VB: Xin chào mừng tất cả quý vị và các bạn đã đến với
chương trình “ đàm đạo văn học” tại trường quay S8
của tập thể 11a8 ngày hôm nay. Và hôm nay chúng ta sẽ gặp gỡ một nhân vật tuy còn trẻ tuổi nhưng đã có tiếng nói khá lớn trong hội nhà văn Việt Nam với những tác phẩm ấn tượng cùng những nhận định vô cùng sắc nét về các nhà văn ở thế kỉ trước. Chắc hẳn quý vị cũng có thể nhận ra ngồi cạnh tôi lúc này là người được nhắc đến. Vâng, xin giới thiệu với quý vị, nhà phê bình văn học Trần Quốc Bảo. VB: Lời đầu tiên, xin cảm ơn anh Bảo đã đến tham gia chương trình của chúng tôi.Anh có thể giới thiệu qua về bản thân cho quý khán giả đc không ạ? TQB: Xin chào tất cả khán giả của chương trình “đàm đạo văn học”. Xin tự giới thiệu tôi là Trần Quốc Bảo- một nhà phê bình văn học hiện tại đang công tác tại hội văn học nước nhà. Hôm nay rất vinh dự khi được tham gia chương trình với tư cách khách mời đặc biệt để cùng bàn luận về 1 chủ đề văn học. VB: Được biết là anh Bảo đã có những nhận định vô cùng tinh tế về nhà văn Thạch Lam, anh có thể nhắc lại nhận định đó được không ạ? TQB: Trên thực tế, tôi đã dành rất nhiều thời gian để nghiên cứu cả cuộc đời cũng như các tác phẩm của ông nên mới có thể có được nhận định như thế. Nguyên mẫu nhận định của tôi là: Văn của Thạch Lam không có tiếng súng của chiến tranh không có tiếng trống thúc sưu thuế như những nhà văn khác, nhưng vẫn khắc họa tâm trạng cùng cực của nhân vật khi phải đối diện với hiện thực cuộc sống. Tác phẩm của ông thường đi vào cuộc sống của những người dân nghèo khổ, khai thác nội tâm nhân vật một cách sâu sắc. Cốt truyện của Thạch Lam thường rất đơn giản không cốt truyện. Phong Cách sáng tác đặc biệt theo lối kể chuyện tâm tình giản dị nhưng sâu sắc thâm trầm tiêu biểu. VB: Anh đã nói đã dành thời gian để nghiên cứu về thạch lam. Vậy anh có thể cho tôi cũng như quý khán giả vài nét về nhà văn Thạch Lam được không? TQB: Thạch Lam (1910-1942), tên thật là Nguyễn Tường Lân, là một nhà văn Việt Nam thuộc nhóm Tự Lực văn đoàn, sinh ra tại Hà Nội trong một gia đình công chức gốc quan lại, thuở nhỏ chủ yếu sống ở quê ngoại, phố huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Thạch Lam là người con thứ 6 trong gia đình 7 người con (6 trai, 1 gái). Cha ông mất sớm, mẹ ông phải một mình buôn bán nuôi mẹ chồng và bảy người con... Lúc nhỏ, ông chủ yếu sống ở quê ngoại. VB: xin hỏi nhà phê bình rằng, liệu có phải vì cuộc sống thời ấu thơ đã ảnh hưởng 1 phần đến cảm hứng cũng như phong cách sáng tác sau này của ông không? TQB: chính xác là như vậy nhân vật trong các tác phẩm thường là những người tầm thường trong xã hội: mẹ Lê trong xóm nghèo, cô hàng xén ở phố huyện, cậu học trò đi ở trọ, hai cô gái giang hồ trơ trọi…Và ông thường để ý vạch vẽ cuộc đời, tình cảm cùng ý nghĩ của họ, chứ không bận tâm lắm đến việc tuyên truyền tư tưởng cách mạng xã hội như trong các tác phẩm của Nhất Linh hay Hoàng Đạo(là các anh của ông)…Ta thấy Thạch Lam, luôn hòa đồng trong cái xã hội nhỏ bé mà ông thương xót với tất cả tâm hồn đa cảm của ông. Nhân tiện đây cũng có 1 câu chuyện đúng hơn là hồi ức của chị Thạch Lam bà Nguyễn Thị Thế thì bản tính Thạch Lam "ưa tĩnh mịch nên khi có con, vú em được lệnh cấm không được ru và cũng cấm không được để nó khóc. Ngoài cổng, có khi chú còn cho treo một cái biển đề: "Ai hỏi gì xin lên tòa soạn". Và bà Thế kết luận, những tháng ngày cuối đời, Thạch Lam "khó tính đến nỗi hầu như chỉ có thím là chiều chuộng được chú, còn tôi và mẹ tôi cũng đành chịu". VB: vâng, tính cách ưa tĩnh mịch cũng phần nào thể hiện qua các tác phẩm của Thạch Lam. Anh Bảo có thể review cho quý khản giả thêm về các tác phẩm của nhà văn thạch lam được không ạ? TQB: hết sáng tác của Thạch Lam được đăng báo trước khi in thành sách. Tác phẩm gồm có: Gió lạnh đầu mùa (tập truyện ngắn, , 1937) Nắng trong vườn (tập truyện ngắn, 1938) trong đó có tác phẩm truyện ngắn "Hai đứa trẻ" được in vào SGK ngữ văn 11, tập một và được in vào SGK lớp 10 tập một theo chương trình mới từ năm 2022. Ngày mới (truyện dài, 1939) Theo giòng (bình luận văn học, 1941) Sợi tóc (tập truyện ngắn, 1942) Hà Nội băm sáu phố phường (Tùy bút, 1943) Và hai quyển truyện viết cho thiếu nhi: Quyển sách và Hạt ngọc. ấn hành năm 1940. Những tác phẩm của nhà văn Thạch Lam có rất
nhiều những yếu tố hiện thực. Tuy nhân vật không
dữ dội như Chí Phèo, Lão Hạc của Nam Cao, hay cuộc đời tăm tối không lối thoát như Chị Dậu của Ngô Tất Tố,… Nét riêng, độc đáo, cái mạnh của Thạch Lam, đó chính là lòng nhân ái và những vẻ đẹp tâm hồn trong mọi tác phẩm của ông. Những nhân vật trong các tác phẩm của ông dù ở
bất cứ hoàn cảnh nào đi chăng nữa nhưng trong
tâm hồn của hộ vẫn ánh lên cái chất lòng nhân ái của con người Việt Nam. Đọc truyện ngắn Thạch Lam ta thấy được sự yêu thương và quý trong con người với nhau hơn và cũng chính từ đó tác cảm thấy được sự thương cảm trong mỗi một con người. VB: câu trả lời vừa rồi đã khép lại chương trình “đàm đạo văn học” ngày hôm nay. Thay mặt cho ban biên tập, xin chân thành cảm ơn sự hiện diện của nhà phê bình văn học TQB và cảm ơn tất cả quý vị khán giả đã chú ý đón xem.