.‬‬ ‫‪35‬‬

‫آلکانها بخش عمدۀ هیدروکربنهای موجود در نفت خام را تشکیل میدهند و بهدلیل واکنشپذیری کم‬ ‫‪36‬‬
‫اغلب بهعنوان بهعنوان سوخت بهکار میروند‪.‬‬

‫سیلیسیم )‪ ، (14 Si‬عنصر اصلی سازندة سلولهای خورشیدی است‪.‬‬ ‫‪37‬‬

‫فصل ‪ 2‬یازدهم‬

‫لغتها و قیدها‬ ‫ردیف‬

‫هر چه دمای ماده باالتر باشد‪ ،‬میانگین تندی و میانگین انرژی جنبشی ذرههای سازندة آن بیشتر است‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫یکای رایج دما‪ ،‬درجه سلسیوس )‪ (C‬است‪ ،‬در حالی که یکای دما در « ‪ » SI‬کلوین ) ‪ (K‬است‪.‬‬ ‫‪2‬‬

‫در برخی موارد از یکای کالری )‪ (cal‬برای بیان مقدار گرما استفاده میشود‪.‬‬ ‫‪3‬‬

‫گرما را میتوان هم ارز با آن مقدار انرژی گرمایی دانست که به دلیل تفاوت در دما جاری میشود‪.‬‬ ‫‪4‬‬

‫بخش عمدۀ انرژی موجود در شیر هنگام فرایند گوارش و سوخت وساز به بدن میرسد‪.‬‬ ‫‪5‬‬

‫در فرایند گوارش و سوخت وساز در بدن با اینکه دما ثابت است )‪ ، (37C‬اما باز هم میان سامانه (غذا) و‬ ‫‪6‬‬
‫محیط پیرامون (بدن)‪ ،‬انرژی دادوستد میشود‪.‬‬

‫هر واکنش شیمیایی ممکن است با تغییر رنگ‪ ،‬تولید رسوب‪ ،‬آزاد شدن گاز و ایجاد نور و صدا همراه باشد اما‬ ‫‪7‬‬
‫یک ویژگی بنیادی در همة واکنشهای شیمیایی دادوستد گرما با محیط پیرامون است‪.‬‬

‫ترموشیمی (گرماشیمی)؛ شاخهای از علم شیمی است که به بررسی کمی و کیفی گرمای واکنشهای‬ ‫‪8‬‬
‫شیمیایی‪ ،‬تغییر آن و تأثیری که بر حالت ماده دارد‪ ،‬میپردازد‪.‬‬

‫در برخی منابع از انرژی پتانسیل موجود در یک نمونه ماده‪ ،‬با نام انرژی شیمیایی یاد میشود‪.‬‬ ‫‪9‬‬

‫شیمیدانها گرمای جذب یا آزاد شده در هر واکنش شیمیایی را به طور عمده وابسته به تفاوت میان انرژی‬ ‫‪10‬‬
‫پتانسیل مواد واکنشهنده و فراورده میدانند‪.‬‬

‫‪www.zoodbist.com‬‬
‫‪36‬‬
 ‫لغت های مهم شیمی کنکور‬

‫گرمای واکنش یکی از ویژگیهای کاربردی و بنیادی هر واکنش است که در دما و فشار ثابت‪ ،‬به نوع و‬ ‫‪11‬‬
‫مقدار واکنشدهنده‪ ،‬نوع فراورده و حالت فیزیکی مواد شرکتکننده بستگی دارد‪.‬‬

‫همة مواد پیرامون ما در دما و فشار اتاق‪ ،‬آنتالپی معینی دارند‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫هر سامانه در دما و فشار ثابت‪ ،‬آنتالپی معینی دارد‪.‬‬ ‫‪13‬‬

‫شیمیدانها تغییر آنتالپی هر واکنش را هم ارز با گرمایی میدانند که در فشار ثابت با محیط پیرامون‬ ‫‪14‬‬
‫دادوستد میکند‪.‬‬

‫برای یک واکنش اغلب به جای تغییر آنتالپی واکنش‪ ،‬واژة آنتالپی واکنش بهکار میرود‪.‬‬ ‫‪15‬‬

‫همة واکنشهای سوختن گرماده هستند اما ارزش سوختی بدون عالمت منفی گزارش میشود‪.‬‬ ‫‪16‬‬

‫یکی از فراوردههای سوختن کامل مواد آلی در دمای اتاق‪ H2O ،‬است که حالت مایع دارد‪.‬‬ ‫‪17‬‬

‫آنتالپی بسیاری از واکنشهای شیمیایی را نمیتوان به روش گرماسنجی اندازهگیری کرد‪ ،‬زیرا برخی از آنها‬ ‫‪18‬‬
‫مرحلهای از یک واکنش پیچیده هستند و برخی دیگر به آسانی انجام نمیشوند‪.‬‬

‫متان‪ ،‬سادهترین هیدروکربن و نخستین عضو خانواده آلکانها‪ ،‬بخش عمدۀ گاز طبیعی را تشکیل میدهد‪.‬‬ ‫‪19‬‬

‫شیمیدانها بهکار بردن آنتالپیهای پیوند را برای تعیین ‪ H‬واکنشهایی مناسب میدانند که همة مواد‬ ‫‪20‬‬
‫شرکتکننده در آنها به حالت گاز هستند‪.‬‬

‫بهکار بردن میانگین آنتالپی پیوندها برای تعیین ‪ H‬واکنشهای گازی با مولکولهای پیچیدهتر‪ ،‬اغلب در‬ ‫‪21‬‬
‫مقایسه با دادههای تجربی‪ ،‬تفاوتی آشکار نشان میدهد‪.‬‬

‫انفجار‪ ،‬واکنش شیمیایی بسیار سریعی است که در آن از مقدار کمی ماده منفجرشونده به حالت جامد یا‬ ‫‪22‬‬
‫مایع حجم زیادی از گازهای داغ تولید میشود‪.‬‬

‫افزودن محلول سدیم کلرید به محلول نقره نیترات باعث تشکیل سریع رسوب سفید رنگ نقره کلرید میشود‪.‬‬ ‫‪23‬‬

‫اشیای آهنی در هوای مرطوب به کندی زنگ میزنند‪ .‬زنگار تولید شده در این واکنش ترد و شکننده است و‬ ‫‪24‬‬
‫فرو میریزد‪.‬‬

‫بسیاری از کتابهای قدیمی در گذر زمان زرد و پوسیده میشوند از این رو واکنش تجزیة سلولز کاغذ بسیار‬ ‫‪25‬‬
‫کند رخ میدهد‪.‬‬

‫فلزهای قلیایی سدیم و پتاسیم در شرایط یکسان با آب سرد به شدت واکنش میدهند‪ ،‬اما سرعت واکنشها‬ ‫‪26‬‬
‫متفاوت است‪.‬‬

‫محلول بنفش رنگ پتاسیم پرمنگنات با یک اسید آلی در دمای اتاق به کندی واکنش میدهد اما با گرم‬ ‫‪27‬‬
‫شدن‪ ،‬محلول به سرعت بیرنگ میشود‪.‬‬

‫‪37‬‬ ‫‪www.zoodbist.com‬‬
 ‫مجع بندی شیمی کنکور‬

‫محلول هیدروژن پراکسید در دمای اتاق به کندی تجزیه شده و گاز اکسیژن تولید میکند‪ ،‬درحالی که‬ ‫‪28‬‬
‫افزودن دو قطره محلول پتاسیم یدید‪ ،‬سرعت واکنش را بهطور چشمگیری افزایش میدهد‪.‬‬

‫برخی از افراد با مصرف کلم و حبوبات دچار نفخ میشوند‪ ،‬زیرا فاقد آنزیمی هستند که آنها را کامل و سریع‬ ‫‪29‬‬
‫هضم کند‪.‬‬

‫آشناترین عضو خانوادة کربوکسیلیک اسیدها‪ ،‬اتانوییک (استیک) اسید با فرمول ‪ CH3COOH‬است‪.‬‬ ‫‪30‬‬

‫برخی واکنشهای شیمیایی مانند گوارش‪ ،‬مفید و ضروری هستند اما برخی دیگر مانند خوردگی وسایل‬ ‫‪31‬‬
‫آهنی‪ ،‬زیان بار و ناخواسته هستند‪.‬‬

‫برخی از ریزمغذیها به عنوان بازدارنده از انجام واکنش نامطلوب و ناخواسته به دلیل حضور رادیکالها‬ ‫‪32‬‬
‫جلوگیری میکنند‪.‬‬

‫فصل ‪ 3‬یازدهم‬

‫لغتها و قیدها‬ ‫ردیف‬

‫اغلب فراوردههای پتروشیمیایی برای تولید انواع گوناگون الیاف مانند پلی استر‪ ،‬نایلون و … بهکار میروند‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫تعیین تعداد دقیق مونومرهای شرکتکننده در یک واکنش پلیمری ممکن نیست و تاکنون هیچ قاعدهای‬ ‫‪2‬‬
‫برای اتصال شمار مونومرها به یکدیگر ارائه نشده است‪.‬‬

‫هر ترکیب آلی که در ساختار خود پیوند دوگانة کربن‪-‬کربن در زنجیره کربنی داشته باشد‪ ،‬میتواند در‬ ‫‪3‬‬
‫واکنش پلیمری شدن شرکت کند‪.‬‬

‫پلی اتن یکی از مهمترین پلیمرهای ساختگی است که ساالنه میلیونها تن از آن در شرکتهای پتروشیمی‬ ‫‪4‬‬
‫تولید میشود‪.‬‬

‫متانوئیک اسید (فورمیک اسید) با فرمول ‪ ، HCOOH‬اولین عضو خانوادة کربوکسیلیک اسیدها است‪.‬‬ ‫‪5‬‬

‫اتانوئیک اسید (استیک اسید) یکی از پرکاربردترین اسیدها در زندگی روزانه است‪.‬‬ ‫‪6‬‬

‫در ترکیبهای آلی که دو بخش قطبی و ناقطبی دارند‪ ،‬با افزایش طول زنجیر کربنی‪ ،‬بخش ناقطبی بزرگتر‬ ‫‪7‬‬
‫میشود‪ ،‬قطبیت مولکول کاهش مییابد و انحاللپذیری آن در آب کمتر میشود‪.‬‬

‫پلیمرهای سازندة پوشاک با مولکولهای موجود در محیط پیرامون واکنش میدهند و برخی پیوندهای موجود‬ ‫‪8‬‬
‫در ساختار آنها شکسته میشوند‪.‬‬

‫‪www.zoodbist.com‬‬
‫‪38‬‬
 ‫لغت های مهم شیمی کنکور‬

‫فصل ‪ 1‬دوازدهم‬

‫لغتها و قیدها‬ ‫ردیف‬

‫عسل حاوی مولکولهای قطبی است که در ساختار خود شمار زیادی گروه هیدروکسیل دارند‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫صابونهای جامد نمک سدیم اسیدهای چرب و صابونهای مایع نمک پتاسیم یا آمونیوم اسیدهای چرب‬ ‫‪2‬‬
‫هستند‪.‬‬

‫صابون مادهای است که هم در چربیها و هم در آب حل میشود‪.‬‬ ‫‪3‬‬

‫اغلب موادی که در زندگی روزانه با آنها سروکار داریم‪ ،‬از مخلوط دو یا چند ماده تشکیل شدهاند‪.‬‬ ‫‪4‬‬

‫کلوئیدها حاوی تودههای مولکولی با اندازههای متفاوت هستند و ذرههای موجود در کلوئیدها بزرگتر از‬ ‫‪5‬‬
‫محلولها میباشد‪.‬‬

‫صابون همه لکهها را به یک اندازه از بین نمیبرد‪.‬‬ ‫‪6‬‬

‫آب دریا و آب مناطق کویری که شور هستند‪ ،‬مقادیر زیادی از یونهای کلسیم و منیزیم دارند‪.‬‬ ‫‪7‬‬

‫پاککنندههای غیرصابونی قدرت پاککنندگی بیشتری نسبت به صابونها دارند و با یونهای موجود در آب‬ ‫‪8‬‬
‫سخت تشکیل رسوب نمیدهند‪.‬‬

‫برای افزایش قدرت پاککنندگی مواد شوینده‪ ،‬به آنها نمکهای فسفات میافزایند‪.‬‬ ‫‪9‬‬

‫برای افزایش خاصیت ضدعفونیکنندگی و میکروبکشی صابونها به آنها ماده شیمیایی کلردار اضافه‬ ‫‪10‬‬
‫میکنند‪.‬‬

‫هر چه شویندهای مواد شیمیایی بیشتری داشته باشد‪ ،‬احتمال ایجاد عوارض جانبی آن بیشتر خواهد بود‪.‬‬ ‫‪11‬‬

‫در اغلب مواد شیمیایی‪ ،‬اسیدها و بازها نقش مهمی دارند؛ برای نمونه اغلب داروها ترکیبهایی با خاصیت‬ ‫‪12‬‬
‫اسیدی یا بازی هستند‪.‬‬

‫اسیدها با اغلب فلزها واکنش میدهند و طی این واکنش گاز هیدروژن ) ‪ ( H 2‬تولید میشود‪.‬‬ ‫‪13‬‬

‫زندگی بسیاری از آبزیان به میزان ‪ pH‬آب وابسته است‪ .‬همچنین اغلب میوهها دارای اسیدند و ‪ pH‬کمتر از‬ ‫‪14‬‬
‫‪7‬دارند‪.‬‬

‫نخستین کسی که اسیدها و بازها را بر یک مبنای علمی توصیف کرد سوانت آرنیوس بود‪.‬‬ ‫‪15‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪16‬‬

‫هر چه ] ‪ [H‬در محلولی بیشتر باشد‪ ،‬آن محلول اسیدی تر و هر چه ] ‪ [OH‬در محلولی بیشتر باشد‪،‬‬
‫آن محلول بازیتر است‪.‬‬

‫برخی از اکسیدها با آب واکنش میدهند و محلولی با خاصیت اسیدی یا بازی ایجاد میکنند‪.‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪39‬‬
 ‫مجع بندی شیمی کنکور‬

‫خوراکیها‪ ،‬شویندهها‪ ،‬داروها‪ ،‬مواد آرایشی و بهداشتی شامل مقادیر متفاوتی از یون هیدرونیوم هستند‪.‬‬ ‫‪18‬‬

‫در فرایند تولید مواد گوناگون‪ ،‬اغلب تعیین و کنترل غلظت یون هیدرونیوم نقش مهمی دارد‪.‬‬ ‫‪19‬‬

‫اسیدهای قوی در آب تقریبا بهطور کامل یونش مییابند )‪ ( 1‬ولی اسیدهای ضعیف در آب به میزان‬
‫~‬
‫‪20‬‬
‫جزئی یونیده میشوند و شمار یونها در محلول کم است )‪(  1‬‬

‫اسیدها و بازها با ثابت یونش کوچک‪ ،‬الکترولیت ضعیف به شمار میروند‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫اغلب اسیدها ضعیف و برخی نیز قوی هستند‪.‬‬ ‫‪22‬‬

‫در محلول سرکه‪ ،‬شمار ناچیزی از یونهای آبپوشیده هم زمان با شمار زیادی از مولکولهای استیک اسید‬ ‫‪23‬‬
‫یونیدهنشده حضور دارند‪.‬‬

‫کربوکسیلیک اسیدها از جمله اسیدهای ضعیف هستند که تنها هیدروژن گروه کربوکسیل آنها میتواند به‬ ‫‪24‬‬
‫صورت یون هیدرونیوم وارد محلول شود‪.‬‬

‫در اسیدهای ضعیف‪ ،‬غلظت همة گونههای موجود در محلول ثابت است‪.‬‬ ‫‪25‬‬

‫در واکنشهای برگشتپذیر‪ ،‬همة واکنشدهندهها به فراورده تبدیل نمیشوند و در شرایط معین مقدار آنها‬ ‫‪26‬‬
‫در سامانه ثابت خواهد ماند‪.‬‬

‫برای یک سامانة تعادلی در دمای ثابت‪ ،‬غلظت تعادلی گونههای موجود در محلول ثابت است‪.‬‬ ‫‪27‬‬

‫در یک واکنش برگشتپذیر که همزمان واکنشهای رفت و برگشت بهطور پیوسته انجام میشوند‪ ،‬سرانجام‬ ‫‪28‬‬
‫مقدار واکنشدهندهها و فراوردهها ثابت میماند‪.‬‬

‫برای هر واکنش تعادلی یک ثابت تعادل وجود دارد که فقط تابع دماست و به مقدار واکنشدهندهها بستگی‬ ‫‪29‬‬
‫ندارد‪.‬‬

‫هر چه ثابت یونش اسیدی در دمای معین‪ ،‬بزرگتر باشد‪ ،‬آن اسید بیشتر یونیده شده و غلظت یونهای‬ ‫‪30‬‬
‫موجود در محلول آن بیشتر و آن اسید قویتر است‪.‬‬

‫کاغذ ‪ pH ، pH‬تقریبی محلولها را نشان میدهد‪.‬‬ ‫‪31‬‬

‫کاغذ ‪ pH‬در برخی محلول ها و آب خالص تغییر رنگ نمیدهد؛ زیرا غلظت یونهای هیدرونیوم و‬ ‫‪32‬‬
‫هیدروکسید در این سامانه ها با یک دیگر برابر است‪.‬‬

‫آب خالص رسانایی الکتریکی ناچیزی دارد که بیانگر وجود مقدار بسیار کمی از یونهای هیدرونیوم و‬ ‫‪33‬‬
‫هیدروکسید است‪.‬‬

‫در یک محلول با افزایش غلظت یون هیدرونیوم‪ ،‬غلظت یون هیدروکسید کاهش مییابد و برعکس‪.‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪40‬‬
 ‫لغت های مهم شیمی کنکور‬

‫سود سوزآور و پتاس سوزآور از جمله بازهای بسیار قوی بوده و آمونیاک باز ضعیف میباشد‪.‬‬ ‫‪35‬‬

‫در اسیدها و بازها‪ ،‬به ترتیب هر چه ‪ K a‬و ‪ K b‬بزرگ تر باشد‪ ،‬قدرت اسیدی و بازی نیز بیشتر است‪.‬‬ ‫‪36‬‬

‫دیوارة داخلی معده بهطور طبیعی مقدار کمی از یونهای هیدرونیوم تولیدشده را جذب میکند‪.‬‬ ‫‪37‬‬

‫فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫لغت و یا قید‬ ‫ردیف‬

‫پرکاربردترین شکل انرژی در بهکارگیری فناوریهایی مانند تأمین روشنایی‪ ،‬انرژی الکتریکی است‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫باتری مولدی است که در آن واکنشهای شیمیایی رخ میدهد تا بخشی از انرژی شیمیایی مواد به انرژی‬ ‫‪2‬‬
‫الکتریکی تبدیل شود‪.‬‬

‫اکسیژن نافلزی است که با اغلب فلزها واکنش میدهد و آنها را به اکسید فلز تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪3‬‬

‫اغلب فلزها در واکنش با نافلزها تمایل دارند یک یا چند الکترون خود را به نافلزها داده و ضمن اکسایش به‬ ‫‪4‬‬
‫کاتیون تبدیل شوند‪.‬‬

‫فلزها اغلب کاهنده و نافلزها اغلب اکسنده هستند‪.‬‬ ‫‪5‬‬

‫اغلب فلزها در واکنش با محلول اسیدها‪ ،‬گاز هیدروژن و نمک تولید میکنند‪.‬‬ ‫‪6‬‬

‫در برخی واکنشهای اکسایش ‪ -‬کاهش‪ ،‬افزون بر داد و ستد الکترون‪ ،‬انرژی نیز آزاد میشود‪.‬‬ ‫‪7‬‬

‫در یک واکنش اکسایش ‪ -‬کاهش‪ ،‬فلزی که قدرت کاهندگی بیشتری دارد‪ ،‬میتواند با برخی کاتیونهای‬ ‫‪8‬‬
‫فلزی واکنش دهد و آنها را به اتمهای فلزی بکاهد‪.‬‬

‫در واکنشهای اکسایش ‪ -‬کاهش‪ ،‬واکنش بخشی از انرژی خود را به شکل گرما به محیط میدهد‪.‬‬ ‫‪9‬‬

‫اندازهگیری پتانسیل یک نیم سلول بهطور جداگانه‪ ،‬ممکن نیست و باید این کمیت را بهطور نسبی‬ ‫‪10‬‬
‫اندازهگیری کرد‪.‬‬

‫در جدول پتانسیل کاهشی استاندارد‪ ،‬نیم واکنشها به شکل کاهش نوشته میشوند و رتبهبندی فلزها در‬ ‫‪11‬‬
‫سری الکتروشیمیایی به ترتیب کاهش پتانسیل کاهشی استاندارد )‪ (E‬آنهاست‪.‬‬

‫لیتیم در میان فلزها کمترین چگالی و کمترین پتانسیل کاهشی استاندارد )‪ (E‬را دارد‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫در سلول سوختی‪ ،‬بخش قابل توجهی از انرژی شیمیایی به انرژی الکتریکی تبدیل میشود و رایجترین‬ ‫‪13‬‬
‫سلول سوختی‪ ،‬سلول هیدروژن‪ -‬اکسیژن است‪.‬‬

‫‪www.zoodbist.com‬‬
‫‪41‬‬
 ‫مجع بندی شیمی کنکور‬

‫اغلب نافلزها و فلزهای واسطه عدد اکسایش گوناگونی در ترکیبهای خود دارند‪.‬‬ ‫‪14‬‬

‫آب خالص رسانایی الکتریکی ناچیزی دارد؛ از اینرو برای برقکافت آن باید اندکی الکترولیت به آب افزود‪.‬‬ ‫‪15‬‬

‫در سلول گالوانی‪ ،‬الکترودها در دو الکترولیت متفاوت قرار دارند در حالی که در سلول الکترولیتی‪ ،‬هر دو‬ ‫‪16‬‬
‫الکترود درون یک الکترولیت قرار میگیرند‪.‬‬

‫در سلول گالوانی یونها به سمت الکترود با بار همنام و در سلول الکترولیتی به سمت الکترود با بار ناهمنام‬ ‫‪17‬‬
‫حرکت میکنند‪.‬‬

‫فلز سدیم یک کاهندة قوی است که در طبیعت به حالت آزاد یافت نمیشود‪.‬‬ ‫‪18‬‬

‫در سلولهای الکترولیتی‪ ،‬واکنش اکسایش‪ -‬کاهش در جهت غیرخودبهخودی انجام میشود‬ ‫‪19‬‬

‫آهن پرمصرفترین فلز در جهان است‪.‬‬ ‫‪20‬‬

‫فلزهای نجیبی مانند طال و پالتین حتی در محیطهای اسیدی نیز اکسایش نمییابند‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫آلومینیم فلزی است که به سرعت در هوا اکسید میشود اما خورده نمیشود‪.‬‬ ‫‪22‬‬

‫در جدول پتانسیل کاهشی استاندارد‪ ،‬عنصر فلوئور بیشترین پتانسیل کاهشی استاندارد را دارد‪ ،‬از این رو‬ ‫‪23‬‬
‫بیشترین خاصیت اکسندگی را دارد‪.‬‬

‫فصل ‪ 3‬دوازدهم‬

‫لغت و یا قید‬ ‫ردیف‬

‫شمار بسیاری ماده با رفتارهای گوناگون‪ ،‬تنها از شمار معینی اتم با آرایش و چیدمانی نظاممند پدید آمدهاند‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ SiO2‬افزون بر خاک رس‪ ،‬یکی از سازندههای اصلی بسیاری از سنگها‪ ،‬صخرهها و نیز شن و ماسه است‪.‬‬ ‫‪2‬‬

‫سیلیسیم پس از اکسیژن فراوانترین عنصر در پوستة جامد زمین است‪.‬‬ ‫‪3‬‬

‫سیلیس ) ‪ (SiO2‬فراوانترین اکسید در پوستة جامد زمین میباشد‪.‬‬ ‫‪4‬‬

‫مواد کوواالنسی دارای سختی و نقطة ذوب باالتری نسبت به مواد مولکولی هستند‪.‬‬ ‫‪5‬‬

‫کربن و سیلیسیم عنصرهای اصلی سازندة جامدهای کوواالنسی در طبیعت هستند‪.‬‬ ‫‪6‬‬

‫الماس‪ ،‬جامد کوواالنسی سه بعدی و گرافیت جامد کوواالنسی دوبعدی است‪.‬‬ ‫‪7‬‬

‫سیلیسیم خالص ساختاری همانند الماس دارد؛ اما نقطة ذوب الماس باالتر است‪.‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪42‬‬
 ‫لغت های مهم شیمی کنکور‬

‫در ترکیبهای کوواالنسی‪ ،‬همة اتمها با پیوند کوواالنسی (اشتراکی) به یکدیگر متصل هستند‪.‬‬ ‫‪9‬‬

‫اغلب ترکیبهای آلی جزء مواد مولکولی هستند‪.‬‬ ‫‪10‬‬

‫خورشید بزرگترین منبع انرژی برای زمین است که از جمله منابع تجدیدپذیر میباشد‪.‬‬ ‫‪11‬‬

‫هر چه تفاوت بین نقطه ذوب و جوش یک مادة خالص بیشتر باشد‪ ،‬آن ماده در گسترة دمایی بیشتری به‬ ‫‪12‬‬
‫حالت مایع بوده و نیروهای جاذبه میان ذرههای سازندة مایع قویتر است‪.‬‬

‫در ترکیبهای یونی نیروهای جاذبه به شمار معینی از یونها محدود نیست؛ بلکه میان همة آنها و در‬ ‫‪13‬‬
‫فاصلههای گوناگون وارد میشود‪.‬‬

‫در جامدهای یونی نیروی جاذبة میان یونهای ناهمنام بیشتر از نیروی دافعه میان یونهای همنام است‪.‬‬ ‫‪14‬‬

‫فرمول شیمیایی هر ترکیب یونی‪ ،‬سادهترین نسبت کاتیون و آنیونهای سازندة آن را نشان میدهد‪.‬‬ ‫‪15‬‬

‫به شمار نزدیکترین یونهای ناهم نام پیرامون هر یون در شبکة بلور‪ ،‬عدد کوئوردیناسیون میگویند‪.‬‬ ‫‪16‬‬

‫هر چه چگالی بار یونهای سازندة یک ترکیب یونی بیشتر باشد‪ ،‬انرژی شبکة بلور آن ترکیب یونی باالتر‬ ‫‪17‬‬
‫بوده و دارای نقطة ذوب و جوش بیشتری است‪.‬‬

‫آنتالپی فروپاشی شبکة بلور ترکیبهای یونی با بار الکتریکی کاتیون و آنیون رابطة مستقیم دارد‪.‬‬ ‫‪18‬‬

‫بخش عمدۀ عنصرهای جدول دورهای را فلزها تشکیل میدهند‪.‬‬ ‫‪19‬‬

‫در مدل دریای الکترونی‪ ،‬ساختار فلزها آرایش منظمی از کاتیونهادر سه بعد است که در فضای میان آنها‬ ‫‪20‬‬
‫سستترین الکترونهای موجود در اتم‪ ،‬دریایی را ساختهاند و در آن آزادانه جابهجا میشوند‪.‬‬

‫تیتانیم )‪ (IV‬اکسید‪ ،‬آهن )‪ (III‬اکسید و دوده ))‪ (C(s‬از جمله رنگ دانههای معدنی هستند که به ترتیب‬ ‫‪21‬‬
‫رنگهای سفید‪ ،‬قرمز و سیاه ایجاد میکنند‪.‬‬

‫محلول ترکیبهای برخی فلزات واسطه به رنگهای گوناگون دیده میشود‪.‬‬ ‫‪22‬‬

‫تنوع و شمار مواد مولکولی بیشتر از مواد یونی و آن هم بیشتر از مواد کوواالنسی است‪.‬‬ ‫‪23‬‬

‫‪www.zoodbist.com‬‬
‫‪43‬‬
 ‫مجع بندی شیمی کنکور‬

‫فصل ‪ 4‬دوازدهم‬

‫لغت و یا قید‬ ‫ردیف‬

‫هوای خشک و پاک مخلوطی از گازهای گوناگون است که بهطور یکنواخت در هواکره پخش شدهاند‬ ‫‪1‬‬

‫با افزایش دما‪ ،‬سرعت واکنشهای شیمیایی نیز بیشتر میشود‪.‬‬ ‫‪2‬‬

‫برای این که یک واکنش شیمیایی آغاز شود‪ ،‬باید واکنشدهندهها مقدار معینی انرژی داشته باشند‪.‬‬ ‫‪3‬‬

‫انرژی فعالسازی و سرعت واکنش با هم رابطة عکس دارند‪.‬‬ ‫‪4‬‬

‫کاتالیزگرها در واکنش شرکت میکنند؛ اما در پایان واکنش مصرف نشده باقی میمانند‪.‬‬ ‫‪5‬‬

‫کاتالیزگر با تغییر مسیر واکنش‪ ،‬انرژی فعالسازی را کاهش داده و سبب میشود واکنشدهندهها سریع تر‬ ‫‪6‬‬
‫به فراوردهها تبدیل شوند‪.‬‬

‫مبدلهای کاتالیستی توریهایی از جنس سرامیک هستند که سطح آنها با فلزهای رودیم )‪ ، (Rh‬پاالدیم‬ ‫‪7‬‬
‫) ‪ (Pd‬و پالتین ) ‪ (Pt‬پوشیده شده است‪.‬‬

‫در مبدلهای کاتالیستی‪ ،‬کاتالیزگرها اغلب اختصاصی و انتخابی عمل میکنند‪.‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪NH 3‬‬ ‫‪NO 2‬‬

‫‪ ،‬تا حدود‬ ‫با‬ ‫در مبدلهای کاتالیستی خودروهای دیزلی با انجام واکنش بین گازهای ‪ NO‬و‬ ‫‪9‬‬
‫زیادی از ورود این گازها به هواکره جلوگیری میشود‪.‬‬

‫دمای گازهای خروجی از اگزوز خودروها در زمان بسیار کوتاه‪ ،‬به سرعت کاهش مییابد‪.‬‬ ‫‪10‬‬

‫گیاهان امکان جذب مستقیم نیتروژن از هوا را ندارند ‪.‬از این رو آمونیاک مایع به عنوان کود شیمیایی بهطور‬ ‫‪11‬‬
‫مستقیم به خاک تزریق میشود‪.‬‬

‫هر چه میزان پیشرفت واکنش بیشتر باشد‪ ،‬درصد بیشتری از واکنشدهندهها به فراوردهها تبدیل میشوند‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫در واکنشهای تعادلی با افزایش غلظت یکی از مواد شرکتکننده در دمای ثابت‪ ،‬تعادل در جهت مصرف آن‬ ‫‪13‬‬
‫ماده و با کاهش غلظت یکی از مواد‪ ،‬تعادل در جهت تولید آن ماده جابهجا میشود‪.‬‬

‫کاهش حجم سامانة گازی (معادل با افزایش فشار سامانه) در دمای ثابت‪ ،‬تعادل را در جهت مولهای گازی‬ ‫‪14‬‬
‫کمتر و افزایش حجم سامانة گازی (معادل با کاهش فشار سامانه)‪ ،‬تعادل را در جهت تعداد مولهای گازی‬
‫بیشتر جابهجا میکند‪.‬‬

‫در یک سامانة گازی‪ ،‬با افزایش شمار مول گاز‪ ،‬تعداد برخوردها به دیوارة ظرف که معادل با فشار گاز است‪،‬‬ ‫‪15‬‬
‫بیشتر میشود‪.‬‬

‫‪44‬‬
 ‫لغت های مهم شیمی کنکور‬

‫افزایش فشار بر یک واکنش تعادلی با شمار مولهای گازی برابر در دو سوی معادله واکنش یا واکنش فاقد‬ ‫‪16‬‬
‫شرکتکنندة گازی‪ ،‬تأثیری بر جابهجایی تعادل نخواهد داشت‪.‬‬

‫تنها عامل مؤثر در تغییر مقدار ثابت تعادل ) ‪ (K‬در واکنشهای تعادلی‪ ،‬دماست‪.‬‬ ‫‪17‬‬

‫تغییر دما بر جابهجایی تعادلهای گوناگون‪ ،‬با توجه به گرماده یا گرماگیر بودن آنها‪ ،‬تأثیر متفاوتی دارد‪.‬‬ ‫‪18‬‬

‫در فرایند هابر‪ ،‬افزایش دما و فشار به ترتیب موجب کاهش و افزایش درصد مولی آمونیاک در مخلوط تعادلی‬ ‫‪19‬‬
‫میشوند‪.‬‬

‫در واکنشهای گرماده‪ ،‬با افزایش دما‪ ،‬مقدار فراوردهها و ثابت تعادل کاهش مییابد و برعکس‪.‬‬ ‫‪20‬‬

‫در واکنشهای گرماگیر‪ ،‬با افزایش دما‪ ،‬مقدار فراوردهها و ثابت تعادل افزایش مییابد و برعکس‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫مواد شیمیایی به صورت غیریکنواخت در جهان توزیع شدهاند‪ .‬خام فروشی‪ ،‬سادهترین راه بهرهبرداری از‬ ‫‪22‬‬
‫منابع طبیعی است‪.‬‬

‫گاز اتن یکی از مهمترین خوراکها در صنایع پتروشیمی است‪.‬‬ ‫‪23‬‬

‫اغلب مواد آلی شامل گروههای عاملی گوناگون هستند ‪.‬در تولید مواد آلی‪ ،‬هر چه نوع و تعداد گروههای‬ ‫‪24‬‬
‫عاملی در مولکول هدف بیشتر باشد‪ ،‬ساخت آن دشوارتر است‪.‬‬

‫اتیلن گلیکول و ترفتالیک اسید بهطور مستقیم از نفت خام به دست نمیآیند‪.‬‬ ‫‪25‬‬

‫در تهیة ترفتالیک اسید از پارازایلن‪ ،‬از محلول غلیظ پتاسیم پرمنگنات و در تهیة اتیلن گلیکول از اتن‪ ،‬از‬ ‫‪26‬‬
‫محلول آبی و رقیق پتاسیم پرمنگنات استفاده میشود‪.‬‬

‫پلیاتیلن ترفتاالت ماندگاری زیادی داشته و به کندی تجزیه میشود‪ ،‬اما قابل بازیافت است‪.‬‬ ‫‪27‬‬

‫متانول مایعی بیرنگ‪ ،‬بسیار سمی و سادهترین عضو خانوادة الکلها است که میتوان آن را از چوب تهیه‬ ‫‪28‬‬
‫کرد‪.‬‬

‫گاز متان یک آلکان است و واکنشپذیری بسیار کمی دارد و تبدیل آن به متانول فرایندی دشوار است‪.‬‬ ‫‪29‬‬

‫هر واکنشی که در آن ترکیب آلی اکسیژندار از یک هیدروکربن تولید میشود‪ ،‬واکنش اکسایش‪ -‬کاهش‬ ‫‪30‬‬
‫است‪.‬‬

‫‪45‬‬