ARALIN 1: KAHULUGAN, LAYUNIN AT MAIKLING
KASAYSAYAN NG PAGSASALIN
KAHULUGAN NG PAGSASALIN
● Ang pagsasalin ay pagbuo sa tumatanggap na
wika ng pinakamalapit at likas na katumbas ng
mensahe ng simulaang wika, una ay kahulugan
at ikalawa ay sa estilo. (Eugene A. Nida, 1964)
● Ang pagsasalin ay maaaring maisagawa sa
pamamagitang ng pagtutumbas sa ideyang
nasa likod ng pananalita (Theodore H. Savory,
1968)
● Ang pagsasalin ay muling pagbubuo sa
tumatanggap na wika ng tekstong naghahatid ng
kahalintulad na mensahe sa simulaang wika
subalit gumagamit ng mga piling tuntuning
gramatikal at leksikal ng tumatanggap na wika.
(Mildred L. Larson, 1984)
● Ang pagsasalin ay isang pagsasanay na binubuo
ng pagtatangkang palitan ang isang nakasulat na
mensahe sa isang wika ng gayon ding mensahe
sa ibang wika. (Peter Newmark, 1988)
● Nagmula sa salitang Latin na “translatio: na
nangangagulugang “pagsalin”.
● Hindi na kailanging tawaging “pagsasaling-wika”
dahil ito at redundant.
○ Sa saliksik ni Almario sa Vocabulario de
la Lengua Tagala (1754), ang kahulugan
ng “salin” at transladar (paglalapat ng
salita para sa salitang nasa ibang wika)
Mga Prayoridad sa Pagsasalin (Dapat
isaalang-alang)
● Kahulugan (o mensahe)
● Estruktura
● Estilo
● Pinaglalaanang tao
Mga Elementong dapat mayroon sa Pagsasalin
● SL (source language o simulaang lengguwahe)
● TL (target language o tunguhang lengguwahe)
Paano ang daloy ng pagsasalin
● SL tungong TL (SL > TL)
● Isang matandang kawikaang Italiano ang
“traduttore, traditore” na nangangahulugang
“tagasalin, taksil” o “tranlator, traitor”.
LAYUNIN NG PAGSASALIN
1. Magdagdag ng mga impormasyon at kaalaman
mula sa pag-aangkat ng mga kaisipan mula sa
ibang wika
2. Mailahok sa pambansang kamalayan ang iba’t
ibang katutubong kalinangan mula sa iba’t ibang
wikang rehiyonal at pangkating etniko sa bansa
3. Mapagyamna ang kamalayan sa iba’t ibang
kultura sa daigdig mula sa pagbubukas ng
bagong mundo mula sa mga salin.
REAMICO, KRISZHA FAYE R. | 2LM3
BAKIT DAPAT MAGSALIN?
1. Selection
● Decision procedures
● Problem identification
● Allocation of norms
2. Codification
● Standardization procedures
● Graphisation
● Grammatication
● Lexication
3. Implementation
● Educational Spread
● Correction procedures
● Evaluation
4. Elaboration
● Functional development
● Terminological modernization
● Stylistic development
● Internationalization
MAIKLING KASAYSAYAN
● Sinasabing kasintanda na ng panitikang
nakasulat ang pagsasalin.
● Ilan sa mga bahagi ng epiko ni Gilgamesh ng
Sumeria ay kinatagpuan ng salin sa iba’t ibang
wikang Asiatiko.
● Isa sa mga unang tekstong naisalin ay ang
Bibliya
● Iginiit ni San Agustin na sadyang wasto ang
Septuagint - ang bersiyong Griyego ng
Ebanghelyo ng mga Ebreo dahil ayon sa alamat,
70 Griyegong Hudyo ang nagsalin nito ngunit
nagkaisa sila sa salin bagama’t magkakahiwalay
silang nagsalin.
● Sa kaniyang Letter to Pammachius (395 AD),
pinaboran ni San Geronimo ang salita-sa-salitang
salin ng Bibliya dahil “ang mismong paghahanay
ng salita ay isang misteryo.”
● Pinagtalunan din kung ang pagsasalin ay isang
sining o agham
○ Ang pagsasalin daw ay agham dahil sa
pinagdaraanan nitong proseso.
○ Ang pagsasalin naman daw ay sining
dahil sa ginagawa ditong muling paglikha
● Kasintanda din ng nakalimbag na panitikan ang
pagsasalin sa Pilipinas
● Ang unang aklay na nailimbag, ang Doctrina
Cristiana (1593), ay salin ng mga pangunahing
dasal at tuntunin ng Simbahang Katolika.
● Nasundan pa ito ng pagsasalin ng mga teksyong
moral o relihiyoso noong panahon ng mga
Español mula wikang Español tungong mga
katutubong wika sa layuning indoktrinahan ang
mga Pilipino.
● Dahil sa mabilis na takbo ng pandaigdigang
ekonomiya, asahan ang mas marami pang
lokalisasyon ng mga produkto at serbisyo upang
1
 lalong umayon sa kalikasan ng mga target nitong
mamamayan. Isa ito sa magtutulak sa lalo pang
pagsasalin.
Ang pagsasalin ay isang gawaing walang-kupas
at lalong nagiging mahalaga sa daigdig.
MGA URI NG SALIN
1. Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal
● Kabilang dito ang lahat ng pagsasalin tungkol sa
purong agham, aplayd na agham, at
teknolohiya.
○ Mas abstrakto at mas mahirap isalin ang
mga tekstong siyentipiko (purong agham)
ngunit may estandardisado na iting mga
termino na makakatulong sa pagsasalin
● Ang mga tekstong teknikal (aplayd na agham at
teknolohiya) ay mas kongkreto, mas kolokyal at
mas madaling unawain.
○ Layunin ng pagsasaling teknikal na
mailahad ang mahahalagang
impormasyon sa paraang madali,
maayos, at epektibo.
○ Sa pagsasaling teknikal, hindi mahalaga
ang estilo basta ang nilalamang
impormasyon ay maisalin nang hindi
nagbabago mula SL tungong TL
(Landers, 2001)
2. Pagsasaling Pampanitikan
● Sinasalamin nito ang imahinatibo, intelektuwal at
intuwitibong panulat ng may-akda; natatangi ang
tekstong pampanitikan dahil sa estetika o ganda
nito.
● Mga katangian ng tekstong pampanitikan ayon
kay Belhaag (1997):
○ Nagpapahayag ng damdamin
(ekspresibo)
○ Bukas sa iba’t ibang interpretasyon
(konotatibo, subhetibo)
○ Nakatuon sa anyo at nilalaman
○ Hindi kumukupas at para kahit sinong
mambabasa
○ May tendesiyang tumaliwas sa mga
tuntuning pangwika
ARALIN 1: MGA KATANGIANG AT TUNGKULIN NG
ISANG TAGASALIN (continuation)
SINO ANG TAGASALIN
● “Isang manunulat na lumilikha ng kaniyang
ideya para sa mambabasa. Ang tanging
kaibahan lamang niya sa orihinal na may akda ay
ang ideyang kaniyang ipinahahayag ay mula sa
huli” (Enani, 1997)
● Ang pagsasalin ay lampas sa lingguwistikong
gawain. Ang tagasalin ay isang tunay na
mananaliksik, manunuri, at malikhaing
manunulat. (Coroza, 2012)
REAMICO, KRISZHA FAYE R. | 2LM3
● Sa pagsasalin ng mga relihiyonal na wika
tungong Filipino, may tatlong pangunahing
tungkulin ang tagasalin: (1) tagasalin; (2) tagabuo
ng kasaysayang pampanitikan; (3)
tagapag-ambag sa pagkakabuo ng kanon ng
panitikang Filipino (Lucero, 1996)
MGA KATANGIAN NG ISANG MAHUSAY NA SALIN
● Ayon sa Summer Institute of Linguistics, may
tatlong katangiang dapat taglayin ang isang
mahusay na salin:
○ C - Clear (malinaw)
○ A - Accurate (wasto)
○ N - natural (natural ang daloy)
MGA KATANGIANG DAPAT TAGLAYIN NG
TAGASALIN
1. Kasanayan sa Pagbasa at Panunuri
● Paulit-ulit na pagbasa sa akda hanggang lubos
na maunawaan ang nilalaman nito
● Pagpapasya kung paano tutumbasan ang bawat
salita lalo na iyong mga salitang siyentipiko,
teknikal, kultural at may higit sa isang kahulugan.
● Pag-unawa sa antas ng wikang ginamit, estilo ng
may-akda, kulturang nakapaloob sa teksto, at iba
pang katangiang lampas sa estruktura.
2. Kasanayan sa Pananaliksik
● Kasama rito ang:
○ Paghahanap sa kahulugan ng
di-pamilyar na mga salita sa mga
sanggunian (diksiyonaryo, ensiklopidya,
at iba pa)
○ Pananaliksik tungkol sa bakgrawnd ng
mau-akda, kulturang nakapaloob sa
akda, atbp.
○ Pagkilala sa target na mga mambabasa
3. Kasanayan sa Pagsulat
● Ito ang masalimuot na proseso ng paglikha ng
salin at patuloy na rebisyon nito upang ganap na
maging natural sa TL at sa mambabasa,
● Pagsunod sa mga tuntuning panggramatika (hal.
Ortograpiyang Pambansa)
● Kaalaman sa dalawang wikang sangkot sa
pagsasalin at sa estruktura ng mga ito
● Pag-aayon ng kaayusan ng salita at
pangungusap sa estruktura ng TL.
PAHAYAG HINGGIL SA MGA KARAPATAN AT
TUNGKULIN NG MGA TAGASALIN
Artikulo 1. Ang tagasalin ang pangunahing
tagapag-ugnay ng orihinal na akda at ng mga
mambabasa nito sa ibang wika.
Artikulo 2. Ang pagkilala sa pagsasalin bilang isang
gawaing pampanitikan ay kailangang maging saligan sa
anumang kasunduan ng tagasalin at ng tagapaglathala.
2
Artikulo 3. Dapat ituring na awtor ang isang tagasalin, at
dapat tumanggap ng karampatang mga karapatang
pangkontrata kasama na ang karapatang ari, bilang
isang awtor.
Artikulo 4. Kailangang nakalimbag sa angkop na laki ang
mga pangalan ng tagasalin sa mga dyaket, pabalat, at
pahinang pampamagat ng mga aklat, gayundin sa
materyales pampublisidad at mga listahang pang-aklatan.
Artikulo 5. Kailangang igalang ang patuloy na karapatan
sa royalty ng tagasalin at ibigay ang kaukulang bayad,
may kontrata man o wala.
Artikulo 6. Ang salin ng mga trabahong may
karampatang-ari ay hindi dapat ilathala nang walang
pahintulot mula sa mga orihinal na awtor o mga
kinatawan nila, maliban kung hindi sila mahingan ng
pahintulot dahil sa mga pangyayaring labas sa
kapangyarihan ng mga tagapaglathala.
Artikulo 7. Kailangang igalang ng mga tagasalin ang
orihinal at iwasan ang mga pagputol o pagbabago
maliban kung ang mga naturang pagpapalit ay may
pahintulot ng mga sumulat o ng kanilang awtorisadong
mga kinatawan. Dapat igalang ng tagasalin ang mga
teksto. Maliban sa maipaliliwanag ng mga pagkakataon,
kailangang may pahintulot o pagsang-ayon ng
tagasalin ang anumang pagbabagong editoryal.
SIGHT TRANSLATION (online class)
One day, the king invited her stepmother and
stepsisters to the royal ball in the palace. Her
stepsisters were very excited.
Isang araw ay inimbita ng hari ang mag-anak para sa
isang kasayahan sa palasyo. Tuwang-tuwa ang pangit
na magkapatid.
Mga nadagdag: “pangit”
Mga nabawas: “stepmother at stepsister” at “royal ball”
● Ang direktang translasyon ng stepmother ay
“madrasta” at ito ay isang taboo sa Pilipinas
dahil sa close family ties na nasa kultura nito.
○ Ang konotasyon ng salitang
“madrasta” ay tumutumbas sa may
“pangit na ugali”
● Walang direktang translasyon ang “royal ball”
dahil hindi karaniwan ang pagdiriwang ng
“royal ball” sa Pilipinas.
“Ang pagsasalingwika ay parang pagsasalin ng
isang basong tubig sa isa pang basong tubig”
REAMICO, KRISZHA FAYE R. | 2LM3
ARALIN 2: MGA TEORYA SA PAGSASALIN
ANG TEORYA SA PAGSASALIN
● Matalik na magkaugnay ang teorya at praktika
sa pagsasalin. Kung ang huli ay ang aktuwal na
pagtutumbas ng SL at TL, ang una ay ang
kaalamang pinagbatayan sa ginawang
pagtutumbas
● Ang teorya ang nagbibigay ng framework na
makapagpapaliwanag sa mga desisyong ginawa
sa pagsasalin. Dahil dito, lalong tumitibay ang
kredibilidad ng ginawang salin at mas
naipagtatanggol ito sa mga maaaring
kumuwestiyon dito.
TEORYA 1: FORMAL AT DYNAMIC EQUIVALENCE
Formal Equivalence
● Pinananatili ang anyo at nilalaman (form and
content) ng SL
● Hindi lang mensahe ng orihinal ang pinananatili
sa TL kundi maging ang mga pisikal na
sangkap nito gaya ng bokabularyo, gramatika,
sintaks, at estruktura.
● Hindi ito literal na pagsasalin kundi matapat na
salin.
● Adheres closely to ST form - “quality of
translation in which features of the form of the ST
have been mechanically reproduced in the
receptor language”.
● “Involves the purely formal replacement of one
word or phrase in the SL by another TL.”
● Layunin: “allow ST to speak ‘in its own terms’
rather that attempting to adjust it to the
circumstances of the target culture.”
● Features:
○ Originial wording;
○ Not joining or splitting sentences;
○ Preserve formal indicators like
punctuation marks or paragraph breaks;
○ Explanatory note (kapag hiniram ang
salita)
○ Fidelity to lexical details and
grammatical structures; accuracy
● Hal: First, Edward was a vampire.
Salin: Una, si Edward ay isang bampira
● Ngunit, kailangang panatilihin ang ayos ng
pangungusap ng SL kaya nauna ang simuno
bago ang panaguri
● Hindi rin kailangan sa Filipino na tumbasan ng
“isang” ang “a” ngunit dahil mayroon nga nito sa
SL, kailangan pa rin itong ilagay.
Dynamic Equivalence
● Tinatawag ding functional equivalence.
● Nakatuon sa paghahatid ng kahulugan, hindi ng
estruktura ng orihinal
● “Quality of a translation in which the message of
the original text has been so transported into the
receptor language that the response of the
3
 receptor is essentially like that of the original
receptors.”
● Hindi ito malayang salin (free translation) na
puwedeng tumiwalag ang tagasalin sa SL.
● Sa halip, hinahamon nito ang tagasalin na
balansehin ang pagiging tapat sa kahulugan at
diwa ng orihinal habang ginagawa ding natural
at katanggap-tanggap (hindi tunog-salin) ang
salin para sa target audience.
● espesipiko sa kaniya.
● Ginagamit ito kapag:
○ Ang ST ay hindi malinaw o hindi
maintindihan kapag ginamitan ng formal
equivalence (may suliranin sa
comprehensability)
○ “Dressed to kill” - “nakapamburol”, sa
halip na “dinamitan para pumatay”
○ “Hand to mouth existence” - “isang kahig,
isang tuka”, hindi “kamay sa bibig na
pamumuhay”
○ Ang ST ay hindi gaanong form-bound -
ang form ay hindi gaanong sangkot sa
pagpapahayag ng kahulugan.
● Mga Paraan:
○ Pag-uulit (redundancy)
○ Pagpapaliwanag
○ Pagpapaikli (gisting)
○ Pagdaragdag
○ Alterasyon
○ Paglalagay ng footnote
○ Modipikasyon ng wika para umangkop sa
karanasan ng target audience
○ Pagbabago ng ayos ng pangungusap.
TEORYA 2: SEMANTIC AT COMMUNICATIVE
TRANSLATION
● Nahahawig ang konsepto kay Nida. Katumbas ng
semantic translation ang formal equivalence
at ng communicative translation ang dynamic
equivalence.
Semantic Translation
● “Attempts to render, as closely as the semantic
and syntactic structures of the second language
allow the exact contextual meaning of the
original” (1981, p. 39)
REAMICO, KRISZHA FAYE R. | 2LM3
● May pagkiling sa SL
● Literal
● Tapat sa may-akda ng simulaang teksto
● Nananatili sa orihinal na kultura
Communicative Translation
● “Attempts to produce on its readers an effect as
close as possible to that obtained on the readers
of the original” (1981, p. 39)
● May pagkiling sa TL
● Malaya at idyomatiko
● Nakatuon sa magiging puwersa kaysa sa
nilalaman ng mensahe
● Iniaangkop sa kultura ng mambabasa
TEORYA 3: DOMESTICATION AT FOREIGNIZATION
● Kinikilala ang matalik na ugnayan ng wika at
kultura sa pagsasalin
● Itinatanong nito sa tagasalin: ipararanas ba ang
kultura ng simulaang teksto o iaayon ang teksto
sa kultura ng mambabasa?
Domestication
● “Wangseja/Seja” ang sadyang tawag sa wikang
Koreano sa “crown prince”. “Seja jeoha” (Your
Royal Highness) ang magalang na pantawag na
○ Sa Filipino, isinalin lang ito na “Mahal na
Prinsipe” at “Kamahalan”. Hindi
ginagamit ang espesipikong mga
terminong Koreano.
Foreignization
● Pinananatili ang mga terminong kultural ng SL
gaya ng mga pangalan ng tao (hal., “Fernando
de Magallanes” sa halip na “Ferdinand
Magellan”); konsepto (hal., “yin at yang”,
“hara-kiri”, at “karma”); mga katawagan sa
pagkain, pananamit, at iba pang sining (hal.,
“kimchi” sa halip na “buro”, “hanbok” sa halip na
“tradisyonal na kasuotang Koreano”); pangalan
ng mga kalye, lugar, institusyon, atbp. (hal.,
“Harvard University” sa halip na “Unibersidad ng
Harvard”, “East Coast/West Coast” sa halip na
“Silangan/Kanlurang Baybayin”); at iba pa.
TEORYA 4: TEORYANG SKOPOS
● Hal., kung ang skopos ay “maipaintindi ang
panganib ng pagtawid at mapasunod talaga ang
mga pedestrian”, maaaring hindi sapat ang
matamlay na “Bawal tumawid” para sa “No
jaywalking” kundi dagdagan ng babala na “May
namatay na rito” sa tekstong kulay pula (simbolo
ng mariing babala o puwede ring ng dugo ng
taong magpapasaway at maaaksidente).
● Sa simula pa lang ng pagsasalin, kailangang
tanungin ng tagasalin:
○ Bakit isinalin ang ST?
○ Ano ang magiging function ng TT?
● Dalawang batayang tuntuinin ng skopos:
1. An interaction is determined by (or is
a function of) its purpose
4
 2. The skopos can be said to vary 2. Tekstong Ekspresibo
according to the recipient. ● Nakatuon sa anyo ng teksto
● Dapat piliin ang paraan ng pagsasalin sa ● Hal., mga akdang pampanitikang
pinakaangkop na makatutugon sa layunin. gumagamit ng masinig o matayutay na
wika.
● Ang pangunahing layunin ng tagasalin ay
matumbasan ang estetika o ganda ng SL
sa kaniyang TL

●
○Ayon sa konsultant ng Philippine Bible
Society (PBS) na si Dr. Anicia del Corro
●
na nanguna sa pagsasalin ng Pinoy New
3. Tekstong Operatibo
Testament, Teoryang Skopos daw ang
● Nakatuon sa partikular na mga
ginamit nila. Ang layunin nila ay “mailapit
pagpapahalaga at padron ng pag-uugali
ang Salita ng Diyos sa bagong
● Mga tekstong humihiling o nanghihimok
henerasyon” kaya ang wika rin ng
sa mambabasa na kumilos, mag-isip, o
nasabing henerasyon ang ginamit nila.
dumama ayon sa layunin ng teksto
Kung pagbabatayan ang sales,
● Inaasahang maaapektuhan nito ang
masasabing naabot nila ang kanilang
opinyon ng mga tao, ang kanilang
skopos dahil ubos ang kopya ng Bibliya
pag-uugali o lilikha ng reaksiyon sa kanila
nang ibenta ito.
● Karaniwan, ibinabagay ng tagasalin ang
● Bakit dapat suriin ang ST?
pagsasalin ng wika sa mga tatanggap ng
○ “Translation is a very broad, complex and
salin.
multi-faceted phenomenon,
encompassing much more factors than it
seems at first glance, It is not just
copying the words from the original work
while changing the language, but it
consists of a careful selection of
appropriate phrases and expressions,
combining them together in a skillful
way while taking into consideration
numerous aspects, one of them being
the text type.”
Mga Uri ng Teksto
1. Tekstong Impormatibo
●

●
REAMICO, KRISZHA FAYE R. | 2LM3 5
REAMICO, KRISZHA FAYE R. | 2LM3 6