1.

Phân tích vai trò của lợi ích kinh tế và các nhân tố ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế
-Khái niệm lợi ích kinh tế
Lợi ích kinh tế là lợi ích vật chất, lợi ích thu được khi thực hiện các hoạt động kinh tế
- Khái niệm quan hệ lợi ích kinh tế
Quan hệ lợi ích kinh tế là sự thiết lập những tương tác giữa người với người, giữa con người
với tổ chức kinh tế, giữa các tổ chức kinh tế, giữa các bộ phận nền kinh tế, giữa các quốc gia
với phần còn lại của thế giới nhằm mục tiêu xác lập các lợi ích kinh tế trong mối liên hệ với
trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng.
- Vai trò lợi ích kinh tế trong nền kinh tế thị trường
+ Lợi ích kinh tế là động lực trực tiếp của các chủ thể và hoạt động kinh tế - xã hội
Con người tiến hành các hoạt động kinh tế đầu tiên là để thoả mãn nhu cầu vật chất, mức
thu nhập càng cao thì mức độ thoả mãn nhu cầu vật chất và tinh thần càng cao đó là động lực
mạnh mẽ thúc đẩy người lao động làm việc. Vì vậy, trong nền kinh tế thị trường, mọi chủ thể
kinh tế đều phải hành động với mục tiêu nâng cao thu nhập, nhằm đảm bảo lợi ích kinh tế của
mình.
Các chủ thể kinh tế hành động trước hết vì lợi ích kinh tế của chính đáng của mình. Tuy
nhiên, lợi ích này lại nằm trong mối liên hệ với các chủ thể khác trong xã hội. Phương thức và
mức độ thoả mãn các nhu cầu vật chất phụ thuộc vào số lượng và chất lượng của hàng hoá,
dịch vụ là sản phẩm của nền kinh tế và điều này phụ thuộc vào quy mô và trình độ phát triển
của nền kinh tế. Vì thế, tất cả các chủ thể kinh tế đều phải tích cực tham gia vào các hoạt động
kinh tế qua đó đóng góp vào sự phát triển nền kinh tế - xã hội.
+Lợi ích kinh tế là cơ sở thúc đẩy sự phát triển các lợi ích khác
Mọi vận động của lịch sử, dù diễn ra dưới hình thức nào, xét đến cùng đều xoay quanh vấn đề
lợi ích, mà trước hết là lợi ích kinh tế.
Lợi ích kinh tế được thực hiện sẽ tạo điều kiện vật chất cho sự hình thành và thực hiện lợi ích
chính trị, lợi ích xã hội, lợi ích văn hoá của các chủ thể xã hội. Tuy nhiên, chỉ khi có sự thống
nhất giữa các lợi ích kinh tế thì lợi ích kinh tế mới thực hiện được vai trò của mình. Trái lại,
việc theo đuổi lợi ích không chính đáng, không hợp pháp sẽ cản trở sự phát triển kinh tế- xã
hội.
- Các nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích kinh tế
+ Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất:
Lợi ích kinh tế phụ thuộc vào số lương, chất lượng hàng hoá và dịch vụ, do đó trình độ phát
triển của lực lượng sản xuất càng cao lợi ích kinh tế của các chủ thể ngày càng được đáp ứng
tốt hơn.
+ Địa vị của chủ thể trong hệ thống quan hệ sản xuất xã hội :
Quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất quyết định vị trí và vai trò của mỗi chủ thể trong quá trình
tham gia các hoạt động kinh tế - xã hội, không có lợi ích kinh tế nằm ngoài những quan hệ sản
xuất và trao đổi
+ Chính sách phân phối thu nhập của nhà nước:
Chính sách phân phối thu nhập của nhà nước làm thay đổi mức thu nhập và tương quan thu
nhập, theo đó phương thức và mức độ thoả mãn các nhu cầu vật chất thay đổi, lợi ích kinh tế và
quan hệ lợi ích kinh tế giữa các chủ thể cũng thay đổi.
+ Hội nhập kinh tế quốc tế:
Hội nhập kinh tế quốc tế sẽ có những tác động tích cực và tiêu cực đến lợi ích kinh tế của các
chủ thể. Khi mở của hội nhập, các quốc gia có thể tăng lợi ích kinh tế từ các hoạt động thương
mai quốc tế. Bên cạnh đó thị trường nội địa cũng bị ảnh hưởng do sự cạnh tranh của hàng hoá
nước ngoài hay đối mặt với các nguy cơ cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường,…

2.Vai trò của Nhà nước trong đảm bảo hài hoà lợi ích giữa các chủ thể trong nền kinh tế
2.1. Một số quan hệ lợi ích kinh tế cơ bản trong nền kinh tế thị trường
+ Quan hệ lợi ích giữa người lao động và người sử dụng lao động
+ Quan hệ lợi ích giữa những người sử dụng lao động
+ Quan hệ lợi ích giữa những người lao động
+ Quan hệ giữa lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm và lợi ích xã hội
2.2. Vai trò của Nhà nước trông đảm bảo hài hoà lợi ích giữa các chủ thể trong nền kinh tế
- Bảo vệ lợi ích hợp, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động tìm kiếm lợi ích của các chủ
thể kinh tế
Các hoạt động kinh tế bao giờ cũng diễn ra trong một môi trường nhất định. Môi trường càng
thuận lợi, các hoạt động kinh tế càng hiệu quả và không ngừng mở rộng. Môi trường vĩ mô
thuận lợi không tự hình thành, mà phải được Nhà nước tạo lập. Vì vậy, Nhà nước cần: giữ
vững ổn định chính trị, xây dựng được môi trường pháp luật thông thoáng, bảo vệ được lợi ích
chính đáng của các chủ thể kinh tế, đặc biệt là lợi ích của đất nước, đầu tư xây dựng kết cấu hạ
tầng của nền kinh tế, tạo lập môi trường văn hóa phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế thị
trường.
Việt Nam đã thực hiện rất tốt vấn đề giữ vững ổn định chính trị. Nhờ đó đã thu hút, khiến các
nhà đầu tư yên tâm tiến hành đầu tư. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2022, nước ta
có 148.500 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, với tổng số vốn 1590,9 nghìn tỷ đồng, tăng
27,1% về số doanh nghiệp. những tên tuổi lớn với tiềm năng mạnh về vốn và công nghệ như
Samsung, Intel, LG, Honda... đã xuất hiện, triển khai nhiều dự án quy mô lớn và hiện đại.
Trong những năm qua, việc kiểm soát tốt dịch bệnh COVID-19, kết hợp chống dịch với phát
triển kinh tế của nước ta cũng tạo ra môi trường thuận lợi để đầu tư hơn. Bên cạnh đó, Nhà
nước đã nhanh chóng đưa ra các chính sách, an sinh xã hội kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp và
người dân vượt qua giai đoạn khó khăn. Nhà nước đẩy nhanh hoàn trả tiền nợ cho các công ty
và tạm hoãn thanh toán tiền điện, nước cho doanh nghiệp. Nhà nước đặc biệt hỗ trợ lao động tự
do, hộ kinh doanh, người nhập cư, người dân tộc thiểu số chịu tác động nặng nề hơn.

- Điều hòa lợi ích giữa cá nhân - doanh nghiệp - xã hội

Nhà nước cần phải có các chính sách, trước hết là chính sách phân phối thu nhập nhằm đảm
bảo hài hòa các lợi ích kinh tế. Trong điều kiện kinh tế thị trường, một mặt phải thừa nhận sự
chênh lệch về mức thu nhập giữa các tập thể, cá nhân, mặt khác phải ngăn chặn sự chênh lệch
thu nhập quá đáng. Do đó, phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất, phát triển khoa học – công
nghệ để nâng cao thu nhập cho các chủ thể kinh tế.
Chính sách tiền lương của Nhà nước đã đem lại những hiệu quả nhất định. Các quy định về
thuế thu nhập cá nhân cũng góp phần làm giảm khoảng cách chênh lệch giữa các tầng lớp dân
cư. Năm 2022, số thu từ thuế thu nhập cá nhân vẫn tăng cao kỷ lục, đạt gần 168.000 tỷ đồng,
vượt 38% dự toán.
Nhà nước hỗ trợ, thúc đẩy các doanh nghiệp ứng dụng các công nghệ sản xuất và công
nghệ quản trị hiện đại gắn với quá trình chuyển đổi số và phát triển, kịp thời điều chỉnh đổi mới
chính sách phát triển khoa học công nghệ. Tốc độ đổi mới công nghệ, thiết bị trong giai đoạn
vừa qua đã có sự cải thiện đáng kể với hơn 80% doanh nghiệp lớn và trên 50% doanh nghiệp
vừa và nhỏ tham gia thực hiện đổi mới sản phẩm hoặc quy trình. Trình độ công nghệ của các
doanh nghiệp từng bước được nâng lên; một số ngành, lĩnh vực đang tiệm cận với trình độ
công nghệ của khu vực và thế giới,

- Kiểm soát, ngăn ngừa các quan hệ lợi ích có ảnh hưởng tiêu cực đối với sự phát triển xã
hội
Lợi ích kinh tế là kết quả trực tiếp của phân phối thu nhập. Nên phải tích cực, chủ động thực
hiện công bằng trong phân phối thu nhập. Người lao và người sử dụng lao động phải nhận thức
và hành động đúng trong lĩnh vực phân phối thu nhập. Trong cơ chế thị trường, thu nhập từ các
hoạt động bất hợp pháp như buôn lậu, làm hàng giả, lừa đảo, tham nhũng… tồn tại khá phổ
biến. Để chống lại các hình thức thu nhập bất hợp pháp, trước hết phải có bộ máy nhà nước
liêm chính, có hiệu lực. Bộ máy nhà nước phải tuyển dụng và sử dụng được những người có
tài, có tâm, sàng lọc được những người không đủ tiêu chuẩn. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của
hoạt động thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm.
Thống kê từ Thường trực Ban Chỉ đạo 389 cho thấy, chỉ tính riêng lũy kế 9 tháng đầu năm
2022, các lực lượng chức năng cả nước đã phát hiện, xử lý 99.975 vụ việc vi phạm (giảm 3,79
% so với cùng kỳ năm 2021), trong đó, có: 12.275 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm,
hàng lậu; 82.678 vụ gian lận thương mại, gian lận thuế; 1.866 vụ hàng giả, vi phạm sở hữu trí
tuệ. Thu nộp ngân sách Nhà nước 7.666 tỷ đồng (tăng 1,5% so với cùng kỳ năm 2021), khởi tố
380 vụ (giảm 76,47% so với cùng kỳ năm 2021), 472 đối tượng (giảm 78,03% so với cùng kỳ
năm 2021). Để vai trò của thị trường trong giải quyết hài hòa các lợi ích kinh tế được phát huy
một cách hiệu quả, Nhà nước còn can thiệp để tránh những tác động tự phát có hại của thị
trường, như: quản lý những tác động ngoại lai, điều tiết độc quyền, bảo hiểm xã hội…

- Giải quyết những mâu thuẫn trong quan hệ lợi ích kinh tế
Mâu thuẫn giữa các lợi ích kinh tế là khách quan, nếu không được giải quyết sẽ ảnh hưởng
trực tiếp đến động lực của các hoạt động kinh tế. Do vậy, các cơ quan chức năng của Nhà nước
cần phải thường xuyên quan tâm, phát hiện mâu thuẫn và chuẩn bị chu đáo các giải pháp đối
phó. Nguyên tắc để giải quyết mâu thuẫn giữa các lợi ích kinh tế là phải có sự tham gia của các
bên liên quan, có nhân nhượng và phải đặt lợi ích đất nước lên trên hết. Khi có xung đột giữa
các chủ thể kinh tế, cần có sự tham gia hòa giải của các tổ chức xã hội liên quan, đặc biệt là các
cơ quan nhà nước.

3. Đề xuất những biện pháp xử lí hài hoà mối quan hệ: lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm và lợi ích
xã hội ở Việt Nam hiện nay
3.1 Những hạn chế
+ Tình trạng nhân danh lợi ích xã hội để vi phạm lợi ích cá nhân chính đáng của nhân dân lao
động vẫn tồn tại và tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp. Biểu hiện của tình trạng này đó là những
hiện tượng tham ô, tham nhũng, lãng phí, những biểu hiện của “lợi ích nhóm” tiêu cực trong rất
nhiều lĩnh vực của xã hội
+ Tình trạng đề cao lợi ích cá nhân không chính đáng,vi phạm lợi ích xã hội và lợi ích cá nhân
khác gây ra những tổn hại cho sự phát triển xã hội vẫn có xu hướng phức tạp. Hiện tượng buôn
lậu, trốn thuế của nhiều cá nhân, doanh nghiệp; hiện tượng hàng giả, hàng kém chất lượng,
những hành vi xây dựng trái phép, xe chở quá khổ, quá tảỉ...Cho đến những hiện tượng trộm,
cướp,lừa đảo.
+ Nhiều lợi ích xã hội chưa được thực hiện một cách phổ quát song vẫn còn tồn tại những biểu
hiện đề cao lợi ích xã hội, trong khi lợi ích cá nhân chính đáng chưa được chú ý một cách đúng
mức. Cụ thể là có sự chênh lệch giàu nghèo giữa các vùng hay giữa các nhóm dân cư, chất
lượng đời sống một bộ phận người dân còn khó khăn; thu nhập của người lao độn thấp; lương
của cán bộ, công chức, viên chức chưa cao; tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo ở vùng sâu, vùng xa,
đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số còn cao.

3.2 Những biện pháp xử lí hài hoà mối quan hệ: lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm và lợi ích xã hội
ở Việt Nam hiện nay
+ Nâng cao nhận thức của các chủ thể lợi ích trong việc giải quyết quan hệ lợi ích, nhất là lợi
ích cá nhân và lợi xã hội
Nhà nước cần có chính sách khuyến khích người dân kiếm tiền hợp pháp, giáo dục người dân
biết đặt lợi ích của mình trong mối quan hệ với lợi ích của những chủ thể khác để tạo ra sự
thống nhất trong quan hệ lợi ích, tránh xung đột, mâu thuẫn. Tăng cường nâng cao nhận thức
của người dân về quyền và nghĩa vụ của mình trong các quan hệ lợi ích thông qua các hoạt
động giáo dục, tuyên truyền. Khuyến khích mọi thành phần kinh tế, mọi công dân, mọi nhà đầu
tư mở mang ngành nghề tạo cơ hội việc làm... Chủ thể cá nhân phải nhận thức được rằng, lợi
ích xã hội chỉ có thể đạt được khi mỗi cá nhân cố gắng thực hiện tốt các lợi ích chính đáng của
mình thông qua việc tích cực học tập, lao động, rèn luyện, cống hiến cũng như hưởng thụ.
+ Thực hiện các biện pháp đảm bảo công khai, minh bạch nhằm ngăn chặn những hành vi tiêu
cực như tham ô, tham nhũng, lợi ích nhóm tiêu cực gây tổn thất cho xã hội.
Nâng cao năng lực, hiệu quả sử dụng tài sản công, phát huy tốt trách nhiệm giải trình, thực hiện
tốt các biện pháp công khai tài chính, minh bạch tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên
chức... Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, thực hành cần, kiệm, liêm, chính là nền tảng của đạo đức
cách mạng. Vì vậy, Nhà nước cần thực hiện tốt hơn nữa việc đảm bảo công khai, minh bạch
trong quá trình quản lý, xử lý nghiêm minh những hành vi tham ô, tham nhũng, “lợi ích nhóm”
tiêu cực gây tổn thất cho xã hội. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, thống nhất cao về ý
chí và hành động trong cán bộ, đảng viên và nhân dân về phòng, chống tham nhũng. Tăng
cường kiểm tra, giám sát, xây dựng đội ngũ cán bộ Đảng và Nhà nước trong sạch, vững mạnh,
có năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong tình hình mới.
+ Khuyến khích cá nhân thực hiện lợi ích chính đáng của mình đồng thời bảo đảm lợi ích xã
hội
Cần khuyến khích mỗi cá nhân tích cực trong học tập, lao động, sản xuất bằng nhiều cơ chế,
chính sách cụ thể. Bằng các biện pháp giáo dục, đào tạo, tuyên truyền cho thấy rằng, để đáp
ứng được các nhu cầu, lợi ích của bản thân thì cần có sự cố gắng, rèn luyện, cần cù lao động,
đóng góp cho xã hội; đấu tranh với những biểu hiện hành vi tiêu cực vi phạm các lợi ích chính
đáng của bản thân ; có cái nhìn tích cực và khách quan về các vấn đề của xã hội, chủ động tìm
ra những cơ hội cho sự phát triển của bản thân; loại bỏ tư tưởng tự mãn, ỷ lại, lười nhác.
+ Tiếp tục hoàn thiện chính sách về sở hữu, phân phối và tổ chức thực hiện tốt các chính sách
trên thực tế để giải quyết quan hệ giữa lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội
Tạo cơ hội ngang nhau trong việc tiếp cận các nguồn lực cho mọi doanh nghiệp hoạt động theo
cơ chế thị trường bình đẳng và cạnh tranh lành mạnh theo pháp luật. Hoàn thiện thể chế bảo vệ
nhà đầu tư, quyền sở hữu và quyền tài sản của mọi chủ thể. Thúc đẩy hình thành và phát triển
các tập đoàn kinh tế tư nhân mạnh, có công nghệ hiện đại, năng lực quản trị tiên tiến. Hoàn
thiện chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Xóa bỏ độc quyền doanh nghiệp
trong một số lĩnh vực.
+ Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện chính sách tiền lương, kết hợp thực hiện tốt chính sách an sinh
xã hội và phúc lợi xã hội
Cần đặc biệt quan tâm, hỗ trợ những hoàn cảnh khó khăn, người lao động nghèo, người có
công với cách mạng và những người dân ở vùng sâu, vùng xa, đối tượng yếu thế trong xã hội.
Đối với người tài đóng góp cho đất nước thì cần có chính sách đãi ngộ hợp lí, đảm bảo mức
tiền lương thỏa đáng cho công nhân viên chức và người lao động.
Tài liệu tham khảo
- Tài liệu hướng dẫn ôn tập kinh tế chính trị Mác-Lênin (UEH 2023)
- Giáo trình kinh tế chính trị Mác – Lênin bộ GD – ĐT 2021
- http://lyluanchinhtri.vn/home/index.php/nguyen-cuu-ly-luan/item/3081-giai-quyet-hai-
hoa-quan-he-giua-loi-ich-ca-nhan-va-loi-ich-xa-hoi-trong-dieu-kien-kinh-te-thi-truong-
o-viet-nam-hien-nay.html
- https://mof.gov.vn/webcenter/portal/vclvcstc/pages_r/l/chi-tiet-tin?
dDocName=MOFUCM267289