Ang video na "GOMBURZA (Isang Dokyumentaryo ng NHCP)" ay naglalahad ng mga

historikal na pangyayari at personalidad na humantong sa pagbitay ng tatlong Paring Pilipino na

sina Jose Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora noong 1872. Nilalabas ng dokumentaryo ang
pakikibaka para sa kalayaan ng Pilipinas, ang pagkalat ng mga ideyang liberal, ang kilusang
sekularisasyon, ang Cavite mutiny, at ang epekto ng pagbitay. Ang pangyayaring ito ay nagbigay
inspirasyon sa pambansang damdamin ng mga Pilipino at naging isang sigaw sa panahon ng
rebolusyon hanggang sa deklarasyon ng kalayaan noong 1898. Itinatampok ng dokumentaryo
ang kahalagahan ng pangyayari at kung paano ito nakapa-apekto sa takbo ng kasaysayan ng
Pilipinas.

Sa seksiyong ito, iniuugma ng dokumentaryo ang mga akusasyon laban sa tatlong paring
konektado sa kilusang sekularisasyon na sina Jose Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora. Sila
ay inakusahan na sangkot sa Cavite mutiny, at bagaman wala pang dokumento ang lumitaw
upang patunayan ang kanilang kalahokan, sila ay dinala sa paglilitis, hinatulan, at binitay. Ang
paglilitis ay mabilis, at ang mga dokumento ng paglilitis ay hindi pa rin natagpuan hanggang sa
ngayon, nagpapahiwatig na ito ay isang pang-uuyam sa paglilitis. Lumapit ang Arsobispo ng
Maynila sa Gobernador-Heneral, na nagsasabing hindi dapat mamatay ang mga pari na nakasuot
ng kanilang habit dahil sila ay eretiko at traydor, at inilibing ang mga pari.

Sa bahaging ito, iniulat ng dokumentaryo ang mga pangyayari bago ang pagbitay ng tatlong pari,
na nagpapakita na ang desisyon ng Arsobispo ng Maynila na pabuklatin ang kampanaryo para sa
kanila ay nagsasaad ng paniniwala sa kanilang kawalan-kasalanan. Inilipat ang mga pari sa
cuartel ng mga Kastila sa Bagumbayan, kung saan iniulat na nagsalita sila ng kanilang huling
mga salita sa mga bisita. Ang hiling ni Father Mariano Gomes na ang pari na pinakakinaiinisan
nila ay makinig sa kanilang huling pangungumpisal ay nagpapahiwatig ng kanilang mga
nakaraang hidwaan sa ibang mga prayle, lalo na si Burgos. Hinatulan ang mga pari sa
pamamagitan ng garote, isang parusang kamatayan sa pamamagitan ng pagpikitid ng isang
parilya sa isang bakal na kwelyo hanggang sa mabali ang spinal column. Inilibing si Zaldua nang
mauna, sinundan ni Fr. Gomes, na hinarap ang kamatayan nang matiyak. Si Fr. Zamora, na
nawalan ng katinuan, ay tahimik at nagugulat lamang nang ilagay siya sa plataporma.

Sa bahaging ito, tinalakay ng video ang epekto ng pagbitay sa tatlong pari, lalo na kay Fr. Jose
Burgos, sa mga Pilipino. Ang emosyonal na pag-alsa ni Fr. Burgos bago ang kanyang kamatayan,
kung saan siya ay nagprotesta laban sa kawalan ng katarungan sa pagbitay sa kanya para sa isang
kasalanan na wala siyang kasalanan, ay nagbigay diin sa kawalan ng kabatiran ng kanilang
kamatayan. Ang mga pangyayari pagkatapos ng kanilang pagbitay ay nagbigay daan sa pag-
usbong ng pambansang damdamin sa mga Pilipino, na nagtapos sa rebolusyon laban sa kolonyal
na pagsasakup ng mga Kastila. Ang pangyayari ay nagdulot ng kamalayan na kinakailangan ng
mga Pilipino na magkaisa at itatag ang kanilang pambansang identidad, sa halip na ituring
lamang bilang mga taga-ibang rehiyon. Ang pagbitay ay naging isang traumatikong pangyayari
para sa mga Pilipino, na naglalagay ng diwa ng pagtutol laban sa kolonyal na sistema.

Sa bahaging ito, tinalakay ng dokumentaryo ang epekto ng pagbitay ng Gomburza sa kasaysayan

ng Pilipinas. Pagkatapos ng kanilang mga kamatayan, naging tahimik ang mga Pilipino
hanggang sa ialay ni Jose Rizal ang kanyang gawain sa tatlong pari. Mula roon, sumulpot ang
isang bagong henerasyon na tinawag na Propaganda Movement at nagsikap para sa mga
reporma, na ipinagpatuloy ng La Liga Filipina ni Rizal. Subalit nang ma-exile si Rizal, lumitaw
ang Katipunan ni Bonifacio, na nagtulak sa Philippine Revolution. Ang lahat ng mga pangyayari
ay konektado at naging posible dahil sa inspirasyon na dala ng martiryo ng Gomburza. Ang
kampanya para sa nasyonalismo ng mga Pilipino ay nagsimula sa kanilang mga kamatayan, at
ang pangyayaring ito ay naging sigaw ng mga Pilipino sa panahon ng rebolusyon hanggang sa
deklarasyon ng kalayaan noong 1898.