*Tài liệu nghiên cứu: Giáo trình đại cương về Nhà nước và pháp luật, Khoa Luật - Trường ĐH kinh tế quốc dân, 2017. Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 I. HÌNH THỨC PHÁP LUẬT 1. Khái niệm chung * Hình thức bên trong (cấu trúc bên trong của hệ thống pháp luật): Là sự liên kết sắp xếp của các bộ phận, các yếu tố cấu tạo nên hệ thống pháp luật. *Hình thức bên ngoài: Là phương thức tồn tại và cách thức biểu hiện ra bên ngoài của pháp luật, chứa đựng các QPPL Gồm có: tập quán pháp, tiền lệ pháp (án lệ), văn bản quy phạm pháp luật 2. Văn bản QPPL: là văn bản có chứa QPPL, được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục trong Luật ban hành văn bản QPPL 2015. VBQPPL # VB ÁP DỤNG PL (cá biệt) VBQPPL # VBHC NHÀ NƯỚC - Nguyên tắc ban hành: Điều 5 - Hệ thống văn bản QPPL - Mỗi loại văn bản QPPL được ban hành cho những nội dung nhất định (Đ.15- Đ.30 Luật ban hành văn bản QPPL 2015) - Hình thức VBQPPL - Hiệu lực của văn bản QPPL + Hiệu lực theo thời gian Thời điểm bắt đầu có hiệu lực Thời điểm kết thúc hiệu lực Hiệu lực hồi tố Ngưng hiệu lực + Hiệu lực theo không gian Văn bản của cơ quan ở trung ương Văn bản cơ quan ở địa phương + Hiệu lực theo đối tượng Chủ thể trong nước Chủ thể nước ngoài + Nguyên tắc áp dụng văn bản QPPL Chỉ áp dụng VB có hiệu lực; Các VB quy định khác nhau về cùng vấn đề thì áp dụng VB cao hơn Các VB do 1 cơ quan ban hành khác nhau, thì áp dụng VB mới VB mới không hoặc quy định trách nhiệm PL nhẹ hơn thì áp dụng VB mới Quy tắc ghi số, ký hiệu Luật, Nghị quyết của Quốc hội: “Loại VB số: số thứ tự/năm/QH và số khóa QH” Ví dụ: Luật số: 12/2015/QH13 Pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội: “loại VB: số thứ tự /năm /UBTVQH và số khóa QH”; Pháp lệnh số: 01/2019/UBTVQH14 Các văn bản quy phạm pháp luật khác: “Số thứ tự /năm /tên viết tắt của loại văn bản - tên viết tắt của cơ quan ban hành văn bản”. Ví dụ: Số 12/2019/NĐ-CP Số 20/2020/QĐ-TTg Số 14/2020/TT-BTC II. HỆ THỐNG PHÁP LUẬT 1. Khái niệm - Tổng thể các QPPL có mối liên hệ nội tại và thống nhất với nhau, được phân định thành các ngành luật, chế định pháp luật. ( nghĩa hẹp) - Ngoài các QPPL còn có thêm các nguyên tắc, mục đích, định hướng của pháp luật… ( nghĩa rộng) tHệ thống pháp luật
Ngành luật Ngành luật Ngành luật
Chế định Chế định
Chế định pháp luật pháp luật pháp luật
QPPL QPPL QPPL
*Căn cứ phân chia ngành luật
- Đối tượng điều chỉnh: Lĩnh vực quan hệ xã hội có đặc điểm cùng loại được các QPPL của ngành luật đó điều chỉnh - Phương pháp điều chỉnh: Cách thức nhà nước sử dụng pháp luật để tác động lên đối tượng điều chỉnh *Các ngành luật nội dung: Ngành Luật hình sự, Ngành Luật hành chính, Ngành Luật dân sự, Ngành luật tài chính, Ngành luật đất đai, Ngành luật lao động…