TẬP SAN LUẬT SƯ NỘI BỘ

IN-HOUSE LAWYER LUAT VIET

INSIGHTS
LUẬT SƯ NỘI BỘ: LUẬT SƯ
ANH LÀ AI? NỘI BỘ VÀ AI
Trang 25
Trang 56

Tuân thủ luật lao động Thu hồi nợ

trong doanh nghiệp từ hợp đồng thương mại
Trang 14 Trang 47

Luật sư nội bộ có phải Luật sư nội bộ và

là luật sư hành nghề cá bảo vệ dữ liệu cá nhân
nhân? Trang 8
Trang 22
Chuyển đổi
Pháp chế nội bộ đội ngũ luật sư nội bộ
trong năm 2023 của doanh nghiệp
Trang 37 Trang 4
MỘT ẤN PHẨM CỦA DENTONS LUẬT VIỆT

“Làm luật sư nội bộ

đòi hỏi rất nhiều kỹ năng”
- Vân Nguyễn

LUẬT SƯ
VÂN NGUYỄN
Giám đốc pháp chế cao cấp tại tập đoàn
Suntory Pepsico (VietNam)

SỐ 1/2023
 LUAT VIET

LỜI NGỎ Mục lục

Kính gửi các độc giả,

Tháng 4, 2023 Số 1 Dentons Luật Việt xin hân hạnh giới thiệu đến bạn đọc
số đầu tiên của Tập san Luật sư Nội bộ (In-house Lawyer
MỘT ẤN PHẨM CỦA Insights). Đây là ấn phẩm đầu tiên tại Việt Nam về chủ
đề luật sư nội bộ và phòng luật. Do một số đặc thù ở
LUAT VIET Việt Nam, nghề nghiệp này ít được quan tâm, không có
nhiều thông tin. Tại Dentons, chúng tôi có dịch vụ Luật sư nội bộ có phải Luật sư nội bộ bảo vệ
22 51
CHỊU TRÁCH NHIỆM NỘI DUNG In-house solutions với nhiều thông tin và kinh nghiệm luật sư hành nghề cá quyền sở hữu trí tuệ
Chuyển đổi đội ngũ luật
Trần Duy Cảnh nghề nghiệp quý giá. Do đó, Dentons Luật Việt, với tư 4 nhân? của doanh nghiệp
sư của doanh nghiệp
Luật sư điều hành cách là công ty luật toàn cầu địa phương thấy cần thiết Lê Lê Thanh Trà Trần Nguyệt Minh
Email: canh.tran@dentons.com phải xuất bản ấn phẩm này với mục đích cung cấp thông JoAnne Wakeford

tin, kiến thức và chia sẻ kinh nghiệm nghề nghiệp cho

NGƯỜI PHỤ TRÁCH
các luật sư đang hành nghề tại công ty và bạn đọc có
Nguyễn Thanh Vy Luật sư nội bộ:
quan tâm. 25
Giám đốc Tiếp thị - Truyền Thông anh là ai?
Email: vy.nguyen@dentons.com Tập san Luật sư Nội bộ của chúng tôi sẽ đem đến cho
Lê Hồng Phúc
bạn đọc những bài viết chất lượng cao được soạn bởi các
ĐỊA CHỈ luật sư hàng đầu của Dentons Luật Việt và Dentons ở Luật sư nội bộ và AI
56
Văn phòng Hồ Chí Minh các văn phòng khắp nơi trên thế giới, cũng như các luật Luật sư Vân Nguyễn: Lê Hồng Phúc
sư đồng nghiệp trên thị trường, kết hợp với bản dịch các 29
Phòng 2002, Tầng 20, “Luật sư nội bộ phải
Tòa nhà Centec Tower, bài viết quốc tế có chất lượng tốt. Trong số đầu tiên này, Luật sư nội bộ và bảo có tư duy của doanh
72-74 Nguyễn Thị Minh Khai, Quận 3,
8
chúng tôi tập trung vào các chủ đề như kỹ năng của luật vệ dữ liệu cá nhân nhân!”
Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam sư nội bộ, xu hướng và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong
Điện thoại: (+84 28) 3824 8440 Nguyễn Hữu Phúc
Trần Duy Cảnh
hành nghề luật, sự phát triển của ngành luật sư nội bộ
ở nước ngoài. Đặc biệt, có một bài phỏng vấn với luật
Văn phòng Hà Nội Đã đến lúc nới lỏng quy
sư Vân Nguyễn - Giám đốc cấp cao phụ trách pháp chế Bảo vệ dữ liệu của 63
Phòng 03-06, Lầu 3, Toà nhà Pan Pacific, 11 định cấp giấy phép
và tuân thủ của Tập đoàn SuntoryPepsiCo, đã có những người lao động - Những
01 Thanh Niên, quận Ba Đình, lao động
Hà Nội, Việt Nam lời chia sẻ thực tế và bổ ích cho các độc giả hiểu rõ hơn điểm lưu ý cho
Điện thoại: (+84 24) 3715 4305 về vai trò của luật sư nội bộ trong các tập đoàn đa quốc Vũ Thu Huyền
doanh nghiệp
gia. Thông qua đó, các luật sư đồng nghiệp, đặc biệt tại Pháp chế doanh nghiệp
Nguyễn Hữu Phúc 37
các doanh nghiệp Việt Nam, sẽ tham khảo được nhiều trong năm 2023
Giao dịch liên kết
ý tưởng để từ đó xử lý những thách thức pháp lý và kinh JoAnne Wakeford 64
TẬP SAN LUẬT SƯ NỘI BỘ
và thuế
IN-HOUSE LAWYER doanh trong công việc hàng ngày của mình.
Huỳnh Bá Bảo Lộc
LUAT VIET
INSIGHTS Tập san Luật sư Nội bộ không chỉ là nơi để chia sẻ những
Phòng luật và chiến
LUẬT SƯ NỘI BỘ: LUẬT SƯ kiến thức mới nhất và các kinh nghiệm thực tế mà còn là 41
ANH LÀ AI? NỘI BỘ VÀ AI lược hoạt động
cầu nối giữa các luật sư trong lĩnh vực này, giúp họ có cơ Bồi dưỡng bằng hiện
Trang 25
Trang 56

68
Tuân thủ luật lao động Thu hồi nợ
trong doanh nghiệp từ hợp đồng thương mại

JoAnne Wakeford vật cho người lao động

Trang 14 Trang 47

Luật sư nội bộ có phải Luật sư nội bộ và hội giao lưu, học hỏi và tương tác với nhau nhằm nâng
là luật sư hành nghề cá bảo vệ dữ liệu cá nhân
Tuân thủ luật lao động
14 làm công việc
nhân? Trang 8

cao kiến thức kinh nghiệm, giúp ích cho hoạt động nghề
Trang 22
Chuyển đổi

trong doanh nghiệp

Pháp chế nội bộ đội ngũ luật sư nội bộ
trong năm 2023 của doanh nghiệp

nguy hiểm
Trang 37 Trang 4

nghiệp của mình.

Nguyễn Hữu Phước
Vũ Thu Huyền
MỘT ẤN PHẨM CỦA DENTONS LUẬT VIỆT

Chúng tôi hy vọng rằng mọi người sẽ tìm thấy những

“Làm luật sư nội bộ
đòi hỏi rất nhiều kỹ năng”
thông tin và giá trị hữu ích trong ấn phẩm này. Lần xuất
- Vân Nguyễn
bản đầu tiên không tránh khỏi những thiếu sót nhất Bị “bêu xấu” vì nợ quá
định nên chúng tôi rất mong quý bạn đọc lượng thứ và 17
hạn của nhân viên -
LUẬT SƯ mong nhận được những ý kiến đóng góp quý giá để tập Chủ doanh nghiệp cần Thu hồi nợ từ hợp đồng
47
VÂN NGUYỄN san này ngày càng phát triển hơn nữa. làm gì? thương mại Dịch vụ luật sư nội bộ -
Giám đốc pháp chế cao cấp tại tập đoàn
70
Trân trọng, Dentons Luật Việt
Suntory Pepsico (VietNam)

Dương Hoàng Thảo Dương Hoàng Thảo

SỐ 1/2023

TRẦN DUY CẢNH

Phát hành theo giấy phép số: 07/GP-STTTT Luật sư điều hành, Dentons Luật Việt

1 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 2

 LUAT VIET

Kỹ năng luật sư nội bộ

Chuyển đổi
đội ngũ luật
sư nội bộ của
doanh nghiệp
JoAnne Wakeford

1. Hiểu doanh nghiệp Hiểu các bên liên quan chính

Năm vấn đề chính
cần xem xét:
1. Hiểu doanh nghiệp thực
sự cần gì.
2. Nghĩ về trạng thái “hiện
tại” của doanh nghiệp.
thực sự cần gì
Luật sư nội bộ thường nhận
thấy rằng họ không thể tập
trung vào các ưu tiên chiến lược
vì họ luôn phải giải quyết vô vàn
những câu hỏi, thắc mắc cùng
các hoạt động kinh doanh nội
bộ hằng ngày. Điều này lấy đi
những năng lực vốn là những
điều doanh nghiệp có thể cần
nhất.
Do đó, tạo các mục tiêu phù
hợp với các ưu tiên chiến lược
đến lợi ích doanh nghiệp là ai
và họ thực sự cần gì ở doanh
nghiệp là bước đầu tiên để
chuyển đổi đội ngũ pháp lý
của doanh nghiệp đó.
2. Nghĩ về trạng thái
“hiện tại” của doanh
nghiệp
Điều quan trọng là phải hiểu
chính xác những điều chiếm
thời gian hàng ngày của đội
ngũ pháp lý nội bộ của doanh
nghiệp. Điều này sẽ giúp doanh

KỸ NĂNG LUẬT
3. Kiểm soát dữ liệu của
doanh nghiệp.
4. Nghĩ về trạng thái “tương
lai” của doanh nghiệp.
5. Xem xét cách doanh
nghiệp sẽ thực hiện kế
trong doanh nghiệp là điều
cần thiết thực hiện. Ví dụ như
cộng tác về mặt pháp lý chặt
chẽ để giải quyết các cấp độ
rủi ro; tăng sự hiện diện của cố
nghiệp nhận ra bất kỳ khoảng
cách, thiếu sót nào giữa những
gì doanh nghiệp đã xác định
là “nên” làm và những gì đang
thực sự làm.

SƯ NỘI BỘ
hoạch của mình. vấn pháp lý trong các Hội đồng
hoặc Uỷ ban nội bộ của doanh
nghiệp để hỗ trợ các quyết định
quan trọng nhằm phát triển
doanh nghiệp; luôn chủ động
bảo vệ doanh nghiệp trước sự
cạnh tranh của các đối thủ và
vẫn đảm bảo tuân thủ pháp
lý trong bối cảnh thị trường
luôn thay đổi.
3. Kiểm soát dữ liệu
của doanh nghiệp
Trước khi thử bất kỳ loại chuyển
đổi nào, chúng ta nên tìm hiểu
một số điểm dữ liệu quan trọng.
Hiểu khối lượng và độ phức tạp
của công việc; thời gian và chu
kỳ; chi tiêu cũng như các công

3 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS Số 1/2023 - IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 4

 LUAT VIET Kỹ năng luật sư nội bộ
việc cần được giải quyết bởi một
đơn vị bên ngoài. Khi hiểu và kiểm
soát được các dữ liệu này sẽ giúp
doanh nghiệp xác định loại chuyển
đổi nào phù hợp nhất để doanh
nghiệp thực hiện.
4. Nghĩ về trạng thái
“tương lai” của doanh
nghiệp
Chúng ta cần biết những gì doanh
nghiệp cần; những gì doanh
nghiệp đang làm; và hệ thống dữ
liệu hỗ trợ thực hiện những việc
này. Bước quan trọng tiếp theo là
xác định đối tượng phù hợp với
từng hoạt động của doanh nghiệp.
Lưu ý, những điều đã duy trì trong
đội ngũ pháp lý doanh nghiệp
trước đây không đồng nghĩa đó sẽ
luôn là điều tốt nhất trong tương
lai.
Các hoạt động ít giá trị, ít rủi ro và
phức tạp hơn hoặc có tầm quan
trọng chiến lược thấp hơn tốt nhất
nên được xem xét ở những hoàn
cảnh phù hợp. Do vậy, cần xem xét
các lựa chọn của doanh nghiệp và
đặt ra những câu hỏi sau:
Chúng ta có thể trao quyền cho
các bộ phận của doanh nghiệp tự
thực hiện một số hoạt động nhất
định mà không cần đến luật sư nội
bộ không?
Chúng ta có thể thuê bên ngoài
một số đầu mục công việc vốn có
thể được thực hiện hiệu quả hơn và
tiết kiệm chi phí hơn bởi một nhà
cung cấp chuyên nghiệp về dịch
vụ đó không, ví dụ như thuê công
ty luật bên ngoài để thực hiện dịch
vụ pháp lý nhất định hoặc quản lý,
giải quyết các vấn đề pháp lý hay
không?
Đối với các công việc còn lại và
bất kỳ hạng mục mới nào doanh
nghiệp có thể trả lời cho câu hỏi
đầu tiên, hãy xem cách doanh
nghiệp có thể phân bổ những hạng
mục công việc này cho từng nhóm
hoặc phòng ban dựa trên cấp độ
kinh nghiệm.
5 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
“KẾ HOẠCH
HIỆU QUẢ,
CHIẾN LƯỢC
TRUYỀN THÔNG,
SỰ HỖ TRỢ
TRONG NỘI BỘ
DOANH NGHIỆP
LÀ CHÌA KHOÁ
THEN CHỐT”
5. Xem xét cách doanh
nghiệp sẽ thực hiện kế
hoạch của mình
Khi doanh nghiệp đã mường tượng
ra được những viễn cảnh tương lai,
hãy cân nhắc các bước cần thực
hiện để cụ thể hóa điều này.
Doanh nghiệp có cần một số bên
liên quan nhất định chấp thuận
việc thực hiện chuyển đổi này
không? Quá trình chuyển đổi sẽ
diễn ra trong bao lâu để tránh làm
gián đoạn các công việc hoặc dịch
vụ hiện tại? Doanh nghiệp có cần
sự trợ giúp từ một chuyên gia trong
lĩnh vực đó để lập kế hoạch và thực
hiện quá trình chuyển đổi không?
Việc có một kế hoạch hiệu quả, một
chiến lược truyền thông và sự chấp
thuận, sẵn sàng hỗ trợ trong phạm
vi nội bộ doanh nghiệp là những
chìa khóa rất quan trọng để chuyển
đổi thành công đội ngũ luật sư nội
bộ của doanh nghiệp.
Tác giả
JOANNE
WAKEFORD
Trưởng Bộ phận Chăm sóc Khách
hàng, Dentons’ In-House Solutions
joanne.wakeford@dentons.com
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 6
 LUAT VIET

Bảo vệ dữ liệu cá nhân và an ninh mạng

Luật sư nội bộ
và bảo vệ dữ
liệu cá nhân
Nguyễn Hữu Phúc

Với vai trò của luật sư nội bộ, quan tâm đến vấn đề bảo mật dữ liệu sẽ là khía cạnh
đáng lưu ý cho hoạt động tư vấn pháp lý tại doanh nghiệp trong thời gian sắp tới

B
ảo mật dữ liệu cá nhân được xem là
chủ đề đáng quan tâm trong những
năm gần đây. Với hàng loạt các vụ
kiện tại Châu Âu và Mỹ, người quản lý và sử Vai trò của luật sư nội bộ trong lĩnh
dụng dữ liệu cá nhân đã có những động thái vực bảo mật dữ liệu rất quan trọng
cẩn trọng hơn trong việc thu thập dữ liệu cá và đa dạng, tuy nhiên có thể chỉ
nhân. Tại Việt nam, cơ quan quản lý nhà nước ra được bốn vai trò chính như sau:
đang soạn thảo các quy định pháp lý về bảo
vệ dự liệu cá nhân, sẽ được ban hành trong Cung cấp dịch vụ tư vấn nội bộ
năm 2023. Soạn thảo các chính sách và thủ
tục tuân thủ bảo mật dữ liệu.

BẢO VỆ DỮ LIỆU
Hiện nay, một doanh nghiệp có thể sử dụng Tuân thủ bảo mật dữ liệu
rất nhiều công nghệ tiên tiến để tiến hành Thương thảo hợp đồng
quản lý các dữ liệu cá nhân và dữ liệu nhạy
Giải quyết tranh chấp
cảm của người lao động và khách hàng như
tình trạng bệnh, ngày tháng năm sinh, gia
đình, giới tính hay những vấn đề cá nhân

CÁ NHÂN và
khác. Tuy nhiên, họ sẽ đối mặt với nhiểu rủi
ro nếu lựa chọn sai chiến lược bảo vệ quyền
riêng tư, và hậu quả là phản ứng phản đối từ Người lao động có thể yêu cầu doanh nghiệp
khách hàng và đối tác kể cả người lao động (bên xử lý dữ liệu) xóa dữ liệu cá nhân của
của doanh nghiệp có thể sẽ xảy ra. mình khi có yêu cầu. Tuy nhiên, nếu doanh
nghiệp không tuân thủ đúng quy định bảo

AN NINH MẠNG
Ở Việt Nam, các quy định về bảo vệ dữ liệu cá
nhân chưa nhiều, mang tính chất chung
chung và nằm rải rác trong nhiều văn bản
pháp luật. Trong điều kiện đó, Bộ Công an,
đơn vị được Chính phủ giao đang nỗ lực soạn
thảo một dự thảo nghị định về bảo mật dữ
liệu. Với dự thảo này, doanh nghiệp sẽ phải
đối mặt với nhiều thách thức và hệ quả pháp
lý nếu có vi phạm.
mật dữ liệu hoặc không nắm vững được
quyền và nghĩa vụ của mình với dữ liệu cá
nhân, doanh nghiệp có thể sẽ bị người lao
động khởi kiện. Những vụ vi phạm dữ liệu cá
nhân như vậy có thể gây ra các vụ kiện, chi
phí tố tụng, khoản tiền phạt và bồi thường kể
cả ảnh hưởng danh tiếng cho doanh nghiệp.
Do đó, vai trò của luật sư nội bộ trong lĩnh vực
bảo mật dữ liệu rất quan trọng và đa dạng,

7 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS Số 1/2023 - IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 8

 LUAT VIET Bảo vệ dữ liệu cá nhân và an ninh mạng

thảo các chính sách và thủ tục bảo
mật dữ liệu là hoạt động thể thao
“Luật sư nội bộ cần phải hiểu đồng đội, và do đó nó cần sự kết
hợp của nhiều chuyên gia từ nhiều
được qui định pháp lý liên quan lĩnh vực khác nhau. Để vận hành
và xây dựng các chính sách và tuân
đến dữ liệu và công nghệ để thúc thủ bảo mật dữ liệu, luật sư nội
đẩy việc tuân thủ và phòng ngừa bộ không những có kiến thức về
pháp lý mà còn khả năng hỗ trợ
rủi ro của dữ liệu cá nhân” những chuyên gia lĩnh vực công
nghệ cao. Ngoài ra, luật sư có thể
hỗ trợ các nhóm kỹ thuật và công
cụ bảo mật của họ bằng cách đảm
bảo rằng nhóm kỹ thuật biết về các
quy định và chính sách có liên quan
ảnh hưởng đến khuôn khổ tuân
thủ liên quan đến doanh nghiệp,
để tăng hiệu quả trong các quy
trình bảo mật nhằm bảo vệ dữ liệu.
Việc này đảm bảo thực hiện biện
pháp chống lại các vi phạm dữ liệu
cùng với tác nhân đe dọa bên ngoài
đang trở nên phổ biến hơn. Từ sự
kết hợp đó, luật sư có thể xây dựng
được những chính sách hoàn thiện
nhằm giúp công ty tuân thủ đúng
về quy định bảo mật dữ liệu.
trò là bên đại diện doanh nghiệp
tham gia tranh chấp và giải quyết
tranh chấp. Tuy nhiên, tranh chấp
mang tính nhạy cảm nhất chính
là tranh chấp giữa người sử dụng
lao động và người lao động trong
doanh nghiệp về bảo mật dữ liệu.
Với tư cách là luật sư nội bộ, đây
là một nhiệm vụ khá khó khăn vì
những quy định, chính sách nội bộ
về dữ liệu do luật sư xây dựng. Do
đó, vai trò của luật sư trong những
vụ việc này là rất quan trọng. Bởi vì
luật sư cần phải cân nhắc việc cân
bằng lợi ích của hai bên cũng như
tính tuân thủ về quy định bảo mật
dữ liệu do chính đội ngũ luật sư nội
bộ xây dựng. Để làm được điều này,
kỹ năng thương lượng hoà giải của
luật sư nội bộ trước khi đưa ra tranh
chấp cực kỳ hữu ích và quan trọng.
Nếu tranh chấp nội bộ về bảo mật
dữ liệu là nhạy cảm và có thể giải
quyết được; thì với bên ngoài hoặc
với khách hàng hay đối tác lại
mang tính phức tạp và có thể
gây thiệt hại lớn vì tranh chấp
thường xảy ra ở tòa án và khó
hòa giải như tranh chấp nội
bộ. Bồi thường thiệt hại về vật
chất cho khách hàng hay thiệt
hại về uy tín, thương hiệu của
doanh nghiệp là những nhân
tố cần tính toán đến trong việc
giải quyết tranh chấp. Thông
thường, các tranh chấp này cần
có sự tham gia của luật sư bên
ngoài để đảm bảo công bằng
cho các bên cũng như quyền
lợi của doanh nghiệp khi xét
tới các yếu tố nhạy cảm trong
doanh nghiệp.
Tác giả
NGUYỄN HỮU
PHÚC
Luật sư cộng sự cao cấp,
Dentons Luật Việt
Email: phuc.nguyen@dentons.com

Thương thảo hợp đồng

tuy nhiên có thể chỉ ra được bốn vai
trò chính như sau: cung cấp dịch vụ
tư vấn nội bộ, soạn thảo các chính
sách và thủ tục tuân thủ việc bảo
mật dữ liệu, đàm phán hợp đồng và
xử lý tranh chấp có liên quan.
Cung cấp dịch vụ tư vấn
nội bộ
Doanh nghiệp sẽ phải giải quyết
những vấn đề quản lý dữ liệu cá
nhân trong nội bộ doanh nghiệp.
Một luật sư nội bộ sẽ có vai trò tư
vấn doanh nghiệp, đặc biệt người
quản lý doanh nghiệp cách thức
quản lý và xử lý dữ liệu cá nhân.
Đầu tiên, luật sư nội bộ cần phải
hiểu được quy định pháp lý liên
quan đến dữ liệu và công nghệ để
thúc đẩy việc tuân thủ và phòng
ngừa rủi ro của dữ liệu cá nhân.
Việc này đảm bảo được họ có thể
xem xét và cân nhắc các yêu cầu và
quy định luật về bảo vệ dữ liệu hiện
hành, đồng thời tư vấn cho doanh
nghiệp cũng như khách hàng của
mình để tuân thủ quy định bảo mật
dữ liệu. Tuy nhiên, những vấn đề
pháp lý liên quan đến dữ liệu
thường phức tạp và không “thân
thiện” với chủ thể dữ liệu ví dụ
như người lao động. Do đó, vai trò
của luật sư nội bộ nên dựa vào đối
tượng mà đưa ra các giải pháp tư
vấn phù hợp, rõ ràng và dễ hiểu với
chuyên môn và trình độ của chủ
thể dữ liệu.
Soạn thảo các chính sách
và thủ tục tuân thủ bảo
mật dữ liệu
Giai đoạn này cực kỳ phức tạp và
cần rất nhiều thời gian để xây dựng
và soạn thảo. Có thể hiểu rằng soạn
Vấn đề thương thảo hợp đồng
trong bảo mật dữ liệu sẽ trở nên
phức tạp hơn những loại hợp đồng
khác bởi nó liên quan đến bên thứ
ba cung cấp dịch vụ. Nếu như
TẠI VIỆT NAM, doanh nghiệp muốn khai thác dữ
liệu thông qua một bên thứ ba
CƠ QUAN cung cấp dữ liệu, luật sư nội bộ sẽ
QUẢN LÝ NHÀ có nhiệm vụ soạn thảo và thuơng
lượng với bên thứ ba nhằm đảm
NƯỚC bảo tính tuân thủ cũng như phòng
ngừa rủi ro xảy ra trong quá trình
ĐANG SOẠN khai thác dữ liệu.
THẢO CÁC
Giải quyết tranh chấp
QUY ĐỊNH
PHÁP LÝ VỀ Trong trường hợp vi phạm bảo mật
dữ liệu, luật sư nội bộ có vai trò
BẢO VỆ DỮ then chốt trong giải quyết tranh
chấp phát sinh của doanh nghiệp
LIỆU CÁ trong hoạt động bảo mật dữ liệu.
NHÂN, SẼ Luật sư nội bộ cần phải chuẩn bị
sẵn các phương án xử lý khi có
ĐƯỢC BAN vi phạm và tranh chấp xảy ra với
HÀNH TRONG những kịch bản khác nhau. Trong
giai đoạn này, luật sư nội bộ có vai
NĂM 2023.

9 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 10

 LUAT VIET Bảo vệ dữ liệu cá nhân và an ninh mạng

Bảo vệ dữ liệu
của người lao
động - những
điểm lưu ý cho
doanh nghiệp
Nguyễn Hữu Phúc

B
ảo vệ dữ liệu tác động đến việc tuyển dụng,
lưu trữ hồ sơ của nhân viên và nhiều hoạt
động nhân sự khác buộc các doanh nghiệp
phải lưu tâm trong thời gian gần đây. Bộ Công an
đang nỗ lực hoàn thiện Nghị định về bảo vệ dữ
liệu trong thời gian sắp tới theo Nghị quyết 13/NQ-
CP ngày 07/02/2023 và đưa ra các hướng dẫn cụ
thể về dữ liệu cá nhân, xử lý và lưu dữ liệu cá nhân.
Theo quy định của dự thảo Nghị định, dữ liệu cá
nhân là dữ liệu về cá nhân hoặc liên quan đến xác
định hoặc có thể xác định một cá nhân cụ thể. Đối
với một người lao động, dữ liệu đó có thể bao gồm
hồ sơ ứng tuyển, thông tin bảng lương, hợp đồng
lao động, bảo hiểm, hoặc tình trạng sức khỏe.
“DỮ LIỆU CỦA NGƯỜI
LAO ĐỘNG CÓ THỂ
BAO GỒM: HỒ SƠ ỨNG
TUYỂN, THÔNG TIN
LƯƠNG, HỢP ĐỒNG
LAO ĐỘNG, V.V”
Hơn thế nữa, dự thảo Nghị định quy định chi tiết
về quyền đồng ý của chủ thể dữ liệu khi bên xử
lý dữ liệu tiến hành xử lý dữ liệu cá nhân. Các
doanh nghiệp cần phải đảm bảo người lao động
đã: (i) được thông báo về mục đích và sử dụng
dữ liệu cá nhân của họ; (ii) đưa ra các biện pháp
và thông báo rõ ràng về cách thức xử lý dữ liệu.
Theo đó, người lao động phải tự do đồng ý với việc
sử dụng, mục đích xử lý dữ liệu từ phía doanh
nghiệp. Ngoài ra, việc xử phạt hành chính đối với
các doanh nghiệp vi phạm việc bảo vệ dữ liệu cá
nhân tại dự thảo Nghị định có thể ảnh hưởng rất
Tác giả
NGUYỄN HỮU PHÚC
Luật sư cộng sự cao cấp,
Dentons Luật Việt
Email: phuc.nguyen@dentons.com
lớn đến uy tín của doanh nghiệp.
Do đó, để tuân thủ tốt với dự thảo Nghị định sắp
thi hành, doanh nghiệp cần tạo ra các chính sách
và thủ tục điều chỉnh tất cả quá trình xử lý dữ liệu
người lao động, và các biện pháp đảm bảo tính
bảo mật như mã hóa dữ liệu, cách thức lưu trữ
cũng cần phải được cập nhật thường xuyên. Quan
trọng nhất đó là phải đào tạo kỹ lưỡng cho người
lao động nhận thức được quyền về dữ liệu cũng
như tầm quan trọng trong việc bảo vệ dữ liệu của
mình.

11 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 12

 LUAT VIET

Lao động và doanh nghiệp

Tuân thủ luật

lao động trong
doanh nghiệp
Nguyễn Hữu Phước

Năm vai trò chính yếu của luật sư nội bộ trong việc tuân thủ các pháp luật lao động
và việc làm của doanh nghiệp. Dĩ nhiên, trong quá trình tác nghiệp của mình, luật
sư nội bộ bắt buộc phải hợp tác và làm việc chặt chẽ với bộ phận nhân sự. Trong
chừng mực nào đó, nhân sự cũng có vai trò liên quan được đề cập trong bài viết này.

L
uật sư nội bộ, cho dù là một
luật sư có giấy phép hành
nghề hay chưa, luôn đóng
một vai trò quan trọng trong
việc đảm bảo sự tuân thủ pháp
luật lao động và việc làm của
doanh nghiệp. Như mọi người
đều biết, pháp luật lao động và
việc làm của Việt Nam rất phức
tạp, qua nhiều thời kỳ và thay đổi
liên tục, đặc biệt là trong thời kỳ
phát triển kinh tế nhanh chóng

LAO ĐỘNG và
hiện nay, làm cho luật sư nội bộ
luôn phải cập nhật và nắm bắt
những thông tin mới nhất kịp
thời.

Hiểu biết về pháp luật

DOANH NGHIỆP
lao động và việc làm
Pháp luật lao động và việc làm
là một lĩnh vực pháp lý rộng lớn
bao gồm nhiều vấn đề pháp lý
chi phối mối quan hệ giữa chủ
doanh nghiệp và nhân viên.
Điều này bao gồm các luật và
quy định về mức lương tối thiểu,
giới hạn giờ làm việc, phân biệt
đối xử, sức khỏe và an toàn.

13 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS Số 1/2023 - IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 14

 LUAT VIET Lao động và doanh nghiệp
Vai trò của luật sư nội bộ là hiểu
rõ các luật và quy định có liên
quan và đảm bảo rằng doanh
nghiệp luôn tuân thủ chúng.
Ngoài việc hiểu rõ các điều luật
và quy định có liên quan, luật sư
nội bộ cũng còn phải tìm hiểu
những thay đổi hoặc cập nhật
mới nhất về luật lao động và việc
làm. Các luật này có thể thay
đổi ở cấp trung ương, thực tiễn
áp dụng luật tại địa phương và
trách nhiệm của luật sư nội bộ
là cập nhật nhanh chóng những
thay đổi này để đảm bảo rằng
doanh nghiệp luôn tuân thủ các
quy định mới nhất.
Theo dõi việc kiểm tra
lao động của các cơ
quan nhà nước
Luật sư nội bộ phải sẵn sàng hỗ
trợ doanh nghiệp trong việc tiếp
đón các cuộc kiểm tra tuân thủ
pháp luật lao động và việc làm
của các cơ quan nhà nước có
thẩm quyền. Điều này có thể
bao gồm việc thu thập và tổ
chức các tài liệu nội bộ có liên
quan đến các thực tiễn, chính
sách và hồ sơ tuyển dụng và việc
làm của doanh nghiệp. Luật sư
nội bộ cũng có thể cung cấp
hướng dẫn về cách giải quyết
các vấn đề được xác định trong
quá trình kiểm tra và làm việc với
các luật sư chuyên nghiệp bên
ngoài được doanh nghiệp thuê
hỗ trợ nếu cần thiết.
Làm việc với tổ chức
đại diện người lao
động tại cơ sở
Luật sư nội bộ có thể tham gia
đàm phán và soạn thảo thỏa
thuận tập thể với các tổ chức
đại diện người lao động tại cơ sở
chẳng hạn như công đoàn cơ sở.
Họ cũng có thể tư vấn cho chủ
doanh nghiệp về việc tuân thủ
pháp luật lao động và việc làm
có liên quan đến việc tham gia
công đoàn, đàm phán thỏa ước
15 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
lao động tập thể và đình công.
Luật sư nội bộ phải hiểu rõ các
nghĩa vụ của doanh nghiệp theo
quy định của pháp luật và làm
việc để đảm bảo doanh nghiệp
duy trì mối quan hệ tích cực với
các tổ chức đại diện người lao
động tại cơ sở.
Thực hiện các biện
pháp phòng ngừa
Đối với luật sư nội bộ, một trong
những vai trò quan trọng nhất
trong việc đảm bảo tuân thủ
pháp luật lao động và việc làm là
thực hiện các biện pháp phòng
ngừa vi phạm. Bằng cách nhận
diện các vấn đề pháp lý tiềm ẩn
trước khi chúng trở thành vấn
đề thật sự, luật sư nội bộ có thể
giúp cho doanh nghiệp tránh
được các vụ kiện đắt đỏ và các
khoản xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực lao động và
việc làm.
Để thực hiện các biện pháp
phòng ngừa đó, luật sư nội bộ
phải tiến hành các cuộc kiểm tra
nội bộ định kỳ về những công
việc có liên quan đến lao động
và việc làm của doanh nghiệp.
Điều này bao gồm việc xem xét
Mặc dù đã có các biện pháp hoặc quấy rối tại nơi làm việc,
phòng ngừa như trên nhưng làm việc với các luật sư chuyên
các vấn đề pháp lý có thể vẫn nghiệp bên ngoài được doanh
có thể xảy ra. Khi điều này xảy nghiệp thuê để đại diện cho
ra, luật sư nội bộ sẽ đóng vai trò doanh nghiệp trong các vụ kiện
quan trọng trong việc xử lý các pháp lý và đàm phán giải quyết
vấn đề này và đảm bảo doanh
nghiệp luôn tuân thủ một cách
tranh chấp khi cần thiết. Luật sư
nội bộ cũng chuẩn bị sẵn sàng
Kết luận
nghiêm chỉnh các quy định của để xử lý các tranh chấp pháp lý
pháp luật lao động và việc làm. tiềm năng có thể xảy ra. Điều
Luật sư nội bộ đóng một
Luật sư nội bộ phải có sự hiểu này bao gồm việc đảm bảo rằng
vai trò rất quan trọng
biết sâu sắc về các vấn đề pháp doanh nghiệp có các tài liệu
trong việc đảm bảo sự
lý có liên quan và hướng dẫn cho chứng minh một cách rõ ràng về
tuân thủ các luật và quy
doanh nghiệp về cách tiến hành các thực tiễn và chính sách có
định về lao động và việc
đúng và hợp pháp. liên quan đến lao động và việc
làm tại nơi làm việc. Họ
làm và rằng nó có một kế hoạch
phải có một sự hiểu biết
Điều này có thể bao gồm việc chuẩn bị tốt để đáp ứng được
sâu sắc về các luật và quy
tiến hành điều tra nội bộ về các yêu cầu pháp lý.
định có liên quan, cập
các cáo buộc phân biệt đối xử
nhật kịp thời bất kỳ thay
đổi hoặc cập nhật nào
và đưa ra các biện pháp
lại các hợp đồng lao động và phòng ngừa để tránh
các tài liệu có liên quan đến việc các vấn đề pháp lý có thể
làm, sách hướng dẫn nhân viên, xảy ra. Nếu có các vấn đề
nội quy lao động, thỏa thuận lao pháp lý xảy ra, họ phải xử
động tập thể, quy chế dân chủ, lý chúng một cách cẩn
chính sách thưởng và các thủ trọng và hướng dẫn cho
tục để đảm bảo tuân thủ các chủ doanh nghiệp về cách
luật lao động và việc làm có liên tiếp cận hợp pháp, hợp lý.
quan. Luật sư nội bộ cũng tiến Bằng cách thực hiện các
hành huấn luyện và đào tạo cho
trách nhiệm này, họ sẽ
nhân viên quản lý cấp cao và giúp doanh nghiệp giảm
các nhân viên khác về các chính bớt các tranh chấp pháp lý
sách này để đảm bảo chúng đắt đỏ và các khoản phạt
được thực hiện đúng cách và hành chính cũng như duy
theo quy định của pháp luật về trì mối quan hệ lao động
lao động và việc làm. tích cực với nhân viên.
Ngoài ra, luật sư nội bộ cũng còn
giúp doanh nghiệp bằng cách
phát triển các chương trình tuân
thủ luật lao động và việc làm
tại nơi làm việc. Những chương
trình này có thể bao gồm các
chính sách và thủ tục để giải
quyết khiếu nại của nhân viên
về phân biệt đối xử hoặc quấy
rối, thực hiện các điều tra nội bộ Tác giả
và đảm bảo thanh toán đúng và
đầy đủ tiền làm thêm giờ và các NGUYỄN HỮU
phúc lợi lao động khác cho nhân PHƯỚC
viên.
Luật sư Điều hành,
Phuoc & Partners LLC
Đối phó với các vấn đề Email: phuoc.nguyen@phuoc-partner.com
pháp lý
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 16
 LUAT VIET Lao động và doanh nghiệp

Bị “bêu xấu”
Hơn thế nữa, các đối tượng cũng không ngần
ngại nâng mức độ cao hơn bằng cách xuyên
tạc, vu khống, đưa thông tin, cắt ghép hình ảnh
cá nhân của chủ doanh nghiệp với những nội
2
dung thô tục, nhạy cảm để uy hiếp tinh thần,
Cần khẳng định rằng, doanh nghiệp hoàn toàn
không có nghĩa vụ phải đôn đốc, giải quyết các
khoản nợ vay của nhân viên khi đây là các giao
dịch dân sự độc lập của các cá nhân với bên
cho vay, cũng hoàn toàn độc lập với quan hệ lao

vì nợ quá hạn
gây sức ép buộc các chủ doanh nghiệp phải động được xác lập giữa doanh nghiệp và nhân
phối hợp giải quyết nợ quá hạn của nhân viên viên; do đó, các nhân viên phải tự chịu trách
nếu không muốn bị vạ lây. nhiệm với các khoản vay tiêu dùng cá nhân này.

của nhân viên

- Chủ doanh
nghiệp cần
làm gì?
Dương Hoàng Thảo

Hiện nay, việc tận dụng lợi thế của các phương tiện truyền thông đã trở thành một công cụ
“hiệu quả” để một số cá nhân, tổ chức “núp bóng” danh nghĩa thu mua nợ hợp pháp gây sức
ép buộc con nợ phải thanh toán các khoản vay. Trớ trêu thay, “nạn nhân” trong câu chuyện
này lại không phải là cá nhân thực hiện vay nợ mà là các chủ doanh nghiệp – những người
không liên quan, nhưng lại chịu ảnh hưởng rất lớn về uy tín, danh dự và tinh thần chỉ vì
nhân viên không thể thanh toán đúng hạn khoản vay, tình trạng này đã được báo chí phản
ánh rất nhiều và đã có phương pháp giải quyết tích cực!

Nhân viên vay nợ – Công ty có

“DOANH NGHIỆP KHÔNG “nghĩa vụ” giải quyết không?
CÓ NGHĨA VỤ ĐÔN ĐỐC, Thực tiễn hiện nay, các chủ doanh nghiệp đã
không còn quá xa lạ khi chịu sự khủng bố từ
GIẢI QUYẾT CÁC KHOẢN các cá nhân, tổ chức tự xưng là bên thu hồi
VAY NỢ CỦA NHÂN VIÊN các khoản nợ mà nhân viên đơn vị mình đã
thực hiện. Điển hình nhất là hình thức quấy
KHI ĐÂY LÀ CÁC GIAO 1
rối bằng các cuộc gọi, nhắn tin nặc danh liên
tục để khủng bố tinh thần, buộc chủ doanh
DỊCH ĐỘC LẬP” nghiệp phải giải quyết, hỗ trợ, thúc ép nhân 1 Bài viết: “Chủ doanh nghiệp bị “khủng bố” điện thoại vì nhân viên vay nợ bên ngoài, xử lý thế nào?” - An ninh thủ đô
viên thanh toán khoản vay quá hạn. 2 Bài viết: “Khi những kẻ núp bóng nhân viên công ty tài chính để khủng bố đòi nợ” - Công an nhân dân

17 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 18

 LUAT VIET Lao động và doanh nghiệp

(i) Yêu cầu gỡ tin/bài và thông báo

cải chính, chấm dứt ngay hành vi
vi phạm:
Theo quy định pháp luật, tổ chức, cá nhân có
hành vi đăng tải, phát tán thông tin bịa đặt,
sai sự thật xâm phạm danh dự, uy tín, nhân
phẩm hoặc gây thiệt hại đến quyền và lợi ích
hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân phải
gỡ bỏ thông tin khi có yêu cầu của lực lượng
chuyên trách bảo vệ an ninh mạng.
thể cân nhắc, xem xét tố cáo những hành vi vi
phạm của các cá nhân, tổ chức thực hiện
việc thu hồi nợ trái pháp luật để xử lý trách
nhiệm hình sự của họ.4
Hiện nay, công an các tỉnh, thành phố đang
phối hợp chặt chẽ để chặn đứng tình trạng lợi
dụng mạng internet để thực hiện đòi nợ trái
quy định pháp luật và đạt được các kết quả khả
quan, đây được xem là một phương thức hữu
5
hiệu và đạt được kết quả, được báo chí đưa
thông tin để người dân cùng phối hợp xử lý.

Gần đây nhất, ngày 22/02/2023, Cục Cảnh sát

(ii) Kiến nghị, tố giác hành vi vi
phạm pháp luật đến cơ quan chức
năng có thẩm quyền
Thực tiễn cho thấy, một trong những giải pháp
hiệu quả nhất để chủ doanh nghiệp giải
quyết dứt điểm tình trạng này là soạn thảo, gửi
các đơn kiến nghị giải quyết đến Sở Thông
tin và Truyền thông, cơ quan cảnh sát điều tra
để xử lý hành chính những hành vi sai phạm
của các đối tượng. Trường hợp tính chất và
mức độ của hành vi bêu xấu là nghiêm trọng,
xét thấy thỏa cấu thành tội phạm của Tội làm
nhục người khác hoặc Tội vu khống theo quy
định tại Điều 155, 156 Bộ luật hình sự 2015, sửa
đổi bổ sung 2017 thì chủ doanh nghiệp có
hình sự (C02, Bộ Công an) đã đột kích một
công ty luật ở TP. HCM để làm rõ hành có dấu
hiệu hoạt động xã hội đen, đòi nợ thuê cho
các ngân hàng.6
(iii) Khởi kiện các cá nhân, tổ chức
để yêu cầu buộc xin lỗi công khai
và/hoặc bồi thường thiệt hại
(nếu có)
Chủ doanh nghiệp hoàn toàn có thể cân nhắc
khởi kiện đến Tòa án nhân dân cấp có thẩm
quyền để yêu cầu các cá nhân, tổ chức vi phạm
thực hiện việc công khai xin lỗi, đính chính
thông tin và bồi thường thiệt hại.

Do đó, việc xem xét, cân nhắc các phương án giải quyết nêu trên kết hợp với những hỗ trợ đắc
lực từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp, chính thống sẽ giúp chủ doanh nghiệp giải quyết dứt điểm, thoát
khỏi những rắc rối không đáng có, qua đó giảm thiểu tối đa những thiệt hại có thể phát sinh
không chỉ cho bản thân mà còn doanh nghiệp của mình.

Tác giả
Các phương án giúp chủ doanh
nghiệp giải quyết khi bị bêu xấu!
DƯƠNG HOÀNG
sở này, chủ doanh nghiệp có thể triển khai song
THẢO
3
Cần lưu ý rằng, để chứng cứ có giá trị pháp lý,
chủ doanh nghiệp cần triển khai nhanh chóng song các hoạt động sau để giảm thiểu những
nhất việc yêu cầu Thừa Phát Lại lập vi bằng về ảnh hưởng đến hình ảnh, uy tín của bản thân Luật sư cộng sự cao cấp,
cũng như doanh nghiệp mình, bao gồm: Dentons Luật Việt
những thông tin, hành vi bêu xấu đó. Và trên cơ
thao.duong@dentons.com

3
Nghị định 08/2020/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của Thừa Phát Lại - Điều 2, Khoản 3
Điều 2: Giải thích từ ngữ “3. Vi bằng là văn bản ghi nhận sự kiện, hành vi có thật do Thừa Phát Lại trực tiếp chứng kiến, lập theo yêu cầu
của cá nhân, cơ quan, tổ chức theo quy định của Nghị định này.
5
Bài viết: “Ngăn chặn gọi điện đòi nợ kiểu khủng bố được không?”, Tuổi trẻ
6
Bài viết: “Cảnh sát đột kích công ty luật “đòi nợ thuê” ở Sài Gòn” - Vnexpress
4
Bài viết: “Lợi dụng mạng xã hội để xuyên tạc, xúc phạm uy tín bị xử lý ra sao?” - Lao động

19 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 20

 LUAT VIET

Nói về chúng tôi

Luật sư nội bộ
có phải luật sư
hành nghề
cá nhân? Lê Lê Thanh Trà

Theo quy định tại Điều 23 của Luật luật sư

2015, luật sư được lựa chọn một trong hai
hình thức hành nghề sau đây:
Điều 49 Luật luật sư 2015
“Luật sư hành nghề với tư cách cá nhân là
“1. Hành nghề trong luật sư làm việc theo hợp đồng lao động cho
các cơ quan, tổ chức không phải là tổ chức
tổ chức hành nghề hành nghề luật sư”

luật sư được thực

hiện bằng việc thành
lập hoặc tham gia
Trong phạm vi bài viết này, luật sư nội bộ là
thành lập các tổ các luật sư được cấp chứng chỉ hành nghề
chức hành nghề luật luật sư và đã có thẻ luật sư theo quy định

NÓI VỀ
pháp luật.
sư; làm việc theo hợp
Các luật sư hành nghề trong doanh nghiệp
đồng lao động cho với các tên gọi khác nhau như luật sư nội bộ,
các tổ chức hành luật sư công ty, hay cán bộ pháp chế doanh
nghiệp, chuyên viên pháp lý hoặc các chức
nghề luật sư. danh liên quan với trách nhiệm cung cấp các

CHÚNG TÔI
ý kiến pháp lý cho doanh nghiệp theo hợp
đồng lao động, theo Điều 49 Luật luật sư thì
đó là luật sư hành nghề với tư cách cá nhân.
2. Hành nghề với tư Tuy nhiên, cần lưu ý nếu hợp đồng lao động
xác định trách nhiệm của người lao động là
cách cá nhân theo luật sư thực hiện các công việc như bán hàng
quy định tại Điều 49 hay tiếp thị hoặc quản lý doanh nghiệp thì
không được xem là hành nghề luật sư theo
của Luật này”. pháp luật luật sư.

21 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS Số 1/2023 - IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 22

 LUAT VIET Nói về chúng tôi
Luật sư nội bộ cần phải
làm gì?
Theo Điều 50 Luật luật sư 2015, luật sư hành
nghề với tư cách cá nhân phải có Đơn đề
nghị đăng ký hành nghề luật sư, kèm theo
bản sao Chứng chỉ hành nghề luật sư, bản
sao Thẻ luật sư và bản sao Hợp đồng lao
động gửi Sở Tư pháp địa phương, nơi có
Đoàn luật sư mà luật sư đó là thành viên để
đăng ký hành nghề
Khoản 1 Điều 50
Luật Luật sư 2015:
Luật sư hành nghề với tư cách cá nhân
đăng ký hành nghề tại Sở Tư pháp ở địa
phương nơi có Đoàn luật sư mà luật sư
đó là thành viên. Luật sư hành nghề với
tư cách cá nhân phải có Đơn đề nghị
đăng ký hành nghề luật sư theo mẫu do
Bộ Tư pháp ban hành, kèm theo hồ sơ
gửi Sở Tư pháp.
Hồ sơ gồm có:
a) Bản sao Chứng chỉ hành nghề luật sư, bản
sao Thẻ luật sư;
b) Bản sao Hợp đồng lao động ký kết với cơ
quan, tổ chức.
Luật sư nội bộ hành nghề khi chưa được cấp
giấy đăng ký hành nghề luật sư với tư cách
cá nhân sẽ bị phạt từ 7.000.000 đồng đến
10.000.000 đồng theo điểm h khoản 3 Điều
6 Nghị định 82/2020/NĐ-CP, và có thể bị áp
dụng biện pháp khắc phục “buộc nộp lại số
13
23 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
lợi bất hợp pháp có được” theo điểm b khoản Ngoài ra, Luật sư nội bộ cần lưu ý về quy
9 Điều 6 Nghị định 82/2020/NĐ-CP. Trường định liên quan đến việc mua bảo hiểm trách
hợp hành nghề luật sư với tư cách cá nhân nhiệm cho hoạt động hành nghề của mình
mà không đăng ký hành nghề tại cơ quan có trong trường hợp hợp đồng lao động có thỏa
thẩm quyền sẽ bị phạt từ 10.000.000 đồng thuận. Việc vi phạm về mua bảo hiểm trách
đến 15.000.000 đồng theo điểm c khoản 4 nhiệm có thể bị xử phạt từ 7.000.000 đồng
Điều 6 Nghị định 82/2020/NĐ-CP. đến 10.000.000 đồng theo điểm đ khoản 3 và
bị tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề
luật sư từ 01 đến 03 tháng theo điểm a khoản
8 Điều 6 Nghị định 82/2020/NĐ-CP.
Điều 6 Nghị định 82/2020/
NĐ-CP: Hành vi vi phạm
quy định đối với hoạt động
hành nghề luật sư Điều 6 Nghị định 82/2020/
3. Phạt tiền từ 7.000.000 đồng đến NĐ-CP: Hành vi vi phạm quy
10.000.000 đồng đối với một trong định đối với hoạt động hành
các hành vi sau:
nghề luật sư
d) Hành nghề luật sư không đúng hình
thức hành nghề theo quy định; 3. Phạt tiền từ 7.000.000 đồng đến
h) Hành nghề luật sư khi chưa được cấp 10.000.000 đồng đối với một trong các
giấy đăng ký hành nghề luật sư với tư cách hành vi sau:
cá nhân hoặc vẫn hành nghề khi đã bị thu đ) Hành nghề luật sư với tư cách cá nhân
hồi giấy đăng ký hành nghề luật sư. mà không mua bảo hiểm trách nhiệm nghề
nghiệp trong trường hợp hợp đồng lao động
4. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến có thỏa thuận.
15.000.000 đồng đối với một trong các
hành vi sau:
8. Hình thức xử phạt bổ sung:
c) Hành nghề luật sư với tư cách cá nhân
mà không đăng ký hành nghề tại cơ quan a) Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề
có thẩm quyền. luật sư hoặc giấy phép hành nghề luật sư
Không chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính, nước ngoài tại Việt Nam từ 01 tháng đến 03
9. Biện pháp khắc phục hậu quả:
theo điểm đ khoản 1 Điều 18 Luật luật sư 2015, tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại
“b) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có luật sư sẽ bị thu hồi Chứng chỉ hành nghề các điểm a, b, c, d, đ và g khoản 3, điểm a
được do thực hiện hành vi vi phạm quy khoản 5 Điều này…
nếu không đăng ký hành nghề với tư cách cá
định tại các điểm a, b, c, d và h khoản 3,
các điểm b và c khoản 4, khoản 5, các nhân trong thời hạn ba năm kể từ ngày gia
điểm a, b, d và đ khoản 6, các điểm d và e nhập Đoàn luật sư.
khoản 7 Điều này”
Luật sư nội bộ là luật sư hành nghề với tư
cách cá nhân, một hình thức hành nghề của
Điều 18 Luật Luật sư 2015. luật sư, bên cạnh luật sư hành nghề tại tổ
chức hành nghề luật sư. Do đó, luật sư nội
Thu hồi Chứng chỉ hành
bộ cũng cần tuân thủ các quy định của Luật
nghề luật sư [15] Luật sư và các chế định pháp lý có liên quan
1. Người đã được cấp Chứng chỉ hành để tránh những rủi ro trong quá trình hành
nghề luật sư mà thuộc một trong những nghề.
trường hợp sau đây thì bị thu hồi
Chứng chỉ hành nghề luật sư:
Tác giả
đ) Không thành lập, tham gia thành lập hoặc
làm việc theo hợp đồng lao động cho một tổ
chức hành nghề luật sư hoặc đăng ký hành
LÊ LÊ
nghề với tư cách cá nhân trong thời hạn ba THANH TRÀ
năm, kể từ ngày gia nhập Đoàn luật sư;
Luật sư cộng sự,
Dentons Luật Việt
Email: tra.le@dentons.com
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 24
14
 LUAT VIET Nói về chúng tôi

Luật sư nội bộ:

chế, phòng pháp chế trong các công ty, ngân
hàng, bảo hiểm, chứng khoán, quỹ đầu tư, tập
đoàn, công ty mẹ, công ty con, các tổng công ty
nhà nước, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài, các công ty đa quốc gia có hoạt động kinh
cho khách hàng ngoài tổ chức mình đang làm
việc, bao gồm việc đại diện cho khách hàng trong
pháp luật, tham gia giải quyết tranh chấp, đại diện
cho khách hàng trước tòa án và thực hiện các
nhiệm vụ tương tự. Ngoài ra, luật sư nói chung và

anh là ai?
doanh tại Việt Nam.
Tuy nhiên, theo quy định của Luật sư, luật sư làm
việc với tư cách cá nhân (không đề cập trực tiếp
đến khái niệm luật sư nội bộ) về cơ bản không
Lê Hồng Phúc được thực hiện các hành vi liên quan đến đại diện
luật sư nội bộ nói riêng đều là luật sư của các đoàn
luật sư nên đều phải tuân thủ các quy định về đạo
đức nghề nghiệp và thực hiện các nhiệm vụ của
mình một cách đúng đắn, trung thực và tôn trọng
các quy định pháp luật.

T
heo quy định của pháp luật Việt Nam, chưa
có một định nghĩa rõ ràng và chính xác, đầy
đủ về luật sư nội bộ và nghề luật sư nội bộ.
Luật Luật sư đưa ra khái niệm luật sư hành nghề
với tư cách cá nhân, được cơ quan, doanh nghiệp
tuyển dụng theo hình thức hợp đồng lao động để
giải quyết các vấn đề pháp lý phát sinh trong nội
bộ hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp đó. Tuy
nhiên, để hành nghề với tư cách cá nhân, luật sư
đó phải đăng ký với Sở Tư pháp nơi luật sư hành
nghề để được cấp giấy phép hành nghề với tư
cách cá nhân. Trong thực tế, luật sư nội bộ không “ TẠI VIỆT NAM, LUẬT SƯ NỘI BỘ LÀ LUẬT SƯ LÀM
đăng ký với Sở Tư pháp để được hoạt động với
tư cách là luật sư nội bộ của cơ quan, tổ chức đó. VIỆC TẠI DOANH NGHIỆP NHẰM ĐỂ CUNG CẤP
Tại Việt Nam, hiện nay đang thiếu một hành lang
pháp lý rõ ràng và đầy đủ về luật sư nội bộ mặc
DỊCH VỤ PHÁP LÝ CHO TỔ CHỨC ĐÓ”
dù các luật sư nội bộ vẫn tồn tại và hoạt động như
một chuyên viên phụ trách pháp lý hoặc nhân viên
pháp chế của tổ chức, công ty đó theo pháp luật
lao động.

photographs by PIXELFIT

Do vậy, ở Việt Nam, một khái niệm được thừa

nhận rộng rãi rằng luật sư nội bộ là một thuật
“TẠI VIỆT NAM, HIỆN NAY ngữ pháp lý dùng để chỉ các luật sư hoặc nhóm
CHƯA CÓ MỘT HÀNH luật sư làm việc bên trong một tổ chức, công ty,
doanh nghiệp hoặc tổ chức chính phủ hoặc phi
LANG PHÁP LÝ RÕ RÀNG chính phủ để cung cấp các dịch vụ tư vấn pháp
VÀ ĐẦY ĐỦ VỀ lý cho các thành viên bên trong tổ chức đó dưới
hình thức hợp đồng lao động, thường là toàn thời
LUẬT SƯ NỘI BỘ” gian và hưởng lương từ tổ chức đó tương tự như
các chức danh nhân viên khác. Ví dụ điển hình là
các luật sư nội bộ làm việc tại các bộ phận pháp

25 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 26

 LUAT VIET Nói về chúng tôi
Theo pháp luật Hoa Kỳ
Luật sư nội bộ làm việc cho một tổ chức, hoặc
công ty, thường là một doanh nghiệp, tổ chức phi
lợi nhuận hoặc tổ chức chính phủ. Công việc của
luật sư nội bộ bao gồm cung cấp ý kiến tư vấn
pháp lý cho tổ chức hoặc công ty mà họ làm việc
và đại diện cho tổ chức hoặc công ty trong các vụ
kiện. Tuy nhiên, việc luật sư nội bộ đại diện cho
tổ chức hoặc công ty trong các vụ kiện có thể bị
hạn chế tùy thuộc vào quy định của tiểu bang nơi
luật sư được cấp giấy phép hành nghề hoặc lĩnh
27 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
vực pháp lý cụ thể. Ngoài ra, luật sư nội bộ cũng
có trách nhiệm đảm bảo rằng tổ chức hoặc công
ty của họ tuân thủ các quy định pháp lý và chính
sách nội bộ của tổ chức hoặc công ty. Luật sư nội
bộ cũng phải tuân thủ các nguyên tắc đạo đức
nghề nghiệp của luật sư, bao gồm nguyên tắc bảo
mật thông tin của khách hàng và tránh việc xung
đột lợi ích giữa tổ chức hoặc công ty và khách
hàng. Để trở thành luật sư nội bộ tại Mỹ, luật sư
phải có bằng hành nghề luật sư và đăng ký với
đoàn luật sư của tiểu bang nơi tổ chức hoặc công
ty mà họ làm việc đặt trụ sở. Ngoài ra, luật sư nội
bộ cũng phải đáp ứng các yêu cầu đào tạo và phát
triển chuyên môn liên quan đến lĩnh vực hoạt
động của tổ chức hoặc công ty của họ.
Theo pháp luật Anh
Luật sư nội bộ làm việc tại một tổ chức, công ty
hoặc doanh nghiệp, thay mặt cho tổ chức đó cung
cấp tư vấn pháp lý và giải quyết các vấn đề pháp
lý. Các luật sư nội bộ thường là nhân viên của tổ
chức đó và được trả lương bởi tổ chức. Công việc
của luật sư nội bộ bao gồm cung cấp lời khuyên
pháp lý và thực hiện các hoạt động pháp lý cho tổ
chức mà họ làm việc. Các hoạt động này bao gồm
việc tham gia vào việc soạn thảo các hợp đồng, xử
lý các vấn đề liên quan đến nhân sự, bảo vệ quyền
sở hữu trí tuệ, giải quyết các tranh chấp, tư vấn
cho ban giám đốc và nhân viên khác về các vấn đề
pháp lý liên quan đến hoạt động của tổ chức. Tuy
nhiên, luật sư nội bộ không được phép đại diện
cho tổ chức của mình tại tòa án nếu không được
đào tạo và có chứng chỉ hợp lệ để đại diện trước
tòa án. Như vậy, khi có vụ kiện, tổ chức cần tìm
một luật sư độc lập làm đại diện để đại diện cho tổ
chức đó.
Tác giả
LÊ HỒNG PHÚC
Luật sư cao cấp,
Dentons Luật Việt
Email: phuc.le@dentons.com
Theo pháp luật Nga
Tương tự Việt Nam, khái niệm về luật sư nội bộ
chưa được định nghĩa rõ ràng và cụ thể. Tuy nhiên,
các luật sư nội bộ vẫn tồn tại và hoạt động trong
các tổ chức, công ty, doanh nghiệp tại Nga. Các
luật sư nội bộ tại Nga thường là nhân viên của tổ
chức và có trách nhiệm cung cấp tư vấn pháp lý,
giải quyết các vấn đề pháp lý và đại diện cho tổ
chức trong một số vấn đề pháp lý, kể cả các giao
dịch xuyên biên giới. Các luật sư nội bộ cũng có
trách nhiệm thực hiện các hoạt động pháp lý như
soạn thảo hợp đồng, giải quyết các tranh chấp
pháp lý, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, trợ giúp ban
lãnh đạo của tổ chức về các vấn đề liên quan đến
pháp lý. Tuy nhiên, ở Nga, việc đại diện cho tổ chức
trong các vụ kiện và trước tòa án thường phải
được thực hiện bởi các luật sư độc lập được cấp
phép để đại diện cho các bên thứ ba. Các luật sư
nội bộ tại Nga cũng phải tuân theo các quy định
đạo đức nghề nghiệp và các quy định liên quan
đến việc bảo vệ thông tin và giữ bí mật thương
mại của tổ chức mà họ làm việc. Để trở thành một
luật sư nội bộ tại Nga, người đó phải có bằng cấp
luật và được đào tạo về các lĩnh vực liên quan đến
hoạt động của tổ chức mà họ sẽ làm việc. Ngoài ra,
các luật sư nội bộ cũng phải đăng ký với Hiệp hội
Luật sư Liên bang Nga và tuân thủ các quy tắc đạo
đức nghề nghiệp luật sư.
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 28
 LUAT VIET

Phỏng vấn Luật sư Vân Nguyễn

Luật sư Vân Nguyễn:

“luật sư nội bộ
phải có tư duy của
doanh nhân!”
Thực hiện bởi: Trần Duy Cảnh

“Đối với luật sư nội bộ, Vân nghĩ điều quan trọng nhất vẫn là phải có tư duy của
doanh nhân. Khi đưa ra giải pháp pháp lý, phải nghĩ đến chuyện lời lỗ của doanh
nghiệp, đến khả năng thực hiện nó trên thực tế với các nguồn lực hiện có của công
ty. Nếu không có đầu óc kinh doanh thì rất khó làm luật sư nội bộ và xung đột với

Luật sư
các vị trí khác rất dễ xảy ra”

M
Vân Nguyễn
ặc dù giữ vai trò tiên phong và quan
trọng trong bộ máy hoạt động của doanh
nghiệp nhưng đôi khi vị thế và trách
nhiệm của phòng luật cũng như luật sư nội bộ
chưa được lãnh đạo doanh nghiệp hiểu rõ và đánh
giá đúng mực.
Ông Trần Duy Cảnh - Luật sư điều hành của
Dentons Luật Việt đã có buổi trao đổi với chị Vân
Nguyễn – Giám đốc cấp cao phụ trách pháp chế
và tuân thủ của liên minh chiến lược giữa hai tập
đoàn Suntory (Nhật) và PepsiCo (Mỹ) tại Việt Nam
– SuntoryPepsiCo để độc giả có thể hiểu rõ thêm
về vai trò của phòng pháp chế nội bộ, trách
nhiệm của luật sư nội bộ cũng như những thách
thức, trở ngại mà bộ phận pháp chế nội bộ
thường xuyên phải đối mặt.
Luật sư Trần Duy Cảnh:
Xin chào luật sư Vân, rất cảm ơn chị đã dành thời
gian chia sẻ kinh nghiệm, suy nghĩ và góc nhìn
của một luật sư nội bộ với độc giả của In-house
Lawyer Insights.

29 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS Số 1/2023 - IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 30

 LUAT VIET Nói về chúng tôi

khai thực hiện; là người “thổi còi”, tiếp

1 ĐẦU TIÊN, CHỊ CÓ THỂ CHIA SẺ NGUYÊN

CƠ NÀO ĐỂ CHỊ QUYẾT ĐỊNH PHÁT TRIỂN
NGHỀ NGHIỆP CỦA MÌNH TRONG LĨNH VỰC
PHÁP CHẾ NỘI BỘ?
Trách nhiệm của pháp chế nội bộ thường
sẽ không dừng ở việc tìm ra giải pháp
pháp lý. Họ phải trực tiếp đánh giá lợi ích
và chi phí, rủi ro, sau đó chọn giải pháp và
chịu trách nhiệm lèo lái, dẫn dắt doanh
nghiệp thực thi giải pháp. Vân mong
3 ĐỐI VỚI MỘT TẬP ĐOÀN CÓ VỐN ĐẦU TƯ
muốn được thử thách trong việc lựa chọn
giải pháp khả thi và thực thi nó trên thực
tế nên sau một thời gian làm việc ở một
công ty luật đã chuyển sang làm luật sư
nội bộ để học hỏi và tích lũy kinh nghiệm.
nhận, điều tra, xử lý các quan ngại, speak
up, các trường hợp vi phạm nội quy lao
động; là người “kiến tạo”, xây dựng môi
ĐẦY NĂNG ĐỘNG. VỚI VAI TRÒ LÀ NGƯỜI
DẪN DẮT VỀ MẶT PHÁP LÝ CỦA CÔNG TY,
CHỊ CÓ THỂ CHIA SẺ BẰNG CÁCH NÀO CHỊ
trường làm việc minh bạch, tuân thủ,
CÓ THỂ LUÔN CẬP NHẬT ĐƯỢC NHỮNG
đúng chuẩn giá trị được cả hai Tập đoàn
QUY ĐỊNH, THAY ĐỔI CỦA HỆ THỐNG LUẬT
Suntory và PepsiCo đề ra.
PHÁP ĐỂ BẢO ĐẢM DOANH NGHIỆP LUÔN
HOẠT ĐỘNG THEO ĐÚNG PHÁP LUẬT?
100% NƯỚC NGOÀI THÌ NHỮNG KHÓ KHĂN
VÀ THÁCH THỨC NÀO MÀ PHÒNG PHÁP
CHẾ NỘI BỘ THƯỜNG XUYÊN GẶP PHẢI?
Để có thể dẫn dắt doanh nghiệp tuân thủ
hiệu quả, không chỉ nắm bắt, cập nhật,
Vân còn phải dự đoán sự thay đổi của
các quy định quan trọng, ảnh hưởng đến
Suntory và PepsiCo đều có hệ thống hoạt động của Suntory PepsiCo Việt Nam
quản trị nội bộ khắt khe, chặt chẽ. Do vậy, trong ngắn hạn và dài hạn. Vân thường
Phòng Pháp chế và Tuân thủ của Vân cập nhật các thay đổi trong hệ thống
phải cùng lúc tuân thủ theo quy định của pháp luật qua các bản tin được gửi từ
hai Tập đoàn và quy định của Việt Nam.

2
VỚI VAI TRÒ LÀ MỘT GIÁM ĐỐC PHÁP CHẾ
CẤP CAO TẠI MỘT TẬP ĐOÀN CÓ VỐN ĐẦU
TƯ 100% NƯỚC NGOÀI, CHỊ CÓ THỂ CHIA
SẺ VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHIỆM CHÍNH CỦA
PHÒNG PHÁP CHẾ NỘI BỘ, VÀ CỤ THỂ LÀ
TRÁCH NHIỆM VÀ CÔNG VIỆC CỦA CÁC
LUẬT SƯ NỘI BỘ TẠI TẬP ĐOÀN?
Pháp chế nội bộ thông thường có ba
vai trò chính: là người tư vấn, tư vấn các
vấn đề pháp lý cho các phòng ban trong
doanh nghiệp; là người bảo vệ, bảo vệ
quyền và lợi ích của doanh nghiệp khi có
tranh chấp, xâm phạm; là người gác cổng,
rà soát, phát hiện ra các rủi ro, lỗ hổng, tìm
giải pháp để doanh nghiệp giảm thiểu
thiệt hại hoặc phòng tránh rủi ro.
Ở Suntory PepsiCo Việt Nam, do đây là
công ty luật, đơn vị tư vấn. Ngoài ra, còn
Trong khi đó, để doanh nghiệp phát triển tham khảo thêm từ bạn bè, internet,
trong thị trường đầy năng động như thị mạng xã hội… Trong phòng cũng có phân
trường Việt Nam, doanh nghiệp cần phải công bạn chuyên phụ trách cập nhật để
ra quyết định và thực hiện quyết định cả phòng và Tập đoàn kịp thời nắm bắt
nhanh và kịp thời. Nhanh chóng tìm ra các thay đổi.
giải pháp hợp lý, trung hòa giữa các quy
chuẩn và yêu cầu khác nhau là một thách
thức. Sau đó, thực hiện giải pháp cũng là
việc kỳ công. Suntory PepsiCo Việt Nam
sử dụng một mạng lưới nhà phân phối và
đối tác rộng lớn với gần mười ngàn nhân
viên trực tiếp và gián tiếp nên thường
phải mất rất nhiều tâm sức để quản trị,
triển khai thực hiện các quy định mới với
quy trình dễ hiểu, dễ thực thi với chi phí
tuân thủ thấp nhất.
5 TRONG DOANH NGHIỆP ĐẶC BIỆT LÀ
MỘT TẬP ĐOÀN LỚN, NHIỀU PHÒNG
BAN, TỐC ĐỘ LÀM VIỆC NHANH, KPI VÀ
THƯỞNG PHẠT RÕ RÀNG NHƯ SUNTO-
RY PEPSICO, SẼ KHÔNG TRÁNH KHỎI
NHỮNG XUNG ĐỘT KHI CÁC PHÒNG BAN
MUỐN “TIẾN” MÀ PHÒNG PHÁP CHẾ LẠI
“KHÔNG PHẤT CỜ”. TRONG CÁC TÌNH

4
liên minh chiến lược giữa hai tập đoàn
lớn nên phòng pháp chế được mở rộng
thêm ba trọng trách: là “cầu nối”, thư
ký công ty, làm việc với văn phòng vùng
của cả hai tập đoàn, tổng hợp và đại diện
các phòng ban trình các vấn đề cần phê
duyệt lên Hội đồng thành viên, quản trị,
thông báo quyết định của Hội đồng thành
viên cho các phòng ban liên quan triển
VIỆT NAM LÀ MỘT TRONG NHỮNG
NƯỚC CÓ NỀN KINH TẾ PHÁT TRIỂN
NHANH NHẤT TRONG KHU VỰC VÀ
ĐIỀU NÀY CŨNG ĐỒNG NGHĨA VỚI
VIỆC HỆ THỐNG QUI ĐỊNH, ĐIỀU LUẬT
SẼ PHẢI THƯỜNG XUYÊN THAY ĐỔI,
CẬP NHẬT ĐỂ BẮT KỊP ĐƯỢC VỚI SỰ
CHUYỂN ĐỘNG CỦA MỘT NỀN KINH TẾ
HUỐNG NHƯ VẬY, CHỊ CÓ THỂ CHIA SẺ
LÀM SAO ĐỂ CHỊ GIẢI QUYẾT SỰ VƯỚNG
MẮC CỦA PHÒNG PHÁP CHẾ VỚI CÁC
PHÒNG BAN KHÁC, VÀ VẪN ĐẢM BẢO
ĐƯỢC TẬP ĐOÀN ĐANG LÀM ĐÚNG LUẬT
MÀ KHÔNG LÀM ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT
QUẢ HOẠT ĐỘNG CHUNG CỦA DOANH
NGHIỆP.

31 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 32

 LUAT VIET Nói về chúng tôi
Hoạt động kinh doanh nào cũng có rủi ro.
Bộ phận pháp chế thường thận trọng trong
đánh giá rủi ro so với các phòng ban khác
nên mâu thuẫn về quan điểm thường xảy ra.
Nền tảng đầu tiên mà các bạn trong phòng
và Vân thường làm là giải thích sự khác biệt
quan điểm xuất phát từ chuyên môn khác
nhau, góc nhìn khác nhau, không mang tính
chất cá nhân. Khẳng định tất cả vì quyền và
lợi ích chung của doanh nghiệp nên các bên
liên quan cần phải cùng bình tĩnh để tìm
tiếng nói chung. Sau đó, sẽ tiếp tục phân tích
để tìm ra giải pháp đem lại lợi ích cao nhất,
với mức chi phí và rủi ro thấp nhất cho doanh
nghiệp.
6
NHỮNG NGÀY GẦN ĐÂY, TRÍ TUỆ NHÂN
TẠO (AI) ĐANG GÂY LÊN MỘT CƠN SỐT VỀ
“SỰ THÔNG MINH” VÀ KHẢ NĂNG CUNG
CẤP THÔNG TIN MỘT CÁCH ĐẦY ĐỦ, VÀ
CHÍNH XÁC. THEO CHỊ NHÌN NHẬN, CHỊ CÓ
NGHĨ RẰNG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO SẼ CÓ THỂ
THAY THẾ VỊ TRÍ CỦA LUẬT SƯ PHÁP CHẾ
NỘI BỘ ĐỂ THỰC HIỆN CÔNG VIỆC TƯ VẤN
LUẬT TẠI DOANH NGHIỆP TRONG TƯƠNG
LAI KHÔNG?
Hiện tại các bạn trong phòng Vân đang
thực hiện dự án Trợ lý pháp lý ảo (Virtual
Legal Assistant) và tận dụng trí tuệ nhân
tạo trong việc tư vấn pháp lý, xem xét, phê
duyệt hợp đồng, nhãn sản phẩm. Như vậy,
trí tuệ nhân tạo trên thực tế đã giúp pháp
chế nội bộ thực hiện được một phần công
việc, đặc biệt là các tư vấn mang tính chất
lặp lại, giúp cải thiện chất lượng dịch vụ,
cung cấp tư vấn nhanh hơn. Tuy nhiên,
trí tuệ nhân tạo đang mạnh về cung cấp
thông tin hơn là đưa ra tư vấn tương ứng
với tình huống cụ thể nên Vân thấy trí tuệ
nhân tạo chưa thể hoàn toàn thay thế
được luật sư nội bộ.
7 CHỊ NGHĨ NHƯ THẾ NÀO VỚI NHẬN
ĐỊNH RẰNG LÀM VIỆC TẠI PHÒNG PHÁP
CHẾ NỘI BỘ CỦA DOANH NGHIỆP SẼ
“BUỒN TẺ” VÀ “ÍT NĂNG ĐỘNG” HƠN
KHI LÀM VIỆC TẠI CÔNG TY LUẬT VÌ
KHÔNG CÓ CƠ HỘI TIẾP XÚC VỚI ĐA
33 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
DẠNG CÁC NGÀNH NGHỀ, LĨNH VỰC
THỰC HÀNH LUẬT.
Pháp chế nội bộ “kết hôn” và “chung
thủy” với một khách hàng duy nhất theo
hợp đồng lao động. Do vậy, đứng ở góc
độ số lượng khách hàng, thì đúng là pháp
chế nội bộ không có sự đa dạng so với
công ty luật. Tuy nhiên, duy trì “hôn nhân”
lâu dài, hạnh phúc, để được tăng lương
đều đều là việc không dễ dàng, “buồn tẻ”
đâu.
Cụ thể trường hợp của Vân, mọi tư vấn và
quyết định của Vân sẽ hướng tới quyền
và lợi ích của Suntory PepsiCo Việt Nam.
Tuy nhiên, trong quá trình làm việc, Vân
thường xuyên tương tác với khoảng 200
người thuộc tất cả các bộ phận trong
công ty, từ mua hàng đến sản xuất,
tiếp thị, bán hàng. Các bộ phận có mục
tiêu chung và riêng, đòi hỏi Vân phải
hiểu được đặc thù công việc của họ rồi
chuyển tải ngôn ngữ pháp lý trong các
văn bản luật thành ngôn ngữ mà họ có
thể nghe hiểu được. Rồi phải có chiến
lược để khuyến khích, khích lệ các phòng
ban khác chủ động tuân thủ. Để làm tất
cả các điều trên cần phải nhanh nhạy,
tiến bộ, cải tiến không ngừng để theo kịp,
đón đầu, dự đoán sự phát triển của doanh
nghiệp và yêu cầu ngày càng cao của các
phòng ban, đối tác liên quan.
9
8
ĐỐI VỚI PHÒNG PHÁP CHẾ NỘI BỘ,
LÀM SAO ĐỂ CÓ THỂ ĐO LƯỜNG ĐƯỢC
MỨC ĐỘ HOÀN TẤT CHỈ TIÊU CÔNG
VIỆC ĐƯỢC ĐẶT RA, VÀ CỤ THỂ CHỊ
QUẢN LÝ TEAM CỦA MÌNH NHƯ THẾ
NÀO ĐỂ BẢO ĐẢM VỀ MẶT HIỆU SUẤT
CÔNG VIỆC.
Pháp chế nội bộ không trực tiếp tạo ra
doanh số. Các đóng góp vào kết quả
kinh doanh của Công ty đều mang tính
chất định tính nhiều hơn định lượng. Tuy
nhiên, lương, thưởng của bộ phận pháp
chế thì cũng được xác định thông qua
đóng góp vào kết quả kinh doanh của
Công ty như các phòng ban khác. Làm
sao đo lường việc đóng góp này? Bộ phận
pháp chế cũng phải định lượng hóa các
chỉ tiêu định tính, nghĩa là đầu năm cả
bộ phận phải có danh sách các mục tiêu,
mỗi mục tiêu được đo lường chất lượng,
số lượng, khối lượng, thời gian thực hiện
bằng các KPI khác nhau. Ví dụ, mục tiêu
là tăng mức độ hài lòng với chất lượng
tư vấn pháp lý 2% so với năm 2022, sẽ đo
lường thông qua khảo sát được gửi cho
toàn thể nhân viên vào tháng 12 năm
2023 bằng các KPI cụ thể như: hài lòng về
thời gian phản hồi, hài lòng về nội dung
tư vấn, hài lòng về cách thức, hình thức
tư vấn.
Để quản lý, Vân khái quát hóa công việc
thành các quy trình, hướng dẫn và biểu
mẫu. Đồng thời, cố gắng tự động hóa
các quy trình này ở mức tối đa. Hiện tại
Suntory PepsiCo đã có hệ thống quản lý
hợp đồng và các tài liệu, văn bản pháp lý.
Hợp đồng và văn bản được khởi tạo,
phê duyệt và lưu trữ tối ưu, toàn bộ
online, trên hệ thống. Việc ký kết cũng
thực hiện bằng chữ ký điện tử. Nhìn
chung, phòng đang ứng dụng tối đa việc
chuẩn hóa, đơn giản hóa, tự động hóa
và số hóa để nâng cao hiệu suất và giảm
thiểu rủi ro.
VỚI NHIỀU NĂM KINH NGHIỆM LÀM VIỆC
TRONG BỘ PHẬN PHÁP LÝ NỘI BỘ, THEO
CHỊ THÌ MỘT LUẬT SƯ PHÁP CHẾ NỘI BỘ
SẼ CẦN NHỮNG KỸ NĂNG GÌ NGOÀI KIẾN
THỨC CHUYÊN MÔN VỀ LUẬT ĐỂ CÓ THỂ
LÀM NGHỀ MỘT CÁCH TỐT NHẤT?
Hiện nay tại Suntory PepsiCo, nhân
viên pháp chế nội bộ, bất kể làm việc
ở cấp bậc và quốc gia nào, đều được
khuyến khích phát triển 5 năng lực
(competencies). Vân sẽ chia sẻ hơi dài
một tí để các bạn tham khảo. Hi vọng
các bạn thêm thông tin để định hình các
bước đi vững vàng trong nghề. Thứ nhất,
năng lực tìm ra giải pháp pháp lý – “find
ways to yes” nghĩa là phải có khả năng
tìm ra và phân tích sự thật (fact) để ra
được vấn đề pháp lý, rồi từ đó tìm kiếm,
nghiên cứu các thông tin, quy định liên
quan (legal research) để tìm ra giải pháp.
Thứ 2, năng lực hiểu về hoạt động và nhu
cầu, ưu tiên nội bộ của Công ty (business
acumen- understand the lay of the land)
Thứ 3, khả năng giao tiếp và tạo ảnh
hưởng (get the message through), giải
pháp mình đề xuất được thông qua.
Thứ 4, khả năng tạo, thích ứng, dẫn dắt
mọi người thay đổi (move all forward).
Cuối cùng, Vân nghĩ điều quan trọng nhất
vẫn là phải có tư duy của doanh nhân. Khi
đưa ra giải pháp pháp lý, phải nghĩ đến
chuyện lời lỗ của doanh nghiệp, đến khả
năng thực hiện nó trên thực tế với các
nguồn lực hiện có của công ty. Nếu không
có đầu óc kinh doanh thì rất khó làm luật
sư nội bộ và xung đột với các vị trí khác rất
dễ xảy ra.
10
KHI TUYỂN DỤNG VỊ TRÍ LUẬT SƯ NỘI BỘ
CHO TẬP ĐOÀN, NHỮNG YẾU TỐ NÀO Ở
ỨNG VIÊN MÀ CHỊ CHO RẰNG LÀ YẾU TỐ
TIÊN QUYẾT ĐỂ CHỊ LỰA CHỌN TUYỂN
DỤNG?
Năm năng lực mà Vân nêu trên là điều
kiện “đủ”. Điều kiện “cần”, cơ bản và
tiên quyết khi tuyển dụng, các tập đoàn
thường đánh giá là tính liêm chính
(integrity). Warren Buffet nói rằng “tìm ba
thứ ở một nhân viên: Sự thông minh, năng
lượng và liêm chính. Nếu không có sự liêm
chính thì không cần quan tâm đến hai yếu
tố đầu tiên”.
11
MỘT CÂU HỎI GIẢ ĐỊNH, CHỊ CÓ BAO GIỜ
NGHĨ SẼ CÓ MỘT NGÀY TRONG TƯƠNG LAI,
CHỊ KHÔNG LÀM LUẬT SƯ NỘI BỘ NỮA, RA
NGOÀI GIA NHẬP CÔNG TY LUẬT?
Có thể lắm chứ. Chúng ta đang sống
trong thời đại thế giới “đa cực” (VUCA –
Biến động, Bất định, Phức tạp và Mơ hồ)
mọi thứ luôn thay đổi, chỉ có sự thay đổi là
không thay đổi thôi nên định hướng nghề
nghiệp của Vân cũng có thể thay đổi theo
thời gian.
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 34
 LUAT VIET Nói về chúng tôi

Một lần nữa xin cảm ơn những thông tin hữu ích
mà chị đã chia sẻ với độc giả của tập san luật sư nội
bộ - một ấn phẩm của Dentons Luật Việt. Chúc chị
đạt được nhiều thành công trong sự nghiệp luật sư
của mình.
“KHI ĐƯA RA
GIẢI PHÁP
PHÁP LÝ, LUẬT
SƯ NỘI BỘ
PHẢI NGHĨ ĐẾN
CHUYỆN LỜI LỖ
CỦA DOANH
NGHIỆP, ĐẾN
KHẢ NĂNG
THỰC TẾ THỰC
HIỆN VỚI CÁC
NGUỒN LỰC
HIỆN CÓ CỦA
CÔNG TY”

NHÌN RA
Tác giả

TRẦN DUY CẢNH

Luật sư điều hành,
Dentons Luật Việt
THẾ GIỚI
Email: canh.tran@dentons.com

35 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 36

 LUAT VIET
Nhìn ra thế giới
Pháp chế
doanh nghiệp
trong năm
2023
Trong khi thế giới đang dần vượt qua đại dịch và tiến đến việc phục hồi hoàn toàn hoạt
động giao thương, những sự kiện bi thảm ở Ukraine, kết hợp với chi phí hàng hóa đắt đỏ và
lạm phát gia tăng trên toàn thế giới đã khiến IMF 1 dự báo một “năm 2022 khó khăn - và có
thể còn khó khăn hơn nữa trong năm 2023”.
V
ới khả năng xảy ra suy
thoái kinh tế, các tổ chức
trên khắp thế giới sẽ xem
xét lại chiến lược, kế hoạch của
mình và tinh chỉnh mục tiêu của
họ để đảm bảo rằng họ vượt qua
những thách thức mạnh mẽ hơn
trước. Và vì lẽ đó, bộ phận pháp
lý không thể đứng ngoài những
nỗ lực này.
Trên cơ sở những hiểu biết, kinh
nghiệm của đội ngũ chuyên gia
pháp lý và những cố vấn nội bộ
đã từng làm việc tại các công ty,
đồng thời được củng cố thêm
bằng các cuộc trò chuyện với
khách hàng của Dentons trên
khắp thế giới, chúng tôi nhấn
mạnh các chủ đề chính mà
chúng tôi tin rằng sẽ thúc đẩy
các ưu tiên của nhiều bộ phận
pháp lý trong năm 2023, bất
37 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
kể quy mô, lĩnh vực hoặc thẩm
quyền của bộ phận này.
Tối ưu hóa chi tiêu
pháp lý
Phản ứng thông thường đối với
bất kỳ cuộc suy thoái tiềm ẩn
nào thường bao gồm việc tập
trung vào các giải pháp cắt giảm
chi phí. Mặc dù điều này có thể
cần thiết đối với một số tổ chức,
“CẢI TỔ BỘ PHẬN PHÁP LÝ
CỦA DOANH NGHIỆP KHÔNG CHỈ
LÀ SỰ THẬN TRỌNG TRONG KINH
DOANH, MÀ CÒN CÓ THỂ
TẠO RA LỢI THẾ CẠNH TRANH
CHO DOANH NGHIỆP”
JoAnne Wakeford
đặc biệt là những tổ chức có dư
nợ cao, nhưng mặt khác, việc cắt
giảm chi phí không phải lúc nào
cũng dẫn đến sự phục hồi mạnh
mẽ và nhanh chóng2.
Tuy nhiên, cắt giảm chi tiêu là
yêu cầu gần như không thể
tránh khỏi của bộ phận pháp lý
và nếu như vậy, doanh nghiệp có
thể làm gì để chuẩn bị cho tiến
trình trên?
Nếu doanh nghiệp của bạn chưa
ở trong hoàn cảnh này thì bây
giờ là thời điểm tốt để đảm bảo
rằng bạn có bức tranh toàn cảnh
về chi tiêu pháp lý của mình và
so sánh điểm mốc đó với những
doanh nghiệp có quy mô hoặc
ngành nghề kinh doanh tương
tự. Hiệp hội Luật sư Doanh
nghiệp có sẵn các tài nguyên
để so sánh và đánh giá hiệu
quả hoạt động của một doanh
nghiệp nhằm giúp bạn thực
hiện điều đó. Nếu bạn không có
quyền truy cập vào dữ liệu chi
tiêu pháp lý của doanh nghiệp,
hãy trao đổi với các chuyên gia
tài chính của công ty bạn để
xem họ có thể đưa ra bất kỳ báo
cáo nào cho bạn về vấn đề này
không. Bạn cũng có thể liên hệ
1
Kristalina Georgieva (13 tháng 7 năm 2022). Đối mặt với triển vọng kinh tế đang u ám: G20 có thể ứng phó như thế nào. IMF Blog.
2
Walter Frick (tháng 5 – tháng 6 năm 2019). Làm thế nào để sống sót sau cuộc suy thoái và phát triển mạnh sau đó. Tạp chí Kinh doanh
Harvard.
với các nhà cung cấp dịch vụ
pháp lý bên ngoài và yêu cầu
họ cung cấp cho bạn báo cáo
trực quan thể hiện rõ chi tiêu,
lĩnh vực chuyên môn và khu vực
địa lý – bất kỳ thông tin nào có
thể giúp định hình các phương
thức chi tiêu hiện tại của doanh
nghiệp.
Quản lý nguồn chi tiêu
Bộ phận pháp lý đóng một vai
trò rõ ràng và quan trọng trong
việc hỗ trợ doanh nghiệp vượt
qua thời kỳ suy thoái kinh tế
khi khối lượng công việc có xu
hướng tăng lên, và cũng tại thời
điểm này, bộ phận pháp lý gần
như xử lý mọi việc, từ thoái vốn
đến những vụ kiện tụng của
nhân viên phát sinh từ những
nỗ lực cắt giảm lực lượng lao
động. Do đó, đảm bảo rằng các
phòng ban trong doanh nghiệp
của bạn đang dành thời gian
cho đúng công việc là chìa khóa
không chỉ để nâng cao hiệu quả
mà còn duy trì sự gắn kết của
nhân viên.
Nếu bạn không có quyền truy
cập vào dữ liệu mà bạn cần để
hiểu được hình thức hay khối
lượng công việc đang được thực
hiện trong bộ phận pháp lý, hãy
cân nhắc thảo luận với đội ngũ
pháp lý của bạn hoặc thực hiện
một cuộc khảo sát trong phòng
ban, với các câu hỏi cơ bản nên
được đặt ra như: “Công việc đó là
gì” và “nhóm dành bao nhiêu (%)
thời gian để làm việc đó?”
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 38
 LUAT VIET Nhìn ra thế giới
Loại bỏ mọi rào cản đối
với việc tạo doanh thu
trong tương lai
Mặc dù doanh số bán hàng và
doanh thu có thể giảm mạnh
trong thời điểm hiện tại, khi suy
thoái kinh tế giống như những
vòng tròn lặp lại - chúng đến
rồi đi. Hãy dành thời gian này
để tập trung sâu vào việc tối ưu
hóa quy trình ký kết hợp đồng, vì
hoạt động pháp lý này sẽ rất cần
thiết và tăng cao trở lại một cách
nhanh chóng, khi “vòi nước hoạt
động trở lại – tức thời điểm suy
thoái qua đi”. Điều này sẽ hỗ trợ
bộ phận pháp lý nâng cao được
hiệu suất làm việc của phòng
ban, tránh sự chậm trễ cũng như
quy trình phức tạp khi nhu cầu
tăng cao lên trở lại. Những sự
chậm trễ này có thể gây nên sự
không hài lòng ở khách hàng,
chậm trễ trong việc tạo ra doanh
thu, cũng như gây tổn thất đến
các nguồn tài nguyên khác có
liên quan của doanh nghiệp.
Luôn có những lời giới thiệu
hấp dẫn từ các nhà cung cấp
về những gì công nghệ pháp
lý Quản lý vòng đời hợp đồng
(CLM) có thể làm được, nhưng
cũng không có “nút bấm” nào
khả thi để có thể đưa ra tất cả
các câu trả lời, và các giải pháp
công nghệ phải được xem xét
trong bối cảnh cụ thể của từng
vấn đề mà doanh nghiệp đang
giải quyết, xét đến cả yếu tố con
người và quy trình thực hiện.
Tiếp tục tập trung vào
đội ngũ của doanh
nghiệp
Giữ chân nhân tài là một thách
thức đối với nhiều bộ phận pháp
lý vì COVID đã thúc đẩy mọi
người suy nghĩ lại về mục tiêu
cá nhân của họ, tìm kiếm sự cân
bằng và hài hòa hơn trong công
việc và cuộc sống, thậm chí một
số người trong đó còn thực hiện
39 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
những chuyển biến mạnh mẽ
khi nhìn nhận về thế giới đương
đại và định hình những giá trị
cốt lõi sẽ xảy ra trong tương lai
để có những kế hoạch riêng. Đặt
suy thoái kinh tế lên trên động
lực này chắc chắn sẽ khiến một
số người phải xem xét lại, nhưng
điều đó không làm cho việc tiếp
tục tập trung vào nhân lực của
các nhà lãnh đạo trở nên kém
quan trọng hơn. Người lao động
nghỉ việc vì những sự bất đồng
to lớn với tiền lương và phúc lợi
của họ, trong những thời điểm
khó khăn này, doanh nghiệp có
thể muốn tìm ra tất cả các cách
để giúp đội ngũ của mình cảm
thấy gắn bó và được hỗ trợ 3.
Chiến lược tương tác
Các yếu tố then chốt mà các bộ
phận của doanh nghiệp có thể
đang gặp khó khăn về sự gắn
kết là gì? Như Kyla Sandwith,
người sáng lập DeNovo Inc.,
chia sẻ trong tập podcast của
Dentons gần đây, hãy bắt đầu
lưu ý đến các vấn đề như sự
vắng mặt có vẻ bất thường
ngày càng tăng cao, hoặc chính
những nhân viên thẳng thắn
nhất của bạn lại đang trở nên
im lặng và không chia sẻ ý kiến,
quan điểm của họ như trước
đây. Các dấu hiệu rõ ràng hơn có
thể bao gồm các vấn đề như sự
giảm sút của hiệu suất chung
công việc hoặc không sẵn sàng
đảm nhận thêm nhiệm vụ mới.
Tạo ra một nền văn hóa
hòa nhập
Doanh nghiệp có thể duy trì sự
đa dạng lớn trong đội ngũ nhân
sự của mình nhưng bạn có tự tin
rằng mình đang tạo ra một môi
trường cởi mở về tâm lý, nơi mọi
người trong nhóm được tự do
là chính mình, được trao quyền
để chia sẻ quan điểm và có thể
đóng góp những ý tưởng hay
nhất của họ? Mặc dù sự đa dạng
trong nhóm là rất quan trọng,
nhưng việc hòa nhập đúng cách
là chìa khóa dẫn đến thành công
của cá nhân và đội nhóm của
chính doanh nghiệp4.
Các cơ hội phát triển
nghề nghiệp
Mặc dù ngân sách dành cho
các cơ hội trau dồi về kiến thức
chuyên ngành và phát triển
nghề nghiệp có thể bị cắt giảm
mạnh, nhưng hãy cân nhắc việc
kêu gọi các công ty luật đối tác
của bạn tham gia đóng góp vào
nhu cầu phát triển nghề nghiệp
của đội ngũ pháp lý nội bộ ở
doanh nghiệp, bên cạnh việc
hỗ trợ các vấn đề pháp lý thực
tiễn. Nhiều người có thể tiếp cận
với các chương trình đào tạo
chuyên môn trong các lĩnh vực
quản lý tài chính và kinh doanh,
truyền thông cũng như kỹ năng
lãnh đạo.
Cân nhắc đến sự hợp tác này
trong các mối quan hệ với các
công ty luật. Đồng thời tìm hiểu
3
Managing talent shortages, inflation and recession concerns at the same time”, John M. Bremen
4
“Diversity wins: How inclusion matters”, Mc Kinsey & Company
về tính khả thi khi lãnh đạo của
công ty có thể thực hiện các
buổi đào tạo chuyên môn có thể
đáp ứng được nhu cầu của đội
ngũ nhân viên.
Thể hiện giá trị của
bộ phận pháp lý trong
doanh nghiệp
Việc nhấn mạnh giá trị của bộ
phận pháp lý đối với doanh
nghiệp đã trở thành một yêu
cầu bắt buộc đối với các Giám
đốc pháp lý nội bộ trong vài
năm qua và tình hình kinh tế
đang thay đổi sẽ càng nhấn
mạnh điều này như một sự ưu
tiên nhất định. Bộ phận pháp lý
cần phải phù hợp với các chức
năng khác của công ty, đặc biệt
là khi cạnh tranh về các nguồn
lực khan hiếm. Hơn bao giờ
hết, điều quan trọng là làm nổi
bật cách bộ phận pháp lý đóng
vai trò quan trọng trong việc
trở thành một bên hỗ trợ kinh
doanh và đối tác chiến lược cho
doanh nghiệp.
Kết luận
Mặc dù chắc chắn rằng sẽ có
một số khó khăn phía trước,
nhưng việc sắp xếp, cải tổ bộ
phận pháp lý của doanh nghiệp
để đón đầu trước những thách
thức có thể xảy ra vào năm 2023
không chỉ là sự thận trọng trong
quá trình kinh doanh, mà từ
đó còn có thể tạo ra một lợi thế
cạnh tranh cho chính doanh
nghiệp đó. Dẫu rằng doanh
nghiệp có thể phải cắt bớt nhân
lực và giảm ngân sách chi tiêu,
nhưng sự linh hoạt cũng như đổi
mới về cách hoàn thành công
việc (công việc kinh doanh vẫn
tiếp tục!) sẽ rất quan trọng.
Chúng tôi sẵn lòng tổ chức
những buổi thảo luận với doanh
nghiệp của bạn để chia sẻ
chiến lược chúng tôi có thể hỗ
trợ doanh nghiệp điều hướng,
giải quyết những khó khăn này
một cách thành công, và đạt
nhiều dự án có lợi tức đầu tư
(ROI) lớn nhất để không chỉ vượt
qua được những khó khăn hiện
tại mà xa hơn nữa là xây dựng
được một bộ phận pháp lý với
định hướng tập trung phát triển
mạnh mẽ và hiệu quả hơn bao
giờ hết trong năm 2023.
Giới thiệu về Giải pháp
Pháp lý Nội bộ của
Dentons
Giải pháp Pháp lý Nội bộ của
Dentons là một dịch vụ tư vấn
pháp lý chiến lược và luật cho
doanh nghiệp. Chúng tôi tập
hợp các Giám đốc Pháp chế đã
từng làm việc tại các công ty và
các luật sư nội bộ cũng như các
chuyên gia về hoạt động kinh
doanh, công nghệ và pháp lý
để thúc đẩy giá trị, hiệu quả và
nâng cao hiệu suất trong việc
thực hiện chức năng pháp lý của
khách hàng. Đội ngũ các luật sư
và chuyên gia của chúng tôi có
kinh nghiệm trên tất cả các khía
cạnh của việc quản lý bộ phận
pháp lý, từ lập kế hoạch chiến
lược và tổ chức, thiết kế lại bộ
phận pháp lý đến báo cáo số liệu
và loại bỏ những cản trở xoay
quanh công nghệ pháp lý.
Tác giả
JOANNE
WAKEFORD
Trưởng Bộ phận Chăm sóc Khách
hàng, Dentons’ In-House Solutions
joanne.wakeford@dentons.com
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 40
 LUAT VIET Nhìn ra thế giới
Phòng luật
Kế hoạch chiến lược
cho bộ phận pháp lý
Như các nhà lãnh đạo doanh
nghiệp trên khắp thế giới
và chiến lược
dẫn dắt thông qua chiến
lược Chuyển Động Mới (New
Dynamic), họ tập trung nâng
cao vào tăng trưởng doanh thu,
hiệu quả chi phí, giảm thiểu rủi
ro và ngày càng chú trọng về
hoạt động
môi trường, xã hội và quản trị.
Bộ phận pháp lý đóng một vai
trò quan trọng trong việc tạo
điều kiện cho những ưu tiên này
và sắp xếp chức năng phù hợp
với chiến lược kinh doanh, việc
JoAnne Wakeford này đã trở thành một yêu cầu
bắt buộc, thể hiện giá trị đối với
Quá trình lập kế hoạch chiến lược giúp cho Bộ phận pháp lý xây dựng được một lộ trình doanh nghiệp trong bối cảnh
gia tăng sự cạnh tranh đối với
và tầm nhìn để có thể phối hợp hoạt động chặt chẽ hơn với doanh nghiệp và nêu rõ những
phạm vi phù hợp với pháp luật trong một bức tranh toàn diện nhất.
các nguồn lực khan hiếm.
41 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
Quá trình lập kế hoạch chiến
lược giúp cho Bộ phận pháp lý
xây dựng được một lộ trình và
tầm nhìn để có thể phối hợp
hoạt động chặt chẽ hơn với
doanh nghiệp và nêu rõ những
phạm vi phù hợp với pháp luật
trong một bức tranh toàn diện
nhất. Kế hoạch chiến lược còn
cho phép doanh nghiệp hiểu rõ
hơn những rào cản hoặc khoảng
cách tồn tại giữa vị trí hiện nay
của doanh nghiệp và vị trí mà
doanh nghiệp muốn đạt được,
với cách tiếp cận có phương
“BỘ PHẬN PHÁP LÝ ĐÓNG VAI
TRÒ QUAN TRỌNG GIÚP DOANH
NGHIỆP HOẠT ĐỘNG PHÙ HỢP VỚI
CHIẾN LƯỢC KINH DOANH”
pháp và thận trọng, để thực hiện
các bước đổi mới đối với toàn bộ
Bộ phận pháp lý.
Với những thách thức và nhu
cầu mỗi ngày, việc tạm dừng
và nghiên cứu về hướng đi của
doanh nghiệp có vẻ rất thử
thách, tuy nhiên lợi ích của việc
lập kế hoạch rất phổ biến bất
kể hình thức hay cách thức như
thế nào. Doanh nghiệp sẽ nhận
ra rằng quy trình này cũng quan
trọng không kém so với việc tạo
ra các hồ sơ của doanh nghiệp.
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 42
 LUAT VIET Nhìn ra thế giới
Những mục tiêu phù hợp với chiến
Kế hoạch sẽ gồm những nội dung gì? lược kinh doanh. “Mục tiêu” là một kết quả bao
quát nhưng thực tế sẽ hướng dẫn các bước
Ý tưởng tập hợp một tài liệu về kế hoạch chiến thực tế, nó phải đơn giản, dễ hiểu, dễ tham khảo cụ thể mà doanh nghiệp dự định thực hiện.
Nó sẽ không nêu chi tiết hành động cần được
lược có thể khiến doanh nghiệp cảm thấy choáng và thường xuyên nằm trên bàn làm việc, không bị
thực hiện, mà sẽ đưa ra tầm nhìn cho những gì
ngợp đối với những ưu tiên mà doanh nghiệp bỏ quên trong ngăn kéo. Ở mức cơ bản nhất, một
cần phải làm. Ví dụ: nếu doanh nghiệp có mục
đang hy vọng giải quyết. Nhưng một kế hoạch kế hoạch nên bao gồm:
tiêu “đề cao sự hiện diện của phụ nữ và những
không nhất thiết phải là một cuốn sách dày, trên người từ các nhóm ít được đại diện khác ở các
vị trí lãnh đạo cấp cao”, thì một mục tiêu phù
hợp cho bộ phận pháp lý có thể là “Phát triển
và đưa ra chiến lược đa dạng, công bằng và hòa
nhập (DE&I) của bộ phận”.
Cách lợi ích khác để tạo một kế hoạch chiến lược cho
phòng ban Mục đích mô tả các hành động sẽ được
thực hiện để đạt được mục tiêu. Doanh nghiệp
có thể quen thuộc với các mục tiêu “S.M.A.R.T”
Cung cấp cơ hội quan trọng để doanh nghiệp kết nối với các bộ phận có nghĩa là Tính cụ thể, Tính đo lường, Tính khả
kinh doanh khác về các ưu tiên của doanh nghiệp và các biện pháp mà bộ thi, Tính liên quan và Thời gian thực hiện. Áp
phận pháp lý có thể hỗ trợ doanh nghiệp tốt hơn. dụng phương pháp này khi xem xét các mục
tiêu của doanh nghiệp. Ví dụ: để thực hiện
Cho phép doanh nghiệp chủ động hơn và phối hợp với các nguồn lực
hạn chế.
Trang bị cho doanh nghiệp kiến thức cơ bản và lý giải các yêu cầu về
ngân sách.
Thúc đẩy sự gắn kết của phòng ban bằng cách xây dựng nhận thức về
mục đích cũng như trách nhiệm và quyền sở hữu dự án. Thiết lập lộ trình để thành công
Cho phép doanh nghiệp theo dõi và báo cáo tiến độ về động lực cũng Kế hoạch của bạn là tối ưu hóa hiệu quả về tầm
như giá trị và đóng góp của chức năng pháp lý nhìn và lộ trình cho những gì doanh nghiệp muốn
đạt được, nhưng đó không phải là kế hoạch được
Giúp duy trì sự tập trung và tránh sự sao nhãng bởi các dự án mới và các thể hiện trên thực tế. Chi tiết cụ thể về cách doanh
tiềm năng khác. nghiệp sẽ hoàn thành từng mục tiêu là những
Doanh nghiệp nên bắt đầu từ đâu
1. Hiểu được vị trí hiện tại của
doanh nghiệp.
2. Đảm bảo mối liên kết với công
việc kinh doanh bằng cách hiểu
các ưu tiên của doanh nghiệp.
3. Hiểu vai trò của Bộ phận pháp
lý và cách đạt được kỳ vọng của
doanh nghiệp chính là yếu tố tiên
quyết.
4. Ưu tiên dựa trên lợi tức đầu tư
(ROI) thu về cho doanh nghiệp.
43 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
mục đích trên, một mục tiêu hỗ trợ phù hợp có
thể là “Phát triển chương trình tư vấn từ bên
ngoài để tăng cường sự đại diện của phụ nữ và
những người thuộc các nhóm thiểu số làm việc
4
về các vấn đề của doanh nghiệp đến 25% vào
năm 2023.
Trách nhiệm giải trình mô tả ai sẽ chịu
trách nhiệm trong các bộ phận của doanh
nghiệp (hoặc trong một đơn vị kinh doanh) để
thực hiện từng mục tiêu.5
Các yêu cầu về tài chính hoặc nguồn
lực khác sẽ giúp hướng dẫn bạn trong quá
trình dự trù kinh phí. Quan trọng nhất là quá
trình lập kế hoạch
6 của doanh nghiệp sẽ diễn
ra trước quá trình dự trù kinh phí để doanh
nghiệp có thể được trang bị các nguồn lực và
công cụ cần thiết nhằm hoàn thành các ưu
tiên của mình.
thông tin rất có giá trị và chúng sẽ giúp doanh
nghiệp theo dõi, quản lý tốt những mục tiêu đó.
Liên hệ với chúng tôi để có những biểu mẫu theo
dõi các dự án hoặc kế hoạch của doanh nghiệp
một cách nhanh chóng và dễ dàng.
5. Những gì được đo lường, được
hoàn thành.
6. Xây dựng cam kết về trách
nhiệm.
7. Đừng để sự khẩn cấp vượt qua
sự quan trọng.
8. Kế hoạch cho sự thay đổi.
9. Truyền thông, truyền thông và
truyền thông.
10. Hoàn hảo là kẻ thù của những
điều tốt đẹp hiện tại.
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 44
 LUAT VIET Nhìn ra thế giới

Giới thiệu về giải pháp nội bộ của Dentons

Giải pháp Pháp lý Nội bộ của Dentons là một dịch vụ tư vấn pháp lý chiến lược và luật cho doanh

TRANH CHẤP
nghiệp. Chúng tôi tập hợp các Giám đốc Pháp chế đã từng làm việc tại các công ty và các luật sư nội
bộ cũng như các chuyên gia về hoạt động kinh doanh, công nghệ và pháp lý để thúc đẩy giá trị, hiệu
quả và nâng cao hiệu suất trong việc thực hiện chức năng pháp lý của khách hàng. Đội ngũ các luật sư
và chuyên gia của chúng tôi có kinh nghiệm trên tất cả các khía cạnh của việc quản lý bộ phận pháp lý,
từ lập kế hoạch chiến lược và tổ chức, thiết kế lại bộ phận pháp lý đến báo cáo số liệu và loại bỏ những
cản trở xoay quanh công nghệ pháp lý.

Tác giả

JOANNE
WAKEFORD
Trưởng Bộ phận Chăm sóc Khách
và KINH NGHIỆM
hàng, Dentons’ In-House Solutions
joanne.wakeford@dentons.com

45 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 46

 LUAT VIET
Nhìn ra thế giới
Thu hồi nợ
từ hợp đồng
thương mại
Vi phạm hợp đồng thương mại là một hiện tượng khá phổ biến và ảnh hưởng không nhỏ
đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, tạo ra gánh nặng đe dọa sự lành mạnh và an
toàn về tài chính của bên bị vi phạm nếu những “khoản nợ” phát sinh từ đó không được
thu hồi. Vậy, đâu là phương án “đòi nợ” tối ưu nhất cho doanh nghiệp?
X
uất phát từ kinh nghiệm
thực tiễn, sau đây chúng
tôi xin phân tích một số
khía cạnh liên quan đến thu
hồi các “khoản nợ” phát sinh từ
hợp đồng thương mại, qua đó
hy vọng các luật sư nội bộ có
thể tham khảo và áp dụng vào
doanh nghiệp của minh theo
từng hoàn cảnh vụ việc cụ thể.
Về bản chất, hợp đồng thương
mại mà các bên xác lập là hợp
đồng song vụ, về cơ bản một
bên có nghĩa vụ cung cấp hàng
hóa, dịch vụ, bên còn lại có
nghĩa vụ thanh toán theo thỏa
thuận. Khi một hoặc hai bên
vi phạm nghĩa vụ của mình và
không khắc phục được thì phát
sinh “khoản nợ” phải thu hồi.
“Khoản nợ” phát sinh do vi phạm
hợp đồng thương mại có thể
bao gồm một hoặc tất cả các
khoản sau:
47 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
1. Khoản nợ chính: phát sinh do bên vi phạm không thực
hiện đúng và đầy đủ các nghĩa vụ đã cam kết trong hợp
đồng thương mại.
2. Khoản phạt vi phạm: phát sinh khi các bên có thỏa
thuận về việc một bên phải chịu phạt do vi phạm một
nghĩa vụ bất kỳ theo hợp đồng 1.
3. Khoản bồi thường thiệt hại: bao gồm
(i) giá trị tổn thất thực tế, trực tiếp mà bên bị vi phạm phải chịu
do hành vi vi phạm và
(ii) khoản lợi trực tiếp mà bên bị vi phạm đáng lẽ được hưởng
nếu không có hành vi vi phạm 2.
4. Khoản tiền đặt cọc và tiền phạt có liên quan.
Thực tiễn cho thấy, một số
doanh nghiệp sẽ cố gắng “đòi
nợ” thông qua luật sư nội bộ, kế
toán, v.v theo những cách thức
thông thường (như gửi email,
thư nhắc nợ, v.v) tuy nhiên, hiệu
quả không cao.
Dương Hoàng Thảo
Vậy, đâu mới là phương án “đòi
nợ” tối ưu nhất dành cho doanh
nghiệp? Trong phạm vi của bài
viết này, chúng tôi sẽ đề cập đến
năm loại biện pháp phổ biến,
được biến đến và dùng để thu
hồi nợ.
1. Đàm phán, thương lượng: tài có tính chung thẩm nhưng phí trọng tài thường
rất cao và cũng có thể bị khiếu nại, hủy tại tòa án vì vi
Là việc các bên có tranh chấp tự thỏa thuận với phạm thủ tục tố tụng. Tuy nhiên, trường hợp bị hủy
nhau về cách thức giải quyết các “khoản nợ” 3
không nhiều.
. Chiến lược đàm phán là yếu tố quyết định sự
thành công của các bên. Để đàm phán thành
công, các bên cần có nhượng bộ và trong Sau khi có bản án hoặc quyết định của Tòa hay
chừng mực nào đó, chấp nhận 1 phần thiệt hại phán quyết Trọng tài thương mại thì “doanh
về mình. Về nguyên tắc, các bên phải thực hiện nghiệp có nợ phải đòi” chỉ yên tâm khi khoản
đúng nghĩa vụ, trách nhiệm của mình theo kết tiền cần thu hồi đã về đến “túi”, vì phán quyết
quả đàm phán. Trọng tài có thể bị hủy và bản án hoặc quyết
định của Tòa có thể bị hủy, sửa 5.
2. Hòa giải thương mại: Mặt khác, việc tổ chức thi hành phán quyết
Trọng tài hay bản án hoặc quyết định của Tòa
Là thủ tục giải quyết tranh chấp mới, được quy rất phức tạp 6, tồn tại nhiều khó khăn gây trở
định cụ thể tại Nghị định số 22/2017/NĐ-CP của
ngại cho tiến độ, kết quả thi hành án như:
Chính phủ về hòa giải thương mại. Các bên sẽ
tiến hành hòa giải thông qua một bên thứ ba “Bên nợ” cố tình cung cấp thông tin sai
trung lập (như Trung tâm Hòa giải Việt Nam lệch gây bất lợi cho công tác xác minh, kê biên tài
thuộc VIAC). Kết quả hòa giải có thể được công
sản.
nhận bởi Tòa án theo thủ tục công nhận kết
quả hòa giải thành ngoài tòa án 4. “Bên nợ” chống đối, không giao tài sản thi
hành án.
3. Khởi kiện để thu hồi nợ theo quy trình
tố tụng: “Bên nợ” có liên quan đến tín dụng ngân
Sau khi xảy ra hành vi vi phạm hợp đồng
hàng mất khả năng thanh toán các khoản tiền
vay, cố tình thay đổi hiện trạng tài sản thế chấp,
thương mại, nếu các bên không thể thống
cản trở việc xác minh điều kiện thi hành án, định
nhất với nhau về trách nhiệm và nghĩa vụ của
giá tài sản, bán đấu giá tài sản.
mỗi bên thì khi đó, sự can thiệp từ cơ quan tài
phán là điều mà doanh nghiệp cần nghĩ tới. “Bên nợ” cố tình khiếu nại, tố cáo gây cản
trở việc tổ chức thi hành án.
(i) Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có
thẩm quyền “Bên nợ” thực tế không có tài sản để thi
Đây là phương án truyền thống thường được các hành, đã mượn địa chỉ thành lập công ty sau đó
doanh nghiệp lựa chọn. Dù vẫn có những hạn chế bỏ địa chỉ kinh doanh… gây khó khăn cho quá
nhất định về trình tự, thủ tục, thời gian xét xử… trình thi hành án.
nhưng bản án và quyết định của Tòa án có hiệu
lực bắt buộc các bên phải thực thi.
Do đó, nếu thuộc trường hợp phải đưa tranh
chấp ra Tòa án hoặc Trọng tài thương mại,
(ii) Khởi kiện tại Trọng tài thương mại theo
“doanh nghiệp có nợ phải đòi” nên tìm đến
thỏa thuận giữa các bên
một đơn vị cung cấp dịch vụ pháp lý có uy tín
Biện pháp này có ưu điểm lớn vì thời gian giải để được tư vấn chiến lược thu hồi nợ hiệu quả,
quyết nhanh, thủ tục ít phức tạp hơn giải quyết tại tránh được các rủi ro của việc thi hành án trên
Tòa, thông tin được bảo mật và phán quyết Trọng thực tế.
1
Luật thương mại 2005 - Điều 301
Điều 301. Phạt vi phạm
Mức phạt đối với vi phạm nghĩa vụ hợp đồng hoặc tổng mức phạt đối với nhiều vi phạm do các bên thoả thuận trong hợp đồng, nhưng không quá 8%
giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm, trừ trường hợp quy định tại Điều 266 của Luật này.
2
Luật thương mại 2005 - Điều 302
Điều 302. Bồi thường thiệt hại
1. Bồi thường thiệt hại là việc bên vi phạm bồi thường những tổn thất do hành vi vi phạm hợp đồng gây ra cho bên bị vi phạm.
2. Giá trị bồi thường thiệt hại bao gồm giá trị tổn thất thực tế, trực tiếp mà bên bị vi phạm phải chịu do bên vi phạm gây ra và khoản lợi trực tiếp mà
bên bị vi phạm đáng lẽ được hưởng nếu không có hành vi vi phạm.
3
Bộ luật Dân sự 2015 - Điều 3
Điều 3. Các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự
2. Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận. Mọi cam kết,
thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với các bên và phải được chủ thể khác tôn trọng.
4
Nghị định số 22/2017/NĐ-CP ngày 24 tháng 2 năm 2017 về Hòa giải thương mại
Điều 16. Công nhận kết quả hòa giải thành
Văn bản về kết quả hòa giải thành được xem xét công nhận theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 48
 LUAT VIET Tranh chấp và kinh nghiệm

4. Các biện pháp khác:
- Tố giác bên không thanh toán khoản nợ
Trong một số vụ việc nhất định, bên đòi nợ có
thể cân nhắc đến phương án tố cáo hành vi vi
phạm của đối tác nếu hành vi đó có dấu hiệu
của tội phạm. Đây không phải là biện pháp có
tính khả thi cao nhưng cũng là một cách gây áp
lực cho bên vi phạm hợp đồng.
- Thu hồi nợ thông qua việc mua bán nợ
Đối với doanh nghiệp, bán khoản nợ phải thu
đồng nghĩa với việc bán tài sản nên quyết định
này cần căn cứ vào Điều lệ, Quy chế nội bộ, Luật
doanh nghiệp… để xác định thẩm quyền. Đây
cũng là một biện pháp thu hồi nợ phức tạp,
chúng tôi khuyến nghị doanh nghiệp nên hợp
tác với một đơn vị cung cấp dịch vụ pháp lý có
uy tín để được tư vấn thực hiện.
- Yêu cầu mở thủ tục phá sản
Là yêu cầu Tòa án mở thủ tục phá sản đối với
bên nợ để có cơ sở xác định bên nợ đang mất
khả năng thanh toán, qua đó tạo sự ưu tiên
trong việc thu hồi khoản nợ. Biện pháp này
chỉ được thực hiện được khi chứng minh, bên
nợ không còn có khả năng thanh toán được
nợ. Thường nên thực hiện ở giai đoạn thi hành
án, khi cơ quan thi hành án thông báo bên nợ
không còn có khả năng trả nợ. Biện pháp này
nhằm gây sức ép trả nợ cho người điều hành
doanh nghiệp và cổ đông, người góp vốn của
doanh nghiệp đó.
Hiểu về khả năng tài chính và thiện chí trả
nợ của đối tác là yếu tố quan trọng giúp
doanh nghiệp xác định biện pháp thu hồi
nợ phù hợp. Để quá trình thu hồi nợ ít
gặp trở ngại và bảo toàn được tối đa giá
trị của “khoản nợ” cần thu về, chúng tôi
khuyến nghị quý doanh nghiệp:
Hãy tìm hiểu quá trình hoạt
động, hiệu quả kinh doanh cũng như khả
năng tài chính của đối tác trước khi giao kết
hợp đồng thương mại.
Hãy quản lý tốt hồ sơ, tài liệu liên
quan đến quá trình đàm phán, ký kết, thực
hiện hợp đồng thương mại, các hồ sơ thanh
toán (hóa đơn, thư đề nghị thanh toán, biên
bản, thỏa thuận xác nhận công nợ…).
Hãy hợp tác với một đơn vị cung
cấp dịch vụ pháp lý uy tín để được tư vấn
về các biện pháp thu hồi nợ ngay từ khi
phát sinh khoản nợ, qua đó có sự chuẩn bị
kỹ lưỡng về hồ sơ pháp lý nhằm thu hồi nợ
nhanh chóng, đạt được kết quả thực tế.
Hy vọng các thông tin chia sẻ của chúng
tôi sẽ giúp doanh nghiệp tháo gỡ được
phần nào các vướng mắc, khó khăn liên
quan đến hoạt động thu hồi các khoản nợ
do vi phạm hợp đồng thương mại, từ đó
có chiến lược thu hồi nợ hiệu quả.

5
Luật Trọng tài thương mại 2010
Chương XI. Hủy phán quyết Trọng tài.
Bộ luật Tố tụng dân sự 2015
Điều 309. Sửa bản án sơ thẩm
Điều 310. Hủy bản án sơ thẩm, hủy một phần bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án theo thủ tục sơ
thẩm

6
Quyết định số 273/QĐ-TCTHADS ngày 22/02/2017 của Tổng cục Thi hành án dân sự về Quy trình Tổ chức thi hành án trong nội bộ cơ quan Thi
hành án dân sự

Tác giả

DƯƠNG
SỞ HỮU
TRÍ TUỆ
HOÀNG THẢO
Luật sư cộng sự cao cấp,
Dentons Luật Việt
Email: thao.duong@dentons.com

49 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 54

50
 LUAT VIET
Sở hữu trí tuệ
Luật sư nội bộ
bảo vệ quyền
sở hữu trí tuệ
của doanh
nghiệp
Trần Nguyệt Minh
Một doanh nghiệp dù trong lĩnh vực sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ thì cũng đã và đang
tạo ra, cũng như sử dụng rất nhiều các đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ. Các đối tượng
của quyền sở hữu trí tuệ của các doanh nghiệp tồn tại dưới nhiều hình thức cần được bảo
vệ, quan tâm bởi đội ngũ luật sư nội bộ.
C
ó thể kể đến như một giải pháp kỹ thuật
trong hoạt động sản xuất của doanh nghiệp
có thể được bảo hộ dưới hình thức sáng chế
hay giải pháp hữu ích. Một kiểu dáng, mẫu mã
của từng sản phẩm cụ thể mà doanh nghiệp sản
xuất có thể được bảo hộ dưới hình thức kiểu dáng
công nghiệp. Tên doanh nghiệp được sử dụng
rộng rãi trong hoạt động sản xuất, kinh doanh cho
các sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp có thể
được bảo hộ dưới hình thức tên thương mại. Danh
sách khách hàng, các chiến lược bán hàng, các
các thông tin thu được từ hoạt động tài chính mà
doanh nghiệp muốn bảo mật có thể được bảo hộ
dưới hình thức bí mật kinh doanh. Đặc biệt thông
dụng là các nhãn hiệu được thể hiện dưới các hình
thức như logo, các dấu hiệu chữ, các dấu hiệu hình
51 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
dùng để gắn lên các sản phẩm
hay sử dụng dịch vụ mà doanh
nghiệp đã, đang và sẽ sản xuất
hoặc kinh doanh. Hay các phần
mềm, các thiết kế sẽ được bảo
hộ dưới hình thức quyền tác giả.
Như vậy, vấn đề cơ bản là chúng
ta cần nhận diện được các đối
tượng của quyền sở hữu trí tuệ
để có các cách thức và biện
pháp bảo hộ, khai thác phù hợp.
Theo đó, doanh nghiệp cần xem
xét một cách có hệ thống về các
đối tượng sẽ được bảo hộ quyền
sở hữu trí tuệ theo quy định của
pháp luật Việt Nam, các biện
pháp cần thiết để bảo hộ cũng
như cách thức quản lý, khai thác
và thực thi các quyền sở hữu trí
tuệ. Trên cơ sở đó để tìm ra cách
thức tốt nhất để sử dụng hệ
thống sở hữu trí tuệ một cách
có hiệu quả nhằm phục vụ cho
việc phát triển sản xuất và kinh
doanh của doanh nghiệp.
Với tư cách là luật sư nội bộ của
doanh nghiệp – chuyên tư vấn,
đánh giá các vấn đề pháp lý
cho hoạt động sản xuất và kinh
doanh của doanh nghiệp, bạn
cần lưu ý các vấn đề pháp lý có
liên quan đến việc bảo vệ và khai
thác các tài sản là đối tượng của
quyền sở hữu trí tuệ của doanh
nghiệp.
Một trong những nguyên tắc
khi xác lập quyền sở hữu trí tuệ
đó là nguyên tắc nộp đơn đầu
tiên. Vì vậy, khi có bất kỳ một đối
tượng sở hữu trí tuệ nào được
tạo ra như sáng chế, kiểu dáng
công nghiệp hay nhãn hiệu, cần
phải tiến hành các thủ tục để
nộp đơn các đối tượng này càng
sớm càng tốt để đảm bảo được
quyền ưu tiên về ngày nộp đơn
sớm nhất. Ngoài ra, đối với các
doanh nghiệp sản xuất các sản
phẩm hay tạo ra quy trình dưới
dạng các giải pháp kỹ thuật hay
sản xuất các sản phẩm có chú
trọng đến việc thiết kế mẫu mã,
hình thức của sản phẩm, cần
phải tính đến việc nộp đơn đăng
ký sáng chế hoặc giải pháp hữu
ích hoặc kiểu dáng công nghiệp
sau khi hoàn thiện việc nghiên
cứu. Việc bảo hộ quyền sở hữu
trí tuệ các đối tượng mang tính
kỹ thuật này đòi hỏi về tính mới.
Theo đó, các sản phẩm, quy
trình hay mẫu mã của sản phẩm
không được xuất hiện trên thị
trường hay trưng bày tại một
cuộc triển lãm hay quảng cáo
dưới bất kỳ một hình thức nào
trước thời điểm nộp đơn đăng
ký xác lập quyền. Đây là một
lưu ý hết sức quan trọng đối với
việc đăng ký xác lập quyền đối
với sáng chế và kiểu dáng công
nghiệp.
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 52
 LUAT VIET Sở hữu trí tuệ
Còn đối với nhãn hiệu, mặc dù không đặt
ra yêu cầu về tính mới nhưng việc nộp đơn
nhãn hiệu càng sớm càng tốt ngay khi tạo ra
và sử dụng nhãn hiệu sẽ đảm bảo được ngày
nộp đơn sớm nhất đối với nhãn hiệu đó. Cần
lưu ý, việc đăng ký sớm này sẽ giúp doanh
nghiệp tránh các nguy cơ về việc từ chối
đăng ký nhãn hiệu do có ngày nộp muộn
hơn và các tranh chấp có thể phát sinh.
Việc đăng ký xác lập quyền sở hữu trí tuệ
có ý nghĩa về mặt pháp lý và thực tiễn. Khi
quyền sở hữu trí tuệ được xác lập dưới hình
thức cấp Bằng độc quyền sáng chế hay Bằng
độc quyền kiểu dáng công nghiệp hay Giấy
chứng nhận đăng ký nhãn hiệu thì bằng các
văn bản đó Nhà nước đã công nhận quyền
sở hữu của tổ chức hoặc cá nhân đối với các
đối tượng đó, vì vậy, các quyền đó đã được
pháp luật bảo vệ. Theo đó, chủ sở hữu quyền
sở hữu trí tuệ có quyền sử dụng, cho phép
người khác sử dụng, ngăn cấm người khác
sử dụng cũng như yêu cầu các cơ quan Nhà
nước có thẩm quyền xử lý các tổ chức, cá
nhân xâm phạm quyền được bảo hộ của
mình.
Như vậy, với việc đăng ký bảo hộ quyền sở
hữu trí tuệ tại cơ quan Nhà nước, giá trị của
các giải pháp kỹ thuật hay nhãn hiệu của
doanh nghiệp sẽ được gia tăng, tạo uy tín,
danh tiếng cho doanh nghiệp. Đây là một
bằng chứng pháp lý quan trọng trong việc xử
lý các tranh chấp phát sinh, đồng thời đó là
một trong những tiền đề cho việc sản xuất,
quảng bá sản phẩm cũng như trong việc tìm
kiếm các cơ hội khai thác các quyền này dưới
53 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
hình thức chuyển nhượng, chuyển quyền sử
dụng (li xăng), nhượng quyền thương mại
(franchising) hay góp vốn đầu tư…
Đối với doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là
các doanh nghiệp sản xuất, ứng dụng khoa
học kỹ thuật trong việc tạo ra, sản xuất các
sản phẩm mới, cần lưu ý đến các điều khoản
trong hợp đồng lao động về việc tạo ra các
đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ trong quá
trình lao động. Theo đó, những gì người lao
động tạo ra trong quá trình lao động theo
hợp đồng lao động đều thuộc quyền sở hữu
của doanh nghiệp – là người sử dụng lao
động. Doanh nghiệp sẽ có quyền sở hữu, sử
dụng và định đoạt các đối tượng được tạo ra
đó và sẽ có quyền nộp đơn đăng ký quyền
sở hữu trí tuệ nếu các đối tượng đó đáp ứng
các điều kiện bảo hộ của pháp luật về sở hữu
công nghiệp. Đây là một thỏa thuận quan
trọng giữa người lao động và doanh nghiệp
đối với những gì được tạo ra trong quá trình
lao động liên quan đến việc xác lập quyền sở
hữu trí tuệ đối với các đối tượng được tạo ra
đó.
Một trong những nguyên tắc của quyền sở
hữu trí tuệ đó là quyền sở hữu trí tuệ được
bảo hộ theo lãnh thổ. Theo đó, nếu doanh
nghiệp có dự định mở rộng kinh doanh hay
xuất khẩu sản phẩm sang các quốc gia khác,
luật sư nội bộ cần tư vấn cho doanh nghiệp
việc đăng ký các quyền sở hữu trí tuệ của
doanh nghiệp tại quốc gia mà doanh nghiệp
có dự định đầu tư sản xuất kinh doanh. Việc
đăng ký đó có thể thực hiện dưới hình thức
đăng ký trực tiếp vào từng quốc gia cụ thể
hoặc theo hệ thống đăng ký quốc tế do cơ
quan sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) quản lý.
Tóm lại, luật sư nội bộ của doanh nghiệp cần
giúp doanh nghiệp nhận thức đúng giá trị
của quyền sở hữu trí tuệ đối với hoạt động
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chỉ
khi quyền sở hữu trí tuệ được bảo hộ về mặt
pháp lý nó mới có thể thực sự trở thành
một tài sản kinh doanh có giá trị của doanh
nghiệp.
Tác giả
TRẦN
NGUYỆT MINH
Luật sư cộng sự cao cấp,
Dentons Luật Việt
Email: minh.tran@dentons.com
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 54
 LUAT VIET

Xu hướng và công nghệ

Luật sư nội bộ
và AI
Lê Hồng Phúc

Mặc dù tương lai của một số ngành trong đó luật sư nội bộ có vẻ không chắc chắn
do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), nhưng bằng cách tập trung vào cách AI
có thể mang lại lợi ích, luật sư nội bộ vẫn có thể phát triển bằng cách “cưỡi sóng”
thay vì “chống lại” hoặc “đứng ngoài cuộc”. Các luật sư hoạt động trong lĩnh vực
thương mại, kinh doanh và đầu tư đã và đang sẵn sàng cho điều đó.

XU HƯỚNG và V
ới sự phát triển như vũ báo của trí tuệ
nhân tạo trong mấy năm gần đây, đặc
biệt là sau khi ChatGPT đã tạo ra một
cơ sốt trên toàn thế giới và giới luật sư Việt
ý, thì công nghệ mới này có thể sẽ dẫn đến
một kỷ nguyên mới và là một công cụ hiệu
quả giúp các luật sư nội bộ tác nghiệp một
cách tinh vi, toàn diện và tích hợp được nhiều

CÔNG NGHỆ
Nam không phải là ngoại lệ. Toàn bộ ngành
dịch vụ pháp lý đang chứng kiến sự thay đổi
cho phép các bộ phận pháp lý nội bộ phát
triển, khi các công ty đều phải quản lý khối
lượng công việc lớn hơn trong nội bộ và chỉ
cân nhắc thuê cố vấn pháp lý bên ngoài giải
quyết một số vấn đề chuyên sâu hoặc nhạy
cảm nhằm cắt giảm chi phí, cạnh tranh và
tồn tại. Nếu luật sư nội bộ chọn áp dụng và
triển khai AI một cách chiến lược và có chủ
giá trị gia tăng mà nếu tác nghiệp theo cách
truyền thống, luật sư nội bộ không thể có
được lợi thế cạnh tranh này.
Ứng dụng AI như thế nào?
Để áp dụng công nghệ AI vào thực tiễn công
ty, các luật sư nội bộ cần hai thành phần
quan trọng: dữ liệu và thuật toán hoặc phần
mềm để xử lý dữ liệu. Tiếp theo, các thuật

55 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS Số 1/2023 - IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 56

 LUAT VIET Xu hướng và công nghệ
toán AI được sử dụng trong
đánh giá hợp đồng, dùng để
phân tích thông tin thành các
điều khoản, phần và từ khóa.
Sau đó, danh mục này được
luật sư nội bộ xem xét thủ công.
Ngoài hợp đồng, thanh toán và
tranh tụng, trí tuệ nhân tạo còn
có các ứng dụng quan trọng
trong lĩnh vực luật việc làm và
luật sở hữu trí tuệ.
Các công ty luật quốc tế đã dẫn
đầu việc áp dụng công nghệ AI,
ví dụ: phân tích và tra cứu pháp
lý, rà soát, soạn thảo các loại hợp
đồng, kiểm soát việc tuân thủ,
trợ giúp tranh tụng, và các công
cụ khám phá điện tử, một trong
các ứng dụng của AI trong lĩnh
vực cung cấp dịch vụ pháp lý.
57 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
“ BỘ PHẬN PHÁP LÝ NỘI BỘ SẼ PHẢI
BẮT ĐẦU TẬN DỤNG AI ĐỂ HIỂU VÀ
PHÂN TÍCH ĐƯỢC KHỐI LƯỢNG DỮ
LIỆU LỚN THU THẬP ĐƯỢC”
Tuy nhiên, một số ý kiến cho
rằng việc áp dụng AI trong điều
tra điện tử và các lĩnh vực khác
đã gặp phải những thách thức,
ngay cả đối với các công ty luật,
vì một số lý do. Nhà tiên phong
về khám phá điện tử - Luật sư và
cũng là giáo sư về khoa học máy
tính Maura Grossman, nói rằng
“không phải tất cả các sản phẩm
khám phá điện tử tuyên bố sử
dụng máy học đều hiệu quả
như nhau và một số khách hàng
đã cảm thấy khó chịu vì những
trải nghiệm tồi tệ.” Grossman
cũng chỉ ra rằng người dùng là
một phần lý do tại sao một số
công nghệ AI không phát huy
hết tiềm năng của chúng. Luật
sư Grossman này nói: “Các luật
sư thường bảo thủ về bản chất.”
“Họ không muốn trở thành con
chuột bạch đầu tiên thử nghiệm
một công nghệ mới.”
Thomas Trujillo, cựu luật sư
trưởng Bank of America, “Mọi
người đang chờ tòa án áp dụng
Công ty cũng báo cáo rằng 80%
dữ liệu được lưu trữ, bảo vệ và “VIỆC SỬ DỤNG
quản lý bởi các doanh nghiệp.
Theo Legaltech News, “Khối TRÍ TUỆ NHÂN
lượng dữ liệu khổng lồ có thể
gây quá tải và tốn kém cho các
TẠO TRONG
công ty khi nhận được yêu cầu LĨNH VỰC LUẬT
khám phá và tiến hành điều
tra nội bộ.” Với sự gia tăng dữ CŨNG ĐẶT RA
liệu này, không khó để tưởng NHIỀU CÂU
tượng rằng các bộ phận pháp
lý nội bộ sẽ phải bắt đầu tận HỎI VỀ TRÁCH
dụng AI trong nội bộ để hiểu
và phân tích được lượng dữ liệu
NHIỆM VÀ ĐẠO
ngày càng tăng mà các bộ phận ĐỨC, ĐẶC BIỆT
thu thập được. Tuy nhiên, Mike
Haven, luật sư trưởng Gap Inc. LÀ TRONG
rất hào hứng với khả năng của CÁC QUYẾT
các công cụ khám phá điện tử
AI. “Các công cụ khám phá điện ĐỊNH VẤN ĐỀ
tử rất thú vị và ngày càng tiên
tiến. Tôi chắc chắn rằng chúng
PHÁP LÝ
ta sẽ thấy các bộ phận nội bộ QUAN TRỌNG”
tận dụng chúng nhiều hơn
trong tương lai gần,” Haven nói.
AI và máy học như một tiêu
chuẩn mới. Nhiều luật sư không
muốn chấp nhận nó sớm và sợ
làm sai. Họ đang chờ hướng dẫn
từ ý kiến của tòa án để quản
lý rủi ro và để hiểu rõ hơn về
những quy tắc mà tòa án có thể
yêu cầu đối với việc sử dụng các
công cụ này, chẳng hạn như
những gì phù hợp để chia sẻ với
bên kia.”
Tuy nhiên, các bộ phận pháp lý
nội bộ có thể sớm bị buộc phải
áp dụng công nghệ. Ví dụ điển
hình là lĩnh vực khám phá điện
tử AI. Vào năm 2012, Computer
Science Corporation đã báo cáo
rằng đến năm 2020, sẽ có sự
gia tăng 4.300 phần trăm trong
“việc tạo dữ liệu hàng năm”.
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 58
 LUAT VIET Xu hướng và công nghệ

Mối quan hệ và xu hướng phát triển
giữa AI và luật sư nội bộ
Mối quan hệ giữa con người - các luật sư trong các
công ty luật nói chung và luật sư nội bộ nói riêng
và trí tuệ nhân tạo - công nghệ là một chủ đề
đang được quan tâm trong ngành luật và AI hiện
nay. Một số công ty luật quốc tế đã và đang tiên
phong trong việc xây dựng và phát triển các ứng
Một số ứng dụng của AI trong lĩnh vực luật áp dụng cho cả
công ty luật và luật sư nội bộ bao gồm:
a. Tư vấn pháp lý: các chatbot và
công nghệ trả lời tự động có thể giúp
các khách hàng tìm kiếm thông tin
pháp lý cần thiết hoặc giải đáp các
câu hỏi liên quan đến pháp lý.
b. Dự báo pháp lý: sử dụng dữ liệu
lịch sử và thuật toán dự báo, công
nghệ AI có thể giúp dự đoán các
quyết định pháp lý tiềm năng hoặc
dụng của AI trong các công việc hành nghề luật
sư. AI cũng đang được sử dụng để giúp các luật sư
nội bộ làm việc năng suất và hiệu quả hơn, tăng
cường độ chính xác và giảm thiểu thời gian trong
quá trình tác nghiệp luật sư và xử lý hồ sơ.
cung cấp các phân tích về xu hướng
và trào lưu pháp lý hiện đại. Cùng với
sự phát triển của AI, các công ty luật
đang tìm cách để tích hợp công nghệ
này vào hoạt động của mình. Điều
này đã dẫn đến sự phát triển của lĩnh
vực luật sư nội bộ, với mục đích giúp
các công ty sử dụng công nghệ AI để
giải quyết các vấn đề pháp lý và tối
ưu hóa quy trình pháp lý của luật sư
nội bộ.
Tuy nhiên, việc sử dụng trí tuệ
nhân tạo trong lĩnh vực luật
cũng đặt ra nhiều câu hỏi về
trách nhiệm và đạo đức, đặc biệt
là trong việc quyết định vấn đề
pháp lý quan trọng. Do đó, luật
sư nội bộ cần phải hiểu rõ giới
hạn của AI và đảm bảo rằng các
giải pháp AI được sử dụng đúng
cách và tuân thủ các quy định
pháp luật. Ranh giới này đôi khi
không rõ ràng và cần được tiếp
tục hoàn thiện.
Ngoài ra, luật sư nội bộ cũng
cần phải được đào tạo và nắm
vững kiến thức về AI để có thể
tận dụng các công nghệ mới
nhất trong lĩnh vực mà mình tác
nghiệp. Việc áp dụng AI trong
công việc của luật sư nội bộ có
thể mang lại nhiều lợi ích. Tuy
nhiên, mặc dù AI đang phát
triển mạnh mẽ, việc thay thế
hoàn toàn cho các luật sư nội
bộ bằng AI là khó khăn. Trong
khi AI có thể thực hiện một số
tác nghiệp nhất định một cách
hiệu quả, các tác nghiệp phức
tạp hơn và yêu cầu sự hiểu biết
về vấn đề pháp lý vẫn cần sự can
thiệp và rà soát của luật sư nội
bộ.
Vì vậy, một xu hướng phát triển
tiêu biểu là sự kết hợp và tối ưu
hoá giữa luật sư nội bộ và AI.
Các công ty luật và tổ chức luật
sư nội bộ sử dụng AI để tăng
cường khả năng làm việc của
luật sư, giúp họ tiết kiệm thời
gian và nỗ lực để tập trung vào
những nhiệm vụ phức tạp và
đòi hỏi sự sáng tạo của luật sư.
Ngoài ra, sự phát triển của AI
cũng đang thúc đẩy sự thay đổi
trong ngành luật. Các luật sư
phải trang bị thêm kiến thức về
công nghệ và AI để đáp ứng với
nhu cầu của thị trường.
Tuy nhiên, tiềm năng tăng
cường tự động hóa cũng là cơ
hội để các phòng ban pháp lý
nội bộ đóng vai trò quan trọng
hơn trong việc quản lý khía cạnh
kinh doanh của hoạt động pháp
lý. Về mặt quản trị, phòng ban
pháp lý nội bộ cũng là một bộ
phận kinh doanh trong tổ chức
và cũng chịu điều chỉnh bởi các
quy luật kinh doanh và kiểm
soát chi phí như chính tổ chức
đó mà không tách rời nhau.
Alan Bryan, luật sư trưởng của
Walmart Stores, Inc. nói: “AI và
công nghệ sẽ giúp chúng tôi
đảm bảo ngân sách, điều này
rất quan trọng đối với hoạt động
kinh doanh tổng thể. Với cái
nhìn sâu sắc hơn và khả năng dự
đoán tốt hơn về chi tiêu và kết
quả, chúng tôi sẽ có thể tư vấn
cho khách hàng doanh nghiệp
của mình tốt hơn.”

Đây cũng là cơ hội để các luật sư nội bộ đặt một số câu hỏi
quan trọng, cụ thể như:

a. Chúng ta nên thêm giá trị gì d. Những trường hợp và dự án nào

bây giờ?
b. Làm thế nào chúng ta có thể đạt
được hiệu suất, hiệu quả và độ chính
xác mới với AI và các công nghệ mới?
c. Việc cung cấp các dịch vụ pháp lý
mới sẽ như thế nào?
chúng ta vẫn cần sử dụng luật sư bên
ngoài?
e. Chúng ta có thể làm gì bây giờ
để giúp các đối tác kinh doanh của
chúng ta phát triển?

Những câu hỏi này có thể khó trả lời, nhưng làm
như vậy sẽ là một bài học quý giá để tránh tính Tác giả
tự mãn. Tại Việt Nam, để thúc đẩy nghề luật sư
nội bộ phát triển, chúng ta cũng nên học tập mô LÊ
hình hoạt động của các nước phát triển để sửa đổi
bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật HỒNG PHÚC
và tạo hành lang pháp lý rõ ràng minh bạch cho Luật sư cao cấp,
luật sư nội bộ phát triển cùng với nghề luật sư nói Dentons Luật Việt
chung phát triển cùng kinh tế đất nước. Email: phuc.le@dentons.com

59 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 60

 LUAT VIET
Thông tin pháp luật
Đã đến lúc nới
lỏng quy định
cấp giấy phép
lao động
H
iện nay quy định về giấy
phép lao động bao gồm
trong Bộ luật Lao động
2019 và các văn bản hướng
dẫn thi hành, cụ thể là Nghị
Định số 152/2020/NĐ-CP ngày
30/12/2020 quy định về người
lao động nước ngoài làm việc tại
Việt Nam (“Nghị Định 152/2020/
NĐ-CP”).
THÔNG TIN
Qua hơn một năm áp dụng,
Nghị Định 152/2020/NĐ-CP đã
bộc lộ nhiều bất cập trên thực
tiễn như yêu cầu chứng minh
kinh nghiệm làm việc ở nước
ngoài trước khi đến Việt Nam
trong khi người lao động chưa
PHÁP LUẬT
từng làm việc tại bất kỳ quốc
gia khác, hoặc việc gia hạn giấy
phép tốn nhiều thời gian hơn so
với quy định, có trường hợp kéo
dài lên đến 06 tháng do phải bổ
sung hồ sơ... Khi sự dịch chuyển
vì nhu cầu lao động ngày càng
lớn, các quy định này vô hình
chung trở thành rào cản cho lao
62 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS
Vũ Thu Huyền
động nước ngoài, khiến cơ hội
làm việc tại Việt Nam của họ dần
bị bó hẹp.
Bất cập về về việc kéo dài thời
gian gia hạn, thủ tục áp dụng
“máy móc” khiến doanh nghiệp
không kịp có nguồn lực chất
lượng cao cho hoạt động sản
xuất, kinh doanh, ảnh hưởng
nghiêm trọng đến sự phát triển
kinh tế. Việc cấp bách mang tính
trường kỳ là xem xét lại các quy
định còn chồng chéo, đơn giản
các thủ tục cấp phép đối với các
đối tượng ưu tiên như chuyên
gia, nhà quản lý để đáp ứng
kịp thời nhu cầu hoạt động của
doanh nghiệp.
Việc sửa đổi theo hướng nới lỏng
Tác giả
thủ tục cấp giấy phép lao động
trong thời gian tới hứa hẹn là tín
hiệu vui đối với doanh nghiệp và VŨ THU HUYỀN
góp phần thể hiện tư tưởng đổi Luật sư cộng sự,
mới của nhà làm luật tương ứng Dentons Luật Việt
với sự phát triển của nền kinh tế. Email: huyen.vu@dentons.com
Số 1/2023 - IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 63
 LUAT VIET Thông tin pháp luật

3. Doanh nghiệp A là: A và B

Giao dịch liên kết

• Cổ đông lớn nhất về vốn góp của
doanh nghiệp B; và
• Trực tiếp hoặc gián tiếp sở hữu ít nhất 10%
tổng số cổ phần của doanh nghiệp B

và thuế 4. Doanh nghiệp A cho vay hoặc bảo lãnh cho

doanh nghiệp B, thỏa mãn hai điều kiện:
• khoản vốn vay ít nhất bằng 25% vốn góp
A và B

của doanh nghiệp B;

Huỳnh Bá Bảo Lộc và
• khoản vốn vay chiếm trên 50% tổng giá
trị các khoản nợ trung và dài hạn của doanh
Các doanh nghiệp có giao dịch với các bên liên kết (“GDLK”) cần phải tuân thủ các quy nghiệp B

định về thuế liên quan để tránh rủi ro khi cơ quan thuế tiến hành kiểm tra về việc tuân thủ
pháp luật về thuế của doanh nghiệp. Trong bài viết này chúng tôi sẽ nêu ra một số vấn đề
thường gặp liên quan đến việc tuân thủ thuế trong giao dịch liên kết.
5. Doanh nghiệp A thực hiện việc chỉ định A và B
thành viên ban lãnh đạo doanh nghiệp B,
thỏa mãn điều kiện sau đây:
1. Các bên có mối quan hệ liên kết:
• Số lượng thành viên được doanh nghiệp A
Các bên có mối quan hệ liên kết là: Tại Nghị định số 132/2020/NĐ-CP ban hành ngày chỉ định chiếm trên 50% tổng số thành viên
(i) Một bên trực tiếp hoặc gián tiếp điều hành, 05 tháng 11 năm 2020 (“Nghị đinh 132/2020/NĐ- ban lãnh đạo doanh nghiệp điều hành hoặc
kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư vào bên kia, hoặc CP”), Chính phủ quy định các trường hợp cụ thể nắm quyền kiểm soát doanh nghiệp B;
(ii) Các bên trực tiếp và gián tiếp cùng chịu sự được xem là có mối quan hệ liên kết, gồm mười hoặc
điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư của một (11) trường hợp như sau: • Một thành viên được doanh nghiệp A chỉ
định có quyền quyết định các chính sách tài
một bên khác.
chính hoặc hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp B;

STT MÔ TẢ Mối quan hệ liên kết Doanh nghiệp C chỉ định thành viên ban lãnh A và B
tồn tại giữa 6.
đạo cho doanh nghiệp A, và doanh nghiệp B,
thỏa mãn một trong hai điều kiện sau:

• Việc chỉ định dẫn đến doanh nghiệp A và

1. Doanh nghiệp A trực tiếp hoặc gián tiếp sở hữu A và B
doanh nghiệp B cùng có trên 50% thành viên
từ 25% trở lên vốn góp của doanh nghiệp B.
ban lãnh đạo do C chỉ định;
Như vậy, A và B có mối quan hệ liên kết
Hoặc

• Thành viên ban lãnh đạo được chỉ định bởi

doanh nghiệp C có quyền quyết định các
2. Cá nhân hoặc tổ chức C trực tiếp hoặc gián tiếp A và B chính sách tài chính hoặc hoạt động kinh
sở hữu: doanh tại doanh nghiệp A và B.
• từ 25% trở lên vốn góp của Công ty A;
và
• từ 25% trở lên vốn góp của Công ty B.

64 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 65

 LUAT VIET Thông tin pháp luật
7. Doanh nghiệp A và doanh nghiệp B được điều
hành hoặc chịu sự kiểm soát về nhân sự, tài
chính và hoạt động kinh doanh bởi các cá nhân
thuộc một trong các mối quan hệ người thân,
họ hàng.
8. Doanh nghiệp A và doanh nghiệp B có mối
quan hệ trụ sở chính và cơ sở thường trú
hoặc cùng là cơ sở thường trú của tổ chức, cá
nhân nước ngoài
Doanh nghiệp A, B, C chịu sự kiểm soát của
9.
một cá nhân thông qua vốn góp của cá nhân
này vào doanh nghiệp đó hoặc trực tiếp tham
gia điều hành doanh nghiệp
10. Doanh nghiệp B chịu sự điều hành, kiểm soát,
quyết định trên thực tế đối với hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp A
10. Doanh nghiệp B và người điều hành/kiểm soát
doanh nghiệp hoặc người thân của cá nhân
này có phát sinh:
• Giao dịch nhượng, nhận chuyển nhượng vốn
góp ít nhất 25% vốn góp của chủ sở hữu của
doanh nghiệp trong kỳ tính thuế
• Giao dịch vay, cho vay ít nhất 10% vốn góp
của chủ sở hữu tại thời điểm phát sinh giao
dịch trong kỳ tính thuế
2. Các vấn đề thường gặp:
2.1. VAY VỐN NGÂN HÀNG ĐỂ PHỤC VỤ KINH DOANH VỚI KHOẢN VỐN VAY LỚN HƠN 25%
VỐN GÓP CỦA CHỦ SỞ HỮU THÌ CÓ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH LÀ GIAO DỊCH LIÊN KẾT KHÔNG?
TRẢ LỜI: Căn cứ điểm d khoản 2 Điều 5 Nghị định số 132/2020/NĐ-CP, nếu khoản vốn vay chiếm
trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung và dài hạn của doanh nghiệp thì giao dịch này được xác
định là giao dịch liên kết.
66 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
2.2. DOANH NGHIỆP THUÊ NHÀ CỦA GIÁM ĐỐC LÀM VĂN PHÒNG CÓ PHẢI LÀ GIAO DỊCH
LIÊN KẾT KHÔNG?
A và B TRẢ LỜI: Không
2.3. CÁC RỦI RO ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP KHI CÓ GIAO DỊCH LIÊN KẾT:
TRẢ LỜI:
(i) Rủi ro trong trường hợp doanh nghiệp không lập và nộp tờ khai cho giao dịch liên kết
Cơ quan thuế có quyền ấn định mức giá; tỷ suất lợi nhuận; tỷ lệ phân bổ lợi nhuận; thu nhập
chịu thuế hoặc số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp.
A và B
Ngoài ra, cơ quan thuế còn xử phạt hành chính doanh nghiệp như về việc chậm nộp tờ khai,
cũng như các lãi phạt phát sinh kèm theo nếu có.
(ii) Bị giảm chi phí được trừ tính thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp có giao
dịch liên kết, gồm các chi phí như:
• Chi phí của giao dịch liên kết không phù hợp bản chất giao dịch độc lập hoặc không góp
phần tạo ra doanh thu, thu nhập cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
• Chi phí dịch vụ giữa các bên liên kết không thỏa mãn các điều kiện theo quy định của pháp
A, B, C luật.
2.4. TỔNG CHI PHÍ LÃI VAY ĐƯỢC TRỪ KHI XÁC ĐỊNH THU NHẬP CHỊU THUẾ DOANH
NGHIỆP LÀ BAO NHIÊU NẾU CÓ PHÁT SINH GIAO DỊCH LIÊN KẾT?
TRẢ LỜI:
Tổng chi phí lãi vay sau khi trừ lãi tiền gửi và lãi cho vay phát sinh trong kỳ của người nộp thuế
được trừ khi xác định Thuế Thu nhập doanh nghiệp không vượt quá 30%. EBITDA - Thu nhập
A và B
trước lãi vay, thuế và khấu hao. Cần lưu ý là mức chi phí lãi vay trần này sẽ áp dụng với toàn bộ
chi phí lãi vay phát sinh trong kỳ tính thuế của người nộp thuế có giao dịch liên kết.
A và cá nhân thực hiện
giao dịch.
Tác giả
HUỲNH BÁ
BẢO LỘC
Luật sư sơ cấp,
Dentons Luật Việt
Email: loc.huynh@dentons.com
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 67
 LUAT VIET Thông tin pháp luật
Bồi dưỡng bằng
hiện vật cho
người lao động
làm công việc
nguy hiểm
L
àm việc trong môi trường nguy hiểm, độc
hại đòi hỏi người lao động phải được trang
bị kỹ lưỡng các công cụ lao động nhằm bảo
vệ sức khỏe, sự an toàn trong quá trình làm việc.
Thông tư 24/2022/TT-BLĐTBXH ban hành vào ngày
30/11/2022, có hiệu lực từ 01/03/2023 đưa ra quy
định về việc bồi dưỡng bằng hiện vật cho người
lao động làm việc trong môi trường nguy hiểm,
độc hại (“Thông tư 24/2022/TT-BLĐTBXH”)
Thông tư 24/2022/TT-BLĐTBXH đưa ra danh mục
các công việc được xem là đặc biệt nặng nhọc,
độc hại, nguy hiểm và nặng nhọc, độc hại, nguy
hiểm. Theo đó, khi người lao động làm các công
68 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023
Vũ Thu Huyền
việc thuộc danh mục này mà trong điều kiện nguy
hiểm, độc hại không đảm bảo tiêu chuẩn, quy
chuẩn vệ sinh cho phép của Bộ Y Tế và phải tiếp
xúc với ít nhất 01 yếu tố được xếp từ 4 điểm trở
lên thuộc nhóm chỉ tiêu “Tiếp xúc các nguồn gây
bệnh truyền nhiễm theo Luật phòng, chống các
bệnh truyền nhiễm” sẽ được xem xét được hưởng
bồi dưỡng bằng hiện vật.
Mức hưởng sẽ được xác định theo định suất hằng
ngày và có giá trị bằng tiền như sau: mức 1: 13.000
đồng (tăng 3.000 đồng); mức 2: 20.000 đồng (tăng
5.000 đồng); mức 3: 26.000 đồng (tăng 6.000
đồng); mức 4: 32.000 đồng (tăng 7.000 đồng).
“DOANH
NGHIỆP CẦN
LƯU Ý KHÔNG
ĐƯỢC TRẢ
BẰNG TIỀN
VÀ TRẢ VÀO
LƯƠNG THAY
CHO HIỆN VẬT
BỒI DƯỠNG”
Một vấn đề mà doanh nghiệp
cần lưu ý tại thông tư là không
được trả bằng tiền và trả vào
lương thay cho hiện vật bồi
dưỡng. Việc tổ chức bồi dưỡng
bằng hiện vật phải thực hiện
trong ca, ngày làm việc, bảo
đảm thuận tiện, an toàn, vệ sinh
thực phẩm.
Việc áp dụng thông tư này là
một sự quan tâm đối với người
lao động và là cơ chế để người
sử dụng lao động phải áp dụng
các biện pháp kỹ thuật, tăng
cường các thiết bị an toàn và vệ
sinh lao động để cải thiện điều
kiện lao động. Mặt khác, khi
chưa thể khắc phục được hết
các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có
hại thì phải tổ chức bồi dưỡng
bằng hiện vật cho người lao
động để ngăn ngừa bệnh tật và
bảo đảm sức khỏe cho người lao
động.
Tác giả
VŨ THU HUYỂN
Luật sư cộng sự,
Dentons Luật Việt
Email: huyen.vu@dentons.com
IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 69
 LUAT VIET Dentons Luật Việt

Dịch vụ luật sư nội bộ

LUAT VIET

(In-house solutions)
Dentons Luật Việt là một thành viên của Dentons, công ty luật lớn nhất thế giới với
hơn 12,000 luật sư làm việc tại hơn 214 văn phòng ở 83 quốc gia. Được thành lập vào
những năm 1990, Dentons Luật Việt đã xây dựng được danh tiếng như một công ty
luật hàng đầu trong lĩnh vực giải quyết tranh chấp và trọng tài, mua bán và sáp nhập,
doanh nghiệp và đầu tư. Với đội ngũ hơn 45 luật sư cung cấp dịch vụ pháp lý cho
khách hàng ở văn phòng Hồ Chí Minh và Hà Nội, Dentons Luật Việt là công ty luật toàn
DENTONS LUẬT VIỆT VÀ DENTONS GLOBAL CÙNG CUNG CẤP MỘT LOẠT CÁC DỊCH VỤ cầu-địa phương duy nhất có thể cung cấp tất cả các dịch vụ pháp lý, bao gồm cả giải
IN-HOUSE SOLUTIONS ĐỂ HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG GIẢI QUYẾT CÁC THÁCH THỨC PHÁP LÝ quyết tranh chấp tại tòa án cũng như giải pháp kinh doanh cho khách hàng tại Việt
VÀ KINH DOANH PHỨC TẠP. Nam.

Dentons Luật Việt tập trung vào cung cấp các giải pháp pháp lý thực tế và hiệu quả
để có thể đáp ứng được nhu cầu đa dạng của khách hàng. Chất lượng dịch vụ pháp lý
CÁC DỊCH VỤ CHÍNH BAO GỒM: vượt trội của chúng tôi được xây dựng trước hết là dựa vào sự thấu hiểu nhu cầu của
khách hàng, sau đó cùng với kinh nghiệm và sự am hiểu về luật cũng như văn hóa Việt
1. Tư vấn pháp lý nội bộ: Cung cấp các giải pháp pháp lý toàn diện cho các doanh nghiệp, Nam đã giúp chúng tôi có thể xây dựng lên những chiến lược pháp lý phù hợp cũng
bao gồm tư vấn về quy trình và quản lý rủi ro, các chính sách và thủ tục nội bộ, và giải như hiệu quả nhất cho khách hàng.
quyết các tranh chấp nội bộ.
Với sự am hiểu cả về thị trường trong nước và quốc tế, đội ngũ luật sư của Dentons
2. Hỗ trợ pháp lý có liên quan đến tài chính: Cung cấp các dịch vụ tư vấn pháp lý về các giao Luật Việt được đào tạo và có chứng chỉ hành nghề trong và ngoài nước cùng với kinh
dịch tài chính phức tạp, bao gồm tài trợ, mua bán và sáp nhập. nghiệm được tích lũy qua nhiều năm làm việc tại Việt Nam cũng như các nước khác
trên thế giới, chúng tôi tự tin rằng chúng tôi luôn có thể hiểu được sứ mệnh của khách
3. Quản lý rủi ro pháp lý: Cung cấp các giải pháp pháp lý độc lập để giúp khách hàng đối phó hàng cũng như có thể giải quyết được những thách thức về pháp lý mà doanh nghiệp
với các rủi ro pháp lý và tối ưu hóa quy trình pháp lý của mình. thường xuyên phải đối mặt khi hoạt động tại thị trường Việt Nam.
4. Đào tạo và phát triển chuyên môn: Cung cấp các chương trình đào tạo và phát triển
chuyên môn cho các luật sư nội bộ, bao gồm các khóa học về kỹ năng quản lý, phát triển
nâng cao kiến thức chuyên môn, và các chủ đề liên quan đến luật sư nội bộ. DENTONS LUẬT VIỆT CÓ KINH NGHIỆM VÀ CHUYÊN MÔN HOẠT ĐỘNG
TRÊN CÁC LĨNH VỰC CHÍNH:
5. Hỗ trợ thực tế về luật sư nội bộ: Cung cấp các giải pháp hỗ trợ thực tế cho các luật sư nội
bộ, bao gồm cung cấp dịch vụ thuê luật sư ngắn hạn (secondment) hoặc theo dự án, hỗ Bảo hiểm, Tài chính & Ngân hàng Mua bán & Sáp nhập
trợ về cơ cấu và quản lý, và hỗ trợ về kỹ năng và Bất động sản & Xây dựng Quản lý gia sản
tài nguyên luật. Cạnh tranh & Chống độc quyền Quyền riêng tư & An ninh mạng
Chứng khoán & Thị trường vốn Sở hữu trí tuệ & Công nghệ
6. Tuyển dụng luật sư nội bộ và xây dựng quy chế quản lý, quản trị của phòng luật cũng như Doanh nghiệp & Thương mại Thương mại, WTO & Thuế quan
về tuân thủ. Giải quyết tranh chấp Dịch vụ khác
Lao động & Việc làm

70 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS - Số 1/2023 IN-HOUSE LAWYER INSIGHTS 71

ASEAN
 Tháng 4, 2023 Số 1

TẬP SAN LUẬT SƯ NỘI BỘ

IN-HOUSE LAWYER
INSIGHTS

MỘT ẤN PHẨM CỦA

LUAT VIET