Những vấn đề lí luận cơ bản
về Nhà Nước
1.1 KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC TRƯNG CỦA NHÀ NƯỚC
- Nhà Nước là một tổ chức của xã hội được
lập ra để quản lí và duy trì trật tự xã hội bằng
cách thiết lập quyền lực công cộng đặc biệt,
phục vụ lợi ích và thực hiện lợi ích vừa của
giai cấp thống trị, vừa của toàn xã hội.
- Đặc trưng:
+ Có chủ quyền quốc gia
+ Quản lí dân cư theo các đơn vị hành
chính lãnh thổ
+ Thiết lập quyền lực công cộng đặc
biệt
+ Ban hành pháp luật
+ Đặt ra thuế và thu thuế
1.2 NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚC
1.2.1 Thuyết thần quyền
- Thượng đế tạo ra Nhà Nước
- Nhà Nước là lực lượng siêu nhiên
- Quyền lực Nhà Nước là vĩnh cửu
1.2.2 Thuyết gia trưởng
- Nhà Nước ra đời là sản phẩm của sự phát
triển gia đình.
- Quyền lực của Nhà Nước về cơ bản giống
như quyền lực của người đứng đầu trong gia
đình.
1.2.3 Thuyết khế ước xã hội
- Nhà Nước ra đời là sản phẩm của hợp
đồng được ký kết giữa những con người sống
trong trạng thái tự nhiên không có Nhà Nước.
- Nhà Nước đại diện và bảo vệ lợi ích của
tất cả các thành viên trong xã hội.
1.2.4 Thuyết bạo lực
- Nhà Nước ra đời là sản phẩm của việc sử
dụng bạo lực của thị tộc này đối với thị tộc
khác.
- Thị tộc chiến thắng đã nghĩ ra bộ máy Nhà
Nước để trấn áp thị tộc thất bại.
1.2.5 Thuyết tâm lí
- Nhu cầu về tâm lí của con người nguyên
thủy luôn muốn phụ thuộc vào các thủ lĩnh,
giáo sĩ.
- Nhà Nước là tổ chức của những siêu nhân
có sứ mạng lãnh đạo xã hội và được những
người nguyên thủy sùng kính.
1.2.6 Học thuyết của Chủ nghĩa Mác Lênin
- Các nguyên nhân dẫn đến sự ra đời của
Nhà Nước theo quan điểm của Chủ nghĩa
Mác Lênin: 3 lần phân công lao động
+ Chăn nuôi tách khỏi trồng trọt: chủ
nô tư hữu xuất hiện – xuất hiện nô lệ – hôn
nhân 1 vợ 1 chồng.
+ Thủ công nghiệp tách khỏi nông
nghiệp: nô lệ ngày càng nhiều, năng suất lao
động tăng cao ð phân biệt giàu nghèo, giai
cấp.
+ Thương nghiệp xuất hiện: xuất hiện
đồng tiền – nạn cho vay nặng lãi – quyền tư
hữu ruộng đất; chế độ cầm cố  của cải tích
tụ, tập trung vào một số ít người – phân hóa
chủ nô, nô lệ ngày càng thêm sâu sắc.
- Tiền đề ra đời của Nhà Nước:
Sản xuất phát triển  tư hữu xuất hiện  phân hóa
sản xuất  đấu tranh giai cấp  Nhà Nước ra đời
+ Tiền đề kinh tế: chế độ tư hữu về tài
sản
+ Tiền đề xã hội: Sự phân hóa xã hội
thành các giai cấp đối kháng và mâu thuẫn
giữa những giai cấp ngày càng gay gắt và
thêm gay gắt.
- Quan điểm của Chủ nghĩa Mác Lênin về
nguồn gốc Nhà Nước:
+ Nhà Nước và Pháp luật không phải là
những hiện tượng xã hội vĩnh cửu, bất biến
mà chúng nảy sinh từ xã hội loài người.
+ Nhà Nước và Pháp luật chỉ xuất hiện
khi xã hội loài người đã phát triển đến một
trình độ nhất định và sẽ tiêu vong khi những
điều kiện khách quan cho sự tồn tại của nó
mất đi. 1.5 Hình thức Nhà Nước
- Nguồn gốc của một số Nhà Nước đặc thù: - Là cách tổ chức quyền lực Nhà Nước và
+ Nhà Nước Giéc manh: Thông qua những phương pháp để thực hiện quyền lực
Nhà Nước.
các cuộc chiến tranh xâm lược cai trị (chiến
+ Hình thức chính thể
thắng đế chế La Mã cổ đại) – nhu cầu cai trị
+ Hình thức cấu trúc
vùng đất mới.
+ Chế độ chính trị
+ Nhà Nước Roma: Sự thúc đẩy của
các cuộc đấu tranh giữa giới bình dân Hình thức chính thể:
(pleibêi) và giới quý tộc La Mã. - Là cách tổ chức và trình tự để lập ra các cơ
+ Nhà Nước ở các quốc gia phương quan tối cao của Nhà Nước và xác lập nhưng
đông (Trung Quốc, Ai Cập, Ấn Độ cổ mối quan hệ cơ bản của các cơ quan đó.
đại…): Thông qua hoạt động xây dựng và
bảo vệ các công trình trị thủy, thủy lợi,…
CHÍNH THỂ CHÍNH THỂ
1.3 Bản chất của Nhà Nước: QUÂN CHỦ CỘNG HÒA
TỔNG
- Tính giai cấp: THỐNG

+ Nhà Nước là sản phẩm của xã hội có

TUYỆT HẠN QUÝ DÂN ĐẠI
giai cấp. NGHỊ
ĐỐI CHẾ TỘC CHỦ
+ Nhà Nước là bộ máy trấn áp đặc biệt
của giai cấp này đối với giai cấp khác. HỖN
- Tính xã hội: Nhà Nước phải phục vụ những HỢP

nhu cầu mang tính chất công cho xã hội và - Chính thể quân chủ:
bảo vệ lợi ích chung của xã hội. + Quân chủ tuyệt đối: không còn tồn
tại.
1.4 Chức năng của Nhà Nước:
+ Quân chủ hạn chế (quân chủ đại
- Đối nội: Những mặt hoạt động của Nhà
nghị hay quân chủ lập hiến)
Nước trong nội bộ quốc gia.
o Khoảng 40 quốc gia với 25 vị vua, nữ
+ Chức năng kinh tế
hoàng.
+ Chức năng xã hội
o Thụy Điển, Anh, Canada, Bỉ, Đan Mạch,
+ Chức năng đảm bảo sự ổn định, an
Tây Ban Nha, Luxemburg, Nhật Bản, New
ninh chính trị
Zealand,…
+ Chức năng bảo vệ pháp luật
Chính thể cộng hòa:
-
- Đối ngoại: Quan hệ với các quốc gia,
+ Quyền lực cao nhất thuộc về cơ
vùng lãnh thổ và dân tộc và những chủ thể
quan đại diện quyền lực của nhân dân 
khác trên thế giới,
thông qua bầu cử.
+ Bảo vệ Tổ quốc
+ Gồm 2 loại:
+ Thiết lập củng cố phát triển quan hệ
o Cộng hòa quý tộc
đối ngoại
o Cộng hòa dân chủ: cộng hòa đại nghị,
+ Tham gia bảo vệ hòa bình và tiến bộ
cộng hòa tổng thống, cộng hòa hỗn hợp.
thế giới.
Chính chủ chuyên chế:
-
- Hình thức thực hiện chức năng Nhà Nước:
+ Quyền lực Nhà Nước tập trung toàn
Hình thức Cơ quan
bộ hay một phần trong tay người đứngg đầu
Xây dựng pháp luật Lập pháp Nhà Nước (vua).
Tổ chức thực hiện pháp luật Hành pháp + Quyền lực Nhà Nước được chuyển
Bảo vệ pháp luật Tư pháp giao theo nguyên tắc thừa kế.

- Thông qua các hoạt động giáo dục, thuyết phục, cưỡng
chế hoặc kết hợp.