(IN MÀU) He - Than - Nieu

Bộ môn Sinh lý - Khoa Y - Đại Học Y Dược Tp.
HCM
LOGO
ĐẠI CƯƠNG VỀ HỆ TIẾT NIỆU

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn
LOGO
MỤC TIÊU
Trình bày được sơ lược về cấu tạo

1 giải phẫu của hệ tiết niệu.
Trình bày được sơ lược về chức

2 năng của hệ tiết niệu.
ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

LOGO
NỘI DUNG
1 Cấu tạo và hoạt động của thận.
Cấu tạo và hoạt động của hệ thống

2 đường dẫn nước tiểu.

LOGO
THÀNH PHẦN CỦA HỆ TIẾT NIỆU

LOGO

LOGO

LOGO
➢ Thận
➢ Niệu quản
➢ Bàng quang
➢ Niệu đạo
Nam Nữ
LOGO

LOGO
CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THẬN

LOGO
SƠ LƯỢC GIẢI PHẪU THẬN
❖ Hình hạt đậu, màu nâu nhạt, chắc và trơn láng.

❖ Cao 10-12 cm, rộng 5-6 cm, dày 2.5-3 cm.
LOGO
VỊ TRÍ GIẢI PHẪU CỦA THẬN
ĐM thân tạng
Tuyến thượng thận (P)
Thận (T)
ĐM thận (P)
Thận (P) TM thận (T)
Niệu quản (P)
ĐM mạc treo tràng trên

LOGO
HÌNH THỂ NGOÀI CỦA THẬN
Bao xơ thận
ĐM thận (P)
TM thận (P)
Niệu quản (P)
Thận (P) ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

LOGO
HÌNH THỂ TRONG CỦA THẬN
Vỏ thận
Cột thận
(Trụ Bertin) Tủy thận
Đài thận nhỏ
Đài thận lớn
Bể thận
Niệu quản
LOGO
HÌNH THỂ TRONG CỦA THẬN

LOGO
NEPHRON - ĐƠN VỊ TẠO NƯỚC TIỂU
Vỏ thận
Tủy thận
Cầu thận
Động mạch thận
Ống lượn gần

Quai Henle
Ống lượn xa
Vết đặc
Ống góp
LOGO
Thận được cấu tạo bởi > 2 triệu nephron.

Mỗi nephron bao gồm 2 phần chính:
❖Cầu thận (glomerulus): có búi mao mạch
cầu thận, thực hiện chức năng lọc các chất
từ máu ra ống thận.
❖Ống thận: có mao mạch quanh ống thận,
thực hiện chức năng tái hấp thu và bài tiết,
gồm 4 đoạn: ống lượn gần, quai Henle,
ống lượn xa, và ống góp.

LOGO

LOGO

LOGO
MẠCH MÁU THẬN
❖ Chiếm ¼ cung lượng tim (khoảng 1200ml/phút)

❖ Động mạch chủ  Động mạch thận  nhánh
gian thùy  nhánh bán cung  nhánh gian tiểu
thùy  tiểu động mạch vào (ngành thẳng, ngắn)
 mao mạch cầu thận  tiểu động mạch ra 
mao mạch quanh ống : “hệ mạch gánh”.
❖ Mao mạch tiểu cầu: mao mạch chức năng (lọc)
❖ Mao mạch quanh ống: mao mạch dinh dưỡng.

LOGO
MẠCH MÁU THẬN

LOGO
LOGO
MẠCH MÁU THẬN

LOGO

LOGO
PHỨC HỢP CẬN CẦU THẬN
Phức hợp cận cầu thận gồm 2 thành phần:

❖Vết đặc: do các tế bào biểu mô ở phần đầu
ống lượn xa tạo thành.
❖Tế bào cận cầu thận: do các tế bào cơ trơn
trên thành tiểu động mạch vào tại vị trí tiếp
xúc với vết đặc tạo thành, tiết renin vào
máu giúp chuyển hóa angiotensin.

LOGO

LOGO

LOGO
MÀNG LỌC CẦU THẬN
❖ Là màng mà qua đó huyết tương từ mao

mạch cầu thận được lọc vào bao Bowman.
❖ Gồm 3 lớp:
▪ Lớp cửa sổ tế bào nội mô mao mạch cầu
thận: tạo các lổ 70-100 nm.
▪ Lớp màng đáy: tạo các lổ nhỏ hơn.
▪ Lớp tế bào biểu mô cầu thận (podocyte):
tạo các lổ 40 nm.
Màng đáy là lớp có điện tích âm mạnh nhất.
Biểu mô là lớp quyết định chọn lọc kích thước.
LOGO

LOGO

LOGO

LOGO

LOGO

LOGO
ĐẠI CƯƠNG VỀ CHỨC NĂNG THẬN
❖ Ngoại tiết: loại bỏ các sản phẩm chuyển hóa,

chất dư thừa, chất độc ra nước tiểu --> giữ
hằng định nồng độ các chất trong máu.
▪ Lọc: xảy ra tại cầu thận
▪ Tái hấp thu và bài tiết: xảy ra tại ống thận,
tái hấp thu các chất còn cần thiết và bài tiết
thêm các chất thải chưa lọc hết.
❖ Nội tiết:
▪ Tiết renin: điều hòa huyết áp.
▪ Tiết erythropoietine: kích tạo hồng cầu.
▪ Chuyển hóa vitamin D, tạo calcitriol (D3).
LOGO
CHỨC NĂNG TẠO NƯỚC TIỂU CỦA THẬN

LOGO
CHỨC NĂNG TẠO NƯỚC TIỂU CỦA THẬN
Bài xuất = lọc – tái hấp thu + bài tiết

LOGO
LỌC TẠI CẦU THẬN
❖ Là quá trình vật lý thụ động, chỉ có tính

chọn lọc tương đối.
❖ Năng lượng lọc: năng lượng cơ học do tim
cung cấp (thể hiện qua huyết áp).
❖ Phụ thuộc:
▪ Các áp suất trong cầu thận
▪ Điện tích âm và kích thước của lỗ lọc

LOGO

LOGO

LOGO
❖Là sự di chuyển của nước qua màng bán

thấm dưới tác dụng của sự chênh lệch áp
lực 2 bên màng.
❖Lọc tại cầu thận cần 2 điều kiện:
(1) Màng lọc cầu thận
(2) Sự chênh lệch áp lực hai bên màng lọc,
tức là giữa mao mạch cầu thận và khoang
Bowman, tạo ra áp suất đẩy dịch qua màng.

LOGO

LOGO

LOGO
VAI TRÒ CỦA ỐNG THẬN
Dịch lọc cầu thận xuống ống thận, tại đây:

❖Tái hấp thu các chất còn cần thiết trong
dịch lọc như: glucose, lipid, protid, vitamin,
điện giải …
❖Bài tiết các sản phẩm chuyển hóa như:
ure, creatinine, … và các điện giải dư thừa.

LOGO
LOGO
TÁI HẤP THU TẠI ỐNG THẬN

LOGO
TÁI HẤP THU TẠI ỐNG THẬN

LOGO
Tái hấp thu tại ống thận Bài tiết tại ống thận

LOGO

LOGO
CHỨC NĂNG NỘI TIẾT CỦA THẬN
❖ Hệ RAA (Renin-Angiotensin-Aldosterone)
❖ Hệ Erythropoietine
❖ Hệ 1,25-dihydroxycholecalciferol

LOGO
HỆ RAA
LOGO
HỆ ERYTHROPOIETIN

LOGO
HỆ ERYTHROPOIETIN

LOGO

LOGO
HỆ 1,25-(OH)2-D3
❖Vitamin D3 (cholecalciferol) do 2 nguồn

đưa vào cơ thể: từ thức ăn và tia cực tím
chuyển 7-dehydrocholesterol thành D3.
❖Tại gan: dưới tác động của 25-hydroxylase,
D3 biến thành 25-hydroxycholecalciferol.
❖Tại thận: dưới tác động của 1-hydroxylase,
25-hydroxycholecalciferon biến thành 1,25-
dihydroxycholecalciferon (1,25-(OH)2-D3).

LOGO
LOGO
HỆ 1,25-(OH)2-D3
❖ Tác dụng của 1,25-(OH)2-D3:

▪ Trên ruột: tăng hấp thu calci, phosphate
▪ Trên thận: tăng tái hấp thu calci, phosphate.
▪ Trên xương: kích thích huy động calci,
phosphate từ xương ra máu.
--> 3 tác dụng này làm tăng calci và phosphat
máu, giảm calci và phosphat nước tiểu.
❖ Khi calci và phosphate máu ↓ sẽ làm tăng bài
tiết 1,25-(OH)2-D3.
LOGO
CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ

THỐNG ĐƯỜNG DẪN NƯỚC TIỂU

LOGO
GIẢI PHẪU NIỆU QUẢN
➢ Dài 25 - 30 cm
➢ 3 lớp: bao, cơ, niêm mạc
➢ 3 chỗ hẹp:
Niệu quản (P)

• Bể thận - niệu quản
• Trước ĐM chậu
• Niệu quản - bàng quang

LOGO

LOGO
Niệu quản (T)

LOGO
GIẢI PHẪU BÀNG QUANG

LOGO

Chứa 250 - 300 ml nước tiểu (tối đa là 3 L)
Niệu quản cắm

vào bàng quang

LOGO

LOGO
PHÂN BỐ THẦN KINH BÀNG QUANG

LOGO
PHÂN BỐ THẦN KINH BÀNG QUANG

LOGO
HOẠT ĐỘNG CỦA BÀNG QUANG

LOGO

LOGO

LOGO

LOGO
HIỆN TƯỢNG BÀNG QUANG TĂNG HOẠT

LOGO
GIẢI PHẪU NIỆU ĐẠO
Niệu đạo
Nam Nữ
• Dài khoảng 16 cm. • Ngắn, dài khoảng 3-4 cm.
• Gồm 3 đoạn: NĐ tiền liệt, NĐ màng, NĐ xốp. • Nguy cơ nhiễm trùng tiểu cao hơn.
LOGO
TĂNG SẢN TUYẾN TIỀN LIỆT

Bộ Sinh lý - Khoa Y - Đại Học Y Dược Tp. HCM
môn www.themegallery.com
LOGO

(IN MÀU) He - Than - Nieu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(IN MÀU) He - Than - Nieu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bộ môn Sinh lý - Khoa Y - Đại Học Y Dược Tp.

ĐẠI CƯƠNG VỀ HỆ TIẾT NIỆU

Trình bày được sơ lược về cấu tạo

Trình bày được sơ lược về chức

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

1 Cấu tạo và hoạt động của thận.

Cấu tạo và hoạt động của hệ thống

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

THÀNH PHẦN CỦA HỆ TIẾT NIỆU

THÀNH PHẦN CỦA HỆ TIẾT NIỆU

THÀNH PHẦN CỦA HỆ TIẾT NIỆU

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

THÀNH PHẦN CỦA HỆ TIẾT NIỆU

THÀNH PHẦN CỦA HỆ TIẾT NIỆU

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THẬN

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

SƠ LƯỢC GIẢI PHẪU THẬN

❖ Hình hạt đậu, màu nâu nhạt, chắc và trơn láng.

VỊ TRÍ GIẢI PHẪU CỦA THẬN

Tuyến thượng thận (P)

Niệu quản (P)

ĐM mạc treo tràng trên

HÌNH THỂ NGOÀI CỦA THẬN

Niệu quản (P)

Thận (P) ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

HÌNH THỂ TRONG CỦA THẬN

Đài thận nhỏ

Đài thận lớn

HÌNH THỂ TRONG CỦA THẬN

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn

NEPHRON - ĐƠN VỊ TẠO NƯỚC TIỂU

Động mạch thận

Ống lượn gần

NEPHRON - ĐƠN VỊ TẠO NƯỚC TIỂU

Thận được cấu tạo bởi > 2 triệu nephron.

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

NEPHRON - ĐƠN VỊ TẠO NƯỚC TIỂU

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

MẠCH MÁU THẬN

❖ Chiếm ¼ cung lượng tim (khoảng 1200ml/phút)

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

MẠCH MÁU THẬN

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn

MẠCH MÁU THẬN

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn

PHỨC HỢP CẬN CẦU THẬN

Phức hợp cận cầu thận gồm 2 thành phần:

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn - ĐH YD Tp. HCM

PHỨC HỢP CẬN CẦU THẬN

PHỨC HỢP CẬN CẦU THẬN

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn

MÀNG LỌC CẦU THẬN

❖ Là màng mà qua đó huyết tương từ mao

MÀNG LỌC CẦU THẬN

MÀNG LỌC CẦU THẬN

MÀNG LỌC CẦU THẬN

MÀNG LỌC CẦU THẬN

ThS. BS. Lê Quốc Tuấn

MÀNG LỌC CẦU THẬN

ĐẠI CƯƠNG VỀ CHỨC NĂNG THẬN