Professional Documents
Culture Documents
ÖNSÖZ
− Bu standard, CENELEC tarafõndan kabul edilen EN 60051-2 (1989) standardõ esas alõnarak, TSE
Elektronik Hazõrlõk Grubu’nca TS 5590 (1988)’in revizyonu olarak hazõrlanmõş ve TSE Teknik
Kurulu’nun 16 Nisan 1997 tarihli toplantõsõnda Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar
verilmiştir.
− Teknik Kurul, ayrõca bu standardõn mecburî yürürlüğe konulmasõnõ uygun bularak, ilgili Bakanlõğa
önerilmesini kabul etmiştir.
− Bu standard, 02 / 06 / 1989 gün ve 20183 sayõlõ Resmi Gazete’de yayõmlanan ilgili Bakanlõk
Tebliği ile mecburî yürürlükte bulunduğundan bu yeni metne ilişkin Bakanlõk Tebliği Resmi
Gazete’de yayõmlandõktan ve bu kararda verilen geçiş süresi son bulduktan sonra eski baskõsõ
geçersizdir.
ICS 17.220.20 TÜRK STANDARDI TS 5590
EN 60051-2/Nisan 1997
İÇİNDEKİLER
1 - KAPSAM............................................................................................................... 1
2 - TARİFLER............................................................................................................. 1
3 - TANITMA, SINIFLANDIRMA VE UYGUNLUK ..................................................... 1
3.1 - TANITMA .................................................................................................................. 1
3.2 - SINIFLANDIRMA....................................................................................................... 1
3.3 - BU STANDARDIN KURALLARINA UYGUNLUK ....................................................... 1
4 - REFERANS ŞARTLAR VE YAPISAL HATALAR ................................................ 1
4.1 - REFERANS ŞARTLAR ............................................................................................. 1
4.2 - YAPISAL HATA SINIR DEĞERLERİ, KONVANSİYONEL DEĞER ........................... 1
4.2.1 - Yapõsal Hata ve Doğruluk Sõnõfõ Arasõndaki Karşõlõklõlõk..................................................... 1
4.2.2 - Konvansiyonel Değer .......................................................................................................... 1
5 - ANMA KULLANMA BÖLGESİ VE DEĞİŞMELER............................................... 2
5.1 - ANMA KULLANMA BÖLGESİ ................................................................................... 2
5.2 - DEĞİŞMELERİN SINIR DEĞERLERİ........................................................................ 4
5.3 - DEĞİŞMELERİN TAYİNİ İÇİN ŞARTLAR.................................................................. 4
6 - DİĞER ELEKTRİKSEL VE MEKANİK KURALLAR ............................................. 4
6.1 - GERİLİM DENEYLERİ, YALITIM DENEYLERİ VE DİĞER GÜVENLİK KURALLARI. 4
6.2 - SÖNÜM..................................................................................................................... 5
6.2.1 - Aşma.................................................................................................................................... 5
6.2.2 - Tepki Süresi......................................................................................................................... 5
6.2.3 - Haricî Ölçme Devresinin Empedansõ .................................................................................. 5
6.3 - ÖZ ISINMA ................................................................................................................ 5
6.4 - İZİN VERİLEBİLİR AŞIRI YÜKLER............................................................................ 5
6.4.1 - Sürekli Aşõrõ Yük .................................................................................................................. 5
6.4.2 - Kõsa Süreli Aşõrõ Yükler........................................................................................................ 6
6.5 - SICAKLIK SINIR DEĞERLERİ .................................................................................. 7
6.6 - SIFIRDAN SAPMA .................................................................................................... 7
7 - YAPIMLA İLGİLİ KURALLAR .............................................................................. 7
8 - BİLGİLER, GENEL İŞARETLEMELER VE SEMBOLLER ................................... 8
9 - BAĞLANTI UÇLARI İÇİN İŞARETLEMELER VE SEMBOLLER......................... 8
10 - BU STANDARDA UYGUNLUĞUN DOĞRULANMASI İÇİN DENEYLER.......... 8
EK MA........................................................................................................................ 9
ICS 17.220.20 TÜRK STANDARDI TS 5590
EN 60051-2/Nisan 1997
1 - KAPSAM
1.1 - Bu standard, doğrudan harekete geçen, analog göstergeli ampermetrelere ve voltmetrelere
uygulanõr.
2 - TARİFLER
IEC 51-1’de verilmiştir.
3.2 - SINIFLANDIRMA
Ampermetre ve voltmetreler aşağõdaki sõnõf indisleriyle belirtilen doğruluk sõnõflarõndan biriyle
sõnõflandõrõlmalõdõr:
0,05, 0,1, 0,2, 0,3, 0,5, 1, 1,5, 2, 2,5, 3, 5.
− Mekanik sõfõrõ, elektriksel sõfõrõn konumu dikkate alõnmaksõzõn, ölçek dõşõnda olan aletler,
− Elektriksel sõfõrõ, mekanik sõfõrõn konumu dikkate alõnmaksõzõn, ölçek dõşõnda olan aletler.
*) Bu standardda atõf yapõlan milletlerarasõ standardlara karşõlõk gelen Türk standardlarõ Ek MA’da
verilmiştir.
1
ICS 17.220.20 TÜRK STANDARDI TS 5590
EN 60051-2/Nisan 1997
Sõnõf indisi, IEC 51-1, Çizelge III-1’de verilen E-1 sembolü kullanõlarak işaretlenir (IEC 51-1, Madde 8).
4.2.2.2 - Hem mekanik hem de elektriksel sõfõrlarõn ölçek içindeki yerinin değiştirildiği durumlarda,
ölçme bölgesinin iki sõnõr değerine karşõlõk gelen elektriksel değerlerin, işareti dikkate alõnmaksõzõn
toplam değeri.
Sõnõf indisi, IEC 51-1, Çizelge III-1’de verilen E-1 sembolü kullanõlarak işaretlenir (IEC 51-1, Madde 8).
4.2.2.3 - Ölçek işaretleri, doğrudan elektriksel giriş büyüklüğüne karşõlõk gelmeyen bir alet için, ölçme
aralõğõ.
Sõnõf indisi, IEC 51-1, Çizelge III-1’de verilen E-10 sembolü kullanõlarak işaretlenir (IEC 51-1, Madde
8).
Bu madde; bir şönt, bir seri direnç (empedans) veya bir alet transformatörü ile birlikte kullanõlmak
üzere tasarõmlanan ampermetre ve voltmetrelere uygulanmaz. Bu aletler, uygun olmasõ durumunda,
Madde 4.2.2.1 veya Madde 4.2.2.2’ye göre değerlendirilmelidir.
4.2.2.4 - Ölçeği, özel şekilde düzenlenmiş ölçek işaretlerinden meydana gelen bir alet için
konvansiyonel değer (ve dolayõsõyla izin verilen hata), imalâtçõ ve kullanõcõ arasõnda
kararlaştõrõlmalõdõr. Konvansiyonel değerin, ölçeğin bütün noktalarõnda aynõ olmasõ gerekmez.
2
ICS 17.220.20 TÜRK STANDARDI TS 5590
EN 60051-2/Nisan 1997
ÇİZELGE II-2 - IEC 51-1, Çizelge II-1’de Verilenlere Ek Olarak, Anma Kullanma Bölgesinin Sõnõr Değerleri ve İzin Verilebilir Değişmeler
Etkileyici Büyüklük Başkaca İşaretlenmedikçe Anma Sõnõf İndisinin Yüzdesi Olarak Belirtilen İzin Verilebilir Değişme Tavsiye Edilen
Kullanma Bölgesinin Sõnõr Değerleri Deneyler İçin IEC
51-9, Madde No.
Etkin değer tepkisi veren ci- %20 %50 3.6
hazlar haricinde ölçülen d.a.
büyüklüğün üzerindeki
dalgacõk (45 Hz'den 65 Hz'ye
1)
ve 90 Hz'den 130 Hz'ye)
Doğrultucu aletler Bozulma Ölçme devrelerinde elektronik %100 3.7.1
haricinde ölçülen faktörü elemanlar olmayan aletler, %20
a.a. büyüklükteki
2)
bozulma
Tepe Ölçme devrelerinde elektronik %100 İnceleme
3)
faktörü elemanlar olan aletler, 1’den 3'e kadar safhasõndadõr.
3
ICS 17.220.20 TÜRK STANDARDI TS 5590
EN 60051-2/Nisan 1997
3'ten daha büyük tepe faktörü kapasitesine sahip aletler için aşağõdaki hususlar imalâtçõ tarafõndan
belirtilmelidir:
a) Sõnõf indisinin %100'ü kadar bir değişme üreten tepe faktörü,
b) Referans frekansõnda okunan değerin 0,707 katõna gösterdiği frekans tepkisinin (bant
genişliği) alt ve üst sõnõr değerleri,
c) Aletin dahilî a.a. yükselteç tepkisinin, uygun SI ön ekleri kullanõlarak V/s cinsinden en büyük
etkin değişme hõzõ.
Tepe faktörü, aletin toplam tepe faktörü kapasitesi ile ilgilidir ve hem bozulmuş bir dalga şeklinden
kaynaklanan tepe faktörünü, hem de ihmal edilebilir ortalama güçte (temel frekans ile rastgele veya
harmonik olarak ilgili olabilen) istenmeyen anî işaret darbelerinden kaynaklanan tepe faktörünü
ihtiva eder.
4)
Sõnõf indisinin bir yüzdesi değildir.
5.2 - DEĞİŞMELERİN SINIR DEĞERLERİ
IEC 51-1 ve Çizelge II-2'de verilmiştir.
5.3 - DEĞİŞMELERİN TAYİNİ İÇİN ŞARTLAR
IEC 51-1'de verilmiştir.
6.1.1 - Ölçme bölgesinin üst sõnõr değeri 1 A’dan 10 A’ya kadar olan ve yüksek bir aşõrõ akõm
kapasitesine sahip bir akõm transformatörü (IEC 185: “Akõm Transformatörleri”nde belirtilen sõnõf P
transformatörleri) ile kullanõlmak üzere tasarõmlanan sabit bir ampermetre için, birlikte kullanõlan akõm
transformatörünün anma sekonder akõmõnõn* 30 katõ büyüklüğündeki bir akõm ampermetreden 2 s
süre ile geçirildiğinde, ölçme devresi açõlmamalõdõr.
Benzer kullanõm için tasarõmlanan taşõnabilir bir ampermetre, ölçme bölgesinin üst sõnõr değerinin 15
katõna 2 s süre ile dayanmalõdõr.
Bu ampermetreler aşõrõ yükün uygulanmasõndan sonra, açõk devre olmamak kaydõ ile fonksiyonel
olmayabilir.
Tavsiye edilen deney, IEC 51-9, Madde 4.8’de verilmiştir.
4
ICS 17.220.20 TÜRK STANDARDI TS 5590
EN 60051-2/Nisan 1997
6.2 - SÖNÜM
IEC 51-1'de verilmiştir.
6.2.1 - Aşma
IEC 51-1'de verilmiştir.
Ancak, IEC 51-1, Madde 6.2.1 ve Madde 6.2.2’de verilen kurallar aşağõda verilen ampermetre ve
voltmereler tiplerine uygulanmaz:
− Isõl aletler,
− Elektrostatik aletler,
− Ölçme bölgesinin üst sõnõr değerine karşõlõk gelen akõm veya gerilimin 200 µA'den veya 20 mV'dan
az olduğu aletler,
− Başka tepki süreleri gerektirebilen özel amaçlõ aletler. Bu gibi aletler, imalâtçõ ile kullanõcõ arasõnda
kararlaştõrõlmalõdõr.
6.3 - ÖZ ISINMA
IEC 51-1'de verilmiştir.
Uyarõnõn kesilmesinden sonra, geçici ve herhangi bir sürekli artõk sapmanõn toplamõ, ölçek
uzunluğunun %1'ini geçmemelidir.
Alet, referans sõcaklõğõna kadar soğutulduktan sonra, varsa değiştirilebilir olmayan aksesuar(lar)õyla
birlikte doğrulukla ilgili kurallarõ sağlamalõ ancak aşõrõ yük tekrar edilmemelidir.
5
ICS 17.220.20 TÜRK STANDARDI TS 5590
EN 60051-2/Nisan 1997
Ampermetre ve voltmetreler, varsa değiştirilebilir olmayan aksesuar(lar)õyla birlikte, kõsa süreli aşõrõ
yüklere maruz bõrakõlmalõdõr.
Ancak, kõsa süreli aşõrõ yüklere karşõ içten korumalõ olmadõklarõ sürece, bu kurallar aşağõdaki aletlere
uygulanmaz:
− Elektrostatik aletler,
6.4.2.1 - Kõsa süreli aşõrõ yükler için gerilim ve akõm değerleri, imalâtçõ tarafõndan başka değerler
belirtilmedikçe Çizelge IV-2'de verilen ilgili kat sayõnõn, elektriksel giriş büyüklüğünün üst sõnõr
değeriyle çarpõmõ olmalõdõr.
6.4.2.2 - Alette bulunan otomatik kesmenin (sigortanõn) devreyi, Çizelge IV-2'de belirtilen süreden
daha kõsa sürede ayõrmasõ dõşõnda, her bir aşõrõ yük tam süre uygulanmalõdõr.
Yeni bir aşõrõ yük uygulanmadan önce, otomatik kesme kurulmalõ (veya sigorta değiştirilmelidir).
Alet Akõm Faktörü Gerilim Faktörü Aşõrõ Yüklerin Her Bir Aşõrõ Art Arda Gelen
Sayõsõ Yükün Süresi Aşõrõ Yükler
(s) Arasõndaki Süre
(s)
Sõnõf indisleri 0,5 ve daha küçük olan aletler ve bütün sõnõf indislerindeki doğrultucu aletler
Ampermetreler 2 - 5 0,5 15
Voltmetreler - 2 5 0,5 15
Sõnõf indisleri 1 ve daha büyük olan aletler
Ampermetreler 10 - 9 0,5 60
10 - 1 5 -
Voltmetreler - 2 9 0,5 60
- 2 1 5 -
NOT - İki deney serisinin belirtilmesi durumunda, deneyler belirtilen sõra içinde yapõlmalõdõr.
6.4.2.3 - Mekanik sõfõrõ ölçek içinde olan ampermetre ve voltmetreler, varsa değiştirilebilir olmayan
aksesuar(lar)õyla birlikte, kõsa süreli aşõrõ yüklere maruz bõrakõldõktan ve referans sõcaklõğõna kadar
soğutulduktan sonra aşağõda belirtilen her iki kuralõ da sağlamalõdõr:
1) Ölçek uzunluğunun bir yüzdesi olarak ifade edilen, indisin sõfõr ölçek işaretinden sapmasõ,
aşağõdaki değerleri aşmamalõdõr:
a) Sõnõf indisi 0,3 ve daha küçük olan aletlerde, 0,5,
6
ICS 17.220.20 TÜRK STANDARDI TS 5590
EN 60051-2/Nisan 1997
Mekanik sõfõrõ ölçek dõşõnda olan bir ampermetre veya voltmetre, referans sõcaklõğõna soğutulduktan
sonra sõnõf indisiyle ilgili olanlarõ aşmayan hatalara sahipse, bu kuralõ sağladõğõ kabul edilir, ancak aşõrõ
yük tekrar edilmemelidir.
6.6.1 - Bir ampermetre veya voltmetrenin, ölçek üzerinde bir sõfõr konumunun işaretlenmiş olmasõ
durumunda, enerjisi kesildiğinde, sõfõra dönüş için deneyden geçirilmelidir. Deney, referans şartlarõ
altõnda yapõlmalõdõr.
6.6.2 - Ölçme bölgesinin üst sõnõr değerinde 30 s süre ile enerjilendirmeden sonra indisin sõfõr ölçek
işaretinden, ölçek uzunluğunun bir yüzdesi olarak ifade edilen sapmasõ, sõnõf indisinin %50'sine
karşõlõk gelen değeri aşmamalõdõr.
7.3.1 - Ampermetre ve voltmetreler için ölçme bölgesinin üst sõnõr değeri, tercihen aşağõdaki
değerlerden biri veya bunlarõn askatlarõ veya üskatlarõ olmalõdõr:
7.3.2 - Haricî bir şönt ile birlikte kullanõlmak üzere tasarõmlanmõş bir ampermetre için, ölçme bölgesinin
üst sõnõr değerindeki gerilim düşümü, tercihen aşağõdaki değerlerden biri olmalõdõr:
7.3.3 - Bir aletten yeterli çalõşma niteliğini elde etmek için, bir şönte bağlamak üzere kalibre edilmiş
alet bağlantõ kordonlarõnõn (yani belirli bir direnç değerine sahip bağlantõ kordonlarõnõn) kullanõlmasõnõn
gerekli olmasõ durumunda, imalâtçõ bağlantõ kordonu direncini belirtmelidir.
İmalâtçõ tarafõndan başkaca belirtilmedikçe, kalibre edilmiş alet bağlantõ kordonlarõnõn toplam direnç
değeri, referans sõcaklõğõnda 70 mΩ‘u aşmamalõdõr.
Bağlantõ kordonu direncinin değeri, referans sõcaklõğõnda, belirtilen değerden %10’dan daha farklõ
olmamalõdõr.
7
ICS 17.220.20 TÜRK STANDARDI TS 5590
EN 60051-2/Nisan 1997
8
ICS 17.220.20 TÜRK STANDARDI TS 5590
EN 60051-2/Nisan 1997
EK MA
(Bilgi İçin)
IEC 51-7:1984 Direct Acting Indicating Analogue TS 7598 Elektriksel Ölçü Aletleri ve
Electrical Measuring Instruments EN 60051-7/ Aksesuarlarõ - Doğrudan Harekete
and Their Accessories - Part 7: Nisan 1997 Geçen Analog Göstergeli -
Special Requirements for Multi - Bölüm 7: Çok Fonksiyonlu Aletler
Function Instruments İçin Özel Kurallar
IEC 51-9: 1988 Direct Acting Indicating Analogue TS 5589 Elektriksel Ölçü Aletleri ve
Electrical Measuring Instruments EN 60051-9/ Aksesuarlarõ - Doğrudan Harekete
and Their Accessories - Part 9: Nisan 1997 Geçen Analog Göstergeli - Bölüm
Recommended Test Methods 9 : Tavsiye Edilen Deney
Metotlarõ