თემა #1 ჩირქოვანი პულპიტის განხილვა.

(პაციენტთან
კომუნიკაცია)

(კარიესი, პულპიტი, პერიოდონტიტი)

სუბიექტური ჩივილები: მწვავე პულპიტების დროს არის მწვავე,

თვითნებითი, შეტევითი ხასიათის, ღამის ტკივილი, ირადირებული ტკივილი და
ტკივილი ყველა სახის გამღიზიანებელზე. მას ასეთი ტკივილი პირველად აქვს და
ის აღნიშნავს რომ სიამოვნებს ცივი წყლის პირში ჩაგიბება, ხოლო ცხელი წყლის
შემთხვევაში აქვს ტკივილი. მას თავდაპირველად ნათელი პერიოდები ჰქონდა
დიდი, ანუ შეტევა იყო ხანმოკლე და მოგვიანებით ტკივილი გახდა უფრო
ხანგრძლივი. პირველ ხანებში დილით კარგად იყო და ტკივილი ღამით ეწყებოდა.

! რატომ სტკივა უფრო მეტად ღამით?! რატომ არის დინამიკაში რომ ტკივილის პ
ერიოდი იყო ხანმოკლე და ნათელი პერიოდები გრძელი და შემდეგ გახდა პირ
იქით, ტკივილი იყო ხანგრძლივად და ნათელი პერიოდი ხანმოკლე?!

ღამით როცა გვძინავს ჩვენი გულის რიტმი არის მოსვენებულ მდგომარეობაში.

(ღამით არის 55-60) რაზე არის ტკივილი დამოკიდებული?! ტკივილის დროს
ცირკულირებს სისხლი და პულპიდან უნდა გამოიტანოს სისხლმა ტოქსიური
პროდუქტი, რომელიც იწვევს აციდოზს, ზეწოლას ნერვულ დაბოლოებებზე და
იწვევს ტკივილს. ღამით როცა გული მუშაობს შედარებით ნელა, შესაბამისად
სისხლის მიმოქცევაც შენელებულია და ამის გამო ეს ტოქსიური ნივთიერებები
სწრაფად ვერ გამოაქვს და ღამის ტკივილი უფრო აქტიური არის ვიდრე დღის
განმავლობაში. თავდაპირველად ტკივილის პერიოდი იმიტომ იყო ხანმოკლე რომ
იმ დროს პულპის დიდი ნაწილი ჯერ კიდევ ცოცხალი იყო და სისხლის მიმოქცევაც
ალღოს უღებდა და იშორებდა ტოქსინებს, როცა დიდი დრო გავიდა პულპის დიდი
ნაწილი ჩაერთო ანთებით პროცესში და პატარა ფრაგმენტები დარჩა ცოცხალი და
შემდეგ ვეღარ იშორებდა ტოქსინებს. საბოლოოდ შეიძლება გადავიდეს
პრონიკულ პულპიტში ან წავა პულპის ტოტალური დანეკროზება და ბოლოს გადავა
პერიოდონტიტში.

ობიექტური ჩივილები: როცა პაციენტი შემოვა უნდა დავაკვირდეთ სახეზე.

ამ დროს სახე სიმეტრიულია, რეგიონული ლიმფური კვანძები ნორმაშია,
აღინიშნება ღრმა კარიესული ღრუ, დარბილებული დენტინი, პერკუსია არის
უმტკივნეულო. კარიესული ღრუ არის დახურული. პირის ღრუში ჩახედვის დროს
შესაძლოა დავუნახოთ რომ ეს კბილი არის დაბჟენილი. შესაძლოა ფარული
პულპიტი იყოს და პირის ღრუს დათვალიერების დროს ვერაფერი ვერ დავინახოთ
და ყველა კბილი იყოს ინტაქტური. (შეჯამება: 3 ვარიანტი შეიძლება დავინახოთ:
ან კარიესია, ან ბჟენია ან ფარულია). რენტგენოლოგიურად პაროდონტულ
ქსოვილში ცვლილებები არ აღინიშნება, შეგვიძლია დავინახოთ დიდი ზომის
კარიესული ღრუ რომელიც პულპის კამერასთან არის მაქსიმალურად ახლოს.

მკურნალობის გეგმა, მკურნალობის მეთოდი (ვიტალური ექსტირპაცია) და

მკურნალობის პროგნოზი.

მკურნალობის გეგმა: თქვენი კბილი საჭიროებს მკურნალობას, მკურნალობას

სჭირდება რამოდენიმე ვიზიტი. ჩვენი მკურნალობის არსი მდგომარეობს იმაში
რომ მოვახდინოთ ანთებადი ნერვის ამოღება თქვენი კბილის არხებიდან,
შევავსოთ, დავბჟინოთ არხები, შემდგომ გვირგვინოვან ნაწილს გავუკეთოთ
რესტავრაცია და თქვენ კბილს დავუბრუნოთ საწყისი ანატომიური ფორმა.
როგორ ვუხსნით პაციენტს: ჩვენ გავაუტკივარებთ კბილს, თქვენ არ გექნებათ
ტკივილის შეგრძნება, შემდგომ რამოდენიმე პროცედურას ჩავატარებთ: გავხსნით
კბილის ღრუს, ამოვიღებთ ნერვს. ეს არის დაკავშირებული გარკვეულ
ინსტრუმენტაციასთან. ასევე მკურნალობის პროცესში დაგვჭირდება რამოდენიმე
რენტგენის გაკეთება და ბოლოს მოხდება გვირგვინოვანი ნაწილის აღდგენა და
თქვენთვის ეს არანაირ ტკივილთან, უსიამოვნებასთან და დისკომფორტთან
კავშირში არ არის.

პროგნოზი: მედიცინაში გარანტიები არ არსებობს, მედიცინა არ არის ზუსტი

მეცნოერება. პროგნოზი დამოკიდებულია თქვენს ორგანიზმზე. თქვენ კბილს
მკურნალობა ჩავუტარეთ მოწოდებული გაიდლაინების მიხედვით, არ გქონიათ
რაიმე წინაღობა მკურნალობის პროცესში. ჩვენ არ დაგვიზოგავს ჩვენი
პროფესიონალიზმი, მაქსიმალურად თანამედროვე ტექნიკა გამოვიყენეთ. თუმცა
პროგნოზი დამოკიდებულია: პირის ღრუზე, პირის ღრუში კბილთა რაოდენობაზე,
რამდენად უვლით პირის ღრუს, რამდენად დამაკმაყოფილებელია ჰიგიენის დონე,
რამდენად ხშირად დადიხართ სტომატოლოგთან ვიზიტზე პროფილაქტიკის
მიზნით. პროგნოზის გაკეთება შეგვიძლია ამ ყველაფრიდან გამომდინარე, თუ
ყველაფერს ზედმიწევნით შეასრულებთ თქვენი მკურნალობის პროგნოზი
კეთილსაიმედო იქნება, ხოლო თუკი რომელიმე ეტაპს დაარღვევთ შესაძლოა ეს
კბილი გატყდეს, ჩამოტყდეს.

პაციენტის გაცილება/დამშვიდობების რამოდენიმე წესი:

1. ექიმი გადის და ექიმი ეძახის პაციენტს, პაციენტს ართმევს ხელს, ესალმება
და ამყარებს კომუნიკაციას
2. ასისტენტი გადის და ეძახის პაციენტს.

გაცილების დროს: ექიმი დგება ფეხზე, პაციენტს აძლევს ანკეტას, ემშვიდობება

და კარებამდე აცილებს და უშვებს რეცეფშენში.

ქეისი 1: რეკავს პციენტი და ამბობს რომ მთელი ღამე არ ეძინა, დაეწყო უცნაური
ტკივილი, ტკივილი კბილის კბილზე შეხებით/დაჭერით, ენასაც ვერ ადებს ამ
კბილს და ჰგონია რომ პირს როცა ხურავს ეს კბილი ყველაზე მეტად არის
ამოზრდილი და არის ემოციებში. რატომ შეიძლება სტკიოდეს პაციენტს კბილი
დაბჟენის შემდეგ, მაშინაც კი თუ ყველა პროცედურა სწორად ჩატარდა?!
ახსნა: პულპა დაკავშირებულია პერიოდონტთან. ჩვენ როცა ის მოვწყვიტეთ
პერიოდონტის ქსოვილში განვითარდა სისხლჩაქცევა, იმ ადგილას წავიდა
ასეპტიური ანთება, შეშუპდა ქსოვილი. მექანიკური დამუშავების შემდეგ
შესაძლოა ფაილი შეეხო იმ ადგილას და გაღიზიანდა. ჰიპოქლორიდით
გამორეცხვის დროს გამოიწვია ქიმიური დამწვრობა. საბჟენი მასალით
(გუტაპერჩა, თერმოფილი, ბიფილი) გავტენეთ ის ადგილი და შეშუპებული ადგილი
კიდევ უფრო დავამძიმეთ. ამიტომ ბუნებრივია ტკივილის განვითარება. ამ დროს
საჭიროა პაციენტს წინასწარ ავუხსნათ: თქვენ შესაძლოა გქონდეთ დაბჟენის
შემდგომი ტკივილი 3-5 დღემდე, ტკივილის დროს მიიღებთ გამაყუჩებელს და
ყველაფერი გაივლის. ამას ქვია ასეპტიური პერიოდონტიტი (პერიოდონტის
ქსოვილის მხრიდან განვითარებული რეაქცია, რომელიც არის ბუნებრივი და
როგორც კი ჰემატომა დაიწყებს შემცირებას და გაწოვას სისხლის მიმოქცევის
ხარჯზე პაციენტს ეს ტკივილი გაუვლის. სავლები, სითბური ნახვევეი არ სჭირდება.
პერიოდონტიტის დროს კი ანტიბიოტიკს ვნიშნავთ).

მკურნალობამდე პაციენტს უნდა გავაცნოთ კალკულაცია. რა დაუჯდება

მკურნალობა.
ალერგია: ალერგიული სინჯი 100% გარანტი იმისა რომ პაციენტს ალერგია არ
განუვითრდება არ არის. შესალოა სინჯის ფურცელი გვქონდეს მაგრამ ალერგია
მაინც განუვითარდეს. იგი გვეხმარება იმაში რომ რაიმე გართულება რომ
დაემართოს პაციეტნს ჩვენ იურიდიულად ვართ მართალი. თუ პაციენტს
ანესთეზია ადრე გაკეთებულია აქვს და ის ალერგიული არ არის მაშინ სინჯის
გარეშე შეგვიძლია გავაკეთოთ ჩვენი ანესთეზია. თუ პაციენტი ამბობს რომ ბოლო
ანესთეზიიდან დღემდე ალერგიული პრობლემები ჰქონდა: კვინკეს შეშუპება,
ანაფილაქსია, ასეთ შემთხვევაში პაციენტს ვუშვებთ სინჯზე.

თემა #5 ქეისების განხილვა (ტკივილის 3 ვარიანტი)

#1 ტკივილი პულპიტების დროს—პაციენტს იდეალურად აქვს დაბჟენილი

არხები და ედავება ექიმს, რომ აქვს ტკივილი. ავხსნათ რატომ სტკივა კბილი?

პაციენტს ვუხსნით რომ ეს არის ნორმა. დაბჟენის შემდგომ ვითარდება ტკივილი

იმიტომ რომ პულპა პერიოდონტალური კავშირის დარღვევა ხდება, ვითარდება
სისხლჩაქცევა პერიოდონტალურ ქსოვილში. ამ ადგილას ჩამოყალიბდა
ასეპტიური ანთება, ეს ორგანიზმის იმუნური სისტემაა და ასე პასუხობს ორგანიზმი
ამ ტკივილს. პათოლოგია არაფერი არ არის, 2-3 დღეში ეს ტკივილი თავისით
გაივლის. თუ ეს ტკივილი თქვენთვის აუტანელია შეგიძლიათ მიიღოთ
ტკივილგამაყუჩებელი. მე ყველა პროტოკოლის დაცვით გიმკურნალეთ, ამ კბილს
არც ამოღება სჭირდება, არც განბჟენა. შეგიძლიათ გადაამოწმოთ სხვა ექიმთან,
ეს კბილი არის სრულიად ადეკვატურად ნამკურნალევი.

#2 ტკივილის მეორე ვარიატნი არის ის რომ შესაძლოა ექიმს გამორჩეს

არხი.

იმ შემთხვევაში თუკი არხი არის გამორჩენილი პაციენტს უნდა ვუთხრათ რომ

რაღაც გაუგებრობა მოხდა, როგორც ჩანს დამატებითი არხი აქვს თქვენ კბილს და
აუცილებლად ამ დამატებითი არხის მკურნალობა უნდა განხორციელდეს. არხის
გამორჩენის მიზეზი შეიძლება გახდა ის რომ მისი ვიზუალიზაცია ვერ
განხორციელდება პირველ ვიზიტზე ან რენტგენის პროექცია ისე არ არის
გადაღებული რომ ყველა არხი ჩანდეს. პაციენტს უნდა ავუხსნათ რომ
აუცილებლად გავივლით კონსულტაციას ჩვენს კოლეგებთან, თუ დახმარება
დასჭირდება კოლეგასაც დაიხმარს და მას გაუშვებს არხდაბჟენილს.
პ.ს აუცილებლად კარგად უნდა დავაკვირდეთ რენტგენს და თუ დავინახავთ
რომ კბილი რომელშიც 1 არხი არ არის დაბჟენილი, ეს შეიძლება გახდეს
ტკივილის მიზეზი.
#3—ტკივილის მესამე ვარიანტი არის პერიოდონტიტის შემდგომ
დაბჟენილი კბილი.

თუკი პერიოდონტიტი დავბჟინეთ, როცა ფესვის მწვერვალზე იყო დიდი ანთებითი

პროცესი, შესაძლებელია დაბჟენის შემდომ ის გამწვავდეს. როცა პერიოდონტიტს
ვბჟენთ აუცილებლად უნდა ვუთხრათ პაციენტს რომ შესაძლოა შემდგომ ტკივილი
განუვითარდეს. (მაგ: როცა მკურნალობის პროცესში ჩავტოვებთ პროვიზორულად
ანტისეპტიკურ ნახვევს, ან თუ ექსუდაციის ფაზა იყო ვტოვებთ 24 საათით ღიას).
პაციენტს ამ დროს ვეუბნებით რომ შესაძლოა თქვენი კბილი მკურნალობის
პროცესში გამწვავდეს. პაციენტს ვეუბნებით მშვიდად: მე თქვენ ხომ გითხარით
რომ ეს პერიოდონტიტია, ძალიან დიდი ანთებითი პროცესია. თქვენ დროზე არ
მოხვედით, არ იმკურნალეთ. ახლა შესაძლებელია გამწვავდეს, მაგრამ ეს არ
ნიშნავს იმას რომ თქვენი კბილი ამოსაღებია. ეს გამწვავებაც ლოგიკურია იმ
რთული ერთმანეთთან დაკავშირებული ჯაჭვების შემდეგ, რასაც ეს კბილი
გადიოდა მკურნალობის პროცესში. ეს კარგადაც შეიძლება ჩაითვალოს რადგან
თქვენი იმუნური სისტემა რეაქტიულია და რეაქტიულად პასუხობს ამ ყველაფერს.
გამწვავება ყოველთვის აჩქარებს გამოჯანმრთელებას. რაც უფრო გამწვავდება
პროცესი, მით უფრო სწრაფად წავა პროცესი. მკურნალობის დროს პაციენტი
ინფორმირებული უნდა იყოს შესაძლო ტკივილის შესახებ: შესაძლოა დაეწყოს
ტკივილი, ეს ტკივილი არის ძლიერი პულსირებადი, შეიძლება განვითარდეს
კოლატერალური შეშუპება, სახის ასიმეტრია. დასჭირდეს ქირურგთან
კონსულტაციაც, რადგან პერიოდონტიტის დროს შესაძლოა სიცხეც ჰქონდეს
პაციენტს. სჭირდება განაკვეთი, რომ აშრევდეს პერიოსტეუმი და დრენირება
განხორციელდეს. ზოგიერთ პაციენტს შესაძლოა ანტისეპტიკურ ნახვევზეც
გაუმწვავდეს პროცესი.

რატომ გამწვავდა პროცესი? (საიდან გაჩნდა ექსუდატი?)

მაგ: მოვიდა პაციენტი დავბჟინეთ არხები, პასტის საცობიც მოგროვდა

მწვერვალის მიდამოში, მეორე დღეს დაეწყო ტკივილი, კბილი ამოწეული აქვს
კბილბუდიდან, მორყეულია, ენასაც ვერ ადებს, გარდამავალი ნაოჭის
საპროექციოდ არის შეშუპებული, პალპაციით დაჭიმულია და შეხების დროს
მტკივნეული, სახე ასიმეტრიულია და აქვს სიცხე. (ექიმს ყველაფერი სწორად აქვს
გაკეთებული. თუ ყველაფერი სწორად ჩატარდა რა არის ტკივილის მიზეზი?).
როცა პირველ ვიზიტზე პასტა ჩავდეთ და პაციენტს არაფერი არ მოუვიდა,
ამის მიზეზი იყო ის რომ პასტა მსუბუქია და შესაბამისად მართალია დრენირება
ვერ განხორციელდა, მაგრამ იმ რაოდენობის ექსუდატი მაინც ვერ დაგროვდა.
მეორე ვიზიტზე როცა ექიმმა არხი დაბჟინა, არხსა და ანთებით კერას შორის
გაწყდა კავშირი და სუსტი ექსუდაცია მაინც დარჩა. რადგან ვერსად ვერ გავიდა,
დაგროვდა, დააწვა პერიოდონტიტის ბოჭკოებს, აიწია, გაჯირჯვდა ბოჭკოები,
კბილი მოირყა და აუტანელი ტკივილი დაეწყო იმიტომ რომ ექსუდატმა დაიწყო
გამოსასვლელი გზის ძიება, ამიტომ შევიდა ფოლკმანის მილაკებში,
ხვრელებიდან გაიარა ძვალი და მიადგა ძვლისაზრდელას. ძვლისაზრდელას
აშრევება იწვევს ძლიერ ტკივილს. იგი მჭიდროდ არის გადაკრული ძვალზე.
პაციენტს რომ დაეგვიანა მოსვლა ტკივილი აღარ ექნებოდა და ჩირქიანი ან
სეროზული ექსუდატი ექნებოდა თავმოყრილი გარდამავალ ნაოჭთან. თუკი
ვხედავთ ექსუდატს იმ მომენტში პაციენტს აღარ სტკივა. საჭიროა ქირურგის
ჩარევა, რომელიც გაატარებს განაკვეთს, ბოლომდე გაკვეთს ლორწოვანსაც და
ძვლისაზრდელასაც და ბლაგვად გათიშავს იმიტომ რომ არ დაგროვდეს ექსუდატი
და ჩატოვებს დრენას. რამოდენიმე დღეში ეს ყველაფერი გადის (ნორმაში არხის
გავლით ხდებოდა ექსუდატის დრენირება).
ტკივილი შეიძლება განვიხილოთ როგორც ნორმა და როგორც გართულება. ნორმა
განიხილება იმ შემთხვევაში როცა არის პულპიტი და პერიოდონტიტი, მაგრამ თუ
ეს არის გამოტოვებული არხი ან არასრულფასოვნად დაბჟენილი არხი ეს არის
გართულება და ეს უკვე ექიმის ბრალია.

მედიკამენტები (რა წამლებს ვუნიშნავთ პაციენტს გამწვავების დროს?)

! თუკი პულპიტის დროს განვითარდა ტკვილი ამ დროს პაციენტს ვუნიშნავთ
მხოლოდ ტკივილგამაყუჩებელს—არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო
საშუალება. (პ.ს სტეროიდული არის დექსამეტაზონი, პრედნიზოლონი. ეს არის
კორტიკოსტეროიდები, ხელოვნური ჰორმონები და იმ ჰორმონის ანალოგი
რომელიც ჩვენი ორგანიზმის თირკმელზედა ჯირკვლის ქერქოვანი შრე
გამოყოფს. მათ აქვთ ანთების საწინაარმდეგო მოქმედება, თუმცა პულპიტების
დროს სტეროიდებს არ ვიყენებთ).
! პერიოდონტიტების დროს აუცილებლად ვნიშნავთ არასტეროიდულ
ტკივილგამაყუჩებლებს და ასევე ანტიბიოტიკებს. (ანტიბიოტიკებია:
სუმამედი-500 მგ 1-ხელ დღეში 3 დღე, ჭამიდან 1-2 საათში, აუგმენტინი 1000
მგ 3-5 დღე). ასევე პერიოდონტიტების დროს ვნიშნავთ ჰიპერტონულ სავლებს:
ნახევარ ჩაის კოვზ მარილს+ნახევარი ჩაის კოვზი სოდა იხსნება 1 ჩაის ჭიქა
გადადუღებულ ოთახის ტემპერატურის წყალში. ეს ჰიპერტონული სავლები
მაღალ წნევას ავითარებს და თუ სადმე არის ჩირქიანი ექსუდატი იმას ექაჩება
და გამოყავს გარეთ. პერიოდონტიტიან პაციენტს ვიბარებთ დინამიკაში
3-6-9-12 თვე.
! ერთადერთი პულპიტი რომელიც შეიძლება გარტულდეს არის განგრენული
რადგან აპექსში უკვე ანაერობული ფლორაა შეპარული და დამუშავების დროს
თუ გადაგვივა ინფექცია პერიაპიკალურად უკვე განვითარდება პერიოდონტიტი
და მძიმდება პაციენტის მდგომარეობა.
! თუკი პერიოდონტიტი საკმაოდ დიდია შესაძლოა თერაპიულ მკურნალობას ვერ
დაექმემდებაროს და კბილი დარჩეს ამოსაღები. ამოღება შესაძლოა იყოს
სხვადასხვა მიზეზით: ისე გამწვავდეს რომ ვერ გადაქრონიკულდეს ან
გადაქონიკულდეს და გამწვავდეს, ან არ ალაგდეს პროცესი. ჩვენ თუ არხის და
ძვლის კავშირს ვერ აღვადგენთ მაშინ საჭირო ხდება კბილის ექსტრაქცია.
! ანტიბიოტიკი სტომატოლოგიაში გვჭირდება თუკი არის მწვავე ან ქვემწვავე
პერიოდი.
თემა #4 (არხის ბლოკირება საფეხურის წარმოქმნის გამო)

საფეხური

სანათური

არხის ბლოკირება შესაძლოა განვითარდეს პულპიტური კბილის დროსაც და

შესაძლოა განვითარდეს განბჟენის დროსაც. ასევე ინსტრუმენტის ჩატეხვის
დროს.

როგორ ჩავიდეთ ბოლომდე?

! პულპიტის დროს როცა ვითარდება და გვაქვს სანათური უნდა ავითვისოთ

ადგილი თორე განვითარდება პერიოდონტიტი. რადგან დარჩება ცოცხალი
ბოჭკო გაიხრწნება, ზემოდან ჰიპოქლორიდს როცა დავასხამთ წავა ნეკროზი.
ამიტომ აუცილებელია გავიდეთ ბოლომდე. იმისთვის რომ გავიდეთ ბოლომდე
უნდა გამოვიყენოთ ყველაზე წვრილი ინსტრუმენტი (6,8,10 ზომის, საშუალოდ
ვიყენებთ 10 ზომა ინსტრუმენტს).

ძირითადი მკურნალობის არსი (საფეხურის გამო ბლოკირების დროს)

მდგომარეობს იმაში, რომ გამოვიყენოთ პატარა ზომის ინსტრუმენტი,
აუცილებლად უნდა გამოვიყენოთ ქიმიური საშუალებები, კარგი ირიგაცია
ნატრიუმის ჰიპოქლორიდით. ირიგაციის გააქტიურება ულტრაბგერით და თხევადი
EDTA. (არ უნდა გამოვიყენოთ ჟელე EDTA). დამუშავების პროცესში რამდენჯერმე
უნდა გამოვცვალოთ თხევადი EDTA, გავააქტიუროთ ის და გავხსნათ დაბლოკილი
ადგილი თუკი სანათური გვაქვს. მკურნალობის პროცესში გამოვიყენებთ
მიკროსკოპს თუკი ამის საშუალება გვაქვს.
! თუ გვაქვს პერიოდონტიტი მნიშვნელოვანია რომ ბოლომდე გავიაროთ
სანათურში რომ სრულყოფილად დავბჟინოთ კბილი და ორგანიზმმა ანთებითი
პროცესი აალაგოს. თუკი პერიოდონტიტის ან პულპიტის დროს ვერ გავალთ
ბოლომდე მაშინ რეზექცია უნდა მოხდეს იმ მანძილამდე სადამდეც მიდიოდა
ფაილი.

ფესვის უკიდურესი დისტალური უბანი არის ანატომიური მწვერვალი,

რომელიც ხშირად ემთხვევა რენტგენოლოგიურ მწვერვალს. ასევე არსებობს
ანატომიური ხვრელი, იგი შეიძლება იყოს გვერდით ან იგივე ადგილას სადაც
ანატომიური მწვერვალია. ასევე ანატომიური ხვრელი შეიძლება იყოს რამდენიმე.
ფიზიოლოგიური მწვერვალი ეს არის პირველი შევიწროება, რომლითაც
არხში შევდივართ და ფაილი პირველად იგრძნობს შევიწროებას. ანუ არხის
შიგნით არის ფიზიოლოგიური მწვერვალი.
რენტგენოლოგიური მწვერვალი და ანატომიური მწვერვალი ხშირ
შემთხვევაში ემთხვევა ერთმანეთს, გააჩნია ფესვი მოხრილია თუ არა.

ქეისი 1—პაციენტს არ აწუხებს არაფერი ერთადერთი საკვების მიღების დროს

აქვს დისკომფორტი რომელიც მალევე გადის. კლინიკური დათვალიერებით არის
დიდი კარიესული ღრუ და დარბილებული დენტინი. პაციენტი არის ახალგაზრდა
და 3 წლის ასაკში აქვს გულის ოპერაცია ჩატარებული. რა არის დიაგნოზი და
მკურნალობის მეთოდი?

დიაგნოზი: ქრონიკული ფიბროზული პულპიტი.

მკურნალობის მეთოდი: დევიტალური ექსტირპაცია (რახან გულის ოპერაცია
აქვს გაკეთებული და ანესთეზიას ვერ გავუკეთებთ) ან ვიტალური ექსტირპაცია (ამ
დროს ვაკეთებთ ანესთეზიას, რომელიც არის ადრენალინის გარეშე, (მაგ:
სკანდონესტი, მეპივასთეზინი). პაციენტს რომელსაც აქვს გულსისხმძარღვთა
სისტემის პრობლემა, შუნტირება, სტენტირება, ღია ოპერაცია გულზე ჩატარებული,
ინფარქტი გადატანილი, არიან ჰიპერტონიკები, მათ სჭირდებათ უადრენალინო
საანესთეზიო საშუალებები. ორსულებში უადრენალინო არ შეიძლება რადგან ის
გადის პლაცენტარულ ბარიერს, პლაცენტარულ ბარიერს ვერ გადის მხოლოდ
არტიკაინების ჯგუფი (უბისთეზინი და ულტრაკაინი). ამიტომ ფეხმძიმე პაციენტებს
და მეძუძურებს არ ვუკეთებთ ვუკეთებთ უადრენალინო საშუალებებს, მათ
ვუკეთებთ არტიკაინის ჯგუფის წამალს.
თემა #6 არადამაკმაყოფილებელი მკურნალობის შემთხვევის
განხილვა (კონფლიქტური სიტუაციების მართვა)

ქრონიკული მაგრანულირებელი პერიოდონტიტი

ქეისი 1: პაციენტს ვეუბნებით: დიახ, სამწუხაროდ აქ განვითარდა ქრონიკული

მაგრანულირებელი პერიოდონტიტი. ჩვენი შეცდომა ისე უნდა მივაწოდოთ
მშობელს რომ ზედმეტი აგრესია არ გამოიწვიოს. ამიტომ ვხსნით: დიახ,
არასრულფასოვნად არის დაბჟენილი არხები. ძალიან ხშირად ზოგიერთი
პროცედურის ჩატარება წარმოადგენს სირთულეს, მითუმეტეს როცა მოზარდთან
ვმუშაობთ. თქვენი შვილი იმ პერიოდში ხშირად მიშლიდა ხელს, ვერ ვასრულებდი
სრულყოფილად მუშაობას. კი მე ვაღიარებ ჩემს დანაშაულს, მე როცა ვნახე
რენტგენზე თავიდანვე უნდა განმებჟინა ეს არხები და მეორე ვიზიტზე
დამებარებინეთ. უბრალოდ იმდენად რთულად წარიმართა ჩემი და თქვენი
შვილის ურთიერთობა, უჭირდა პირის გაღება, ხელს მიშლიდა, ამიტომ ჩავთვალე
რაღაც პერიოდი ეს ასე ყოფილიყო და შემდეგ ისევ დაგიბარებდით და თავიდან
დავბჟენდი, მაგრამ რახან თქვენ მკოხვედით და უკვე პროცესი არის
განვითარებული, გპირდებით რომ ჩავერევი ამ ყველაფერში და თავიდან
განვახორციელებ მკურნალობას.

მკურნალობის გეგმა: ვახდენთ არხის განბჟენას, არხების მექანიკური და

მედიკამენტური დამუშავება, არხების ხელმეორედ დაბჟენა რენტგენოლოგიური
კოტროლით, რომ დავრწმუნდეთ კბილი ბოლომდე დაიბჟინა თუ არა და შემდეგ
გვირგვინის ზემოდან მოთავსება. თქვენ უნდა მობრძანდეთ 3-6-1 წლის შემდეგ.

როგორ ავალაგებთ ანთებას?

ანთებით პროცესს აალაგებს თქვენი ორგანიზმის იმუნური სისტემა, როცა მე
შევძლებ და არხს დავბჟენ ბოლომდე და კავშირი არხის მიკროფლორასა და
ძვალს შორის თუ გაწყდება ორგანიზმის იმუნური სისტემა თვითონ აალაგებს
ანთებას. შესაძლოა დაბჟენის შემდგომ ასტკივდეს ან გაუსივდეს ის მხარე, სადაც
მანიპულაცია ჩატარდა. თუ მომცემთ საშუალებას რომ ხელმეორედ ვუმკურნალო
ამ კბილს, პირობას გაძლევთ რომ გაიდლაინების და შესაბამისი პროტოკოლის
მიხედვით ვუმკურნალებ.

ქეისი 2: პაციენტს აწუხებს საშინელი ტკივილი, მთელი ღამე არ ეძინა. როცა

ჩვენთან მოვიდა ტკივილი უკვე შემცირებისკენ არის წასული და ოდნავ შეშუპებაც
ემჩნევა. ამბობს რომ რომელი კბილი სტკიოდა არ იცის, პულსირებდა და
ფეთქავდა. შეწუხებული იყო პაციენტი, ტკივილი აქვს კბილის კბილზე დაჭერით,
კბილი არის ამოზრდილი კბილბუდიდან. რენტგენზე მოჩანს: ძვლოვანი ჯიბეები,
ანთება და ასევე ინსტრუმენტი არის ჩატეხილი.

დიაგნოზი: ქრონიკული გამწვავებული პერიოდონტიტი. (პერიაპიკალური

აბსცესი).
მკურნალობის გეგმა: ექსტრაქცია.

ქეისი 3: ბავშვი არის 10 წლამდე და ფესვის აპექსი არის პარალელური მაშინ

როცა ბოლომდე არ არის მომწიფებული. ეს უნდა დაიხუროს და შეიკრას
მწვერვალი.

თემა #7 ჰაიმორის წიაღში შეღწეული კბილის ფესვების

ენდოდონტიური მკურნალობის პერსპექტივები

ქეისი 1: პაციენტს პერიოდულად კბილის კბილზე დაჭერის დროს აქვს

დისკომფორტი და ამ საკვების მიღება უჭირს. სხვა სახის ჩივილები ამ ეტაპზე არა
აქვს. ზოგჯერ აღნიშნავს რომ მარცხენა ნესტოდან გამოდის სეროზული
გამონადენი. დიაგნოზი და მკურნალობის გეგმა?

დიაგნოზი: ქრონიკული მაგრანულირებელი პერიოდონტიტი

რატომ განვითარდა პერიოდონტიტი?—არასრულფასოვნად მოხდა დაბჟენა,

დაბჟენილი უნდა ყოფილიყო აპექსამდე. ცხვირიდან გამოსული სეროზული
ექსუდატის მიზეზი არის ის რომ აპექსი იხსნება ჰაიმორის წიაღში. რახან ინფექცია
დაგროვდა ჰაიმორის ღრუში, შესაბამისად ჰაიმორიტიც აქვს პაციენტს. ეს არის
ექიმის ბრალი და ვხსნით იმით რომ იმ მომენტში ბავშვი მიშლიდა ხელს რომ
სრულყოფილად ჩამეტარებინა მკურნალობა და მეორედ თუ მომცემთ შანსს
ყველაფერს ზედმიწევნით და ყველანაირი პროტოკოლის დაცვით შევასრულებ.
მკურნალობა: უნდა მოხდეს განბჟენა მთლიანი ნაწილი და თავიდან უნდა
მოხდეს მკურნალობა, მექანიკური და მედიკამენტური დამუშავება. ის ნაწილი რაც
ბოლომდე არ იყო დაბჟენილი, ამჯერად სრულყოფილად უნდა დაიბჟინოს და
აპექსამდე მივიდეს. მკურნალობისთვის საჭიროა ქლორის შემცველი ხსნარი და
იმისთვის რომ წიაღში არ გადავიდეს და არ დავწვათ ის მიდამო ამისთვის გვაქვს
სპეციალური გამოსარეცხი აქსესუარი—ენდოდონტიური ნემსი და ენდოდონტიური
შპრიცი, სადაც ენდოდონტიური ნემსი ეხრახნება ენდოდონტიურ შპრიცს
საიმედოდ და უზრუნველყოფს სრულიად უსაფრთხოდ პაციენტთან მუშაობას, რაც
გამორიცხავს ხსნარის გამოსხმის და კონკრეტული მიდამოს დაწვის საშიშროებას.
ენდოდონტიურ ნემსს გვერდზე აქვს ნახვრეტი და ის რეცხავს არხის კედლებს.

რა ეშველება იმ ექსუდატს რომელიც ცხვირის ღრუდან გამოდის?—ლოკალურად

შეწყდება კავშირი ინფიცირებულ არხსა და ირგვლივმდებარე ქსოვილებს შორის
და დიდი ალბათობით ეს ანთებითი პროცესი, რომელიც არის ჰაიმორის წიაღში
უნდა ალაგდეს. ხოლო თუკი ეს არ ალაგდება რამოდენიმე თვის განმავლობაში,
მაშინ დაგჭირდებათ სხვა სპეციალისტის (ყელ-ყურ-ცხვირის) კონსულტაცია,
იმიტომ რომ თქვენს კბილს აქვს ანომალიური ტოპოგრაფია, მისი ფესვი იყურება
წიაღში, სადაც ნორმაში ის წიაღში არ უნდა იყურებოდეს.

ქეისი 2—პაციენტის დედამ შემთხვევით ნახა რომ დაზიანებული აქვს კბილი.

ჩივილი არ აქვს და ექიმს აბრალებს რომ არაკეთილსინდისიერად უმკურნალა
კბილი. დიაგნოზი და მკურნალობა.

დიაგნოზი: ქრონიკული მაგრანულირებელი პერიოდონტიტი

მკურნალობა: არხის სრულფასოვანი დაბჟენა.

როცა გვაქვს კბილი, რომელიც იყურება ჰაიმორის წიაღში და უნდა ვუმკურნალოთ

გააჩნია დიაგნოზს: პულპიტია თუ პერიოდონტიტი.
! თუკი არის პერიოდონტიტი და ფესვი იხურება წიაღში ამ დროს ჰაიმორიტი
აუცილებლად გვაქვს. ჰაიმორიტი იქნება ჰიპერპლაზიური თუ ექსუდაციური ეს
დამოკიდებულია პაციენტის ჩივილზე. თუ პაციენტი არნიშნავს რომ თავის
დახრის შედეგად გამონადენი, ან სიმძიმის შეგრძნება აქვს, ეს ნიშნავს რომ
მას აქვს ექსუდაციური ფორმა. თუკი ლორწოვანი რომელიც ამოფენს აირს
შესქელებული და აქვს “ყვავილოვანი კომბოსტოს” შესახედაობა, ეს არის
ჰიპერპლაზიური ფორმა. პერიოდონტიტის დროს როცა არხს დავბჟენთ
პაციენტს აუცილებლად ვუშვებთ სპეციალისტთან სამკურნალოდ. არის
სიტუაციები, როცა არხის დაბჟენის შემდგომაც არ ლაგდება ჰაიმორიტი,
იმიტომ რომ ზოგიერთ არხს რამდენიმე აპექსი აქვს და რომელიღაც შეიძლება
დასაბჟენი დარჩეს, რაც იწვევს ინფექციის გადასვლას ჰაიმორის წიაღში.
პერიოდონტიტით ინფიცირებული კბილის შემთხვევაში რისკები უფრო მაღალი
არის, რომ ჰაიმორიტს ალაგება გაუჭირდეს და შესაძლოა ასეთ კბილს
ექსტრაქციაც კი დასჭირდეს.
! თუკი გვაქვს პულპიტი, ამ დროს ჰაიმორიტი არ აღინიშნება. თუმცა პულპიტის
დროს როცა ვიწყებთ ენდოდონტიურ მკურნალობას, შესაძლოა ამ შემთხვევაში
გამოვიწვიოთ ჰაიმორიტი. მაგ: ტრავმული ჰაიმორიტი როცა პულპას
მოვწყვეტთ პერიოდონტიდან ან გამორეცხვის დროს გადაგვივიდეს
ჰიპოქლორიდი, ასევე დაბჟენის დროს პასტის ბურთების გადასვლის დროს, ან
დაბჟენის დროს გარკვეული რისკები შევქმანთ და გამოვიწვიოთ
მედიკამენტური ჰაიმორიტი. თუკი ამ ტიპის ჰაიმორიტები ჩამოყალიბდა ის
ალაგდება დროთა განმავლობაში, როცა დაიბჟინება არხი. პულპიტის დროს
თუკი მექანიკურად ვერ განვსაზღვრავთ სიგრძეს და ნაქლიბს გადავიტანთ
რღუში შესაძლოა დავაინფიციროთ.
თემა #8 ცუდი ამბავის მიწოდება

ქეისი 1—პაციენტს გადაკრული აქვს გვირგვინები. უჩივის რომ პერიოდულად

გამოდის ჩირქი, მერე ისევ ქრება. დაახლოებით 1 წლის გაკეთებული აქვს. მას
სურს ჩაიტაროს ღრძილების მკურნალობა, რომ აილაგოს გამოსული ჩირქი.

დიაგნოზი: ქრონიკული მაგრანულირებელი პერიოდონტიტი. მას ახასიათებს

ხვრელარხების არსებობა და ეტაპობრივად გამოიყოფა ჩირქი.

პაციენტს ვუხსნით: თქვენ არასრულფასოვნად გაქვთ ჩატარებული

ენდოდონტიური მკურნალობა, ჩირქდენის მიზეზთან ღრძილები კავშირში არ
არის, მისი მიზეზია კბილები.

მკურნალობა: უნდა მოიხნსას ეს გვირგვინები, მოხდეს არხის განბჟენა და

თავიდან უნდა დაიბჟინოს სრულყოფილად არხები. არხი იყო ინფიცირებული და
მასში არსებულმა მიკროფლორამ, რომლებიც გამოყოფენ სხვადასხვა ტოქსინებს
გაიკვალა გზა არხის და ძვლისაზრდელას გავლით და ხვრელარხი გაიკეთა
ღრძილზე. ღრძილი არაფერ შუაში არ არის, ამ შემთხვევაში ჩირქის გამოყოფის
მიზეზი არის არხი. ძალიან უსიამოვნოა მაგრამ თქვენ უნდა განიბჟინოთ არხები
და მე ვუშვებ იმის ალბათობას რომ განბჟენის შემდეგ შესაძლოა რომელიმე
მათგანი დაზიანდეს, რადგან მათში დიდი ზომის წკირები არის ჩადებული და ამ
ზომის წკირების ამოღების დროს ბზარები განვითარდეს და ზოგიერთი მათგანი
შესაძლოა გახდეს საექსტრაქციო.

ქეისი 2—პაციენტმა გაიკეთა ხიდისებრი კონსტრუქციები მარჯვნივ და მარცხნივ

და მარჯვენა ხიდისებური კონსტრუქციის მიდამოში პაციენტი პერიოდულად
აღნიშნავს შეშუპებას, ხვრელარხს, ჩირქის გამოდინებას მწვერვალის მიდამოში
და ასევე ამბობს რომ სპეციფიური სუნი და გემო აქვს შუალედური ნაწილებიდან.
პაციენტი ითხოვს ამ შუალედური ნაწილების გაწმენდას, რადგან ფიქრობს რომ
გაწმენდით მოიგვარებს მთლიან პრობლემას.

მკურნალობა: უნდა მოიხსნას მთლიანი კონსტრუქცია, მოხდეს არხების

განბჟენა და შემდგომ თავიდან სრულყოფილად დაბჟენა. ჩირქის დაგროვების
მიზეზი არის ის რომ ინფიცირებული არხიდან დაგროვდა ექსუდატი, არ მოხდა
დრენირება, გაიარა ძვლოვანი ქსოვილი, ააშრევა ძვლისაზრდელა და მუდმივი
გზა იპოვა ლორწოვან გარსზე.
თემა #9 განსაკუთრებული შესაძლებლობის პირებთან ან მათ
მეურვეებთან კომუნიკაცია

მკურნალობა: რადგან თქვენ შვილს მრავლობითი კბილი აქვს დაზიანებული

და გვჭირდება პროცედურების ჩატარება, რომლებიც ხანგრძლივ დროს მოითხოვს,
რომელიც ასევე დაკავშირებულია ფსიქოლოგიურ სტრესთან, მოითხოვს
პაციენტის მხრიდან მობილიზირებას, პირის ხანგრძლივ გაღებას და თუკი ამას
ვერ შეასრულებს მე ხელი შემეშლება და ჩემი მკურნალობის ხარისხი არ იქნება
სრულფასოვანი. (გამოცდაზე როცა ვნახავთ ორთოპანტომოგრამას ავხნით რომ
რამდენიმე კბილი საექსტრაქციოა, რამდენიმე სამკურნალო). ამიტომ ექიმი უხნის
პაციენტს რომ სანამ მკურნალობას დაიწყებს, უმჯობესია კონსულტაციის გავლა
ანესთეზიოლოგთან, ვინაიდან რეკომენდაციას ვუწევთ ნარკოზის გამოყენებით
მკურნალობას, რადგან ნაკლებად ტრავმული იქნება პაციენტისთვის, უფრო
შედეგიანი და მკურნალობის ხარისხი უფრო მეტად კარგი იქნება. გარდა
ნარკოზისა ასევე არის მეორე ვარიანტი—მალხენი აირის გამოყენება (ცხვირზე
აქვს პაციენტს), რომლის დროსაც პაციენტის ფსიქიკა გადადის ინდიფერენტულ
მდგომარეობაში (არ სძინავს), მას არაფერი არ აინტერესებს არც ეშინია და არც
სტკივა, მაგრამ ანესთეზია მაინც სჭირდება რომ მგრძნობელობა არ ჰქონდეს.
ანესთეზიოლოგთან ერთად უნდა გაიაროთ კონსულტაცია, რომ გირჩიოთ რომელი
არის უმჯობესი. ასევე პაციენტის მშობელი უნდა გავაფრთხილოთ: ამ
მდგომარეობამდე არ უნდა მივიდეს პაციენტი, თუკი ის ვერ ახორციელებს
ჰიგიენის სრულყოფილად ჩატარებას, მაშინ თქვენ უნდა უზრუნველყოთ რომ
ჰიგიენის მაქსიმალური დაცვა განხორციელდეს, რადგან თუკი ის ამას ვერ
შეასრულებს რამდენიმე ხანში იგივე სიტუაცია განმეორდება დაუზიანებელ
ზედაპირებზე და მთლიანი შრომა წყალში ჩაიყრება. ცერემბრალური დამბლის
მქონე პაციენტებს აქვთ პირის სიმშრალე და აქედან გამომდინარე ჰიგიენა
მათთვის კარგია და ნარკოზის შემდეგ აუცილებლად უნდა შეუძინოთ პირის ღრუს
ირიგატორი, რომლის საშუალებითაც შეძლებთ მაქსიმალურად დაიცვათ
ჰიგიენური მდგომარეობა და შეამციროთ ინვაზიური პროცედურების ალბათობა.
პაციენტის მშობელს ვეუბნებით რომ ან წაიყვანოს სტაციონარში და გაუკეთოს
ნარკოზი, გააჩნია სპექტრს, პაციენტქის ფსიქოემოციური მდგომარეობიდან
გამომდინარე ვნიშნავთ მკურნალობას. თუკი პაციენტს ვმკურნალობთ, უმჯობესია
დავიბაროთ ან დილით ან დღის ბოლოს რომ პაციენტმა არ იცადოს და პირდაპირ
შემოვიდეს ჩვენთან.
ლექცია 2—დამატებითი ქეისების განხილვა

ქეისი 1—პაციენტს მე-6 კბილეზე აქვს კარიესული ღრუ, აღნიშნავს

დისკომფორტსა და უსიამოვნო შეგრძნებას საკვების მიღების დროს და სურს ამ
კბილის მკურნალობა. პაციენტს აქვს შაქრიანი დიაბეტი და არის ინსულინზე
(გავითვალისწინოთ რომ ანესთეზია უკუჩვენებას არ წარმოადგენს) დიაგნოზი და
მკურნალობის გეგმა.

დიაგნოზი: ქრონიკული ფიბროზული პულპიტი

მკურნალობის მეთოდი: ვიტალური ექსტირპაცია. (ყველაზე ხშრიად
პულპიტების მკურნალობაში, თუ რაიმე კონკრეტული ჩვენება არ არის ვიყენებთ
მხოლოდ ვიტალურ ექსტირპაციას). რახან პაციენტს შაქრიანი დიაბეტი აქვს
აუცილებელია მოვიდეს ნაჭამი და გაიკონტროლოს შაქარი, რადგან უზმოზე
შესაძლოა განუვითარდეს ჰიპოგლიკემიური კომა.

ვიტალური ექსტირპაციის არსი მდგომარეობს ანესთეზიის ფონზე პულპის

ცოცხლად ამოღება არხებიდან. მისი ეტაპებია:
- ანესთეზია
- კარიესული და კბილის ღრუს პრეპარირება
- არხების მექანიკური (მაგ: step back მეთოდი თავისი ყველა ეტაპით) და
მედიკამენტური (ნატრიუმის ჰიპოქლორიდი, წყალი, თხევადი EDTA) დამუშავება
- არხების დაბჟენა სილერითა და გუტაპერჩის წკირებით (მაგ: ლატერალური
კონდესაციის მეთოდით)
- გვირგვინოვანი ნაწილის რესტავრაცია
მეორე დღეს პაციენტს აღენიშნება ტკივილი კბილის კბილზე დაჭერით, შეხებით.
შეწუხებულია პაციენტი, ღელავს და ნეგატიურად არის განწყობილი ექიმის
მიმართ. დამნაშავეა თუ არა ექიმი ამ შემთხვევაში, და რატომ სტკივა კბილი
პაციენტს დაბჟენის შემდგომ?

პაციეტნს ვუხსნით რომ: ექიმი არ არის დამნაშავე ამ შემთხვევაში, ეს

ტკივილი არის ბუნებრივი და ეს ტკივილი შესაძლოა გაგრძელდეს 2-5 დღე.
რადგან პულპა არის სისხლძარღვოვანი კონა და მისი მოშორების შემდეგ
გაღიზიანდა უბანი და ეს გახდა ტკივილის წარმოშობის მიზეზი. ძლიერი ტკივილის
შემთხვევაში პაციენტს ვუნიშნავთ ტკივილგამაყუჩებელს—არასტეროიდული
ანთების საწინააღმდეგო საშუალებას. (ნიმესილი, ნუროფენი, დექსალგინი)

ქეისი 2—პაციენტს არ აქვს ჩივილი, მაგრამ აქვს დიდი კარიესული ღრუ და

ითხოვს კბილის მკურნალობას. დიაგნოზი და მკურნალობის გეგმა.

დიაგნოზი: ქრონიკული ფიბროზული პულპიტი

მკურნალობა: ვიტალური ექსტირპაცია

ქეისი 3—პაციენტს საშინელი ტკივილი აქვს რამდენიმე დღეა ღამით, ასევე

აღნიშნავს რომ ცივი სითხე სიამოვნებს ხოლო ცხელზე ძალიან სტკივდება და
სურს ამ კბილის მკურნალობა. დიაგნოზი და მკურნალობა.

დიაგნოზი: მწვავე ჩირქოვანი პულპიტი

მკურნალობა: ვიტალური ექსტირპაცია
პროგნოზი: არაკეთილსაიმედო
რენტგენზე არის დიდი დეფექტი ყელის მიდამოში და ეს დეფექტი როცა
დაპრეპარირდება ჩავა ფესვთან. ეს იმას ნიშნავს რომ პროგნოზულად
კეთილსაიმედო ვერ იქნება რადგან ბჟენი ჩავა ფესვთან, ჰერმეტიზმის
შენარჩუნება გაგვიჭირდება და საბოლოოდ გამოვა რომ მარგინალური პროცესი
შეუერთდება აპიკალურ პროცესს.

თემა #3 პაციენტისთვის გნათოლოგიური რუქის გაცნობა

ცენტრალური ოკლუზია—არის ზედა და ქვედა ყბის კბილების

ერთმანეთთან შეთანასოვნება, სადაც აღინიშნება ბორცვოვან ღაროვანი
კონტაქტები კბილებს შორის და ეს კონტაქტები არის მრავლობითი, წერტილოვანი
და ფისურულ-ბორცვოვანი კონტაქტი. ცენტრალური შეთანასოვნების დროს კი
ბორცვების ქედებსა და დასადებზე ეხებიან კბილები ერთმანეთზე.
ცენტრალური შეთანასოვნების დროს კბილები ქედებზე
ეთანასოვნებიან ერთმანეთს.

ქეისი 1: პაციენტი მოდის და უჩივის რომ გაიკეთა ხიდისებური კონსტრუქცია,

ბჯენები და ამის შემდეგ დაეწყო ტკივილი. ეს იმას ნიშნავს, რომ იმ პაციენტს
არასწორად აქვს გადანაწილებული თანკბილვა. ბორცვოვან-ფისურული კონტაქტი
არ არის სწორად განლაგებული, იმიტომ რომ ეს კონტაქტი რომ განორციელდეს
ამაში ჩართულია კბილები, კუნთები, სახსრები და შესაბამისად თუკი ეს კონტაქტი
დარღვეულია, პაციენტს ეწყება სახსრის ტკივილი, კუნთქის დაჭიმულობა და
ზოგჯერ ვითარდება კოსტენის სინდრომი. (ამ სინდრომის დროს შესაძლოა
პაციენტს ჰქონდეს: თავის ტკივილი, ყურის ტკივილი, ასევე ირადიაცია სხვადასხვა
მიდამოში და რაც მთავარია სახსრის ტკივილი). ამ დროს თანკბილვის პრობლემა
აქვს პაციენტს და ამის შედეგად ჩამოყალიბდა კოსტენის სინდრომი.

მოსვენების მდგომარეობა—როცა ზედა ყბა არ ეხება ქვედა ყბას და

ფრონტალურ კბილებს შორის მანძილი არის 3-4 სმ. დღის განმავლობაში მხოლოდ
10 წუთი არის ცენტრალური ოკლუზია.

ბორცვები—გვაქვს 2 სახის: საყრდენი და არასაყრდენი ბორცვები.

ზედა ყბაზე მოლარებში საყრდენი ბორცვები არის—ორალური
ბორცვები და ვესტიბულური არის არასაყრდენი. ნორმაში ზედა ყბის ლოყისკენა
ბორცვები გადმოკბილავენ ქვედა ყბის ბორცვებს.
ქვედა ყბაზე საყრდენი ბორცვები არის ვესტიბულური ბორცვები
საყრდენი, ხოლო ორალური ბორცვები არასაყრდენი.

"
 მე-6 კბილის დისტალური ლოყისკენა
ბორცვი კონტაქტში არ შედის.

ტრიანგულური ფოსო

პაციენტს როცა ვახურინებთ კბილს უნდა ვუთხრათ რომ კბილი დაადგას კბილს და
ცენტრალურ ოკლუზიაში მოვიყვანოთ კბილები.
ქეისი 2: მოდის პაციენტი და ამბობს რომ გაიკეთა ორთოპედიული კონსტრუქცია,
მასშტაბური რესტავრაციები და ექიმს ეუბნება რომ ისინი პირს ისე ვეღარ ხურავენ
როგორც ადრე ხურვდნენ, დაეწყოთ სახსრის ტკივილი, დისკომფორტი, კუნთები
აქვთ დაჭიმული და ექიმს სთხოვენ დახმარებას.

პაციენტს ვუხსნით: შესაძლოა კბილებს შორის იყოს არასწორი კონტაქტი.

კონტაქტი არის წერტილოვანი, ფისურულ-ბორცვოვანი, უნდა იყოს მრავლობითი
და ვთავაზობთ რომ განვსაღვროთ ცენტრალური ოკლუზია. ცენტრალური
ოკლუზიის განსასაზღვრავთ ვიღებთ საოკლუზიო ქაღალდს, ვათავსებთ პირის
ღრუში მაჯვენა და მარცხენა მხარეს და პაციენტს ვთხოვთ პირი დახუროს
ცენტრალური ოკლუზიის მდგომარეობაში. მაქსიმალურად შეათანასოვნოს
კბილები ერთმანეთს და თუკი სადმე მაღალი წერტილი აქვს ის მკვეთრად
დააფიქსიროს. ექიმი აკვირდება სად გადავა საოკლუზიო ქაღალდიდან პიგმენტი
და ათვალიერებს კონტაქტებს თუ რამდენად ფიზიოლოგიურია ისინი. პაციენტს
ვთავაზობთ რომ თუკი ბჟენით დამზადებული კონსტრუქციაა შეგვიძლია
მოვქლიბოთ, ხოლო თუკი მეტალო-კერამიკა ან ცირკონია იმას ვერ მოვქლიბავთ
ამიტომ ის ახლიდან უნდა გაკეთდეს. ასევე შეგვიძლია პაციენტს ვუთხრათ რომ
მოდი დავაკვირდეთ: ქვედა ყბის პირველი პრემოლარის ვესტიბულური ბორცვის
კონტაქტი ეკონტაქტება თუ არა ზედა ყბის პირველი პრემოლარის მედიალურ
კბილთაშუა მორგვს.

თემა #2 კბილების მხატვრული რესტავრაცია

მხატვრული რესტავრაციას ვიყენებთ მაშინ როცა პაციენტს აწუხებს

ესთეტიკური დისკომფორტი, რომელიც მოიცავს: ფერის, ფორმის, ზომისა და
დგომის ანომალიებს. უნდა შეფასდეს კბილების მდგომარეობა. უნდა შევარჩიოთ
ფერი, რომელიც ახლოს ნორმასთან (ანუ შესაძლოა პაციენტს ძალიან თეთრი
უნდოდეს მაგრამ ესთეტიკურად არ იყოს მისაღები). მხატვრული რესტავრაციის
გაკეთება ასევე შესაძლებელია: დიასთემებისა და ტრემების დროს, ცალკეული
დეფექტების შემთხვევაში.

თერაპიული ვინირება არსებობს 2 სახის: პირდაპირი და

არაპირდაპირი ვინირება. პირდაპირი ხდება თერაპევთის მიერ ადგილზევ 1
ვიზიტად, შესაბამისი საბჟენი მასალით და კბილის პრეპარირებით. ვინირება
კეთდება მე-5 კბილამდე, თუმცა ზოგ შემთხვევაში მე-5 ფასეტა (გარეთა
ზედაპირი, ვესტიბულური მხარე) გვჭირდება. მოლარზე იმ შემთხვევაში ვაკეთებთ
თუკი რაიმე პრობლემა გვაქვს ვესტიბულურ მხარეს. ეს შესაძლოა იყოს ფერის
ცვლილება, ან კბილი არის მკვდარი და ფერი არის შეცვლილი და პაციენტის
ღიმილის დროს მოლარის ნაწილი ჩანს. თანამედროვე საბჟენი მასალა აღადგენს
ფუნქციასაც და ფორმასაც. ვინირი კეთდება მხოლოდ ფრონტალური ჯგუფის
კბილებზე და პრემოლრების და მოლარების ვესტიბულურ ფასეტაზე.
დაპრეპარირება არ ხდება საკონტაქტო პუნქტების და ორალური ზედაპირების.
ვინირით შეგვიძლია დავმალოთ ფერი, შევცვალოთ ფორმა, შევცვალოთ ზომა და
დგომა. როცა ვინირებზე დგება საქმე კეთდება 4-ვე ან 6-ვე კბილის, ასევე როცა
გვერდითი კბილების ადენტია გვაქვს და ეშვებს ვაკეთებთ გვერდით
საჭრელებად. ორთოდონტიულად მოვწევთ კბილებს და დავხურავთ სივრცეს.
თერაპიული ვინირება არის მხატვრული რეტავრაციის ერთ-ერთი ნაირსახეობა.
 მხატვრული რესტავრაცია გულისმობს კბილის ფუნქციის, ფორმის და
ანატომიის სრულფასოვან აღდგენას. გამოიყენება ისეთი მასალა, რომელიც
იდენტურია და გავს კბილის ქსოვილს, ასევე გვაქვს ფერთა დიდი არჩევანი რომ
ვიზუალურად კბილი მივამსგავსოდ ნამდვილს საბჯენი მასალით, ამას ასევე
ეწოდება ბიომიმეტიკის მეთოდი. ეს ყველაფერი ტარდება ნანოკომპოზიებით.
ასევე ესტეტიკურ სტომატოლოგიაში მნიშვნელოვანია განისაზღვროს ღიმილის
ხაზი. არსებობს “gummy smile”—ღრძილოვანი ღიმილი, როცა ღიმილის დროს ჩანს
ღრძილი, რომელიც არ უნდა ჩანდეს. ამ შემთხვევაში ხდება ღრძილის პლასტიკა,
ღრძილს კვეთენ და კბილი უფრო ხდება ლამაზი და აქვს დაგრძელებული ეფექტი.
თუკი გაღიმების დროს პაციენტს უჩანს მე-6 კბილები და ავქს მრავლობითი ბჟენი,
ან ფერის ცვლილება ვესტიბულურად შესაძლოა ვინირი გავუკეთოთ ვესტიბულურ
ფასეტზე.

ორთოპედიულ ვინირებს უფრო მეტი პლიუსი აქვს ვიდრე თერაპიულ

ვინირებს. ისინი რის თხელი ფირფიტები, რომლებიც ზემოდან ეკვრება კბილს.
ნაწილობრივ გადადის საკონტაქტო პუნქტთან და ორალურადაც შედის
ნაწილობრივ, რომ საჭრელი კიდე გაუკეთდეს. თერაპიულ ვინირთან შედარებით
ამას უპირატესობა აქვს ის რომ იგი არის სტაბილური. ის ფერს არ შეიცვლის,
ნაპრალს არ გაიკეთებს, გაპრიალება არ დასჭირდება.

! თერაპიული ვინირი და ბჟენი დროთა განმავლობაში იკუმშება. შეკუმშვა

ნიშნავს იმას რომ მოცულობაში იკლებს და რჩება სივრცე ბჟენსა და კბილის
ზედაპირს შორის. თუ მაღალი ხარისხის ბჯენია და კარგად გაპრიალებულია ეს
სივრცე არის მცირე, მაგრამ თუ ბჟენის ხარისხი არ იყო კარგი და არც
გაპრიალება არ ჩატარდა სრულფასოვნას სივრცე იქნება დიდი. სივრცის
არსებობის პრობლემა არის ის რომ ამ სივრცეში ჩავა საკვების პიგმენტი,
რომელიც შემდგომ დაიჟანგება და როცა პაციენტი გაიცინებს შიგადაშიგ იმ
კბილზე შავი წერტილები ექნება. ამიტომ ვინირიანი პაციანტი წელიწადში
ერთხელ ან 2-ჯერ მაინც უნდა მივიდეს თერაპევტთან, რომ ვინირების
ზედაპირი გადაპრიალდეს, ამიტომ სტაბილურობის თვალსაზრისით
ორთოპედიული ვინირი ბევრად ჯობს თერაპიულ ვინირს. დაქლიბვა ორივე
ვინირს სჭირდება. ორთოპედიული ვინირის დროს ცირკონის ფირფიტა არის
გამჭვირვალე მიკრული, თავისი გამჭვირვალე საჭრელი კიდითა და
ბორცვებით. თერაპიული ვინირი ბჟენით კეთდება, ხოლო ორთოპედიული
შესაძლოა იყოს ცირკონი ან კერამიკა და შემდეგ სპეციალური ადჰეზიური
წებოთი ემაგრება კბილს.

კბილების გათეთრება—ამ დროს ხდება კბილების ქიმიური გათეთრება.

როცა პაციენტს აქვს ფერის პრობლემა მაშინ მიმართავს კბილების
გათეთრებას.

რა დროს ვერ გავათეთრებთ კბილს?—უკუჩვენება არის: ორსულობა, მომატებული

მგრძნობელობა, მრავლობითი კარიესი როცა გვაქვს პირის ღრუში (აბსოლიტურ
უკუჩვენებას არ მიეკუთვნება კარიესი, თუმცა შეგვიძლია კარიესი დავპლომბოთ
და მერე გავათეთროთ კბილი, მაგრამ პაციენტი უნდა გავაფრთხილოთ რომ
გათეთრების შემდეგ ბჟენი ექნება შესაცვლელი რომ ფერებს შორის სხვაობა არ
იყოს).

კბილების გათეთრების დროს ეფექტი არ გვაქვს: ტეტრაციკლინის კბილების

დროს, რეზორბცინ-ფორმალინით ნამკურნალევი კბილის დროს (როცა კბილს აქვს
წითელი ფერის შესახედაობა) და ასევე ეფექტი არ გვაქვს ქლორის მრავლობითი
ბჟენის დროს.
გვავქს ვიტალურ კბილთა გათეთრება და დევიტალურ კბილთა გათეთრება.

დევიტალურ კბილთა გათეთრება (მკვდარი კბილის გათეთრება—

მკვდარი კბილის გათეთრება შეგვიძლია ენდობლიჩინგის საშუალებით. როცა
კბილი არის მკვდარი და კბილს ფერი აქვს შეცვლილი ჩვენ გვწირდება კბილის
გათეთრება, რაც ხორციელდება ენდობლიჩინგის საშუალებით. დევიტალური
კბილთა გათეთრებისთვის გამოიყენება წხვადასხვა ნივთიერებები, რომლებიც
შეიცავენ წყალბადის ზეჟანგს და კარბამიდის ზეჟანგს. უფრო ხშირად
გამოიყენება კარბამიდის შემცველი პრეპარატები. აუცილებელი წინაპირობა
ენდობლიჩინგის ჩატარებისა, არის ის რომ არხი უნდა იყოს იდეალურად
დაბჟენილი და იყოს ჰერმეტული, რომ არ მოხდეს არხში შეტანილი
ენდობლიჩინგის გადაჟონვა პერიაპიკალურად. ხორციელდება არხის ზედა 1/3-ის
განბჟენა და შემდგომ განბჟენილ უბანში შეგვაქვს ან მინაიონომერული ცემენტი
ან რომელიმე ცემენტი ან კომპოზიტის ფლოუ, რომ არხის საბჟენი მასალიდან
იზოლირება მოხდეს ენდობლიჩინგის. შემდეგ არხში შედის ენდობლიჩინგი,
რომელიც არის გელის ფორმის და ბამბის ბურთულით შეგვაქვს არხში, შემდეგ
ტეფლონს ვათავსებთ შიგნით და ვხურავთ დროებითად. პაციენტს ვუშვებთ 24-48
საათით და შემდეგ ვიბარებთ რომ შევამოწმოთ ძალიან ხომ არ გადაათეთრა
კბილი. შეფასების შემდეგ ან ვუტოვებთ ან ვიღებთ. არც დანათება და არც
აქტივატორი არ გვჭირდება, საკმაოდ ძლიერი მჟავა არის 35%-იანი, რომ არხიდან
გამოათეთროს კბილი.

როგორ ათეთრებს კბილს?—გამოყიოფა თავისუფალი ჟანგბადი, რომელიც იწყებს

ჟსნგვის პროცესს და პიგმენტების ჟანგვას ახორციელებს და ამასობაში ის
ათეთრებს. ჟანგვის პროცესში დენტინის მილაკებში შედის და როცა დენტინი
გამოთეთრდება შიგნიდან კბილს მიეცემა სასურველი ფერი. აუცილებელია რომ
თუკი მანამდე მუდმივი ბჟენი ჰქონდა პაციენტს, ენდობლიჩინგის შემდეგ
შეიცვალოს რომ დისკოლორიზაცია არ მოხდეს.

უარყოფითი მხარეები: ენდობლიჩინგი ხშირად ხდება მიზეზი არხშიდა

რეზორბციის, იმიტომ რომ შეიჟონა და დაასუტა, რასაც შესაძლოა გვირგვინის
ნაწილის მოტეხილობა მოჰყვეს. ბლიჩინგის დაუფიქრებლად გამოყენება არ
შეიძლება.

ვიტალურ კბილთა გათეთრება (ეგზობლიჩინგი)—რამდენიმე ეტაპისგან

შედგება. არსებობს: სახლის გათეთრება, კლინიკის გათეთრება და სახლის
გათეთრებას+კლინიკის გათეთრება. ეს ყველაფერი დამოკიდებულია პაციენტის
სურვილეზე.
! სახლის პირობებში ყველაზე უსაფრთოდ ითვლება ოპალესცენცი,
ამერიკული ულტრაბრენდი—ულტრადენტი. შეიძლება პაციენტს სახლში
გავატანოთ დასაკრობი არტაშნები, რომლებიც არის ერთჯერადი, პაციენტი
იკრავს სახლში 20-30 წთ-ის განმავლობაში, მერე მოიხსნის და აგდებს.
მთლიანი კურსი შედგება 10 დღისგან. სტიკერები 10%-ზე მეტი არ არის.
ასევე მეორე ვარიანტი არის ოპალესცენცია. არსებობს პაციენტისთვის
განკუთვნილი სპეციალური ყუთი, სადაც დევს: შპრიცები, ოპალესცენცის კბილის
პასტა და კოლოფი, სადაც კაპები უნდა მოთავსდეს. პაციენტი მიდის კლინიკაში,
იღებს ანაბეჭდს, ლაბორატორიაში უმზადებენ კაპას და ამ კაპას იდგავს ზედა და
ქვედა ყბაზე (გათეთრება ხდება მე-4 ან მე-5 კბილიდან მე-4 ან მე-5 კბილამდე).
იმ კაპას სადაც გათეთრების მილი უნდა ჩაიდგას აქვს გამოწეული ადგილი რომ
კბილზე კარგად მიეკროს. ამ ადგილას უნდა ჩაიდოს მათეთრებელი გელი
ნახევრამდე და ის ანაწყობი ყოფნის 2 კვირა. ეს კაპა პაციენტს უნდა ედგას 4-5
საათის განმავლობაში. ამ დროის გასვლის შემდეგ იხსნის კაპს, რეცხავს კარგად
და ღია მდგომარეობაში აშრობს. სახლში რომელი გელიც გამოიყენება არის 10, 12
ან 15%-იანი. არ გამოიყენება: ორსულებში, მეძუძურეებში და მრავლობითი
კარიესის დროს. კბილის რესტავრაცია უნდა ჩატარდეს გათეთრებიდან 10 დღის
შემდეგ. გათეთრების პროცესში საწრუპით უნდა დალიოს ყავა, პიგმენტირებული
ჩაი, წითელი ღვინო, რადგან ამ დროს მიხდის აქტიური გათეთრება და ამ
პიგმენტებმა შეიძლება შეუშალოს ხელი გათეთრებას.

იმ პაციენტებს რომლებსაც არ აკმაყოფილებს სახლის პირობებში კბილის

გათეთრება და სურთ რომ უფრო მეტად გაითეთრონ კბილები, მაშინ ჯერ იწყება
კლინიკის გათეთრება და შემდეგ გადადის სახლის პირობებზე.

! კლინიკის პირობები—ისევ და ისევ ოპალესცენცით (მას აქვს თავისი

ბუსტი), მაგრამ კლინიკის პირობებში ვიყენებთ 40%-იან მჟავას. იგი
წარმოდგენილია კარბამიდის ზეჟანგით. პაციენტი მოთავსდება
სავარძელზე და ექიმი მართავს გათეთრების პროცესს. აუცილებელი არის
ღრძილების იზოლაცია. იგი შესაძლოა განხორციელდეს რაბედამის
საშუალებით (ყველა კბილზე მოთავსდება რაბერდამი) ან იყენებენ
ოპალდამს. იგი არის თხევადი მასა, რომელიც გადმოდის ღრძილებზე და
იცავს მას. პირის ღრუში დგება რეტრაქტორი, მოვამზადებთ ბუსტს და
ვიწყებთ კბილებზე ბუსტის წასმას. 2-ჯერ 20-20 წუთის ინტერვალით უსვამენ
პაციენტს ზედა და ქვედა ყბაზე (ჯამში ზედა ყბაზე 40 წუთი, ქვედაზე 40
წუთი). შემდეგ ხდება ოპალდამის მოხსნა, მჟავის ჩამორეცხვა. ზოგჯერ
ხდება ღრძილის მიდამოში გადაჟონვა და ჩამორეცხვის შემდგომ ის მიდამო
არის თეთრი. პაციეტნს ვუხსნით რომ ეს მის ჯანმრთელობას საფრთხეს არ
შეუქმნის, სახლში ვუნიშნავთ სოდიან სავლებს რომ მჟავა გაანეიტრალოს
ტუტემ და ვამშვიდებთ რომ დღის ბოლოს ჩვეულ ფერს დაუბრუნდება
ღრძილი, თუმცა შესაძლოა ოდნავ მგრძნობელობა ჰქონდეს მომატებული,
რაც აგრეთვე გადაუვლის. თუკი ძლიერი მგრძნობელობა აქვს პაციენტს
შეგვიძლია დავნიშნოთ ნებისმიერი არასტეროიდი და სახლში ვუნიშნავთ
სპეციალურ მგრძნობელობის დამაქვეითებელ გელებს, როგორიცაა:
სენსიგელი, ან სენსოდინის კბილის პასტით ჩაიტაროს ჰიგიენა. ანაბეჭდს
ვიღებთ გათეთრებამდე, რომ გათეთრების შემდგომ ოდნავ გაღიზიანებული
ღრძილი უფრო მეტად არ გავაღიზიანოთ. გათეთრებამდე კბილები უნდა
იყოს გაწმენდილი, რომ იყოს იდეალურად სუფთა ზედაპირი. თუ ქვა გვაქვს
სკეილინგს ვიყენებთ, თუ არა air ow საკმარისია, რომ კუტიკულა მოშორდეს.
გამათეთრებელი საშუალება ესმევა ვესტიბულურად და საჭრელ კიდეზე,
ორალურად გამათეთრებელი საშუალება არ ისმევა. კლინიკაში გათეთრების
შემდგომ, პაციენტს უკვე სახლში ატანენ დამზადებულ კაპებს, რომელიც არ
არის აუცილებელი იმავე დღეს ჩაისვას რადგან პირველ დღეს საკმაოდ
დამღლელი იყო კლინიკაში ჩატარებული პროცედურები, ამიტომ შესაძლოა
მეორე დღეს დაიწყონ სახლის პირობებში გათეთრება ან კაპით ან
დასაკრავი არტაშნებით. ოპალესცენცით კლინიკის პირობებში გათეთრება
ყოველწლიურად არ შეიძლება, ის შესაძლოა 4-5 წელიწადში ერთხელ
ჩატარდეს, თუმცა სახლის გათეთრება პაციენტმა შეიძლება ყოველ წელს
გაიკეთოს. ოპალესცენციის დროს დანათება არ ხდება. არის 2 შპრიცი,
ერთში არის აქტივატორი, მეორეში ბაზისი, შუაში არის მემბრანა და ამ
შპრიცების ერთმანეთში შერევის შედეგად ხდება ჟანგბადის გამოყოფა და
ჟანგვითი პროცესების განხორციელება. ოპალესცენცია კბილს ძალიან ვერ
fl
 ათეთრებს, იგი კბილს ათეთრებს ბუნებრივ კბილთან მიახლოებაზე. ცუდად
თეთრდება ნაცრისფერი კბილები. როდესაც პაციენტს კაპებს სახლში
ვატანთ სულ არის 8 შპრიცი და მკურნალობა რომ დაასრულოს 2 კვირა
სჭირდება უნდა ეკეთოს ღამით 4 საათით.

ზუმის აპარატით გათეთრება—ამ დროს გამოიყოფა სინათლის სხივის

ლურჯი ფრაქცია, რომელიც იწვევს იმ გელის შეთბობას, რომელიც პაციენტს
კბილებზე აქვს წასმული და შეთბობის შედეგად უფრო აქტიურად გამოიყოფა
ჟანგბადი და ამ გამოყოფის შედეგად მიდის ჟანგვითი პროცესი. გამთბარი გელი
შევა მინანქარში გადავა დენტინში და გარკვეულ ფენას დაჟანგავს და
გამოათეთრებს კბილს. იგივე ხდება ოპალესცენციის შემთხვევაშიც. ზუმის
აპარატით უფრო მეტად მიიღწევა კბილების სითეთრე, თუმცა სხვა მეთოდებთან
შედარებით იგი მეტად ინვაზიურია. იგი აზიანებს კბილის ქსოვილებს, მასშტაბი
გათეთრების უფრო მეტი აქვს, უფრო მეტად აქტიურდება თავისუფალი ჟანგბადი,
კონცენტრაციაც უფრო მეტია და უფრო მსხვრევადი ხდება კბილის მინანქარი და
უფრო მეტია ალბათობები სხვადასხვა გართულებების, რაც ძირითადად
დაკავშირებულია მოტეხილობასთან.

თუკი არის მრავლობითი ბჟენი და კბილი არის ვიტალური ანუ ცოცხალი

შეგვიძლია თერაპიული ვინირი გავუკეთოთ, მაგრამ თუკი მრავლობითი ბჟენია და
დევიტალურია კბილი უმჯობესია ორთოპედიული ვინირი გავუკეთოთ. თუკი არ
გვაქვს მრავლობითი კარიესი მაშინ ცვეულებრივად ვუთეთრებთ კბილს, პირის
ღრუს ჰიგიენას ჩავუტარებთ, ბჟენებს შევუცვლით და ისე დავსვამთ ანატომიურად
კბილის ყელთან რომ ფორმა და ზომა იყოს მისაღები. აუცილებელია როცა
ბჯენებს გავუკეთებთ პაციენტს წელიწადში 1-2-ჯერ დავიბაროთ რომ ჩავუტაროთ
ბჟენების გაპრიალება.

!!!ფეხმძიმობის და ლაქტაციის დროს კბილის გათეთრების

არცერთი სახე არ შეიძლება!!!.

ქეისი 1: პაციენტს აქვს ბევრი ბჟენი წინა კბილზე და უნდა შევთავაძოთ

მკურნალობის ალტერნატიული მეთოდი.

შეგვიძლია შევთავაზოთ რომ ჯერ გავუთეთროთ კბილები, ჩავდოთ არხშიდა

ბლიჩინგები, გარედან გავათეთროთ და მერე ვინირები გაუვკეთოთ, ან
შევთავაზოთ ორთოპედიული ვინირები.

ქეისი 2: პაციენტმა იმკურნალა კბილები და რამდენიმე ხნის შემდეგ ფერი

შეიცვალა, ღრძილი აქვს გაღიზიანებული.

თუ არის ძალიან ბევრი ბჟენი, მაშინ უნდა ჩავატაროთ ენდოდონტიური

მკურნალობა, არხების გადაბჟენა და შემდეგ ორთოპედიული კონსტრუქცია. თუ
არის რამდენიმე ბჟენი და ცოცხალი კბილებია, მაშინ ვთავაზობთ კბილების
გათეთრებას და გათეთრებულ ფერზე დავსვამთ შემდგომ ბჟენის ფერს.
თემა #10 კბილების მოტეხილობა, ფესვის მოტეხილობა

ფესვის მოტეხილობა შეიძლება იყოს: ვერტიკალური, ჰორიზონტალური

და ირიბი. ყველა შემთხვევაში როცა გვაქვს ფესვის მოტეხილობა ის კბილი
ექვემდებარება ექსტრაქციას. თუკი მოტეხილობა არის მწვერვალის მიდამოში და
პატარა მიდამოა მაგ შემთხვევაში შესაძლოა რეზექცია ჩატარდეს. სხვა ყველა
შემთხვევაში კბილი არის ამოსაღები.

ქეისი 1: 6 წლის ბავშვმა მოიტეხა გვირგვინი. როგორ ვიქცევით, მაშინ თუკი

გვაქვს ცენტრალური ან გვერდითი საჭრელის გვირგვინის მოტეხილობა ბავშვთა
ასაკში?
ეს დამოკიდებულია ბავშვთა ასაკზე და ასევე იმაზე ფესვის მწვერვალი
დახურულია თუ არ არის დახურული. თუ 10 წლამდე მოვიდა ბავშვი ფესვის
მწვერვალი დახურული არ არის და არის ერთმანეთის პარალელური.

მკურნალობის ტაქტიკა: იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვმა კბილი მოიტეხა და

პულპური კამერა არ გაშიშვლდა, ხდება გაშიშვლებული უბნის დაბჟენა,
ჩვეულებრივ ხდება რესტავრაციის ჩატარება და დინამიკაში დაკვირვება. ბავშვის
მშობელს ვეუბნებით რომ 2-3 თვის შემდეგ მოიყვანოს რომ
ელექტროოდონტომეტრული კვლევა ჩაუტარდეს და აუცილებლად
რენტგენოლოგიური კვლევა.

როგორ უნდა გავარკვიოთ კბილი ცოცხალია თუ არა?—შეიძლება კამერა არ იყოს

დაზიანებული, მაგრამ კბილი მოკვდა. ამიტომ სანამ მკურნალობას დავიწყებთ
უნდა ჩავატაროთ ე.ო.დ., რომ განვსაზღვროთ კბილი ცოცხალია თუ არა.
- თუ კბილი ცოცხალია, პულპის კამერა გახსნილი არ არის, ასევე
რენტგენოლოგიურად ფესვის მიდამოში რაიმე ცვლილება და დაზიანება არ
აღინიშნება, შეგვიძლია არნიშნული კბილი დავბჟინოთ და დინამიკაში
დავიბაროთ პაციენტი. თუმცა უნდა გავაფრთხილოთ რომ შესაძლოა ეს კბილი
გართულდეს, იმიტომ რომ დენტინის მილაკები ბავშვებში ძალიან დიდია და
მიუხედავად იმისა რომ არ გაიხსნა პულპის კამერა, იმხელა მილაკი არის რომ
შესაძლოა იქედან წავიდეს ინფექცია. შეიძლება 2 თვის შემდეგ რომ მოვიდეს
პაციენტი კბილი მკვდარი იყოს და პროცესი იყოს განვითარებული. ან
შესაძლებელია არაფერი არ მოუვიდეს კბილს, დაიხუროს აპექსი. ასევე უნდა
ვუთხრათ რომ 2 წელიწადში ერთხელ ბჯენი ექნება შესაცვლელი რადგან ბავშვი
მოზარდია ზრდასრულ ასაკამდე საჭიროებს ბჟენის შეცვლას.
- იმ შემთხვევაში თუკი პულპური კამერა გაიხნსა, აუცილებლად ანესთეზიის ქვეშ
ხორციელდება ვიტალური ექსტირპაცია. (იდეალური არის ვიტალური
ამპუტაცია, თუმცა არ არსებობს ერთფესვიან კბილში საზღვარი გვირგვინოვან
და არხოვან პულპას შორის, ამიტომ პულპას ვერ შევინარჩუნებთ). პულპის
მთლიანად ამოღება ხდება, არხის მთლიანი დამუშავება ხდება მექანიკურად
და მედიკამენტურად და დღის წესრიგში დგება ხელოვნური საცობის გაკეთება.
უნდა განვსაზღვროთ რომელი ნივთიერებით გავუკეთოთ საცობი. სპეციალური
ნივთიერებით იბლოკება უბანი და ის ფესვები რჩება პარალელური. წყდება
კავშირი კბილსა და ძვალს შორის. საცობი შეიძლება გაკეტდეს 2 ნივთიერებით
(ერთი არის MTA-მინერალ ტრიოქსიდ აგრეგატი, მეორე არის ბიოდენტინი).
ბიოდენტინი არის იდეალური საშუალება საცობის საშუალებად, რადგან MTA-ის
უფრო მეტი პროცედურა სჭირდება საცობის შექმნისთვის. საცობი 12 წუთში
მაგრდება და შემდეგ შეგვიძლია რითიც გვინდა ისე დავბჟინოთ. ის საცობი არ
გაიწოვება და ის ფესვები დარჩება ისევ პარალელური. პროგნოზი არ არის
ძალიან კარგი. კედლები რჩება უფრო თხელი ვიდრე უნდა იყოს.
ქეისი 2: მრავალფესვიანი მოტეხილი კბილის მკურნალობა: 6 წლის ბავშვს
ჰქონდა პულპიტი და მოლარების ფესვები იყო ღია.

მკურნალობა: ბიოდენტინით ან MTA-ით კეთდება საცობი და შემდეგ ხდება

ჩვეულებრივ დაბჟენა.
თუკი ფესვის რეზორბცია წავიდა მაშინაც საცობს ვაკეთებთ. თუკი პაციენტი არის
10 წელზე ზევით მაშინ ჩვეულებრივ დავბჟენთ კბილს.

კბილის ამოღებას ექვემდებარება:

- ფესვის მოტეხილობა
- როცა კისტა შედის ჰაიმორის ღრუში ან ცხვირის ღრუში
- თუკი კბილის ფესვები ერთმანეთისგან განცალკევებულია
- თუკი დიდი ანთებითი პროცესი არის ფესვებს შორის
- როცა ფესვის რეზორბცია 2/3-ზე მეტია

გვირგვინის მოტეხილობა ამოღებას არ ექვემდებარება. შესაძლოა

გვირგვინის აღდგენა. ასევე პაციენტს ვუმკურნალებთ ენდოდონტიურად, თუკი
საჭიროა საცობს გავუკეთებთ MTA-ით ან ბიოდენტინით, შემდეგ არხს დავბჟენთ,
გავუკეთებთ რესტავრაციას. პროგნოზი მაინც ნაკლებსაიმედოა. დაბჟენილ კბილს
სჭირდება ჰიგიენის მაქსიმალურად დაცვა, რომ შევინარჩუნოთ შედეგი.

თემა #11 რეზორცინ—ფორმალინის მეთოდი

რეზორცინ ფორმალინის მეთოდი გამოიყენებოდა მრავალი წლის უკან.

რეზორცინ-ფორმალინი ნიშნავს იგივე იმპრეგნაციის მეთოდს. როცა ენდოდონტია
არ იყო სრულფასოვნად განვითარებული, არხების მექანიკური და მედიკამენტური
დამუშავება არ მიმდინარეობდა ასეთ დროს არხების გამავალ ნაწილში
ათავსებდნენ პარაფორმალდეჰიდის ან კრეზონის საფუძველზე დამზადებულ
ქიმიურ საშუალებას. რეზორცინ-ფორმალინი იწვევს არხის მუმიფიცირებას,
მაგრამ ამისთვის აუცილებელია წინასწარ ნერვი იყოს ნეკროტიზირებული.
ნეკროტიზაცია (სადევიტალიზაციო საშუალების-დარიშხანის გამოყენებას,
რომელიც კლავდა ნერვს, შემდეგ კი მკვდარ ნერვს უკეთებდნენ მუმიფიცირებას).
ნერვის სიკვდილის შემდეგ არხებში ათავსებენ სპეციალურ ხსნარს, რომელიც
მკვდარი ნერვის მუმიფიცირებას ანუ ბალზამირებას აკეთებს. რეზორცინ-
ფორმალინი არის ძალიან ტოქსიური. იგი შეიწოვება სისხლში და გროვდება
ღვიძლში, თირკმელებში და ჯანმრთელობის სხვადასხვა პრობლემას იწვევს.

რეზორცინ-ფორმალინი არის მოვარდისფრო ნივთიერება, და მას გააჩნია

არხში შეტანის ეტაპები: (დევიტალური ამპუტაციის ეტაპები)
- ნეკროტიზაცია ანუ დარიშხანის მოთავსება
- არხის შესასვლელებთან რეზორცინ-ფორმალინის ნარევის მოთავსება,
რომელიც რჩცება რამოდენიმე დღე (ნარევის შემთხვევაშიც ტოქსიურია და
ცალ-ცალკეც ტოქსიურია). არის 2 სითხე, რომელიც ერევა ერთმანეთს და ბამბის
ბურთულას გაჟღენთავენ, რომელსაც დაადებენ არხის შესასვლელთან. ეს
სითხე შეიჟონება და იწყებს მუმიფიკაციას.
- 2-3 დღის შემდეგ გამავალი ნაწილების დაბჟენა, რეზორცინ-ფორმალინის
პასტით (რეზორცინს+ფორმალინი+თუთიის ოქსიდი=პასტას). რეზორცინს-
ფორმალინის პასტა რენტგენოკონტრასტული არ არის, თუკი თუთიის ოქსიდში
 არ არის ჩამატებული რომელიმე კონსტრასტი, მაგ: თუთიის ოქსიდი. (თუკი
კონტრასტი არ არის შესაძლოა რენტგენზე არხები ცარიელი ჩანდეს, მაგრამ ეს
არ ნიშნავს რომ მართლა ცარიელია. ეს ნიშნავს იმას რომ რეზორცინ-
ფორმალინის მეთოდი არსი ჩატარებული, მაგრამ მას კონტრასტი არა აქვს).

რეზორცინ-ფორმალინინიანი კბილი იცვლის ფერს და ხდება მოწითალო,

მელნისფერი, რომელსაც ციანოზური ელფერი დაჰკრავს. ასევე ღრძილი
მარგინალურად გალურჯებულია. არხის ტოპოგრაფია წაშლილია და მისი
განბჟენაც რთულია (თუკი ანთებითი პროცესი გვაქვს მაშინ ვიწყებთ განბჟენას).
ვენარაირი გამათეთრებელი საშუალება ვერ გაათეთრებს ასეთ კბილს.

ქეისი 1: პაციენტს აქვს რეზორცინ-ფორმალინით ნამკურნალევი კბილი. გარდა

კოსმეტიკური დეფექტისა სხვა სახის ჩივილები არ აღენიშნება. სურს ვიზულურად
მოწესრიგდეს.

მკურნალობა: მხოლოდ ხელოვნური გვირგვინი. თუკი ფესვზე ანთებითი

პროცესი არის, ჯერ უნდა დაიბჟინოს კბილი და მერე გადაეკრას გვირგვინი. თუ
ანთებით პროცესს ვერ ვმკურნალობთ მაშინ კეთდება იმ ფესვის მწვერვალის
რეზექცია ან უნდა მოხდეს კბილის ექსტრაქცია.

ქეისი 2: მოვიდა პაციენტი, რომელსაც მოლარზე დიდი ზომის ბჟენი აქვს

ჩამოტეხილი.

უნდა გადავიღოთ რენტგენი და ვნახოთ რა ხდება ფესვებში. თუკი ვნახულობთ

რომ ფესვები არის არასრულფასოვნად დაბჟენილი და ერთ-ერთ ფესვზე არის
ანთებითი პროცესი. ასეთ დროს ვეუბნებით პაციეტნს რომ ჯერ ბჟენს ვერ
გავაკეთებთ, იმიტომ რომ არხზე გვაქვს ანთებითი პროცესი.

რატომ არ სტკივა პაციენტს კბილი, თუ ანთებითი პროცესი აქვს?—იმიტომ რომ ეს

არის ქრონიკული პროცესი, რომელიც ტკივილებს არ იძლევა. როგორც კი პროცესი
გამწვავდება, იმ შემთხვევაში დაიწყება ტკივილი, შეშუპება, t-ის მომატება და ეს
კბილი შესაძლოა ამოსაღები გახდეს.

ქეისი 3: კბილები არასწორად არის დაბჟენილი, პერფორი არის დაბჟენილი.

(პერფორი არის გახვრეტა, ანუ შეიძლება არხის გვერდითი ნაწილი იყოს
გახვრეტილი, ან ფესვების შეერთების ადგილას). მკურნალობა.

მკურნალობა: თუკი არის ახალგაზრდა პაციენტი და შეგვიძლია რომ

პერფორირებული უბნიდან ამოვიღოთ გუტაპერჩები. შეგვიძლია პერფორირებული
უბანი დავხუროთ MTA-ით ან ბიოდენტინით, შემდეგ მოვიძიოთ რეალური არხი
დავამუშავოთ და დავბჟინოთ. თუმცა პროგნოზი ნაკლებსაიმედოა.
იმ შემთხვევაში თუკი ფესვები არის განცალკევებული და იმ
განცალკევებაში არის დაბჟენილი, ასეთი კბილი ამოსაღებია.

ქეისი 4: კბილი არის ამოსაღები მაგრამ პაციენტი ითხოვს რომ შევუნარჩუნოთ

კბილი. ამ შემთხვევაში არ ვთანხმდებით პაციენტის თხოვნას და ვუხსნით: ამ
კბილის გადარჩენა შეუძლებელია. ეს ეწინააღმდეგეება საექიმო ცოდნას, ეთიკას,
ნორმებს. ეს კბილი არის ამოსაღები, რადგან შემდეგ შეიძლება ჯანმრთელობაზე
შეუქმნას პრობლემა და ამ კბილს ვერ გადავურჩენთ. თუ ისევ უარზე იქნება, მაინც
არ ვკიდებთ ხელს და ვუშვებთ სხვა ექიმთან.

ლექცია 3—დამატებითი ქეისების განხილვა

ქეისი 1: 30 წლის მამაკაცს უთხრეს რომ წინა კბილის მიდამოში აქვს პრობლემა
და ეს კბილი არის ამოსაღები. პაციენტს არ სურს ამ კბილის ამოღება. დიაგნოზი
და მკურნალობა

დიაგნოზი: პერიაპიკალური კისტა. იგი შედიოდა ცხვირის ღრუში და კისტა იყო

ოდონტოგენური წარმოშობის. იგი განვითარდა არასწორი მკურნალობის შედეგად,
რამაც გამოიწვია არხშიდა რეზორბცია და წავიდა ინფექცია ისე რომ კბილიდან
ავიდა ცხვირის ღრუში.
მკურნალობა: ექსტრაქცია. ეს უნდა მომხდარიყო სტაციონარში ნარკოზის ქვეშ.

პაციენტს გვერდითი კბილიც არასრულფასოვნად ჰქონდა ნამკურნალევი, თუმცა

ამ კბილს ამოღება არ დასჭირდა და ფესვის მწვერვალის რეზექცია გაკეთდა.
შემდეგ უნდა გაუკეთეს ბიოდენტინის საცობი და დაიბჟინოს კბილი.

ქეისი 2: პაციენტს არ აღენიშნება განსაკუთრებული ჩივილი. იგი არის 10 წლამდე

ასაკის. მშობელმა მოიყვანა ბავშვი და ახნსა რომ რაღაც პროცედურ აჩუტარდა
მაგრამ ზუსტად რა ჩაუტარდა არ იცის. დიაგნოზი და მკურნალობა.

დიაგნოზი: ქრონიკული ფიბროზული პერიოდონტიტი. დისტალური ფესვი არის

ჩამოუყალიბებელი. კბილის ღრუ არის გახსნილი და როცა ღრუ გახსნილია
აუცილებლად პერიოდონტიტია. დისტალური არხი არის ბორით გაფართოებული.
როცა დიდი არხი არის, ეს ნიშნავს რომ ბორით არის გაფართოებული.

პ.ს ქვედა ყბის მედიალურ ფესვში მოთავსებულ არხებს ქვია: მედიალური

ლოყისკენა და მედიალური ენისკენა. დისტალურ ფესვში მოთავსებულ არხებს
ქვია: ლოყისკენა დისტალური და ენისკენა დისტალური.

მკურნალობა: თქვვენ შვილს ნადრევად დასჭირდა ენდოდონტიური

მკურნალობის ჩატარება. პროგნოზი მაინცდამაინც კეთილსაიმედო ვერ იქნება.
უნდა დამუშავდეს კბილის არხები, მოხდეს სპეციალური საცობით გახსნილი
ფესვის მწვერვალების დახურვა, რომ არხები ჰერმეტულად გამოეყოს ძვლოვან
ქსოვილს და ამისათვის ვიყენებთ ბიოდენტინს ამ MTA. ამის შემდეგ უნდა მოხდეს
არხების დაბჟენა და გვირგვინოვანი ნაწილის აღდგენა. თქვენ 3-6-8 თვის შემდეგ
უნდა მოხვიდეთ გადასამოწმებლად.

ქეისი 3: პაციენტი ითხოვს მე-6 მოლარის მკურნალობას. მას სურს რომ არ

ამოიღოს კბილი, რადგან ძალიან ბევრი დაბჟენილი კბილი აქვს და მისთვის
პრიორიტეტულია რომ ეს კბილი დარჩეს იქამდე სანამ საექსტრაქციო არ იქნება.
მკურნალობა: ვუხსნით რომ ამ კბილის მკურნალობა ეწინააღმდეგეება საექიმო
ნორმასა და ეთიკას. ამ კბილის შენარჩუნება გამორიცხულია და არის
საექსტრაქციო.

ქეისი 4: პაციენტი ზედა ყბაზე მეორე კვადრანტში უჩივის დისკომფორტს.

უსიამოვნო შეგრძნება აქვს ცივზე, ცხელზე. ასევე სიმძიმის შეგრძნება აქვს ღამით
როცა წვება. კონკრეტულად რომელი კბილია ვერ მიუთითებს.

დიაგნოზი: ქრონიკული ფიბროზული პულპიტი.

მკურნალობა: ვიტალური ექსტირპაცია.

დამატებითი საკითხი: რენტგენზე არსებული შავი და თეთრი ფერი.

შავი არის სიცარიელე. სიცარიელეში რენტგენის სხივმა გაირბინა და
დატოვა შავად. სადაც თეთრია იქ რენტგენის სხივი შეკავდა და მოგვცა ჩრდილი.
სიცარიელეს ქვია—გამჭვირვალე, თეთრს ქვია—ჩრდილი.

რენტგენის ფირი თავსდება კბილის უკან, ტუბუსიდან გამოვარდა რენტგენის

სხივი, დაეჯახა კბილს და სადაც იყო პულპა ან კარიესი გაირბინა პულპის კამერა
და კარიესი,დაეცა ფირს და ფირთან შევიდა კონტაქტში რამაც მოგვცა შავი
გარემო, ანუ გამჭვირვალე უბანი. იქ სადაც იყო ძვალი: მინანქარი, დენტინი,
ცემენტი.. აქ სვხადასხვა ინტენსივობით შეკავდა სხივი, ფირამდე ვერ მივიდა და
ფირი დარჩა თეთრ მდგომარეობაში ისევ-ანუ ჩრდილად. დასკვნა: თუ სხივი
გაირბენს ქსოვილებში მოგვცემს შავ ანუ გამჭვირვალე უბანს, თუ სხივი შეკავდება
მოგვცემს თეთრ უბანს ანუ. დაიჩრდილება.

!!!ცოცხალი კბილი არ სკდება, ცოცხალ კბილს შეიძლება მოტყდეს

კუთხე ან ამოვარდეს ბჟენი. მკვდარი კბილი სკდება შუაზე
რადგან დაკარგული აქვს ელასტიურობა და არც პულპა აღარ
არის!!!

ქეისი 5: პაციენტი ზუსტად ვერ ასაელებს კბილს, თუმცა აღნიშნავს რომ მე-5 ან
მე-6 კბილთან უჩნდება ხვრელარხი, საიდანაც გამოდის ჩირქი. დიაგნოზი და
მკურნალობა.

დიაგნოზი: ქრონიკული მაგრანულირებელი პერიოდონტიტი

მკურნალობა: მიმდინარეობს 2 ვიზიტად.

I ვიზიტის დროს:
1. კბილის პრეპარირება/ განბჟინოს არხები
2. არხების ენდოდონტიური დამუშავება მექანიკურად და მედიკამენტურად
3. კალციუმის შემცველი რომელიმე პრეპარატი შეიტანოს (ულტრაკალი,
კალასეპტი).
4. პროვიზორულად დახუროს და დააკვირდეს სიტუაციას

II ვიზიტის დროს:
1. დავბჟენთ
პროგნოზი: ნაკლებსაიმედოა, ტუმცა ასეთ კბილს არ იღებენ და ასეთ კბილს
უნდა დავაკვირდეთ. თუკი გაწყდება კავშირი არხის მიკროფლორასა და ძვალს
შორის ის თვითონ აალაგებს ანთებას. პრველი რაც მოხდება არის ის რომ
ხვრელარხი დაიხურება და ხვრელარხის ადგილას დარჩება სიწითლე, რომელიც
მოგვიანებით გაქრება.

ქეისი 6: პაციეტნს აქვს ხვრელარხი და გამოდის ჩირქი.

დიაგნოზი: ქრონიკული მაგრანულირებელი პერიოდონტიტი

მკურნალობა: 2 ვიზიტად წარმოებს.

I ვიზიტის დროს:
1. კბილის პრეპარირება
2. არხების ენდოდონტიური დამუშავება
3. კალციუმის შემცველი პრეპარატის შეტანა
4. პროვიზორულად დახურვა

მეორე ვიზიტამდე პაციენტმა თქვა რომ დაეწყო t-ის მომატება, ძლიერი

ტკივილები და ოდნავი შეშუპება ღენიშნება. კბილი თითქოს დაგრძელებულია და
გადიდებული. გვთავაზობს ხოარ ამოიღოს კბილი?

ამ დროს ვიბარებთ პაციენტს, ასევე ვუნიშნავთ ანტიბიოტიკს: აუგმენტინს,

სუმამედს 500 მგ 1-ხელ დღეში 3 დღე, ასევე დავუნიშნავთ ჰიპერტონულ სავლებს.
გავატარებთ ქირურგის კონსულტაციას, რომ ვნახოთ ხოარ არის საჭირო
განაკვეთის გაკეთება. თუ ვხედავთ რომ პაციენტს: გარდამავალი ნაოჭი აქვს
შეშუპებული, დაჭიმული, ღრმა ინფილტრატი იგრძნობა, ამ შემთხვევაში ჯობს
ქირურგს გავაკეთებინოთ განაკვეთი, რის დროსაც წნევა შემცირდება და
ანტიბიოტიკის მიღებაც შემდგომ უფრო ეფექტური იქნება.

მეორე ვიზიტზე ვბჟენთ კბილს და ვიბარებთ მონიტორინგზე 3-6-8 თვეში რომ

დავაკვირდეთ დინამიკას, რომ ვნახოთ ალაგდა თუ არა ეს ანთებითი პროცესი.

ქეისი 7: მოგვმართა მე-6 კბილის სამკურნალოდ. არ აქვს ტკივილი, ჩამოტყდა

რაღაც და უნდა მკურნალობა.

დიაგნოზი: ქრონიკული ფიბროზული პულპიტი

მკურნალობა: ვიტალური ექსტირპაცია

პ.ს მკურნალობის სახეების გარჩევა:

- ვიტალურ ამპუტაციას იყენებენ როცა ბავშვი გვყავს და მრავალფესვიანი
კბილია და ვკვეთავთ გვირგვინოვან პულპას რომ არხოვანი პულპა
შენარჩუნდეს.
- დევიტალურ ექსტირპაციას ვიყენებთ თუკი რაღაც კონკრეტული ჩივილი აქვს
პაციეტნს (დარიშხანის გამოყენებით)
- რეზორცინ-ფორმალინის დროს ვიყენებთ დევიტალურ ამპუტაციას
- ვიტალური ექსტირპაცია ანესთეზიით ამოღება პულპის
ქეისი 8: პაციენტი მოვიდა ძლიერი ტკივილით, ვერ ეკარებოდა კბილს, კბილი იყო
ამოზრდილი კბილბუდიდან, t-ის მომატება აღენიშნებოდა, ლიმფური კვანძები
გადიდებული ჰქონდა და ზოგადად იყო სუსტად. დიაგნოსტიკა და მკურნალობა

დიაგნოზი: ქრონიკული გამწვავებული პერიოდონტიტი (გამწვავდა

მაგრანულირებელი პერიოდონტიტის შედეგად)
მკურნალობა: მიმდინარეობს 3 ვიზიტად

I ვიზიტის დროს:
1. ანესთეზია
2. კბილის ფიქსაცია უნდა მოხდეს, რადგან რახან გამწვავებული
პერიოდონტიტია ყოველგვარ შეხებაზე რეაგირებს ამიტომ ხელით ვიჭერთ რომ
ბუნიკის ვიბრაციაც ვერ იგრძნობოდეს. როგორც კი ღრუ გაიხსნა პაციენტს
დაჭიმულობა მოეხსნა
3. რენტგენის გადაღება რომ გავიგოთ სიგრძე, დავიწყეთ არხის მექანიკური და
მედიკამენტური დამუშავება
4. ღრუს ვტოვებთ ღიას 24 საათის განმავლობაში, ვნიშნავთ ანტიბიოტიკს,
სავლებს

II ვიზიტის დროს:
1. ღრუში ვათავსებთ სამკურნალო პასტას (სამკურნალო სარცული თავსდება
კარიესის დროს)

III ვიზიტის დროს:

1. არხის დაბჟენა
2. გვირგვინოვანი ნაწილის რესტავრაცია

ქეისი 9: პაციენტს აქვს ტკბილზე მგრძნობელობა და უსიამოვნო შეგრძნება.

დიაგნოზი და მკურნალობა.

დიაგნოზი: კარიესი
მკურნალობა: კარიესული ღრუს დაბჟენა

პ.ს ბავშვს აქვს ჩამოუყალიბებელი ფესვი (ცილინდრული ფორმის). ზრდასრულს

ჩამოყალიბებული (კონუსური ფორმის).
SOS:
! რეზორცინის მეთოდის დროს ვიყენებთ დევიტალურ ამპუტაციას.
! დევიტალურ ექსტირპაციას არ ვიყენებთ განგრენული პულპიტის დროს.
! მკურნალობის პროგნოზი დამოკიდებულია რენტგენის სურათზე, რომელსაც
ვიღებთ 3-6-9 თვის შემდეგ
! პაციენტს როცა ვეუბნებით კბილები შეათანასოვნოს ცენტში, ეს ნიშნავს: ისე
უნდა დახუროს პირი, რომ მაქსიმალურად ყველა კბილი შეახოს ერთმანეთს.
! ზედა ყბის მოლარების ფესვები და არხები: ლოყისკენა მედიალური,
ლოყისკენა დისტალური და სასისკენა (ეს არის ფესვები, 3 ფესვი). ასევე გვაქვს
3 არხი: 1 მედიალური, 1 დისტალური და სასისკენა. სასისკენა არის ყველაზე
გამავალი. ვიწრო და მოხრილი არის მედიალური, ვიწრო და სწორი არის
დისტალური.