Professional Documents
Culture Documents
Tuwing mayo ay nagdaraos kami sa aming Ito ang mga salita na naghahayag ng walang
barangay ng santakrusan. kasiguraduhang kasagutan, di-katiyakan sa kilos, o
Kumakain ng gulay araw-araw upang mapanatili pag-aalinlangan. Ginagamitan ito ng mga pariralang
ang ating kalusugan. marahil, siguro, tila, baka, wari, o parang. Mga
Siya ay masaya tuwing buwan ng Disyembre Halimbawa:
sapagkat may bonus siyang matatanggap.
Ang guro ay araw-araw na nagtuturo para sa Parang nagbago ang takbo ng hangin.
kinabukasan ng mga kabataan. Siguro ay pupunta kame sa mall bukas.
Binibisita namin ang puntod ng aking kaibigan
taun-taon. Marami na marahil ang nascam ni Arcer.
Oras-oras niya tinitingnan ang kanyang relo.
Tuwing linggo ay pumupunta siya sa simbahan. Baka sa susunod na linggo kame mamamasyal.
Pang-abay na Panlunan
Ang pang-abay na panlunan ay isang uri ng pang Marahil ay marami na ang nakakaalam ng aking
abay kung saan ito ay naglalarawan kung saan iniibig.
naganap o magaganap o gaganapin ang kilos ng Bukas na siguro tayo umalis dahil mainit pa sa
pandiwa. Ilan sa mga panandang ginagamit dito ay labas.
ang mga salitang sa, kina, o kay. Sa pamamagitan
ng pang-abay na panlunan, ating masasakot ang Tila ako’y nakaluntang na sa langit.
katanungan na “saan”.
Siguro ay huwag na nating ituloy ito dahil hindi
naman tayo nagkakasundo. *ba – nagsasaad ng pagtatanong na nagbibigay- diin
sa pangungusap
Masama ang aking pakiramdaman kaya hindi yata
ako makagalaw ng maayos. *na – nagsasaad ng natapos na o nagawa na
Bukas pa siguro ang datingn iya mula sa Cebu.
*nga – nagsasaad ng pagpapatunay o pagsang-ayon
Baka sa susunod na linggo ay makapagbayad na ako
ng utang. Mga Halimbawa:
Pang-abay na Ingklitik o Kataga May klase ako mamaya kaya hindi ako
makakapunta sa iyong karaawan.
Ang ingklitik ay ang mga salita o kataga pagkatapos Magpapahinga muna ako sandali sapagkat ako’y
ng unang salita sa pangungusap. Kung mawala man pagod sa kakatrabaho.
ito sa isang pangungusap, hindi nito maapektuhan o Wala na pala siyang kapatid.
mababago ang mensahe o ideya ng pangungusap. Hindi ko pa kaya na mabuhay ng hindi ka kasama.
Ito rin ang mga salita sa pagitan ng isang Maiiyak na sana ako kung hindi siya nagpakita.
pangungusap na makakapag-bigay ng mas malinaw Nasaan nga pala ang mga pinamili ko sa palengke?
na kahulugan nito. Bakit nga ba mahal kita.
Ang mga halibawa nito ay pa, kaya, naman, man, Hindi muna ako makakapag-college ngayong
ay, aba, naku, rin, din, hala, hoy, aray, na, ala, sana, pasokan.
ha, na, ba, yata, pala, tuloy, nang, lamang, lang, Wala daw tayong pasok ngayong hapon sabi ni Mrs.
muna, daw, at raw. Fuentes.
Huwag na lang kaya nating ituloy ang plano na
Narito ang mga kahulugan ng bawat ingklitk na umalis sa darating na lunes.
pwede mong maging batayan sa paggamit niyo: Pang-abay na Benepaktibo
Ito ay nagsasaad ng benepisyo para sa isang tao
*kaya – nagpapahiwatig ng pag-aagam-agam dahil sa pagkaganap sa kilos ng pandiwa o layunin
ng pandiwa.
*lamang o lang – nagsasaad ng pagtatangi, ng
pangyayaring katatapos kani-kanina Ginagamitan ito ng panandang para sa.
*muna – nagsasaad na may gawain pa o ng Kumain ng gulay si Jamilla para sa kalusugan niya.
paghihintay Naghahanapbuhay si Mang Theo para sa kanyang
mga anak.
*daw o raw – ginagamit sa di-tuwirang pahayag Nagbebenta ng bulaklak si Trista para sa kanyang
matrikula.
*din o rin – nagsasaad ng pagsang-ayon
Ang mga sundalo ay nakikipaglaban para sa bansa.
*kasi – nagpapahayag ng pagdaramdam, pagsisisi, o
paninisi Patuloy ang pakikipaglaban ni anna sa kanyang
sakit para sa mga taong nagmamahal sa kanya.
*pa – nagsasaad ng karagdagan Handang ibuwis ni Kael ang kanyang buhay sa
pakikipaglaba para sa kalayaan ng ating bansa.
*pala – nagsasaad ng pangyayaring hindi inaasahan
Pang-abay na Kusatibo o Kawsatibo
*sana – nagpapahiwatig ng nais mangyari
Ang Kusatibong pang-abay ay nagsasaad ng dahilan
*yata – nagsasaad ng pag-aalinlangan o walang sa pagganap ng kilos ng pandiwa. Ginagamitan ito
katiyakan ng parirala na pinangungunahan ng dahil sa.
Mga Halimbawa: Ang pang-abay na pamitagan ay ang mga salita o
kataga na nagsasaad ng paggalang. Gumagamit ito
Wala akong naintindihan sa Math dahil hindi ng mga katagang po, ho, opo, oho, pasintabi, maaari
nagtuturo ang aming guro na si ginoong Lucito. at mawalang-galang. Gamit ang mga katagang ito
Nagkasakit ako dahil sa binigay na marka ni ay ang pagpapahayag o pagpapabatid ng paggalang.
binibining Narcisan. Mayroon din ibang mga kataga na nagsasaad ng
Dahil sa kanya wala akong naintindihan sa paksang paggalang bukod sa mga nabanggit.
programming.
Dahil sa iyo ay nagtuto akong magmahal. Mga Halimbawa:
Naglaho ang aking pag-asa na pumasa dahil sa
Ano po ang bibilhin nyo sa mall?
exam na binigay ni Christina.
Di ko akalain dahil sa aking pagiging burara ako’y Naglalaro po kame ng Chess ni Anna.
natapunan ng sikwate.
Pang-abay na Kondisyonal Opo, bababa na po ako mamaya.
Ang pang-abay na kondisyonal ay naghahayag ng
kondisyon dahilan kung ang isang kilos o Bakit ho kayo nag-away?
pangyayari ay nangyayari. Nagsasaad ito ng Maaari bang magtanong tungkol sa iyong ama na
kondisyon para maganap ang kilos na sinasabi ng nawawala?
pandiwa. Ang mga salitang ito ay kung, kapag o
pag, at pagka. Opo, kaya ko pong gawin at gampanan ang iyong
mga gusting ipagawa.
Mga Halimbawa:
Hindi ko kailangang umutang ng pera kung may Mawalang-galang sa iyo, maari ko bang malaman
kinikita lang sana ako. ang dahilan kung bakit niyo ako binagsak?
Huwag kang matutulog kapag hindi mo pa Alang-alang sa aking mahal na ina, babalik ako.
natatapos iyong mga trabaho.
Pasintabi sa mga bata, ang susunod na programa ay
Kung umayos ka lang ng pagkakahiga, hindi sana hindi angkop sa kanilang edad.
sasakit ang iyong likod.
Opo Mrs. Dela Cruz, nakikinig po ako sa lahat ng
Pagka nawala ang tiwala, hindi mo na masasabi na iyong sinasabi.
mahal mo pa ang isang tao.
Sana po ay nakikinig kayo sa sinasabi ng inyong
Kung pwede lang sanang mangibang-bansa ngayon guro.
pandemya ay ginawa ko na.
Maaari ko bang makita ang aking anak?
Pag hindi ka pa tapos sa iyong takdang aralin, hindi
Pang-abay na Panulad
ka muna makakapaglaro.
Ang pang-abay na panulad ay ginagamit sa
Hindi ka maghihirap kapag ikaw ay masipag at
paghahalintulad ng dalawang bagay. Ginagamit din
matiyaga.
ito para maihambing ang iba’t ibang katangian ng
Bibili tayo ng iyong gusto kung naubos mo ang dalawang bagay o tao.
iyong aralin.
Ang katagang ginagamit ay kaysa, higit, di hamak,
Magiging magkasundo kayong magkakapatid kung di gaya, labis, di gaano, at lalong–lalo.
di kayo mag-aaway.
Mga Halimbawa:
Hindi ka magkakasakit kung iingatan mo ang iyong
Ayun sa aking nakikita, mas maganda ang suot ni
sarili.
Mysie ngayon kaysa sa suot niya kahapon.
Pang-abay na Pamitagan
Mas gugustuhin ko pang magbasa ng libro kaysa sa
maglaro ng online games sa computer.
Ang nais kong gawin sa Sabado ay matulog buong Hindi ako papayagan na maglaro kapag hindi ko pa
araw kaysa sumama sa pamamasyal nila sa kabilang natapos ang hugasin sa kusina.
bayan.
Pang-abay na Panggaano o Pampanukat
Di hamak na mas masakit ang nangyari sa amin
ngayon. Ang pang-abay na panggaano ay tumutukoy sa
bilang o dami ng isinasaad ng pandiwa at ito ay
Di gaanong katalino ang anak ni Maritina. nagsasaad ng timbang bigat o sukat. Sumasagot ito
sa tanong na gaano o ilan.
Labis ang paghihinagpis ng aking kaklase ng
mawala ang kanyang pinakamamahal na ina. Mga Halimbawa:
Nadagdagan ang timbang ko ng apat na kilo.
Masarap gumawa ng mga aralin kapag walang Uminom ka ng walong basong tubig araw-araw.
nangiisturbo lalong-lalo na kapag walang ingay. Inabot ako ng kalahating araw sa pagtatanim ng
mangga.
Ang bilis makalimot ni Cheska di gaya ni Louie na
Bibigan kita ng anim na kilong mangga.
ang talas ng memorya.
Bumili ka ng sampung kilong manok sa palengke.
Higit na ikakatuwa ko kapag ikaw ay magbabago. Natapon ang isang litrong tubig sa kusina.
Di ko na kayang ubusin ang labing-anim na burger.
Pang-abay na Pananggi Pang-abay na Panang-ayon
Ang pang-abay na panggi ay gumagamit ng mga Ang pang-abay na panang-ayon ay nagsasaad ng
kataga na nagsasaad ng pagtanggi o hindi pagsang- pagsang-ayon. Ginagamit dito ang mga salitang oo,
ayon. Sa salitang ugat na tanggi, ang ibig sabihin opo, tunay, sadya, talaga, syempre.
nito ay pagtutol o hindi pagpayag.
Mga Halimbawa:
Nagsasaad ito ng pagtutol sa kilos (pandiwa),
salitang naglalarawan (adjective), o kapwa pang- Oo, sasama ako kay tatay bukas.
abay (adverb).
Tunay ngang tama ang iyong hinala tungkol sa
Mga halimbawa ng katagang ginagamit ay ayaw, kanyang ugali.
hindi, di, huwag, wala, at marami pang iba pa.
Syempre ibibili kita ng pasalubong pag-uwi ko
galling sa Baguio.
Mga Halimbawa:
Sadya namang walang galang ang batang si Ramon.
Di na ako papasok dahil sa banta na ako’y
kukutyain. Talaga palang galing sa nakaw ang perang
Huwag mong tularan ang maling desisyon ni Liza pinangbili niya nag cellphone.
noong siya’y dalaga pa.
Hindi mabuti ang pakiramdam ko kaya ako’y Pang-abay na Panturing
magpapahinga muna.
Ang pang-abay na panturing ay nagpapahayag ng
Ayaw ko sa kanya dahil mayabang ang kanyang pagkilala o pagtanaw ng utang na loob.
ugali.
Mga Halimbawa:
Walang maidudulot na kabutihan ang pang aapi ng
Mabuti na lang at pinahiram mo ako ng pera kung
kapwa.
hindi ay kukunin nila itong lupa ko.
Hindi na ako natutuwa sa mga biro mo.
Nang dahil sayo ay nabigyan ako ng pagkakataong
Hindi matukoy ni Izza kung ano ang ikinamatay ng makapagtapos ng pag-aaral sa kolehiyo.
kanyang kaibigan.
Mabuti na lang at nadala mo agad siya sa Ospital.
Ayaw niya akong pakinggan kaya wala na akong
Nang dahil sayo ako ay natutong humarap sa hamon
magagawa.
ng buhay.
Pang-abay na Pananong pananalitang nagbibigay-turing sa pandiwa, pang-
Ang pang-abay na pananong ay ginagamit sa uri o kapwa pang-abay. Mahalagang pag-aralan
pagtatanong hinggil sa pandiwa, pang-uri o kapwa natin ang pang-abay dahil nagbibigay ito ng
na pang-abay. kaliwanagan sa tao upang mas mauunawaan ang
bawat pangyayari at kaisipan at maipahayag ng
Mga Halimbawa: tama ang kaisipang nais na mabigyan ng pansin.
Paano kaya pumunta sa Cebu? Lagi niyong tatandaan at isaisip na ang pang-abay
Saan ang daan patunong Calabarzon? ay makakatulong sa pagbibigay lingaw ng kahit
Sebastian, ano nangyari sa iyo? anong kaisipan. Nawa’y sana marami kayong
Gaano karaming tao ang sumalubong kay natutunan ngayon tungkol sa Pang-Abay at ano ang
Presidente Digs? mga bahagi nito. Muli, maraming salamat sa
Kanino nanggaling ang puting sapatos na nasa pagbabasa nito.
ilalim ng kama?
IV. Pagtataya:
Pang-abay na Panunuran
Ang pang-abay na panunuran ay nagpapahayag ng Pasagutan ang Gawain A (214)
pagkakasunod-sunod sa panahon o pagkakalagay.
Tinutukoy rito sa panunuran ang ayos ng Pasagutan ang Gawain A.(227)
pagkakasunod sa hanay o kalagayan tulad ng muna,
bago at saka. V. Takdang Aralin:
C. Paglalahat 2. Pagganyak
Balikan ang mga aralin na tinalakay patungkol sa Pasagutan ang Gawain A, pahina 308-309 (1-5
Pangatnig na Pananhi lamang )
2. Pagganyak V. Paglalapat
Pasagutan ang Gawain B,C pahina 309-310
Pagbasa ng wika sa pahina 308
VI. Takdang Aralin:
B. Paglalahad
Pag-aralan ang mga Uri ng liham.
1.Talakayin ang pang-angko
K.C.M ACADEMY INC. 2. Pagbibigay ng mga halimbawa
10 Aguinaldo St. Malacañang Village,
C. Paglalahat
Sucat, Parañaque City
Ikalawang Termino sa Masusing Banghay-aralin Liham Pagbati
sa Filipino 6 Pinadadalhan ng liham pagbati ang sinumang
nagkamit ng tagumpay, karangalan, o bagay na
kasiya-siya. Ganito ring uri ng liham ang
Layunin:
ipinadadala sa isang nakagawa ng anumang kapuri-
1. Matutukoy ang iba’t ibang uri ng liham puri o kahanga-hangang bagay sa tanggapan.
Maibibigay ang katangian ng bawat uri ng liham
Liham Paanyaya
Maibibigay ang iba’t ibang bahagi ng liham Taglay ng liham na ito ang paanyaya sa pagdalo sa
Makakasulat/Makalilikha ng orihinal na liham isang pagdiriwang, maging tagapanayam, o
pangkaibigan gumanap ng mahalagang papel sa isang partikular
na okasyon.
II. Paksang Aralin:
Liham Tagubilin
Paksa: Mga Uri ng Liham Nagrerekomenda o nagmumungkahi ang isang
indibidwal o tanggapan kung may gawaing
Sanggunian: Pintig ng Lahing Filipino 6 pahina
nararapat isangguni sa bawat nagpapakilos ng
Kagamitan: larawan, laptop,ppt, aklat, video gawain upang magkatulungan ang mga kinauukulan
Pagpapahalaga: Pagiging mabuti sa katuparan ng nilalayon nito.
III. Pamamaraan: Liham Pasasalamat
Pagpapahayag ng pasasalamat sa mga naihandog na
A. Panimulang Gawain tulong, kasiya-siyang paglilingkod, pagbibigay ng
kapaki-pakinabang na impormasyon, ideya at
1. panalangin
opinyon, at tinanggap na mga bagay.
2. pagtala sa liban
Liham Pagpapatunay
Ito ay uri ng liham na nagpapatunay na ang isang K.C.M ACADEMY INC.
empleyado o tauhan sa tanggapan ay nagtungo at/o 10 Aguinaldo St. Malacañang Village,
dumalo sa isang gawaing opisyal sa isang partikular Sucat, Parañaque City
na iugar at petsa na kung kailan ito isinagawa.
Ikalawang Termino sa Masusing Banghay-aralin
Nilalagdaan ito ng puno ng tanggapan, tagamasid
pampurok, puno ng rehiyon. sa Filipino 6
1. Dito isinusulat ang buong pangalan ng sumulat b.natutukoy ang posisyon ng simuno at panaguri; at
2.Dito sinusulat ang tirahan ng sumulat at petsa ng c. masiglang nakikilahok sa mga Gawain sa loob ng
pagkakasulat. klase
1. Balik-aral Layunin:
Balikan ang mga aralin na tinalakay patungkol sa 1. Nauuri ang mga pangungusap ayon
Ayos ng Pangungusap sa kayarian: payak, tambalan,
at hugnayan
2. Pagganyak II. Paksang Aralin:
Pagbasa ng wika sa pahina 329 Paksa: Uri ng Pangungusap Ayon sa Kayarian
Sanggunian: Pintig ng Lahing Filipino 6m pahina
B. Paglalahad 298-300
Kagamitan: larawan, laptop,ppt, aklat, video
1.Talakayin ang Mga Uri ng pangungusap
Pagpapahalaga: Pagiging mabuti
2. Pagbibigay ng mga halimbawa III. Pamamaraan:
V. Paglalapat