Gurong Nagsasanay : Jorie Mae S.

Catane
Gurong Kritioko : Windolyn E. Darug
Asignatura : Filipino
Baitang : 9
Pamamaraan : 3Is

I. Layunin:
a. Nakatutukoy sa mga kayarian ng salita.
b. Napahahalagahan ang mga kayarian ng salita.

II. Paksang Aralin: Nakatutukoy sa mga Kayarian ng Salita

Sanggunian: Pinagyamang Pluma 9 nina Ailene G. Baisa-Julian et al., pp326-328

Kagamitan: laptop, panulat, strip ng cartolina, printer at mga larawan.

Activities: “Scrumble Letters” “Ihanay Mo Ako”

III. Istratehiya:
Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral
1. Nakaraang Aralin
A. Balik Aral

Ano-ano ang tatlong bahagi ng dulang

pantanghalan? Ang tatlong bahagi ng dulang pantanghalan ay
simula, gitna at wakas.

Ano-ano ang mga element ng dulang

pangtanhalan? Ang mga elemeto ng dulang pantanghalan ay
tauhan, tagpuan, saglit na kasiglahan, tunggalian,
kasukdulan, kakalasan, katapusan, atepektong
pantunog.

1. Introduksyon

A. Pagganyak

Pamilyar ba kayo sa 4 pics one word? Opo titser.

Ngayon, may ipapakita akong apat na larawan ang

tanging gawin n’yo lamang ay hulaan kung ano
tamang salita na may kaugnay sa ipinapakita kong
larawan.
Maliwanag ba? Opo titser.
 Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral

A B C D E
1 2 3 4 5
F G H I J
6 7 8 9 10
K L M N O
11 12 13 14 15
Hindi po, titser.
P Q R S T
16 17 18 19 20
U V W X Y
21 22 23 24 25

Alam niyo ba na ang bawat salitang ating nabasa

ay napabilang sa mga kayarian ng salita?

B. Paglalahad ng Layunin

Sa araw na ito, ating alamin kung papaano tayo

makakatukoy ng mga kasarian ng salita.

(Binasa ang paksang aralin at layunin.)

2. Interaksyon

Magkakaroon tayo ng isang laro na may pamagat na

“Kumpletohin mo Ako”
Papangkatin ko kayo sa apat na pangkat. Bawat grupo
ay makakatanggap ng isang sobre na may laman ng
mga kinkailangan sa laro.

Mechanics:
1. Kumpletuhin ang mga salita sa pamamagitan ng
paghanap ng tamang letra sa code na sinulat.

Group 1

16 1 25 2 11
 Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral

Payak
Group 2

13 1 25 12 1 16 9

Maylapi

Group 3

9 14 21 21 12 9 20

Inuulit
Group 4

20 1 13 2 1 12 1 14

Tambalan

(Tapos ng iniwasto ang mga sagot.)

Ating balikan ang inyong mga nakumpleto na

mga salita. Mag-umpisa tayo sa unang grupo.

Ano ang salita na ating nabuo?

Mayroon ba kayong ideya kung ano ang

payak? Ang salitang nabuo ay payak.

Ang payak ay mga salitang binubuo ng mga Wala po titser.

basal na salita o salitang-ugat lamang. Wala itong
kasamang panlapi at wala ring nangyayaring pag-
uulit.

Mayroon akong mga salita sa harapan. Basahin

natin ito ng sabay-sabay.

Bata Nanay Tamad

 Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral

Sa inyong nabasa, may mga salita bang inuulit?

Mayroon din bang mga salitang may nakakabit

na panlapi?

Wala po, titser.

Anong tawag sa kayarian ng salita na binubuo
lamang ng salitang-ugat at walang pangyayaring
pag-uulit? Wala po, titser.

Magbigay nga kayo ng salita na napabilang sa

payak. Ang tawag sa kayarian ng salita na binubuo
lamang ng salitang-ugat at walang pangyayaring
Pumunta naman tayo sa ikalawang grupo. pag-uulit ay payak.

Ano ang salita na ating nabuo? (Nagbigay isa-isa ang mga mag-aaral ng
hlimbawa.)
Mayroon ba kayong ideya kung ano ang
maylapi?

Ang salitang nabuo ay maylapi.

Ang maylapi ay mga salitang binubuo ng
salitang-ugat at panlapi o may mga panlapi.

Mayroon akong mga salita sa harapan. Basahin Wala po, titser.

natin ito ng sabay-sabay.

natulog napagod

Sa mga salitang inyong binasa, mayroon bang

nadagdag na mga letra bago ang mga salitang-
ugat?

Ang mga letrang nadagdag sa mga salitang-ugat

na ito ay ang salitang na at ito ay tinatawag na
panlapi.

na + tulog = natulog Opo, titser.

Ano ang salitang-ugat sa natulog?

Anong panalapi ang nadagdag sa salitang tulog?

 Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral
Kapag ang salitang-ugat ay dinagdagan ng isang
panlapi, ito ay napabilang sa kayarian ng maylapi.

Ano ang maylapi?

Ang salitang-ugat sa natulog ay tulog.

Ngayon, magbigay naman kayo ng halimbawa

ng maylapi. Ang panlaping nadagdag sa salitang
tulog ay na.

Pumunta naman tayo ikatlong grupo.

Ano ang salita na ating nabuo?

Ang maylapi ay mga salitang binubuo ng
Ano kaya ang kayarian na inuulit? May ideya salitang-ugat at panlapi o may mga panlapi.
ba kayo?
(Nagbigay isa-isa ang mga mag-aaral ng
Ang kayarian na inuulit ay mga salitang halimbawa)
binubuo ng pag-uulit ng isang bahagi o ng buong
salita.

Ang salitang nabuo ay inuulit.

Araw-araw Gabi-gabi
Wala po, titser.
Anong salita ang inuulit sa araw-araw?

Ano naman ang salitang inuulit sa gabi-gabi?

Ano ang inyong napapansin sa mga salitang

binasa?

Ano ang kayarian ng salita na may pag-uulit?

Magbigay kayo ng mga salitang inuulit. Ang salitang inuulit sa araw-araw ay araw.

Pumunta naman tayo ikaapat na grupo. Ang salitang inuulit sa gabi-gabi ay gabi.

Ano ang salita na ating nabuo?

Napansin naming inuulit ang mga salita.
Ang tambalan ay mga salitang binubuo ng mga
pinagsamang dalwang salita bumubuo ng isang
bagong salita. Ang kayarian ng salita na may pag-uulit ay
inuulit.
Halimbawa:
(Nagbigay isa-isa ang mga mag-aaral ng mga
Kapitbahay. halimbawa.)

Ang salitang ito ay binubuo ng dalawang salita.

Anu-ano ito?
 Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral
Ang salita na ating nabuo ay tamabalan.
Ang salitang kapitbahay ay binubuo ng
dalawang salita na kapit at bahay.

May dalawang uri ang tambalan.

Ito ay ang tambalang nanatili ang kahulugan ng

dalawang salitang pinagtambal.

Halibawa:
Ang mga salitang ito ay kapit at bahay.
Dalagang-bukid

Ang salitang ito ay binubuo ng dalawang salita

ngunit iisa lang ang kahulugan.

Ano kaya ang ibig sabihin ng dalagang-bukid?

Magbigay nga kayo ng salita na napabilang sa

tambalang nanatili ang kahulugan ng dalawang
salitang pinagtambal.

Ang ikalawang uri ng tambalan ay tambalang

naiiba ang kahulugan sa orihinal na kahulugan ng
dalawang salitang piatgtambal.

Halimbawa:

Bahaghari

Anong dalawang salita ang pinagtambal?

Ang ibig sabihin ng dalagang-bukid ay isang
dalaga na nakatira sa bukid.
Alam niyo ba kung ano ang isang bahaghari?

Sino ang makakapaglarawan ng bahaghari?

Saan ba natin kadalasan ito nakikita? Sa lupa ba (Nagbigay ang tatlo sa mga mag-aaral.
or sa himpapawid?

Ang bahaghari ay isang arko ng mga kulay sa

himpapawid o tinatawag sa ingles na rainbow.

Ang mga salitang bahag at hari ay mga

magkakaibang kahulugan.
Ang dalawang salita na pinagtambal ay bahag at
Magbigay nga kayo ng mga halimbawa ng mga hari.
salitang napabilang sa tambalang naiiba ang
 Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral
kahulugan sa orihinal na kahulugan ng dalawang
salitang piatgtambal. Opo, titser.

3. Integrasyon

Magkakaroon muli tayo ng isang laro na may tawag Ang bahaghari ay makulay.
na “Pick a number”. Pumili ng isang numero mula 1-
13. Tukuyin kong anong kayarian ng salita ang salitang
nakasulat. Kadalasan nakikita natin ito sa himpapapwid.

1. sapatos

2. balikbayan

3. nawasak

4. napuyat

5. taingang-kawali

6. Tuwang-tuwa

7. damit

8. kain

9. bahaghari

10. gabi-gabi

11. mata

12. dalagang-bukid

13. nahiya

Ilan ang kayarian ng mga salita?

 Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral
Ano-anu ang mga kayarian ng mga salita?

Anong kayarian ng salita na binubuo ng

salitang-ugat lamang?

Anong kayarian ng salita na binubuo ng isang

panlapi at salitang-ugat?

Ano naman kapag ang salita ay mag
nangyayaring pag-uulit, anong kayarian ng salita
ito?
May apat na kayarian ng mga salita.
Ang mga kayarian ng salita ay payak, maylapi,
inuulit at tambalan.

Ano naman kapag ang salita ay binubuo

dalawang salita?
Ang kayarian ng salita na binubuo ng salitang-
ugat lamang ay payak.
Mahilig ba kayong magbasa ng dyaryo o
manuod ng mga balita sa telebisyon?
Ang kayarian ng salita na binubuo ng isang
Alam niyo ba na ang pagbabasa ng mga balita sa panlapi at salitang-ugat ay maylapi.
dyaryo o manuod sa telebisyon ng mga balita ay
mahalaga?

Mahalaga na dapat tayo ay makialam sa mga Kapag ang salita ay mag nangyayaring pag-uulit,
nangyayari sa ating bansa para tayo ay may ideya ito ay inuulit.
kon papaano din tayo makakatulong.

Bakit ba kailangan nating malaman o talakayin

ang mga kayarian ng mga salita? Kapag ang salita ay binubuo dalawang salita, ito
ay tinatawag na tambalan.

IV. Pagsusulit

Direksyon: Basahing Mabuti ang mga Mahilig/Hindi mahilig po.

pangungusap sa kabilang pahina. Isulat sa linya
kung ang salitang nakasalungguhit ay may
kayariang payak, maylapi, inuulit o tambalan.
(2 punots bawat sagot) Opo, titser.

1. Ang bawat isa ay dapat tumulong mangalaga sa

kapaligiran.
1. ______
2.Tungkulin ito ng lahat ng tao.
 Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral
2. ______

3. Kay gandang pagmasdan ng bahaghari sa

kalawakan. Kailangan natin malaman ang mga kayarian ng
3. _____ mga salita upang magkaroon tayo ng malawak na
ideya kapag tayo ay nagbabasa.
4. May magagawa tayong lahat para bumuti ang
ating mundo.
4. _____

5. Kayang-kaya nation ito, kaibigan. Tiwala lang

sa sarili at pagsisipag ang kailangan.
5. _____

V. Takdang Aralin

Direksyon: Baguhin ang anyo ng salita upang

umangkop sa pangungusap. Sundan ang kayarian
ng salita na nakapaloob sa saknong.

1. (Mahal – Inuulit) Mahal na mahal ni Nanay ang

kanyang mga anak kaya tinuturuan niya sila ng 1. Maylapi
tama.
2. Payak
2. Gusto niyang (turo-maylapi) _________ ang
mga anak na maging maalaga sa kapaligiran.

3. Noong una ay (ayaw-inuulit) _________ ni 3. Tambalan

Isko kapag inuutusan siya ni Nanay.

4. Mas gusto niya (laro-maylapi) ________

maghapon kaysa tumulong sa bahay. 4. Maylapi

5. Isang panaginip ang bumago sa kanya kaya’t

siyay’y naging (sipag-maylapi) __________.

6. (Tuwang-inuulit)_________ si Nanay sa 5. Tambalan

pagbabago ng kanyang anak.
Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral

1. Mahal na mahal
2. turuan
3. ayaw na ayaw
4. maglaro
5. masipag
6. Tuwang-tuwa