M1 Signed

MODYUL SA WIKA AT KULTURA SA
MAPAYAPANG LIUNAN CSSH-ABFIL
Republic of the Philippines

Fatima, General Santos City
KOLEHIYO NG AGHAM PANLIPUNAN AT HUMANIDADES
DEPARTAMENTO NG FILIPINO
Ikalawang Semestre - Akademikong Taon 2023-2024
KURSO Wika at Kultura sa Mapayapang Lipunan

(Subject)
YUNIT Yunit I: BATAYANG KONSEPTO NG WIKA

(Chapter)
 Kahulugan
 Iba’t ibang Pananaw sa Wika
PAMAGAT NG  Kahalagahan ng Wika
ARALIN  Kalikasan ng Wika
(Lesson Title)  Katangian ng Wika
 Wika sa Lipunan
 Mga Paraan o Barayti ng paggamit ng Wika
 Gamit ng Wika sa Lipunan
 Ugnayan ng Wika, Kultura, at Lipunan
Pagkatapos ng 2 linggo , (ang mga mag-aaral ay inaasahang

matamo ang mga sumusunod na layunin:
1. makatutukoy at makapagpapaliwanag ng mga batayang
konsepto ng wika;
LAYUNIN NG 2. makagagawa ng photo essay na magpapakita ng
ARALIN kahalagahan,kalikasan at Katangian ng wika;
(Lesson Objectives) 3. makapaglalahad at makapagpaliliwanag ng ugnayan ng
wika, kultura at lipunan sa pamamagitan ng dayagram; at
4. makatutukoy, makapaglalahad at makapagpaliliwanag ng
mga mahahalagang teorya sa pagkatuto ng wika.
Prepared by: Prof.Valle Status: Approved Issue Date: August 2023 Next review date: Page | 1
Approved by: Dr. Version: 1.0 Effective Date: August 2023 Document owner: Filipino Department
Cruspero
Matatalakay sa yunit na ito ang mga batayang konsepto ng

LAGOM NG wika pati na rin ang mga mahahalagang teorya sa pagkatuto
PANANAW ng wika.
(Overview/
Introduction)
PAGGANYAK
Mula sa https://pinoyweekly.org/2017/03/artista-para-sa-kapayapaan/
1. Ano ang ugnayan ng wika, kultura, at lipunan?

PAGSUSURI 2. Ilahad ang kahalagahan ng wika sa pagkamit ng kapayapaan
(Analysis) sa isang lipunan?
3. Bilang isang mag-aaral na may natatanging wika na ginagamit
sa isang komunidad, paano mo ginagamit ang wika bilang
instrumento sa pagpapanatili ng kaayusan sa inyong
komunidad?
PAGLALAHAD BATAYANG KONSEPTO NG WIKA

(Abstraction)
Ang pinakamahalagang interes ng pag-aaral sa wika ay

hindi ang wika mismo kundi ang gamit nito- kung paaano ang
wika nagpapakita sa tao, ang sosyal niyang kaligiran, mga
pangarap at mithiin niya, persepsyon nila sa bawat isa, at ang
sitwasyon sa lipunan ng kung saan siya kasapi (A.D.
Edwards, 1979).
Sa bahaging ito ay tatalakayin ang pagbabalik-tanaw sa

Cruspero
kahulugan ng wika at ilan pang impormasyon sa wika bilang

wika. At ang pinakatunguhin ng susunod pang talakayan ay
ang pag-aaral sa wika bilang kultura at ang kaugnayan nito
sa araw-araw na pakikisalamuha ng tao sa kapuwa niya tao
at sa iba pang miyembro ng lipunan na kanyang
kinabibilangan. Gamit pa rin ang wika- natututo siyang
makitungo sa mga taong nasa labas ng kanynag lipunan.
Bawat wika ay may perpektong sistema, kaya walang

sinomang makapagsabi na nakahihigit o mas nangunguna
ang wika niya kaysa sa iba. Kung may pangalan o simbolo
ang isang bagay sa mga Amerikano, ganoon din ito sa mga
Pilipino. Sa mahigit na 6,000 wika sa buong daigdig, walang
nakalalamang o superyor na wika.
KAHULUGAN NG WIKA
=
Ang kahulugan ng wika bilang representasyon ng

karanasan ay nag-iiba sa bawat tao. Ito’y umuunlad at
patuloy na nagbabago.
Ang mga dalubhasa sa wika ay may iba’tibang

pakahulugan sa wika.
EDWARD SAPIR (1949)- ang wika ay isang likas at

makataong at makataong pamamaraan ng paghahatid ng
mga kaisipan, damdamin at mithiin.
CAROLL (1954)- ang wika ay isang sistema ng mga sagisag

na binubuo at tinatanggap ng lipunan. Ito ay resulta ng
unit-unting paglilinang sa loob ng maraming dantaon at
pagbabago sa bawat henerasyon, ngunit sa isang panahon
ng kasaysayan, ito ay tinutukot na isang set ng mga
hulwarean ng gawi na pinag-aaralan o natutunan at
Cruspero
ginagamit sa iba’t ibang antas ng bawat kasapi ng pangkat o

kumunidad.
TODD (1987)- Ang wika ay isang set o kabuuan ng mga

sagisag na ginagamit sa komunikasyon. Ang wikang
ginagamit ng tao ay hindi lamang binibigkas na tunog kundi
ito ay sinusulat din. Ang tunog at sagisag na ito ay arbitraryo
at sistematiko. Dahil dito, walang dalawang wikang
magkapareho bagaman ang bawat isa ay may sari-sariling
set ng mga tuntunin.
BUENSUCESO- ang wika ay isang arbitraryong sistema ng

mga tunog o ponema na ginagamit ng tao sa
pakikipagtalastasan.
TUMANGAN,SR.ET AL.(1997)- Anmg wika ay isang

kabuuan ng mga sagisag na panandang binibigkas na sa
pamamagitan nito ay nagkakaunawaan, nagkakaisa at
nagkakaugnay-ugnay ang isang pulutong ng mga tao.
GLEASON- Ang wika ay masistemang balangkas ng

sinasalitang tunog na isinasaayos sa paraang arbitraryo.
IBA’T IBANG PANANAW SA WIKA
Sinabi ni Virgilio Almario, “kung ano ang wika mo, iyon

ang pagkatao mo”. Natumbok sa winika ni Almario ang
ugnayan ng wika, kultura at lipunan. Kung ano ang sinasabi
at wikang sinasalita ng tao, iyon din ang uri ng pagkataong
mayroon siya. Nahulma ang pagkatao ng isang indibidwal
mula sa kanyang ugali, paniniwala at pamamaraan ng buhay
na maaaring bunga ng lipunang kinabibilangan.
Impluwensya ito ng kinalakhang lipunan kaya kung paano
magsalita at ano ang paggamit ng wika ay larawan din ng
Cruspero
ugali. Bagaman pamilya ang unang may malaking ambag sa

paghubog ng pagaktao ngunit ang patuloy na
pakikisalamuha sa lipunan ay magdudulot din nang higit na
ambag sa pagiging tao. Maaaring manatili ang ilang
kinagawian at pwede ring may mababago o pagbabago dulot
din ng pagtanggap sa mga umpluwensya ng lipunang dala sa
pag-usbong ng siyensya,teknolohiya at integrasyon ng mga
lipunan tulad ng ASEAN na integrasyon, kung may
nakalilimot man, ito ay depende na sa tao at sa impluwensya
ng lipunan sa kanila.
Ang kabatiran sa isang wika ay kabatiran din sa lipunan

na ginagamit ang wikang ito. Karaniwan itong mapapansin sa
karanasan ng Filipinong angtatrabaho sa ibang bansa.
Halimbawa, ang mga Overseas Filipino Worker (OFW)

na nagtatrabaho sa Saudi Arabia na nagkikita sa isang hotel.
Kung napapansin ni OFW-A na si OFW-B ay may puntong
Filipino (o kahit anong wika sa Pilipinas) sa pagsasalita,
tatanungin agad ito ni OFW-A kung taga-Pilipinas ba siya at
saan sa Pilipinas. Sa puntong ito, ang Pilipinas bilang
kanilang komon na lipunan ay nagsisilbing tulay sa kanilang
komunikasyon. Tiyak pa, gagamitin nila ang wika Filipino sa
pag-uusap. Ang pag-uusap ng dalawa ay palatandaan ng
pagkakaroon ng magandang ugnayan kahit hindi pa nila
kilala ang bawat isa.
Ito ang sinasabi ni Trudgill (2000) na panlipunang

tungkulin ng wika. Ipinapahayag sa sitwasyong ito na hindi
lamang simpleng pakikipagkomunikasyon ng impormasyon
ang wika. Isa rin itong pinakamahalagang paraan sa pagbuo
at pagpatibay ng koneksyon at relasyon sa ibang tao.
Malaman ang pinakamahalagang bagay tungkol sa kanilang
kombersasyon ang lipunang nag-ugnay sa kanila at ang
wikang ginagamit. Maaaring sa pagtira nila sa ibang bansa
ay may impluwesnya at pagbabago sa kanilang ugali at kilos
Cruspero
dahil sa bagong wika, lipunan at kultura ng palibot. Hindi

naman ito hadlang sa pagpapanatili ng wika at lipunang
kinalakhan. Maliban na lamang kung magkakaroon ng
tuluyang paglimot ng kanyang pinanggalinagn dulot sa
kawalan ng pagkakataon na magamit ang wikang kinagisnan
at kawalan ng magpaalala sa pinagmulang lipunan. Ang
sitwasyong ito ay gawi ng tao sa kanyang wika o tinatawag
na gawi sa wika (language behaviour). May binanggit si
Trudgill (2000) na dalawang aspekto ng gawi sa wika na mula
sa panlipunang punto de bista:
1. Ang tungkulin ng wika sa pagbuo ng panlipunang

relasyon,
2. Ang papel na ginagampanan ng wika sa paghahatid
ng impormasyon tungkol sa tagapagsalita.
Sa unang aspekto, isang instrumento ang wika sa

pagkakaunawaan at pagbuo ng ugnayan sa isa’t isa. Ang
ikalawang aspekto naman ay nagsasabing tagapaglarawan
ang wika sa gumagamit nito. Naglalahad ito ng estado sa
buhay, ng kinabibilangang lipunan, ng ideolohiyang
pinaninindigang at iba pa. Malinaw na ang dalawa aspekto
ng linggwistikong gawi na ito ay mga repleksyon ng
katotohanang mayroong malapit na inter-relasyon sa pagitan
ng wika at lipunan.
Talagang ang wika ay isang sistema ng komunikasyon

kung saan ang tunog o simbolo ay nagtataglay ng mga
bagay, kilos at ideya. Ayon kay Tumangan, Sr. Et al (1977),
ang wika ay isang kabuuan ng mga sagisag na panadang
binigkas na sa pamamagitan nito ay ang pagkakaunawaan,
nagkakaisa at nagkakaugnay-ugnay ang isang pulutong ng
mga tao. Ginagamit ito sa komunikasyon. Bagaman ang wika
ay primaryang sinasalita at hindi isinusulat subalit sa
paglaganap ng teknolohiya at mga pagababago naging
esensyal na rin ang pagsulat na anyo nito.
Cruspero
Halimbawa:
Sa lipunan ng negosyador pangkapayapaan at
negosasyong pangkapayapaan (peace negotiator and peace
negotiation) ang pasulat na wika ay esensyal upang
madokumento ang napagkasunduan sa anomang
resolusyon. Kaya sa kasalukuyan, ang pag-unlad ng pasulat
na midyum at sa kalaunan ang sistema ng paglimbag ay
naging daan na sa pagtatala ng mga impormasyon.
Maiiwasan o makapagtatanggal ito ng hindi
pagkakaunawaan sa pamamagitan ng paggamit nito bilang
instrumento sa ugnayan ng lipunan ng mga tao. Mungkahing
kaisipan ito ni Malinowski (nasa Gellner 1998) na wika ang
pangunahing kaisipan ng pagkakaisa at pakikipagtalamitam
(pakikipag-usap). Ito ang isang kailangang-kailangan na
kasangkapan para sa pagbuo ng pagkakaisa ng lipunan
sapagkat kung wala ito imposible ang pinag-isang
panlipunang kilos. Samaktwid, wika ang pusod ng
sangkatauhan at kabaitan.
KAHALAGAHAN NG WIKA
Sa kasalukuyan, Ingles ang wika ng globalisasyon. Ito

ang lingua franca ng mundo. Ang wika ay kasama sa
pagsulong ng teknolohiya at komunikasyon. Ang lahat ng
bagong imbensyon na nalikha ng tao ay inililipat sa iba’t
ibang parte ng mundo. Wika ang kasangkapan para sa
materyal na pag-unlad, maging sa pagsulong ng kultura,
edukasyon, sining at humanidades.
Sa Pilipinas, Filipino ang pambansang lingua franca. Ito

ang wikang ginagamit ng mga taong may iba’t ibang wika sa
pakikipagkomunikasyon upang magkaintindihan.
Alamin natin ang mga kahalagahan ng wika;
1. Ang wika ay behikulo ng kaisipan. Ang wika ay
Cruspero
tagapaghatid ng mga ideya o kaisipan na nagsisilbing tulay

ng pagkakaunawaan ng bawat indibidwal o grupo man.
Ngunit maaari ring magbigay ng maling kaisipan o
impormasyon ang wika na magiging dahilan ng di
pagkakaunawaan.
2. Ang wika ay daan tungo sa puso ng isang tao.
Tagapaghatid ito ng mga mensaheng pangjkaibigan o
pakikipagpalagayang loob. Naipapaalam sa pamamagitan
ng wika ang iba’t ibang emosyong nararamdaman ng bawat
nilalang o grupo, maging ito’y pagkatuwa, pananabik,
hinanakit, atbp.
3. Ang wika ay nagbibigay ng mga kautusan o
nagpapakilala sa tungkulin at katayuan sa lipunan ng
nagsasalita. Sa wikang ginagamit ng isang tao makikilala
kung nasa anong posisyon o istatus ng buhay mayroon ang
nagsasalita. Halimbawa, makikilala ang taong may
pinag-aralan sa taong walang pinag-aralan sa pamamagitan
ng mga salitang ginagamit niya. Ang kapangyarihan ng wika
sa taong gumagamit nito ay malakas na pwersang
makapagpapasunod sa sinumang mababa sa kanya ang
katayuan.
4. Ang wika ay kasasalaminan ng kultura ng isang lahi,
maging ng kanilang karanasan. May mga salitang
natatangi lamang sa isang grupo ng mga tao. Ang maratabat
(pride sa wikang ingles) halimbawa ng mga Maranao,
Maguindanao at iba pang etnikong grupo na matatagpuan sa
Mindanao ay hindi matatagpuan sa wika ng ibang grupo. Ang
salitang maratabat at ang konsepto niyo ay kaugaliang
bahagi ng kultura ng partikular na grupong nag-aangkin
lamang nito. Nangangahulugan ito ng pagbabangon ng
dignidad na nadungisan sa iba’t ibang kaparaanan na
nangangailangang itindig anoman ang kahantungan o
paraang gamitin.
Ang salitang pinakbet na isang uri ng luto o pagkain ay
popular sa mga Ilokano, tulad din ng batsoy na isang uri rin
ng lutuing popular naman sa mga Ilonggo. Kung ang salitang
Cruspero
btapis at nagmula sa mga taga-Luzonn at taga-Visayas, ang

salitang malong naman ay popular sa mga taga-Mindanao
partikular sa grupo ng mga Muslim.
5. Ang wika ay pagkakakilalan ng bawat pangkat o
grupong gumagamit ng kakaibang mga salitang hindi
laganap. Kapag ang nagsasalita o isang ispeker ay maririnig
mong nagsabi ng “Wa ka kasabot?” (Hindin mo
naintindihan?), masasabi ng nakaririning na pamilyar sa wika
na ang nagsasalita ay isang Bisaya-Cebuanao. Kapag
narinig naman ang “Damo gid ang akon nabal-an” (Talagang
marami akong nalaman), ang nagsasalita ay isang Ilonggo.
Ilokano naman ang nagsasalita kung ganito ang sasabihin
niya, “Napintas nga balasang” (magandang dalaga),
“Napintas ti balasang?”(Ang magandang dalaga). Kahit na
hindi sila magpakilala ng kanilang pangkat na
pinanggalingan ay makikilala sila dahil sa wikang gamit nila.
Maging ang mga bakla o bayot ay may kakaibang salitang
ginagamit na hindi ginagamit ng ibang grupo ng tao.
6. Ang wika ay luklukan ng panitikan sa kanyang
artistikong gamit. Ang wika ng panitikan ay masining. Sa
pamamagitan ng wika ay naipapahayag ang yamang-isip ng
bawat pangkat. Ang panitikan ay lalong napapaganda nang
dahil sa mga piling salita na gamit ng mga malikhaing
manunulat. Malayang naipapahayag sa panitikan sa
pamamagitan ng wika ang matatayog na pangarap, naiiisip o
nadaraman ng sambayanan. Naopapahyag din dito ang
dapat manatili at dapat baguhin, at maging ang mga
nakalipas na mga pangyayaring naglalarawan ng sanlibutan,
at ang mga kasalukuyang pangyayaring hindi lantad sa iba.
7. Ang wika ay kasangkapan sa pag-aaral ng kultura ng
ibang lahi. Wika ang dahilan kung bakit napag-aralan ang
kultura ng iba’t ibang pangkat kahit nasa malayo man silang
lugar. Pasulat man ito o pasalita, wika ang naging daan para
makilala natin ang kultura at tradisyon ng iba’t ibang lahi.
8. Ang wika ang tagapagbigkis ng lipunan. Wikang
panlahat ang tagapag-ugnay ng bawat mamamayan para
Cruspero
mabuo ang solidong pagkakaunawaan at kapatiran sa bawat

bansa o mundo. Halimbawa- Filipino ang linggwa franka sa
buong Pilipinas. Ito ang wikang nag-uugnay sa mamamayan
ng bansa. Ang Ingles ay isa sa mga linggwa franka ng
daigdig na nagbubuklod samaraming bilang ng mga
mamamayan ng daigdig.
KALIKASAN NG WIKA
Kapag ang isang sanggol ay ipinanganak, sa panahon ng

kanyang paglaki ay nagsasalita siya ng wikang kanyang
kinagisnan at natutunan niya sa kanyang kaligiran. Kaya ang
isang Cebuano ay nagsasalita ng Cebuano kung
ipinanganak dahil lumaki siya sa kaligirang Cebuano, tulad
din ng Ilonggo na nagsasalita ng Hiligaynon o kaya’y
Kinaray-a o iba pang varayti ng Hiligaynon, at ng Maranao na
nagsasalita ng wikang Maranao. Ngunit kapag ang isang
Ilonggo na mula pagkabata ay itinira sa syudad ng Iligan na
nag wika ay Cebuani, lalaki siyang nagsasalita ng Cebuano
dahil sa impluwesnya ng kanyang kaligiran. Malaki ang
impluwensya sa kanya ng kalikasan ng wikang ginagamit ng
kanyang kaligiran.
Narito ang mga kalikasan ng wika;
1.Pinagsama-samang tunog. Ang wika ay

pagsasama-sama ng mga tunog na nauunawaan ng mga
tagagamit nito na kapag tinuhog ay nakabubuo ng salita.
Nabubuong salita mula sa mga tunog na ito ay may
kahulugan.
2. May dalang kahulugan. Bawat salita ay may taglay na
kahulugan sa kanyang sarili lalo’t higit kung ginagamit na sa
pangungusap.
3. May gramatikal istraktyur. Binubuo ito ng ponolohiya at
morpolohiya (pagsasama ng mga tunog upang bumuo ng
salita), sintaks (pagsasama-sama ng mga salita upang
Cruspero
bumuo ng pngungusap), sematiks (ang kahulugan ng mga

salita at pangungusap), at pragmatiks (nagpapaliwanag sa
pagkakasunod-sinod o pagkakaugnay-ugnay ng mga
pangungusap), sa partisipasyon sa isang kombersasyon at
sa antisipasyon ng mga impormasyon na kailangan ng
tagapagsalita at tagapakinig.
4. Sistemang oral-awral. Sistemang sensura sa paraang
pasalita (oral) at pakikinig (awral). Ang dalawang
mahalagang organo na binubuo ng bibig at tainga ang
nagbibigay-hugis sa mga tunog na napapakinggan. Ang
lumalabas na tunog mula sa bibig ay naririnig ng tainga na
binibigyang kahulugan ng nakikinig.
5. Pagkawala o ekstinksyon ng wika. Maaaring mawaka
ang wika kapag hindi na nagagamit o wala nang gumagamit.
Tulad din ito ng pagkawala ng salita ng isang wika, i.e., ang
salitang banggerahan na bahagi ng sinaunang ayos ng
kusina na lugar kung saan hinuhugasan at itinataob ang mga
pinggan; baso atbp. Ay hindi na lam ng maraming kabataan
sa ngayon. Dahil nagkakaroon ng pagbabagong istruktural
ang bahay sa kasalukuyang panahon, darating ang panahon
at tuluyan nang di gagamitin ang salitang banggerahan kaya
masasabing mawawala na ito o pupunta sa ekstinksyon.
Hinid lamang salita o bahagi ng vokabularyo ng isang
wika ang maaaring mawala. Ang buong wika ay maaaring
mawala kung wala nang tagapagsalita ng wikang ito o kung
hindi na ginagamit ang isang partikular na wika ng
tagapagsalita nito dala ng, halimbawa, akulturasyon.
Nangyari na ang pagakawala ng wika ng mga taga-Califirnia
na wikang Yahi Indiansa pagitan ng 1853-1870. Nangyari rin
ito sa wikang Eyah ng Alaska nang ang huling dalawang
matanmdang nagsasalita nito ay pumanaw. Karamihan sa
wikang nawawala ay wika ng mga minorya.
6. Iba-iba, diversifayd at pangkatutubo o indihenus. Dahil
sa iba’t ibang kulturang pinagmulan ng lahi ng tao, ang wika
ay iba-iba sa lahat sa lahat ng panig ng mundo. May
etnograpikong pagkakaiba sapagkat napakaraming grupo
Cruspero
at/o etnikong grupo ang mga lahi o lipi.
KATANGIAN NG WIKA
Anumang wika ay nagtataglay ng sumusunod na

katangian.
1. Dinamiko/buhay. Dahil dinamiko ang wika, ang

vokabularyo nito ay patuloy na dumarami,
nadaragdagan at umuunlad. Aktibo itong ginagamit sa
iba’t ibang larangan. Hindi lamang ito pang-akademya
kundi pangmasa rin.
2. May lebel o antas. May wikang batay sa gamit na

tinatawag na formal at di-formal, pang-edukado, balbal,
kolokyal, lalawiganin, pasensya at pampanitikan.
Demedepende ang lebel o antas ng wika sa mga taong
gumagamit nito at maging sa uri ng lugar na
pinanggamitan. Halimbawa, iba ang uri ng wikang gamit
ng isang pari sa simbahan kaysa sa wikang gamit sa
palengke. Iba rin ang wika ng taong nakapag-aral kaysa
sa taong hindi nakapag-aral.
3. Ang wika ay komunikasyon. Ang tunay na wika ay

wikang sinasalita. Ang wikang pasulat ay paglalarawan
lamang ng wikang sinasalita. Gamit ito sa pagbuo ng
pangungusap. Walang pangungusap kung wlaang salita.
Sa pagsasama-sama ng mga salita, nabubuo ang
pangungusap. Ginagamit ang wika bilang instrumento
ng pagkakaintindihan, pagkakaisa at pagpapalawak ng
kaalaman.
4. Ang wika ay natatangi. Bawat wika ay may kaibahan sa

ibang wika. May pagkakaiba man ang mga wika, wala
namang maituturing na superyor o imperyor.
Napagsisilbing lubos ng partikular na wika ang lipunang
Cruspero
gumagamit dito, kaya walang makapagsasabi na

nakahihigit ang kanyang wika sa wika ng iba.
5. Magkabuhol ang wika at kultura. Hindi maaaring

papaghiwalayin anhg wika at kultura. Maaari kayang
may wika ngunit wlaang kultura? O, maaari kayang may
kultura ngunit walang wika? Ang totoo, anuman ang
umiiral sa kultura ng isang lipunan, ay masasalamin sa
wikang ginagamit ng nasabing lipunan. Ang pagkamatay
o pagkawala ng isang wika ay nangangahulugan ding
pagkamatay o pagkawala ng isang kultura. Ang wika ang
pagkakakilanlan sa isang kultura.
6. Gamit ang wika sa lahat ng uri ng disiplina

/propesyon. Bawat disiplina/propesyon ay may
partikular na wikang ginagamit, kung kaya may mga
partikular na rejister na lumalabas o nabubuo.
Halimbawa, may mga salitang partikular na gamit
lamang ng mga doktor, may kanya rin ang mga abogado,
ang mga magsasaka at iba pang grupo. Maaaring may
mga salitang pareho ang anyo na ginagamit sa iba’t
ibang larangan ngunit may iba’t ibang kahulugan. Isang
halimbawa rito ay ang salitang komposisyon. Sa
larangan ng musika, ito ay nangangahulugang pyesa o
awit; sa larangan ng wika, ito ay silatin; at sa larangan ng
syensya, ito naman ay pinagsama-samang tunog.
WIKA SA LIPUNAN
PANANAW SA UGNAYAN NG WIKA AT KULTURA
Hindin maiwawaglit sa pagtalakay ng ugnayan ng wika at

lipunan o anumang tungkulin ng dalawa sa isa’t isa ang
pagtukoy sa kabuluhan ng wika at lipunan. Nailahad na sa
naunang bahagi ang kahulugan ng wika na sistema ng
simbolo. Simbolo ito na may mga elemento tulad ng
ponolohiya, morpolohiya, sintaktika, semantika/pragmatika
Cruspero
at tuntunin gaya ng gramatika. Bunga ang mga ito sa

napagkasunduang paggamit ng lipunan sa isang wika. Sa
kabilang banda nman, nabanggit ni Wardhaugh (2006) na
ang isang lipunan ay anumang grupo ng mga tao na
magkakasama para sa isang tiyak na layunin o mga layunin.
Komprehensibong konsepto ang lipunan dito ngunit
mahalaga ang komprehensibong pananaw na ito dahil sa
iba’t ibang uri ng mga lipunan na nagbibigay ng direktang
impluwensya sa wika o bise bersa. Maaaring mahulma rito
ang kabuluhan ng wika sa palibot: ang wika ay kung ano ang
sinasalita ng isang partikular na lipunan. Halimbawa, ang
lipunan ng mga bayot/bakla ay may sariling wika na sila-sila
lamang ang nakapagsasalita at nakauunawa. Kinikilala nila
at ng ibang grupo ang wikang ito sa tawag na bekimon.
Gumagamit naman ng sarili nilang wika sa teknikal nitong
kahulugan ay anyo. Ang kalagayan na ito ng wika at lipunan
ay naipapaliwanag sa mga araling tumatalakay sa
interrelasyon ng wika at lipunan sa isa’t isa.
SOSYOLINGGWISTIKA
Pag-aaral ito ng wika sa mga konteksto ng lipunan nito at

ang pag-aaral ng buhay panlipunan sa pamamagitanm ng
linggwistika (Coupland at Kaworkski,1997). Pagtatagpo ito
ng wika at impluwesnya ng lipunan sa isang tao.
Ang sosyolinggwistika ay tungkol sa pagsisiyasat ng mga
relasyon sa pagitan ng wika at lipunan na may layunin sa
pag-unawa sa istraktura ng wika at kung paano gumagana
ang mga wika sa komunikasyon (Wardhaugh 2006). Higit
ang empasis rito sa wika bilang may direktang relasyon sa
lipunan. Ito ay tinatawag rin na mikro-sosyolinggwistika.
Ang sosyolinggwistika ay malawak na larang at maaari
itong magamit upang ilarawan ang maraming iba’t ibang
paraan ng pag-aaral ng wika. Ito ba ay tungkol sa kung
paano ang mga indibidwal na nagsasalita gamitin ang wika?
Ito ba ay tungkol sa kung paano ginagamit ng mga tao ang
Cruspero
wika sa magakakiibang bayan o rehiyon? Ito ba ay tungkol sa

kung paano ang isang bansa ay napasiya kung anong wika
ang nakikilala sa mga korte o edukasyon? Sa kaso ng
Pilipinas, ang pagkakaroon ng pulo-pulong anyo nito ay
lumulikha ng iba-ibang paraan ng paggamit ng wika.
Matutunghayan ito sa paraan ng pagbigkas, sa
bokuabularyong ginagamit, sa istruktura at iba pa. Bahagi ng
usapin din ng sosyolinggwistika ang pagkakaroon natin ng
pambansang wika at mga opisyal na wika-ang wika Filipino at
Ingles.
Sa pagitan ng mga tagapagsalita ng anumang wika,

mayroong pagkakaiba-iba sa paraan na ginagamit nila ang
kanilang wika. Ito ang tinatawag na baryason ng wika.
Bahagi ito ng ugnayan ng wika sa lipunan kung saan ito
ginagamit. Ang mga baryasyong ito ay ipinakita ng mga
pagkakaiba sa wika sa mga tuntunin ng tunog (ponetiko), at
istruktura (gramar). Maaaring may mga bagyang pagkakaiba
lamang sa pagitan ng mga anyo ng isang wika, gaya sa
paraan ng pagbigkas. Halimbawa, ang bigkas ng mga
Mindanawon sa /e/ ay /i/ kaya ng “pera” ay nagiging “pira”. Ito
ang mapapansin sa isang patalastas ng Palwan Pawnshop
Express Pera Padala na pinagbidahan ni Aling Dionesia, ang
ina ni Senador Manny Pacquiao. Hindi lamang sa bahaging
ito amapapansin ang baryasyon sa wika. Minsan may mga
pagkakaiba sa pagitan ng pagsasalita ng mga kalalakihan at
kababaihan, iba’t ibang mga klase sa lipunan, at mga
pagkaka9iba sa pagitan ng mga pangkat ng edad.
Samakatuwid, ang mga sosyolinggwistika ay nakatuon

sa pagkakaiba-iba ng wika na mula sa lipunan. Ang mga
baryasyon at pagkakaibang ito ay bunga ng mga panlabas
na faktor o dahilan gaya ng heyograpikal o grupong sosyal.
Tinalakay ninA Santos, et al. (2012) ang heyograpikal at
sosyal bilang pangunahing ugat sa pagkakaiba ng wika.
Cruspero
Heyograpikal na pagkakaiba ng wika ang magaganap

dahil sa lugar o lokasyon ng tagagamit nito. Ito ang dahilan
ng pagkakaroon ng diyalekto o wikang subordineyt sa
katulad ding wika kaya tangi lamang ito sa isang tiyak na
lugar o rehiyon. Halimbawa, ang Cebuano ay magkakaroon
ng ibang paraan ng paggamit sa mga lugar ng Iligan kaya
naging Cebuano-Iligan, Cgayan de Oro kaya naging
Cebuano-Cagayan de Oro, Surigao, kaya naging
Cebuano-Surigaonon.
Soyal naman na salik ng baryasyon ng wika ang tawag

dahil sa posisyong sosyal o panlipunan ng bawat grupo. Ang
konteksto ng pagkakaiba-iba ng gamit ng wika dulot ng
sosya; na paktor ay tinatawag naman na sosyolek.
Halimbawa, nito ang lipunan ng mga babae ay ,mapapansing
may sariling paraan ng pagpapahayag na kaiba rin sa mga
lalaki. Samaktuwid ito ay wikang ginagamit ng bawat
partikular na grupo ng tao sa lipunan. Maaaring ang grupo ay
nagkakaiba ayon sa edad, kasarian, uri ng trabahop, istatus
sa buhay, uri ng edukasyon, at iba pa.
May mga paraan o barayti naman ng paggamit ng

wika na makikita sa sumusunod:
REJISTER
Set ng mga salita o ekspresyon na nauunawaan ng mga

grupong gumagamit nito na maaaring hindi maunawaan ng
ma taong hindi kasali sa grupo o hindi pamilyar sa
propesyon, uri ng trabaho o organisasyong kinabibilangan
(Santos,Hufana at Magracia, 2008). Ang guro ay may mga
salita na grupo lamang nila ang nagkakaunawaan at
gumagamit tulad ng lesson plan. Ang abogado naman ay
may mga termino na sila lamang ang nakakaunawa gaya ng
salitang order (sa parirala na order of the court) na
nangangaihulgang kaayusa.
Cruspero
ARGOT
Ito ang sekretong wika na ginagamit ng mga grupong

kinabibilangan, ngunit hindi limitado, ng mga magnanakaw at
iba pang mga kriminal. Layunin nito an maiwasang mabatid o
maunawaan ng mga hindi kasama sa grupo ang
kombersasyon sa loob ng samahan.
Halimbawa: Sigue-sigue commando-gang o grupo sa

bilibid
Budol-budol gang- grupo na nagunguha
ng pera sa pamamagitan ng panloloko
BALBAL O SLANG
Hindi sekreto ang kahulugan ng ,mga salita, higit na

pampubliko, mas pangkalahatang magagamit at syempre
mas kagalang-galang.
Halimbawa: yosi-sigarilyo, parak-pulis
SOSYOLOHIYA NG WIKA
Tinatawag din itong makro-sosyolinggwistika. Sabi ni

Fishman (1997), patuloy na gumagamit ang tao ng
wika-pasalita, pasulat at maging nakalimbag man- at patuloy
rin siyang nakikipag-ugnayan sa kapuwa sa pamamgitan ng
mga ibinahaging mga norm ng pag-uugali. Dito nabuo ang
papel ng sosyolohiya ng wika na sumusuri sa interaskyon sa
pagitan ng nabanggit na pag-uugali ng tao: ang paggamit ng
wika at ang sosyal na samahan ng pag-uugali (social
organization of behavior). Sa madaling salita, ang
sosyolohiya ng wika ay sumasaklaw sa mga paksa na may
kaugnayan sa panlipunang samahan ng pag-uugali ng wika
(social organization of language behavior), kabilang hindi
lamang ang paggamit ng wika sa bawat isa kundi kasama rin
Cruspero
ang mga saloobin sa wika) language attitude ( at mga

pag-uugali ng pag-uusap sa wika at sa mga gumagamit ng
wika.
Lipunan ang tuon ng sosyolohiya ng wika at ang relasyon

nito sa wika samantalang ang sosyolinggwistika ay tungkol
naman sa relasyon ng wika sa lipunan.
Maaaring sabihin sa bahaging ito na ang dimarkasyon ng
dalawa ay makikita sa paksang nais tingnan sa wika bilang
produkto ng lipunan.
Halimbawa, kapag napansin mo na si A ay may ibang

pagbigkas ng tunog kaysa kay B kahit na pareho silang
gumagamit ng wika ito ay may kaugnayan sa
sosyolinggwistika. Sa kabilang banda, kapag higit ang
pagturing ni A sa wikang Ingles bilang wika ng karunungan at
si B naman ay higit na nagsusulong sa paggamit ng wikang
Filipino bilang pambansang pagkakakilanlan, ito ay nasa
larang ng sosyolohiya ng wika.
ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA
Bahagi ito ng larang ng linggwistika na may kinalaman sa

lugar ng wika sa mas malawak na konteksto ng lipunan at
kultura nito, at ang papel nito sa paggawa at pagpapanatili ng
mga kultural na kasanayan ay mga panlipunang kaayusan.
Tinitingnan dito ang wika sa pamamagitan ng lente ng
natrolohikal na konsepto-kultura-upang makita ang
kahulugan sa likod ng paggamit, maling paggamit o hindi
paggamitng wika, ng iba’t ibang anyo nito, mga rehistro at
estilo.
Sinabi ni Foley (1997) na binibigyang diin ng
Antrolohikong linggwistika ang larang ng linggwikstika upang
maipaliwanag ang kultural na konteksto ng wika.
Cruspero
ETNOLOGGWISTIKA
Ugnayan ng wika at kultura ang tuon ng larang na ito sa

pag-aaral ng wika. Ayon kay Underhill (2012) pag-aaral ito sa
relasyon sa pagitan ng wika at komunidad. May konotasyon
ang larang na ito kung pagbabatayan ang kasamang salita
nitong etnik/o na maaaring tumukoy sa mga marhinal na
grupo-mga Lumad, Igorot,Meranao, at iba pa. Paliwanag ni
Underhill. May dalang konotasyon ang pang-uri na etnik (sa
etnolinggwistika) na iba dahil sa mga marhinal na grupo.
Habang ito naman ay maaaring mangangahulugang
karaniwang grupo gaya ng imigrant na grupo at mayoryang
grupo. Gayunpaman, sa lenete nito higt ang pagtingin sa
pag-aaral ng wika sapagkat ito ay isang larang ng
linggwistika na pag-aaral ng ugnayan sa pagitan ng wika at
kultura, at ang paraan ng iba’t ibang grupo ng etniko na
nakikita ang mundo. Ito ang kumbinasyon sa pagitan ng
etnolohiya at lingguwistika. Kinikilala rin ito bilang kultural na
lingguwistika.
Halimbawa, mauunawaan lamang ng mg kapatoid nating

Merano ang konsepto at pagpapakahulugan ng rido ngunit
kahit maiinitindihan ito ng kristyano, hindi pa rin lubos
maramdaman sapagkat wala sa kanilang kultura.
ISTRUKTURA NG WIKA SA LIPUNAN

A
PANLIPUNANG ESTRUKTUA NG WIKA
May maraming mga posibleng relasyon sa pagitan ng

wika at lipunan. Isa na rito ang panlipunang istruktua na
maaring makaimpluwensya o kumilala ng linggwistikong
estruktura at/o pag-uugali. Halimbawa rito ang ating bansang
Pilipinas na may iba-ibang wika na sinasaliat dahilsa anyo na
pulo-pulo. Ang mga baraytu ng wika na ginagamit brito ay
Cruspero
sumasalamin sa kanilang kinabibilangang rehiyon, sosyal o

etnikong pinagmulan at maaaring kasarian rin. Gayundin,
ang Pilipinas bilang bansang sinakop ng ilang taon ay naging
dahilan rin para makabuo ng wika o makapagpaunlad ng
wikang pinaghalo ng wika ng mananakop (halimbawa kastila)
at wikang bernakulae-gaya ng chavacano sa lungsod ng
Zamboanga. Ang mga nabuong wika rito ay wika ng lipunan.
Ang tinatawag na communicative isolation ay ang

hiwalay na pag-uusap sa pagitan ng mga pangkat sa isang
partikular na lugar o bansa. Nangingibabaw parin ang
rehiyunalismo. Antututo ang mga bata sa wikang kanilang
sinasalita at pinatatatag ang katangiang taglay ng isang
dayalektonhg naagamit na.
Ang pagbabagong ito ng wikang sinasalita sa isang

partikular na lugar ay hindi nangangahulugan na kakalat na
ito sa ibang lugar. Sa isang grupo nng mga tagapagsalita na
parating nag-uusap-usap sa isa’t isa ay maibabahagi nila ang
pagbabagong ito sa kanilang grupo at matututunan ito ng
kanilang mga anak o iba pang kasambahay.
Kung mayroon mang pisikal na hadlang sa

pakikipagkomunikasyon tulad ng dagat, bundok o maaaring
sa lipunan tulad ng politika, mga angkan o grupo ng tao at
maging sa uri ng relihiyon- sa madaling salita hindi
maibabahgai nang madalian ang pagbabagong
lingguwiastika sapagkat may mga hadlang o sagabal
(interference) sa komunikasyon at dahilan na rin sa
kalakasan ng pagkakaiba sa dayalekto (dialecr differences).
Ang pagkakaiba sa mga dayalekto ay ang pagbabago ng
wikang sinasalita ng lipunan na umusbong sa 9siang rehiyon
na hini naibahagi sa iba pang rehiyon. Kasamang maririnig
ang pagkakaiba sa punto twuing magsasalita. Amg punto o
accent ay ponolohikal o ponetik na pagbabago sa paraan
ng pagbigkas at katangian ng pagsasalit na siyang
Cruspero
pagkakakilanlan sa taong nagsasalita ng nasabing

dayalekto.
DIYALEKTO
Varayti ng wikang nalilikha ng dimensyomng

heyograpiko. Tinatawag din itong wikain at ginagamit sa
isang partikular na rehiyon, malakim man o maliit. Makikilala
ang dayalekto hindi lamang sa pagkakaroon nito ng set ng
mga distink na bokabularyo kundi maging sa punto o0 tono at
istruktura ng pangungusap. Katulad din ito ng bernakular na
palsak sa isang pook ng kapuluan. Ito ay yaong unang
wikang kinamulatan at ugat ng komunikasyon sa tahanan,
lalawigan at pamayanajn. Nagsisilbi itong midyum ng
komunikasyon sa isang pook na kung saan nasabing
katutubong wika ay nabibilang (Belvez,2003).
IDYOLEK
Ang bawal indiboidwal na nag-uusap ay lubos na

nauunawaan ang isa’t isa ngunit wla sa kanila ang
nagsasalita nang magkatulad na magkatulad. Ang dahilan ay
pagkakaiba sa edad, kasarian, kalgayang pisikl o
pangkalusugan, personalidan, lugar na pinaggalingan at
marami pang ibang faktor. Ang bukod tanging wika ng isang
inbidwal ay tinatawag na idyolek. Ito ang pekyulyaridad sa
pagsasalita ng isang indibidwal. Maaaring sa tono, mga
salitang gamit o sa estilo ng kanyang pagsasalita atbp.
Pansinin ang natatanging pagsasalita nina Kris Aquino, Mike
Enriquez, Mommy D at iba pa.
TABOO
May mga salita sa lipunan na tinatawag na taboo. Ito ay

ang mga salitang bawal gamitin o hindi maaaring ganitin sa
Cruspero
isang porma na usapan sa lipunan. Kug ang gawain ay

taboo, ang paggawa nito ay isa ring taboo kung nakikita ng
karamihan. Una ipinagbabawal ang paggawa nito kung hindi
pinahihintulutan na bukas sa mga mata ng oubliko at
ipinagbabawal din ang pag-uusap tungkol dito lalo na sa
pormal na usapan at domeyn. Mahirap itong bigkasin sa mga
lugar na pampubliko at tinitingnan ng mga nakikinig na hindi
tama. Sa halip, papalitan ito ng mga salitang yufemismo.
Halimbawa, bawal sabihin ang puki,nagtae atbp.
YUFEMISMO
Ang mga ideya o salitang taboo ang naging dahilan sa

pagkakaroon ng mga salitang yufemismo. Ito ay salita o
parirala na panghalili sa salitang taboo o mga salitang hindi
masabi dahil malaswa, bastos o masama ang kahulugan o
di-magandang pakinggan.
Halimbawa nito ay nagsiping sa halip na nagtalik,

sumakabilang buhay sa halip na namatay, sakses sa halip na
tumae atbp.
KOMUNIDAD NG PAGSASALITA
(SPEECH COMMUNITY)
Ang loob ng isang lipunan ay binubuo ng marami at iba’t

ibang pangkat ng tao na may kaniya-kaniyang mga gawi at
pag-uugali. May ugnay rito ang banggit ninan
Zalzmann,Atanlaw at Adachi (2012) na walang kultura sa
isang lipunan na pareho sa lahat ng mga miyembro nito.
Ganito ang sitwasyon ng Pilipinas na bagaman tinatawag na
mga Pilipino ,may mga partikular na pangkat etniko sa loob
nito (Ilokano,higaonon atbp.), lahat sila ay mga Pilipino.
Mayroon naman itong komplikadong lipunan na binubuo ng
isang malaking bilang ng mga grupo na tinutukoy ng mga tao
at mula sa kung saan ay nagmula ang natatanging mag
balyu, mga pamantayan at mga tuntunin para sa pag-uugali.
Cruspero
Ito ang tinatawag na sabkultura.
Ayon kay Jandt (2010) iyo ay kultura sa loob ng isang

kultura o lipunan sa loob ng isang lipunan sapagkat kahawig
ito ng isang kultura sa isang lipunan na karaniwan ay
sumasaklaw sa isang malaking bilang ng mga tao.
Samaktuwid, ito ay grupo ng mga tao namay iisang wika na
ginagamit at hindi lamang sa pansamanatalang
pagsasamahan sapagkat kolektibo ang lahat ng kanilang
gawi gaya ng paraan ng pagsasalita, pananamit,
pananaw-mundo at iba pa. Dito nabuo ang tinatawag na
komunidan ng pagsasalita o speech community.
Hango sa wikang Aleman na SPRACHGEMEINSCHAFT

na nangangahulugang speaking community sa wikang
Ingles. Paliwang nina Zalzman, Stanlaw at Adachi, lahat ng
mga nagbabahagi ng mga tiyak na tuntunin para sa
nagsasalita at pagbibigay-kahuluhan sa wika at kahit isang
barayti ng wika ay tinatawag na komunidan ng pagsasalita.
Para naman kauy Hymes (1972) hindi ito lipunan na
tinutukoy ng isang komon na wika ngunit sa komon na mga
linggwikstikong norm: isang komunidad na may parehong
mga tuntunin para sa pagsasagawa at interpretasyon ng
pagsasalita at mga tuntunin ng kahit isang linggwikstikong
barayti nito.
Pareho man ang lugar na kinabibilangan ,maaaring

nabibilang sa iba-ibang komunidan ng pagsasalita ang
naninirahan dito. Halimbawa, makikita sa pagitan ng mga
milenyal at ng mga may edad na. Hindi mauunawaan ng huli
ang paraan ng paggamit ng wika ng una gaya ng pag-usbong
ng lodi”idol”, petmalu”malupit” at iba pang umusbong na
salita at paraan ng paggamit ng wika. Ngunit, kapag ang
isang may edad ay mabilis makuha at masundan, gumagamit
at ginagamit ang paraan na ito ng milenyal masasabing
napabilang siya sa komunidad ng pagsasalita. Ang kailangan
Cruspero
lamang gawin ay magbahagi ng spaat na katangian ng

pagbigkas,pambalarila, bokabularyo at paraan ng
pagsasalita upang maging miyembro ng kaparehong
komunidad ng pagsasalita.
LINGUA FRANCA, PIDGIN AT CREOLE
Komunikasyon ang isa sa mga manipestasyon sa

ugnayan ng wika at lipinan. Ang patuloy na ugnayang
nabubuo ng bawat indibidwal at grupo ng bawat komunidad
sa loob ng isang lipunan ay nabubuhay dahil sa mga wikang
ginagamit nila. May pakikipag-ugnayan naman ng mga taong
may iba-ibang wika at lipunan para sa pagpapahayag ng
bawat hangarin at naisin-halimbawa sa emosyon, komersyo
at maging sa turismo. Halimbawa, ang mga turistang
bumibisita sa Pilipinas, kung wala ang wikang Ingles na
mag-uugnay sa isa’t isa, walang pagkakaunawaang
mabubuo, paano sila makikipagtalsatasan? Malambot ang
wika at mabilis itong umangkop sa pangangailangan ng tao.
Maaaring makalikha ang patuloy na ugnayang ito ng wika.
Samaktuwid, makapagdisenyo ng paraan ang ugnayang
mabuo upang mapagsama ang mga taong mula sa
magkakaibang grupo o wika na nagkakasama. Ipinanganak
sa kahingiang ito ang kaisipang lingu franca, pidgin at creole.
A. LINGUA FRANCA- Paghahanap ito ng komon o wikang

alam ng mga taong may ibat’ibang sinasalitang wika para
magkaunawaan. Mula sa UNESCO, ito ay wikang ginagamit
ng mga taong may iba-ibang unang wika upang mapadali
ang komunikasyon sa kanilang pagitan.
Halimbawa, sa Pilipinas wikang Filipino ang lingu franca,
wikang Ingles naman sa buong mundo.
B. PIDGIN- Dulot ito sa pagkakaroon ng pangangailangan ng
Cruspero
lingua franca. Bunga ito ng dalawang lipunan na may mga

wikang hindi magkakalapait o uninteliigible languages ngunit
kailngan ng pakikipag-ugnayan sa isa’t isa dahil sa tiyak na
limitado o natatnging layunin-lalo na sa kalakalan. May
namumuong ugnayan sa wika sa sitwasyong ito. May wika na
kinikilalalang higit na makapangyarihan o mas prestihiyoso at
wikang hindi kilala. Ang isang wika ay dumadaan din sa
proseso ng pidginization. Proseso ng gramatikal at kelsikal
na reduksyon dulot ng limitadonmg ginagampanan ng
pidgin (Zalzman, Stanlaw at Adachi 2012). Ang sitwasyong
ito ay lumilikha ng paghahalo ng dalawang wika na
kinikilalalng bagong wika. Ang bokabularyo ng bagong wika
na nalikha ay nagmumula sa wikang mas higit na gumagamit
o wikang may prestihiyo.
MGA KATANGIAN NG PIDGIN
1. Hindi unang wika ninoman. Walang taal na

tagapagsalita dahil napunlad lamang ito mula sa dalawa o
higit pang magkaibang mga wika. Ito ay ginagamit
lamang bilang isang ugnay na wika para sa mga luinin ng
komunikasyon.
2. Limitado ang gamit. Ito ay biglaang posibilidad ng

panmgangailangan ng wika habang ito ay kinakailngan
ngunit nawawala kung ito ay hindi na kailangan. Wala rin
itong permanenteng pinanggagamitan tulad ng pagiging
wika ng simbahan, sa paaralan, sa bahay at iba pa.
3. Limitado ang bokabularyo. Ang isang pidgin ay

karaniwan nang mas simple kaysa sa mga unang wika ng
mga gumaguamit nito kaya bang bdami naman ng leksikon
nito ay nakabatay sa isa sa mga dalawang wika na may
ugnay sa isa’t isa. Ang pagiging limitado sa gamit nito sa
lipunan ang isa rin sa dahilan sa kakulangan ng bokabularyo.
Cruspero
C. CREOLE- Ito ang wika na napaunlad mula sa pidgin.

Dumaraan ito sa proseso ng creolizatuion o ekspresyon sa
halaga at gamit ng pidgin na wika. Samaktuwid, ito ay isang
pidgin na nagiging unang wika ng isang komunidad ng
pagsasalita o speech community. Umuunlad ito na anyo ng
pidgin kaya mayroon na itong higit na malawak na
bokabularyo, estruktura ng wika o gramatika at ginagamit
bilang wika sa lahat ng domeyn.
MGA KATANGIAN NG ISANG CREOLE

(Sebba, 1997)
1. May katutubong tagapagsalita ito. Mangyayari ito kapag

sa isang lip8unang nagsasaliya ng pidgin ay may
ipinanganak na bata at ito ang kanyang magiging unang
wika. Kaya, ang pidgin ay magiging creole sa
pamamagitan ng proseso ng pagsakatutubo o
nativization.
2. Ang mga creole ay laging lumalabas sa isang pidgin.

3. Ang proseso kung saan ang isang creole nagbabago at
isang pidgin nagkakaroon ng katutubong nagsasalita ay
tinatawag na creolization.
3. Ang proseso ng creolization ay dumadaan sa alinmang

yugto ng pag-unlad ng isang pidgin-maaaring gradwal na
creolization o biglaang creolization. Sa madaling salita,
ang creolization ay nagsisimula sa yugto kung saan ang
pidgin ay lubos na nadebelop. Ito ay nailarawan sa
pamamagitan ng pagkakaroon ng pamantayan ng
paggamit ng wika. Magaganap naman ang biglaang
creolization sa proseso bago lumabas ang matatag na
pidgun mula sa maagang pag-unlad nito. Sa puntong ito,
ito ay inilalarawan pa rin sa pamamagitan ng kakulangan
ng matatg na linggwistikong mga pamantayan ng
paggamit ng wika.
Cruspero
BILINGGWALISMO AT
MULTILINGGWALISMO
Ang bilinggwalismo at multilinggwalismo ay tumutukoy sa
parehong pag-iral,pakikiharap at interakasyon ng
magkaibang mga wika. Maaari itong mangyari sa panlipunan
at indibidwal na lebel. Ito ay mula sa sitwasyong maaaring
ang isang lipunan ay binubuo ng maraming sinasalitang wika
na ginagamit naman ng iba-ibang grupo ng indibidwal. Sabi
nga ni Wei (2013) maaring ang isang tao a isang komunidad
ay magiging bilinggwal o multilinggwal habang ang buong
lipunan na kanyang kinabibilangan ay kumukilala lamang ng
isang wika para sa pampublikong gamit sa pamamagitan ng
batas at ibang nayo ng regulatoryo. Ganito ngayon ang
nangyayari sa ating bansa, habang ang bawat pulo sa Luzob,
Visayas at Mindanao ay binubuo ng marami at iba-ibang mga
wika isinusog naman ang pagkakaroon ng pambansang wika
bilang lingua franca-ang wikang Filipino- at wika para sa
global na pkikipag-ugnayan-ang wikang Ingles.
Ang linggwalismo at multilinggwalismo ay hindi lamang

penomenon na para sa isa o pangkat ng mga tao sapagkat
iyo ay isang panlipunang penoemenon din. Banggit ni
Romaine (2013), ito ay makikita sa lahat ng uri ng tao gaya
ng mga nasa rural at maging sa mga kilalang historikal na
mga tao tulad nina Hesu Kristo at Gandhi at mga
kontemporaryong indibidwal gaya nina Pope Benedict XVI at
Canadian na mang-aawit na si Celine Dion. Ano nga ba ang
bilinggwalismo at multilinggwalismo?
A. Bilinggwalismo. Ito ay tumutukoy sa taong

nakapagsasalita ng dalawang wika. Ngunit,
nagkakaroon ito ng ibang pananaw ayon sa kakayahan
ng indibidwal sa paggamit ng mga wikang ito. Kung
pagbabatayan ang pagpapakahulugan ni Bloomfield
(1935), hindi lamang sapat ang makapagsalita
Cruspero
sapagkat ang kanyang pananaw dito ay paggamit ng

dalawang wika sa tulad ng katutubong wika. Hindi
lamang tungkol sa kakayahan ng pagsasalita bagkus
rin sa kahusayan sa pagsasalita at paggamit nito na
may konsiderasyon sa kahusayang linggwistika.
Ipinaliwanag naman ni Trask (2007) na
kahanga-hangang tagumpay na sa kasalukuyan ang
magkaroon ng abilidad sa pagsasalita ng dalawang
wika lalo na sa lipunang higit na diin ang pagsasalit ng
wika Ingles.
B. Multilinggwalismo. Ito ay tumutukoy sa higit sa dalawang

wikang batid ng isang indibidwal na gamitin sa anumang uri
ng komunikasyon. Tinatawag rin itong plurilinggwalismo
sapagkatt ayon kay Crystal (2008), sa sosyolinggwistiko ito
ay tumutukoy sa isang indibidwal na tagapagsalitang may
kakayahan sa paggamit nang higit sa dalawa o maraming
mag wika na may iba-ibang antas ng kahusayan. Hindi
lamang ito tungkol sa paggamit ng wika o kakayahan ng
isang indibidwal dahil mangyayari rin ito sa sitwasyong
pamngwika sa buong bansa o lipunan. Ito ay lubos na
karanasan ng Pilipinas na binubuo ng mga pulo. Bawat pulo
na may iba’t ibang rehiyon ay mayroong sinasalitang wika.
Bukod sa pambansang wikang Filipino at opisyal na wikang
Ingles, ang ilang mamamayan dito ay nakakapgsalita ng
kanilang wika bilang unang wika ar marunong din ng wika na
lingua franca sa kanyang lipunan. Halimbawa ng sitwasyong
ito ang isang Meranaw na nakatira sa Lunsod Marawi at
nag-aaral sa lungsod Iligan. Unang wika na kanyang
natutunan ay Meranaw dahil sa Marawi siya ipinanganak at
tiyak marunong din siya ng wikang Filipino at Ingles dahil
itinuturo ito sa paaralan. Nghunit, dahil sa lungsod Iligan siya
nag-aaral ng Cebuano ang lingua franca naging maalam na
rin siya sa wikang ito.
Ang pagiging at pagkakaroon ng bilinggwal at
Cruspero
multilinggwal na kahusayan at kakayahan sa wika ay isang

penomenon tungkol sa kahusayan at paggamit ng wika. Ito
rin ay naglalarawan sa lipunan na kinabibilangan ng
indibidwal. Sa kaso ng Pilipinas, naging normal sa mga
mamamayan dito ang magkaroon ng kakayahan sa paggamit
ng higit sa isang wika dahil sa implementasyon ng bilinggwal
na polisiya sa pagtuturo bukod pa sa unang wika na batid ng
isang mag-aaral. Sa kabilang banda naman, ang pagiging
bilinggwal ng indibidwal ay maaaring maging temporaryo
depende sa kanyang kinabibilangang sitwasyon. Gaya ito sa
karanasan ng isang pamilyang Pilipino na nangibang bayan.
Hindi man makalimutan ng mga anak na lumaki sa Pilipinas
ang kanyang unang wika subalit ang mga anak ng anak niya
ay mawawala ang wika na natutuhan sa Pilipinas sapagkat
higit na ginagamit ang wika ng lugar na kanilang nilipatan.
GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
Gumaganap ng napakahalagang papel ang wika sa

buhay ng tao kaya naging isang panlipunang penomenon ito.
Isa sa pangunahing tunguhi ng wika at gait sa
pakikipag-ugnayan at pakikipagtalastasan sa kapwa upang
magkaunawaan sa isa’t isa. Kapag nagsasalit ang tao,
mayroon siyang tiyak na layunin o mensaheng nais ipaabot
gamit ang wika. Ginagamit niya ang wika at nakikipag-usap
siya sa kapwa upang magpahayag ng marami at iba-ibang
dahilan gaya ng pagpapahayag ng mga damdamin, pagkuha
ng impormasyon, paghahanap ng mga bagay, paghinging
kapatawaran, at iba pa.
Makabuluhan ang paggamit ng wika sapagkat
gumaganap itong mga tungkuling na pagbuo at pagpatuloy
ng relasyon sa loob ng isang lipunan. Gumagamit tayo ng
wika upanang matugunan ang mga pangangailangan. Ang
paggamit naman ng wika sa lipunan ay nangangahulugan
ring kahusayan sa pagpili ng mga salitang tumutugon sa mga
nagnanais ng tao sa kanyang pakikipagtalastasan.
Cruspero
Nagbigay si Geoffrey Leech (Essays UK, November

2013) ng limang tungkulin ng wika sa lipunan:
A. Nagbibigay-kaalaman(Informational). Ito ang

tinitingnan ng karamihan na pinakaimportante sa lahat ng
tungkulin ng wika sa lipunan. Nakatuon ito sa mensahe
ng bagong impormasyon na ibinahagi. Nakadepednde ito
sa katotohanan o halaga (value) ng kaisipan ng mensahe.
Maibibigay na halimbawa rito ang pagbabasa ng mga
balita at pagkilala kung alin sa mga ito ang fake news o
totoong balita: “may martialk law sa Mindanao kaya
marami ang namamatay rito.” may dalang impormasyon
na dala ang balitang ito gaya ng pagkakaroon ng martial
law at sa dami ng namatay. Ngunit, ituturing ito ng mga
Mindanaon na fake news kahit totoo pang may martial
dahil hind naman tama ang katuturan ng pahayag na
“may maraming namatay rito.”
B. Nagpapakilala (Expressive). Magagamit at ginagamit

ang wika sa pagpapahayag ng damdamin at pag-uugali
ng nagsasalita. Ang tagapagsalita o manunulat sa isang
wika ay sinusubukang ipinapahayag ang kanyang
damdamin sa tungkuling ito ng wika sa lipunan. Ito ay
nagbibigay ng malinaw na imahe ng pagkatao ng
tagapagsalita o manunulat sapagkat naglalahad ito ng
kanyang impresyon at ang pagbago-bago ng mga ito.
Makikita natin ito sa mga akdang pampanitikan tulad ng
tula at iba pang genre ng panitikan. Sa katunayan, ang
tungkulin na ito ay pumupukaw ng tiyak nadamdamin sa
mga halimbawang pahayag na: “napakasaya ko na
kasama kita”. Lahat ng mga ito ay mga damdamin ng tao
na maaaring mababago o hindi. Halimbawa rin dito ang
panunuodng isang pelikula na pumukaw sa inyong
damdamin kaya tumawa o umiiyak ka habang nanunuod.
Cruspero
C. Nagtuturo (Directive). Ito ay may layuning magbigay

impluwensya sa pag-uugali ng iba. Malinmaw itomng
makikita sa mga pagpapahayag na nag-uutos o
nakikiusap. Ang tungkuling ito ng wika sa lipunan ay
nagbibigay empasis sa tumatanggap ng pahayag kaysa
sa nagbibigay ng mensahe. Gayunpaman, ito ay
pagpapahayag ng tungkulin ng wika na hindi gaanong
mahalaga dahil hindi ito pwersahan o may dalang
kapangyarihang sundin. Ekspresyon ito na may halong
konotatibong kahulugan o pagpapahiwatig kaya kung
hindi makukuha ang ibig sabihin, hindi matutupad ang
kahulugan ng mensahe. Sa kabilang banda, ipinahayag
rin ito nang may paglalambing o di kaya pagpapahayag
na may halong pagpaparinig. Halimbawa, ang nanay na
nagsasabing “nauuhaw ako” ay parinig o pahiwatig na
humihingi siya ng tubig sa anak. Ito rin ang sitwasyon sa
mga magbabarkada na umuwi ngunit bilang nagyaya ang
na kumain sa pamamagitan ng “nagugutom ako.” sa
pag-uutos naman, magagawa ito asa pamamagitan ng
pakiusap gaya ng “pakikuha po ng aking pera sa ibabaw
ng kabinet.”
D. Estetika (Aesthetic). Ito ay gamit ng wika para sa

kapakanan ng paggamit/paglikha ng wika o linguistic
artifact mismo at wala ng iba pa. Tuon ng tungkuling ito
ang ganda ng paggamit ng wika. May pagdidiin din
tungkol sa paraan ng pagpapahayag para sa
konseptwalisasyon ng kahulugan. Higit na binigigyan dito
ng pansin ang poetika ng pagpapahayag ng isang
mensahe kaysa ideolohikal na halaga nito. Halimbawa,
maaaring mabibighani ka sa iyong manliligaw dahil sa
husay at galing niya sa pagbigkas ng mga salit sa spoken
poetry kahit hindi mo naiintindihan ang nais niyang
sabihin.
E. Nag-eengganyo (Phatic). Mahirap tumbasan sa wikang
Cruspero
Filipino ang phatic na tungkulin ng wika sa lipunan. Ito ay

nagsasabi ng pagiging bukas o mapagsimula ng
komunikasyon sa kapwa kaya tinutumbasan ito ng
nang-eengganyo. Maaaring ito ay verbal o di-verbal na
pakikipagtalastasan na nagbibigay palatandaan ng pagiging
laging handa o bukas sa pakikipagtalastasan at
pagpapanatili ng maaayos na relasyon sa iyong lipunan. Sa
kulturang Pilipino, ang pagattanong kung saan ka pupunta ay
isang hudyat ng pagsisimula ng komunikasyon at anyo na rin
ng pangungumusta sa kaibigan o kakilala. Hindi ito
palatandaan ng pagiging mapang-usisa o tsismosa.
Mapapansisn rin ito sa isang lugar na wla akang kakilala
ngunit nakikipag-usap ka sa isang tao ng kahit ano bilang
simula ng inyong komunikasyon na hahantong naman sa
pagiging magkaibigan.
Tungkulin din ng wika ang paglalahad ng kung ani mang

dapat ipaliwanag ng isang tao sa kanyang kausap o
tagapakinig. Halimbawa nito ay pagluluto ng iba’t ibang ulam
o pagkain, pagpapaliwanag kung bakit nahihilig ang
karamihan sa sosyal midya,atbp. Ang pagsasalaysay ay
nagkukwento. Kung kailangang magsalaysay tungkol sa
isang pangyayari upang malaman ng lahat ay maaaring
magkwento. Pati ang paglalarawan ng hitsura, anyo, hugis,
kulay, lasa, amoy at iba pang deskriptibong salita ay
tungkulin din ng wika. Paglalarawan sa sarili mong bayang
tinubuan, ang dating tahimik na bulkang Mayon, si
Pangulong Duterte, atbp. Samantalang ang nanghikayat o
humihingi ng pagtiwala sa isyung gustong paniniwlaaan ng
lahat ay tungkuling pangangatwiranan ng wika. Ang mga
halimbawa nito ay ang Dengvaxia ang dahilan ng
pagkamatay ng mga bata, ang retayrment na edad ay dapat
70 na taon, hindi dapat pabayaaan ang mga bata na gumamit
ng selfon o tablet at marami pang ibang isyu.
Cruspero
UGNAYAN NG WIKA, KULTURA, AT LIPUNAN
Ang wika, kultura at lipunan ay magkakaugnay. Wika

ang pangunahing ginagamit ng tao bilang instruemnto sa
kanyang pakikipag-ugnayan sa lipunan at kultura. Binanggit
ni Hoebel (1966) na ang isang lipunan o komunidad ay
maaaring mabuhay nang wlang wika ngunit walang maunlad
na kalinangan o kultura kung walang wika. Dito umusbong
ang pangangailangan niya para makipagkomyunikeyt, gamit
ang wikang alam niya. Bagaman tao ang may pangunahing
pangangailangang makipagtalastalasan subalit ginagawa rin
ito ng ibang nilalang o hayop. Sinabi ni Eller (2009) na lahat
ng mga nilalang, kahit halaman, ay nakikipag-usap sa iba’t
ibang hayop ay nakagagawa rin ng mga gawaing may
pagkakatulad sa gawain ng mga tao at isa na rito ang
linggwistikong kakayahan.
Walang taong manunuhay nang mag-isa. Ito ang

dahilan kaya patuloy siyang makikisalamuha upang
mabuhay. Ang tuluyang pag-unlad ng tao ay dulot rin sa
kanyang patuloy na pakikipagkapwa gamit ang wikang alam
niya. Hindi maihihiwalay sa pag-unlad ng buhay ang lutura at
lipunang kinabibilangan ng tao. Higit pa, ang wika niya ay
nakasalalay sa kultura at kanyang lipunan. Ang wika ay
kultura at ang kultura ay bkomplikadong ideya na maaaring
nakapaloob sa kilos, galaw at iba pang anyo. Ang dalawang
mahahalagang salitang ito ay naging simbolo ng lipunan
para makilala ang mga tao, ang isang kultura ay binubuo ng
mga ideya at mga pananaw na ideya at mga paniniwala ay
nakaenkowd sa isang magkakaugnay na sistema ng mga
simbolo na nagsisilbing komunikasyon sa pagitan ng mga
miyembro ng isang lipunan. Dahil dito, ang wika ay
mahalaga sa pag-andar ng kultura ng tao. Ang mga
panlipunang pagbabago-tulad ng ead, kasarian at katayuan
sa ekonomiya- ay maaaring makaimpluwensya kung paano
Cruspero
ginagamit ng mga tao ang wika. Bukod dito, nakikipag-usap

ang mga tao kung ano ang makabuluhan sa kanila, at
karamihan ay tinutukoy ang kanilang partikular na kultura.
Ang kanilang paggamit ng wika ay may epekto sa, at
naiimpluwensyahan ng kanilang kultura.
Ang wika ay isang espesyal na sistema ng

komunikasyong oral at pasulat. Nailalahad ito sa paraang
berbal at di-berbal. Simboliko itong natutuhan. Saan ito
natututuhan ng mga tao? Sa lipunang kanyang
kinabibilangan at nababatay rin ang wikang ito sa kultura ng
lipuanng kinalakhan.
Wika ang pangunahing nagpapahayag ng kultura. Ang

kultura naman ay replaksyon ng lipunang kinabibilangan ng
bawat indibidwal. Kung ano ang wika at kultura ng isang tao,
bunga ito ng lipunang kanyang kinalakhan. Tunay nga na
ang isilang ang tao ay wala pa siyang wika.
Halimbawa, ang isang sanggol. Ang iba’t ibang paraan

ng komunikasyon ng isang sanggol ay hindi matatawag na
wika dahil ang wika ay natutuhan. Pag-edad ng ilang buwan,
anong laking problema ang dulot niya sa kanyang mga
magulang kung hidni pa siya marunong magsalita. Ang
gamit niyang mga salita sa pakikipag-usap ay nakukuha niya
sa kanyang lipunang kinabibilangan, sa kanyang kapaligiran
at sa lugar na kinalakhan. Ang mga salitang alam niya
nagyon ay umaayon sa mga salitang gamit din ng mga tao
sa kanyang kapaligiran. Hindi maaaring mag-iba ang wika
niya sa kanyang palibot. Ang isang sanggol na Meranao
halimbawa, na pinalaki ( sa kung ano mang dahilan) ng mga
magulang na nagsasalita ng Cebuano, siguradong ang
sanggol na ito ay marunong ng wikang Cebuano kahit
Meranaw ang wika ng kanyang mga magulang. Pati na rin
kulturang Cebuano ng nag-aalaga sa kanya ay kanyang
mamanahin. Ang kuwento ni Tarzan ay makapagpapatunay
Cruspero
dito. Dahil lumaki siyang kasama ang mga gorilya, ang

pagsasalita niya pati na kilos ay tulad na rin ng sa gorilya.
Maliwanag ngayon na ang wika at kultura ay natutunan sa
lipunan na kinalakhan ng isang indibidwal. Kung uunlad man
siya o hindi, ito ay nakadepende sa kulturang kanyang
kinalakhan.
Wika ang isa sa mga dahilan kung bakit nakikilala ang

kultura ng isang indibidwal. Wika rin ang naging tulay para
patuloy na buhay ang kultura ng isang pangkat mula sa
kauna-unahang panahon hanggang sa kasalukuyan.
Kapag ang sariling wika ay mamamatay, maglalaho rin ang
kulturang dala ng ginagamit na wika. Ito ay sa kadahilanang
binubuo ang Pilipinas ng multikultural na mga btao, higit
nakailangang matutuhan ng bawat isa na ang daan tungo sa
kapayapaan ay ang pagkilala at pag-unawa sa wika, kultura
at lipunan ng isang pangkat.
Kapayapaan ang minimithi ng lahat. Magkakaiba man sa

paniniwala, kulay, relihiyon, wika at anupaman kung may
pagkakaunawaan ay may kapayapaan. Ito ang
pinakadahilan kung bakit mahalaga na mtutunan ang wika at
kultuta ng anumang uri ng lipunan. Ang pag-alam ng kung
ano ka at ano sila, lalo na ang pag-unawa sa kanila ay
makatutulong nang malaki sa katiwasayan at pag-unlad ng
isang lipunan at ng buong bansang Pilipinas. Ito ang
malaking apepl na ginagampanan ng pag-unawa sa kultura
ng iba- ang matagal at nilulumot nang minimithing
kapayapaan.
Mga Sanggunian:
Hufana, Nerissa L. et al. 2018. Wika at Kultura sa Mapayapang

Lipunan. Malabon City. Mutya Publishing House,Inc.
Cruspero
Santos, Angelina L. et al. 2012. Ang Akademikong Filipino sa

Komunikasyon. Malabon City. Mutya Publishing House, Inc.
Ang babasahin hinggil sa mga teorya sa pagkatuto ng wika

naka-PDF kasama ng modyul na ito.
PANUTO I: PANGKATANG GAWAIN

Gumawa ng photo essay na magpapakita ng kahalagahan,kalikasan
at katangian ng wika.Gawing batayan sa paggawa ang rubric na nasa
ibaba.Pagkatapos ay ipaliwanag sa loob lamang ng isang talata.
PAGLALAPAT RUBRIK SA PHOTO ESSAY

Halaw mula sa www.coursehero.com/file/RUBRICS
(Application)
KAHINGIAN 30 22 14 6
Naglalaman ng Naglalaman ng Kulang ang Lahat ay
kompletong hindi impormasyon opinyon
BIGAT NG makatotohanang kumpletong mas marami ang lamang
IMPORMASYO impormasyon impormasyon opinyo lamang
N
Malinaw na Malinaw ang Kulang ang Malabo ang

malinaw ang pagkakapaliwa pagpapaliwanag pagpapaliw
KALINAWAN pagkakapaliwanag nag anag
Walang maling 1-3 ang maling 4-5 ang maling 6 o sobra pa

makikita sa makikita sa makikita sa ang maling
MEKANIKS gramatika,baybay gramatika, gramatika, makikita sa
at bantas baybay at baybay at bantas gramatika,
bantas. baybay at
bantas.
Maayos na Maayos na Maayos ang Ang
maayos, maikli at na-organisa ng pagkaka-oranisa inmpormasy
ORGANI-SASY deretso sa punto mga subalit on ay hindi
ON ang impormasyon masyadong organisado.
pagkaka-organisa mahaba ang
sa mga pag-aanalisa
impormasyon.
PANUTO II:
Mula sa ginawang photo essay, bumuo ng dayagram na
magpapaliwanag sa ugnayan ng wika, kultura, at lipunan (20pts).
Gamitin sa pagbubuo ng gawain ang template. Ang hindi paggamit sa

template at pagsunod sa pormat ay bawas ng kalahating puntos sa
kabuoang puntos ng gawain.
PAGTATAYA Magkakaroon ng pagsusulit.Saklaw nito ang mga paksang

(Evaluation) tinalakay sa Yunit I.
Cruspero
Prof. Angeles Ysmael
Cruspero

M1 Signed

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

M1 Signed

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MODYUL SA WIKA AT KULTURA SA

MAPAYAPANG LIUNAN CSSH-ABFIL

Republic of the Philippines

KURSO Wika at Kultura sa Mapayapang Lipunan

YUNIT Yunit I: BATAYANG KONSEPTO NG WIKA

Pagkatapos ng 2 linggo , (ang mga mag-aaral ay inaasahang

Matatalakay sa yunit na ito ang mga batayang konsepto ng

1. Ano ang ugnayan ng wika, kultura, at lipunan?

PAGLALAHAD BATAYANG KONSEPTO NG WIKA

Ang pinakamahalagang interes ng pag-aaral sa wika ay

Sa bahaging ito ay tatalakayin ang pagbabalik-tanaw sa

kahulugan ng wika at ilan pang impormasyon sa wika bilang

Bawat wika ay may perpektong sistema, kaya walang

Ang kahulugan ng wika bilang representasyon ng

Ang mga dalubhasa sa wika ay may iba’tibang

EDWARD SAPIR (1949)- ang wika ay isang likas at

CAROLL (1954)- ang wika ay isang sistema ng mga sagisag

ginagamit sa iba’t ibang antas ng bawat kasapi ng pangkat o

TODD (1987)- Ang wika ay isang set o kabuuan ng mga

BUENSUCESO- ang wika ay isang arbitraryong sistema ng

TUMANGAN,SR.ET AL.(1997)- Anmg wika ay isang

GLEASON- Ang wika ay masistemang balangkas ng

IBA’T IBANG PANANAW SA WIKA

Sinabi ni Virgilio Almario, “kung ano ang wika mo, iyon

ugali. Bagaman pamilya ang unang may malaking ambag sa

Ang kabatiran sa isang wika ay kabatiran din sa lipunan

Halimbawa, ang mga Overseas Filipino Worker (OFW)

Ito ang sinasabi ni Trudgill (2000) na panlipunang

dahil sa bagong wika, lipunan at kultura ng palibot. Hindi

1. Ang tungkulin ng wika sa pagbuo ng panlipunang

Sa unang aspekto, isang instrumento ang wika sa

Talagang ang wika ay isang sistema ng komunikasyon

Sa kasalukuyan, Ingles ang wika ng globalisasyon. Ito

Sa Pilipinas, Filipino ang pambansang lingua franca. Ito

1. Ang wika ay behikulo ng kaisipan. Ang wika ay

tagapaghatid ng mga ideya o kaisipan na nagsisilbing tulay

btapis at nagmula sa mga taga-Luzonn at taga-Visayas, ang

mabuo ang solidong pagkakaunawaan at kapatiran sa bawat

Kapag ang isang sanggol ay ipinanganak, sa panahon ng

Narito ang mga kalikasan ng wika;

1.Pinagsama-samang tunog. Ang wika ay

bumuo ng pngungusap), sematiks (ang kahulugan ng mga

at/o etnikong grupo ang mga lahi o lipi.

Anumang wika ay nagtataglay ng sumusunod na

1. Dinamiko/buhay. Dahil dinamiko ang wika, ang

2. May lebel o antas. May wikang batay sa gamit na

3. Ang wika ay komunikasyon. Ang tunay na wika ay

4. Ang wika ay natatangi. Bawat wika ay may kaibahan sa

gumagamit dito, kaya walang makapagsasabi na

5. Magkabuhol ang wika at kultura. Hindi maaaring

6. Gamit ang wika sa lahat ng uri ng disiplina

PANANAW SA UGNAYAN NG WIKA AT KULTURA

Hindin maiwawaglit sa pagtalakay ng ugnayan ng wika at

at tuntunin gaya ng gramatika. Bunga ang mga ito sa

Pag-aaral ito ng wika sa mga konteksto ng lipunan nito at

wika sa magakakiibang bayan o rehiyon? Ito ba ay tungkol sa

Sa pagitan ng mga tagapagsalita ng anumang wika,

Samakatuwid, ang mga sosyolinggwistika ay nakatuon

Heyograpikal na pagkakaiba ng wika ang magaganap

Soyal naman na salik ng baryasyon ng wika ang tawag

May mga paraan o barayti naman ng paggamit ng

Set ng mga salita o ekspresyon na nauunawaan ng mga

Ito ang sekretong wika na ginagamit ng mga grupong