1

Araling Panlipunan
Ikaduha nga Markahan – Modyul 2:
Paglaragway sa Akon Pamilya
(Hiligaynon)
Araling Panlipunan – Unang Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikaduha nga Markahan – Modyul 2: Paglaragway sa Akon Pamilya
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Angelica M. Tabujara

Editor: Glenda Q. Agravante, Blas P. Tabayag, Jr.
Tagasuri: Jewelyn Q. Cadigal, Blas P. Tabayag, Jr., Junry M. Esparar
Tagaguhit: Aldrin B. Sodusta
Tagalapat: Arnaldo G. Rogon, Jr., Shiela Mae M. Manos, Cherry Dawn M. Cuevas,
Jewelyn Q. Cadigal
Tagapamahala: Ma. Gemma M. Ledesma Josilyn S. Solana
Portia M. Mallorca Peter J. Galimba
Elena P. Gonzaga Donald T. Genine
Jerry A. Oquendo Junry M. Esparar
Mary Helen M. Bocol Blas P. Tabayag, Jr.

Inilimbag sa Pilipinas ng

Department of Education – Region VI-Western Visayas

Office Address: Duran Street, Iloilo City
Telefax: (033) 336-2816, (033) 509-7653
E-mail Address: region6@deped.gov.ph
 1
Araling Panlipunan
Ikaduha nga Markahan – Modyul 2:
Paglaragway sa Akon Pamilya
(Hiligaynon)
Paunang Salita

Para sa mga manunudlo/manugpatigayon:

Malipayon nga pagbaton sang tulun-an sa Araling Panlipunan 1 sang
Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa leksyong Paglaragway sa
Akon Pamilya!
Sa pagbuligay sang mga eksperto sa patag sang edukasyon halin sa
pampubliko kag pangpribado nga institusyon, gindihon, ginpasanyog kag
tul-id nga gintun-an ang modyul nga ini para giyahan ka, ang mga
manunudlo ukon manugpatigayon agud mabuligan nga maangkon sang
mga bumulutho ang pagsulundan sa K to 12 Curriculum samtang
ginaatubang nila sing madinalag-on ang mga pagpanghangkat sa ila
kaugalingon, sang sosyudad kag sang pang-ekonomiko nga pagtilaw sa ila
pagtuon.
Ginalauman nga ang bulig nga ini sa ila pagtuon, makaubay sa mga
bumulutho sa pagtuon nga may paggiya kag makinaugalingon. Katuyuan
man sini nga mabuligan sila nga maangkon ang mga kasampaton sa ika-21
nga siglo samtang padayon nga ginahatagan sang pagtamod ang ila
kinahanglanon kag kahimtangan.
Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga material sa
una nga teksto:

Mga Dapat Tandaan sang Manunudlo/Manugpatigayon

Ini nagaunod sang pahanumdum, bulig ukon estratehiya
nga maggamit sa paggiya sa mga bumulutho.

Bilang manugpatigayon, ginalauman nga mahatagan mo sang ideya ang

mga bumulutho kon paano gamiton ini nga modyul. Kinahanglan man sia
giyahan kag ilista ang iya pag-umwad samtang padayon niya ng
ginadumalahan ang iya pagtuon. Ginalauman halin sa imo nga mas
magganyat mo pa kag maggiyahan sia samtang ginaobra niya ang mga
hilikuton sa sulod sini nga modyul.

Para sa bumulutho:
Malipayon nga pagbaton sa Araling Panlipunan 1 sang Alternative Delivery
Mode (ADM) Modyul nahanungod sa leksyong Paglaragway sa Akon Pamilya!

ii
Ang modyul nga ini ginhimo bilang sabat sa imo kinahanglanon. Katuyuan
sini nga mabuligan ka sa imo pagtuon samtang wala ka sa sulod sang hulot-
klasehan. Ginalauman man nga mahatagan ka sing mabungahon nga
oportunidad sa pagtuon.
May mga parte kag icon ang modyul nga dapat mo maintindihan:

Hibalu-a Sa bahin nga ini, imo mahibaluan ang mga

dapat mo matun-an sa modyul
(objectives/learning competencies).

Tinguha-i Isa ini ka pre-test. Diri makit-an kon ano ang

nahibaluan mo sa sining leksyon. Kon husto ang
tanan mo nga sabat (100%), pwede mo
laktawan ang ini nga modyul.

Balikan Malip-ot ini nga test ukon review sang natapos

na nga leksyon.

Diskubreha Sa sini nga bahin sang modyul, ipakilala sa imo

ang bag-o nga leksyon sa nagkalainlain nga
pamaagi kasubong sang istorya, kanta,
binalaybay, problema, ulubrahon ukon isa ka
sitwasyon.

Usisa-a Sa, sini nga bahin, ginasaysay sing tul-id ang

leksyon (discussion). Katuyuan sini nga
mabuligan ka sa pag-intindi ukon paghangop
sang bag-o nga konsepto kag mga tulun-an.

Hanasa Makit-an sa sini nga bahin ang mga ulubrahon

para sa paggiya sa imo sa paghanas agud
lubos mo nga maintindihan ang leksyon.
Pwede mo nga matsek ang imo mga sabat sa
mga ulubrahon gamit ang Talamdan sang
mga Sabat nga makit-an sa ulihi nga bahin
sang modyul.

Tanda-i Makit-an sa sini nga bahin ang mga

pamangkot ukon para maproseso mo kon ano
ang natun-an mo sa leksyon.

Himu-a Ini nga bahin sang modyul may mga hilikuton

nga makabulig sa imo sa paggamit sang imo
bag-o natun-an sa matuod nga sitwasyon o
realidad sang kabuhi. (application)

iii
 Pagtakus sang Katuyuan sini nga ma assess ukon matakus ang
Imo Ihibalo
imo nahibaluan sa leksyon.

Dugang nga Sa bahin nga ini, may bag-o kag dugang nga
mga Hilikuton
mga ulubrahon para mapasanyog ang imo
nahibal-an sa leksyon.

Talamdan sang
Makit-an sini nga bahin ang husto nga mga
Husto nga mga
sabat sa tanan nga mga buluhaton sa sini nga
Sabat
modyul.

Sa katapusan sang modyul nga ini, makit-an mo man ang:

Reperensya Diri nakasulat ang tanan nga ginkuhaan sa

pagdihon ukon pagpasanyog sang modyul.
Mga importante nga pahanumdum sa paggamit sang modyul nga ini:
1. Gamita ang modyul nga may paghalong. Indi pagbutangan sang
bisan ano nga marka ukon sulat ang anuman nga bahin sini.
Maggamit sang papel sa pagsabat sang mga hilikuton.
2. Indi pagkalimtan nga sabtan ang Tinguha-i antes magpadayon sa
iban pa nga hilikuton.
3. Basaha sing maayo ang mga direksyon antes himuon ang kada
hilikuton.
4. Mangin tampad sa pag-obra sang mga hilikuton kag sa pagtsek sang
mga sabat.
5. Tapuson anay ang una nga hilikuton antes magpadayon sa masunod
pa nga hilikuton.
6. Palihog ibalik ang modyul sa imo manunudlo ukon manugpatigayon
kon tapos na nga masabtan ang tanan nga hilikuton.
Kon ikaw nabudlayan magsabat sa mga hilikuton, indi magkahuya nga
pamangkuton ang imo nga manunudlo ukon manugpatigayon. Pwede man
ikaw makapangayo sang bulig kay nanay ukon tatay, ukon sa imo mga
magulang ukon sin-o man sa inyo balay nga may ikasarang sa paggiya sa
imo. Tandaan mo pirme nga wala ka nagaisahanon.
Ginalauman nga paagi sa sini nga modyul, maeksperyensyahan mo ang
makahulugan nga pagtuon kag maintindihan sing maid-id ang masunod
nga mga kasampaton.
Masarangan mo ini!

iv
 Maayong adlaw sa imo! Kamusta ka? Handa ka na
bala magtuon sang bag-o nga leksyon?

Ang kada isa sa aton may ginakilala nga pamilya kag

ang tagsa ka pamilya may kinaiya. Sa modyul nga ini,
makilala mo ang parte sa imo kaugalingon nga pamilya
base sa:

 komposisyon;
 pamatasan kag tradisyon;
 ginhalinan; kag
 katungdanan sang tagsa ka katapu sang
pamilya.

1
Hilikuton A

Direksyon: Kilalaha ang mga tradisyon sang imo pamilya.

Isulat ang tsek (  ) kon ginapadayon sa gihapon ang mga
tradisyon kag ekis ( X ) kon wala na.

1. Pag-amin o pagbisa sa mga katigulangan.

2. Pagtililipon sang bilog nga pamilya sa pagkaon.

3. Paghanda sang pagkaon kon may kaadlawan.

4. Pag-ululupod sang pamilya sa pagsimba.

5. Pagselebrar sang paskwa.

Hilikuton B

Direksyon: Kilalaha ang mga ginikanan sang imo tatay kag

nanay. Isulat ang ila ngalan sa idalom.

Ginikanan ni Tatay:

Ginikanan ni Nanay:

2
Hlikuton C

Direksyon: Usisa-a ang mga laragway. Idrowing ang bituon

( ) kon ang laragway nagapakita nga ang katapu
sang pamilya nagapakigbahin sa ila katungdanan kag
bulan ( ) kon wala.

1. 4.

2. 5.

3.

3
 Aralin
Paglaragway sang Akon
1 Pamilya

Direksyon: I-angot sang linya ang konsepto sang pamilya sa

Inidas A sa laragway sa Inidas B.
Inidas A Inidas B

1. Single-Parent Family

2. Two-Parent Family

3. Extended Family

Nasabtan mo bala ang ini nga hilikuton?

Maayo gid nga nahibaluan mo ang konsepto sang

pamilya.
4
Nanamian ka man bala sang mga binalaybay? Kon amo
basaha ang binalaybay sa idalom.

Maayo nga Pamilya

Kanami lantawon sang isa ka pamilya

Si Tatay permi gid naga-obra
Si Nanay mapisan sa mga ulubrahon sa amon
panimalay
Sa pagbaligya siya man makakwarta
Lunes asta Biyernes kanday Manong kag Manang
Tanan nga oras nila sa pag-eskwela
Kada Sabado kag Domingo ara lang sila sa
panimalay
Nagabulig maghugas, manilhig, kag magluto sa
amon ginikanan
Si Agot, bisan gamay pa lang
Nagabulig man bisan masabad lang
Sa adlaw sang pagsimba siya nagapamilit
Naga-updanay nga may kalipay kag wala kasakit.

Source: Violeta E. Reyes. Araling Panlipunan 1 Kagamitan

ng Mag-aaral sa Hiligaynon, Kagawaran ng Edukasyon.
Korea: Principia co. Ltd., 83-84, 2017.

5
Sabti ang masunod nga mga pamangkot.
1. Ano ang tig-ulo sang binalaybay nga imo nabasa?
2. Sin-o ang mga katapu sang pamilya ang namitlang
sa aton binalaybay?
3. Ano ang mga ulubrahon nanday tatay kag nanay?
4. Ano naman ang ulubrahon nanday manong kag
manang?
5. Ano ang pwede mabulig ni agot sa pamilya?
6. Ano ang kinaiya nga ginpakita sang pamilya sa aton
binalaybay?
7. Sa inyo bala balay, ang kada katapu sang pamilya
may katungdanan man nga gina-ubra?

Usisa-a ang mga laragway sa Hilikuton A, Hilikuton B

kag Hilikuton C. Sabti ang mga masunod nga mga
pamangkot.

Hilikuton A

A B

6
 C D

Sabti:
1. Diin sa mga laragway sang pamatasan kag tradisyon
ang padayon nga ginahimo sang imo pamilya?
2. Ano ang importansya sini sa inyo pamilya?

Hilikuton B

Usisa-a ang halimbawa sang isa ka family tree.

Sabti:
1. Kay sin-o mga laragway ang nakabutang sa
gamut sang family tree?

7
 2. Kay sin-o naman mga laragway ang
nakabutang sa lawas sang family tree?
3. Sa diin nga parte sang family tree ginbutang ang
laragway sang mga bata?

Hilikuton C

Lantawa ang laragway sa idalom kag isulat ang

katungdanan nga gina-ubra sang kada katapu sang
pamilya.

Tatay: .
Nanay: .
Manong: .
Manang: .
Agot: .

Kada isa sa aton may ginakilala nga pamilya kag

ang kada pamilya may kinaiya. Ang tagsa ka pamilya
may iya nga ginhalinan, pamatasan, tradisyon kag
katungdanan.
Gani, aton ini kilalahon kag hibaluon kay paagi sini
ginahugpong ang isa ka pamilya.
8
 Gamit ang family tree, diri naton makilala kag
malaragway ang pamilya nga aton ginhalinan. Diri man
naton makita ang linahi sang aton nga pamilya. Sa family
tree makilala naton ang ginikanan sang aton nga nanay
kag tatay, ang ila mga utod kag syempre ang aton
pamilya.

Ang kada pamilya may ara man pamatasan kag

tradisyon nga padayon nga ginahiwat. Ang halimbawa
sang pamatasan kag tradisyon amo ang pagsimba nga
nagaululupod, pagbisa sa mga katigulangan, paghanda
kung may kaadlawan kag madamo pa nga iban. Kamo
ano ang pamatasan kag tradisyon ang padayon ninyo
ginahiwat?

Ano man ang pamatasan kag tradisyon ang inyo

ginapadayon, ang importante ipangabuhi ini kag indi
pagkalipatan.

Indi man kita magkalipat nga ang tagsa-tagsa ka

katapu sang pamilya may ara man nga katungdanan. Si
Tatay amo ang ginatawag nga haligi sang aton
panimalay. Sia ang nagatrabaho para sa mga
kinahanglanon sang aton pamilya.

Si Nanay naman amo ang kabulig ni tatay sa

pamilya. Sia ang naga-asikaso sang mga kinanglanon
sa panimalay. Ara man si Lolo kag Lola sa pagbulig sa
pag-asikaso sa pamilya.

9
 Ang mga kabataan naman amo ang nagabulig sa
ila ginikanan sa mga ulubrahon sa balay kag may
katungdanan man nga mag-eskwela sing maayo.

Ano man nga pamilya ang ginhalinan mo kilalaha,

higugma-a kag respetuha para sa mas maayo kag
matawhay nga pagpangabuhi.

Hilikuton A
Ang mga masunod nagalaragway sang
pamatasan kag tradisyon sang pamilya. Butangi sang
tsek (  ) ang nagakaangay nga kahon para sa imo
nga sabat.
Pamatasan/ Tradisyon Wala
Ginapadayon
sa Pamilya ginapadayon
1. Paghanda kon may
kaadlawan
2. Ululupod nga
pagpangadi
3. Pagbisa sa mga
katigulangan
4. Paghatagay sang
regalo kada
paskwa.
5. Naga-ulupdanay sa
pagsimba
10
Hilikuton B
Butangi sang tsek (  ) ang katapu sang pamilya nga
nagahimo sang masunod nga hilikuton.

Katungdanan Tatay Nanay Manong Manang Ako Agot

Nagaluto sang
pagkaon para
sa pamilya.

Nagabulig
panghugas
sang pinggan
kay Nanay.

Nagatrabaho
para sa
kinahanglanon
sang pamilya.

Nagabantay
sang mga
manghod.

Naga-eskwela
sing maayo.

11
 Ang tagsa-tagsa ka pamilya may kinaiya nga
ginhalinan, pamatasan, tradisyon kag
katungdanan.
 Paagi sa family tree mahibaluan ang ginhalinan sang
kada pamilya.
 Ang kada pamilya may nagkalainlain nga
pamatasan kag tradisyon.
 Ginapabakod sang pamatasan kag tradisyon ang
paghangpanay sang pamilya.
 Ang tagsa ka katapu sang pamilya may katungdanan
nga dapat himuon para sa maayo kag manami nga
pagpangabuhi.

Kilalaha ang mga ginapabutyag. Isulat ang HUSTO

kon insakto kag INDI HUSTO kon indi. Isulat sa imo papel
ang sabat.
1. Ang bata sa una nga halintang wala pa
sang masarangan nga ubrahon sa sulod sang
iya panimalay.
2. Ang lapsag amo ang nagadesisyon sa
pamilya bisan wala pa sang maubra sa
panimalay.
3. Ginahugpong sang pamatasan kag
tradisyon ang pamilya.

12
 4. Ang family tree nagapakita sang
ginhalinan sang isa ka pamilya.
5. Pwede nga ipapilit ang laragway sang
inyo kabulig sa family tree.

Hilikuton 1
Magkuha sang malimpyo ng papel. Magpili sang isa
ka katapu sang imo pamilya. Isulat ang iya ngalan kag
idrowing ang iya hilikuton nga ginaubra sa inyo balay.

Hilikuton 2
Idrowing ang isa ka pamatasan ukon tradisyon nga
inyo ginapadayon nga ginahimu.

13
 Maghimo sang family tree. Idrowing ukon ipatapik
ang laragway sang kada katapu sang imo pamilya.

14
 Sa mga dahon

Violeta E. Reyes, Araling Panlipunan 1 Kagamitan ng

Mag-aaral sa Hiligaynon, Kagawaran ng Edukasyon,
Korea: Principia co. Ltd., 83-84, 2017.

15
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph