Professional Documents
Culture Documents
Г РА Д Е Ж Н И Ш Т ВО
252
ЈАНУАРИ 2017
90 ДЕНАРИ
ПОРТА
градежништво
ɉɈɅɂȿɌɂɅȿɇɋɄɂɂɉɈɅɂɉɊɈɉɂɅȿɇɋɄɂ
ȼɈȾɈȼɈȾɇɂɋɂɋɌȿɆɂ
ȽȺɋɈȼɈȾɇɂɋɂɋɌȿɆɂ
ɋ.ɂɋɂɋɌȿɆɂ
.$ɇȺɅɂɁȺɐɂɋ.ɂɋɂɋɌȿɆɂ
ɂɇɈȼȺɌɂȼɇȺɌȿɏɇɈɅɈȽɂȳȺ
ɉɈɋɂɌȿɂɇɌȿɊɇȺɐɂɈɇȺɅɇɂɋɌȺɇȾȺɊȾɂ
Tel:
00 389 034 212 064
00 389 034 211 757
00 389 034 215 225
00 389 034 215 226
Fax:
00 389 034 211 964
e-mail: contact@konti-hidroplast.com.mk
e-mail: hidropl@t-home.mk
www.konti-hidroplast.com.mk
Industriska bb 1480 Gevgelija
MACEDONIA
4 ПОРТА 25 јули 2014
4
ПОРТА
БРОЈ 252 ПЕТОК 27.1.2017 ГОДИНА XII
Редакција:
ДРАГИ ЧИТАТЕЛИ,
главен и одговорен уредник:
Архитектот Мартин Пановски првенствено во и околу ИТ секторот, Дејан БУЃЕВАЦ
од неодамна е претседател на немаат дилема – автономните
соработници:
Архитектонската асоцијација на возила масовно ќе ги „параат“ Насловна страница Ангел СИТНОВСКИ
Македонија. Од интервјуто со него градските улици веќе до 2030-та
ќе дознаете за неговото видување на од две причини: мерливост на ОБЈЕКТ - ЛАУРЕАТ НА Александар ЧЕРЕПНАЛКОСКИ
Александра ШЕКУТКОВСКА
иднината на ААМ, за соработката со иницијалниот бенефит и промптна ГОЛЕМАТА НАГРАДА ЗА Владимир Б. ЛАДИНСКИ (В.Британија)
Комората на овластени архитекти и употребливост кај групите корисници АРХИТЕКТУРА НА ААМ Горан МАРКОВСКИ
инженери на Македонија, за Скопје или пак во форма на јавен сервис. Даниела МЛАДЕНОВСКА
ЗА 2016. ГОДИНА Драган РИСТОВ
2014, за македонската архитектура Големата годишна награда за
Ѓорѓе ЈОКИЌ (СРБИЈА)
денес... Тој, меѓу другото, ќе рече: архитектура на ААМ за 2016 година Енис ХОЏА
„Зачмаеноста во регионот не мислам ја доби тимот на „Радо инженеринг“. Ивана ГРУПЧЕ
дека е на исто ниво како кај нас. Со
зачмаеноста ќе мораме самите да се
Станува збор за семеен дом, кој тие
го насловуваат - Куќа со посебен ПОРТА
ГРАДЕЖНИШТВО
251
ДЕКЕМВРИ 2016
Балканско биенале не би ни било нам дека: „За успешно дело, покрај Mишко РАЛЕВ
ǿȞȓȹțȖ Ненад ТОНИЌ
во прилог бидејќи, гледајќи ги нашите архитект, треба да имате нарачател
ȝȞȎȕțȖȤȖ Петар НИКОЛОВСКИ
биеналиња во изминативе години, јасен на проект кој знае што сака, како да Сашо КУЗМАНОВСКИ
е трендот на сѐ помалку пријавени го добие тоа што го сака и од кого“. Сузан ЛАМБЕРТ (Италија)
трудови. Едноставно, во моментов Ексклузивно за „Порта3“, интервју Филип ФИЛИПОСКИ
архитектурата кај нас е во криза. со либанскиот архитект Бернард
Јапонија на подруг начин. Кури. Тој престојуваше во Загреб во графички уредник:
Репортажа од Јапонија од човек текот на манифестацијата „Денови Порта3
кој по образование нe е архитект, на Орис“, каде ѝ се претстави фоторепортер:
но е вљубеник во архитектурата. на локалната публика со своите Порта3
Дејан Колевски, за импресиите проекти. Посматрајќи ги неговите
од архитектурата во Јапонија, за проекти, а пред сè неговиот лектор:
споевите меѓу традиционалното и архитектонски пристап, би можело 90 ДЕНАРИ
Костадинка СОЛЕВА
модерното и сето тоа со фотографии да помислиме дека се работи за
на кои можат да им позавидат самоук архитект. „Без логика“ е Издавачки совет:
многу автори специјализирани за мислата што се наметнува во првиот ПРОЕКТАНТСКО БИРО Вања ДОНЧЕВА РАЈАТОСКА,
дипл.инж.арх. - претседател
архитектонски фотографии. момент. Сепак, Бернард Кури го РАДО ИНЖЕНЕРИНГ Александра ПЕТРОВСКА
Автономните возила се во фаза завршил факултетот на престижната ФОТОГРАФИЈА дипл.инж.арх.
на експерименти. Апологетите Rhode Island school of design. Доц. д-р Златко ЗАФИРОВСКИ
на футуризмот, концентрирани ОД РЕДАКЦИЈАТА АДРИЈАНА ТИЛИЌ дипл.град.инж.
Александар ЧЕРЕПНАЛКОСКИ
дипл.шум.инж.
АРХИТЕКТУРА 12
КУЌА СО ПОСЕБЕН РЕЖИМ НА ЖИВЕЕЊЕ Управител:
Љупчо АТАНАСОВСКИ,
дипл.инж.арх.
ИНТЕРВЈУ 18
МАРТИН ПАНОВСКИ: СИГУРНО ГУБИТЕ Издавач: „Биропрес“ ДОО Скопје
Ул. Васил Ѓоргов број 21,
АКО САМО „ПРОТИВНИКОТ“ ВИ ГИ влез 2, локал 7, 1000 Скопје
ОДРЕДУВА ПРАВИЛАТА НА ИГРА
Тел: 3109 311; 3151 311;
АРХИТЕКТУРА 22 34 Факс: 3132 924
e-mail: porta3@porta3.com.mk
БЕРНАРД КУРИ: РЕАЛНОСТА www.porta3.com.mk
НЕ Е АПСТРАКНА РАБОТА
26 Печати:
АРХИТЕКТУРА 26 Маркетинг:
СПОЕВИ И СУДИРИ МЕЃУ
ТРАДИЦИОНАЛНОТО И МОДЕРНОТО biroproekt@biroproekt.com.mk
marketing@porta3.com.mk
Тел: 3243 790; 3243 797
ЕНТЕРИЕР 40 Fax: 3243 796
КАНЦЕЛАРИЈАТА ТРЕБА ДА ПРЕТСТАВУВА Моб: 072 248 796
СТИМУЛАТИВНА СРЕДИНА 22 ГОДИШНА ПРЕТПЛАТА: 800 ден.
за физички лица: 700 ден.
СООБРАЌАЈ 44 жиро сметка: 300000001995035 во
АВТОНОМНИ ВОЗИЛА: 50 56 Комерцијална банка АД Скопје
УТОПИСКА ДИСТОПИЈА ЕДБ: 4030004528485
Голем проект за
реновирање на
Ајфеловата кула
А
јфеловата кула ќе претрпи сериозно Проектот вклучува комплетна анализа на
реновирање преку огромен проект кој структурата, замена на целосното осветлување
ќе трае 15 години, а ќе чини 300 и лифтовите. Особено внимание ќе се посвети
милиони евра. На тој начин, ова здание треба на подобрување на системите за безбедност.
да биде заштитено во децениите што доаѓаат. Проектот треба да добие согласност од
Изградена пред 128 години како Советот на Париз кон крајот на јануари. Секоја
привремена структура за потребите на година за редовно одржување на кулата се
Светската изложба во Париз во 1889 година, трошат 13,7 милиони евра, а секоја седма
Ајфеловата кула прерасна во глобална икона година се врши комплетно бојадисување кое
која секоја година ја посетуваат околу седум трае 20 месеци и се трошат 66 тони боја.
милиони луѓе. Но, пред сè, кулата стана Во јавноста веќе се објавени кандидатурите
симбол на француското единство и во славни на Париз за Олимписките игри во 2024 година
времиња и во времињата на големите трагедии. и Светската изложба во 2025 година. n
В
о рамките на главниот деловен кварт
во Сиднеј, реномираната австралиска
архитектонска компанија Tzannes and
Associates одговорна за проектирање и
изградба на седумкатната комерцијално-
деловна зграда, неодамна ја комплетирала
целокупната конструкција од дрво.
Главната носечка конструкција се состои
од дрвена рамка и ламелирани греди, а
спојните елементи се од челик и претходно
се изработени во фабриката „Hess Timber“
во Германија и испорачани директно на
градилиштето. Она што ја карактеризира
оваа конструкција се композитните носачи
направени од три блока залепена
ламелирана смрека и внатрешни слоеви од
ламелирана дрвена граѓа, кои се
специјално развиени за овој проект.
Комплексот има вкупна површина од 7900
m². Катовите што се наменети за издавање
имаат флексибилни планови на
просториите со височина од 2,7 метри.
Целта на авторот на овој проект е Ниво 5 од
стандардот на одржливост NABERS
(National Australian Built Environment Rating
System). n
ПОРТА
инфо градежништво
Н
а патот помеѓу Трабзон и Гумшане, Турција гради двоцевен првите бушотини од страната на Трабзон започнати се во август мината
тунел наменет за патен сообраќај низ планината Зигане. година. Досега веќе се ископани 1,5 километри од тунелот. Со изградбата
Овој тунел ќе биде втор по должина меѓу тунелите од ваков на тунелот Yeni Zigane ќе се избегне сообраќај низ речиси 100 километри
вид во светот, јавува агенцијата „Анадолија“.Yeni Zigane се долг и напорен планински пат, што ќе донесе голема заштеда во времето
долги по 14,5 километри и се наоѓаат на историската рута на за патување, но и сериозно подобрување на сигурноста во сообраќајот во
Патот на свилата, а ќе ги спојува Анадолија, Блискиот Исток, Кавказ и овој регион. Дополнителен бенефит за развојот на регионот носи и
Иран.. Подолг е само тунелот во Кина со долшина од 18 километри. поврзувањето на Гумшане со аеродромот и пристаништата во Трабзон.
Работите на изградбата на тунелот започнати с ево април 2016, а Инвестицијата се проценува на 160 милиони долари. . n
Подготви Даниела МЛАДЕНОВСКА
Р
аботата во
градежништвото е една
од најризичните дејности
во поглед на повреди и
загрозување на здравјето
на работникот. И покрај
тоа што законската
легислатива постои веќе неколку години,
повредите при работа се зголемуваат се
повеќе од година во година.
Зголемување на квалитетот на безбедното
работење и здравјето на вработените во
градежништвото, и воопшто на работните
места, треба да биде примарна цел на секој
работодавач.
Имајќи ги предвид тешките услови на
работа и ризиците со кои се соочуваат
вработените во градежништвото, треба да
се преземат релевантни активности од
страна на носителите на проектите,
изведувачите на градба, надзорните органи
и воопшто сите вклучени страни, за успешно
завршување на секој проект без повреди и
инциденти - како заедничка цел на сите
инволвирани страни. Според ова, потребно
е да се направи План и програма за
целосно спречување и избегнување на
ризиците при работа, со помош на
законската регулатива донесена во РМ.
Како главна алатка со која треба да се
започне од аспект на безбедност и здравје
при работа е Законот за безбедност и работата (објавен во Сл. Весник на РМ • Работа на височина;
здравје при работа, донесен во 2007 бр.116/2007); • Опасност од затрупување и од
година, објавен во Сл. Весник на РМ и низа други правни акти кои го уредуваат обрушување;
бр.92/2007 и подзаконските акти со кои се процесот на работа. • Вртливи или подвижни делови;
доуредува законот, од кои како важни во Специфичноста на дејноста бара и • Пад на предмети од височина;
областа на градежништото, ќе бидат организирање и спроведување на • Неповолни атмосферски влијанија
наведени следните: специфична заштита, особено во (работа на отворено);
- Правилник за минималните барања за градежништвото каде најчесто истовремено • Влажни и лизгави површини;
безбедност и здравје при работа на се изведуваат работни активности од страна • Рачно пренесување на товар;
привремени и мобилни градилишта на повеќе изведувачи со присуство на голем • Работа со опрема под напон;
(објавен во Сл. Весник на РМ број вработени од различни профили и • Управување со градежни машини.
бр.105/2008); стручност. Во согласност со постоечката
- Правилник за безбедност и здравје при законска регулатива, во спроведувањето на Како најчести причини заради кои се
употреба на опрема за работа (објавен во мерките за безбедност и здравје при работа случуваат несреќи во градежништвото се
Сл. Весник на РМ бр.116/2007); во градежништвото, потребно е да се наведуваат:
- Правилник за знаци за безбедност и пристапи со огромна сериозност и детално • Неприменување на основните правила и
здравје при работа (објавен во Сл. Весник да се дефинираат одговорностите на сите процедури на работа;
на РМ бр.127/2007); субјекти во оваа дејност. • Отстапување од пропишаниот и утврден
- Правилник за личната заштитна опрема Основни ризици со кои се соочуваат процес на работа;
која вработените ја употребуваат при вработените на градилиште се следните: • Работа на необезбедена висина;
во градежништвото
• Работа на необезбедени рабови на 5. Замена на опасните технолошки процеси
објектите од кои може да се падне во или методи со безопасни или помалку
околниот простор; опасни.
• Работа на непрописно монтирани 6. Давање на приоритет на колективните
скелиња; над индивидуалните мерки за безбедност
• Некористење на ЛЗО (особено на при работа.
заштитен појас при работа на висина и 7. Соодветна обука на вработените (општа
заштитен градежен шлем); обука за безбедност и здравје при
• Непрописно користење на опремата за работа како и насочени обуки,
работа; специфични за секое работно место) и
• Недоволна обученост на вработените; и изработка на упатства за безбедна
• Невнимание и недоволна концентрација работа.
при извршување на работните
активности. Како компанија со добиено овластување
За да се предвидат ризиците во од Министерството за труд и социјална
градежништвото, потребно е да се дадат политика на РМ, ДГПУ „ГЕИНГ Кребс унд
насоки на вработените, да се проверат Кифер Интернешнл и др.“ ДОО, ги врши
условите во кои се извршуваат работните следните услуги во спроведување на
задачи и опремата со која се извршуваат законската обврска и превентивното
работните задачи. дејствување при работа:
Во согласност со Законот за безбедност - Проценка на ризик на работни места, со
и здравје при работа се одредуваат концепт за изјава за безбедност;
следните принципи: - Редовно тестирање и контрола на опрема
1. Избегнување на ризици. за работа;
2. Проценка на ризик кој не може да се - Мерење на микроклиматски услови и
избегне. физички штетности во работна средина;
3. Елиминација на изворот на ризикот преку - Изработка на упатства за безбедна
имплементација на современи технички работа;
решенија. - Обуки на вработените за безбедно
4. Приспособување на работните места на извршување на работата, според
вработените, особено со избирање на сопствена програма, насочени обуки,
соодветни технолошки процеси, специфични за секое работно место;
избегнување на монотонија на работната - Планови за безбедност и здравје при
активност со цел смалување на работа; и
негативните ефекти на здравјето на - Консултантски услуги на стручно лице за
вработените. БЗР. n
ПОРТА
архитектура ГОЛЕМАТА ГОДИШНА НАГРАДА ЗА АРХИТЕКТУРА ВО 2016 ГОДИНА
Проектантско биро:
„Радо инженеринг“
Автори
Пако РАДОВАНОВИЌ, дипл.инж.арх.
Арсенија ПОПОВСКА РАДОВАНОВИЌ,
дипл.инж.арх.
Ѓоко РАДОВАНОВИЌ, дипл.инж.арх.
Архитектура која
антиципира радост на
живеење, неприкосновена
удобност и хармонија
помеѓу човекот и природата
Ниво 0,00
А
рхитектот отсекогаш
морал да биде
поливалентен, водејќи
се од принципите на
својата професија, кои
влегуваат во сите пори
на човековото живеење.
Со други зборови, архитектот мора да се
информира и да информира за што
поголем број аспекти кои ќе влијаат врз
квалитетот на проектот. За успешно дело,
покрај архитект, треба да имате нарачател
на проект кој знае што сака, како да го
добие тоа што го сака и од кого.
Формата на објектот е детерминирана
со контекст, начин на функционирање и
формирана функционална шема на
користење, создавајќи на тој начин
современ израз. Објектот е концепиран
како скулптура, а композицијата се заснова
на дефинирани форми, промислени во
пропорциски систем. Главната
композициона игра се наоѓа во контраст на
содржини, контраст на материјали, игри на
сенки и судир на полно и празно.
Централен ѕид обложен со травертин ја
дели куќата по вертикала на дел за
приватно користење и дел кој е достапен,
како на домаќинот така и на гостите. Покрај
тоа, во проектниот процес се користени и
други елементи, како што се акцентно
дејство на дрвени ламелирани носачи, кои
овозможуваат јасен систем на
контролирани визури, претопување на
екстериер и ентериер и воведување на
слободна организација на објектот во
систем кој содржи елементи на органска
архитектура.
Современиот концепт на
материјализација на објектот, укажува дека
обвивката на објектот, од пасивна заштитна
обвивка се претвора во активен енергетски
филтер. Во таа смисла кровот се издвојува
како значаен елемент и добива нова улога
на зелен кров.
Пресек 3-3
Внатрешноста на куќата се одликува со
флуидност на просторот, кој почива на
систем од стаклени прегради. Целиот
простор се бања во светлина со помош на
голема стаклена градина. Ваквата
архитектура антиципира радост на
живеење, неприкосновена удобност и
хармонија помеѓу човекот и природата.
Ниво -3,40
Синергија од добро
искомбинирани
разнородни материјали
Конструкција: (Статика 001- Скопје)
Соработници: Персида ПАНДИЛОСКА, дипл.град.инж.
Катерина МИЛЕНСКИ, дипл.град.инж.
Влатко КОЦЕВСКИ, дипл.град.инж.
А
Љупчо АТАНАСОВСКИ, дипл.инж.арх. архитектура како дел од проектантскиот колеги во студијата каде што работел и
тим ја освои наградата за најдобар проект работи се реализирани, меѓу нив деловни
рхитектот Мартин од област на архитектурата за Трговски објекти, станбени објекти, семејни куќи и
Пановски, пред крајот центар „Сити Центар“ Прилеп. Истата ентериери.
на минатата година награда ја има освоено и на 13. БИМАС за
беше избран за Деловниот центар Скопски саем. Трета Пред вашето доаѓање на чело на ААМ,
претседател на награда има освоено на јавниот натпревар aрхитект Сања Раѓеновиќ беше
Асоцијацијата на за „Воен станбен комплекс“ во 2010 година, а претседател во едно неверојатно тешко
архитекти на во 2007 година втора награда освои на време за одржување на каква-таква верба
Македонија. Тој е роден во Скопје во 1975 меѓународниот натпревар „Зграда на во подобро утре на архитектонската
година. Високото образование го стекнува Македонска Филхармонија“. Десетици фела...
на Архитектонскиот факултет при проекти на Пановски n Да, Сања беше на чело на ААМ во
“
универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во направени со негови исклучително тешко време за македонската
Скопје, каде што дипломира во 2000 година.
Докторски студии завршува на
Универзитетот во Загреб во 2011
година. Професионалната кариера ја
започнува во 1998 година како генерален Зачмаеноста во регионот не
координатор на Македонскиот
павилјон на ЕКСПО ’98 во Лисабон,
мислам дека е на исто ниво како кај
Португалија. Потоа работи во нас. Со зачмаеноста ќе мораме самите
МЕБИУС ГРУП, па „Студио 2000“, а во
моментов е еден од партнерите во да се избориме. Во моментов,
„Радиус архитекти“. Дополнителни реализација на Балканско биенале не
професионални ангажмани има во
Инженерската институција на би ни било нам во прилог бидејќи,
Македонија и Асоцијацијата на
архитекти на Македонија.
гледајќи ги нашите биеналиња во
Учествува на многу изминативе години, јасен е
изложби и конкурси,
а на некои од нив трендот на сѐ помалку
освојува и пријавени трудови.
награди. На 16.
Биенале на Едноставно, во
македонска
моментов
архитектурата кај
нас е во криза.
ПОРТА
интервју
ɋɚɧɚɰɢʁɚɧɚ0ɨɫɬɛɪɧɚɆɚɝɢɫɬɪɚɥɟɧɩɚɬȺ
ɩɪɟɞɋɬɪɚɠɚɧɚɤɦ
ПОРТА
aрхитектура
ИНТЕРВЈУ СО AРХИTEKT
БЕРНАРД КУРИ
ЛИБАН
Реалноста не е
апстрактна
работа
Г
логиката. Јас мислам дека сме многу
ледајќи ги Вашите проекти, некој прагматични во она што го работиме,
би можел да каже дека се „без наметнатите уверувања што претендираат да
логика“, макар на начин на кој ја поставуваат норма, што е логично а што не е, се
гледаме денешната архитектура? неуспешни кога ќе се најдат во одредени
околности. Верувам дека еднаш кога ќе имате
22 ПОРТА 27 јануари 2017
aрхитектура
Plot 1072,
Бејрут, Либан
ПОРТА 25
aрхитектура ИМПРЕСИИ ОД АРХИТЕКТУРАТА ВО ЈАПОНИЈА
Дејан КОЛЕВСКИ, 7електро инженер архитектурата, ниту пак нејзините најголеми совршено сочувани и заштитени стари
Ј
достигнувања низ вековите. Па сепак, и покрај историски објекти, пред сè замоци, палати и
ова што веќе го наведов, се осмелив да напишам шинтоистички и будистички храмови кои се
апонија е земја која за секој
текст за моето доживување на архитектурата во обележје на доминантните религии во Јапонија.
посетител е интересна и привлечна
Јапонија и желбата неа да ја фотографирам. Овие две религии на инетересен начин се
од повеќе аспекти. Една од
Јапонија ја посетив како турист и без некоја машаат и коегзистираат во секојдневниот живот
особеностите на јапонската култура е
однапред подготвена агенда за посета на на повеќето Јапонци. Односот кон природата на
и специфичната архитектура која
тамошните најпознати архитектонски шинтоизмот и едноставноста на будистичката
може да се види во оваа земја.
достигнувања. Впечатоците од посетата на Зен филозофија се длабоко вткаени и во
Најпрвин да кажам дека не сум
Јапонија и јапонската култура се позитивни и јапонската естетика и воопшто, во јапонската
архитект и дека не се сметам себеси за некој
изненадувачки од повеќе аспекти, секако во култура.
особен познавач на аритектурата и нејзините
позитивна смисла. Една од највпечатливите Веројатно најважната фундаментална
достигнувања низ историјата и сега. Можам и да
импресии беше и допирот со јапонската карактеристика на старата јапонска архитектура
забележам дека многу често не ја разбирам
архитектура. е употребата на материјали од дрво. Низ
архитектурата, особено онаа модерната.
Јапонија е земја на контрасти, а споевите или вековите наназад, вулканската природа на
Веројатно за такво нешто е потребно потемелно
судирите меѓу традиционалното и модерното јапонските острови овозможувала само
образование, долгогодишно искуство и следење
можеби најдобро се отсликуваат во лимитирани количини на камен за градба. Освен
на разните правци во архитектурата. Не ја
архитектурата. Во земјата има голем број тоа Јапонија била во вековна самоизолација, па
познавам ни историјата ни теоријата на
26 ПОРТА 27 јануари 2017
Токио, Sky Tree
канети да дизајнираат објекти ширум светот. Во година. пример дрвото. Недалеку е еден од најголемите
исто време и најпознатите светски архитекти ќе Во Токио вреди да се посети и будистички храмови Sensoji, кој е типичен
имаат можност да градат во Јапонија. телекомуникациската кула Tokyo Skytree, која со пример за традиционалната архитектура.
Автентичен стил на модерна архитектура, под својата висина од 634 метри е втора највисока Накусо, предградието Асакуса го нуди она по
влијание на тогаш најпознатите архитекти како градба во светот. Градбата била инспирирана што веројатно и е најпозната јапонската
Френк Лојд Рајт, а потоа и Ле Корбизје, во од древните јапонски пагоди. Изградена е од архитектура, а тоа е спојот помеѓу модерното и
Јапонија ќе почне да се развива уште од причина што старата телекомуникациска кула традиционалното.
почетокот на минатиот век. Јапонските Tokyo Tower (висока 332,9 м и изградена во 1958- Во Осака, пак, најпрепознатлив облакодер е
архитекти, како Арата Изосаки и Кензо Танге, ќе ма) се наоѓа во зона во која се изградени повеќе Umeda Sky Building. Зградата е висока 173
креираат сопствени стилови на модерен високи згради па ефектот од нејзиното метри и се состои од две кули кои се поврзани
меѓунардно прифатен дизајн со традиционални користење се намалил. Во близина на Tokyo со кружна платформа на 39-от кат. Ова место
јапонски карактеристики. За нас е особено Skytree се наоѓа зградата на туристичкиот инфо нуди отворен панорамски поглед на Осака.
инетересен Кензо Танге чии градби сè уште центар Asakusa, проектирана од Кенго Кума, Еден од највпечатливите објекти кои може да се
доминираат во многу делови од Токио. која изгледа модерно, но е со многу видат од тука, е зградата Gate Tower низ која
Веројатно Tokyo Metropolitan Government традиционални елементи и материјали, како на буквално минува улица/автопат. >>
Building (или Tocho, како што скратено ја викаат
жителите на Токио) е појдовна точка за посета
на градот и едно од најпрестижните Токио, Shinjuku C
предградија на овој град – Shinjuku. Зградата е
едно од главните обележја на градот и подолг
период била највисока зграда во Јапонија. По
формата потсетува на средновековните готски
катедрали, но во исто време и на компјутерски
чип. Оваа 243 метри висока зграда се состои од
две кули, чии 45 катови се отворени за
посетителите и нудат прекрасен поглед на
Shinjuku и околните облакодери на висина од
202 метри. Една од импозантните згради кои
може да се видат од овој видиковец е Mode
Gakuen Cocoon Tower, која се одвојува од
околината со својата овална форма.
Проектирана е од Tange Associates која пак е
основана од Кензо Танге, а градбата била
завршена три години по неговата смрт во 2008
ПОРТА
aрхитектура
Модерната архитектура во Токио и воопшто Art Center, кој го има најголемиот изложбен
во Јапонија, знае да изненади со некои простор во Токио и Јапонија. Пред влезот на
необични форми на малечки куќи во станбените зградата е поставен кружен павилјон кој
населби, невообичаено дизајнирани храмови и всушност им служи на посетителите да ги
цркви, музеи итн. Јавниот превоз во Јапонија е остават и безбедно заклучат своите чадори (а во
од витално значење за функционирањето на Јапонија често врне дожд и во речиси сите јавни
економијата и е извонредно добро организиран институции има посебно место на кое може
и ефикасен, особено железничкиот превоз. безбедно да се остават и заклучат чадорите).
Секако, вреди да се посетат главните Влезот во централниот атриум, кој е прекриен со
жечезнички станици во поголемите градови дури огромна закривена стаклена фасада, е
и ако не планирате патување со воз. Тоа бесплатен, а во внатрешноста доминираат два
особено важи за железничките станици во огромни превртени бетонски конуси кои
Осака, Кјото и Каназава. Се работи за огромни одлично се вклопуваат со закривените форми на
мултифункционални објекти кои нудат фасадата. Музејот е проектиран од познатиот
најразлични содржини, кои не нужно се архитект Kisho Kurokawa. Негово дело е и
поврзани само со железничкиот транспорт. И во Nakagin Capsule Tower во Токио, едно од
секој од нив се „спакувани“ повеќе архитектурни најпознатите дела на архитектурното движење
изненадувања. Метаболизам.
Музеите се исто така одлични архитектурни Друг музеј кој вреди да се посети независно
градби. Интересно е што во голем дел од од поставките во галериите, туку пред сè заради
зградите на музеите во Јапонија влезот не се прекрасните архитектурни идеи кои се вметнати
наплаќа и тие се отворени за посетители. во неговата градба, е Hyogo Prefectural Museum
Потребен е билет само за посета на галериите и of Art во Кобе. Проектиран е од Тадао Андо, кој
нивната цена зависи од видот и големината на е еден од водечките и најпознати јапонски
поставките. Тоа остава простор да се ужива во архитекти на денешнинава. Изграден е како дел
прекрасните објекти. Таков е на пример National од напорите за обнова на градот после >>
ПОРТА
Joкохама, Minato Mirai
National
Art Center B
Кјото, железничка
станица Е
ПОРТА
Каназава, 21st Century Museum F
В
дипл.инж. по дрвна индустрија
конструктивни елементи
ПОРТА
CONO - идеалeн спој
на архитектурата и природата
Ирена Димовиќ ДАНИЛОВСКА, дипл.инж.арх.
Горан СПИРОСКИ, дипл.инж.арх.
(Конструкта, Скопје)
ПОРТА
eнтериер
Канцеларијата треба да
претставува стимулативна средина
Просторот не е веќе статичен, и како таков единствен можен простор каде што би се одвивала работата, на неа
често се гледа како на еден вид средиште на организациите кое се
мора да води сметка за реакциите на неговите менува во чекор со технолошкиот напредок и со барањата на
структурните финансиски редефиниции на глобалните економии,
корисници. Просторот кој ја подобрува што во крајна линија се сведува на постојани промени во новите
човековата благосостојба, кој ги стимулира и начини на работење. Просторот е тој што треба да ги поддржи овие
промени и да стане простор кој се менува. Ако некогаш формата ја
ги изострува неговите сетила, треба да се следеше функцијата, сега формата го следи перформансот што
карактеризира со таков ентериерен дизајн кој означува многу подинамична категорија од поимот функција.
Просторот не е веќе статичен, и како таков мора да води сметка за
ќе предизвика суптилна и избалансирана реакциите на неговите корисници. Просторот кој ја подобрува
стимулација на секој аспект на човековата човековата благосостојба, кој ги стимулира и ги изострува неговите
сетила, треба да се карактеризира со таков ентериерен дизајн кој
сетилна организација. ќе предизвика суптилна и избалансирана стимулација на секој
аспект на човековата сетилна организација. Повеќе автори ги
проф. д-р Мишко РАЛЕВ, посочуваат следниве фактори кои се однесуваат
Факултет за архитектура и дизајн при УАКС на секое поединечно сетило за кое треба да
се води сметка во сите развојни етапи на
К
лучната улога на канцеларијата како ентериерно дизајнот: сетилото за допир, мирис, вкус,
дефиниран простор (од аспект на слух, вид, говор, осетот за комфор,
организација на ентериерните подвижност, топлина, мисла и чувство
елементи, опремен со техничко - за его.
технолошки уреди) е да ја Така на пример, да се стимулира:
поддржи организацијата и - осетот за допир, значи дека се
нејзините вработени во изведувањето употребуваат голем број различни
на нивните работни задачи. Иако, видови на материјали со различни
канцеларијата веќе не претставува површински обработки, но и форми кои
ПОРТА
обезбедуваат тактилна една од целите на тридимензионална
стимулација, а се пријатни на манипуалција со елементите и
допир; просторот, покрај утилитарноста или
- осетот за комфор е функционалноста, е и креирањето на
позитивно стимулиран од атмосфера како конечен ефект на
изворите на светлина, употребените средства во процесот
соодветни материјали со бои на дизајнот. Истата се смета дека е
чија композиција создава пријатна состојба која се наоѓа во просторот
атмосфера; помеѓу концептуалното и
- осетот за подвижност се подобрува перцептуалното, онаму каде што
преку колористичната динамика и архитектурата доаѓа до полн израз
контрасти во простори и просторни како производ на интелектуалниот и
контексти. Ова е исто важно и за флексибилен мебел и опрема кои уметничкиот капацитет на дизајнерот - творец. Таквата состојба, која се
промовираат движење и социјална динамика; повикува на разумот и на сетилата истовремено, е позиција на
- осетот за рамнотежа го воочува како позитивен секој визуелно вистинитост која произлегува од суштествените значења на нештата што
избалансиран аранжман и состојба на еквилибрум помеѓу различните се појавуваат како карактеристика на целината, повеќе отколку на нив
стимулативни впечатоци, ефикасна ориентација и просторно како делови посебно. Атмосферата е таа што единствено може да
димензионирање во мерката на човекот - осет за пропорција. Сите комуницира помеѓу концептуалното и перцептуалното, помеѓу
овие стимули се важни за психолошкото здравје на луѓето; материјалното и нематеријалното, што ниедно друго средство на
- кога осетот за мирис се доведува во врска со материјалите од кои се дизајнот не може да го оствари.
изградени просторите и неговите елементи, се мисли тие да бидат од Во горе споменатите фактори кои влијаат на човековите сетила, во
природно потекло што е можно повеќе и да не мирисаат; делот на атмосферата на свесно создадениот простор, сепак во добар
- осетот за вкус е стимулиран преку висококвалитетни материјали, дел се ликовните елементи на дизајнот или просторот, какви што се
комплетни и естетски композиции кои суптилно ги отелотворуваат формата, обликот, материјалот, бојата, текстурата и просторната
потребите на корисникот како поединец, или на заедницата воопшто; композиција. Како илустрација на наведените елементи кои ја креираат
- осетот за вид опфаќа комплексни физиолошки, психолошки, визуелната рамка на канцеларискиот простор може да послужи
ергономски и естетски аспекти на забележаниот простор; „Хибридната канцеларија“ на бирото „Едвард Огоста Архитекти“ од Лос
- осетот за топлина претпоставува потреба од специфично својство, Анџелес, во која авторите преземаат доста синоними и метафори од
атмосферата во просторот да е креирана спрема барањата за баланс природната, но и од артифициелната средина, играјќи се со форми, бои
помеѓу физички „топли“ и „ладни“ елементи кои зависат од и состојби. Канцеларискиот простор го третираат како артифициелен
употребениот материјал, светлина и боја; пејзаж во кој се преплетуваат природните елементи и архитектонско-
- осетот за слух бара здрава акустичност на просторот која произлегува урбаните типологии.
од намената на просторот, од неговите димензии и капацитет, а се Физичката средина човекот ја доживува и проценува на сетилен,
остварува преку применетите материјали и усогласените пропорции емотивен и мисловен начин преку перцепција, која се базира на
на просторот. импресиите што тој ги добива преку видот, слухот и допирот, како и
При споменувањето на потребата од надразнување на сетилата на преку интелектот. Интелектот ја евалуира средината преку когнитивност
човекот преку визуелно-аудитивно-тактилни перформанси на која е базирана врз знаењето и преку меморијата, односно искуството.
материјалите од кои се гради ентериерот на ниво на елемент и на ниво Како резултат на евалуацијата посматрачот креира слика или популарно
на целина, како краен ефект се добива атмосфера која човекот ја наречено „имиџ“ на средината. Ваквата слика претставува двонасочен
осознава преку манифестирање на одредено расположение. Значи, процес помеѓу набљудувачот и набљудуваното. >>
27 јануари 2017 ПОРТА 41
Кога набљудувачот внимателно го фокусира погледот врз одреден предметите и физичката поставеност на просторот. За тоа е потребен
предмет или простор, тој го воочува неговиот специфичен облик, контраст, за да се направи дистинкција помеѓу предметот или
неговата големина, пропорција, боја, текстура и материјал. Ваквата композицијата што се посматра и неговата физичка заднина. Според
можност за воочување на она што е над обичното препознавање на тоа, елементите што се појавуваат надвор од нивната заднина можеме
нештата е од големо значење и важност за дизајнерите. Затоа, ваквите да ги наречеме „фигури“. Во оваа релација предмет - заднина важна е
способности неопходно е дизајнерите постојано да ги развиваат за да пропрцијата помеѓу нив, зашто ако односот е на страната на предметот
се видат нештата преку нивните суштествени визуелни карактеристики, тогаш заднината станува одреден облик кој е во рамноправен однос со
и да се биде свесен за тоа на кој начин тие нешта меѓусебно предметот на посматрање. Во ентериерите како визуелни ентитети
дејствуваат. Притоа, тие воспоставуваат релации кои, од друга страна, континуирани се смените на односите помеѓу фигурата и заднината,
ги формираат естетските квалитети на физичката средина. Но, за да се „игра“ со која дизајнерите го одредуваат карактерот на визуелната
види или воочи еден предмет битна е оптичката можност на средината композиција преку истакнување или вклопување во просторната слика
за тоа да се оствари, поточно да се направи разлика помеѓу на физичкиот простор. n
www.atrium.mk studio@atrium.mk
ПОРТА
ПОНЕДЕЛНИК и СРЕДА
од 21:00
до 22:00 часот
на КАНАЛ 77
ПОРТА
сообраќај АВТОНОМНИ ВОЗИЛА
УТОПИСКА ДИСТОПИЈА
Moжен изглед
на автономно
возило
П
римирувањето на мобилност. Притоа, цврстината на аргументите институционалната подготвеност да се изврши
еуфоријата предизвикана и резонската конзистентност не недостасуваат замена на конвенционалните возни паркови со
од дометите на ниту на една страна. флоти од автономни возила, треба конечно да
технолошкиот развој (т.н. ја докаже и запечати нивната неопходност.
„III технолошка револуција“, СЕКАКО И ВО СЕКОЈ СЛУЧАЈ Било да се работи за јавен превоз, било за
„трет бран“, „дигитално Апологетите на футуризмот, концентрирани службени возни паркови, „флотниот пристап“ е
општество“, ...), сепак не е првенствено во и околу ИТ секторот, немаат посакуван од две причини: краткотрајното
доволно да ги приземји очекувањата од новите дилема – автономните возила масовно ќе ги поединечно користење ќе овозможи
технологии, било да ги гледа како извор на нови „параат“ градските улици веќе до 2030-та од две психолошко привикнување „во мали порции“, а
утопии или пак на поквалитетен живот. причини: мерливост на иницијалниот бенефит флотната контрола од страна на еден оператор
Технолошкиот развој на современата и промптна употребливост кај групите ќе го олесни периодот на „детските болести“ и
цивилизација се наоѓа во фаза на драматично корисници или пак во форма на јавен сервис. почетните техничко-оперативни потешкотии.
вкрстување на објективните човекови потреби и И покрај несомнената полезност, Главната офанзива која им претстои на
развојните цели, при што нивните конфликтни немерливоста на ефектите од некои претходни автономните возила е онаа против
жаришта истовремено претставуваат иновации во автомобилската индустрија ја поседувањето на патнички автомобили.
криптограм за толкување на степенот на условила нивната масовна употреба со падот на Способноста на возилото да се врати на
нивната хомогеност. Иако притоа неопходно, цената на чинење. На пример, пред да стане домашната адреса за да изврши превоз на друг
економското односно квантитативното глобален стандард, системот за спречување на член на домаќинството, се толкува како
проектирање на
Пре-канцеларија на
иднината
ефектите од новата технологија може до некаде блокирањето на тркалата при сопирање бил директен удар на потребата за поседување на
да ги прикрие или „заборави“ страничните првенствено ексклузивитет за возачите со 2+ семејни возила, што во продолжение треба
факторски влијанија кои, во форма на подлабоки џебови. Парадоксално, но да резултира со драстично намалување на
емпириски input, претставуваат резултат на автономните возила поентираат токму во зоната бројот на возила во сообраќајот. Овој
длабинската трансформација на современиот на апстрактното: му го враќаат на возачот потенцијален тренд латентно е посакуван од
човек. времето потрошено во возење. Доколку истото градските власти ширум светот, а равенката е
Следејќи го својот всаден инстинкт, човекот, се искористи за работа, денешниот систем за прилично едноставна: возилата што немаат
тој вечен homo viator, континуирано се обидува евалуирање на трудот лесно ќе ја пресмета потреба од возачи немаат ниту потреба за
да го унапреди начинот на кој го совладува подарената финансиска добивка. „трошење“ на градскиот простор заради
просторот. Урбаните патувања, како Дополнителното опуштање пред да се паркирање, со што првенствено пред
повеќеслојна општествено-социјална пристигне на работното место е само додадена централните градски зони се отвораат сосема
компонента која одзема непотребно време и вредност на веќе споменатата. нови урбано-планерски хоризонти во смисла на
енергија, се во фокусот на неговите напори за Јавните урбани транспортни сервиси се постигнување на повисоки квалитативни
минимизирање на интеракцијата човек-возило, а вториот „столб“ врз кој почива футуристичкиот стандарди.
се во име на непресушниот комфор, оптимизам. Замената на конвенционалните Од социјален аспект, автономните возила
финансиската заштеда и трендовите за заштита такси-возила со автономни, се набљудува како можат да прераснат во благослов за
на човековата околина. Автономните возила кои прва имплементациска станица, а воведувањето категориите граѓани кои поради најразлични
сообраќаат без директна помош на возачот, се на капацитативно поблагодарни превозни физички или ментални недостатоци не се во
оној тековен хоризонт чија извесност ги крши единици (комбиња, минибуси) во комбинација со состојба да користат конвенционални возила.
како лаичките, така и копјата на докажаните веќе разработените car-sharing, lift-sharing и Сообраќајните инженери имаат посебен мотив
авторитети во автомобилската индустрија и слични модели, значително ги проширува за задоволно триење на дланките. Барем зад грб.
науките што ја третираат современата урбана употребните граници. Корпоративната т.е. Исклучувањето на возачкиот фактор, >>
27 јануари 2017 ПОРТА 45
сообраќај
Ретро
утопија
Look
mama, no
hands
потенцијалот за автоматизација на
сообраќајните токови и нивно Wi-Fi поврзување
со непосредната инфраструктура го води кон
ниво на екстаза! Наместо „распашани“ колони
длабоко зависни од навиките и каприците на
возачите, улиците би ги краселе филигрански
низи од автономни, меѓусебно комуникативни
возила (platoons), совршено синхронизирани со
семафорските системи. Освен редукција на
времињата на патување, возачката грубост која
троши непотребна енергија и емисиите на
загадувачки материи, вака поставената
мобилност ќе овозможи максимално
искористување на алтернативните коридори,
односно далеку порамномерно оптоварување
на расположливата улична мрежа.
Wi-fi интеракција
на возилата
ПОРТА
сообраќај
Контролни системи
Сега е и повеќе од сигурно дека омасовувањето на автономните
на една софтверски вака комплексна возила
технологија, ќе бара и комплексни сигурносни
мерки и процедури недостапни за субјектите
што нема да бидат специјализирани за таа цел.
Врз база на искуствата со
тековните софтверски
решенија и мрежни
архитектури, рационалните
скептици во прв план ја туркаат
и доверливоста на целокупната
технологија, отворено прашувајќи какво ќе
биде доживувањето на опуштените и безгрижни
патници во колоната во случај на пад,
пореметување или отказ на
целокупниот систем
(„компјутерите работат
одлично, се до оној момент
кога ќе престаната да
работат!“). Доколку за момент достапноста на системски уредено договарање (на пример,
замислите дека на повеќе нивоа умрежените конвенционалните возила, и можноста да толеранција при вкрстување врз основ на
автономни возила треба да претставуваат се оствари потполна контрола врз нив правилото на десна страна). Вака соголеното
окосница на транспортот на утрешните претставува темелен запис во антрополошката согледување асоцира на повисоко ниво на
паметни градови (smart cities), тогаш од потсвест. Упадот во воспоставената потчинетост на човекот на машините, кое
морниците долж ’рбетот ве дели само една автомобилска култура, кој автномните возила холивудските сценаристи веќе го имаат
секунда. несомнено ќе го предизвикаат, ќе изврши искарикирано до максимум. А крикот на авто-
Бијхевиоралната компонента, изградена со поништување на припадноста кон еден систем ентузијастите, подготвени за жртвување и на
децениско профилирање на навиките на (сообраќајниот) во кој ги бараме и последната пара, само за да се извлече макар
урбаниот човек, нема да остане рамнодушна. препознаваме акциите и потребите на другите уште една коњска сила од моторот, допрва
Чувството на лична слобода, благодарение на учесници, и за истите сме подготвени на треба да се слушне! n
ПАРКИНГ
СИСТЕМИ
ПОРТА
ПОРТА
најчудни градби
Г
одината само што почна, но кога е во прашање
архитeктурата, дизајнот и конструкцијата на нови со нетрпение се очекуваат да финишираат токму годинава.
објекти… светот е неуморен. Оваа година ќе никнат Изборот го направија светски архитекти а внимание им
посвети дури и водечкиот CNN.
ПОРТА
најчудни градби
С
за справување со ја намалува белодробната функција кај децата,
го успорува растот на нивните бели дробови, ги
екоја година ни се повторува
приказната за штурецот и загадувањето е стеснува дишните патишта и го намалува
имунитетот. Кај возрасните пак,
мравката. Мерки против
загадувањето не се преземаат во
меѓугенерациски аерозагадувањето, покрај белите дробови ги
текот на годината, а кога ќе дојде криминал напаѓа срцевите и мозочните крвни садови, ја
пореметува автономната регулација на
зима, сите започнуваат да си ја префрлаат
вината едни на други. Статистиките ни се веќе срцевата работа, а се смета дека дури е можно
добро познати, а Македонија е во одбраното да учествува во појавата на шеќерната болест“,
злогласно друштво на земји со високо ниво на вели д-р Ѓорѓев.
смртност (66 на 100.000 жители), со главна Познавајќи ги статистиките но и последиците
причина – загадување. од загадувањето, македонските граѓани, оваа
Институтот за јавно здравје на Република година можеби најревносно досега, реагираат
Македонија, секоја година изготвува и се активираат, барајќи начин да го зачуваат
истражувања за ефектите на аерозагадувањето своето здравје. Револтот на граѓаните е
врз здравјето. Според нивните проценки, на погласен на социјалните мрежи а поскромен
годишно ниво се губат повеќе од 1000 животи на собирите, но постојат голем број неуморни
(бројот од година во година варира, но се еко-активисти коишто бараат решенија и
движи од 800 до 1200 смртни случаи). „Нашите одговори од надлежните. На протестите, еко-
истражувања покажуваат дека поради активистите нагласуваат дека надлежните мора
аерозагадувањето, Македонците во просек да го стават чистиот воздух како приоритет при
живеат 3-4 години покусо и дека во причините креирање на јавниот буџет.
за прерана смртност, односно болестите во „Аерозагадувањето не е само проблем на
кои како причина учествува и проф.д-р Драган Ѓорѓев од Скопје туку е национален проблем. На пример,
аерозагадувањето, претставуваат 45-50 % од Институтот за јавно здравје во Битола во последните шест месеци пет деца
причините“, истакнува проф. д-р Драган Ѓорѓев заболеле од рак, и според граѓаните тоа се
од Институтот за јавно здравје. „Во текот на должи на загадениот воздух. Исто така, Тетово
зимскиот период, над 50% од причините за е неславен рекордер со преку 250 денови во
ƴƳƼƬƱƷ
ƶƬƻƬưƺƶƴƤƬ ƻƺƼƾƿƯƬƷƴƤƬ ǢǑǙnjǛǚǗǔǢǑÓ
ǢǑǙnjǛǚǗǔǢǑÓ ǢǑǙnjǛǚǗǔǢǑÓ 7$1(::$<62)75$9(/
Банкок, бејби!
Александра ПЕТРОВСКА, дипл.инж.арх. државата. Сфаќајќи дека некогашните големи светски сили Британија
и Холандија сакаат да стигнат до тајландското богатство,
Тајланѓаните изиграле многу паметно со спогодба за слободна
„Тоа што сме, е производ на нашето сопствено размислување трговија и така го избегнале губењето на суверенитетот. Нивната
Со нашите мисли го креираме светот“. вештина за политика и одлично одбирање на сојузници, ја покажале и
Б
после Втората светска војна кога станале партнери со Соединетите
– БУДА.
анкок. Далечна, но одамна посакувана дестинација.
ФОТОГРАФИИ: АЛЕКСАНДРА ПЕТРОВСКА
Во денешно време далечината е само бројка која
лесно и брзо се совладува со авион, а патот до
Банкок го скратувам со неопходни информации и
мапи за градот преземени од Интернет, трудејќи се
да запомнам неколку најосновни зборчиња на
тајландски јазик, како: Добар ден, Благодарам,
Довидување - за соодветно да одговорам на надалеку познатата
љубезност на Тајланѓаните.
Тајланд е единствена азиска земја која никогаш не била колонија.
Државата ја води воена хунта која е на власт од 2014 година, а Тајланд е
монархија со кралска династија. До пред неколку месеци на власт беше
повеќе од половина век Рама IX, кој го наследи неговиот ексцентричен
син, принцот Маха Ваџиралонгкорн, за чие владеење Тајланѓаните не се
многу оптимистички настроени, иако монархот нема никава политичка
моќ, но населението во кралот гледа фактор на обединување на
ПОРТА
репортажа
Американски Држави, а благодарение на тоа пријателство, во Тајланд
пристигнале инвестиции кои добро ги искористиле и станале една од
најразвиените земји во Азија и рекордери во извоз на техничка роба,
ориз и облека.
Авионот лета и ги менува временските зони, за конечно да го допре
тлото на Банкок. И, азиската авантура може да започне.
Првиот впечаток за Банкок е при возењето од аеродромот до хотелот,
каде не може да се избегне сообраќајниот метеж и во очи паѓаат стотина
кабли за електрична енергија кои се развлечени на бандери паралелно со
улиците. Тоа е така изведено бидејќи каблите за струја не смеат да се
стават под земја, зашто во период на монсунски дождови се случува некои
делови од Банкок да бидат поплавени. Банкок е познат и како Азиска
Венеција или Венеција на Истокот. Градот е подигнат на брегот на реката
Чао Прај, недалеку од нејзиното слевање во Тајландскиот Залив. Банкок е
на само два метри надморска височина и има мочуриштен терен, а
неговите жители со векови го претворале во место погодно за живеење,
во што несомнено и успеале, за денес да брои околу седум милиони
жители. Автомобилот во движење одминува многу тезги со евтина храна.
На тротоарите на улиците има тезги на кои се продава пржено и печено
месо, зеленчук и овошје. Погледот ми го привлекуваат и безброј светлечки
реклами од ресторани, продавници за сè и сешто и големи трговски
центри. „Тук-тук“ такси возила распоредени по краевите на улиците,
чекаат туристи за да ги повозат до некоја туристичка атракција во градот.
Пред мене се отвора урбана џунгла.
Статуи на Буда в0
Храмот Ват Арун
ПОРТА
репортажа Храмот на
Златниот Буда
( Wat Trai Mit)
Храмот Ват По
(Wat Po) - Храмот
на лежечкиот Буда
Храмот Ват По (Wat Po) Храмот на Златниот Буда (Wat Trai Mit)
Храмот Ват По или попознат како Храмот на лежечкиот Буда, е Храмот Ват Траи Мит или многу попознат како Храмот на Златниот
спектакуларен храм во кој е сместена најголемата статуа на Буда, не е изграден многу одамна, но е познат по статуата што е
лежечки Буда, долга 46 метри и висока 15 метри! Овој храм е изработена од чисто злато и е тешка 5,5 тони, а висока околу три метри.
најголем и најстар, изграден во XII век. Статуата е импозантна, Интересна е приказната за оваа статуа: Во 50-тите години на минатиот
огромна и ми го опфаќа целиот видокруг, а златото ми ги заслепува век било одлучено една од гипсаните статуи на Буда кои се наоѓале во
очите. Не постои добар агол од кој може да се фати со поглед Храмот Ват Траи Мит да биде пренесена во друг храм во северниот дел
целата статуа. Лежечкиот Буда е прекриен со златни ленти во на земјата, но при товарење на статуата за нејзин транспорт, била
комбинација со бисери и седеф. Огромните стапала на Буда се оштетена и под слојот на гипсот се појавило чисто злато. Потоа е
покриени со цртежи од 550 реинкарнации на Буда додека стигнал откриено дека златната статуа била покриена со гипс пред два века за да
до нирвана состојба. Околу статуата има 101 метален сад, за кои ја заштитат од заплеменување од страна на Бурманците. Во храмот сè
постои верување дека ако барем во еден од садовите фрлите уште се чуваат остатоци од гипсениот слој. И во овој храм, исто како и во
паричка, некоја желба ќе ви се оствари или ако ништо друго – барем претходните, влегов боса и со наметка, а на влезот на храмот може да се
ќе ви се подобри кармата. купи венец исплетен од свежи цветови кој се положува пред статуата на
Златниот Буда.
Г
(Биропроект ДOOEЛ, Скопје)
ПОРТА
хортикултура
признание е да се наградат оние градови кои
посветено работат на оваа проблематика, а од
друга страна да ги иницира останатите за да
преземат нешто во поглед на квалитетот на
живеење.
Во суштина, за доделување на ова признание
се води сметка на три параметри во работењето
и тоа: да се води конзистентна евиденција за
постигнување на високи стандарди за
животната средина, да се има посветеност и
амбициони цели за унапредување и одржлив
развој, како и да претставува инспирација за
другите градови, споделувајќи ги своите
искуства во практика.
година и од тогаш Есен се развива во САЕМ ЗА ХОРТИКУЛТУРА На овој конкурс, за веќе европско престижно
финансиски центар кој обезбедува Секоја година кон крајот на јануари, во Есен признание, може да учествуваат сите европски
вработување за околу 80% од работната сила и се одржува водечкиот саем за хортикултура во градови кои имаат повеќе од 100.000 жители
носи дополнителни 140.000 патници во градот светот. На површина од преку 10 хектари се кои се дел од Европската Унија како и земјите
секој ден. Со оглед на своето индустриско изложуваат најголемите компании од областа што се кандидати за влез во ЕУ. Во случај
минато и големиот број индустриски капацитети на хортикултурата со презентација на растенија, одредена држава да нема град со повеќе од
кои се дел од градот, Есен претставува првиот иновации во производството, одгледувањето и препорачаниот капацитет, како кандидат се
„рударски град“ кој ја добива оваа награда. уредувањето на зелените површини. Европската зема најголемиот град.
Есен го добива ова признание за своите награда за „најеколошки град“ се доделува врз Конечната одлука се донесува врз основа на
применети практики за заштита и унапредување основа на иницијативата и придонесот на дванаесет точки и тоа: локален придонес во
на природата и биодиверзитетот, како и напорите локалната самоуправа на европските градови глобалните климатски промени, транспорт,
за намалување на потрошувачката на вода. Исто во унапредување на животната средина. зелени урбани подрачја, производство и
така, Есен учествува во различни семинари и Наградата за првпат се воведува на 22 мај 2008 управување со отпад, природата и
иницијативи за намалување на емисиите на година, а како прв добитник на оваа награда е биодиверзитетот, воздух, потрошувачка на вода,
стакленички гасови и подобрување и Стокхолм во 2010 година. Целта на ова третман на отпадни води, еко-иновации и
зголемување на издржливоста на градот во борба одржливо вработување,
со климатските промени. Со цел да ја заштити управување со животната
природата и биодиверзитетот, Есен има средина на локалната
изградено „зелени коридори“ по должина на власт, како и
реката Емшер. Градот, исто така, прави напори да енергетската
се претстави како „Град во трансформација“, со ефикасност. Наградата
преодот од индустриски во финансиски центар. се доделува од страна на
Есен, заедно со сите претходни добитници треба меѓународно жири
бидат пример за другите градови кои се стремат да составено од експерти во
ги подобрат своите еколошки перформанси, различни области на
охрабрувајќи ги во поглед на примената на животната средина. n
иновативни решенија во полето на екологијата.
ПОРТА
културно наследство
Хотелот „Њујоркер“
како дом на
Никола Тесла
крие многу
интересни факти
П
Даниела МЛАДЕНОВСКА милиони долари, имала 2500 соби, најголем фризерски салон,
најголема кујна, перална, телефонска централа во светот. Целиот
ознатиот хотел „Њујоркер“, една од иконите на систем бил поддржуван од тогаш најголемата електрична централа
Менхетн, има долгогодишна историја во која бил која била изградена во подрумот на облакодерот. Никола Тесла во
сведок на многу значајни настани и угостил хотелот се преселил од луксузниот „Валдорф Асторија“, на чие
видни личности кои обележале една епоха. место една година по „Њујоркер“, е изграден „Емпаер стејт
Прекрасниот објект изграден во арт деко стил во билдинг“.
1930 година, освен што бил дом и последна Денес, „Њујоркер“ е хотел од средна класа во кој доаѓаат
станица на славниот Никола Тесла, крие и многу просечни туристи. Секој што на време направил резервација и
други интересни факти. платил околу 200 долари, може да отседне во собата 3327 и да се
„Њујоркер“ била една од најубавите згради во Њујорк. Чинела 22 обиде да ги повика духовите на големиот Никола Тесла.
ПОРТА
www.liting.mk
Lexan* поликарбонатни плочи и системи; Архитектонска подготовка и изведба
Акрилни плочи Plexy и производи од ПММА;
Звучни и сигурносни бариери; Профили, гума и трака; +389 2 3114 360
ПОРТА
арт и дизајн
Прага стана
побогата за еден
одличен наменски
простор, а се
работи за цепелин
кој служи за
собирање и
одржување на
работилници за
љубителите на
книжевноста
68 ПОРТА 27 декември 2016
арт и дизајн
П
рага доби предимензиониран објект во центарот на градот. На кровната
тераса на Dox Center Contemporary Art, поставен е дрвен цепелин кој,
многу веројатно од очигледни причини, никогаш нема да се издигне до
небото бидејќи се работи за уметнички проект. Објектот е наменет за
јавноста, поточно како простор за собирање на уметниците,
литературните здруженија, дебатирање за книжевноста и разни работилници. Се
работи за иновативно и креативно здание кое може да прими до 120 луѓе, а настанало
во соработка со основачот на споменатиот центар и архитектот Мартин Рајнис.
„Овој наш придонес во современата уметност е всушност начин за нашето
поврзување во деменот на книжевноста“, изјави Рајнис. Инаку, објектот цепелин има
и назив Gulliver, според фиктивниот протагонист од познатото дело „Гуливеровите
патувања“ од авторот Џонатан Свифт. n
www.fabrikakarpos.com.mk