FILIPINO
University of Santo Tomas - College of Nursing Batch 2024
MONTHLYS | 1ST SEMESTER
KAHULUGAN, LAYUNIN, AT MAIKLING KALIGIRANG KASAYSAYANG NG
PAGSASALIN
Ano ang kahulugan ng pagsasalin?
● Ang pagsasaling-wika ay parang pagsasalin ng tubig sa isang basong
walang laman.
○ Hindi lahat ng tubig ay naisalin nang 100%
○ Gaya ng tubig sa baso, ang pagsasaling wika ay hindi natin
masasalin nang 100%
● (Eugene A. Nida) Ang pagsasalin ay pagbuo sa tumatanggap na wika
na pinakamalpit at likas na katumbas ng mensahe ng simulaang
wika, una ay sa kahulugan at ikalawa ay sa estilo.
○ Paglipat ng ideya na isinaalang-alang ang kahulugan at estio
ng pagkakabuo nito upang maunawaan ng isang indibidwal
● (Theodore H. Savory) Ang pagsasalin ay maaring maisagawa sa
pamamagitan ng pagtutumbas sa ideyang nasa likod ng pananalita.
○ Higit na mahalaga na maisalin ang nais na iparating ng
orihinal na awtor sa mga mambabasa.
● (Mildred L. Larson) Ang pagsasalin ay muling pagbubuo sa
tumatanggap ng wika ng tekstong naghahatid ng kahalintulad na
mensahe sa simulaang wika subalit gumagamit ng mga piling
tuntuning gramatikal at leksikal ng tumatanggap na wika
○ Ito’y muling pagaakda o muling agsulat na isinaalang-alang
ang gramatika at leksikal na aspeto ng wika.
● (Peter Newmark) Ang pagsasalin ay isang pagsasanay na binubuo ng
pagtatangkang palitan ang isang nakasulat na mensahe sa isang wika
ng gayon ding mensahe sa ibang wika
Pag-usapan natin:
1. Ano ang priyoridad sa pagsasalin?
● Kahulugan
○ Kailangan natin isaalang-alang ang ibig nitong
ipakahulugan. Nakadepende ito sa konteksto
● Estruktura
○ Isaalang alang ang pagkakabuo sa salita o sa
pangungusap
● Estilo
○ Isaalang alang ang estilo na ginamit ng orihinal na
awtor upang hindi mawala ang mensahe na nais
ipabatid
● Pinaglalaanang tao
○ Isaalang alang ang target audience upang
maikonsidera ang akmang wika para sakanila
2. Ano-ano ang dalawang elementong dapat mayroon sa pagsasalin?
● SL (source language o simulaang lengwahe)
○ Wikang isasalin patungo sa ibang wika
● TL (target language o tanguhang lenggwahe)
○ Wikang gagamiting pansalin
3. Paano ang daloy ng pagsasalin?
● SL → TL
○ Hindi maisasagwa ang pagsasalin kung wala kang
isasaling wika at ipangsasaling wika.
Pagsasalin
● Nagmula sa salitang Latin na “translatio” na nangangahulugang
“pagsalin”
● Hindi na kailangang tawaging “pagsasaling-wika” dahil ito ay
redundant. Sa saliksik ni Almario sa Vocabulario de la Lengua Tagala
(1754), ang kahulugan ng “salin” ay transladar (paglalapat ng salita
para sa salitang nasa ibang wika)
● Isang matandang kawikaang Italiano ang “traduttore, traditore” na
nangangahulugang “tagasalin, taksil”
● Pag-usapan natin: Bakit kaya nasabing pagtataksil ang pagsasalin?
Sang-ayon ba kayo rito? Bakit o bakit hindi?
○ May isang pangyayaring itinuring na isang krimen na
paglabag o paglihis sa tunay na kahulugan ng author.
○ Isa sa mga unang theory ni maam ng pagsasalin ang Pranses
(French?) na si *insert name* noong 1509-1546 nabitay siya
dahil sa maling pagsasalin ng isa sa mga dialogue ni Plato.
○ Sinabi doon sa dialogue ni Plato na “walang nalalabi/natitira
kapag namatay ang tao”
■ Ang sabi naman ni *insert name*, “ganap naman na
walang nalalabi kapag namatay ang tao” na para
bang ipinapahiwatig na walang internal life
○ Dahil dito, pinaratangan siya bilang erehe at binitay sya dahil
mahigpit ang mga Kastila kapag tinutuligsa mo ang
simabahang katolika
● Sinasabi ring taksil ang pagsasalin dahil meron syang naiiba sa
pahayag ng kanyang isinasalin sinasadya man niya o hindi
LAYUNIN O KAHALAGAHAN NG PAGSASALIN
1. Magdagdag ng mga impormasyon at kaalaman mula sa pag-aangkat
ng mga kaisipan mula sa ibang wika
● Oras na maisalin na ang isang teksto mula sa wika ng mga
dayuhan, higit na layunin nito ang ipaalam sa madla ang
impormasyong nakapaloob dito
2. Mailahok sa pambansang kamalayan ang iba’t ibang katutubong
kalinangan mula sa iba’t ibang wikang rehiyonal at pangkat ng etniko
sa bansa
● Maisalin ang mga teksto mula sa iba't ibang wika sa ating
bansa
● Pambansahng komprehensya, seminars, webinar
3. Mapagyaman ang kamalayan sa iba’t ibang kultura sa daigidig mula
sa pagbubukas ng bagong mundo mula sa mga salin
● Kailangan nating matamo ang elaborasyon upang makamit
ang intelektwalisasyon ng wikang filipino. Ang tulay rito ay
pagsasalin mismo kung saan mapapalawig natin mismo ang
wika natin sa iba't ibang aspeto.
BAKIT DAPAT MAGSALIN
1. Selection
2. Codification
3. Implementation
4. Elaboration
MAIKLING KASAYSAYAN
● Sinasabing kasintanda na ng panitikang nakasulat ang pagsasalin
● Ilan sa mga bahagi ng epiko ni Gilgomesh ng SUmeria ay
kinatagpuan ng salin sa iba’t ibang wikang Asiatiko
○ Noon pa man, naganap na ang pagsasalin upang
magkaunawaan ang mga nasa magkakaibang lugar at mga
magkakalayo
● Isa sa mga unang teksto na naisalin ang Bibliya
○ Iginiit ni San Agustin na sadyang wasto ang Septuagint, ang
bersiyong Griyego ng Ebanghelyo ng mga Ebreo, dahil ayon
sa alamat, 70 Griyegong Hudyo ang nagsalin nito ngunit
nagkaisa sila sa salin bagama’t magkakahiwalay silang
nagsalin.
○ Sa kaniyang Letter to Pammachius (395 AD) pinaboran ni San
Geronimo (patron ng pagsasalin) ang salita-sa-salitang salin
ng Bibliya dahil “ang mismong paghahanay ng salita ay isang
misteryo”
● Petsa na ipinagdiriwang ang pasitahan ng pagsasalin: September 30
○ Ang UST ay ang sentro ng salin at araling-salin ay puspusang
naghahanda para sa selebrasyon na ito
● Pinagtatalunan kung ang pagsalin ba isang sining o agham
○ Parehong agham at sining
○ Agham dahil sa pinagdaraanan nitong proseso
■ Dumadaan sa sistematiko, organisadong proseso
○ Sining dahil sa ginagawa ditong muling paglikha
■ Bumubuo ka ng bago. Ang pagsasalin ay muling
pag-akda
● Kasintanda din ng nakalimbag na panitikan ang pagsasalin sa
Pilipinas
● Ang unang aklat na nailimabg, ang Doctrina Cristiana (1593), ay salin
ng mga pangunahing dasal at tuntunin ng SImbahang Katolika
● Ano ang tinaguriang unang nobelang tagalog? Ang Barlaan at
Josephat
FILIPINO
University of Santo Tomas - College of Nursing Batch 2024

MONTHLYS | 1ST SEMESTER

○ Isinalin ni Fr. Antonio de Borja ○ Bukas sa iba’t ibang interpretasyon (konotatibo

○ Ito’y isang mala-alamat na buhay ng mga martyr at santo na subhetibo)
hako sa buhay ni Rocana Buddha ○ Nakatuon sa anyo at nilalaman
● Nasundan ito ng pagsasalin ng mga tekstong moral o relihiyoso ○ Hindi kumukupas at para sa kahit sinong mambabasa
noong Panahon ng mga Espanol mula wikang Espanol tungong mga ○ May tendensiyang tumaliwas sa mga tuntuning
katutubong wika (hal. Tagalog, Cebuano, Kapampanga, etc) sa pangwika
layuning indoktrinahan ang mga Pilipino ○ Halimbawa

KASALUKUYANG PAGSASALIN

Pag-usapan natin: ano ang papel na ginagampanan ng pagsasalin sa

panahon ng pandemya?

● Dahil sa mabilis na takbo ng pandaigdigang ekonomiya, asahan ang

mas marami pang lokalisasyon ng mga produkto at serbisyo upang
lalong umayon sa kalikasan ng mga target nitong mamamayan. Isa ito
sa magtutulak sa lalo pang pagsasalin
● Ang pagsasalin ay isang gawaing walang-kupas at lalong nagiging
mahalaga sa daidig
● Nauuso mga subtitles
MGA KATANGIAN AT TUNGKULIN NG ISANG TAGASALIN
● Ang pagsasalin ay walang kupas at lalong nagiging mahalaga sa ating
daidig
Sino ba ang tagasalin?
Ayon kina:
MGA URI NG SALIN
● Mohamed Enani - isang manunuat na lumilikha ng kanyang ideya para
1. Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal
sa mambabasa. Ang tanging kaibahan lamang nya sa orihinal na
● Kabilang dito ang lahat ng pagsasalin tungkol sa purong
may-akda ay ang ideyang kanyang ipinahahayag ay mula sa huli”
agham, aplayd na agham at teknolohiya
● Michael Coroza - ang pagsasalin ay lampas sa lingguwistikong
● Mas abstrakto at mas mahirap isalin ang mga tekstong
gawain. Ang tagasalin ay isang tunay na mananaliksik, manunuri, at
siyentipiko (purong agham) ngunit may estandardisado na
malikhain manunulat.
itong mga termino at makakatulong sa pagsasalin
● Rosario Lucero - Sa pagsasalin ng mga rehiyonal na wika tungong
○ Halimbawa:
Filipino, may tatlong pangunahing tungkulin ang tagasalin: (1)
tagasalin (2) tagabuo ng kasaysayang pampanitikan (3)
tagapag-ambag sa pagbubuo ng kanon ng panitikang Filipino

MGA KATANGIAN NG ISANG MAHUSAY NA SALIN

Ayon sa Summer of Institute of Linguistics, may tatlong katangiang dapat

taglayin ang isang mahusay na salin
● Ang mga tekstong teknikal (aplayd na agham at teknolohiya)
ay mas kongkreto, mas kolokyal at mas madaling unawain
● Layunin ng pagsasaling teknikal na mailahad ang
mahahalagang impormasyon sa paraang amdali, maayos,
at epektibo
○ Mahirap hanapin ung tamang salin
● Halimbawa: porticom poteaux-en-terre, Rafters
● Sa pagsasaling teknikal, hindi mahalaga ang estilo basta ang
nilalamang impormasyon ay maisalin nang hindi nababago
mula SL tungong TL
2. Pagsasaling Pampanitikan
● Sinasalim nito ang imahinatibo, intelektwal at intuwitibong
panulat ng may-akda; natatangi ang tekstong pampantikan
dahil sa estetika o ganda nito
● Halimbawa nito ang mga akdang-pampanitikan.
● Ano-ano ang halimbawa ng mga akdang-pampanitikan? Tula,
maikling kwento, nobela, komiks, dyaryo, magasin
● Mga katangian ng tekstong pampanitikan ayon kay Belhaag
(1997):
○ Nagpapahayag ng damdamin (ekspresibo)
● Clear (malinaw)
● Accurate (wasto)
● Natural (natural ang daloy)
1. Kasanayan sa Pagbasa at Panunuri
○ Paulit-ulit na pagbasa sa akda hanggang lubos na
maunawaan ang nilalamin nito
○ Pagpapasya kung paano tutumbasa ang bawat salita lalo na
iyong mga salitang siyentipiko, teknikal, kultural, at may higit
sa isang kahulugan
○ Pag-unawa sa antas ng wikang ginamit, estilo ng may-akda,
kulturang nakapaloob sa teksto, at iba pang katangiang
lampas sa estruktura
2. Kasanayan sa Pananaliksik
○ Kasama rito ang:
■ Paghahanap sa kahulugan ng di-pamilyar na mga
salita sa mga sanggunian (diksiyonaryo, ensiklopidya,
atbp)
■ Pananaliksik tungkol sa backgrawnd ng may-akda,
kulturang nakapaloob sa akda, atbp.
● Alamin ang backgrawnd ng may-akda para
alam kung ano ung teksto na karaniwang
sinusulat nila
● Kredibilidad ng isang awtor
■ Pagkilala sa target na mga mambabasa
3. Kasanayan sa Pagsulat
● Ito ang masalimuot ng proseso ng paglikha ng salin at
patuloy na rebisyon nito upang ganap na maging natural sa
TL at sa mambabasa
● Pagsunod sa mga tuntuning panggramatika (hal.
Ortograpiyang pambansa)
FILIPINO
University of Santo Tomas - College of Nursing Batch 2024

MONTHLYS | 1ST SEMESTER

● Kaalaman sa dalawang wikang sangkot sa pagsasalin at sa
estruktura ng mga ito
● Pagaayon ng kaayusan ng salita at pangungusap sa
estruktura ng TL
PAHAYAG HINGGIL SA MGA KARAPATAN AT TUNGKULIN NG MGA TAGASALIN
● Aritkulo 1: ang tagasalin ang pangunahing tagapag-ugnay ng orihinal
na akda at ng mga mambabasa nito sa ibang wika
● Artikulo 2: ang pagkilala sa pagsasalin bilang isang gawaing
pampanitikan ay kailangang maging saligan sa anomang kasunduan
ng tagasalin
● Artikulo 3: Dapat ituring na awtor ang isang tagasalin, at dapat
tumanggap ng karampatang mga karapatang pang kontrata, kasama
na ang karapatang ari, bílang isang awtor.
● Artikulo 4: Kailangang nakalimbag sa angkop nalaki ang mga
pangalan ng tagasalin sa mga dyaket, pabalat, at pahinang
pampamagat ng mga aklat, gayundin sa materyales pampublisidad at
mga listahang pang-aklatan.
● Artikulo 5: kailangang igalang ang patuloy na karapatan sa royalty ng
tagasalin at ibigay ang kaukulang bayad, may kontrata man or wala
● Artikulo 6: ang salin ng mga trabahong may karapatang-ari ay hindi
dapat ilathala nang walang pahintulot mula sa mga orihinal na awtor
o mga kinatwan nila, maliban kung hindi sila mahingan ng pahintulot
dahil sa mga pangyayaring labas sa kapangyarihan ng mga
tagapaglathala
● Artikulo 7: Kailangang igalang ng mga tagasalin ang orihinal at iwasan
ang mga pagputol o pagbabago maliban kung ang mga naturang
pagpapalit ay may pahintulot ng mga sumulat o ng kanilang
awtorisadong mga kinatawan. Dapat igalang ng tagasalin ang mga
teksto. Maliban sa maipaliliwanag ng mga pagkakataon, kailangang
may pahintulot o pagsang-ayon ng tagasalin ang anomang
pagbabagong editoryal.
Itinuturing ba ang pagsasalin na isang regular na trabaho sa Pilipinas?
Paano?
● Hindi pa.
● Biláng na biláng ang mga institusyong may permanenteng trabaho
para sa tagasalin gaya ng KWF ngunit ang iba pa ay freelance na
trabaholámang. Kada proyekto ang bayaran. Hindi regular ang
suweldo, walang benepisyo, maaaring putulin(i-terminate) ano mang
sandali
Ano-ano ang mga kalipikasyonng isang propesyonal na tagasalin?
● Halos ang itinuturing lang na kalipikasyon ay ang kaalaman sa
dalawang wikang sangkot sapagsasalin. Ngunit wala pang
komprehensibong kalipikasyon gaya ng pag kompleto sa mga
pagsasanay, sertipikasyon bílang tagasalin o pagpasá sa isang
estandardisadong pagsusulit sa gobyerno.
Magkano ang karaniwang suweldo ng isang tagasalin sa ating bansa?
● Wala pang estandardisadong kompensasyon. Ito ay nakadepende sa
iaalok ng kompanya o ipepresyo ng tagasalin. Dahil dito, bukás ito sa
eksploytasyon o pag-abuso. Maaaring baratin ng kompanya ang
tagasalin o presyuhan nang labis ng tagasalin ang kompanya.
Paano pinalalakas ng mga tagasalin sa Pilipinas ang kanilang hanay?
● Itinayo ng UST ang kauna-unahang Sentro sa Salinsa bansa.
Nagtuturo rin ito ng Panimulang Pagsasalin (FIL 2).Umiiral ang mga
propesyonal na organisasyon ng mga tagasalin gaya ng FIT, PATAS, at
iba pa.Bukod sa pormal na digri (PhD Filipino – Pagsasalin sa UPD) at
mga kurso sa pagsasalin, tulóy-tulóy rin ang mga pagsasanay sa
pagsasalin.
Mga organisasyon ng mga Tagapagsalin
● NCCSA- National Commission for Culture and the Arts
● KWF- Komisyon ng Wikang Filipino
● FIT- Filipinas Institute of Translation
● Lexcode Inc.
● Elite Translations Philippines
● Open Access BPO
● Tomedes Ltd
● b-cause Inc
● Plus EV Translation Service
● NAATI- National Accreditation Authorityfor Translators and
Interpreters(Australia)
● ATA (American Translators Association)
MGA PILING TEORYA SA PAGSASALIN
● Matic na magkaugnay ang teorya at praktika sa pagsasalin. Kung ang
huli ay ang aktwal na pagtutumbas ng SL at TL, ang una ay ang
kaalamang pinagbatayan sa ginawang pagtutumbas,
○ For reference:
○ Ang teorya ng pagsasalin ang maaaring maging batayan sa
pagsasalin upang magkaroon ng tumbas ang SL at TL nang
sagayon ay meron kang gabay sa pagsasagawa nito.
● Ang teorya ang nagbibigay ng framework na makapagpaliwanag sa
mga desisyong ginawa sa pagsasalin. Dahil dito, lalong tumitibay ang
kredibilidad ng ginawang salin at mas naipagtatanggol ito sa mga
maaaring kumuwestiyon dito.
○ Naka-depende sa mga teoryang gagamitin mo ang
diskarteng nais mong gamitin sa pagsasalin at maaari rin
itong maging sandigan kung sakaling meron kumuwestiyon
sa iyong paraan ng pagsasalin
ANG MGA TEORYA:
(1) FORMAL VS DYNAMIC EQUIVALENCE
● Eugene A. Nida (1914-2011)
FORMAL EQUIVALENCE
● pinapanatili nito ang anyo at nilalaman (form/content ng SL/source
language
○ Para bang salita sa salitang pagsasalin
● Hindi lang mensahe ng orihinal ang pinananatili sa TL kundi maging
ang mga pisikal na sangkap nito gaya ng bokabularyo, gramatika,
sintaks, at estruktura na para bang halos walang nagbago riot
● Hindi ito literal na pagsasalin kungi matapat na salin
● Adheres closely to ST form - “quality of ltranslation in which features
of the form of the ST have been mechanically reproduced in the
receptor language”
● “Involves the purely formal replacement of one word or phrase in
the SL by another TL”
● Layunin: “to allow ST to speak ‘in its own terms’ rather than
attempting to adjust it to the circumstances of the target culture”
○ Mismong ang SL ang bibigyan natin ng salin hindi kailangan
maghanap ng angkop na pagsalin para lamang umakma sa
kultura ng pinaglalaanan tao o target audience
● Features:
a. Original wording
■ Walang babaguhin
b. Not joining or spitting sentences
FILIPINO
University of Santo Tomas - College of Nursing Batch 2024
MONTHLYS | 1ST SEMESTER
■Hindi maaaring dagdagan o putulin ang
pangungusap upang hindi masakripisyo ang pagiging
tapat ng salin
c. Preserve formal indicators like punctuation marks or
paragraph breaks
■ Hindi maaaring baguhin
d. Explanatory note (kapag hiniram ang salita)
■ Kapag may explanatory notes, ipaliwanag ang
kahulugan nito
e. Fidelity to lexical details and grammatical structures;
accuracy
i. Pagiging matapat ng salin mula sa orihinal na salita
kasama ang lexical at gramatikal na aspeto nito.
● Halimbawa:
1.
■ First, Edward is a vampire : Una, si Edward ay isang
bampira
■ Mas natural kung “Una, bampira si Edward”
■ Ngunit, kailangan panatilihin ang ayos ng
pangungusap ng SL kaya nauna ang simuno bago
ang panaguri (... si Edward ay isang bampira)
■ Hindi rin kailangan sa Filipino na tumbasan ng
“isang” ang “a” ngunit dahil mayroon nga nito sa SL,
kailangan pa rin itong ilagay.
2.
-
DYNAMIC EQUIVALENCE
● Tinatawag ding functional equivalence
● Nakatuon sa paghahatid ng kahulugan, hindi ng estruktura ng
orihinal
○ Mas isinasaalang-alang ang mensahe o ideya ng orihinal na
awtor
● “Quality of a translation in which the message of the original text has
been so transported into the receptor language that the response of
the receptor is essentially like that of the original receptors”
● Hindi ito malayang salin (free translation) na pwedeng tumiwalag ang
tagasalin sa SL
● Sa halip, hinahamon nito ang tagasalin na balansehin ang pagiging
tapat sa kaluhugan at diwa ng orihinal habang ginagawa ring natural
at katanggap-tanggap (hindi tunog-salin) ang salin para sa target
audience
● Halimbawa:
Original Agni’s mother works a lot
Formal Equivalence Ang nanay ni Agni ay gumagawa ng maraming trabaho
Dynamic Equivalence Kayod nang kayod ang nanay ni Agni
○ Magkapareho ng kahulugan ang salin ngunit hindi nakatali
ang pangalawang salin sa mga salitang ginamit sa orihinal sa
halip, naghanap ng panumbas na maaaring mas madama ng
target audience
● Ginagamit ito kapag hindi malinaw o hindi maintindihan kapag
ginamitan ng formal equivalence (may suliranin sa comprehensibility)
a. Dressed to kill - “nakapamburol”, sa halip na “dinamitan
para pumatay”
b. Hand to mouth existence - “isang kahig, isang tuka”, hindi
“kamay sa bibig na pamumuhay”
c. Bread and butter - “hanap-buhay o trabaho” imbis na
“tinapay at mantikilya”
● Ang ST ay hindi gaanong form-bound - ang form ay hindi gaanong
sangkot sa pgpapahayag ng kahulugan
● Mga paraan:
○ Pag-uulit (redundancy)
■ Maaring ulitin ang salita upang magbigay-diin
○ Pagpapaliwanag
■ Ipaliwanag upang magkaroon ng kaunawaan
○ Pagpapaikli (gisting)
■ Paikliin ang pahayag ngunit dapat hindi mabawasan
ang diwa o mensahe ng awtor
○ Pagdaragdag
■ Maaaring magdagdag ngunit tiyakin na wag gawing
sobrang oa at di na kapanipaniwala
○ Alterasyon
○ Paglalagay ng footnote
■ Maglagay sa ilalim nang sagayon ay agarang makita
ng mambabasa ang kahulugan nito
■ Ang iba ay nilalagay nlng ito sa glosaryo
○ Modipikasyon ng wika para umangkop sa karanasan ng
target audience
■ Upang makasabay at maka-angkop sa target
audience
○ Pagbabago ng ayos ng pangungusap
■ Maaaring baguhin ang ayos na ito upang di malito
■ Ang mga di karaniwang pangungusap ay ang mga
may “ay”
■ Ang mga karaniwang pangungusap ay walang “ay”
Formal o Dynamic?
● Ito ay nakadepende sa kahingian ng teksto ng pagsasalin o ng
nagpapasalin at ng target audience
● Magsanay:
○ Batas o ordinansa - formal
○ Salita ng Diyos - formal
○ Sabtitle ng pelikula o serye - dynamic
○ Tagline ng isang brand “im lovin it” ng Mcdo - dynamic
○ Recipe - formal
○ Talumpati ng isang mahalagang tao - **dapat formal daw
○ Bisyon-misyon ng isang institusyon -
○ Haiku -
(2) SEMANTIC VS. COMMUNICATIVE TRANSLATION
● Peter Newmark (1915-2011)
● Nahahawig ang konsepto kay Nida. Katumbas ng semantic
translation ang formal equivalence at ng communicative translation
ang dynamic equivalence
SEMANTIC TRANSLATION
● “Attempts to render, as closely as the semantic and syntactic
structures of the second language allow, the exact contextual
meaning of the original”
FILIPINO
University of Santo Tomas - College of Nursing Batch 2024

MONTHLYS | 1ST SEMESTER

○ Semantic structure - mauugnay sa kahulugan ng wika o ang

lohikal nito ● Semantico o Komunikatibo?
○ Syntactic structure - naaayon sa syntax o pagaanlisa ng (1) Semantiko: (tapat sa orihinal)
syntaxis na estruktura
■ Syntaxis ay may kinalaman sa sistema o panuntunan
at mga kategorya na syang batayan sa pagbuo ng
pangungusap
■ Sa makatuwid, ang eksaktong kahulugan mula sa
orihinal
● May pagkiling sa SL
● Literal na pagtingin ipang maisalin ang teksto
● Tapat sa may-akda ng simulaang teksto
● Nananatili sa orihinal na teksto
● Halimbawa:
(2) Komunikatibo: (priyoridad ang epekto sa mambabasa)

○ Pitong simpleng hakbang upang maprotektahan ang sarili at

ang iba laban sa COVID-19

(3) DOMESTICATION VS FOREIGNIZATION

● Lawrence Venuti (1953-)

● Kinikilala ang matalik na ugnayan ng wika at kultura sa pagsasalin
● Itinatanong nito sa tagasalin: ipararanas ba ang kultura ng simulaang
teksto o iaayon ang teksto sa kultura ng mambabasa?

DOMESTICATION

● Inilalapit at inilalapat ang teksto sa konteksto ng mga mambabasa sa

COMMUNICATIVE TRANSLATION
paggamit ng mga salitang lokal o higit na pamilyar sa kanila kaysa
sa mga terminong banyaga
● “Attempts to produce on its readers an effect as close as possible to ○ Kung saan sila sanay, kung ano ang kultura ng target
that obtained on the readers of the original audience, yun ang gagamitin
● Hangarin na mailapit ang mga mambabasa sa pinakamalapit na salin ● Halimbawa:
nito sa original ○ Wangseja/Seja ang sadyang tawag sa wikang Koreano sa
● May pagkiling sa TL “crown price”. “Seja-jeoha” (your Royal Highness) ang
● Malaya at idyomatiko magalang na pantawag na espesipiko sa kaniya
● Nakatuon sa magiging puwersa kaysa sa nilalaman ng mensahe ○ Sa filipino, isinasalin lang ito na “Mahal na Prinsipe” at
● Inaangkop sa kultura ng mambabasa “Kamahalan”. Hindi ginagamit ang espesipikong mga
● Halimbawa: “no therapeutic claims” terminong Koreano

○ Ayos lang maiba. Ang mahalaga, maunawaan ito ng mga
nakakabasa, nakanunuod, nakakakita
Semantikong Salin
Focuses on the meaning
Looks back at the ST and tries to
retain its characteristics as much as
possible
More complex, awkward, detailed,
concentrated
Tendency to over translate
Komunikatibong Salin
Concentrates on effect
Looks towards the new addressee;
trying to satisfy them as much as
possible
Smoother, simpler, clearer, more
direct, more conventional
Tends to under translate, to be
smoother, more direct and easier to
read
FOREIGNIZATION
● Pinananatili ang mga terminong kultural ng SL gaya ng mga:
○ Pangalan ng tao
■ Halimbawa: “Fernando de Magallanes” sa halip na
“Ferdinan Magella”
○ Konsepto
■ Hal. “yin at yang”, “hara-kiri”, “karma”
○ Mga katawagan sa pagkain
■ “Kimchi” sa halip na “buro”
○ Pananamit
■ “Hanbok” sa halip na “tradisyonal na kasuotang
Koreano”
○ Iba pang pang sining
○ Pangalan ng kalye, lugar, institusyon, atbp
■ “Harvard university” sa halip na “Unibersidad ng
Harvard”
■ “East/west coast” sa halip na “silangan/kanlurang
baybayin”
● Halimbawa:
FILIPINO
University of Santo Tomas - College of Nursing Batch 2024
MONTHLYS | 1ST SEMESTER
(4) TEORYANG SKOPOS
● Hans Vermeer (1930-2010)
● Skopos - salitang Griyego na nangangahulugang “purpose”
● Maaring gamitin higit lalo kung ikaw ay may pakay sa mga
mambabasa nito
● Maaaring ikaw ay magbigay ng babala, pananakot, paghahatid, saya,
lungkot o ano man nais mo na ipahatid upang mapukaw ang
atensyon ng mambabasa
● Naiimpluwensyahan ang salin ng layunin kung bakit ba ito ginagawa:
paano pinakaepektibong makakamit ang intensyon sa pagsasalin?
● Halimbawa, kung ang skopos ay “maipaintindi ang panganib ng
pagtawid at mapasunod talaga ang mga pedestrian”, maaaring hindi
sapat ang matamlay na “Bawal tumawid” para sa “No jaywalking”
kundi dagdagan ng babala na “May namatay na rito” simbolo ng
mariing babala o pwede ring dugo ng taong magpapasaway at
maaaksidente
● Kailangan tanungin ng tagasalin:
○ Bakit isinasalin ang ST/simulaang teksto?
○ Ano ang magiging function ng TT/tunguhang teksto?
● Dalawang batayang tuntunin ng skopos:
○ Rule 1: an interaction is determined by (or is a function) of its
purpose
○ Rule 2: the skopos can be said to vary according to the
recipient
● Dapat piliin ang paraan ng pagsasalin sa pinakaangkop na
makatutugon sa layunin
● Implikasyon:
○ Kinikilala ang iba’t ibang posibilidad ng pagsasalin ng teksto
○ Nagiging target-oriented ang pagsasalia
○ Ang pagsasalin ay paglikha ng bago at orihinal sa halip na
magbigay lamang ng parehong impormasyon gamit ang
ibang wika
● Halimbawa:
●
○Medyo conyo. Pero ayon sa konsultant ng Philippines Bible
Society na si Dr. Anicia del Corro na nanguna sa pagsasalin
ng Pinoy New Testament, Teoryang Skpos daw ang ginamit
nila. Ang layunin nila ay “mailapit ang Salita ng Diyos sa
bagong henerasyon” kaya ang wia rin ng nasabing
henerasyon ang ginamit nila. Kung pagbabatayan ang sales,
masasabing naabot nila ang kanilang Skopos dahil ubos ang
kopya ng Bibilya nang ibenta ito.
● Kagandahan at di-kagandahan ng paggamit nito:
○ Makatutulong upang mapadali o madaling makuha ang
atensyon ng madal
○ Nagiging katatwanan ito sa ilan at nawawalan ng diwa ang
orihinal na akda
(5) MGA URI NG TEKSTO
● Katharina Reiss (1923-2018)
● Suriin:
● Bakit dapat suriin ang ST?
○ Translation is a very broad, complex, and multi-faceted
phenomenon, encompassing much more factors than it
seems at first glance. It is not just copying the words from the
original work while changing the language, but it consists of a
careful selection of appropriate phrases and expressions,
combining them together in a skillful way while taking into
consideration numerous aspects, one of them being the text
type”
■ Sa madaling sabi, hindi lamang ito pagkoopya ng
salita mula sa orihinal na teksto. Kailangan ng masusi
at maingat na proseso na isinasaalang alang ang
napakaraming bagay.
MGA URI NG TEKSTO
● Ang tipolohiya o pag-uuri ng tekstong pinakamalaganap na ginagamit
sa teorya ng pagsasalin ay ang ipinanukala ni Reiss na nakabatay sa
konsepto ni Karl Buhler ng mga gamit ng wika
1. Tesktong Impormatibo
2. Tekstong Ekspresibo
3. Tekstong Operatibo
TEKSTONG IMPORMATIBO
● Nakatuon sa nilalaman ng mensahe
● Ex: Report, lecture, brochure, speech
● Hal. tesktong nagbibigay-kaalaman gaya ng saliksik, teksbuk,
ensiklopidya, atbp.
● Ang pangunahing layunin ng tagasalin ay maipasa nang wasto ang
mga kaalaman mula SL pa-TL
TEKSTONG EKSPRESIBO
● Nakatuon sa anyo ng teskto
● Ex: tula, parabula, awit, bibliogrpahy
● Maglahad ng damdamin
● Hal. mga akdang pampanitikang gumagamit ng masining o matayutay
na wika
● Ang pangunahing layunin ng tagasalin ay matumbasan ang estetika o
ganda ng SL sa kaniyang TL
● Halimbawa:
FILIPINO
University of Santo Tomas - College of Nursing Batch 2024

MONTHLYS | 1ST SEMESTER

TEKSTONG OPERATIBO

● Nakatuon sa partikular na mga pagpapahalaga sat padron ng

paguugali
● Humihiling o nanghihimok sa mambabasa na kumilos, mag-isip, o
dumama ayon sa layunin ng teksto
● Inaasahang maaapektuhan nito ang opinyon ng mga tao, ang
kanilang paguugali o lilikha ng reaksyon sa kanila
● Karaniwan, ibinabagay ng tagasalin ang pagsasalin sa wika ng mga
tatanggap ng salin
● Nanghihiyakat
● Halimbawa: Sermon, patalastas

Text type Informative Expressive Operative

Language Representing Expressing Making an

Function Facts attitude appeal

Language Logical Aesthetic Dialogical

Dimension

Text focus content-focused form-focused appellative-focu

sed

TT should Transfer content Transfer Elicit desired

aesthetic form response

Translation Plain prose, Adopt ST Equivalent effect

method clarification perspective