Filipino sa Piling Larang Akademik
Maaari mo ring banggitin sa iyong talaan
Panukalang Proyekto
Karagdagang input
Aplikasyon tungkol sa pag-apruba para sa
isang proyekto.l
 Isang nakasulat na mungkahi upang
makamit ang layunin.
 Isang detalyadong plano na ginagamit
bilang gabay sa pagsasagawa ng isang
proyekto.
 Ito any nagpapakita ng lohikal at
sisternatikong pagdulog upang
maisagawa ang proyekto.
Bago makapaghanda ng isang panukala,
dapat ay matukoy muna ang bagay na
kailangang-kailangan ng inyong pamayanan
o paaralan.
 Ang natukoy mong pangangailangan ang
siyang magiging batayan ng iyong
panukala.
Isulat ang mga natukoy na panga-
ngailangan, mahalagang maipaliwang mong
mabuti ang iyong panukala
 Sa pamamagitan ng nakasulat mong
panukala matutulungan mo ang iyong
pamayanan.
Ang panimula, ang unang bahagi ng iyong
panukalang proyekto, ang magiging paksa
ng araling ito.
 Tutukuyin ang kaukulang
pangangailangan ng iyong pamayanan
 Balay dito, maaari mo nang mailahad ang
layunin ng iyong proposal.
 Dapat ay nakasaad din kung bakit mo
ipinapalagay na ito ay mahalagang
pangangailangan
Dapat malinaw ang talaan ng mga bagay
na dapat gawin. Dapat nakapaloob dito ang
mga gawaing nakaplano upang makumpleto
ang proyekto ayon sa pagkakasunud-sunod
at gayundin mga tauhang kakailanganin sa
bawat gawain. Ang talaan ng mga bagay na
dapat gawin ay dapat na makatotohanan at
isinasaalang-alang ang panahon at perang
gugugulin dito.
kung ano ang kaibahan ng iyong
pamamaraan sa iba. Bigyang diin ang
kahalagahan nito sa kasalukuyang sitwasyon
ng iyong pamayanan. Pag-aralan ang plano sa
pagpapatayo ng isang livelihood training at
iba pang gawaing pangkabuhayan na
nakasentro sa pamayanan, na nakatala sa
ibaba.
Planong gawain para sa Baranggay Mabuhay
Livelihood Center
A. Pag-aproba at paglabas ng badyet (5
araw)
B. Subastahan para sa pagpapatayo ng
livelihood center (2 linggo)
1. Tatlong mangongontrata ang
aanyayahan upang magbigay ng kani-
kanilang selyadong tawad para sa
pagpapatayo ng gusali
2. Ang mga mangongontrata ay
magbibigay ng kanilang mga planong
pangestruktura at pang-arkitektura
para sa gusali
C. Pagpili ng mangongontrata at pag-
aproba sa planong pang-arkitektura ng
gusali (1araw)
1. Gagawin ng konsehong pambaranggay
na napili sa isang pagpupulong na
pambarangay
2. Ang napiling disenyo ng gusali at ang
mangongontrata nito ay ipahahayag sa
isang regular na pulong ng barangay at
ipapaskil sa bulletin board ng
bulwagang pambarangay
D. Pagpapatayo ng gusali sa ilalim ng
superbisyon ng konsehong
pambarangay (6 nabuwan)
E. Pagtatalaga ng mga kawani ng gusali (2
araw)
1. Pagtatalaga ng 2 kawani ng gusali, isang
tagapangalaga ng gusali at isang
espesyalista o livelihood trainor na pinili
ng konsehong
 Filipino sa Piling Larang Akademik
2. Pagtuturo at pagtatalaga sa mga gawain
ng mga kawani
Katulad din ito ng
F. Pormulasyon ng pagsasagawa ng Panimula paagpahayag ng
suliranin o dahilan ng
proyekto ng pangkabuhayan (1) buwan) isang panukalang
1. Pormulasyon ng isang komite na proyekto

pinangangasiwaan ng espesyalista sa
mga programa at iminungkahi sa
konsehong pambarangay para Kumpletong Binubuo ito ng plano
Balangkas ng Katawan ng dapat gawin at ang
aprobahan Panukalang panukalang badyet
Proyekto

Sa pagplano ng proyekto, dapat na

nakasaad dito ang halagang gugugulin. Ang
badyet ay talaan ng gastusin upang makamit katulad ito ng bahagi ng
Katapusan o pagsusuri o ng bahaging
ang iyong mga layunin. Ang talaang ito ay Konklusyon naglalahad ng
dapat pag-aralang mabuti. Huwag isali ang kapakinabangang dulot ng
proyekto.
mga bagay na hindi kailangan para sa
proyekto.
Ngayon pag-aralan naman natin ang
Halimbawa, ang pag-upang bulldozer ay
kumpletong balangkas ng isang simpleng
hindi naman kailangan sa paggawa ng waiting
panukalang proyekto sa ibaba.
shed, hindi ito dapat isali sa talaan ng badyet.
Sa naibigay na halimbawa ng pagpapatayo ng 1. Pamagat - kadalasan pinaikling bahagi ng
livelihood center, ang pag- upa ng ulat-panukala o ang pangangailangan
mangongontrata ay makapagpapadali ng
paggawa ng badyet Halimbawa: Panukala Para sa
Pagpapatayo ng Bulwagang
Kadalasan, ang mga mangongontrata ay Pambarangay
mayroon nang panukalang badyet para sa
isang proyekto. Maaari mo itong iprisinta sa 2. Nagpadala - ang iyong pangalan bilang
ahensiyang magtataguyod ng panukala manunulat ng proposal at ang tirahan
Kadalasan, ang mga mangongontrata ay para sa pagpapadala ng koreo
nagtatawaran at pabababaan sila ng halaga Halimbawa mula kay Ruby Cortez 116
sa subastahan. Ang proyekto ay ipagkakaloob Rubi Street, Lot 3, Blk. 58 Barangay
sa may pinakamababang halaga ng badyet. Selino, Poblacion Sta Fe, Nueva Vizcaya
Ang proyektong livelihood center ay
mayroon pang ibang kailangang gastusin Ang 3. Petsa - ang araw kung kailan mo
susuwelduhin ng mga kawani para dito ay isusumite ang iyong panukala at ang
kasama din dito at dapat na isama sa badyet. kinaukulang haba ng panahong gugugulin
Ang iba pang gastusin katulad ng halagang sa pagkompleto ng proyekto
gagastusin sa pagbubukas ng 18 center ay
maaari ding isali. Alamin muna ang mga Halimbawa: Ika 24 ng Hunyo 2000
halaga ng mga gamit na kakailanganin at
maghanap ng murang bilihan bago gumawa Pagpapatayo: 3 buwan
ng panukalang badyet. Sa ganitong paraan,
maiiwasan ang mga suliraning may
kinalaman sa pagbabadyet.
 Filipino sa Piling Larang Akademik
4. Pagpapahayag ng Suliranin - ang
pangangailangan at dahilan kung bakit
ito kailangang matugunan nakasaad sa
isang saknong at may wastong pamagat
Halimbawa: Pagpapahayag ng Suliranin
Ang panukalang ito ay para sa
5. Layunin - kung ano ang nilalayong gawin
ng proposal Halimbawa Layunin
Nilalayon ng panukalang ito na
6. Plano ng Dapat Gawin - ang mga
hakbang na pinaplano mong gawin at ang
panahong gugugulin upang matapos ang
proyekto Halimbawa: Plano ng Dapat
Gawin Ang panukalang ito ay
maisasakatuparan
7. Badyet - ang kalkulasyon ng halagang
gugugulin para sa proyekto Halimbawa,
Badyet Ang halagang hinihiling para sa
panukalang ito ay
8. Paano Mapapakinabangan ng Aking
Pamayanan - ang Panukalang Ito ang
katapusan, kung saan nakasaad ang mga
taong makikinabang sa proyekto at kung
ano ang kanilang mapapala dito
Halimbawa Paano Mapapakinabangan ng
Aking Pamayanan ang Panukalang Ito
Ang proyektong ito ay kapaki-pakinabang
para sa mga….
PANUKALA PARA SA
DALAWANG CELLULAR
TELEPHONES
Mula kay Ruby Cortez 116 Rubi Street,
Lot 3, Blk. 58 Barangay Selino Sta Fe,
Nueva Vizcaya
Ika-16 ng Hulyo 2000
Haba ng panahong gugugulin: Humigit-
kumulang isang lingo
Pagpapahayag ng Suliranin
Ito ay isang proposal para sa dalawang
cellular telephones para sa aming
pamayanan. Ang dalawang teleponong
ito ay itatabi at pangangalagaan sa
bulwagang pambarangay at sa bahay ng
baranggay kapitan. Ang mga teleponong
ito ay mahalaga sapagkat ang mga
landline based na telepono ay ikakabit pa
lamang sa aming barangay. Ang mga
tawag na mahahalaga lalo na sa oras ng
kagipitan ay agad na matatanggap at
makararating sa mga kinauukulan
Layunin
Ipanukala ang pagbili ng dalawang
cellular na magagamit sa
pamayananupang mabigyan ang mga
kasapi ng serbiyong pangkomunikasyon
Plano ng Dapat Gawin
A. Pag-aproba badyet
B. Pagbili ng dalawang cellular
telephones (isang linggo)
C. Pagsubok sa paggamit nito ang bayad
ay kada tawag (isang buwan)
D. Pagsusuri ng serbisyong
pangkomunikasyon araw)
E Pormal na operasyon ng lugar kung
saan makatatawag ang mga mamamayan
sa bulwagang pambaranggay at sa bahay
ng kapitan ng barangay
Badyet
Kinalkulang badyet P13000.00
Halaga ng isang 3210 Nokia na may
charger P6500.00 × 2
Paano Mapapakinabangan ng Aking
Pamayanan ang Panukalang ito
Dahil sa kakulangan ng landline based na
mga telepono, matutugunan ng mga
cellular telephones na ito ang
pangangailangan ng pamayanan sa
pasilidad pangkomunikasyon. Magiging
kapaki-pakinabang ito sa lahat ng kasapi
ng pamayanan. Mangangahulugan ito ng
 Filipino sa Piling Larang Akademik
mas mabilis na pagtanggap at paggawa
ng mahahalagang tawag para sa lahat.
Ang mga kasapi ng pamayanan na may
mga kamag-anak sa ibang bansa ay
magkakaroon na ng komunikasyon. Ang
mga mangangalakal naman ay
makatatawag at makatatanggap na ng
tawag para sa kanilang mga kalakal na
kailangan. Ang cellular phones na ito ay
mahalagang bagay para sa pamayanan
dahil magagamit ito ng halos lahat ng
kasapi ng baranggay sa
pakikipagkomunikasyon sa mga taong
nasa malayo.
 Filipino sa Piling Larang Akademik
Pagsulat ng Adyenda
at Katitikan ng Pulong
o Sa araling ito, mararanasan mong
kumuha ng mahahalagang impormasyon
mula sa isang miting o pulong upang
makabuo ka ng katitikan ng pulong.
o Ang pagpupulong o miting, lalo na ang
business meeting ay bahagi na ng buhay
ng maraming tao sa kasalukuyan. Ito ay
pangkaraniwang gawain ng bawat samah
an, organisasyon, kompanya, paaralan, at
institusyon.
o Ginagawa na rin sa kasalukuyan, bunga
ng makabagong teknolohiya ang
eleconference, videoconference, at
online meeting sa pamamagitan ng
Internet
o Madalas marining na ang mabisang
komunikasyon ang buhay ng is ang
samahan o arganisasyon. Kung walang
maayos na daloy ng ko munikasyon sa
loob ng isang samahan, kadalasan ito ay
walang kaa yusan.
o Sa pamamagitan ng epektibong
pagpupulong nauunawaan at nada rama
ng bawat bahagi ng samahan ang mga
mithiin at nais tahakin nito.
Memorandum, adyenda, at katitikan ng
pulong
o May tatalong mahahalagang elementong
kailangan upang maging maayos,
organisado, at epektibo ang isang pulong.
Ito ay ang mem orandum, adyenda, at
katitikan ng pulong. Bilang isang mag-
aaral, mahalagang matutuhan mo kung
ano-ano at kung paano ginagawa ang
mga ito.
Memorandum o memo
o Ayon kay Prof. Ma. Rovilla Sudprasert
(2014), sa kanayang aklat na English for
the Workplace 3, ang memorandum o
memo ay isang kasulatang nagbibigay
kabatiran tungol sa gagawing pulong o
paalala tungkol sa isang mahalagang
impormasyon, gawain, tungkulin, outos.
o Sa memo nakasaad ang layunin o pakay
ng gagawing miting. Sa pamamagitan nit
o. Nagiging malinaw sa mga dadalo ng
pulong kung ano ang inaasahan mula sa
kanila.
o Ang pagsulat ng memo ay maituturing
ding isang sining. Dapat tandaan na ang
me mo ay hindi isang liham. Kadalasan ay
maikli lamang na ang pangunahing
layunin ay pakilusin ang isang tiyak na
alituntuning dapat isakatuparan.
o Ayon kay Dr. Darwin Bargo (2014) sa
kanayang aklat na Writing in the
Discipline, ang mga kilala at malalaking
kompanya at mga institusyon ay
kalimitang gumagamit ng mga colored
stationery para sa kanilang mga memo
tulad ng sumusunod:
o Puti- ginamagit sa mga pangkalahatang
kautusan, direktiba, o impormasyon
o Pink o rosas - ginagamit naman para sa
request o order na nanggagaling sa
purchasing department
o Dilaw o luntian - ginagamit naman para
sa mga memo na nanggagaling sa
marketing at accounting department
o Sa pangkalahatan, ayon din kay Bargo
(2014), may tatlong uri ng memorandu m
ayon sa layunin nito.
a. Memorandum para sa kahilingan
b. Memorandum para sa kabatiran
c. Memorandum para sa pagtugon
 Filipino sa Piling Larang Akademik
Mula sa mga nakatalang halimbawa,
nahalagang tandaan na ang isang maayo s at
malinaw na memo ay dapat na magtagalay
ng sumusunod na mga impormasyon. A ng
mga impormasyong ito ay hinango mula sa
aklat ni Sudprasert (2014) na English for the
Workplace 3.
1. Makikita sa letterhead ang logo at
pangalan ng kompanya, insitusyon, o
organisasyon gayundin ang lugar kung
saan matatagpuan ito at mins an
maging ang bilang ng numero ng
telepono.
2. Ang bahging 'Para sa/Para Kay/Kina' ay
naglalaman ng pangalan ng ta o o mga
tao, okaya naman ay grupong pinag-
uukulan ng memo,
3. Ang bahagi namamng 'Mula Kay' ay
naglalaman ng pangalan ng guma wa o
nagpadala ng memo.
4. Sa bahaging Petsa, iwasan ang
paggamit ng numero gaya ng 11/25/15
o 30/09/25. sa halip isulat ang buong
pangalan ng buwan o ang dinagl at na
salita nito tulad halimbawa ng
Nobyembre o Nob. Kasama ang a raw
at taon upang maiwasan ang pagkalito
5. Ang bahaging Paksa ay mahalaganag
maisulat nang payak, malinaw at
tuwiran upang agad maunawaan ang
nais ipabatid nito.
6. Kadalasdang ang Mensahi ay maikli
lamamng ngunit kung ito ay isang
detalyadong memokailangang ito ay
magtaglay ng sumusunod:
a. Sitwasyon
b. Problema
c. Solusyon
d. Paggalang o Pasasalamat
7. Ang huling bahagi ay ang Lagda ng
nagpadala. Kadalasang inilalagay ito sa
ibabaw ng kanyang pangalan sa
bahaging Mula kay...
agenda o adyenda
o Ayon kay Sudprasert (2014), ang adyenda ang
nagtatakda ng mga paksang tatalakayin sa
Pulong.
Kahalagan ng pagkakaroon ng
adyenda sa pulong
1. Ito ang nagsasaad ng sumusunod ng mga
impormasyon:
a. Mga paksang tatalakayin
b. Mga taong tatalakay o
magpapaliwanag ng mga paksa
c. C. Oras na itinakda para sa bawat
paksa
2. Ito rin ang nagtatakda ng balangkas ng
pulong tulad ng pagkakasunod-sunod ng
mga paksang tatalakayin at kung gaano
katagal pag-uusapan ang mga ito
3. Ito ay nagsisilbing talaan o tseklist ng
lubhang mahalaga upang matiyak na ang
lahat ng paksang tatalakayin ay kasama
sa talaan.
4. Ito ay nagbibigay rin ng pagkakataon sa
mga kasapi sa pulong na maging hanada
sa mga paksang tatalakayin o
pagdedesisyunan.
5. Ito ay nakatutulong nang malaki upang
manatiling nakapokus sa mga paksang
tatalakayin sa pulong.
Mga hakbang sa pagsulat ng adyena
1. Magpadala ng memo na maaring
nakasulat sa papel o kaya naman ay isang
email na nagsasaad na magkakaroon ng
pulong tungkol sa isang tiyak na paksa o
layunin sa ganitong araw,oras at lugar.
2. Ilahad sa memo na kailangan niulang
lagdaan ito bilang katibayan ng kanilang
pagdalo o kung email naman,
kinakailangan magpadala sila sa kanilang
tugon.
3. Gumagawa ng balangkas ng mga paksang
tatalakayin kapag ang lahat ng mga
 Filipino sa Piling Larang Akademik
adyenda o paksa ay napadala o nalikum
na. Higit na magiging sistematiko kung
ang talaan ng adyenda ay nakalatag sa
talahanayan o naka -table format kung
saan maki kita ang adyenda o paksa,
taong magpapaliwanag, at oraskung
gaano ito katagal pag-uusapan.
4. Ipadala ang sipi ng adyenda sa mga taong
dadalo, mga dalawa o isang araw bago
ang pulong.
5. Sundin ang nasabing adyenda sa
pagsasagawa ng pulong
MGA DAPAT TANDAAN SA
PAGGAMIT NG ADYENDA
1. Tiyaking ang bawat dadalo sa pulong
ay nakatanggap ng sipi ng mga
adyenda.
2. Talakayin sa unang bahagi ng pulong
ang higit na mahahalagang paksa.
3. Mananatili sa iskedyul ng adyenda
ngunit maging flexible kung
kinakailangan.
4. Magsimula at magwakas sa itinakdang
oras na nakalagay sa sipi ng adyenda
5. Ihanda ang mga kakailanganing
dokumento kasama ng adyenda
katitikan ng pulong
Ang pulong ay mababalewala kung hindi
maitatala ang mga napag-usapan o
napagkasunduan. Ang opisyal na tala ng isa
ng pulong ay tinatawag na katitikan ng pulong.
Ito ay kalimitang isinasagawa ng pormal,
obhetibo, at komprehensibo nagtataglay ng
lahat ng mahahalagang detalyeng tinatalakay
sa pulong.
Mahahalagang bahagi nng katitikan ng
pulong
1. Heading
2. Mga Kalahok o Dumalo
3. Pagbasa at pagpapatibay ng nagdaang
katitikang pulong
4. Action items o usapang napagkasunduan
5. Pabalita o patalastas
6. Iskedyul ng susunod na pulong
7. Pagtatapos
8. Lagda
Mga dapat gawin ng taong naatasang
kumuha ng katitikan ng pulong
Ayon kay Bargo (2014), dapat tandaan ng
sinumang kumukuha ng katitikan ng pulong
na hindi niya trabahong ipaliwanag o
bigyang-interpretasyon ang mga napag-
usapan sa pulong, sa halip, ang kanyang
tanging gawain ay itala at iulat lamang ito.
Narito ang ilang mga bagay na dapat
isaalang-alang ng mga taong kumukuha ng
katitikan ng pulong na hinango mula sa aklat
ni Sudprasert (2014) na English for
Workplace 3. Ang kukuha ng katitikan ng
pulong ay kailangan
1. Hanggat maaari ay hindi participant sa
nasasabing pulong.
2. Umupo malapit sa tagapanguna o
presider ng pulong.
3. May sipi ng mga pangalan ng mga taong
dadalo sa pulong.
4. Handa sa mga sipi ng adyenda at
katitikan ng nakaraang pulong.
5. Nakapukos o nakatuon lamang sa
nakatalang adyenda.
6. Tiyaking ang katitikan ng pulong na
ginagawa ay nagtataglay ng tumapak o
kompletong heading.
7. Gumamit ng recorder kung
kinakailangan.
8. Itala ang mga mosyon o pormal na
suhestiyon ng maayos.
9. Itala ng lahat ng paksa at isyung
napagdisisyonan ng koponan.
10. Isulat o isaayos agad ang mga datos ng
katitikan pagkatapos ng pulong
 Filipino sa Piling Larang Akademik
o Itala lung anong oras ito nagsimula at
MGA DAPAT TANDAAN SA natapos.
PAGSULAT NG KATITIKAN NG o Isama ang listahan ng mga dumalo at
PULONG maging ang pangalan ng nanguna sa
Bago ang Pulong pagpapadaloy ng pulong.
o Magpasiya kung anong paraan ng o Basahing muli ang katitikan ng pulong
pagtatala ng katitikan ang iyong bago tuluyang ipasa sa kinauukulan para
gagamitin. sa huling pagwawasto nito.
o Tiyaking ang gagamitin mong o Ipasa ang sipi ng kstitikan ng pulong sa
kasangkapan ay nasa maayos na kinauukulan o sa taong nanguna sa
kodisyon. pagpapadaloy nito
o Gamitin ang adyenda para gawinnang
mas maaga ang outline o balangkas ng
katitikan ng pulong.

Habang isinasagawa ang pulong Academy of Saint John La Salle Green Hills
o Ipaikot ang listahan ng mga taong kasama Supervised General Trias, Cavite
sa pulong at hayaang lagdaan ito ng
Buwanang Pulong ng mga Tagapanguna ng
bawat isa.
Bawat Kagawaran
o Sikaping makilala kung sino ang bawat isa
upang maging madali para sa iyo na Disyembre 5, 2015
matukoy kung sino ang nagsasalita sa
Conference Room, Academy of Saint John
oras ng pulong.
o Itala kung anong oras nagsimula ang Layunin ng Pulong:
pulong. Petsa/Oras:
o Itala lamang ang mahahalagang ideya o Tagapanguna:
puntos Bilang ng mga Taong Dumalo:
o Itala ang mga mosyon o mga suhestiyon. Mga Dumalo:
o Itala at bigyang-pansin ang mga mosyong Mga Liban:
pagbobotohan o pagdedesisyunan pa sa Call to Order
sususnod na pulong o Panalangin
o Itala kung anong oras natapos ang o Pananalita ng Pagtanggap
pulong. o Pagbasa at Pagpapatibay ng
Nagdaang Katitikan ng Pulong
Pagkatapos ng Pulong
o Gawin o buoin agad ang katitikan ng
pulong pagkatapos na pagkatapos
habang sariwa pa sa isip ang lahat ng
mga tinalakay.
o Huwag kalimutang itala ang pangalan ng
samahan o organisasyon, pangalan ng
komite, uri ng pulong at maging ang
layunin nito.
Filipino sa Piling Larang Akademik