Aralin 4: Pagsulat ng Panukalang 2. Kakulangan sa supply ng tubig
a. Pagtuturo sa mga mamamayan sa Proyekto wastong paggamit at pagtitipid ng tubig. b. Pagpapagawa ng poso sa bawat purok ng Panukalang Proyekto barangay. ▪ Isang kasulatan ng mungkahing naglalaman Pagpapahayag ng Suliranin ng mga plao ng gawaing ihaharap sa tao o samahang pag-uukulan nito na siyang ▪ Ito ay malinaw, maikli, at direkta o hindi tatanggap at magpapatibay nito. paligoy-ligoy ang pagkakalahad ng panimula. ▪ Isang detalyadong deskripsiyon ng mga Makikita rito ang maikling paglalarawan ng inihahaing gawaing naglalayong lumutas ng pamayanan, ang suliraning nararanasan nito, isang problema o suliranin. at ang pangangailangan nito upang ▪ Ito ay tapat na dokumento na ang masolusyunan ang nabanggit na suliranin. pangunahing layunin ay makatulong at Nakapaloob dito ang mga benepisyo o mga makalika ng positibong pagbabago. kabutihang maaaring idulot nito kung saan ▪ Kailangan nitong magbigay ng impormasyon maisasakatuparan ang panukalang proyekto. at makahikayat ng positibong pagtugon mula B. Pagsulat ng Katawan ng Panukalang sa pinag-uukulan nito. Proyekto ▪ Walang lugar sa sulating ito ang - Ito ay binubuo ng layunin, planong dapat pagsesermon, pagyayabang, o panlilinlang, sa gawin, at badyet. halp ito ay kailangang maging tapat at totoo 1. Layunin – ito ay kinakailangang sa layunin. maging SIMPLE MGA DAPAT GAWIN SA PAGSULAT NG Specific – nakasaad ang bagay PANUKALANG PROYEKTO na nais makamit o mangyari sa panukalang proyekto A. Pagsulat ng Panimula ng Panukalang Proyekto Immediate – nakasaad ang - Alamin muna ang pangangailangan ng tiyak na petsa kung kailan ito komunidad, Samahan, o kompanyang matatapos. paglalaanan ng iyong project proposal. - Gawing gabay ang mga sumusunod na Measurable – may basehan o tanong: patunay na naisasakatuparan 1. Ano – ano ang pangunahing suliraning ang nasabing proyekto dapat lapatan ng agarang solusyon? Practical – nagsasaad ng 2. Ano – ano ang pangangailangan ng solusyon sa binanggit na pamayanan o Samahan na nais mong suliranin gawan ng panukalang proyekto? Logical – nagsasaad ng Mula sa mga sagot sa tanong na ito ay makakakuha ka paraan kung paano na ng ideyang magagamit sa pag-uumpisa ng pagsulat makakamit ang proyekto ng Panukalang Proyekto. Evaluable – masusukat kung Halimbawa: paano makatutulong ang Sa barangay Pagkakaisa, ang dalawang suliraning proyekto nararanasan ng mga mamayanan ay ang sumusunod: 2. Plano na dapat Gawin (Plan of 1. Paglaganap ng sakit na dengue Action) – naglalaman ng mga 2. Kakulangan sa suplay ng tubig hakbang na isasagawa upang malutas ang suliranin. Solusyon sa Suliranin o Tamang pagkakasunod- 1. Paglaganap ng sakit na dengue sunod ng pagsasagawa nito a. Pagtuturo sa mga mamamayan tungkol sa pangangalaga sa kalinisan ng kasama ang mga taong kapaligiran upang maiwasan ang kakailanganin sa paglaganap ng dengue pagsaskatuparan ng mga b. Pagsasagawa ng fumigation apat na Gawain. beses sa isang taon Piling Larang o Ito ay kailangang kompanya, o kaya naman ay miyembro ng makatotohanan o realistic isang samahan. o Isama ang talatakdaan ng - Kailangang espisipiko sa tiyak na grupo Gawain, ang petsa kung ng tao o samahang makikinabang sa kailan matatapos ang bawat pagsasakatuparan ng layunin. bahagi ng plano at kung - Maaaring isama sa bahaging ito ang ilang araw ito gagawin. katapussan o kongklusyon ng iyong (maaari ring lingo o buwan) panukala. At ilahad ang mga dahilan kung o Gumamit ng chart o bakit dapat aprobahan ang ipinasang kalendaryo para markahan Panukalang Proyekto. ang pagsasagawa ng bawat gawain. Balangkas ng Panukalang Proyekto 3. Badyet – isa sa pinakamahalagang 1. Pamagat ng Panukalang Proyekto – bahagi ng anumang panukalang kadalasan, ito ay hinago mismo sa inilahad na proyekto pangangailangan bilang tugon sa suliranin. o Ito ay talaan ng mga gastusin 2. Nagpadala – naglalaman ito ng tirahan ng na kakailanganin sa sumulat panukalang proyekto. pagsasakatuparan ng layunin. 3. Petsa – o araw kung kailan ipinasa ang o Maaaring magkaroon ng panukalang papel. Isinasama rin sa bahaging bidding sa mga contractor at ito ang tinatayang panahon kung gaano ipagkatiwala ang proyekto sa katagal gagawin ang proyekto. contractor na magbibigay ng 4. Pagpapahayag ng suliranin – dito nakasaad pinakamababang halaga ng ang suliranin at kung bakit dapat maisagawa badyet o maibigay ang pangangailangan. o Kasama rin sa badyet ang iba 5. Layunin – naglalaman ito ng mga dahilan o pang gastusin tulad ng kahalagahan kung bakit dapat isagawa ang suweldo ng mga panukala. manggagawa, allowance para 6. Plano na Dapat Gawin – dito makikita ang s amagbabantay sa talaan ng pagkakasunod-sunod ng mga pasasagawa nito at iba pa. gawaing isasagawa para sa pagsasakatuparan MGA DAPAT TANDAAN SA ng proyekto gayundin ang petsa at bilang ng PAGGAWA NG BADYET araw na gagawin ang bawait isa. 7. Badyet – ang kalkulasyon ng mga guguling ➢ Gawing simple at malinaw ang badyet gagamitin sa pagpapagawa ng proyekto upang Madali itong maunawaan ng 8. Paano mapakikinabangan ng ahensya o sangay ng pamahalaan o Pamayanan/Samahan ang Panukalang institusyon na mag-aaproba at Proyekto – kadalasan, ito rin ang magsasagawa nito. nagsisilbing konklusyon kung saan nakasaad ➢ Pangkatin ang mga gastusin ayon sa dito ang mga taong makikinabang ng klasipikasyon nito upang madaling proyekto at benepisyong makukuha nila mula sumahin ang mga ito. rito. ➢ Isama sa iyong badyet maging ang huling sentimo Aralin 5: Pagsulat ng Posisyong Papel ➢ Siguraduhing wasto o tama ang ginawang pagkukuwenta ng mga Posisyong Papel gastusin. Iwasan ang mg abura o ▪ Kagaya ng isang debate, ito ay naglalayong erasure sapagkat ito ay maipakita ang katotohanan at katibayan ng nangangahulugan ng integridad at isang tiyak na isyung kadalasan ay karapat-dapat na pagtitiwala para sa napapanahon at nagdudulot ng magkakaibang iyo. pananaw sa marami depende sa persepsiyon C. Paglalahad ng Benepisyo ng Proyekto at ng mga tao. mga Makikinabang nito ▪ Ito ay may layuning mahikayat ang madalang - Maaaring ang makinabang nito ay ang ang pinaniniwalaan ay katanggap-tanggap at mismong lahat ng mamamayan ng isang may katotohanan. Mahalagang maipakita at pamayanan, ang mga empleyado ng isang mapagtibay ang argumentong ipinaglalaban Piling Larang gamit ang mga ebidensyang magpapatotoo sa pangangalap ng mga datos o ebidensiya. posisyong pinaniniwalaan o pinaninindigan. Kadalasang ito ay maikli lamang na ▪ Ayon kay Grace Fleming, sumulat ng binubuo ng isa o dalawang pangungusap. artikulong “How to write an Argumentative Essay”, ito ay ang pagsalig o pagsuporta sa katotohanan ng isang kontrobersiyal na isyu sa pamamagitan ng pagbuo ng isang kaso o usapin para sa iyong pananaw o posisyon. ▪ Nararapat na ang kaso at ang posisyong hinggil sa isyu ay mapatunayang totoo at katanggap-tanggap sa pamamagitan ng paggamit ng mga ebidensiyang kinapapalooban ng mga katotohanan, opinion ng mga taong may awtoridad hinggil sa paksa, karanasan, estadistika, at iba pang uri ng katibayang magpapatibay sa posisyong pinanghahawakan. ▪ Sa pagsulat ng posisyong papel, mahalaga ang pagkakaroon ng isang mahusay at magandang paksa ngunit higit na mahalaga ang kakayahang makabuo ng isang kaso o isyu. Ang mga argumento ay kailangang matibay, malinaw at lohikal. ▪ Ang pagsulat ng posisyong papel ay hindi lamang sining ng paglalahad ng mga argumento at pangangatwiran kundi ito rin ay isang agham na kinapapalooban ng mga 4. Subukin ang katibayan o kalakasan ng katibayang kinalap sa pamamagitan ng iyong pahayag na tesis o posisyon – pananaliksik. Kaya naman napakahalagang napakahalagang bahagi ng pagsulat ng mapag-isipan at mapaghandaang mabuti ang posisyong papel. Kailangang mabatid ang paggawa nito. mga posibleng hamong maaaring harapin sa gagawing pagdepensa sa napiling tesis o MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG posisyon hinggil sa isyu. Ilatag ang mga POSISYONG PAPEL kahinaan ng pinasusubaliang posisyon sa pamamagitan ng pagiisa-isa sa mga 1. Pumili ng paksang malapit sa iyong puso – argumentong maaaring iharap dito upang makakatulong ng malaki kung ang paksang mapagtibay ang kahinaan at kakulangan nito. tatalakayin ay malapit sa iyong puso at lubos 5. Magpatuloy sa pangangalap ng mga na nakakaantig ng iyong interes at maging kakailanganing ebidensiya – kapag ganap mg maraming makababasa nito. nang napatunayan na ang napiling posisyon 2. Magsagawa ng panimulang pananaliksik ay may matibay at malakas na laban sa hingil sa napiling paksa – naglalayong pinasusubaliang posisyon ay maaari nang malaman kung may sapat na ebidensiyang magsagawa ng mas malalim na pananaliksik. makakalap hinggil sa nasabing paksa. 3. Bumuo ng thesis statement o pahayag ng 2 URI NG EBIDENSIYA tesis – ayon kina Pamela C. Constantino at Galileo S. Zafra (1997) sa kanilang aklat na 1. Mga katunayan (facts) – mga Kasanayan sa Komunikasyon II, ang pahayag ideyang tinatanggap na totoo na tesis ay naglalahad ng pangunahin o dahil ang mga katibayan nito ay sentrong ideya ng posisyong papel na iyong nakabatay sa nakita, narinig, gagawin. naamoy, nalasahan, at nadama. - Thesis statement – isa itong matibay na ➢ Hindi kinakailangang ang pahayag na naglalahad ng pinapanigang mananaliksik mismo ang posisyon o pananaw ng mananaliksik nakaranas o nakakita ng tungkol sa paksa na handa niyang pangyayari para magamit patunayan sa pamamagitan ng itong katibayan, maaari Piling Larang ding ito ay nasaksihan o naranasan ng ibang tao. Ang kaniyang mga pahayag at magagamit bilang testimonya o patotoo. Gayunpaman, tiyaking ang testimonya ay reliable. 2. Mga opinion tumutukoy sa pananaw ng mga tao, mga ideyang nakasalig hind isa katunayan kundi sa ipinapalagay lamang na totoo. Hindi ito katunayan kundi pagsusuri o judgement ng katunayan. 6. Buoin ang balangkas ng posisyong papel – bago tuluyang isulat ang kabuoang sipi ng poosisyong papel ay gumawa muna ng balangkas para dito.