LESONTWERP

Educatieve bachelor Secundair Onderwijs

Naam: Kelly Croes Vakkencombinatie: Aardrijkskunde-Geschiedenis
UC Leuven-Limburg
Lerarenopleiding Les(senreeks) te geven op: / Stagebegeleider LER: A. Schellemans
Vestiging Heverlee
Hertogstraat 178, 3001 Heverlee
Tel. +32 16 37 56 00 Lesuur/-uren: 10 min Les ingediend bij mentor op:

Onderwijsvorm / Finaliteit: 1ste graad

School: Heilig Hart Heverlee Lokaal: Kesselberg
A- stroom

Vakmentor: Richting: Klas:

Aantal leerlingen: Groepen van 4

Onderwerp: Excursievorm Vak: Aardrijkskunde
à5

BEGINSITUATIE
Situering in de lessenreeks
Op verkenning in het hagelland en de leemstreek.
Dit is nieuwe leerstof voor de leerlingen maar hier komt ook herhaling in voor.

Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is)

De leerlingen weten waar de bodem zich bevindt
De leerlingen weten waar de ondergrond zicht bevindt
De leerlingen weten dat er 2 lagen zijn
De leerlingen weten dat de aardkorst uit 2 delen bestaat
De leerlingen weten dat de bovenstelaag (bodem) een donkere kleur is door aanwezigheid van humus en dat deze plantenwortels bevat
De leerlingen weten dat de ondergrond een aardlaag is onder de bodem
Belevings- en ervaringswereld & actualiteit
De locatie van deze excursie is op de Kesselberg, dit is voor de meeste leerlingen iets uit hun leefomgeving, misschien zijn ze hier zelf al geweest.

Leerniveaus binnen de klasgroep, klassfeer, …

De leerlingen worden in groepjes verdeeld, hun klassfeer is goed.

Infrastructuur

Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2 1
DIDACTISCHE VERANTWOORDING
DIDACTISCHE VERANTWOORDING
Welke breinprincipes of (vak)didactische principes en werkvormen komen in je les aan bod? Waarom kies je voor deze aanpak? Wees concreet.
Welke differentiatievormen / redelijke aanpassingen voorzie je? Welke elementen van de leeromgeving bespeel je (instructie, tempo, evaluatie, bijkomende ondersteuning, feedback, eindproduct, leermaterialen &
media, leerdoelen, werkvormen,…)? Op welke manier en waarom deze (i.f.v. ‘de lerende’)?

Zintuigelijk rijk: de leerlingen zien een verschil tussen de bodem en de ondergrond

Focus: ze focussen zich op de 2 lagen van de aardkorst
Herhaal: de leerlingen herhalen op het einde door hun excursie bundel aan te vullen
Emotie: leerlingen gaan op het einde determineren welke bodem we hebben op de kesselberg, dit doen ze aan de hand van een proefje en een
determineer tabel.

OLG: door de omgeving te gebruiken en de juiste vragen te stellen komen de leerlingen zelf tot de antwoorden, maar is het ook interessanter voor hun.
DOELSTELLINGEN
EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN ALGEMEEN LESDOEL
Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden) De leerlingen kunnen de 2 lagen van de aardkorst
9.2 De leerlingen beschrijven kenmerken van landschapsvormende lagen. benoemen en kenmerken geven.

Situering in het leerplan + situering binnen de taxonomie van Bloom:

LPD 2 De leerlingen beschrijven eigenschappen van gesteenten, bodem en ondergrond.

(DIGITALE) SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina’s in het werk- en/of handboek.)

ANDERE
BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens APA.)
Samengewerkt met:
Gebruikte bronnen:
{{NgMeta.title}}. (z.d.). PRO. - Katholiekonderwijs.vlaanderen. https://pro.katholiekonderwijs.vlaanderen/I-Aar-a
Onderwijsdoelen. (z.d.). https://onderwijsdoelen.be/resultaten?onderwijsstructuur=SO_1STE_GRAAD&version=V2_0&filters=onderwijsniveau
%255B0%255D%255Bid%255D%3D0767c5a44ffdc8a05697bbe5b2021167fb49cf6e%26onderwijsniveau%255B0%255D%255Btitel%255D
%3DSecundair%2520onderwijs%26onderwijsniveau%255B0%255D%255Bwaarde%255D%3DSecundair%2520onderwijs%26onderwijssoort
%255B0%255D%255Bid%255D%3Dd614031b440b32c6f1441ccde2cdc6620b9f2977%26onderwijssoort%255B0%255D%255Btitel%255D
%3DSecundair%2520onderwijs%2520%253E%2520Secundair%26onderwijssoort%255B0%255D%255Bwaarde%255D%3DSecundair%26so_graad
%255B0%255D%255Bid%255D%3D4a3baa9f1d45654512ad68bfffca369060cbdd06%26so_graad%255B0%255D%255Btitel%255D%3DSecundair
%2520onderwijs%2520%253E%2520Secundair%2520%253E%25202de%2520graad%26so_graad%255B0%255D%255Bwaarde%255D%3D1ste
%2520graad%26versie%255B0%255D%255Bwaarde%255D%3D2.0
LEERMIDDELEN & MEDIA
Determineer tabel voor een bodemonderzoek, een bodem boor

Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2 2

Leerdoelen
Basis + Uitbreiding/Verdieping
De leerlingen weten dat
de aardkorst uit twee
lagen bestaat en welke
dit zijn.
Didactisch lesontwerp
KRACHTIGE LEEROMGEVING
Lesfasen
Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud
& timing
Instapfase Excursiepunt 3: Bodem en ondergrond
Lkr. Stelt zich kort voor en vertelt welk punt Kleurverschil
dit is. de bodem is donkerder van kleur door de
3” Lkr. Laat een bodemboring doen, de humus en plantenwortel die aanwezig
leerlingen zien dat hier twee kleuren zijn, de ondergrond in lichter van kleur.
aanwezig zijn. En gaan nadien naar beneden
waar je de scheur in de aardkorst ziet.
Lesfase 1: OLG:
Lkr. We zijn hier in de steengroeve van de Bodem en ondergrond
4” Kesselberg. En we zien hier een scheur in de De aardkorst bestaat uit twee lagen, dit
aardkorst maar hoeveel lagen zien we hier? kan je zien door de kleurverschillen de
- Hoe weten we dat er twee lagen bodem is donkerder, door de humus die
aanwezig zijn? hier aanwezig is maar ook de planten
wortels. In de ondergrond de onderste
De leerlingen geven hier een antwoord op laag van de aardkorst, zien we dat er
geen planten wortels meer aanwezig
Lkr. Deze twee delen hebben ook een naam, zijn.
hoe noemen we de bovenste laag van de Je kan een mooi onderscheid maken
aardkort. Dit is de donkere laag door de door de kleuren, ook merken we dat de
aanwezigheid van humus en plantenwortels? bodem uit een los gesteente bestaat en
de ondergrond vaak uit een vast
De leerlingen geven hier antwoord op. gesteente, maar niet altijd dit kan ook
uit een losgesteente bestaan.
Lkr. Hoe noemen we de laag onder de
bodem, deze laag is lichter van kleur?
De leerlingen geven hier antwoord op. En
plaatsen de woorden bij de juiste laag.
Lkr. Laat de leerlingen het verschil voelen
tussen de twee aardkorsten
- Wat valt je op bij de bodem?
- Wat valt je op bij de ondergrond?
Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2 3
 De leerlingen geven hier antwoord op en
vullen p. 17 aan in hun excursiebundel.
De leerlingen kunnen Slotfase Leeractiviteit: proefje Determineren
determineren uit welk 3” Determineren welk los gesteente het is Als je een bergje kan maken is het zand,
los gesteende de bodem lkr. We hebben een bodemboring kan je een dropje maken is het lemig
bestaat uitgevoerd, we gaan bepalen welk los zand. Kan je het rollen maar zitten er
gesteente dit is. Jullie mogen allemaal een scheurtjes in is het zandig leem, heb je
beetje van de bodem nemen en jullie krijgen een rolletje zonder scheuren hebben we
een beetje water. hier leem.
Kan je een hoefijzer maken maar zitten
er scheuren is hebben we een kleiig
leem, is het een hoefijzer zonder
scheuren hebben we een lemig klei,
kunnen we een volledige cirkel maken
hebben we een klei bodem.

Opmerkingen i.v.m. bijlagen:

 Steeds kopie toevoegen van ingevuld werkblad of -boek.
 Indien gebruik gemaakt wordt van een digitale presentatie: handouts toevoegen (verkleind, zwart/wit).
 Indien de klasopstelling gewijzigd wordt: plan en/of omschrijving toevoegen.

Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2 4