WAIS-R

Normy: 16;00 – 79;00

Model teoretyczny: Wechslerowski

Wyniki złożone:
Skala słowna
Skala bezsłowna
Skala pełna

Skala słowna:
Wiadomości – zakres wiedzy, pam. długotrwała
Słownik – płynność werbalna (precyzja def.), myślenie abstrakcyjne, pam. długotrwała
Arytmetyka – rozw. Problemów arytmetycznych, logiczne rozumowanie, koncentracja uwagi,
pam. operacyjna
Rozumienie – rozumienie powszednich syt. Społecznych, logiczne rozumowanie, stopień adaptacji
kulturowej, pam. długotrwała
Podobieństwa – płynność werbalna (porównywanie, tworzenie pojęć), myślenie abstrakcyjne, pam.
długotrwała
Powtarzanie cyfr – zakres pam. Krótkotrwałej, koncentracja uwagi

Skala bezsłowna:
Braki w obrazkach – analiza wzrokowa: różnicowanie części od całości, cech istotnych od
nieistotnych; długotrwała pamięć wzrokowa, koncentracja uwagi
Porządkowanie obrazków – rozumienie przyczynowo-skutkowe, złożonych sytuacji społecznych;
planowanie
Klocki – analiza, synteza wzrokowa; koordynacja wzrokowo-ruchowa; planowanie, wyob.
przestrzenna
Układanki – analiza, synteza wzrokowa; koordynacja wzrokowo-ruchowa; planowanie
Symbole cyfr – uczenie się wzrokowo-ruchowe, pamięć wzrokowa, koncentracja uwagi, sprawność
grafomotoryczna

Czynniki:
Rozumowanie werbalne: Wiadomości, słownik, rozumienie, podobieństwa
Organizacja percepcyjna: Braki w obrazkach, porządkowanie obrazków, klocki, układanki
Pamięć I odporność na dystraktory: Arytmetyka, powtarzanie cyfr, symbole cyfr

IQ: skala Wechslera; M=100, SD=15

Analiza profilowa: M=10, SD=3

16-19: bardzo wysoki

14-15: wysoki
13: powyżej przeciętnej
8-12: przeciętny
7: poniżej przeciętnej
5-6: niski
1-4: bardzo niski
IDS, IDS-P

Model teoretyczny: PRZYPADKIEM CHC, choć niezamierzenie; pierwowzorem niemiecki KIT

Normy dla IDS: 5;0 – 10;11

Normy dla IDS-P: 3;0 – 5;11

Wyniki złożone:
Inteligencja płynna: testy 1-7 (zdolności poznawcze)
Inteligencja skrystalizowana: testy 15-17 (Rozumowanie logiczno-matematyczne, mowa czynna I
bierna)
Skala pełna: płynna + skrystalizowana

Zdolności poznawcze:
1. Percepcja wzrokowa – szeregowanie (RÓŻNICOWANIE) patyczków wg długości
2. Uwaga selektywna – kaczuszki (korelacja z pamięcią roboczą). W IDS-P kartoniki, nie
wykreślanie na planszy!
3. Pamięć fonologiczna – powtarzanie cyfr/liter
4. Pamięć wzrokowo-przestrzenna – rozpoznawanie prezentowanych figur (korelacja z percepcją
wzrokową, uwagą selektywną, kontrolą poznawczą)
5. Rozumowanie przestrzenne – odtwarzanie wzorów za pom. Figur geometrycznych
6. Rozumowanie pojęciowe – uzupełnianie klas obiektów
7. Pamięć słuchowa – odtwarzanie opowiadania usłyszanego po teście 1., swobodne odpamiętanie
→ ukierunkowane pytania (charakter werbalny, semantyczny, wiedzy, emocjonalny – korelacja z
kompetencjami poznawczymi, zdolnościami emocjonalno-społecznymi, językowymi, potencjalne
trudności językowe zamiast pamięciowych, myślenie przyczynowo-skutkowe)

15. Mowa czynna – układanie zdań zaw. Podane słowa

16. Mowa bierna – odgrywanie scenek za pomocą figurek
17. Rozumowanie L-M: stałość liczby, ilości; koraliki, ustalanie wielkości, liczenie w pamięci

Zastosowanie:
Formułowanie diagnozy
Określenie dojrzałości szkolnej
Słabe I mocne strony dziecka – reedukacja
Ocena zdolności, kompetencji w drodze diagnozowania zaburzeń rozwojowych, klinicznych

Grupy kliniczne:
ADHD – uwaga selektywna, pamięć fonologiczna+słuchowa, mowa czynna
Dysleksja – uwaga selektywna, pamięć wzrokowo-przestrzenna, wytrwałość
Zespół Aspergera – rozumienie syt. Społecznych, strategie społeczne, motoryka, pamięć
wzrokowo-przestrzenna
Stanford-Binet 5

Model teoretyczny: CHC

Normy: 2;00-69;11

Czynniki:
Niewerbalny NW, werbalny W

Rozumowanie płynne – NW: serie/matryce (ścieżka), W: wczesne rozumowanie, absurdy słowne,

analogie słowne
Wiedza (skrystalizowana) – NW: wiedza proceduralna, absurdy obrazkowe, W: słownik (ścieżka)
Rozumowanie ilościowe: niewerbalne, werbalne (po prostu, bez wymyślnych nazw testów)
Pamięć robocza – NW: wkładanka, układanie wzorów, W: pozycja I kierunek
Przetwarzanie wzrokowe – NW: reakcja odroczona, rzędy klocków, W: powtarzanie zdań, ostatnie
słowo

Pamiętać dlaczego ścieżki są takie a nie inne (trójwarstwowy hierarchiczny model Johna
Carolla), na czym polega adaptacja, system wsparcia diagnosty
TMR

Normy: uczniowie szkół średnich, dorośli 21-79

Zastosowanie tak indywidualne jak grupowe

60 zadań, 5 serii
Uzupełnianie matryc zgodnie z wykrytą zasadą, bez limitu czasu

A – zauważanie zasady ciągłości wzorów

B – dostrzeganie analogii między parami figur
C – progresywne zmiany wzorów
D – przestawianie figur
E – rozkładanie figur na elementy

TMR-K: 36 zadań, serie A, Ab, B po 12

Normy: dzieci 3;11-9;11, osoby starsze, osoby o obniżonej sprawności intelektualnej

Form zeszytowa, układankowa

TMR Zaawansowany

Normy: 12;6-19;5, studenci

36 zadań
Także 12 treningowych, które można użyć w celu adaptacji osoby badanej do skali standard/dla
zaawansowanych
Wersja trudniejsza dla os. O poziomie intelektualnym wyższym niż przeciętny

Ograniczenie czasowe: 30 minut

W wykonywaniu zadań TMR udział biorą podobszary kory przedczołowej

Istnieje także wersja równoległa – normy sporządzone oficjalnie tylko dla wojska, choć ze względu
na równoważność pozycji normy wersji Standard są porównywalne

Istnieje także wersja Plus, przeciętnie stosowana przy młodzieży

Leiter-3

Normy: 3-20 dla pop. Ogólnej; 3-16 dla os. Głuchych

Model teoretyczny: CHC (rozumowanie płynne, przetwarzanie wzrokowe)

Wyniki złożone: inteligencja niewerbalna, pamięć niewerbalna, szybkość przetwarzania

Wyniki złożone: M=100, SD=15 ale także skala centylowa M=10 SD=3 dla podtestów

Bateria poznawcza:
Ukryte figury
Składanie kształtów
Klasyfikacje I analogie
Szeregowanie – wynik złożony inteligencji niewerbalnej
Odtwarzanie wzoru – test dodatkowy

Bateria uwagi I pamięci:

Koncentracja uwagi
Niewerbalny test Stroopa – wynik złożony szybkości przetwarzania
Podzielność uwagi – test dodatkowy

Pamięć wprost
Pamięć wspak – wynik złożony pamięci niewerbalnej

Grupy kliniczne:
Osoby głuche, z niedosłuchem
Poważne zaburzenia komunikacji
Spektrum autyzmu
Afazja, mutyzm, dyslalia
Opóźnienie rozwoju poznawczego
ADHD

Także osoby których językiem głównym jest inny niż polski, niechętne do badań, lękliwe

Uzasadnienie dla Leiter-3

1. Potrzeba wczesnej identyfikacji opóźnień w rozwoju poznawczym

2. Potrzeba pomiaru małych przyrostów w zakresie możliwości poznawczych
3. Brak rzetelnej I trafnej skali inteligencji niezależnej od języka I zdolności motorycznych
4. Potrzeba zaplanowania okresu przejściowego między szkołą a dorosłością
COLUMBIA

Normy: 3;5(16) – 9;11(15)

Inteligencja jako zdolność do rozumowania

1. Dokonywanie prostych klasyfikacji na bazie danych percepcyjnych
2. Manipulacja pojęciami symbolicznymi

Klasyfikacja:
1. Porównanie elem. Zbioru
2. Wyodrębnienie cech
3. Łączenie elementów ze względu na wyodrębnione cechy

Test możliwości bez pomiaru czasu

70 kart, 67 zad. Właściwych, 3 próbne

8 poziomów – ABCDEFGH – adaptacyjne do wieku dziecka

Normy wyrażone w skali centylowej, tenowej, Wechslera

Zastosowanie:
Dzieci z porażeniem mózgowym
Dzieci z innymi niepełnosprawnościami ruchowymi, uniemożliwiającymi manipulację mat.
Testowym
Dzieci głuche, niedosłyszące (normy do 12;6)
Dzieci niemówiące, ew. mówiące niezrozumiale dla otoczenia (afazja, mutyzm, dyslalia)
CFT 1-R neutralny kulturowo test inteligencji Cattella

Adaptacja z wersji niemieckiej

Normy: 4;0-9;11

4;0-6;11 – bad. Indywidualne

7;0-9;11 – bad. Grupowe

Czynnik I:
Podstawienia
Labirynty
Podobieństwa

Głównie zdolności percepcyjne, spostrzegawczość. Zakres postrzegania wzrokowego I szybkość,

uwaga, koordynacja wzrokowo-ruchowa, różnicowanie elem.

Czynnik II:
Serie
Klasyfikacja
Matryce

Zdolność klasyfikowania cech – wnioskowanie, rozpoznawanie, rozumienie reguł I powiązań na

materiale figuralnym
APIS

Pomiar inteligencji skrystalizowanej, bateria wielowymiarowa, test mocy (za wyjątkiem testów
werbalnych)

Normy:
APIS-P: 13-17
APIS-Z: koniec szkoły średniej, studenci, osoby dorosłe z wykształceniem średnim I wyższym

Budowa baterii

Typy zdolności:
Abstrakcyjno-logiczne: klasyfikacja, przekształcanie liczb
Werbalne: synonimy, nowe słowa
Wzrokowo-przestrzenne: kwadraty, klocki
Społeczne: zachowania, historyjki
Omnibus

Normy: studenci, dorośli z wykształceniem wyższym

60 zadań zamkniętych, 5 odpowiedzi

5 typów zadań – charakter werbalny I liczbowy

Ograniczenie czasowe 60 minut

Budowa:
Antonimy
Analogie werbalne
Szeregi liczb
Wyrażenia frazeologiczne
Sylogizmy

Czynniki:
Zdolność do rozumowania: indukcja – serie, analogie; dedukcja – sylogizmy
Zdolność do nabywania I reprodukcji wiedzy: antonimy, wyr. Frazeologiczne

Wady testów grupowych

Ograniczony kontakt z badanymi
Narzucone ogr. Odpowiedzi (zad. Zamknięte)
Trudność analizowania nietypowych odpowiedzi (kontekst)
Niemożność testowania adaptacyjnego – progresywne, ścieżkowe, dynamiczne

Zalety testów grupowych

Badania masowe
Rozwój badań na dużą skalę
Ekonomia badania
uproszczenie roli badającego
Bardziej jednolite warunki badania
Obiektywniejsza ocena – wyniki często obliczane komputerowo
Normy lepiej opracowane – 100-200 tys. Osób.
WISC-V

Normy: 6;0-16;11

Dzieci niepełnosprawnie intelektualnie w stopniu lekkim, umiarkowanym I dzieci wybitnie zdolne

Podstawy teoretyczne: CHC (w przeciwieństwie do WAISa, który opierał się na Wechslerowskim

modelu!)

Struktura:
21 testów ogółem
16 inteligencji
5 uzupełniających – procesy poznawcze dot. Czytania, pisania, liczenia

Czynniki:
Rozumienie słowne: Podobieństwa, słownik, wiadomości, rozumienie
Zdolności wzrokowo-przestrzenne: Wzory z klocków, układanie wzoru
Rozumowanie płynne: matryce, ważenie, tworzenie pojęć, arytmetyka
Pamięć robocza: powtarzanie liczb, zapamiętywanie obrazków, porządkowanie liter I liczb
Szybkość przetwarzania: kodowanie, szukanie symboli, wykreślanie

Pogrubione I pochylone testy składają się na wyniki złożone FSIQ, pogrubione na wyniki złożone
MIS (wskaźników podstawowych)

Rodzaje zadań:
Kwalifikujące
Pokazowe
Próbne
Ćwiczeniowe
Testowe

Dla IQ w skali pełnej można zastąpić pojedynczy test innym z tego samego czynnika

Skala: Wechslerowska, jak zwykle + centyle

16-19: skrajnie wysoki

14-15: bardzo wysoki
12-13: powyżej przeciętnej
8-11: przeciętny
6-7: poniżej przeciętnej
4-5: bardzo niski
1-3: skrajnie niski

Rozpiętość: różnica między najwyższym/najniższym wyn. Przeliczonym

Testy określonych czynników biorą na warsztat różne cechy