Phương thức sản xuất

Trong quá trình sản xuất con người có quan hệ song trùng, con người vừa có quan hệ với tự
nhiên và vừa có quan hệ với chính con người. Quan hệ giữa con người với tự nhiên là lực lượng
sản xuất, quan hệ giữa con người với con người là quan hệ sản xuất. Thì phương thức sản xuất
chính là sự thống nhất giữa lực lượng sản xuất ở một trình độ nhất định và một quan hệ sản xuất
tương ứng ( vậy kn llxs là j, qhsx là j)
Lực lượng sản xuất
1 khái niệm
Lực lượng sản xuất là sự kết hợp giữa người lao động với tư liệu sản xuất, tạo ra sức sản xuất
và năng lực thực tiễn làm biến đổỉ các đối tượng vật chất của giới tự nhiên theo nhu cầu nhất
định của con người và xã hội.
2 Kết cấu của tư liệu sản xuất
Gồm hai bộ phận: người lao động và tư liệu sản xuất
- Người lao động: người lao động là con người có tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng lao động
và năng lực sáng tạo nhất định trong quá trình sản xuất của xã hội. Họ là chủ thể sáng tạo,
đồng thời là chủ thể tiêu dùng mọi của cải vật chất xã hội ( nhóm làm pp đưa ra hình ảnh
người lao động ví dụ công nhân, doanh nhân, nhà khoa học,,,,,)
- Tư liệu sản xuất: gồm có đối tượng lao động và tư liệu lao động trong tư liệu lao động
yếu tố quyết định là công cụ lao động
+ đối tượng lao động: là những yếu tố vật chất của sản xuất mà con người dùng tư liệu
lao động tác động lên, nhằm biến đổi chúng cho phù hợp với mục đích sử dụng của con
người.. Đối tượng lao động có hai loại:
. thứ nhất: dạng có sẵn trong tự nhiên như tôm, cua, cá ,tài nguyên thiên nhiên, khoáng
sản.... đối tượng lao động này con ngươi chỉ cần tách chúng ra khỏi liên hệ trực tiếp với
tự nhiên là chúng ta có thể sẵn sàng sử dụng nó
. thứ hai: dạng đã trải qua lao động chế biến như gỗ sau khi được khai thác trở thành các
đối tượng lao động của các ngành khác ( hình ảnh minh họa)
+ tư liệu lao động: là những yếu tố vật chất của sản xuất mà con người dựa vào đó để tác
động lên đối tượng lao động nhằm biến đổi đối tượng lao động thành sản phầm đáp ứng
yêu cầu sản xuất của con người gồm có phương tiện lao động và công cụ lao động
. Phương tiện lao động được hiểu là yếu tố vật chất của sản xuất, phương tiện lao động
cùng với công cụ lao động mà con người sử dụng để nhằm mục đích tác động lên đối
tượng lao động trong quá trình thực hiện việc sản xuất vật chất.
. Công cụ lao động là một bộ phận quan trọng của tư liệu lao động nó tác dụng trực tiếp
vào đối tượng lao động, quy định trực tiếp năng suất lao động. Trình độ công cụ lao động
là yếu tố phản ánh rõ nhất trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Chẳng hạn như
người nông dân cày ruộng bằng con trâu và cái cày trên một mảnh ruộng thì công cụ lao
động của người nông dân là con trâu và cái cày.Công cụ lao động là yếu tố quan trọng
nhất, nó là hệ thống xương cốt và bắp thịt của sản xuất, công cụ sản xuất luôn được cải
 tiến, là yếu tố động nhất, cách mạng nhất trong lực lượng sản xuất ( hình ảnh 1 số công
cụ lao động như đá, búa, máy gạt lúa, robot...)
( dùng sơ đồ biểu thị sẽ dễ nhìn và dễ hiểu hơn)
Ví dụ tổng quát

  

Ví dụ 1 người nông dân sản xuất lương thực thì phải sử dụng cày cuốc, máy cày để làm tơi xốp
đất mới giep trồng được, họ gieo trồng tưới nước, đi mua phân bón về bón thì sau một thời họ sẽ
thu hoạch để đi bán
Câu hỏi cho lớp: phân tích người lao động và tư liệu sản xuất
Người lao động: nông dân
Công cụ lao động: cái cày, cái cuốc
Phương tiện lao động: xe chở phân
Đối tượng lao động: giống cây, đất
 Lưu ý
- Trong các yếu tố làm nên lực lượng sản xuất thì con người là yếu tố cơ bản, quyết định
và quan trọng nhất. Vì con người không chỉ sáng tạo ra công cụ và phương tiện lao động,
đề ra kế hoạch, lựa chọn phương pháp lao động mà còn trực tiếp sử dụng công cụ lao
động để sáng tạo ra sản phẩm
- Công cụ lao động là yếu tố động nhất của lực lượng sản xuất, biểu hiện năng lực thực tiễn
của con người ngày một phát triển. ( có thể giải thích thêm vì công cụ sản xuất không bao
giờ "đứng yên", nó luôn luôn được con người cải tiến, chế tạo, thay đổi liên tục trong quá
trình sản xuất kinh doanh để nâng cao hiệu quả kinh tế, tăng lợi nhuận...nên nó động
nhất, cách mạng nhất (cách mạng thực ra là sự phá bỏ, cải tạo cái cũ xây dựng cái mới
tiến bộ hơn, ưu việt hơn)
 - Trong sự phát triển của lực lượng sản xuất, khoa học ngày càng có vai trò qua trọng dần
trở thành nguyên nhân trực tiếp biến đổi sản xuất và đời sống. Và khoa học công nghệ có
thể được coi là đặc trưng của lực lượng sản xuất hiện đại.

 Ý nghĩa phương pháp luận

-Ý nghĩa trong đời sống xã hội
+ Trong thực tiễn, muốn phát triển kinh tế phải bắt đầu từ phát triển lực lượng sản xuất,
trước hết là phát triển lực lượng lao động và công cụ lao động. Muốn xóa bỏ một quan hệ
sản xuất cũ, thiết lập một quan hệ sản xuất mới phải căn cứ từ trình độ phát triển của lực
lượng sản xuất
+ Nhận thức đúng đắn quy luật này có ý nghĩa rất quan trọng trong quán triệt, vận dụng
quan điểm , đường lối , chính sách, là cơ sở khoa học để nhận thức sâu sắc sự đổi mới tư
duy kinh tế của Đảng Cộng sản Việt Nam
+Đảng ta luôn luôn quan tâm hàng đầu đến việc nhận thức và vận dụng đúng đắn, sáng
tạo quy luậy này, đem lại hiểu quả to lớn trong thực tiễn.

Câu hỏi
1) Lực lượng sản xuất biểu hiện
a) Quan hệ con người với tự nhiên
b) Quan hệ con người với con người
c) Quan hệ tự nhiên với tự nhiên
d) Cả ba phương án trên
2) Đâu là yếu tố động nhất trong lực lượng sản xuất
a) Người lao động
b) Đối tượng lao động
c) Phương tiện lao động
d) Công cụ lao động
3) Yếu tố cơ bản nhất của lực lượng sản xuất là:
A. Người lao động
B. Tư liệu sản xuất
C. Công cụ lao động
D. Tư liệu lao động
4) Hai mặt cơ bản của phương thức sản xuất là:
A. Mặt tự nhiên và mặt xã hội
B. Mặt vật chất và mặt tinh thần
C. Mặt vật chất và mặt ý thức
D. Mặt kỹ thuật và mặt xã hội
5) Sự thống nhất giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất tạo thành:
A. Hình thái kinh tế - xã hội
B. Kiến trúc thượng tầng
C. Cơ sở hạ tầng
D. Phương thức sản xuấ