รายวิชา วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ความร้อนกับ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 การเปลี่ยนแปลงของสสาร
 จุดประสงค์การเรียนรู้
อธิบายความสัมพันธ์ระหว่าง
ความร้อนกับการเปลี่ยน
สถานะของสาร โดยใช้แบบจาลอง
 ทบทวนความรู้
จากกิจกรรมในชั่วโมงที่ผ่านมา
 สื่อวีดิทัศน์นี้ใช้เพื่อการศึกษาเท่านั้น
ขอขอบคุณสื่อวีดิทัศน์
ความร้อนกับการเปลี่ยนสถานะ
เผยแพร่โดย : คลังความรู้ SciMath
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)
ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=7DRDjRtjYSY&t=322s
ที่มา : สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
 ควบแน่น

การแข็งตัว
ใบความรู้ที่ 1
ความร้อนกับ
การเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
สามารถดาวน์โหลดใบความรู้และใบงานได้ที่ www.dltv.ac.th
 ความร้อนกับการเปลีย่ นอุณหภูมิ
ใบความรู้ที่ 1 และสถานะของสาร
 ความร้อนกับการเปลีย่ นอุณหภูมิ
ใบความรู้ที่ 1 และสถานะของสาร
 ความร้อนกับการเปลีย่ นอุณหภูมิ
ใบความรู้ที่ 1 และสถานะของสาร
 ความร้อนกับการเปลีย่ นอุณหภูมิ
ใบความรู้ที่ 1 และสถานะของสาร
 ความร้อนกับการเปลีย่ นอุณหภูมิ
ใบความรู้ที่ 1 และสถานะของสาร
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
100

เมื่ อ ให้ ค วามร้ อ นแก่ น้าแข็ ง ซึ่ ง มี ส ถานะ

เป็ น ของแข็ ง อุ ณ หภู มิ ข องน้าแข็ ง จะเพิ่ ม ขึ้ น

จนกระทั่ ง น้าแข็ ง มี อุ ณ หภู มิ 0 องศาเซลเซี ย ส

-30
ซึ่ ง เป็ น อุ ณ หภู มิ ที่ จุ ด หลอมเหลว ของน้าแข็ ง
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
ณ อุ ณ หภู มิ นี้ ข องแข็ ง เปลี่ ย นสถานะ
100

เป็ น น้า ซึ่ ง มี ส ถานะเป็ น ของเหลว

โดยอุ ณ หภู มิ ข ณะที่ น้าแข็ ง หลอมเหลว

-30
เป็ น น้าจะ คงที่
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
100

เมื่ อ น้าแข็ ง หลอมเหลวเป็ น น้าจนหมดแล้ ว

ยั ง ได้ รั บ ความร้ อ นต่ อ ไป อุ ณ หภู มิ ข องน้า
จะเพิ่ ม ขึ้ น จนถึ ง 100 องศาเซลเซี ย ส
ซึ่ ง เป็ น อุ ณ หภู มิ ที่ จุ ด เดื อ ด ของน้า
0

ณ อุ ณ หภู มิ น้า จะเปลี่ ย นสถานะเป็ น ไอน้า ซึ่ ง มี ส ถานะ

-30
เป็ น แก๊ ส โดยอุ ณ หภู มิ ข ณะที่ น้าเดื อ ดเป็ น ไอน้าจะ คงที่
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
100

เมื่ อ น้าเดื อ ดเป็ น ไอน้าจนหมด แล้ ว ยั ง ได้ รั บ ความร้ อ น

ต่ อ ไป อุ ณ หภู มิ ข องไอน้าก็ จ ะเพิ่ ม ขึ้ น
0

-30
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
100

เมื่ อ สู ญ เสี ย ความร้ อ น ไอน้าที่ อุ ณ หภู มิ สู ง กว่ า 100 องศา

-30
เซลเซี ย ส จะมี อุ ณ หภู มิ ล ดลง จนถึ ง 100 องศาเซลเซี ย ส
ซึ่ ง เป็ น จุ ด ควบแน่ น ของไอน้า
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
100

เมื่ อ สู ญ เสี ย ความร้ อ น ต่ อ ไปอี ก น้าจะมี อุ ณ หภู มิ ล ดลง

จนถึ ง 0 องศาเซลเซี ย ส ซึ่ ง เป็ น จุ ด เยื อ กแข็ ง ของน้า
-30
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
100

เมื่ อ สู ญ เสี ย ความร้ อ นต่ อ ไปอี ก

น้าแข็ ง จะมี อุ ณ หภู มิ ต่ากว่ า 0 องศาเซลเซี ย ส
0

-30
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร

เมื่ อ สสาร ได้ รั บ ความร้ อ น อุ ณ หภู มิ

เพิ่ ม ขึ้ น
สสารมี ก าร
เปลี่ ย นสถานะ
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
เมื่ อ สสารได้ รั บ ความร้ อ น การเปลี่ ย นสถานะ

ของแข็ ง ของเหลว จุ ด หลอมเหลว

ของเหลว แก๊ ส จุ ด เดื อ ด

 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร

เมื่ อ สสาร สู ญ เสี ย ความร้ อ น อุ ณ หภู มิ ล ดลง

สสารมี ก าร
เปลี่ ย นสถานะ
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
เมื่ อ สสารได้ รั บ ความร้ อ น การเปลี่ ย นสถานะ

แก๊ ส ของเหลว จุ ด ควบแน่ น

ของเหลว ของแข็ ง จุ ด เยื อ กแข็ ง
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร

จุ ด เดื อ ด จุ ด หลอมเหลว ของสารต่ า งชนิ ด กั น

มี ค่ า แตกต่ า งกั น
ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
นักเรียนคิดว่าความร้อนที่ทาให้
สารเปลี่ยนสถานะ
? จะเหมือนหรือแตกต่าง
จากความร้อนจาเพาะของสาร
อย่างไร
ใบความรู้ที่ 2

ความร้อนแฝง
สามารถดาวน์โหลดใบความรู้และใบงานได้ที่ www.dltv.ac.th
ใบความรู้ที่ 2 ความร้อนแฝง
ใบความรู้ที่ 2 ความร้อนแฝง
ใบความรู้ที่ 2 ความร้อนแฝง
ใบความรู้ที่ 2 ความร้อนแฝง
ใบความรู้ที่ 2 ความร้อนแฝง
ใบความรู้ที่ 2 ความร้อนแฝง
ใบความรู้ที่ 2 ความร้อนแฝง
 ความร้อนแฝง
เมื่อสสารมีการเปลี่ยนสถานะ
ความร้อนทั้งหมดที่สสารได้รับหรือสูญเสียจะถูกใช้ในการเปลี่ยนสถานะ
โดยอุณหภูมิไม่เปลี่ยนแปลง ความร้อนดังกล่าวเป็น
รังสีความ ร้อนและคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า

ความร้อนแฝง
(latent heat)
 ความร้อนแฝง

อนุภาคของของแข็ง อนุภาคของของแข็ง อนุภาคของของเหลว

สั่นมากขึ้น
ที่มา : สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
 ความร้อนแฝง
ความร้อนที่สสารมวล 1 หน่วย ใช้ในการเปลี่ยน
สถานะจาก ของแข็ง เป็น ของเหลว
ความร้อนแฝงของการหลอมเหลว
(latent heat of fusion)
 ความร้อนแฝง

อนุภาคของของเหลว อนุภาคของของเหลว อนุภาคของแก๊ส

เคลื่อนที่เร็วขึ้น
ที่มา : สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
 ความร้อนแฝง
ความร้อนที่สสารมวล 1 หน่วย ใช้ในการ
เปลี่ยนสถานะจาก ของเหลว เป็น แก๊ส
ความร้อนแฝงของการกลายเป็นไอ
(latent heat of vaporization)
หน่วย ความร้อนแฝง
แคลอรี/กรัม

จูล/กิโลกรัม
 ? คาถาม
นักเรียนคิดว่าน้าแข็งสองก้อน
ขนาดต่างกัน จะใช้เวลา
ในการหลอมเหลวเท่ากัน
หรือไม่ อย่างไร
 ความร้อนกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ
และสถานะของสาร
ปริมาณความร้อนที่สสารใช้ในการเปลี่ยนสถานะนอกจาก
จะขึ้นอยู่กับความร้อนแฝงของการเปลี่ยนสถานะแล้ว

มวลของสสาร
ยังขึ้นอยู่กับ
 ใบงานที่ 2
ความร้อนแฝง
สามารถดาวน์โหลดใบความรู้และใบงานได้ที่ www.dltv.ac.th
ใบงานที่ 2

ผ
ใบงานที่ 2

ผ
นาเสนอ
ใบงานที่ 2

ผ
เมื่ออนุภาคของของเหลวและแก๊สสูญเสียความร้อน
การจัดเรียงอนุภาคจะอยู่ชิดกันมากขึ้น
แรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาคเพิ่มขึ้น
อนุภาคจะเคลื่อนที่ช้าลง
ใบงานที่ 2

ผ
ใบงานที่ 2

ผ
ใบงานที่ 2
จากข้อมูลในตาราง
เมื่อสสารมวลเท่ากันความร้อน
ผ
ในการเปลี่ยนสถานะ
จากของแข็งเป็นของเหลว
จะพิจารณาจากค่า
ความร้อนแฝง
ของการหลอมเหลว
ใบงานที่ 2

สารที่ใช้ความร้อน
ผ
ในการเปลี่ยนสถานะ
จากของแข็งเป็น
ของเหลวน้อยที่สุด คือ
ออกซิเจน
ใบงานที่ 2

สารที่ใช้ความร้อน
ผ
ในการเปลี่ยนสถานะ
จากของแข็งเป็น
ของเหลวมากที่สุด คือ
แอมโมเนีย
สรุปบทเรียน
 สรุปบทเรียน
เมื่อสสารได้รับหรือสูญเสียความร้อน
สสารอาจมีการเปลี่ยนสถานะ
โดยขณะที่สสารเปลี่ยนสถานะ
อุณหภูมิของสสารจะคงที่
 สรุปบทเรียน
เมื่อสสารมีการเปลี่ยนสถานะ
การจัดเรียงอนุภาค แรงยึดเหนี่ยวระหว่าง
อนุภาค และการเคลื่อนที่ของอนุภาค
ของสสารเปลี่ยนแปลงไป
 สรุปบทเรียน
ปริมาณความร้อนที่สสารได้รับหรือสูญเสีย
เมื่อสสารมีการเปลี่ยนสถานะ ขึ้นอยู่กับ
ความร้อนแฝงของการเปลี่ยนสถานะ
และมวลของสสาร
 บทเรียนครั้งต่อไป
ความร้อนกับการเปลี่ยน
สถานะของสาร (3)
 สิ่งที่ต้องเตรียม

ใบงานที่ 3 การคานวณความร้อนเกี่ยวกับ
การเปลี่ยนอุณหภูมิและสถานะของสาร

สามารถดาวน์โหลดใบความรู้และใบงานได้ที่
www.dltv.ac.th