TVBI-Quarter 3-Episode 2 Filipino 7

Learning Competency: Naipapaliwanag ang kahalagahan ng paggamit ng

suprasegmental (tono, diin, antala). (F7PN-IIIa-c-13)

ACTIVITY SHEET 2

Pangalan: ____________________________ Paaralan: ____________________ Iskor:__

Pangunahing Konsepto:
Ponemang Suprasegmental- ponemang kinakatawan ng notasyon at iba pang simbolo na
may kahulugan. Ito ay mahalaga para sa mabisang pakikipagtalastasan. Nakatutulong ito
upang maging mas maliwanag at maparating ang damdamin sa pagpapahayag.

1. Intonasyon, Tono, at Punto – Ang intonasyon ay tumutukoy sa pagtaas at pagbaba na

iniuukol sa pagbigkas ng pantig sa salita na maaaring makapag-iba sa kahulugan ng mga
salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng baybay.

Ang Tono ng pagsasalita ay nagpapahayag ng tindi ng damdamin samantalang ang

naman Punto ay rehiyonal na tunog o accent.

Halimbawa:

● Ang ganda ng tula? ( Nagtatanong/Nagdududa )

● Ang ganda ng tula. ( Nagsasalaysay )
● Ang ganda ng tula! ( Nagpapahayag ng kasiyahan )

2. Diin at Haba – Ang haba ay tumutukoy sa haba ng bigkas na iniuukol ng nagsasalita

ng pantig ng salita. Ang diin naman ay tumutukoy sa lakas ng bigkas sa pantig ng salita.

Halimbawa:
 ● /buhay/ ( life ) Ang buhay ng tao ay biyaya na bigay ng Panginoon.
● /bu•hay/ (alive) Ang bulaklak na sunflower ay buhay kung masilayan ng araw.
● /tu•boh/ ( pipe ) Malaki ang tubo ng tubig na ginagamit sa bahay namin.
● /tuboh/ ( sugar cane ) Ang tuboh ay ginagamit sa paggawa ng asukal.

3. Hinto o Antala- Ito ay saglit na pagtigil sa pagsasalita upang higit na maging malinaw
ang mensaheng ipinahahayag.

Halimbawa:

● Hindi maganda . ( sinasabing hindi maganda ang isang bagay )

● Hindi, maganda. ( pinasusubalian ang isang bagay at sinabi maganda ito)

Kahalagahan ng Ponemang Suprasegmental

1. Mahalagang bigkasin nang wasto ang mga ponemang suprasegmental sa

pakikipagtalastasan upang maging wasto ang baybay ng mga salitang ating isinusulat.

2. Sa pakikipagtalastasan matutukoy natin ang kahulugan, layunin, o intensiyon ng pahayag

o ng nagsasalita sa pamamagitan ng mga ponemang suprasegmental

3. Nakatutulong ito upang mas maintindihan ang kahulugan ng salitang iyong binibigkas.

Gawain

Panuto: Basahin at ipaliwanag ang mga sumusunod na katanungan.

Kopyahin ang tsart sa ibaba at sagutan ito sa isang A4 bondpaper.

Ipaliwanag ang kahalagahan ng paggamit ng ponemang suprasegmental

(tono, diin, antala). At paano kaya ito nagiging mahalaga sa pakikipag-usap
o sa pakikipagtalastasan?
_______________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
____________________________________________________.
*ang mga sagot ay nakadepende sa pasya ng guro

TVBI- Quarter 3-Episode 2 Filipino 8

Learning Competency: Nabibigyang-kahulugan ang mga lingo/termino na ginagamit

sa mundo ng multimedia. F8PT-llla-c-29
Nagagamit sa iba’t ibang sitwasyon ang mga salitang
ginagamit sa impormal na komuniksayon
(balbal,kolokyal,banyaga). F8WG-IIIa-c-30

ACTIVITY SHEET 2

Pangalan: _____________________________ Paaralan: ____________________Iskor:___

Pangunahing Konsepto:
Impormal na Salita
1. Balbal – ang mga salitang ito ay tinatawag sa Ingles na slang. Ang mga salitang ito
noong una ay hindi tinatanggap ng matatanda at mga may pinag-aralan dahil hindi raw
magandang pakinggan. Ang mga salitang balbal ay tinatawag ring salitang kanto o
kalye.

Halimbawa:
erpat – tatay lispu – pulis

2. Kolokyal – ito ay mga salitang ginagamit sa pang-araw-araw na pakikipagtalastasan

ngunit may kagaspangan at pagkabulgar, bagama’t may anyong repinado at malinis
ayon sa kung sino ang nagsasalita.

Halimbawa:
aywan – ewan piyesta – pista

3. Banyaga – ito ay mga salitang mula sa ibang wika. Ang ating wika ay mayaman sa
wikang banyaga. Karamihan sa mga ito ay pangalang tiyak, wika, teknikal, pang-agham,
simbolong pangmatematika o mga salitang banyagang walang salin sa wikang Filipino.

Halimbawa:
tisoy – hango mula sa Espanyol (mestizo, mestiza)
orig – hango mula sa Ingles (original)
Panuto: Ibigay ang kahulugan ng mga sumusunod na mga lingo/termino na ginagamit
sa mundo ng multimedia at magbigay ng halimbawang sitwasyon ng
pagkagamit nito.
A. Balbal

Salita Kahulugan Sitwasyon

1. erpat

2. tomguts

3. lispu

B. Kolokyal

Salita Kahulugan Sitwasyon

1. penge

2. ewan

3. pista

C. Banyaga

Salita Kahulugan Sitwasyon

1. tsimay

2. tisoy
3. sikyo

*ang mga sagot ay nakadepende sa pasya ng guro.

TVBI-Quarter 3-Episode 2 Filipino 9

Learning Competency: Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang
matatalinghagang pahayag (F9WG-IIIa-53).

ACTIVITY SHEET 2

Pangalan: _____________________________ Paaralan: ____________________Iskor:___

Pangunahing Konsepto:

Ang matalinghagang pahayag ay isang mahalagang sangkap ng panitikang Pilipino. Ito ay

anyo ng wikang may malalim na mga kahulugan o ‘di kaya’y halos walang tiyak o
kasiguraduhang ibig-ipahiwatig maliban sa literal na kahulugan nito. Maaaring nasa anyong
salawikain, sawikain at idyoma at mga tayutay at iba pang uri ng mabubulaklak at
nakalilitong mga salita.
Ang matalinghagang pahayag ay mga salitang may mas malalim na kahulugan na
madalas gamiting istilo ng mga manunulat upang higit na mahikayat ang mambabasa.
Ilan sa mga halimbawa ng matalinghagang salita/pahayag ay ang mga sumusunod:

A. Idyoma - mga pahayag na di tuwiran ang kahulugan

Halimbawa: kahulugan
1. ilaw ng tahanan ina
2. bukas ang palad matulungin
3. butas ang bulsa walang pera
B. Tayutay - sinadyang paglayo sa karaniwang paggamit ng mga salita upang
gawing mabisa, matalinghaga, makulay at kaakit-akit ang pagpapahayag.
Halimbawa:
• Ang pag-ibig ay tulad ng isang ibong kailangang pakawalan upang pag nagbalik, ito’y
sadyang sa iyo nakalaan.
• Ang kanyang puso ay bakal na pinatigas ng mga pagsubok ng panahon.

C. Salawikain - salitang nakaugalian na angkop namang ipamag sa mga kasabihang

mana-manahan hiyas ng wika, simula’t batas ng mga kaugalian, at patnubay ng kabutihang
asal, na pasalin-sali sa bibig ng madla.
Halimbawa:
Anak na di paluin, ina ang patatangisin. ang hindi dumidisiplina sa anak ay magiging
pasakit sa magulang balang araw.
Nasa diyos ang awa, nasa tao ang gawa. Ang awa ay nanggagaling sa diyos ngunit hindi
ito makakamit kung hindi gagawa o kikilos ang tao.

Gawain

Panuto: Gamitin sa pangungusap ang mga sumusunod na matatalinghagang

pahayag o salita at ibigay ang kahulugan nito. Kopyahin ang tsart sa
ibaba at sagutan ito sa hiwalay na papel.

Matalinhagang Kahulugan Pangungusap

salita/pahayag

1. balitang kutsero

2. taingang kawali
3. magsunog ng kilay
4. maglubid ng
buhangin
5. pusong bakal
*ang mga sagot ay nakadepende sa pasya ng guro

TVBI- Quarter 3-Episode 2 Filipino 10

Learning Competency: Nagagamit nang angkop ang mga pamantayan sa

pagsasaling-wika. F10WG-llla-71

ACTIVITY SHEET 2

Pangalan: ______________________________ Paaralan: __________________ Iskor:___

Pangunahing Konsepto:

Pagsasalin - ang paglilipat sa pinagsasalinang-wika ng pinakamalapit na katumbas ng diwa

o mensaheng isinasaad sa wikang isinasalin.
Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang Tagasaling-Wika
1. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin.
2. Sapat na kaalaman sa paksang isasalin.
3. Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansang kaugnay sa pagsasalin.
Mga Simulain sa Pagsasalin
1. Bawat wika ay nakaugat sa kultura ng mga taong likas ng gumagamit nito.
2. May kanya-kanyang natatanging kakayahan ang bawat wika.
3. Sa Ingles, ang simuno ng pangungusap ay laging nauuna sa panaguri. Sa Filipino ay
karaniwang- karaniwan ang dalawang ayos ng pangungusap.
4. Kailangang maging maingat ang tagapagsalin sa paggamit ng mga panlapi, tulad ng um
at mag.
5. Hindi kailangang ilipat sa pinagsalinang wika ang kakayahan ng wikang isinasalin.
6. Laging isaisip ang pagtitipid ng mga salita.
7. Nagkakaroon lamang ng tiyak na kahulugan ang isang salita kapag ito ay nagiging
bahagi ng parirala o pangungusap.
8. Hanggat maaari ay iwasan ang paggamit ng panumbas na salita na may kaanyo sa
ibang wika sa Pilipinas ngunit hindi kakahulugan.
9. Ang isang magandang pamagat sa Ingles ay hindi nangangahulugang magiging
maganda ring pamagat sa Filipino.

May dalawang paraan kapag nagsasalin.

Ito ay ang Literal na Pagsasalin na kung saan ay nanghihiram ka o nagpapalit ka ng ilang
salita bilang pampalit ng isinasalin. At ang Hindi Literal na kung saan ay may dalawang
paraan – ang Transposisyon o pagsasabi ng sariling pangungusap at ang Modulasyon o
pagkuha ng kahulugan ng isasalin.
Narito pa ang ilang karagdagang paraan ng pagsasalin.
1. Pagtutumbas (F -> E ; E -> F)
a. Isa-sa-isang tumbasan (Pangngalan)
Halimbawa:
ama sa Ingles ay Father;
kalapati sa Ingles ay dove;
katwiran sa Ingles ay reason;
anguish sa Filipino ay dalamhati;
citizen sa Filipino ay mamamayan;
faith sa Filipino ay pananalig.
b. Isa-sa-isang tumbasan (Pandiwa)
pukawin o sa Ingels ay arouse;
magpahayag o sa Ingles ay express;
authorize o sa Filipino ay pahintulutan;
criticize o fa Filipino ay punahin.
2. Panghihiram
a. Mula Kastila, binago ang baybay
ang kusina ay mula sa cocina;
kuwelyo na nagmula sa cuello;
senyorita na mula sa señorita.
b. Mula sa Ingles, binago ang baybay
ang abstrak na sa Ingles ay abstract;
ang debelopment na orihinal na galing sa original.
At ang panghuling karagdagang paraan ay
3. Pagsasaling Pa-idyomatiko
Halimbawa:
Ang idyomatikong bread and butter ay maaaring isalin sa kahulugan nitong hanapbuhay o
trabaho.
Ang dressed to kill na nangangahulugang bihis na bihis.
Gawain
A. Panuto: Isalin ang mga sumusunod na pangungusap gamit ang mga pamantayan
at paraang natutunan sa pagsasaling-wika.
1. Good morning –
2. How are you? –
3. What can I do for you? –
4. I am pleased to see you. –
5. I hope you’ll remember me. –

A. Panuto: Mula sa natutunang mga pamantayan at paraan ng pagsasalin, pillin kung alin
ang pinakatamang salin ng sumusunod na mga pangungusap.

1. I am frightened, Doctor!
a. Doktor, takot ako!
b. Natatakot ako, Doktor!
c. Natakot ako, Doktor!
d. Ako ay natatakot, Doktor!

2. But Linda was so beautiful.

a. Pero maganda si Linda.
b. Ngunit si Linda ay napakaganda.
c. Gandang-ganda ako kay Linda.
d. Ngunit napakaganda ni Linda.

3. I am sure he didn’t say that.

 a. Ako ay tiyak na hindi niya sinabi iyon.
b. Natitiyak kong hindi niya sinabi iyon.
c. Ako nakatitiyak na iyon ay hindi niya sinabi.
d. Ang tiyak ko’y hindi niya sinabi iyon.

4. I hope we can always write to each other.

a. Ako ay umasa na tayo ay laging magsusulatan sa isa’t isa.
b. May pag-asa akong tayo ay laging magsusulatan sa isa’t isa.
c. Umaasa akong laging magsusulatan tayo sa isa’t isa.
d. Umaasa akong lagi tayong magsusulatan.

5. Really, I’ll be sad to leave all my friends.

a. Totoo ngang ako ay malulungkot na iwanan ko ang lahat ng aking mga kaibigan.
b. Totoo ngang malulungkot ako na iwan kong lahat ang aking mga kaibigan.
c. Totoo, ako ay malulungkot kapag iniwan ko silang aking mga kaibigan.
d. Malulungkot talaga akong iwanan ang mga kaibigan ko.

Answer Key:
A.
1. Good morning – Magandang umaga.
2. How are you? – Kumusta ka?
3. What can I do for you? – Ano ang maipaglilingkod ko sa’yo?
4. I am pleased to see you. – Masaya akong makita ka.
5. I hope you’ll remember me. – Sana ay maaalala mo ako.

B. 1. B
2. D
3. B
4. D
5. D