Ponolohiya

Ang Ponolohiya ay nagmula sa salitang Griyego na “phono” na nangangahulugang tunog o

tinig at “logia” na nagangahulugan namang diskurso, teorya o siyentipiko.
- Pag-aaral ng mga makabuluhang tunog o ponema
Ponema
Santos, et al., 2012: Ang bawat wika ay may tiyak na dami ng makabuluhang tunog.
Ang mga tunog na ito ay nakapagpapabago ng kahulugan ng mga salita.
- ang tawag sa mga yunit ng tunog ng isang wika.
(Phoneme) phobe – tunog
eme - makabuluhan
- Tumutukoy sa makabuluhang tunog.
Ponemang Segmental
-ay mga yunit ng tunog na makikita sa iba’t ibang letra o simbolo ng isang wika. Ito ay
nagpapakita ng mga pagbabago sa tinog na maaaring makaapekto sa kahulugan ng isang
salita.
Dalawang uri ng Ponemang Segmental
katinig (consonants) 20
patinig (vowels) 5

Mga Ponemang Katinig

PUNTO NG ARTIKULASYON
PARAAN NG Panlab Impi
ARTIKULASY i Pangip Panggilag Pangngal Panlalamun to
Panlabi
ON Panggi in id a-ngala an Glot
pin al
Pasara
w.t. p - t k
m.t. b d g ?
Pailong m ᶯ
Pasutsot
w.t. f s h
m.t. v z
Aprikatibo
w.t. j
m.t.
Pagilid l
Pakatal r
Malapatinig y w
 Makikita sa tsart ang punto ng artikulasyon o kung saanng bahagi isinasagawa ang
pagbigkas ng ponema, na maaaring panlabi, pangngipin, panggilagid, pangngalangala, bilar o
sa dulo ng lalamunan at ang glotal o ang impit na tunog na ginagawa sa pamamagitan ng
pagsasara ng glotis. Sa gilid ng tsart, makikita naman ang paraan ng artikulasyon. Ito ang
paraan ng pagbigkas o paraan ng pagpapalabas ng hanginsa bibig o kaya’y sa ilong—kung ito
ay pasara o kaya’y pailong o nasal, pasutsot, pagilid, pakatal, at malapatinig.
Mga Ponemang Patinig
BAHAGI NG DILA
Posisyon ng Dila Harap Sentral Likod
Mataas i u
Gitna e o
Mababa a