Gared Erish de Dios

BSIT31A

 “rendering the meaning of a text into another. language in the way

that the author intended the text”.
Teaorya ng pagsasali ayon kay newmark. Ayon kay Newmark (1988), "ang
pagsasaling-wika ay pagbibigay kahulugan ng isang text saibang wika sa paraang
ninanais ng may-akda."Madalas na inaakala natin na ang pagsasaling-wika ay
isang payak na pagsasabi ng isangbagay sa ibang wika; ang tutuo angpagsasaling-
wika ay isang masalimuot atmahirap na gawain. Masalimuot ang gawaing
itosapagkat napakaraming bagay o factors angmga hadlang sa pagsasalin; tulad ng
kultura,kaugalian, kaayusang panlipunan at maramipang iba. Mahirap ang
pagsasalin sapagkatnakatali ito sa orihinal; dito ang nagsasalin ayhindi malayang
magpasok ng kanyang sarilingkaisipan. Ang salin ay kinakailangangnagtataglay ng
diwa at kahulugan ng isinalin.Hanggat maaari ito ay dapat
magmukhangnatural. Ang mga dayuhan ay may sariling istrukturangpangwika,
sariling kalinangan, may ibangparaan ng pag- iisip at paraan ngpagpapahayag, ang
lahat ng ito ay dapatkilalanin ng nagsasalin na mga balakid ohadlang na dapat
niyang bakahin. Ayon kayNewmark (1988) walang bansa, walang kulturaang
lubhang nakababata upang hinditumanggap sa makabagong
kaisipan.Samakatwid, ang pagsasalin ay laging posible.Gayunpaman, dahil sa iba't
ibang katwiran, angisinasalin ay maaring magkaroon ng ibangdating kaysa
orihinal. Halimbawa maaring angpakay ng isang lathalain ay ipakilala ang
isangprodukto subalit ang pakay ng nagsasalinmakahikayat ng mamimili ng
nasabing produkto.Teorya ng Pagsasalin Ang teorya ng pagsasalin ay nauukol sa
mgaparaan ng pagsasalin na nararapat sa isangtext, at nakasalalay sa mga
teoryang pangwika. Ang teorya ng pagsasalin ay may kinalaman sapinakamaliit na
bantas o tanda (tuldok, kwit,aytaliks atbp.), gayundin sa panlahat nakahulugan na
parehong mahalaga sa isang text.Tunghayan ang halimbawa na magpapakita
ngkahalagah ng bantas.Hindi, puti. (No, it's white.)Hindi puti. (It's
not white.)Bagaman magkatumbas o pareho ang dalawangleksikal na salita (hindi
at puti) na nakapaloob sadalawang pangungusap, ay nagkaiba naman
ngkahulugan ang dalawang pangungusap dahil sakwit na nakalagay pagkatapos ng
hindi. Angpagwawalang bahala sa isang bantas,intensyonal o di intensyonal ay
maaringmagdulot ng malaking pagkakamali sapagsasalin. Ang layon ng pagsasalin
ay suriin ang lahat ngparaang posibleng pagpilian at pagkatapos aygumawa ng
pagpapasya. Ang unang tungkulinng nagsasalin ay alamin at tukuyin
angkahulugan ng isang suliranin sa pagsasalin;pangalawa ay ilahad ang lahat ng
mga factorsna dapat isaalang-alang sa paglutas sasuliranin; pangatlo ay itala ang
lahat ngposibleng pamamaraan; at huli ay pagpasyahanang pinakanararapat na
paraan. Kaugnay nito,si Newmark (1988) ay naglahad ng mgaelemento ng
pagsasalin:1. Ang pagbibigay- diin sa mga mambabasa atkaayusan (setting). Dapat
maging natural angdating ng salin upang madaling maunawaan atmakapag- iwan
ng kakintalan sa mambabasa.Halimbawa dito ang pagsaalin ng Noli.Kapansin-
pansin na ang mga salitang ginamit niPoblete na nalathala noong 1907 ay
malayo nao malaki ang pagkakaiba sa salin nina Sayo atMarquez sapagkat malaki
ang pagkakaiba ngmambabasa ni Poblete at mambabasa ninaSayo at Marquez.
Iba na rin ang kaayusangpanlipunan na umiiral noon kaysa sa umiiralngayon.2.
Pagpapalawak ng paksa nang higit pa sapanrelihyon, panpanitikan, pang- agham
atteknikal, kasalukuyang kaganapan, publisidad,propagando o anumang paksa ng
panitikan.

Pagsasalin Pampanitikan

Ang pagsasaling pampanitikan ay isang uri ng pagsasaling naiiba sa

pangkaraniwan at pangkalahatang konsepto ng pagsasalin. Ito ay kinabibilangan
ng tula, dula, maikling kwento, nobela, at sanaysay. Sinasalamin ng pagsasaling
pampanitikan ang imahinasyon, matayog na kaisipan, at ang inituitibong panulat
ng isang may-akda. Isang pandaigdigang paniwala ang pagtuturing sa panitikan
bílang malikhaing paglalaro sa wika. Sa gayon, pangunahing hámon sa
pagsasaling pampanitikan ang pagtukoy at paghahanap ng pantumbas sa mga
malikhaing laro-sa-salita ng akdang isinasalin. Iyon ang ibig kong sabihin
sa
pagsasalin bílang %pakikipaglaro sa wika%% inilalahok ng tagasalin ang
kaniyang wikang pansalin sa laro-sa-salita ng isinasaling awtor na sa palagay
niya%y makabuluhan upang higit na mapahalagahan ng kaniyang mambabasá
ang orihinal na akda at ang salin. Ang antas at kalidad ng pakikipaglaro sa wika
ng salin ay maaaring gamítin upang sukatin mismo ang antas ng pagpapahalaga
at sinop ng tagasalin sa kaniyang isinasalin, gayundin ang kaniyang angking
kahandaan at kakayahang bumása ng mga pampanitikang laro-sa-salita.
Ang tungkuling ito ang tinatawag ni André Lefevere (1992) na
%illocutionary power% nang ipahayag niyang %Ideally, they (ang mga tagasalin)
should be able to convey both the semantic information content of the source
text
and its illocutionary power.% Gayunman sa praktika, wika rin niya,
nagagampanang kasiya-siya ng mga tagasalin ang una ngunit malimit na hindi
ang ikalawa. Dahil sa kaniya ring panuntunan na higit na isaisip ng mga tagasalin
ang tungkuling maidulot sa kanilang madlang mambabasá ang orihinal,
ipinapayo ni Lefevere ang laging pagpapahalaga sa unang binanggit
niyang
tungkulin, sa pagdudulot ng %nilalamang semantikong impormasyon% sukdulang
isakripisyo ang pagsasalin sa mga malikhaing ekspresyon.
Maaaring ituring na praktikal ang payo ni Lefevere, lalo na para sa mga
baguhang tagasalin. Ngunit mananatili pa ring mabigat na hámon para sa isang
tagasaling nais makipaglaro sa wika ang pakikipagbuno sa %illocutionary
power% ng orihinal. Lagi itong tumatanghal na hámon kapag nagsasalin
ng
akdang pampanitikan, at tumitingkad kapag nagsasalin ng tula. Makabuluhan
samakatwid na mag-aral ng mga karaniwang laro-sa-salita ang tinatawag
na
mga tayutay at kasangkapang panretorika%lalo na kung mahigpit itong kaugnay
sa pananalinghaga at organisasyon ng isinasaling akdang pampanitikan.
Binuod ni Belhaag (1997:20) ang mahahalagang katangian ng
pagsasaling pampanitikan. Ito ay ekspresibo, konotatibo, pragmatiks, simbolikal,
nakapukos sa anyo at nilalaman, subhektibo, bukas sa iba't ibang
pagpapakahulugan, Hindi kumukupas at may katangiang unibersal.
Ibang uri ng teksto ang panitikan kaya iba rin ang mga suliranin at
pamamaraan. Sa panitikan, ang direksiyon ng pagsasalin ay hindi lamang mula
sa Ingles tungo sa Filipino kundi maaari ding mula sa rehiyonal na wika tungo sa
Filipino at/o Ingles. Sa ganitong uri ng teksto, dapat bigyang pansin ng tagsalin
ang kultura ng wikang isinasalin at dapat ilipat sa "lasa" hindi lamang
ang
nilalalaman ng akda. Sa katunayan, natutukoy kung ano ang isang
akdang
pampanitikan dahil sa taglay nitong estetika.
Ang pagsasaling pampanitikan ay isang hiwalay at napakakomplikadong uri. Ang
paglipat ng kakaibang istilo ng may-akda ay ang pinakamahirap na bahagi ng
pagsasaling pampanitikan, sa kasong ito ay hindi sapat na ihatid lamang ang
kahulugan ng sinabi sa akda.

Isang tampok at tagapagpahiwatig ng kalidad ng pagsasaling pampanitikan ng

mga teksto ay ang paglipat ng kapaligiran ng kuwento at ang dula sa mga salita.

Dahil ang isang literal na pagsasalin sa isang wikang banyaga ay halos hindi
nagpapahintulot sa iyo na ihatid ang talas ng isip at istilo ng may-akda, ngunit ang
kakanyahan lamang ng salaysay, ang tagasalin ay kailangang umasa sa kanyang
imahinasyon at kakayahang gumawa ng salita upang mapanatili ang indibidwal na
istilo ng may-akda ng akda.

Ang pagsasaling pampanitikan, hindi tulad ng teknikal o legal na pagsasalin, ay

hindi nangangailangan ng tagapagsalin na gawing pasalita ang teksto at walang
kalabuan. Sa kasong ito, ang diin ay ang paglipat ng istilo ng may-akda. Masasabi
nating ang pagsasaling pampanitikan ay parallel sa craft of writing.

Ang pagsasaling pampanitikan (ayon sa karamihan sa mga ekspertong may

awtoridad) ay kabilang sa isa sa pinakamahirap na uri ng pagsasalin, dahil
napakahirap matutunan ito. Kinakailangang mapagkalooban ng ilang talento
upang mahusay na maiangkop ang iba't ibang mga tekstong pampanitikan sa
ibang wika. Ang talentong ito ay hindi likas at nangangailangan ng patuloy na
pagpapabuti at pag-unlad.
Ang papel ng pagsasaling pampanitikan sa panitikan
Imposibleng maliitin ang papel ng pagsasaling pampanitikan ng mga teksto, dahil
hindi lihim sa sinuman na ang lahat ng panitikan sa daigdig ay umusbong,
umuunlad at umiral, higit sa lahat dahil sa pagsasalin ng mga akda sa iba't ibang
wika sa daigdig.

Sa ating panahon ng globalisasyon, halos lahat ng may-akda, manunulat o blogger

ay nagnanais na makamit ang katanyagan hindi lamang sa mga domestic, kundi
pati na rin sa mga pandaigdigang madla ng mga mambabasa.

Ito ay de-kalidad na pagsasaling pampanitikan ng mga akda na makakatulong

upang makakuha ng katanyagan sa mga dayuhang madla.
Источник: