NEGOCJACJE POZYCYJNE NEGOCJACJE POZYCYJNE NEGOCJACJE

PROWADZONE W STYLU PROWADZONE W STYLU PROBLEMOWE

MIĘKKIM TWARDYM OPARTE NA ZASADACH
Wzajemny Uczestnicy są przyjaciółmi Uczestnicy są przeciwnikami Uczestnicy rozwiązują problem
stosunek
uczestników
Cel Celem jest porozumienie Celem jest zwycięstwo Celem jest mądry wynik
negocjacji
osiągnięty efektywnie i
polubownie
Wpływ Ustępuj, aby pielęgnować Żądaj ustępstw jako warunku Bądź miękki w stosunku do
wzajemnych
wzajemne stosunki stosunków wzajemnych ludzi i twardy wobec problemu
stosunków
(Oddziel ludzi o problemu)
Sposób Miękko Twardo Bądź miękki w stosunku do
traktowania
ludzi i twardy wobec problemu
ludzi i
problemów
Zaufanie Ufaj innym Nie ufaj innym Działaj niezależnie od zaufania

Stanowiska i Łatwo zmieniaj stanowiska Okop się na swoim stanowisku Skoncentruj się na interesach -
interesy
nie na stanowiskach
Forma Składaj oferty Stosuj groźby Badaj i odkrywaj interesy
prowadzenia
negocjacji
Dolna granica Odkryj dolną granicę Wprowadzaj w błąd co do Unikaj posiadania dolnej
porozumienia
porozumienia dolnej granicy porozumienia granicy porozumienia
Ustępstwa Akceptuj jednostronne straty w Żądaj jednostronnych korzyści Opracuj możliwości korzystne
imię osiągnięcia porozumienia jako warunku zawarcia dla obu stron
porozumienia
Rozwiązanie Poszukaj jednego rozwiązania, Poszukaj jednego rozwiązania, Opracuj wiele możliwości,
które oni zaakceptują które ty zaakceptujesz którą - wybierzesz później
Naleganie Upieraj się przy porozumieniu Upieraj się przy swoim Upieraj się przy stosowaniu
stanowisku obiektywnych kryteriów
Sposób Staraj się unikać walki Staraj się wygrać walkę woli Staraj się osiągnąć rezultat
osiągnięcia
oparty na obiektywnych
rezultatu
kryteriach
Wywieranie Poddawaj się presji Wywieraj presję Poddawaj się regułom, nie
wpływu
presji

Źródło: R. Fisher, W. Ury, B. Patton, „Dochodząc do tak: negocjowanie bez poddawania się”, Warszawa 1995
 Kon ikt - założenia ogólne

Rozbieżność interesów lub przekonań stron, że ich aktualne dążenia nie mogą być realizowane
równocześnie.
Kon ikt to niezgodność interesów.
Aktualne aspiracje stron nie dają się równocześnie zrealizować.

Źródła kon iktu - koło Moore'a

Kon ikt potencjalny - Obiektywna sprzeczność interesów, dostrzegalna przez jedną stronę
Kon ikt realny- Obiektywna sprzeczność interesów, dostrzegalna przez dwie strony
Kon ikt irracjonalny - Brak obiektywnej sprzeczności interesów, subiektywne odczucie strony

Kon ikt intrapersonalny- wewnętrzny kon ikt

Kon ikt interpersonalny- zewnętrzny

Kon ikt wewnątrzgrupowy

Kon ikt międzygrupowy

Kon ikt może być:

Destrukcyjny
Konstruktywny

Dwa podejścia do kon iktu

- Tradycyjne
- Współczesne

Sposoby rozwiązania kon iktu - radzenie sobie z kon iktem

- wycofanie
- uleganie
fl
fl
fl
fl
fl
fl
fl
fl
fl
fl
fl
fl
fl
fl
fl
 - rywalizacja
- współpraca
- kompromis

Modele rozwiązania kon iktu

- Koncyliacyjny
- Kontraktowy (mediacyjny)
- Arbitrażowy
- Sądowy

Alternatywne Metody Rozwiązywania Sporów ADR

Negocjacje. Mediacje Arbitraż

Mediacja- Arbitraż. Arbitraż Mediacja

Mediacja-Koncyliacja-Facylitacja - różnice

Mediacja
forma negocjacji, prowadzonych z udziałem osoby trzeciej, której zadaniem jest pomóc stronom,
w osi gni ciu porozumienia

Koncyliacja
koncyliator lub komisja koncyliacyjna sama zmierza do bezstronnego zbadania sporu i stara si
zaproponowa rozwi zania, które mogłyby by przyj te przez strony

Facylitacja
Facylitator ułatwia przebieg rozmów.

Cechy wspólne wszystkich ADR

Stopień formalizmu
Miejsce interesów stron
Zaangażowanie stron

negotium - zaj cie, przedsi wzi cie, czynno prawna, interesy handlowe oraz pertraktacje i
układy, a tak e spór i sprawa sporna

Kiedy mog powsta negocjacje – zało enia ogólne

1. Co najmniej dwie strony
2. Wpływ na siebie
3. Cz ciowa sprzeczno interesów
4. Cz ciowa wspólno interesów
ę
ę
ś
ś
ą
ę
ą
ż
ć
ę
ć
ś
ą
ć
ś
ć
fl
ę
ę
ż
ś
ć
ć
ę
ę
 5. Porozumienie b dzie lepsze ni działanie bez niego

Kompromis - porozumienie osiągnięte w wyniku wzajemnych ustępstw

Fundamentalne zasady negocjacji

- zasada dobrowolno ci
- zasada nieograniczonego uczestnictwa
- zasada symetrii
- zasada braku dominacji

Negocjacje to proces, w jaki próbujemy wpływa na innych, aby pomogli nam zaspokoi nasze
potrzeby, bior c pod uwag ich potrzeby.

Sekwencja posuni , dzi ki którym strony osi gaj mo liwie korzystne rozwi zanie cz ciowego
kon iktu interesów, przy czym musz one posiada wiadomo cz ciowej wspólnoty interesów,
bez czego nie byłyby w stanie podj rozmów.

Dobra nienegocjowalne
fl
ą
ę
ę
ć
ś
ę
ę
ż
ą
ą
ć
ą
ć
ą
ć
ś
ż
ś
ć
ę
ś
ą
ę
ś
ć
- Życie
- Wartości religijne
- Zdrowie
- Res extra commercium

Rodzaje negocjacji
 Style negocjacji
- Problemowe
- Pozycyjne
- Twarde
- Miękkie

Ważne pojęcia negocjacji

- Kwestie
- Stanowiska
- Interesy

Czym są kwestie?
To szukanie odpowiedzi na pytanie:
1. co jest konieczne do uzgodnienia?
2. co jest problemem?
3. co trzeba omówić?

Warunki niezb dne do Warunki skutecznych negocjacji

przeprowadzeni negocjacji – w ogóle

Wzajemna zale no stron od siebie Reprezentacja wszystkich stron

Cz ciowa wspólno i cz ciowa sprzeczno BATNA

interesów The Best Alternative To Negotiated Agreement
najlepsza alternatywa dla negocjowanego
porozumienia

Porozumienie b dzie lepsze Gotowo do zmiany stanowiska

BATNA
Strony musz zna mo liwe do zrealizowania inne sposoby zaspokojenia potrzeb, ni ten, który
jest negocjowany
BATNA b dzie najlepszym sposobem działania, satysfakcjonuj cym interesy bez zawarcia
porozumienia z drug stron .

Etapy przygotowania BATNA:

1. sporz dzenie listy wszystkich mo liwych działa ;
ę
ś
ą
ś
ć
ę
ą
ę
ż
ę
ś
ć
ć
ś
ć
ą
ż
ę
ś
ą
ż
ś
ć
ń
ą
ż
 2. wybór kilku z przygotowanych działa i ich rozwini cie;
3. wybór najlepszej opcji z przygotowanych w poprzednich etapach.

Warunki skutecznych negocjacji:

1. Strony musz mie uprawnienia do podj cia decyzji
2. Powinny by reprezentowane wszystkie strony
3. Strony musz zna BATNA
4. Strony musz by gotowe do zmiany stanowiska
5. Strony musz chcie osi gn porozumienie

Cel
SMART

S- speci c- Konkretny, jednoznaczny, jasno okre lony

M- measurable- Mierzalny
A- agreed/achivable- Uzgodniony Osi galny
R- realistic- Mo liwy do osi gni cia, istotny, ambitny
T- timebound- Okre lony w czasie

Cel ogólny:
Chc napisa ksi k o technikach negocjacji
Cel SMART?
S - co chc osi gn ?
M – po czym poznasz, e cel został osi gni ty?
A – jakie masz mo liwo ci na osi gni cie? Jakie trudno ci mo esz spotka ?
R – czy jest istotny? Dlaczego jest wa ny?
T – kiedy?

Cel minimalny
Dolna granica naszych oczekiwa podczas negocjacji
Okre la zaplanowan przez nas granic jakiej w trakcie negocjacji nie wolno nam przekroczy

Cel maksymalny
Stan idealny - szczyt
naszych oczekiwa

SWOT
Podstawowe narz dzie
analizy strategicznej w
negocjacjach.
Strengths (mocne strony)
Weaknesses (słabe strony)
Opportunities (szanse)
Threats (zagro enia)
ę
ś
fi
ę
ć
ą
ą
ą
ą
ć
ż
ą
ż
ć
ą
ć
ę
ć
ż
ń
ż
ą
ś
ć
ć
ą
ę
ż
ś
ą
ą
ą
ć
ę
ń
ą
ń
ę
ą
ż
ę
ą
ę
ę
ś
ę
ś
ż
ć
ć
 ZOPA
Zone of a possible agreement - przestrze mo liwego porozumienia
obszar mo liwy do porozumienia dla obu stron (win-win)

PRENEGOCJACJE:
- Czynno ci w celu nawi zania kontaktu z drug stron
- Okre lenie potencjalnych stanowisk i interesów kontrahenta
- Okre lenie ró nic i podobie stw mi dzy stronami
Analizy:
SWOT
Cel minimalny
Cel maksymalny
BATNA

FAZA WSTĘPNA
- Zindywidualizowane podmioty
- Ustalenia dotycz ce przebiegu negocjacji – tak, aby w trakcie rozmów wła ciwych
skoncentrowa si na sprawach merytorycznych
- Czas negocjacji
- Miejsce negocjacji
- Skład zespołu negocjacyjnego
ś
ś
ś
ż
ż
ć
ę
ą
ą
ń
ę
ń
ą
ż
ą
ś
 - Mo liwo korzystania z ekspertów zewn trznych

POSTNEGOCJACJE
- negocjacje po negocjacji
- np. renegocjacja umowy, procedury wdro enia ustale w ycie

Impas:
- Przerwa w negocjacjach wynikaj ca z braku porozumienia i braku mo liwo ci manewru
deklarowanej z ka dej ze stron.
- Zazwyczaj wyst puje w negocjacjach pozycyjnych, gdy strony okopi si na swoich
stanowiskach.
Impas:
- Impas zwi zany z procesem negocjacji
- Impas w kwestiach merytorycznych

Strategia a technika negocjacyjna

Strategia negocjacyjna – to zespół technik stosowanych w procesie negocjacji.

Technika negocjacyjna - to jeden ze sposobów słu cych do realizacji strategii.

W technikach negocjacji wykorzystujemy

- Czas
- Psychik przeciwników
- Dominacj
- Porz dek obrad
- Informacje

Podstawowy podział technik negocjacji

- Techniki eskalacyjne
- Techniki obronne
- Techniki przejmowania inicjatywy
- Techniki manipulacji psychologicznej

Technika balon próbny:

- Słu y do ustalenia mo liwo ci ust pstw i ogranicze partnera
- Lu ne rozmowy i hipotetyczne pytania
- „Co by było gdyby”

Technika „dobry policjant, zły policjant”

- Technika ta polega zasadniczo na odgrywaniu ról w zespole negocjacyjnym w toku negocjacji.
- Jeden negocjator jest nieust pliwy, stanowczy i czasem nieuprzejmy, podczas negocjacji.
- Drugi negocjator jest „osob z ludzk twarz ”, która chce osi gn porozumienie.
- Jak przeciwdziała ? Po pierwsze nie da si zastraszy , po drugie nazwa technik stosowan
w negocjacjach po imieniu.

Technika personalnego zwracania si do partnera

ź
ż
ż
ą
ę
ś
ć
ę
ą
ę
ć
ż
ż
ś
ą
ę
ą
ę
ę
ą
ć
ę
ż
ę
ą
ż
ń
ą
ń
ć
ż
ą
ą
ć
ą
ż
ę
ć
ś
ę
ą
 - Zwracanie si po imieniu
- Przełamywanie bariery formalizmu, tworzenie dobrej atmosfery (nieformalnej)
*z t technik trzeba uwa a – kontekst społeczny/kulturowy

Technika wykorzystywania incydentalnego podobie stwa

- U wiadamianie pewnego podobie stwa wyst puj cego pomi dzy partnerami negocjacyjnymi,
np. imi , miejsce urodzenia.

Technika prawienia komplementów

- Zwi kszanie konformizmu
*trzeba uwa a , eby nie wyszło ironicznie

Technika milczenia
- Strze si milcz cego, bo nigdy nie wiesz o czym my li”
- Stosowanie pauz, przerw lub braku reakcji na propozycj drugiej strony.

Technika „inspektora Colombo”

- Wprowadza si w bł d poznawczy osob , z któr si negocjuje oraz „usypia” jej czujno
poprzez pokazanie si na pocz tku negocjacji jako negocjator nieporadny, roztargniony.
- Jak przeciwdziała ? Konieczne jest skoncentrowanie si na własnych celach.

Technika „optyk z Brooklynu”

Technika może być zastosowana kiedy nieznane są minimalne i maksymalne cele (granice)
przeciwnika. Negocjacji nie należy zaczynać od maksymalnej oferty ale stopniowo przedstawiać
kolejne propozycje uważając na reakcje przeciwnika.

Technika „wy szej instancji” (ograniczonych kompetencji)

- Odroczenie podj cia decyzji w czasie z uwagi na konieczno akceptacji „szefa”
- Jak przeciwdziała ? Na etapie pocz tkowym negocjacji zwery kowa pełnomocnictwo i
zakres umocowania.

Technika „salami”(technika małych kroków)

Je eli nie mo emy osi gn porozumienia w głównej sprawie, to staramy si najpierw osi gn je
w mniej istotnych kwestiach.

Technika „troskliwa mamusia”

Sprawiamy wra enie, e bardzo nam zale y na zawarciu porozumienia, jednak obiektywne
ograniczenia sprawiaj , e mo emy zaoferowa gorsze warunki ni da tego druga strona.

Technika „mierz wysoko”/ wygórowanych da

Pierwsza propozycja w negocjacjach jest zawsze wygórowanym daniem, wła nie po to aby
móc potem negocjowa i zej do ni szego poziomu w taki sposób aby ten ni szy poziom był dla
nas ci gle atrakcyjny.

Technika dokr cania ruby

po zako czonej prezentacji drugiej strony, próbujemy uzyska dodatkowe ust pstwa
ż
ś
ą
ę
ż
ą
ę
ń
ę
ż
ą
ę
ż
ż
ę
ć
ę
ż
ą
ę
ż
ć
ć
ą
ę
ś
ą
ą
ż
ć
ż
ż
ą
ć
ć
ś
ć
ż
ą
ń
ą
ż
ę
ż
ż
ą
ć
ę
ń
ą
ą
ń
ę
ś
ę
ę
ś
ć
ć
fi
ę
ż
ż
ą
ż
ą
ć
ę
ę
ż
ś
ś
ć
ą
ą
ć
 Technika słabego ogniwa
kierowanie pyta do członka zespołu negocjacyjnego najgorzej przygotowanego w celu
zdyskredytowania drugiej strony

Technika o wiadczenia publicznego

jedna strona przed rozpocz ciem negocjacji publicznie ogłasza własne dania

Technika nie ust puj pierwszy

Lepiej jest je li w trakcie negocjacji podczas dyskusji to druga strona ust pi w jakim punkcie i
ona zrobi to pierwsza, my potem tez oczywi cie ust pimy w jakim daniu innym, ale lepiej
eby my tego nie zrobili pierwsi.

Technika nieujawniania informacji

Polega na wykorzystywaniu niewiedzy przeciwnika w danym zakresie. Czyli je li zorientujemy si ,
e nasz przeciwnik nie za bardzo jest obeznany z jakim obszarem, który negocjujemy to nie
robimy mu wykładu jak to jest, jakie s trendy itd.
My to wykorzystamy podaj c mu wersj dopasowan do naszych interesów.

Technika rosyjski front

Składamy partnerowi dwie propozycje: zł , albo bardzo zł .
W takiej sytuacji kontrahent mo e by skłonny wybra mniejsze zło.

Technika stopa w drzwiach

Technika sekwencyjna
Raczej w dłu szych negocjacjach, nie incydentalnych
Schemat techniki stopy w drzwiach
Łatwa pro ba ->Spełnienie ->Trudna pro ba -> Spełnienie

Technika ust pstwo za ust pstwo

Powinniśmy formułowa zdania zawsze typu „je li wy to wtedy my”.
Jest ten j zyk gdzie jest propozycja i warunek.
Ta sztuczka to podkre la aby na ka de ust pstwo nasze powiedzie „no dobrze a co wy nam
oferujecie”

Zasady ogólne ust pstw w negocjacjach

ż
ż
ś
ę
ś
ś
ś
ę
ż
ń
ę
ę
ś
ć
ę
ą
ę
ż
ż
ć
ą
ę
ą
ś
ę
ś
ś
ą
ą
ć
ś
ą
ś
ć
ż
ą
ż
ą
ą
ś
ś
ę
 - Ust pstwa powinny by niewielkie
- Ust pstwa powinny by stopniowo malej ce
- Ust powa nale y powoli i niełatwo
- Nie ka de ust pstwo partnera musi by odwzajemnione

Technika ust powania

- nie nale y okazywa nadmiernego zadowolenia z pierwszego ust pstwa oponenta
- nale y pami ta o udzielonych ust pstwach i od czasu do czasu przypomina o nich
oponentom.
- nale y zawsze si upewni , ze druga strona rozumie i wła ciwie ocenia warto uzyskanego
ust pstwa
- wszystkie wymagania drugiej strony nale y dobrze wywarzy zanim zacznie si czyni
jakiekolwiek ust pstwa. Nie nale y zakłada , e oponent zrozumie korzy ci z uzyskanych
ust pstw.

Technika zadawania pyta

Pytania
- Otwarte
- Zamkni te

Uwikłane - wa ne pytanie zostaje ukryte w ród serii pyta sprawiaj cych całkiem niewinne
wra enie

Sugeruj ce - to pytania naprowadzaj ce

Projekcyjne - Szersze uj cie tematu – oderwanie od osoby

Z zasad progresu - Stopniowe przechodzeniu od pyta maj cych lu ny zwi zek z faktami do
pyta wła ciwych

Kolejno zadawana pyta – konstrukcja lejka

Na pocz tku zadajemy pytania ogólne, otwarte – przechodz c do pyta konkretnych i
szczegółowych.

Kolejno zadawana pyta – konstrukcja lejka odwróconego

Rozpoczynamy od pyta konkretnych i szczegółowych przechodz c do ogólnych.

Funkcje pyta

Przyci ganie uwagi

– np. co słycha ?

Zdobywanie informacji
- np. ile to kosztuje?

Przekazywanie informacji
– np. czy to prawda, e...?
ę
ę
ę
ę
ę
ż
ż
ż
ń
ą
ż
ś
ś
ą
ż
ą
ę
ą
ć
ć
ś
ć
ę
ę
ń
ę
ż
ć
ć
ę
ż
ę
ć
ż
ć
ć
ń
ę
ń
ń
ń
ć
ż
ę
ą
ć
ż
ą
ś
ć
ż
ń
ń
ś
ć
ą
ą
ę
ą
ą
ź
ń
ś
ą
ć
ś
ę
ć
ć
 Wywoływanie my lenia u innych
– np. co by powiedział na to i na to?

Wyci ganie wniosków

Manipulacja - sterowanie problemami i lud mi w celu zdobycia przewagi nad drug stron

Reguły wywierania wpływu – Robert Cialdini

- reguła wzajemno ci- W supermarkecie hostessa rozdaje bezpłatne próbki nowego produktu
bezglutenowego, który ma by rewolucj na rynku spo ywczym.

- reguła zaanga owania i konsekwencji- Skoro zrobiłe ju 5 testów tego systemu, to mo e

zechcesz zosta koordynatorem całego procesu testowania?

- reguła społecznego dowodu słuszno ci- Z proponowanego rozwi zania korzysta ju 5 milionów
ludzi na całym wiecie. Wszyscy s zadowoleni.

- reguła autorytetu - Robert Lewandowski, podobnie jak jego ona, jest zachwycony naszym
nowym zapachem.

- reguła ograniczonej dost pno ci- Ostatni wolny pokój. Trzy osoby s zainteresowane
wynaj ciem.

- reguła sympatii- Miła babcia poleca ten przecier. Na pewno jest super.

Art. 72 § 1 k.c.
Je eli strony prowadz negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta,
gdy strony dojd do porozumienia co do wszystkich jej postanowie , które były
przedmiotem negocjacji.

Wyrok SN z 20.10.2005 r., II CK 7/05

„Istotn przesłank zawarcia umowy w drodze negocjacji jest to, aby tre uzgodnionych
postanowie obejmowała przynajmniej minimum tre ci zawieranej umowy, tj. tzw. elementy
przedmiotowo istotne (essentialia negotii)”

Wyrok SN z 23.02.2006 r., II CSK 126/05

„W wypadku sporu dotycz cego zawarcia umowy w drodze rokowa konieczne jest ustalenie,
jak umow strony chciały zawrze , jaki był zakres postanowie rokowanego stosunku
zobowi zaniowego oraz jakie postanowienia były rzeczywi cie przedmiotem rokowa i czy strony
rzeczywi cie doszły do porozumienia co do wszystkich obj tych rokowaniami - a nie tylko co do
istotnych - postanowie umowy. Nie dojdzie bowiem do zawarcia umowy w drodze rokowa w
rozumieniu art. 72 k.c., je eli porozumienie stron obejmie jedynie przedmiotowo istotne elementy
rokowanej umowy, a poza nim znajd si inne kwestie, cho by nawet drugorz dne”.

Wyrok SN z 15.05.2014 r., II CSK 450/13

ż
ą
ą
ę
ą
ą
ś
ę
ś
ń
ż
ś
ć
ą
ś
ś
ą
ą
ń
ę
ż
ą
ć
ś
ć
ą
ą
ś
ę
ą
ź
ś
ś
ż
ż
ś
ę
ć
ż
ń
ą
ń
ą
ń
ś
ć
ę
ą
ż
ń
ż
ą
ń
 „Strony mog si umówi co do chwili zawarcia umowy, do której dochodz w drodze negocjacji,
okre laj c j odmiennie ni wynika to z ogólnej reguły interpretacyjnej zawartej w art. 72 k.c.
Jednak umowa nie mo e by uznana za zawart tak długo, jak długo strony nie uzgodniły
postanowie przedmiotowo istotnych. W razie braku takiej umowy, uzgodnienie koniecznych
elementów umowy nie jest wystarczaj c przesłank do przyj cia, i umowa została zawarta.
Zgodnie z art. 72 § 1 k.c. dopiero bowiem uzgodnienie wszystkich postanowie umowy, które
były przedmiotem rokowa , stanowi podstaw do iuznania, e doszło do jej zawarcia.”

Wyrok SN z 17.01.2020 r., IV CSK 95/19

„Strony negocjacji mog odst pi od reguły wyra onej w art. 72 § 1 k.c. - nie ma ona charakteru
bezwzgl dnego w tym sensie, e mo liwa jest sytuacja, w której strony osi gn ły porozumienie
obejmuj ce co najmniej elementy przedmiotowo istotne (essentialia negotii) i zamierzaj jeszcze
prowadzi pertraktacje co do dalszych szczegółów maj cego powsta stosunku prawnego, ale w
sposób wyra ny lub dorozumiany traktuj osi gni te ju porozumienie jako zawart umow ”.

Art. 72 § 1 k.c.
Strona, która rozpocz ła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w
szczególno ci bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowi zana do naprawienia szkody, jak druga
strona poniosła przez to, e liczyła na zawarcie umowy

Wyrok SA w Łodzi z 13.08.2018 r., I ACa 53/18

„Odszkodowanie na podstawie art. 72 § 2 k.c. nale y si w granicach ujemnego interesu
umownego - obejmuje szkod , jak druga strona poniosła przez to, e liczyła na zawarcie umowy.
Jest to odszkodowanie za to, e z winy kontrahenta - negocjuj cego zawarcie umowy, z
naruszeniem dobrych obyczajów - do zawarcia umowy nie doszło.”

Wyrok SA w Katowicach z 19.07.2013 r., V ACa 712/12

„Zakres przysługuj cej szkody okre la art. 72 § 2 k.c., który nie obejmuje
wyrównania pełnej szkody, ale jedynie stanowi kompensacj w ramach tzw. ujemnego interesu
umownego. Szkoda obejmuje wszelkie nakłady poczynione w zwi zku z prowadzonymi
negocjacjami, ale nie mo e by wyprowadzana z umowy, która nie doszła do skutku. Ujemny
interes umowny ogranicza si do tego, co strona by miała, gdyby nie wdawała si w zawieranie
umowy, a nie co by miała, gdyby umowa została
zrealizowana”.

Poufno w negocjacjach
Art. 72 1 § 1 k.c. – poufno negocjacji
Je eli w toku negocjacji strona udost pniła informacje z zastrze eniem poufno ci, druga strona
jest obowi zana do nieujawniania i nieprzekazywania ich innym osobom oraz do
niewykorzystywania tych informacji dla własnych celów, chyba e strony uzgodniły inaczej.

Przesłanki zachowania poufno ci - art. 72 1 § 1 k.c.

- Udost pnienie informacji w toku negocjacji
- Zastrze enie poufno ci przez udost pniaj cego

Informacja poufna w wietle art. 721 § 1 k.c.

- Nie jest publicznie znana
- Brak powszechnego dost pu
ż
ś
ę
ś
ż
ą
ą
ę
ć
ć
ą
ą
ś
ń
ą
ź
ę
ą
ś
ś
ę
ż
ą
ć
ż
ę
ż
ń
ż
ś
ć
ć
ę
ę
ą
ż
ć
ś
ż
ć
ą
ś
ę
ż
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ż
ę
ż
ą
ż
ą
ę
ą
ę
ż
ę
ą
ż
ż
ą
ż
ż
ć
ą
ą
ę
ń
ś
ę
ą
ą
ą
ę
 - Obiektywnie niejawna
- Nowo dla partnera negocjacyjnego
- Maj tkowy charakter

Art. 721 § 1 k.c. – odpowiedzialno za naruszenie poufno ci negocjacji

W razie niewykonania lub nienale ytego wykonania obowi zków, o których mowa w § 1,
uprawniony mo e da od drugiej strony naprawienia szkody albo wydania uzyskanych przez ni
korzy ci.

Odpowiedzialno z tytułu naruszenia poufno ci negocjacji oparta jest na re imie kontraktowym

(z pewnymi mody kacjami w zakresie roszcze ).

Alternatywa rozł czna

Naprawienie szkody – zasady ogólne

ALBO

Wydanie uzyskanych korzy ci

De nicja mediacji
Dobrowolny i poufny proces, w którym fachowo przygotowana, niezale na i bezstronna osoba, za
zgod stron, pomaga im poradzi sobie z kon iktem.

E-mediacja
Proces rozwi zywania kon iktu, w którym mediator prowadzi posiedzenie mediacyjne przy u yciu
rodków porozumiewania si na odległo .

Cel mediacji
Wypracowanie rozwi zania akceptowalnego przez strony.

Cechy post powania mediacyjnego

- Dobrowolne
- Poufne
- Niesformalizowane
- Pozas dowy sposób rozwi zania sporu
- Udział mediatora
ś
fi
ą
ą
ś
ś
ą
ć
ę
ą
ż
ą
ś
ć
fi
ż
ą
ą
ć
fl
ą
ś
ę
ć
ż
ś
ć
ś
ć
ś
fl
ń
ą
ś
ż
ż
ż
ą
 W jakich sprawach mog by prowadzone mediacje?
- Cywilne
- Karne
- Administracyjne
- Rodzinne
- Prawo pracy
- Gospodarcze
- Nieletnich

Rodzaje mediacji

Mediacja facylitatywna
- mediator wspomaga strony w doj ciu do ugody
- mediator nie proponuje rozwi za

Mediacja ewaluatywna
- mediator pomaga stronom w ocenie słabych i mocnych aspektów ich sprawy
- mediator mo e proponowa form rozwi zania sporu

Mediacja narratywna
- oderwanie od stworzonej przez strony historii i pomoc im w zbudowaniu nowej opowie ci o
kon ikcie, która doprowadzi do poprawienia i utrzymania relacji mi dzy nimi, usprawni
komunikacj i otworzy mo liwo ci rozwi zania obecnego i przyszłych sporów

- 3 etapy:
- opowiedzenie historii przez strony
- dekonstrukcja historii
- opowiedzenie nowej, alternatywnej historii z naciskiem na współprac

Mediacja transformatywna
- mediator ma rol drugorz dn
- celem jest wzajemne zrozumienie stron i ich stanowisk

Mediacja po rednia (wahadłowa)

- mediator spotyka si najpierw z jedn stron post powania mediacyjnego, a nast pnie z drug
stron

Mediacja s dowa a mediacja pozas dowa

Mediacja s dowa
• s d wyznacza mediatora z listy stałych mediatorów s dowych,
• ustawowo ustalony termin trwania post powania,
• koszty mediacji s dowej okre laj odpowiednie przepisy.

Mediacja pozas dowa

ą
fl
ą
ą
ą
ę
ś
ż
ą
ą
ę
ę
ą
ż
ę
ć
ć
ą
ś
ą
ś
ń
ą
ś
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ę
ę
ś
ą
 • mediatora wybieraj strony,
• strony ustalaj termin spotkania,
• koszty mediacji pozas dowej okre la umowa mediatora ze stronami.

Mediacja oparta na interesach stron

- oddzielenie ludzi od problemu
- koncentracja na interesach a nie na pozycjach
- generowanie wielu opcji
- wykorzystanie obiektywnych kryteriów

Zasady mediacji

Zasada dobrowolno ci
Brak przymusu z zewn trz:
- w zakresie przyst pienia do mediacji,
- w zakresie zawarcia ugody,
Mo liwo rezygnacji na ka dym etapie post powania mediacyjnego.
Zasada nie jest symetryczna:
dotyczy stron, tylko w niektórych przypadkach mediatora.
zob. art. 1831 § 1 k.p.c., art. 23a § 4 k.p.k., art. 96a § 2 k.p.a.

Zasada akceptowalno ci
Mediator powinien by zaakceptowany przez strony.
Strony mog zmieni mediatora na ka dym etapie post powania mediacyjnego.

Zasada bezstronno ci a zasada neutralno ci

zob. art. 1833 § 1 k.p.c., art. 23a § 3 k.p.k., art. 96g k.p.a.

Zasada poufno ci
zob. art. 1834 k.p.c., art. 23a § 7 k.p.k. art. 96j k.p.a. Zakazy dowodowe: art. 178a k.p.k., art.
2591 k.p.c., art. 83 § 4 k.p.a.
ż
ś
ć
ą
ą
ś
ą
ś
ć
ś
ą
ć
ś
ę
ą
ż
ś
ż
ś
ę
ę
 - Dotyczy stron i mediatora
- Post powanie mediacyjne nie jest jawne
- Tajemnica negocjacji

Zasada profesjonalizmu
- Mediator jest osob w pełni przeszkolon i kompetentn do pełnienia swojej roli
- Post powanie mediacyjne jest uporz dkowane i składa si z konkretnych etapów, nad których
realizacj czuwa mediator

Mediator
- osoba, która usprawnia komunikacj mi dzy stronami i pomaga uczestnikom mediacji w
wypracowaniu satysfakcjonuj cego obie strony rozwi zania,
- nie jest s dzi ani arbitrem – jego rol nie jest rozstrzyganie zaistniałego mi dzy stronami sporu,
- podczas mediacji musi zachowa neutralno i bezstronno .

Wymagania co do tego, kto mo e by mediatorem w konkretnym przypadku wynikaj z

przepisów prawa, zob. art. 1832 k.p.c., art. 23a § 3 k.p.k., art. 96f k.p.a.

Zadania mediatora
- nawi zanie kontaktu pomi dzy stronami
- umo liwienie prowadzenia mediacji i jej moderowanie (efekt wiadka interakcji)
- udzielanie fachowych wyja nie co do znaczenia okoliczno ci faktycznych i prawnych
- po redniczenie w rozmowach pomi dzy stronami
- przyjmowanie stanowisk stron (problem doradzania stronom mo liwych rozwi za )
- pomoc przy formułowaniu porozumienia

Art. 187 § 1 kpc

1. Pozew powinien czyni zado warunkom pisma procesowego, a nadto zawiera :
1) dokładnie okre lone danie, a w sprawach o prawa maj tkowe tak e oznaczenie warto ci
przedmiotu sporu, chyba e przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieni na;
11) oznaczenie daty wymagalno ci roszczenia w sprawach o zas dzenie roszczenia;
2) wskazanie faktów, na których powód opiera swoje danie, a w miar potrzeby
uzasadniaj cych równie wła ciwo s du;
3) informacj , czy strony podj ły prób mediacji lub innego pozas dowego sposobu rozwi zania
sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podj to, wyja nienie przyczyn ich niepodj cia.

Art. 10 kpc
W sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, s d d y w ka dym stanie
post powania do ich ugodowego załatwienia, w szczególno ci przez nakłanianie stron do
mediacji.

W jakich sprawach nie mo na zawrze ugody?

Np. w sprawach:
- o uniewa nienie mał e stwa
- dotycz cych ustalenia pochodzenia dziecka
ś
ę
ż
ę
ą
ę
ą
ą
ę
ż
ą
ę
ą
ś
ą
ż
ń
ż
ż
ą
ć
ż
ę
ż
ś
ś
ą
ę
ń
ś
ż
ś
ć
ć
ś
ę
ę
ć
ą
ą
ć
ć
ę
ą
ę
ą
ś
ć
ę
ą
ż
ą
ą
ś
ę
ś
ą
ś
ś
ć
ś
ą
ż
ą
ą
ą
ż
ż
ę
ż
ę
ę
ą
ż
ń
ć
ę
ą
ą
ś
 - o uchylenie lub stwierdzenie nieistnienia uchwały walnego zgromadzenia spółki kapitałowej
- o zasiedzenie
- z zakresu ubezpiecze społecznych (art. 47712 kpc)

Ugoda
-S dowa
- Pozas dowa

Ugoda pozas dowa – art. 917 i 918 kc

Art. 917.
Przez ugod strony czyni sobie wzajemne ust pstwa w zakresie istniej cego mi dzy nimi
stosunku prawnego w tym celu, aby uchyli niepewno co do roszcze wynikaj cych z tego
stosunku lub zapewni ich wykonanie albo by uchyli spór istniej cy lub mog cy powsta .

Art. 918.
§ 1. Uchylenie si od skutków prawnych ugody zawartej pod wpływem bł du jest dopuszczalne
tylko wtedy, gdy bł d dotyczy stanu faktycznego, który według tre ci ugody obie strony uwa ały
za niew tpliwy, a spór albo niepewno nie byłyby powstały, gdyby w chwili zawarcia ugody
strony wiedziały o prawdziwym stanie rzeczy.
§ 2. Nie mo na uchyli si od skutków prawnych ugody z powodu odnalezienia dowodów co do
roszcze , których ugoda dotyczy, chyba e została zawarta w złej wierze.

Ugoda pozas dowa

wyrok SN z 15.01.2021 r., I CSKP 5/21
- Ugoda pozas dowa ma charakter umowy, której istot okre la art. 917 k.c.
- Kwestia dopuszczalno ci uchylenia si od jej skutków prawnych (art. 918, art. 82-83, 87 k.c.).
- Do ugody maj zastosowanie wszystkie przepisy dotycz ce czynno ci prawnych.
- Ugoda pozas dowa nie jest tytułem egzekucyjnym. Wywiera jedynie skutki wynikaj ce z faktu
"rzeczy ugodzonej" (res transacta).
- Ugoda pozas dowa stanowi dowód istnienia okre lonego w niej zobowi zania i jego zakresu,
na który mo e powoływa si wierzyciel.

Ugoda s dowa
- Istot ugody, zawieranej dla załatwienia sporu zawisłego przed s dem, jest osi gni cie
kompromisu polegaj cego na wzajemnych ust pstwach i uzasadnionego niepewno ci ka dej
ze stron co do tre ci przyszłego rozstrzygni cia s dowego (zob. wyrok SN z 29.04.2010 r., III
PK 69/09, OSNP 2011, nr 21-22, poz. 269)
- Ugoda s dowa jest tytułem egzekucyjnym (art. 777 § 1 pkt 1 kpc)
- Zawarcie ugody jest podstaw do umorzenia post powania (art. 355 kpc)

Ugoda zawarta przed mediatorem

Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez s d, ma moc prawn ugody
zawartej przed s dem.

Posiedzenie przygotowawcze - art. 205 6 § 2 kpc

Przewodnicz cy powinien skłania strony do pojednania oraz d y do ugodowego rozwi zania
sporu, w szczególno ci w drodze mediacji. W tym celu przewodnicz cy mo e poszukiwa ze
stronami ugodowych sposobów rozwi zania sporu, wspiera je w formułowaniu propozycji
ugodowych oraz wskazywa sposoby i skutki rozwi zania sporu, w tym skutki nansowe.
ą
ą
ą
ą
ń
ą
ą
ę
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ś
ą
ą
ś
ń
ć
ć
ś
ę
ć
ą
ć
ę
ą
ć
ś
ę
ą
ć
ż
ć
ę
ę
ę
ą
ś
ę
ą
ć
ę
ś
ć
ą
ś
ć
ą
ą
ą
ż
ą
ś
ć
ś
ą
ń
ą
ą
ę
ż
ą
ą
fi
ą
ę
ą
ę
ą
ś
ą
ć
ć
ą
ż
ż
 Odroczenie posiedzenia przygotowawczego - art. 205 7. kpc
§ 1. Je eli na posiedzeniu przygotowawczym s d skierował strony do mediacji, posiedzenie
odracza si do czasu zako czenia mediacji.
§ 2. W razie potrzeby, zwłaszcza gdy istniej widoki ugodowego rozwi zania sporu lub gdy
zajdzie potrzeba wyja nienia okoliczno ci istotnych dla rozstrzygni cia sprawy albo w przypadku
usprawiedliwionego niestawiennictwa strony, a tak e na zgodny wniosek stron, posiedzenie
przygotowawcze mo na odroczy na czas oznaczony, nie dłu szy ni trzy miesi ce.
§ 3. Na zgodny wniosek stron posiedzenie przygotowawcze mo na odroczy po raz drugi - na
czas oznaczony, nie dłu szy ni trzy miesi ce.
§ 4. Poza przypadkami, o których mowa w § 1-3, odraczanie posiedzenia przygotowawczego jest
niedopuszczalne.

Mediacja a bieg terminu przedawnienia

art. 121 pkt 5 kc
Bieg przedawnienia nie rozpoczyna si , a rozpocz ty ulega zawieszeniu co do roszcze obj tych
umow o mediacj - przez czas trwania mediacji.

art. 123 § 1 pkt 1 kc

Bieg przedawnienia przerywa si przez ka d czynno przed s dem lub innym organem
powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszcze danego rodzaju albo przed
s dem polubownym, przedsi wzi t bezpo rednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo
zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia

Zarzut umowy o mediacj – art. 202 1 kpc

- Je eli strony przed wszcz ciem post powania s dowego zawarły umow o mediacj
- s d kieruje strony do mediacji (postanowieniem)
- na zarzut pozwanego zgłoszony przed wdaniem si w spór co do istoty sprawy

Nieuwzgl dnienie zarzutu umowy o mediacj przez s d

Nieuwzgl dnienie przez s d zarzutu istnienia umowy o mediacj , zgłoszonego przez pozwanego
przed wdaniem si w spór co do istoty sprawy, otwiera mo liwo zbadania tego uchybienia w
ramach kontroli instancyjnej.
S d drugiej instancji mo e rozpozna ewentualnie t kwesti w ramach zarzutu naruszenia prawa
procesowego, je li naruszenie to mogło mie wpływ na wynik
sprawy.

Dobrowolno mediacji w kpc

Art. 183 1 § 1 kpc - Mediacja jest dobrowolna.
Art. 183 6 § 2 pkt 4 kpc - mimo dor czenia wniosku, o którym mowa w § 1, mediacja nie zostaje
wszcz ta, je eli: strony nie zawarły umowy o mediacj , a druga strona nie wyraziła zgody na
mediacj .
Art. 183 8 § 2 kpc - mediacji nie prowadzi si , je eli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia
lub dor czenia jej postanowienia kieruj cego strony do mediacji nie wyraziła zgody na mediacj .
Uwaga – art. 103 § 3 pkt 2 kpc
Je eli strona w toku post powania bez usprawiedliwienia nie stawiła si na posiedzenie
mediacyjne pomimo wcze niejszego wyra enia zgody na mediacj
- s d mo e, niezale nie od wyniku sprawy, wło y na t stron obowi zek zwrotu kosztów w
cz ci wy szej, ni nakazywałby to wynik sprawy, a nawet zwrotu kosztów w cało ci.
ą
ą
ą
ę
ż
ż
ą
ś
ą
ę
ż
ę
ę
ż
ę
ę
ż
ę
ś
ż
ć
ś
ę
ż
ę
ż
ż
ś
ż
ż
ę
ę
ą
ę
ś
ń
ę
ż
ę
ć
ę
ę
ą
ć
ę
ę
ą
ś
ą
ż
ż
ą
ś
ę
ć
ę
ą
ż
ą
ż
ą
ć
ę
ę
ż
ę
ą
ę
ś
ć
ę
ż
ę
ę
ż
ę
ą
ż
ś
ń
ć
ę
ę
ż
ą
ą
ę
ę
ć
ą
ś
ę
ń
ę
ę
 Umowa o mediacj - 183 1 § 2-3 kpc
- mo e by zawarta tak e przez wyra enie przez stron zgody na mediacj , gdy druga strona
zło yła wniosek o przeprowadzenie mediacji
- w umowie o mediacj strony okre laj w szczególno ci przedmiot mediacji, osob mediatora
albo sposób wyboru mediatora

Kiedy prowadzi si mediacj – 183 1 § 4 kpc

Mediacj prowadzi si
- przed wszcz ciem post powania
- za zgod stron tak e w toku sprawy

Wniosek o przeprowadzenie mediacji - art. 183 7 kpc

Wniosek o przeprowadzenie mediacji zawiera

- oznaczenie stron,
- dokładnie okre lone danie,
- przytoczenie okoliczno ci uzasadniaj cych danie,
- podpis strony
- wymienienie zał czników.

Je eli strony zawarły umow o mediacj na pi mie, do wniosku doł cza si odpis tej umowy.

Wszcz cie mediacji - art. 183 6 § 1-2 kpc

Zasada: wszcz cie mediacji przez stron nast puje z chwil dor czenia mediatorowi wniosku o
przeprowadzenie mediacji, z doł czonym dowodem dor czenia jego odpisu drugiej stronie.

Wyj tki:
1. stały mediator, w terminie tygodnia od dnia dor czenia mu wniosku o przeprowadzenie
mediacji, odmówił przeprowadzenia mediacji;

2. strony zawarły umow o mediacj , w której wskazano jako mediatora osob nieb d c stałym
mediatorem, a osoba ta, w terminie tygodnia od dnia dor czenia jej wniosku o
przeprowadzenie mediacji, odmówiła przeprowadzenia mediacji;

3. strony zawarły umow o mediacj bez wskazania mediatora i osoba, do której strona zwróciła
si o przeprowadzenie mediacji, w terminie tygodnia od dnia dor czenia jej wniosku o
przeprowadzenie mediacji, nie wyraziła zgody na przeprowadzenie mediacji albo druga strona
w terminie tygodnia nie wyraziła zgody na osob mediatora;

4. strony nie zawarły umowy o mediacj , a druga strona nie wyraziła zgody na mediacj .

Postanowienie s du kieruj cego strony do mediacji

- S d mo e skierowa strony do mediacji na ka dym etapie post powania (nie dotyczy: spraw
rozpoznawanych w post powaniach upominawczym oraz nakazowym, chyba e doszło do
skutecznego wniesienia zarzutów)
ą
ę
ż
ż
ż
ą
ę
ż
ą
ę
ć
ę
ś
ę
ą
ą
ę
ę
ż
ć
ę
ż
ę
ę
ę
ą
ż
ś
ę
ę
ą
ę
ę
ą
ę
ę
ś
ż
ę
ą
ą
ę
ę
ż
ą
ś
ę
ż
ę
ę
ś
ę
ę
ę
ą
ę
ę
ę
ą
ę
ę
ę
ż
ę
ę
ą
ę
ą
 - Mediacji nie prowadzi si , je eli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub dor czenia
jej postanowienia kieruj cego strony do mediacji nie wyraziła zgody na mediacj .
- Przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozpraw przewodnicz cy dokonuje oceny,
czy skierowa strony do mediacji. W tym celu przewodnicz cy, je eli zachodzi potrzeba
wysłuchania stron, mo e wezwa je do osobistego stawiennictwa na posiedzeniu niejawnym.

Spotkanie informacyjne dotycz ce ADR

1. Przewodnicz cy mo e wezwa strony do udziału w takim spotkaniu
2. Spotkanie informacyjne mo e prowadzi s dzia, referendarz s dowy, urz dnik s dowy,
asystent s dziego lub stały mediator.
3. Je eli strona bez uzasadnienia nie stawi si na spotkanie informacyjne, s d mo e obci y j
kosztami nakazanego stawiennictwa poniesionymi przez stron przeciwn .

Mediator – art. 183 2 kpc

- osoba zyczna maj ca pełn zdolno do czynno ci prawnych, korzystaj ca w pełni z praw
publicznych
- nie mo e by s dzia - nie dotyczy to s dziów w stanie spoczynku

Listy mediatorów i o rodki mediacyjne - 183 2 § 3 kpc

- Wpis na list wymaga wyra onej na pi mie zgody mediatora.
- Informacj o listach mediatorów oraz o rodkach mediacyjnych przekazuje si prezesowi s du
okr gowego.
- Mog by tworzone przez:
- Organizacje pozarządowe w zakresie sowich zadań statutowych
- Uczelnie

Odmowa prowadzenia mediacji przez stałego mediatora - 183 2 § 4 kpc

- Stały mediator mo e odmówi prowadzenia mediacji tylko z wa nych powodów,
- o których jest obowi zany niezwłocznie powiadomi strony,
- a je eli strony do mediacji skierował s d - równie s d.

Sposób działania mediatora – 183 3a kpc

Mediator prowadzi mediacj , wykorzystuj c ró ne metody zmierzaj ce do polubownego

rozwi zania sporu, w tym poprzez wspieranie stron w formułowaniu przez nie propozycji
ugodowych, lub na zgodny wniosek stron mo e wskaza sposoby rozwi zania sporu, które nie s
dla stron wi ce.

Wynagrodzenie mediatora – art. 183 5 kpc

- Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków zwi zanych z przeprowadzeniem
mediacji, chyba e wyraził zgod na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia.
- Wynagrodzenie i zwrot wydatków obci aj strony.
- Nale no ci pobierane s bezpo rednio od stron.
- W cz ci niewypłaconej przez strony, na wniosek mediatora ustala i przyznaje mediatorowi s d.
We wniosku mediator wskazuje wysoko niewypłaconych nale no ci i zamieszcza
o wiadczenie o ich niewypłaceniu.
ś
ż
ę
ż
ż
ą
ę
ą
ś
ż
fi
ś
ć
ę
ę
ą
ę
ć
ż
ą
ć
ą
ę
ż
ż
ą
ż
ś
ą
ż
ą
ą
ę
ę
ż
ż
ą
ż
ć
ć
ą
ś
ę
ć
ś
ć
ą
ś
ę
ą
ś
ć
ż
ś
ć
ą
ę
ę
ą
ż
ż
ż
ś
ć
ą
ć
ę
ą
ą
ą
ę
ż
ż
ż
ą
ś
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ę
ż
ę
ą
ę
ą
ż
ć
ą
ą
ą
ą
 - Przed przyst pieniem do post powania mediacyjnego mediator poucza strony o kosztach
post powania mediacyjnego i sposobie pobrania nale no ci mediatora.

Tajemnica mediacji - 183 4 kpc

- Mediator, strony i inne osoby bior ce udział w post powaniu mediacyjnym s obowi zane
zachowa w tajemnicy fakty, o których dowiedziały si w zwi zku z prowadzeniem mediacji.
- Strony mog zwolni mediatora i inne osoby bior ce udział w post powaniu mediacyjnym z
tego obowi zku.
- Bezskuteczne jest powoływanie si w toku post powania przed s dem lub s dem polubownym
na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ust pstw lub inne o wiadczenia składane w
post powaniu mediacyjnym.

Zakaz dowodowy dotycz cy mediatora – art. 259 1 kpc

Zasada: mediator nie mo e by wiadkiem co do faktów, o których dowiedział si w zwi zku z

prowadzeniem mediacji
Wyj tek: je li strony zwolni go z obowi zku zachowania tajemnicy mediacji

Wyznaczenie mediatora przez s d - art. 183 9 § 1 kpc

Je eli strony nie dokonały wyboru osoby mediatora, s d, kieruj c strony do mediacji, wyznacza
mediatora maj cego odpowiedni wiedz i umiej tno ci w zakresie prowadzenia mediacji w
sprawach danego rodzaju, bior c pod uwag w pierwszej kolejno ci stałych mediatorów.

Mediator a akta sprawy – art. 183 9 § 2 kpc

Zasada: mediator ma prawo do zapoznania si z aktami sprawy
Wyj tek: strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub dor czenia postanowienia kieruj cego
strony do mediacji nie wyrazi zgody na zapoznanie si mediatora z aktami

Czas trwania mediacji - art. 183 10 kpc

- Kieruj c strony do mediacji, s d wyznacza czas jej trwania na okres do trzech miesi cy.
- Na zgodny wniosek stron lub z innych wa nych powodów termin na przeprowadzenie mediacji
mo e zosta przedłu ony, je eli b dzie to sprzyja ugodowemu załatwieniu sprawy.
- Czasu trwania mediacji nie wlicza si do czasu trwania post powania s dowego.
- Przewodnicz cy wyznacza rozpraw po upływie terminu, o którym mowa w § 1, a przed jego
upływem, je eli cho jedna ze stron o wiadczy, e nie wyra a zgody na mediacj .

Posiedzenie mediacyjne – art. 183 11 kpc

Mediator niezwłocznie ustala termin i miejsce posiedzenia mediacyjnego.
Wyznaczenie posiedzenia mediacyjnego nie jest wymagane, je eli strony zgodz si na
przeprowadzenie mediacji bez posiedzenia mediacyjnego.

Protokół z mediacji - art. 183 12 kpc

- Z przebiegu mediacji sporz dza si protokół, w którym oznacza si miejsce i czas
przeprowadzenia mediacji, a tak e imi , nazwisko (nazw ) i adresy stron, imi i nazwisko oraz
adres mediatora, a ponadto wynik mediacji.
- Protokół podpisuje mediator.
- Mediator dor cza stronom odpis protokołu.

Ugoda a protokół - art. 183 12 kpc

ż
ż
ą
ą
ę
ę
ą
ć
ś
ą
ć
ą
ż
ą
ą
ę
ą
ć
ć
ż
ż
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ć
ą
ą
ś
ż
ą
ą
ę
ę
ę
ę
ę
ś
ę
ą
ę
ż
ę
ę
ę
ż
ę
ą
ć
ę
ę
ę
ę
ś
ą
ż
ę
ś
ż
ę
ą
ż
ą
ę
ś
ą
ę
ę
ś
ą
ą
ę
ą
ą
ę
ę
ę
ę
ą
ą
ą
 - Je eli strony zawarły ugod przed mediatorem, ugod zamieszcza si w protokole albo zał cza
si do niego.
- Strony podpisuj ugod . Niemo no podpisania ugody mediator stwierdza w protokole.
- Przez podpisanie ugody strony wyra aj zgod na wyst pienie do s du z wnioskiem o jej
zatwierdzenie, o czym mediator informuje strony.

S d wła ciwy - mediacja pozas dowa - art. 183 13 kpc

W przypadku gdy strona, po zawarciu ugody, w ramach mediacji prowadzonej na podstawie

umowy o mediacj , wyst pi do s du z wnioskiem o zatwierdzenie ugody mediator składa protokół
w s dzie, który byłby wła ciwy do rozpoznania sprawy według wła ciwo ci ogólnej lub wył cznej.
W razie skierowania przez s d sprawy do mediacji mediator składa protokół w s dzie
rozpoznaj cym spraw , z oznaczeniem, czy s d rozpoznaj cy spraw jest s dem wskazanym
przez strony w trybie okre lonym w art. 183 14 § 21. Strony mog obj ugod równie
roszczenia nieobj te pozwem.

Co po zawarciu ugody? - 183 14 § 1 i 2 kpc

- je eli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, s d zatwierdza j przez nadanie jej
klauzuli wykonalno ci
- w pozostałych przypadkach s d zatwierdza ugod postanowieniem

Ugoda dotycz ca roszcze obj tych ró nymi post powaniami s dowymi - art. 184 14 § 21 kpc
- strony wymieniaj w ugodzie te post powania
- strony wskazuj s d, który podejmie czynno ci zwi zane z zatwierdzeniem lub nadaniem
klauzuli wykonalno ci, chyba e prowadziłoby to do naruszenia przepisów o wła ciwo ci
rzeczowej, mog cego skutkowa niewa no ci post powania lub wła ciwo ci wył cznej
- odpis postanowienia o zatwierdzeniu ugody lub nadaniu ugodzie klauzuli wykonalno ci s d
dor cza pozostałym s dom wymienionym w ugodzie
- odpis postanowienia o zatwierdzeniu ugody lub nadaniu ugodzie klauzuli wykonalno ci stanowi
podstaw do umorzenia post powania w zakresie, w jakim dotyczy ono roszcze obj tych
ugod

Odmowa zatwierdzenia ugody lub nadania jej klauzuli wykonalno ci przez s d - art. 184 15 § 3
kpc
S d odmawia w cało ci lub cz ci je eli ugoda jest:
- sprzeczna z prawem lub zasadami współ ycia społecznego
- zmierza do obej cia prawa
- jest niezrozumiała
- zawiera sprzeczno ci

Charakter prawny ugody - art. 184 15 kpc

Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez s d, ma moc prawn ugody
zawartej przed s dem.
Ugoda zawarta przed mediatorem, któr zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli wykonalno ci,
jest tytułem wykonawczym.
Uwaga
Ró nic mi dzy ugod zawart przed s dem, a zatwierdzon przez s d ugod zawart przed
mediatorem jest to, e jedynie ugoda zawarta przed s dem ma moc równ aktom notarialnym
(zob. m.in. wyrok SA w Katowicach z 23.09.2016 r., I ACa 404/16).
ą
ą
ę
ż
ż
ż
ę
ą
ą
ą
ś
ę
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ę
ę
ą
ś
ś
ś
ż
ś
ą
ę
ą
ę
ą
ś
ś
ń
ę
ą
ę
ż
ą
ą
ę
ę
ą
ś
ż
ć
ą
ś
ż
ę
ć
ż
ą
ż
ą
ą
ż
ż
ś
ś
ą
ę
ą
ę
ę
ą
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ą
ę
ę
ą
ą
ą
ś
ć
ś
ą
ą
ś
ą
ą
ą
ą
ś
ń
ą
ą
ś
ś
ę
ś
ą
ż
ą
ą
ą
ś
 (por. art. 184 15 § 2 kpc)

Umorzenie post powania – 355 kpc

S d umorzy post powanie, je eli powód ze skutkiem prawnym cofn ł pozew, strony zawarły
ugod lub została zatwierdzona ugoda zawarta przed mediatorem albo z innych przyczyn
wydanie wyroku stało si zb dne lub niedopuszczalne.

Koszty procesu - art. 98 1 § 1 kpc

Do niezb dnych kosztów procesu zalicza si koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania
przez s d, jednak w kwocie nie wy szej ni suma przysługuj cego mediatorowi wynagrodzenia i
wydatków podlegaj cych zwrotowi zwi zanych z prowadzeniem mediacji okre lonych w
przepisach wydanych na podstawie § 4 (rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 20
czerwca 2016 r. w sprawie wysoko ci wynagrodzenia i podlegaj cych zwrotowi wydatków
mediatora w post powaniu cywilnym)

Koszty mediacji a wszcz cie post powania cywilnego - art. 98 1 § 2 kpc

Je eli post powanie cywilne zostało wszcz te:
- w ci gu trzech miesi cy od dnia zako czenia mediacji, która nie została zako czona ugod
- w ci gu trzech miesi cy od dnia uprawomocnienia si postanowienia o odmowie zatwierdzenia
ugody przez s d
- do niezb dnych kosztów procesu zalicza si tak e koszty mediacji w wysoko ci
nieprzekraczaj cej czwartej cz ci opłaty.

Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie wysoko ci

wynagrodzenia i podlegaj cych zwrotowi wydatków mediatora w post powaniu cywilnym - § 2
- W sprawach o prawa maj tkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 1% warto ci przedmiotu
sporu, jednak nie mniej ni 150 złotych i nie wi cej ni 2000 złotych za cało post powania
mediacyjnego.
- W sprawach o prawa maj tkowe, w których warto ci przedmiotu sporu nie da si ustali , oraz w
sprawach o prawa niemaj tkowe wynagrodzenie mediatora za prowadzenie post powania
mediacyjnego wynosi za pierwsze posiedzenie 150 złotych, a za ka de kolejne - 100 złotych,
ł cznie nie wi cej ni 450 złotych.

Zwrotowi podlegaj udokumentowane i niezb dne wydatki mediatora poniesione w zwi zku z
przeprowadzeniem mediacji na pokrycie kosztów:
- przejazdów - w wysoko ci i na warunkach okre lonych w przepisach dotycz cych wysoko ci
oraz warunków ustalania nale no ci przysługuj cych pracownikowi zatrudnionemu w
pa stwowej lub samorz dowej jednostce sfery bud etowej z tytułu podró y słu bowej
- wynajmu pomieszczenia niezb dnego do przeprowadzenia posiedzenia mediacyjnego, w
wysoko ci nieprzekraczaj cej 70 złotych za jedno posiedzenie
- korespondencji w wysoko ci nieprzekraczaj cej 30 złotych

W razie nieprzyst pienia stron do mediacji, mediatorowi przysługuje zwrot poniesionych

wydatków w wysoko ci nieprzekraczaj cej 70 złotych.

Art. 103 § 3 pkt 2 kpc

ą
ą
ż
ń
ą
ą
ę
ą
ś
ą
ę
ę
ę
ę
ą
ą
ę
ę
ą
ę
ą
ą
ż
ę
ę
ś
ś
ą
ę
ę
ą
ą
ż
ą
ś
ą
ą
ę
ż
ż
ę
ę
ś
ś
ę
ż
ś
ń
ą
ś
ą
ż
ę
ę
ę
ą
ę
ę
ą
ś
ż
ą
ż
ś
ż
ę
ą
ą
ż
ą
ę
ż
ś
ć
ą
ń
ś
ś
ś
ś
ż
ę
ę
ę
ś
ą
ć
ą
ś
 Je eli strona:
2) w toku post powania bez usprawiedliwienia nie stawiła si na posiedzenie mediacyjne pomimo
wcze niejszego wyra enia zgody na mediacj
- s d mo e, niezale nie od wyniku sprawy, wło y na t stron obowi zek zwrotu kosztów w
cz ci wy szej, ni nakazywałby to wynik sprawy, a nawet zwrotu kosztów w cało ci.

Przesłanki mediacji w kpk

- potencjalny pozytywny wpływ osi gni tego porozumienia na wynik ko cowy sprawy
- wola i zainteresowanie pokrzywdzonego i oskar onego zawarciem takiego porozumienia

W post powaniu s dowym skierowanie sprawy do przeprowadzenia mediacji mo e nast pi w

ka dej sprawie i w ka dym czasie (zarówno w post powaniu w pierwszej instancji, jak i w
post powaniu odwoławczym)
Mediacja jest dopuszczalna równie w post powaniu prywatnoskargowym (art. 489 § 2 KPK).
Warunek mediacji w post powaniu s dowym:
- oskar ony naprawi szkod ,
- oskar ony pojedna si z pokrzywdzonym b d te zaistnieje mo liwo podj cia stara w
kierunku pojednania si
Podmiot kieruj cy do mediacji – art. 23a § 1 kpk
- S d lub referendarz s dowy
- W post powaniu przygotowawczym:
- prokurator
- inny organ prowadz cy to post powanie

Sposoby zainicjowania post powania mediacyjnego – art. 23a § 1 kpk

inicjatywa uprawnionego
- Mo e wyst pi zarówno oskar ony, jak i pokrzywdzony
- Mog wyst pi ł cznie lub osobno
- Kwestia zgody
- zob. art. 116 kpk

inicjatywa organu procesowego

- Konieczna zgoda stron

Skierowanie do mediacji - § 9 Rozporz dzenia Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 7 maja 2015 r. w

sprawie post powania mediacyjnego w sprawach karnych
Postanowienie, które powinno zawiera
1) nazw instytucji albo imi i nazwisko osoby powołanej do
przeprowadzenia post powania mediacyjnego;
2) imi i nazwisko oskar onego oraz imi i nazwisko albo nazw pokrzywdzonego;
3) czyn zarzucany oskar onemu wraz z podaniem kwali kacji prawnej czynu;
4) akta sprawy udost pniane instytucji albo osobie powołanej do przeprowadzenia post powania
mediacyjnego;
5) warunki udost pnienia akt sprawy instytucji albo osobie powołanej do przeprowadzenia
post powania mediacyjnego
6) termin zako czenia post powania mediacyjnego.
ą
ę
ż
ż
ą
ż
ś
ę
ę
ą
ś
ę
ż
ż
ę
ę
ę
ż
ż
ą
ą
ę
ć
ć
ń
ę
ą
ą
ę
ż
ą
ż
ą
ę
ż
ę
ż
ą
ę
ę
ż
ż
ę
ę
ę
ę
ę
ż
ę
ą
ż
ą
ę
ć
ą
ę
ą
ę
ę
ź
ż
ż
ć
ż
ę
ę
fi
ę
ę
ę
ż
ś
ś
ą
ń
ć
ę
ż
ś
ń
ę
ą
ć
 Znaczenie postanowienia o skierowaniu do mediacji
- Skierowanie sprawy do post powania mediacyjnego
- Akt powołania okre lonej osoby lub instytucji do pełnienia funkcji mediatora

Mediator - § 4 Rozporz dzenia Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 7 maja 2015 r. w sprawie

post powania mediacyjnego w sprawach karnych
Do przeprowadzenia post powania mediacyjnego jest uprawniona osoba, która:
1) posiada obywatelstwo polskie, obywatelstwo innego pa stwa członkowskiego Unii
Europejskiej, pa stwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) -
strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej albo
obywatelstwo innego pa stwa, je eli na podstawie przepisów prawa Unii Europejskiej przysługuje
jej prawo podj cia zatrudnienia lub samozatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na
zasadach okre lonych w tych przepisach,
2) korzysta w pełni z praw publicznych i ma pełn zdolno do czynno ci prawnych,
3) uko czyła 26 lat,
4) zna j zyk polski w mowie i pi mie,
5) nie była prawomocnie skazana za umy lne przest pstwo lub umy lne przest pstwo skarbowe,
6) posiada umiej tno ci i wiedz w zakresie przeprowadzania post powania mediacyjnego,
rozwi zywania kon iktów i nawi zywania kontaktów mi dzyludzkich,
7) daje r kojmi nale ytego wykonywania obowi zków,
8) została wpisana do wykazu

Kto nie mo e prowadzi mediacji? – art. 23a § 3 kpk

Post powania mediacyjnego nie mo e prowadzi :
- osoba, co do której w sprawie zachodz okoliczno ci okre lone w art. 40 i art. 41 § 1,
- czynny zawodowo s dzia,
- prokurator,
- asesor prokuratorski,
- aplikant wymienionych zawodów,
- ławnik,
- referendarz s dowy,
- asystent s dziego,
- asystent prokuratora
- funkcjonariusz instytucji uprawnionej do cigania przest pstw.

Czas trwania post powania mediacyjnego – art. 23a § 2 kpk

Post powanie mediacyjne nie powinno trwa dłu ej ni miesi c, a jego okresu nie wlicza si do
czasu trwania post powania przygotowawczego.
Termin biegnie od daty dor czenia instytucji albo osobie powołanej do przeprowadzenia
post powania mediacyjnego postanowienia

Dobrowolno mediacji – art. 23a § 4 kpk

Udział oskar onego i pokrzywdzonego w post powaniu mediacyjnym jest dobrowolny.
Zgod na uczestniczenie w post powaniu mediacyjnym odbiera organ kieruj cy spraw do
mediacji lub mediator, po wyja nieniu oskar onemu i pokrzywdzonemu celów i zasad
post powania mediacyjnego i pouczeniu ich o mo liwo ci cofni cia tej zgody a do zako czenia
post powania mediacyjnego.
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ą
ę
ń
ę
ę
ę
ż
ś
ż
ą
ć
ę
ś
ę
ń
ę
ę
fl
ę
ś
ę
ż
ś
ć
ą
ń
ę
ę
ę
ś
ę
ś
ą
ę
ż
ż
ą
ś
ś
ż
ć
ę
ą
ą
ć
ż
ż
ś
ę
ś
ż
ę
ś
ę
ś
ć
ń
ś
ą
ę
ę
ś
ś
ą
ę
ż
ę
ń
ę
 Mediator a akta sprawy
- Mediatorowi udost pnia si akta sprawy w zakresie niezb dnym do przeprowadzenia
post powania mediacyjnego.
- Udost pnienie akt sprawy mediatorowi mo e nast pi poprzez:
- umo liwienie bezpo redniego zapoznania si z aktami w obecno ci upowa nionego
pracownika organu prowadz cego post powanie;
- wydanie kopii dokumentów z akt sprawy;
- zezwolenie na sporz dzenie odpisów z akt sprawy.

Mediator a akta sprawy - § 12 Rozporz dzenia Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 7 maja 2015 r. w
sprawie post powania mediacyjnego w sprawach karnych

Mediatorowi nie udost pnia si materiałów zawartych w aktach sprawy:

- na które rozci ga si obowi zek zachowania w tajemnicy informacji niejawnych,
- na które rozci ga si obowi zek zachowania tajemnicy zwi zanej z wykonywaniem zawodu lub
funkcji,
- materiałów dotycz cych stanu zdrowia oskar onego,

- opinii o oskar onym,

- danych o jego karalno ci
- Danych pozwalaj cych na ustalenie to samo ci wiadka przesłuchanego w trybie art. 184
ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks post powania karnego
- Danych, których ujawnienie pokrzywdzonemu mogłoby mie wpływ na odpowiedzialno karn
innych oskar onych w tej sprawie nieuczestnicz cych w post powaniu mediacyjnym.

Miejsce mediacji - § 13 Rozporz dzenia Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 7 maja 2015 r. w sprawie
post powania mediacyjnego w sprawach karnych

Post powania mediacyjnego nie przeprowadza si w lokalu zajmowanym przez uczestników lub
ich rodziny ani w budynkach organów uprawnionych do skierowania sprawy do post powania
mediacyjnego.
W uzasadnionych przypadkach, za zgod uczestników, mo na przeprowadzi post powanie
mediacyjne w lokalu zajmowanym przez uczestników lub ich rodziny.

Obowi zki mediatora - § 14 Rozporz dzenia Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 7 maja 2015 r. w
sprawie post powania mediacyjnego w sprawach karnych
- niezwłoczne nawi zanie kontaktu z oskar onym i pokrzywdzonym, ustalaj c termin i miejsce
spotkania z ka dym z nich;
- przeprowadzenie z oskar onym i pokrzywdzonym, w dogodnym dla nich miejscu i czasie,
indywidualne lub wspólne spotkania wst pne, podczas których wyja nia oskar onemu i
pokrzywdzonemu cele i zasady post powania mediacyjnego, a tak e poucza ich o mo liwo ci
cofni cia zgody na uczestniczenie w post powaniu mediacyjnym a do jego zako czenia oraz
odbiera od oskar onego i pokrzywdzonego zgod na uczestniczenie w post powaniu
mediacyjnym, je eli nie odebrał jej organ kieruj cy spraw do mediacji;
- przeprowadzenia spotkania mediacyjnego z udziałem oskar onego i pokrzywdzonego w
miejscu i czasie dogodnym dla uczestników;
- pomoc w sformułowaniu tre ci ugody mi dzy oskar onym i pokrzywdzonym, informuj c ich w
szczególno ci o tre ci art. 107 § 3 i 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks post powania
karnego;
- sprawdzenie wykonanie zobowi za wynikaj cych z zawartej ugody.
ę
ę
ż
ę
ę
ę
ą
ś
ż
ę
ę
ż
ą
ą
ż
ż
ż
ą
ą
ą
ę
ś
ę
ę
ś
ą
ś
ę
ż
ę
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ą
ń
ę
ą
ż
ą
ę
ę
ą
ę
ż
ę
ż
ę
ą
ś
ż
ą
ę
ą
ś
ę
ę
ą
ż
ć
ę
ę
ą
ż
ć
ż
ę
ś
ś
ż
ż
ś
ś
ś
ą
ż
ę
ć
ż
ń
ę
ę
ę
ą
ż
ś
ć
ś
ą
 Sprawozdanie z mediacji – art. 23a § 6 kpk
Instytucja lub osoba do tego uprawniona sporz dza, po przeprowadzeniu post powania
mediacyjnego, sprawozdanie z jego wyników.
Do sprawozdania zał cza si ugod podpisan przez oskar onego, pokrzywdzonego i mediatora,
je eli została zawarta.

Zasady mediacji w kpk – art. 23a § 7 kpk

Post powanie mediacyjne prowadzi si w sposób bezstronny i poufny.

Zakaz dowodowy – art. 178a kpk

Nie wolno przesłuchiwa jako wiadka mediatora co do faktów, o których dowiedział si od
oskar onego lub pokrzywdzonego prowadz c post powanie mediacyjne, z wył czeniem
informacji o przest pstwach, o których mowa w art. 240 § 1 Kodeksu karnego.
Zakazem przesłuchania obj te s co do zasady tre ci, o których mediator dowiedział si podczas
prowadzenia post powania mediacyjnego, ale tylko te, które zostały mu przekazane przez
pokrzywdzonego lub oskar onego. W przypadku pozyskania informacji z innych ródeł nie s one
obj te wskazanym zakazem dowodowym, nawet gdyby zostały uzyskane w zwi zku z
prowadzonym post powaniem (M. Kurowski, Wpływ zasady poufno ci...). Poza zakresem zakazu
pozostaje równie informacja o przest pstwach, o których mowa w art. 240 § 1 k.k. Tym samym
istnieje mo liwo przesłuchania mediatora co do wskazanych okoliczno ci

Art. 53 § 3 kk
Wymierzaj c kar s d bierze tak e pod uwag pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji
pomi dzy pokrzywdzonym a sprawc albo ugod pomi dzy nimi osi gni t w post powaniu
przed s dem lub prokuratorem.
„Literalne brzmienie zwrotów „pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji” albo „osi gni tej
ugody” wskazuje na to, e – z punktu widzenia wymiaru kary – znaczenie ma sam fakt formalnego
osi gni cia porozumienia pomi dzy sprawc a pokrzywdzonym, a nie efektywne jej wykonanie

Ugoda zawarta przed mediatorem – art. 107 kpk

Art. 107.
§ 1. S d lub referendarz s dowy nadaje na danie osoby uprawnionej klauzul
wykonalno ci orzeczeniu podlegaj cemu wykonaniu w drodze egzekucji.
§ 2. Orzeczenia nakładaj ce obowi zek naprawienia szkody lub zado uczynienia za doznan
krzywd oraz nawi zk orzeczon na rzecz pokrzywdzonego uwa a si za orzeczenia co do
roszcze maj tkowych, je eli nadaj si do egzekucji w my l przepisów Kodeksu post powania
cywilnego.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje si odpowiednio do obowi zku wynikaj cego z ugody zawartej przed
s dem lub referendarzem s dowym, a tak e ugody zawartej w post powaniu mediacyjnym.
§ 4. S d lub referendarz s dowy odmawia nadania klauzuli wykonalno ci ugodzie zawartej przed
mediatorem, w cało ci lub w cz ci, je eli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami
współ ycia społecznego albo zmierza do obej cia prawa.

Art. 489 § 2 kpk

Na wniosek lub za zgod stron s d mo e zamiast posiedzenia pojednawczego wyznaczy
odpowiedni termin dla przeprowadzenia post powania mediacyjnego. Przepis art. 23a stosuje si
odpowiednio.
- Posiedzenie pojednawcze dotyczy spraw z oskar enia prywatnego
- Przeprowadzenie post powania mediacyjnego stanowi odst pstwo od zasady, zgodnie z któr
rozpraw główn w sprawie z oskar enia prywatnego poprzedza posiedzenie pojednawcze
- Je eli mediacja si nie powiodła, to nie ma potrzeby wyznaczania posiedzenia pojednawczego
(arg. z art. 492 § 2 a contrario)
ą
ż
ż
ą
ę
ę
ę
ż
ą
ą
ż
ę
ę
ą
ń
ę
ą
ś
ż
ą
ś
ą
ę
ć
ż
ę
ę
ę
ą
ę
ą
ś
ą
ę
ę
ć
ą
ż
ą
ą
ą
ż
ż
ą
ę
ę
ę
ś
ę
ę
ą
ż
ą
ś
ą
ą
ę
ą
ą
ż
ą
ę
ę
ż
ę
ż
ż
ż
ą
ą
ą
ę
ę
ś
ą
ą
ę
ż
ś
ę
ą
ę
ś
ż
ę
ż
ą
ę
ś
ą
ś
ś
ę
ć
ę
ś
ą
ę
ę
ą
ą
ź
ę
ą
ę
ę
ę
ć
ę
ą
ą
ą
ę
 - Gdy mediacja dała wynik negatywny to prezes s du, przewodnicz cy wydziału lub
upowa niony s dzia (art. 93 § 2) wyznaczaj na zasadach ogólnych termin rozprawy główne
- Gdy mediacja dała wynik pozytywny to nale y wyznaczy posiedzenie, na którym dojdzie do
spisania warunków ugody i umorzenia post powania (art. 492 § 2 w zw. z art. 490 § 2 kpk

Postanowienie SN z 4.11.2010 r., II KK 77/10, OSNKW 2010, nr 12, poz. 110.

Niestawiennictwo oskar yciela prywatnego na spotkaniu mediacyjnym nie wywołuje skutków
to samych z niestawiennictwem tego oskar yciela i jego pełnomocnika na posiedzeniu
pojednawczym (opisanych w art. 491 § 1 k.p.k.), a tym samym nie daje samodzielnej podstawy do
umorzenia post powania w sprawie z oskar enia prywatnego.

Wyrok SA w Krakowie z 4.12.2003 r., II AKa 338/03, KZS 2004, nr 2, poz. 23.
Nie ma warto ci przeproszenie, gdy nie zostanie przyj te, to jest o ara nie przebaczy sprawcy.
Nie ma warto ci obietnica naprawienia szkody, gdy nie jest oparta na realnym zabezpieczeniu; w
takim razie jest to tylko uznanie nieuniknionego obowi zku prawnego (art. 415 k.c.). Nie ma
warto ci przyznanie, gdy sprawca neguje fakty i pomawia pracowników ledczych, e zmusili go
w ledztwie, by takie fakty zawarł w swych wyja nieniach.

Postanowienie SN z 16.01.2007 r., V KK 390/06, OSNwSK 2007, nr 1, poz. 166.

Fakt naprawienia szkody nie jest wystarczaj cym powodem dla postulowanej w kasacji oceny
prawnokarnej czynu jako "wypadku mniejszej wagi" i sytuuje si jedynie jako maj cy wpływ na
wysoko kary w ramach s dziowskiego wymiaru kary, a nie jako racja na rzecz kwali kowania
czynu skazanego jako uprzywilejowanej postaci przest pstwa kradzie y.

Postanowienie SN z 4.11.2004 r., V KK 261/04

Przepis art. 492 § 1 k.p.k. nie ma zastosowania w sprawie o przest pstwa cigane z oskar enia
publicznego. Przepis art. 492 § 1 k.p.k. jako znajduj cy si w rozdziale 52 Kodeksu post powania
karnego oraz powi zany z innymi przepisami tego rozdziału mo e stanowi podstaw umorzenia
post powania tylko o przest pstwa cigane z oskar enia prywatnego. Natomiast wyst pek z art.
286 § 1 k.k. nale y do przest pstw ciganych z oskar enia publicznego. Wobec tego pozytywne
efekty mediacji przeprowadzonej mi dzy pokrzywdzonym a sprawc przest pstwa
publicznoskargowego mog mie jedynie wpływ na wymiar kary lub zastosowanie rodków
zwi zanych z poddaniem sprawcy próbie, nie mog jednak prowadzi do umorzenia
post powania o to przest pstwo.

Post powanie mediacyjne w ppsa

- Post powanie mediacyjne mo e dotyczy wszystkich aktów lub czynno ci, które podlegaj
zaskar eniu do s du administracyjnego, w tym równie spraw ze skarg na bezczynno .
- Artykuł 115 § 1 p.p.s.a. nie ustanawia w tym wzgl dzie ogranicze .
- Przedmiotem post powania mediacyjnego mo e by kilka spraw zawisłych przed s dem
mi dzy tymi samymi stronami, np. dotycz cych ró nych przedmiotów lub tego samego
przedmiotu, ale ró nych okresów.

Termin na zainicjowanie post powania mediacyjnego

„przed wyznaczeniem rozprawy”
Przez wyznaczenie rozprawy nale y rozumie dat zarz dzenia przewodnicz cego lub s dziego
sprawozdawcy o wyznaczeniu rozprawy. Wniosek zło ony po wyznaczeniu rozprawy jest
bezskuteczny. Mamy bowiem do czynienia z terminem ustawowym, zawitym, który nie podlega
przywróceniu na podstawie art. 86–88 p.p.s.a.

Wszcz cie post powania mediacyjnego

Wniosek skar cego lub organu – art. 115 § 1 p.p.s.a
ż
ś
ę
ą
ę
ę
ę
ę
ś
ż
ę
ż
ś
ć
ś
ś
ż
ą
ę
ę
ę
ż
ą
ż
ę
ą
ż
ę
ą
ę
ę
ę
ę
ż
ć
ż
ś
ę
ś
ć
ą
ą
ę
ż
ą
ż
ż
ć
ż
ś
ą
ę
ę
ż
ą
ą
ż
ć
ż
ż
ę
ą
ż
ę
ą
ć
ę
ę
ż
ń
ą
fi
ę
ą
ć
ż
ś
ś
ć
ś
ę
ą
ą
ś
ą
ż
ę
ś
fi
ę
ć
ę
ę
ż
ą
 - Inicjatywy w zakresie podj cia post powania mediacyjnego nie ma uczestnik post powania.
- Wniosek o przeprowadzenie post powania mediacyjnego mo e by zawarty w skardze,
odpowiedzi na skarg lub odr bnym pi mie procesowym.
- Wniosek powinien spełnia wymogi pisma w post powaniu s dowym (art. 46 p.p.s.a.)

Z urz du – art. 115 § 2 p.p.s.a

- Zgodnie z § 37 ust. 1 pkt 3 reg. WSA s dzia sprawozdawca decyduje o przeprowadzeniu w
sprawie post powania mediacyjnego.

Wyrok NSA z 13.10.2020 r., I OSK 1980/19

Przepis art. 115 § 1 p.p.s.a. nie nakłada na s d obowi zku przeprowadzenia post powania
mediacyjnego, nawet w przypadku jego zgłoszenia przez zainteresowan stron post powania. O
jego uwzgl dnieniu decyduje przewodnicz cy lub s dzia sprawozdawca, je li uzna potrzeb
przeprowadzenia takiego post powania. Jest ono bowiem fakultatywne. Je li zatem organ wyraził
negatywne stanowisko wobec mediacji, to odmowa przeprowadzenia post powania
mediacyjnego nie naruszyła adnych zasad post powania i je li nawet nie nast piła w formie
postanowienia, a skar cy o braku podstaw do mediacji został poinformowany przez s d, to nie
miało to adnego wpływu na wynik sprawy. Postanowienie w takim przedmiocie jest bowiem
niezaskar alne.

Cel post powania mediacyjnego

Celem jest wyja nienie i rozwa enie okoliczno ci faktycznych i prawnych sprawy oraz przyj cie
przez strony ustale co do sposobu jej załatwienia w granicach obowi zuj cego prawa.
Przez wyja nienie i rozwa enie okoliczno ci faktycznych i prawnych sprawy nale y rozumie
podj cie tych wszystkich argumentów faktycznych i prawnych, które prowadz do przyj cia
ustale satysfakcjonuj cych obie strony i skutkuj cych w konsekwencji bezprzedmiotowo ci
sprawy zawisłej przed s dem

Mediator w p.p.s.a. – art. 116 § 3 p.p.s.a.

- osoba zyczna, która posiada pełn zdolno do czynno ci prawnych i korzysta z pełni praw
publicznych,
- w szczególno ci mediator wpisany na list stałych mediatorów lub do wykazu instytucji i osób
uprawnionych do prowadzenia post powania mediacyjnego, prowadzonych przez prezesa s du
okr gowego.

Mediator
Zasada: mediator wybrany przez strony
Wyj tek: w przypadku post powania mediacyjnego prowadzonego z urz du, je eli strony nie
dokonały zgodnego wyboru mediatora, s d, kieruj c spraw do mediacji, wyznacza mediatora
posiadaj cego odpowiedni wiedz i umiej tno ci w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach
danego rodzaju.

Mediator a akta sprawy – art. 116b p.p.s.a.

Zasada: mediator ma prawo do przegl dania akt sprawy i otrzymywania odpisów, kopii lub
wyci gów
Wyj tek: strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub dor czenia postanowienia kieruj cego
strony do mediacji nie wyrazi zgody na przegl danie przez mediatora akt sprawy

Poufno mediacji – art. 116c p.p.s.a.

§ 1. Post powanie mediacyjne nie jest jawne.
ę
ą
ą
ę
ą
ę
ń
ś
ć
fi
ę
ą
ż
ę
ż
ś
ę
ę
ś
ś
ń
ę
ż
ą
ą
ą
ż
ć
ę
ą
ę
ż
ę
ę
ż
ę
ę
ę
ę
ą
ą
ś
ę
ś
ą
ą
ę
ę
ą
ś
ą
ś
ć
ś
ę
ą
ę
ą
ę
ą
ś
ę
ą
ś
ż
ę
ć
ą
ą
ę
ą
ę
ś
ś
ą
ą
ę
ż
ż
ę
ę
ę
ą
ę
ś
ę
ę
ć
ą
ą
ą
 § 2. Mediator, strony i inne osoby bior ce udział w post powaniu mediacyjnym s obowi zani
zachowa w tajemnicy fakty, o których dowiedzieli si w zwi zku z prowadzeniem mediacji, chyba
e strony postanowi inaczej.
§ 3. Propozycje ugodowe, ujawnione fakty lub o wiadczenia zło one w toku post powania
mediacyjnego nie mog by wykorzystywane po jego zako czeniu, z wyj tkiem ustale zawartych
w protokole z przebiegu post powania mediacyjnego.

Wynagrodzenie mediatora – art. 116d p.p.s.a.

§ 1. Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków zwi zanych z przeprowadzeniem
mediacji, chyba e wyraził zgod na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia.
§ 2. Koszty wynagrodzenia i zwrotu wydatków zwi zanych z przeprowadzeniem mediacji
pokrywaj strony.
WA NE: rozporz dzenie Ministra Spraw Wewn trznych i Administracji z dnia 2 czerwca 2017 r. w
sprawie wysoko ci wynagrodzenia i podlegaj cych zwrotowi wydatków mediatora w
post powaniu przed s dem administracyjnym

Protokół z mediacji – art. 116e p.p.s.a.

- Mediator sporz dza protokół z przebiegu post powania mediacyjnego.

- Protokół z przebiegu post powania mediacyjnego zawiera:
- czas i miejsce przeprowadzenia mediacji
- imi i nazwisko (nazw ) skar cego, oznaczenie organu, a tak e ich adresy;
- imi i nazwisko oraz adres mediatora;
- dokonane przez strony ustalenia co do sposobu załatwienia sprawy;
- podpis mediatora oraz skar cego i organu.
- Mediator niezwłocznie dor cza odpis protokołu z przebiegu post powania mediacyjnego
stronom oraz s dowi, przed którym toczy si post powanie.

Skutki post powania mediacyjnego

Na podstawie ustale dokonanych w post powaniu mediacyjnym, organ uchyla lub zmienia
zaskar ony akt albo wykonuje lub podejmuje inn czynno stosownie do okoliczno ci sprawy w
zakresie swojej wła ciwo ci i kompetencji.
Artykuł 117 § 1 p.p.s.a. pozwala organowi wery kowa nie tylko decyzj dotkni t wadami
opisanymi w art. 145 § 1 p.p.s.a., ale tak e decyzj dotkni t wadami nieistotnymi lub nawet
decyzj zgodn z prawem. Odmiennie ni w przypadku decyzji autokontrolnej, w której art. 54 § 3
p.p.s.a. stanowi samoistn podstaw rozstrzygni cia, rozstrzygni cie wydane na podstawie
ustale dokonanych w post powaniu mediacyjnym musi mie swoj podstaw , zgodnie z art. 115
§ 1 in ne p.p.s.a., „w granicach obowi zuj cego prawa”, przez co nale y rozumie zarówno
podstaw formalnoprawn , jak i materialnoprawn .

Je eli strony nie dokonaj ustale co do sposobu załatwienia sprawy, podlega ona rozpoznaniu
przez s d.
Negatywny wynik post powania mediacyjnego skutkuje skierowaniem sprawy do rozpoznania
przez s d.
Nast puje to w formie zarz dzenia s dziego lub referendarza s dowego, na które nie przysługuje
za alenie.

Wyrok NSA z 14.12.2007 r., I FSK 269/06

Decyzja zmieniaj ca pierwotn decyzj w wyniku ustale mediacyjnych z uwagi na to, e
"zast puje" decyzj pierwotn nie tylko mo e, ale i powinna odnosi si równie do pozostałych
ustale organu I instancji nie obj tych ustaleniami mediacji.
ż
ż
ż
ę
ę
Ż
ę
ę
ę
ń
ń
fi
ę
ż
ą
ą
ę
ć
ą
ę
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ą
ę
ś
ą
ń
ę
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ą
ę
ę
ą
ć
ż
ę
ż
ą
ą
ę
ą
ą
ę
ę
ń
ę
ę
ą
ę
ą
ż
ż
ę
ą
ż
ę
ą
ę
ę
fi
ś
ą
ę
ą
ę
ę
ą
ę
ć
ę
ń
ś
ę
ć
ń
ą
ą
ć
ż
ą
ż
ę
ę
ą
ć
ą
ę
ę
ż
ą
ę
ę
ż
ą
ę
ą
ć
ś
ń
ż
ą
 Załatwienie sprawy na podstawie ustale dokonanych w post powaniu mediacyjnym nie
pozbawia strony skar cej konstytucyjnego prawa do s du oraz s dowej wery kacji wydanego
przez organ administracji publicznej aktu. O tym czy na wydany w wyniku mediacji akt nale y
wnie skarg , aby rozpoznane zostały tak e kwestie, które nie były obj te ustaleniami
mediacyjnymi, rozstrzyga b dzie forma i tre zapadłego w wyniku mediacji rozstrzygni cia.

Wery kacja – art. 118 p.p.s.a.

Załatwienie sprawy na podstawie ustale dokonanych w post powaniu mediacyjnym nie
pozbawia strony skar cej konstytucyjnego prawa do s du oraz s dowej wery kacji aktu
wydanego przez organ administracji publicznej.
Skarga do WSA - 30 dni od dnia dor czenia aktu albo wykonania lub podj cia czynno ci.
Skarg s d rozpoznaje ł cznie ze skarg wniesion w sprawie na akt lub czynno , w której
przeprowadzono post powanie mediacyjne.
Skarga na bezczynno jest dopuszczalna po upływie okresu, w ci gu którego organ zobowi zał
si w przyj tych ustaleniach do wydania nowego aktu albo wykonania lub podj cia innej
czynno ci. W wypadku niezakre lenia terminu w przyj tych ustaleniach skarga na bezczynno
jest dopuszczalna w ka dym czasie po upływie terminu wyznaczonego przez prawo na
załatwienie sprawy administracyjnej.

Legitymacja do wniesienia skargi do WSA

- skar cy
- ka dy, kto ma w tym interes prawny
- prokurator
- Rzecznik Praw Obywatelskich
- Rzecznik Praw Dziecka
- organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalno ci w sprawach dotycz cych interesów
prawnych innych osób, je eli brała udział w post powaniu administracyjnym (art. 118 § 1 w zw.
z art. 50 § 1 p.p.s.a.)
- uprawnionym do wniesienia skargi jest równie inny podmiot, któremu ustawy przyznaj prawo
do wniesienia skargi (art. 118 § 1 w zw. z art. 50 § 2 p.p.s.a.)

Umorzenie post powania w sprawie, w której przeprowadzono post powanie mediacyjne – art.
118 § 2 p.p.s.a
- je eli na akt lub czynno wydane lub podj te na podstawie ustale nie zostanie wniesiona
skarga.
- je eli skarga wniesiona na ten akt lub czynno zostanie oddalona

Artykuł 118 § 2 p.p.s.a. znajduje równie zastosowanie, je eli s d administracyjny prawomocnie

odrzuci skarg na rozstrzygni cie wydane na podstawie ustale post powania mediacyjnego (por.
postanowienie WSA we Wrocławiu z 3.03.2008 r., I SA/Wr 642/07, LEX nr 1009321) lub umorzy
post powanie, np. z powodu skutecznego cofni cia skargi na rozstrzygni cie wydane w wyniku
ustale post powania mediacyjnego

Wyrok SA w Szczecinie z 31.10.2012, I ACa 446/12

- Odszkodowanie nale ne na podstawie art. 72 § 2 KC nie obejmuje wyrównania pełnej szkody, a
jedynie stanowi kompensacj w ramach tzw. ujemnego interesu umownego.
- Innymi słowy, w przypadku odpowiedzialno ci z art. 72 § 2 KC odszkodowanie nie mo e by
wyprowadzane z umowy, która nie doszła do skutku. Obejmowa natomiast winno wszelkie
nakłady poczynione w zwi zku z rokowaniami, cho by nie wi zały si bezpo rednio z sam
umow i spodziewan - a wynikaj c z niej - korzy ci .
ę
ż
ż
ż
ż
ę
ś
fi
ą
ć
ę
ń
ą
ś
ą
ę
ę
ę
ę
ę
ż
ą
ż
ż
ś
ę
ą
ą
ć
ś
ż
ą
ć
ć
ż
ą
ę
ę
ę
ś
ą
ą
ę
ą
ż
ń
ń
ę
ż
ś
ś
ś
ć
ż
ć
ę
ę
ą
ś
ć
ą
ę
ą
ą
ś
ż
ą
ę
ę
ń
ą
ć
ą
ą
ą
ń
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ś
fi
fi
ę
ą
ś
ć
ś
ż
ą
ę
ą
ż
ć
ą
ś
ć
 - Odszkodowanie z tytułu ujemnego (negatywnego) interesu umownego powinno uwzgl dnia ,
co by strona miała, gdyby nie wdawała si w zawieranie umowy, a nie co by miała, gdyby
umowa została zrealizowana.

Typowe przykładu naruszenia art. 72 § 2 k.c.

- nieujawnienie informacji istotnych dla prowadzonych negocjacji lub mog cych mie wpływ na
decyzj kontrahenta;
- wprowadzenie w bł d;
- celowe opó nianie negocjacji; prowadzenie negocjacji ze wiadomo ci , e zawarcie umowy
nie jest mo liwe;
- odmow dalszego prowadzenia negocjacji bez dostatecznego uzasadnienia

Wyrok SN z 9.06.1998 r., II CKN 802/97

Je eli strony porozumiej si co do niektórych, a nawet co do wi kszo ci, ale nie wszystkich,
postanowie umowy, które były przedmiotem rokowa , to do zawarcia umowy nie dochodzi.
Przez postanowienia umowy nale y w tym wypadku rozumie te postanowienia umowy, które
obejmuj istotne jej elementy, bez których do jej zawarcia nie mogłoby doj .

Wyrok SA w Krakowie z 14.03.2019 r., I AGa 282/18

Samo upowa nienie do negocjacji nie zast puje zasad reprezentacji osoby prawnej. Uzgodnienie
warunków umowy z osob upowa nion jedynie do prowadzenia negocjacji nie powoduje
ostatecznego zawarcia tej e umowy. Upowa nienie osoby do prowadzenia negocjacji nie oznacza
bowiem, e wbrew zasadom reprezentacji spółki mo e ona skutecznie zawrze umow .

„Je eli negocjacje były prowadzone w celu zawarcia umowy niewymagaj cej formy szczególnej
pod rygorem niewa no ci, sporz dzony nast pnie dokument stanowi jedynie dowód na fakt
wcze niejszego dokonania czynno ci prawnej i jej tre ci. Je eli natomiast wa no negocjowanej
umowy wymagała zachowania formy szczególnej, pozytywny wynik negocjacji nie ma znaczenia
prawnego, a dopiero sporz dzenie dokumentu w wymaganej formie stanowi zawarcie umowy”

Wyrok SN z 16.09.2011 r., IV CSK 626/10

Odpowiedzialno odszkodowawcza za niestaranno negocjacyjn w ramach culpae in
contrahendo ograniczona jest do ujemnego interesu umownego. Dotyczy rzeczywistych strat,
powstałych m. in. w rezultacie poniesienia kosztów na przygotowanie si do negocjacji - a wi c
kosztów ekspertyz, przeprowadzonych bada i prac naukowych.
Stan prawny sprzed nowelizacji art. 72 k.c., tak jak i obecny, nie wykluczaj mo liwo ci
zawierania porozumie zobowi zuj cych strony do podj cia okre lonych działa , takich jak np.
zlecenie, zasi gni cie stosownej ekspertyzy, co do mo liwo ci nansowania przez bank danej
inwestycji, niezb dnych do prowadzenia dalszych negocjacji i zawarcia umowy. Porozumienia
takie o charakterze umów zobowi zaniowych mog rodzi odpowiedzialno kontraktow z art.
471 k.c.

Wyrok SN z 20.05.2005 r., II CK 7/05

Istotn przesłank zawarcia umowy w drodze negocjacji jest to, aby tre uzgodnionych
postanowie obejmowała przynajmniej minimum tre ci zawieranej umowy, tj. tzw. elementy
przedmiotowo istotne (essentialia negotii). Składnikiem przedmiotowo istotnym umowy sprzeda y
jest cena.
Bł dne jest uznanie faktury za wyraz woli sprzedawcy w tocz cych si negocjacjach co do
wysoko ci ceny, poniewa stanowi ona jedynie dokument rozliczeniowy umo liwiaj cy wykonanie
wcze niej zawartej umowy.
ę
ż
ż
ś
ś
ą
ę
ę
ś
ą
ż
ż
ń
ń
ź
ż
ę
ś
ę
ą
ć
ę
ą
ż
ń
ś
ą
ż
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ż
ą
ż
ś
ą
ą
ę
ę
ż
ń
ę
ą
ś
ż
ś
ś
ń
ć
ż
ę
ć
ś
ś
ż
ć
ą
fi
ę
ś
ą
ś
ę
ś
ą
ś
ę
ą
ć
ą
ż
ś
ą
ś
ć
ć
ż
ż
ć
ż
ń
ś
ć
ć
ą
ś
ę
ę
ą
ć
ę
ż
 Wyrok SA w Gda sku z 29.01.1993 r., I ACr 12/93, OSA 1993, nr 6, poz. 42.
Negocjacje, a tak e ich uzupełnienie, wymagaj bowiem ze swej istoty niezb dnej dozy
aktywno ci kontraktowej ze strony obu partnerów umownych. Tymczasem jednostronne
umieszczenie na fakturach przez sprzedawc odcisków piecz ci o tre ci "Strony ustalaj ..." i
wydanie takich faktur kupuj cemu, przy biernej postawie tego ostatniego co do tych zastrze e ,
nie mo e oznacza ani jakichkolwiek negocjacji, ani nawet wiadczy o uzupełnieniu ustale
uprzednich negocjacji.
ż
ś
ń
ż
ć
ą
ę
ą
ś
ę
ć
ś
ę
ą
ń
ż
ń