Chiếc thuyền ngoài xa

_Nguyễn Minh Châu_

I.Kiến thức cần nắm vững

1.Tác giả :
Nguyễn Minh Châu là một nhà văn được đánh giá là cây bút tiên phong của văn học
Việt Nam thời kì đổi mới. Ông được mệnh danh là “người mở đường tinh anh và tài
năng nhất của văn học ta hiện nay”.
Trước năm 1975, Nguyễn Minh Châu là một ngòi bút sử thi có khuynh hướng trữ
tình,lãng mạn. Nhân vật trung tâm là những người anh hùng và người lính. Nhân cách
con người được khám phá ở sự cống hiến, hi sinh, là tiêu chuẩn của đạo đức cách
mạng.
Sau năm 1975, ngòi bút chuyển sang cảm hứng thế sự và những vấn đề đạo đức và
nhân sinh. Nhân vật trung tâm là những con người trong cuộc mưu sinh với vẻ đẹp và
nhân cách.
2.Tác phẩm :
a.Hoàn cảnh sáng tác :Được sáng tác vào năm 1983 và đây là giai đoạn sáng tác thứ 2
b.Hệ thống luận điểm :
1.b.Tình huống
- Khái niệm: Tình huống của câu chuyện là sự kiện chính đặc biệt, là những éo le,
những nghịch lý của cuộc sống phản ánh hiện thực đậm đặc của cuộc sống để từ đó
khắc họa tính cách, tâm trạng của nhân vật và ý nghĩa tư tưởng của tác phẩm.
🡺Gọi tên tình huống:
Tình huống truyện “ Chiếc thuyền ngoài xa” là tình huống nhận thức. Từ câu chuyện
của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng nhận lệnh của trường phòng chụp cảnh biển sương
mù vào buổi sớm, người nghệ sĩ này đã đến chiến trường xưa và chụp được một “ cảnh
đắt trời cho” nhưng người nghệ sĩ này cũng phát hiện ra được bi kịch trong cuộc sống
của người đàn bà hàng chài. Bởi vậy, người nghệ sĩ ấy đã có sự thay đổi trong nhận
thức : “ Nghệ thuật không hề đơn giản, nghệ thuật luôn gắn liền với cuộc đời bộn bề,
phức tạp. Con người phải nhìn nhận cuộc sống đa chiều : Đằng sau vẻ đẹp của thiên
nhiên là cuộc sống đầy bạo lực, là bi kịch đen tối trong gia đình người đàn bà hàng chài
khi người chồng đánh vợ một cách tàn độc, dã man còn người đàn bà thì cam chịu
nhẫn nhục. Đằng sau sự xấu xa ấy lại toát lên vẻ đẹp của nhân cách đáng quý : Đó là
người đàn ông rất trách nhiệm với gia đình, chăm chỉ làm lụng vất vả để nuôi vợ và
đàn con trên dưới chục đứa. Đó là người đàn bà giàu lòng yêu thương, giàu sự hi sinh
và là người hiểu biết sâu sắc lẽ đời.
🡺Mô tả tình huống: Ở tình huống ngoài bãi biển và tình huống trong tòa án huyện
qua cái nhìn của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng.
2.b. Tình huống ngoài bãi biển với hai phát hiện ban đầu của người nghệ sĩ nhiếp
ảnh Phùng về vẻ đẹp của con thuyền khi tiến dần vào bờ và bi kịch trong cuộc
sống của người đàn bà hàng chài.

● Phát hiện 1 : Cảnh con thuyền tiến vào bờ

- Bức tranh con thuyền: Sau một tuần lễ phục kích, người nghệ sĩ đã phát hiện một
cảnh đẹp tuyệt mĩ, một cảnh đắt trời cho : “ Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe
vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời
chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc
mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ”.Với bút pháp miêu tả, cảnh con thuyền đi
trong biển sương, mờ ảo, trong ánh ban mai trong trẻo và sự hòa hợp giữa thiên
nhiên và con người.
+Từ láy giàu giá trị tượng hình “lòe loẹt” gợi hình ảnh con thuyền ẩn hiện trong biển
sương tạo nên cảm giác của sự bỏng lỏng, huyền ảo dường như ta có cảm nhận đó là
cảnh của tiên ảo thoát khỏi trần tục. Phép so sánh “bầu sương mù trắng như sữa” khắc
họa cảnh màn sương dày đặc và chiều sâu tĩnh tại của cảnh vật.
+Không chỉ hòa hợp trong biển sương, cảnh con thuyền hòa trong ánh nắng ban mai
“có pha chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. Chỉ với hai tiếng “đôi chút”
nhà văn đã miêu tả tinh tế sự hiện hữu của ánh nắng ban mai với vẻ đẹp trong trẻo,
nguyên sơ, tinh khôi đến lạ kì. Có như vậy, chúng ta mới tưởng tượng cảnh con thuyền
đi trong biển sương và trong ánh ban mai mang vẻ đẹp nên thơ, đầy thi vị lãng mạn.
+Điều đặc biệt trong bức tranh là sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người : “ Vài
bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum,
đang hướng mặt vào bờ”. Phép so sánh tạ nên một bức vẽ như được chạm khắc thành
hình hài, đường nét bóng dáng, tư thế của con người. Ở đây có sự hòa hợp tuyệt đối
giữa thiên nhiên và con người.

⇨ Đây là một bức tranh tuyệt đẹp “đơn giản và toàn bích”, là một “cảnh sắc trời cho”,
là sản phẩm quý hiếm của tạo hóa, là kết quả “sau một tuần lễ phục kích” và là
chiêm ngưỡng trong cả đời cầm máy ảnh của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng mới có
một bức họa lý tưởng như vậy.

- Tâm trạng của người nghệ sĩ: Đứng trước “ bức tranh mực tàu của một danh họa
thời cổ” ấy, người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng cảm giác thực sự “bối rối”, “trái tim như
bị bóp thắt vào”, tâm hồn con người được thanh lọc, gột rửa, thoát khỏi những bon
chen của cuộc sống trần tục, cảm giác của sự hướng thiện, đạt đến chân lý của những
giá trị đạo đức. Khi chiêm ngưỡng bức tranh, đó cũng là khoảnh khắc người nghệ sĩ
 cảm thấy “hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình do cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
vừa mang lại”
● Phát hiện 2 : Cảnh bạo lực diễn ra trong gia đình người đàn bà làng chài :
- Chân dung :
Đằng sau bức tranh cảnh con thuyền tiến vào bờ, đẹp như thơ và rất đỗi thi vị ấy, người
nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng lại chứng kiến một sự thật không thể ngờ tới. đó là câu
chuyện bạo lực diễn ra trong gia đình nhà người đàn bà hàng chài.
Sự xuất hiện của người đàn bà hàng chài xấu xí thô kệch, mang nét của con người mà
cuộc đời lênh đênh trên biển khơi :
“ Người đàn bà trạc ngoài bốn mươi, một thân hình quen thuộc của đàn bà vùng biển,
cao lớn với những đường nét thô kệch. Mụ rỗ mặt. Khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm
thức trắng kéo lưới, tái ngắt và dường như đang buồn ngủ”.
Và hình ảnh của người đàn ông mang nét dữ dằn, độc ác :
“ Tấm lưng rộng và cong như lưng một chiếc thuyền. Mái tóc tổ quạ. Lão đi chân chữ
bát, bước từng bước chắc chắn, hàng lông mày cháy nắng rủ xuống hai con mắt đầy vẻ
độc dữ lúc nào cũng nhìn dán vào tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới, nửa thân dưới
ướt sũng của người đàn bà.”
Với bút pháp trần thuật xen lẫn miêu tả, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã tái hiện chân
thực cuộc sống của gia đình người đàn bà hàng chài. Đằng sau “khuôn mặt mệt mỏi
sau một đêm thức trắng kéo lưới" ấy, là cuộc sống mưu sinh nhọc nhằn, gian khổ luôn
phải đối diện với sóng gió của biển khơi, là cuộc sống đói nghèo đeo bám, là một
tương lai mờ mịt, tăm tối của gia đình người đàn bà hàng chài. Đằng sau tấm lưng rộng
và cong như lưng chiếc thuyền, đằng sau hàng lông mày cháy nắng của người đàn ông
hiện hữu cụ thể vai trò trụ cột của người làm gia đình giữa phong ba bão táp của biển
khơi, của người phải chèo chống để nuôi vợ và các con trên dưới chục đứa. Điểm đặc
biệt đầy ám ảnh ở người đàn ông là hai con mắt “độc dữ” khi nhìn tấm lưng của người
đàn bà bạc phếch và ướt sũng. Điều đó thể hiện sự căm giận của người đàn ông luôn
trút vào người vợ của mình
- Cảnh bạo lực :
+Cảnh chồng đánh vợ
Nhà văn Nguyễn Minh Châu đã đi sâu vào cảnh bạo lực trong gia đình người đàn bà
hàng chài, cảnh người chồng đánh vợ rất dã man :
“ Lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những
điều phải nói với nhau họ đã nói hết, chẳng nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa
cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh
vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền
rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: "Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi
cho ông nhờ!”.
Với bút pháp miêu tả và biện pháp liệt kê, hành động của người đàn ông được khắc họa
và tái hiện khá chân thực. Đó là cảnh người đàn ông đánh vợ dã man bằng chiếc thắt
lưng của lính Ngụy. Hơn nữa, lão “quật tới tấp” mà không cần biết người đàn bà ấy
phải chịu đựng đau đớn như thế nào. Người chồng đánh vợ bằng tất cả sức lực và cả
niềm căm hận dồn nén nên những trận đòn ấy có thể nói là vô cùng tàn độc, dữ dội.
Không chỉ tra tấn, bạo hành về thể xác, người chồng còn tra tấn vợ bằng cả những lời
lẽ nguyền rủa độc địa : “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông
nhờ!”. Người đàn ông đã nguyền rủa cả vợ và các con.
Bình: Phải chăng khi người chồng đánh vợ không một chút nương tay, không mảy may
thương xót người phụ nữ đã trao gửi cả cuộc đời để nương tựa vào mình, người đàn
ông ấy thực sự đã biến thành kẻ tha hóa. Phải chăng, người chồng đã trút tất cả niềm
căm hận, uất ức đối với cuộc đời vào người vợ đáng thương. Bởi lẽ, lão cho rằng gia
đình với những gánh nặng chồng chất đã khiến lão vất vả, quần quật trong cuộc mưu
sinh mà vẫn không đủ ăn.
+Cảnh người vợ cam chịu, nhẫn nhục
Trong khi đó, người đàn bà lại “cam chịu”, “không hề kêu một tiếng”, “không chống
trả”, “không trốn chạy”. Điệp từ “không” và phép liệt kê khắc họa đầy đủ sự cam chịu
đến mức tội nghiệp của người đàn bà. Dường như người phụ nữ ấy chấp nhận những
trận đòn tra tấn như thói quen, như một phần của cuộc sống gian khổ, cực nhọc của
người dân trên biển.
Bình: Điều đặc biệt là sự nhẫn nhục ấy của người đàn bà cũng chính là cách người phụ
nữ muốn chia sẻ những nỗi vất vả giúp chồng giải tỏa những uất ức, căng thẳng, phiền
muộn trong cuộc sống. Sức mạnh phi thường khiến người phụ nữ có thể chịu đựng :“
Ba ngày một trận nhẹ , năm ngày một trận nặng” chính là tình yêu vô bờ bến dành cho
các con, dành cho gia đình. Người phụ nữ cam chịu tất cả vì mong muốn các con có
miếng mà ăn và gia đình được trọn vẹn.
Chính vì thế, người đàn bà không có hề muốn phản kháng cũng không trốn chạy để
bảo vệ bản thân và sau này khi có cơ hội được giải thoát khỏi người chồng vũ phu, tàn
độc, người đàn bà cũng nhất quyết không đồng ý. Bị đối xử thô bạo, độc ác và nhẫn
tâm như thế nhưng chưa một giây phút nào người đàn bà oán hận chồng hay có ý nghĩ
trả thù chồng. Ngược lại, người đàn bà ấy còn xin chịu tội sẵn sàng đi tù thay cho
chồng. Có thế, ta mới cảm nhận hết sự hi sinh và sự hiểu biết sâu sắc lẽ đời của người
phụ nữ ấy.
+ Cảnh con đánh bố
Bi kịch trong cuộc sống của gia đình người đàn bà hàng chài ấy còn là cảnh bạo lực khi
thằng bé Phác vì để bảo vệ, bênh vực mẹ đã tấn công bố và trong cơn giận dữ người
đàn ông đã đánh trả thằng Phác. Đó cũng là nỗi lo sợ nhất và sự khổ tâm giằng xé trong
lòng người đàn bà hàng chài.
Cảnh thằng Phác: “Như một viên đạn trên đường lao tới đích”, nó “giằng chiếc thắt
lưng, dướn thẳng người vung chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần cháy
nắng”. Phép so sánh và bút pháp liệt kê được nhà văn Nguyễn Minh Châu sử dụng linh
hoạt, tài tình đã khắc họa phản xạ nhanh, mạnh, quyết liệt của thằng Phác. Thằng bé
tấn công bố bằng tất cả nỗi căm hận khi nó phải chứng kiến cảnh bố đã đánh đập dã
man mẹ nó. Thằng bé yêu mẹ nên muốn bênh vực mẹ và sẵn sàng trong cuộc chiến
quyết liệt với bố.
Bình: Hành động của thằng bé là điều dễ hiểu. Không phải là thằng bé bất hiếu với bố
mà chỉ là nó không thể chấp nhận cách hành xử của bố nó với mẹ nó mà thôi. Nó muốn
đòi lại công bằng cho mẹ và cũng muốn ngăn cản bố để không đánh mẹ.
+Cảnh bố đánh con
Trước hành động của thằng Phác “lão đàn ông dang thẳng cánh cho thằng bé hai cái tát
khiến nó lảo đảo ngã dúi xuống cát”. Với bút pháp trần thuật xen lẫn miêu tả, tác giả đã
tái hiện cảnh người bố đánh con. Tuy không tàn độc, dữ dội như với mẹ nó nhưng nó
cũng thể hiện rất rõ bản tính cục cằn, nóng nảy của con người mà cuộc sống luôn phải
vật lộn với sóng gió, với dữ dằn của biển khơi.
🡪Hình ảnh người đàn bà
Trước cảnh bạo lực diễn ra trước mắt, khi thằng bé Phác đánh bố nó và bị bố cho hai
cái tát ngã dúi xuống đất, người đàn bà vô cùng đau khổ. Hành động : “Ngồi xệp
xuống trước mặt thằng bé, ôm chầm lấy nó rồi lại buông ra, chắp tay vái lấy vái để, rồi
lại ôm chầm lấy”. Với nghệ thuật miêu tả nộ tâm nhân vật qua hành động và phép liệt
kê, nhà văn đã tái hiện chân thực, cụ thể nỗi đau day dứt giằng xé, day dứt, nỗi khổ tâm
trong lòng người mẹ. Dường như, người đàn bà “ngồi xệp xuống” và “chắp tay vái lấy
vái để” là vì người mẹ muốn năn nỉ, van xin con không được chống đối bố nhưng có lẽ
người mẹ bất lực khi không ngăn cản được thằng Phác. Chính vì lẽ đó, người mẹ “ôm
chầm lấy nó rồi lại buông ra” và lại “ôm chầm lấy” đã khắc họa nỗi lòng vừa thương
con mà lại vừa giận con, ngổn ngang trăm bề của người mẹ.
Đỉnh điểm nhất chính là giọt nước mắt của người đàn bà “như một viên đạn bắn vào
người đàn ông và bây giờ đang xuyên qua tâm hồn người đàn bà, làm rỏ xuống những
giọt nước mắt”. Hình ảnh này gợi trong lòng người đọc biết bao ám ảnh. Người đàn bà
không hề khóc khi chịu những trận đánh tàn độc, dã man của người chồng nhưng lại
khóc khi chứng kiến cảnh hai người mà người đàn bà yêu thương lại trở thành kẻ thù
của nhau. Tình huống đầy nghịch lí ấy càng tô đậm bi kịch trong cuộc đời, số phận của
người đàn bà và càng làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ đáng thương ấy.

⇨ Nhà văn Nguyễn Minh Châu đã xây dựng tình huống ngoài bãi biển với hai phát
hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng. Đằng sau vẻ đẹp nên thơ và toàn bích của
bức tranh thiên nhiên lại là cảnh xấu xa đen tối và đầy bi kịch diễn ra trong gia đình
người đàn bà hàng chài. Tuy nhiên, với tấm lòng cảm thông và đầy trân trọng
thương yêu, nhà văn đã khám phá trong tận cùng của sự đau khổ, trong tận cùng của
 sự xấu xa, độc ác lại tỏa sáng của những vẻ đẹp trong tâm hồn. Người đàn ông dù
tàn độc khi quất vào lưng vợ mình những trận đánh liên tiếp thì cũng chưa bao giờ
có ý nghĩ từ bỏ gia đình, rũ bỏ trách nhiệm, vẫn chăm chỉ làm lụng nuôi vợ con.
Người đàn bà cam chịu nhẫn nhục, chịu đựng tất cả sự bạo hành về cả thể xác lẫn
tinh thần cũng chính là vì thương con, thương chồng và vì người đàn bà ấy là người
hiểu biết sâu sắc lẽ đời. Chính vì lẽ đó, nghệ thuật phải luôn gắn liền với cuộc sống
và người nghệ sĩ phải nhìn cuộc sống một cách toàn diện.
2.b.Tình huống ở tòa án huyện : cuộc đời, số phận và vẻ đẹp của người đàn bà hàng
chài
Khái quát tình huống: Phùng chứng kiến cảnh người chồng đánh vợ sau ba ngày diễn
ra trận đánh trước, cảnh cô chị gái tước đoạt con dao găm mà em trai định dùng làm vũ
khí để bảo vệ người mẹ đáng thương. Phùng đã xông ra để bênh vực người đàn bà thì
bị lão đàn ông đánh trả. Phùng bị thương, phải đưa về trạm xá của tòa án huyện cũng
chính tại đây khi nghe câu chuyện trần tình của người đàn bà hàng chài, Phùng đã vỡ lẽ
những giá trị thực sự của cuộc sống.

● Số phận bất hạnh của người đàn bà hàng chài :

Ấn tượng đầu tiên về người đàn bà hàng chài ấy là một thái độ cam chịu, nhẫn nhục.
Sự cam chịu những trận đòn roi như cơm bữa của chồng “ba ngày một trận nhẹ, năm
ngày một trận nặng”. Hơn nữa những trận đòn roi ấy rất tàn bạo và man rợ : “Lão rút
trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa... dùng chiếc thắt lưng quật
tới tấp vào lưng người đàn bà... lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: "Mày
chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”. Nhưng người phụ nữ này
không van xin, không kêu khóc, không chống trả, không kháng cự và cũng chẳng trốn
chạy.
Người đàn bà cam chịu nhẫn nhục đến mức không hề xin là không bị đánh mà chỉ xin
là được lên bờ đánh. Điều đó cũng có nghĩa là người đàn bà sẵn sàng cam chịu sống
với những trận đòn như cơm ăn, nước uống hàng ngày.
Lẽ ra người đàn bà này có cơ hội được giải thoát chính là khi ra tòa giải quyết thuận
tình cho li hôn nhưng người đàn bà này nhất quyết cam chịu, sẵn sàng bị đánh chứ
không sẵn sàng li hôn. Người đàn bà này chưa bao giờ cất tiếng xin kể cả khi người
đàn bà bị đánh đau nhất nhưng lại cất tiếng xin quý tòa để không li hôn với người
chồng vũ phu : “Quý tòa bắt tội con cũng được, bỏ tù con cũng được nhưng đừng bắt
con bỏ nó.”
Có thể nói đằng sau sự cam chịu, nhẫn nhục của người phụ nữ là những lí lẽ lớn lao,
người đàn bà sẵn sàng hi sinh bản thân mình vì sự tồn tại của gia đình, vì sự sống của
các con.

● Vẻ đẹp phẩm chất :

- Giàu lòng yêu thương :
Vì thương chồng nên dù bị đánh đập tàn nhẫn, bị đày đọa cả về thể xác lẫn tinh thần
liên tiếp dồn dập nhưng chưa bao giờ người đàn bà này giận chồng, oán chồng hay hận
chồng. Thương chồng nên sẵn sàng chấp nhận bị đánh để giải tỏa nỗi uất ức của chồng
với cuộc đời. Người đàn bà chấp nhận bị đánh để làm vợi bớt đi những đau khổ phiền
muộn của người chồng.
Vì thương con mà cam chịu bị đánh, cam chịu những đau khổ cả về thể xác và tinh
thần mà không một lời ai oán. Niềm vui của người đàn bà, hạnh phúc của người mẹ
chính là khi nhìn thấy “đàn con chúng nó được ăn no” và “trên chiếc thuyền cũng có
lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ”. Hóa ra niềm vui, niềm hạnh
phúc của người đàn bà này là khi mình được ăn no, không phải là khi bản thân mình
được vui vẻ mà người đàn bà này chỉ vui với niềm vui của các con và hạnh phúc khi
thấy các con được hạnh phúc.
🡪Bởi vậy, khi người đàn bà này đau khổ nhất và nỗi đau cứa đến tận gan ruột lại là khi
chứng kiến cảnh con đánh bố và bố đánh con thì nỗi đau ấy giống như “một viên đạn
xuyên qua tâm hồn người đàn bà làm rỏ xuống những giọt nước mắt”. Trái tim của
người đàn bà rỉ máu, tê tái nhất chính là khi bà phải chứng kiến hai người mà mình sẵn
sàng hi sinh lại trở thành kẻ thù của nhau. Hai người mà bà yêu thương nhất đó là
chồng và thằng Phác thì lại là hai người làm bà đau đớn nhất.
Có nói thế ta mới cảm nhận được hết tấm lòng yêu thương vô bờ bến và sự hi sinh của
người đàn bà cho gia đình. Người phụ nữ cả đời bám biển ấy, cả đời sống bấp bênh,
lay lắt ấy nhưng chưa bao giờ và trong bất kì giây phút nào, người phụ nữ nghĩ cho
riêng mình kể cả lúc vui, buồn, hạnh phúc hay đau khổ thì chỉ là vì gia đình, vì các con.
+MR1:Nếu như bà cụ Tứ trong truyện ngắn “ Vợ Nhặt” lo cho con trai và con dâu
không biết “có qua được cơn đói khát này không”, mừng cho con trai lấy vợ, điều đó
cũng khẳng định niềm vui và nỗi buồn của người mẹ chính là khi nhìn thấy con vượt
qua năm đói thì người đàn bà trong “Chiếc thuyền ngoài xa” cũng có những cảm xúc
vui, buồn hay đau khổ cũng chỉ vì các con.
+MR2: Mặc dù hoàn cảnh, số phận của hai người mẹ có nét khác nhau song điểm
chung giữa bà cụ Tứ trong truyện ngắn “Vợ nhặt” và người đàn bà trong “Chiếc thuyền
ngoài xa” lại là những người phụ nữ giàu lòng yêu thương. Họ sẵn sàng hi sinh cho gia
đình. Bởi vậy, niềm vui, niềm hạnh phúc hay nỗi đau khổ của họ chỉ là vì các con.
- Hiểu biết sâu sắc lẽ đời :
Không chỉ là người phụ nữ giàu lòng yêu thương mà đó còn là người hiểu biết sâu sắc
lẽ đời. Bà hiểu vai trò của người đàn ông trong gia đình : “Đám đàn bà hàng chài ở
thuyền chúng tôi cần phải có người đàn ông để chèo chống phong ba, để cùng làm ăn
nuôi nấng đặng một sắp con, nhà nào cũng trên dưới chục đứa”.
Người đàn bà còn hiểu sự thay đổi trong tính cách chồng mình. Từ một người đàn ông
hiền lành, cục tính trở thành người đàn ông vũ phu, tàn độc là vì người đàn ông này
căm hận, uất ức cuộc sống nên sinh ra tiêu cực, sinh ra bế tắc.
Người đàn bà hiểu sâu sắc cái được, cái mất nên kiên quyết không li hôn bởi nếu cam
chịu số phận bất hạnh, sự thiệt thòi về mình thì sẽ tồn tại một gia đình, các con vẫn có
miếng mà ăn. Còn nếu bà thuận tình li hôn thì bản thân sẽ được giải thoát nhưng gia
đình sẽ tan vỡ và các con sẽ chết đói. Sự hiểu biết của người đàn bà không có trong
sách vở mà được đúc rút từ những trải nghiệm thực tiễn, từ những cay đắng nghịch lý,
éo le để chắt chiu niềm hạnh phúc, chắt chiu những giá trị cuộc sống.
🡺Ý nghĩa của tình huống ở tòa án huyện:
Qua câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện, ta thấy được ý nghĩa của
tình huống. Sự vỡ lẽ của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng và chánh án Đẩu về con người
và cuộc sống. Họ chợt nhận ra bản thân nhìn cuộc sống còn đơn giản, chưa thấu đáo.

⇨ Vỡ lẽ về con người

Họ đã thấy được người đàn bà cam chịu, nhẫn nhục, giàu lòng yêu thương và đó là
người đàn bà hiểu biết sâu sắc lẽ đời. Đằng sau vẻ thô kệch, xấu xí tưởng chừng là thô
vụng ấy lại là một trái tim ấm áp, nhân hậu, giàu đức hi sinh. Đằng sau con người
tưởng thất học, lam lũ, cả cuộc đời chỉ biết bám biển, cả cuộc đời tưởng như chỉ biết
đến sóng gió, đến đói nghèo, đến miếng cơm manh áo hàng ngày thì người lại trăn trở
với lẽ được - mất, với hạnh phúc - đau hổ để tồn tại, để mưu sinh.
Họ vỡ lẽ về hành động của người đàn ông, một con người vừa là tội nhân vừa là nạn
nhân. Người đàn ông là người chồng vũ phu, đánh đập người vợ một cách tàn độc và
hành hạ người vợ về tinh thần. Những trận đánh liên tiếp : “Ba ngày một trận nhẹ, năm
ngày một trận nặng”. Không chỉ đánh vợ mà người đàn ông còn đánh con. Tội của
người chồng là tội bạo hành gia đình. Người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng và chánh án Đẩu
khi nghe câu chuyện của người đàn bà hàng chài với những cắt nghĩa đầy đủ thì chợt
nhận ra người đàn ông chính là nạn nhân đáng thương của đói nghèo, thất học và quẫn
bách. Làm quần quật mà vẫn không đủ an vì thế sinh ra tiêu cực, hận thù với cuộc đời.
Cuộc sống mưu sinh nhọc nhằn với những lo toan đè nặng đã khiến người đàn ông hiền
lành biến thành kẻ tội đồ với chính vợ và con.
Họ cũng hiểu và lí giải được cả hành động của thằng Phác. Bề ngoài rất vô đạo đánh
trả bố, chuẩn bị dao găm để đâm bố nhưng bên trong thì lại là một đứa con yêu mẹ,
thương mẹ nên muốn bảo vệ mẹ.

⇨ Vỡ lẽ về cuộc sống nhiều chiều

Người nghệ sĩ và chánh án Đẩu phát hiện nhiều chiều của cuộc sống. Đằng sau cái đẹp,
sự tuyệt thiện, tuyệt mĩ của thiên nhiên “cảnh đắt trời cho” là cái xấu, cái ác trong cảnh
bạo lực trong gia đình người đàn bà hàng chài. Đằng sau cái xấu, cái ác, sự đen tối lại
tỏa sáng cái đẹp và đó chính là phẩm chất của con người. Người đàn ông dù đánh vợ
vũ phu, tàn độc nhưng vẫn là người đàn ông có trách nhiệm với vợ con. Người đàn bà
hàng chài xấu xí, thô kệch nhưng vẫn là người cam chịu, nhẫn nhục, giàu lòng yêu
thương, hiểu biết sâu sắc lẽ đời.

⇨ Vỡ lẽ về căn nguyên tội ác

Người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng vỡ lẽ căn nguyên tội ác. Tội ác này không phải là từ
phía địch, cũng không phải là do ma men dẫn đường mà do chính cuộc sống tạo nên.
Vả lại, vốn dĩ người đàn ông bản chất là hiền lành nhưng cục tính. Vậy nên căn nguyên
tội ác này là do dòng đời xô đẩy, do sự thất học, tăm tối, nghèo đói khiến người đàn
ông tha hóa.

⇨ Vỡ lẽ về giải pháp xã hội

Người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng vỡ lẽ về giải pháp xã hội. Lúc đầu, chánh án Đẩu và
nghệ sĩ Phùng đều nghĩ li hôn sẽ là giải pháp tốt nhất của người đàn bà nhưng đến khi
hiểu ra nếu li hôn thì người đàn bà sẽ đánh mất một gia đình, gia đình không còn chỗ
để nương tựa thì giải pháp cuối cùng : Chỉ có cách mạng mới mang đến cho sự đổi
thay, đẩy lùi được thất học, đói nghèo.

⇨ Vỡ lẽ về cuộc đời và trách nhiệm của người nghệ sĩ

Người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đã vỡ lẽ về cuộc đời và trách nhiệm của người nghệ sĩ,
không thể nhìn từ xa cũng không thể nhìn cuộc sống một cách hời hợt mà người nghệ
sĩ phải dấn thân, nhập thân để hiểu giá trị đích thực của cuộc sống.
🡺Tình huống một chuyến đi : Tình huống phải hoàn thành bộ lịch theo yêu cầu của
trưởng phòng là chụp bức tranh cảnh biển nhưng chuyến đi lại khiến Phùng vỡ lẽ, nghệ
thuật phải gắn liền với con người, phải gắn liền với cuộc sống mặc dù cuộc sống chất
chứa biết bao nghịch lý. Và kết thúc chuyến đi ấy, người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đã
chụp một tấm ảnh để đưa vào bộ lịch năm ấy.

II.Phân tích những đoạn văn tiêu biểu

Buổi 4: Ngày 26/11/2021 (Thứ sáu)
Đề bài: Cảm nhận về đoạn văn sau:

Chắc chắn họ không trông thấy tôi. Người đàn bà trạc ngoài bốn mươi, một thân
hình quen thuộc của đàn bà vùng biển, cao lớn với những đường nét thô kệch.
Mụ rỗ mặt. Khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới, tái ngắt và
dường như đang buồn ngủ. Người đàn ông đi sau. Tấm lưng rộng và cong như
lưng một chiếc thuyền. Mái tóc tổ quạ. Lão đi chân chữ bát, bước từng bước
chắc chắn, hàng lông mày cháy nắng rủ xuống hai con mắt đầy vẻ độc dữ lúc nào
cũng nhìn dán vào tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới, nửa thân dưới ướt sũng
của người đàn bà.

Từ chỗ chiếc xe tăng mà tôi đang đứng với chiếc máy ảnh, đi quá mươi bước sâu
vào phía trong có một chiếc xe rà phá mìn của công binh Mỹ, chiếc xe sơn màu
vàng tươi và to lớn gấp đôi một chiếc xe tăng. Hai người đi qua trước mặt tôi. Họ
đi đến bên chiếc xe rà phá mìn. Người đàn bà đứng lại, ngước mắt nhìn ra ngoài
mặt phá nước chỗ chiếc thuyền đậu một thoáng, rồi đưa một cánh tay lên có lẽ
định gãi hay sửa lại mái tóc nhưng rồi lại buông thõng xuống, đưa cặp mắt nhìn
xuống chân.

Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một
chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những điều phải nói với nhau
họ đã nói hết, chẳng nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách
dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở
hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền
rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết
hết đi cho ông nhờ!”.
Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục không hề kêu một tiếng, không
chống trả, cũng không tìm cách trốn chạy.

Tất cả mọi việc xảy đến khiến tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ
đứng há mồm ra mà nhìn. Thế rồi chẳng biết từ bao giờ, tôi đã vứt chiếc máy
ảnh xuống đất chạy nhào tới.

Bóng một đứa con nít lao qua trước mặt tôi. Tôi vừa kịp nhận ra thằng Phác -
thằng bé trên rừng xuống vừa nằm ngủ với tôi từ lúc nửa đêm. Thằng bé cứ chạy
một mạch, sự giận dữ căng thẳng làm nó khi chạy qua không nhìn thấy tôi. Như
một viên đạn trên đường lao tới đích đã nhắm, mặc cho tôi gọi nó vẫn không hề
ngoảnh lại, nó chạy tiếp một quãng ngắn giữa những chiếc xe tăng rồi lập tức
nhảy xổ vào cái lão đàn ông.
Cũng y hệt người đàn bà, thằng bé của tôi cũng như một người câm, và đến lúc
này tôi biết là nó khỏe đến thế!

Khi tôi chạy đến nơi thì chiếc thắt lưng da đã nằm trong tay thằng bé, không biết
làm thế nào nó đã giằng được chiếc thắt lưng, liền dướn thẳng người vung chiếc
khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng có những đám lông
đen như hắc ín, loăn xoăn từ rốn mọc ngược lên. Lão đàn ông định giằng lại
chiếc thắt lưng nhưng chẳng được nữa, liền giang thẳng cánh cho thằng bé hai
cái tát khiến thằng nhỏ lảo đảo ngã dúi xuống cát. Rồi lão lẳng lặng bỏ đi về phía
bờ nước để trở về thuyền. Không hề quay mặt nhìn lại, chỉ có tảng lưng khum
khum và vạm vỡ càng có vẻ cúi thấp hơn, nom lão như một con gấu đang đi tìm
nguồn nước uống, hai bàn chân chữ bát để lại những vết chân to và sâu trên bãi
cát hoang vắng.

Người đàn bà dường như lúc này mới cảm thấy đau đớn - vừa đau đớn vừa vô
cùng xấu hổ, nhục nhã.

- Phác, con ơi!

Miệng mếu máo gọi, người đàn bà ngồi xệp xuống trước mặt thằng bé, ôm chầm
lấy nó rồi lại buông ra, chắp tay vái lấy vái để, rồi lại ôm chầm lấy. Thằng nhỏ
cho đến lúc này vẫn chẳng hề hé răng, như một viên đạn bắn vào người đàn ông
và bây giờ đang xuyên qua tâm hồn người đàn bà, làm rỏ xuống những dòng
nước mắt, nó lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ lên khuôn mặt người mẹ như
muốn lau đi những giọt nước mắt chứa đầy trong những nốt rỗ chằng chịt.

Mở bài: Lý luân- Dẫn dắt- Tác giả, giá trị tác phẩm-Đoạn trích
C1:Gắn với cảm xúc người nghệ sĩ (Tư chất của người nghệ sĩ)
Puskin từng viết: “Linh hồn là ấn tượng của một tác phẩm. Cây cỏ sống được là nhờ
ánh sáng, chim muông sống được là nhờ tiếng ca, một tác phầm sống được là nhờ tiếng
lòng của người cầm bút”. Và nhà văn Nguyễn Minh Châu đã để “tiếng lòng mình” cất
lên, để linh hồn tác phẩm neo đậu mãi trong trái tim của bạn đọc về số phận đau đớn
của người phụ nữ và bao ngang trái trong một gđ hàng chài. Đằng sau một bức ảnh rất
đẹp về chiếc thuyền trong sương sớm là hiện thực cuộc sống với biết bao éo le. Trong
đó đoạn văn đã để lại trong lòng người đọc ấn tượng sâu sắc về số phận người đàn bà
hàng chài chính là : “…”
C2: Nghệ thuật phải gắn với hiện thực (Đặc trưng văn học)
Grandi từng khẳng định: “Không có nghệ thuật nào là không hiện thực” Hơn bất cứ
loại hình nghệ thuật nào, văn học gắn chặt với hiện thực cuộc sống và hút mật ngọt từ
nguồn sống dồi dào đó. Nhà văn Nguyễn Minh Châu vốn là người trăn trở về thế sự ,về
cuộc đời, về hiện thực cs muôn màu muôn vẻ bởi vậy những sáng tác sau năm 1975
hướng về những vấn đề rất đỗi đời thường, bình dị thậm chí là những góc khuất cuộc
sống (thậm chí là những mảng màu đen tối của cs). Truyện ngắn “CTNX” đã đem đến
một hiện thực qua góc nhìn của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng. Đằng sau một bức ảnh
rất đẹp về chiếc thuyền trong sương sớm là số phận đau đớn của người phụ nữ và bao
ngang trái trong một gđ hàng chài. Trong đó đoạn văn đã để lại trong lòng người đọc
ấn tượng sâu sắc về số phận người đàn bà hàng chài chính là : “…”
C3:
Ai đó từng ví văn học và cuộc sống như thần Ăng Tê và Đất Mẹ. Thần trở nên vô địch
khi đặt hai chân lên Đất Mẹ cx như văn học chỉ cường tráng và dũng mãnh khi gắn liền
vs hiện thực cs. Nhà văn Nguyễn Minh Châu vốn là người trăn trở về thế sự ,về cuộc
đời, về hiện thực cs muôn màu muôn vẻ bởi vậy những sáng tác sau năm 1975 hướng
về những vấn đề rất đỗi đời thường, bình dị thậm chí là những góc khuất cuộc sống
(thậm chí là những mảng màu đen tối của cs). Truyện ngắn “CTNX” đã đem đến một
hiện thực qua góc nhìn của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng. Đằng sau một bức ảnh rất
đẹp về chiếc thuyền trong sương sớm là số phận đau đớn của người phụ nữ và bao
ngang trái trong một gđ hàng chài. Trong đó đoạn văn đã để lại trong lòng người đọc
ấn tượng sâu sắc về số phận người đàn bà hàng chài chính là : “…”
Thân bài:
*Khái quát
-Xuất xứ, hoàn cảnh ra đời, khái quát nd của tp: Truyện ngắn “CTNX” được viết
năm 1983,đây là giai đoạn sáng tác thứ hai của NMC. Tác phẩm in đậm phong cách tự
sự triết lí, mang chất liệu hiện thực của cuộc sống đời thường với ngôn từ dung dị
truyện kể lại chuyến đi thực tế của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng và những chiêm
nghiệm sâu sắc của ông về nghệ thuật và cuộc đời.
-Khái quát tình huống: Để có thể xuất bản một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển
thật ưng ý trưởng phòng đề nghị nhiếp ảnh Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh
với cảnh biển buổi sáng có sương mù. Phùng đã đi tới vùng biển từng là chiến trường
cũ của anh trong những năm chống Mỹ. Sau một tuần phục kích Phùng đã bắt gặp một
“cảnh đắt trời cho” nhưng đằng sau một cảnh đẹp và rất đỗi nên thơ ấy lại là một hiện
thực đen tối đầy bi kịch của gđ người đàn bà hàng chài.(Có thể có hoặc ko tùy vào thời
gian)
-Vị trí đoạn văn: Đoạn văn trên là tình huống ngoài bãi biển , sau phát hiện thứ nhất là
cảnh “bức tranh mực tàu của danh họa thời cổ” thì người nghệ sĩ lại tiếp tục phát hiện
cảnh bạo lực diễn ra trong gđ người đàn bà mà cả cuộc đời bám biển, cả cuộc đời phải
đối diện với sóng gió của biển khơi.
*Hệ thống luận điểm
-LĐ1: Sự xuất hiện của hai nhân vật
+Chân dung của người đàn bà hàng chài:
Ấn tượng đầy ám ảnh của người đọc khi bắt gặp chân dung của người đàn bà “Người
đàn bà trạc ngoài bốn mươi, một thân hình quen thuộc của đàn bà vùng biển, cao lớn
với những đường nét thô kệch. Mụ rỗ mặt. Khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức trắng
kéo lưới, tái ngắt và dường như đang buồn ngủ.”Với nghệ thuật miêu tả tỉ mỉ, phép
liệt kê tái hiện một cách chân thực chân dung người đàn bà thô kệch, cao lớn, xấu xí,
một người đàn bà cả cuộc đời bám biển, in hằn dấu vết của cuộc sống bấp bênh, lênh
đênh trên biển khơi. Đó là cuộc sống rất đỗi gian truân, nhọc nhằn.( Xấu xí bất hạnh từ
khi sinh ra, bất hạnh trong cuộc sống mưu sinh nhọc nhằn)
Buổi 5: ngày 27/11/2021(Thứ bảy)
Bình: Không phải là vẻ ngoài xơ xác: “Quần áo rách tả tơi như tổ đỉa”, không phải là
sự biến dạng đến mức “gầy sọp”, “chỉ còn hai con mắt” vì đói khát mòn mỏi mà ở đây
chân dung người đàn bà cao lớn, thô kệch và mệt mỏi vì phải kéo lưới, một người đàn
bà vùng biển luôn phải đối mặt với những biến động của sóng gió biển khơi. Nhà văn
Kim Lân qua chân dung người phụ nữ để tái hiện chân thực cảnh ngộ của nạn đói thê
thảm còn nhà văn NMC lại xoáy sâu vào khám phá và phát hiện qua chân dung của
người đàn bà hàng chài là nạn nhân của cuộc sống bạo hành.
+Chân dung của người đàn ông:
Sự xuất hiện của người đàn ông cũng được tái hiện chân thực, cụ thể: “ Tấm lưng rộng
và cong như lưng một chiếc thuyền. Mái tóc tổ quạ. Lão đi chân chữ bát, bước từng
bước chắc chắn, hàng lông mày cháy nắng rủ xuống hai con mắt đầy vẻ độc dữ lúc nào
cũng nhìn dán vào tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới, nửa thân dưới ướt sũng của
người đàn bà.” Với phép so sánh cùng bút pháp miêu tả nhà văn NMC đã khắc họa
đường nét của người đàn ông ở mái tóc “tổ quạ”, ở “tấm lưng rộng”, ở hàng lông mày
“cháy nắng” và “hai con mắt độc dữ”. Tất cả hiện lên hình ảnh một người chèo lái con
thuyền, một người là trụ cột cho cả gia đình, một người phải đối mặt với cs vất vả,
bươn chải cho nên nhìn cs bằng ánh mắt của sự uất ức và căm hận.
Bình: Khác với vẻ ngoài của anh Tràng:“với dáng đi ngất ngưởng”, “quai hàm bạnh
ra”, “lưng to như lưng gấu”, một vẻ ngoài thô kệch, xấu xí nhưng ẩn chứa trái tim nhân
hậu, giàu lòng yêu thương Kim Lân đã khắc họa một anh Tràng rất hào hùng, sẵn sàng
cưu mang một người phụ nữ xa lạ trong tình cảnh thê thảm của cái đói. Thì nhà văn
NMC lại khắc họa chân dung của một người chồng với vẻ độc ác, cục súc vì thế hành
xử tàn nhẫn với chính người vợ và người con – những người lẽ ra lão phải bảo vệ và
che chở họ.

-LĐ2: Cảnh bạo lực diễn ra trong gđ người đàn bà hàng chài
+Cảnh người chồng đánh đập vợ dã man,người đàn bà cam chịu nhẫn nhục
Cảnh người chồng đánh đập vợ dã man:Đằng sau cảnh con thuyền đi trong biển
sương sớm đẹp như trong mơ, người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng bàng hoàng, ngỡ ngàng
khi chứng kiến cảnh bạo lực diễn ra trong gia đình người đàn bà hàng chài. Cảnh người
chồng đánh vợ “ dùng chiếc thắt lưng quật tới tập vào lưng người đàn bà”. Lão “vừa
đánh vừa thở hồng hộc”, đánh bằng tất cả niềm căm hận. Không chỉ hành hạ về thể xác
mà còn tra tấn về tinh thần với những lời nguyền rủa độc địa: “Mày chết hết đi cho
ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ”. Với bút pháp trần thuật xen lẫn miêu tả
cảnh bạo lực được tái hiện rất đỗi chân thực, cụ thể. Ta cảm nhận hết được sự hành hạ
tàn độc, dã man của người chồng đối với người vợ. Nhưng dường như lúc đánh vợ
cũng là lúc lão đau đớn nhất, bế tắc và bất lực nhất.
Bình: Thời trai trẻ, người đàn ông này “hiền lành nhưng cục tính” nhưng vì cs mưu
sinh của người phải chèo lái con thuyền giữa phong ba bão táp biển khơi, của người trụ
cột phải lo miếng ăn cho cả một gđ trên dưới chục đứa con. Cuộc sống khổ cực, nhọc
nhằn ấy khiến người đàn ông trở nên phẫn uất, tiêu cực sinh ra tàn độc đến như vậy ,
người đàn ông ấy đã chút tất cả những đau đớn của cuộc đời nên người đàn bà đáng
thương bằng những trận đòn đau đớn và những lời nguyền rủa độc địa
Người đàn bà cam chịu nhẫn nhục:Trước những trận đánh mà không hề kêu khóc,
van xin, không chống trả cũng không hề trốn chạy.Người đàn bà cam chịu những trận
đánh của chồng: “cứ ba ngày một trận nhẹ năm ngày một trận nặng” nhưng không hề
oán hận chồng, không hề có ý định trả thù chồng vì lẽ người đàn bà hiểu nỗi khổ của
người đàn ông khi phải gánh vác cả một gđ trên dưới chục miệng ăn, hiểu sự uất ức của
người chồng khi làm chăm chỉ mà vẫn không đủ ăn.
🡺Bởi vậy người đàn bà này cam chịu nhẫn nhục không phải vì hèn kém, nhu nhược,
không phải vì phó mặc, buông trôi mà người đàn bà này hiểu biết sâu sắc lẽ đời và giàu
lòng yêu thương.
+Cảnh người con đánh bố vì bênh vực mẹ
Không chỉ vậy, cảnh bạo lực diễn ra trong gia đình người đàn bà hàng chài là cảnh con
đánh bố. Phép trần thuật xen lẫn nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật nhà văn đã miếu
tả cảnh thằng Phác lao tới bố nó: “Như một viên đạn trên đường lao tới đích đã
nhắm…nó giằng chiếc thắt lưng rồi rướn thẳng người vung chiếc khóa sắt vào giữa
khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng của người đàn ông”. Hành động dứt khoát rắn rỏi,
quả quyết. Nó chiến đấu với chính người bố của mình để bênh vực mẹ.
Bình: Thoạt đầu ta nhìn hành động của thằng Phác là vô đạo, là bất hiếu, là ngỗ ngược
khi đánh bố nó. Nhưng ngẫm nghĩ kĩ lại thằng con có hiếu vì thương mẹ bị đánh đập dã
man, vô lý mà nó bênh vực mẹ và trả thù bố. Cho nên người đọc có thể hoàn toàn hiểu
được và đồng cảm với hành động rất đỗi nghịch lý của cậu bé .
+Cảnh bố đánh con Buổi 6: Ngày 02/12/2021 (Thứ năm)
Cảnh bố đánh con “dang thẳng cánh tay cho thằng bé hai cái tát khiến thẳng nhỏ ngã
dúi xuống đất”. Người bố đánh con một cách ác độc, đánh con mà không hề ân hận hay
nuối tiếc. Sự phẫn uất của lão đàn ông ko chỉ trút lên vợ mà còn trút lên con.
Dường như, việc đánh vợ con là để giải tỏa những phẫn uất phiền muộn trong lòng lão.
Bởi vậy không chỉ nguyền rủa, đay nghiến những người lão yêu thương mà lão còn ra
tay rất tàn độc với họ.
+Tâm trạng đau khổ của người đàn bà
Tâm trạng người đàn bà xấu hổ, đau đớn, nhục nhã “miệng mếu máo, chắp tay vái
thằng bé, vái lấy vái để” với nghệ thuật miêu tả chân thực, sống động nhà văn Nguyễn
Minh Châu đã khắc họa dáng vẻ và điệu bộ đáng thương, tội nghiệp của người mẹ.
Người đàn bà này chưa hề biết khóc khi người chồng đánh đập dã man và cũng chưa
từng biết khóc khi bị người đàn ông sỉ vả, nguyền rủa nhưng lại khóc khi chứng kiến
cảnh con đánh bố như một kẻ thù và bỗ cũng đánh con như một tội đồ.
Người đàn bà đau đớn, tê tái, cảm giác như “một viên đạn bắn qua người đàn ông và
bây giờ đang xuyên qua tâm hồn người đàn bà làm rỏ xuống những dòng nước mắt”
nhà văn đã rất tài tình khi miêu tả nội tâm nhân vật, khi xoáy sâu diễn tả những giằng
xé day dứt, rối bời và cả nỗi niềm hoảng sợ, lo âu của người mẹ khi phải chứng kiến
cảnh hai bố con là kẻ thù của nhau và đó là điều người đàn bà sợ hãi nhất.
Bình: So sánh với tiếng khóc bà cụ Tứ
Cùng là những giọt nước mắt đau đớn của người mẹ, với bà cụ Tứ khi thì “trong kẽ
mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt” lúc thì “bà cụ nghẹn lời không nói
được nữa, hai hàng nước mắt cứ chảy xuống ròng ròng” bà khóc vì thương con, lo cho
con không biết sống sót để vượt qua nạn đói không? Còn với người đàn bà hàng chài
thì “những giọt nước chứa đầy trong những nốt rỗ chằng chịt” lại là niềm đau đớn vì
phải chứng kiến hai người mà bà hết lòng yêu thương, hết lòng hi sinh lại trở thành kẻ
thù của nhau. Có thể nói đó là những giọt nước mắt đầy yêu thương nhưng cũng đầy
sầu tủi của những người mẹ nhân hậu và giàu đức hy sinh.
-LĐ3: Tâm trạng người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng
Đứng trước cảnh bạo lực diễn ra trong gia đình người đàn bà hàng chài, người nghệ sĩ
nhiếp ảnh Phùng “kinh ngạc đến mức trong mấy phút đầu cứ há mồm ra mà nhìn” nghệ
thuật miêu tả cụ thể, chân thực tái hiện ánh mắt ngỡ ngàng đến cao độ của người nghệ
sĩ . Đó là tâm trạng bàng hoàng, choáng váng, sững sờ của người nghệ sĩ khi tận mắt
chứng kiến cảnh bạo lực diễn ra trong một gia đình.
Bình(Giải thích tâm trạng người nghệ sĩ): Có lẽ người nghệ sĩ không thể ngờ rằng
đằng sau cảnh tượng con thuyền đi trong biển sương sớm đẹp như ttrong mơ là cảnh
bạo lực là những bi kịch diễn ra trong gia đình người đàn bà hàng chài. Người nghệ sĩ
ngỡ ngàng vì đằng sau cái đẹp là cái xấu và càng ngỡ ngàng hơn khi chính trong cảnh
bạo lực đen tối lại ánh lên vẻ đẹp của tâm hồn con người.
Phát hiện chiều sâu: Đằng sau người đàn ông vũ phu, độc ác, chà đạp vợ con lại là
người đàn ông có trách nhiệm với gia đình, chưa bao giờ rũ bỏ vợ con. Đằng sau người
đàn bà cam chịu nhẫn nhục lại là người đàn bà từng trải, hiểu biết sâu sắc giàu tình yêu
thương. Đằng sau một thằng Phác vô đạo, ngỗ ngược là một thằng Phác hiếu thảo. Từ
đó, người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng chợt vỡ lẽ phải nhìn cuộc sống nhiều chiều chứ
không nhìn cs đơn giản, phiến diện và phải nhìn con người toàn vẹn. Bởi vậy, nghệ
thuật phải gắn liền với cs thì nghệ thuật mới có ý nghĩa.
-LĐ4:Chốt nghệ thuật
Với nghệ thuật tạo dựng tình huống, với bút pháp trần thuật chân thực, sinh động với
nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật và ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu tính biểu cảm…
Tất cả đã tạo nên vẻ đẹp của câu chuyện.
Buổi 6: Ngày 30/12/2021(Thứ năm)
Cảm nhận đoạn văn sau:
Không những trong bộ lịch năm ấy mà mãi mãi về sau, tấm ảnh chụp của tôi vẫn còn
được treo ở nhiều nơi, nhất là trong các gia đình sành nghệ thuật. Quái lạ, tuy là ảnh
đen trắng nhưng mỗi lần ngắm kỹ, tôi vẫn thấy hiện lên cái màu hồng hồng của ánh
sương mai lúc bấy giờ tôi nhìn thấy từ bãi xe tăng hỏng, và nếu nhìn lâu hơn, bao giờ
tôi cũng thấy người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh, đó là một người đàn bà vùng
biển cao lớn với những đường nét thô kệch tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá, nửa
thân dưới ướt sũng khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm. Mụ bước những
bước chậm rãi, bàn chân dậm trên mặt đất chắc chắn, hòa lẫn trong đám đông.
I.Mở bài
Grandi từng khẳng định: “Không có nghệ thuật nào là không hiện thực” Hơn bất cứ
loại hình nghệ thuật nào, văn học gắn chặt với hiện thực cuộc sống và hút mật ngọt từ
nguồn sống dồi dào đó. Nhà văn Nguyễn Minh Châu vốn là người trăn trở về thế sự ,về
cuộc đời, về hiện thực cs muôn màu muôn vẻ bởi vậy những sáng tác sau năm 1975
hướng về những vấn đề rất đỗi đời thường, bình dị thậm chí là những góc khuất cuộc
sống (thậm chí là những mảng màu đen tối của cs). Truyện ngắn “CTNX” đã đem đến
một hiện thực qua góc nhìn của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng. Đằng sau một bức ảnh
rất đẹp về chiếc thuyền trong sương sớm là số phận đau đớn của người phụ nữ và bao
ngang trái trong một gđ hàng chài. Trong đó đoạn văn đã để lại trong lòng người đọc
ấn tượng sâu sắc về tấm ảnh trong bộ lịch năm ấy chính là : “…”
Puskin từng viết: “Linh hồn là ấn tượng của một tác phẩm. Cây cỏ sống được là nhờ
ánh sáng, chim muông sống được là nhờ tiếng ca, một tác phầm sống được là nhờ tiếng
lòng của người cầm bút”. Và nhà văn Nguyễn Minh Châu đã để “tiếng lòng mình” cất
lên, để linh hồn tác phẩm neo đậu mãi trong trái tim của bạn đọc về số phận đau đớn
của người phụ nữ và bao ngang trái trong một gđ hàng chài. Đằng sau một bức ảnh rất
đẹp về chiếc thuyền trong sương sớm là hiện thực cuộc sống với biết bao éo le. Trong
đó đoạn văn đã để lại trong lòng người đọc ấn tượng sâu sắc về tấm ảnh trong bộ lịch
năm ấy: “…”
Ai đó từng ví văn học và cuộc sống như thần Ăng Tê và Đất Mẹ. Thần trở nên vô địch
khi đặt hai chân lên Đất Mẹ cx như văn học chỉ cường tráng và dũng mãnh khi gắn liền
vs hiện thực cs. Nhà văn Nguyễn Minh Châu vốn là người trăn trở về thế sự ,về cuộc
đời, về hiện thực cs muôn màu muôn vẻ bởi vậy những sáng tác sau năm 1975 hướng
về những vấn đề rất đỗi đời thường, bình dị thậm chí là những góc khuất cuộc sống
(thậm chí là những mảng màu đen tối của cs). Truyện ngắn “CTNX” đã đem đến một
hiện thực qua góc nhìn của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng. Đằng sau một bức ảnh rất
đẹp về chiếc thuyền trong sương sớm là số phận đau đớn của người phụ nữ và bao
ngang trái trong một gđ hàng chài. Trong đó đoạn văn đã để lại trong lòng người đọc
ấn tượng sâu sắc về bức ảnh trong bộ lịch năm ấy chính là : “…”
II.Thân bài
-Xuất xứ, hoàn cảnh ra đời, khái quát nd của tp: Truyện ngắn “CTNX” được viết
năm 1983,đây là giai đoạn sáng tác thứ hai của NMC. Tác phẩm in đậm phong cách tự
sự triết lí, mang chất liệu hiện thực của cuộc sống đời thường với ngôn từ dung dị
truyện kể lại chuyến đi thực tế của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng và những chiêm
nghiệm sâu sắc của ông về nghệ thuật và cuộc đời.
-Khái quát tình huống: Để có thể xuất bản một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển
thật ưng ý trưởng phòng đề nghị nhiếp ảnh Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh
với cảnh biển buổi sáng có sương mù. Phùng đã đi tới vùng biển từng là chiến trường
cũ của anh trong những năm chống Mỹ. Sau một tuần phục kích Phùng đã bắt gặp một
“cảnh đắt trời cho” nhưng đằng sau một cảnh đẹp và rất đỗi nên thơ ấy lại là một hiện
thực đen tối đầy bi kịch của gđ người đàn bà hàng chài.(Có thể có hoặc ko tùy vào thời
gian)
-Vị trí đoạn văn: Đoạn văn trên là tình huống của một chuyến đi và kết thúc chuyến đi
ấy người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đã hoàn thiện một bức tranh để đưa vào bộ lịch năm
 ấy, đó là bức tranh mang vẻ đẹp nghệ thuật và là bức tranh gắn liền với hiện thực cuộc
sống.

2.Hệ thống luận điểm

*Luận điểm 1:Bức tranh nghệ thuật
Bức tranh là sản phẩm của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng sau chuyến đi thực tế về với miền
biển , vì thế nó mang tính nghệ thuật cao: “Không những trong bộ lịch năm ấy mà mãi
mãi về sau, tấm ảnh chụp của tôi vẫn còn được treo ở nhiều nơi, nhất là trong các gia
đình sành nghệ thuật.”
Với bút pháp trần thuật xen lẫn miêu tả tấm ảnh không chỉ có giá trị cho hiện tại mà còn
được lưu truyền mãi về sau. Không chỉ vậy, bức ảnh ấy phải rất có giá trị và được trân
trọng thì mới “được treo ở nhiều nơi”. Đặc biệt nó phải là bức ảnh đắt giá thì mới được
những “gia đình sành nghệ thuật” yêu quý và nâng niu như vậy.
Có như vậy, ta mới cảm nhận được bức ảnh đó có giá trị vượt thời gian, vượt không gian,
mang giá trị bất tử và vĩnh hằng.
🡪Lý giải: Bởi lẽ bức tranh đó mang vẻ đẹp toàn bích, là “cảnh đắt trời cho”, là bức danh
họa thời cổ. Khi đó là cảnh con thuyền tiến dần vào bờ. Hình ảnh con thuyền ẩn hiện
trong vẻ đẹp huyền ảo của “bầu sương mù trắng như sữa”, ẩn hiện trong vẻ đẹp trong
trẻo, nguyên sơ, tinh khôi của ánh ban mai “hồng hồng của ánh ban mai”. Con thuyền
tiên ảo ấy lại được chạm khắc trong đường nét, dáng vẻ của con người “vài bóng người
lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum hướng mặt vào
bờ”. Chính vì thế, bức tranh có sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người tạo nên một bức
vẽ đẹp như thơ như mơ trong sự tĩnh lắng tuyệt đối.
Bức tranh đẹp đến mức cả đời người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng chưa bao giờ được chiêm
ngưỡng cảnh đẹp đến như vậy. Bởi vậy, lúc đầu người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng còn lúng
túng, “bối rối”, “trái tim như có cái gì bóp thắt vào”. Đó là cảm xúc của sự ngỡ ngàng,
xúc động thực sự, của những xao xuyến, xốn xang trong tâm hồn. Trong khoảnh khắc ấy,
người nghệ sĩ cảm giác như tâm hồn được thanh lọc để thấy được chân lý của sự toàn
thiện. Thấy được khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn và niềm hạnh phúc trào dâng trong
lòng người nghệ sĩ.
Bức tranh không chỉ đẹp vì giá trị nghệ thuật mà còn vì thấm đượm chất liệu hiện thực
nóng hổi của cuộc sống. Mang hơi thở của cuộc đời, toát lên vẻ đẹp của tâm hồn con
người. Chính vì lẽ đó bức tranh có giá trị được nâng niu, trân trọng không chỉ bây giờ mà
còn mãi về sau.
+Vẻ đẹp bức tranh
Ấn tượng đầu tiên về giá trị bức tranh khiến người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng thấy lạ lùng.
Đó chính là vẻ đẹp của bức tranh “quái lạ…xe tăng hỏng” với bút pháp miêu tả đã thể
hiện nội tâm nhân vật, người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng như tái hiện một bức tranh trước
mắt người đọc với “màu hồng hồng của ánh sương mai”, lẽ ra ảnh đen trắng chỉ có hai
gam màu trắng đen nhưng ở đây vẫn xuất hiện một màu hồng hồng của ánh bán mai.
Điều đó khẳng định vẻ đẹp của bức tranh trong trẻo, nguyên sơ , huyền ảo, thi vị. Chính
vì thế, đó là “cảnh đắt trời cho” khiến cả đời cầm máy ảnh người nghệ sĩ chưa bao giờ
nhìn thấy một vẻ đẹp toàn bích như vậy.
+Vẻ đẹp bức tranh gắn với hiện thực cuộc sống con người
Tấm ảnh không chỉ có giá trị nghệ thuật mà nó còn gắn liền với cuộc sống con người “tôi
cũng thấy…kéo lưới suốt đêm” với nghệ thuật trần thuật xen lẫn miêu tả hình ảnh người
đàn bà hiện lên vừa chân thực lại vừa ám ảnh. Không phải là người phụ nữ yếu đuối, nhỏ
bé mang vẻ đẹp đài các mà là “người đàn bà cao lớn,thô kệch”. Thế mới biết người đàn
bà xấu xí đến mức nào, đã thế còn “rỗ mặt”, không chỉ bất hạnh vì xấu xí mà người đàn
bà ấy còn sống khổ cực vì đói nghèo vì thế khuôn mặt “nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm”
Bình: Đằng sau chân dung người đàn bà ấy là một cuộc đời bất hạnh, một cuộc đời cam
chịu với những trận đánh dã man tàn độc của người chồng “ba ngày một trận nhẹ,năm
ngày một trận nặng”, một cuộc đời mưu sinh vất vả trên biển khơi. Người đàn bà đã sống
với những trận đòn roi như cơm bữa, với những lời nguyền rủa độc địa của chồng “chúng
mày chết đi cho ông nhờ! Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ”
Có thế chúng ta mới cảm nhận được nghệ thuật luôn phải gắn liền với cuộc sống,gắn liền
với hiện thực con người dù hiện thực ấy xấu xa, đen tối đến như thế nào đi chăng nữa.
+Tấm ảnh mang vẻ đẹp ngợi ca con người trong chính hoàn cảnh xấu xa đen tối
nhất.
Tấm ảnh không chỉ mang giá trị nghệ thuật, không chỉ gắn với cuộc sống con người mà
mang vẻ đẹp ngợi ca con người trong chính hoàn cảnh xấu xa, đen tối nhất “mụ bước…
đám đông” với nghệ thuật miêu tả và phép liệt kê nhà văn đã tái hiện cụ thể chân thực
những bước chân của người đàn bà hàng chài. Đó là bóng dáng của một cuộc sống bình
dị, thầm lặng vô danh không ai biết đến, cuộc sống của những người phụ nữa bám biển cả
đời phải đối mặt với sóng gió biển khơi, với cuộc sống mưu sinh lam lũ, nhọc nhằn,vất
vả.
Nhưng chính họ là số đông những con người đã vươn lên làm chủ cuộc sống của chính
mình bằng tình yêu thương,sự hiểu biết sâu sắc lẽ đời. Hình ảnh của người đàn bà với
bước đi chắc chắn thể hiện niềm tin của người nghệ sĩ vào sự đổi đời của họ. Sức mạnh
để họ vượt thoát khỏi cuộc sống đói nghèo tăm tối chính là tình thương và sự hiểu biết
sâu sắc lẽ đời.
Bình: Người đàn bà thương chồng, đồng cảm với gánh nặng mưu sinh với những lo toan
chồng chất đặt lên vai người đàn ông và người vợ còn thấu hiểu sẻ chia với nỗi vất vả
phiền muộn của người chồng với cuộc đời khi chăm chỉ, chịu thương chịu khó mà vẫn
không đủ ăn. Chính vì vậy, người đàn bà sẵn sàng chấp nhận những trận đòn roi của
chồng để giải tỏa giúp người đàn ông thoát khỏi những phiền muộn, bế tắc, cũng vì
thương con mà người đàn bà cam chịu tất cả sự hy sinh thậm chí bị hành hạ về thể xác và
tinh thần với mong muốn các con có miếng ăn, có một gia đình để nương tựa. Người đàn
bà hàng chài thương con bởi người phụ nữ ấy chưa bao giờ sống cho bản thân mình, nghĩ
cho mình. Niềm vui hay nỗi đau khổ mà người đàn bè đều là vì các con. Hạnh phúc nhất
của người mẹ chính là khi nhìn thấy các con được ăn no và “gia đình, các con chúng tôi
được sống vui vẻ”.
Nhà văn Nguyễn Minh Châu đã phát hiện trong hoàn cảnh đen tối nhất con người vẫn tỏa
sáng vẻ đẹp của tâm hồn. Phải chăng chính vẻ đẹp ấy khiến người nghệ sĩ nhiếp ảnh
Phùng nhận ra được giá trị thực sự của cái đẹp, của nghệ thuật.
+Tấm ảnh mang vẻ đẹp trong mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống
Vẻ đẹp bức tranh là vẻ đẹp của nghệ thuật gắn liền với cuộc đời và người nghệ sĩ muốn
dâng tặng cho cuộc đời những tác phẩm bất tử thì phải luôn trăn trở với cuộc sống và
nhìn cuộc đời đa chiều, nhìn con người một cách toàn vẹn.
*Chốt nghệ thuật
Với nghệ thuật tạo dựng tình huống, bút pháp miêu tả xen lẫn trần thuật, nghệ thuật xây
dựng nhân vật, ngôn ngữ giàu giá trị tạo hình và biểu cảm tất cả đã tạo nên vẻ đẹp của
đoạn văn.
III.Kết bài.

Cảm nhận đoạn văn sau:

“Người đàn bà chép miệng… được ăn no”
I.Mở bài
Trong đó đoạn văn để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về số phận của người
đàn bà hàng chài qua lời giãi bày tại tòa án huyện: “Người đàn bà chép miệng…được ăn
no”
II. Thân bài
1.Khái quát
Đoạn văn trên chính là những lời đối thoại của người đàn bà hàng chài khi ở tòa án
huyện. Qua đó nhà văn khắc họa số phận đau khổ bất hạnh của người đàn bà hàng chài và
vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ ấy. Đằng sau sự cam chịu, nhẫn nhục của người đàn bà
là tấm lòng giàu tình yêu thương và sự hiểu biết sâu sắc lẽ đời.
2.Hệ thống luận điểm.
*LĐ1: Số phận đau khổ bất hạnh của người đàn bà hàng chài.
+Khổ vì đói nghèo túng, túng quẫn
Ấn tượng ám ảnh khi bước vào trang văn của Nguyễn Minh Châu là số phận đau khổ bất
hạnh của người đàn bà hàng chài. Khổ vì cuộc sống đói nghèo, túng quẫn “suốt hàng
tháng, cả nhà vợ chồng con cái toàn ăn cây xương rồng luộc chấm muối” với bút pháp
trần thuật xen lẫn miêu tả nhà văn tái hiện cụ thể chân thực cuộc sống cơ cực, thiếu thốn,
lay lắt, vất vưởng. Một cuộc sống bấp bênh của những con người cả một đời bám biển.
Không chỉ vậy vì thất học, quê mùa, ít hiểu biết cho nên “đẻ nhiều quá mà thuyền lại
chật” do đó cuộc sống của gia đình người đàn bà hàng chài lại càng đói nghèo,cùng quẫn,
bế tắc. Người đàn bà lí giải rõ cuộc sống nghèo đói còn bởi cách mưu sinh, không thể
sống trên bờ vì không nghề nghiệp phù hợp. Gia đình người đàn bà phải bám trụ với biển
khơi vì chỉ có một cách kiếm sống duy nhất là “nghề thuyền lưới vó”. Có thế người đọc
mới hình dung được cuộc sống cực khổ, bấp bênh của gia đình người đàn bà hàng chài.
+Khổ vì bạo hành
Không chỉ khổ vì đói nghèo, cuộc sống túng quẫn người đàn bà hàng chài còn khổ vì bị
chồng bạo hành “bất kể lúc nào thấy khổ quá là lão xách tôi ra đánh. Sau này các con
lớn lên tôi mới xin lên bờ để đánh”. Qua lời trần tình mộc mạc, bình dị ấy có thể thấy
cuộc đời người đàn bà bị bạo hành thường xuyên “cứ ba ngày một trận nhẹ, năm ngày
một trận nặng” và những trận đòn đầy ám ảnh của sự tàn độc “người đàn ông rút chiếc
thắt lưng lính ngụy ngày xưa mà quật tới tấp vào lưng người đàn bà”.Về sau khi các con
lớn lên tôi xin lão được lên bờ để đánh vì không muốn các con nhìn thấy và tổn thương.
*LĐ2: Vẻ đẹp tâm hồn của người đàn bà hàng chài.
+Cam chịu nhẫn nhục
Người đàn bà cam chịu bị đánh mà không hề kêu khó, van xin, không kháng cự, không
chống trả mà cũng không trốn chạy. Sau này, người đàn bà không xin không bị đánh ở
trên bờ tránh làm tổn thương các con, người đàn bà cũng không muốn sau này các con
hận bố.
+Giàu tình yêu thương
Ấn tượng trong đoạn văn trên là là vẻ đẹp tâm hồn giàu tình thương yêu của người đàn bà
hàng chài mà cụ thể chính là lòng thương con
Lẽ sống của người đàn bà được thể hiện cụ thể sâu sắc qua lời trần tình mộc mạc “người
đàn bà trên thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình như ở trên
đất liền được”.Qua lời giãi bày mộc mạc ấy người đọc càng hiểu được lẽ sống của người
đàn bà sẵn sàng hy sinh cho gia đình,cho con, chấp nhận những đau đớn về thể xác mà
không hề oán thán.
Niềm vui ,niềm hạnh phúc của người đàn bà chính là khi nhìn thấy gia đình hạnh phúc “ở
trên thuyền có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ”.Lời trần tình này
của người đàn bà cùng nụ cười khiến cho khuôn mặt người phụ nữ vốn xấu xí ấy chợt
rạng rỡ, hạnh phúc.
Bình: Hóa ra hạnh phúc của người đàn bà không phải là khi không bị đánh, không phải là
khi bản thân được ăn no mà là khi thấy gia đình “hòa thuận, vui vẻ”, “các con được ăn
no”.Có thế ta mới cảm nhận được tấm lòng nhân hậu, bao dung, sự hy sinh quên mình
của người đàn bà cho cả gia đình. Người đàn bà sẵn sàng bị đánh, bị chửi, bị bạo hành để
gia đình được tồn tại, các con có miếng ăn.
+Hiểu biết sâu sắc lẽ đời
Vai trò của người đàn ông: Người đàn bà hiểu được vai trò của người đàn ông “chưa
bao giờ các chú hiểu được nỗi vất vả của một người đàn bà trên thuyền mà không có đàn
ông”.Người đàn bà phải chấp nhận bám víu lấy người đàn ông man rợ,tàn bạo. Không chỉ
vậy người đàn bà ấy cần người đàn ông chèo chống phong ba cùng làm ăn nuôi nấng
“đặng một sắp con nhà nào cũng trên dưới chục đứa”
Nỗi khổ người đàn ông: Không chỉ vậy người đàn bà còn hiểu nỗi khổ của người đàn
ông khi gánh vác cả một đại gia đình.Vì lẽ đó, người đàn bà chấp nhận bị đánh như là
một cách giải tỏa nỗi uất ức của chồng khi mà chăm chỉ làm lụng vẫn không đủ ăn, vẫn
không thoát được cái đói nghèo, lạc hậu.
Hiểu cái được, cái mất:Điều đặc biệt,người đàn bà còn hiểu được cái được cái mất. Nếu
bỏ chồng, con cái sẽ lâm vào cảnh tan đàn xẻ nghé thậm chí bị chết đói,không có chỗ
dựa, không có cơ hội để tồn tại. Cho nên người đàn bà nhất quyết không bỏ chồng và
không chịu li hôn.Có như vậy ta mới cảm nhận được người đàn bà trải đời trải người, sự
hiểu biết sâu sắc.
*LĐ3:Mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.
Qua câu chuyện của người đàn bà hàng chài, người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng mới vỡ lẽ ra
cái nhìn về cuộc sống và con người.
Trước hết, phải nhìn cuộc sống đa diện nhiều chiều, đừng nhìn bề ngoài mà đánh giá bản
chất và cũng không nhìn một cách phiến diện.Đằng sau vẻ đẹp của thiên nhiên “cảnh đắt
trời cho” là cảnh bạo lực xấu xa đen tối. Đằng sau cuộc sống nghèo nàn, quẫn bách đầy
bi kịch trong gia đình người đàn bà hàng chài là vẻ đẹp tỏa sáng của tâm hồn con người.
Hơn nữa, người nghệ sĩ có cái nhìn đầy đủ và toàn diện về con người. Đằng sau vẻ cam
chịu nhẫn nhục là người đàn bà cứng cỏi mạnh mẽ, bản lĩnh. Đằng sau vẻ ngoài thô
kệch,vụng về là người đàn bà với trái tim ấm áp, giàu tình thương. Đằng sau người đàn bà
thất học, quên mùa là người đàn bà hiểu biết sâu sắc lẽ đời.Bởi vậy nghệ thuật phải gắn
liền với cuộc sống nếu thoát ly cuộc sống nghệ thuật thực sự sẽ chết yểu.
*Chốt nghệ thuật
III.Kết bài

Buổi 2: Thứ 5(22/1/2022)

Các dạng đề nhận xét
Đề 1:Trong đoạn trích
Phân tích tâm trạng Phùng trong đoạn trích trên từ đó nhận xét về mối quan hệ
giữa nghệ thuật và hiện thực cuộc sống của Nguyễn Minh Châu.

I.MB: Trong đó, đoạn văn hai trạng thái của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng khi nhìn thấy
ngoài khơi xa, Phùng “tưởng chừng mình vừa khám phá
II.TB:
*Khái quát:
-Xuất xứ, HCRĐ
-Khái quát về tâm trạng người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng: Truyện ngắn “CTNX” đã thể
hiện rất rõ tâm trạng của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng khi chiêm ngưỡng vẻ đẹp của
con thuyền trong buổi sớm mai và tâm trạng của Phùng đầy kinh ngạc khi tận mắt chứng
kiến cảnh bạo lực trong gia đình của người đàn bà hàng chài.

*LĐ1: Tâm trạng của Phùng khi chiêm ngưỡng vẻ đẹp con thuyền trong buổi sớm
mai.
Hoàn cảnh nảy sinh cảm xúc: Sau nhiều lần phục kích, Phùng bắt gặp một “cảnh đắt
trời cho”, tâm trạng của người nghệ sĩ đầy xúc động. Đó là bức tranh con thuyền tiến
dần vào bờ trong bảng lảng của màn sương: “Mũi thuyền in một nét mơ hồ vào bầu
sương mù trắng như sữa”. Con thuyền đi trong ánh ban mai trong trẻo, nguyên sơ, tinh
khôi. Đặc biệt, bức tranh có sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người tạo nên một bức
vẽ như được chạm khắc thành hình hài, đường nét.

Tâm trạng: Trước “cảnh đắt trời cho” ấy, người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng cảm thấy thật
sự “bối rối ,trong trái tim như có gì bóp thắt vào”. Với nghệ thuật miêu tả nhân vật nhà
văn Nguyễn Minh Châu đã khẳng định cảm xúc ngỡ ngàng, say đắm, một cảm giác xao
xuyến rung động đến tột đỉnh. Đó là khoảnh khắc dường như con tim tan chảy trong sự
xúc động khi đứng trước một vẻ đẹp nên thơ, vừa như mơ – một vẻ đẹp trong suốt cả
cuộc đời cầm máy ảnh Phùng chưa bao giờ được chiêm ngưỡng.
“Bức tranh mực tàu của danh họa thời cổ” đã khiến người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng vừa
“bối rối , ttrong trái tim như có gì bóp thắt vào” vừa “tưởng như chính mình vừa khám
phá cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm
hồn”. Với nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật. Nhà văn Nguyễn Minh Châu đã khẳng
định sự phát hiện của chính người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng khi chiêm ngưỡng bức tranh
là tìm thấy “chân lí của sự toàn thiện” . Đó là một vẻ đẹp hoàn hảo vì bức tranh đó vừa
mang nét huyền ảo nên thơ, vừa đậm chất lãng mạn, thi vị, vừa trong trẻo, nguyên sơ,
tinh khôi, vừa có sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người. Đó còn là một bức tranh
“toàn thiện” từ màu sắc, đường nét, hình ảnh. Đó là vẻ đẹp giàu tính lí tưởng.
Chính vì vậy, khi đứng trước bức tranh bất giác người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng có cảm
giác như “khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Khoảnh khắc tâm
hồn như được thanh lọc, gột rửa, không vướng những bon chen của cuộc sống trần tục,
không vướng những suy tư đời thường mà cảm giác tâm hồn thanh thản, nhẹ nhõm. Đó
là cảm xúc của những giây phút con người sống trong bình yên, tận hưởng, chiêm
ngưỡng cái đẹp. Từ vẻ đẹp ngoại cảnh đến cái đẹp của lòng người. Tâm hồn trong sáng
hướng thiện hướng đến những gì cao cả thiêng liêng
Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng ẩn chứa quan niệm của Nguyễn
Minh Châu về người nghệ sĩ và cái đẹp của nghệ thuật đến từ tự nhiên “đắt giá” làm
rung động lòng người mà người nghệ sĩ phải phát hiện và mang cái đẹp đến cho đời.
*LĐ2 : Tâm trạng của Phùng khi chứng kiến cảnh bạo lực trong gia đình người
đàn bà hàng chài
Nhưng khi chiếc thuyền lại gần bờ, Phùng đã chứng kiến cảnh lão đàn ông hùng hổ đánh
vợ, khiến anh “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn”
và “vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới”.
+Cảm xúc:
Phùng không thể ngờ, đằng sau một cảnh đẹp tuyệt mĩ của thiên nhiên, một cảnh đắt trời
cho là cảnh bạo lực đầy bi kịch trong gia đình người đàn bà hàng chài. Phùng “kinh
ngạc” khi nhìn thấy cảnh lão đàn ông “rút thắt lưng của lính ngụy mà đánh tới tấp vào
lưng người đàn bà”. Phùng còn kinh ngạc hơn khi lão đánh vợ bằng tất cả sức lực “vừa
đánh, vừa thở hồng hộc”. Phùng “há hốc mồm ra nhìn” khi chứng kiến cảnh lão đàn ông
đánh vợ trong sự nguyền rủa độc địa : “Chúng mày chết đi cho ông nhờ! Chúng mày chết
hết đi cho ông nhờ”. Dường như, lão đàn ông đã trút hết tất cả niềm căm hận, uất ức vào
người đàn bà đáng thương. Lão hành hạ ngay cả người vợ đang đồng cam cộng khổ, chia
sẻ buồn vui với chính mình. Lão đày đọa người mà lẽ ra lão phải yêu thương nhất, phải
bao bọc, chở che. Không chỉ vậy, lão còn hành hạ người đàn bà về cả thể xác lẫn tinh
thần.
Chính vì thế, người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng khi tận mắt chứng kiến cảnh tượng ấy thì vô
cùng “kinh ngạc đến mức trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn”. Với
nghệ thuật miêu tả cử chỉ, hành động để khắc họa nội tâm nhân vật, nhà văn Nguyễn
Minh Châu đã tái hiện cụ thể, chân thực tâm trạng sững sờ, ngỡ ngàng, bàng hoàng đến
mức tột đỉnh của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng. Phản xạ ban đầu của người nghệ sĩ là sự
choáng váng, kinh ngạc.
+Hành động
Từ tâm trạng : “Kinh ngạc”, Phùng đã có hành động “vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy
nhào tới”. Với phép liệt kê, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã miêu tả hành động nhanh, dứt
khoát của Phùng. Mặc dù là người ngoài cuộc nhưng Phùng không hề dửng dưng, bàng
quan trước cảnh tượng đầy nghịch lý, trớ trêu đang diễn ra trước mắt. Phùng sẵn sàng ra
tay để ngăn cản người đàn ông và sẵn lòng cứu giúp người đàn bà. Qua đó, ta cảm nhận
được tấm lòng nhân hậu yêu, ghét rõ ràng của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng. Người
nghệ sĩ không cam chịu bất công, không thể đứng yên khi nhìn cảnh chướng tai gai mắt
của người đàn ông đánh vợ tàn độc, hành hạ về cả thể xác và tinh thần.
Qua hành động này, ta càng cảm nhận trái tim của người nghệ sĩ yêu lẽ phải, nhạy cảm
với mọi buồn, vui, đau khổ trong cuộc sống. Bởi thế, người nghệ sĩ không chỉ rung động
với cái đẹp của thiên nhiên của ngoại cảnh mà còn trắc ẩn với những nỗi đau khổ của
cuộc đời và đó là nghịch lý của cuộc sống tồn tại như sự vận động tất yếu của cuộc đời

*Chốt nghệ thuật

Hai chi tiết thể hiện tâm trạng của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng được xây dựng trong
tình huống mang nét khám phá, trong nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật, trong bút pháp
trần thuật chân thực, sinh động, ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu tính biểu cảm.

*LĐ3: Nhận xét về mối quan hệ giữa nghệ thuật và hiện thực cuộc sống của Nguyễn
Minh Châu
Qua hai chi tiết trên, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã khẳng định mối quan hệ giữa nghệ
thuật và hiện thực cuộc sống. Nghệ thuật không chỉ là cái đẹp của thiên nhiên mà nghệ
thuật chỉ thực sự có ý nghĩa khi gắn liền với cuộc sống, dẫu cuộc đời còn hiển hiện biết
bao trái ngang, đen tối. Thông điệp mà nhà văn Nguyễn Minh Châu gửi gắm chính là mối
quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời.

Từ đó, chúng ta cảm nhận rõ hơn sứ mệnh của người nghệ sĩ. Họ nhìn cuộc đời không thể
đơn giản phiến diện một chiều mà nhìn cuộc sống với đầy đủ các góc cạnh. Đằng sau vẻ
đẹp nên thơ và thi vị của thiên nhiên. Là cảnh xấu xa, đen tối đầy bất công, đầy nghịch lý
trong gia đình người đàn bà hàng chài. Nhưng chính trong cuộc sống xấu xa, đen tối ấy,
lại tỏa sáng vẻ đẹp của nhân cách con người.
Qua câu chuyện này, người nghệ sĩ chợt vỡ lẽ về cách nhìn nhận con người. Phải nhìn
con người đầy đủ, toàn vẹn, không nhìn hiện tượng mà đánh giá bản chất. Đằng sau một
người đàn ông vũ phu, tàn độc lại là người đàn ông có trách nhiệm với gia đình. Đằng sau
người đàn bà cam chịu, nhẫn nhục, người đàn bà thất học quê mùa lại là người đàn bà
giàu tình yêu thương và hiểu biết sâu sắc lẽ đời. Đằng sau một thằng Phác ngỗ ngược, vô
đạo là một đứa trẻ có hiếu với mẹ khi biết bảo vệ bênh vực mẹ.
Bởi vậy, người nghệ sĩ phải luôn gắn bó với cuộc sống thì mới có cái nhìn đầy đủ , toàn,
diện về con người, về cuộc đời.

Buổi 4:25/01/2022(Thứ ba)

*Nâng tầm
Tác phẩm: Cùng viết về số phận con người, Kim Lân trăn trở với thân phận con người
trong nạn đói thê thảm. Tô Hoài lại hướng lòng mình về với thân phận con người trong
cuộc sống khổ cực bởi sự bóc lột của cường quyền thì nhà văn Nguyễn Minh Châu lại
khám phá số phận của người đàn bà hàng chài trong nạn bạo hành của gia đình. Hiện thực
cuộc sống rất đỗi đời thường nhưng đầy nghịch lí, éo le. Chính vì thế, tác phẩm mang dấu
ấn riêng không hề lặp lại.
Tác giả: Phải là nhà văn luôn trăn trở với thế sự, với cuộc đời. Phải là một người nghệ sĩ
luôn nhạy cảm với mọi buồn vui, với những nghịch lý éo le của cuộc sống thì mới có
những trang văn thấm đượm biết bao suy tư về con người và cuộc đời như những trang
văn trong “CTNX” của Nguyễn Minh Châu.
*Bài học người nghệ sĩ và người đọc
“Văn chương không có gì riêng sẽ không là gì cả”, người nghệ sĩ trong hành trình sáng
tạo nghệ thuật luôn phải khám phá những hiện thực mới mẻ và được thể hiện trong những
phương tiện nghệ thuật đặc thù.
Người đọc khi tiếp nhận tác phẩm cũng phải khám phá được những nét độc đáo ấy để tác
phẩm không bị băng hoại bởi thời gian
III.Kết bài
Khép lại tác phẩm “CTNX” điều lắng lại trong lòng người đọc chính là tâm trạng người
nghệ sĩ trước vẻ đẹp của thiên nhiên và hiện thực đen tối trong cuộc sống của người đàn
bà hàng chài. Qua đó nhà văn Nguyễn Minh Châu đã khẳng định sứ mệnh của người nghệ
sĩ phải luôn gắn bó với cuộc đời. Nghệ thuật chỉ có giá trị khi thực sự khám phá và phản
ánh hiện thực cuộc sống. Điều đó khiến nghệ thuật mãi bất tử với thời gian.
Đề 2: Giá trị nhân đạo của tác phẩm.
Qua hình ảnh người đàn bà trong đoạn trích trên, người đọc cảm nhận rất rõ giá trị nhân
đạo của tác phẩm. “Gía trị nhân đạo” là một trong những giá trị cơ bản của tác phẩm văn
học được tạo nên bởi niềm cảm thông sâu sắc của nhà văn với nỗi đau của con người,
những cảnh đời bất hạnh trong cuộc sống. Đồng thời, nhà văn còn thể hiện sự nâng niu,
trân trọng những nét đẹp trong tâm hồn và khả năng vươn dậy, niềm tin vào sự đổi đời dù
trong bất cứ hoàn cảnh nào.
Trong truyện ngắn “CTNX”, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã đồng cảm với cuộc đời
người lao động sau chiến tranh. Nhà văn đã cảm thương cho số phận bất hạnh của người
đàn bà hàng chài khi bị chồng bạo hành về cả thể xác và tinh thần. Không chỉ vậy, nhà
văn còn thể hiện nỗi lo âu, khắc khoải về tình trạng nghèo cực, tối tăm của con người.
Nhà văn lên còn lên án thói bạo hành trong cuộc sống gia đình đang diễn ra trong xã hội,
phê phán, lên án hành động vũ phu, thô bạo của người chồng trong đối xử với vợ con.
Không chỉ vậy, nhà văn còn khẳng định ngợi ca vẻ đẹp khuất lấp của người đàn bà hàng
chài và đặt niềm tin vào phẩm chất tốt đẹp của chị. Đó là vẻ đẹp của lòng vị tha, sự thấu
hiểu lẽ đời và tình mẫu tử sâu nặng.
Buổi 5:Ngày 10/2/2022(thứ năm)
Đề 3:Phân tích hình tượng người đàn bà hàng chài trong đoạn trích trên từ đó nhận
xét về cảm hứng thế sự của Nguyễn Minh Châu.
“Trong phút chốc…không có đàn ông”
Qua hình tượng người đàn bà trong đoạn trích trên nhà văn Nguyễn Minh Châu đã gửi
gắm cảm hứng thế sự. Đó là những dự cảm, âu lo của nhà văn thân phận con người đã
thôi thúc Nguyễn Minh Châu hướng đến thông điệp: Cuộc sống lạc hậu cùng với những
mưu sinh nhọc nhằn đã dẫn đến số phận đầy bi kịch của người dân lao động.
Người đàn bà hàng chài không có tên bởi lẽ đó là hình tượng tiêu biểu cho số phận đau
khổ bất hạnh của những người phụ nữ bám biển. Họ không chỉ phải chịu đựng cuộc sống
đói nghèo, không chỉ phải chấp nhận cuộc sống bế tắc với tương lai mờ mịt mà họ còn là
nạn nhân của cuộc sống bạo hành về cả thể xác và tinh thần. Nhà văn không tô hồng hiện
thực mà con người hiện lên chân thực đến trần trụi trong một cuộc sống đói nghèo đến
tăm tối.
Nhà văn đã khám phá một tầng sâu hơn trong những bí ẩn của con ngọc chứa đựng những
vẻ đẹp khuất lấp, bất ngờ. Đằng sau vẻ xù xì, thô mộc là những hạt ngọc đáng quý của
con người. Đằng sau vẻ cam chịu nhẫn nhục của người đàn bà là một bản lĩnh cứng cỏi
khi quyết định gắn bó cả cuộc đời với người đàn ông tàn độc vũ phu. Đằng vẻ thô kệch
chân dung thô kệch tưởng rất vụng về ấy là trái tim ấm áp giàu yêu thương. Đằng sau vẻ
lam lũ, quê mùa, thất học lại là người hiểu biết sâu sắc lẽ đời.
Nguyễn Minh Châu đã có những cảm hứng thế sự sâu sắc khi có những phát hiện về cuộc
đời và con người. Ông luôn có niềm tin vào sự vượt thoát của con người trong chính
nghịch cảnh éo le,đen tối. Bởi vậy, Nguyễn Minh Châu được mệnh danh là người mở
đường tiên phong và tài năng nhất của văn học ta hiện nay.
Đề 4: Phân tích phát hiện của nghệ sĩ Phùng được thể hiện ở đoạn trích trên. Từ đó
nhận xét về thông điệp mà nhà văn Nguyễn Minh Châu gửi gắm qua đoạn trích.
“Từ chỗ xe tăng…ngã dúi xuống cát”
Qua phát hiện của người nghệ sĩ Phùng được thể hiện ở đoạn trích trên, nhà văn Nguyễn
Minh Châu muốn gửi gắm một thông điệp: Nghệ thuật phải luôn gắn bó với cuộc đời,
không được xa rời cuộc đời.
Đằng sau vẻ đẹp nên thơ của thiên nhiên là hiện thực cuộc sống với những éo le, nghịch
lý trong gia đình người đàn bà hàng chài. Nhưng chính trong cuộc sống đen tối ấy nhà
văn lại phát hiện sự tỏa sáng của vẻ đẹp tâm hồn con người. Đằng sau sự cam chịu, nhẫn
nhục của người đàn bà hàng chài là sự cứng cỏi, đầy bản lĩnh. Đằng sau vẻ ngoài thô kệch
tưởng rất đỗi vụng về của người đàn bà lại là trái tim ấm áp, giàu yêu thương. Đằng sau
sự lam lũ, thất học quê mùa lại là sự hiểu biết sâu sắc lẽ đời. Đằng sau một người đàn ông
vũ phu, tàn độc lại là người đàn ông rất có trách nhiệm với gia đình. Đằng sau một thằng
Phác vô đạo tưởng là bất hiếu lại là một người con hiếu thảo với mẹ biết bảo vệ và bênh
vực mẹ.
Chính bởi lẽ đó, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã khẳng định thông điệp người nghệ sĩ
phải nhìn cuộc sống đa chiều và nhìn con người toàn vẹn. Vì thế, tác phẩm mới có giá trị
đích thực.