Kabanata 25:

“TAWANAN AT IYAKAN”

Narrator: Kakaiba ang paligid ng Pansiteria Macanista de Buen Gusto nang gabing iyon.
Maraming mga kabataan mula sa mga maraming lugar ang nagpunta sa pagtitipon
na ihinandog ni Padre Irene. Napakarami ang mga pinag-usapan ng mga estudyante.
Napahinto ang kanilang usapan nang may magturo sa isang tulang nakapaskil sa
pader. Ganito ang sinasabi ng tula:

Ang lahat ay tinatawagan

Sa isang paalalang di dapat kalimutan

hapag kainang ngayon ay dinudulugan

Di dapat magiwan ng anumang bagay.

Kabataan 01: Aba. Aba! Anong klaseng paalala ito?

Kabataan 02: Mukhang isang babala. Bakit, di dapat pagtiwalaan ng kainang ito ang mga
kabataang nag-pupulong dito?

Kabataan 01: Patula pa. Parang may gustong ipakahulugan ang mga linya ng tulang ito.

Kabataan 03: Teka, si don Tiburcio ay dapat ding tulain.

Kabataan 02: Paano nga ba siya isatutula?

Sandoval: Te..teka, dalawang paa. Mahaba ang isa. Kapwa inaalalayan ng dalawa pa na kapag
nakita ni Isagani ay baka ipanregalo pa sa kanyang magiging tiya, na Espanyolang-
Espanyolang may buhuk na pula.

Kabataan 03: Magtigil ka Sandoval! Padating na si Isagani.

(Napaka ingay ng pansiteria. Upang mahinto ang nagkakaingay na mga kasama,

tumindig si pecson at nagsermon na para bang isang pari.)

(Pinag usapan nila ang mga kura sa mga panahong ito. Pilit na ipinagtatanggol ni
Pecson ang mga kura samantalang karamihan sa mga batng mag-aaral na nandoon
ay nagbibigay ng ibat-ibang mga komento tungkol sa mga pari.)

Macaraig: Senores! Senores! Tandaan ninyong may tatlong putahe pa tayong dapat
pangalanan. May lumpiang gawa sa baboy. Binyagan yang Lumpiang Irene.

Kabataan 03: Mali ka . Hindi kumakain ng baboy si Padre Irene. Pwera na lang kung matatagpas
ang ilong niya na parang loro!

Lahat: Ipatagpas ang ilong! Ipatagpas! Ipatagpas!

Pecson: Respeto mga kasama. Kaunting respeto!

Kabataan 04: Ang ikatlong putahe ay tortang alimasag. Ialay sa mga kura! Mukha silang kumikisay
na hipon, diba?

Kabataan 05: Kung gayon tatawagin itong Tortang Kura!

Lahat: Tortang kura! Tortang kura!

Macaraig: Ang ikaapat na putahe ay pansit guisado. Marapat na ialay natin ang putaheng ito sa
bansa at pamahalaan.

Lahat: ialay! Ialay!

Isagani: Tutol ako dyan!

Pecson: Irespeto ang opinyong ng nakababata! Irespeto ang tinamaan ng mga salita.

Isagani: Ito ay ialay natin kay Chito Quiroga, Isang intsik na tuntungan ng baton g kayamayan
Pilipino!

Kabataan 02: Huwag! Huwag! Sa kanyang maitim na budhi!

Sandoval: Tahimik! May nag-mamang mang sa atin.

(Nagtindigan ang mga kabataan at tahimik na sumilip sa bintana, parang may pusang
sumasama sa dilim ng anino, upang hindi magambala ang kasiyahan kinausap ni
macaraig si Tadeo upang bumigkas ng talumpati.)

Tadeo: Mga mi…namahal na kapatid!(habang ikinukumpas ang mga chapstik.)

Tulad sa isang mapitagang, kabalyero, naririto ako at matapang na humaharap sa

inyo!

Sandoval: Bastos na tadeo! Walang orihinalidad! Kopyang-kopya mo ang aking talumpati!

(pagkatapos magtalumpati ay inalok ito ng isang manok. Biglang sumabat si

Sandoval)

Kabataan 03: Huwag kang istorbo sa nagtatalumpati, Sandoval! Konting Kulto kaibigan! Konting
karangalan! Tumahimik kayo! Tahimik! Tahimik!

Kabataan 02: Patis nga! Patis ! Patis! Tuyo na ang laway ko sa kahihingi,ang tagal tagal naman ng
lumpia, Lumpia,Lumpia!

Lahat: Oo, yun nga palang lumpia!

(Sa sobrang gutom Nag ingay ang lahat. May sumilip na isang estudyante, nabigla
ang lahat ng humaripas ng takbo ang estudyante.)

Kabataan 01: Ma…may nagmamanman sa atin

i…isang katulong ni Padre Sybila

Isagani: Ha … Sino ika mo?

(Mabilis na naka-alis ang anino.)

Kabanata 26:

“MGA PASKEL”

Narrator: Mabilis na bumangonkinabukasan si basilio. Plano niyang pumunta sa ospital.

Marami siyang minemoryang dapat niyang gawin. Sa kaiiisip ng mga gagawin Hindi
niya napansin ang mga grupo ng mga kabataan na pauwi mula sa unibersidad.
Nagulat nalang siya ng pagtatanungin siya tungkol sa himagsikan.

Basilio: Pag. . .Pag. . .hi. . himagsik?(namilog ang kanyang mga mata.)

Kabataan 04: Aba, oo! Bakit, ngayon mo lang nalaman ang tunkol sa himagsikan?

Basilio: Ma. . . Marami bang nadamay?

Kabataan 04: Aba, marami. Maraming estudyante ang pinaghuhuli.

(Minabuti na lang ni basilio na itikom ang bibig. Habang papasok sa gusali ng

pagamutan ay nakasalubong niya ang dalawang propesor ng medisina.)

Propesor 01: Nasa hapunan kaba kagabi?

Basilio: Dumating po si kapitan Tiago at hindi ku siya maiwan-iwan.

Propesor 01: Mabuti naman, Pero myembro kaba ng akademya? Pinapayo ko na tumiwalag ka na
mapapahamak ka pag hindi ka pa tumiwalag.

Basilio: May kinalaman po ba si Senyor Simoun?

Propesor 01: Bakit nasangkot ang pangalan niya?

Basilio: Nagpapagaling siya dahil nasugatan siya ng isang misteryosong kaaway.

(Nawala ang kaba ni basilio.)

Basilio: Bakit po ba sinisisi ang mga estudyante?

Propesor: Hindi mo ba nabalitaan Nakaku ha raw ng mga paskel ang mga gwardya sibil sa
mismong palarindigan ng paaralan.

(Nagkwento pa ng marami ang propesor kay Basilio. Narinig ni basilio ang mga
bulung bulungan ng dalawang nag uusap. Ang pinag uusapan nila ay tungkol sa
paskel. Umalis si basilio at napansin niya ang mga estudyanteng papalabas na
nakayuko. Nakasalubong ni basilio si Tadeo at nag usap sila. Pagkatapos mag usap ay
natanawan ni Basilio si Juanito Napansin nito ang kanyang mukha.)

Basilio: Ba. . .Bakit nagmamadali ka Pelaez?

Juanito: Wa . . . Wala Basilio. Wala akong nalalamang anuman!(Lumilingon-lingon.)

 (Nagpangap na lamang si Basilio na kunwari ay walang nalalaman ang kanyang
kaibigan, Mabilis na lumisan si Pelaez Na nanangangatog ang tuhod. Nagdesisyon si
basilio na magtungo sa opisina ng kalihim. Nabuhayan siya ng loob ng Makita ang
kanyang kaibigan na nagtatalumpati. Tinungo ni Basilio ang lugar na tinutuluyan ng
kaibigan Palagay ang loob nito na pumanhik, muntik na siyang makabitiw nang
Makita niya ang pababang grupo ng mga gwardiya sibil.)

Sundalo 01: Sino ka at bakit ka pumanhik ditto?

Basilio: Gusto ko sanang makausap si macaraig.

Sundalo 02: Maghintay ka sa ibaba, Indio!

(Habang tumitingala si Basilio siya naming pagbaba ni Macaraig.)

Macaraig: Ba. . . Bakit ka nandirito Basilio?

Basilio: Gusto kitang makausap.

Sundalo 01: Ano ang iyong buong pangalan? (habang sinusuri ang kwadernong hinahawak.)

Isa ka palang estudyanteng medisina na nakatira sa Kalye Anloaque.

(tumangu-tango ang binatang napakagat labi.)

Sundalo 02: Salamat naman at hindi mo kami pinahirapan pang hanapin ka. Dinarakip Karin
naming.

Basilio: Ano ang sabi ninyo ? Darakpin din ninyo ako?

Macaraig: Huwag ka nang umalma pa, Basilio. Sa karwahe na tayo magusap.

Sa tangapan tayo ng Kapitab Heneral tumungo.

(Ipinag patuloy nila ang kanilang paguusap habang nakasakay sa karwahe.)