శ్రీశంకర విజయము చిలుకూరు వెంకటేశ్వర్లు

=∂^è=Œ - q^•º~°}º
Nâ◊OHõ~° q[Ü«∞=Ú
"åºMÏº`«:
zÅ∞‰õÄ~°∞ "≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡
N ~å=∞Hõ$+¨‚ `«áÈ=#O
20, ~ˆ ãπ HÀ~üû ~À_£
K≥<fl·≥ – 600 032
~Ô O_»= =Ú„^Œ} : 2011
Ñä+¡ ~¨ ûü :
N ~å=∞Hõ$+¨‚ `«áÈ=#O
20, ~ˆ ãπ HÀ~üû ~À_»∞,¤
yO_ô, K≥<fl·≥ – 600 032
á¶È<£ : 9884708559
„áêÑ≤™Î ê÷#O:
~å=∞Hõ$+¨‚ =∞~îO°
^À=∞ÅQÆ∂_»
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞–500 029
„Ñ≤O@~üû :
<å
=∂@
ãÖw`« „Ñ≤Ü«ÚÅO`å N `åºQÆ~å[™êfiq∞ "åix Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡QÍ
<å^Œ„|Ç¨Ï‡QÍ Láêã≤OK«_»O Hõ^Œ∞Ì. JÖÏˆQ "Õ^•O`« „Ñ≤Ü«ÚÅO`å
Nâ◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å "åix ™êH∆Í`«∂Î t"å=`å~°OQÍ, Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡QÍ
Láêã≤ã¨¥Î LO\Ï~°∞.
=∂ „QÍ=∞O `À@¡=Å∂¡~°∞, Hõ$ëê‚f~°OÖ’ LO_Õ „QÍ=∂Ö’¡ˆH ÃÑ^ŒÌ
„QÍ=∞OQÍ LO_Õk. =∂ `«O„_ç N <Ài ã¨¥~°º<å~åÜ«∞}QÍ~°∞ `«=∞
Ü«∂=r˚q`«O Nq^Àºáêã¨#Ö’ QÆ_çáê~°∞. PÜ«∞# =∞O„`ÀÑ¨^Õâ◊O
á⁄O^Œ_®xH˜ =Ú#∞¿Ñ, JO>Ë ÉÏÅºO #∞Op N â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å
"åi Ñ¨@¡ PHõi¬`«∞ÅÜ«∂º~°@! P q^èŒOQÍ [QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÅ Ñ¨@¡ <≥ÅH˘#fl
„¿Ñ=∞KÕ`« U>Ë\Ï =∂ WO\’¡ N â◊OHõ~° [Ü«∞Ou Ñ¨~°fik<åxfl N~å=∞
#=q∞ L`«û=O=∞ÖË¡ [i¿Ñ"å~°∞. N â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å "åi
z„`«Ñ¨\Ïxfl KÕ`«∞Å g∞^Œ LOK«∞H˘x „QÍ=∞O JO`å Tˆ~yOKÕ"å~°∞.
<åÅ∞QÆ∞ =~å‚Å ÃÑ^ŒÌÅ∂ Tˆ~yOÑ¨ÙÖ’ áêÖÁæx „Ñ¨™ê^Œ qxÜ≥∂QÆO
^•HÍ LO_çáÈÜÕ∞"å~°∞. gàı¡ HÍ‰õΩO_® q[Ü«∞"å_», =∞zbÑ¨@ì}O
=O\˜ Ñ¨@ì}ÏÅ #∞Op ‰õÄ_® |O^èŒ∞=ÙÅ∞ =zÛ D L`«û=OÖ’
áêÖÁæ<Õ"å~°∞. P ~ÀA WO\’¡ ÑÖ_»∞QÆ "å`å=~°}O <≥ÅH˘x LO_Õk.
JO^ŒiÖ’H˜ z#fl"å}˜‚ HÍ=@O =Å# =zÛ# |O^èŒ∞=ÙÅO`å z<åflz`«HÍ
Ñ¨#∞Å∞ <åˆH K≥¿ÑÊ"å~°∞. "åà◊√¡ HÀi# ¿ã=Å∞ KÕã¨¥Î ZO`À Z`«∞Î‰õΩ
ZkyáÈ~Ú#@∞¡ ãÖ|~°Ñ¨_çáÈÜÕ∞"å_çx.
=∂ `«O„_çQÍ~°∞ =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ãã·`«O N â◊OHõ~° [Ü«∞Ou
L`«û"åxH˜ HÍ=Åã≤# U~åÊ@¡ g∞^Õ =∞#ã¨∞û ÅQÆflO KÕã≤, z=~°‰õΩ
â◊OHõ~° [Ü«∞Ou WOHÍ H˘kÌ ~ÀAÅ∞ LO^Œ#QÍ<Õ Hõ#∞fl=¸âß~°∞.
iii
iv N â◊OHõ~° q[Ü«∞=Ú
PÜ«∞# ã¨fiÜ«∞OQÍ N â◊OHõ~° ÉèQí =Æ `åÊ^Œ∞Å áê^ŒÑ^¨ •‡Å#∞ P„â◊~ÚOK«_"» ∞Õ
HÍ‰õΩO_® =∂ `À@¡=Å∂¡~°∞ „QÍ=∞ã¨∞÷ÅO^Œih N â◊OHõ~° [Ü«∞Ou
L`«û"åÖ’¡ L`åûÇ¨ÏO`À, ã¨¥ÊùiÎ`À áêÖÁæ<Õ@∞¡ KÕã≤ "åix N â◊OHõ~°∞Å
Ñ¨@¡ PHõi¬`«∞Å#∞ KÕÜ«∞QÆeQÍ~°∞.
P ~°HõOQÍ <å‰õΩ N â◊OHõ~°∞Å Ñ¨@¡ ÉÏÅºO #∞Op H˘kÌáê\˜
J=QÍÇ¨Ï# U~°Ê_çOk. F Ü«∂Éèˇ· ãÖ=`«û~åÅ áê@∞ "åºáê~°OÖ’
`«Å=Ú#HõÖ,·ˇ P ~°OQÆO #∞Oz q~°q∞OK«∞H˘#fl `«~∞° "å`« =∞m¡ =∞#ã¨∞ûÖ’
N â◊OHõ~°∞Å#∞ QÆ∞iOz ‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ PHÍOHí∆ `«ÖˇuÎOk.
JO^Œ∞ˆH ÉèíQÆ"å<£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ =zOKå~°∞: ''F q`«Î#O
WO\˜ QÀ_» g∞^Œ Ñ¨_ç LO@∞Ok. P WÅ∞¡ Ñ¨ÓiÎQÍ tkäÅ"≥∞ÿ
<ÕÅ=∞@ì"≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜H© P q`«Î#O <ÕÅ g∞^Œ Ñ¨_ç "≥ÚÅÔH`«∞Î`«∞Ok. JÖÏˆQ
ÉèíQÆ=<åfl=∂xH˜ JO`« â◊H˜Î LOk.——
z#fl`«#OÖ’ ZÑ¨C_À N â◊OHõ~°∞Å Ñ¨@¡ „¿Ñ=∞ J<Õ c[O <åÖ’
<å@∞HÀ=_»O =Å#, Jk =∞m¡ "≥ÚÅÔHuÎ N â◊OHõ~°∞Å#∞ QÆ∂iÛ `≥Å∞ã¨∞
HÀ"åÅ<Õ ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO <åÖ’ ÃÑ~°QÆ™êyOk. =∂ `«O„_çQÍ~°∞ `«=∞ rq`«
HÍÅ=∞O`å áê~åÜ«∞} KÕã≤# 'N â◊OHõ~° q[Ü«∞— HÍ=ºO HÍ™êÎ tkäÅ"≥∞ÿ
ZHõ¯_À Hõ#|_»‰õΩO_® áÈ~ÚOk. JÑ¨C_»∞ |*Ï~°∞ÔHo¡ N â◊OHõ~°∞Å#∞
QÆ∞iOz# Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ Åaè™êÎÜÕ∞"≥∂x „Ñ¨Ü«∞uflOKå#∞. N â◊OHõ~°∞Å#∞
QÆ∞iOz# XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ HÍ"åºÅ∞, XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ ãÖH˜∆Ñ¨Î rq`« K«i„`«Å∞
HõxÑ≤OKå~Ú. HÍx =∂^èŒ= - q^•º~°}º™êfiq∞ ~°zOz# N â◊OHõ~°
q[Ü«∞ HÍ=º „Ñ¨K«∞~°} XHõ\ ˜ =∂„`«"Õ∞ ^˘iHÕk. Jk Uˆ~Ê_»∞
"åº™ê„â◊=∞O "åi „Ñ¨K«∞~°}. JO^Œ∞Ö’ N \˜. t=K«~°}O QÍi
"åºMÏº#O ‰õÄ_® LO_»_O» <å J^Œ$+Öì QÍ ÉèÏqOKå#∞. =∞Ç¨Ï^•#O^ŒO`À
P „QÆO^ä•xfl =ÚO^Œ∞OK«∞H˘x ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. P „QÆO^äŒO JO`å t+¨ì
„QÍOkäHõOÖ’ ™êyOk. =∞s ÑÖ_ç`«∞Öˇ·# "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ P „QÆO^ä•xfl
P™êfikOK«QÆÅˆ~"≥∂QÍx <Õ#∞ =∂„`«O ZO`« Hõ+¨ìÑ¨_ç<å XHõ Ñ¨Ù@ ‰õÄ_®
K«^Œ=ÖËHõáÈÜ«∂#∞. N â◊OHõ~°∞Å Ñ¨@¡ LO_Õ „¿Ñ=∞, PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz
„QÆO<å^äŒ „Ñ¨
=∂@™êÎ=# v
ã¨=∞„QÆOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ `«Ñ¨# LO_»_»O =Å# ZÖÏÔQ·<å P

„QÆO^ä•xfl Ñ¨ÓiÎQÍ K«kq `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl Ñ¨@∞ì^ŒÅ <åÖ’ ÃÑiyOk.
=∞m¡ J^Õ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ ^Œ∞HÍ}ÏxH˜ "≥o¡ â◊|Ì~°`åflHõ~°O (xÑ¶¨∞O@∞=Ù) ‰õÄ_®
Ñ¨@∞ìH˘KåÛ#∞. D ~Ô O_»∞ „QÆO^ä•Å∞ =ÚO^Œ∞ "Õã∞¨ H˘x XHõ\ #˜ fl~° ãÖ=`«û
~åÅ∞ ‰õΩã‘Î Ñ¨\Ïì#∞. N â◊OHõ~°∞Å#∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#∞H˘<Õ
"åà◊O¡ `å WO`« „â◊=∞Ñ¨_=» Åã≤O^Õ<å? JxÑ≤OzOk. JÑ¨C_Õ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞
<åÖ’ „Ñ¨"ÕtOz, ''áÈh, Z‰õΩ¯= =∞Ok `«‰õΩ¯= „â◊=∞`À „j â◊OHõ~°∞Å#∞
QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ „Ñ¨Ü«∞`«flO #∞"Õfi ZO^Œ∞‰õΩ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞?—— Jx
„Ñ¨tflOz#@¡xÑ≤OzOk. N QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖË P q^èŒOQÍ P^Õt¿ãÎ, WHõ
"Õ^•O`«O`ÀQÍx, áêO_ç`«ºO`ÀQÍx, ÉèÏëê*Ï˝#O`ÀQÍx UO Ñ¨x? Jhfl
PÜ«∞<Õ K«∂ã¨∞H˘O\Ï~°∞ Öˇ=∞‡x [O‰õΩ#∂, ãÖHÀKåhfl q_çzÃÑ\˜ì D
™êÇ¨ÏãÖ KÕâß#∞.
D „Ñ¨Ü«∞`«flO =ÚYºOQÍ <åÉ’\˜ *Ï˝#â◊¥#∞ºÖˇ·# áê~î°‰õΩÅ#∂,
F J~°"≥· Uà◊√¡ =KåÛHõ P^è•ºu‡Hõ q+¨Ü«∞O g∞^Œ =∞#ã¨∞û =∞o¡# Ü«Ú=‰õΩ
Å#∂ ^Œ$+≤Öì ’ LOK«∞H˘x =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyOKå#∞. N =∂^è=Œ q^•º~°}∞ºÅ
"åi<Õ „Ñ¨=∂}OQÍ fã¨∞H˘x PÜ«∞# „Ñ¨=zOz# „Ñ¨f â’¡HÍxH© <å‰õΩ
`Àz# "Õ∞~°‰õΩ, áê~î°‰õΩÅ‰õΩ qã¨∞QÆ∞ Ñ¨Ù\ìx suÖ’ `å`«Ê~åºxfl ã‘fiHõiã¨¥Î
~°K«# ™êyOKå#∞. D „QÆO^äŒOÖ’ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z# ãÖYºÅ∞ =¸Å
„QÆO^äŒOÖ’x â’¡HÍÅ‰õΩ ã¨=∞#fiÜ«∞Ñ¨~°K«|_®¤~Ú.
<å D „Ñ¨Ü∞« `åflxH˜ =¸ÅHÍ~°‰Ωõ Å∞ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞.
D „QÆO^äŒOÖ’ KÀ@∞KÕã¨∞H˘<Õ ^ÀëêÅhfl <åq. <å `«Ñ¨# JO`å
Nâ◊OHõ~°∞Å kyfi[Ü«∞ Ü«∂„`«#∞ QÆ∂iÛ Z‰õΩ¯= =∞Ok `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ
„Ñ¨Ü«∞`«fl"Õ∞ QÍx, ÉèÏ+¨ Ñ¨@¡ Ñ¨@∞ìÖËx "å}˜‚† P^è•ºu‡Hõ, "Õ^•O`«
q+¨Ü«∂Ö’¡ ÉÁuÎQÍ „Ñ¨"Õâ◊O ÖËx"å}˜‚ HÍ=_»O`À ÑÖ_ç`«∞Å∞, áê~î°‰õΩÅ∞
##∞fl =∞xfl™êÎ~°x #=Ú‡`«∞<åfl#∞.
Ö’HõOÖ’ U^≥·<å XHõ Ñ¨x `«$Ñ≤ÎQÍ KÕÜ«∞QÆey#Ñ¨C_»∞ ''D [#‡H˜k
KåÅ∞—— JxQÍx '<å [#‡ ^èŒ#º"≥∞ÿOk— Jx QÍx J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞.
J\Ï¡ˆQ, D ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ <åH© [#‡ xzÛ# <å `«e¡`«O„_»∞Å∞ N <Ài
vi N â◊OHõ~° q[Ü«∞=Ú
ã¨¥~°º<å~åÜ«∞}, ã‘`«=∞‡ QÍ~°¡#∞ QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞H˘x "åi áê^Œ=ÚÅ‰õΩ
™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕã∞¨ <Î åfl#∞. J\Ï¡Qˆ , x™êfi~°O÷ QÍ#∞ <å „âıÜ∞« ¿ãû
`«# Ñ¨~°=∞ ÅHí∆ ºOQÍ `«Åz ##∞fl ÃÑOz ÃÑ^ŒÌKÕã≤# <å ÃÑOÑ¨Ù_»∞ `«e¡
N zÅ∞‰õÄ~°∞ âßº=∞ÖÏO| QÍi áê^•Å‰õΩ ™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∂Å∞
KÕã∞¨ <Î åfl#∞.
D „QÆO^äŒ ~°K«#Ö’ <å‰õΩ `À_»Ê_ç# N. \˜. t=K«~°}OQÍi
("åº™ê„â◊=∞O) "åºMºÅ‰õÄ, POQÆ¡OÖ’ â◊OHõ~° kyfi[Ü«∞ "åºMÏº`«Å∞
„j=∞`ü ™êfiq∞ `«Ñ¨™êº#O^ŒQÍiH˜ (N~å=∞Hõ$+¨‚ =∞~î°O) <å „Ñ¨`ÕºHõ
Hõ$`«[˝`åaè=O^Œ<åÅ∞ `≥Å∞Ñ¨ÙH˘O@∞<åfl#∞.
- zÅ∞‰õÄ~°∞ "≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡
Éèí∂q∞Hõ
„QÆO^äŒ „Ñ¨™êÎ=#

=Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞, ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ ÉèíQÆ"å#∞x áê^ŒÑ¨^•‡Å <å„â◊~ÚOz
x`«º"≥∞ÿ# ÉèíQÆ=„`åÊÑ≤ÎÔH· Ñï`«Ñ≤OKåe. =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ J#∞„QÆÇ¨ÏOÖËHõ
Z=fi~°∂ `«`Î« fi*Ï˝#„Ñ¨HÍâßxfl á⁄O^ŒÖ~Ë ∞° . ÉèQí "Æ å#∞_ô „Ñ¨ÑO¨ Kåxfl ã¨$+≤Oì z,
"åã¨<å|^Œú r=ÙÅ∞ ãÖ™ê~°O #∞O_ç q=ÚH˜Î á⁄O^Œ_®xH˜ J<ÕHõ q^è•
Å∞QÍ ãÖ~°Hã∆˜ ∞¨ <Î åfl_»∞. J~Ú<å D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ J<Õ‰Ωõ Å∞ |^Œ∞Åú =Ù`∞« <åfl~°∞.
gix |O^è•Å #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«_®xÔH· ^ŒÜ«∂=∞Ü«ÚÖˇ·# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞
„Ñ¨Ü∞« uflã¨¥<Î Õ L<åfl~°∞. ^è~Œ ‡° O #tOz J^è~Œ ‡° O =$kúÜ∞ÿ≥ #Ñ¨C_»∞ ÉèQí "Æ å#∞_Õ
ã¨fiÜ«∞OQÍ J=`«iOz ^èŒ~å‡xfl uiy „ÑüëêªÑ≤ã¨∞ÎO\Ï_»∞. „j~å=∞Hõ$ëê‚k
J=`å~åÖË JO^Œ∞‰õΩ x^Œ~°≈<åÅ∞. JO`ÕQÍHõ =ÚHõÎÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ ‰õÄ_®
ÉèíQÆ=^•[˝ ##∞ãïOz „Ñ¨ÑÖKåxfl L^ŒúiOK«_®xÔH· „Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î<åfl~°∞.
D qâßÅ „Ñ¨ÑÖKåxfl L^ŒúiOKÕ q+¨Ü«∂xfl QÆ∂iÛ qKå
i¿ãÎ ÉèíQÆ"å#∞x =∞Ç≤Ï=∞Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O Z=iH© ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞.
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡`«`«Î fi "≥ÚHõ¯>Ë ã¨`«ºO. HõO\˜H˜ HõxÑ≤OKÕ Ñ¨^•~å÷ÖËg ã¨`«ºO
HÍ=Ù. J*Ï˝# |O^è•Å #∞O_ç q=ÚH˜Î á⁄Ok, *Ï˝<ÀÑ¨^Õâ◊ Ñ¨~°OÑ¨~°Å∞
U~°Ê_»`å~Ú.
D HõeÜ«ÚQÆOÖ’<Õ 2500 ãÖ=`«û~åÅ ¢H˜`«O |∞^Œú ÉèíQÆ"å#∞_»∞
[x‡Oz, JÇ≤ÏO¿ã Ñ¨~°=∞^èŒ~°‡=∞h, x~åfi}Ïxfl JO^Œ~°∂ á⁄O^Œ=K«∞Û#h
É’kèOKå_»∞. P q^èŒOQÍ |∞^Œ∞úx É’^èŒÅhfl K«Hõ¯QÍ „Ñ¨Kå~°O á⁄Ok
É∫^Œú =∞`«OQÍ ~°∂á⁄OkOk. P `«~°∞"å`« H˘O`« HÍÖÏxH˜ Ö’HõOÖ’
vii
viii N â◊OHõ~° q[Ü«∞=Ú
<åã≤Î‰õΩÅ∞ =$kú K≥O^•~°∞. JÇ≤ÏO™ê ã≤^•úO`åxfl =∞~°z, "Õ^•Å#∞
^Œ∂+≤ã¨¥Î cèuÖËx"åÔÔ~· ^èŒ~°‡Ç¨x KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
^ŒÜ«∂ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥·# Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞, `«# ‰õΩ=∂~°∞_≥·# ‰õΩ=∂~°™êfiq∞x Ö’Hõ
~°Hí∆}ÔH· ÑÖáê_»∞. PÜ«∞<Õ '‰õΩ=∂iÅÉèí@ì—x ÑÖ_ç`«∞Å∞ K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
PÜ«∞# "Õ^qŒ ~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ áê+Ö_» =∞`åxfl YO_çã¥¨ ,Î ™êOYº, Ü≥∂QÆ, <åºÜ«∞
âß„™êÎÅ∞ "Õ^Œq~°∞^•úÅ∞ HÍHõáÈ~Ú<å "å@xflO\˜h `˘Åyã¨¥Î Ñ¨~°=∞
"Õ^Œ`«`åÎ fixfl uiy ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. "Õ^•Å#∞ "Õ^•O`« `«`«Î fi"≥∞ÿ# J^ŒfiÜ«∞
Ñ¨~°`«`åÎ fixfl "Õ^ŒHÍÅOÖ’<Õ Ñ¨ÓiÎQÍ „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõ |^Œ∞úÅÜ«∂º~°∞.
„jÇ¨Ïi ÉèQí "Æ å#∞_»∞ "Õ^"Œ åºã¨∞_»∞QÍ J=`«iOz „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ ~°zOKå_»∞.
ÑÖ_ç`«∞Öˇ·#"åiˆH P „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ∞ É’^èŒÑ¨_»Hõ Z=iH˜ `Àz# J~å÷xfl
"å~°∞ "åºMÏºxã¨¥Î J<ÕHõ =∞`åÅ#∞ ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. Jq Ug ‰õÄ_®
"Õ^•O`« `«`åÎ fixH˜ J^ŒÌOÑ¨>Ëìq HÍÖËHõáÈÜ«∂~Ú. „|Ç¨Ï‡q^•ºãÖ„Ñ¨
^•Ü«∞O tkäÅ"≥∞ÿ J_»∞QÆO\˜áÈ~ÚOk. J@∞=O\˜ ã≤÷uÖ’ Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞,
|^Œúr=ÙÅ#∞ =Ú‰õΩÎÅ#∞ KÕÜ«∂Åx `«Åz Éèí∂Ö’HÍ# J=`«iOKå_»∞.
P Ñ¨~°=∞ t"å=`å~°∞ÖË „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^•Kå~°∞ºÅ∞.
P =∞Ç¨`«∞‡_»∞ "Õ^•O`« q~°∞^Œú"≥∞ÿ# =∞`åÅxflO\˜x YO_çOz
r"Õâ◊fiÔ~·Hõº`«`åÎ fixfl ™ê÷Ñ≤Oz J^≥· fi`åxfl „ÑüáêkOz, É’kèOKå~°∞.
JO^Œ∞=Å# |^Œ∞úÖˇ·# [#∞Å∞ „|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxfl á⁄Ok =Ú‰õΩÎÅÜ«∂º~°∞.
N â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ *Ï˝#=∂~åæxfl =∂„`«"Õ∞ É’kèOKå~°h, Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl
qã¨‡iOKå~°h XHõ JáÈÇ¨Ï LOk. J@∞=O\˜ ãÖ^ÕÇ¨Åhfl 'N â◊OHõ~°
q[Ü«∞O— K«kq# "≥O@<Õ `˘ÅyáÈ`å~Ú. ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì J=`å~°
~°Ç¨Ïã¨ºO, Hõ~°‡Ü≥∂QÆ ã≤^•úO`åÅ#∞ „ÑüáêkOK«\ÏxˆH J=`«iOKå~°x
`≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. J\Ï¡Qˆ ÉèHí Ü Î̃ ∂≥ QÆO *Ï˝#ãÖáê^Œ#‰õΩ "≥Ú^Œ\ "˜ ∞≥ @∞ì
Jx ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ KÕã#≤ Ö’HÀÑ¨HÍ~åÅ∞
JO`À WO`À `≥eÜ«∞x "å~°∞O_»~°∞. J~Ú<å D =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µx K«i„`«
K«^Œ=@O=Å¡ WOHÍ ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. Pkâ◊OHõ~°∞Å
K«i„`«Å∞ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ Zxfl L<åflÜ≥∂ ã¨Ê+Öì QÍ `≥eÜ«∞^Œ∞. ãÖã¨¯ $`«OÖ’
„QÆO^äŒ „Ñ¨™êÎ=# ix
Ñ¨^<·≥ å LO\ÏÜ«∞x JO\Ï~°∞. J~Ú`Õ WÑ¨C_»∞ „Ñ¨Kå~°OÖ’ =∂„`«O =¸_Õ

HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. JO`ÕHÍ‰õΩO_® N â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å "å~°∞ rqOz#
HÍÖÏxfl x~°~‚ ÚOK«@OÖ’ ‰õÄ_® aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. "≥OÑ¨~åÅ ã¨¥~°º
<å~åÜ«∞} âß¢ã≤ÎQÍ~°∞ ~°zOz# Ñ¨^ŒºHÍ=ºOÖ’ "å~°∞ ¿ãHõiOz# Ñ‘iîHõÖ’
á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z# q+¨Ü«∂Å∞ áê~î°‰õΩÅ‰õΩ ZO`À LÑ¨Ü≥∂QÆOQÍ LO\ÏÜ«∞<Õ
`«ÅOÑ¨Ù`À WHõ¯_» Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°∞ã¨∞Î<åflO.
1. â◊$OˆQsÑ‘~î°O "å~°∞ ¢H©.Ñ¨Ó. 36 „áêO`åÖ’¡ rqOz
LO\Ï_»x
2. HÍOp=∞~î°O "å~°∞ „H©.Ñ¨Ó. 508 „áêO`åÖ’¡
rqOz LO\Ï_»x
3. [QÆ<åfl^äŒ=∞~î°O "å~°∞ ¢H©.Ñ¨Ó. 516 „áêO`åÖ’¡
rqOz LO\Ï_»x
4. ^•fi~°HÍ=∞~î°O "å~°∞ ¢H©.Ñ¨Ó. 541 „áêO`åÖ’¡
rqOz LO\Ï_»x
aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞ "≥Å¡_çKÕã≤<å, "≥·âßYâ◊√^Œú ÑÖK«q∞<å_»∞ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’
ZÅ¡~°∂ â◊OHõ~° [Ü«∞Ou [~°∞Ñ¨ÙH˘O@∞<åfl~°∞.
[QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÅ∞ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"åi [#‡HÍÅO QÆ∂iÛ ZO^Œ~°∞
Zxfl q^è•Å∞QÍ x~°‚~ÚOz<å Ô~O_»∞"ÕÅ ãÖ=`«û~åÅ‰õΩ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞##flk
xifi"å^•Oâ◊O. [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =ÙÅ∞ Ö’HÍxH˜ KÕã#≤ =∞Ç¨ÏŸÑ¨HÍ~åxfl qÅ∞=Hõ>ìË
ã¨`åÎ Z=iH© ÖË^Œ∞. „j â◊OHõ~°∞Å „Ñ¨*Ï˝â◊H˜Î ã¨~°fiqÅHí∆}=∞h, J„ÑüÇ¨Ï`«
=∞h, Jáê~°=∞h "åi „QÆO^ä•ÅO^Œe q+¨Ü«∂ÖË Kå\˜ K≥|∞`«∞#flq.
„j â◊OHõ~É° Qíè "Æ å#∞Å∞ „Ñ¨™ê÷#„`«Ü∞« ÉèÏëêº<ÕflQÍHõ "Õ^•O`«™ê~°=∞O`å
`ÕeHõQÍ J~°=÷ ∞ÜÕ∞º q^èOŒ QÍ 'JÑ¨~ÀH∆Í#∞Éè∂í u—, '`«`Î« fiq"ÕH=õ Ú—, 'P`«‡É’^è—Œ
"≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõ „QÆO^ä•Å#∞ ~°zOz Ö’HÍxH˜ JOkOKå~°∞.
„jâ◊OHõ~°ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å‰õΩ t=ˆHâ◊= ÉèË^ŒO ÖË^Œ∞. ã¨~°fi"åºÑ¨HõO,
ã¨~°fiK≥·`«#º=¸sÎ XHõ¯ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞#x Ö’HÍxH˜ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞_®xˆH,
x N â◊OHõ~° q[Ü«∞=Ú
^Õ=`«ÅO^Œi J#∞„QÆÇÏ¨ O á⁄O^Œ_®xH˜, "Õ^•O`«OÖ’x QÆOcè~"° ∞≥ #ÿ ™ê~åxfl
ã¨Q∞Æ }x~°∞}æ `«`åÎ fixfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜, K«`∞« ifi^èŒ Ñ¨Ù~°∞ëê~å÷Å#∞ á⁄O^ŒQÅÆ
J<ÕHõ ™ÈÎ„`åÅ#∞ ~°zOKå~°∞. (t"å#O^ŒÅÇ¨Ïi, ™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi, Éèí[
QÀqO^Œ=Ú, Ç¨Ïig∞_Õ ™ÈÎ„`«=Ú, +¨@Êk "≥Ú^ŒÖˇ·#q)
„jâ◊OHõ~°ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞ UÜÕ∞ =∞`åÅ#∞ YO_çOKå~À, ÃÑ· ™ÈÎ„`å
Åhfl U „Ñ¨^Õâ◊OÖ’ ~°zOKå~À, UÜÕ∞ „Ñ¨^ÕâßÅO^Œ∞ t+¨µºÅ‰õΩ ÉèÏëêºÅ#∞
É’kèOKå~À, [#∞Å =ÚH˜Îx HÀi Z\˜ì *Ï˝<å=∞$`åxfl LÑ¨^ÕtOKå~À
"≥Ú^ŒÖˇ·# q+¨Ü«∂Åhfl D „QÆO^äŒO#∞O_ç á⁄O^ŒQÆÅ~°∞. JO`Õ HÍHõ,
`«=∞ t+¨µºÖˇ·# ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°º, Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°º, Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHÍKå~°º,
`À@HÍKå~°∞ºÅ‰õΩ "Õ^•O`« „Ñ¨Kå~åxÔH· ÉèÏëêºÅ#∞ UÜÕ∞ s`«∞ÅÖ’
É’kèOKå~À K«H¯õ QÍ `≥eÜ«∞|~°K|« _ç#k. ZHõ¯_≥H¯õ _» =∞~îåÅ#∞ ™ê÷ÑO≤ Kå~À
"å\˜H˜ Z=ix =∞~îåkèÑ`¨ ∞« Å∞QÍ xÜ«∞q∞OKå~À `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. â◊OHõ~∞° Å
ÉèÏëê â‹·e =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°"Õ∞QÍHõ â◊|ÌQÍOcè~°ºOÖ’ =∞~˘Hõ~°∞ "åiH˜
™ê\˜~å~°∞.
D „QÆO^äŒHõ~°Î, „j q^•º~°}º™êfi=ÚÅ"å~°∞ =∞Ç¨QÆOcè~°"≥∞ÿ# D
'â◊OHõ~° q[Ü«∞HÍ=ºO— ~°zOKå~°∞. Ñ¨Ó~åfi„â◊=∞OÖ’ gi <å=∞^èÕÜ«∞O
N =∂^èŒ"åKå~°∞ºÅ∞QÍ „Ñ¨ã≤kúK≥Ok#k. JO^Œ∞=Å# D „QÆO^äŒO
N =∂^èŒ"åKå~°º Hõ$`«, 'N â◊OHõ~° q[Ü«∞—=∞<Õ <å=∞O`À „Ñ¨ã≤kú
á⁄Ok#k. D „QÆO^äŒOÖ’ „áêp# â◊OHõ~° q[Ü«∂xHõ<åfl, "Õ^•O`åk
ã¨HõÅ âßG ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ qÑ¨ÙÅOQÍ q=iOK«|_ç#=x ÑÖ_ç`«∞Å
Jaè„áêÜ«∞O.
N q^•º~°}º ™êfi=ÚÅ"å~°∞ ã¨∞=∂~°∞ 500 ãÖ=`«û~åÅ‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
`«∞OQÆÉèí„^• #nf~å# x=ã≤OKÕ"å~°∞. ™êfi=ÚÅ"å~°∞ "Õ^•Ö’¡x tHí∆,
"åºHõ~°}=Ú, ^èŒ~°‡âßG=Ú "≥Ú^ŒÖˇ·# +¨_»OQÍÅ#∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕâß~°∞.
g~°∞ <åÅ∞QÆ∞ "Õ^•Å‰õÄ ÉèÏ+¨ºO „"åâß~°∞. =∞Ç¨ÑÖ_ç`«∞Å∞‰õÄ_® g~°∞
~°zOz# ÉèÏëêºÅ#∞O_ç "Õ^•~å÷Å#∞ á⁄Ok J<ÕHõ ãÖ^ÕÇ¨Å#∞ x=$uÎ
KÕã¨∞H˘O@∞<åfl~°∞. ÑÖK«qOâ◊ „ÉÏÇ¨Ï‡} ÉèÏ+¨ºO, +¨_çfiOâ◊ „ÉÏÇ¨Ï‡}
„QÆO^äŒ „Ñ¨™êÎ=# xi
ÉèÏ+¨ºO, *’ºu+¨ „QÆO^ä•Å∞, *ˇ·q∞h <åºÜ«∞=∂Å J<Õ g∞=∂O™ê

"åºMÏº#O, r=#∞‡H˜Î „Ñ¨HÍtHõ, J#∞Éèí∂u „Ñ¨HÍâ◊O, "Õ^•O`« ÑÖK«^Œt
"≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõ „QÆO^ä•Å#∞ ~°zOKå~°∞. D 'â◊OHõ~° q[Ü«∞— „QÆO^äŒO
=∞Ç¨HÍ=ºÅHí∆}ÏÅ∞ Hõey#^Œx ÑÖ_ç`«∞Å Jaè„áêÜ«∞O. ZO^Œ∞HõO>Ë,
gi „j â◊OHõ~° q[Ü«∞OÖ’ HõeÊ`åOâ◊O ÖËHõáÈ~Ú<å, Wk #=~°™êÅ`À
=∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ# ÉèÏ"å~å÷Å`À ‰õÄ_ç LO_»_»"Õ∞ JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O.
„j q^•º~°}º™êfiq∞ "åi ~°K«<å q^è•#O, Ü«∞^ä•~°÷ q+¨Ü«∂Å#∞
„ÑüáêkOK«@O ZO`À H˘xÜ«∂_»^Œy#q. gi „QÆO^äŒOÖ’ Ñ¨~°HÍÜ«∞
„Ñ¨"Õâßk JOâßÅ QÆ∞iOz# Ñ¨Å∞=Ùi ãÖ^ÕÇ¨Å#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ x=$uÎ
KÕâß~°∞. W^ŒO`å W\Ï¡ LO_»QÍ, ™êfiq∞ "åiH˜ ÅH©;Hõ\ÏHí∆O Jáê~°OQÍ
HõÅQÆ@O =Å¡ q^•º#QÆ~åxfl PÜ«∞<Õ xi‡OKå~°x K«i„`«HÍ~°∞Å∞ K≥|∞
`«∞<åfl~°∞.
N â◊OHõ~É° Qíè =Æ `åÊ^Œ∞Å∞ Hˆ ~°à◊ ~åROÖ’ [x‡OKå~°#_»O [QÆkfik`«"∞Õ .
Pkâ◊OHõ~°∞Å rq`åxfl `≥eÜ«∞|iKÕ „QÆO^ä•Å∞ J<ÕHõO L<åfl ‰õÄ_®,
D „j =∂^èŒ"åKå~°º Hõ$`«"≥∞ÿ# 'â◊OHõ~° q[Ü«∞—"Õ∞ ã¨~°fiã¨=∞‡`«"≥∞ÿ, W`«~°
„QÆO^ä•ÅÖ’ `«Å=∂xHõ"≥∞ÿ xezOk. ™êfig∞r KåÖÏHÍÅO u~°∞Ñü
ˆH∆„`«=Ú# QÀHõ~°‚ f~°÷OÖ’ f„="≥∞ÿ# `«Ñ¨ã¨∞û PK«iOKå~°∞.
U UU
q+¨Ü
«∞ã¨¥zHõ
ã¨~æ° Ñ¨Ù@
1. =∞OQÆàÏK«~}° O ... 1
2. t=QÆ∞~°∞, P~åºO|Å‰õΩ Nâ◊OHõ~°∞Å∞ [x‡OK«_»O ... 10
3. =∞O_»#q∞„â◊√Å Ñï}Ü«∞O ... 32
4. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å áêO_ç`«º ÅHí∆}ÏÅ∞ ... 51
5. Nâ◊OHõ~°∞Å∞ =∂`«$^Õqx ¿ãqOK«_»O ... 90
6. Nâ◊OHõ~°∞Å „|Ç¨Ï‡q^•º x~°∂Ñ¨}O ... 143
7. Nâ◊OHõ~°∞Å‰õΩ "Õ^Œ"åºã¨ ãÖ^Œ~°≈#O ... 187
8. â◊OHõ~° =∞O_»#q∞„â◊√Å ãÖ"å^ŒO ... 226
9. Nâ◊OHõ~∞° Å ã¨~fi° [˝`« ... 273
10. Nâ◊OHõ~°∞Å ã¨~°fiq^•º q™êÎ~°=Ú ... 301
11. =∞Ç¨ÏŸ„QÆ Éèˇ·~°= x~°‚Ü«∞O ... 338
12. Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHõ `À@HÍKå~°∞ºÅ =$`åÎO`åÅ∞ ... 353
13. ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ Ñ¨@¡ `«H˜¯# t+¨µºÅ D~°¬º ... 379
14. Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ f~°÷Ü«∂„`å q[Ü«∂Å∞ ... 395
15. ã¨~°fikyfi[Ü«∂Å∞ ... 429
16. Nâ◊OHõ~° Ü«∞fO„^Œ ™ê~°fiÉè∫=ÚÅ
Nâß~°^• ã¨~°fi[˝ Ñ‘~îå~ÀÇ¨Ï}O ... 466
U UU
xiii
ã¨~°æ=Ú - 1
=∞OQÆàÏK«~}° O
„QÆO^äŒ „Ñ¨™êÎ=#:
1. ã¨HõÅ ãÖÑüÎ`À ‰õÄ_»∞H˘x ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥·# <å
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ q^•ºf~°∞÷Å ~°∂áê# J=`«iOz# Ñ¨~°=∂`«‡‰õΩ #=∞ã¨¯
iã¨∞<Î åfl#∞. q^•ºf~°ú÷ ~°∂áê# *Ï˝#ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥· `«Åz# "åi#O^Œi áêáêxfl
#tOÑ¨*Ëã≤ Ñ¨q„`«∞Å#∞ KÕ¿ã ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ #=∞ã¨¯iã¨∞Î<åfl#∞. „|Ç¨Ï‡
q^•ºã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»~Ú, J<ÕHõ `«~°¯ ‰õΩ`«~å¯Å`À ‰õÄ_ç# q^Œº#∞ â’kèOz,
Ñïâ’kèOz, Ñïâ◊√„ÉèíO QÍqOKÕ ÉèÏ+¨ºHÍ~°∞Öˇ·# „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÖË q^•º
f~°∞Å÷ #|_»∞`«∞<åfl~°∞.
ã¨~ã° fi¨ f^Õq U „Ñ¨=HõÎ <å„â◊~ÚOz =∞e# ÑÖHÍÅ#∞O_ç Ñï~°HO∆˜ K«
|_ç JO^ŒiKÕ`« Ñ¨Ó[ÅO^Œ∞H˘O@∞#fl^À, J\˜ì â◊OHõ~∞° xH˜ #=∞ã¨¯iã¨∞<Î åfl#∞.
"åºã¨ =∞Ç¨Ïi¬ É’kèOz# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ J~å÷Å#∞, "åºMÏº<åÅ#∞
KÕã¥¨ ,Î "Õ^•Å‰õΩ U J~°O÷ K≥áêÊ~À P J~°"÷ ∞Õ „â◊√`«∞Å‰õΩ ‰õÄ_® <åºÜ«∞=∞=Ù
`«∞Ok. „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ K≥ÑÊ≤ # J~°"÷ ∞Õ "Õ^Ü
Œ Ú« Hõ"Î ∞≥ #ÿ k.
"Õ^•O`åÅ‰õΩ J~å÷xfl „Ñ¨=zOz# „j â◊OHõ~°∞ÖË =∂‰õΩ ~°Hí∆‰õΩÅ∞.
„j â◊OHõ~°∞ÖË q^•ºf~°∞÷Å∂, =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J=`å~°=¸ ‰õÄ_® J~Ú
L<åfl~°∞. Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x J=`å~°O „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÖË. J\˜ì t"å=`å~åxH˜
1
2 Nâ◊OHõ~° q[Ü«∞=Ú
#=∞ã¨¯iã¨∞<Î åfl#∞. ZÅ¡ÑC¨ _»∂ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ LO_Õ@∞¡QÍ Ji÷ã∞¨ <Î åfl#∞.
„áêp# â◊OHõ~° q[Ü«∞OÖ’x ™ê~åxfl „QÆÇ≤ÏOz =∂^èŒ"åKå~°∞º_»<≥·#
<Õ#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥|∞`«∞<åfl#∞. WHõ <Õ#∞ K≥Ñ¨ÊÉ’ÜÕ∞ â◊OHõ~° q[Ü«∞OÖ’
ˆH=ÅO „|Ç¨Ï‡q^•º„áêÑ≤Îx HõeyOKÕ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº „áêuÑ¨kHõ<Õ
„Ñ¨^è•<åOâ◊OQÍ ã‘fiHõiã¨¥Î, „j â◊OHõ~° QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ rq`« K«i`åxfl ãÖ„QÆ
Ç¨ÏOQÍ#∂, =∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚQÍ#∂ K≥|∞`å#∞.
2. „áêp# â◊OHõ~° q[Ü«∞O J<ÕHõ"≥∞ÿ# J~å÷Å∞, QÆ∂_è®~å÷Å`À
q™êÎ~°OQÍ K≥Ñ¨Ê|_ç#k QÆ^•! =∞i ãÖ„QÆÇ¨ÏOQÍ K≥Ñ¨Ê^ŒÅK«∞H˘#fl D
â◊OHõ~° q[Ü«∞OÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥Ñ¨ÊQÆÅ<å Jx ãÖ^ÕÇ≤ÏOK«=^Œ∞Ì. Ñ¨~°fi`«
tY~åÅ#∞, U#∞QÆ∞Å ã¨=¸Ç¨Å#∞, z#fl J^ŒÌOÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ K«∂_»_»O
ÖË^•? JÖÏˆQ <Õ#∞ ‰õÄ_® q™êÎ~°OQÍ K≥Ñ¨Ê|_ç# „áêp# â◊OHõ~°
q[Ü«∞OÖ’x „jâ◊OHõ~°"åHõº ã¨=Ú^•Ü«∂xfl, rq`« qâıëêÅ#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
K«∂Ñ¨Ù`å#∞.
<å â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅhfl LÑ¨Ü≥∂yOz „áêp# â◊OHõ~°q[Ü«∞OÖ’x
™ê~åOâ◊=∞O`å ãÖ„QÆÇ≤ÏOz <Õ#∞ `«ÅÃÑ\˜ì# D â◊OHõ~° q[Ü«∞OÖ’
K˘Ñ≤ÊOKå#∞. „áêp# â◊OHõ~° q[Ü«∞O =∞Ç¨ÏŸ#fl`«"∞≥ #ÿ HõÅÊ=$HíO∆ =O\˜k.
JO^Œe ã¨∞‰õΩ=∂~°"≥∞ÿ# Ñ¨ÙëêÊÅ#∞O_ç ÑÖ_ç`«∞Å∞ „Éèí=∞~åÖˇ· ™ê~åOâß
=∞$`åxfl áê#O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºÖˇ·# â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"åix
=∞#ã¨∞ûÖ’ ^è•ºxOz „j â◊OHõ~° q[Ü«∞O ~°zOK«_®xH˜ Ñ¨Ó#∞H˘<åfl#∞.
3. ÑÖKå=∞$`«OÖ’x K«ÔH¯~°, `Õ<≥ "≥Ú^ŒÖˇ·# Ñ¨^•~å÷Åhfl =∞^èŒ∞~°
"≥∞#ÿ "Õ J~Ú<å XHõ ^•x`À =∞~˘Hõ\ ˜ KÕ~ˆ @Ñ¨C_»∞ H˘`«Î ~°∞z Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok.
J>Ë¡ J<ÕHõ=∞Ok ÑÖ_ç`«∞ÅKÕ q~°z`«"≥∞ÿ# „áêp# â◊OHõ~° q[Ü«∂xH˜
<åKÕ ~°zOK«|_Õ HÍ=ºO `À_≥· ZO`À "Õ∞Öˇ·# ~°∞K«∞Å #OkOK«QÆÅ^Œx
<å qâßfiãÖ. |OQÍ~°O JO^ŒiH© „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#^Õ. ^•xH˜ "≥∞~°∞QÆ∞ÃÑ_ç`Õ
=∞Ç¨ÏŸ[˚fiÅOQÍ „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk. JÖÏˆQ <å HÍ=ºO „áêp# HÍ"åºxH˜
"≥∞~°∞QÆ∞Å∞ k^ŒÌQÆÅ^Œ∞. "Õ∞~°∞Ñ¨~°fi`«"Õ∞ |OQÍ~°∞ HÍO`«∞ b#∞`«∞O_»QÍ,
JHõ¯_» "≥Åã≤# HõÅÊ=$Hí∆O =∞iO`« â’ÉèÏÜ«∞=∂#OQÍ LO@∞Ok. J>Ë¡
ã¨~°æ=Ú - 1 3
„áêp# kyfi[Ü«∂xH˜ D ãÖ„QÆÇ¨Ï~°∂Ñ¨ â◊OHõ~° q[Ü«∞O â’Éèí#∞

ÃÑOK«∞`«∞O^Õ QÍx `«~°QÆhÜ«∞^Œ∞.
4. Ñ¨Ù~å`«# Hõ=Ù ÖˇO^Œ~À „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "åix ã¨∞ÎuOKå~°∞.
J<ÕHõ=∞Ok ÉèÏ+¨ºHÍ~°∞Å∞ „j â◊OHõ~°∞Å K«i`åxfl „"åã≤ â◊OHõ~°∞Å#∞
ãÖ`«∞+¨µìx KÕã≤ Hõ$`å~°∞÷Öˇ·<å~°∞. <å D ã¨fiÅÊ „QÆO^äŒOKÕ ##∞fl ^èŒ#∞ºx
KÕ™êÎ~°∞QÍHõ! Ñ¨Ó~°‚HÍ=Ú_≥·# ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Éèí‰õΩÎ_»∞ ã¨=∞iÊOKÕ ZÖÏO\˜
ã¨fiÅÊ q+¨Ü«∂xÔH·<å ãÖ`«∞+¨µì_»=Ù`å_»∞. „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù x`«º=¸
H©∆~°™êQÆ~°OÖ’ âı+¨âß~ÚÃÑ· Ñ¨~°∞O_ç<å, QÀÑ≤Hõ eKÕÛ H˘kÌáê\˜ áêÅ<Õ
`«$Ñ≤ÎQÍ „QÀe "å~°O^Œih J#∞„QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl_»∞. JÖÏˆQ ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"å~°∞
‰õÄ_® ^ŒÜ«∞`À ##fl#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞QÍHõ!
5. Ñ¨`«O[e =O\˜ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ "åºHõ~°} ÉèÏ+¨ºO É’kèOKå~°∞.
Jk â◊|ÌâßGO =∂„`«"Õ∞. =∞¿ÇÏâ◊fi~å=`å~°∞_≥·# „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨=∞ã¨Î
"Õ^Œ™ê~°=¸, â◊ÉÏÌf`«=¸ J~Ú# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO ~°zOKå_»∞.
„j â◊OHõ~°∞x J=`å~°"≥∞ÿ# „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å#∞ ã¨‡iOz#O`«<Õ
ã¨HõÅ =∂e<åºÅ∞ #t™êÎ~Ú.
6. „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞ ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù#∞ LÑ¨^ÕtOÑ¨ J=`«
iOKå~°∞. =ãÖ`«HÍÖÏ# qHõã≤OKÕ *ÏlÑ¨Ù=ÙfiÅ Ñï=∞à◊OHõ<åfl, =∂Åf
Ñ¨ÙëêÊÅO^Œe =∞Hõ~°O^ŒOHõ<åfl =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# â◊OHõ~°ÉèíQÆ"å#∞Å LÑ¨^ÕâßÅ∞,
ã¨^∞Œ }æ ÏÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ k‰õΩ¯Å‰õÄ "åºÑ≤Oz#q. =∞Ç¨Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ J\˜ì â◊OHõ~°
ÉèíQÆ"å#∞Å QÆ∞}QÆ}Ï ÖˇHõ¯_»? „áêHõ$`«|∞kú QÆÅ <Õ<≥Hõ¯_»? <Õ#∞ ˆH=ÅO
QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨KÕ`«<Õ PÜ«∞# QÆ∞}=~°‚#Å∞ KÕã¨∞Î<åfl<Õ QÍx Jk <å ™ê=∞~°÷ºO
HÍ^Œ∞.
7. WO`« HÍÅO #~å^èŒ=ÚÖˇ·# ~åAÅ#∞ ¿ãqOKå#∞. JÜ≥∂QÆ∞º
Öˇ·<å ‰õÄ_® Ü≥∂QÆ∞ºÅx, ^èŒ#ºr=ÙÅ∞ HÍHõáÈ~Ú<å ^èŒ#∞ºÅx "åix
ã¨∞ÎuOKå#∞. ^èŒ#=∞^•O^èŒ∞Öˇ·# "åi K«i`åÅ#∞ Ñ¨Å∞~°HÍÅ∞QÍ HõeÊ`«
Hõ^äŒÅKÕ`« =i‚OKå#∞. <å „Ñ¨*Ï˝áê@"åÅhfl =∞e#"≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú. <å
"å‰õΩ¯ áêÑ¨ÑÖH˜Å"≥∞ÿ#k. <å âßGáêO_ç`«º=∞O`å #~å^èŒ=ÚÅ ¿ã=Å
H˘~°ˆH =º~°÷"≥∞ÿ#k.
J\˜ì <å "å‰õΩ¯ „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"åi Ñ¨q„`« K«i„`««#∞
~°zOK«@OKÕ`« â◊√^Œú"≥∞ÿ#k. <å JO`«óHõ~°}O Ñ¨q„`« =∞=Ù`«∞#flk. D
q+¨Ü«∞OÖ’ "Õ^Œ"åºã¨∞Å"åi "åHõº"Õ∞ „Ñ¨=∂}O.
q+¨Ü«∞"åOKèåÑ¨~°∞Å#∞ =i‚OK«@=∞<Õ J~°}ºOÖ’ á⁄~°¡@OKÕ`«
áêÑ¨^èŒ∂o`À =∞e#"≥∞ÿ#k. "å‰õΩ¯Å#∞ ÉèíQÆ=`«¯^ä•ÖÏÑ¨=∞<Õ QÆOQÍ
[ÅO`À Ñ¨q„`«O KÕã¨∞H˘O@∞<åfl#∞.
8. #~å^èŒ=ÚÖˇ·# ~åAÅ#∞ ã¨∞ÎuOK«_»=∞O>Ë Q˘„_®e a_»¤, QÍ_ç^Œ
H˘=Ú‡Å=∞ÖË¡ Jã¨`åºÖˇ· L#flq. J>Ë¡ ‰õ∆Ω„^Œ∞Öˇ·# „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ#∞ H©iÎ„Ñü+¨ª
Å‰õΩ, ãÖÑ¨^ŒÅ‰õΩ WO„^Œ∞x`À#∞, ‰õΩÉË~°∞x`À#∞ áÈeÛ =i‚ã¨∞Î<åfl~°∞. J\˜ì
=~°‚#Å∞ ^Œ∞~åfiã¨#`À ‰õÄ_ç LO@q. J*Ï˝#∞_»<≥· <Õ#∞ ~åAÅ#∞ P
q^èOŒ QÍ =i‚OKÕ"å_»#∞. JO^Œ∞KÕ`« <å "å‰õΩ¯ ‰õÄ_® ^Œ∞~°Oæ ^èÑŒ Ó¨ i`«"∞≥ #ÿ k.
J@∞=O\˜ <Õ#∞ =ÚÖ’¡HÍÅKÕ H©iÎOK«|_Õ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "åi H©iÎ
J<Õ #~°ÎH˜ ÜˇÚHõ¯ ã¨∞QÆO^èŒO, =∞e# "åã¨#Åxfl\˜h áê~°„^ÀÅ∞`«∞#flk.
„j â◊OHõ~°∞Å"åi H©iÎ #Å∞ k‰õΩ¯Å‰õΩ "åºÑ≤ã¨∞Î#flk. J\˜ì =∞Ç¨ÏhÜ«Úx
ãÖH©~#Î° O QÍqOz <å "å‰õΩ¯#∞ â◊√kú KÕã∞¨ H˘O\Ï#∞. „j â◊OHõ~° QÆ∞}ÏÅ#∞
H©iÎOK«@"Õ∞ <å‰õΩ Ñ¨~°=∞ â◊~°}ºO.
9. „¿Ñ=∞ ÃãÂ÷~åºÅ`À ‰õÄ_»∞H˘#fl QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ ÉèíH˜ÎÑ¨Ó~°fiHõOQÍ
=∞$^Œ∞=∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ QÆ∞}=~°#‚ Å`À =i‚Oz K≥|∞`å#∞. D â◊OHõ~° q[Ü«∞=∞<Õ
HÍ=ºO ^Õ=`«Å#∞ áêi*Ï`« =$Hí∆O ãÖ`À+¨Ñ¨~°KÕ@∞¡, ÑÖ_ç`«∞Å#∞
ã¨ÇÏ¨ $^ŒÜÚ« Å#∞ ã¨∞QÆO^è•Å#∞ "≥^[Œ Å∞¡`∂« P#O^Œ™êQÆ~O° Ö’ LOK«∞QÍHõ!
K«O„^ŒâıY~°∞x J=`å~°"≥∞ÿ# â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å‰õΩ <å Hõq`«Å#∞
Ñ¨Ù+¨Ê=∂ÅÅ∞ KÕã≤ ÉèíH˜Î`À ã¨=∞iÊ™êÎ#∞.
ã¨~°æ=Ú - 1 5
10. D â◊OHõ~° q[Ü«∞ HÍ=ºO =∂^èŒ∞~°ºO`À, Ñï=∞à◊O`À

‰õÄ_ç Hõã¨¥ÎiHÍ „^Œ"åºÅ=∞ÖË¡ Ñ¶¨Ú=∞Ñ¶¨Ú=∞ ÖÏ_»∞`«∂ „Ñ‘uHõ~°=∞=Ù
`«∞#flk.
¢‰õÄ~°ã¨fiÉèÏ=ÙÖˇ·# `«∞~°∞+¨µ¯Å∞ ™ê^èŒ∞ã¨fiÉèÏ=O Hõey# QÀ=∂`«#∞
Ç≤ÏOã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. J>Ë¡ ~°ãÄ˝Å∞ HÍx"å~°∞, Hõiî# ã¨fiÉèÏ=ÙÖˇ·# ‰õΩHõ=ÙÅ∞
â◊OHõ~° q[Ü«∞ =∞<Õ <å Ñ¨q„`« HÍ"åºxfl P^ŒiOÑ¨Hõ ‰õΩq=∞~°≈Å`À
xOk™êÎ~∞° .
11. <å HÍ"åºxfl QÆ∂iÛ WO`«QÍ PÖ’zOK«=Åã≤# Ñ¨xÖË^Œ∞.
ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë, WO`« qâßÅ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ <å „QÆO^ä•xfl P^ŒiOKÕ
ã¨Ç¨Ï$^ŒÜ«ÚÖË Hõ~°∞==Ù`å~å? ^Õâ◊OÖ’ =∞<À[˝"≥∞ÿ# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O QÆÅ"å~°∞,
„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ã¨¥‰õΩÅÎ #∞ „QÆÇÏ≤ OK«QÅÆ "å~°∞, ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ∞, ~°ãA
¨ Å˝ ∞, =∞Ç¨Hõ=ÙÅ∞
L<åfl~°∞. <Õ#∞ zOuOÑ¨=Åã≤# Ñ¨xÖË^Œ∞. â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"åi
ã¨∞Îu~°∂Ñ¨"≥∞ÿ ~¸ HÍ"åºxfl P^Œi¿ãÎ ZO`À ãÖ`À+≤™êÎ#∞. <å HÍ"åºxfl
xifiÑ¶∞¨ flOQÍ Ñïã¨=∂Ñ≤Î QÍq™êÎ#∞. JO^Œ∞‰õΩ P â◊OHõ~∞° Å P^Œ~° "≥∞#fl_»∂
ÅaèOK«QÆÅ^Œ∞.
12. Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# HÍ~åºÅ∞ `«ÅÃÑ\˜ì#Ñ¨C_»∞ qÑ¶¨∂flÅ <≥^Œ∞~À¯=_»O
ã¨Ç¨Ï["Õ∞. „j â◊OHõ~°∞Å K«i„`« „"åÜ«∞_»O JO>Ë Jk JO`« z#fl
q+¨Ü«∞ "Õ∞g∞ HÍ^Œ∞. â◊OHõ~°∞Å K«i„`« „"åÜ«∂Åx J<ÕHõ =∞Ok „Ñ¨Ü«∞
uflOKå~°∞. H˘O^Œ~°∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆÖËHõ PyáÈÜ«∂~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞
=∞^èºŒ Ö’ PyáÈÜ«∂~°∞. J~Ú`Õ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖˇ#· „j â◊OHõ~∞° Å‰õΩ <å Ü«∞O^Œ∞#fl
J"åº[ „¿Ñ=∞KÕ`« <Õ#∞ D „Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ#∞. H˘O^Œ~°∞
Ô~O_»∞ áê^•Å‰õΩ J~å÷Å∞ „"åÜ«∞QÆeQÍ~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ â’¡HÍ~°÷O ã¨QÆ"Õ∞
„"åÜ«∞QÆeQÍ~°∞. <Õ <≥O`«=~°‰õΩ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞_» #=Ù`å<À K«∂^•ÌO! Ñ≤Å¡Å∞
PHÍâ◊OÖ’ L#fl K«O„^Œ∞}˜‚ Ñ¨@∞ìHÀ"åÅx qÑ¶¨Å „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ™êÎ~°∞.
J~Ú`Õ <å „Ñ¨Ü«∞`«flO ‰õÄ_® J@∞=O\˜^Õ<å?
„QÆO^äŒO „áê~°OaèOKÕ =ÚO^Œ∞ Hõ=ÙÅ∞ `«=∞ QÆ∂iÛ `«‰õΩ¯= KÕã≤
=∂\Ï¡_»∞HÀ=@O [~°∞QÆ∞`«∂<Õ LO@∞Ok. Jk "åiH˜ JÅOHÍ~°"Õ∞
QÍx J==∂#O Z#fl\˜H© HÍ<Õ~°^Œ∞. H˘O^Œ~°∞ „áê~°OaèOz =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êQÆÖËHõáÈÜ«∂~°O>Ë, „Ñü+¨ªHÀãÖ „áê~°OaèOK«_»O QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅÃÑ· Ñ¨ÓiÎ
qâßfiãÖ ÖËHõáÈ=_»"Õ∞ JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. „j â◊OHõ~°∞Å J#∞„QÆÇ¨ÏO
<åÑ¨@¡ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ LOk. JO^Œ∞=Å# <Õ#∞ xifiÑ¶¨∞flOQÍ D „QÆO^ä•xfl
Ñ¨ÓiÎ KÕ™êÎ#∞.
13. J<ÕHõ =∞OkH˜ ™ê^èŒºÑ¨_»x „j â◊OHõ~° q[Ü«∞ =∞Ç¨HÍ=º
~°K#« Ö’ <Õ#∞ ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞_»#∞ HÍQÆÅ#∞. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë, QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ LO>Ë
=∞O^Œ=∞`«∞Å∞, <À~°∞ ÖËx"åˆ~ HÍ"åºÅ∞ „"åÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. WHõ H˘kÌáê\˜
*Ï˝#O L#fl <Õ#∞ D HÍ"åºxfl „"åÜ«∞ÖË<å? `«Ñ¨ÊHõ Hõ$`å~°∞÷_»#=Ù`å#∞.
JO`å QÆ∞~°∞Hõ\ÏHí∆"Õ∞.
14. ã¨~°fiq^•ºkèëêª# ã¨fi~°∂Ñ≤}˜Ü≥ÿ∞# „j ã¨~°ã¨fif^Õq ãÖ`«∞+≤ì
K≥Ok <å <åÅ∞HõÃÑ· <å@ºO KÕã¨∞ÎOkQÍHõ! Hõq`«fi ^è•\˜ JO`«~åÜ«∞O
ÖË‰õΩO_® „Ñ¨=Ç≤ÏOK«∞QÍHõ! J„ÑüÇ¨Ï`« ^è•\˜ QÆey, =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ#
Ñ¨Å∞¯Å`À, QÆOcè~°"≥∞ÿ# Ñ¨^•Å`À JO^Œi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∂ P#O^ŒÑ¨~°K«∞
QÍHõ!
15. ™ê=∞~°÷ºOÖËHõ =∞^èŒºÖ’ q~°q∞Oz# Ñ¨Hí∆OÖ’ `«Ñ¨ÊHõ JÑ¨H©iÎ
áêÅ=Ù`å~°∞. JÖÏ J~Ú`Õ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ „QÆO^äŒ ~°K«<åHÍ~åºxfl q~°
q∞OK«∞HÀ=_»O =∞Ozk.
"Õ^•O`« `«`Î« fiÉèií `«"∞≥ #ÿ „j â◊OHõ~° ã¨^∞Œ ~æ ∞° Å K«i`« "≥∞Hõ¯_»? HõeÊ`åÅ∞,
‰õ∆Ω„^Œ=~å‚Å`À ‰õÄ_ç# ~°K«#Å∞ KÕ¿ã <Õ <≥Hõ¯_»? „j â◊OHõ~°QÆ∞~°∞ Ñ¨q„`«
K«i„`«#∞ „"åÜ«∂ÅO>Ë ã¨¥Hí;|∞kú, ‰õΩâ◊Å`« J=ã¨~°"≥∞ÿ L#flq. qKå~°}
KÕã≤ K«∂¿ãÎ <å HõO`« ™ê=∞~°÷ºO L#fl@∞¡ `≥eÜ«∞_»O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`«,
J=∞$`«„áêÜ«∞"≥∞ÿ# „j â◊OHõ~° q[Ü«∞ K«i`åxfl =$^ä•QÍ LÑ¨C h\˜Ö’
HõeÑ≤ <åâ◊#O KÕã∞¨ <Î åfl=x áêiáÈ`«∞#fl <å K«OK«Å "å‰õΩ¯#∞ N â◊OHõ~∞° Å
ã¨~°æ=Ú - 1 7
QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞ ã¨∞uÎ OK«=∞x Hõ=ÙÅ∞ „¿Ñ~ˆ Ñ≤ã∞¨ <Î åfl~°∞. giH˜ QÆ∞~°∞=Ù Üˇµ_»Å
QÆÅ Q“~°==Ú ZO`« J^Œ∞ƒù`«=∞~Ú#k.
„j â◊OHõ~°∞Å QÆ∞}ÏÅ∞ x+¨¯à◊OHõ"≥∞ÿ =∞Ç≤Ï=∂ãÖÑ¨#fl"≥∞ÿ Hõgâ◊fi~°∞
ÅO^Œih PHõi¬Oz =i‚OÑ¨*Ëã¨∞Î#flq. "å~°O^Œ~°∂ Hõ$`å~°∞÷Å=_»O =Å#
<Õ#∞ ‰õÄ_® Hõ$`å~°∞÷_»#=Ù`å#<Õ #=∞‡HõO HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. Hõ#∞Hõ
„j â◊OHõ~°∞Å ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞ ã¨~°fi„¿Ñ~°HÍÖˇ· L#flq.
16. J~°}ºOÖ’ =∞$^Œ∞ã¨fiÉèÏ=O QÆÅ XHõ P_» lOHõ H˜~å`«∞xH˜
z‰õΩ¯H˘x <åâ◊#"≥∞ÿ áÈ`«∞#flk. J>Ë¡ =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~° ÉèÏ"åÅ`À <Õ#∞
ZO`«QÍ<À „â◊=∞*Ëã≤ D â◊OHõ~° q[Ü«∞ HÍ"åºxfl ~°zOKå#∞. J>Ë¡
<å ~°K«#ÃÑ· ‰õΩHõ=ÙÅ∞ KÕ¿ã ^Œ∞~åfi ºMÏº<åÅ =Å# <å "åVÏ‡^èŒ∞~°ºO,
ã¨∞‰õΩ=∂~° q+¨Ü«∂Å∞ xOkOÑ¨|_»=K«∞Û.
17. „j â◊OHõ~° q[Ü«∞O ‰õÄ_® HÍ=ºÅHí∆}ÏÅ∞ QÆÅ^Œx ÑÖ_ç
`«∞Å∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞. D „QÆO^äŒO Ö∫H˜Hõ HÍ"åºÅ=∞ÖË¡ QÍHõ "≥∂Hí∆¿ÇÏ`«∞
==_»O =Å# JÖ∫H˜Hõ HÍ=º"≥∞ÿ L#flk. Ö’HõOÖ’ „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ , K«=∞`«¯ $u`À
‰õÄ_ç# P#O^•xfl HõeyOKÕ ~°K«#Å#∞ HÍ"åºÅO\Ï~°∞. P q^èŒOQÍ
„j â◊OHõ~° q[Ü«∞O =∞Ç¨HÍ=º=∞x K≥Ñ¨Ê|_»=K«∞Û.
â◊|Ì „Ñ¨^è•<åÅ∞ "Õ^•Å∞. J~°÷„Ñ¨^è•<åÅ∞ Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞. ~°ã¨„Ñ¨^è•<åÅ∞
HÍ"åºÅ∞. â◊ÉÏÌ~°÷ „Ñ¨^è•<åÖˇ·# "Õ^ŒÑ¨Ù~å}ÏÅHõ<åfl HÍ"åºÅ∞ ã¨~°ã¨"≥∞ÿ#q,
=∞<À[˝"∞≥ #ÿ q, ã¨∞ÅÉè"í ∞≥ ÿ Ñ¨Ù~°∞+¨µx Hõ~=Î° ºO, ^è~Œ ‡° J#∞ëêª<åÅ#∞ ã¨¥zã¨¥Î
„Ñ¨=iÎOÑ¨KÕã¨∞Î#flq. Hõ#∞Hõ<Õ „j=∞„^•=∂Ü«∞}, „j Ü≥∂QÆ"åã≤+¨ª, ÉèÏ~°`«
ÉèÏQÆ=`åÅ`À [#∞Å∞ #_»K«∞H˘O@∞<åfl~°∞. JO^Œ∞Ö’x ^èŒ~å‡#∞ëêª<å
Å#∞ „â◊=}O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. =∞## xkè^è•ºã¨#ÅKÕ`« P`«‡™êH∆Í`å¯~°O
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. „j â◊OHõ~° q[Ü«∞O =Å# ‰õÄ_® J\˜ì Ñ¶ë`åÅ<Õ
á⁄O^ŒQÆÅ~°∞.
18. D â◊OHõ~° q[Ü«∞ HÍ=ºO #=~°ã¨Éèíi`«"≥∞ÿ [#∞ÅO^Œi
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞ ~°OlOÑ¨*Ëã¨∞ÎOk. D HÍ=º „Ñ¨^è•# L^ÕÌâ◊ "Õ∞=∞O>Ë,
J#~å÷Åxfl\˜H© HÍ~°}"≥∞ÿ# Jq^Œº #tOz, „|Ç¨‡#O^Œ „áêÑ≤Î HõÅQÆ
_»"∞Õ .
D „j â◊OHõ~° q[Ü«∞ =∞Ç¨HÍ=º=∞<Õ ~°K«# KÕã¨∞Î#fl <Õ#∞ ‰õÄ_®
Hõ$`å~°∞÷_»<Õ HÍQÆÅ#∞. JO`å „j â◊OHõ~° QÆ∞~°∞=~°∞x Hõ$áê Hõ\ÏHí∆"Õ∞.
P =∞Ç¨`«∞‡x J#∞„QÆÇ¨ÏO ã¨~°fi^• HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!
„j â◊OHõ~° q[Ü«∞ HÍ=ºO Ñ¨^Œ∞<å~°∞ ã¨~åæÅ`À ‰õÄ_»∞H˘x
L#flk. JO^Œ∞Ö’ „Ñ¨^=Œä ∞ ã¨~Oæ° Ö’ LáÈ^•…Ò« „Ñ¨™êÎqOK«|_ç#k. kfifÜ«∞
ã¨~°æOÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_≥·# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J=`å~°=∞~Ú# „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ
[##O „Ñ¨™êÎqOK«|_ç#k. `«$fÜ«∞ ã¨~°æOÖ’ <å<å ^Õ=`«Å J=`å~åÅ∞,
x~°∂Ñ¨} ¿Ñ~˘¯#|_ç#q.
19. K«`«∞~°÷ ã¨~°æOÖ’ „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"åi Ñ¨^Œ∞<≥xq∞k
ãÖ=`«û~åÅ =$`åÎO`«=¸ `≥eÜ«∞|~°Kå~°∞. ÑÖK«=∞ ã¨~Oæ° Ö’ „j â◊OHõ~∞° Å
ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl QÆ∂iÛ q=iOK«|_ç#k.
20. +¨+¨ª ã¨~°æOÖ’ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂#∞QÆ∞}"≥∞ÿ# P`«‡q^Œº,
„j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ ã¨∞ã≤÷~° „Ñü+¨ª#∞ á⁄O^Œ@O x~°∂Ñ≤OK«|_ç#k.
21. ã¨Ñ=Î¨ ∞ ã¨~Oæ° Ö’ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"åiH˜ "Õ^"Œ åºã¨∞Å ãÖ^Œ~≈° #O.
J+¨ì=∞ ã¨~°æOÖ’ „j =∞O_»# q∞„â◊ - „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ ãÖ"å^ŒO.
22. #==∞ ã¨~°æOÖ’ „j =∞O_»#q∞„â◊√Å ÉèÏ~°º „j LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f
^Õq<Õ ^èŒ~°‡xˆ~‚`«QÍ xÜ«∞q∞OK«∞H˘x „j =∞O_»#q∞„â◊√x`À ãÖ"å^ŒO.
^Œâ◊=∞ ã¨~°æOÖ’ „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°HÍÜ«∞„Ñ¨"Õâ◊=∞<Õ Ü≥∂QÆ=∞Ç≤Ï=∞KÕ ~åA
^ÕÇ¨ÏOÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«@O.
23. ^Œâ◊=∞ ã¨~°æOÖ’ Ñ¨~°HÍÜ«∞ „Ñ¨"Õâ◊ q^•ºÑ¶ë`«"≥∞ÿ# HÍ=∞âßG
q^•ºáê@"åxfl „Ñ¨Hõ\ ÕKå~°∞. UHÍ^Œâ◊ ã¨~°æOÖ’ L„QÆÉèˇ·~°= <å=∞^èÕÜ«∞
=∞Ç¨HÍáêÅ‰õΩ_»∞ ãÖÇ¨ÏiOK«|_»@O.
24. ^•fi^Œâ◊ ã¨~°æOÖ’ Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHõ, `À@‰õΩ Å<Õ"å~°∞ „j â◊OHõ~å
Kå~°∞ºÅ <å„â◊~ÚOz t+¨µºÅ=_»O. „`«Ü∂≥ ^Œâ◊ ã¨~Oæ° Ö’ "åiÎHÍÅ`À ‰õÄ_ç#
ã¨~°æ=Ú - 1 9
„|Ç¨Ï‡ =∞O„`« ÉèÏ+¨º ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡ q^•º„Ñ¨Kå~åxfl „Ñüáê

kOK«_O» .
25. K«`∞« ~°âÌ ◊ ã¨~Oæ° Ö’ „j Ñ¨^‡Œ áê^Œ f~°Ü
÷ ∂« „`å x~°∂Ñ¨}O. ÑÖK«^âŒ ◊
ã¨~°æOÖ’ „j â◊OHõ~åKå~°º Hõ$`« kyfi[Ü«∞ =~°‚#O.
26. ëÈ_»â◊ ã¨~°æÖ’ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ âß~°^• Ñ‘~î°O ™ê÷Ñ≤Oz
JO^Œ∞Ö’ x=ã≤OK«_»O. D q^èŒOQÍ Ñ¨^Œ∞<å~°∞ ã¨~åæÅO^Œ∞ „j â◊OHõ~å
Kå~°∞ºÅ k=ºK«i„`« qÑ¨ÙÅOQÍ q=iOK«|_ç#k.
27. ã¨∞„Ñ¨ã≤^Œú"≥∞ÿ# „j â◊OHõ~° K«i`«O ã¨~°fiáêáêÅ#∞ Ç¨Ïiã¨∞ÎOk.
XHõ™êi q#flO`«<Õ Jxfl =∞<À~°^ä•Å#∞ D_Õ~°∞ã¨∞ÎOk.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 2
t=QÆ∞~°∞, P~åºO|Å‰õΩ N â◊OHõ~∞° Å∞ [x‡OK«_O»
1. „j ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ `«# `«O„_çÜ≥ÿ∞# Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x P[˝#∞ t~°™ê

=Ç≤ÏOz ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ìQÍ J=`«iOz Ö’HõOÖ’ "Õ^ŒHõ~°‡ HÍO_» „Ñ¨=$uÎx
ã¨∞ã≤÷~°OQÍ „Ñü+≤ªOKå_»∞. =∞~°Å ri‚OzáÈ~Ú# *Ï˝#HÍO_»#∞ L^ŒúiOÑ¨
K«O„^ŒâıY~°∞_≥·# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ ˆH~°à◊ ^Õâ◊=∞O^Œe =$ëêK«Å Ñ¨~°fi`«
ÑÖ‰õΩÎÅÖ’x Ñ¨Ó~å‚#n f~å# ã¨~°fi[#∞Å q+¨Ü«∂ã¨H˜Îx Ç¨ÏiOK«_®xÔH·
*’ºui¡OQÆ~°∂ÑÖÖ’ J=`«iOKå_»∞.
2. WÖÏ *’ºui¡OQÆ~∂° Ñ¨"∞≥ ÿ J=`«iOz# Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ P ^ÕâßxH˜
~å*ˇ·# ~å[âıY~° =∞Ç¨~åA#‰õΩ ã¨fiÑ¨flOÖ’ ™êH∆Í`«¯iOK«QÍ, P „Ñ¨Éèí∞=Ù
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x P*Ï˝#∞™ê~°O *’ºui¡OˆQâ◊fi~°∞#‰õΩ ^Õ"åÅÜ«∞O xi‡Oz
x`«ºÑ¨Ó[‰õΩ U~åÊ@∞¡ KÕâß_»∞.
3. ã¨~°fi ÅHí∆}ÏÅ`À ‰õÄ_ç#, =∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ# 'HÍÅ_ç— J<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}
J„QÆÇ¨~° "≥ÚHõ\ ˜ P ^Õ"åÅÜ«∂xH˜ ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ qÅã≤Å∞¡`«∞#flk.
4. =∞<ÀÇ¨Ï~°=¸ ã¨HõÅ [<å#O^ŒHõ~°=¸ J~Ú# 'HÍÅ_ç— J<Õ
P J„QÆÇ¨~°OÖ’ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ J=`«iOÑ¨^ŒÅz Ñ¨Ù}º^ŒOÑ¨`«∞Å QÆ~åƒùxÔH·
J<Õfi+≤OKå_»∞. P „QÍ=∞OÖ’ q^•ºkè~å[<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}À`«=Î Ú _˘Hõ_∞» x=ã≤ã∞¨ Î
<åfl_»∞. J`«_∞» ã¨HÅõ âß„™êÎÅO^Œ∂, P`«‡`«`Î« fi=∞O^Œ∂ =∞#ã¨∞û xâ◊ÛÅÑ¨~z°
„Ñ¨HÍtã¨¥Î<åfl_»∞.
5. =∞Ç¨ÑÖ_ç`«∞_≥·# q^•ºkè~åAH˜ Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«OKÕ
„|Ç¨Ï‡`Õ[ã¨∞û`À "≥eyáÈ`«∂ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ HõeQÍ_»∞. *Ï˝#OÖ’ t=ÙxQÍ#∞,
q^ŒºÜ«∞O^Œ∞ |$Ç¨Ïã¨ÊuQÍ#∞ LO_»@OKÕ`« P tâ◊√=Ù‰õΩ 't=QÆ∞~°∞— =x
<å=∞Hõ~°}O KÕâß~°∞.
10
ã¨~=æ° Ú - 2 11
6. q^•ºkè~åA `«#Ü«Ú_≥#· t=QÆ∞~°∞ QÆ∞~°∞‰õΩÅ"åãÖÖ’ QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ

â◊√„â◊¥+¨Å∞ KÕã¨¥Î, aèH∆Í@#KÕ ^˘iH˜# PÇ¨~åxfl =ÚO^Œ∞QÍ QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩ
ã¨=∞iÊOKÕ"å_»∞. QÆ∞~°∞=Ù J#∞=∞u¿ãÎ Éè∞í lOKÕ"å_»∞. ÖË‰Ωõ O>Ë x~åÇ¨~°O`À
QÆ_¿ç Ñ"å_»∞. „|Ç¨Ï‡K«~º° „=`åxfl x+¨`ª À H˘#™êyã¨¥Î L^ŒÜ∞« O, ™êÜ«∞OHÍÅO
JyflÇ¨ÏŸ„`«O KÕã¨¥Î J^èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞™êQÍ_»∞.
7. "Õ^•~å÷xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ qKå~°}`À ‰õÄ_ç# Ñ¨Ó~°fig∞=∂Oã¨
âß„™êÎxfl J^èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞. (ZO`«\ ˜ q^•fiOã¨∞_≥·<å Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™ê
âß„™êÎxfl J^èºŒ Ü«∞#O KÕÜ∞« x^Õ "Õ^•~å÷xfl á⁄O^Œ*ÏÅ_»∞). Hõ#∞Hõ t=QÆ∞~°∞
Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™êâßGO`À ‰õÄ_ç# "Õ^Œ"Õ^•OQÍÅ#∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞.
WO^Œ∞=Å# `≥e¿ã^Õ=∞O>Ë, U âßG"≥∞<ÿ å J~°O÷ `≥eÜ«∞‰õΩO_® J^èºŒ Ü«∞#O
KÕã≤#O`« =∂„`å# ZÖÏ\˜ „Ñ¨Ü≥∂[#=¸ á⁄O^Œ*ÏÖ~°∞.
8. „|Ç¨Ï‡K«~°º„=`«O`À "Õ^•^èŒºÜ«∞#O Ñ¨ÓiÎ J~Ú# `«~°∞"å`«
QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOKåÅx QÆ∞~°∞=Ù D q^èŒOQÍ LÑ¨^ÕtOKå_»∞:
''"Õ^•^èºŒ Ü«∞#O =Úyã≤Ok. "Õ^•~å÷Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ =¸Å"≥∞#ÿ
Ñ¨Ó~°fig∞=∂Oã¨ ‰õÄ_® ÉÏQÍ K«k"å=Ù. ãÖ^ÕÇ¨Å∞ ÖË‰õΩO_Õ@∞¡QÍ
qKå~°} KÕâß=Ù. #∞qfiHõ¯_»‰õΩ =zÛ KåÖÏHÍÅ"≥∞ÿ#k. (QÆ∞~°∞‰õΩÅ"åãÖÖ’
Ñ¨<≥flO_»∞ ãÖ=`«û~åÅ∞ âß„™êÎ^èŒºÜ«∞#O xÜ«∞=∞O`À KÕÜ«∂Åh, JÑ¨C_Õ
Ñ¨q„`å`«∞‡ _»=Ù`å_»h =∞#∞^èŒ~°‡âßGO =zã¨∞Î#flk.)
9. ''#∞=Ùfi <å‰õΩ Ñ¨~°=∞ Éèí‰õΩÎ_»=Ù. #∞=Ùfi KÕã≤# â◊√„â◊¥+¨ÅKÕ
Ñ¨~°=∂#O^ŒO á⁄O^•#∞. ™êOQÆ "Õ^•^èŒºÜ«∞<å^Œ∞Å#∞ KÕâß=Ù. Hõ#∞Hõ
WHõ WO\˜H˜ "≥à√◊ .¡ `«e`¡ O« „_»∞Å∞ hÔH· Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞OÎ \Ï~°∞. "åix ãÖ`À+¨
Ñ¨~K° ∞« .
10. ''=`åû! rq`«O Hí∆}ÉèíOQÆ∞~°=∞x `«Åz =∞^è•ºÇ¨ÏflO KÕÜ«∞
=Åã≤# Ñ¨#∞Å∞ L^ŒÜ«∂<Õ Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞HÀ"åe. JÖÏˆQ ˆ~Ñ¨Ù KÕÜ«∞=Åã≤#
Ñ¨#∞Å∞ D ~À*Ë Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞HÀ"åe. D q^èŒOQÍ Ñ¨#∞Åhfl =ÚO^Œ∞
QÍ<Õ Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞H˘x ã≤^ŒúOQÍ LO_®Åx âß„™êÎÅ∞ =zã¨∞Î<åfl~Ú.——
11. ã¨HÍÅOÖ’ q`«Î<åÅ∞ <å\˜`Õ<Õ Jq "≥ÚÅÔHuÎ JkèHõ"≥∞ÿ#
ÑÖ@Å∞ ÑÖ_»∞`å~Ú. HÍÅO `«Ñ≤ÊOz <å\˜`Õ Ñ¶ëOK«=Ù. J^Õ q^èŒOQÍ
Ü«∞ø=#OÖ’ q"åÇ¨ÏO KÕã¨∞H˘O>Ë ãÖ`å#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JÖÏHÍHõ
Ü«∞ø=#O ~åHõ=ÚO^À, Ü«∞ø=#O q∞OzáÈ~Ú# `«~°∞"å`«<À q"åÇ¨ÏO
KÕã¨∞H˘O>Ë Ñ¶ë`åÅ∞O_»=Ù.
12. ‰õΩ=∂~å! `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ tâ◊√=Ù [x‡OK«QÍ<Õ J`«_ç q"åÇ¨xfl
QÆ∂iÛ HõÅÅ∞ HõO\Ï~°∞. Hõ#∞Hõ h `«e¡`«O„_»∞Å HõÅÅ#∞ ÑÖ_çOK«∞.
13. P Ü«∂ =OâßÅ‰õΩ K≥Ok# Ñ≤`«$^Õ=`«Å∞ `«=∞‰õΩ JO`«
~åÜ«∞O ÖË‰õΩO_® Ñ≤O_»„Ñ¨^•<åÅ∞ [~°QÍÅx HÀ~°∞H˘O\Ï~°∞. HÍ|\˜ì
Ñ≤`«~°∞Å∞ `«=∞ ãÖ`«u Z_»`≥QÆ‰õΩO_® LO_»_®xH˜ `«=∞ =Oâ◊O =$kú
K≥O^Œ∞`«∂<Õ LO_®Åx HÀ~°∞H˘O\Ï~°∞.
14. "Õ^•xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë g∞=∂O™êâßGO ÑïîOKåe.
JÑ¨C_Õ "Õ^=Œ ∞O^Œe ^è~Œ ‡° `«`Î« fiO, q*Ï˝# qKå~åÅ`À ‰õÄ_ç=Ù#fl g∞=∂Oã¨
âßG=∞O^Œe Ñ¶¨ÅO á⁄O^Œ=K«∞Û. Hõ#∞Hõ qq^è•Öˇ·# Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å#∞
J#∞ëêª#O KÕÜ«∞_®xˆH "Õ^•xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ=Åã≤ LOk. J@∞=O\˜
"Õ^qŒ k`«"∞≥ #ÿ ^è~Œ å‡Å#∞ PK«iOKåÅO>Ë q"åÇ¨ÏO KÕã∞¨ HÀ"åe. `«~∞° "å`«
^è~Œ ‡° Ñ¨ffl ã¨"∞Õ `«∞_≥`· <Õ Õ Ñ¨q„`« QÆ$Ç¨Ï"Õ∞kè J=_®xH˜ JkèHÍ~°O á⁄O^ŒQÅÆ _»∞.
q"åÇ¨xH˜ Ñ¨~°=∞ ÅHí∆ ºO ^èŒ~å‡#∞ëêª#"Õ∞ HÍx, Ñ≤O_»„Ñ¨^•#"≥∂ ÖËHõ
ãÖ`å<À`«Ê`ÀÎ HÍ^Œ∞.
15. =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ "≥·~åQÆºO f„="≥∞ÿ#^Œ~Ú`Õ q"åÇ¨„â◊=∂xfl
ã‘fiHõiOK«‰õΩO_®<Õ ã¨#flºã≤OK«=K«∞Û. JO^Œ∞=Å# f„="≥·~åQÆºâßb,
nè=∞O`«∞_»∂ J~Ú# t=QÆ∞~°∞, QÆ∞~°∞=Ù`À WÖÏ x"Õkã¨∞Î<åfl_»∞.
t=QÆ∞~°∞: ''QÆ∞~°∂`«Î=∂! `«=∞~°∞ K≥Ñ≤ÊOk Ü«∞^ä•~°÷"Õ∞. HÍh, <≥·+≤ªHõ
„|Ç¨Ï‡K«~°ºO áê\˜ã¨¥Î, "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕã≤# Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ
QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O ã‘fiHõiOKåÅh, W`«~° P„â◊=∂Å∞ ã‘fiHõiOK«~å^Œh "Õ^•ÅÖ’
Hõiî# xÜ«∞=∂ÖËg K≥Ñ¨Ê|_»ÖË^Œ∞.
ã¨~=æ° Ú - 2 13
P`«‡q=ÚH˜Îx HÀˆ~ q"ÕH˜, "≥·~åQÆº ^Œ∞~°O^èŒ~°∞_≥·# =Ú=Ú‰õ∆Ω=Ù,

<åÅæ=kÜ≥ÿ∞# ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. JÖÏQÍHõ ãÖÑ¨Ó~°‚
"≥~· åQÆºOÖËHõ ^è#Œ O, ãÖÑ¨^ÅŒ ∞, ã¨fi~åæk Éè’QÍÅ#∞ HÀ~°∞H˘<Õ"å_»∞ „|Ç¨Ï‡K«~º° O
#∞O_ç QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOK«=K«∞Û. "åiH˜ HõeQˆ "≥~· åQÆºO L`«=Î ∞"≥∞#ÿ ^•
ÖËHõ =∞O^Œ"≥∞ÿ#^• J#fl f„=`«#∞|\˜ì "å~°∞ P Ü«∂ P„â◊=∂Å#∞ ã‘fiHõ
iOK«=K«∞Û. JO^Œ~°∂ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å∞ HÍ"åÅx QÍx, JO^Œ~°∂ <≥·+≤ªHõ „|Ç¨Ï‡
Kå~°∞Å∞ HÍ"åÅ<Õ "Õ^ÀHõÎ"≥∞ÿ# xÜ«∞=∞O ÖË^Œ∞.
D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ „â◊√u „Ñ¨=∂}ÏeÖÏ L<åfl~Ú:
i . „|Ç¨Ï‡K«~°ºO Ñ¨ÓiÎKÕã≤ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷_»∞ HÍ"åe. `«~°∞"å`« "å#„Ñ¨ã¨÷O,
J@∞ `«~°∞"å`« ã¨#flºã≤OKåe.
ii. „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl á⁄O^ŒQÀˆ~"å~°∞ Ñ¨~= ° ∂`«‡#∞ "Õ^•ÅÖ’ =i‚Oz#@∞¡,
Ü«∞[˝O KÕ`« Jq<åtÜ«∞QÆ∞ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕ`« P`«‡=$`«∞ÅÎ #∞ Ç¨ÏŸq∞Oz#
"å_»∞ `≥eÜ«ÚK«∞<åfl_»∞. D Ñ¨q„`« Hõ~å‡#∞ëêª#OKÕ <å ^ÕÇ¨ÏO
ãÖã¨¯iOK«|_ç, *Ï˝<å~°˚#Ü≥∂QÆºOQÍ KÕÜ«∞|_»∞K«∞#flk.
iii. qâ◊√^Œú ã¨`Î« fiQÆ∞}À¿Ñ`«∞_≥#
· Ñ¨~„° |Ç¨‡xfl ^è•ºxOK«_®xÔH· ™êfi`«‡~°∂áê#
™êH∆Í`«¯iã¨∞Î<åfl_»∞. ^ÕÇ¨xfl ^èŒiOz# `«~°∞"å`« ^Õ=, Ñ≤`«$, |∞∞+≤
|∞∞}ÏÅ`À ‰õÄ_»∞H˘x LO_Õ"å_»=Ù`å_»∞.
iv. Ü«∞*Ï˝ÅKÕ`«, =∞Ç¨Ü«∞*Ï˝ÅKÕ`« „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O á⁄O^Œ_®xH˜ D
^ÕÇ¨ÏO Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ LOk.
v. QÆ~åƒù^•<åk *Ï`«ãÖ™ê¯~åk ãÖ™ê¯~°Ü«ÚHÍÎÅ∞ 48 q^è•Å∞
L#flq. gxKÕ ãÖã¨¯iOK«|_»∞K«∞<åfl_»∞.
vi. =¸_»∞ |∞∞}ÏÅ#∞ fiÛ =∞#ã¨∞û#∞ "≥∂HíO ∆ Ñ¨@¡ xÅáêe. Ñ¨Ù}ºHõ~‡°
ÖÏK«iOK«@OKÕ JO`«óHõ~°}O Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ *Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk.
ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#fl „Ñ¨=∂}ÏÅ`À ¢Hõ=∞OQÍ P„â◊=∞O ã‘fiHõiOK«@OKÕ`«,
z`«Îâ◊√kú Hõey *Ï˝#„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W=hfl QÆ∂_® =∞O^•kèHÍ~°∞Å‰õΩ
=∂„`«"Õ∞ =iÎ™êÎ~Ú.
¢H=õ ∞Ñ¨ûúŒ J#∞ãïOK«Háõ È<å, „|Ç¨Ï‡K«~º° O #∞O_Õ ã¨#flºã≤OK«=K«∞Û.
QÆ$Ç¨ÏO #∞O_ç QÍx, =#O #∞O_ç QÍx ã¨#flºã≤OK«=K«∞Û. Ü«∞[˝~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#
Hõ~å‡#∞ëêª<åÅ∞ ãÖ™ê~° =∞<Õ ã¨=Ú„^ŒOÖ’, ^Œ$_è»O HÍx `≥Ñ¨ÊÅ∞QÍ<Õ
LO_çáÈ`å~Ú. Hõ~°‡ÅKÕ`«, ãÖ`å#OKÕ`«, ^èŒ#OKÕ`« q=ÚH˜Î HõÅ∞QÆ^Œ∞.
HõO\˜H˜ HõxÑ≤OKÕ ^Œ$â◊º=ã¨∞=Î ÙÅÃÑ· `åºQÆ|∞kú HõÅQÍe. JÑ¨C_Õ J=∞$`«`åÎ fixfl
á⁄O^ŒQÆÅ~°∞.
D ÃÑ· âßOu "åHÍºÅ∞ f„= "≥·~åQÆºO Hõey# =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ‰õΩ
P„â◊=∞ ¢Hõ=∞O áê\ÕK«=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œx `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flq. Wq
L`«Î=∞"≥∞ÿ# JkèHÍi q+¨Ü«∞=∞x `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flq.
16. =∞Ç¨`å‡! <Õ#∞ WO`«=~°‰õΩ `«=∞ ã¨xfl^è•#OÖ’ L#fl@∞¡QÍ<Õ,
=∞~°}ÕKÕ=~°‰õΩ x+¨ª`À „|Ç¨Ï‡K«~åºxfl áê\˜™êÎ#∞. ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ãÖHõÅÊO`À
Ñ¨ÖÏâ◊^ŒO_®xfl, Hõ$ëê‚l<åxfl ^èŒiOz, JyflÇ¨ÏŸ„`«O KÕã¨∞ÎO\Ï#∞. WO`«
=~°‰õΩ <ÕiÛ# "Õ^•Å#∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕ™êÎ#∞. rq`« HÍÅ=∞O`å â◊√„â◊¥+¨
KÕã¨∞H˘O@∂ g∞ =^ÕÌ QÆ_»∞Ñ¨Ù`å#∞.
17. =∞Ç¨`å‡! `«=∞ Ô~O^Œ∞‰õΩ Ñ¨~°=∞ "≥·~åQÆºÑ¨^ä•xfl HõÑ≤ÊÑ¨ÙzÛ,
Hõ~°‡HÍO_» |O^èŒ∞~°"≥∞ÿ# „Ñ¨=$uÎ =∂~åæxfl LÑ¨^Õtã¨∞Î<åfl~°∞?
Ö’HõOÖ’ q"åÇ¨ÏO =Å# "≥Ú^Œ\’¡ H˘xfl ã¨∞MÏÅ#∞ á⁄O^Œ=K«∞Û.
ÉèÏ~°ºKÕ =KÕÛ H˘xfl ÉÏÇ¨Ïºã¨∞MÏÅ∞ HõxÑ≤Oz<å, ãÖ™ê~°OÖ’ „Ñ¨"Õ
tOz# `«~°∞"å`« JO^Œ∞Ö’x ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ J#∞Éèí=OÖ’H˜ =™êÎ~Ú.
qâı¡+≤Oz K«∂_»QÍ, ÉèÏ~°º =Å# HõeˆQ ã¨∞MÏ#∞Éèí"åÅhfl ~°ãÖ ÖËxqQÍ
`À™êÎ~Ú. ãÖ™ê~°O ™ê~°O ÖËxk. q"ÕH˜Ü≥ÿ∞#"å_»∞ ãÖ™ê~° „Ñ¨=$uÎ,
^Œ$â◊ºÑ¨^•~å÷Åhfl ~À`« HõeyOKÕ=x Ziy "≥·~åQÆºO á⁄O^Œ∞`å_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 2 15
18. q"åÇ¨ÏO =Å# WÇ¨ÏÖ’Hõ ã¨∞MÏÅ∞ á⁄O^ŒÖËHõáÈ~Ú<å,

ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kå~°}© ã¨"Õ∞`«∞ _»=_»OKÕ`« Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å∞ KÕÜ«∞@O =Å#
Ñ¨Ù}ºÖ’HÍÖˇ·<å ^Œ‰õΩ¯`åÜ«∞x J#∞H˘O>Ë Jn ^ŒHõ¯^Œ∞. ZÖÏQÆO>Ë-
âß„™êÎÅÖ’ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ ™ê^èŒ# ãÖÑ¨`«∞ÎÅhfl ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘x KÕ¿ã
Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞ÅÖ’ U=∂„`«O ¢H˜Ü«∂Ö’ÑÖ L<åfl Ñ¶¨ÅO ÅaèOK«^Œ∞.
ZHõ¯_® Z@∞=O\˜ z#fl á⁄~°áê>ˇÿ<å ^˘~°¡‰õΩO_® Ü«∂QÍÅ∞ KÕÜ«∞_»O
JO`« ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞ "Õ∞g∞ HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì Ü«∂QÍÅ =Å# =~å¬k
Ñ¶¨ÖÏÅ∞ Åaè™êÎÜ«∞x K≥Ñ¨ÊÖË=Ú. z„`åk Ü«∂QÍÅ∞ KÕ¿ãÎ Ñ¨â◊√ãÖÑ¨^Œ
=Ú#flQÆ∞#q Åaè™êÎ~Ú† Ñ¨â◊√Ü«∂QÍ^Œ∞Å =Å# =~å¬Å∞ ‰õΩ~°∞™êÎ~Ú,
"å\˜ =Å# Hõ~°∞=Ù HÍ@HÍÅ∞ #t™êÎ~Ú. J~Ú`Õ ^≥·==âß# Ñ¶¨ÅO
ÅaèOK«HõáÈ`Õ Ü«∂QÍxH˜ KÕã≤# Y~°ÛO`å =$^ä• J=Ù`«∞Ok. JO`Õ HÍ^Œ∞,
Ñ¨â◊√Ü«∂QÍ^Œ∞Å =Å# áêÑÖ ‰õÄ_® K«∞@∞ìH˘O@∞Ok. HÍ|\˜ì áê~°Ö∫H˜Hõ
ã¨∞MÏÅ∞ ^˘~°∞‰õΩ`åÜ«∞x ‰õÄ_® QÆ\ ˜ìQÍ K≥Ñ¨ÊÖË=Ú. Jxfl q^è•Å∞QÍ
Ü«∂QÍk ¢‰õ`«∞=ÙÅ∞ J#~å÷Å<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û.
D q^èŒOQÍ t=QÆ∞~°∞ QÆ∞~°∞^Õ=Ùx ã¨xfl^è•#OÖ’ QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O
Jxfl q^è•ÖÏ J#~°÷=∞x „Ñüáêkã¨¥Î -
19. JO`ÕQÍHõ, QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ^Œi„^Œ∞_»~Ú`Õ QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∂xH˜ Ñ¨~=° ∞^è~Œ å‡
Å~Ú# Jukä ã¨`å¯~°O, ^•#O, Éè’QÆO "≥Ú^ŒÖˇ·# Ñ¨~°=∞ ^èŒ~å‡Å#∞
PK«iOK«Ö_Ë ∞» . ^è#Œ OÖËx QÆ$Ç¨Ïã¨∞_÷ ∞» W`«~∞° Å‰õΩ U q^èOŒ QÍ#∂ ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_»
ÖË_»∞. J@∞=O\˜ "å_»∞ áêÑÖ KÕã≤#"å_»~Ú #~°HõO á⁄O^Œ∞`å_»∞.
XHõ"Õà◊ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ãÖÑ¨#fl ‰õΩ@∞O|OÖ’ [x‡¿ãÎ ÃÑ· K≥Ñ≤Ê# HõëêìÅ∞
LO_»=x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û. ãÖÑ¨#fl ‰õΩ@∞O|OÖ’ Ñ¨Ù\˜#ì "å^Œ∞ q+¨Ü∞« áêâßÅ‰õΩ
|^Œ∞úÖˇ· ^Œ∞óMÏÅ<Õ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. P q^èŒOQÍ q+¨Ü«∂ÅKÕ ãÖ`«$Ñ≤Î
K≥O^Œx"å_»∞ xã¨ûO^ÕÇ¨ÏOQÍ áêÑ≤ J=Ù`«∞<åfl_»∞.
q+¨Ü«∞ ã¨∞MÏÅÃÑ· HÀiHõ Z#fl\˜H© `«iˆQk HÍ^Œ∞. <Õ~Ú =O\˜
Ç¨Ïqã¨∞ûÅKÕ`« Jyfl K«ÖÏ¡~°HõáÈQÍ, =∞iO`« ÃÑK«∞Û ÃÑiˆQ@∞¡ HÍ=∞#Å∞
=$kú J=Ù`å~Ú. J@∞=O\˜ q+¨Ü«∞ã¨∞MÏÅ=Å¡ P Ü«∂ ãÖ™ê¯~åÅ∞
=$kú J=Ù`«q.
=∞Ç¨Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# D ãÖ™ê~°O JO`«O ÖËxk. Jk K«ÖÏ¡~°HõáÈQÍ
=$kúÜ≥ÿ∞áÈ`«∂<Õ LO@∞Ok. WO„kÜ«∞ ã¨∞MÏÅ=Å¡ HõeˆQ ^Œ∞óMÏÅhfl
q+¨Ü«∂ÖË#x `≥Å∞ã¨∞HÀ. ~åÑ¶¨∞"å! „áê}∞Å∞ q+¨Ü«∂Å Ñ¨@¡ ZO`«QÍ
Pã¨HÎ˜ ÃÑOK«∞‰õΩO\Ï~À, ^Œ∞óYc*ÏÅ∞ ‰õÄ_® JO`«QÍ<Õ "≥ÚÅÔH`«∞`Î ∞« O\Ï~Ú.
Hõ#∞Hõ ãÖ™ê~°=∞#flk q+¨Ü∂« ÅKÕ xOkOK«^QŒ kæÆ . ^Œ∞~°@… O, ^Œ∞óY c*ÏÅ‰õΩ
=¸ÅO.
20. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ J~Ú#"å_»∞ |O^è∞Œ =ÙÅ#∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞ ãÖ`À+¨ÃÑ@ì
_®xÔH· =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ¿ãHõiOK«@OÖ’ =ÚxyáÈ`å_»∞. D =ã¨∞Î¿ãHõ~°} =∞<Õ
HÍ~°º¢Hõ=∞O Z#fl\˜H© =Úy¿ãk HÍ^Œ∞. ¢Hõ=∞OQÍ `å#∞ Pi˚Oz ÃÑ@∞ìH˘#fl
^ŒO`å HõiyáÈ`«∞Ok. =∞~°Å ¿ãHõ~°}‰õΩ Hõ$+≤ „áê~°Oaè™êÎ~°∞. D q^èŒOQÍ
q„âßOu ÖË‰õΩO_® áÈ`«∞Ok. WHõ ã≤÷~°`«fiOQÍx, âßOuQÍx ZHõ¯_» #∞O_ç
=ã¨∞ÎOk? JO^Œ∞=Å¡ ãÖ™ê~°O Jxfl q^è•ÖÏ ^Œ∞óY=∞Ü«∞"Õ∞.
21. t=QÆ∞~°∞ ãÖ™ê~°O Jx`«º=∞x `«#‰õΩ `Àz#^ŒO`å QÆ∞~°∞
ã¨=Ú‡MÏ# "≥Å¡_çOKå_»∞. q+¨Ü«∞"åOKè«ÅÃÑ· `«#‰õΩ Hõey# ÉèÏ"åÅ#∞
K≥|∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ t=QÆ∞~°∞ `«O„_ç q^•ºkè~åA JHõ¯_»‰õΩ =KåÛ_»∞.
‰õΩ=∂~°∞_»∞ "Õ^Œ"Õ^•OQÍÅhfl ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ J^èŒºÜ«∞#O KÕã≤<å_»x
`≥Å∞ã¨∞H˘x ZO`À ãÖ`À+≤OKå_»∞. ÉÏÅ∞x WO\˜H˜ fã¨∞H˘xáÈ~Ú
QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞OÖ’ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@ì_®xH˜ QÆ∞~°∞=Ù J#∞=∞u HÀ~å_»∞. HÍh,
t=QÆ∞~°∞ `«# rq`åO`«O QÆ∞~°∞¿ã= KÕã¨¥Î P„â◊=∞OÖ’<Õ LO\Ï#x
Jq∞`«OQÍ „áê^äÕÜ«∞Ñ¨_®¤_»∞. HÍh `«O„_ç |Å=O`«OÃÑ· PÜ«∞#`À HõÅã≤
WO\˜H˜ "≥à◊¡=Åã≤=zÛOk.
22. t=QÆ∞~°∞ WO\˜H˜ KÕ~Q° Í<Õ `«eH¡ ˜ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕâß_»∞.
L`«Î=∞ q^ŒºÅ#∞ JÉèíºã≤Oz =zÛ# Ñ¨Ù„`«∞}˜‚ PeOQÆ#O KÕã¨∞H˘x `«e¡
ã¨~=æ° Ú - 2 17
P#O^ŒÉÏëêÊÅ∞ ~åeÛOk. KåÖÏ HÍÅO `«~∞° "å`« Ñ¨Ù„`«∞x K«∂_»@O =Å#

Ñ¨Ù„`«∞x ã¨Ê~°≈ K«O^Œ# Hõ~°∂Ê~åÅHõ<åfl K«Å¡QÍ `ÀzOk.
23. t=QÆ∞~°∞ KåÖÏHÍÅO `«~∞° "å`« QÆ∞~°∞‰õΩÅ"åãÖ #∞O_ç ~å=_»O
=Å# |O^èŒ∞=ÙÅ∞ JO`å ^Œ∂~°„áêO`åÅ #∞O_ç ‰õÄ_® q^•ºkè~åA
WO\˜H˜ ~å™êQÍ~°∞. qK«Hí∆}Ï *Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_»∂, q^•ºkè‰õΩ_»∂ J~Ú#
P t=QÆ∞~°∞ |O^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ Z^Œ∞~°∞"≥o¡ ™ê^Œ~°OQÍ P^Œiã¨¥Î q#Ü«∞O`À
"å~°O^ŒiH© ™êëêìOQÆ#=∞™ê¯~°O KÕã¨¥Î ã¨Ñ¨~°ºÅ∞ KÕâß_»∞.
24. `«O„_ç q^•ºkè~åA ™ê~°÷Hõ<å=∞^èÕÜ«Ú_»∞. ã¨HõÅq^ŒºÅÜ«∞O^Œ∞
ZO`À „áêg}ºO Hõey L<åfl_»∞. ‰õΩ=∂~°∞x q^•º‰õΩâ◊Å`«#∞ Ñ¨sHÕ∆ Ñ¨QÀi
"Õ^Œ=ÚÅO^Œe Ñ¨^Œ, ¢Hõ=∞, [@, tY, Ñ¶¨∞# "≥Ú^ŒÖˇ·# JOâßÅÖ’ ã¨fi~°O
LKåÛ~°}Å#∞ xt`«OQÍ Ñ¨sH˜∆ã¨¥Î J<ÕHõ „Ñ¨â◊flÅ∞ "Õâß_»∞.
25. `«O„_çÜ≥ÿ∞# q^•ºkè~åA |Ç¨ï=ÚY „Ñ¨*Ï˝=O`«∞ _»=_»O=Å#
‰õΩ=∂~°∞}˜‚ ‰õÄ_® "Õ^"Œ ^Õ •OQÍÅO^Œ∂, +¨_~Ì» ≈° <åÅO^Œ∂, "åºHõ~}° =∞O^Œ∂,
=∞Ç¨q^•fiOã¨∞x KÕÜ«∞^ŒÅKå_»∞.
Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™êâßG=∞O^Œ∞, ÉèÏ@ì =∞`«=∞x, QÆ∞~°∞=∞`«=∞x Ô~O_»∞
q^è•Å∞#flq - ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ìKÕ „ÑüáêkOz# ^•xx 'ÉèÏ@ì— =∞`«
=∞h, „Ñ¨ÉÏè Hõ~∞° x ã≤^•úO`åxfl 'QÆ∞~°∞—=∞`«=∞h K≥|∞`å~°∞. J>Ë¡ `«~¯° âßGOÖ’
<åºÜ«∞^Œ~°≈#O, "≥·âı+≤Hõ ^Œ~°≈#=∞x Ô~O_»∞ q^è•Å∞#flq. Hõ}Éèí∞V‡Ç¨Ïi¬KÕ
~°zOK«|_ç#k 'HÍ}Ï^Œ—=∞h, ^•x<Õ '"≥·âı+≤Hõ ^Œ~°≈#—=∞O\Ï~°∞. Q“`«=∞
=∞Ç¨Ïi¬KÕ ~°zOK«|_ç# „QÆO^ä•xfl '<åºÜ«∞^Œ~°≈#— =∞O\Ï~°∞. g∞=∂O™ê
âßGOÖ’x Ô~O_»∞ =∞`åÅ∞, `«~°¯âßGOÖ’ Ô~O_»∞ =∞`åÅ∞ D +¨_Õƒù^ŒOKÕ
U~°Ê_ç#q. L`«Î~°g∞=∂Oã¨Ü≥ÿ∞# "Õ^•O`«=¸, ™êOYºÜ≥∂QÍÅ∞ „QÆÇ≤ÏOK«
^Œy#q.
q^•ºkè~åA `«#Ü«Ú_≥·# t=QÆ∞~°∞#∞ +¨_»Ì~°≈<åÅO^Œ∞ (1. Ñ¨Ó~°fi
g∞=∂Oã¨ 2. L`«Î~°g∞=∂Oã¨, 3. <åºÜ«∞=Ú, 4. "≥·âı+≤Hõ=Ú
5. ™êOYº=Ú, 6. Ü≥∂QÆ=Ú) xt`«OQÍ Ñ¨sH˜∆OÑ¨^ŒÅKå_»∞. J#∞Ö’=∞
qÖ’=∞¢Hõ=∞OÖ’ J<ÕHõ „Ñ¨â◊flÅ∞ J_çQÍ_»∞. =ÚO^Œ∞QÍ `«O„_çH˜ #=∞ã¨¯
iOz „Ñ¨âfl◊ ÅxflO\˜H,© PO^Àà◊# K≥O^ŒH,õ `˘„@∞Ñ¨_H» ,õ ^è~·≥ º° O`À q+¨Ü∂« xfl
q_»∞=‰õ QÆ∞~°∞^Õ=Ùx =∞#ã¨∞# ^è•ºxOz, qâ◊^ŒOQÍ#∞, ã¨¿ÇÏ`«∞HõOQÍ#∞,
z~°∞#=ÙfiÅ∞ zOkã¨¥Î ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ ã¨=∂^è•<åÅ∞ K≥áêÊ_»∞.
26. `«O„_çÜ≥ÿ∞# q^•ºkè~åA "Õ^Œ=ÚÅO^Œ∞, "Õ^•OQÍÖˇ·#
tH∆Í"åºHõ~}° Ïk âß„™êÎÅO^Œ∂ "Õã#≤ „Ñ¨âfl◊ Åxfl\˜H© t=QÆ∞~°∞ `«_∞» =ÚHÀ‰õΩO_®
`«Hí∆}"Õ∞ ã¨=∂^è•<åÅ∞ WKåÛ_»∞. `«#Ü«Úx ã¨∞xt`«"≥∞ÿ# ã¨¥Hí;|∞kú
‰õΩâ◊Å`«‰õΩ `«O„_ç ZO`À P#O^ŒO á⁄O^•_»∞.
ã¨fi=∞`«™ê÷Ñ¨#Ö’QÍx, Ñ¨~°=∞`« YO_»#Ö’QÍx, =∞O_»# =ÚO_»#=Ú
ÅO^Œ∂ ™ê\˜ÖËx Kå`«∞~åºxfl, ã¨=∞Ü«∞ã¨¥ÊùiÎx QÍOz J`«ºkèHÍ#O^ŒO
á⁄O^•_»∞. J`«_ç ã¨=∂^è•<åÅÖ’x ã¨fiK«Ûù`«, ã¨Ç¨Ï[`«fiO, ã¨fi`«ã≤û^Œú"≥∞ÿ#
"å‰õΩ¯Å∞ PÜ«∞# K≥=ÙÅ‰õΩ qO^Œ∞ KÕâß~Ú. Ñ¨Ù„`«∞x áêO_ç`«º „Ñ¨Hõ~°¬`À
‰õÄ_ç# ãÖ™ê¯~°ÜÚ« `«"∞≥ #ÿ ã¨¥‰õΩÅÎ ∞ q<Õ"åiH˜ J=∞$`«„áêÜ«∂Öˇ<· å~Ú. D
ãÖ"å^ŒOKÕ`« Ñ¨Ù„`«∞x ã¨~°fiq^•ºqâß~°^Œ`«fiO ™ê=∂#º q+¨Ü«∞O HÍ^Œx
„QÆÇ≤ÏOKå_»∞.
27. t=QÆ∞~°∞x áêO_ç`«ºO, q#Ü«∞ ãÖÑüÎ, jÅO =O\˜
ã¨^Œ∞æ}ÏÅxfl\˜h [#∞Å∞ "Õ<Àà◊§ H˘xÜ«∂_»™êQÍ~°∞. D =$`åÎO`«=∞O`å
q#fl „ÉÏÇ¨Ï‡} Hõ#ºÅ `«e¡`«O„_»∞Å∞ =∂ Hõ#º x™êÎ=∞O>Ë, =∂ Hõ#º
x™êÎ=∞x áÈ\©Ñ¨_»™êQÍ~°∞. `«=∞ Hõ#ºÅ#∞ t=QÆ∞~°∞xH˜ Hõ\ìÉˇ_»`å=∞x
áÈ\©Å∞Ñ¨_»™êQÍ~°∞.
28. t=QÆ∞~°∞‰õΩ `«=∞ Hõ#ºx™êÎ=∞x J<ÕHõ=∞Ok q„Ñ¨„âı+¨µªÅ∞
=zÛáÈ™êQÍ~°∞. "å~°∞ Hõ#º`Àáê@∞ JkèHõ ^èŒ#O ‰õÄ_® W™êÎ=∞x Pâ◊
K«∂Ñ¨™êQÍ~°∞. H˘O^Œ~°∞ `«=∞ Hõ#º#∞ ã‘fiHõiOK«=∞x „áê^äÕÜ«∞
Ñ¨_»™êQÍ~°∞.
q^•ºkè~åA =∂„`«O ^èŒ<åâ◊‰õΩ ÖÁOQÆÖË^Œ∞. P`«_»∞ J`«∞º#fl
`«=¸, „âı+¨ª=¸ J~Ú# ãÖ`å<À`«ÊuÎ<Õ HÀ~°∞H˘<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ =∞Ñ¶¨∞
ã¨~=æ° Ú - 2 19
ÑÖ_ç`∞« _»<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞}˜‚ `«# ‰õΩ=∂~°∞xH˜ Hõ#ºhÜ«∞=Åã≤#^Œx q^•ºkè~åA

J_çQÍ_»∞.
29. JO`«@ =∞Ñ¶∞¨ ÑÖ_ç`∞« _»∞ q"åÇ¨ÏO `«# WO@ [~°QÍÅx Ñ¨@∞ì
|\Ïì_»∞. JO^Œ∞‰õΩ q^•ºkè~åA JOwHõiOK«Hõ Hõ#º#∞ fã¨∞H˘x=zÛ `«#
WO@<Õ Hõ<åº^•#O [iÑ≤OK«=∞x Ñ¨@∞ì|\Ïì_»∞. =∞Ñ¶¨∞ ÑÖ_ç`«∞_»∞,
q^•ºkè~åA W^ŒÌ~°∂ q^•ºkè‰õΩÅ∞, „âı+¨ª"≥∞ÿ# =Oâ◊ã¨∞÷Å∞ =∂„`«"Õ∞HÍHõ,
JÃ+Âìâ◊fi~°º ãÖÑ¨#∞flÅ∞ ‰õÄ_® HÍ=@O =Å# Z=~°∂ "åi "åi Ñ¨@∞ì
q_»∞=ÖË^Œ∞.
30. Ñ¨@∞ì q_»∞=x =∞Ñ¶¨∞ ÑÖ_ç`«∞_»∞ Hõ<åº^•#O `«# WO@
[iÑ≤¿ãÎ Ô~\˜ìOÑ¨Ù ^èŒ#q∞™êÎ#x „Ñ¨Hõ\ ÕKå_»∞. „^Œ"åºâ◊‰õΩ ZO`«=∂„`«O
Ö’|_»x q^•ºkè~åA, `«#‰õΩ ^èŒ#O J=ã¨~°O ÖË^Œh, Hõ#º#∞ =∂„`«O
W¿ãÎ J^Õ Ñ¨k"ÕÅh, J^Õ =∂‰õΩ Ñ¨~°=∂#O^Œ=∞h `≥eáê_»∞.
31. D q^èŒOQÍ =∞Ñ¶¨∞ ÑÖ_ç`«∞_»∞, q^•ºkè~åA q"å^ŒÑ¨_»∞`«∂
LO_»QÍ, =∞^èŒº=iÎÜ≥ÿ∞# „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ _˘Hõ_»∞ =∞Ñ¶¨∞ ÑÖ_ç`«∞x`À ''JÜ«∂º!
g∞ W^ŒÌ~°∞ WO`« z#fl q+¨Ü«∞OÃÑ· ~å^•úO`«O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. D J=HÍâ◊O
fã¨∞H˘x =∞~˘Hõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ t=QÆ∞~°∞#‰õΩ `«=∞ Hõ#º xzÛ `«#∞fl‰õΩ
áÈQÆÅ_»∞. JÑ¨C_»∞ #+¨ìáÈ=Åã≤#"å_»=Ù #∞"Õfi—— #x Ç≤Ï`«=Ù ÑëHÍ_»∞.
32. =∞^èŒº=iÎ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å∞ =∞Ñ¶¨∞ÑÖ_ç`«∞xH˜ `«ÅÔHHÍ¯~Ú.
=¸~°Oö QÍ „Ñ¨=iÎ¿ãÎ QÆ∞}=O`«∞_»∂, ~°∂Ñ¨=O`«∞_»∂, "Õ^•^èºŒ Ü«∞#O KÕã#≤
"å_»∂ J~Ú# t=QÆ∞~°∞ `«# Hõ#º‰õΩ HÍ‰õΩO_® áÈ`å_Õ"∂≥ #x ÉèÜ í ∞« Ñ¨_®¤_∞» .
"≥O@<Õ `«# Hõ#º#∞ fã¨∞H˘x =zÛ q^•ºkè~åA WO@<Õ q"åÇ¨ÏO
[iÑ≤OK«_®xH˜ JOwHõiOKå_»∞. P q^èŒOQÍ =∞Ñ¶¨∞ ÑÖ_ç`«∞_»∞ t=QÆ∞~°∞
QÆ∞}ÏÅKÕ PHõi¬`«∞_»Ü«∂º_»∞.
33. =∞Ñ¶¨∞ ÑÖ_ç`«, q^•ºkè~åA e^ŒÌ~°∂ UHÍaè„áêÜ«∂xH˜ =zÛ#
`«~∞° "å`« "åi "åi W+¨^ì "·≥ åÅ#∞ „áêi÷OK«∞H˘<åfl~°∞. `«~∞° "å`« q"åÇ¨xH˜
xtÛ`å~°O÷ KÕã∞¨ H˘<åfl~°∞. W^Œ~Ì ∂° =^è∂Œ =~°∞Å *Ï`«HÍÅ#∞ WzÛÑ¨ÙK«∞ÛH˘x
"å\˜x Ñïje™êÎ=∞x Ñ¨~°ã¨Ê~°O K≥Ñ¨CH˘<åfl~°∞.
34. P~åºOÉÏ, t=QÆ∞~°∞Å q"åÇ¨ÏO J`«ºO`« "≥É· =íè OQÍ [iyOk.
|O^èŒ∞=ÙÅO^Œ~°∞ q"åÇ¨xH˜ =zÛ =^èŒ∂=~°∞Å#∞ Pj~°fikOKå~°∞. =∞Ñ¶¨∞
ÑÖ_ç`«∞_»∞, q^•ºkè~åA =zÛ# |O^èŒ∞=ÙÅO^Œih `«y# q^èŒOQÍ
ã¨`«¯iOz ÑÖáê~°∞.
35. P~åºO|‰õΩ ã¨f^Õq J<Õ =∞~˘Hõ ¿Ñ~°∞ LOk. ã¨f^Õq
t=QÆ∞~°∞Å∞ Ñïâ◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞ ^èiŒ Oz, =∞Öˇ"¡ Ú≥ QÆÅæ =O\˜ Ñ¨Å∞=~°∞ã¨
QÆÅ"åÔ~·, qq^è•Öˇ·# |OQÍ~°∞ PÉèí~°}ÏÅ#∞ ^èŒiOKå~°∞. XHõi<˘Hõ~°∞
¢H©QÆO@ „É’K«∞H˘O@∂ „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ <˘ÅHõÉ’ã¨∞HÀ™êQÍ~°∞. P Ñ¨q„`«
=^èŒ∂=~°∞Å∞ áê~°fifÑ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞Å =∞ÖË¡ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«"≥∞ÿ# ã¨∞MÏÅ#∞ÉèíqOK«
™êQÍ~°∞.
36. P q^èŒOQÍ t=QÆ∞~°∞ QÆ$Ç¨Ïã¨÷ P„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOz QÍ~°›Ñ¨`«º,
PÇ¨Ï=hÜ«∞, ^ŒH˜∆}ÏÅ<Õ JyflÇ¨ÏŸ„`åÅ#∞ "Õ^ÀHõÎOQÍ KÕÜ«∞™êQÍ_»∞.
„`Õ`åQÆ∞flÅ`À JyflÇ¨ÏŸ„`« HÍ~åºÅ∞ KÕÜ«∞x"å_»∞ `«^Œ∞Ñï KÕ¿ã L`«Î=∞"≥∞ÿ#
Ü«∂QÍÅ‰õΩ JkèHÍi HÍ*ÏÅ_»∞. JO^Œ∞=Å# t=QÆ∞~°∞ |∞∞ufi‰õΩ¯Å`À
‰õÄ_ç „`Õ`åQÆ∞flÅ#∞ „Ñü+≤ªOz, JQÆ∞flÅ#∞ `«$Ñ≤ÎÑ¨~°Kå_»∞.
37. t=QÆ∞~°∞ ã¨fi~åæk Ñ¨~°Ö’Hõ ã¨∞MÏÅ#∞ HÀi ^èŒ# =ºÜ«∞
„Ñ¨Ü«∂ã¨Å HÀiÛ J<ÕHõ Ü«∂QÍÅ#∞ KÕâß_»∞. J`«_»∞ „Ñük#O KÕ¿ã
Ü«∂QÍÅ∞, JO^Œ∞ ^Õ=`«Å H˜KÕÛ Ç¨Ïqã¨∞ûÅ =Å# ^Õ=`«Å∞ J=∞$`«áê#
~°∞z<Õ =∞~°Kå~°x [#∞Å∞ K≥Ñ¨CHÀ™êQÍ~°∞. P q^èŒOQÍ J<ÕHõ =∞Ok
^Õ=`«Å #∞^ÕÌtOz J<ÕHõ Ü«∂QÍÅ∞ KÕâß_»∞. P q^èŒOQÍ ã¨~°fi^Õ=`«Å∞
J`«xÑ¨@¡ ãÖ`«$Ñ¨ÙÎÖˇ·<å~°∞. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ `«Ñ¨ÊHõ Ü«∂QÍÅ#∞ PK«iOKåe.
38. P t=QÆ∞~°∞ ^Õ=`«Å<Õ QÍHõ Ñ≤O_»„Ñ¨^•<åÅKÕ Ñ≤`«$^Õ=`«Å#∞,
J#fl^•#OKÕ =∂#=ÙÅ#∞ Z@∞=O\˜ H˘~°`å ÖË‰õΩO_® ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°K«
™êQÍ_»∞. P`«_ç =^ŒÌ `«~Q° xÆ q^•º^è#Œ =ÚO_»@OKÕ`« ZÅ¡ÑC¨ _»∞ ÑÖ_ç`∞« Å
=∞^èŒº H˘Å∞"≥· LO@∂ "åiH˜ *Ï˝#^•#O KÕ¿ã"å_»∞. P q^èŒOQÍ JO^Œi
ã¨~=æ° Ú - 2 21
=∞<À~°^ä•Å#∞ f~°∞Ûã¨¥Î, t=QÆ∞~°∞ '#_»Ü«∂_Õ HõÅÊ=$Hí∆O—QÍ „Ñ¨ã≤kú

K≥O^•_»∞.
39. Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°O KÕÜ«∞@O PÜ«∞#‰õΩ x`«º„=`«"≥∞ÿ#k. x`«ºO
"Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕã¨¥Î, „â◊√u ã¨‡ $`«∞ÅO^Œ∞ qkèOz# Hõ~°‡Åhfl Ü«∞^ä•
qkèQÍ KÕã¨∞ÎO_»_»OKÕ`« JO`«~°OQÆO Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ LOk. Wk XHõ
<å\˜ =∂@ HÍ^Œ∞. J<ÕHõ ãÖ=`«û~åÅ∞ QÆ_»záÈÜ«∂~Ú.
40. t=QÆ∞~°∞ ™œO^Œ~åº# =∞#‡^ä•HÍ~°∞_≥·, F~°∞Ê#O^Œ∞ Éèí∂^Õqx
áÈe L<åfl_»∞. q^ŒºÅÜ«∞O^Œ∞ |$Ç¨Ïã¨ÊuH˜ ã¨=∂#∞_≥· L<åfl_»∞. ‰õΩÉË~°∞x
áÈe# ^èŒ#=O`«∞_≥·<å XHÕ`«‰õÄ_® QÆ~°fiOÖËHõ JO^Œi`À#∞ q#„=Ú_≥·
„Ñ¨=iÎOKÕ"å_»∞. QÆ~°fiHÍ~°}ÏÖˇ·# ~°∂ÑÖ, ^èŒ#O, q^Œº ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ
Hõey=Ù#fl t=QÆ∞~°∞xÖ’ P=yO[O`« JÇ¨ÏOHÍ~°"≥∞ÿ<å HõxÑ≤OKÕk HÍ^Œ∞.
J@∞=O\˜ t=QÆ∞~°∞‰õΩ =Ü«∞ã¨∞û g∞iáÈ`«∞<åfl ãÖ`å# ÉèÏQÆºO HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ .
41. Ö’HõOÖ’ ^è#Œ Hõ#Hõ "åÇ¨Ï<å^Œ∞Å∞, =∞_ç=∂<åºÅ∞, Wà◊√§"åH˜à√◊ §
`À@Å∞, H©i„Î Ñü+¨Åª ∞, |O^è∞Œ [#O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ =hfl =∂#=ÙÅ#∞ JÇ¨ÏOHÍ~°∞
Å#∞QÍ KÕã¨∞ÎO\Ï~Ú. HÍx t=QÆ∞~°∞‰õΩ Ñ¨Ù„`«ãÖ`å#O ÖËHõáÈ=@OKÕ`«
Jhfl LO_ô Un ãÖ`À+¨Ñ¨~°K«ÖËHõáÈ~ÚOk.
42. ^è~Œ å‡#∞ëêª<åÅO^Œ∞ Ñ¨Ó~°∞_‚ ·≥ ã¨HÅõ ^Õ=`«Å#∞ ãÖ`«$Ñ≤ÑÎ ~¨ K° @« O
KÕ`« t=QÆ∞~°∞ `«#‰õΩ ãÖ`å#„áêÑ≤Î `«Ñ¨ÊHõ HõÅ∞QÆQÆÅ^Œ<Õ nè=∂ Hõey
LO_Õ"å_»∞.
43. t=QÆ∞~°∞ ÉèÏ~°º P~åºO|`À ''™ênèfi! ãÖ`å#O HÀi =∞#O
KÕÜ«∞^Œy# HÍ~åºÅhfl KÕâß=Ú. J~Ú<å Ñ¨Ù„`«ÉèÏQÆºO HõÅ∞QÆÖË^Œ∞. ~ÀA
~ÀA‰õÄ =Ü«∞ã¨∞û g∞^Œ Ñ¨_»@OKÕ`« J=Ü«∞=Ñ¨@∞`«fiO `«QÆ∞æ`«∞#flk.
ã¨∞MÏÅÖ’ ÔHÅ¡ Ñ¨Ù„`«„áê¿ÑÎ Ñ¨~°=∞ ã¨∞Y=∞x K≥|∞`å~°∞. UO KÕÜ«∂Ö’
É’^èŒÑ¨_»‰õΩ#flk—— Jx ÑëHÍ_»∞.
44. JO`ÕQÍHõ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ ÖË‰õΩO_® Ñ¨~°Ö’Hõ „áêÑ≤Î ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ^Œx
"Õ^•ÅÖ’ K≥ÑÊ¨ |_ç#k. JO^Œ∞ÅÔH· KÕÜ∞« =Åã≤# ã¨`¯« ~°‡Åhfl PK«iOKå=Ú.
Ñ¨Ù„`«∞_»∞ ÖË‰õΩO_»@O =Å# =∞# W~°∞=ÙiH˜ L`«Î=∞ Ö’HõQÆ`«∞Å∞
ÖËHõáÈ=@"Õ∞QÍHõ, Ñ≤`«$ |∞∞}Ïxfl f~°∞ÛHÀÖËx"å_ç<≥·<å#∞. JO^Œ∞=Å#
<å [#‡ x~°~°÷Hõ =∞=Ù`«∞#flk QÆ^•!
45. =∞OQÆà=◊ f! ãÖ`å#OÖËx =∞#Ö <≥=fi~°∞ `«ÅK«∞HÀ~°∞. =∞#‰õΩ
Ñ≤Å¡Å∞, "åiH˜ Ñ≤Å¡Å∞ D q^èŒOQÍ =∞#∞=∞Å∞, =Úx=∞#∞=∞Å`À
=Oâ◊O =$kú K≥Ok`Õ =∞# `«~åfiu ãÖ`«u =∞#Å#∞ ã¨‡iã¨∞ÎOk. =Oâ◊O
‰õÄ_® =$kú K≥O^Œ∞`«∞Ok. J\Ï¡ˆQ zQÆ∞iOz Ñ¶¨ÅÑ¨ÙëêÊÅ`À ã¨=∞$kúQÍ
L#fl =$H∆Íxfl P^Œi™êÎ~°∞. J\Ï¡ HÍ‰õΩO_® ÑÖ_»∞¡Ñ¨ÓÅ∞ÖËx Q˘_»∞¤"≥∂`«∞
=$H∆Í<≥fl=Ô~·<å `«ÅK«∞H˘O\Ï~å?
46. t=QÆ∞~°∞ ÑëH˜#^ŒO`å q#fl (P~åºO|) ã¨f^Õq Éèí~°Î`À
WÖÏ ÑëHÕk: ''<å^ä•! =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_≥·# Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ Éèí‰õΩÎÅ áêe@
HõÅÊ=$HíO∆ . ÉèHí „Î˜ â◊^ÅúŒ `À PÜ«∞##∞ P„â◊~Ú^•ÌO. PÜ«∞# `«ÑÊ¨ Hõ Hõ~∞° }Õz
=∞# „áê~°÷##∞ =∞xfl™êÎ_»∞. =∞#‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ Ñ¨Ù„`«„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
g∞~°∞ qKåiOK«HõO_ç.
47. <å^ä•! Ñ¨~°=∞ ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_≥·# P Ñ¨~°O^è•=Ú}Ë‚ ¿ãq^•ÌO.
ã¨`«fi~°"Õ∞ Éèí‰õΩÎÅ HÀÔ~¯Å∞ fˆ~Û"å_»∞ Dâ◊fi~°∞_Õ J#_®xH˜ LÑ¨=∞#∞ºx
=$`åÎO`«"Õ∞ Ñ¨~°=∞ „Ñ¨=∂}O. ^Õ=`«Å∞ ˆH=ÅO tÖÏ„Ñü=∞Å∞ HÍ~°∞.
^Õ=`«Å∞ =∂#=ÙÅ =∞ÖË¡ [_»ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞ ‰õÄ_® HÍ~°∞. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞
ˆH=ÅO *Ï˝#ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞. K≥·`«#ºã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥· Éèí‰õΩÎÅ HÀiHõÅhfl f~°∞™êÎ_»∞.
=∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’x LÑ¨=∞#∞ºx =$`åÎO`«"Õ∞ WO^Œ∞‰õΩ x^Œ~°≈#O.
Ñ¨Ó~°fiO LÑ¨=∞#∞º _»<Õ =Úx‰õΩ=∂~°∞_»∞ `À\˜ ÉÏÅ∞~°∞ áêÅ∞„`åQÆ_O»
K«∂âß_»∞. WO\˜H˜áÈ~Ú `«#‰õΩ ‰õÄ_® áêÅ∞ W=∞‡x `«e¡x "ÕkèOKå_»∞.
JO`«@ P =ÚxÑüfl Ñ≤O_çx h\˜Ö’ HõeÑ≤ J"Õ áêÅx „`åyOzOk.
J"Õ áêÅx `«Åz `À\˜ ÉÏÅ∞~°`À `å#∞ ‰õÄ_® áêÅ∞ „`åQÍ#x
K≥áêÊ_»∞. JO^Œ∞Å HÍ ÉÏÅ∞~°∞ ''#∞=Ùfi „`åyOk áêÅ∞ HÍ^Œ∞. h~°∞
HõeÑ≤# Ñ≤O_ç——Jx ÑïÇ¨Ïã≤OKå~°∞. P ÉÏÅ∞_»∞ WO\˜H˜ áÈ~Ú `«e¡
#_»∞QÆQÍ P"≥∞ `«# ^•i„^•ºxfl QÆ∂iÛ `≥eÑ≤Ok. JÑ¨C _® ÉÏÅ∞_»∞
`«e¡ ^•fi~å Dâ◊fi~°∞x P~åkè¿ãÎ ã¨HõÅO KÕ‰õÄ~°∞`«∞O^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 2 23
`«~°∞"å`« =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x Láêã≤Oz, PÜ«∞##∞ "≥∞Ñ≤ÊOz H©∆~°ã¨=Ú„^•xˆH

JkèÑü JÜ«∂º_»∞.
D q^èŒOQÍ ã¨f^Õq t=QÆ∞~°∞xH˜ ^è≥·~°ºO K≥Ñ≤Ê =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x QÆ∂iÛ
`«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«∞=∞x K≥Ñ≤ÊOk.
48. `«~°∞"å`« ÉèÏ~°º Ñ¨Å∞‰õΩÅ‰õΩ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ ã¨ÊOkOz#"å_≥·
t=QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù„`«∞x á⁄O^Œ_®xÔH· J~°<ú åsâ◊fi~°∞_≥#· Ñ¨~=° ∞t=Ùx ÉèHí ÉÎ˜ Ïè =O`À
q#„=Ú_≥· „Ñ¨ã¨#∞flx QÍqOK«∞HÀ"åÅx `«ÅKå_»∞.
49. JO`«@ t=QÆ∞~°∞ `«# QÆ$Ç¨xH˜ ã¨g∞ÑÖÖ’x Ñ¨Ó~å‚#kÖ’
™êfl#O KÕã≤ "≥Ú^Œ@ HõO^Œ=¸ÖÏÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ Éèí∞lã¨¥Î t=Ù}˜‚ QÆ∂iÛ
`«Ñ¨ã¨∞û KÕâß_»∞. `«~°∞"å`« H˘xfl k<åÅ‰õΩ h~°∞ „`åQÆ_»O ‰õÄ_® =∂x
ˆH=ÅO QÍex =∂„`«"Õ∞ ÉèíH˜∆ã¨¥Î =∞#ã¨∞û#∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x áê^•Å K≥O`«
#∞Oz ^è•º#O KÕã¨¥Î `«Ñ¨ã¨∞û#∞ f„=`«~°O QÍqOKå_»∞.
50. t=QÆ∞~°∞x ÉèÏ~°ºÜ≥∞ÿ # P~åºO| ‰õÄ_® =$ëêK«ÖâË fi◊ ~° Hˆ „∆ `«OÖ’
"≥Åã≤# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x Jq∞`« ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À P~åkèOzOk. J<ÕHõ Hõiî#
xÜ«∞=∂Å#∞ áê\˜ã¨¥Î ^ÕÇ¨xfl q∞H˜¯e Hõ$tOÑ¨*Ëã≤ f„= `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤Ok.
"åi~°∞=Ù~°∞ P q^èŒOQÍ KåÖHÍÅO f„="≥∞ÿ# `«Ñ¨ã¨∞û KÕâß~°∞.
51. H˘O`« HÍÖÏxH˜ ^ŒÜ«∂™êQÆ~°∞_≥·# Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ Hõ~°∞}Õz
t=QÆ∞~°∞‰õΩ ã¨fiÑ¨flOÖ’ „ÉÏÇ¨Ï‡} ~°∂áê# ™êH∆Í`«¯iOKå_»∞. ''t=QÆ∞~°∂!
xëê¯=Ú_»"≥·# #∞=Ùfi ZO^Œ∞HÀãÖ WO`« Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∞Î<åfl=Ù?
h =∞#ã¨∞ûÖ’ U^≥·<å HÀiHõ LO>Ë `≥Å∞Ñ¨Ù. J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ#∞—— Jx
ÑëHÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ t=QÆ∞~°∞ `«# Ñ¨Ù„`«HÍOHí∆#∞ =ºHõÎO KÕâß_»∞.
52. ^Õ=^Õ=Ù_»∂, ã¨~fi° „Ñ¨HÍâ◊ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∂ J~Ú# P Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞
t=QÆ∞~°∞`À WÖÏ ÑëHÍ_»∞: ''ÉèíHÍÎ! ã¨~°fiA˝_»∞, ã¨HõÅ QÆ∞}ãÖÑ¨#∞fl_»∞,
JÖÏÊÜ«Ú+¨µ¯_»∞<≥#· XHõ Ñ¨Ù„`«∞x „Ñ¨™êk™êÎ#∞† JÖÏ HÍHõáÈ`Õ, Jã¨~fi° A˝Å∞,
n~å…ÜÚ« +¨µ¯Å∞, |Ç¨ï ^Œ∞+ì̈ãfi¨ ÉèÏ=ÙÖˇ#· ÃÑ‰õΩ¯=∞Ok Ñ¨Ù„`«∞Å <˘ã¨Q∞Æ `å#∞.
h‰õΩ Uk ã¨=∞‡`«"≥∂ `≥Å∞Ñ¨Ù. <å Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ ã¨`«ºO. h=Ù #=Ú‡.——
JO`«@ t=QÆ∞~°∞ Ñ¨~°=∞t=Ùx D f~°∞# „áêi÷OKå_»∞:
53. ''F Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~å! ã¨~°fi[˝`åfixH˜ ™ê÷#"≥∞ÿ#"å_»∂, ã¨HõÅ
QÆ∞}ãÖÑ¨#∞fl_»∂, Ö’HõqMÏº`« Ü«∞â’xkèÜ≥ÿ∞# XHõ Ñ¨Ù„`«∞}˜‚ „Ñ¨™êkOK«∞.——
JO`«@ P Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ ''J>Ë¡ JQÆ∞QÍHõ! WHõ h `«Ñ¨ã¨∞û KåeOK«∞.
h HÀiHõ <≥~°"Õ~°QÆÅ^Œ∞—— Jx ÑëHÍ_»∞.
54. Ñ¨~=° ∞^ŒÜ∂« à◊√=QÆ∞ Ñ¨~=° ∞t=Ùx ^Œi≈Oz, PÜ«∞#KÕ „Ñ¨™êkOK«
|_ç# =~åxfl `«ÅK«∞H˘O@∂ ã¨fiÑ¨flO#∞O_ç "Õ∞ÖÁ¯<åfl_»∞. `«~°∞"å`« P
=$`åÎO`åxfl ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# P~åºO|‰õΩ `≥eÜ«∞|~°Kå_»∞. JO`«@ P"≥∞
ã¨fiÑ¨flO `«ÑÊ¨ Hõ ã¨`º« =∞=Ù`«∞O^Œ#flk. =∞Ç¨`«∞‡_≥#· Ñ¨Ù„`«∞_»∞ `«ÑÊ¨ Hõ [x‡™êÎ_x»
Ñ¨Ó~°‚ qâßfiãÖ =ºHõÎO KÕã≤Ok.
55. `«~°∞"å`« P Ñ¨Ù}º^ŒOÑ¨`«∞Å∞ `å=Ú á⁄Ok# ã¨fiÑ¨flO Ü«∞^ä•~°÷
=∞=Ù`«∞O^Œ<Õ qâßfiãÖ`À WO\˜H˜ áÈÜ«∂~°∞. "å ~åK«iOz# `«Ñ¨ã¨∞û
Ñ¶ëOz#O^Œ∞‰õΩ ZO`À ãÖ`À+≤Oz#"åÔ~· „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ ^ŒH˜∆} ezÛ
"åix ãÖ`«$Ñ¨ÙÎÅ#∞ KÕâß~°∞. qiqQÍ J#fl^•<åÅ#∞ KÕã≤ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å
Pj~åfi^•Å#∞ á⁄Ok Ñ¨~°=∂#O^ŒO á⁄O^•~°∞.
56. „ÉÏÇ¨Ï‡} ãÖ`«~°Ê}KÕã≤, t=QÆ∞~°∞ Éè’[#O KÕã¨∞ÎO_»QÍ `«#∞
u#É’ÜÕ∞ J#flOÖ’ t=`Õ[ã¨∞û „Ñ¨"tÕ OzOk. J\˜ì =∞Ç¨Ñ¨q„`« Éè∞í HõâÎ ëı êxfl
t=QÆ∞~°∞ ãÖ`«$Ñ≤`Î À Éè∞í lOKå_»∞. `«~∞° "å`« P~åºO|‰õÄ_® Éè~í Î° Éè∞í lOz#
Éè∞í HõâÎ ëı êxfl Éè∞í lOzOk. P q^èOŒ QÍ ÉèQí "Æ å#∞_»∞ "åix J#∞„QÆÇÏ≤ OK«_®xÔH·
„Ñ¨"tÕ OKå_»∞.
57. ã¨~°fiÖ’Hõ~°Hí∆‰õΩ_≥·# P Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ P~åºO| QÆ~°ƒùOÖ’ „Ñ¨"Õ
tOKå_»∞. P"≥∞ QÆ~°ƒùO "≥∞Å¡"≥∞Å¡QÍ =$kúK≥O^Œ™êyOk. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
P~åºO| â◊s~°=∞O`å „Ñ¨HÍâ◊=O`«"≥∞ÿ "≥Å∞Q˘OkOk. P"≥∞ ^ÕÇ¨Ï=∞O^Œe
J„áêHõ$uHõ `Õ[ã¨∞ûKÕ`« k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ [x‡OK«É’`«∞<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
58. Ñ¨^∞Œ <åÅ∞QÆ∞ Éè∞í =<åÅ#∞ Éèií OKÕ"å_»∂, J+¨=ì ¸sÎ, K«`∞« ~°∞ƒù=
<åÅ‰õΩ Éèí~åÎ, =∞OQÆà◊Hõ~°∞_»∂ J~Ú# ^Õ=^Õ=Ùx P~åºO| `«# QÆ~°ƒùOÖ’
Éèií ã¨∞#Î flk. ÑÖK«É∂íè `åÅ∞, ã¨¥~°ºK«O„^Œ∞Å∞, r=Ù_»∞ J<Õ J+ì̈=¸~°∞ÅÎ #∞
h HÀãÖ ^èŒiOz#, F Dâ◊fi~å! h‰õΩ #=∞™ê¯~°O.
ã¨~=æ° Ú - 2 25
59. P~åºO| QÆ~°ƒùO ^èŒiOK«_®xH˜ =ÚO^Õ t=`Õ[O P"≥∞Ö’

„Ñ¨"ÕtOz "åºÑ≤OzOk. J\˜ì t=`Õ[ã¨∞û ^ÕÇ¨Ï=∞O`«\ ˜h ãÖ~°H˜∆ã¨∞Î#flk.
JO^Œ∞=Å# P~åºO|‰õΩ ZO`« =∂„`«=¸ ÉÏ^èQŒ Íx, zO`«QÍx HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ .
60. ã¨f^Õq (P~åºO|) QÆ~ƒ° ^ù •è ~°} ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞ QÆO^èÑŒ Ù¨ ëêÊ^Œ∞ÖË
P"≥∞‰õΩ |~°∞"≥·áÈÜ«∂~Ú. WHõ PÉèí~°}ÏÅ q+¨Ü«∞O q_çQÍ K≥áêÊÖÏ?
JO^Œ∞=Å# JÅOHÍ~åÅhfl qãï˚OzOk. Ñ¨ÙëêÊÅ∞, QÆO^èŒO ‰õÄ_®
|~°∞=x `ÀzOk. HÍx, Ñ¨^∞Œ <åÅ∞QÆ∞ Éè∞í =<åÅ Hõ~Î° J~Ú# Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x
ÉèíiOK«@OÖ’ H˘OK≥O ‰õÄ_® ÉèÏ~°=∞x `≥eÜ«∞ÖË^Œ∞. JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O
ÉèíQÆ"å#∞x Hõ$áêqâı+¨"Õ∞QÍx =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞.
61. P~åºO| QÆ~ƒ° Où ^èiŒ Oz#Ñ¨Ê\˜ #∞O_ç '"Õqà◊√§— P"≥∞#∞ q∞H˜¯e
ÉÏkèOK«™êQÍ~Ú. Jq ZÖÏ L#fl=O>Ë, "≥Ú^Œ@ U^À ^Œ∞ã¨Î~°"≥∞ÿ# =ã¨∞Î"≥·
Pâ◊ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Jk fi# "≥O@<Õ ^•xHõO>Ë Hõ+¨ì™ê^èŒº"≥∞ÿ# HÀiHõ
=∞~˘Hõ\ ˜ Ñ¨Ù@∞ì‰Ωõ =KÕÛk. z~°HÍÅ"åOKèÜ « ∞ÿ≥ # Ñ¨Ù„`«„áêÑ≤Î <≥~"° ~Õ É° ’`«∞<åfl,
D HÀiHõÅ∞ =∂„`«O fˆ~@∞¡ ÖË=Ù.
62. WÖÏ P~åºO| HÀiHõÅ∞ ~ÀA~ÀA‰õÄ ÃÑiyáÈ`«∞#flq.
W~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞ "å~°O`å, P"≥∞ HÀi#=hfl U^À q^èŒOQÍ ã¨=∞‰õÄiÛ
ãÖ`À+¨ÃÑ@ì™êQÍ~°∞. Ñ¨Ù„`«„áêÑ≤Î ãÖ`Àëêxfl HõeyOKÕ^Õ J~Ú<å, QÆ~ƒ° ^ù •è ~°}
ã¨=∞Ü«∂# =∂„`«O |Ç¨ï^Œ∞óY^•Ü«∞HõO QÆ^• Jx `«ÅzOk.
63. P~åºO|‰õΩ k#k# „Ñ¨=~°ú=∂#=∞ÜÕ∞º `«# QÆ~°ƒùO, ^•x`À
áê>Ë ÃÑiˆQ '"Õqà◊√§— HÀiHõÅ∞ ã¨~°fiã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#"Õ QÍx "Õ~˘Hõ\ ˜QÍ^Œ∞.
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x `Õ[ã¨∞û `«# QÆ~°ƒù=∞O^Œ∞OK«∞H˘#fl P"≥∞‰õΩ U q^èŒ"≥∞ÿ#
zO`«QÍx, ^Œ∞óYOQÍx ÖË=Ù. JO^Œ∞=Å#<Õ, zO`«Å∞, ^Œ∞óMÏÅ∞
áÈQ˘@∞ìHÀ=\ÏxH˜ =∞Ç¨`«∞‡Öˇ·#"å~°∞ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x Ñ¨~°`«`åÎfixfl â◊~°}∞
"Õ_`» å~°∞.
64. P~åºO| `«~°K«∂ ã¨fiáêflÅ#∞ Hõ<Õk. JO^Œ∞ `≥Å¡x ^ÕÇ¨ÏOQÆÅ
"å_≥·# #Onâ◊fi~°∞_»∞ `«##∞ "≥∂ã¨¥Î u~°∞QÆ∞#@∞¡ QÍOKÕk. JO`ÕQÍHõ
QÆO^èŒ~°∞fiÅ∞ q^•º^èŒ~°∞Å∞, ^Õ=`«Å∞ `«##∞ ã¨∞Îuã¨¥Î H©iÎOKÕ"å~°∞. D
â◊√Éè„í Ñ¨^•Öˇ#· ã¨fiÑ¨fl ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞, #Onâ◊fi~°∞#‰õΩ „Ñ¨É∞íè "≥#· =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞
P~åºO|‰õΩ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ HÍQÆÅ_»x ã¨¥zã¨∞#Î flq. Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀiHõÅ#∞ fˆ~ÛO^Œ∞‰õΩ
ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ã¨fiÑ¨fl=∞O^Œ∞ ^Œ~°≈#q∞ã¨∞ÎO\Ï_»∞ QÆ^•! "≥Ú^Œ@QÍ t=QÆ∞~°∞H˜
ã¨fiÑ¨fl=∞O^Œ∞ =∞Ç¨ÏŸ`«~Î "° ∞≥ #ÿ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ [x‡™êÎ_x» `≥eáê_»∞. ^•xx |\ì̃
WÑ¨C_»∞ P~åºO| „Ñ¨ã¨qOÑ¨É’ÜÕ∞ tâ◊√=Ù â◊OHõ~°ÉèíQÆ"å#∞_Õ Jx
`≥Å∞ã¨∞#Î flk.
65. P~åºO| `«~°K«∂ QÍOKÕ ã¨fiáêflÅO^Œ∞ ~°∂áêÅ Hõ<åfl â◊ÉÏÌÖË
Z‰õΩ¯=QÍ LO_Õq. ''[Ü«∞Ç¨ÏŸ, [Ü«∞Ç¨ÏŸ—— J<À, ''~°Hí∆-~°Hí∆—— J<À, ''=∂O
Hõ$áê^Œ$ëêì º J=Ö’HõÜ«∞—— (=~å ezÛ =∞=Ú‡ ~°H˜∆OÑ¨Ù, ''^ŒÜ«∂^Œ$+≤ì`À
HÍáê_»∞.——) WÖÏ =∞OQÆà◊Hõ~åÖˇ·# â◊ÉÏÌÅ∞ qO@∂ LeH˜¯Ñ¨_ç ÖËã¨∞ÎO_Õk.
=∞~°Å =∞~°Å uiy J@∞=O\˜ â◊|Ì=ÚÅ<Õ ã¨fiÑ¨flOÖ’ q#_»OKÕ `«#‰õΩ
[x‡OK«É’ÜÕ∞ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ ã¨~fi° Ö’Hõ~H° ‰∆í Ωõ _≥,· =~åÅ xKÕÛ "ÕÅ∞ÊÅÖ’ „âı+µ¨ _ª #·≥
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ HÍQÆÅ_»x `«ÅzOk.
66. U^≥·<å =∂\Ï¡_®ÅO>Ë<Õ qã¨∞QÆ∞, zHÍ‰õΩÑ¨_»∞`«∂ LO_Õk.
J~Ú`Õ Ñ¨~=° ∞`åÅ#∞ Ñ¨Ó~°fiÑ¨HO∆í KÕã∞¨ #Î fl@∞¡QÍ#∞ ã¨fi=∞`åxfl ã≤^•úO`åÅ#∞
„ÑüëêªÑ`≤ O« KÕã≤ „Ñ¨`∞« º~°∞Å÷ O^Œix QÔ Å∞ã¨∞#Î fl@∞¡ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩO@∂ LO_Õk.
`«#∞ Ñ¨_»∞‰õΩ<Õ =∞OK«O, ZH˜¯ kQÍÅO>Ë Hõ+¨ìÑ¨_Õk. J@∞=O\˜k U"À
`≥eÜ«∞x =∞Ç¨ÏŸ#fl`«"≥∞ÿ# q^•ºã≤OÇ¨ã¨<åÅ#∞ Z‰õΩ¯`«∞#fl@∞¡QÍ HõÅÅ∞
Hõ<Õk.
67. JO`Õ HÍ‰õΩO_®, ™êuÎ fiHõ ã¨fiÉèÏ=ÙÖˇ·# "åiÑ¨@¡ „Ñ‘f, q+¨Ü«∞
Ö’Å∞~°∞ Hõ#|~°KÕ ~åQÆ^Õfi+¨ „Ñ¨=$`«∞ÎÅÑ¨@¡ q~°H©Î Hõey LO_Õk. J^≥· fi`«
ã≤^•úO`åÅ Ü«∞O^Œ∞ Pã¨H˜Î Hõey LO_Õk. W@∞=O\˜ ã¨¥K«#ÅKÕ`«
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ã¨~°ã¨fif ã≤OÇ¨ã¨#O Jkè+≤ªOKÕ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ [x‡OK«É’
`«∞<åfl_»<Õ ã¨¥K«#Å∞ HÍ#~å™êQÍ~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 2 27
68, 69. ã¨f^Õq ã¨Î#^ŒfiÜ«∂ÅO^Œ∞ „|Ç¨Ï‡^Õ=ÙxKÕ ã¨$+≤ìOK«

|_ç# áêÅ∞ J=∞$`«"≥∞ÿ áê~°∞`«∂ #∂`«<å=∞$`«Ñ¨Ó~å‚Öˇ·# ‰õΩOÉèÏÅ=∞ÖË¡
„Ñ¨HÍtã¨∞Î#flq.
70. P~åºO| QÆ~°ƒùOÖ’ L#flÑ¨C_Õ P tâ◊√=Ù ã¨Î<åÅ =∞^èŒº ^≥· fi`«
ÉèÏ"åxfl (r=Ù_»∞, „|Ç¨Ï‡O) P Ô~O\˜ #_»∞=∞ =∂^èŒºq∞Hõ =∞`«=∞#|_Õ
â◊¥#º"å^•xfl =∞Ç¨`«∞‡ÅKÕ q∞QÆ∞Å xO^•ºÅ=_»OKÕ f„=OQÍ xOkO
Kå_»∞. D „Ñ¨HÍ~°O QÆ~°ƒùÉèÏ~°OKÕ P~åºO| ‰õΩK«QÆ∞~°∞`åfixfl =∞^èŒº Q“~°
"åxfl á⁄OkOk. Wq Ô~O_»∂ QÆ~°ƒù zÇ¨flÅx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
71. „QÆÇ¨ Åhfl â◊√ÉèÅí QÆfl=∞O^Œ∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ (ã¨¥~°∞º_»∞ "Õ∞+¨~åt
Ö’#∞, JOQÍ~°‰õΩ_»∞ =∞Hõ~°~åtÖ’#∞, â◊x `«∞ÖÏ~åtÖ’#∞, |$Ç¨Ïã¨Êu
Hˆ O„^Œ=∞O^Œ∂, W`«~° „QÆÇ¨ Åhfl `«Q∞Æ q^è•Å∞QÍ LO_»QÍ) t=QÆ∞~°∞ ^è~Œ ‡° Ñüfl
Ü≥ÿ∞# P~åºO|, áê~°fif^Õq ‰õΩ=∂~°™êfiq∞x=∞ÖË¡, =∞Ç¨ÏŸ`«Î=∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µ}˜‚
„Ñ¨ã¨qOzOk.
72. =∞Ç¨ÏŸ#fl`« Ñ¨Ù~°∞+¨µx Hõ#fl t=QÆ∞~°∞ P#O^Œ™êQÆ~O° Ö’ =Úxy
`ÕÖÏ_»∞. `«^∞Œ Ñï *Ï`«H~õ ‡° Å∞ x~°fiÇ≤ÏOz â◊H=Î˜ OK«# ÖË‰Ωõ O_® „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ
^èŒ#O, QÀ=ÙÅ∞, Éèí∂q∞, =„™êÎÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q ^•#O KÕâß~°∞.
73. t=QÆ∞~°∞x Ñ¨Ù„`«∞_»∞ [x‡Oz# â◊√Éèí ã¨=∞Ü«∂# Ñ¨ÙÅ∞Å∞
ÖËà√◊ §, U#∞QÆ∞Å∞ ã≤OÇ¨Å∞† áê=Ú - ZÅ∞HõÅ∞† ZÅ∞HõÅ∞ - Ñ≤Å∞¡Å∞ `«=∞
ã¨Ç¨Ï[ "≥·~åxfl =∞~°z J<Àº#ºOQÍ Hõeã≤"≥∞eã≤ uiQÍ~Ú. =∞Ç¨`«∞‡Å∞
[x‡Oz#Ñ¨C_»∞ ÃÑ· q^èŒOQÍ [~°QÆ_»O â◊√Éèíã¨¥K«Hõ=∞x ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥|∞
`å~°∞.
74. ã¨HõÅ K«~åK«~° „Ñ¨ÑÖK«O Ñ¨~°=∞âßOux á⁄Ok#k. =$H∆ÍÅ∞,
fQÆÅ∞ q~°QÆ|∂ã≤ HÍÜ«∞Å∞, ÑÖ_»∞¡ HÍKå~Ú. #^Œ∞ÅO^Œ∞ h~°∞ ã¨=∞$kúQÍ
„Ñ¨=Ç≤ÏOK«™êyOk. ^Õâ◊=∞O`å ã¨HõÅãÖÑ¨^ŒÅ`À qÅã≤e¡Ok.
75. „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"åi [##O =Å# áê+Ö_»
=∞`«ã¨∞÷Å "å^Œ#Åhfl <ÕÅáêÖˇ·#q. "Õ^•Å‰õΩ t~À^è•~åºÖˇ·# LÑ¨x
+¨`«∞ÎÅ∞ TÑ≤i Ñ‘Å∞ÛH˘<åfl~Ú. "Õ^Œ"åºã¨∞Å J^≥· fi`«`«`«Î fiO ã¨∞ã≤÷~°Ñ¨~°KÕ
ã¨=∞Ü«∞ =∂ã¨#fl=∞~ÚOk.
76. PHÍâ◊O x~°‡Å=∞~ÚOk. "åÜ«Ú^Õ=Ù_»∞ `«# j`«Å QÍÅ∞Å`À
P"≥∂^•xfl `≥eáê_»∞. Ç¨ÏŸ=∂QÆ∞flÅ∞ PHÍâ◊=Ú #O@∞`«∂ `«=∞ P#O^•xfl
„Ñ¨Hõ\ ÕK«™êQÍ~Ú.
77. =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞ _çÖÏ Éèí∂Ö’HÍ# J=`«iOz# "Õà◊, ^Õ=`«Å∞
Ç¨Ï~å¬uˆ~HõO`À Ñ¨ÓÅ=~°¬O ‰õΩiÑ≤OKå~°∞. [QÆ`«∞Î #Å∞=¸ÅÅO^Œ∞
ã¨∞QÆO^è•Å`À „Ñ¨ã¨#fl ÉèÏ="Õ∞~°Ê_çOk.
78. P =∞Ç¨`«∞‡_»∞ [x‡OK«QÍ<Õ Z<Àfl =∞Ç¨ÏŸ`«¯ $+¨ì ^èŒ~å‡Å∞
„Ñ¨H\õ `˜ =« ∞Ü«∂º~Ú. ã¨¥~°∞ºx=∞ÖË¡ `Õ[ã¨∞û Hõey#"å_»∂. „j~å=Úx =O\˜
=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ F[ã¨∞û`À ÑïÑ¨Ó~°∞‚_»∂ J~Ú# â◊OHõ~°∞_»∞ P~åºO|
t=QÆ∞~°∞ÅO^Œ∞ L^Œ~ÚOKå_»∞.
Ñ¨q„`«, „Ñ¨[˝, Hõ~°‡™êH˜∆`åfiÅÖ’ ã¨¥~°∞ºx áÈe#"å_»∂, Ö’HÀ^Œú~°}
Ü«∞O^Œ∞ "Õ∞~°∞Ñ¨~°fi`åxfl áÈe#"å_»∂, q^•ºq#Ü«∂ÅO^Œ∞ ã¨~°ã¨fif^Õqx
áÈe =∞Ç¨ÏŸ`«¯ $+¨ì"≥∞ÿ# ^èŒ~å‡Å#∞ Ñ¨Ù\˜ì#Ñ¨C_Õ „Ñ¨Hõ\ ÕKå_»∞.
79. JO`«@ t=QÆ∞~°∞ *’ºu+ÖÖ’ xëê‚`«∞Öˇ·# ÑÖ_ç`«∞Å#∞
~åqOz ÉÏÅ∞x *Ï`«Hõ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÀ~å_»∞. ÑÖ_ç`«∞ ÖÏ
ÉÏÅ∞x *Ï`«HÍxfl xt`«OQÍ ÑïjeOz Jq∞`åâ◊Û~°ºO á⁄O^•~°∞. D
ÉÏÅ∞_»∞ ™ê=∂#º =∂#==∂„`«∞_»∞ HÍ_»h, ã¨fi`«O„`«OQÍ J<ÕHõ „QÆO^ä•Å∞
~°z™êÎ_»h, `«# „ÑüÉèÏáê@"åÅ`À ZO^Œ~À L^ŒÌO_» ÑÖ_ç`«∞Å#∞
F_çOz `«# ã¨fiã≤^•úO`åÅ#∞ „ÑüáêkOz, [QÆ`∞« #Î ™ê÷ÑO≤ z z~°™ê÷~ÚQÍ
LO_Õ@∞¡ KÕ™êÎ_»h ÑëHÍ~°∞.
80. D Éèí∂q∞ L#flO`«=~° H©`«_ç H©iÎ qã¨Îiã¨∞ÎOk. XHõ¯=∂@Ö’
K≥áêÊÅO>Ë D`«_∞» Dâ◊fi~°=~°„Ñ¨™ê^Œ∞_»∞, ÑïÑ¨Ó~°∞_‚ x» ÑëHÍ~°∞. J=^è∞Œ Å∞
ÖËx P#O^ŒOKÕ`« t=QÆ∞~°∞ ÉÏÅ∞x PÜ«Úó„Ñ¨=∂}O QÆ∂iÛ „Ñ¨tflOK«Ö^Ë ∞Œ .
ã¨~=æ° Ú - 2 29
P ÑÖ_ç`«∞Å∞ ‰õÄ_® Jâ◊√ÉèíO Ñ¨Å∞‰õ_®xH˜ W+¨ìÑ¨_»Hõ ÉÏÅ∞x PÜ«Ú=Ù#∞

QÆ∂iÛ `≥eÜ«∞|~°K«ÖË^Œ∞.
81. ÉÏÅ∞_»∞ [x‡Oz Ñ¨Ùi\˜ k<åÅ∞ HÍQÍ<Õ t=QÆ∞~°∞ <å=∞Hõ~}° O
KÕÜ«∞^ŒÅKå_»∞. |O^èŒ∞=Ù ÅO^Œ~°∂ =zÛ ÉÏÅ∞}˜‚ Pj~°fikOz qÅ∞"≥·#
HÍ#∞Hõ Öˇ<Àfl ã¨=∞iÊOKå~°∞. „w+¨‡HÍÅÑ¨Ù ZO_» "Õ_çx ÖˇHõ¯KÕÜ«∞Hõ =zÛ#
|O^è∞Œ [#∞Å‰õΩ K«O„^ŒH~˜ }° ÏÅ =O\˜ tâ◊√=Ù "åi `åáêÅ#hfl K«ÖÏ¡~åÛ_»∞.
82. nÑ¨=Ú ÃÑ\˜ì# D Ñ¨Ùi\˜ WO\’¡ P ÉÏÅ∞_Õ nÑ¨"≥∞ÿ
"≥Å∞QÆ∞K«∞<åfl_»∞. JO>Ë t= `Õ*’~åt x~å@OHõOQÍ „Ñ¨HÍtã¨¥Î,
J*Ï˝<åO^èŒHÍ~åxfl „áê~°„^Àe "≥Å∞QÆ∞#∞ „Ñ¨™êkOz#@∞¡#fl^Œx ÉèÏ=O.
83. ÉÏÅ∞x ™œO^Œ~°ºO, „Ñ¨ã¨#fl`«, „Ñ¨âßO`«`« "≥Ú^ŒÖˇ·# QÆ∞}ÏÅ
KÕ`«, K«∂_»=zÛ# "å~°O^ŒiH© ãÖ`À+¨=¸, =∞OQÆà◊=¸ HõeyOK«_»O
KÕ`« ÑÖ_ç`«∞Å∞ â◊OHõ~°∞_»<Õ <å=∞O „Ñ¨â◊ã¨ÎOQÍ LO@∞O^Œx `«ÅKå~°∞.
J^ÕQÍHõ, t=QÆ∞~°∞ KåÖÏHÍÅO =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x ^è•ºxOz, PÜ«∞#
=~°„Ñ¨™ê^ŒOKÕ`« á⁄Ok# ÉÏÅ∞_»=@OKÕ`« â◊OHõ~°∞ _»<Õ <å=∂<Õfl ã≤÷~°O
KÕâß_»∞.
84. ã¨$+≤ì, ã≤÷u, ÅÜ«∞ HÍ~°‰õΩ_≥·# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ =∂#=~°∂ÑÖÖ’
=¿ãÎ =∂#=Ùx=∞ÖË¡ „Ñ¨=iÎ™êÎ_»∞. D q+¨Ü«∂xfl ÃÑ‰õΩ¯ Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞ =∞#‰õΩ
„^èŒ∞gHõiOKå~Ú. JO^Œ∞=Å# â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ÉÏÅ∞_≥· É’~°¡Ñ¨_»@O,
á⁄@ì`À ^Õ‰@õ O, `«ÑÊ¨ @_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ∞« @O, ^ÀQÍ_»@O =O\˜ ÉÏÅºKÕ+Åì¨ KÕ`«
`«e¡^ŒO„_»∞Å#∞, |O^èŒ∞[#∞Å#∞ ãÖ`À+¨Ñ¨~°K«™êQÍ_»∞.
85. P~åºO| ÉÏÅ∞x „Ñ¨H¯õ ÃÑ· Ñ¨~∞° O_»É\ˇ ì˜ ÉÏÅ∞_»∞ P_»∞HÀ=_®xH˜
Ñ¨K«Û\˜ =∞}∞Å#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. `«#∞fl K«∂_»=zÛ#"å~°∞ ã¨Ç¨Ï$^ŒÜ«Ú
Öˇ`· Õ ÉÏÅ∞_»∞ P =∞}∞Å#∞ „Ñ‘u`À K«∂¿ã"å_»∞. "å~°∞ ‰õÄ_® Ñ¨~=° ∂#O^ŒO
K≥Ok Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å∞ „Ñ¨ã<¨ åflÖˇ· "≥à§ı "å~°∞. JÖÏHÍHõ =zÛ#"å~°∞ „Ñü"å^Œ∞
Öˇ·`Õ P =∞}∞Å#∞ K«OK«Å^Œ$+≤ì`À K«∂¿ã"å~°∞. JÑ¨C_»∞ "åi =ÚMÏÅ∞
HÍOuÇ‘Ï<åÅÜÕ∞ºq.
86. â◊OHõ~°∞_»∞ `«# „Ñ¨Hõ¯ÃÑ· Ñ¨~°∞O_ç =∞OKåxfl HÍe`À `«<Õfl"å_»∞.
Jk K«∂¿ã"åiH˜ ZÖÏ LO_Õ^ŒO>Ë r"Õâ◊fi~° ÉèË^•xfl "åkOKÕ ^≥· fi`«
ÑÖ_ç`« t~À=∞}∞Å ã≤^•úO`åÅ#∞ YO_çOKÕ@∞¡O_Õk. (â◊Ü«∞º) =Öˇ ã¨∞Y
^•Ü«∞Hõ=∞x `«ÅKÕ r"Õâfi◊ ~° Éè^Ë Œ ã≤^•úO`åxfl '`«`Î« fi=∞ã≤— J<Õ =∞Ç¨"åHõºOKÕ`«
YO_çã∞¨ #Î fl@∞¡O_Õk. Ñ≤Å"¡ å_»∞ Ñ¨H¯õ #∞ HÍe`À `«#∞fl`«∞<åfl_»<^Õ Õ =ÚMÏºOâ◊O.
87. ÉÏÅ∞_»∞ Ô~O_»Hí∆~åÅ =∂@Å∞ Ñ¨Å∞Hõ™êQÍ_»∞. JO>Ë '<Õu—,
't"À-Ç¨Ï"£∞— J<Õq J^≥· fi`åxH˜ „áêuÑ¨kHõÖˇ· ^Œâ◊kâ◊ÅO^Œ∂ J^≥· fi`åxfl
"åºÑ≤OÑ¨KÕÜ«∞É’`«∞<åfl_»x ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#k. `«~°∞"å`« `«Ñ¨Ê@_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ«∞QÍ
QÆ∞O_≥Å∞ ~°≠Å∞¡=∞<åfl~Ú.
88. ÉÏÅ â◊OHõ~°∞_»∞ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°OQÍ HÀ~ÚÅ
Å#∞ "≥H˜¯iã¨∞Î#fl@∞¡<åfl~Ú. `«Ñ¨Ê@_»∞QÆ∞Å∞ "Õ¿ã Ç¨ÏOã¨Å‰õΩ #_»Hõ <Õ~°∞Ê
#@∞¡#flk. JO>Ë â◊OHõ~°∞x "åHÍÛ`«∞~°ºO HÀH˜Å ã¨fi~°OÖÏ, #_»Hõ Ç¨ÏOã¨
QÆ=∞#OÖÏ LO^Œx ÉèÏ=O.
89. P q^èŒOQÍ `«Ñ¨Ê@_»∞QÆ∞Å∞ "Õ¿ã P ÉÏÅ∞x áê^•Å∞ Ñ¨^•‡Å
=∞ÖË¡ "≥∞`«ÎQÍ#∞ ‰õΩO‰õΩ=∞ Ñ¨~åQÍÅ=∞ÖË¡ ~°HõÎ=~å‚Öˇ· L#flq.
90. ÉÏÅ∞x t~°ã¨∞û ÑïjeOz K«∂¿ãÎ K«O„^Œ=OHõ, á¶êÅÉèÏQÍ#
=¸_»= <Õ„`«O, Éèí∞*ÏÅO^Œ∞ â◊¥ÅO, ã¨Êù\ ˜HõO`À áÈ\©Ñ¨_Õ `≥Å¡HÍOux
K«∂ã≤# t=QÆ∞~°∞, ™êH∆Í`«∂Î =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ `«# ‰õΩ=∂~°∞x ~°∂áê# J=`«
iOKå_»x „QÆÇ≤ÏOKå_»∞.
91. ~å[hu <≥iy# "åx ~å[º=Ú ÃÑiˆQ@∞¡QÍ, =ºã¨<åÅ∞ ÖËx
ÑÖ_ç`∞« x áêO_ç`º« O=∞ÖË,¡ â◊~`° å¯ÅOÖ’ K«O„^Œ∞x HÍOu=∞ÖË,¡ ÉÏÅâ◊OHõ~∞° x
^ÕÇ¨ÏO k#k<åaè=$kú K≥O^Œ∞`ÀOk. â◊OHõ~°∞x ^ÕÇ¨ÏOÖ’ „Ñ¨âßOu „Ñ¨ã¨#fl
"≥∞ÿ# k=º`Õ[ã¨∞û, ÅH˜;ÖÏ =$nú, ã¨~°ã¨fiuÖÏ ~°∂ÑÖKÕ â◊OHõ~°∞_»∞
k#k#„Ñ¨=~°=ú ∂#∞ _»=Ù`«∞<åfl_»∞. JÖÏO\˜ ÉÏÅ∞x K«∂ã¨∞H˘x P~åºOÉ,
t=QÆ∞~°∞Å∞ =Úiã≤áÈ™êQÍ~°∞.
92. JO`ÕHÍHõ, =Hí∆óã¨÷ÖÏ# Ñ¶¨}˜ˆ~Y, áê^•ÅO^Œ∞ Kå=∞~°zÇ¨flÅ∞,
ÅÖÏ\Ï# K«O„^Œ~ˆ Y, Ç¨Ï™êÎÅO^Œ∞ QÆ^,Œ ^è#Œ ∞ã¨∞û, _»=∞~°∞HÍÅ#∞ `≥ÖÊË ~ˆ YÅ∞
ã¨~=æ° Ú - 2 31
ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤OK«™êQÍ~Ú. t~°ã¨∞û# „uâ◊¥Å ˆ~YÅ∞ HÍ#=KåÛ~Ú.

=∞Ç¨^Œ∞ƒù`«Hõ~°"≥∞ÿ# <ås`«`åÎ fixfl ^ÕÇ¨# K«∂ã≤ (J~°ú<åsâ◊fi~°∞x) [#∞Å∞
Ô~Ñ¨Ê"ÕÜ«∞Hõ ^Œi≈OK«™êQÍ~°∞. D =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_»∞ `«Ñ¨ÊHõ â◊OHõ~°∞x
k"åº=`å~°"Õ∞#x `«ÅáÈâß~°∞.
93. „|Ç¨Ï‡ "≥Ú^Œ@QÍ ã¨#HÍ^Œ∞Å#∞ ã¨$+≤Oì z "ÕÔŒ LÑ¨^tÕ OKå_»∞.
JÖÏO\˜ "Õ^ŒO H©∆}Õz ^Œ∞~°æu á⁄Ok#k. JO^Œ∞=Å# ã¨fi~°æO ‰õÄ_®
=∂#=ÙÅ‰õΩ ^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ#k. ã¨Ç¨Ï[OQÍ Jq^•ºÑ¨~°∞Öˇ·# r=ÙÅ∞ "≥∂H∆Íxfl
á⁄O^•ÅO>Ë *Ï˝#=∂~°æ"Õ∞ Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ#^Œx `«Åz Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·#
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ ~°∂ÑÖÖ’ Éèí∂q∞ÃÑ· J=`«iOKå_»∞.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 3
=∞O_»#q∞„â◊√Å Ñï}Ü«∞O
1. =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_≥·# Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ t=QÆ∞~°∞ P~åºO|Å‰õΩ „jâ◊OHõ~°∞
_»<Õ ¿Ñ~°∞`À [x‡OKå_»∞. `«~°∞"å`« ^Õ=`«Å∞ L`«Î=∞"≥∞ÿ# „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞QÍ
[x‡Oz g∞=∂O™êk +¨_»Ì~°≈<åÅ#∞ ÉÏQÍ J^èŒºÜ«∞#O KÕâß~°∞.
2. „jâ◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«Ú@ÔH· q=∞Å∞_»<Õ
„ÉÏÇ¨Ï‡}À`«Î=Ú#‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞xQÍ „j =∞Ç¨q+¨µ‚ JOâ◊`À „j Ñ¨^Œ‡áê^•
Kå~°∞ºÅ∞QÍ [x‡Oz ^≥· fi`«"å^Œ∞Å‰õΩ „Ñü"åkÜ≥ÿ∞ "å~°O^Œih `«#
"å^Œ#Å`À F_çOz „Ñ¨ã≤kúá⁄O^•_»∞.
3. „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ Ñ¨Ó~°fig∞=∂Oã¨ „Ñ¨=~°Î‰õΩ_»∞. ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì
DÜ«∞#‰õΩ „Ñ¨^=Œä ∞ t+¨µº_»∞. DÜ«∞# ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ JOâ◊`À [x‡OKå_»x
„Ñ¨ã≤kúQÍOKå_»∞. „Ñ¨ÉèÏHõ~°∞_»∞ ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì „Ñ¨^äŒ=∞ t+¨µº_»∞. D`«_»∞
J<ÕHõ Ü«∞[˝Ü∂« QÍ^Œ∞Å∞ KÕã≤ ã¨¥~°∞ºxH˜ „Ñ‘uáê„`«∞_»Ü∂« º_»∞. Ñ¨Ó~°fig∞=∂Oã¨
J#flk ~Ô O_»∞ q^è•Å∞QÍ LOk. JO^Œ∞ „Ñ¨ÉÏè Hõ~° =∞`« „Ñ¨=~°‰Î Ωõ _≥#· „Ñ¨ÉÏè Hõ~∞°
_ô`_« .Õ J\˜ì „Ñ¨ÉÏè Hõ~∞° xÜ«∞O^Œ∞ "åÜ«Ú^Õ=Ù_»∞ „Ñ¨ã#¨ ∞fl_≥· Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHÍKå~°∞º
xQÍ [x‡OKå_»∞. JO>Ë "åÜ«Ú^Õ=Ùx JOâ◊`À [x‡Oz# Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHÍ
Kå~°∞ºÅ∞, =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J=`å~°"≥∞ÿ# â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å‰õΩ t+¨µº_≥·
¿ãqOKå_»∞.
4. "åÜ«Ú^Õ=Ùx Ñ¨^=Œ =O`«∞ JOâ◊`À „j`À@HÍKå~°∞ºÅ∞ [x‡OKå~°∞.
DÜ«∞# ^≥· fi`«"å^Œ∞Å "å^Œ# Åxfl\˜h =∞käOz, zè<åflaè#flO KÕã¨¥Î
„jâ◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å#∞ ¿ãqOKå_»∞. D q^èŒOQÍ Ñ¨^Œ‡áê^Œ, Ç¨Ï™êÎ
=∞ÅHõ, `À@HÍKå~°∞ºÅ ~°∂áê# P Ü«∂ ^Õ=`«Å JOâ◊`À =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x
¿ãqOKå~°∞.
32
ã¨~=æ° Ú - 3 33
5. L^ŒO‰õΩ_»<Õ"å_»∞ ã¨HõÅ "Õ^Œ"Õ^•OQÍÅ #Éèíºã≤Oz, "≥·~åQÆºO

QÆÅ"å_≥· LOKè«=$uÎKÕ rqã¨¥Î Hõ}Ï^Œ=∞Ç¨Ïi¬H˜ Ñ¨Ù„`«∞_≥·, #Ok J<Õ
¿Ñ~°∞`À „Ñ¨ã≤kú K≥O^•_»∞. (Hõ}Ï^Œ =∞Ç¨Ïi¬ `«~°¯âßG"≥∞ÿ# "≥·âı+≤Hõ ^Œ~°≈#
Hõ~.Î° )
6. ã¨$+≤ìHõ~°ÎÜ≥ÿ∞# „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ "Õ^•~å÷Å#∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ „Ñüáê
kOK«_®xH˜, Ñ¨~°=∞t=Ùx ¿ãqOKÕ `«ÅÑ¨Ù HõÅ"å_≥· ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞QÍ
J=`«iOKå_»∞. ^Õ=QÆ∞~°∞"≥·# |$Ç¨Ïã¨Êu ã¨¥„`«ÉèÏëêºÅ#∞, LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞
ã¨∞ÅÉèí`«~°O KÕÜ«∞_®xH˜ P#O^Œyi J<Õ <å=∞O`À "≥Åâß_»∞. ã¨¥~°º
ÉèíQÆ"å#∞x ™ê~°käÜ≥ÿ∞# J~°∞}^Õ=Ù_»∞ q+¨µ‚ JOâ◊`À Ñ¨Ù\˜ì Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»<Õ
(ã¨#O^Œ∞_»∞) ¿Ñ~°∞`À „Ñ¨ã≤kúQÍOKå_»∞. =~°∞}^Õ=Ù_»∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x
¿ãqOÑ¨^ŒÅz „j z`«∞ûMÏKå~°∞ºxQÍ [x‡OKå_»∞. J^≥· fi`« „Ñüáêk`«"≥∞ÿ#
''z`«∞ûv—— „QÆO^ä•xfl ~°zOKå_»∞.
7. Jã¨¥Ü«∂Ñ¨~°∞Öˇ·# ~åHí∆ã¨∞Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOKÕ\ ˜ì, `«`«Î fi J=^è•~°}Ï
™ê=∞~°÷ºO Hõey#"å~°∂, [#∞Å#∞ ãÖ™ê~° `åÑÖ #∞O_ç ~°H˜∆OK« ã¨=∞~°∞÷
Öˇ·# J<ÕHõ=∞Ok ^Õ=`«Å∞, Ñ¨q„`« „ÉÏÇ¨Ï‡} Ñ¨Ù„`«∞Å∞QÍ [x‡OKå~°∞.
8. ^Õ=QÆ∞~°∞"≥#· |$Ç¨Ïã¨Êu ^ÕÇ¨ `«‡ "å^ŒOKÕ <åã≤HÎ `õ åfixfl „Ñüáêkã¨¥Î
'Kå~åfiHõ^Œ~°≈#—=∞<Õ âß„™êÎxfl ~°zOKå_»∞. JO^Œ∞‰õΩ Hõ$^Œ∞ú_≥·# „|Ç¨Ï‡,
|$Ç¨Ïã¨Êux Éèí∂Ö’HõOÖ’ [x‡OKÕ@∞¡ â◊Ñ≤OKå_»∞. `«~°∞"å`« |$Ç¨Ïã¨Êu
Éèí∂Ö’HõOÖ’ '=∞O_»#q∞„â◊√—xQÍ [x‡OKå_»∞. D`«_»∞ Ñ¨Ó~°fig∞=∂Oã¨
„ÑüáêkOKÕ Hõ~°‡HÍO_»‰õΩ „Ñ¨=~°Î‰õΩ_≥· Kå~åfiHõ =∞`åÅxflO\˜h <åâ◊#O
KÕâß_»∞. #Onâ◊fi~°∞_»∞ 'P#O^Œ yi— J<Õ <å=∞O`À J=`«iOKå_»∞.
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOz ã¨HõÅ ^Õ=`«Å∞ t= ¿ã"åÑ¨~åÜ«∞}∞
Å=_®xH˜ Éè∂í Ö’HõOÖ’ [x‡OKå~°∞. D q^èOŒ QÍ „u=¸~°∞ÅÎ ∞, |$Ç¨Ïã¨Êu,
#OkˆHâ◊fi~°∞_»∞, `«=∞ `«=∞ =∞Ç¨ÏŸ#fl`« ™ê÷<åÅ #∞O_ç Ñï"å~°O`Àã¨Ç¨
Éèí∂Ö’HõOÖ’ J=`«iOKå~°∞. JO^Œ∞=Å#<Õ J=bÅQÍ `«=∞ „Ñ¨*Ï˝áê@
"åÅ`À <åã≤ÎHõ"å^•xfl YO_çOKå~°∞. J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl ã¨∞ã≤÷~°OQÍ ™ê÷Ñ≤OK«
_®xH˜ J<ÕHõ „QÆO^ä•Å#∞ ~°zOKå~°∞.
9. „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞QÍ [x‡OK«QÍ, ã¨~°ã¨fif^Õq
LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°uQÍ J=`«iOz#^Œx =∞iH˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ñ¨_»∞
`«∞<åfl~°∞.
10. XHÍ<˘Hõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨`«ºÖ’HõOÖ’ XHõ ã¨Éèí [iyOk. P
ã¨Éèí‰õΩ J<ÕHõ=∞Ok =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ =KåÛ~°∞. "å~°O^Œ~°∞ ™êOQÆ=ÚQÍ "Õ^•^èŒº
Ü«∞#O K«Hõ¯QÍ KÕã≤#"å~°∞. "Õ^ŒxÅÜ«∞"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡ =ÚO^Œ∞ K«Hõ¯QÍ "Õ^Œ
Ñ¨~î°#O KÕã≤ P ^Õ=^Õ=ÙxH˜ `«=∞ „Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ#∞ K«∂áê~°∞. P ã¨=∞
Ü«∞OÖ’ ^Œ∞~åfiã¨=∞Ç¨=Úx ™ê=^è•#z`«∞Î_»∞ HÍHõáÈ=Ù@OKÕ`« ã¨fi~°O
`«Ñ≤ÊáÈ~ÚOk. ã¨fi~°O `«Ñ¨Ê@OKÕ`« ¢Hõ=∞O ‰õÄ_® qHõ@OQÍ `ÀzOk.
11. K«^Œ∞=ÙÅ `«e¡Ü≥ÿ∞# ã¨~°ã¨fif^Õq, ^Œ∞~åfiã¨=∞Ç¨Ïi¬ J#º
=∞#ã¨∞¯_≥· Ñ¨q„`« "Õ^ÀKåÛ~°}Ü«∞O^Œ∞ JÑ¨ã¨fi~°O Ñ¨Å∞‰õ_»O`À ''JÜ≥∂º!
=∞Ç¨Ïi¬ ™ê=^è•#∞_≥· LO>Ë WÖÏO\˜ JÑ¨~å^èŒO [iy LO_Õk HÍ^Œ∞
QÆ^•!—— Jx `«Åz Ñ¶¨‰õΩ¯# #qfiOk. =∞Ç¨Ïi¬H˜ HÀÑÖ ZÑ¨C_»∂
=Ú‰õΩ¯ÃÑ·<Õ LO@∞Ok. ã¨~°ã¨fif^Õq `«##∞ K«∂ã≤ #qfi#O^Œ∞‰õΩ ZO`À
Hõ$^Œ∞_ú Ü
» ∂« º_»∞.
12. ''=∞Ç¨Ïi¬##fl Q“~°=OÖËHõ, <å `«áÈ=∞Ç≤Ï=∞‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»Hõ,
„ã‘ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# a_çÜ«∂xfl =^Œe xO_»∞ ã¨ÉèíÖ’ ##∞fl K«∂ã≤ #qfiOk.
D"≥∞ Éèí∂Ö’HõOÖ’ =∂#= ¢ã‘ÎQÍ [x‡OK«∞QÍHõ! h q^•ºáê@"åxfl,
ã¨∞ã¨fi~ÀKåÛ~°}#∞ Éèí∂Ö’HõOÖ’ „Ñ¨^Œi≈OK«∞. h‰õΩ W^Õ `«y# QÆ∞}áê~î°O——
Jx ÑëHÍ_»∞. `«~°∞"å`« ã¨~°ã¨fif^Õq `«# `«Ñ≤Ê^•xfl „QÆÇ≤ÏOz =∞Ç¨Ïi¬
áê^•ÅÃÑ·|_ç „áêi÷OzOk.
13. ã¨ÉèíÜ«∞O^Œ∞ H˘Å∞=Ù fi# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ ‰õÄ_® âßÑ¨x=$uÎ
`≥Å∞Ñ¨=∞x ^Œ∞~åfiã¨∞x „áêi÷OKå~°∞. ''F =Úx=ˆ~}Ïº! Ö’HõOÖ’ ‰õΩ=∂~°∞x
`«Ñ¨CÅ∞ `«O„_ç =∞xflã¨∞Î<åfl_»∞ QÆ^•! J#∞HÀ‰õΩO_® D ã¨~°ã¨fif^Õq z#fl
`«Ñ¨C KÕã≤Ok Hõ#∞Hõ h=Ù P"≥∞#∞ Ñ¨Ù„uHÍÉèÏ=O`À K«∂_»∞. P"≥∞#∞
=∞xflOK«∞—— Jx "Õ_»∞H˘<åfl~°∞. JÑ¨C_»∞ ^Œ∞~åfiã¨∞_»∞ „Ñ¨ã¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 3 35
14. =∞Ç¨Ïi¬ áê^•ÅÃÑ· g∞^Œ|_ç ZO`À ^Œ∞óYO`À âßÑ¨x=$uÎ

HÀi# ã¨~°ã¨fif^Õq „áê~°÷#=Å<å, W`«~° =∞Ç¨Ï~°∞¬Å q#fláêÅ <åÅHÕKÕ
^Œ∞~åfiã¨∞_»∞ ã¨~°ã¨fif^Õqx J#∞„QÆÇ≤ÏOz âßÑ¨x=$uÎx WÖÏ `≥eáê_»∞.
''Éèí∂Ö’HõOÖ’ Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl ™ê÷Ñ≤Oz ã¨HõÅ [#∞Å#∞
L^ŒúiOK«_®xH˜ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞QÍ =∂#= ~°∂ÑÖÖ’ J=`«i™êÎ_»∞.
P =∞Ç¨`«∞‡x ^Œi≈Oz# Ñ≤=∞‡@ h‰õΩ ã¨`«ºÖ’Hõ „áêÑ≤Î HõÅ∞QÆQÆÅ^Œ∞——
Jx ÑëHÍ_»∞.
15. ^Œ∞~åfiã¨=Úx âßÑÖ "Õ∞~°‰õΩ â’}=∞<Õ #^ŒO „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ
f~å# q+¨µ‚q∞„`«∞_»<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞#‰õΩ ã¨~°ã¨fif^Õq Ñ¨Ù„uHõQÍ [x‡OzOk.
P K«^Œ∞=ÙÅ `«e¡ LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq J<Õ ¿Ñ~° =∂#==∂„`«∞~åeQÍ
J=`«iOzOk. =Úx P"≥∞#∞ =∂#=HÍO`«QÍ [x‡OK«=∞x =∂„`«"Õ∞
â◊Ñ≤OKå_»∞QÍx, P"≥∞ k=º*Ï˝<åxfl Ç¨ÏiOÑ¨ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å# K«`«∞+¨¬+≤ì
Hõà◊Å∞ P =∞Ç¨^Õqx =∂#=~°∂áê# ‰õÄ_® J#∞ãïOKÕ =KåÛ~Ú.
P HÍ~°}OQÍ P ÉèÏ~°f^Õq ã¨~Àfi`«Î=∞ QÆ∞}ÏÅ`À =∞Ç¨„Ñ¨*Ï˝=O`«∞~åÖˇ·
„ã‘ ^èŒ~°‡O`À q~åle¡Ok. P"≥∞ ˆH=ÅO =∂#=HÍO`«QÍ L#flÑ¨Ê\˜H©
Jxfl q+¨Ü«∂ÅÖ’#∞ ã¨~°ã¨fif^Õq =∞ÖË¡<Õ „Ñ¨HÍtOzOk. P q^èŒOQÍ
„j ÉèÏ~°f^Õq J=`å~°"≥∞ÿ D LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õg ã¨~°fi*Ï˝#=O`«∞~åeQÍ
„Ñ¨MÏºu QÍqOzOk.
16. P LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq ÉÏÅºOÖ’<Õ ã¨=∞ãÎ̈ âß„™êÎÅ#∞, "Õ^•Å#∞
HÍ=º<å@Hõ=ÚÅ#∞, +¨_»OQÍÅ#∞ (™êOYº, Ü≥∂QÆ, "≥·âı+≤Hõ, <åºÜ«∞,
g∞=∂O™ê, "Õ^•O`åÅ∞) "≥Ú^ŒÖ#·ˇ J<ÕHõ „â◊√u ã¨‡ $`«∞Å#∞ QÆ}O˜ K«QeÆ yOk.
â‹·â◊"å#<Õ P"≥∞ ã¨~°fi[˝`«‰õΩ, áêO_ç`åºxH˜ ÑÖ_ç`« áê=∞~°∞ÖˇÅ¡~°∂
Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞.
17. LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq J<Õ ¿Ñ~°∞`À Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞¯~åÖˇ·# P
ã¨~°ã¨fif^Õq q^•ºq#Ü«∞ ™œjÖÏº^Œ∞Å∞ q„Ñ¨ÙÅ ^•fi~å |Ç¨ïà◊
„Ñ¨Kå~°"≥∞ÿ =∞O_»#q∞„â◊√x KÕiOk. =∞O_»#q∞„â◊√_»<Õ qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ ã¨HõÅ
q^•ºã¨fi~°∂Ñ≤}˜, ÖÏ=}º=uÜ≥ÿ∞# P LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq =$`åÎO`åxfl qx
P"≥∞ Ñ¨@¡ PHõi¬`«∞_»Ü«∂º_»∞. JÖÏˆQ P LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq ‰õÄ_®
qâ◊fi~°∂Ñ¨Ùx Ñ¨@¡ J#∞~åQÆO QÆÅ^Œ~ÚOk. P „Ñ¨HÍ~°O "åi~°∞=ÙiÖ’#∂
„¿Ñ=∞c*Ï ÅO‰õΩiOKå~Ú.
18. P q^èŒOQÍ "åi~°∞=Ù~°∞ XHõiÃÑ· <˘Hõ~°∞ „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ#∞
ÃÑOK«∞H˘O@∂ ã¨fiáêflÅÖ’ HõÅ∞ã¨∞HÀ™êQÍ~°∞. "Õ∞ÖÁ¯#fl `«~°∞"å`« P
q~°Ç¨ÏO =$kú HÍ*ÁzÛOk.
19. =∞O_»#q∞„â◊√#‰õΩ, LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^ÕqH˜ Ñ¨~°ã¨Ê~°O „Ñ¨`«ºHí∆OQÍ
K«∂ã¨∞HÀ"åÅ#fl HÍOHí∆ ÃÑ~°QÆ™êyOk. XHõi QÆ∂iÛ =∞~˘Hõ~°∞ ZO`«¿ãÑ¨Ù
q<åfl qã¨∞QÆ∞ K≥O^ŒHáõ ÈQÍ, ã¨^• ã¨fiÑ¨flOÖ’ ^Œi≈OÑ¨ L|ÖÏ@Ñ¨_™» êQÍ~°∞.
XHõi Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O =∞~˘Hõ~°∞ ^ÀK«∞H˘#fl <å\˜#∞O_ç J<Àfl^ŒHÍÅÃÑ· Ç≤Ï`«=Ù
ã¨#flye¡Ok. ÉÏÇ¨Ïº„Ñ¨ÑO¨ Kå<Õfl =∞~°z TÇ¨Ö’HõOÖ’<Õ x=ã≤OK«™êQÍ~°∞.
20. Wk WÖÏ LO_»QÍ, =∞O_»#q∞„â◊√x `«O„_çÜ≥ÿ∞# Ç≤Ï=∞
q∞„`«∞_»∞ ‰õΩ=∂~°∞x â◊s~°O ~ÀA~ÀA‰õΩ Hõ$tOz áÈ=@O K«∂ã≤ Pâ◊Û~°º
áÈÜ«∂_»∞. "≥·^Œ∞ºÅ#∞ ãÖ„Ñ¨kOK«QÍ ^ÕÇ¨# Z\˜ì J<å~ÀQÆº=¸ ÖË^Œx
`≥eáê~°∞. JHõ¯_» LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq `«O„_çÜ≥ÿ∞# q+¨µ‚q∞„`«∞x ã≤÷u‰õÄ_®
JÖÏˆQ LOk. "å~°∞ ÑïÑï q^è•Å qKåiOp P"≥∞ #∞O_ç ãïÜ≥ÿ∞#
ã¨=∂^è•#O ~å|@ìÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
21. =∞O_»q∞„â◊, LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°`«∞Å `«O„_»∞Å∞ "åi Ñ≤Å¡Å
^Œ∞óY HÍ~°}ÏÅ#∞ QÆ∂iÛ ~ÚÖÏ PÖ’zOK«™êQÍ~°∞. ''Ö’HõOÖ’ „áê}∞Å∞
ã¨∞MÏÅ<Õ HÀ~°∞H˘O\Ï~°∞. HÀ~°∞‰õΩ#fl ã¨∞MÏÅ∞ ^˘~°Hõx Ñ¨Hí∆OÖ’ ^Œ∞ód
™êÎ~°∞. JO>Ë „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù ^ŒHõ¯HõáÈ~Ú<å J„Ñ≤Ü«∞ =ã¨∞Î=Ù =zÛ
Ñ¨_®¤ ^Œ∞óY"Õ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "å~°∞ WOHÍ H“=∂~å=ã¨÷Ö’<Õ L<åfl~°∞.
"åi H˜+¨ì=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅhfl JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’<Õ LO@∞#flq. J~Ú<å
U^À `åÑÖKÕ`« ^Œ∞ódã¨¥Î<åfl~°∞. xÑ¨CÖËHõ á⁄QÆ~å^Œ∞ QÆ^•! HÍ~°ºO á⁄QÆ
J~Ú`Õ HÍ~°}O xÑ¨C QÆ^•!——
ã¨~=æ° Ú - 3 37
22. ''g~å WOHÍ H“=∂~°OÖ’<Õ L<åfl~°∞. q"åÇ¨xH˜ WOHÍ =Ü«∞ã¨∞

q∞OzáÈÖË^∞Œ . Z=i=ÖÏ¡ J==∂#O á⁄O^ŒÖ^Ë ∞Œ . ™œMÏºÅ∞ J#∞Éèqí OKÕO
^Œ∞‰õΩ HÍ=Åã≤# ^èŒ#=Ú#flk. ‰õΩ@∞O| ÉèÏ~° =∞ã¨ÖËÖË^Œ∞. =º=Ç¨~°
`«`«Î fiA˝Å"≥∞ÿ# =∂‰õΩ Zxfl q^è•Å∞QÍ PÖ’zOz<å g∞ ^Œ∞óYHÍ~°}O
`≥Å∞ã¨∞HÀÖË‰õΩO_® L<åfl=Ú.——
23. ''ã¨HõÅ âß„™êÎÅ∞ K«k"å~°∞. „Ñ¨*Ï˝=O`«∞Å∞. JO^Œ∞KÕ`« Jq
"ÕHõO QÍx, =¸_è»ã¨fiÉèÏ=OQÍx ^Œ∞óYHÍ~°}"≥∞ÿ LO_»^Œ∞. áÈh, âßG
qKå~°}Ï^Œ∞ÅÖ’ U"≥∞ÿ<å Ñ¨~å[Ü«∞O á⁄O^•~å JO>Ë, Jn HÍ~°}O
HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë, g∞~°∞ x~°∞Ñ¨=∞ „Ñ¨*Ï˝ÑÖ_ç`«∞Å =^ŒÌ â◊√„â◊¥+¨
KÕã≤#"å~°∞ (ã¨∞tH˜∆`«∞Å∞) <åºÜ«∞âßG=∞O^Œ∞ „áêg}ºO á⁄Ok#"å~°∞.
J@∞=O\˜ giH˜ ÑÖ_ç`«∞Å#∞O_ç Ñ¨~åÉèí=O [iˆQ J=HÍâ◊"Õ∞ ÖË^Œ∞.
J~Ú`Õ HÍ~°}"Õ∞"≥∞ÿ LO_»=K«∞Û?
24. g~°∞ Ñ¨Ù\˜ì#Ñ¨Ê\˜ #∞O_ç =∞Ç¨Ñ¨q„`«∞Å∞QÍ LO@∞<åfl~°∞.
"Õ^ÀHõÎ"≥∞ÿ# Hõ~°‡Å<Õ KÕã¨¥Î =KåÛ~°∞. x+≤^Œú Hõ~°‡ Öˇ#fl_»∂ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.——
D q^èŒOQÍ `«=∞Ö’ `å"Õ∞ `«i¯OK«∞H˘x Ç≤Ï=∞q∞„`«∞_»∞ =∞O_»#q∞„â◊√x,
q+¨µ‚q∞„`«∞_»∞ L^ŒÜ«∞ÉèÏ~°f^Õqx ZO`À F~°∞Ê`À#∞ <Õ~°∞Ê`À#∞ HÍ~°}O
`≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ „Ñ¨tflOK«™êQÍ~°∞. D q^èŒOQÍ `«=∞ `«=∞ `«O„_»∞Å
x~°ƒO^èŒOKÕ`« =∞#ã¨∞ûÖ’x =∂@ K≥Ñ¨Ê_®xˆH "å~°∞ x~°‚~ÚOK«∞H˘<åfl~°∞.
26. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞: ''`«O„_ô! â’}=∞<Õ #^ŒO
f~å# q+¨µq‚ ∞„`«∞_»<Õ ÑÖ_ç`« „âı+µ¨ _ª ∞» =ã≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. PÜ«∞# „â’„uÜ«∞Ñ¨~∞° _»∞,
Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞xH˜ LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°u J<Õ Ñ¨Ù„uHõ LOk.
P"≥∞ QÆ∂iÛ „ÉÏÇ¨Ï‡} „âı+¨µªÅ ^•fi~å qx L<åfl#∞. P<å\˜ #∞O_ç
P"≥∞ ~°∂Ñ¨ÖÏ=}ÏºÅ∞, QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ <å =∞#ã¨∞û#∞ PHõi¬Oz#q. P"≥∞<Õ
„Ñük#O ã¨fiÑ¨flOÖ’ K«∂ã¨∞Î<åfl#∞. P"≥∞<Õ q"åÇ¨Ï=∂_®Åx ãÖHõeÊO
Kå#∞.—— (`«∂~°∞Ê "≥Ñ· Ù¨ QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ "å\˜x #^Œ∞Åh Jq ¢ãÎ‘ ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ =h†
J>Ë¡ Ñ¨tÛ=∞ k‰õΩ¯QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ=hfl #^•Åh, Jq Ñ¨Ù~°∞+¨ ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#=h
K≥|∞`å~°∞.)
27. =∞O_»#q∞„â◊√x =∞#ã¨∞û `≥Å∞ã¨∞H˘#fl Ç≤Ï=∞q∞„`«∞_»∞ "≥O@<Õ
W^ŒÌ~°∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞ Ñ≤ez, `«# Ñ¨Ù„`«∞#‰õΩ L^ŒÜ«∞ÉèÏ~°ux HÀ~°∞`«∂
P"≥∞ `«O„_çÜ≥ÿ∞# q+¨µ‚q∞„`«∞x WO\˜H˜ ~åÜ«∞ÉÏ~°O ÑÖáê_»∞. "å~°∂
|Ç¨ï ^Œ∂~°„Ñ¨Ü«∂}O KÕã≤ q+¨µ‚q∞„`«∞x QÆ$Ç¨xfl KÕ~å~°∞.
28. Wk WÖÏ LO_»QÍ JHõ¯_» LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq `«# Jcèëêìxfl
`«O„_ç H˜ÖÏ `≥eÑ≤Ok: ''<åÜ«∞<å! ã¨HÅõ âßGáê~°OQÆ`∞« _»∞, *Ï˝#ã¨=∞$^Œ∞_ú #·≥
qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»<Õ Ñ¨q„`« <å=∞O`À ~å[QÆ$Ç¨Ï"åã≤Ü≥ÿ∞# XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}À`«Î
=Ú_»∞ L<åfl_»∞. P =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ùx áê^ŒÑ¨^•‡Å∞ ¿ãqã¨¥Î ^èŒ#∞º~åÅ#∞
HÍ"åÅx Ptã¨∞Î<åfl#∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ <å =∞#ã¨∞ûÖ’x HÀiHõ#∞ <≥~°
"ÕiÛ# Üˇµ_»Å <å [#‡ ^èŒ#º=∞x ÉèÏq™êÎ#∞—— Jx „áêi÷OzOk.
29. q+¨µ‚q∞„`«∞_»∞ `«# Ñ¨Ù„uHõÜ≥ÿ∞# LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°u ÑëH˜# =∞$^Œ∞
=∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qx Ñ¨~°=∂#O^ŒÉèíi`«∞_≥· q#∞K«∞O_»QÍ, qâ◊fi
~°∂Ñ¨Ù_»<Õ =∞O_»#q∞„â◊√x `«O„_ç ÑÖÑ¨QÍ =zÛ# „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ q+¨µq‚ ∞„`«∞x
QÆ$Ç¨xfl KÕ~°∞H˘<åfl~°∞.
30. Ç≤Ï=∞q∞„`«∞_»∞ ÑÖÑ≤# P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ e~°∞=Ùix q+¨µ‚
q∞„`«∞_»∞ ™ê^Œ~O° QÍ PÇ¨fixOz J~°º… áê^•ºk ã¨Ñ~¨ º° Å∞ KÕã≤ Ñ¨ÓlOKå_»∞.
"å~°∞ H˘O`« q„âßOu fã¨∞H˘#fl `«~°∞"å`« ™ê=^è•#OQÍ, „Ñ¨âßO`«
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O`À ‰õΩâ◊Å „Ñ¨â◊flÅ∞ "Õã¨¥Î, ''JÜ«∂º! ZO`À =ºÜ«∞„Ñ¨Ü«∂ã¨Å`À
KåÖÏ^Œ∂~°O #∞O_ç „Ñ¨Ü«∂}O KÕã≤=KåÛ~°∞† HÍ~°}"Õ∞——=∞x P^Œ~°OQÍ
„Ñ¨tflOKå_»∞. JO`« P „ÉÏÇ¨Ï‡}„âı+¨µªÅ∞ ''`«=∞ ‰õΩ=∂Ô~Î q"åÇ¨Ï
q+¨Ü«∞"≥∞ÿ qâ◊fi~°∂Ñ¨Ùx `«O„_ç Ç≤Ï=∞q∞„`«∞_»∞ ÑÖÑ¨QÍ =KåÛO.
31. ''ÑÖ_ç`«=ˆ~}Ïº! "Õ∞=Ú Ç≤Ï=∞q∞„`«∞_»∞ ÑÖÑ¨QÍ =KåÛO.
g∞ ‰õΩ=∂Ô~Î ã¨HõÅ âß„™êÎÅ∞ <ÕiÛ JÑ¨~° ã¨~°ã¨fif^ÕqÜ≥ÿ∞ L#fl^Œh, Ü«ÚHõÎ
=Ü«∞ã¨∞¯~åÅh, Ñ¨q„`« =Oâ◊OÖ’ [x‡Oz#^Œh ã¨=∞ã¨Î ã¨^Œ∞æ}~åtÜ«∞h
`≥Å∞ã¨∞H˘<åfl_»∞. PÜ«∞# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ qâ◊fi~°∂Ñ¨ ÑÖ_ç`«∞_»∞, ã¨HõÅ
âß„™êÎÅ#∞ K«kq ÑïÑ¨Ó~°∞‚_≥· L<åfl_»∞. P`«_»∞ Jxfl q^è•Å∞QÍ g∞
Ñ¨Ù„uHõ‰õΩ `«y# =~°∞_≥· L<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ g∞ Ñ¨Ù„uHÍ~°`åflxfl Ç≤Ï=∞q∞„`«∞x
ã¨~=æ° Ú - 3 39
‰õΩ=∂~°∞_≥·# qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù# H˜zÛ q"åÇ¨ÏO [iÑ≤OK«=∞x HÀ~°_®xH˜

=KåÛO. '~°`«flO ~°`Õfl# ãÖQÆK«Ûù`Õ— J#fl ã¨¥H˜Î ##∞ãïOz Ñ¨~°ã¨Ê~°
ãÖ|O^èŒO HÀi =KåÛO.——
32. q+¨µq‚ ∞„`«∞_»∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å`À WÖÏ ÑëHÍ_»∞: ''F „ÉÏÇ¨Ï‡}À`«=Î Ú
ÖÏ~å! Ç≤Ï=∞q∞„`«∞x =∂@QÍ g∞~°∞ KÕã≤# q"åÇ¨Ï „Ñ¨ãÖQÆO <åÔHO`À
ãÖ`Àëêxfl HõeyOzOk. <Õ#∞ ‰õÄ_® J^Õ HÀ~°∞H˘O@∞<åfl#∞. J~Ú<å
<å ÉèÏ~°º#∞ ‰õÄ_® ãÖ„Ñ¨kOz, P"≥∞ Jcè+¨ìO ‰õÄ_» `≥Å∞ã¨∞H˘x XHõ
x~°‚Ü«∂xH˜ =™êÎ#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, ˆ~Ñ¨Ù =∞~åfl_»∞ Ñ≤Å¡‰õΩ U^≥·<å
^Œ∞óYO "å\˜e¡`Õ P"Õ∞ QÆ^• F^•~åÛe. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ '<å
=∂@ q#HõáÈ~Ú#O^Œ∞=Å#<Õ ~¸<å_»∞ <å ‰õΩ=∂Ô~Î HõëêìÅáêÖˇ·#^Œx—
K≥Ñ¨ÊQÆÅ^Œ∞. Hõ#∞Hõ <å ‰õΩ=∂Ô~Î q+¨Ü«∞OÖ’ <å ÉèÏ~°º#∞ ãÖ„Ñ¨kOz
XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ =™êÎ#∞. J^Õ ãïÜ≥ÿ∞# x~°‚Ü«∞=∞x ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞.——
33. q+¨µ‚q∞„`«∞_»∞ ÉèÏ~°º`À WÖÏ J<åfl_»∞: ™œÉèÏQÆº=f! =∞#‰õΩ
‰õΩ=∂~°∞_≥·<å ‰õΩ=∂Ô~ÎÜ≥ÿ∞<å ÉèÏ~°u XHõ¯`Õ ãÖ`å#O. Jk ‰õΩ=∂Ô~Î
J=_»O`À `«e¡QÍ h‰õΩ Z‰õΩ¯= ÉÏ^èŒº`« LOk. P"≥∞ q"åÇ¨Ï =Ü«∞ã¨∞¯~å
Öˇ#· k. WÑ¨C_»∞ =∞# Hõ#º#∞ `«=∞ Ñ¨Ù„`«∞xH˜ HÀi Ç≤Ï=∞q∞„`«∞_»∞ W~°∞=Ù~°∞
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞ ÑÖÑ≤<å_»∞. Ç≤Ï=∞q∞„`«∞x ‰õΩ=∂~°∞_≥#· qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ =∞Ç¨
ÑÖ_ç`∞« _»∞. ã¨~fi° A˝_∞» . ã¨∞Êù~„° ^Œ∂Ñ≤, =∞# Ñ¨Ù„uHõ‰Ωõ Jxfl q^è•Å ãïÜ≥∞ÿ #
"å_»x `«ÅK«∞K«∞<åfl#∞. =∞# Ñ¨Ù„uHõ‰õΩ ãïÜ≥ÿ∞# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ q"åÇ¨ÏO
KÕÜ«∞=Åã≤# ÉÏ^èŒº`« =∞#ÃÑ· L#flk. #∞=Ùfi ÉÏQÍ PÖ’zOz h
x~°‚Ü«∞O `≥Å∞Ñ¨Ù. ''ã¨Hõ$`«¯<åº „Ñ¨nÜ«∞`Õ—— Hõ#º <˘ˆH Ñ¨~åºÜ«∞O DÜ«∞=Öˇ
##flk ã¨‡ $u "åHõºO. Hõ#∞Hõ ÉÏQÍ PÖ’zOz h x~°‚Ü«∞O `≥Å∞Ñ¨Ù.
XHõ™êi Hõ#ºx ~Ú™êÎ=∞x K≥Ñ≤Ê uiy =∂@ `«Ñ¨Ê@O q∞H˜¯e ^À+¨
=∞=Ù`«∞Ok.
34. q+¨µ‚q∞„`«∞x ÉèÏ~°º WÖÏ ÑëHÕk: P~åº! Ñ≤Å¡"å_»∞ x=ã≤OKÕ
T~°∞ KåÖÏ ^Œ∂~å# L#flk. ~å"åÅ<åfl, áÈ"åÅ<åfl ZO`À „Ñ¨Ü«∂ã¨`À
‰õÄ_»∞H˘#flk. Jk JÖÏ LOK«∞, Ñ≤Å¡"åx âßGáêO_ç`«ºO, =Oâ◊O,
Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ∞, jÅO, Ü≥∂QÆº`« =Ú#flQÆ∞#=hfl W`«~°∞Å∞ K≥Ñ¨ÊQÍ
q#@"Õ∞QÍx, =∞#‰õΩ „Ñ¨`º« HíO∆ QÍ `≥eÜ«∞^Œ∞. ã¨‡ $u"åHõº "≥ÚHõ\ ˜ q#O_ç.
'‰õΩÅ, jÅ, =Ü≥∂, ~°∂Ñ¨, q^Œº, ^è#Œ , ™È^Œ~° =~åæÅ<Õ U_»∞ q+¨Ü∂«
Å#∞ ÑïjeOz Hõ<åº^•#O KÕÜ«∂e. |∞kú=∞O`«∞Öˇ·# "å~°∞ q∞QÆ`«
q+¨Ü«∂Å∞ Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.— Hõ#∞Hõ WÑ¨Ê\˜H˜Ñ¨C_Õ g∞‰õΩ U=∞x
ã¨=∂^è•#O K≥Ñ¨ÊQÆÅ#∞?
35. q+¨µq‚ ∞„`«∞_»∞ =ÚO^Œ∞QÍ `«# ‰õΩ=∂Ô~Î =∞#ã¨∞û `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl_»∞.
`«~∞° "å`« `å#∞QÆ∂_® =~°∞x Ü≥∂QÆº`«Å q+¨Ü∞« OÖ’ J#∞‰õÄÅOQÍ<Õ qx
#O^Œ∞# ÉèÏ~°º#∞ XÑ≤ÊOK«_®xH˜ J<ÕHõ ^Œ$ëêìO`åÅ∞, LÑ¨=∂<åÅ#∞
qxÑ≤OKå_»∞. ''F Ñïâ◊√^•ú`«∞‡~åÖÏ! =~°∞x ‰õΩÅQÀ„`åÅ∞, âßG
áêO_ç`º« O =Ú#flQÆ∞#=hfl =∞#O „Ñ¨`º« HíO∆ QÍ K«∂_»Ö^Ë xŒ „`Àã≤"Ü Õ ∞« ~å^Œ∞.
Ö’HõOÖ’ ¿Ñ~°∞„Ñü+¨ªÅ∞#fl"åi q+¨Ü«∞OÖ’ „Ñ¨`«ºHí∆ „Ñ¨=∂}Ïxfl ÑïQÆ
}ÕK«=Åã≤# Ñ¨xÖË^Œ∞. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë Ö’HõqMÏº`«"≥∞ÿ# ~°∞H˜‡}© HõÖÏº}
K«i„`Õ WO^Œ∞‰õΩ `å~å¯}O.
36. F ã¨f=∞}©! D qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ (=~°∞_»∞) ™êH∆Í`«∂Î q+¨µ‚
=¸iÎ`À ZÖÏ áÈeÛ K≥áêÎ=x #∞=Ùfi J#=K«∞Û. q#∞. Ö’HõOÖ’ <åã≤ÎHõ
=∞`«O =$kúK≥Ok "Õ^ŒO H©∆}ÕzáÈ`«∞#flk. uiy "Õ^•xfl L^ŒúiOÑ¨
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x P[˝ÃÑ· ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ÜÕ∞ ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ìQÍ J=`«iOKå_»∞.
J@∞=O\˜ ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì =^ŒÌ ~¸ qâ◊fi~°∂Ñ¨ ÑÖ_ç`«∞_»∞ q^•ºÉèÏºãÖ
KÕã≤#<å_»∞. W`«}˜‚ ™ê=∂#º =∂#==∂„`«∞xQÍ `«ÅK«=^Œ∞Ì. ^≥·"åOâ◊
ãÖÉèí∂`«∞xQÍ `«ÅK«∞. Hõ#∞Hõ gi q+¨Ü«∞OÖ’ Ñ¨@∞ìÑ¨@ì=^Œ∞Ì. ##∞fl
qâ◊fiã≤OK«∞.
37. F â’Éèí# jÅ=f! qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»x ¿Ñ~À¯|_Õ =∞O_»#q∞„â◊
ÑÖ_ç`∞« _»∞ Ñ¨~=° ∞„âı+µ¨ _ª ∞» . =∞# J^Œ$+¨=ì âß`«∞Î =∞#‰õΩ =~°∞_»∞ HÍÉ’`«∞<åfl_»∞.
37. „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ "≥·kHõ ^èŒ~°‡=∂~åæ# #_ç¿Ñ q^Õº `«~°QÆx ^èŒ#O.
J@∞=O\˜ q^Õº =∂#=Ù_»∞ U Ö’HÍxH˜ áÈ~Ú<å ~°H˜∆ã¨¥Î#flk. P
ã¨~=æ° Ú - 3 41
^èŒ#O `«iyáÈÜÕ∞k HÍ^Œ∞. ~åAÅ∞, KÀ~°∞Å∞, ¢ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® nxx JÑ¨Ç¨Ï

iOK«ÖË~°∞. JO`ÕQÍHõ Ö’HõOÖ’ =ã¨∞Î"åÇ¨Ï<åÅ#∞ ãÖáêkOKÕ ^èŒ#O
^èŒ#"Õ∞ HÍ^Œ∞.
38. F ã¨∞^Œf=∞}©! Ö’HõOÖ’ ^èŒ#ãÖáê^Œ<Õ Ñ¨~°=∞ÅHí∆ ºOQÍ
L#flk. nx=Å# =∂#=Ù_»∞ Ñ¨`«#"≥∞ÿ HõëêìÅ<Õ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.
^èŒ#O ãÖáêkOK«@O, ^•xx ãÖ~°H˜∆OK«∞HÀ=@O, Y~°∞ÛKÕÜ«∞@O,
J<Õ „Ñ¨¢H˜Ü«∞Åhfl HõëêìÅ<Õ Hõeyã¨∞Î<åfl~Ú. ^èŒ#=O`«∞ÅO^ŒiH© D
q+¨Ü∞« O ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ^è#Œ ãÖáê^Œ<Õ ÅHí∆ ºOQÍ ÃÑ@∞ì‰Ωõ #fl q^•ºÇ‘Ï#∞_»∞
^èŒ#=∞O`å KÀ~°∞Å∞QÍx, ~åAQÍx, |O^èŒ∞=ÙÅ∞QÍx JÑ¨Ç¨Ïi™êÎ~°<Õ
ÉèíÜ«∞O`À x`«º=¸ ^Œ∞óMÏ<Õfl J#∞Éèíqã¨¥Î LO\Ï_»∞.
39. F ã¨∞jÖË! Ö’Éèí∞Å∞ H˘O^Œ~°∞ ^èŒ<åxfl *Ï„QÆ`«ÎÑ¨~°K«_®xH˜
Éèí∂q∞Ö’ áêuÃÑ@∞ìK«∞<åfl~°∞. Ö’ÉèíQÆ∞}O uiy ^•xx |Ü«∞@‰õΩ fÜ«∞
hÜ«∞^Œ∞. P q^èŒOQÍ Éèí∂q∞Ö’ áêuÃÑ\˜ì`Õ Éèí∂q∞áêÅQÆ∞`«∞#flk. J^Õ,
U #nf~å<À áêuÃÑ\˜ì`Õ #k áêÅQÆ∞K«∞#flk. Z=i=^ŒÌ<≥·<å QÆ∞Ñ¨ÙÎOQÍ
^•z LOz`Õ P ^è#Œ O "åx áêÅQÆ∞K«∞#flk. D q^èOŒ QÍ K≥ÑC¨ ‰õΩO@∂áÈ`Õ
^èŒ#O =Å¡ HõeˆQ J#~å÷Å∞ HÀH˘Å¡Å∞. ÃÑ·QÍ Jk âßâ◊fi`«O HÍ^Œ∞. J^Õ
q^•º^èŒ#=∞~Ú`Õ Jk x`«ºO, ã¨∞YHõ~°O, ã¨~°fi„âı+¨ªO.
40. F ^èŒ~°‡ jÖÏ=∞}©! ^èŒ#ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å#∞ XHõ „Ñ¨Hõ¯#
ÃÑ@∞ì. ÉÏeHõÅ∞ ZÅ¡ HÍÅO `«e`¡ O« „_»∞Å WO\’¡<Õ LO_»~å^Œ∞. q"åÇ¨xH˜
Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ ~°[ã¨fiÅÜ≥ÿ∞`Õ P `«e¡`«O„_»∞Å∞ ÉèíÜ«∞OHõ~° #~°HÍÅÖ’ Ñ¨_»`å~°∞.
Hõ#∞Hõ =∞# Hõ#º ~°[ã¨fiÅ HÍHõÑ¨Ó~°fi"Õ∞ q"åÇ¨ÏO [~°áêe. JÖÏ KÕÜ«∞x
Üˇµ_»Å [iˆQ J#~å÷xfl K≥|∞`å. q#∞.
''q"åÇ¨ÏO HÍ‰õΩO_® Hõ#º `«O„_ç QÆ$Ç¨ÏOÖ’<Õ ~°[ã¨fiÅÜ≥ÿ∞`Õ P
`«O„_ç tâ◊√Ç¨Ï`åº áê`«HÍxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞. P `«e¡ áêáê`«∞‡~åÅ=Ù
`«∞#flk.——
41. F ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂Ñ≤}©! =∞# W^ŒÌi =∞^èŒº WO`« K«~°Û J#=ã¨~°O.
=∞#O =∞# Ñ¨Ù„uHõ<Õ Ñ≤ez, `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ U Ñ¨q„`«∞xÜ≥ÿ∞<å =iOz
LO>Ë J@∞=O\˜ „ÉÏÇ¨Ï‡}„âı+¨µª}Ë‚ x~°‚~Ú^•ÌO.——
42. JO`«@ `«e¡^ŒO„_»∞ e~°∞=Ù~°∂ LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õqx Ñ≤eKå~°∞.
''F ã¨∞‰õΩ=∂~°^ÕÇ¨Ï^è•i}©! Ç≤Ï=∞q∞„`«∞ _»<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}„âı+¨µª_»∞ `«# Ñ¨Ù„`«∞
_≥·# qâ◊fi~°∂Ñ¨ÙxH˜ x#∞fl Hõ#ºQÍ HÀi W~°∞=Ù~°∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞ ÑÖÑ≤
<å_»∞. qâ◊fi~°∂Ñ¨Ùx QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞ h‰õΩ qxÑ≤Ozuq∞. h =∞#ã¨∞ûÖ’x
=∂@ K≥a`Õ "Õ∞O P „Ñ¨HÍ~°"Õ∞ KÕ™êÎO—— J<åfl~°∞.
D q^èŒOQÍ `«# =∞<À~°^ä•xfl QÆ∂iÛ `«O„_ç =ÚY`å q#QÍ<Õ
P"≥∞ P#O^ŒO Hõ@ìÅ∞ `≥OK«∞H˘x <À@ =∂@~åÖË^Œ∞. ^ÕÇ¨Ï=∞O`å
~À=∂Oz`«"∞≥ #ÿ k. =∞#ã¨∞Ö’x =∂@ |Ü«∞@‰õΩ K≥ÑÊ¨ ÖËx^≥<· å, ~À=∂Oz`«O
=O\˜ ™êuÎ fiHõ ÉèÏ"åÅ∞ P"≥∞ =∞<À~°^ä•xfl Ô~O_çO`«Å∞QÍ „Ñ¨Hõ\ Õz
#@¡~Ú#k.
43. P q^èŒOQÍ LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq `«# =∞<À~°^ä•xfl ~À=∂OK«O
^•fi~å „Ñ¨Hõ\ ÕK«_»O`À `«e¡`«O„_»∞ e^ŒÌ~°∂ P"≥∞ =∞<Àcèëêìxfl „QÆÇ≤ÏOK«
QÆeQÍ~°∞. `«~°∞"å`« „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ e~°∞=ÙiH© `«=∞ JOwHÍ~åxfl `≥eáê~°∞.
JO`«@ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ e~°∞=Ù~°∞ `«=∞ HÍ~°ºO ã≤kúOK«@OKÕ`« P#O^ŒO`À
uiy Ç≤Ï=∞q∞„`«∞x WO\˜H˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
44. *’ºuâß≈GOÖ’ JYO_» „Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ∞ Hõey# ÉèÏ~°f^Õq,
'~åÉ’ÜÕ∞ Ñ¨^Œ∞<åÅ∞QÆ= k#=Ú ^Œâ◊q∞ ukäÜ«∞O^Œ∞ ã¨~°fi=∞OQÆà◊„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#
=ÚÇ¨˙~°ÎO L#fl—^Œx `å<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ „"åã≤ P ÖËY#∞ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å
H˜zÛOk.
45. `«=∞ ~åÜ«∞ÉÏ~°O Ñ¶ëOK«@O`À P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ e~°∞=Ù~°∂
Jq∞`å#O^ŒO`À Ç≤Ï=∞q∞„`«∞x QÍOz q+¨Ü«∞=∞O`å qÑ¨ÙÅOQÍ
`≥eÜ«∞|~°Kå~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 3 43
46. q+¨µ‚q∞„`«∞x QÆ$Ç¨ÏO #∞O_ç =zÛ# q„Ñ¨Ù e~°∞=Ù~°∂ LÉèíÜ«∞

ÉèÏ~°f^Õq ã¨fiÜ«∞OQÍ „"åã≤ WzÛ# ÅQÆflÑ¨„`åxfl Ç≤Ï=∞q∞„`«∞xH˜ ã¨=∞iÊO
Kå~°∞. P ÖËY#∞ JO^Œ∞H˘#fl Ç≤Ï=∞q∞„`«∞_»∞ =∞O^ŒÇ¨ãÖ KÕã¨¥Î P
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞ e~°∞=Ù~°#∞ ã¨=Úz`«OQÍ Ñ¨ÓlOz J=¸Åº"≥∞#ÿ ~°`åflÉè~í }° ÏÅ∞,
=„™êÎ^Œ∞Å`À ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°Kå_»∞.
47. qâ◊fi~°∂Ñ¨ ÑÖ_ç`«∞_»∞ LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq =$`åÎO`«=∞O`å
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å #∞O_ç `≥Å∞ã¨∞H˘#fl ã¨~°fi q+¨Ü«∂Å∞ `«O„_ç K≥Ñ¨ÊQÍ qx
ZO`À ãÖ`À+≤OKå_»∞. `«~°∞"å`« |O^èŒ∞=ÙÅ <åÇ¨fixOz `«^Œ∞Ñï HÍ~åº
K«~°} HÍ~°º¢Hõ=∂xfl QÆ∂iÛ ÑëHÍ_»∞.
48. ^≥·=A˝Å~Ú# *’ºuâß≈G ÑÖ_ç`«∞ÅKÕ q"åÇ¨Ï =ÚÇ¨˙~°ÎO
xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ#k. P =ÚÇ¨˙~åÎxH˜ qâ◊fi~°∂Ñ¨ ÑÖ_ç`«∞x `«e¡`«O„_»∞Å∞,
ã¨HõÅ |O^èŒ∞=~°æO`À ‰õÄ_ç Hõ<åºáê}˜„QÆÇ¨Ï}ÏxÔH· q+¨µ‚q∞„`«∞x QÆ$Ç¨xH˜
`«~°e =KåÛ~°∞.
49. P q^èŒOQÍ qâ◊fi~°∂Ñ¨ÑÖ_ç`« <å=∞^èÕÜ«Ú_≥·# =∞O_»#
q∞„â◊√_»∞ â’} #n f~åxH˜ ~åQÍ<Õ, q+¨µq‚ ∞„`«∞_»∞ =∞OQÆà◊ `«∂~°º~å"åÅ`À
Z^Œ∞ˆ~y "åix ã¨fiQÆ$Ç¨xH˜ PÇ¨fixOz fã¨∞H˘xáÈÜ«∂_»∞. =∞QÆÃÑO_ç¡
"å~°O^Œ~°‰õΩ ã¨HõÅ =∞~åº^ŒÅ∞ KÕâß~°∞.
50. JO`«@ q+¨µ‚q∞„`«∞_»∞ JÅ∞¡}˜‚ PÇ¨fixOz Pã¨#q∞zÛ J~°…º
áê^•º^Œ∞Å#∞, =∞^è∞Œ Ñ¨~å¯Å#∞ ã¨=∞iÊOKå_»∞. =∞$^Œ∞=∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ =∂@Å∞
Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂ JÅ∞¡x P^ŒiOz q+¨µ‚q∞„`«∞_»∞ =∞Ç¨#O^ŒO á⁄O^•_»∞.
''<åÜ«∞<å! <å ‰õΩ=∂Ô~Î`Àáê@∞ D HõxÑ≤OKÕ Wà◊√§, QÀ=ÙÅ∞,
|OQÍ~°O, ÑÖ@ Éèí∂=ÚÅ∞ q∞ye# ã¨=∞ã¨Î ^èŒ#=¸ ãÖ`À+Ö`À h‰õΩ
ã¨=∞iÊã¨∞Î<åfl#∞—— Jx ÑëHÍ_»∞.
[Ju^ä∞Œ Å∞ =zÛ#Ñ¨C_»∞ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ J~°º… áê^•º^Œ∞Å xzÛ P^ŒiOKåe.
áê^ŒºO JO>Ë HÍà◊√§ Hõ_»∞‰õΩ¯<ÕO^Œ∞ÔH· WKÕÛ h~°∞. WHõ¯_» J~°…ºO JO>Ë
Ñ¨Ó[HÀãÖ „^Œ=ºO, [ÅO, K«O^Œ#O =Ú#flQÆ∞#q ã¨=∞‰õÄ~°Û@O.]
=∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O ´ ÃÑ~°∞QÆ∞, <≥~Úº, [ÅO, `Õ<≥, K«ÔH¯~°. g\˜x
=∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O ÖËHõ ÑÖKå=∞$`åÅ∞ Jx K≥|∞`å~°∞. (^Œkè ãïÊ[˚ÅO H∆“„^ŒO
ã≤`åK≥·`≥·â◊Û ÑÖK«aèó! „áÈ`«º`Õ =∞^èŒ∞Ñ¨~°∞ã¨∞Î——]
51. q„áÈ`«Î=∂! <å Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«OKÕ, ™êH∆Í`«∂Î „|Ç¨Ï‡
ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»=Ù, "Õ^Œ=¸iÎ"≥·# x#∞fl JÅ∞¡xQÍ á⁄O^Õ ÉèÏQÆºO HõeyOk.
D q"åÇ¨ÏO J<Õ ¿Ñ~°∞`À "Õ∞=∞O^Œ~°=¸ ^èŒ#∞ºÅ =∞=_»"Õ∞ HÍHõ =∂
=Oâ◊=∞O`å ^è#Œ º"≥∞#ÿ k. ÖË‰Ωõ O>Ë ÑÖ_ç`À`«=Î ÚÅ∞, ã¨~fi° A˝Ö#·ˇ g∞Ô~Hõ¯_»?
<Õ <≥Hõ¯_»?
52. F Ñ¨ÓAº_®! WHõ¯_» L#fl ãÖÑ¨^Œ JO`å <Õ\ ˜ #∞O_ç g∞
Jnè#OÖ’ LO@∞Ok. g∞~°∞ Ü«∞^äKÕ Û« Qù Í J#∞Éèqí OK«=K«∞Û. WHõÃÑ· D ™⁄`«∞Î
JO`å `«=∞^Õ HÍx <åk HÍ^Œ∞ ã¨∞=∂!—— Jx Ñ¨Å∞HõQÍ, JO`«@ qâ◊fi~°∂Ñ¨Ùx
`«O„_çÜ≥ÿ∞# Ç≤Ï=∞q∞„`«∞_»∞ WÖÏ ÑëHÍ_»∞: ''=∞Ç¨ÏŸ^•~å! D q"åÇ¨ÏO
^•fi~å <å Ñ¨Ù„`«∞_»∞ g∞‰õÄ Ñ¨Ù„`«∞_Õ J=Ù`«∞<åfl_»∞. J>Ë¡ g∞ Ñ¨Ù„uHõ ‰õÄ_®
<å‰õΩ Ñ¨Ù„uHõÜÕ∞ J=ÙK«∞#flk. Hõ#∞Hõ ~ÚHõÃÑ· g∞k =∂k J<Õ ÉèË^Œ"Õ∞g∞
ÖË^∞Œ . ~Ô O_»∞ ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ XHõ>#ÿˇ q. WO`«=~°‰Ωõ g∞~°∞ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅhfl
g∞ B^•~åºxfl, =∞Ç¨ÏŸ#fl`« ÉèÏ"åÅ#∞ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î#flq. g∞ Ñ¨Å∞‰õΩÅhfl
x+¨¯Ñ¨@OQÍ#∞, ã¨=∞Ü≥∂z`«OQÍ#∞ L#flq. P Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ g∞ ÔHO`≥·<å
`«yÜ«Ú#flq ã¨∞=∂!——
53-54. LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f, qâ◊fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞ Jã¨=∂# ™œO^Œ~°º=¸~°∞Î
Å=_»OKÕ |O^èŒ∞=ÙÅ∞ "åiH˜ U JÅOHÍ~åÅ∞ KÕã≤<å J=hfl "≥Å"≥Å
áÈÜ«∂~Ú. J~Ú<å P â◊√Éèí=ÚÇ¨˙~åÎ# ™êfl#O KÕ~ÚOz K«O^Œ<åk
ÖËÑ¨<åÅ`À JÅOHõiOK«™êQÍ~°∞. |O^èŒ∞[#∞ÅO`å =^èŒ∂=~°∞Å Jã¨=∂#
™œO^Œ~åºxfl QÍOz Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# P#O^•xfl á⁄O^•~°∞.
55. q"åÇ¨k â◊√Éèãí =¨ ∞Ü«∂ÅÖ’ PÉè~í }° ÏÅ#∞ JÅOHõiOK«∞HÀ=_»O
Ö’HÍKå~°O. HÍh =^èŒ∂=~°∞Å‰õΩ KÕã≤# JÅOHÍ~åÅ =Å¡ PÉèí~°}ÏÅˆH
Z‰õΩ¯= â’Éèí KÕ‰õÄiOk HÍx, =^èŒ∂=~°∞Å â’Éèí#∞ ÃÑOK«ÖËHõáÈ~ÚOk.
ã¨~=æ° Ú - 3 45
56. P LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq *’ºuâß≈GOÖ’ L^ŒÌO_» ÑÖ_ç`«∞~åÅ∞.

`«# q"åÇ¨xH˜ =ÚÇ¨˙~åÎxfl `å<Õ xâ◊Û~ÚOzOk. `«~°∞"å`« *’ºuâß≈G
ÑÖ_ç`«∞ ÖÏ =ÚÇ¨˙~åÎxfl ÑïjeOz Jk â◊√ÉèíÜ≥∂QÍ^Œ∞Å`À ‰õÄ_ç
ã¨~°fi=∞OQÆà◊„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘x Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞.
57. q"åÇ¨Ï ã¨∞=ÚÇ¨˙~°Î "Õà◊ "å^ŒºÑ¶¨∞’+¨Å, â◊OY^èŒfi#∞Å,
"Õ^•^èŒºÜ«∞<åÅ`À q"åÇ¨Ï =∞O@Ñ¨=∞O`å Ñ¶¨∞’+≤ã¨¥Î LO_»QÍ ã¨HõÅ
âßGáê~°OQÆ`«∞_≥·# qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ „j=∞^Œ∞ÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq Ç¨Ï™êÎxfl
„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. áê}˜„QÆÇ¨Ï}O KÕã¨∞H˘<åfl_»∞.
58. J\˜ì q"åÇ¨Ï ã¨=∞Ü«∞OÖ’ q+¨µ‚q∞„`«∞_»∂, Ç≤Ï=∞q∞„`«∞_»∂,
"åi "åi |O^èŒ∞=~åæxH˜ ã¨HõÅ ™œHõ~åºÅ∞ Hõeyã¨¥Î "åix ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°K«
™êQÍ~°∞. |O^èŒ∞=~°æO ‰õÄ_® Ñ¨~°=∂#O^ŒÉèíi`«∞Öˇ· "åi~°∞=Ù~°#∞ "Õ<Àà◊§
„Ñ¨âO◊ ã≤OKå~°∞.
59. q"åÇ¨Ï ã¨=∞Ü«∞OÖ’ qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ âß„™ÈÎHõÎOQÍ JyflÇ¨ÏŸ=∞O
KÕã¨∞ÎO_»QÍ ^èŒ~°‡ÑüflÜ≥ÿ∞# LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq P`«_çx J#∞ãïOzOk.
W~°∞=Ù~°∂ JyflÇ¨ÏŸ„`«∞#‰õΩ „Ñ¨^HŒ }
∆˜ ÏÅ∞ KÕã≤ Jyfl^Õ=Ùx ãÖ`«$Ñ≤ÑÎ ~¨ K° å~°∞.
60. q"åÇ¨xH˜ =zÛ# q„Ñ¨ÙÅO^ŒiH© ^ŒH˜∆}Å∞ WzÛ P #∂`«#
^ŒOÑ¨`«∞Å∞ ãÖ`À+¨Ñ¨~°z ÑÖáê~°∞. `«~°∞"å`« "å~°∞ q∞ye# <åÅ∞QÆ∞
~ÀAÅ∞ JyflHÍ~åºxfl KÕã¨¥Î Jyflx ãÖ~°H˜∆OKå~°∞.
61. q"åÇ¨#O`«~°O qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ H˘`«Î ÃÑO_ç¡‰õÄ`«∞~°∞`À, `«#
ã¨fiQÆ$Ç¨xH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. JÑ¨C_»∞ q+¨µ‚q∞„`«∞_»∞, `«# ^èŒ~°‡Ñüfl`À
HõÅã≤ qâ◊fi~°∂Ñ¨Ùx`À WÖÏ J<åfl_»∞: ''=∞Ç¨ÉèÏQÍ! Ö’HõOÖ’ P_»Ñ≤Å¡#∞
JÖÏ¡~°∞=Ú^Œ∞ÌQÍ ÃÑOK«∞H˘O\Ï~°∞. H˘_»∞ÔH·<å, ‰õÄ`«∞Ô~·<å P"Õ∞ J~Ú
#Ñ¨C_»∞ "åi „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅQÆ∂iÛ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ K≥áêÊÖÏ? =∂ ÉÏeHõ
WOHÍ Ñ¨ã≤a_Õ¤. ^•xH˜ U Ñ¨xáê@Å∞ "Õ∞=Ú <Õ~°ÊÖË^Œ∞. Ö’Hõ =º=Ç¨~°O
Jã¨ÖË `≥eÜ«∞^Œ∞. g∞~°O^Œ~∞° D q+¨Ü∂« Å∞ `«ÑÊ¨ Hõ =∞#ã¨∞Ö’ LOK«∞HÀ"åe.
=∂ LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°u ZO`« z#flÑ≤Ö’¡ q#O_ç. `À\˜ Ñ≤Å¡Å`À
P@Å‰õΩ áÈ`«∞Ok. `«# PHõe ‰õÄ_® `«#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. JHõ¯_Õ Ñ¨~°∞O_ç
áÈ`«∞Ok. "Õ∞=Ú áÈ~Ú =∂ ÉÏeHõ#∞ fã¨∞H˘x=zÛ uxÑ≤OKÕ"å~°O.
=∂‰õΩ Ñ¨Ù„`«∞_≥·<å, Ñ¨Ù„uHõÜ≥ÿ∞<å P"Õ∞ Hõ#∞Hõ P"≥∞Ñ¨@¡ "Õ∞=Ú Z\˜ì
x~°ƒO^è•Å#∞ qkèOK«ÖË^Œ∞. D q+¨Ü«∂Åhfl g∞~°∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ LOK«∞H˘x
`«=∞ a_»¤ÜÕ∞#x `«Åz ãÖ~°H˜∆OKåe.
63. JÜ«∂º! QÆ$Ç≤Ï}˜ QÆ$Ç¨ÏHÍ~åºÅ#∞ `«Ñ¨ÊHõ x~°fiiÎOKåe. "Õ∞=¸
JOwHõi™êÎO. J~Ú`Õ =∂ ÉÏeHõ#∞ K«Hõ¯QÍ =∞Oz =∂@Å`À K≥Ñ≤Ê
KÕ~ÚOK«∞H˘O>Ë Zxfl Ñ¨#∞Öˇ·<å qã¨∞HÀ¯‰õΩO_® KÕã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
P"≥∞‰õΩ JÖÏO\˜ ã¨¥Hí;|∞nú, â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ∂ WKåÛ_»∞. JÖÏHÍHõ,
Hõiî#"≥∞ÿ# =∂@Å`À#∞, QÆi˚OÑ¨ÙÅ`À#∞ K≥a`Õ Jã¨ÖË "≥ÚO_çH˜"Õã¨∞ÎOk.
~À+Ö Z‰õΩ¯=. P `«~°∞"å`« =∞#"≥∞xfl J#∞‰õΩ<åfl „Ñ¨Ü≥∂[#O LO_»^Œ∞
ã¨∞=∂! ZO^Œ∞=Å# WO`«QÍ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl#O>Ë, Ö’HõOÖ’ JO`å XˆH f~°∞QÍ
LO_»~°∞QÆ^•! H˘O^Œ~°∞ =∞Oz =∂@Å‰õΩ á⁄OyáÈ~Ú ZO`«\ ˜ Hõ+¨ì"≥∞ÿ#
Ñ¨#∞Öˇ<· å KÕ™êÎ~∞° . gik L`«=Î ∞"≥∞#ÿ ã¨fiÉèÏ==∞x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û. =∞iH˘O^Œ~∞°
J~°z, ^Œ∞~åƒù+¨ÖÏ_ç`ÕQÍx Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∞~°∞. J\˜ì"å~°∞ L`«Î=∞ ã¨fiÉèÏ=ÙÅ∞
HÍ~°∞. ã¨fiÉèÏ=O J#flk JO`« `ÕeHõQÍ q_»∞=^Œ∞ QÆ^•! Hõ#∞Hõ =∞Oz
=∂@Å`À K≥a`Õ =∂ ‰õΩ=∂Ô~Î WO\˜ Ñ¨#∞Åhfl ã¨=∞~°=÷ O`«OQÍ KÕÜ∞« QÆÅ^Œ∞.
64. Ö’HõOÖ’ ÉÏeHõÅ‰õΩ #Ü«∞O`ÀQÍx, ÉèíÜ«∞O`ÀQÍx QÆ$Ç¨Ï
HÍ~åºÅO^Œ∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ `«y# tHí∆} W=fi_»O ™ê=∂#º ^èŒ~°‡O. JÖÏ
HÍ‰õΩO>Ë `«e¡^ŒO„_»∞Å‰õΩ JÑ¨MÏºu =ã¨∞ÎOk. HÍx ÉèÏ~°f^Õq Ñ¨@¡ `«e¡
^ŒO„_»∞Å"≥∞ÿ# "Õ∞=Ú U q^èŒ"≥∞ÿ# Hõiî# "åHÍºÅ#∞ „Ñ¨Ü≥∂yOK«ÖË^Œ∞.
HÍ~°}"Õ∞=∞O>Ë ^≥·=A˝_≥·# „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ _˘Hõ_»∞ =zÛ ÉèÏ~°f^Õq
Ü«∞O^Œe ÅHí∆}ÏÅ∞ K«∂ã≤, ''D"≥∞ U^À âßÑ¨=âß# Éèí∂Ö’HõOÖ’
[x‡Oz# ^Õ=`å¢ã‘ÎÜÕ∞ QÍx =∂#= Hõ#º HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ ZÖÏO\˜
Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’#∂ D"≥∞#∞ Hõiî# "åHÍºÅKÕ xOkOK«=^Œ∞Ì. Wk <å P[˝QÍ
ã‘fiHõiOK«O_ç—— Jx ÑëH˜ "≥oá¡ ÈÜ«∂_»∞. Hõ#∞Hõ "Õ∞=Ú P"≥∞Ñ¨@¡ Hõi#î OQÍ
Z#fl_»∂ „Ñ¨=iÎOK«ÖË^Œ∞.
ã¨~=æ° Ú - 3 47
65. JO`Õ HÍHõ, P q„áÈ`«Î=Ú_»∞ WOHÍ, WÖÏ K≥áêÊ_»∞: ''D

LÉèÜ í ∞« ÉèÏ~°f^Õq ™êH∆Í`«∂Î ã¨~ã° fi¨ f^ÕqÜÕ∞ QÍx, "Õ~˘Hõ~∞° HÍ^Œ∞. D"≥∞Ö’
ã¨HõÅ âß„™êÎÅO^Œ∞, ã¨HõÅ ^èŒ~å‡ÅO^Œ∞ ã¨~°fi[˝`«#∞ `≥e¿Ñ ÅHí∆}ÏÅ∞ Ñï
Ñ¨Ó~°‚OQÍ L#flq. W~°∞=Ù~°∞ k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ YO_»#=∞O_»#OQÍ "å^ÀÑ¨
"å^•Å∞ [~°∞Ñ¨Ù`«∂ D"≥∞#∞ ^èŒ~°‡xˆ~‚`«QÍ =º=Ç¨ÏiOK«=∞x HÀ~°`å~°∞.
"å~°∞ D"≥∞ x~°Ü ‚ ∂« xfl t~°™ê=Ç≤Ï™êÎ~∞° . D"≥∞ Ñïâ◊√^Œ∞~ú åÅ∞.—— JO^Œ∞=Å#
"Õ∞=Ú ÉèÏ~°f^ÕqÑ¨@¡ Ju *Ï„QÆ`«Î`À =º=Ç¨ÏiOKå=Ú.
66. WO`«=~°‰õΩ =∂ Ñ¨Ù„uHõ =∂ Jnè#OÖ’ ÃÑiyOk. WHõg∞^Œ@
P"≥∞ J`«QÎ Íi Jnè#OÖ’ rqOK«#∞#flk. Hõ#∞Hõ J`«QÎ Íi`À =∂ "åHõºOQÍ
q#flqOK«O_ç.
67. Ñ≤Å¡Å∞ ÉÏÅº KåÑ¨ÅºOKÕ`« `«Ñ¨CÅ∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. ÖË^•
J#∞Éèí=OÖËHõ `«Ñ¨CÅ∞ [~°∞QÆ=K«∞Û. Ñ¨Ù@∞ìHõ`À<Õ Z=~°∂ ÑïÑ¨Ó~°‚`«#∞
™êkèOK«Ö~Ë ∞° QÆ^•! áÈ#∞áÈ#∞ =∂ ÉÏeHõ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ∞« @OÖ’ „áêg}Ïºxfl
ãÖ`«iOK«∞HÀQÆÅ^Œ∞. HÍ|\˜ì =∂ Ñ¨Ù„uHõ#∞ Hõ_∞» Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x ~°HO∆˜ K«O_ç.
68. ã¨Ç¨Ï[OQÍ QÆ$Ç¨Ï~°Hí∆} ÉèÏ~°=∞O`å P"≥∞ J`«ÎQÍig∞^Œ
LO@∞Ok. =∂ ÉÏeHõ `«# J`«ÎQÍi Jnè#OÖ’ #∞O_ç rqOKåe. P"≥∞
WÑ¨C_»∞ =∂ „Ñ¨`º« HíO∆ Ö’ ÖË#O^Œ∞# =∂ =∂@QÍ g∞ˆ~ P"≥∞‰õΩ q#flqOK«O_ç.
q∞=∞‡ÖËfl #q∞‡=Ù<åfl=∞x ÑïÑï q^è•Å∞QÍ K≥Ñ≤Ê, LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õqx
=~°∞xH˜ JÑ¨ÊyOKå~°∞.
69. q+¨µ‚q∞„`« ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ `«=∞ ‰õΩ=∂Ô~Î‰õΩ ‰õÄ_® ã¨=∞Ü≥∂z`«
"≥∞ÿ# LÑ¨^Õâ◊O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ''J=∂‡! WHõÃÑ· #∞=Ùfi P@áê@Å∞ Hõ\ ˜ìÃÑ@∞ì.
ÉÏÅº^Œâ◊ JO`«"≥∞ÿ Ü«∞ø=#OÖ’ „Ñ¨"ÕtOKå=Ù. ÃÑ·ÃÑK«∞Û h qÑ¨C_»∞ h
Éè~í Î° WO\˜H˜ "≥à√◊ `«∞<åfl=Ù. P „Ñ¨^âÕ =◊ ∞O`å h‰õΩ ¢H˘`«.Î JHõ¯_» =∞#∞AÅ∞
‰õÄ_» H˘`«"Î åˆ~. JHõ¯_» `≥eã‘è≥ Ü«∞x Ñ¨#∞Å∞ KÕã≤ #=ÙfiÅáêÅ∞ QÍÉ’‰õΩ.
JHõ¯_» #∞=Ùfi U ÜÕ∞ ^èŒ~å‡Å∞ PK«iOKåÖ’ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x PK«iOK«∞.
h ÉÏÅºKÕ+¨ìÅ∞ =∂‰õΩ =Ú^Œ∞ÌQÍx "åiH˜ HÍ^Œ∞ QÆ^•!
70. F ‰õΩ=∂s! ÉÏÅº^Œâ◊Ö’ #∞=Ùfi =∂ ~°Hí∆}Ö’ L<åfl=Ù.
q"åÇ¨#O`«~°O h Éèíˆ~Î h‰õΩ ~°Hí∆‰õΩ_»QÆ∞`«∞<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ ZÅ¡"Õà◊ÖÏ Éèí~°Î<Õ
â◊~°}∞ á⁄O^Œ∞. ^•x=Å# #∞=Ùfi WÇ¨ÏÖ’HõOÖ’#∞, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#∞ QÆ∂_»
ã¨∞YãÖ`ÀëêÅ#∞ á⁄O^ŒQÆÅ=Ù.
71. F ‰õΩ=∂s! Éèí~°Î ##∞ãïOK«=Åã≤# Ñ¨~°=∞^èŒ~å‡Åhfl PK«
iOK«∞. Éèí~°Î Éèí∞lOK«Hõ =ÚO^Œ∞ Éèí∞lOÑ¨‰õΩ. „Ñ¨Hõ¯ÃÑ· #∞O_ç Éèí~°ÎHõO>Ë
=ÚO^Œ∞QÍ ÖËz ™êfl#O KÕÜ«∂e. Éèí~°Î ^Œ∂~°„Ñ¨Ü«∂}OÖ’ L#flÑ¨C_»∞
qâıëêÅOHÍ~åÅ∞ KÕã¨∞HÀ=^Œ∞Ì. Éèí~°Î Z^Œ∞@ PK«iOKÕ ^èŒ~å‡Å#∞, Éèí~°Î
ÖË#Ñ¨C_»∞ PK«iOK«=Åã≤# ^èŒ~å‡Å#∞ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x „Ñ¨=iÎOK«∞.
D q+¨Ü«∞OÖ’ J~°∞O^èŒu, J#ã¨¥Ü«∞, Ö’áê=Ú„^Œ =O\˜ "åix
„Ñ¨=∂}OQÍ fã¨∞HÀ.
72. ‰õΩ=∂s! Éèí~°Î HÀÑÖ`À L#fl@¡~Ú`Õ #∞=Ùfi F~°∞Ê =Ç≤ÏOz
LO_®e. „Ñü‰õÄÅOQÍ =∂\Ï¡_ç`Õ JâßOu HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. âßO`«O,
F~°∞Ê =Ç≤ÏOz#@¡~Ú`Õ, Éè~í Î° `«#O`«@ `å<Õ âßO`«∞_»=Ù`å_»∞. "≥~Úº=∂@
ÖˇO^Œ∞‰õΩ QÆ$Ç≤Ï}˜H˜ ã¨Ç¨Ï#"Õ∞ Ñ¨~°=∞ Éèí∂+¨}=∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ. Hí∆=∂QÆ∞}O
ZÅ¡"Õà◊Ö âßOux „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk.
73. Éèí~°Î =ÚO^Œ∞ Ñ¨~°Ñ¨Ù~°∞+¨µx QÆ∂iÛ Ug∞ =∂\Ï¡_»=^Œ∞Ì. nx
=Å# Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O J#∞=∂<åÅ∞ `«ÅÜˇµ`«QÎ ÅÆ =Ù. D J#∞=∂# c[O "åi
=∞^èŒºQÆÅ PO`«~°OyHõ „¿Ñ=∞ÉèÏ"åxfl #tOÑ¨KÕã¨∞ÎOk.
74. J=∂‡! Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ |Ü«∞@‰õΩ áÈ~Ú WO\˜H˜ ~åQÍ<Õ, ÉèÏ~°º
KÕuÖ’ LO_Õ Ñ¨#∞Åhfl =ke"Õã≤ HÍà◊√¡ Hõ_çy, =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# ãÖÉèÏ+¨}
KÕÜ∂« e. rq`åxfl Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«O KÕã∞¨ HÀ. rq`åxfl =º~°O÷ KÕã∞¨ HÀ~å^Œ∞.
J^Õ Ñü„=`å^èŒ~°‡O.
75. ã¨∞Ñ¨Ù„f! Éèí~°Î „QÍ=∂O`«~°O áÈ~Ú#Ñ¨C_»∞, |O^èŒ∞=ÙÅ∞
QÍx, =∞Ç¨`«∞‡Å∞QÍx =zÛ#Ñ¨C_»∞ "åix P^ŒiOz Ü«∞^äÀz`«OQÍ
Jukä =∞~åº^ŒÅ∞ ãëÑ≤ P^ŒiOKåe. Éèí~°Î ÖË_»∞QÆ^•! Wk <å Ñ¨x
ã¨~=æ° Ú - 3 49
HÍ^Œx `«ÅK«~å^Œ∞. JÖÏ KÕ¿ãÎ "å~°∞ x~åâ◊ K≥O^Œ∞`å~°∞. ^•x=Å#

=Oâ◊O H©∆}˜ã¨∞ÎOk. Éèí~°Î WO@ÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞Ç¨`«∞‡Å#∞, Ju^äŒ∞Å#∞
ã¨`«¯iOK«@O ã¨f=∞}∞Å‰õΩ Ñ¨~°=∞ ^èŒ~°‡=∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ.
76. ‰õΩ=∂s! WHõ¯_» =∂ Ñ¨@¡ ZÖÏ q^èÕÜ«∞`«`À "≥∞Åy<å"À,
JHõ¯_»‰õΩ áÈ~Ú# `«~°∞"å`« J`«Î=∂=∞Å Ñ¨@¡ ‰õÄ_® q^èÕÜ«∞`«`À =º=Ç¨Ï
iOKåe. JO`Õ HÍ^Œ∞, Éèí~°Î ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å Ñ¨@¡ ‰õÄ_® J`«ºO`« P^Œ~°O`À
"≥∞ÅQÍe. ÖË‰õΩO>Ë "å~°∞ hÃÑ· Éèí~°Î`À Kå_ôÅ∞ K≥Ñ≤Ê g∞ W^ŒÌi =∞^èŒº
Z_»ÉÏ@∞ Hõey™êÎ~°∞. Jxfl q^è•Å∞QÍ =∞# =Oâ◊„Ñü+¨ª, J@∞ "åi
=Oâ◊„Ñü+¨ª =$kú JÜÕ∞º@∞¡ „Ñ¨=iÎOK«∞. Wk ^èŒ~å‡`«∞‡Å∞ PK«iOKÕ
=∂~°æ=∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ.——
q+¨µq‚ ∞„`«∞_»∞ D q^èOŒ QÍ ÉèÏ~°f^Õq =∞O_»#q∞„â◊√Å‰õΩ ^è~Œ ‡° `«`åÎ fixfl
LÑ¨^ÕtOz# `«~°∞"å`« QÆ∞~°∞=Ù, =∂=∞QÍ~°∞ J~Ú# q+¨µ‚q∞„`«∞x =^ŒÌ,
|O^èŒ∞=~°æO =^ŒÌ ã¨`å¯~åÅ∞ á⁄Ok `«=∞ ã¨fiQÆ$Ç¨xH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
LÉèíÜ«∞=OâßÅ#∞ `«# Ñ¨q„`« PK«~°}ÅKÕ`« H©iÎ=∞O`«O KÕÜ«∞_»OÖ’
ÉèÏ~°f^Õq ''LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq——QÍ „Ñ¨MÏºu á⁄Ok#k.
78. ^Œ∞~åfiã¨=Úx âßÑÖKÕ „j ã¨~°ã¨fif^Õq, ÉèÏ~°f^ÕqQÍ
[x‡OzOk. uiy P =ÚxÜÕ∞ â◊O‰õ~∞° x ^Œ~≈° <å#O`«~O° âßÑ¨ q"≥∂K«#O
á⁄O^Œ∞`«∞O^Œx `≥eáê_»∞. J\˜ì ÉèÏ~°f^ÕqÜÕ∞ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞
ã¨~fi° A˝_x» x~°∂Ñ≤OK«_®xH˜ =∞^èºŒ =iÎQÍ xÅ∞=#∞#flk. P"≥∞ áêO_ç`åºxH˜
^≥=· `«fi=∞aƒOk.
79. „jHõ$+¨‚ ÉèíQÆ"å#∞x =∞ÖË¡<Õ, „j â◊OHõ~°∞Å∞ ‰õÄ_® =∂Ü«∂^Õqx
`«# ™êfinè#OÖ’ LOK«∞H˘x ÉÏÅº=∞O^Õ `«# bÅÅ#∞ „Ñ¨Hõ\ ÕKå~°∞.
80. „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù =∞ÖË¡<Õ [iyOk, [~°∞QÆÉ’ÜÕ∞k Ziy#@∞¡
QÍ<Õ, „j â◊OHõ~°∞Å∞‰õÄ_® Éèí∂`«Éèíq+¨º^Œfi~°Î=∂# q+¨Ü«∂Åhfl „uHÍÅ
*Ï˝#O`À `«#Ü«∞O^Õ K«∂âß~°∞.
81. ÉÏÅHõ$+¨µx‚ =∞ÖË<¡ ,Õ ÉÏÅâ◊OHõ~∞° Å∞ ‰õÄ_® Ö’Hõ ãÖ~°H}∆í HÀãÖ
bÖÏ=∂#∞+¨ q„QÆÇ¨xfl ã‘fiHõiOz tâ◊√=ÙQÍ LÜ«∂ºÅÖ’ TˆQ ã¨=∞Ü«∞O
#∞O_ç J^Œ∞ƒù`« bÅÅ#∞ „Ñ¨^Œi≈ã¨¥Î [#∞ÅO^Œih Pâ◊Û~°ºÑ¨~°Kå~°∞.
„jHõ$+¨‚ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ q+¨‚fiOâ◊#∞ „Ñ¨^Œi≈Oz# q^èŒOQÍ ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞
‰õÄ_® `«# =∞¿ÇÏâ◊fi~å=`å~åxfl „Ñ¨^Œi≈Oz [#∞Å#∞ Pâ◊Û~°ºÑ¨~°Kå~°∞.
82. =∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ# ˆHâßÅ∞ QÆÅ"å_»∂, 'ˆHt— J<Õ ~åHí∆ã¨∞x
ãÖÇ¨ÏiOz#"å_»∞ HÍ|\˜ì q+¨µ‚=¸iÎH˜ ˆHâ◊=Ù_»x ¿Ñ~°∞ =zÛ#k.
â◊√ÉèÏÅ‰õΩ Dâ◊fi~°∞_»∞ Hõ#∞Hõ â◊OHõ~°∞_»∞ q+¨µ‚=¸iÎ JÜ«∂º_»∞. J\Ï¡ˆQ
~¸ ÉÏÅâ◊OHõ~∞° _»∞ ‰õÄ_® Hˆ â◊áêâßÅKÕ áêâßxfl ^èiŒ Oz# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞xÖÏ
L<åfl_»∞. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞_»∞ `«# ÉÏÅºKÕ+¨ìÅKÕ`« „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx =Öˇ
„Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl_»∞. D „Ñ¨HÍ~°OQÍ ÉÏÅâ◊OHõ~∞° _»∞ „u=¸~°∞ÅÎ =Öˇ „Ñ¨HÍtOK«∞
ã¨∞<Î åfl_»∞.
83. É∫^Œ∞Åú ∞ Ñ¨â√◊ Ñü =∞`åxfl ã‘fiHõiOKå~°∞. HíÑ∆ }¨ ‰õΩÅ∞ HõáêÖÏxfl
^èŒiOz kQÆO|~°∞Öˇ· u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. q+¨µ‚=∞`å=ÅO|∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞
"Õ^=Œ ∂~åæxfl ^Œ∂+≤OK«™êQÍ~°∞. J@∞=O\˜ "Õ^ÀHõ=Î ∂~åæxfl L^Œiú OK«_®xH©,
Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ ãÖ™ê~å~°}ºOÖ’ ãÖK«iOKÕ"åiH˜ x=$uÎ=∂~åæxfl K«∂¿ÑO^Œ∞‰õÄ,
"≥∂Hí∆=∂~åæxfl „Ñ¨™êkOK«_®xH© â◊OHõ~°∞_»<Õ ¿Ñ~°∞`À J=`«iOz L<åfl_»∞.
P =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ „jâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ ~°∂ÑÖÖ’ J=`«iOKå_»∞.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 4
ÉÏÅ â◊OHõ~∞° Å áêO_ç`º« ÅHí}∆ ÏÅ∞
1. =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ `«# =∂Ü«∂â◊H˜ÎKÕ`« bÖÏ=∂#∞+¨q„QÆÇ¨ï_≥·
t=QÆ∞~°∞ WO@ J=`«iOK«_»O [QÆkfik`«"Õ∞. Ö’HõOÖ’ Ñ¨Ù„`À^ŒÜ«∞O KÕ`«
`«e¡^ŒO„_»∞Å∞ Jq∞`å#O^•xfl á⁄O^Œ_»O ã¨Ç¨Ï["Õ∞. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© W\˜ì
Ö’HÀ`«~Î ° Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞, Ñ¨~=° ∞t=Ùx J=`å~°=∞~Ú# D ÉÏÅ∞x Ñ¨Ù@∞ìHKõ `Õ «
t=QÆ∞~°∞ ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ ZÖÏO\˜ =∞Ç¨#O^ŒO á⁄O^•~À =i‚OK« â◊HõºO
HÍ^Œ∞ QÆ^•! ZO^Œ∞HõO>Ë D ÉÏÅ∞_»∞ XHõ@= ãÖ=`«û~°OÖ’<Õ =∂`«$
ÉèÏ+¨#∞ ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ „QÆÇ≤ÏOKå_»∞. WHõ `«H˜¯# ÉèÏ+¨ÅxflO\˜Ö’#∂
JK«∞ÛÅ∞, Ç¨ÏÅ∞¡Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# JHí∆~°=ÚÅhfl <Õ~°∞ÛH˘<åfl_»∞.
2. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞#‰õΩ Ô~O_»= ÜÕ∞_»∞ ~åQÍ<Õ Jxfl ÉèÏ+¨ÅÖ’x
JHí∆~åÅ∞ „"åÜ«∞_»O `«#O`«@ `å<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ <Õ~°∞ÛH˘<åfl_»∞. =¸_»=
ÜÕ∞_»∞ „Ñ¨"ÕtOK«QÍ<Õ Jxfl ÉèÏ+¨Å#∞ QÆ∞~°∞=Ù ÖË‰õΩO_® K«^Œ=@"Õ∞ HÍHõ,
W`«~°∞Å‰õΩ É’kèOK«_®xH˜ ‰õÄ_® ã¨=∞~°∞÷_»Ü«∂º_»∞.
3. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ XHõ™êi QÆ∞~°∞=ÚY`« q#QÍ<Õ „QÆÇ≤ÏOK«@O
KÕ`«, UHõãÖ^ä•„QÍÇ≤ÏÜ≥ÿ∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ‰õΩ „â◊=∞ ÖË‰õΩO_® KÕâß_»∞. QÆ∞~°∞=ÙÖËx
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉÏÅâ◊OHõ~°∞ÖË `À\˜ q^•º~°∞÷Å‰õΩ É’kèOKÕ"å_»∞.
4. `«# =Ü«∞ã¨∞ûÖ’x ÉÏÅ∞~°∞ WOHÍ `«Ñ¨Ê@_»∞QÆ∞Å∞ "Õã¨∞ÎO_»QÍ
„j ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ ÃÑ·# q=iOz#@∞¡ ã¨~°fi ÉèÏ+¨ÅO^Œ∂ „áêg}ºO
ãÖáêkOKå~°∞.
5. ÉÏÅâ◊OHõ~∞° #‰õΩ =¸_»= ÜÕ∞@<Õ Ñ¨Ù@∞ì "≥O„@∞HõÅ#∞ f~ÚOz,
K≥=ÙÅ∞ ‰õΩ\˜ì, 'K«∂_» Hõ~°‡— ãÖ™ê¯~°O KÕâß~°∞. P ãÖ™ê¯~å#O`«~°O
ÉÏÅâ◊OHõ~∞° x ^ÕÇÏ¨ O „Ñ¨[fieã¨¥#Î fl JyflÇ¨ÏŸ„`«∞x =∞ÖË¡ ¢ÑH¨ ÍtOK«™êyOk.
P q^èŒOQÍ ÉÏÅâ◊OHõ~°∞_»∞ ã¨Êù\ ˜HõOÖÏ â◊√^Œú"≥∞ÿ Ñ¨q„`«∞_≥· "≥Å∞Q˘O^Œ
™êQÍ_»∞.
51
6. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ =¸_Õà◊√¡ xO_»Hõ=ÚO^Õ âßG=ÚÅhfl K«Hõ¯QÍ
J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞H˘x „QÆÇ≤ÏOK«QÆeˆQ"å_»∞. QÆ∞~°∞=Ù É’kèOz<å, É’kèOK«Hõ
áÈ~Ú<å ã¨~fi° âßG *Ï˝#O ãÖ`«iOK«∞H˘<åfl_»∞. Éè∂í ~°∞ƒù"åk ã¨Ñ"Î¨ åºÇ¨Ï$`«∞
Å`À ‰õÄ_ç# "Õ^•Å#∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞. ÑÖ_ç`«∞ÅˆH Hõ+¨ì™ê^èŒº
"≥∞ÿ# `«~°¯âß„™êÎxfl JÅ"ÀHõQÍ „QÆÇ≤ÏOKå_»∞. L^ŒÌO_» ÑÖ_ç`«∞Å`À HÍ=º
<å@HÍ^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞ "å^Œ„Ñü"å^•Å∞ ãëÑ≤ "å~°O^Œih x~°∞`«Î~°∞Å#∞
KÕ¿ã"å_»∞.
7. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ JYO_» „Ñ¨*Ï˝qâı+ÖKÕ`å, ™ê\˜ÖËx "åQÍú\ ˜
KÕ`å âßG q+¨Ü«∂ÅO^Œ∞ „Ñü"å^Œ∞Å#∞ x~°∞`«Î~°∞Å#∞ KÕ¿ã"å_»∞. "å^Œ
[ÅÊ q`«O_» „Ñ¨ãÖQÍÅO^Œ∞ „Ñ¨MÏºuQÍOz# q^•fiOã¨∞Å#∞ ‰õÄ_®
P_»∞`«∂áê_»∞`«∂ [~ÚOKÕ"å_»∞. |$Ç¨Ïã¨ÊuH˜ ‰õÄ_® áê~îåÅ∞ K≥Ñ¨ÊQÆÅ
<Õ~°Êi JÜ«∂º_»∞. =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J=`å~°"≥∞ÿ# „j â◊OHõ~°∞Å =ÚO^Œ∞
q∞ye# ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œ~°∞ ã¨¥~°∞ºx =ÚO^Œ∞ kq\©=∞ÖË¡ "≥Å"≥ÅÉ’Ü«∂~°∞.
^Œ∂~°„áêO`åÅ #∞O_ç ÉÏÅâ◊OHõ~∞° Å`À "åkOKåÅ<Õ L`åûÇ¨ÏO`À =zÛ#
ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œ~°∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~åQÍ<Õ <À~°∞ "≥∞^ŒÑ¨ÖËHõáÈÜÕ∞"å~°∞.
8. Pkâı+¨µ_Õ Ñ¨`«O[e =∞Ç¨Ïi¬Ü≥ÿ∞ `«# "Õ~Ú =ÚMÏÅ`À
"åºHõ~°} ÉèÏëêºxfl „Ñ¨=zOKå_»∞. J@∞=O\˜ Ñ¨`«O[e =∞Ç¨Ïi¬ =∂@Å
á⁄OkHõ J„ÑüÇ¨Ï`« "åQÀú~°}˜x q∞OzáÈ~Ú, "Õ~Ú=∞Ok ÑÖ_ç`«∞Å∞
HõÅã≤ XˆH™êi "åkOz<å ÉÏÅâ◊OHõ~°∞x =ÚO^Œ∞ xÅ∞=ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
"å~°O^Œ~°∂ ÉÏÅâ◊OHõ~°∞x ^Œi≈Oz#O`« =∂„`å<Õ =ÚQÆ∞úÅÜÕ∞º"å~°∞.
9. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞_»∞ z#fl`«#OÖ’<Õ "Õ^ŒÉÏÇ¨ºÖˇ·# áê+Ö_» =∞`å
ÅxflO\˜h YO_çOKÕ"å_»∞. D q^èŒOQÍ Ñ¨~°=∞`åÅxfl\˜h YO_çã¨¥Î,
ã¨fi=∞`åxfl ã¨∞ã≤÷~°OQÍ ™ê÷Ñ≤OK«@OÖ’ ÉÏÅºO #∞O_Õ `«#∞ Jã¨=∂#
„Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ#∞ Kå@∞H˘<åfl_»∞.
10. t=QÆ∞~°∞, D q^èŒOQÍ ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞x=∞ÖË¡ „Ñ¨HÍtã¨¥Î#fl
`«# Ñ¨Ù„`«∞}˜‚ K«∂ã¨∞H˘x, 'PÇ¨! WÖÏO\˜ ÉÏÅ‰õΩx [#‡KÕ`« <å =Oâ◊
=∞O`å K«i`å~°÷"≥∞ÿ#k QÆ^•— Jx =∞Ç¨#O^ŒO á⁄O^•_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 4 53
11. t=QÆ∞~°∞ `«#‰õΩ =Ü«∞ã¨∞û g∞iáÈ`«∞#fl^Œx „QÆÇ≤ÏOz, ÉÏÅ

â◊OHõ~°∞xH˜ =¸_»= ÜÕ∞@<Õ LÑ¨#Ü«∞#O KÕÜ«∂Åx `«ÅKå_»∞. HÍh
`«# ãÖHõÅÊO <≥~°"Õ~°Hõ=ÚO^Õ PÜ«∞# Ñ¨~°=∞Ñ¨kOKå_»∞.
12. t=QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù„`«„áêÑ≤ÎÔH· KåÖÏHÍÅO Ñï`«Ñ≤OKå_»∞. z=~°‰õΩ
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~å#∞„QÆÇ¨ÏO`À `«# Ñ¨Ù„`«∞x "≥·Éèí"åxfl HõàÏ¡~° K«∂_»ÖËHõáÈÜ«∂_»∞.
13. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å‰õΩ LÑ¨#Ü«∞# ãÖ™ê¯~åÅ∞ [~°∞QÆ#O^Œ∞#
*Ï˝`∞« ÖË t=QÆ∞~°∞x ^ŒÇÏ¨ #ãÖ™ê¯~åÅ∞ [iÑ≤OKå~°∞. ^Œ∞ódã¨¥#Î fl P~åºO|#∞
|O^èŒ∞[#∞ÅO^Œ~°∞ ÑïÑï q^è•Å∞QÍ F^•~åÛ~°∞.
14. P~åºO|, t=QÆ∞~°∞x =∞~°}Ï#O`«~°O "≥·kHõ Hõ~°‡Åhfl `å#∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ x~°fiiÎOzOk. `å#∞ KÕÜ«∞*ÏÅx Hõ~°‡Åhfl *Ï˝`«∞Å KÕ`«
KÕ~ÚOz `«# Éèí~°Î‰õΩ ã¨^Œæ`«∞Å∞ HõÅ∞ˆQ@∞¡ KÕã≤Ok. P ãÖ=`«û~°
=∞O`å =∂ã≤HÍk Ñ≤`«$ HÍ~åºÅ∞ KÕ~ÚOz *Ï˝`«∞Å#∞, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞
Éè’[<å^Œ∞ÅKÕ `«$Ñ≤ÎÑ¨~°zOk. P ãÖ=`«û~° HÍÅOÖ’ ZÖÏO\˜ â◊√ÉèíHÍ~åº
Å#∞ `«ÅÃÑ@ì~å^Œ∞ Hõ#∞Hõ, Ñ¨Ù„`«∞xH˜ LÑ¨#Ü«∞# „Ñ¨Ü∞« `åflÅ#∞ q~°q∞OK«∞
H˘Ok.
15. t=QÆ∞~°∞x ™êO=`«ûiHÍÅÜ«∂ºHõ, „âı+¨ª"≥∞ÿ# =ÚÇ¨˙~°ÎO K«∂ã≤
ÉÏÅâ◊OHõ~°∞x J~Ú^Œ= ÜÕ∞@ LÑ¨#Ü«∞#O KÕã≤ ™êOQÆ "Õ^•^èŒº
Ü«∞<åxH˜ J~°∞›xQÍ KÕã≤Ok.
16. ™ê=∂#ºOQÍ "Õ^ŒOÖ’x <åÅ∞QÆ∞ xÜ«∞=∂Å#∞ XH˘¯Hõ¯
xÜ«∞=∂xfl Ñ¨<≥flO_»∞ ãÖ=`«û~åÅ K˘Ñ¨C# <åÅ∞QÆ∞ xÜ«∞=∂Å#∞
48 ãÖ=`«û~åÅáê@∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. HÍh ÉÏÅ
â◊OHõ~°∞Å∞ `«# J~Ú^Œ=ÜÕ∞@ "Õ^•^èŒºÜ«∞#O „áê~°OaèOz, <åÅ∞QÆ∞
xÜ«∞=∂Å#∞ Ñ¨<≥flO_»∞ ãÖ=`«û~åÅÖ’ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ J^èŒºÜ«∞#O KÕã≤,
JO^Œih Pâ◊Û~°ºÑ¨~°Kå~°∞. 'D =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_»∞ =∂#==∂„`«∞_»∞ HÍ_»∞†
^Õ=`å HÍ_»∞† Ö’HÍxfl L^ŒúiOK«_®xH˜ J=`«iOz# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ— Jx
`«ÅKå~°∞.
17. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ QÆ∞~°∞=ÚY`« "Õ^Œ"åHõºO "≥Å∞=_»QÍ<Õ P
"åHÍºxfl Ñ¨ÓiÎQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»"Õ∞HÍHõ, ^•xH˜ ãÖ|OkèOz# Jnèu,
É’^èŒ, P^Œ~°}, PK«~°}, „Ñ¨Kå~°}ÏÅ =~°‰õΩ "åHÍºÅxfl\˜h ã¨fiÜ«∞OQÍ
„QÆÇ≤Ïã¨¥Î `«# áêO_ç`åºxfl „Ñ¨^Œi≈OKÕ"å_»∞. D`«_ç ‰õΩâß„QÆ|∞kúH˜
`«y#@∞¡QÍ áê~îåÅ∞ K≥Ñ¨ÊQÆÅ ™ê=∞~°÷ºO `«=∞‰õΩ LO^• Jx QÆ∞~°∞"Õ
ãÖ^ÕÇ¨ÏÑ¨_Õ"å_»∞. WHõ `À\˜ q^•º~°∞÷Å q+¨Ü«∞O q_çQÍ K≥áêÊÖÏ?
W@∞=O\˜ x~°∞Ñ¨=∞ „Ñ¨*Ï˝qâıëêÅKÕ`« `«# J„áêHõ$`«|∞kúx „j â◊OHõ~∞° Å∞
„Ñ¨^Œi≈OKÕ"å~°∞.
18. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ˆH=ÅO Ô~O_»∞ =¸_»∞ =∂™êÅÖ’<Õ QÆ∞~°∞=Ù`À
ã¨=∂#OQÍ ã¨HÅõ q^ŒºÅ#∞ <Õ~∞° ÛHÀ=_»"∞Õ QÍHõ `À\˜ q^•º~°∞Å÷ ‰õΩ "Õ^•OQÍ
Åhfl É’kèOK«™êQÍ~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å∞ ™êH∆Í`«Ê~°"∞Õ â◊fi~°∞_»=_»OKÕ`« QÆ∞~°∞=ÙÅ∞
xq∞`«Î=∂„`«∞ÖË JÜ«∂º~°∞.
19. "Õ^•ÅÜ«∞O^Œ∞ K«`«∞~°∞‡Y „|Ç¨Ï‡‰õΩ ã¨=∂#∞ _»Ü«∂º_»∞.
"Õ^•OQÍÖˇ·# tH∆Í"åºHõ~°}ÏÅO^Œ∞, QÍ~°æº =∞Ç¨Ïi¬`À ã¨=∂#∞_»Ü«∂º_»∞.
"Õ^•Å‰õΩ LáêMÏº<åÅ∞ `≥Å∞Ñ¨_»OÖ’, `å`«Ê~åºÅ∞ q=iOK«@OÖ’,
JO^Œe Hõ^äŒÅ#∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ "Õ^•~å÷xfl "Õ^Œ|∞∞‰õΩ¯Å#∞ „Ñ¨=zOz#
|$Ç¨Ïã¨Êu`À ã¨=∂#∞_»Ü«∂º_»∞.
"Õ^ÀHõÎ"≥∞ÿ# Hõ~°‡HÍO_» q"ÕK«#=∞O^Œ∞, Hõ~°‡HÍO_»#∞ ^èŒ~°‡, J~°÷ „Ñü
áêkHõÅ‰õΩ ã¨¥„`åÅ#∞ „Ñ¨=iÎOÑ¨KãÕ #≤ *ˇq· ∞x =∞Ç¨Ïi¬H˜ ã¨=∂#∞_»Ü∂« º_»∞.
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ ~°zOz "Õ^Œ qÉèÏQÍÅ#∞ KÕã≤# "Õ^Œ"åºã¨∞x`À
ã¨=∂#∞_»Ü∂« º_»∞. XHõ¯=∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë, „j â◊OHõ~∞° Å∞ `«# J~Ú^Œ=
ÜÕ∞@<Õ ã¨HÅõ q^•ºã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥· =∞Ç¨Ï~°∞¬ÅO^Œi`À ã¨=∂#∞_»∞QÍ ã¨~fi° ^Õ=`å
ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞QÍ „Ñ¨HÍtOKå_»∞.
D q^èŒOQÍ „jâ◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fiq^ŒºÅÜ«∞O^Œ∂ `«=∞ PkèHÍºxfl
x~°∂Ñ≤OKå~°∞.
20. Q“`«=∞ =∞Ç¨Ïi¬, Hõ}Ï^Œ =∞Ç¨Ïi¬ ~°zOz# <åºÜ«∞, ^Œ~°≈#,
"≥·âı+≤Hõ ^Œ~°≈<åÅ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ J^èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞. =∞Ç¨ Hõiî#"≥∞ÿ#
ã¨~=æ° Ú - 4 55
`«~¯° âßGOÖ’ Jã¨=∂# áêO_ç`åºxfl „Ñ¨îŒ ≈OKå_»∞. HõÑÅ≤ =Úx „Ñ¨H\õ O˜ z#

™êOYº âßGOÖ’#∂ ™ê\˜ÖxË áêO_ç`åºxfl QÆ_Oç Kå_»∞. ™êOYº ã¨¥„`åÅ#∞
J~°ã÷ Ç¨ Ï≤ `«OQÍ J=QÍÇ¨Ï# KÕã∞¨ H˘x "å\˜Ö’x ~°ÇÏ¨ ™êºÅ#∞ J<Õfi+≤OKå_»∞.
Ñ¨`«O[e Ü≥∂QÆ^Œ~°≈<åxfl h~°∞ „`åy#O`« ã¨∞ÅÉèíOQÍ „QÆÇ≤ÏOz JO^Œe
Dâ◊fi~°, xsâ◊fi~° ÉèÏ"åÅ#∞ PHõoOÑ¨Ù KÕã¨∞H˘<åfl_»∞.
*ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ ~°zOz# Hõ~°‡HÍO_» „Ñüáêk`«"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡ã¨¥„`å
Å‰õΩ „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì "åiÎHÍÅ#∞ ~°zOKå_»∞. "å\˜x ÉèÏ@ì Ñ¶¨∞@ì=Ú
ÅO\Ï~°∞. J=hfl KåÖÏ Hõiî#OQÍ LO_»@OKÕ`« "å\˜Hõxfl\˜H© K«Hõ¯QÍ
J~å÷Å#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl_»∞. Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™ê `«`«Î fi ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ QÆ∞iÎOz
q=∞i≈OK«™êQÍ_»∞.
J^≥· fi`«q^Œº J#|_Õ „|Ç¨Ï‡q^Œº *Ï˝#HÍO_»#∞ `«# ã≤^•úO`«OQÍ
KÕã≤H˘<åfl_»∞. L`«Î~°g∞=∂O™ê âß„™êÎxfl `«# ã¨fi`«O„`« âßGOQÍ KÕã¨∞
H˘<åfl_»∞. "Õ^Œ"åºã¨∞x „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ `«# "åºMÏº# q+¨Ü«∂Å∞QÍ
KÕã∞¨ H˘<åfl_»∞.
D „Ñ¨HÍ~°O +¨_»Ì~°≈<åÅ ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x, "å\˜ Ü«∞O^Œ∞
Ñ¨Ó~°fiÑ¨Hí∆ "å^ŒO J=ÅOaOz, P Ü«∂ âß„™êÎÅO^Œ∞ P Ü«∂ |∞∞+¨µÅ∂
`å<Õ J~Ú qÅã≤ÖÏ¡_»∞.
J~Ú<å â◊OHõ~°∞Å∞ ™êOYºÜ≥∂QÍ^Œ∞ÅKÕ `«$Ñ≤Î K≥O^ŒÖË^Œ∞. `å<Õ
Ñ¨~°=∞ t=Ù_»=_»O`À H©∆}ÕzáÈ`«∞#fl J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl uiy ™ê÷Ñ≤OK«
^ŒÅKå_»∞. JO^Œ∞‰õΩ ã¨~°fi=∞Ç¨Ï~°∞¬Å ã≤^•úO`åÅ#∞ Ñ¨Ó~°fiÑ¨Hí∆O KÕã¨¥Î
*Ï˝#HÍO_»Ü∞ÿ≥ # „|Ç¨Ï‡q^•º`«`Î« fi ã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ J^≥· fi`åxfl `«# ã≤^•úO`«OQÍ
ã‘fiHõiOKå_»∞. Hõ#∞Hõ J^≥· fi`« `«`«Î fi"≥∞ÿ# L`«Î~° g∞=∂O™ê^Œ~°≈<åxfl
=∂„`«O ã‘fiHõiã¨¥Î, q∞ye# ™êOMÏºk ÑÖK«^Œ~°≈<åÅ∞ Ñ¨~°=∂~å÷Å∞
HÍÉ’=x <˘H˜¯=HÍ¯}ÕKå_»∞.
™êOYº, Ü≥∂QÆ, `«~å¯k ã¨HõÅâß„™êÎÅO^Œ∞ U ã¨∞YO LO^À P
ã¨∞Y=∞O`å x~°‡ÅO, JYO_»O P#O^Œã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# J^≥· fi`« q^•º#∞Éèí=
=∞O`å Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡Ü«∞O^Œ∞ XHõ J}∞"≥· Wq∞_çáÈ~ÚO^Œx „jâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ
"å~°∞ „ÑüáêkOKå~°∞. JÖÏˆQ „|Ç¨Ï‡q^•º„Ñüáêk`«"≥∞ÿ# J^≥· fi`«
Ñ¨~°=∂~°÷OÖ’ ã¨HõÅ âßG ã¨∞MÏÅ∞ qb#"≥∞ÿ L#fl=x É’kèOKå~°∞.
J^≥ÖÏQÆO>Ë ã¨=Ú„^ŒOÖ’x [ÅO JÑïq∞`«O, JHí∆Ü«∞O. ^•x#∞O_Õ
"Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ h\˜x „QÆÇ≤ÏOz uiy =~°¬O ^•fi~å ÉÏ=ÙÅ∞, ã¨~°ã¨∞ûÅ∞,
K≥Å=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ‰õÄáêÅ‰õΩ KÕ~°∞`«∞#flk.
Ñ¨~º° =™ê# "Õ∞=∞O>Ë, "ÕÔŒ #∞O_ç *Ï˝#HÍO_»#∞ "Õ^"Œ åºã¨∞_»∞ „QÆÇÏ≤ Oz
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ ~°zOKå_»∞. q∞ye# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ "åi "åi J#∞Éè"í åxfl
|\˜ì "Õˆ~fi~°∞ âß„™êÎÅ#∞ ~°zOKå~°∞. Jyfl #∞O_ç z#flz#fl Hõ}ÏÅ =∞ÖË¡ˇ
J^≥· fi`«O #∞O_ç ã¨HõÅ âß„™êÎÅ∞ Ñ¨Ù\Ïì~Ú. Ö’HõOÖ’ J<ÕHõ =∞`åÅ∞
L^Œƒqù OKå~Ú. Ñ¨~=° ∂`«‡`«`Î« fiO J#O`«O† JÖÏO\˜ `«`åÎ fixfl „ÑüáêkOKÕ
J^≥· fi`«O JÑïzÛù#flO, Ñ¨~°=∂#O^ŒO, t=O, ÔH·=ÅºO, ã¨HõÅ "Õ^•O`«
™ê~°O, Hõ#∞Hõ „j â◊OHõ~°∞Å =∞#ã¨∞û J^≥· fi`« ã≤^•úO`« ™ê÷Ñ¨#ˆH Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞
ÃÑ@∞ì`«∞#flk.
‰õÄáê^Œ∞ÅO^Œe [ÖÏÅKÕ HõeˆQ „Ñ¨Ü≥∂[#O QÆOQÆ "≥Ú^ŒÖˇ·#
Ñ¨q„`« #^Œ∞ÅO^Œ∞, J#O`«"≥∞ÿ# ã¨=Ú„^Œ=∞O^Œ∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ ã≤kúã¨∞ÎOk.
JÖÏˆQ ã¨~°fi"Õ^•ÅO^Œe „Ñ¨Ü≥∂[#O „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O á⁄Ok#"åiH˜ `«Ñ¨ÊHõ
HõÅ∞QÆ∞K«∞#fl^Œx ÉèíQÆ=næ`å ã¨‡ $u ¿Ñ~˘¯O@∞#flk.
21. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ QÆ∞~°∞‰õΩÅOÖ’ q^Œº <Õ~°∞ÛH˘O@∂ aèH∆Í@#KÕ
rqOKÕ"å~°∞. XHõ ~ÀA `«#`À\˜ "åi`À ‰õÅã≤ aèHí∆ÔH· XHõ c^Œ„ÉÏÇ¨Ï‡}˜
WO\˜H˜ áÈÜ«∂~°∞.
22. JÑ¨C _® „ÉÏÇ¨Ï‡}˜ aèHí∆ÔH· =zÛ# „|Ç¨Ï‡Kå~°∞Å#∞ K«∂ã≤
n#OQÍ, P^Œ~°O`À WÖÏ ÑëHÕk: ''g∞ =O\˜ Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å‰õΩ Z=~°∞
ã¨Ñ~¨ º° Å∞ KÕ™êÎ~À JÖÏO\˜ "åi [#‡ ^è#Œ º=∞=Ù`∞« Ok. g∞ =O\˜ =∞Ç¨`«∞‡Å
^Œ~≈° #"Õ∞ HÀ\˜ Ñ¨Ù}ÏºÅ ÃÑ@∞ì. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏO\˜ "åi [#‡ ^è#Œ º=∞QÆ∞
K«∞#flk. =∂ HõÖÏO\˜ ÉèÏQÆºO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^•?
ã¨~=æ° Ú - 4 57
23. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å‰õΩ WO\˜H˜ =zÛ# "åiH˜ Pu^äŒºq∞=fi_»O, „|Ç¨Ï‡

Kå~°∞Å‰õΩ aèHí∆ x=fi_»O Ñ¨~°=∞ ^èŒ~°‡"≥∞ÿ L#flk. Z#fl_»∂ ~åx"å_»=Ù,
¢H˘`«QÎ Í X_»∞QÆ∞ KÕã∞¨ H˘x=zÛ# „|Ç¨Ï‡KåiH˜ QÆ∞ÃÑÊ_»∞ "≥∞`«∞‰õΩÅ∞ ÃÑ@ìÖxË
n#ã≤÷uÖ’ L<åfl#∞. D q^èŒOQÍ =∂ [#‡ x~°~°÷Hõ"≥∞ÿ#k. ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú
_≥#· ÉèQí "Æ å#∞x J#∞„QÆÇ¨ xH˜ áê„`«∞ÅO HÍÖËHáõ ÈÜ«∂O, =∂ rq`«=∞O`å
xO^Œº"≥∞ÿOk QÆ^•!——
24. D q^èŒOQÍ P QÆ$Ç≤Ï}˜ n#OQÍ `«# ^•i„^•ºxfl xOkOK«∞
H˘O@∂, =@∞_≥·# ÉÏÅâ◊OHõ~°∞x *’ÖˇÖ’ XHõ Lã≤iHõ ÑÖ_»∞#∞ "Õã≤Ok.
ÉÏÅâ◊OHõ~°∞_»∞ P ÑÖ_»∞#∞ =∞Ç¨„Ñ‘u`À fã¨∞H˘<åfl_»∞. *Ï˝#xkèÜ≥ÿ∞#
P =∞Ç¨`«∞‡x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O „^ŒqOzOk. P QÆ$Ç≤Ï}˜x J#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨^ÅŒ Kå~°∞.
25. „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù Ñ¨ffl, ã¨Ô~· fiâ◊fi~åºÅ‰õΩ JkèÑ¨ffl J~Ú# „j
=∞Ç¨ÅH˜;x L^ÕtÌ Oz =∞$^Œ∞=∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ Ñ¨Å∞‰õΩÅ`À J~°=÷ O`«"∞≥ #ÿ ™ÈÎ„`«
"≥ÚHõ\ ˜ Pâ◊√=ÙQÍ ÑïîOKå_»∞.
26. D „Ñ¨HÍ~°O â◊OHõ~°∞Å∞ ÅH©;^Õqx ™ÈÎ„`«O KÕÜ«∞QÍ P `«e¡
ãÖ`«ã≤Oz#^≥· "≥∞~°∞Ñ¨ÙfQÆ#∞ É’e# â◊s~°HÍOu`À Hõà◊√¡ q∞~°∞q∞@∞¡
Q˘Å∞Ñ¨ÙK«∂ #Å∞k‰õΩ¯Å∞ „Ñ¨HÍtOK«QÍ „Ñ¨`«ºHí∆=∞~ÚOk.
27. =ÚHÀ¯\˜ ^Õ=`«Å∞ U ^Õq áê^ŒÑ¨^•‡Å‰õΩ ã¨^• #=∞ã¨¯iã¨∞ÎO
\Ï~À, JÖÏO\˜ ÅH©;^ÕqH˜ KÕ`«∞ÖÁyæ #=∞ã¨¯iã¨¥Î, Åe`« QÍOcè~°º"≥∞ÿ#
Ñ¨^•ÅKÕ ã¨∞uÎ OKå_»∞. „j â◊OHõ~∞° Å ™ÈÎ„`åÅ‰õΩ Jq∞`«OQÍ ãÖ`À+≤Oz#^≥·
z~°∞#=Ùfi #=Ùfi`«∂ WÖÏ ÑëHÕk.
28. ''=`åû! D x~åƒùQÆ∞º~åe Ñ¨@¡ h‰õΩ Hõey# J#∞„QÆÇ¨xfl
<Õ <≥~°∞QÆ∞^Œ∞#∞. g~°∞ Ñ¨Ó~°fi[#‡ÅO^Œ∞ H˘OK«"≥∞ÿ<å Ñ¨Ù}º HÍ~åºÅ∞
KÕã≤=ÙO_»ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ <å Hõ\ÏH∆ÍxH˜ áê„`«∞Å∞ HÍ*ÏÅHõáÈÜ«∂~°∞. U
H˘kÌáê\˜ Ñ¨Ù}ºO KÕã≤ L<åfl <å J#∞„QÆÇ¨xH˜ áê„`«∞ÅÜÕ∞º"å~°∞—— Jx
ÅH©;^Õq „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å ^•i„^Œº HÍ~°}Ïxfl `≥eÑ≤Ok.
29. ÅH©;^Õq Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ q#fl â◊OHõ~°∞Å∞ ''`«b¡! [QÆ[˚#h! <Õ#∞
h J#∞„QÆÇ¨xH˜ áê„`«∞_»<≥·`Õ, <Õ#∞ Hõ~°∞}ÕK«^Œy#"å_»<≥·`Õ D „ÉÏÇ¨Ï‡}
QÆ$Ç≤Ï}˜ <å H˘Hõ P=∞ÅHõ (Lã≤iHõ) Ñ¶¨ÖÏxfl ã¨=∞iÊOzOk. JO^Œ∞=Å#
h J#∞„QÆÇ¨xH˜ P"≥∞ `«Ñ¨ÊHõ áê„`«∞~åÅ∞ HÍQÆÅ^Œ∞. Hõ#∞Hõ P Lã≤iHõ
Ñ¶¨Å=∂#=Ú#‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅO "≥O@<Õ „Ñ¨™êkOK«∞—— Jx ÅH©;^Õqx
„áêi÷OKå~°∞.
NHõ#Hõ^•è ~åãÎ̈==Ú:-
=O^Õ =O^•~°∞=∞O^•~° q∞Ok~å#O^ŒHõO^ŒÅ"£∞
J=∞O^•#O^ŒãÖ^ÀÇ¨Ï|O^èŒ∞~°O ã≤O^èŒ∞~å##"£∞.
Wk QÆ}Ñü ã¨∞Îu. Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ HõÅÊ=$Hí∆O. ÅH©;^ÕqH˜ P#O^•xflKÕÛ
"≥ÚÅHõ, J`«ºkèH"õ ∞≥ #ÿ P#O^Œ~åt`À =∞<ÀÇ¨Ï~°∞_≥#· QÆ[=ÚY∞xH˜ #=∞ã¨¯
iã¨∞<Î åfl#∞.
JOQÆO Ç¨Ïˆ~ó Ñ¨ÙÅHõÉèí∂+¨}=∂„â◊Ü«∞Of
Éèí$OQÍOQÆ<Õ= =Ú‰õΩàÏÉèí~°}O `«=∂Å"£∞,
JOwHõ$`ådÅqÉèí∂u~°áêOQÆbÖÏ
=∂OQÆÖº^•-ã¨∞Î =∞=∞ =∞OQÆà◊^Õ=`«Ü«∂ó.
ÅH©;^Õq Hõ_Q» OÆ \˜ K«∂Ñ¨Ù (™⁄QÆã∞¨ ) ã¨HÅõ ãÖÑ¨^ÅŒ ‰õΩ xÅÜ«∞"≥∞Oÿ k.
"≥ÚQÆæÅ`À JÅOHõ$`«"≥∞ÿ# pHõ\ ˜ K≥@∞ì#∞ P_»∞`«∞"≥∞‡^Œ =∞ÖË¡ P K«∂Ñ¨Ù,
„j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù â◊s~åxfl P„â◊~ÚOz QÆQÆ∞~åÊ@∞ J<Õ PÉèí~°}Ïxfl
KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. J\˜ì ÅH©;^Õq Hõ_»QÆO\˜ K«∂Ñ¨Ù <å‰õΩ ã¨HõÅ â◊√ÉèÏÅ#∞
J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞QÍHõ!
=ÚQÍú =ÚÇ¨ïifi^Œnèf =^Œ<Õ =Ú~åˆ~ó
„¿Ñ=∞„`«áê„Ñ¨}˜Ç≤Ï`åx QÆ`åQÆ`åx,
=∂ÖÏ^Œ$â’~°‡^èŒ∞Hõs= =∞Ç¨ÏŸ`«ÊÖË Ü«∂
™ê "Õ∞ „tÜ«∞O kâ◊`«∞ ™êQÆ~° ãÖÉèí"åÜ«∂ó.
ÅH©;^Õq K«∂Ñ¨ÙÅ =~°∞ã¨ Q˘Ñ¨Ê #Å¡HõÅ∞=ÃÑ·H˜ P_»∞`«∞"≥∞‡^Œ=∞ÖË¡
„j=∞Ç¨q+¨µ‚=Ù =ÚYO g∞kH˜ „¿Ñ=∞`À#∞, ã≤QÆ∞æ`À#∞ =∂\˜=∂\˜H©
ã¨~=æ° Ú - 4 59
~åHõáÈHõÅ∞ ™êyã¨¥Î, =ÚQÆú=∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ LOk. P K«∂Ñ¨ÙÅ =~°∞ã¨

<å‰õΩ ãÖÑ¨^Œ#∞ „Ñ¨™êkOK«∞QÍHõ!
qâßfi=∞ˆ~O„^ŒÑ¨^Œq„Éèí=∞^•#^ŒHí∆-
=∂#O^Œ¿ÇÏ`«∞~°kèHõO =Ú~°qkfiëÈ-Ñ≤,
D+¨xfl+‘^Œ`«∞ =∞~Ú Hí∆}g∞Hí∆}Ï~°÷-
q∞On=~À^Œ~ã° Ç¨ Ï¨ Ÿ^Œ~q° ∞Ok~åÜ«∂ó.
ÅH©;^Õq Hõ_»QÆO\˜ K«∂Ñ¨Ù ã¨=∞ã¨Î"≥∞ÿ# ^Õ"ÕO„^Œ "≥·Éèí"åxfl
J#∞„QÆÇ≤ÏOK«_®xH˜ ã¨=∞~°÷"≥∞ÿ#\˜ìk. „j=∞Ç¨q+¨µ‚=Ù‰õΩ ‰õÄ_® JkèHõ"≥∞ÿ#
P#O^•xfl W=fiQÆey#\˜ìk. J\˜ì P K«∂Ñ¨Ù <åÃÑ· Hí∆}HÍÅO xÅ∞Û
QÍHõ!
Pg∞e`åHí∆=∞kèQÆ=∞º =Ú^• =Ú‰õΩO^Œ-
=∂#O^ŒHõO^Œ =∞x"Õ∞+¨ =∞#OQÆ`«O„`«"£∞,
PˆHHõ~ã° `÷≤ H« hõ xHõÑH¨ ;í <Õ„`«O
Éèí∂`≥·º Éèí∞"Õ#‡=∞ Éèí∞[OQÆâ◊Ü«∂OQÆ<åÜ«∂ó.
ÅH©;^Õq J~°qiã≤# HõO\˜K«∂Ñ¨Ù ã¨"≥∂‡Ç¨Ï# â◊H˜Î QÆey, Ô~Ñ¨Êáê@∞
ÖËx^≥·, P#O^•xH˜ P^è•~°"≥∞ÿ, ãÖ`À+Ö`À q+¨µ‚=Ù#∞ á⁄Ok, PÜ«∞#‰õΩ
áê~°=âßºxfl HõeyOKÕ\ ˜ìk. J\˜ì K«∂Ñ¨Ù <å‰õΩ Sâ◊fi~åºxfl J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞
QÍHõ!
ÉÏÇ¨ÏfiO`«ˆ~ =Ú~°l`«ó „t`«H“ã¨∞ÎÉèË Ü«∂
Ç¨~å=m= Ç¨ÏihÅ=∞~¸ qÉèÏu,
HÍ=∞„Ñ¨^• ÉèíQÆ=`À-Ñ≤ Hõ\ÏHí∆=∂ÖÏ
HõÖÏº} =∂=Ç¨Ï`«∞ "Õ∞ Hõ=∞ÖÏÅÜ«∂Ü«∂ó.
ÅH©;^Õq Hõ_»QÆO\˜ K«∂Ñ¨ÙÅ∞ (=~°∞ã¨) H“ã¨∞ÎÉèí=∞}˜`À „Ñ¨HÍtOKÕ
q+¨µ‚=Ù =Hí∆ã¨÷ÅO g∞^Œ „Ñ¨ãïOz, WO„^ŒhÅ=∞}∞Å Ç¨~åÅ =∞ÖË¡
"≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∞<åfl~Ú. PÜ«∞# HÀiHõÅ#∞ ‰õÄ_® f~°ÛQÆey=Ù<åfl~Ú. J\ì̃
K«∂Ñ¨ÙÅ∞ <å‰õΩ â◊√ÉèíO HõeyOK«∞QÍHõ!
HÍÖÏO|∞^•oÅe`À~°ã≤ ÔH·@ÉèÏˆ~ó
^è•~å^èŒˆ~ ã¨∞Êù~°u Ü«∂ `«\ ˜^ŒOQÆ<Õ=,
=∂`«∞ã¨û=∞ã¨Î[QÆ`åO =∞Ç¨ÏhÜ«∞=¸iÎó
Éèí„^•}˜ "Õ∞ kâ◊`«∞ ÉèÏ~°æ=#O^Œ<åÜ«∂ó.
HÍ~°∞=∞|∞ƒÖ’ "≥∞~°∞Ñ¨ÙfQÆÖÏQÍ, hÅ"Õ∞Ñ¶¨∞âßº=Ú_≥·# q+¨µ‚=Ù
=Hí∆ã¨÷ÅOÖ’ „Ñ¨HÍtOKÕ Ö’Hõ=∂`«, ÅH©;^Õq. P"≥∞ J^Œ∞ƒù`«~°∂ÑÖ <å‰õΩ
â◊√ÉèÏÅ#∞ „Ñ¨™êkOK«∞QÍHõ!
„áêÑ¨ÎO Ñ¨^ŒO „Ñ¨^äŒ=∞`«ó YÅ∞ Ü«∞„`«ÊÉèÏ"å`ü
=∂OQÆÅºÉèÏl =∞^èŒ∞=∂käx =∞#‡^äÕ#,
=∞Ü«∂ºÑ¨`Õ`«ÎkÇ¨Ï =∞O^äŒ~°g∞Hí∆}Ï~°÷O
=∞O^•ÅãÖ K« =∞Hõ~åÅÜ«∞Hõ#ºHÍÜ«∂ó.
ã¨=Ú„^Œ~åA ‰õΩ=∂Ô~ÎÜ≥ÿ∞# ÅH©;^Õq Hõ_»QÆO\˜ K«∂Ñ¨Ù u#fl<≥·,
<≥=∞‡^≥·, =∞käOKÕ ã¨fiÉèÏ=O HõeyOk. P K«∂Ñ¨Ù „Ñ¨ÉèÏ=O`À =∞OQÆà◊
xÅÜ«Ú_≥·# q+¨µ‚=Ù =∞#ã¨∞ûÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ =∞#‡^äŒ∞_»∞ ™ê÷#O á⁄O^Œ
QÆeQÍ_»∞ QÆ^•! J\˜ì K«∂Ñ¨Ù WHõ¯_» <å g∞^Œ „Ñ¨ãïOK«∞QÍHõ!
^Œ^•º^ŒÌÜ«∂#∞Ñ¨=<À „^Œq}ÏO|∞^è•~å
=∞ã≤‡#flHÕK«# qÇ¨ÏOQÆtâ∫ q+¨}Ë‚,
^Œ∞+¨¯~°‡Ñ¶¨∞~°‡=∞=hÜ«∞ z~åÜ«∞ ^Œ∂~°O
<å~åÜ«∞}„Ñ¨}~Úh #Ü«∞<åO|∞"åÇ¨Ïó.
ÅH©;^Õq K«∂Ñ¨Ù J<Õ "Õ∞Ñ¶¨∞O ^ŒÜ«∞ J<Õ QÍe`À „¿Ñˆ~Ñ≤OÑ¨|_ç,
^èŒ#O J<Õ [Å^è•~°#∞ Ñ¨H˜∆‰õÄ#=∞ÖË¡ n#∞_»<≥·, ^Œi„^Œ∞_»<≥·# <åÃÑ·
‰õΩiÑ≤Oz, <å áêÑ¨ `åáêxfl âßâ◊fi`«OQÍ ^Œ∂~°O KÕÜ«ÚQÍHõ!
ã¨~=æ° Ú - 4 61
Wëêì qt+¨ì=∞`«Ü≥∂-Ñ≤ #~å Ü«∞Ü«∂ „^•Q∑

^Œ$ëêì¢ã≤Îq+¨ìÑ¨Ñ¨^ŒO ã¨∞ÅÉèíO Éèí[O`Õ,
^Œ$+≤ìó„Ñ¨Ç¨Ï$+¨ìHõ=∞Ö’^Œ~°nÑ≤ÎiëêìO
Ñ¨Ù+≤ìO Hõ$+‘+¨ì =∞=∞ Ñ¨Ù+¨¯~°q+¨ì~åÜ«∂ó.
Hõ=∞ÖÏã¨# J~Ú# ÅH©;^Õq K«∂Ñ¨Ù, qHõã≤Oz# Hõ=∞ÅO =∞^èŒº
L#fl HÍOu Hõey#\˜kì . P K«∂Ñ¨Ù ™ÈH˜# =∂#=ÙÅ∞ Ü«∞[˝Ü∂« QÍk ¢H`õ ∞« =ÙÅ∞
KÕÜ«∞x "åÔ~·<å, "≥O@<Õ ã¨∞ÅÉèíOQÍ ã¨fi~°æã¨∞MÏÅ#∞ J#∞ÉèíqOÑ¨QÆÅ~°∞.
J\˜ì ÅH©;^Õq K«∂Ñ¨Ù <å‰õΩ HÀi# ãÖÑ¨^Œ#∞ „Ñ¨™êkOK«∞QÍHõ!
wˆ~Ì=`Õu QÆ~°∞_»^èŒfi[ã¨∞O^Œsu
âßHõOÉèísu â◊tâıY~°=Å¡ÉèËu,
ã¨$+≤ì ã≤÷u „Ñ¨à◊Ü«∞ ˆHo+¨µ ãÖã≤÷`å Ü«∂
`«Ãã·º ã¨=∞¢ã≤ÎÉèí∞=<≥·HõQÆ∞~À ã¨Î~°∞}ˇÿº.
ã¨$+≤ì-ã≤÷u-„Ñ¨à◊Ü«∞ ¢H©_»ÅÖ’ „|Ç¨Ï‡ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# ã¨~°ã¨fiuQÍ, q+¨µ‚=Ù
ÉèÏ~°º J~Ú# ÅH©;^ÕqQÍ, â◊H˜Î ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ J~Ú# t=Ùx ÉèÏ~°º áê~°fif
^ÕqQÍ Z=~°∞<åfl~À, =ÚÖ’¡HÍÅ UÔH·Hõ JkèÑüH˜ ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# P"≥∞‰õΩ
#=∞™ê¯~°O.
„â◊√`≥·º #"≥∂-ã¨∞Î â◊√ÉèíHõ~°‡Ñ¶¨Å„Ñ¨Ç¨˙`≥·º
~°`≥·º #"≥∂-ã¨∞Î ~°=∞}©Ü«∞QÆ∞}Ï~°‚"åÜ≥ÿ∞,
â◊ÔH·º #"≥∂-ã¨∞Î â◊`«Ñ¨„`«xˆH`«<åÜ≥ÿ∞
Ñ¨ÙÃ+ÎÂÎº #"≥∂-ã¨∞Î Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=∞=Å¡ÉèÏÜ≥ÿ∞.
ã¨`«¯~°‡ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ „Ñ¨™êkOKÕ „â◊√u ("Õ^Œ) ã¨fi~°∂Ñ¨ ÅH˜;H˜ #=∞
™ê¯~°O. =∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ# QÆ∞}ÏÅ‰õΩ ã¨=Ú„^ŒO =O\˜^≥·# ~°u (ãÖ`À+¨)
ã¨fi~°∂Ñ¨ ÅH˜;H˜ #=∞™ê¯~°O. #∂~°∞ ˆ~‰õΩÅ Ñ¨^Œ‡"Õ∞ x"åã¨™ê÷#"≥∞ÿ# â◊H˜Î
(ã¨Ç¨Ï„™ê~°) ã¨fi~°∂Ñ¨ ÅH˜;H˜ #=∞™ê¯~°O. Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=Úx ÉèÏ~°º J~Ú#
Ñ¨Ù+≤ì (Ñ¨Ó~°‚-xO_≥·#) ã¨fi~°∂Ñ¨ÅH˜;H˜ #=∞™ê¯~°O.
#"≥∂-ã¨∞Î <åmHõxÉèÏ#<åÜ≥ÿ∞
#"≥∂-ã¨∞Î ^Œ∞QÀú^Œkè[#‡Éèí∂"≥∞ÿº,
#"≥∂-ã¨∞Î ™È=∂=∞$`«™È^Œ~åÜ≥ÿ∞
#"≥∂-ã¨∞Î <å~åÜ«∞}=Å¡ÉèÏÜ≥ÿ∞.
Ñ¨^Œ‡O`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# =ÚYO Hõey#\˜ìn, áêÅ ã¨=Ú„^Œ"Õ∞ [#‡
Éè∂í q∞ J~Ú#\ñì , K«O„^Œ∞xH˜ - J=∞$`åxH˜ `À_» |∞\˜#ì \ñì , q+¨µ=‚ Ù‰õΩ
ÉèÏ~°º J~Ú#\˜ìn J~Ú# ÅH©;^ÕqH˜ #=∞™ê¯~°O.
#"≥∂-ã¨∞Î ¿ÇÏ=∂O|∞[Ñ‘iîHÍÜ≥ÿ∞
#"≥∂-ã¨∞Î Éèí∂=∞O_»Å<å~ÚHÍÜ≥ÿ∞,
#"≥∂-ã¨∞Î ^Õ"åk^ŒÜ«∂Ñ¨~åÜ≥ÿ∞
#"≥∂-ã¨∞Î â◊Væ~åÜ«Ú^èŒ=Å¡ÉèÏÜ≥ÿ∞.
|OQÍ~°∞ `å=∞~°ÜÕ∞ ã≤OÇ¨ã¨#OQÍ, Éèí∂=∞O_»ÖÏxH˜ =∞Ç¨~å}˜QÍ,
H˘Å∞=Ùni ^Õ=`«Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åix ^ŒÜ∞« EK«∞#\˜âì ß~°Væ^#Œè ∞fix (q+¨µ=‚ Ù
ÜˇÚHõ¯) ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# ÅH©;^ÕqH˜ #=∞™ê¯~°O.
#"≥∂-ã¨∞Î ^Õ"≥·º Éèí$QÆ∞#O^Œ<åÜ≥ÿ∞
#"≥∂-ã¨∞Î qëÈ‚~°∞~°ã≤ ã≤÷`åÜ≥ÿ∞,
#"≥∂-ã¨∞Î ÅÔH∆Â‡º Hõ=∞ÖÏÅÜ«∂Ü≥ÿ∞
#"≥∂-ã¨∞Î ^•"≥∂^Œ~°=Å¡ÉèÏÜ≥ÿ∞.
Éèí$QÆ∞ =∞Ç¨Ïi¬ Ñ¨Ù„uHõÜ≥ÿ∞, q+¨µ‚=Ù =Hí∆ã¨÷ÅOÖ’ xez#^≥·, Hõ=∞Å
x"åã≤xÜ≥ÿ∞, q+¨µ‚Ñüfl J~Ú# ÅH©;^ÕqH˜ #=∞™ê¯~°O.
#"≥∂-ã¨∞Î HÍO`≥·º Hõ=∞ÖËHí∆}ÏÜ≥ÿ∞
#"≥∂-ã¨∞Î Éèí∂`≥·º Éèí∞=#„Ñ¨ã¨¥`≥·º,
#"≥∂-ã¨∞Î ^Õ"åkaè~°iÛ`åÜ≥ÿ∞
#"≥∂-ã¨∞Î #O^•`«‡[=Å¡ÉèÏÜ≥ÿ∞.
ã¨~=æ° Ú - 4 63
Hõ=∞ÖÏÅ=O\˜ Hõ#∞flÅ∞ QÆey, HÍOu ã¨fi~°∂Ñ≤}˜Ü≥ÿ∞, Ö’HÍÅ#∞

ã¨$+≤Oì z, Sâ◊fi~°º ã¨fi~°∂Ñ≤}Ü
˜ ∞ÿ≥ , ^Õ=`«Å∞ =Ú#flQÆ∞ "åiKÕ`« Ñ¨Ól`«∞~åÖˇ,·
Hõ$+¨µ‚x ÉèÏ~°º ~°∞H˜;}˜Ü≥ÿ∞ L#fl ÅH©;^ÕqH˜ #=∞™ê¯~°O.
ãÖÑ¨`«¯~å}˜ ã¨HõÖËO„kÜ«∞#O^Œ<åx
™ê„=∂[º^•#x~°`åx ã¨~À~°∞Ç¨H˜∆,
`«fi^ŒfiO^Œ<åx ^Œ∞i`åÇ¨Ï~°}À^Œº`åx
=∂"Õ∞= =∂`«~°xâ◊O HõÅÜ«∞O`«∞ =∂<Õº.
Ñ¨Ó[hÜ«Ú~åÅ"≥·# F `«b¡! Hõ=∞ÖÏH©∆! h‰õΩ KÕ¿ã =O^Œ<åÅ∞
ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ „Ñ¨™êk™êÎ~Ú. ã¨HõÅ-WO„kÜ«∂Å‰õΩ ãÖ`Àëêxfl (ã¨∞MÏxfl)
Hõey™êÎ~Ú, ™ê„=∂*Ïºxfl (K«¢Hõ=iÎ`åfixfl) W=fi_»OÖ’ Pã¨H˜Î Hõey
LO\Ï~Ú† áêáêÅ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ `˘ÅyOK«\ÏxH˜ Ñ¨Ó#∞H˘x LO\Ï~Ú.
J\˜ì =O^Œ<åÅ∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ ##∞fl ^èŒ#∞ºx KÕã¨¥Î<Õ LO_»∞QÍHõ! JO>Ë
- <Õ#∞ ZÑ¨C_»∂ h‰õΩ #=∞ã¨¯iã¨¥Î ^èŒ#∞º}˜‚ J=Ù`å#∞ QÍHõ Jx ÉèÏ=O.
Ü«∞`«¯\ÏHíã∆ =¨ Úáêã¨<åqkèó
¿ã=Hõã¨º ã¨HõÖÏ~°÷ãÖÑ¨^Œó,
ãÖ`«<Àu =K«<åOQÆ=∂#Ãã·ó
`åfiO =Ú~åiÇ¨Ï$^ŒÜÕ∞â◊fisO Éèí*Ë.
q+¨µ‚=Ù Ç¨Ï$^ŒÜÕ∞â◊fii"≥·# F ^Õg! h Hõ_»QÆO\˜ K«∂Ñ¨ÙHÀãÖ KÕ¿ã
Láêã¨<å HÍ~°ºO, Éèí‰õΩÎxH˜ ã¨HõÅ ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞
=Å¡ =∞<À"åHÍ¯Ü«∞Hõ~°‡Å ^•fi~å („uHõ~°} â◊√kúQÍ) x#∞fl Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl#∞.
ã¨~°ã≤[#Ü«∞<Õ ã¨~À[Ç¨Ï¿ãÎ
^èŒ=à◊`«=∂Oâ◊√HõQÆO^èŒ=∂Åºâ’ÉèË,
ÉèíQÆ=u Ç¨Ïi=Å¡ÉèË =∞<À*Ë˝
„uÉèí∞=#Éèí∂uHõi „Ñ¨ã‘^Œ =∞Ç¨Ïº"£∞.
Ñ¨ÓAº~åÅ"≥·# F ÅH©;^Õg! Hõ=∞Å#Ü«∞<å! Hõ=∞ÅÇ¨Ï™êÎ! q∞H˜¯e
`≥Å<¡ #·≥ =„™êÎÅ`À, QÆO^è=Œ ∂ÖÏºÅ`À „Ñ¨HÍtOK«∞^•<å! =∞<ÀÇ¨Ï~° ã¨fi~°∂áê!
=ÚÖ’¡HÍÅ‰õΩ ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ „Ñ¨™êkOK«∞^•<å! ##∞fl J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞.
ky…ã≤Îaèó Hõ#Hõ‰õΩOÉèí=ÚMÏ=ã¨$+¨ì-
ã¨fi~åfiÇ≤Ïhq=∞ÅKå~°∞[ÅÑ¨Ù`¡ åOw"£∞,
„áê`«~°fl=∂q∞ [QÆ`åO [#h =∞âı+¨-
Ö’HÍkè<å^äŒQÆ$Ç≤Ï}© =∞=∞$`åaúÑ¨Ù„f"£∞.
kQÆæ*ÏÅ∞ |OQÍ~°∞ HõÅâßÅ`À PHÍâ◊QÆOQÍ [ÖÏxfl `≥zÛ Jaè¿+
HÕK«QÍ, P x~°‡Å"≥∞ÿ#-=∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ# [ÅO`À `«_»ã≤# â◊s~°O Hõey#
[QÆ[˚#x, ã¨=∞ã¨ÎÖ’HÍÅ‰õΩ JkèÑü J~Ú# q+¨µ‚=Ù ^èŒ~°‡Ñüfl, J=∞$`«
ã¨=Ú„^Œ Ñ¨Ù„u J~Ú# ÅH©;^ÕqH˜ „áê`«óHÍÅOÖ’ #=∞ã¨¯iã¨∞Î<åfl#∞.
Hõ=∞ÖË Hõ=∞ÖÏHí∆=Å¡ÉèË `«fiO
Hõ~∞° }ÏÑ¨Ó~°`~« O° y`≥~· á° êOÔQó· ,
J=Ö’HõÜ«∞ =∂=∞HÕK«<å<åO
„Ñ¨^äŒ=∞O áê„`« =∞Hõ$„u=∞O ^ŒÜ«∂Ü«∂ó.
q+¨µ‚Ñüfl"≥·# F ÅH©;^Õg! <Õ#∞ c^Œ"åiÖ’ „Ñ¨^äŒ=Ú}˜‚! h ^ŒÜ«∞‰õΩ
HõÑ¨@OÖËx `«y# áê„`«∞_»#∞. JO^Œ∞=Å¡ ##∞fl ^ŒÜ«∂~°ãÖ`À Lá⁄ÊOy#
h Hõ_»QÆO\˜ K«∂Ñ¨ÙÅ`À K«∂_»∞.
ã¨∞Î=Ou ÜÕ∞ ã¨∞Îuaè ~°=¸aè ~°#fiÇ¨ÏO
„`«~¸=∞~¸O „uÉèí∞=#=∂`«~°O ~°=∂"£∞,
QÆ∞}ÏkèHÍ QÆ∞~°∞`«~° ÉèÏQÆºÉèÏy<À
Éèí=Ou `Õ Éèí∞q |∞^èŒÉèÏq`åâ◊Ü«∂ó.
"Õ^ãŒ fi¨ ~°∂Ñ≤},˜ „uÖ’Hõ=∂`« J~Ú# ÅH©;^Õqx D ã¨∞`Î ∞« Å`À Z=~°∞
ã¨∞Îu™êÎ~À, "å~°∞ JkèHõ QÆ∞}=O`«∞Å=Ù`å~°∞, JkèHõ ãÖÑ¨#∞flÅ=Ù`å~°∞,
D Ö’HõOÖ’ q^•fiOã¨∞Å „Ñ¨â◊Oã¨Å#∞ JO^Œ∞‰õΩO\Ï~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 4 65
ã¨∞=~°‚^è•~å™ÈÎ„`«O Ü«∞K«ÛùOHõ~åKå~°ºxi‡`«"£∞
„uãÖ^èŒºO Ü«∞óÑ¨ˆ~îxfl`«ºO ã¨ ‰õΩÉË~°ã¨"≥∂ Éèí"Õ`ü.
â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ ~°zOz# D Hõ#Hõ^è•~å ™ÈÎ„`åxfl „Ñük#O
=¸_»∞ ãÖ^èŒºÅÖ’ U =ºH˜Î áê~åÜ«∞}O KÕ™êÎ_À P =ºH˜Î ‰õΩÉË~°∞x`À
ã¨=∂#∞_Ò`å_»∞.
(_®II qO[=¸i qâ◊fi<å^äŒ=∞Ü«∞ºQÍi ™œ[#ºO`À)
30. D q^èŒOQÍ ÉèíH˜Î`À „áêi÷Oz# ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å Jcèëêìxfl
J#∞„QÆÇ≤ÏOz# ÅH©;^Õq P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x ~ÚO\˜ P=~°}#O`å |OQÆ~°∞
Lã≤iHõ ÑÖ_»¡ =~°¬O ‰õΩiÑ≤OzOk. ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_≥·# â◊OHõ~°∞Å∞ "åi
^•i„^•ºxfl JO`«iOÑ¨KÜ Õ ∞« QÍ [#∞ÅO^Œ~∞° P ÉÏÅâ◊OHõ~∞° Å =∂Ç¨`å‡ºxfl
"Õ<Àà◊¡ H˘xÜ«∂_®~°∞. D bÅKÕ`« áê=∞~°∞Å∞ ‰õÄ_® D`«_»∞ ™êH∆Í`«∂Î
=∞¿ÇÏâ◊fi~°ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»x `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl~°∞. Ñ¨Ù~åHõ$`«Ñ¨Ù}ÏºÅ∞ ÖË‰õáÈ~Ú<å,
^•#O „QÆÇ≤ÏOKÕ"å_»∞ =∞Ç¨`«∞‡_»~Ú`Õ Ñ¶¨ÅO `«`«}"Õ∞ ÅaèOK«QÆÅH∆ ^Œh,
=∞Ç¨`«∞‡Å J#∞„QÆÇ¨ÏO J"≥∂Ñ¶¨∞=∞h `≥Å∞™ÈÎOk.
31. „jâ◊OHõ~°∞Å „áê~°÷# "Õ∞~°‰õΩ ÅH©;^Õq „Ñ¨ã¨#∞fl~åÖˇ· P c^Œ
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞x WO@ |OQÆ~°∞ Lã≤iHõ ÑÖ_»¡ =~°¬O ‰õΩiÑ≤Oz JO`«~åú#
=∞~ÚOk. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ Juz#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ "Õ^Œ"Õ^•OQÍÅhfl
J^èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞_»"Õ∞ HÍ‰õΩO_®, `«# k=º =∞Ç≤Ï=∞ÅKÕ`« ã¨~°fi[#∞Å
„Ñ¨â◊Oã¨Å#∞ á⁄O^•~°∞.
32. ã¨fi~°Oæ Ö’x HõÅÊ`«~∞° =Ù=∞ÖË¡ ÉÏÅâ◊OHõ~∞° Å∞ `«##∞ P„â◊~ÚOz#
ã¨HõÅ [#∞Å∞ HÀi# HÀiHõÅhfl f~åÛ~°∞. Éèí∂Ö’Hõ áêi*Ï`«OQÍ „Ñ¨ã≤kú
QÍOKå~°∞. tkäÅ"≥∞ÿ# "Õ^•xfl, "≥·kHõ =∂~åæxfl ãÖ~°H˜∆OK«@OKÕ`« Éèí‰õΩÎÅ
HÀiHõÅ∞ f~°@OKÕ`« ^Õ=`«Å‰õÄ, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õÄ J`«ºO`« „Ñ‘uáê„`«∞
ÅÜ«∂º~°∞.
33. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}˜ QÆ$Ç¨# |OQÍ~°∞ =~°¬O ‰õΩiÑ≤Oz#
`«~°∞"å`« `«# aèH∆Í@#O Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞H˘x `À\˜ q^•º~°∞÷Å`À ‰õÅã≤ =∞m¡
QÆ∞~°∞‰õΩÅOÖ’ „Ñ¨"ÕtOz âß„™êÎÅ #Éèíºã≤OK«™êQÍ~°∞.
34. Ö’HõOÖ’ ¢ã‘ÎÅ∞ „âı+¨µªÖˇ·# Éèí~°ÎÅ#∞ á⁄Ok ã¨HõÅ Éè’QÆÉèÏQÍº
Å#∞ á⁄O^ŒQÀ~åÅx Pt™êÎ~°∞. JÖÏˆQ ã¨~°fiq^ŒºÅ<Õ Hõ#ºÅ∞ „âı+¨µª_≥·#
â◊OHõ~°∞Å <å„â◊~ÚOz `«=∞ H©iÎ Ö’HõOÖ’ z~°™ê÷~ÚQÍ LO_®Åx
HÍOH˜ã∆ ∞¨ #Î flq. JO>Ë ã¨~fi° q^ŒºÅ∞ „j â◊OHõ~∞° Å <å„â◊~ÚOz „Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl~Ú.
35. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨HõÅ âß„™êÎÅÖ’x xQÆ∂_è»"≥∞ÿ# J~å÷Åhfl ã¨∞<å
Ü«∂ãÖQÍ „QÆÇ≤Ïã¨¥Î ã¨HõÅ q^ŒºÅ #Éèíºã≤OKå~°∞. PÜ«∞# ã¨HõÅ q^•º
„áœ_èç=∞, J„áêHõ$`« K«i„`« JO`«OÖËx HÍOuÑ¨ÙO["≥∞ÿ „Ñ¨HÍtOzOk.
ã¨HÅõ HõàÏÑïÑ¨Ó~°∞_‚ ∞» , `Õ*’q~ål`«∞_≥#· â◊OHõ~∞° Å k=º^ÕÇÏ¨ O =∞Ç¨ ^ÕnÑ¨º
=∂#OQÍ "≥eyáÈ`«∞#flk. „j â◊OHõ~°∞Å ^ÕÇ¨ÏO Ñïâ◊√^ŒúO, J„áêHõ$`«O,
„|Ç¨Ï‡=~°Ûã¨∞û`À HÍOuÑ¨ÙO["≥∞ÿ "≥Å∞Q˘O^Œ∞`ÀOk. JO>Ë „j â◊OHõ~°∞Å
^ÕÇ¨ÏO "Õ^Œ"Õ^•OQÍÅ`À#∞, ã¨HõÅ âß„™êÎÅ ™ê~°O`À#∞, ã¨HõÅ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å
qÅHí∆}"≥∞ÿ# `Õ[ã¨∞û`À#∞ q~ålÅ∞¡`«∂#flk.
36. „j â◊OHõ~°∞Å#∞ ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~°=∞t=ÙxQÍ ÉèÏqOz q„áÈ`«Î=Ú
ÅO^Œ~°∞ PÜ«∞# áê^•Å#∞ Ñ¨Ólã¨¥Î<åfl~°∞. K«O„^Œ∞_»∞ ‰õÄ_» `«# K«Å¡x
H˜~°}ÏÅKÕ`« â◊OHõ~°∞x áê^•Å#∞ ã¨Ê $tã¨∞Î<åfl_»∞. Wk K«∂ã≤# Hõ=∞ÖÏÅ∞
"Õ∞O Ñ¨~=° ∞ ã¨∞‰õΩ=∂~°"∞≥ #ÿ "å~°=∞x =∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ "å~°=∞x QÆifiOKÕ"å~°O.
Hõ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® =∞=∞‡efl =ÚYO, áê^•Å∞, Ç¨Ï™êÎÅ`À áÈÅÛ_»O Hõ^Œ∞Ì.
WÑ¨C_»∞ =∂Hõ<åfl ã¨∞‰õΩ=∂i, =∞<ÀÇ¨Ï~°=∞QÆ∞ ÉÏÅ â◊OHõ~°∞_»∞ ~å=_»O`À
=∂ QÆ~°fi=∞O`å J}yáÈ~Ú#^Œx "åáÈ~Ú#q.
37. „j ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å Hõ~°K«~°}ÏÅ∞ Ö’HõOÖ’ Hõ=∞ÖÏÅ=O\˜
=ã¨∞=Î ÙÅ`À áÈÅÛ^Œy#qQÍ=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë Jq Jhfl L`«ÊuÎ QÆÅq. HÍx
â◊OHõ~°∞Å áê^•Å∞ k=º=ÚÅ∞, J„áêHõ$`åÅ∞, ã¨~°fi`«"≥∂ÉèíO[HÍÅ∞
QÆ^•! HÍ|\˜ì ™ê^Œ$â◊ºO JãÖÉèí=O.
ã¨~=æ° Ú - 4 67
38. H˘O^Œ~°∞ „j â◊OHõ~°∞Å áê^•Å#∞ Ñ¨^•‡Å`À áÈÅ∞ã¨∞Î<åfl~°∞.

Jk ZO`«=∂„`«O ã¨=∞O[ãÖQÍ `ÀK«@O ÖË^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë, Nq+¨fi‚ Oâ◊`À
[x‡Oz# „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ Ñ¨^•‡ÅÃÑ· HÍÅ∞"≥∂Ñ≤ QÆOQÍ#kx
^•\Ï~°∞. JÖÏO\˜ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ t+¨µº_≥· L<åfl_»∞. P
q^èŒOQÍ t+¨µºxKÕ u~°ã¨¯ $`«"≥∞ÿ# Ñ¨^•‡Å#∞ „j â◊OHõ~°∞Å áê^•Å`À
áÈÅÛ=K«∞Û<å?
39. „j â◊OHõ~°∞Å áê^•Å#∞ Ñ¨^•‡Å`À#∞, =ÚMÏxfl K«O„^ŒaO|O
`À#∞ áÈeÛ K≥Ñ¨Ê@O ZO`«=∂„`«=¸ ã¨=∞O[ãÖQÍ ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å∞ JO`«óHõ~°}â◊√kúx á⁄Ok, x`åº#O^Œ∞Öˇ· `«=∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞
Hõ=∞Å=Ú# „jâ◊OHõ~∞° Å áê^ŒÑ^¨ •‡Å#∞ ã¨‡iã¨¥<Î åfl~°∞. Hõ#∞Hõ, Ü≥∂wO„^Œ∞Å
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ Hõ=∞Å=∞O^Œ∞ q~ålÖË¡ „j â◊OHõ~°∞Å áê^ŒÑ¨^Œ‡O Ñ¨^Œ‡OHõ<åfl
Z‰õΩ¯=QÍ „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk.
40. „j â◊OHõ~° áê^•~°qO^ŒO Éèí‰õΩÎÅ J*Ï˝<åxfl <åâ◊#O KÕã≤
JHíÜ ∆ ∞« "≥∞#ÿ P`«‡*Ï˝# "≥Úãÿ "åix Ñ¨~=° ∂`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ#∞QÍ KÕã∞¨ #Î flk.
JO`ÕQÍHõ P k=ºáê^ŒO ã¨<å`«#"≥∞ÿ# ^ÕÇ¨`å‡k „ÉèÏO`«∞Å#∞ âı+Ö
ÖË‰õΩO_® x~°∂‡ÅO KÕã¨∞Î#flk. "åº"≥∂Ç¨k "åã¨#Å∞ ‰õÄ_® „j â◊OHõ~°∞Å
áê^Œ ãÖã¨‡~°} KÕ¿ã"åi ^ŒiKÕ~°=Ù. WOHÍ HÍ=∞¢HÀ^èŒ =∞^Œ =∂`«û~åºk
^Œ∞~°∞æ}ÏÅ#∞ ‰õÄ_® ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ Ç¨Ïiã¨∞ÎOk. ã¨~°fi`åáêÅ#∞, ã¨HõÅ
=ºã¨<åÅ#∞ P áê^•Å∞ ÉèíH˜∆™êÎ~Ú.
„j â◊OHõ~°∞Å áê^ŒO =∞<À~°^ä•Å#∞ f~°∞ã¨¥Î ã¨HõÅ [#∞Å‰õΩ
â◊√ÉèíHõ~°"≥∞ÿ, t=ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ, Hõ~°∞}Ï~°ã¨ãÖÉèíi`«"≥∞ÿ JÅ~å~°∞`«∞#flk.
„j â◊OHõ~° Éèí„^Œ Éèí=º áê^ŒO ÉèílOKÕ"åiH˜ ã¨HõÅ *Ï˝#q∞ã¨¥ÎOk.
„ÉèÏO`«∞Åhfl `˘ÅyáÈ`å~Ú. ã¨~°fi=ºã¨<åÅ∞ (Ñ¨Ói QÆ∞_çÃã#∞ Éèíã¨‡O
KÕ¿ã@∞¡) PÇ¨ïuÜ≥ÿ∞áÈ`å~Ú. h~°∞ „`åy#O`«<Õ ^•Ç¨ÏO fˆ~@∞¡, HÍ=∞
„HÀ^è•k =º=Ç¨~åÅ#∞ ã¨=¸ÅOQÍ JÑ¨Ç¨Ïiã¨∞ÎOk. ã¨HõÅ q`«~°}
^ŒHí∆Ü≥ÿ∞ J*Ï˝#∞Å#∞ P^ŒiOz L^Œúiã¨∞ÎOk. Hõ~°∞}Ï~°ã¨ ãÖÉèíi`«OQÍ
LO@∞Ok.
41. ÉÏÅ∞_≥·# =∂~°¯O_ÕÜ«Ú_»∞ `«# JÖÏÊÜ«Ú+¨µ¬#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x áê^ŒÑ¨^•‡Å <å„â◊~ÚOKå_»∞. P`«}˜‚ fã¨∞H˘xáÈ=_®xH˜
Ü«∞=∞Éè@ í ∞Å∞ =KåÛ~°∞. HÍh â◊OHõ~° ÉèQí "Æ å#∞x `Õ[ã¨∞û =∂~°¯O_ÕÜÚ« xH˜
~°Hí∆QÍ LO_»@OKÕ`« ^ŒQÆæ~°‰õΩ ‰õÄ_® ~åÖËHõáÈÜ«∂~°∞. JÑ¨C_»∞ Ü«∞=Ú_Õ
ã¨fiÜ«∞OQÍ =zÛ =∂~°¯O_ÕÜÚ« x |OkèOÑ¨ „Ñ¨Ü∞« uflOKå_»∞. Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞
HÍe`À Ü«∞=Ú}˜‚ XHõ `«#∞fl `«<åfl_»∞. Ü«∞=Úx Ô~O_»∞ Éèí∞*ÏÅ∞ Ñ¨ÙO_»¡~Ú
„=}ÏÖË~°Ê_ç HÍÜ«∞Å∞ HÍz#q. J\˜ì áê^Œ„Ñ¨Ç¨~°O KÕ`« Ü«∞=Ú}˜‚
Ñ¨q„`«∞xQÍ KÕã¥¨ ,Î =∂~°¯O_ÕÜÚ« x n~å…ÜÚ« =ÙQÍ#∞, =∞Ç¨Ïi¬QÍ#∞ KÕãO≤ k.
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞xH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕ¿ã"åi JO`«ó|Ç≤Ïó
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ xâı≈+ÖQÍ x~°∂‡eOK«@O KÕ`« ''ã¨~°fiâ◊„`«∞ ÑïÇ¨~°‰õΩ_»∞——QÍ
„Ñ¨ã≤kúx á⁄O^•_»∞.
Hõ#∞Hõ D â◊OHõ~°∞Å â’ÉèÏHõ~°"≥∞ÿ# áê^•Å#∞ x`«ºO ^è•ºxOKÕ
"åix ã¨‡~°ãÖ|O^èŒq"å^Œ~°Ç≤Ï`«∞Å#∞QÍ P`«‡*Ï˝# ÑïÑ¨Ó~°∞‚Å#∞QÍ
KÕã¥¨ #Î flk.
42. Ñ¨Ói‚=∞<å_»∞ K«O„^Œ∞_»∞ `«# H˜~°}ÏÅKÕ ã¨=Ú„^Œ∞#‰õΩ =∞Ç¨ÏŸ
ÖÏ¡ãÖ Hõeyã¨∞Î<åfl_»∞. `«# K«Å¡x H˜~°}ÏÅ∞ Ö’Hõ=∞O`å „Ñ¨™ê~°O KÕã≤
JO^èŒHÍ~åxfl áê~°„^ÀÅ∞`«∞<åfl_»∞. #Hí∆„`åÅ =∞^èŒº "≥Åã≤ 64 Hõà◊Å`À
Ñ¨Ó~°∞‚_≥· `«# K«Å¡x H˜~°}ÏÅKÕ Ö’HõOÖ’ `åáêÅ#∞ áÈQ˘@∞ì`«∞<åfl_»∞.
JO^Œi =∞#ã¨∞û#∞ PÇ¨¡^ŒÑ¨~°ã¨∞Î<åfl_»∞.
P „Ñ¨HÍ~°OQÍ<Õ, „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨HõÅ q^ŒºÅ‰õΩ L`ÕÎ*Ïxfl Hõeyã¨¥Î
LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ „ÑüáêkOz# „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixH˜ #∂`«# L`åûÇ¨xfl Hõeyã¨∞Î
<åfl~°∞. JO`ÕHÍHõ J^≥· fi`«`«`«Î fi „Ñ¨HÍâ◊‰õΩ_≥· `«# *Ï˝#„Ñ¨HÍâ◊O KÕ`«
QÍ_è®O^èHŒ Í~åxfl `˘Åyã¨∞<Î åfl_»∞. ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊=∂#∞_≥· x~°O`«~O° „Ñ¨}=OKÕ
„|Ç¨Ï‡`«`Î« fi=∞O^Œ∞ ~°q∞ã¨¥#Î fl „j â◊OHõ~∞° Å áê^Œ ã¨Ê~°≈ ãÖ™ê~° `åáêÅ#∞
áÈQ˘\˜ì Ñ¨~°=∂#O^ŒO Hõeyã¨¥Î#flk. JO>Ë „j â◊OHõ~°∞Å áê^Œã¨Ê~°≈
KÕ`« Éèí‰õΩÎÅ∞ J*Ï˝# x=$uÎ Hõey =ÚH˜Îx á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°x J~°÷O. 64
ã¨~=æ° Ú - 4 69
HõàÅ◊ `À ‰õÄ_ç# K«O„^Œ∞Å∞ ÉÏÇ¨Ïº`åáêÅ#∞ áÈQ˘\˜ì ÉÏÇ¨Ïº"≥∞#ÿ P#O^•<Õfl

Hõeyã¨∞Î<åfl~°∞. HÍh â◊OHõ~°∞_»<Õ D K«O„^Œ∞_»∞, `«# *Ï˝# H˜~°}ÏÅKÕ`«
J*Ï˝<åxfl `˘ÅyOz Ö’Ñ¨Å |Ü«∞@‰õÄ_® `åáêÅ#∞ Ç¨Ïiã¨¥Î
âßâ◊fi`å#O^•xfl „Ñ¨™êkã¨¥Î<åfl_»∞.
43. „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ KÕ¿ã #=∞™ê¯~°O =ÚH˜Î„Ñ¨^Œ=∂ ÖËHõ "åi
áê^Œã¨Ê~°≈ =ÚH˜Î„Ñ¨^Œ=∂ Jx Ô~O_»∞ "å^•Å∞#flq. Ñ¨~°=∞t=Ù_Õ
„j â◊OHõ~°∞Å∞ Hõ#∞Hõ Ô~O_»∂ =ÚH˜Î„Ñ¨^•ÖË.
x*ÏxH˜ Z=~°∞ „j â◊OHõ~°∞Å áê^•Å∞ `«=∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ =∞O^Œ∞
„Ñü+≤ªOK«∞H˘O\Ï~À JÖÏO\˜ ÉèíHõÎt~À=∞}∞Å áê^Œ^èŒ∂o `«Hí∆}"Õ∞ =ÚH˜Îx
Xã¨Q∞Æ `«∞Ok. JÖÏ J~Ú`Õ, „j â◊OHõ~∞° Å „Ñ¨`º« Hí∆ áê^Œ ãÖã¨Ê~°≈ q+¨Ü∞« O
„Ñ¨`ÕºHõOQÍ K≥áêÊÖÏ? "åÔ~O`« ^èŒ#∞ºÖ’ QÆ^•!
44. „j ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ ^èŒiOz# =GO H©∆~°ã¨=Ú„^Œ #∞~°∞QÆ∞=∞ÖË¡,
WO„^Œ∞x S~å=`«O =∞ÖË¡ `≥Å¡QÍ#∞, ã¨fiK«ÛùOQÍ#∞ „Ñ¨HÍtOzOk.
45. „j â◊OHõ~∞° Å #_»∞=Ú =¸_»∞ =~°∞ã¨Å`À ‰õÄ_ç# "≥ÚÅ„`å\˜`À
|OkèOK«|_ç ã¨Êù\ ˜Hõ=∞}˜ â‹·ÖÏÅ K«iÜ«∞Å=∞ÖË¡ qÅã≤e¡#k. JÖÏO\˜
<≥·+≤ªHõ „|Ç¨Ï‡Kåi Ö’HÍKå~åxfl áê\Õz "≥∂^Œ∞QÆ Hõ„~°, "≥ÚÅ`å_»∞
^èŒiOz QÆ∞~°∞ ã¨xfl^è•#OÖ’ "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕã¨∞Î<åfl_»∞.
46. „j â◊OHõ~°∞Å∞ "å=∞ Ç¨Ï™êÎ# „â◊√u™ê~°"≥∞ÿ# LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞,
^ŒH˜∆} Ç¨Ï™êÎ# *Ï˝#=Ú„^ŒÅ#∞ ^èŒiOz Ö’HõOÖ’x J*Ï˝#=∞<Õ JO^èŒ
HÍ~åxfl áê~°„^ÀÅ∞`«∞<åfl~°∞.
„j â◊OHõ~°∞Å ã≤^•úO`åÅhfl „â◊√u™ê~åÅh, LÑ¨x+¨`«∞ÎÅKÕ „Ñüáê
kOK«|_ç# „|Ç¨Ï‡q^ŒºÜ≥ÿ∞# J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl "å=∞Ç¨Ï™êÎ# ã‘fiHõiOKå~°x
ÉèÏ=O. "Õ^•Å#∞, LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞ =ºuˆ~HÕKÕ „Ñü"å^Œ∞Å LÑ¨ã≤^•úO`å
Å#∞, Ö’Hõq<åâ◊Hõ~åÅ#∞ ã¨=¸ÅOQÍ x~°∂‡eOz `«# ã¨fiã≤^•úO`åxfl
„Ñüáêkã¨¥Î z#∞‡„^Œ (*Ï˝#=Ú„^Œ) ^èŒiOz L<åfl~°x ÉèÏ=O.
ÉÁ@# "ÕÅ∞ „|Ç¨Ï‡O. K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞ r=Ù_»∞. D Ô~O_ç\ ˜ SHõº"Õ∞
r=„|ÃÇ·Ï‡HõºO. nx<Õ z#∞‡„^Œ Jx JO\Ï~°∞.
47. „j â◊OHõ~°∞Å Ç¨Ï™êÎÅ∞ Hõ_»∞ ã¨∞‰õΩ=∂~åÅ∞. Ñ¨^•‡Å=∞ÖË¡
=∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ ÿ ZÅ¡"àÕ Å◊ Ö’ HÍOu=O`«"∞≥ ÿ LO\Ï~Ú. PÜ«∞# =ÚMÏ~°qO^ŒO
k=º`Õ[ã¨∞û`À HÍOu=O`«"∞≥ ,ÿ k=º"≥∞#ÿ Ç¨Ï™êÎÅ∞ Hõey, PÜ«∞# q„QÆÇÏ¨ "Õ∞
k=º=∞OQÆà◊ q„QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ XÑ¨CK«∞O_»QÍ, PÜ«∞##∞ Jã≤÷~åÖˇ·# Hõ=∞ÖÏÅ`À
áÈÅÛ^ŒQÆ∞<å?
48. PÜ«∞# =Hí∆óã¨÷ÅO ã¨∞qâßÅ"≥∞ÿ â◊Ü«∞º=∞ÖË¡ Ñ¨~°z# u"åpÜ≥ÿ∞
=∞$^Œ∞=ÙQÍ LO_»QÍ† L~°ã¨÷ÅO q∞H˜¯e |e+¨ì"≥∞ÿ L#flk.
„j â◊OHõ~°∞Å H©iÎ J<Õ q[Ü«∞ÅH˜; =ÚÖ’¡HÍÅ∞ uiy uiy JÅã≤
áÈ~Ú#^≥·, Ñ¨$^äŒ∞ â◊Ü«∞º=∞ÖË¡ J=∞i L#fl „j â◊OHõ~°∞Å =Hí∆ó ã¨÷ÅOÃÑ·
q„âßOu fã¨∞H˘O\’Ok. P q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ÉÏÅºOÖ’<Õ ã¨HõÅ
q^•ºÑ¨Ó~°∞‚Öˇ· q[Ü«∞ÅH˜;x `«# L~°óã¨÷ÖÏ# xÅ∞Ñ¨ÙH˘<åfl~°x ÉèÏ=O.
49. „j â◊OHõ~°∞Å ÉÏÇ¨ï=ÙÅ∞ q[Ü«∞ã¨¥ÎáêÅ =∞ÖË¡ ã¨∞n~å…Å∞.
(â◊„`«∞~åAÅ#∞ [~ÚOz q[Ü«∞ã¨¥K«HõOQÍ) P q^èŒOQÍ<Õ „jâ◊OHõ~°∞Å∞
áê+Ö_» =∞`åÅ#∞ YO_çOz „Ñü"å^Œ∞Å#∞ x~°∞`«Î~°∞Å∞QÍKÕã≤ `«#
„Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ`À [~ÚOKå~°∞. JO`ÕHÍHõ, JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ#∞ (^Œ∞~°∞æ}O,
^Œ∞~°fi$`«∞ÎÅ∞, =∞e<åÅ∞) <åâ◊#O KÕã≤ q*Ï˝xÜ≥ÿ∞ l`ÕO„kÜ«Ú_»Ü«∂º~°∞.
D q^èŒOQÍ JO`«â◊≈„`«∞=ÙÅ#∞, |Ç≤Ïóâ◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOK«@OKÕ`«
P*Ï#∞ÉÏÇ¨ï=ÙÅ#∞ kyfi[Ü«∞ ã¨¥ÎáêÅ`À Jaè=i‚OKå~°∞.
50. „j ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O J`«ºO`« ã¨¥Hí;OQÍ#∞,
ã¨fiK«ÛùOQÍ#∞, `≥Å¡QÍ#∞ LO_ç Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«"≥∞ÿ „Ñ¨HÍtã¨¥Î#flk.
51. „jâ◊OHõ~°∞Å HõO~î°O â◊OYO =∞ÖË¡ JO^ŒOQÍ#∂ ^èŒfixÖ’
â◊OY<å^•xfl áÈe QÆOcè~°OQÍ#∂ LO@∞Ok. JO>Ë ã¨Ç¨Ï[ =∞^èŒ∞~°
QÆOcè~° HõO~î°ã¨fi~°O QÆÅ"å~°x ÉèÏ=O.
ã¨~=æ° Ú - 4 71
52. „jâ◊OHõ~°∞Å ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ ^˘O_»ÑÖ_»∞ÖÏ Z„~°QÍ LO_ç =∞Öˇ¡

"≥ÚQÆÅæ =O\˜ `≥Åx¡ Ñ¨Å∞=~°∞ã¨ QÆey, K«O„^ŒaO|OÖÏO\˜ =ÚMÏ~°qO^ŒO`À
„Ñ¨HÍtã¨¥Î<åfl~Ú.
53. „jâ◊OHõ~∞° Å K≥H¯˜ à◊√¡ #∞#∞Ñ¨Ù^Õe J^•ÌÅ=∞ÖË¡ „ÑüaOaã¨∞<Î åfl~Ú.
ã¨~°ã¨fif^Õq ã¨~°fi^• „j â◊OHõ~°∞Å <åÅ∞HõÃÑ·#<Õ x"åãÖ LO_»@OKÕ`«
JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ P"≥∞ `«# ™œO^Œ~åºxfl K«∂ã¨∞HÀ=_®xH˜ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞
ã¨~°ã¨fif^Õq ™œHõ~°ºO HÀãÖ â◊OHõ~°∞Å K≥H˜¯à◊¡#∞ xÅ∞=Ù@^•ÌÅ∞QÍ
KÕâß_»∞.
54. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fiÖ’HÍÅ Ñ¨Ù}ºãÖK«Ü«∞=∞<Õ H©∆~°™êQÆ~å#
[x‡OKå~°∞. PHõ™ê# "≥Å∞Q˘O^Õ K«O„^Œ∞_»∞ ‰õÄ_® áêÅHõ_»e #∞O_Õ
[x‡OKå_»∞. JO`«‰õΩ q∞Oz "åi~°∞=ÙiÖ’ ZÖÏO\˜ áÈeHÍ ÖË^Œ∞.
ÃÑ·ÃÑK«∞Û â◊OHõ~°∞ÖË JkèHõ =∞#fl#Å‰õΩ áê„`«∞Å=Ù`å~°∞. Jk ZÖÏQÆO>Ë-
1. „jâ◊OHõ~°∞Å HÍOu Ñ¨ÙO*ÏÅ∞ âßâ◊fi`«O† HÍh PHõ™ê# L#fl K«O„^Œ∞x
HÍOuÑ¨ÙO*ÏÅ∞ Jâßâ◊fi`«O. 2. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ `Õ*’~åã¨∞Å#∞
=$kú KÕã¥¨ OÎ _»QÍ, PHõ™ê# L#fl K«O„^Œ∞_»∞ #Hí„∆ `åÅ HÍOux Ç¨Ïiã¨∞<Î åfl_»∞.
3. „j â◊OHõ~°∞Å∞ x+¨¯à◊OH˜Ü≥ÿ∞ „Ñ¨HÍtã¨¥ÎO_»QÍ† PHõ™ê# L#fl K«O„^Œ∞_»∞
Hí∆Ü«∞ ã¨fiÉèÏqÜ≥ÿ∞ H©∆}˜ã¨¥Î<åfl_»∞.
55. „j â◊OHõ~°∞Å#∞ ^Œi≈Oz#O`«=∂„`å<Õ n#[#∞Å∞ ãÖ~°H˜∆OK«
|_»`å~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =@∞=ÙQÍ LO_»QÍ, „ÉÏÇ¨Ï‡}˜ WO\˜H˜ aèHí∆‰õΩ
áÈ~Ú#Ñ¨C_»∞ "åi n<å=ã¨÷#∞ K«∂z *Ïe K≥O^•~°∞. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·#
„j â◊OHõ~°∞Å∞ ÅH©;^Õqx "≥∞Ñ≤ÊOz P „ÉÏÇ¨Ï‡}˜ WO@ |OQÆ~°∞ Lã≤iHõ
ÑÖ_»¡ =~°¬O ‰õΩiÑ≤OÑ¨*Ëâß~°∞.
56. ^Õ=`«ÅˆH [~ÚOÑ¨ â◊HõºO HÍx Y~°^Œ∂+¨}Ïk ~åHí∆ã¨
ãÖÇ¨~åxÔH· ã¨=Ú„^ŒOÃÑ· "å~°kèx xi‡Oz â◊„`«∞=ÙÅO^Œih ãÖÇ¨Ï
iOz# „j~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ `«# Hõ$áêHõ\ÏHí∆ gHí∆}OKÕ`« Ü«Ú^ŒúOÖ’
=∞~°}Õz# "å#~åÅxflO\˜h uiy „|uHÕKå_»∞.
J^Õ q^èOŒ QÍ, "Õ^=Œ ∞`« ^Œ∂+¨‰Ωõ Öˇ#· "å~°O^Œih YO_çã¥¨ ,Î „Ñü"å^Œ
Ñï+¨`«∞Î#∞ ¿ã`«∞=ÙQÍ KÕã¨∞H˘x `«# "å^Œ<åÑ¨\ ˜=∞`À =∞Ç¨Ïi¬ `«`åÎ fixfl
ÔQ·H˘x „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ Hõ$áêHõ\ÏHí∆ gHí∆}ÏÅKÕ`« ã¨HõÅ ‰õΩ\˜Å
=∞`åÅ#∞ F_çOz `«# *Ï˝<å=∞$`åxfl „Ñ¨ãi¨ OÑ¨*ãË ≤ "å~°O^Œih ãÖ™ê~°O
#∞O_ç ~°H˜∆OKå~°∞.
57. [## =∞~°}ÏÅ`À ‰õÄ_ç# ãÖ™ê~°O ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ J~°}ºO=∞ÖË¡
L#flk. ÉÏ^èŒÅKÕ`«, `åáêÅKÕ`« „Ñ¨"ÕtOK«_®xH˜ gÅ∞ÖË‰õΩ#flk. HÀiHõÅ<Õ
^•"åyflKÕ K«∞@∞ì=Ú@ì|_ç L#flk. ~°Hõ~°HÍÖˇ·# ~ÀQÍÅ∞, J^Œ∞Ñ¨ÙÖËx
J_»q U#∞QÆ∞Å=∞ÖË¡ˇ ¿ãfiK«ÛùQÍ ãÖK«iã¨¥ÎO_»QÍ, W@∞=O\˜ ãÖ™ê~å
~°}ºOÖ’ „j â◊OHõ~°∞Å∞ â◊~°}∞ HÀi#"åi ÉÏ^èŒÅhfl x~°∂‡ÅO KÕã≤
P#O^•xfl Hõeyã¨∞<Î åfl~°∞. KåÖÏHÍÅOQÍ =~å¬Å∞ÖËHõ ÉÏ^èÑŒ _¨ Õ r=~åã¨∞Å‰õΩ
‰õΩOÉèí=$+≤ìQÍ =~å¬Å∞ ‰õΩiã≤#@¡~ÚOk. r=ÙÅ `åáêÅhfl #tOz#q.
J^Õ q^èŒOQÍ r=ÙÅ∞ [#‡[#‡Å #∞O_ç á⁄O^Õ ãÖ™ê~° `åáêÅ<Õ
^•"åyflKÕ Ñ‘_Oç K«|_»∞`«∞<åfl~°∞. JO`ÕQÍHõ D ãÖ™ê~° =∂~°Oæ J^è~Œ ‡° "≥∞#ÿ
^Œ=_»O =Å# JÖÏO\˜ "å~°∞ „j â◊OHõ~°∞Å Hõ~°∞}ÏHõ\ÏHí∆ gHí∆}ÏÅ <å„â◊
~ÚOKå~°∞† Ñ¨Ó~°fi"≥∞#fl_»∂ Z~°∞QÆx x`åº#O^ŒO á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
58. „j â◊OHõ~°∞Å #∞^Œ∞@ kkÌ# =¸_»∞ `≥Å¡\ ˜ qÉèí∂u ˆ~YÅ#∞
Hõ=ÙÅ∞ Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ áÈeÛ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å Ñ¨q„`«
áêiâ◊√^è•ºxfl, ã¨fiK«Û`ù #« ∞ PtOz QÆOQÍ#^Õ PÜ«∞# #∞^Œ∞@ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨¥#Î fl^Œx
XHõ~∞° L„`ÕÊHÕ∆ K«QÍ, ~Ô O_»= "å~°∞, |∞∞QÆºA™êû=∞ "Õ^„Œ `«Ü∂« Å ™ê~°É∂íè `«"∞Õ
P =¸_»∞ qÉèí∂u ˆ~YÅ∞QÍ "≥Åã≤#=x Jaè=i‚ã¨∞Î<åfl~°∞.
59. „j â◊OHõ~°∞Å∞ x~°∞Ñ¨=∂#"≥∞ÿ# `«# ^ÕÇ¨Ï™œO^Œ~°ºOKÕ`«
=∞#‡^äŒ∞}˜‚ ‰õÄ_® `«$}©Hõiã¨∞Î<åfl~°∞. ^Õ=^Õ=Ù_≥·# „j â◊OHõ~°∞Å#∞ JO`«ó
Hõ~}° Ï# ^è•ºxOKÕ"å~°∂ HÍ=∂xfl [~Úã¨∞<Î åfl~°∞. JO>Ë P =∞Ç¨ÏhÜ«∂`«∞‡x
QÍOz# "å~°∞ ã¨HõÅ qHÍ~åÅ∞ Ç¨ÏiOÑ¨|_ç ã¨∞*Ï˝#∞Å=Ù`å~°∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞ ^ÕÇ¨Ï™œO^Œ~°ºOKÕ`«<ÕQÍHõ, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ ‰õÄ_® HÍ=Úx
[~ÚOKå~°∞† l`ÕO„kÜ«ÚÅ∞.
ã¨~=æ° Ú - 4 73
60. Ö’HõOÖ’ [#∞ÅO`å ãÖ™ê~°=∞<Õ ^•"åyflÖ’ z‰õΩ¯H˘x ÉèÏ~åº

Ñ≤Å¡Å "åº"≥∂Ç¨ÏOÖ’ Ñ¨_ç P^è•ºu‡Hõ PkèÉè∫uHõ `åáêÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∂
|^Œ∞Öú ·ˇ L<åfl~°∞. J@∞=O\˜ "åix `«# *Ï˝<å=∞$`«OKÕ Ñ¨~=° ∞ âßO`«∞Å#∞
KÕÜ«∞_®xH˜ =∞ø#=Ú„^Œ#∞ q_»z =@=$Hí∆KåÛùÜ«∞ #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi#
„j ^ŒH}∆˜ Ï=¸ˆ~Î „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞QÍ J=`«iOKå~°∞. Ñ¨Ó~°fiO Ñ¨~=° ∞t=Ù_∞»
Ü≥∂QÆ∞Öˇ·# ã¨#HÍ^Œ∞Å‰õΩ r=„|ÃÇ·Ï‡HÀºÑ¨^Õâ◊O KÕÜ«∞_®xH˜ =∞ø#=Ú„^Œ`À
„j ^ŒH˜∆}Ï=¸iÎ J=`å~°O ^•eÛ =@=$H∆Íxfl P„â◊~ÚOz JYO_®#O^Œ
„|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥· L<åfl_»∞. P ^ŒH˜∆}Ï=¸sÎ Éèí∂Ö’HõOÖ’ WÑ¨C_»∞
„jâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞QÍ J=`«iOKå~°∞. WÑ¨C_»∞ `å#∞ L^ŒúiOK«^ŒÅz#k
™ê=∂#º[#∞Å=_»O =Å# =@=$H∆Íxfl, =∞ø#=Ú„^Œ#∞ q_»<å_®~°∞.
WÑ¨C_»∞ *Ï˝<ÀÑ¨^ÕâßÅ#∞ QÍqã¨¥Î "Õ^•xfl uiy ™ê÷Ñ≤OKå~°∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞ ˆH=ÅO „áêHõ$`« k=º^ÕÇ¨ÏO`À „Ñ¨HÍtã¨¥Î<åfl~°∞.
61. <åã≤ÎHõ"å^Œ∞ÅÖ’ XHõ `≥QÆ "åix "≥·ÉèÏ+≤‰õΩ ÅO\Ï~°∞. "åi<Õ
Hí∆Ñ¨}‰õΩÅx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. <åã≤Î‰õΩÖˇ·# "≥·ÉèÏ+≤Hõ, ™œ„`åOuHõ, Ü≥∂QÍ
Kå~°º, =∂^èºŒ q∞Hõ *ˇ#· , Kå~åfi‰õΩÅ∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú# =∞`«ã∞¨ Å÷ O^Œ~∞° „jâ◊OHõ~∞° Å
k=ºã¨∞O^Œ~° q„QÆÇ¨xfl, J„áêHõ$`« *Ï˝#"≥·Éèí"åxfl `≥Å∞ã¨∞H˘x Z^Œ∞~°∞
=∂\Ï¡_»ÖËHõ QÆ_»QÆ_» =}Hõ™êQÍ~°∞. ~å*Ï[˝#∞ kèHõ¯iOz# ~å[„^ÀÇ¨ïÅ∞
~åA Z^Œ∞@ ZÖÏ QÆ_»QÆ_» =}‰õΩ`å~À JÖÏˆQ „j â◊OHõ~°∞Å Üˇµ^Œ∞@
Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x "Õ^•~å÷Å#∞ Ju¢Hqõ ∞OK«_O» KÕ`« <åã≤‰Î Ωõ ÅO^Œ~∞° k‰õΩ¯ÖËx"åÔ~·
Ñ¨_ç L<åfl~°∞. JÖÏˆQ Jq∞`« HõÅ‡+¨ Ç¨Ï$^ŒÜ«ÚÖˇ·# "≥·âı+≤HÍ^Œ∞Å Hõ^ä•
„áêg}º=∞O`å Jã¨Îq∞Oz Ñ¨ÓiÎQÍ =∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ~ÚOk.
Hõ}Ï^Œ =Úx ~°zOz# `«~°¯âßG"Õ∞, ã¨Ñ¨Î Ñ¨^•~°÷ „ÑüáêkHõ"≥∞ÿ#
"≥·âı+≤Hõ^Œ~°≈#O. gix "≥·âı+≤‰õΩ ÅO\Ï~°∞. g~°∞ â◊OHõ~°∞Å Üˇµ^Œ∞@ `«=∞
=∞`åxfl qxÑ≤OK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. "≥·âı+≤‰õΩÅ∞, ™êOY∞ºÅ∞, g∞=∂Oã¨‰õΩÅ∞,
Ñ¨Ò« [e Ü≥∂QÆ^~Œ ≈° <åaèAÅ˝ ∞, <åºÜ«∞^Œ~≈° <åaèAÅ˝ ∞, `«=∞ ^≥· fi`« „Ñ¨ãO¨ QÍÅ∞
KÕÜ∞« ÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. =∞O„`«=ÚQÆ∞Öú ·ˇ "å‰õΩ¯ ãÖÎ aèOzáÈQÍ xâıÛ+¨µÅì Ü«∂º~°∞.
D q^èOŒ QÍ, "Õ^•O`å~å÷xfl `≥Å∞ã¨∞HÀÖËH,õ Jã¨`åºÅ‰õÄ, ^Œ∞~åKå~å
Å‰õÄ áêÅÊ_»∞`«∂ `«=∞ =∞`åxfl ™ê÷Ñ≤OK«ÖËHõ q`«O_®Öˇ·# ‰õΩ`«~å¯Å∞
KÕÜ«∞_®xH˜ ™êÇ¨Ïã≤OÑ¨ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. z=~°‰õΩ "å~°∞ ‰õÄ_® „j â◊OHõ~°∞Å
áê^•Å <å„â◊~ÚOKå~°∞. "Õ^•O`« ÉèÏã¨¯~°∞x =ÚO^Œ∞ <åã≤ÎHõ =∞`åÅ∞
xÅ∞=QÆÅ"å?
62. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞, „j â◊OHõ~°∞ e~°∞=Ù~°∞ =∞#‡^äŒ∞}˜‚ [~ÚOz#
"åˆ~. =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ =∞#‡^äŒ∞}˜‚ ^ŒÇ≤ÏOz J#OQÆ∞xQÍ, HÍ=ÚxQÍ
KÕâß_»∞. Éèí∂Ö’Hõ â◊OHõ~°∞_»∞ HÍ=∞qHÍ~åÅxfl\˜h ã¨=¸ÅOQÍ ^èŒfiOãÖ
KÕâß_»∞. ÑÖ_ç`∞« ÅKÕ`« â◊OHõ~∞° _»∂, ^Õ=`«ÅKÕ`« Dâ◊fi~°∞_»∂ ã¨∞uÎ OK«|_®¤~∞° .
Éèí∂Ö’Hõ â◊OHõ~°∞_»∞ "Õ^Œ=∞`åxfl ™ê÷Ñ≤Oz Ü«∞*Ï˝Å∞ KÕ~ÚOKå_»∞. ÔH·ÖÏã¨
"åã¨∞_≥·# Dâ◊fi~°∞_»∞ ^ŒHí∆Ü«∞*Ï˝xfl ^èŒfiOãÖ KÕâß_»∞. Ñ¨~°=∞t=Ù_Õ â◊OHõ~°
~°∂ÑÖÖ’ J=`«iOz "Õ^•Å ã¨`º« `åfixfl, „áê=∂}Ïºxfl uiy ™ê÷ÑO≤ Kå_»∞.
Hõ#∞Hõ â◊OHõ~∞° _»∞ ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~=° ∞t=Ù_≥#· =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
63. „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ ã¨=∂#"≥∞ÿ# "å_»∞ =ÚÖ’¡HÍÅÖ’ "≥^ŒH˜<å
ÖË_∞» . ZO`«\ ˜ ÑÖ_ç`∞« _≥<· å â◊OHõ~∞° Å`À ã¨=∂#∞_»∞ HÍÖË_∞» . XHõ"àÕ ◊ Z=i
<≥·<å ã¨=∂#∞_»∞QÍ K≥Ñ¨Ê=Åã≤ =¿ãÎ `«#‰õΩ `å<Õ ã¨=∂#∞_»=Ù`«∞<åfl_»∞.
ZÖÏQÆO>Ë, ''PHÍâßxH˜ PHÍâ◊"Õ∞ ã¨=∂#O. ã¨=Ú„^•xH˜ ã¨=Ú„^Œ"Õ∞
ã¨=∂#O. ~å=∞~å=} Ü«Ú^•úxH˜ ~å=∞~å=} Ü«Ú^Œ"ú ∞Õ ã¨=∂#O.—— J\Ï¡Qˆ
â◊OHõ~°∞xH˜ â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞_Õ ã¨=∂#O. „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞_»∞
JkfifÜ«Ú_»∞, x~°∞Ñ¨=∂#∞_»∞, ã¨~°fiq^•º ã¨fi~°∂Ñ≤.
64. ã¨fi~°æÖ’HõOÖ’ #O^Œ#=#=∞O^Œ∞ HõÅÊ=$H∆ÍÅ ãÖYº Z‰õΩ¯=
QÍ<Õ LOk. J@∞=O\˜ HõÅÊ=$H∆ÍÅ‰õΩ J<ÕHõ Ñ¨ÙëêÊÅ∞ qHõã≤Oz L#flq.
JÖÏO\˜ Ñ¨ÙëêÊÅ K«∞@∂ì „Éèí=∞~åÅ∞ ÖˇHõ¯‰õΩq∞Oz L#flq. JÖÏˆQ
„j â◊OHõ~°∞Å QÆ∞}*ÏÖÏÅ∞ ™ê=∂#ºOQÍ qKåiOK«QÍ JãÖMÏºHÍÅ∞QÍ
#∞#flq. qâı+O¨ QÍ qKå~°} KÕ¿ãÎ JãÖMÏºO`«~åÅ∞QÍ L#flq. xâı≈+ÖQÍ
qKåiOKÕ `«`«Î fiA˝Å‰õΩ J#O`«OQÍ `≥Å∞ã¨∞Î<åfl~Ú. J#O`« `«`åÎfixfl
ã¨~=æ° Ú - 4 75
Ziy# =∞Ç¨`«∞‡Å‰õΩ J#O`«OQÍ<Õ ÉèÏã≤ã¨∞Î<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ ÉèíQÆ=O`«∞_≥·#

â◊OHõ~°∞x QÆ∞}ÏÅ∞ J#O`åÅ#_»O Ü«∞^ä•~°÷O.
65. „j â◊OHõ~°∞Å∞ J#~å÷Å‰õΩ ¿ÇÏ`«∞=ÙÖˇ·# q+¨Ü«∂aèÖÏ+¨#∞,
Jã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ HÍ=∞º=ã¨∞=Î ÙÅ#∞, `«`Î« fi*Ï˝#OKÕ`« qKåiOz "≥∂Hí∆ „Ñü|O^èHŒ Í
Åx, ^Œ∞óYÉèí∂~ÚëêªÅ=@OKÕ xâı≈+ÖQÍ KèÕkOKå~°∞. HÍ=∞q[Ü«Ú_»<Õ
a~°∞^ŒO á⁄O^•~°∞. Ç≤ÏO™êk ^Œ∞~°∞æ} ã¨=¸Ç¨Å#∞ `«# Y_»æOKÕ `«∞uÎ
xÜ«∞Å∞ KÕâß~°∞. Hõ#∞Hõ Ñ¨~°∞+¨ =K«<åÅ∞, Ç≤ÏO™êk ^Œ∞~°∞æ}ÏÅ∞, ã¨~°fi
qHÍ~åÅ#∞ ã¨Ç≤ÏOK«_»O, =∂<åaè=∂<åÅ HÀ~°∞ÛHÀ=_»O J<Õq Hí∆=∂
QÆ∞}OKÕ ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ [~ÚOKå~°∞. Ñ¨~°∞Å QÆ∞}ÏÅÖ’ ^À+Ö P~ÀÑ≤O
K«_O» , Jã¨¥Ü«∞Ñ¨__» O» =O\˜ ^Œ∞~°∞}æ ÏÅ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ [~ÚOKå~°∞. ^è~Œ å‡xfl
Ju¢Hqõ ∞OK«@O, QÆ~fi° O, `«##∞ QÆ∂iÛ `å<Õ Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ÑC¨ HÀ=_»O =O\˜
^Œ∞~°∞æ}ÏÅ#∞ [~ÚOKå~°∞. `«#HõO>Ë Jkè‰õΩÅ∞ KåÖÏ=∞Ok L<åfl~°<Õ
x~å_»O|~° =„*ÏÜ«Ú^èŒOKÕ`« Hí∆}OÖ’ KèÕkOKå~°∞. JO`ÕQÍHõ ã¨=∞ã¨ÎO
`«#ˆH HÍ"åÅ<Õ PâßÑ≤âßKåxfl ãÖ`«$Ñ≤Î J<Õ =∞Ç¨GOKÕ áê~°„^ÀÖÏ~°∞.
JO>Ë „j â◊OHõ~∞° Å∞ ã¨HÅõ ã¨∞QÆ∞}ÏÅ‰õΩ P„â◊Ü∞« Éè∂í `«∞Öˇ· „Ñ¨ã#¨ fl ÉèÏ=O`À
„Ñ¨âßO`«^Œ$+≤ì`À „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl~°∞.
66. „j â◊OHõ~°∞Å∞ HÍ=∂xfl [~ÚOz xâı≈+ÖQÍ Éèíã¨‡ "≥Ú#iO
Kå~°∞. ¢HÀ^è~Œ åÇ≤Ï`«ºOKÕ „Ñ¨âßO`«z`«∞ÅÎ Ü«∂º~°∞. J@∞=O\˜ Ñ¨~=° ∞ t"å=
`å~°∞_»∞ `«##∞ ¿ãqOKÕ t+¨µºÅ ^ÀëêÅhfl Ç¨ÏiOz q*Ï˝#=O`«∞Å∞QÍ
KÕâß_»∞. J\˜ì â◊OHõ~∞° x ^è•ºxOK«@OKÕ`« t+¨µºÅ∞ ‰õÄ_® ^è<Œ åº`«∞‡Öˇ<· å~°∞.
67. „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ QÆ∂iÛ U#∞QÆ∞Å [O@ #_»∞=∞ [iy#
ãÖÉèÏ+¨}#∞ `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ <Î åfl~°∞. kQÆ[æ O ÉèÏ~°º WÖÏ ÑëHÕk: F „Ñ≤Ü∂« !
D „w+¨‡ HÍÅOÖ’ Ñ¨QÆ\ ˜Ñ¨Ó@ `åáêxfl #tOÑ¨*Ë¿ã K«O„^Œ H˜~°}ÏÅ∞
ZK«Û@ #∞O_ç =KåÛ~Ú? Wk JãÖÉèí=O QÆ^•?
kQÆæ[O WÖÏ ÑëHÕk: =ÚQÆ∞ú~åÖÏ! WOHÍ h‰õΩ `≥eÜ«∞^•?
ã¨~°fiÖ’Hõ ~°Hí∆}ÔH· Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ J=`«iOz<å_»∞. J\˜ì [QÆ^Œ∞æ~°∞_≥·#
„j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ â◊s~°O #∞O_ç "åºÑ≤OKÕ ã¨∞QÆ∞}ÏÖËQÍx K«O„^ŒH~˜ }° ÏÅ∞
HÍ=Ù.
kQÆæ[O ÉèÏ~°º WÖÏ ÑëHÕk: F „Ñ≤Ü«∞`«=∂! D K«Å¡^Œ<åxH˜
HÍ~°}O K«O„^ŒH˜~°}ÏÅ∞ HÍ‰õΩO>Ë #Å¡ HõÅ∞=Åhfl ZÖÏ qHõã≤Oz<å~Ú?
Pâ◊Û~°ºO! K«O„^Œ∞_»∞ ÖË‰õΩO_® ZÖÏ HõÅ∞=Å∞ qHõã≤™êÎ~Ú?
kQÆæ[O WÖÏ ÑëHÕk: F =ÚQÍú! ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ. „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ
QÆ∞}QÆ}ÏÅ‰õΩ qã¨‡Ü«∞O K≥Ok# ^Õ=HÍO`«Å∞ Hõ#∞flÅ∞ ÃÑ^ŒÌqQÍ KÕã¨∞H˘x
<åÅ∞QÆ∞ „Ñ¨Hõ¯Ö K«∂ã¨¥Î<åfl~°∞. "åi Hõ#∞flÅ∞ qHõã≤Oz# HõÅ∞=Å=∞ÖË¡
„Ñ¨HÍtã¨¥Î<åfl~Ú.
D q^èOŒ QÍ P =∞Ç¨ÏhÜ«Úx ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ kQÆO`åÅ ^•HÍ "åºÑ≤OKå
Ü«∞x `≥Å∞™ÈÎOk.
68. Ö’Hõ=∞O^Œ∞#fl áêÅ∞, K≥~°‰õΩ =O\˜ ã¨=∞ã¨Î =∞^èŒ∞~° Ñ¨^•~å÷Å
Hõ<åfl „jâ◊OHõ~°∞Å ã¨^Œ∞æ}ÏÖË =∞^èŒ∞~åu=∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ#q. „jâ◊OHõ~°∞Å QÆ∞}
=∂^èŒ∞~°ºO ^èŒ#ºO, ã¨~°fi„âı+¨ªO. ã¨~°fi=∂^èŒ∞~åºÅ∞ P ã¨∞QÆ∞}*ÏÅ=∞O^Œ∞
L#flqQÍx, QÆ∞}=∂^èŒ∞~°ºO =∂„`«O ZK«Û\Ï ÅaèOK«^Œ∞. „jâ◊OHõ~°∞Å
QÆ∞}=∂^èŒ∞~°ºO J„áêHõ$`«O, k=ºO. q∞ye# =∂^èŒ∞~åºÅÖ’ ÅaèOKÕ
P#O^ŒO Jã≤÷~°O.
69. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Hí∆=∂QÆ∞}OÖ’ Éèí∂^Õq<Õ q∞OzáÈÜ«∂~°∞. Jk
ZÖÏQÆO>Ë, Éèí∂^ÕqH˜ ÉÏÇ¨º# Ñ¨~°fi`åÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# =ã¨∞Î*ÏÖÏxfl ÉèíiOKÕ
™ê=∞~°÷ºO LOk. HÍx „j â◊OHõ~°∞Å=∞ÖË¡ HÍ=∞ ¢HÀ^è•k u~°ã¨¯ $`« z`«Î
„Ñ¨Ü«ÚHõÎ qHÍ~åÅ#∞ ã¨Ç≤ÏOKÕ xifiHÍ~°"≥∞ÿ# â◊H˜Î ÖË^Œ∞.
WHõ â◊OHõ~°∞Å J#O`«"≥∞ÿ# q^•ºáê@"åÅ#∞ Ñïje¿ãÎ, ˆH=ÅO
ã¨~°ã¨fif ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ·# ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ „Ñ¨Éèí$`« ^Õ=`«Å QÆ~°fiO Ñ¨~°=∞t=Ùx
=ÚO^Œ∞ x~°∞Ñ¨=∂#"≥∞ÿ qÅã≤eO¡ k. ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ J=`å~°"∞≥ #ÿ ‰õΩ=∂iÅ
Éèí@∞ì Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™ê „Ñüáê^Œ#O tkäÅO HÍ#∞#flk.
ã¨~=æ° Ú - 4 77
WHõ "≥~· åQÆº q+¨Ü∞« O Ñïje¿ã,Î Ñ¨Ó~°fiO Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞ â◊√Hõ=∞Ç¨Ïi¬H˜

"≥·~åQÍºk =∞Ç¨`«`«Î fi "åHÍºxfl LÑ¨^ÕtOKå_»∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ JÖÏO\˜
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J=`å~°=∞=_»OKÕ x~°=kèHõ "≥·~åQÆºO ã¨~°fiÖ’Hõ „Ñ¨MÏº`«"≥∞ÿ
L#flk.
70. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Hí∆=∞Ö’ Éèí∂q∞`À ã¨=∂#∞Å∞. x~ÀÌ+¨ Ü«∞â◊ã¨∞û,
ã¨~°fi q^ŒºÅ Ü«∞O^Œ∞ ã¨~°ã¨fif^Õq`À ã¨=∂#∞Å∞. '`«∞Åº |Åq~À^èÕ
qHõÅÊó— (ã¨=∂# |ÅO QÆÅ"åi`À áÈ\©Ñ¨_ç#Ñ¨C_»∞ XHõ ^•xx ã‘fiHõiO
Kåe) J#fl <åºÜ«∂xfl J#∞ãïOz ã¨~ã° fi¨ f^Õq â◊OHõ~∞° Å<Õ ã¨=∞i÷ã∞¨ OÎ k.
Éèí‰õΩÎÅ =∞<À~°^ä•Å#∞ „Ñ¨™êkOK«@OÖ’ HõÅÊ=$Hí∆O =O\˜"å~°∞. J\˜ì
J„áêHõ$`« QÆ∞} qt+¨µxì =i‚OK«_®xH˜ JO^Œ~∂° Å*Ï˚ÉÏè =O á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
71. Ö’HõOÖ’ "Õ∞~°∞ Ñ¨~fi° `åxH˜ n>ÿ̌#k =∞~˘Hõ Ñ¨~fi° `«O ÖË#@∞¡QÍ,
„j â◊OHõ~°∞Å`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ Ñ¨Ó~°fiO [x‡OK«ÖË^Œ∞. D
=~°Î=∂# HÍÅOÖ’ ÖË~°∞. ~åÉ’ÜÕ∞ HÍÖÏÅÖ’ [x‡OÑ¨É’~°∞ - JO>Ë
=¸_»∞ HÍÖÏÖ’¡#∂ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ ã¨=∂#∞Å∞ ÖË~°x ÉèÏ=O.
72. ‰õΩÅnÑ¨‰õΩ_≥·# â◊OHõ~°∞Å q^•ºÑ¨\ ˜=∞KÕ`«, q#Ü«∞jÅO KÕ`«,
™ê^èŒ∞ã¨fiÉèÏ=OKÕ`«, ã¨K«Ûi„`«KÕ`« PÜ«∞# ‰õΩÅO Ü«∂=`«∂Î Jq∞`«OQÍ
â’aèOzOk.
73. HõÅÊ=$HíO∆ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ Ñ¨ÙëêÊÅ`À, Ñ¶Ö¨ ÏÅ`À xO_»∞QÍ q~ålÅ∞¡
`«∞Ok. JÖÏO\˜ Ñ¶Å¨ Ñ¨ÙëêÊÅ <å„â◊~ÚOz „Éè=í ∞~åÅ QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞ QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞QÍ
K«∞\˜ì u~°∞QÆ∞`«∂O\Ï~Ú.
„j â◊OHõ~°∞_»<Õ HõÅÊ`«~°∞=Ù ‰õÄ_® x`«ºO Ñ¨Ù+¨ÊÑ¶¨ÅÉèíi`«"≥∞ÿ LO_»QÍ
ÑÖ_ç`«∞ Å<Õ „Éèí=∞~åÅ∞ PÜ«∞##∞ P„â◊~ÚOz HÀi# *Ï˝#ãÖÑ¨^Œ#∞
á⁄O^Œ∞K«∞<åfl~°∞.
74. „j J^≥· fi`« `«`«Î fi ã≤^•úO`åxfl ™ê÷Ñ≤OÑ¨^ŒÅz# „j â◊OHõ~å
Kå~°∞ºÅ∞ `«# =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# =∂@Å KÕ`«, x~°∞Ñ¨=∞ "åHÍÛ`«∞~°ºOKÕ`« Hõq
ÑÖ_ç`«∞Å <≥Å¡~°#∞ ã¨"≥∂‡Ç≤Ï`«∞Å#∞ KÕâß~°∞. Pkâı+¨µx J=`å~°∞_≥·#
Ñ¨`«O[e Ü≥∂QÆ^Œ~°≈<åxfl, HõÑ≤Å=∞Ç¨Ïi¬„áÈHõÎ ™êOYº^Œ~°≈<åxfl, Hõ}Ï^Œ
=Úx„áÈHõÎ "≥·âı+≤Hõ^Œ~°≈<åxfl ÖˇH˜¯OÑ¨‰õΩ<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ <åºÜ«∞
^Œ~°≈<åxfl QÍx, Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™ê^Œ~°≈<åxflQÍx QÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀHõ
q~°ã¨=ÚÅx `«Åz `«ºlã¨∞Î<åfl~°∞. WHõ <åã≤ÎHõ „QÆO^ä•Å QÆ∂iÛ "Õˆ~
K≥áêÊÖÏ? ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ LÑ¨=∂#~°Ç≤Ï`«∞_»∞† "åi "åHõºO
x~°∞Ñ¨=∞O, x~ÀÌ+Ö, J„áêHõ$`«O.
75. „j ‰õΩ=∂iÅÉè@ í ∞ì, „Ñ¨ÉÏè Hõ~∞° Å∞ „ÑüáêkOz# Ñ¨Ó~°fig∞=∂Oã¨
ã≤^•úO`åÅhfl J_»∞QÆO\˜áÈ`«∞<åfl~Ú. WÑ¨C_Õ â◊OHõ~°∞Å ã¨¥‰õΩÎÅKÕ`« h@
=ÚxyáÈ~Ú# LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ L^ŒúiOK«|_ç#q. „j â◊OHõ~°∞Å „Ñü"åk
Ü≥ÿ∞# Éèí@ìÉèÏã¨¯~° =∞Ç¨ÑÖ_ç`«∞x =Å# "Õ^•O`« J~å÷Å∞ ^Œ∞~°æux K≥O^Œ∞
`«∞O_»QÍ "å@xflO\˜h YO_çOz J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. JÖÏO\˜
"Õ^•O`åÅ#∞ Ñ¨_çáÈ‰õΩO_® KÕÜ«¸`«xzÛ ãÖ~°H˜∆ã¨¥Î J^≥· fi`«ã≤^•úO`å
=∞$`åxfl „ã¨qOÑ¨KÕâß~°∞. Hõ~°‡ã≤^•úO`åxfl YO_çã¨¥Î, *Ï˝#HÍO_»#∞
„jâ◊OHõ~°∞Å∞ `«# „Ñ¨=K«<åÅKÕ`« ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. ''# K« âı+¨Éèíg, ÉèÏã¨¯~°——
J<Õ â’¡Hõ^ŒfiÜ«∂~å÷ÅKÕ`« „j â◊OHõ~°∞Å „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏëêºxfl, Ñ¨`«O[e
ÉèÏëêºxfl, *ˇ·q∞x ã¨¥„`«ÉèÏëêºxfl, ™êOYº^Œ~°≈<åÅ#∞, P âß„™êÎÅÖ’x
ã≤^•úO`åÅ#∞ YO_çOz J^≥· fi`« `«`«Î fi„Ñüáê^ŒHõ"≥∞ÿ# ã¨~°fiã≤^•úO`åÅ‰õΩ
t~À^è•~°ºOQÍ *Ëâß~°∞.
76. Éèíw~°^äŒ∞_»∞ n~°…HÍÅO `«Ñ¨ã¨∞ûKÕã≤ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J#∞„QÆÇ¨xfl
á⁄Ok ^Õ=#kÜ≥ÿ∞# QÆOQÆ#∞ Éèí∂q∞ÃÑ·H˜ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨KÕâß_»∞. P ^Õ=#k
JÇ¨ÏOHÍ~°O`À, P~åƒù@O`À ‰õÄ_ç Ju"ÕQOÆ QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOzOk. „jâ◊OHõ~∞° Å
=ÚMÏ~°qO^ŒO #∞O_ç "≥Å∞=_Õ *Ï˝<å=∞$`« „Ñ¨"åÇ¨ÏO P ^Õ=#k "ÕQÍxfl
u~°ã¨¯iã¨∞Î#flk. „j â◊OHõ~° ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù "åQÆ=∞$`«O ã¨~°fi`À=ÚYOQÍ
=i¬ã¥¨ OÎ _»QÍ, ÉÏÇ¨Ïº"Õ+^¨ •è ~°∞Å∞, ã¨<åflºã¨∞Å∞, "≥∞@ì "Õ^•O`«∞Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
"å~°O^Œ~°∂ H∆Í=∞O, Hõ~°∞=ÙHÍ@HÍÅ =O\˜"åÔ~· „j â◊OHõ~°∞Å =^ŒÌ‰õΩ
~åÖËHõáÈÜ«∂~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å "å¢H“Ê_èç=∞ J#O`«O, ã¨∞^è•=∞Ü«∞O.
ã¨~=æ° Ú - 4 79
77. „jâ◊OHõ~É° Qíè =Æ `åÊ^Œ∞Å "åi HõO~îO° #∞O_ç "≥Å∞=_Õ "Õ^^Œ •è ~°Å∞
ã¨Ê+¨ìOQÍ#∂, ã¨fi~°Ü«ÚHõÎOQÍ#∂ LO_ç ã¨HõÅ "Õ^•O`« "åºMÏº<åÅ∞ q<Õ
"å~°Å z`«KÎ åOK«Åº =∞<Õ =∞^ŒÑÙ¨ >Ë#∞QÆ∞Å#∞ QÆ[âßÅÜ«∞O^Œ∞ |Okèã∞¨ #Î flq.
ã¨HõÅ z`«Î „Ñ¨=$`«∞ÎÅ#∞, K«Ñ¨Å ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ x"åiã¨∞Î#flk. JYO_»
*Ï˝# xÅÜ«∞OQÍ `Õ[iÅ∞¡`«∂#flk. JO`ÕQÍHõ ^Œ∞+¨ìOQÍ „Ñ¨=zOKÕ
„Ñü"å^Œ∞Å#∞ x~Àkèã¨∞Î#flk. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#∞Å∞ „j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥H˜Î
^•=∞=ÚÅ#∞ HõO~î°ã¨÷O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥H˜Î ã¨∞^è•~°ãÖ ã¨HõÅ
ãÖ`åáêÅ#∞ áÈQ˘\˜ì =∞Ç¨#O^•xfl JÅiOÑ¨*Ëã¨¥Î#flk. WÖÏ\˜k
JÖÏ\˜k J#_»"∞≥ O^Œ∞‰õΩ† â◊OHõ~° „Ñ¨=K«# ^èÀ~°}˜ ãÖ™ê~° ™êQÆ~O° #∞O_ç
`«iOÑ¨*¿Ë ã ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ <ÒHõQÍ JÅ~å~°∞`«∞#flk. WÖÏ „j â◊OHõ~° ã¨¥H˜~Î å[O
x~°∞Ñ¨=∞O, ã¨HõÅ J*Ï˝#ÉèíO[HõO.
78. „j â◊OHõ~°∞Å "å‰õΩû^è•=∞Ü«∞ ã¨∞ã¨fi~°O J^≥· fi`«q[Ü«∞ÅH˜;
q[Ü«∞Ñ¶¨∞O@~å=O Ñ¶¨∞}Ñ¶¨∞}=∞x "≥∂QÆ∞K«∞#flk. ã¨~°fi=∞`« YO_»#OKÕ`«
ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊Hõ`«fiO`À J^≥· fi`«q[Ü«∞ÅH˜; x~°O`«~°O „j â◊OHõ~°∞Å"å‰õΩ¯
#O^Œ∞ `åO_»==∂_»∞K«∞#flk. „j â◊OHõ~°ã¨¥H˜Î ã¨∞ã¨fi~°O Ñ¨~°=∞„âß=ºOQÍ
L#flk.
79. Hõ~°∂Ê~°‰õã¨¥Îs„^Œ=º ÖËÑ¨<åÅ∞ â◊s~° `åáêÅ#∞ áÈQ˘>Ëì@∞¡,
„j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥‰õΩÎÅ∞ *Ï˝#Ñï=∞àÏÅ`À P^è•‡u‡Hõ, PkÉè∫uHÍk ã¨~°fi
`åáêÅ#∞ Ç¨Ïiã¨¥Î#flq. PO`«~°OyHÍÖˇ·# Éèí="åºkè `åáêÅxflO\˜h
YO_çOK«_»OKÕ ÉÏÇ¨Ïº `åáêÅ#∞ J}K«_®xH˜ K«O„^Œ H˜~°}ÏÅ∞ Jã¨=∞~å÷
ÅÜ«∂º~Ú. „j â◊OHõ~° ã¨¥H˜Î ãÖÑ¨^ŒÅ∞ Hõã¨¥Îi Hõ~°∂Ê~å^Œ∞Å HõO>Ë,
K«ÔH¯~°, „^•Hí∆ =O\˜ =∞^èŒ∞~° Ñ¨^•~å÷Å HõO>Ë, K«O„^Œ H˜~°}ÏÅ HõO>Ë,
qÅHí∆}"≥∞ÿ ã¨HõÅ [#~°O[HÍÖˇ· qÅã≤ÖÏ¡~Ú. ã¨¥H˜Î ã¨∞^è•~°ãÖ JHí∆Ü«∞O.
80. „jâ◊OHõ~°QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºÅ É’^èŒ#, "åQÍ˚ÅO`À ˆH=ÅO â◊√^Œú
J^≥· fi`« „áêuáêkHõÜÕ∞ "≥∂H∆ÍxH˜ ~å[=∂~°æ=∞x „Ñ¨Hõ\ ÕKå~°∞. ÉèË^Œ"å^Œ∞
ÅO^Œ~∂° ã¨=¸ÅOQÍ JO`«iOzáÈÜ«∂~°∞. ã¨HÅõ JÇ¨ÏOHÍ~åÅ∞ xâı≈+ÖQÍ
q<åâ◊#O K≥Ok Ö’HõOÖ’ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#"Õ`«ÎÖˇ· qÇ¨ÏiOKå~°∞.
81. QÍe`À HõÅã≤ L#fl ã¨∞QÆO^èŒO Ö’Hõ=∞O`å ã¨∞"åã¨#Å∞ "≥^Œ
[ÖË@¡ ∞¡ „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ñïâ◊√^Œú "Õ^•O`« ã≤^•úO`åÅ#∞ Ö’Hõ=∞O`å „Ñ¨=iÎOÑ¨
KÕâß~°∞. Ö’HõOÖ’ ^èŒ~°‡O ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ <≥ÅH˘O>Ë Ju=$+≤ì =O\˜ Du
ÉÏ^èŒÅ∞ LO_»=Ù. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ö’HõOÖ’ "Õ^Œ ^èŒ~å‡xfl „ÑüëêªÑ¨#
KÕÜ«∞_»O =Å# DuÉÏ^èŒÅ∞ÖËHõ [#∞Å∞ ã¨∞YãÖ`ÀëêÅ`À =∞#QÆeQÍ~°∞.
^•"åyfl=∞^èºŒ # „áê}ÉèÜ í ∞« O`À H˘@∞ìq∞\Ïì_∞» "åxH˜ xO_»∞QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ
#n[ÖÏÅ #∞O_ç gKÕ j`«Å QÍÅ∞Å =∞ÖË¡, qq^èŒ Ñ¨ÙëêÊÅ #∞O_ç gKÕ
ã¨∞QÆO^èŒ Ñï=∞àÏÅ∞ `åáêÅxflO\˜h #tOÑ¨KÕã≤ P#O^•xfl Hõey™êÎ~Ú.
JÖÏˆQ q+¨=∞|∞kúÜ«Ú`«"≥∞ÿ, [##=∞~°} HÍ~°}"≥∞ÿ# ãÖ™ê~° ÉèíÜ«∞OÖ’
H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∞#fl Jq"Õ‰õΩÅ‰õΩ „j â◊OHõ~°∞Å *Ï˝# ã¨∞^è•=∞Ü«∞ ã¨¥‰õΩÎÅ∞
*Ï˝#=∞Hõ~°O^•xfl, „|Ç¨‡#O^Œ=∞<Õ Ñï=∞à◊ ™œ~°ÉèÏÅ#∞ „Ñ¨™êkã¨¥Î#flq.
82. „j â◊OHõ~° Hõq=~°∞Å <åÅ∞HõÃÑ· xÅz „j ã¨~°ã¨fif^Õq <å@ºO
KÕã¨¥ÎO_»QÍ =ã¨∞Î#fl „âß=º"≥∞ÿ# ^èŒfi#∞Å∞ P"≥∞ HÍe JO^≥Å ã¨=fi_çÜ«∂?
ÖËHõ P"≥∞ ^èŒiOz# =_®¤}Ñ¨Ù QÆÅQÆÅÖÏ? ÖËHõ KÕu QÍAÅ QÆÅQÆÖÏ?
J<Õ ãÖâ◊Ü«∂Å∞ |Ü«∞Å∞^Õi#q. ZO^Œ∞=Å#O>Ë, „j ã¨~°ã¨fif^Õq
„jâ◊OHõ~∞° Å <åÅ∞HõÃÑ· <å@ºO KÕã∞¨ #Î flk. P q*Ï˝#qâß~°^∞Œ _≥#· â◊OHõ~∞° Å
ã¨¥‰õΩÎÅ∞ ã¨~°ã¨fif=∞Ü«∂Öˇ· „Ñ¨HÍtã¨¥Î#flq. Jq ˆH=Å q*Ï˝#=∞Ü«∂Å∞.
83. „j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥‰õΩÎÅ∞ QÆOcè~°OQÍ ^Œ@ìOQÍ Hõ=Ú‡H˘#fl "Õ∞Ñ¶¨∞
ã¨=¸Ç¨Å =∞ÖË¡, ÃÑ#∞QÍÅ∞Å‰õΩ JÅ¡HõÖ’¡Å"≥∞ÿ# ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù@Å=∞ÖË¡,
JÑ¨C_Õ qK«∞ÛH˘x ã¨∞"åã¨#Å#∞ "≥^Œ[ÖË¡ =∞Öˇ¡Ñ¨ÓÅ=∞ÖË¡ L#flq. ˆH=ÅO
q*Ï˝#Ñï=∞àÏÅ`À#∞, x~°O`«~O° LÖÏ¡ãO¨ Q˘Å∞¿Ñn Z^Œ∞~°∞ÖËx „ÑüÉè`í À
JO`«\Ï „Ñ¨HÍtã¨¥Î#flq.
84. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „Ñ¨=zOz# ÉèÏëêºk ~°∂Ñ¨ J=∞$`«"å}˜
Kè«O^À|^Œú"≥∞ÿ# Ñ¨^ŒºHÍ=ºO HÍHõáÈ~Ú<å ''QÆ^ŒºO Hõg<åO xHõ+Ö
ã¨~=æ° Ú - 4 81
=^ŒOu—— ã¨¥H˜Î ##∞ãïOz QÆ^Œº~°∂Ñ¨"≥∞ÿ<å ã¨~°fi^À+¨~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ

=∞<À[˝OQÍ ÉèÏã≤ã¨¥Î#flk† qx#O`« =∂„`å<Õ *Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞O@∞Ok†
ã¨~°fi qëêÅ#∞ Ç¨ÏiOKÕ J=∞$`«OÖÏ J^≥· fi`å=∞$`«áê#O KÕ~Úã¨∞Î#flk†
J„ÑüÇ¨Ï`« "åQÀú~°}˜ J=∞$`« ^è•~°Å=∞ÖË¡ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨¥Î#flk† =∞kOz#
„Ñü"å^Œ∞Å ‰õΩ`«~å¯Å<Õ =∞Ç¨ Ñ¨~fi° `åÅ#∞ =„*ÏÜ«Ú^èOŒ KÕ`« Ñ≤O_ç JÜÕ∞º@∞¡
KÕã¨∞Î#flk. JO`ÕHÍHõ „j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥‰õΩÎÅ∞, Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ÅaèOKÕ
JOQÆ_çÖÏ „Ñ¨HÍtã¨¥ÎO_»QÍ, ™ê^èŒ‰õΩÅ∞, ÑÖ_ç`«∞Å∞ *Ï˝#∞Å∞ `«=∞ `«=∞
Ü≥∂QÆº`«‰Ωõ `«y# q^•º=∞$`åxfl „QÆÇÏ≤ ã¨∞<Î åfl~°∞. „j â◊OHõ~"° å}˜ â’Éè#í "≥∞#ÿ
K«i`«O`À ‰õÄ_ç#^≥· ãÖ™ê~°O =Å# HõeQˆ P^è•ºu‡Hõ ^Œ∞óMÏÅ#∞ <åâ◊#O
KÕã¨∞Î#flk† ã¨~°fi^ÀëêÅ#∞ ÑïÇ¨Ïiã¨∞Î#fl^≥· =ÚH˜Î=∂~åæxfl K«∂Ñ¨Ù`«∞#flk†
D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~° ã¨¥‰õΩÎÅ#∞ J=∞$`« áê#O KÕã≤#"åÔ~· âßâ◊fi`«
™œMÏºÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
85. <Õ#∞ <åk J<Õ JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞HÍ~åÅ∞ ã¨HõÅ ^Œ∞óMÏÅ‰õΩ
HÍ~°}"≥∞ÿ ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂ÅÜ«∞O^Œ∞ ã¨∞ã≤~÷ O° QÍ <å@∞H˘xáÈ~Ú#q. =∞#ã¨∞û
#O^Œ∞ [xOKÕ =∞<À"åº^è∞Œ Åxfl\˜H© =¸Å=∞QÆ∞`«∞#flk. D =∞<ÀqHÍ~åÅ∞
J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ L#flq. =∞Ç¨=$H∆ÍÅ#∞ ã¨Ç≤Ï`«O c[O `«#Ö’ ZÖÏ
W=Ú_»∞ÛH˘O@∞#fl^À JÖÏˆQ D JÇ¨ÏOHÍ~° c[O ã¨~fi° ^Œ∞óMÏÅ#∞, ãÖ`å
áêÅ#∞, ãÖ™ê~° ãÖ™ê¯~åÅ#∞ `«#Ö’ ã¨¥Hí;~°∂ÑÖÖ’ W=Ú_»∞ÛH˘O@∞
#flk. JÇ¨ÏOHÍ~°=∞<Õk =∂#ã≤Hõ „Ñ¨âßO`«`«#∞ Ç¨ÏiOz, =∞#ã¨∞û xO_®
HÍÅ∞ëêºxfl "åºÑ≤OÑ¨KãÕ ≤ ã¨~fi° ^Œ∞óMÏÅ#∞ Hõeyã¨∞#Î flk. D JÇ¨ÏOHÍ~°=∞<Õk
XHõ <å@Hõ ~°OQÆãÅ÷¨ O ÖÏO\˜k. ~°OQÆãÅ÷¨ "Õ∞ ÖË‰Ωõ O>Ë #@‰õΩÅ <å@º„Ñ¨ãH¨ Î˜
ÖË^Œ∞. ˆH¡âßÅ<Õ #@‰õΩÅ „Ñ¨"Õâ◊"Õ∞ LO_»^Œ∞. JO`ÕQÍHõ ~åQÆ^ÕfiëêÖË
<å@Hõ „áê~°OÉèÏxH˜ =ÚO^Œ∞O_Õ "å^Œº|$O^ŒO. P q^èŒOQÍ ~åQÆ^ÕfiëêÅ∞
^Œ$â◊º<å@º JÇ¨ÏOHÍ~åÅ‰õΩ "å^ŒºÑ¶∞¨ ’+¨"∞≥ ÿ LOk. ~åQÆ^fiÕ ëêÅ‰õΩ Jã¨`åºÅ∞
=¸ÅHÍ~°}"≥∞ÿ L<åfl~Ú. Jã¨`∞« "Î #·≥ ^Œ$â◊ºÑ¨^•~å÷Å‰õΩ QÆ$Ç¨Ï"Õ∞ L^•º#=#O
ÖÏO\˜k. =∞e# r=Ù_»∞ D L^•º#=#OÖ’ qÇ¨Ïiã¨¥Î LO\Ï_»∞.
Hõ#∞Hõ J#~å÷Åxfl\˜H© ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂ÅO^Œ∞O_Õ ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~åxfl „jâ◊OHõ~°
ã¨¥H˜Î J<Õ Y_»æO KèÕkã¨¥Î#flk.
86. Ju „áêp<åÖˇ·# "Õ^Œ "å‰õΩ¯Å LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ ™ê~°"≥∞ÿ#
„jâ◊OHõ~°∞Å ã¨¥H˜Î ã¨=Ú^•Ü«∞O <åã≤ÎHõ`«fiOKÕ ^Œ∂+≤`åÖˇ·# Hí∆Ñ¨}‰õΩÖˇ·#
<åã≤Î‰õΩÅ‰õΩ "≥·ÉèÏ+≤‰õΩÅKÕ =Oz`«∞ÅQÆ∞`«∂ ãÖ™ê~°=∞O^Œ∞ z‰õΩ¯‰õΩ#fl
r=ÙÅO^Œ~°‰õΩ ãÖr=x=∞ÖË¡ Ñ¨xKÕã¨∞Î#flk. „j â◊OHõ~°∞Å J^≥· fi`å=∞$`«O
<åã≤ÎHõ=∞`«qëêxfl Ç¨Ïiã¨¥Î#flk† ã¨~°fi[#∞Å‰õΩ âßOu„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ [#∞Å‰õΩ
P#O^ŒH~õ =° ∞QÆ∞`«∞#flk.
87. ÃÑ#∞QÍeH˜ Zyi Ñ¨_»∞`«∞#fl Ñ¨q„`« QÆOQÍ `«~°OQÍÅ∞ KÕ¿ã
HÀÖÏÇ¨ÏÅO=∞ÖË¡, „j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥H˜Î „Ñ¨"åÇ¨Å∞ Jã¨`åºÖˇ·# áê+Ö_»
=∞`åÅxflO\˜h ã¨=¸ÅOQÍ #tOÑ¨*Ëã¨∞Î#flq. „jâ◊OHõ~°∞Å ã¨¥‰õΩÎÅ∞
ˆH=ÅO =ÚH˜Î „Ñ¨^•Å∞.
88. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°=∂^Œ~°O`À ÑëH˜# =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# ã¨¥‰õΩÎÅ#∞
JÑ¨C_Õ qHõã≤Oz# =∞Öˇ¡Å ™œ~°ÉèÏÅ`À PeOQÆ#O KÕã¨∞HÀ=_®xH˜
JkèHõ"≥∞ÿ# Pã¨HÎ̃x K«∂Ñ¨ÙK«∞#flq. áêi*Ï`åÅO^Œe =∞Hõ~°O^ŒO, HõÅÊ=$Hí∆
‰õΩã¨∞=∂ÅO^Œe =∞Hõ~°O^ŒO=∞ÖË¡, q*Ï˝# Ñï=∞àÏÅ`À ‰õÄ_ç# J^≥· fi`å
#O^ŒO`À ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ =∞#ã¨∞û#∞ ~°OlOÑ¨KãÕ ∞¨ #Î flq. „j â◊OHõ~∞° Å ã¨¥HÎ̃
KÕ`« ã¨[˚#∞Å =∞#ã¨∞ûÅ∞ =∞`≥Î‰õΩ¯K«∞#flq. ã¨~°fiãÖ`À+¨Hõ~åÅ∞, ã¨HõÅ
ãÖ`åáêÅ#∞ Ç¨ÏiOÑ¨*Ëã¨∞Î#flq.
89. „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ „Ñ¨ã¨#fl =^Œ#O #∞O_ç K«O„^ŒH˜~°}ÏÅ
=O\˜ K«Å¡x, âßâ◊fi`«ã¨∞MÏxfl „Ñ¨™êkOKÕ J^≥· fi`«ã¨∞^è•~°™êxfl „Ñ¨ãïOÑ¨
KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. JO^Œ~∂° „j â◊OHõ~∞° Å ã¨¥H˜Î ã¨∞^è•™êQÆ~å# =Ú#Hõ"ãÕ ∞¨ <Î åfl~°∞.
JÖÏO\˜ *Ï˝<å=∞$`åxfl =^Œe, Ñ¨~°=∞ =¸~°∞öÖˇ·#"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ ^≥· fi`«
`«`Î« fi=∞<Õ qëêxfl ã‘fiHõiOz, [## =∞~°}ÏÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. ZÅ¡ÑC¨ _»∞
Ñ¨@∞ì =„™êÎÅ<Õ ^èŒiOKÕ JÅOHÍ~° Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞, =ÚiH˜Ö’ Ñ¨_ç=Ù#fl QÆ∞_»¤
Ñ‘eHõÅ`À ÉÁO`«#∞ KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ W+¨Ñì _¨ `» å_®? HõÅÖ’ ‰õÄ_® W+¨Ñì _¨ _» ∞» .
J@∞=O\˜ JÅOHÍ~°Ñ¨Ù~°∞+¨µxH˜ =∞u„Éèíq∞¿ãÎ Ñ¨@∞ì=„™êÎÅ#∞ HÍ^Œx
ã¨~=æ° Ú - 4 83
QÆ∞_»¤Ñ‘eHõÅ#∞ HÀ~°∞H˘O\Ï_»∞. JÖÏˆQ `å#∞ Ñïâ◊√^•ú`«∞‡_≥·<å ‰õÄ_®,

J*Ï˝#OKÕ`« Ñ≤zÛÑ¨\#ì˜ "å_≥· Jxfl\˜h HÍ^Œx ^≥· fi`«"å^•xfl P„â◊~Úã¨∞<Î åfl_»∞.
JO>Ë „j â◊OHõ~°=~°=Úx „Ñ¨É’^è•Å<Õ *Ï˝<å=∞$`«OKÕ`« [#∞ÅO^Œ~°∞
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ qÇ¨Ïiã¨∞Î<åfl~°x ÉèÏ=O.
90. „j â◊OHõ~° =∞Ç¨Ïi¬ K«O„^Œ∞x J^≥· fi`å=∞$`åxfl á⁄O^Õ *Ï˝#
=O`«∞xH˜ P=ÙáêÅ∞ LÑ¨ÊQÍ `≥Å∞™ÈÎOk. `Õ<#≥ ∞ W+¨Ñì _¨ _» O» ÖË^∞Œ . K«HÔ ¯~°#∞
K«∂ã¨¥Î<Õ U=yOK«∞H˘O@∞<åfl_»∞. „^•Hí∆~°™ê<Õfl =^ŒÌ<Õ "å_»∞ WHõ H˘|ƒi
HÍÜ«∞#∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~åx™êÎ_®? ZO^Œ∞HõO>Ë, Jq Jhfl Ö∫H˜Hõ Ñ¨^•~å÷Å∞.
q+¨Ü«∞ Éèíi`åÅ∞. „`åˆQ@Ñ¨C_»∞, u<Õ@Ñ¨C_»∞ =∂„`«"Õ∞ uÜ«∞ºQÍ#∂
~°∞zQÍ#∂ LO\Ï~Ú. HÍh „j â◊OHõ~° ã¨¥H˜Î ã¨∞^è•~°ãÖ JÖ∫H˜HõO
x`åº#O^•xfl HõeyOKÕk. Hõ#∞Hõ „jâ◊OHõ~°∞Å J^≥· fi`«*Ï˝#=∂^èŒ∞~°ºO
áê#O KÕ¿ã ^èŒ<åº`«∞‡_»∞ q∞ye# =∞^èŒ∞~°Ñ¨^•~å÷Å#∞ (K«ÔH¯~°, `Õ<≥
=Ú#flQÆ∞#q) hK«OQÍ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞.
91. „j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥H˜ÎÑ¨~°OÑ¨~°Å∞ =∞^èŒ∞~åÖˇ· PÇ¨¡^ŒO Hõeyã¨¥Î,
qx#O`« =∂„`å<Õ Z@∞=O\˜ áê+Ö_»∞x Ç¨Ï$^ŒÜ«∂<≥·fl<å HõkeOK«
ã¨=∞~°÷"≥∞ÿ L#flq. JO`ÕQÍHõ D ã¨¥‰õΩÎÅ∞ K≥~°∞‰õΩQÆ_» #∞O_ç ~°™ê#flO`å
Ñ‘eÛ =∂^èŒ∞~åºxfl „QÆÇ≤ÏOz#q. J=∞$`«O KÀ~°ÉèíÜ«∞O KÕ`« `«#
J=∞$`«`åfixfl „j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥‰õΩÎÅÖ’ ^•z LOzOk. Ö’HõOÖ’ U
=∞^èŒ∞~° Ñ¨^•~°÷OKÕ`« á⁄O^ŒÖËx =∂^èŒ∞~åºxfl á⁄O^Œ∞K«∞<åfl~°∞. q∞ye#
=∞^èŒ∞~° Ñ¨^•~å÷ Öˇxfl Éèí∞lOz<å "å\˜Ö’ ZÖÏO\˜ =∂^èŒ∞~°º=¸ á⁄O^Œ
ÖË‰õΩ<åfl~°∞. JO>Ë, „j â◊OHõ~°∞Å J^≥· fi`«`«`«Î fi „Ñüáê^ŒHõ ã¨¥‰õΩÎÅ#∞
J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞H˘#fl ^èŒ<åº`«∞‡Å‰õΩ =∞i ÜÕ∞ ~Ú`«~° =∞`« „Ñüáê^ŒHõ
"å‰õΩ¯Å∞ ~°∞zOK«‰õΩ#flq. „j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥‰õΩÎÅ∞ ˆH=ÅO P#O^Œ„Ñ¨^Œ
=ÚÅ∞, [##=∞~°} ÉèíÜ«∞ ÉèíO[HÍÅ∞.
92. „j â◊OHõ~∞° Å "å‰õΩ¯Å∞ ã¨~fi° Ñï=∞àÏÅ#∞, =∂^è∞Œ ~åºÅ#∞ Hõey
L#flq. P ã¨∞QÆO^è•Å #∞O_ç XHõ JOâßxfl Hõ~°∂Ê~°O JÑ¨CQÍ fã¨∞
HÀQÍ, Hõã¨¥Îi =∞iH˘O`« á⁄OkOk. |Ç¨ïHÍÅ ™êOQÆ`«ºO KÕ`«
=∞Öˇ¡Ñ¨Ó=ÙÅ∞, ã¨∞‰õΩ=∂~°`åfixfl ‰õΩO‰õΩ=∞ Ñ¨Ù=Ùfi J_çy Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<åfl~Ú.
WÖÏO\˜ â◊OHõ~°∞Å *Ï˝#Ñï=∞à◊O ã¨fiÜ«∞OQÍ#∞ qâ◊$OYÅOQÍ#∞ Jxfl
„Ñ¨^ÕâßÅ‰õΩ "åºÑ≤Oz#k.
93. ÉÏQÍ zeH˜# ÃÑ~°∞QÆ∞ "≥#fl`À ‰õÄ_ç# ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# „^Œ"åxfl
„QÀÖÏ#∞. uÜ«∞ºx P=Ù áêÅ∞, K≥~°‰õΩ ~°ãÖ „`åQÍ#∞. <å<å Ñ¨ÙëêÊÅ
#∞O_ç ¿ãHõiOz# =∞^è∞Œ ~åu=∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ `Õ<#≥ ∞ „`åQÍ#∞. uÜ«∞º\˜ J~°\ ˜
Ñ¨à◊¡#∞ Éèí∞lOKå#∞. <å Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O KÕ`« „j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥‰õΩÎÅ
Ö’x =∂^èŒ∞~åºxfl á⁄O^•#∞. ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# =∞^èŒ∞~° Ñ¨^•~å÷ Åhfl,
„j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥‰õΩÎÅ =ÚO^Œ∞ ~°ã¨Ç‘Ï<åÅÜ«∂º~Ú. „jâ◊OHõ~° ã¨¥‰õΩÎÅ#∞
áê#O KÕã≤#"å~°∞ ^èŒ#∞ºÅ∞ QÆ^•!
94. P^è•ºu‡HÍkãÖ`åáêÅKÕ Ñï`«Ñ≤ã¨∞Î#fl P~°Î r=ÙÅ‰õΩ „j
â◊OHõ~°∞Å J„áêHõ$`«É’^è•=∞$`«O J`«ºO`« j`«Å"≥∞ÿ# ÃÑ^ŒÌ Hõ~°∂Ê~°Ñ¨Ù
=~°¬"≥∞ÿ LOk. P ã¨¥H˜ÎÑÖ‰õΩÎÅ∞ =∂Ü«∂=∂e<åºÅ∞ ÖËx =Ú`åºÅ`À
‰õÄ~°Û|_ç, =ÚH˜ÎHÍO`«‰õΩ HõO~î°Ç¨~°"≥∞ÿ LOk. Ñ¨~°=∞ J^≥· fi`« `«`«Î fiOÖ’x
„j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥‰õΩÎÅ#∞ HõO~î°ã¨÷O KÕã≤# "åix =ÚH˜Î HÍO`« ã¨fiÜ«∞OQÍ
=iã¨∞OÎ k. „j â◊OHõ~∞° Å ã¨¥H˜Î ãÖ^ÀÇ¨Å∞ Hˆ =ÅO HÔ =· ÅºÑ¨^•Å∞. Hˆ =ÅO
J^≥· fi`« ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ =∞Ç¨`«\ÏHÍ# Ç¨ÏO™êOQÆ#Ü≥ÿ∞ qÇ¨Ïiã¨∞Î#flk.
D „Ñ¨HÍ~°O „j â◊OHõ~° ÉèQí =Æ `åÊ^Œ∞Å ã¨~fi° ãÖ`åÑ¨ÇÏ¨ ~°O, x`«º P#O^Œ[#Hõ
"≥∞#ÿ ã¨¥H˜^Î •è ~°Å∞ |∞kú Ü«∞O^Œe =∂Ü«∂=∂e<åºÅ#∞ Hõ_yç "Õã≤ *Ï˝#ã≤kxú
„Ñ¨™êkã¨∞Î#flq. „j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥H˜Î ^è•~°ÅO^Œ∞ áê#O KÕã≤<å, ™êfl#O
KÕã≤<å, ^è•~å„Ñ¨™ê~°O Hõey<å, [#∞Å∞ Ñïâ◊√^•ú`«∞‡Å=Ù`å~°∞.
95. XHÍ<˘Hõ =∞Ç¨=$H∆Íxfl JÅ∞¡H˘x ã¨∞‰õΩ=∂~°"≥∞ÿ# HõÅÊÅ`«
XHõ\ ˜ =∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ# P‰õΩÅ∞, Ñ¨ÙëêÊÅ∞, Ñ¶¨ÖÏÅ`À â◊√Hõ Ñ≤HÍk Ñ¨‰õ∆ΩÅKÕ
¿ãqOK«|_»∞`ÀOk. J^Õ q^èOŒ QÍ Ñ¨~=° ∞t"å=`å~°∞_≥#· â◊OHõ~∞° Å∞ "Õ^•Å<Õ
=∞Ç¨=$H∆ÍxH˜ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ`À áê^Œ∞ KÕã≤, `«=∞ ã¨¥H˜Îã¨∞^èŒ Å<Õ h\˜`À
HõÅÊÅ`«Å#∞ (ÉÏQÍ) `«_»∞Ñ¨Ù`«∂ ÃÑ·H˜ „áêHÕKå~°∞. ã¨∞ˆ~â◊fi~°, Ñ¨^Œ‡áê^•
ã¨~=æ° Ú - 4 85
Kå~°∞ºÅ∞ `«`Î« fi*Ï˝# =∞<Õ Ñ¨ÙëêÊÅ`À#∞, „ÉÇ¨‡#O^Œ=∞<Õ Ñ¶Ö¨ ÏÅ #Ok™êÎ~∞°

QÍHõ! ^Õ=`«Å, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å q=∞Åz`åÎÅ<Õ (=∞kÌK≥@∞ì) =$Hí∆*ÏÖÏÅ
ÃÑ·H˜ ^Œ$_è»OQÍ „áê‰õΩ`«∂, `«`«Î fi*Ï˝#=∞<Õ Ñ¨ÙëêÊÅ`À#∞, „ÉÇ¨‡#O^Œ=∞<Õ
Ñ¶¨ÖÏÅ #Okã¨¥Î Ñ¨q„`å`«∞‡ÅO^ŒiH© *Ï˝#ã≤kú <˘ã¨QÆ∞ QÍHõ!
„j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞ J^≥· fi`« „Ñüáê^ŒHõ "Õ^•O`å~å÷Å#∞
qâ◊^ŒÑ¨~°ã¨¥Î, „j ã¨∞ˆ~â◊fi~°, Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞Å "åHõÊ\˜=∞<å^è•~°OQÍ KÕã¨∞H˘x
„ÉÇ¨‡#O^•xfl „Ñ¨™êkã¨¥Î Ö’HõOÖ’ Ñ¨~°=∞ âßOux <≥ÅH˘eáê~°∞.
96. Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ <å@ºO KÕã¨∞ÎO_»QÍ =∞¿ÇÏâ◊√x H˜s@=∞O^Œe
QÆOQÍ#k QÆ@∞ì `≥y J^Œ∞Ñ¨Ù ÖË‰õΩO_® QÆOcè~°OQÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ@∞¡†
„j â◊OHõ~°∞Å∞ J=`«iOK«_®xH˜ =ÚO^Œ∞ "Õ^•O`« =ºuˆ~Hõ =∞`åÅ∞
ÃÑK«∞ÛÃÑiy L#flq. *Ï˝#HÍO_»#∞ L^Œiú OK«_®xH˜ J=`«iOz# „jâ◊OHõ~∞° Å∞
J^≥· fi`« ã≤^•úO`åÅ#∞ „ÑüáêkOK«QÍ ^≥· fi`«=∞`åÅhfl `≥~=° ∞~°∞QÔ á· È~Ú<å~Ú.
P q^èOŒ QÍ "Õ^•O`«=∞~åº^Œ#∞ Ju¢Hqõ ∞Oz# ^≥· fi`«"å^Œ∞Å ^Œ∞~°ÇÏ¨ OHÍ~°O
„j â◊OHõ~°∞Å Ç¨ïOHÍ~°OKÕ Hí∆}OÖ’ <åâ◊#=∞~ÚºOk. „j â◊OHõ~° ã¨¥H˜Î
J„ÑüÇ¨Ï`«O, ã¨~°fi`À~°=∞}©Ü«∞O, J=∞$`«O.
97. ^Õ"åã¨∞~°∞Å∞ J=∞$`«OHÀãÖ H©∆~°™êQÆ~åxfl =∞käOK«_®xH˜
"åã¨∞H˜x „`å_»∞QÍ KÕã¨∞H˘<åfl~°∞. JÖÏ =∞käã¨¥ÎO_»QÍ áêÅ ã¨=Ú„^ŒO
#∞O_ç Ç¨ÖÏÇ¨ÏÅ=∞<Õ Jyfl Ñ¨Ù\˜ì P =∞O@Å∞ PHÍâ◊O =~°‰õΩ "åºÑ≤Oz
#q. JÖÏ ÔH~°\ÏÅ =∞ÖË¡ Z_»`≥QÆx =∞Ç¨"ÕQÆO`À |Ü«∞Å∞^Õ~°∞`«∞#fl
„j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥H˜ÎÑ¨~°OÑ¨~°Å∞ *Ï˝<å=∞$`«"≥∞ÿ #Å∞k‰õΩ¯ÖÏ =i¬ã¨¥Î#flq.
JÖÏ q[$OaèOz# *Ï˝<å=∞$`«O ãÖ™ê~åyfl Ü«∞O^Œ∞ `åÑÖ K≥Ok
^Œ∞óMÏÅKÕ Ñï`«Ñ≤ã¨¥Î#fl r=ÙÅ‰õΩ Ñ¨~°=∞âßOux „Ñ¨™êkã¨¥Î#flk. J@∞
=O\˜ â◊OHõ~° QÆ∞~°∞=~°∞x ã¨~°fi[#∞Å∞ ã¨∞ÎuOz ^èŒ#∞ºÅ=Ù`«∞<åfl~°∞.
98. „j â◊OHõ~°∞Å H©iÎ =ÚÖ’¡HÍÅO^Œ∂ "åºÑ≤ã¨¥Î H©∆~°™êQÆ~åxfl
KÕiOk. JHõ¯_» K«O„^Œ∞xH©iÎ`À `«ÅÑ¨_»=Åã≤~åQÍ "åi~°∞=Ù~°∂ XHõi
A@∞ì =∞~˘Hõ~°∞ Ñ¨@∞ìH˘x cèHõ~°OQÍ Ü«Ú^ŒúO KÕâß~°∞. `«~°∞"å`« QÆ^•
Ü«Ú^•úxH˜ kQÍ~°∞. WHõ ÔH·ÖÏãÿiH˜ KÕi XHõi Éèí∞*ÏÖÁHõ~°∞ Ñ¨@∞ìH˘x
ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ áÈ~å_ç Jxfl q^è•Å∞QÍ PkèHÍºxfl Kå@∞H˘<åfl~°∞.
„j â◊OHõ~°∞Å H©iÎ =ÚÖ’¡HÍÅO^Œ∂ "åºÑ≤Oz, H©∆~°™êQÆ~°O ÔH·ÖÏ™êÅ =∞ÖË¡
„Ñ¨HÍtOzOk.
99. Ö’HõOÖ’ Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÖËq? J<Õ K«~°Û =zÛ#Ñ¨C_»∞
H©∆~°ã¨=Ú„^•xfl, ÔH·ÖÏã¨Ñ¨~°fi`åxfl, ~å[Ç¨ÏOã¨#∞, â◊~°`å¯Å K«O„^Œ∞x K≥Ñ¨C
H˘O\Ï~°∞. J@∞=O\˜ K«O„^Œ∞x H©ixÎ ‰õÄ_® „j â◊OHõ~∞° Å H©iÎ [~ÚOK«@O
KÕ`« Hõà◊OH˜`«∞_≥· `«# Ñ¨Ó~°fi"≥·Éèí"åxfl HÀi H©∆~°ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =Ú#HõÅ∞
"Õã¨∞Î<åfl_»∞, ÔH·ÖÏ™êxH˜ áÈ~Ú t=Ù}˜‚ „áêi÷ã¨∞Î<åfl_»∞. P q^èŒOQÍ
„j â◊OHõ~°∞Å H©iÎ x~°‡ÅO, Ñïâ◊√^ŒúO, Hõ_»∞ j`«ÅO.
100. „j â◊OHõ~°∞Å H©iÎ Jxfl k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞ "åºÑ≤OzOk. k‰õΩ¯
Å<Õ ¢ãÅÎ‘ ∞ „j â◊OHõ~∞° Å H©ixÎ =∞Öˇ=¡ ∂ÅÅ∞QÍ KÕã∞¨ H˘x `«=∞ H˘Ñ¨CÅO^Œ∞
`«∞~°∞=ÚH˘<åfl~°∞. JO`ÕQÍHõ P JOQÆ#Å∞ „j â◊OHõ~°∞Å Ñ¨q„`« H©iÎx
K«O^Œ#OQÍ KÕã¨∞H˘x `«=∞ #∞^Œ∞@ k^Œ∞ÌH˘O@∞<åfl~°∞. JO`ÕHÍHõ P
kQÍƒùÇ≤Ï#∞Å∞ â◊OHõ~°∞Å H©iÎx #Hí∆„`«=∂ÅQÍ Hõ\ ˜ì HõO~îå# ^èŒiã¨¥Î<åfl~°∞.
P q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å H©iÎ „Ñ¨™ê~åÅ∞ =∞Öˇ¡Ñ¨Ù=ÙfiÅ ^ŒO_»Å =∞ÖË¡,
K«O^Œ# „^Œ"åºÅ=∞ÖË¡, =ÚHÍÎÇ¨~åÅ=∞ÖË¡ J`«ºO`« ^èŒ=à◊"≥∞ÿ PHÍâ◊=∞O`å
"åºÑ≤OKå~Ú.
101. „j â◊OHõ~°∞Å∞ H©iÎK«O„^Œ∞Å∞, Hõ#∞Hõ JHí∆Ü«ÚÅ∞. PHÍâ◊OÖ’x
K«O„^Œ∞_»∞ Hí∆~ÚOKÕ"å_»∞. Hõ#∞Hõ k‰õΩ¯Å<Õ <ås=∞}∞Å∞ H©iÎK«O„^Œ∞<Õ `«=∞
`˘_»ÅÃÑ· Ñ¨~∞° O_»É@ˇ ∞ìH˘x =∞Ç¨ãÖ`Àëêxfl J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl~°∞. ÖË^• `«=∞
`˘_»ÅÃÑ· Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ# =GOQÍ ^èŒiã¨∞Î<åfl~°∞. âßâ◊fi`«O HÍx PHÍâ◊
K«O„^Œ∞x `«=∞ `˘_»ÅÃÑ· KÕ~°∞ÛHÀ=_®xH˜ W+¨ìÑ¨_»@O ÖË^Œ∞. H©iÎK«O„^Œ∞x
HÍOux PHÍâ◊=∞O^Œe #Hí∆„`åÅ∞ ÖÏQÆ∞H˘O@∞<åfl~Ú. `å~°Å∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∞
H©iÎ K«O„^Œ∞x`À ¢H©_çOK«_®xH˜ ã¨∞=ÚYOQÍ LO\Ï~Ú. JÖÏˆQ PHÍâ◊O
‰õÄ_® H©iÎK«O„^Œ∞<Õ ZÅ¡"Õà◊ÖÏ =Ú^•Ì_»∞`«∞Ok† HÍh x[K«O„^Œ∞x
ZÅ¡Ñ¨C_»∞ =Ú^•Ì_»@O ÖË^Œ∞. Ö’HÍÖ’Hõ Ñ¨~°fi`« ÑÖ‰õΩÎÅhfl H©iÎK«O„^Œ∞x
Ñ¨@¡ „Ñ¨ã¨<åflÖˇ· L#flq. HÍh Ö’HÍÖ’Hõ=ÚÅO^Œ∞ x[K«O„^Œ∞x „Ñ¨™ê~°"Õ∞
ã¨~=æ° Ú - 4 87
LO_»^Œ∞. „j â◊OHõ~°∞Å H©iÎK«O„kHõÅ∞ Ö’HÍÖ’Hõ=ÚÅO^Œ∞ ã¨¥~°ºK«O„^Œ∞Å∞

‰õÄ_® *Á~°|_»ÖxË „Ñ¨^âÕ ßÅO^Œ∂ „Ñ¨HÍtã¨¥#Î flq. Pkâı+µ¨ _»∞ H©iKÎ O« „^Œ∞x
Ü«∞O^Œ∞ „Ñ‘u Hõey L<åfl_»∞† HÍh P KÀ@∞#‰õΩ x[K«O„^Œ∞#‰õΩ „Ñ¨"Õâ◊O
ÖË‰Ωõ #flk. „j â◊OHõ~∞° Å H©iKÎ O« „kHõÅ∞ =ÚÖ’¡HÍÅO^Œ∂ Pâ◊Û~°ºHõ~O° , ã¨~fi° `À
~°=∞}©Ü«∞O HÍQÍ, PHõ™ê# L#fl K«O„^Œ∞_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å H©iÎK«O„kHõÅ‰õΩ
ã¨=∂#∞_»∞ HÍ‰õΩ<åfl_»∞. P q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å H©iÎK«O„kHõÅ∞ =ÚÖ’¡HÍ
Å‰õΩ PÇ¨¡^ŒO Hõeyã¨∞Î<åfl~Ú.
102. „j â◊OHõ~°∞Å H©iÎ „Ñ¨ã¨~°} ã¨=∞ã¨Î „Ñ¨ÑÖKåÅ#∞ "åºÑ≤Oz
J*Ï˝<åO^èŒHÍ~åxfl Ñ¨\ÏÑÖK«Å∞ KÕã¨∞Î#flk. „j â◊OHõ~°∞Å *Ï˝#=∂^èŒ∞~°ºO
#Å∞k‰õΩ¯Å#∞, K«O„^ŒÖ’HõOÖ’#∞, áêÅã¨=Ú„^Œ=∞O^Œ∞ "åºÑ≤Oz, =∂Ü«∂
"≥∂Ç¨Ï=∞<Õ JO^èŒHÍ~åxfl Ç¨Ïiã¨¥Î<åfl, `«##∞ P„â◊~ÚOz# "å~°O^Œih
Ñïâ◊√^Œú Ç¨Ï$^ŒÜ«ÚÅ#∞*Ëã¨¥Î Ñ¨Ó~°‚*Ï˝<åxfl „Ñ¨™êkã¨¥Î#flk.
103. „j â◊OHõ~°∞Å H©iÎÑ¨~°OÑ¨~°Å∞, ã≤OÇ¨Ï~å[O U#∞QÆ∞ ‰õΩOÉèí
ã¨Ö÷ Ïxfl H˘@ì_®xH˜ #∂`«# L`åûÇ¨xfl `≥K∞« ÛH˘x QÆ[~åA ÃÑH· ˜ ZQÆ„ÉÏˆH@∞¡
QÍ#∞† H©∆~°ã¨=Ú„^Œ `«~°OQÍÅ∞ Jq∞` À`åûÇ¨ÏO`À ZQÆã≤Ñ¨_Õ@∞¡QÍ#∞†
„j â◊OHõ~°∞Å H©iÎK«O„kHõÅ∞ ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍÅO^Œ∂ Hí∆}OÖ’ "åºÑ≤ã¨¥Î Jq∞
`«OQÍ â’aèã¨¥Î#flq.
104. „j â◊OHõ~°∞Å Ü«∞â◊â◊ÛO„kHõÅ∞ Ö’HÍÖ’Hõ Ñ¨~°fi`« QÆ∞Ç¨ÏÅÖ’
‰õÄ_® "åºÑ≤Oz Jq∞`« P#O^•xfl Hõeyã¨¥Î#flq. Ö’HÍÖ’Hõ Ñ¨~°fi`«
QÆ∞Ç¨Ï‰õΩ HõÅ∞=fQÆ‰õΩ =∞^èŒº [iy# ãÖÉèÏ+¨} WÖÏ LOk.
HõÅ∞= fQÆ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞#flk: F Ñ¨~°fi`« QÆ∞Ç¨! KåÖÏ HÍÖÏxH˜ hÖ’
ãÖ`Àëêxfl K«∂ã¨∞Î<åfl#∞. HÍ~°} "Õ∞q∞? FÇ¨ÏŸ! `≥eã≤#k. „jâ◊OHõ~°∞Å
H©iÎK«O„kHõÅ#∞ PeOQÆ#O KÕã¨∞HÀ=_»OKÕ P#O^ŒOÖ’ "≥∞ÿ=∞~°z=Ù<åfl=Ù.
Ñ¨~fi° `« QÆ∞Ç¨Ï WÖÏ ÑëHÕk: F HõÅ∞=fQÍ! #∞=Ùfi ‰õÄ_® KåÖÏHÍÅO
`«~°∞"å`« ZO`À ãÖ`À+ÖQÍ L<åfl=Ù. HÍ~°}O `≥Å∞ã¨∞HÀ=KåÛ? P=Å
`≥eã≤Ok, h z~°∞#"Õfi qHõã≤Oz# HõÅ∞=Ñ¨Ù=Ùfi K≥|∞`«∞#flk.
D q^èŒOQÍ P Ô~O_»∂ `«=∞‰õΩ H©iÎK«O„^À^ŒÜ«∞ HÍ~°}OQÍ
z~°∞#=Ùfi ÖÁeH˜ã¨¥Î#fl=x J~°÷O.
105. J#O`«"≥∞ÿ# `«`«Î fi*Ï˝<å=∞$`åxfl x~°O`«~°O „Ñ¨ãïOÑ¨*Ë¿ã
"å_»∂, Ö’HõOÖ’ JO^ŒiH© P#O^ŒO HõeyOKÕ"å_»∂ J~Ú# „j â◊OHõ~å
Kå~°∞ºÅ"å~°∞ `«`Î« fi*Ï˝<åxfl ™ê÷ÑO≤ z<å~°∞. [#‡[<å‡O`«~åÅ #∞O_ô ãÖ™ê~°
^•"åyflÜˇÚHõ¯ ÉèíiOÑ¨~åx ^Œ∞óMÏÅ x"åiOÑ¨ J=∞$`åxfl =i¬OKÕ ¢H˘`«Î
"Õ∞Ñ¶∞¨ "≥∞ÿ =zÛ L<åfl_»∞. J~°}ºOÖ’ Jyfl „Ñ¨[fiie¡ J~°}º=∞O`å "åºÑ≤Oz
ã¨=∞ã¨Î r=~åã¨∞Å#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìã¨∞ÎOk. =~°¬O ‰õΩ~°=QÍ<Õ P ^•"åyfl
Ü«∂=`«∂Î K«ÖÏ¡i ã¨=∞ã¨Î r=ÙÅ‰õΩ ã¨∞YâßO`«∞Å#∞ „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk. J>Ë¡
„j â◊OHõ~åKå~°º Ü«∞u=~°∞_»∞ `«`«Î fi=∞<Õ J=∞$`åxfl ‰õΩiÑ≤OK«@O KÕ`«
ã¨HõÅ r=ÙÅ∞ Ñ¨~°=∞âßOux á⁄O^Œ∞K«∞<åfl~°∞. ^Œ∞~°˚# ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œ~°∞
ÃÑ^ŒÌ ^Œ∂k~åt =O\˜"å~°∞. z#flQÍe gz#O`«<Õ <åÅ∞QÆ∞ „Ñ¨Hõ¯Å‰õΩ
ZyiáÈ`«∞O\Ï~°∞. ÃÑ#∞QÍe g¿ãÎ WHõ q_çQÍ K≥áêÊÖÏ? „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞
J^≥· fi`« `«`Î« fi„áêuÑ¨kHõK`Õ « J\˜ì áê+Ö_»∞ ÅO^Œ~∞° Ñ¨ÖÏÜ«∞#O z`«yÎ OKå~°∞.
106. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã≤OÇ¨ÏO=∞ÖË¡ ÑÖ_ç`« ã¨=¸Ç¨ÏO #_»∞=∞
‰õÄ~°∞ÛO_ç ÉèÏQÆ=`«,« ™ê¯O^Œ, Ñ¨^‡Œ Ñ¨Ù~å}ÏÅ#∞, =∞Ç¨ÉèÏ~°`åxfl, =∞<åfik
ã¨‡ $`«∞Å#∞, Ñ¨Ó~°fig∞=∂Oã¨, L`«~Î ° g∞=∂O™êk âß„™êÎÅ#∞ ÑÖ_ç`∞« Å`À
K«iÛã¨∞<Î åfl~°∞.
107. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ~°zOz# =∞Ç¨ ÉèÏ~°`«
=∞O^Œe âßOuÑ¨~°fiOÖ’x „Ñ¨É’^èŒHõã¨¥H˜Î ãÖ^Õâß Åxfl\˜h ã¨=¸ÅOQÍ
J^èŒºÜ«∞#O KÕâß~°∞. JO^Œe âßOuÜ«Ú`« "åHÍºÅKÕ`« P`«‡Ñïâ◊√^Œú`«#∞
á⁄O^•~°∞.
108. „j â◊OHõ~°∞Å"å~°∞, XHõ¯ ã¨$+≤ì HÍ~°ºO x~°fiiÎOK«_»=∞#flk
`«Ñ¨Ê `«H˜¯# Jxfl q+¨Ü«∂ÅÖ’#∞ „|Ç¨Ï‡`À ã¨=∂#∞_»∞† âı+¨â◊Ü«∞#O
q∞#Ç¨ `«H˜¯# q+¨Ü«∂ÅO^Œ∞ „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù`À ã¨=∂#∞_»∞† =∞#‡^äŒ∞x
Éèãí ‡¨ O KÕÜ∞« _»=∞#flk `«ÑÊ¨ `«H¯˜ # q+¨Ü∂« ÅO^Œ∞ Ñ¨~=° ∞t=Ùx`À ã¨=∂#∞_»∞.
WHõ¯_» qâıëê~°÷ "Õ∞=∞O>Ë „j â◊OHõ~°∞Å"å~°∞ ã¨HõÅ ^Œ$â◊º ã¨∞Êù~°}Å∞ ÖËx
ã¨~=æ° Ú - 4 89
"å~°=_»OKÕ`« „|Ç¨Ï‡Hõ<åfl, ã¨HõÅ Éè’QÍÅ#∞ ^Œ∂sHõiOK«_»O KÕ`« q+¨µ‚

=¸iÎH<õ åfl, ã¨=∞ÉèÏ=O „QÆÇÏ≤ Oz#"å_»=_»OKÕ Ñ¨~=° ∞t=ÙxHõ<åfl qÅHí}∆ ∞_≥,·
Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù~°∞+¨µ_≥· Ñ¨~°=∂^≥· fi`« `«`«Î fiO`À „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl~°∞.
109. „jâ◊OHõ~°ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"å~°∞ „|Ç¨Ï‡q+¨µ‚ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Åx
ÑÖ_ç`«∞Å∞ `«ÅáÈã¨∞Î<åfl~°∞.
ZÅ¡Ñ¨C_»∞, ÑÖ_ç`« „Ñ¨HÍO_»∞Å =∞^èŒº Ñï"Õ+≤ì`«∞_≥· ã¨fi=ÚY Ñ¨^Œ‡
=∞O^Œ∞ ã¨~°ã¨fif ã¨=∞ÅOHõ$`«∞ _»=_»OKÕ`« „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»h, Hí∆=∂QÆ∞}O
QÆÅ"å_»=_»OKÕ`« Hí∆=∂ÅH©;qÅã≤`«∞ _»=_»OKÕ`« „j=∞Ç¨q+¨µ‚=h, P~°º
Ü≥ÿ∞# áê~°fif^ÕqKÕ`« JiÛOK«|_Õ HÍ=∞^Õfi+≤ Ü≥ÿ∞# Ñ¨~°=∞t=Ù_»h `«ÅK«∞
K«∞<åfl~°∞. „jâ◊OHõ~Q° ∞Æ ~°∞=~°∞_»∞ ã¨HÅõ q^ŒºÅ‰õΩ xÅÜ«∞"≥∞,ÿ q*Ï˝#ÅH˜;`À
HõÅã≤ Ñ¨~°=∞™êuÎfiHõ„Ñ¨=$uÎKÕ qÅã≤Å∞¡`«∂ Ö’HÍÅ‰õΩ ã¨HõÅ q^ŒºÅ#∞
„Ñ¨™êkã¨¥Î, *Ï˝# „Ñ¨É’^èŒO KÕâß~°∞.
110. =∞Ç¨™êkèfiÜ≥ÿ∞# ã‘`å^Õqx HõÑ¨@ã¨<åflºã≤ "Õ+Ö ^èŒiOz
=zÛ# ~å=}Ïã¨∞~°∞_»∞ JÑ¨Ç¨ÏiOz ÅOHõ‰õΩ Q˘xáÈÜ«∂_»∞. ÉèíQÆ"å#∞_≥·#
„j~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ ~åHí∆ã¨∞Å #O^Œih ãÖÇ¨ÏiOz ã‘`å=∂`«#∞ K≥~°#∞O_ç
q_çÑ≤OKå_»∞. `«~°∞"å`« Hõiî#"≥∞ÿ# JyflÑ¨sHí∆‰õΩ QÆ∞iKÕâßHõ P"≥∞#∞
ã‘fiHõiOKå_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ â◊OHõ~° `åÑ¨ã¨=ˆ~}∞º _»<Õ Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=Ú_»∞
[#‡~åÇ≤Ï`åºxfl HõeyOKÕ *Ï˝#~°∂Ñ¨ã¨`«Î#∞ =∂Ü«∂aè‰õ∆Ω=ÙÅ∞, <åã≤Î‰õΩÅ∞
JÑ¨ÇÏ¨ iOK«QÍ. <åã≤‰Î Ωõ Å#∞, J<ÕHÍ`«‡"å^Œ∞Å#∞ [~ÚOz `«=∞‰õΩ „Ñ≤Ü∂« u
„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# *Ï˝#ã¨`«Î#∞ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. „j~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ `åÑ¨ã≤ ~°∂ÑÖÖ’
=ÚÖ’¡HÍÅ#∞ ~°H˜∆OKÕ@∞¡, „j â◊OHõ~°∞Å∞ ‰õÄ_® `åÑ¨ã¨~°∂ÑÖ ^•eÛ =∞#
ÅO^Œix ~°Hã∆˜ ¥¨ <Î åfl~°∞. ã¨`åÎ~∂° Ñ¨ ã‘`å^Õqx „QÆÇÏ≤ Oz# „j~å=∞K«O„^Œ∞_»∞
ã¨HõÅ [#∞Å#∞ ~°H˜∆OÑ¨ Ñ¨Ó#∞H˘#QÍ, „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ ‰õÄ_® ã¨HõÅ
[#∞Å#∞ L^ŒúiOK«_®xH˜ `åÑ¨ã¨ ~°∂ÑÖ ^èŒiOz „jâ◊OHõ~åKå~°∞ºÖˇ·
J=`«iOz L<åfl~°∞.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 5
N â◊OHõ~°∞Å∞ =∂`«$^Õqx ¿ãqOK«_»O
1. „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞Å∞ U_Õà◊√¡ xO_Õ=~°‰õΩ QÆ∞~°∞‰õΩÅ "åãÖ
KÕâß~°∞. ã¨~°fiâß„™êÎÅ#∞, "Õ^Œ"Õ^•OQÍÅ#∞ JÉèíºã≤OKå~°∞. J„áêHõ$`«
k=ºK«i„`« QÆÅ"åÔ~·, J^Œ∞ƒù`« „ÑüÉèÏãÖÑ¨#∞flÖˇ· J™ê^è•~°}"≥∞ÿ# H©iÎx
ã¨=Úáêi˚OKå~°∞. D q^èŒOQÍ ã¨HõÅ q^ŒºÅ`À ÑïÑ¨Ó~°∞‚Öˇ· QÆ∞~°∞‰õΩÅO
#∞O_ç ™êfl`«Hõ„=`«O PK«iOz „j QÆ∞~°∞=ÙÅ J#∞[˝ á⁄Ok ã¨fiQÆ$Ç¨xH˜
KÕi `«e¡H˜ #=∞ã¨¯iOz ã¨Ñ¨~°ºÅ∞ KÕÜ«∞™êQÍ~°∞.
2. „j â◊OHõ~° =@∞_»∞ „áê`«óHÍÖÏ<Õ ÖËz ãÖ^è•ºã¨=∞Ü«∂ÅO^Œ∞
ã¨¥~åºQÆ∞flÅ <å~åkèã¨¥Î, =∂`«$¿ã= KÕã¨¥Î, "Õ^ŒO Ñïîã¨¥ÎO_Õ"å_»∞.
=∞#∞âß„™êÎxfl J#∞ãïOz ã¨=∞Ü«∂#∞™ê~°OQÍ „âı+¨ª"≥∞ÿ# =∞O„`åÅ#∞
Ñïîã¨¥Î `Õ[ã¨∞û# ã¨¥~°∞ºx=∞ÖË¡ˇ „Ñ¨HÍtOÑ¨™êQÍ_»∞.
3. tâ◊√"≥·# „j â◊OHõ~°∞x HõÅ∞ã¨∞H˘x Ü«Ú=‰õΩÅ∞ QÆ~°fiO, HÀÑÖÖËHõ
„Ñ¨ã¨#flÉèÏ=O`À #=∞ã¨¯iOKÕ"å~°∞. JÖÏˆQ =$^Œ∞úÅ∞ ‰õÄ_® Jq∞`« Q“~°=
ÉèÏ=O`À Pã¨<åÅ xKÕÛ"å~°∞. D q^èŒOQÍ [#∞ÅO^Œ~°∞ Ñ¨q„`« ÉèÏ=O`À
#=∞ã¨¯iOK«™êQÍ~°∞.
4. „j â◊OHõ~°∞Å =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# Ñ¨Å∞‰õΩÅ#∞ `«xqn~° qO@∂,
Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# K«i„`«‰õΩ, xt`«"≥∞ÿ# |∞kúH˜ xÅÜ«∞"≥∞ÿ# ^ÕÇ¨xfl K«∂¿ã
`«e¡Ü≥ÿ∞# P~åºO| JO`«∞ÖËx P#O^ŒO á⁄OkOk.
5. XHõ<å_»∞ P~åºO| ™êfl<åxÔH· =∞@ì=∞^è•ºÇ¨ÏflÑ¨Ù "Õà◊ Ñ¨Ó~å‚#kH˜
"≥o¡Ok. ZO_» f„=OQÍ LO_»@OKÕ WO\˜H˜ ~å*ÏÅHõáÈ~ÚOk.
6. ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ WO\˜ =^ŒÌ J^èŒºÜ«∞#O KÕã¨∞H˘O@∞O_»QÍ
„QÍ=∞ã¨∞÷Å∞ H˘O^Œ~°∞ =zÛ `«# `«e¡ ZO_» "Õ_çq∞KÕ`« WO\˜H˜ ~åÖËHõ
JHõ¯_Õ Ñ¨_ç LO^Œx `≥eáê~°∞. JÑ¨C_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å∞ „QÍ=∞ã¨∞÷Å#∞
90
ã¨~=æ° Ú - 5 91
`À_»∞ fã¨∞H˘x Ñ¨Ó~å‚#k =^ŒÌ L#fl `«e¡x K«∂ã≤, `å=∞~å‰õΩÅ`À P"≥∞‰õΩ

qãï, ã¨Ñ¨~°ºÅ∞ KÕâß_»∞. "åi ã¨Ç¨Ü«∞O`À P"≥∞#∞ ZÖÏQÀ WO\˜H˜
fã¨∞H˘x =KåÛ~°∞. WO^Œ∞=¸ÅOQÍ [#∞Å‰õΩ =∂`«$ÉèíH˜Îx QÆ∂iÛ
É’kèOz#@¡~ÚOk.
7. ™êfl<åxH˜ `«e¡ Ñ¨Ó~å‚#kH˜ áÈÖË^Œx `«ÅKå~°∞. JO^Œ∞=Å#
Ñ¨Ó~å‚#kx J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ ã¨∞ÎuOKå~°∞. J<ÕHõ ~°ã¨=`«Î~°"≥∞ÿ# â’¡HÍÅ`À
JÅOHÍ~åÅ`À, Ñ¨Ó~å‚#kx `«# WO\˜H˜ ã¨g∞ÑÖQÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOKåÅx
Jq∞`« ÉèíH˜Î`À ã¨∞ÎuOKå~°∞.
8. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ÉèíH˜Î „Ñ¨Ñ¨`«∞ÎÅ`À KÕã≤# ã¨∞Îu"åHÍºÅ‰õΩ q∞H˜¯e
„Ñ¨ã¨#∞fl~åÖˇ·# QÆOQÍ^Õq ™êH∆Í`«¯iOzOk. ÉÏÅºOÖ’<Õ [#∞Å Ç≤Ï`«O
HÀi ãÖ™ê~°|O^èŒq=ÚH˜ÎÔH· KÕã¨∞Î#fl =∞Ç¨ÏŸÑ¨HÍ~°O, n#[#∞Å Ñ¨@¡
^ŒÜ«∂ã¨fiÉèÏ=O Ziy# QÆOQÍ^Õq ''g∞ =∞<À~°^äŒO ˆ~Ñ¨Ù L^ŒÜ«∂xHõÖÏ¡
Ñ¶ëOK«QÆÅ^Œ∞—— Jx K≥Ñ≤Ê JO`«~åú#=∞~ÚOk. D q^èŒOQÍ #k#∞O_ç
=~°O á⁄Ok `«# WO\˜H˜ "≥àÏ¡~°∞. `«# `«e¡ =$^•úÑ¨ºO KÕ`« #kH˜
"≥à◊§ÖË^Œx `«Åz, #k<Õ `«# WO\˜ „Ñ¨Hõ¯QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ@∞¡ =~°O
á⁄O^•~°∞. P ~À[O`å Ñ¨Ó~å‚#kx ã¨∞Îuã¨¥Î<Õ L<åfl~°∞.
9. `≥Å¡"å~°∞`«∂O_»QÍ<Õ Ñ¨Ó~å‚#k q+¨µ‚ ^Õ"åÅÜ«∂xH˜ ã¨g∞ÑÖQÍ
(„j â◊OHõ~°∞Å WO\˜H˜ ‰õÄ_» ^ŒQÆæ~°QÍ) „Ñ¨=Ç≤ÏOK«™êyOk. [#∞Å∞ P
#∂`«# „Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’x K«Åx¡ h\˜x `å‰õΩ`«∂, [ÅHõ=∂_»∞`«∂ =∞Ç¨#O^•xfl
á⁄O^•~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å ã¨`«ºãÖHõÅÊ =∞Ç≤Ï=∞, ã¨~°fi^Õ=`å#∞„QÆÇ¨ÏO
"≥Å¡_ç J=Ù`ÀOk.
10. D q^èŒOQÍ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ, =∂#"åf`« Hõ$`åºÅ#∞ q#fl
ˆH~°àÏkèÑüÜ≥ÿ∞# ~å[âıY~°∞_»∞ â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"åix PÇ¨fixOK«_®xH˜
`«# =∞O„u <˘Hõix ÑÖáê_»∞.
11. ã¨~°fiã¨=∞~°∞÷_»∂, x~°ƒùÜ«Ú_»∂ J~Ú# „j ~å[âıY~° =∞Ç¨~åA
ã¨=∞ÉèÏ=O QÆÅ"å_»∂, =∂O^•ºxfl ã¨Ç≤ÏOÑ¨x „j â◊OHõ~° QÆ∞~°∞=~°∞Å‰õΩ
„âı+¨ª"≥∞ÿ# U#∞QÆ∞ <˘Hõ\ ˜ HÍ#∞HõQÍ ÑÖÑ≤ =∞O„u ^•fi~å ~ÚÖÏ q*Ï˝Ñ¨#
KÕâß_»∞.
12. F q„Ñ¨„âıëêª! Ö’HõOÖ’ „Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ`À#∞, [#~°O[HõO
QÍ#∞ Ñïáêeã¨¥Î, Ü«Ú^•úÅÖ’ ã¨^• q[Ü«∂<Õfl á⁄O^Õ"å_»<≥·# ˆH~°à◊
~å*ËO„^Œ∞_»∞ ÑÖÑ¨QÍ, <å Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«OKÕ`« q∞=∞‡efl ~å[=∞Ok~åxH˜
PÇ¨fixOK«_®xH˜ =KåÛ#∞. ÑÖ_ç`«∞Å∞, *Ï˝#ãÖÑ¨#∞flÅ`À Ñï"Õ+≤ì`«∞_≥·#
~åA#∞ ¿ãqOK«@OKÕ`«, <å Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O KÕ`« <Õ_»∞ <å‰õΩ `«=∞
^Œ~°≈#ÉèÏQÆºO HõeyOk. <å [#‡ ^èŒ#º"≥∞ÿOk.
13. F „âıëêª! „j ~å[âıY~°=∞Ç¨~åA ZÅ¡ÑC¨ _»∞ Ñ¨@∞ì Ñ‘`åO|~åÅ<Õ
^èŒiã¨¥Î ÑÖ_ç`« „Ñ¨=~°∞Å∞ KÕ¿ã J~°÷=O`«"≥∞ÿ# "å^ÀÑ¨"å^•ÅO^Œ∞
áêÖÁæO@∂, HÍÅO =º~°O÷ KÕÜ∞« x"å_≥,· x~°ƒÜ ù Ú« _≥· "åi`À =iÎã¥¨ OÎ \Ï_»∞.
14. JO`ÕQÍHõ =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù ~åAÅO^Œih [~ÚOz q[Ü«∞ÅH˜;x
KÕ|\˜ì ã¨HõÅ [#∞ÅKÕ ã¨∞ÎuOK«|_ç, ™ê=∞O`«∞ÅKÕ Ñ¨ÓlOK«|_»∞`«∂
=Oâ’^•ú~‰° Ωõ _≥· „Ñ¨HÍtã¨¥<Î åfl_»∞. J@∞=O\˜ =∂ =∞Ç¨~åA, ã¨~fi° ãÖ™ê~°
^Œ∞óY`åáêÅ‰õΩ ~°H‰∆í Ωõ Öˇ#· `«=∞ áê^•Å K≥O`« J`åº^Œ~O° `À „áêi÷ã∞¨ <Î åfl_»∞.
`«=∞ áê^Œ^èŒ∂oKÕ`« `å#∞, `«# QÆ$Ç¨Ï=¸ ^èŒ#º=∞=Ù`«∞O^Œx `«ÅK«∞
K«∞<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ =∂ ~å[„áê™ê^Œ=∞O^Œ∞ `«=∞ áê^ŒÑ¨^•‡Å∞OKåÅx
"Õ_∞» H˘O@∞<åfl=Ú.
15. QÆ∞~°∞=ˆ~}Ïº! `å=Ú ~å[„áê™ê^•xH˜ ~å=_®xH˜ q#Ü«∞O`À
‰õÄ_ç =∞kOz# U#∞QÆ∞#∞ =∞Ç¨~åA ÑÖÑ≤OKå~°∞. `å=Ú ^•x #kè~À
Ç≤ÏOz qKÕÛÜ«∞=Åã≤OkQÍ „áêi÷ã¨∞Î<åfl=Ú.
16. =∞O„u=~°∞ºx ~åÜ«∞ÉÏ~°O Ñ¶ëOz#k. ã¨=∞Ü≥∂z`«O QÍ#∞,
Ü«ÚH˜ÎÜ«ÚHõÎOQÍ#∞ P`«_»∞ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ‰õΩ „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞Å∞
ãÖ`«$Ñ¨ÙÎÅÜ«∂º~°∞. =Ú#∞ÅKÕ`«, |∞∞+¨µÅKÕ`« á⁄QÆ_»Î ÅO^Œ∞H˘#fl P
=∞O„u=~°∞ºx`À â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞ eÖÏ ÑëHÍ~°∞:
ã¨~=æ° Ú - 5 93
17. =∞O„u=~åº! q#∞. "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞_»"Õ∞ <å x`«ºHõ$`«ºO.

<≥·+≤ªHõ„|Ç¨Ï‡K«~°º„=`åxfl PK«iã¨¥Î ã¨^Œ∞æ~°∞x ã¨xflkèÖ’ LO_Õ <åÉ’\˜
"åiH˜ aèHÍ∆ =$uÎK`Õ « ÅaèOKÕ^Õ J#flO, =∞$QÆK~« å‡ÖË =„™êÎÅ∞. =ÚÑ¨CÏ@ÖÏ
ãÖ^è•º=O^Œ<åk JyflHÍ~åºÅ<Õ Hõiî# xÜ«∞=∂Å#∞ "Õ^ŒO âßã≤ã¨∞Î#flk.
ã¨^Œ∞æ~°∞=ÙÅ ¿ã= KÕÜ«∞@O, "Õ^•^èŒºÜ«∞#O "≥Ú^ŒÖˇ·#q „|Ç¨Ï‡Kå~°∞Å
Ç≤Ï`«O HÀi "Õ^Œ=∂`« x`«º ã¨∞MÏÅ xã¨¥Î, ^ŒÜ«∞QÆÅ^≥· ã¨^Œ#∞ëêª<åÅ#∞
É’kèã¨∞Î#flk.
18. J=∂`«º„âıëêª! „|Ç¨Ï‡Kå~°∞Å‰õΩ "Õ^ŒqÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# x`åº#∞
ëêª<åÖË ã¨Ç¨Ï*ÏÖˇ· Ñ¨~°=∞ ^èŒ~°‡OQÍ L#flk. JÖÏO@Ñ¨C_»∞ QÆ*Ï~ÀÇ¨Ï}O,
Jâßfi~ÀÇ¨Ï}ÏÅ∞ KÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖˇ·#=hfl q+¨Ü«∞ Éè’QÍÅ∞. g\˜=Å#
=∂ÔHÖÏO\˜ „Ñ¨Ü≥∂[#O ã≤kúã¨∞ÎOk? #∞=Ùfi ã¨∞YOQÍ WO\˜H˜ "≥à◊√¡.
#∞=Ùfi =zÛ# HÍ~°ºO ã¨Ñ¶¨ÅO HÍÖË^Œx qKåiOÑ¨=^Œ∞Ì. g∞ ~åA‰õΩ
D ¢HÕk q^èŒOQÍ <å =∂@Å∞ `≥Å∞Ñ¨Ù.
19. F ~å[=ˆ~}Ïº! ã¨∞QÆ∞}ÏÅ`À ‰õÄ_ç „Ñ¨[Å#∞ ã¨∞YÃÑ_»∞`«∂
~å[º ÑïáêÅ# ™êyOK«∞. „Ñ¨[Å‰õΩ r=<å^è•~°O HõeÊOK«@O ~åAÅ
„Ñ¨^äŒ=∞ Hõ~°Î=ºO† JO`ÕQÍHõ "åix Ñ≤`«$ ^Õ= |∞∞+≤|∞∞}ÏÅ #∞O_ç
q_çÑ≤Oz ^èŒ~°‡=∂~åæ# #_çÑ≤OK«∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, ã¨fi^èŒ~å‡#∞ëêª#~°∂Ñ¨Hõ~°‡Å
<≥#fl_»∂ q_»∞=‰õΩ.
20. „j â◊OHõ~°∞Å „Ñ¨É’^è•xfl t~°™ê=Ç≤ÏOz#"å_≥·, =∞O„u=~°∞º_»∞
`«# ~åA#∞ ã¨g∞Ñ≤Oz â◊OHõ~° ã¨¥‰õΩÎÅ#hfl qxÑ≤OKå_»∞. `«# =∞O„u
^•fi~å „j â◊OHõ~°∞Å Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qx P#O^ŒO`À JÖÏO\˜ =∞Ç¨`«∞‡}˜‚
^Œi≈OK«∞HÀ"åÅx xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<åfl_»∞.
21. „j ~å[âıY~° =∞Ç¨~åA „j â◊OHõ~°∞Å#∞ ^Œi≈Oz#Ñ¨C_»∞ P
~åA WÖÏ `«ÅKå_»∞: "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕã¨¥Î, `À\˜ „|Ç¨Ï‡Kå~°∞Å =∞^èŒº
#∞#fl „j â◊OHõ~∞° Å∞ #Hí„∆ `åÅ`À ‰õÄ_ç=Ù#fl K«O„^Œ∞x=∞ÖË¡ „Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl_»∞.
`≥Å¡QÍ "≥∞iã≤áÈÜÕ∞ Ü«∞*’˝Ñ¨g`åxfl ^èŒiOz# P â◊OHõ~° =@∂`«Î=Ú_»∞
HõÅÊ=$Hí∆OÖÏ L<åfl_»∞. QÆOQÍ#k JO`« Ñ¨q„`«∞_»∞QÍ#∞, Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å
=Öˇ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# HÍOu`À#∞ "≥Å∞Q˘O^Œ∞K«∞<åfl_»∞.
22. JO`ÕQÍHõ P â◊OHõ~°∞_»∞ `å#∞ `≥Å¡\ ˜ ^ÕÇ¨ÏKåÛùÜ«∞`À
"≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∂, lOHõ K«~å‡xfl ^èiŒ OK«@OKÕ`« "Õ∞Ñ¶∞¨ O =Öˇ „Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl_»∞.
`å#∞ lOHõ K«~å‡xfl ^èŒiOz<å, âßGã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# ã¨HõÅHõ~°‡Å <åK«iã¨¥Î
<åfl_»∞.
23. |OQÍ~°O =∞ÖË¡ "≥∞~°¿ã =ÚO[Ü«Ú, #∂Å∞`À KÕÜ«∞|_ç#
"≥ÚÅ#∂Å∞ ^èŒiOz#"å_≥·# P â◊OHõ~°=@∞_»∞ Ñ¨Ù}º ÑïáêHõOKÕ`«
ÅaèOz# Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù =~°O‚ `À ‰õÄ_ç# fQÆÅ`À HõÅÊ=$HíO∆ ÖÏ q~ålÅ∞¡K∞« <åfl_»∞.
^Õ=`«Å‰õΩ HõÅÊ=$Hí∆O=∞ÖË¡ ÉèíHõÎ[#∞Å‰õΩ =∞O^•~° =$Hí∆OÖÏ L<åfl_»∞.
24. D q^èOŒ QÍ L`«=Î ∞QÆ∞}ãÖÑ¨#∞fl_»∞, „Ñ¨ã#¨ fl ÉèÏ=O`À LO_Õ"å_»∞,
z~°∞#=ÙfiÅ∞ zOkOKÕ"å_»∞ J~Ú# „j â◊OHõ~° ÉèQí "Æ å#∞Å#∞ „j ~å[âıY~°
„Ñ¨É∞íè =Ù Jq∞`« Pâ◊Û~°ºO`À K«∂_»™êQÍ_»∞. „|Ç¨Ï‡^Õ=ÙxÖÏ =~å e=fi_»OÖ’
ã¨=∞~°∞÷Åx `«ÅKå_»∞.
25. „j ~å[âıY~°∞_»∞ „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞Å‰õΩ ÉèíH˜Î q#„=∞`«Å`À
„Ñ¨}q∞ÖÏ¡_»∞. `«##∞ K«∂_»_®xH˜ =zÛ# =∞Ç¨~åA`À „j â◊OHõ~°∞_»∞
‰õΩâ◊ÅO qKåiOKå_»∞. `«~°∞"å`« ~å[âıY~°∞_»∞ `å#∞ ~°zOz# =¸_»∞
<å@HÍÅ#∞ "åi =ÚO^Œ∞Oz QÆ∞}^ÀëêÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÀ~å_»∞. ÉèíH˜Î`À
Ñ¨k "ÕÅ n<å~åÅ#∞ ã¨=∞iÊOKå_»∞.
26. P =¸_»∞ <å@HÍÅ#∞ „j â◊OHõ~°∞Å J#∞[˝`À K«^Œ∞=
<å~°OaèOKå_»∞. ã¨∞=∞<À~°O[HÍÅx `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ `«# ãÖ`Àëêxfl =ºHõÎO
KÕâß~°∞. ã¨HõÅ <å@Hõ ÅHí∆}ÏÅ∞ Hõey=Ù#fl=h, â◊$OQÍ~åk ~°™êÅ`À
áê~î°‰õΩÅ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞ ~°OlOÑ¨KÕ™êÎÜ«∞h `≥eáê~°∞. =∂^èŒ∞~°ºO`À
‰õÄ_ç HÍ=º ÅHí}∆ ÏÅ∞ QÆÅ"≥· ÑÖ_ç`∞« Å P^Œ~O° á⁄O^Œ∞`åÜ«∞h ÃãÅqKåÛ~°∞.
"≥^· sŒ ƒù, áêOKåÖÏk s`«∞Å`À ‰õÄ_ç# P =¸_»∞ <å@HÍÅ∞ „Ñ¨^•è # ÅHí} ∆
"≥∞ÿ# =ÚY „Ñü=ÚMÏk „âı+¨ª"≥∞ÿ# ãÖ^èŒ∞Å`À XÑ¨CK«∞#fl=<åfl~°∞. Wxfl
ã¨~=æ° Ú - 5 95
=∂@ÖˇO^Œ∞‰õΩ? W`«~° Hõ=ÙÅ ##∞HõiOÑ¨Hõ, ã¨~°fiq^è•Å ã¨fi`«O„`åÖˇ·

L#fl=<åfl~°∞. W\˜ì <å@HÍÅ#∞ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ãÖ`À+ÖQÍ PÅHÕKå~°∞.
ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞ `«# ãÖ`Àëêxfl `≥eÜ«∞|~°ã¨¥Î „j ~å[âıY~°∞x U^≥·<å
=~°O HÀ~°∞H˘=∞‡<åfl~°∞.
27. =∞Ç¨=∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ, J`«ºO`«=∞<À[˝"≥∞ÿ# „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞Å
<À\˜ #∞O_ç =~°O HÀ~°∞H˘=∞‡#fl Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ ~å[âıY~° =∞Ç¨~åA
K≥=ÙÅ‰õΩ J=∞$`« aO^Œ∞=ÙÖÏ¡ ™ÈHÍ~Ú. JO`«@ P ~åA ãÖ`À+Ö`À
™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕã≤, `«#`À ã¨=∂#∞_≥·# Ñ¨Ù„`«∞}˜‚ „Ñ¨™êkOK«=∞x
„áêi÷OKå_»∞.
28. ~åA HÀiHõ#∞ q#fl „j â◊OHõ~∞° Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: ''~å[âıY~å!
Ñ¨k"ÕÅ |OQÍ~°∞ <å}ÏÅ∞ „|Ç¨Ï‡Kåi<≥·# <å‰õΩ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. D
J„QÆÇ¨~°OÖ’ x=ã≤OKÕ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å‰õΩ ^•#O KÕ~Ú. h‰õΩ Ju`«fi~°Ö’
Ñ¨Ù„`«„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ãÖ`À+Ö`À WO\˜H˜ "≥à◊√¡.——
29. `«~°∞"å`« P ~å[âıY~°∞x`À ''~å*Ï! "Õ^•ÅO^Œ∞ K≥Ñ¨Ê|_ç
#n, Ñ¨~°=∂`«∞‡#‰õΩ „Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ#n, ã¨HõÅ =∞<À~°^ä•Å#∞ fˆ~Ûn, ~å[
=Oâßxfl =$kú KÕ¿ãn J~Ú# Ü«∂QÆO KÕ~Ú—— Jx `≥eáê~°∞. JO`ÕHÍHõ,
P Ü«∂QÆO KÕ¿ã qkèq^è•#=∞O`å P ~åA‰õΩ É’kèOKå~°∞. JÑ¨C_»∞
P ~åA Ñ¨~°=∂#O^ŒÉèíi`«∞_≥· "≥o¡áÈÜ«∂_»∞.
30. ã¨HõÅâßG ~°Ç¨Ï™êºÅ <≥iy# „j â◊OHõ~°∞Å∞ ÑÖ_ç`« „âı+¨µª
_≥·# P ~åA#∞ ZO`À Q“~°qOKå~°∞. JÖÏˆQ P ~å[âıY~°=∞Ç¨~åA
‰õÄ_® „j â◊OHõ~°∞Å J#∞„QÆÇ¨xfl á⁄Ok `«# #QÆ~åxH˜ "≥o¡áÈÜ«∂_»∞.
31. J<ÕHõ =∞Ok ÑÖ_ç`«t~À=∞}∞Å∞ "Õ^•Å#∞ "Õ^•OQÍÅ#∞,
^Œ~°≈<åÅ#∞, ã¨HõÅ âß„™êÎÅ#∞ "åi "åi QÆ∞~°∞=ÙÅ =^ŒÌ JÉèíºã≤Oz<å,
`«$Ñ≤Î K≥O^Œx"åÔ~· „j â◊OHõ~°∞Å <å„â◊~ÚOz ^Œ∞~°=QÍÇ¨Öˇ·# |Ç¨ï âß„™êÎ
Å#∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕã≤ Pkâı+¨µx q^•º<≥·Ñ¨Ù}Ïºxfl ãÖ`«iOK«∞H˘<åfl~°∞.
32. „j â◊OHõ~°ÉèíQÆ"å#∞Å∞ `«=∞ t+¨µºÅ`À Ñ¨~°ã¨Ê~° "å^ÀÑ¨
"å^•Å`À ‰õÄ_ç# âßGK«~°ÛÅ∞ ãë¿Ñ"å~°∞. "åi "åi <≥·Ñ¨Ù}ÏºÅ#∞
xt`«OQÍ#∞, UHÍO`«OQÍ#∞ ÑïjeOKÕ"å~°∞. JÑ¨C_»∞ t+¨µºÅ JYO_»
q^•ºÉèÏº™êxfl, x~°∞Ñ¨=∞áêO_ç`åºxfl, ã¨HõÅâß„™êÎÅO^Œe |∞kú‰õΩâ◊Å`«#∞
Ñ¨sH˜∆ã¨¥Î t+¨µºÅ#∞ P#O^Œ ™êQÆ~°OÖ’ =ÚOKÕ"å~°∞. t+¨µºÅ∞ ‰õÄ_®
„j â◊OHõ~°∞Å#∞ ãÖ`À+¨ÃÑ\˜ì Hõ$`å~°∞÷ÅÜÕ∞º"å~°∞.
33. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨HõÅ âß„™êÎÅ#∞, âß„™êÎ~å÷Å#∞ `≥eã≤,
ÑÖ_ç`«∞ÅKÕ`«, ^Õ=`«ÅKÕ`«, |∞∞+¨µÅKÕ`« q∞H˜¯e H˘xÜ«∂_»|_ç# "åÔ~·<å,
x~°Ç¨ÏOHÍ~°∞Öˇ· q#Ü«∞O`À, Ñ¨~°=∞ÉèíH˜Î`À =∂`«$¿ã=#∞ KÕâß~°∞.
=∞#∞ã¨‡ $uÖ’ WÖÏ K≥Ñ¨Ê|_çOk: L`«Î=∞ q^Œº#∞ É’kèOz# Ñ¨k =∞Ok
Láê^è•ºÜ«ÚÅ#∞ Ñ¨ÓlOKÕ q^èŒOQÍ, QÍÜ«∞„f =∞O„`ÀÑ¨^Õâßxfl KÕã≤#
PKå~°∞ºx Ñ¨ÓlOKåe. JO>Ë Láê^è•ºÜ«ÚxHõ<åfl Ñ¨kÔ~@∞¡. J@∞=O\˜
PKå~°∞ºxHõ#fl `«O„_çx #∂~°∞Ô~@∞¡ ¿ãqOKåe. JÖÏO\˜ `«O„_çHõ#fl
"Õ~ÚÔ~@∞¡ JkèHõOQÍ `«e¡x Ñ¨ÓlOKåe. JO>Ë `«e¡Hõ<åfl Ñ¨~°^≥·=O ÖË^Œ∞.
D q^èŒOQÍ ã¨‡ $u"åHÍºxfl `≥eã≤# „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# `«e¡H˜
<å<åq^è•Öˇ·# ¿ã=Å∞ KÕã¨¥Î, U q^èŒ"≥∞ÿ# Hõ+¨ìO HõeyOK«Hõ =∂`«$¿ã=
KÕã≤ ^èŒ#∞ºÅÜ«∂º~°∞.
34. Ö’HõOÖ’ `«e¡H˜ a_»¤Ñ¨@¡ Ñ¨~°=∞„Ñ‘u LO_»_»O ã¨Ç¨Ï["Õ∞. a_»¤
`«e¡Ñ¨@¡ JO`«\ ˜ „Ñ‘u`À LO_»@O ^Œ∞~°¡ÉèíO. HÍh â◊OHõ~°∞Å‰õΩ `«e¡ÜÕ∞
Ñ¨~°=∞ â◊~°}ºOQÍ LOk. ã¨f^ÕqÜÕ∞ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ Ñ¨~°=∞ ~°Hí∆}QÍ
LO@∞#flk. Hõ#∞Ô~Ñ¨Ê ‰õÄ_» P~°Ê‰õΩO_® â◊OHõ~°∞x ~°H˜∆ã¨¥Î#flk. ã¨~°fiÖ’Hõ
~°Hí∆‰õΩ_»QÆ∞ Ñ¨~°=∞t=Ùx ~°H˜∆OKÕ ÉèÏQÆºO P ã¨f^ÕqH˜ HõeyOk.
„j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ =∂`«$¿ã=#∞ ‰õÄ_® Ö’HÍxH˜ É’kèOÑ¨
`«Åz Ñ¨~°=∞ t"å=`å~°∞_≥· =∂`«$^ÕqH˜ ã¨~°fiq^è•Å ¿ã=KÕâß_»∞. D
q^èŒOQÍ =∂`«$ÉèíH˜Î Z\˜ì"åiÔH·<å P=â◊ºHõ=∞x „Ñ¨Hõ\ Õz#@¡~ÚOk.
JnQÍHõ, `«e¡x Ñ¨~°=∞ ^≥·=OQÍ ÉèÏqOKÕ ™ê^èŒ‰õΩÅ‰õΩ q+¨Ü«∂^Œ∞ÅO^Œ∞
HÀiHõ #tã¨∞ÎO^Œx `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ â◊OHõ~°∞Å‰õΩ q"åÇ¨ÏO KÕã¨∞
HÀ"åÅ<Õ ãÖHõÅÊO U=∂„`«=¸ ÖË^Œ∞. Ö’HõOÖ’ J`«ºkèHÀ#fl`«"≥∞ÿ# "Õ∞~°∞
tY~åxfl Jkè~ÀÇ≤ÏOz#"å_»∞ JO`«H<õ åfl `«‰Ωõ ¯= tY~åÅÃÑ· Pâ◊Ñ_¨ `» å_®?
ã¨~=æ° Ú - 5 97
35. LÑ¨#Ü«∞#"≥∞ÿ# ÉÏÅ∞~°‰õΩ q"åÇ¨Ï „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∞@O

P<å\˜ PKå~°O. JO^Œ∞Ö’#∞ Ju z#fl=Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ "Õ^•^èŒºÜ«∞#O
Ñ¨ÓiÎKãÕ ,≤ ã¨~fi° âß„™êÎÅ#∞, "Õ^•~å÷Å#∞ „QÆÇÏ≤ Oz# "å_»=_»OKÕ`« |O^è∞Œ =ÙÅ∞,
|Ü«∞@"å~°∞ `«=∞ Hõ#ºÅ xzÛ q"åÇ¨ÏO KÕÜ«∞_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞
™êyOKå~°∞. =∞Ç¨ÏŸ#fl`« ‰õΩ@∞OÉÏÅ #∞O_ç ‰õÄ_® `«=∞ Hõ#ºHÍ~°`åflÅ
x=fi_®xH˜ ~å™êQÍ~°∞.
36. „j â◊OHõ~°=@∞_»∞ ã¨fiQÆ$Ç¨ÏOÖ’ =∂`«$¿ã= KÕã¨¥ÎO_»QÍ,
^Œnèz, Q“`«=∞, LÑ¨=∞#∞º, „u`«Å, JQÆã¨Îº "≥Ú^ŒÖˇ·# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ â◊OHõ~°
~°∂ÑÖÖ’ J=`«iOz# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x ^Œi≈OÑ¨ =KåÛ~°∞.
37. „j â◊OHõ~°∞_»∞ ^Œnèz „Ñ¨Éèí$`« =∞Ç¨Ï~°∞¬Å#∞ K«∂_»QÍ<Õ ÖËz
`«e¡`À HõÅã≤ ™êëêìOQÆ ^ŒO_»„Ñ¨}Ï=∞O KÕâß~°∞. `«~°∞"å`« `«áÈ^èŒ#∞Å#∞
=∞^è∞Œ Ñ¨~¯° ã¨=∞~°Ê}Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ ÉèHí `Î˜ À Ñ¨ÓlOKå~°∞. P =∞Ç¨`«∞‡Å‰õΩ `å#∞,
`«# `«e¡ ã¨HÅõ ã¨Ñ~¨ º° Å∞ KÕâß~°∞. =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ ‰õÄ_® ZO`À ãÖ`À+≤OKå~°∞.
`å#∞ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_Õ J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©, âßGqkèx J#∞ãïOKå~°∞.
38. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =Úx„âı+¨µªÅ‰õΩ #=∞ã¨¯iOz, q#Ü«∞O`À
''Ñ¨Ó[hÜ«ÚÖÏ~å! Pã¨#O JÅOHõiOz =∞=Ú‡ ^èŒ#∞ºÅ#∞ KÕÜ«∞O_ç——
Jx ÑëH˜ "åix Pã‘#∞Å#∞ KÕâß~°∞. P =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ ‰õÄ_® Ñ¨~°=∂#O^Œ
Éèíi`«∞Öˇ· â◊OHõ~°∞x`À Ñ¨~°=∂~°÷ `«`åÎ fixfl, J„áêHõ$`« q+¨Ü«∂Å#∞, Hõ^ä•
~°∂ÑÖQÍ ãÖÉèÏ+≤OK«™êQÍ~°∞. P ãÖÉèÏ+¨}Ö’ „j â◊OHõ~°∞Å J=`å~°
„Ñ¨Ü≥∂[#O ‰õÄ_® =ÚMÏºOâ◊=∞~ÚOk.
39. =∞Ç¨Ï~°∞¬ÅO^Œ~°∞ ÉÏÅ∞_≥·# `«# Ñ¨Ù„`«∞x`À "Õ^•O`« ã¨¥‰õΩÎÅ∞
Ñ¨Å∞‰õ_»O K«∂ã≤# P~åºO| Pâ◊Û~°ºO K≥Ok P#O^ŒO Ñ¨@ìÖËHõ "åi`À
WÖÏ JOk: ''F =∞Ç¨`«∞‡ÖÏ~å! F =∞Ç¨Ïi¬ Ñ¨ÙOQÆ=ÙÖÏ~å! g∞~°∞
„uHÍÅA˝Å∞, ã¨~°fiÖ’Hõ Ñ¨ÓAºÅ∞. g∞~°O^Œ~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ =∂ WO\˜H˜
~å=_»O J#flk =∂ Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O. `«=∞ ~åHõ =Å# =∂ =Oâ◊"Õ∞
áê=#"≥∞ÿ#k.
40. ^ŒÜ«∂=∞Ü«ÚÖˇ·# =∞Ç¨`«∞‡ÖÏ~å! ‰õÅ∞Ñ¨Ù "≥ÚHõ¯Å`À ‰õÄ_ç#
HõeÜ«ÚQÆ "≥∞Hõ¯_»? Hõ$`«Ü«ÚQÍ^Œ∞ÅO^Œ∞O_ç# Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å∞, q*Ï˝
<å`«∞‡Å k=º áê^ŒÑ¨^•‡Å ^Œ~°≈# ÉèÏQÆº "≥∞Hõ¯_»? J~Ú<å g∞ É’\˜
=∞Ç¨Ï~°∞¬Å áê^Œ^∂Œè oKÕ "Õ∞=Ú, =∂ QÆ$Ç¨Ï=¸, =∂ =Oâ◊"∞Õ áê=#"≥∞#ÿ k.
"Õ∞ =∂K«iOz# Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«"Õ∞#x ÉèÏq™êÎ=Ú. JO`Õ HÍ^Œ∞,
g∞ áê^Œ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºOKÕ`« =∂ =ÚO^Œ∞ [#‡ÅO^Œ∞ ‰õÄ_® J#O`åÖˇ·#
Ñ¨Ù}ÏºÅ∞ á⁄O^ŒQÆÅ=Ú.
41. =∞Ç¨Ï~°∞¬ÖÏ~å! g∞ áê^•Å =^ŒÌ ‰õÄ~°∞Ûx =∂\Ï¡_»∞`«∞#fl
D tâ◊√=Ù K«~º° Å∞ Pâ◊Û~°ºO Hõeyã¨∞#Î flq. ÉÏÅºOÖ’<Õ ã¨HÅõ âß„™êÎÅO^Œ∞
„áêg}ºO á⁄O^•_»∞. =∂#==∂„`«∞Å‰õΩ ™ê^èºŒ O HÍx =∞Ç≤Ï=∞Öˇ<Àfl K«∂Ñ¨Ù
`«∞<åfl_»∞. Ö’HõOÖ’ ™ê^èºŒ O HÍx KÕ+Åì̈ #∞ J=bÅQÍ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. #∂`«#
~°∂ÑÖ ^èŒiOz#@∞¡#flk. gx "å‰õΩ¯Å∞ JÖ∫H˜Hõ"≥∞ÿ#q. U q^èŒ"≥∞ÿ#
Ö’ÑÖÖËHõ =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ Ñ¨Å∞‰õΩÅ`À [#∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞ ~°OlOÑ¨KãÕ ∞¨ <Î åfl_»∞.
XHÍ<˘Hõ „ÉÏÇ¨Ï‡} „ã‘Î ^•i„^ŒºO áÈQ˘@ì_®xH˜ |OQÍ~°∞ Lã≤iHõ
Ñ¶¨ÖÏÅ`À ‰õÄ_ç# =~°¬O ‰õΩiÑ≤Oz<å_»∞. D q^èŒOQÍ K≥Ñ¨C‰õΩO@∂ áÈ`Õ
D`«_ç bÅÅ‰õΩ JO`Õ ÖË^Œ∞. XHõ¯ =∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë, „u=¸~°∞ÎÅ‰õΩ
‰õÄ_® WÖÏO\˜ „Ñ¨*Ï˝qâıëêÅ∞ LO_»=Ù. =∞Ç¨ÑÖ_ç`∞« Å#∞ q^•fiOã¨∞Å#∞
‰õÄ_® J=bÅQÍ [~Úã¨∞<Î åfl_»∞. W@∞=O\˜ =∞Ç¨â◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ =∂#"åf`«
Hõ$`åºÖˇÖÏ ™ê^èŒº=∞=Ù`«∞#flq? `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅOQÍ LOk.
42. =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÖÏ~å! g∞ ~å =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞. =∞¿ÇÏO„^•k ^Õ=
`«Å‰õΩ ‰õÄ_» g∞ ^Œ~≈° #O |Ç¨ï Hõ+™ì¨ ê^èºŒ O. J@∞=O\˜k, g∞ˆ~ ã¨fiÜ«∞OQÍ
=zÛ D tâ◊√=Ù`À =∞Ç¨`«`Î« fi~°ÇÏ¨ ™êºÅ#∞ ãÖÉèÏ+≤ã∞¨ <Î åfl~°∞. JO`Õ HÍ^Œ∞,
gx Ü«∞O^Œ∞ g∞ ^ŒÜ∂« ^Œ$+≤ì x~°O`«~O° „Ñ¨ãi¨ ã¨∞#Î flk. JO`ÕQÍHõ g∞~°O^Œ~∞°
D ÉÏÅ∞x J#∞„QÆÇÏ¨ O HÀãÖ Ñï`«Ñã≤ ∞¨ #Î fl@∞¡ `≥Å∞ã¨¥#Î flk. <å‰õΩ Jq∞`«
Pâ◊Û~°ºO HõeyOKÕ D ~°ÇÏ¨ ™êºxfl <Õ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ Ü≥∂QÆ∞º~åÅ<≥`· Õ
ÃãÅq=fiO_ç. ##∞fl Hõ$`å~°∞÷~åÅ#∞ KÕÜ«∞O_ç.
ã¨~=æ° Ú - 5 99
43. ã¨f^Õq (P~åºO|) ~¸ q^èOŒ QÍ „áêi÷OK«QÍ =∞Ç¨Ï~°∞¬ÅO^Œ~∞°

™ê=^è•#OQÍ PÅHÕKå~°∞. "åiÖ’ ÃÑ^ŒÌ"å_≥·# JQÆã¨Îº =∞Ç¨Ïi¬ `«H˜¯#
=ÚxÑ¨ÙOQÆ=ÙÅ J#∞=∞u`À „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ =$`åÎO`åxfl P~åºO|‰õΩ
WÖÏ K≥Ñ¨Ê™êQÍ_»∞.
44. F ™ênèfi! KåÖHÍÅO =~°‰õΩ g∞‰õΩ ãÖ`å#O HõÅ∞QÆÖË^Œ∞.
ãÖ`å#O HÀi #∞=Ùfi t=QÆ∞~°∞x`À Dâ◊fi~°∞x QÆ∞iOz Hõ~Àî ~°"∞≥ #ÿ `«Ñã¨ ∞¨ û
KÕâß=Ù. JÑ¨C _® Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ g∞ `«Ñ¨ã¨∞û‰õΩ "≥∞zÛ „Ñ¨`«ºHí∆=∞Ü«∂º_»∞.
45. JO`«@ P t=Ù_»∞ z~°∞#=Ùfi`À t=QÆ∞~°∞`À, ''=`åû! h
`«Ñã¨ ∞¨ û‰õΩ "≥∞KåÛ#∞. WHõ h Ñ¶∞¨ ’~°`Ñ« ã¨ ∞¨ û KåeOK«∞. #∞=Ùfi HÀi# =~°q∞™êÎ#∞.
ã¨~°fiA˝Å∞ HÍx #∂~°∞QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞ HÍ"åÖÏ? ÖËHõ ã¨~°fiA˝_»∞, Ö’HÀ`«Î~°
Ñ¨Ù~°∞+¨µ_≥· JÖÏÊÜ«Ú+¨µ¯_≥·# XHõ¯ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ HÍ"åÖÏ—— Jx J_»∞QÆQÍ,
JÑ¨C_»∞ h Éè~í Ü Î° ∞ÿ≥ # t=QÆ∞~°∞ Ö’HÀ`«~Î ∞° _≥#· XHõ¯ ‰õΩ=∂~°∞<Õ HÀ~°∞H˘<åfl_»∞.
46. =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ t=QÆ∞~°∞ Jcè+¨ìO <≥~°"Õ~°Û^ŒÅKå_»∞, HÍh
ã¨~°fi[˝`« Hõey#"å_»∞ `å#∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ~°∞ ÖË#O^Œ∞# h Ñ¨Ó~°fi[#‡
Ñ¨Ù}ºOKÕ`« =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ h‰õΩ Ñ¨Ù„`«∞_»∞QÍ [x‡OKå_»∞. JO^Œ∞=Å# D
ÉÏÅâ◊OHõ~∞° _»∞ ™êH∆Í`«∂Î P =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J=`å~°=∞=_»OKÕ`« ã¨~fi° [˝`åfiÅ#∞,
=∞Ç¨^Œ∞ƒù`« HÍ~åºÅ#∞ PK«iã¨∞Î<åfl_»∞. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞#‰õΩ J™ê^èŒº"≥∞ÿ# ^Õn
LO_»^Œ∞ QÆ^•!
47. JQÆã¨Îº =∞Ç¨=Úx ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ JÖÏÊÜ«Ú+¨µ¯Åx Ñ¨Å‰õ_»O
q#fl P~åºO| =∞#ã¨∞û =}˜H˜áÈ™êyOk. `«~°∞"å`« P"≥∞ JQÆã¨∞Îºx`À
''F =∞Ç¨=Úh! g∞~°∞ ã¨~°fiA˝Å∞, g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Å∞O_»=Ù.
D ÉÏÅ∞x PÜ«Ú=Ù Ñïq∞u`À ‰õÄ_ç#^Œx `≥eÑ≤<å~°∞. P Ñïq∞u
ÜˇµO`À <å‰õΩ ÃãÅqO_»∞—— Jx =∞s =∞s „áêi÷OzOk.
48. ''F ™ênèfi! D ÉÏÅ∞x PÜ«Úó„Ñ¨=∂}Ïxfl q#∞. "≥Ú^Œ@
D`«_ç PÜ«Ú=Ù Zxq∞k ãÖ=`«û~åÅ∞. ^•x `«^Œ∞Ñï =∞~˘Hõ Zxq∞k
ãÖ=`«û~åÅ∞, =∞i H˘xfl HÍ~°}ÏÅKÕ`« =∞~˘Hõ Ñ¨^Œ∞<åˆ~O_»∞¡ rq™êÎ_»∞.
JO>Ë "≥Ú`«ÎO PÜ«ÚóÑï=∂}O 32 ãÖ=`«û~åÅ∞—— Jx JQÆã¨Îº
=∞Ç¨=Úx K≥áêÊ_»∞.
49. D „Ñ¨HÍ~°O JQÆã¨Îº =∞Ç¨Ïi¬ „j â◊OHõ~°∞Å PÜ«ÚóÑï=∂}Ïxfl
QÆ∂iÛ P~åºO|‰õΩ `≥eÑ≤ [~°∞QÆÉ’ÜÕ∞ q+¨Ü«∂Å#∞ =∞iO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ
K≥Ñ¨ÊÉ’ÜÕ∞@O`«Ö’ `«H˜¯# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ K≥Ñ¨Ê=Å^Œx "åiOKå~°∞. Ü«∞^ä•~°÷
"≥∞ÿ<å, Jx+¨ì q+¨Ü«∂Å#∞ K≥Ñ¨Ê_»O =∞Ozk HÍ^Œx ã¨¥zOKå~°∞. Hõ#∞Hõ
~¸ Hõ^äŒ#∞ JO`«`À =ÚyOz =Ú#∞ÅO^Œ~°∂ `«=∞ `«=∞ x"å™êÅ‰õΩ
"≥oá¡ ÈÜ«∂~°∞.
50. U#∞QÆ∞ ‰õΩOÉèíã¨÷ÅOÃÑ· JO‰õΩâ◊O`À á⁄_»=_»OKÕ`« P QÆ[O
n#OQÍ Ñ¶‘∞OHÍ~°O KÕã≤#@∞¡, ‰õΩ=∂~°∞x JÖÏÊÜ«Úã¨∞û#∞ `«ÅK«∞H˘x
P~åºO| aQÆæ~°QÍ U_»fi™êyOk. „w+¨‡HÍÅ=∞O^Œ∞ h~°∞ÖËHõ ZO_çáÈÜÕ∞@∞¡,
Ñ¨Ù„`«∞x q+¨Ü«∞"≥∞ÿ# ^Œ∞~åfi~°Î q#QÍ<Õ P~åºO| =∞#ãÖ`å â◊√+≤¯Oz
áÈ~ÚOk. ÃÑ#∞QÍe gz#Ñ¨C_»∞ J~°\ ˜ K≥@∞ì TyáÈÜÕ∞@∞¡, ÉÏÅâ◊OHõ
~°∞Å JÖÏÊÜ«Ú=Ù "å~°Î q#@OKÕ P~åºO| =∞#ã¨∞û TyáÈ`«∞#flk.
Éèí~°Î =∞~°}Õz<å „áê}ÏÅhfl Ñ¨Ù„`«∞x g∞^Œ<Õ ÃÑ@∞ìH˘x „|`«∞‰õΩ`«∞#fl
P~åºO| WHõ Ñ¨Ù„`«∞x q_çz XHõ¯ Hí∆}O ‰õÄ_® LO_»ÖËHõáÈ~ÚOk.
51. =Úx "åHÍºÅ∞ q#fl =∂`«$=¸iÎ ^Œ∞ód`«∞~åÅ=@OKÕ`«
ÉÏÅ â◊OHõ~°∞Å∞ `«e¡ =^ŒÌ KÕi „Ñ¨ã¨#fl=^Œ#∞_≥· =∞$^Œ∞"≥·# Ñ¨Å∞‰õΩÅ`À
''F `«b!¡ „áê}˜HÀ\˜H˜ Ñ¨Ù@ì@O y@ì@O ã¨ÇÏ¨ [O Hõ^•? *Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl~åÅ"≥#·
#∞=Ùfi WÖÏ qKåiOÑ¨^ŒQÆ∞<å? JO`ÕQÍHõ <Õ#∞ WOHÍ rqOz LO_»QÍ<Õ
#∞=Ùfi â’HÕK«@O `«QÆ∞<å?
52. J=∂‡! ÃÑ#∞QÍe gz#Ñ¨C_»∞ =GO H˘ã¨ QÍeH˜ Ô~Ñ¨Ô~Ñ¨ÖÏ_»∞
`«∞Ok. J\Ï¡ˆQ D ^ÕÇ¨ÏO ‰õÄ_® JuK«OK«Å"≥∞ÿ#k. J@∞=O\˜ â◊s~°O
âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#^Œx ÜÕ∞ =¸_è»∞_≥·<å `«Å™êÎ_»∞? #∞=Ùfi *Ï˝#=O`«∞~åÅ=Ù,
=¸_è»∞Å=∞ÖË¡ˇ #∞=Ùfi UÅ ^Œ∞ódã¨∞Î<åfl=Ù? JnHÍHõ, #∞=Ùfi <å `«e¡Ü≥ÿ∞
#O^Œ∞# ZO`«=∂„`«=¸ ^Œ∞ódOK«~å^Œ∞. JÖÏHÍHõ, â◊=O=O\˜ ^ÕÇÏ¨ Og∞^Œ
ã¨~=æ° Ú - 5 101
Z=Ô~·<å Jaè=∂#O ÃÑOK«∞H˘O>Ë =¸_è»∞_»<Õ âßGO K≥|∞`«∞#flk. Hõ#∞Hõ

=¸_è»=∂~°æO ‰õÄ_® ã¨=∞O[ãÖ HÍ^Œ∞.
53. [#h! <å ‰õΩ=∂~°∞_»<Õ "åº"≥∂Ç¨ÏO `«QÆ∞<å? g∞~°∞ Z<Àfl
[#‡Å∞ á⁄Ok LO\Ï~°∞. P [#‡ÅxflO\˜Ö’#∞ KåÖÏ=∞Ok Ñ¨Ù„`«∞Å∞,
Ñ¨Ù„uHõÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞. "å~°O^Œih QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìH˘x K≥Ñ¨ÊQÆÅ~å?
"åiÖ’ Z=iHÀãÖ ^Œ∞ód™êÎ=Ù? P q^èŒOQÍ D [#‡Ö’ <Õ <˘Hõ¯_ç<Õ
[x‡OKå#∞. JO`ÕHÍ‰õΩO_® =∞#=∞O`å ZHõ¯_» #∞O_ç =KåÛ"≥∂, =∞~°Å
JHõ¯_çHˆ "≥à√◊ `«∂ LO\Ï=Ú. Wk ã¨`º« O. ãÖ™ê~° =∞<Õk XHõ K«e"ÕO„^ŒO
=O\˜k. JO^Œ∞Ö’ ÉÏ@™ê~°∞Å∞ HõÅ∞ã¨¥Î LO\Ï~°∞. H˘kÌ¿ãÑ¨Ù q„âßOu
fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. Hõ+¨ìã¨∞MÏÅ∞ =∂\Ï¡_»∞‰õΩO\Ï~°∞. P `«~åfi`« Z=i ^•i#
"å~°∞ "≥o¡áÈ`å~°∞. J^Õ q^èŒOQÍ r=ÙÅO^Œ~°∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏ#∞™ê~°O XHõ
KÀ@ KÕ~∞° `«∂ Hõ~‡° Ñ¶Å¨ O fiáÈQÍ<Õ q_çáÈ`«∂ LO\Ï~°∞. W^Õ ãÖ™ê~°K¢« HOõ .
Hõ#∞Hõ, `«b¡! r=ÙÅ PÜ«Úó„Ñ¨=∂}O QÆ∞iOz ^Œ∞ódOK«_»O `«QÆ^Œ∞.
54. ãÖ™ê~°=∂~°æO XHõ ã¨∞_çQÆ∞O_»O =O\˜k. J*Ï˝#O KÕ`«
^•xÖ’ Ñ¨_ç u~°∞QÆ∞`«∂<Õ LO\Ï~°∞. r=ÙÅ‰õΩ x["≥∞ÿ# ã¨∞Y=∞<Õk ÖË<Õ
ÖË^Œ∞. [##=∞~°} =ÅÜ«∞"≥∞ÿ# ãÖ™ê~°OÖ’ âßOu LO_»<Õ LO_»^Œ∞.
Hõ#∞Hõ <åÅ∞QÆ∞ P„â◊=∂Ö’¡#∞ ã¨<åflºã¨ P„â◊=∞"Õ∞ ã¨HõÅ |O^è•Å #∞O_ç
q=ÚH˜ÎH˜ `«~°}ÀáêÜ«∞O. HÍ|\˜ì <Õ#∞ x=$uÎ =∂~°æ"≥∞ÿ# ã¨<åflº™êxfl
ã‘fiHõiOz P`«‡|O^è•Å #∞O_ç q=Ú‰õΩÎ_» #=Ù`å#∞. ãÖ™ê~°|O^è•Å
#∞O_ç q_ç=_ç =Ú‰õΩÎ_»∞ HÍ"åÅO>Ë "≥·~åQÍº<Õfl P„â◊~ÚOKåÅx „â◊√u
"åHõºO K≥|∞`«∞#flk. ã¨<åflº™êxfl QÆ∞~°∞=Ù #∞O_ç á⁄O^•e. JO^Œ∞ÔH·
„Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ#∞.
55. „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ#^Œh, ãÖ™ê~°=∞O^Œ∞ ã¨∞YO
ZO`«=∂„`«=¸ ÖË^Œh, x=$uÎ =∂~°æ"Õ∞ L`«Î=∞ =∞~Ú#^Œh, ã¨<åflºã¨
ã‘fiHõ~°} Ñ¨@¡ „j â◊OHõ~°∞Å∞ J`«ºO`åã¨H˜Î K«∂áê~°∞. `«e¡x F^•~°∞ã¨¥Î<Õ
f„= "≥·~åQÆºO „Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. HÍx P~åºO|‰õΩ „j â◊OHõ~°∞Å F^•~°∞Ê
=∂@ÅHõ<åfl P`«_ç f„="≥·~åQÆº=¸ ã¨<åflºã¨ ã‘fiHõ~°}Ïâ◊Ü«∞=¸ f„=OQÍ
HõÅz"Õã≤Ok. P"≥∞ ^Œ∞óYO Ô~\˜ìOÑ¨~ÚOk. Ñ¨Ù„`«„ÉèÏOux =^ŒÅÖËx^≥·
QÆ^Œæ^Œã¨fi~°O`À WÖÏ JOk:
56. <åÜ«∞<å! *Ï˝#=∞<Õk `«#‰õΩ `å#∞QÍ ãÖáêkOK«∞HÀ"åÖËQÍx,
W`«~°∞Å #∞O_ç á⁄O^Õk HÍ^Œ∞. Z=iH˜ PHõe "Õ¿ãÎ "åˆ~ PHõex f~°∞Û
HÀ"åe. Z=~°∞ ~ÀQÆO`À ÉÏ^èŒÑ¨_»`å~À "åˆ~ B+¨^èŒ ¿ã=#O KÕã≤ "åºkè
x"å~°} KÕã¨∞‰õΩ#fl@∞¡, ãÖ™ê~° "åºkè *Ï˝#O KÕ`«<Õ x"åiOK«^ŒQÆ∞#∞.
(P~åºO| =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ `«# Ñ¨Ù„`«∞_»#fl ã¨Ê $Ç¨Ï#∞ HÀÖ’Ê~Ú =∂\Ï¡_∞»
`«∞#flk. Ñ¨Ó~°fiO ^Õ=Ç¨˙u ‰õÄ_® HõÑÅ≤ =Úx `«# Hõ_∞» Ñ¨Ù# [x‡Oz#Ñ¨C_»∞
*Ï˝#O HõÅ∞QÆx^≥· WÖÏˆQ `«Åz#k. WÑ¨C_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å `«e¡ ‰õÄ_»
J>Ë¡ "≥∂Ç¨ÏOKÕ`« WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞#flk.)
<åÜ«∞<å! „|Ç¨Ï‡K«~º° O #∞O_ç ã¨<åºãÖ ã‘fiHõiOK«@O âßG ã¨=∞‡`«O
HÍ^Œ∞. Jxfl P„â◊=∂ÅÖ’#∞ QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O Ñ¨~°=∞„âı+¨ª"≥∞ÿ#k. ZÖÏQÆO>Ë,
QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷_≥· Ñ¨Ù„`«∞}˜‚ á⁄Ok Ñ≤`«$|∞∞}Ïxfl f~åÛe. JnHÍHõ, #∞=Ùfi Ñ¨Ó~å‚
Ü«Ú+¨µ¯_»=Ù QÍ=x `≥Å∞ã¨∞Î#flk. Hõ#∞Hõ `«fi~°QÍ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷_»==Ù. Ñ¨Ù„`«∞x
á⁄O^Œ∞. JO^Œ∞=Å# =Oâ◊O =$kú J=Ù`«∞Ok. `«~°∞"å`« Ü«∂QÍÅ∞KÕã≤
^Õ=`«Å#∞ `«$Ñ≤ÎÑ¨~°z ^Õ=|∞∞}O f~°∞ÛHÀ. J>Ë¡ "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕã¨¥Î
|∞∞+≤ |∞∞}O ‰õÄ_® f~°∞Û. ''|∞∞}Ïx „f}º„áêHõ$`«º =∞<À "≥∂ˆH∆
x"Õâ◊ÜÕ∞`ü—— J<Õ „â◊√u"åHõºO J#∞ãïOz =¸_»∞ |∞∞}ÏÅ#∞ fi¿ãÎ
QÍx ã¨<åflº™ê„â◊=∂xH˜ J~°∞›_»=Ù HÍ=Ù. D „Ñ¨HÍ~°O ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅKÕ
PK«iOK«|_Õ âßGã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# =∂~åæxfl J#∞ãïOK«∞. JÖÏ KÕ¿ãÎ
âß„™ÈÎÅ¡OÑ¶¨∞#O HÍ^Œ∞. =Oâ◊O =$kú K≥O^Œ∞`«∞Ok.
Hõ#∞Hõ `«e¡<≥·# <å =∂@Å∞ qâ◊fiã≤OK«∞. ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOKÕ
PÖ’K«# Hõ\ ˜ìÃÑ@∞ì. h‰õΩ W\˜ì x=$uÎ=∂~°æ|∞kú `«QÆ^Œ∞.
57. <åÜ«∞<å! =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J#∞„QÆÇ¨ÏO =Å# KåÖÏHÍÅO
`«~åfi`« [x‡Oz# UÔH·Hõ a_»¤=Ù. #∞=Ùfi ã¨#flºã≤Oz WÅ∞¡ q_çzáÈ`Õ
WHõ XO@iQÍ <Õ<≥ÖÏ rqOK«QÆÅ#∞. Ñ¨Ù„`«â’HõO ##∞fl ¢‰õΩOQÆnÜ«∞^•?
ã¨~=æ° Ú - 5 103
WHõ <å‰õΩ rq`«OÃÑ· fÑ≤ ZÖÏ q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok? #∞=Ùfi ÖËx „Ñ¨ÑO¨ K«O <å‰õΩ
â◊¥#º"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. JO`ÕHÍ‰õΩO_® `«e¡ =∞~°}Õz# `«~°∞"å`« Ñ¨~°Ö’Hõ
¢H˜Ü«∞Å <åK«iOK«@O Ñ¨Ù„`«∞xH˜ Ñ¨~°=∞^èŒ~°‡O QÆ^•? #∞=Ùfi ã¨#flºã≤¿ãÎ
<å‰õΩ T~°úfiQÆ`«∞Å∞ ZÖÏ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú? Hõ#∞Hõ Jxfl q^è•Å∞QÍ PÖ’
zOK«∞. âßG=∞~åº^Œ#∞ áê\ÕK«∞.
58. <åÜ«∞<å! Ö’HõOÖ’ ™ê=∂#∞º_»∞ ‰õÄ_® `«e¡x q_çz "≥à◊¡_»∞.
Jxfl q^è•Å∞QÍ ~°H˜∆ã¨¥Î LO\Ï_»∞. XHõ"Õà◊ Z=Ô~·<å =¸~°∞ö_˘Hõ_»∞ `«e¡x
q_çzáÈ`Õ áÈ`å_»∞QÍHõ! ã¨~fi° A˝_"» #·≥ h‰õΩ JÖÏO\˜ =¸~°∞xö =∂~°Oæ Lz
`«=∂? QÀ=Ù `«# ^Œ∂_»ÃÑ· J`«ºO`« „¿Ñ=∞#∞ Hõey LO@∞Ok. ^•xx
q_çz LO_»Ö^Ë ∞Œ . Hõ#∞Hõ =∂ `«Ñã¨ ∞¨ ûÅ ÑÖ@"≥#· x#∞fl <Õ <≥ÖÏ q_çz LO_»
QÆÅ#∞? JO`«H<õ åfl =∞~°}"Õ∞ "Õ∞Å∞! ^ŒÜ∞« ÖËx"å_»"·≥ `«ex¡ , =$^Œ∞~ú åÅ#∞,
"Õˆ~ k‰õΩ¯ÖËx ^•##∞, ##∞fl q_çz "≥à◊¡@O h‰õΩ ^èŒ~°‡O HÍ^Œ∞.
ZO`«QÍ qÅÑ≤Oz<å „j â◊OHõ~°∞Å =∞#ã¨∞û Hõ~°∞QÆÖË^Œ∞. Jk QÆ=∞
xOz# P~åºO|, uiy ~ÚÖÏ J#flk. ''=`åû! ™ê^èŒ∞Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ W`«~°∞Å
HõëêìÅ∞ K«∂ã≤ ã¨ÇÏ≤ OK«Ö~Ë ∞° QÆ^•! JÖÏ J~Ú`Õ n#∞~åÅ#∞, =$^Œ∞~ú åÅ#∞,
XHõ¯_Õ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ QÆÅ^•##∞, qâı+≤Oz `«e¡x J~Ú# <å Ñ¨@¡ ZO^Œ∞‰õΩ
^ŒÜ«∞K«∂Ñ¨=Ù? Wk <å ^Ò~åƒùQÆºO HÍHõ =∞ˆ~=∞O\Ï#∞? ÖË‰õΩO>Ë
ã¨~°fiA˝_»=Ù, ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»=Ù, J~Ú# hÔHO^Œ∞‰õΩ <åÃÑ· ^ŒÜ«∞ HõÅ∞QÆ@O
ÖË^Œ∞? Wk JO`å <å ^Ò~åƒùQÆº"Õ∞ ã¨∞=∂!—— D q^èŒOQÍ `«e¡ P~åºO|
ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å ã¨g∞áê# Hõhfl~°∞=Úhfl~°∞QÍ qÅÑ≤Oz#k.
59. ''Ü«∞^ŒÇ¨Ïˆ~= q~°*Ë`ü `«^ŒÇ¨Ï ˆ~= „Ñ¨„=*Ë`ü—— JO>Ë 'ZÑ¨C_»∞
"≥·~åQÆºO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À, JÑ¨C_Õ ã¨#flºã≤OKåe— J#flk „â◊√u "åHõºO.
Zxq∞k ãÖ=`«û~åÅ∞ =KÕÛ=~°‰õΩ ÉÏÅ∞~°∞ =∂e#ºO ÖËx"åÔ~· LO\Ï~°∞.
P `«~∞° "å`« „Ñ¨ÑO¨ K«q+¨Ü∂« ÅO^Œ∞ „Ñ¨"tÕ ™êÎ~∞° . „j â◊OHõ~∞° Å‰õΩ Zxq∞^Œ=
ãÖ=`«û~°O =zÛ<å, ^Œ$_è»ãÖHõÅ∞Ê_≥· W`«~° q+¨Ü«∂ÅO^Œ∞ „Ñ¨"ÕtOÑ¨Hõ
L<åfl~°∞.
ã¨=∞ã¨ÎO ÉèíiOKÕ ã¨ˆ~fiâ◊fi~°∞#‰õΩ ã¨f^Õq ^Œ∞óMÏxfl á⁄Q˘@ì_»O
J™ê^èŒº=∂? r=ÙÅ‰õΩ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏ#∞™ê~°O Hí∆}OÖ’ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ HõeÊã¨∞Î<åfl_»∞. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x bÅÅ∞ Z=~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ
QÆÅ~°∞? ã¨∞Ñ¨Ù„`«∞x `«ÅK«∞H˘O@∂ ^Œ∞ódã¨∞Î#fl P~åºO| „jâ◊OHõ~°∞Å∞
*Ï˝#~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# `«# =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~° ã¨¥H˜Î*ÏÅO`À â’Hõ"≥∂Ç¨Å#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ
áÈQ˘\˜ì âßO`«Ñ¨~°Kå~°∞.
60. „j ÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ `«# Zxq∞^Œ= ÜÕ∞@<Õ P`«‡qKå~°}
KÕÜ«∞<å~°OaèOKå~°∞. <å =∞#ã¨∞û x=$uÎ =∂~åæxfl HÀ~°∞HÀ=_»OKÕ`«
"≥∂H∆Í<Õfl HÀ~°∞H˘O@∞#fl^Œx ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`«∞#flk. Hõ#∞Hõ „Ñ¨=$uÎ =∂~°æ"≥∞ÿ#
ãÖ™ê~åxfl HÀ~°∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞. HÍh <å `«e¡ ZÖÏÔQ·<å „Ñ¨=$uÎ =∂~°æOÖ’
„Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@ì^ŒÅz#k. "≥∂Ç¨ÏOKÕ`« ##∞fl q_»∞=ÖË‰õΩ#flk. <Õ#∞ Ñ¨~°=∞
"≥~· åQÆº=∞O^Œ∞<åfl ##∞fl q+¨Ü∞« „Ñ¨=$uÎÖ’xH˜ „Ñ¨"tÕ OÑ¨ KÕÜ∞« QÀ~°∞`«∞#flk.
`«# "å^•xfl ã¨=∞i÷OKÕ „Ñ¨=∂}ÏÅ<≥<Àfl Ñ¨Å∞‰õΩK«∞#flk. P"≥∞#∞ HÍ^Œx
ã¨#flºã≤¿ãÎ Jk ^èŒ~°‡q~°∞^ŒúO, âßGq~°∞^ŒúO J=Ù`«∞#flk. JnQÍHõ, QÆ∞~°∞=Ù
<å„â◊~ÚOz ã¨#flºã≤OKåÅO>Ë `«e¡ J#∞[˝ á⁄O^Õ f~åe. <å H˜Ñ¨C_»∞
x=$uÎ =∂~åæ# ã¨#flºã≤OK«@=¸, JO^Œ∞‰õΩ `«e¡ J#∞=∞u á⁄O^Œ@=¸
J<Õq Ô~O_»∂ J`åº=â◊ºHÍÖˇ· L#flq. <å‰õΩ Hõ~°Î=ºO `ÀK«@O ÖË^Œ∞†
=∞#ã¨∞û "åº‰õΩÅO K≥O^Œ∞K«∞#flk.
61. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ZÖÏÔQ·<å `«e¡ #∞O_ç J#∞=∞u á⁄O^•Åx
Hõ$`«xâ◊ÛÜ«ÚÖˇ· L<åfl~°∞. XHõ<å_»∞ „jâ◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨Ó~å‚#kÖ’ ¿ãfiK«ÛùQÍ
=Ú#HõÅ∞ "Õã¨∞Î<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ ™êfl#O KÕã¨∞Î#fl „j â◊OHõ~°∞Å Ô~O_»∞
áê^•Å#∞ "≥Úãë XHõ\ ˜ QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨\ ˜ì Ñ‘_çOK«™êyOk.
62. JÖÏ „jâ◊OHõ~°∞Å#∞ "≥Úãë Ñ¨@∞ìH˘x `«Å =∂„`«O h\˜Ö’
=ÚOK«hÜ«∞Hõ HÍà◊√¡ Ñ¨@∞ìH˘x #n=∞^è•ºxH˜ D_»∞ÛH˘xáÈ™êyOk.
„jâ◊OHõ~°∞Å∞ `«e¡x ãÖÉ’kèOz, ''J=∂‡! ÃÑ^ŒÌ "≥Úãë <å Ô~O_»∞ áê^•
Å#∞ Ñ¨@∞ìH˘x h\˜Ö’xH˜ D_»∞ÛH˘xáÈ`«∞#flk. <å |ÅO KåÅ@O ÖË^Œ∞.
ã¨~=æ° Ú - 5 105
Hõ#∞Hõ XHõ J_»∞QÆ∞ ‰õÄ_® =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ∞« ÖËHáõ È`«∞<åfl#∞. ##∞fl HÍáê_»∞"å
Ô~=~°∞?—— Jx aQÆæ~°QÍ U_»fi™êQÍ~°∞.
63. ÉÏÅ∞x U_»∞Ñ¨Ù q#fl P~åºO| KÕuÖ’ L#fl Ñ¨xx JHõ¯_Õ
=^Œe, Ñ¨Ó~å‚#k"≥Ñ· Ù¨ QÍ Ñ¨~∞° QÆ∞ÃÑ\Õì k. ÉÏÅ∞_»∞ h\˜Ö’ =ÚxyLO_»@O
K«∂ã≤ ~ÚÖÏ ~ÀkOK«™êyOk. ''JÜ≥∂º! qKåiOK«QÍ <åk XO@i
rq`«OÖÏ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. ZO^Œ∞HõO>Ë, "≥Ú^Œ@ <å Éèíˆ~Î â◊~°}º=∞x
#=Ú‡H˘<åfl#∞, PÜ«∞# ‰õΩ=∂~°∞x LÑ¨#Ü«∞#O ‰õÄ_® KÕÜ«∞‰õΩO_®
=¸_»= ÜÕ∞_»∞ ~åQÍ<Õ =∞~°}ÕKå_»∞. áÈh ‰õΩ=∂~°∞}˜‚ K«∂K«∞H˘O@∂
"åx ~°Hí∆}Ö’ LO_»QÆÅ#x `«ÅKå#∞. WÑ¨C_»n QÆOQÆáêÅ=Ù`«∞#flk.
WHõ <å‰õΩ kÔH¯=~°∞?——
64. ‰õΩ=∂~°∞_≥<· å <å‰õΩ `À_»∞QÍ LO\Ï_»#fl #=∞‡HõO`À rqã¨∞<Î åfl#∞.
WÑ¨C _® ÉÏÅ∞x ‰õÄ_® "≥Úãë <À@ Hõ~°∞K«∞H˘x áÈ`«∞#flk. WÑ¨C_çHõ
<åˆHq∞ QÆu? <Õ#∞ rq`«=∞O`å Ñ¨~=° ∞t=Ù}Ë‚ P~åkèã¥¨ Î =KåÛ#∞. t=Ù_»∞
â◊√ÉèÏÅ x™êÎ_»O\Ï~°∞. <å ˆH"≥∂ Jhfl Jâ◊√ÉèÏÖË [~°∞QÆ∞K«∞#flq. F t"å!
h H˜k <åºÜ«∞=∂? JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞QÍ <åˆH =∞~°}O ãÖÉèíq¿ãÎ
<åH© HõëêìÅ∞ `≥e¿ãq HÍ=Ù. D q^èŒOQÍ P~åºO| #nf~°O #∞O_Õ
U_»=™êyOk.
65. "≥Úãë ÉÏi# Ñ¨_#ç â◊OHõ~∞° Å∞ `«e=¡ ^ŒÌ J#∞=∞u á⁄O^Œ_®xH˜
W^Õ ãïÜ≥∞ÿ # ã¨=∞Ü«∞=∞x `«Åz `«e`¡ À, ''`«b!¡ D "≥Úãë ¢H=õ ∞¢H=õ ∞OQÍ
##∞fl „q∞Oy"Õã¨∞Î#flk. ¢Hõ=∞OQÍ h\˜ Ö’xH˜ =ÚxyáÈ`«∞<åfl#∞. #∞=Ùfi
ã¨#flºã≤OK«_®xH˜ J#∞=∞u ~Ú¿ãÎ D "≥Úãë <å áê^•Å#∞ q_çzÃÑ_»∞
`«∞Ok. Wk ã¨`«ºO `«b¡! <Õ#∞ rqOK«@O h H˜+¨ì"≥∞ÿ`Õ <Õ#∞ ã¨#flºã≤OK«
_®xH˜ J#∞=∞u W=Ùfi. #∞=Ùfi JOwHõi¿ã,Î <Õ#∞ ã¨#flºã≤™êÎ#∞. D "≥Úãë
##∞fl q_»∞ã¨∞ÎOk. <Õ#∞ „|`«∞‰õΩ`å#∞. JÖÏ HÍ^Œx, <å =∂@Å∞ HõÑ¨@
=∞x `«Åz`Õ D "≥Úãë H˘kÌ Hí∆}ÏÅÖ’ ##∞fl ÉèíH˜∆ã¨∞ÎOk. <å rq`«O
=º~°"÷ ∞≥ áÿ È`«∞Ok. Hõ#∞Hõ F `«b!¡ ##∞fl ~°HO∆˜ K«∞, ~°HO∆˜ K«∞—— JO@∂ U_®Û~°∞.
''F `«b¡! <Õ#∞ Dâ◊fi~å#∞„QÆÇ¨ÏOKÕ [x‡OKå#x h #∞O_ç q<åfl#∞.
J\Ï¡ J~Ú`Õ, Dâ◊fi~å#∞„QÆÇ¨ÏOKÕ`« <Õ#∞ „|uH˜`Õ ã¨#flºã≤OK«_®xH˜
JOwHõi™êÎ#x „áêi÷OK«∞. WO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨=∂}O K≥|∞`«∞<åfl#∞ q#∞.——
66. „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«#‰õΩ ã¨<åflº™ê„â◊=∞ ã‘fiHÍ~åxH˜ J#∞=∞u
W=fi=Åã≤#kQÍ ~Àkã¨¥Î `«e¡x HÀ~°QÍ, P~åºO|‰õΩ HÍà◊√¡ KÕ`«∞Å∞ P_»
ÖË^Œ∞. UO K≥Ü«∂ºÖ’, UO =∂\Ï¡_®Ö’ áêÅ∞áÈÖË^Œ∞. ã¨<åflºã≤Ü≥ÿ∞<å
ZHõ¯_À XHõKÀ@ „áê}ÏÅ`À LO\Ï_»∞. ^Œ~°≈# ÉèÏQÆº"≥∞ÿ<å HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
JÖÏ HÍ^Œx „áê}ÏÖË áÈ`Õ Hõà◊¡`À K«∂¿ã ÉèÏQÆºO ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ^Œ∞ QÆ^•
Jx `«Åz „jâ◊OHõ~°∞Å∞ ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOK«_®xH˜ J#∞=∞u WzÛOk.
JO`«@ „j â◊OHõ~°∞Å∞ „Ñ¨=$uÎ |O^è•Å #∞O_ç q=Ú‰õΩÎ_»Ü«∂º~°∞. `«##∞
Hõ$`«Hõ$`«∞ºxQÍ `«ÅKå~°∞.
67. „jâ◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞ `«e¡ =^ŒÌ #∞O_ç J#∞=∞u á⁄Ok#
"≥O@<Õ =∂#ã≤Hõ ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOKå~°∞. ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOK«QÍ<Õ
"≥Úãë ‰õÄ_® â◊OHõ~°∞Å áê^•xfl q_çzOk. `«~°∞"å`« „jâ◊OHõ~°∞Å∞ #n
f~åxH˜ KÕi `«# Jcè+Oì¨ <≥~"° iÕ #O^Œ∞‰õΩ ZO`À ãÖ`À+≤OKå~°∞. "≥O@<Õ
`«e¡ =^ŒÌ‰õΩ KÕi ~ÚÖÏ J<åfl~°∞: ''J=∂‡! J*Ï˝#=∞<Õ ÃÑ^ŒÌ "≥ÚãëKÕ
Ñ¨@∞ìH˘#|_ç#"å~°∞ ãÖ™ê~°ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚxyáÈ`å~°∞. ^•x#∞O_ç
|Ü«∞@Ñ¨_»^ŒÅz`Õ ã¨<åflºã¨=∞<Õ <ÒHõ#∞ P„â◊~ÚOKåe.
68. `«b!¡ <Õ#∞ ã¨<åflºã≤#Ü«∂º#x qKåiOK«=^Œ∞.Ì <Õ#∞ ã¨#flºã≤Oz<å
‰õÄ_®, XHõ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ `«e¡H˜ KÕÜ«∞=Åã≤# HÍ~åºÅhfl KÕ™êÎ#∞. JO`Õ
HÍ^Œ∞, #∞=Ùfi UO P*Ï˝Ñ≤™êÎ"À "å@xflO\˜h t~°™ê=Ç≤Ï™êÎ#∞. D q+¨
Ü«∞OÖ’ U q^èŒ"≥∞ÿ# ãÖ^ÕÇ¨Å∞ ÃÑ@∞ìHÀ=^Œ∞Ì. g∞ ãÖ~°Hí∆} q+¨Ü«∞OÖ’
‰õÄ_® `«y# U~åÊ@∞¡ KÕ™êÎ#∞. J^≥ÖÏQÆO>Ë, <å `«O„_ç #∞O_ç ãÖ¢Hõ
q∞Oz# ^èŒ#=∞O`å ^•Ü«∂^Œ∞Å H˜™êÎ#∞. h‰õΩ HÍ=Åã≤# =ã¨`«∞Åhfl
"å~°∞ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ~°∞. <Õ#∞ ã¨<åflºã≤#=_»OKÕ WHõ¯_» LO_»@O ZO`«
=∂„`«=¸ `«QÆ^Œ∞. Hõ#∞Hõ ##∞fl Pj~°fikOz =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ=_®xH˜
J#∞[˝ „Ñ¨™êkOK«∞.
ã¨~=æ° Ú - 5 107
69. `«b¡! #∞=Ùfi "åºkèKÕ`« ÉÏ^èŒÑ¨_ç`Õ, *Ï˝`«∞Å∞ h‰õΩ Jxfl

q^è•Å∞QÍ ¿ã=Å∞ KÕÜ∞« QÆÅ~°∞. =∞~°}O˜ z<å ^ŒÇÏ¨ #ãÖ™ê¯~åk ¢HÜ ˜ ∞« Å#∞
‰õÄ_® "åˆ~ KÕÜ«∞QÆÅ~°∞. "å~°O^Œ~°∞ *Ï˝`«∞Å=@OKÕ`« hÑ¨@¡ ã¨Ç¨Ï[
„¿Ñ=∞`À h‰õΩ ¿ã=Å∞ KÕ™êÎ~°∞. JÖÏ HÍ^ŒO>Ë, Ö’HõxO^Œ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç
J~Ú<å x#∞fl áÈ+≤™êÎ~°∞. ã¨^Œæu á⁄Ok# `«~åfi`« Ñ¨~°Ö’Hõ ¢H˜Ü«∞Å∞
‰õÄ_® K«Hõ¯QÍ KÕ™êÎ~°∞.——
70. „jâ◊OHõ~°∞Å Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ q#fl P~åºO| ~ÚÖÏ JOk:
''<åÜ«∞<å! x#∞fl "≥Úãë Ñ¨\ ˜ì Ñ‘_çOz#Ñ¨C_»∞ #∞=Ùfi ã¨<åflº™ê„â◊=∞O
fã¨∞HÀ=_®xH˜ J#∞=∞uOKå#∞. h Jcè+¨ì"Õ∞ <å‰õÄ Ñ¨~°=∞ ãÖ`À+Ö.
=∞~°}Ï#O`«~°O <å‰õΩ ^ÕÇ¨ÏãÖ™ê¯~åÅ∞ *Ï˝`«∞Å∞ KÕ™êÎ~°x K≥|∞`«∞<åfl=Ù.
k‰õΩ¯ÖËx "åiˆH Ñ¨~°∞Å∞ ^ÕÇ¨ÏãÖ™ê¯~åÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. J\˜ì U~åÊ@∞ <å‰õΩ
JOwHÍ~°O HÍ^Œ∞. ZHõ¯_» L<åfl, #∞"Õfi P ãÖ™ê¯~åÅ#∞ KÕÜ«∂e. '<Õ#∞
ã¨<åflºã≤x QÆ^•, Wk Ö’Hõq~°∞^ŒOú QÆ^•— Jx PÖ’zOK«=^Œ∞.Ì ZO^Œ∞HõO>Ë
#∞=Ùfi ™êH∆Í`«Ê~°=∞t=Ù_»=Ù. ã¨~°fiã¨fi`«O„`«∞_»=Ù. JnQÍHõ <Õ#∞ J<ÕHõ
Hõi#î "≥∞#ÿ xÜ«∞=∂Å`À `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã≤ Ñ¨~=° ∞t=Ùx "≥∞Ñ≤ÊOz x#∞fl á⁄O^•#∞.
ÉèíQÆ=O`«∞_»"≥·# h KÕ`«∞Å g∞^Œ∞QÍ <å ^ÕÇ¨Ï ^ŒÇ¨Ï# ãÖ™ê¯~åÅ#∞ `«Ñ¨ÊHõ
x~°fiiÎOK«∞. W`«~°∞ÅKÕ`« ^ŒÇ¨Ï# ãÖ™ê¯~åÅ∞ KÕ~ÚOK«@O `«QÆ^Œ∞. W^Õ
<å z=i HÀiHõ.——
71. JO`«@ „jâ◊OHõ~°∞Å∞ `«e¡ Jcèëêìxfl `≥Å∞ã¨∞H˘x ~ÚÖÏ
J<åfl~°∞: ''F [#h! <Õ#∞ ZHõ¯_» L<åfl h Jcèëêìxfl <≥~°"Õ~°∞™êÎ#∞.
ãÖâ◊~ÚOK«=^Œ∞Ì. `«b¡! Ñ¨QÆ\ ˜ "Õà◊QÍx, ~å„u "Õà◊QÍx, U ã¨=∞Ü«∞OÖ’
<≥·<å #∞=Ùfi J<å~ÀQÆºOKÕ ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞<åfl, J=™ê#HÍÅO ã¨g∞Ñ≤Oz<å
##∞fl `«ÅK«∞HÀ. <Õ#∞ ZO`« ^Œ∂~° „áêO`åÅÖ’ L<åfl, KÕ¿ã HÍ~åºÅ∞
ZO`«\ ˜ Hõiî#"≥∞ÿ#"≥·<å Jxfl\˜h JHõ¯_»HõHõ¯_Õ =^Œe h =^ŒÌ‰õΩ =zÛ
"åÖ`å#∞. `«e¡ Jcè+¨ìO <≥~°"Õ~°Û@O HõO>Ë „âı+¨ª"≥∞ÿ#k Ö’HõOÖ’ "Õ~˘Hõ\ ˜
LO_»^Œ∞. =∞~°}Õz# `«~°∞"å`« ^ŒÇ¨Ï# ãÖ™ê¯~åÅ∞ ‰õÄ_® <Õ<Õ KÕ™êÎ#∞.
##∞fl #=Ú‡. g_»∞ ã¨<åflºã≤, ^ŒÜ«∞ÖËx"å_≥· `«e¡x q_çz "≥à◊√`«∞<åfl_»x
`«ÅK«=^Œ∞Ì. h =Ú^Œ∞ÌÅ ‰õΩ=∂~°∞_»#∞. h‰õΩ J`«ºO`« „Ñ‘uáê„`«∞_»#∞.
<å =∂@ÅÜ«∞O^Œ∞ qâßfiã¨=ÚOK«∞—— Jx â◊OHõ~∞° Å∞ `«eH¡ ˜ „áê~°<÷ åÑ¨Ó~°fiHõ
JÉèíÜ«∞O Xã¨QÍ~°∞.
72. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ uiy `«e¡`À WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞: ''[#h!
#∞=Ùfi HÀi# HÀiHõ Åxfl\˜h <≥~°"Õ~°∞™êÎ#∞. UÔH·Hõ ‰õΩ=∂~°∞_»∞, J`«_»∞
ã¨#flºã≤Oz ^ÕâßO`å~åÅ‰õΩ áÈ~Ú =$^Œ∞ú~åÖˇ·# `«e¡x x~å^Œ~°}‰õΩ
QÆ∞iKÕã≤<å_»x Z#fl\˜H© `«ÅK«=^Œ∞Ì. <Õ#∞ h „Ñ¨Hõ¯<Õ LO>Ë ZÖÏO\˜
¿ã=Å∞ KÕ™êÎ<À, ^Œ∂~°OQÍ LO_ç ‰õÄ_» ^•xH˜ #∂~°∞Ô~@∞¡ JkèHõOQÍ
¿ãq™êÎ#∞. Hõ#∞Hõ F `«b¡, ##∞fl =∞xflOK«∞. <å „Ñ¨Ü«∂}ÏxH˜ P[˝ W=Ùfi——
Jx "Õ_»∞H˘<åfl~°∞. ZO`«\ ˜ ã¨~°fiA˝_≥·<å `«e¡ rqOz LO_»QÍ P"≥∞
JOwHÍ~°O á⁄O^Õ ã¨#flºã≤OKåe.
73. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ `«e¡ ÉÏ^èŒº`«#∞ *Ï˝`«∞Å ãÖ~°Hí∆}Ö’ LOz
"åi`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞: ''<åÜ«∞#ÖÏ~å! <å `«O„_çÜ≥ÿ∞# t=QÆ∞~°∞ <å
z#fl`«#OÖ’<Õ Ñ¨~=° ∞Ñ¨kOKå~°∞. JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç <å `«e¡ <å g∞^Œ<Õ „áê}ÏÅ∞
ÃÑ@∞ìH˘x rqã¨∞Î#flk. <Õ#∞ ã¨#flºã≤Oz ã¨^Œ∞æ~°∞x LÑ¨^Õâ◊O á⁄O^Œ_®xH˜
D"≥∞#∞ =^Œe |Ç¨ï^Œ∂~°^ÕâßÅ‰õΩ áÈ`«∞<åfl#∞. P"≥∞ Éèí~°Î‰õΩ ^Œ∂~°"≥∞ÿ
Ñ¨Ù„`«∞_»∞ ÖËHõ |Ç¨ï n#∞~åÖˇ· LOk. J\˜ì Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ D"≥∞#∞ g∞
ãÖ~°H}∆í Ö’ LOz "≥à√◊ `«∞<åfl#∞. P"≥∞ =∞#ã¨∞û‰õΩ Z\˜ì Hõ+Oì¨ HõÅ∞QÆ‰Ωõ O_®
Ñ¨~°=∞„¿Ñ=∞`À ãÖ~°H˜∆OK«=Åã≤#——^Œx *Ï˝`«∞Å#∞ „áêi÷OKå~°∞.
74. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∂`«$áÈ+¨} ÉÏ^èŒº`«Å#∞ *Ï˝`«∞Å‰õΩ JÑ¨ÊyOz
"åi KÕ`«∞Å∞ Ñ¨@∞ìH˘x #=∞ã¨¯iã¨¥Î, ##∞fl P^ŒiOz#@∞¡QÍ<Õ <å `«e¡x
‰õÄ_® P^ŒiOK«=∞x „áêi÷OKå~°∞. `«##∞ q_çz „|`«∞Hõ=Åã≤=zÛ#O^Œ∞‰õΩ
Hõhfl~°∞=Úhfl~°∞QÍ U_»∞ã¨∞Î#fl `«e¡H˜ q#„=Ú_≥· #=∞ã¨¯iOz P"≥∞ ã¨HõÅ
ãÖ~°Hí∆} g∞ Jnè#=∞x =∂@=∂@‰õΩ K≥|∞`«∂ *Ï˝`«∞Å KÕ`«∞ÅÖ’ ÃÑ\˜ì
JÑ¨ÊyOKå~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 5 109
75. „jâ◊OHõ~°∞Å =∂`«$^Õq Ñ¨Ó~å‚#kÖ’ ™êfl#O KÕÜ«∞_®xH˜

KåÖÏ^Œ∂~°O #_»záÈ=Åã≤ LO_Õk. P"≥∞‰õΩ ™œHõ~°ºO KÕÜ«∂Åx `«Åz
Ñ¨Ó~å‚#kx q∞H˜¯e „áê^äÕÜ«∞Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ ã¨∞ÎuOz P"≥∞ J#∞„QÆÇ¨ÏO
á⁄O^•~°∞. â◊OHõ~∞° Å#∞ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz# P #k `«# „Ñ¨"åÇ¨Ï kâ◊#∞ =∂~°∞Û
H˘x „jâ◊OHõ~°∞Å WO\˜ „Ñ¨Hõ¯QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOK«™êyOk. JÖÏ P #k `«#
kâ◊ =∂~°∞ÛH˘x „Ñ¨=Ç≤ÏOK«@OKÕ`« =∂~°æ=∞^èŒºOÖ’x =Ú‰õΩO^Œ™êfiq∞
^Õ"åÅÜ«∞O tkäÅ"≥∞ÿ Ñ¨Ó~å‚#kÖ’ Ñ¨_çáÈÜÕ∞@∞¡#flk. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ P
^Õ"åÅÜ«∞O Ñ¨Ó~å‚#n „Ñ¨"åÇ¨ÏOKÕ #+¨ìÑ¨_»‰õΩO_Õ@∞¡ L^ŒúiOÑ¨^ŒÅKå~°∞.
P q^èŒOQÍ WHõÃÑ· ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO ‰õÄ_® á⁄O^ŒÉ’`«∞<åfl~°∞.
76. Ñ¨Ó~å‚#kÖ’ =~å¬HÍÅO h~°∞ JkèHõOQÍ =zÛ KÕi JÅÅ
L^Œú$u ÃÑ~°QÆ_»O Hõ^Œ∞Ì. JÅÅ `åH˜_çH˜ „j Hõ$+¨‚ ^Õ"åÅÜ«∞ QÆ~°ƒùQÆ∞_çÖ’xH˜
h~°∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOz QÆ∞_ç ¢‰õΩOyáÈ™êyOk. JO^Œ∞KÕ`« P ^Õ"åÅÜ«∞O
Ñ¨`«<å=ã¨÷‰õΩ KÕiOk.
77. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ `«e¡Ü≥ÿ∞# P~åºO| áê^•Å‰õΩ Ñ¨Å∞=∂~°∞¡
„"≥ÚH˜¯, q∞H˜¯e Hõ+¨ìO`À P"≥∞#∞ JOwHõiOÑ¨KÕâß~°∞. Ö’HÍxfl L^ŒúiOKå
Å<Õ ^Œ$_è»ãÖHõÅÊO`À ã¨<åflºã≤ |Ü«∞Å∞^Õ~°_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍ L<åfl_»∞.
JO`«Ö’<Õ, „j=Ú‰õΩO^Œ™êfiq∞"å~°∞ Jâ◊s~°"å}˜QÍ „jâ◊OHõ~°∞Å`À WÖÏ
ÑëHÍ~°∞:
78. ''F â◊OHõ~å! #∞=Ùfi ã¨`º« ãÖHõÅ∞Ê_»=Ù. =∂`«$ ¿ã"åÑ¨~åÜ«∞}∞_»=Ù.
Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°"Õ∞ Ñ¨~°=∞ ^èŒ~°‡OQÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl"å_»=Ù. ZHõ¯_À ^Œ∂~å# „Ñ¨=
Ç≤ÏOKÕ Ñ¨Ó~å‚#kx h `«e¡ ™œHõ~°ºO HÀãÖ ^ŒQÆæ~°QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨KÕâß=Ù.
JO`«=~°‰Ωõ ÉÏQÍ<Õ L#flk. JO^Œ∞=Å¡ g∞ HõO^ŒiH© LÑ¨HÍ~°"∞Õ [iy#k.
HÍh, D =∞Ç¨#k JÅÅKÕ`« ##∞fl <≥\"ì˜ ãÕ ∞¨ #Î flk. JO^Œ∞=Å# <å PÅÜ«∞O
Hõ^Œe ¢‰õΩOyáÈ~ÚOk. <Õ_À ˆ~áÈ #kÖ’ Hõeã≤áÈ=_»O `«^äŒºO. #∞=Ùfi
ã¨=∞~°∞÷_»"Õ J~Ú<å ^ÕâßO`«~°O áÈ`«∞<åfl=Ù. WHõ #<≥fl=~°∞ L^Œúi™êÎ~°∞?
#∞=Ùfi nx ˆH^≥·<å =∂~°æO <åÖ’zOK«∞.——
79. Jâ◊s~°"å}˜ „jâ◊OHõ~°∞Å #∞^ÕÌtã¨¥Î ''D HÍ~°ºO KÕÜ«∂e——
Jx <˘H˜¯ K≥Ñ¨Ê@OKÕ`« „jâ◊OHõ~°∞Å‰õΩ `«# Hõ~°Î=ºO É’^èŒÑ¨_çOk.
[QÆ^∞Œ ~æ ∞° =ÙÖ#·ˇ „jâ◊OHõ~∞° Å∞ `«=∞ ã¨fiÇ¨Ï™êÎÅ`À JOQÆÉOíè QÆ "Õ∞g∞ HõÅ∞QÆ‰Ωõ O_»
"≥∞Å¡QÍ „jHõ$+¨‚ q„QÆÇ¨xfl ÔQ·H˘x K«eOÑ¨hÜ«∞Hõ, #kKÕ Z#fl\˜H© ÉÏ^èŒ
HõÅ∞QÆx suÖ’ #nf~åxH˜ H˘kÌ ^Œ∂~°OÖ’ ^Œ$_è»OQÍ „Ñü+≤ªOKå~°∞.
''F Hõ$ëê‚ #∞=Ùfi WHõ¯_Õ ã¨∞YOQÍ |Ç¨ïHÍÅ=ÚO\Ï=Ù.——
80. „jâ◊OHõ~∞° Å∞ ãÖ™ê~°™êQÆ~O° #∞O_ç q=Ú‰õΩÅÎ ∞ HÍQÀi, â◊ÉÏÌk
q+¨Ü«∞ ã¨∞MÏÅÖ’ Pã¨‰õΩÎ_»∞HÍHõ J<å`«‡ |O^è•Å #hfl =^Œe "≥∂Hí∆O
á⁄O^Œ_®xH˜ Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# ã¨<åflº™êxfl ã‘fiHõiOKå~°∞. JO^Œ∞ÅÔH· |O^èŒ∞=ÙÅ,
q∞„`«∞Å =∂`«$^Õq #∞O_Õ QÍHõ „jHõ$+¨^‚ "Õ åÅÜ«∂xfl L^Œiú Oz „j=Ú‰õΩO^Œ
™êfiq∞ #∞O_ç ‰õÄ_® J#∞[˝ á⁄O^•~°∞. ^ÕâßO`«~åÅ‰õΩ áÈ=_®xH˜ ãÖã≤^∞Œ ú
_»Ü∂« º_»∞.
81. „j JQÆã¨Îº =∞Ç¨=Úx =Å# `å#∞ ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~°=∞t=Ù_»x
Üˇµiy# „j ÉÏÅâ◊OHõ~∞° Å∞ Ö’HõOÖ’ *Ï˝#HÍO_» #∞^Œiú OÑ¨ ~ÚHõÃÑ· [~°∞QÆ
É’ÜÕ∞ HÍ~°º¢Hõ=∂xfl QÆ∂iÛ PÖ’zOK«™êQÍ~°∞. `«e¡ÜˇÚHõ¯, „jHõ$+¨µ‚x
ÜˇÚHõ¯ ÑïÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# J#∞„QÆÇ¨xfl á⁄Ok UHÍO`«OÖ’ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞
~°q∞OÑ¨ x~°˚# „Ñ¨^ÕâßÅ#∞ HÀ~å~°∞.
'Hõ$+¨‚— J#fl Ñ¨^ŒOÖ’ 'Hõ$+≤— J<Õ â◊|ÌO ã¨HõÅ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ ˆH∆„`åÅ#∞
ã¨¥zã¨∞ÎOk, ''}—— J<Õ â◊|ÌO ˆH=ÅO P#O^•xfl ã¨¥zã¨∞Î#flk. JO>Ë
P#O^Œãfi¨ ~°∂Ñ¨Ù_Õ P Hõ$+¨É‚ Qíè "Æ å#∞_»∞. PÜ«∞<Õ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡. Hõ#∞Hõ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡
"≥∞ÿ# „jHõ$+¨µ‚xÜ«∞O^Œ∞ =∞#ã¨∞û xeÑ≤ ã¨~°fi„Ñ¨ÑÖKåxfl ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡QÍ zOuã¨¥Î WÅ∞¡ =^Œe ^ÕâßO`«~åÅ‰õΩ "≥àÏ¡~°∞.
82. HÍ=∞ =∞O>Ë q+¨Ü«∞|∞kú. ã¨HõÅ ãÖ™ê~°|O^è•Å‰õΩ W^Õ
c[O. Wk "≥∂H∆ÍxH˜ ^•fi~°OÖÏ J_»∞¤ xÅ∞ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ q+¨Ü«∞
"åOKè«Åhfl „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ ÉÏÅºO #∞O_Õ ^Œ∂~°OQÍ L#flq. JO`ÕQÍHõ
ã¨~=æ° Ú - 5 111
„j â◊OHõ~°∞Å∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J=`å~°=∞=@OKÕ HÍ=∞O ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~åÖËHõ

áÈ~ÚOk. ã¨¥~°º, K«O„^Œ, Jyfl J<Õ „`Õ`åQÆ∞flÖË Ñ¨~°=∞t=Ùx =¸_»∞
<Õ„`åÖˇ· L#flq. Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ `«# =¸_»= <Õ„`«O`À =∞#‡^äŒ∞}˜‚ Éèíã¨‡O
KÕã≤# q+¨Ü«∞O [QÆkfik`«"Õ∞. WHõ HÍ=∞O Ñ¨~°=∞t=Ùx J=`å~°"≥∞ÿ#
â◊OHõ~°∞Å <≥ÖÏ `åHõQÆÅ^Œ∞?
83. =∞¿ÇÏâ◊fi~° J=`å~°∞_≥·# „jâ◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞ ã¨HõÅ
^Õ=`«Å Hõ<åfl, Ñ¨~°=∞t=Ùx Hõ<åfl ‰õÄ_® Ñ¨~°=∞Ñ¨q„`«∞Å∞. ã¨~°fi^Õ=`«Å∞
=∞#‡^ä∞Œ x „Ñ¨ÉÏè "åxH˜ Ö’|_ç#"åˆ~. „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ q+¨Ü∂« ã¨HKÎ˜ `Õ « ‰õΩ=∂Ô~Î
Ü≥ÿ∞# ã¨~°ã¨fiu<Õ HÍq∞OKå_»∞. K«O„^Œ∞_»∞ QÆ∞~°∞ÑüflÜ≥ÿ∞# `å~°#∞ "≥∂Ç≤ÏO
Kå_»∞. ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~°=∞t=Ù_Õ q+¨µ‚=∂Ü«∞‰õΩ Ö’<≥·, áê~°fiu „Ñ¨Hõ¯<Õ L<åfl
‰õÄ_®, "≥∂Ç≤Ïx "≥O@Ñ¨_®¤_∞» . D q^èOŒ QÍ ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«Å∞ q+¨Ü∂« ã¨‰Ωõ ÖÎ ·ˇ
^À+¨Ñ¨Ói`« K«i`«∞Öˇ·<å~°∞. HÍh, ~ÚÑ¨C _ô â◊OHõ~åKå~°º <å=∞^èÕÜ«ÚÅ∞,
ã¨<åflº™ê„â◊=∞OÖ’ L#fl Ü«∞uÑ¨ÙOQÆ=ÙÅ∞ l`ÕO„kÜ«ÚÅ∞, Ñïâ◊√^Œ∞úÅ∞,
Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞Å∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ HÍ=Úx (HÍ=∂xfl) J=bÅQÍ
[~ÚOKå~°∞.
84. q*Ë`Å« Ö’ =∞#‡^ä∞Œ _»∞ J„QÆQ}Æ ∞º_»∞. P`«_∞» ^Õ=`«Å#∞, =∂#=Ù
Å#∞, ã¨=∞ã¨Î r=~åã¨∞Å#∞ [~ÚOKå_»∞. D`«_»∞ J~Ú^Œ∞ ÉÏ}ÏÅ∞
„Ñ¨Ü≥∂y™êÎ_»x „Ñ¨ã≤kú. Jq ‰õÄ_® "å_çÜ≥ÿ∞#q HÍ=Ù. Ñ¨ÓÅ`À KÕã≤#q.
J`«_»∞ "å\˜x "å_Õ q^è•#O Z\Ï¡O\˜^ŒO>Ë-
x+¨Ê„`å‰õΩ~°∞`« - JO>Ë J\˜ì ÉÏ}ÏÅ∞ Z^Œ∞\˜ =ºH˜Îx ^Œ∂ã¨∞H˘x,
P=e „Ñ¨Hõ¯‰õΩ áÈ`å~Ú. g\˜x ~åHí∆ã¨∞ÅÃÑ· „Ñ¨Ü≥∂y™êÎ_»∞.
ã¨Ñ¨„`åHõ~À`ü - JO>Ë ~¸ ÉÏ}O â◊s~åO`«~åƒùQÍÅO^Œ∞
<å@∞H˘O\Ï~Ú. ã¨ÇÏ¨ x+¨µ¯ÖÏHõ$`« `«~åO, JO>Ë QÆO^è~Œ fi° q^•º^è~Œ å^Œ∞ÅÃÑ·
D ÉÏ}Ïxfl „Ñ¨Ü≥∂y™êÎ_»∞† D ÉÏ}Ïxfl ^Õ=`«ÅÃÑ· „Ñ¨Ü≥∂y™êÎ_»∞.
WHõ =∂#=ÙÅ q+¨Ü«∞O K≥áêÊÖÏ? D q^èŒOQÍ ^Õ=`«Å∞, ~åHí∆ã¨∞Å∞,
=∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞, =∂#=ÙÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°O^Œih [~ÚOz =ÚÖ’¡HÍÅ∞
[~ÚOKå_»∞. „u=¸~°∞ÎÅ∞ ‰õÄ_® „Ñ¨Hõ$uâ◊H˜ÎH˜ =â◊√Öˇ·<å~°∞. Hõ#∞Hõ Z\˜ì
^À+¨=¸ ÖË‰õΩO_»∞@ÔH· =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ „j^ŒH˜∆}Ï=¸iÎ J=`å~°OÖ’
ã¨#HÍ^Œ∞Å #∞^Œiú Oz ^À+¨~Ç° Ï≤ `«∞_»∞ QÍ#∞, áê=#=¸iÎQÍ#∞ "≥Å∞Q˘O^Œ∞
K«∞<åfl_»∞.
85. "Õ^•O`«*Ï˝# ã¨∞ã≤÷~°`«‰õΩ P`å‡#∞Éèí∂u =¸ÅHÍ~°}O. Ñ¨~°=∞
"≥·~åQÆºqÉèí∂+≤`«∞Öˇ·# „jâ◊OHõ~°∞Å#∞ â◊=∞^Œ=∂k=∞Ç¨ÏŸ`«Î=∞QÆ∞}ÏÅhfl
P„â◊~ÚOz#q. ã¨¥~Àº^ŒÜ«∞O HÍQÍ<Õ H˜~°}ÏÅ∞ ã¨¥~°∞ºx P„â◊~ÚOKÕ@∞¡
Ö’HÀ`«Î~°QÆ∞}ÏÅhfl „jâ◊OHõ~°∞Å <å„â◊~ÚOz#q.
âßOu JO>Ë JO`«iO„kÜ«∞ ~°∂Ñ¨âßOu „jâ◊OHõ~°∞Å =∞#ã¨∞û#∞
™êfinè#Ñ¨~°K«∞H˘#flk. J*Ï˝#∞Å‰õΩ ã¨~°fi"åºáê~åÅ∞ =∞#ã¨∞û‰õΩ Ö’|_ç
LO\Ï~Ú. JO>Ë =∞#ã¨∞û P_çOz#@∞¡ P_»∞`«∞O\Ï~°∞. *Ï˝#∞Å q+¨Ü∞« O
JÖÏQÍHõ "åi ã¨^•fi ºáê~åÅ‰õΩ =∞#ã¨∞û Ö’|_ç LO@∞Ok. „jâ◊OHõ~°∞Å∞
z`åÎxfl =â◊Ñ¨~°K«∞H˘x, |∞kú"åºáê~åÅ#∞ x~ÀkèOz Ñ¨~°=∞ ™ê^èŒ#"≥∞ÿ#
â◊=∞O`À qÉèí∂+≤`«∞_»Ü«∂º~°∞. âßOu ´ "Õ^•O`« „â◊=}O `«Ñ¨Ê q∞ye#
JO`«iO„kÜ«∞ "åºáê~åÅxfl\˜x x„QÆÇ≤ÏOK«@O. nx<Õ â◊=∞=∞x ‰õÄ_®
JO\Ï~°∞. âßOu^•Ou ‰õÄ_» â◊OHõ~°∞Å #ÅOHõiOKå~Ú. [^•Ou ´
^Œ$âßºxH˜ ãÖ|OkèOz# ÉÏ¿ÇÏºO„kÜ«∞ "åºáê~åÅxflO\˜h x+¨ÊùÅ`«fi
|∞kú`À x~ÀkèOK«@O.] ã¨HõÅ ÉÏ¿ÇÏºO„kÜ«∞ x„QÆÇ¨ÏO, âßOu =∞ÖË¡
„j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ =â◊"≥∞ÿ ã¨~°fi"åºáê~åÅ#∞ x~ÀkèOzOk. W^Õ ã≤÷`«„ÑÄ˝x
ÅHí∆}=∞x ÉèíQÆ=næ`« K≥|∞`ÀOk.
86. xã¨ûOQÆ"≥∞ÿ# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ ~°q∞OK«@"Õ∞ =ÚH˜ÎHÍO`« `À\˜
ã¨=∂QÆ=∞=∞x "Õ^•O`«âßGO =zã¨∞#Î flk. „jâ◊OHõ~∞° Å∞ ‰õÄ_® xã¨ûOQÆ=$uÎ
J<Õ k=ºHÍO`«`À Hõeã≤ JÑïq∞`å#O^ŒO á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. Ñ¨~°=∞
"≥·~åQÆºjÅ∞Ô~· „jâ◊OHõ~°∞Å∞ 1. Ñ¨~°=∞Ñ¨q„`«∞Öˇ·# Ñ¨Ù}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞O_Õ
„Ñ¨^ÕâßÅ<Õ ãÖ^Œi≈OK«™êQÍ~°∞. 2. ^≥·==âß`«∞Î ^˘iH˜# ^Õ^À ux ^•x
`À<Õ `«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. 3. '<åk, <Õ#∞— J<Õ =∞=∞HÍ~åxfl =^Œe
ã¨~=æ° Ú - 5 113
rqOK«™êQÍ~°∞. 4. ZÅ¡"àÕ Å◊ O^Œ∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèQí =Æ O`«∞}Ë‚ zOuOK«™êQÍ~°∞.

D q^èŒOQÍ XHõ KÀ@<Õ ã≤÷~°OQÍ LO_çáÈHõ ã¨~°fi„`å „|Ç¨Ï‡ÉèÏ=O Hõey
qÇ¨ÏiOK«™êQÍ~°∞. D q+¨Ü«∂<Õfl ÉèíQÆ=næ`« ''JxˆH`«ã≤÷û~°=∞uó—— Jx
É’kèOzOk.
87. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ ^Õâß@#O KÕã¨¥Î =∂~°æ=∞^èŒºOÖ’ HÍ~°_»=ÙÅ#∞,
ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ h\˜`À áê~°∞`«∞#fl #^Œ∞Å#∞, Ñ¨~fi° `åÅ#∞, JO^Œ"∞≥ #ÿ Ñ¨@}ì ÏÅ#∞,
J<ÕHõ "Õ+¨ÉèÏ+¨Å`À ‰õÄ_ç# =∞#∞+¨µºÅ#∞, ~°Hõ~°HÍÖˇ·# [O`«∞*ÏÅO
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ =hfl ^Œi≈OKå~°∞. ^Õâ◊ Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞, =∞#∞+¨µºÅ PÇ¨~°=º=Ç¨~å
Å#∞ Ñïjeã¨¥Î „Ñ¨Ü«∂}O H˘#™êyOKå~°∞. W^ŒO`å ÑïjeOz#
„jâ◊OHõ~°∞Å∞ 'PÇ¨! W^ŒO`å Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ `«# =∂Ü«∂â◊H˜ÎKÕ`« ã¨~åfixfl
ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl_»∞. W^ŒO`å P ã¨ˆ~fiâ◊fi~°∞x qÉèí∂uÜÕ∞† JO`å Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡
ã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞— Jx `«ÅKå~°∞.
88. „â◊√u J<Õ QÀ=Ù#∞ ÉèË^Œ"å^Œ∞Å∞ („Ñü"å^Œ∞Å∞) `«=∞ `«=∞
ãÖ‰õΩz`« ^èÀ~°}∞Å`À Ç≤ÏOã≤OK«™êQÍ~°∞. P Ç≤ÏO™ê=∂~°Oæ Ö’ „Ñ¨Ü∂« }Õz#
P QÀ=Ù ZO`À Hõ$tOzáÈ~Ú =Ú^Œ∞ãë ‰õÄ_® J~ÚOk. q~°∞^Œú=∞`«
„Ñ¨Kå~°‰õΩÅ∞ "Õ^•xH˜ =¢Hõ° ÉèÏëêºÅ∞ K≥|∞`«∂, J^Õ ãïÜ≥ÿ∞# J~å÷
Åx [#∞Å#∞ `«Ñ¨C ^À=#∞ Ñ¨\ ˜ìã¨∞Î<åfl~°∞. JO^Œ∞KÕ`« "Õ^•~å÷Å∞ `«Ñ¨C
^À=Å Ñ¨_ç "Õ^ŒO =∞~°∞QÆ∞# Ñ¨_çáÈ~ÚOk. ^•i`«Ñ≤Ê# "Õ^•Å#∞, „â◊√u
J<Õ QÀ=Ù#∞ uiy ã¨<å‡~°Oæ Ö’ #_çÑO≤ K«_®xˆH Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞ „jâ◊OHõ~∞° Å∞QÍ
J=`«iOKå~°∞. „â◊√`«∞Å Ü«∞^ä•~°÷ `«`Î« fi"≥∞#ÿ J^≥· fi`«`« åÎ fixfl Ñ¨Ù#~°∞^Œiú OKå~°∞.
JO^Œ∞HÀãÖ „jâ◊OHõ~°∞Å∞ ^ŒO_»=Ú <˘Hõ\ ˜ KÕ`« ^èŒiOKå~°∞. Ñ¨â◊√=ÙÅ
=O\˜ =∞#∞+¨µºÅ#∞ ãïÜ≥∞ÿ # ^•iÖ’ #_çÑO≤ K«_®xH˜ ^ŒO_»O J=ã¨~"° ∞Õ
Hõ^•! P q^èOŒ QÍ J^≥· fi`«`åÎ fixfl KÕ`|« ∂x „jâ◊OHõ~∞° Å∞ [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =ÙÅÜ«∂º~°∞.
89. J*Ï˝#OÖ’ Ñ¨_ç H˘@∞ìH˘O@∞#fl [#∞Å#∞ L^ŒúiOK«_»"Õ∞
„j â◊OHõ~° =Úx=~°∞Å J=`å~° ~°Ç¨Ïã¨ºO Hõ#∞Hõ, P =∞Ç¨`«∞‡_»∞
*Ï˝#^ŒO_®xfl ^èŒiOz, `«Ñ¨C =∂~åæ# „Ñ¨Ü«∂}ÕKÕ =∞`«„Ñ¨Kå~°‰õΩÅ#∞
P =∂~°æO #∞O_ç `«Ñ≤Êã¨∞Î<åfl~°∞. "Õ@‰õΩ áÈÜÕ∞"å~°∞ `«=∞`À "Õ@
‰õΩHõ¯Å#∞ ‰õÄ_® fã¨∞H˘x áÈ`å~°∞. [O`«∞=ÙÅ#∞ "Õ\Ï_»_®xH˜ "å\˜x
¿ãfiK«ÛùQÍ =^ŒÅ∞`å~°∞. JÑ¨C _»q ÃÑ^ŒÌQÍ J~°∞K«∞‰õΩO@∂, J_»q <åÅ∞QÆ∞
=¸ÅÖÏ uiy =∞$QÍÅ∞ HõxÑ≤OK«QÍ<Õ ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ "å\˜ =∞~°‡
™ê÷<åÅO^Œ∞ Hõ~°z `«=∞ <åÅ∞Hõ‰õΩ Ñ¨\ ˜ì# ^Œ∞~°^Œ#∞ áÈQ˘@∞ìH˘O\Ï~Ú.
J^Õ q^èOŒ QÍ áê+Ö_»=∞`«ã∞¨ Å÷ ∞ `å"Õ∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ=∞x „Ñ¨QÖÆ ÏƒùÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂
™ê^èŒ∞ ã¨fiÉèÏ=O Hõey ã¨<å‡~åæ# áÈÜÕ∞ "≥·k‰õΩÅ#∞ Ñ‘_çã¨∞ÎO\Ï~°∞.
â◊√+¨¯"å^•ÅKÕ "Õ^•~å÷Å#∞ `«Ñ¨C ^À=# Ñ¨\ ˜ìOz, ‰õΩ`«~å¯Å`À "åi
<åÅ∞HõÅ‰õΩ Ñ¨\ ˜ì# ^Œ∞~°^Œ#∞ f~°∞ÛH˘O@∞O\Ï~°∞. "≥·k‰õΩÅ „Ñ¨ãÖQÍÖË
J_»∞QÆO\˜#q. Hõ#∞Hõ<Õ Pkâ◊OHõ~°∞Å∞ J=`«iOKå~°∞. uiy "≥·kHõ
=∂~åæÅ∞ „Ñ¨=~°ú=∂#=∞Ü«∂º~Ú.
90. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ #~°‡^• #nf~å# L#fl „j QÀqO^ŒÜ«∞f
â◊fi~°∞Å P„â◊=∂xfl KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. JÑ¨C_»∞ ã¨¥~°∞º_»∞ Jã¨Îq∞OKÕ "Õà◊
J=_»O`À PHÍâ◊=∞O`å HÍëêÜ«∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ qãïÎ OK«∞H˘x LOk. JÖÏO\˜
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉÏÅâ◊OHõ~∞° Å∞ HÍëêÜ«∞ =GO ^èiŒ Oz `Õ[ã¨∞û`À P„â◊=∞OÖ’
„Ñ¨"tÕ OKå~°∞.
91. #~°‡^•#nf~åxfl KÕi# „jâ◊OHõ~°∞Å∞ #kÖ’ ™êfl#O KÕã≤,
J#∞ëêª<åÅ∞ Ñ¨ÓiÎ KÕã∞¨ H˘x, P„â◊=∞OÖ’ „Ñ¨"tÕ OKå~°∞. JHõ¯_» =$H∆ÍÅ‰õΩ
Hõ\ ˜ì# ^Œ}ˇ‚=ÚÅÃÑ· lOHõ K«~å‡Å∞, H“Ñ‘<åÅ∞, <å~°p~°Å∞ `«yeOz
LO_»@O K«∂z J^˘Hõ =Ú#∞Å P„â◊=∞=∞x `«ÅKå~°∞.
92. JÖÏO\˜ P„â◊=∞OÖ’ „j QÀqO^ŒÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å‰õΩ t+¨µº_»~Ú
„|Ç¨ÏŸ‡Ñ¨^Õâ◊O á⁄O^•Åx xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<åfl~°∞. `«~°∞"å`« P `«Ñ¨ã≤fiÜ≥ÿ∞#
QÀqO^Œ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∞¨ H˘<Õ QÆ∞Ç¨Ï#∞ K«∂âß~°∞. P QÆ∞Ç¨ÏÖ’xH˜
áÈÜÕ∞ =∂~°æO Éˇ`≥Î_»∞ ~°O„^èŒOÖÏ (K«∂Ñ¨Ù_»∞ „"ÕÅ∞ ÉÁ@# „"ÕÅ∞ ~¸
Ô~O_»∂ HõeÑ≤`Õ P =∞^èŒº #∞O_Õ Ñïq∞u) L#flk. JÖÏO\˜ ~°O„^èŒO
QÆ∞O_® „Ñ¨"ÕtOz „j QÀqO^ŒÜ«∞fâ◊fi~°∞Å∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∞H˘<Õ ã¨÷ÖÏxfl
KÕ~∞° H˘<åfl~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 5 115
93. „j QÀqO^ŒÉèíQÆ=`åÊ^•Kå~°∞ºÅ∞ `«#∞fl KÕi# =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ‰õΩ

ãÖ™ê~°`åáêÅ∞ `˘ÅyOz „|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO LÑ¨^Õtã¨¥Î =∞Ç¨#O^•xfl
Hõeyã¨¥ÎO\Ï~°∞. J\˜ì =∞Ç¨`«∞‡_»∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∞H˘<Õ QÆ∞Ç¨Ï#∞ ^Œi≈Oz
„jâ◊OHõ~°∞Å∞ `«# [#‡™ê~°÷Hõ=∞~ÚO^Œx `«ÅKå~°∞. „|Ç¨ÏŸ‡Ñ¨^Õ+¨ìÜ≥ÿ∞#
ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù ÅaèOKå_»∞ QÆ^• Jx ãÖ`«ã≤OKå~°∞. P QÆ∞Ç¨Ï‰õΩ |Ü«∞@#∞O_ç
KÕ`«∞Å∞ *’_çOz #=∞ã¨¯iã¨¥Î „Ñ¨^ŒH˜∆}Å∞ KÕâß~°∞. `«áÈ^èŒ#∞ ÖˇO^Œ~À
=zÛ „j QÀqO^ŒÜ«∞fâ◊fi~°∞Å ^Œ~°≈<åxÔH· ~¸ QÆ∞Ç¨Ï=^ŒÌ xsH˜∆ã¨¥ÎO
\Ï~°∞.
P QÀqO^ŒÜ∞« fO„^Œ∞Å#∞ ÉèÏ=QÆiƒù`"« ∞≥ #ÿ `«# â’¡HÍÅKÕ ã¨∞uÎ OKå~°∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞ ™êH∆Í`«∂Î =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ J~Ú<å, Ö’Hõ=∞~åº^Œ#∞ áê\Õz
`å#∞ ‰õÄ_» t+¨µº_»Ü«∂º_»∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ =^ŒÌ t+¨µº_≥·#"å_»∞ U q^èŒOQÍ
q#Ü«∞O, q^èÕÜ«∞`«, ÉèíH˜Î„Ñ¨Ñ¨`«∞ÎÅ`À "≥∞ÅQÍÖ’ Ö’HÍxH˜ É’kèOKå~°∞.
94. „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ `«=∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖ#·ˇ „j QÀqO^ŒÜ∞« fO„^Œ∞Å#∞
Ñ¨~=° ∞ÉèHí `Î˜ À, ™êH∆Í`«∂Î Pkâı+µ¨ xQÍ, Ñ¨Ò« [eQÍ x~°~‚ ÚOz ã¨∞uÎ ã¨∞<Î åfl~°∞.
F QÆ∞~°∞^Õ"å! Ö’Hõ<å^äŒ∞_≥·# „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù#‰õΩ áê#∞Ê"≥·
ã¨∞Yx„^ŒáÈÜÕ∞@∞¡ KÕ¿ã Pkâı+¨µ_»=Ù h"Õ! =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞xH˜ áê^ŒÉèí∂+¨}"≥∞ÿ
â’aèOKÕ Pkâı+µ¨ _»=Ù h"Õ! WÖÏ Ç¨ÏiÇ¨Ï~°∞ e~°∞=Ùi Jáê~°^Ü Œ ∞« ‰õΩ áê„`«∞
_≥#· "å_»=Ù. F QÆ∞~°∞^Õ"å! D Éè∂í ^Õq Jáê~°"∞≥ #ÿ ã¨=Ú„^•Å∞, =∞Ç¨ÏŸ#fl`«
"≥∞ÿ# Ñ¨~°fi`åÅ∞ J<ÕHõ r=~åã¨∞Å∞, =ã¨∞Î ã¨=Ú^•Ü«∂Å#∞ Éèíiã¨∞Î#flk.
J\˜ì Éèí∂=∂`«#∞ J=bÅQÍ h t~°ã¨∞û# ^èŒiOz Éèíiã¨∞Î#fl Pkâı+¨µ_»=Ù
h"Õ! F QÆ∞~°∞^Õ"å! `«=∞‰õΩ #=∞ã¨¯iã¨∞Î<åfl#∞. „j Pkâı+¨µ_Õ Ö’Hõ=∞O^Œ∞
„|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxfl "åºÑ≤OÑ¨KÜ Õ ∞« _®xH˜ „jQÀqO^Œ Ü«∞fO„^Œ∞Å<Õ ¿Ñ~° Éè∂í q∞ÃÑ·
J=`«iOz L<åfl_»∞. F ^ÕtHˆ O„^Œ™êfiq∞, Ñ¨~=° ∞ ^ŒÜ∂« xnè, J\˜ì q∞=∞‡efl
¿ãq™êÎ#∞. ##∞fl J#∞„QÆÇ≤ÏOK«O_ç.
95. =∞Ç¨`å‡! Ñ¨Ó~°fiO Pkâı+¨µ_»∞ „|Ç¨Ï‡ q^•º"åºÑ≤ÎÔH· "Õ~Ú
=ÚMÏÅ`À J=`«iOz `«# t+¨µºÅ‰õΩ "åºHõ~}° âßGO É’kèOÑ¨ `«ÅÃÑ\Ïì_∞» .
JO`«@ t+¨µºÅO^Œ~°∞ cèHõ~°"≥∞ÿ# "Õ~Ú =ÚMÏÅ#∞ QÍOz ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞
ÅÜ«∂º~°∞. `«~°∞"å`« ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_≥·# D Pkâı+¨µ_»∞ XˆH =ÚYO ^•eÛ
Ñ¨Ò« [e J<Õ <å=∞O ã‘fiHõiOz "åºHõ~} ° '=∞Ç¨ÉèÏëêº—xfl „Ñ¨=zOKå_»∞.
P Ñ¨`«O[e =∞Ç¨Ïi¬ÜÕ∞ g∞~°∞QÍ J=`«iOz L<åfl~°x ÉèÏq™êÎ#∞.
96. áê`åà◊OÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz# Pkâı+µ¨ _»∞ "Õ^"Œ ^Õ •OQÍÅhfl J^èºŒ Ü«∞#O
KÕã,≤ `«~∞° "å`« Éè∂í Ö’HõOÖ’ [#∞Å‰õΩ LÑ¨HÍ~°O KÕÜ∞« ^ŒÅz Ü≥∂QÆâß„™êÎxfl,
"åºHõ~°} ÉèÏëêºÅ#∞ ~°zOKå_»∞. Ñ¨`«O[e JO>Ë P Pkâı+¨µ_Õ! =∞~°Å
J\˜ì Ñ¨Ò« [e =∞Ç¨Ï~ˆ ¬ QÀqO^Œ<å^äŒ <å=∂xfl ^•eÛ g∞~°∞QÍ J=`«iOKå~°∞.
J\˜ì ã¨^Œ∞æ~°∞=¸iÎx P„â◊~Úã¨∞Î<åfl#∞.
97. F QÆ∞~°∞=~åº! g∞~°∞ Ñ¨`«O[e J=`å~°"Õ∞ HÍHõ, "Õ^Œ"åºã¨∞x
‰õΩ=∂~°∞_≥·# „j â◊√Hõ =∞Ç¨Ïi¬H˜, „j Q“_»áê^•Kå~°∞ºÅ"åiH˜ „Ñ≤Ü«∞t+¨µºÖˇ·
L<åfl~°∞. J@∞=O\˜ Q“_»áê^•Kå~°∞ºÅ "åi „Ñ≤Ü«∞t+¨µºÖˇ·# q∞=∞‡efl
â◊~°}∞ *ÁKåÛ#∞. <Õ#∞ J##ºQÆu`À `«=∞ =^ŒÌ „|Ç¨Ï‡x+¨ª#∞ á⁄O^Œ_®xH˜
=KåÛ#∞, ##fl#∞„QÆÇ≤ÏOK«O_ç.
98. „jâ◊OHõ~°∞Å ã¨∞Îu "åHÍºÅ#∞ K«Hõ¯QÍ PÅHÕz# „jQÀqO^Œ
Ü«∞fO„^Œ∞_»∞, „Ñ¨ã¨#fl^Œ$+≤ì`À 'h "≥=fi_»=Ù— (Hõã¨Î fiq∞u) Jx „Ñ¨tflOKå~°∞.
=∞Ç¨=∞Ç≤Ï`å`«∞‡_»∞, J^≥· fi`«=¸iÎ J~Ú# „jÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å∞ D q^èŒOQÍ
ÑëHÍ~°∞.
99. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨É’^èŒ *Ï˝#OKÕ`«, JYO_»Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡
ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞ Hõ#∞Hõ, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ `«# x[ã¨fi~°∂áêxfl D ¢HÕk Ñ¨k
â’¡HÍÅÖ’ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. D â’¡HÍÖË 'x~åfi}^Œâ◊HõO— =∞h '^Œâ◊â’¡H©—
Jh „Ñ¨ã≤kú K≥O^•~Ú.
# Éèí∂q∞ó, #`ÀÜ«∞O, # `Õ*’, # "åÜ«Úó,
# YO, <ÕO„kÜ«∞O "å, # `ÕëêO ã¨=¸Ç¨Ïó,
J<≥·HÍOuHõ`åfi`ü, ã¨∞+¨µ¿ÑÎºHõã≤^Œúó
`«^ÕHÀ-=t+¨ìó t=ó ˆH=Ö’-Ç¨Ï"£∞. 1
ã¨~=æ° Ú - 5 117
<Õ#∞ - Éè∂í q∞, h~°∞, Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊O, WO„kÜ«∞O, WO„kÜ«∞

ã¨=¸Ç¨ÏO - W"Õg HÍ#∞. HÍ~°}O g\˜ J<≥·HÍOuHõ`«fiO. JO>Ë W"Õg
UHÍOuHõ`«fiO - UHõ`«fiã≤÷u Hõey#q HÍ=Ù. =∂~°∞Ê#‰õΩ Ö’#ÜÕ∞º
ã¨fiÉèÏ=O Hõey#q† q<åâ◊ jÅ"≥∞#ÿ q. J~Ú`Õ <Õ#∞ ã¨∞+¨µÑ≤HÎ ˜ (QÍ_èx» „^Œ‰Ωõ )
UHõ=∂„`« ™êH˜Q∆ Í ã≤^∞Œ _ú <» ·≥ L<åfl#∞. Hõ#∞Hõ ^≥· fi`« =ã¨∞=Î ÙÅhfl `˘ÅyáÈQÍ
J=t+¨ì"≥∞ÿ# - q∞ye#^Õ^À J^Õ JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# - UHõ"≥∞ÿ# - <Õ#∞.
P <Õ#∞ ˆH=Å t= (â◊√Éèí-*Ï˝#) ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»#∞.
# =~å‚ # =~å‚„â◊=∂Kå~°^èŒ~å‡
# "Õ∞ ^è•~°}Ï ^è•º#Ü≥∂QÍ^ŒÜ≥∂-Ñ≤,
J<å`å‡„â◊Ü«∂Ç¨ÏO=∞=∂^è•ºã¨Ç¨<å -
`«Î^ÕHÀ-=t+¨ìó t=ó ˆH=Ö’-Ç¨Ï"£∞. 2
<å‰õΩ „ÉÏÇ¨Ï‡}Ïk *Ï`«∞Å∞ ÖË=Ù. *Ï`«∞Å‰õΩ, „|Ç¨Ï‡K«~åºk P„â◊=∂
Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# PKå~° ^èŒ~å‡Å∞ ÖË=Ù. ^è•~°}ÏÜ≥∂QÆO, ^è•º#Ü≥∂QÆO
"≥Ú^ŒÖˇ·#q ÖË=Ù. JO>Ë ÉÏÇ¨ÏºÅHí∆}ÏÅ∞ QÍx, JO`«óHõ~°} ÅHí∆}ÏÅ∞
QÍx Ug <å‰õΩ ÖË=x J~°O÷ . nxH˜ HÍ~°}O J<å`«‡ (Jq^Œº)‰õΩ P„â◊Ü∞« "≥∞#ÿ
JÇ¨ÏO-=∞=∞ (<Õ#∞-<åk) J<Õ J^è•ºã¨ („ÉèÏOu) `˘ÅyáÈ=_»"Õ∞.
Hõ#∞Hõ P q∞ye# JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# ˆH=Å t=ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»<Õ <Õ#∞.
# =∂`å, Ñ≤`å "å, # ^Õ"å, # Ö’HÍ,
# "Õ^•, # Ü«∞*Ï˝, # f~°÷O „|∞=Ou,
ã¨∞+¨µáœÎ x~°™êÎuâ◊¥<åº`«‡Hõ`åfi`ü,
`«^ÕHÀ-=t+¨ìó t=ó ˆH=Ö’-Ç¨Ï"£∞. 3
<å‰õΩ `«e¡ ÖË^∞Œ , `«O„_ç ÖË_∞» † ^Õ=`«Å∞ ÖË~∞° , Ö’HÍÅ∞ ÖË=Ù, "Õ^•Å∞
Ü«∞*Ï˝Å∞ ÖË=Ù, f~°÷O ÖË^Œ∞. nxH˜ HÍ~°}O QÍ_è» x„^ŒÖ’ Juâ◊¥#ºã≤÷u
‰õÄ_® ÖËHõáÈ=_»O. Hõ#∞Hõ P q∞ye# JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# <Õ#∞ ˆH=Å
t=ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»#∞.
# ™êOYºO, # â‹·=O, # `«`åÊOK«~å„`«O,
# *ˇ·#O, # g∞=∂Oã¨HÍ^Õ~°‡`«O "å,
qtëêì#∞Éèí∂`åº qâ◊√^•ú`«‡Hõ`åfi`ü
`«^ÕHÀ-=t+¨ìó t=ó ˆH=Ö’-Ç¨Ï"£∞. 4
<å‰õΩ - ™êOYºO, â‹·=O, áêOK«~å„`«O, *ˇ·#O, g∞=∂Oã¨HõO "≥Ú^Œ
Öˇ#· =∞`åÅ∞ Ug ÖË=Ù. nxH˜ HÍ~°}O g\˜HOõ >Ë qt+¨"ì ∞≥ #ÿ J#∞Éè∂í u`À
qâ◊√^Œú"≥∞ÿ# P`«‡ ã≤kúOz LO_»_»O. Hõ#∞Hõ P q∞ye# JkfifÜ«∞"≥∞ÿ#
<Õ#∞ ˆH=Å t=ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»#∞.
# â◊√Hõ¡O, # Hõ$+¨‚O, # ~°HõÎO, # Ñ‘`«O,
# Ñ‘#O, # ‰õΩ|˚O, # „Ç¨Ïã¨fiO, # n~°…"£∞,
J~°∂ÑÖ `«^ä• *’ºu~åHÍ~°Hõ`åfi`ü
`«^ÕHÀ-qt+¨ìó, t=ó ˆH=Ö’-Ç¨Ï"£∞. 5
<å‰õΩ `≥Å∞Ñ¨Ù, #Å∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù (~°OQÆ∞Å∞) ÖË=Ù. =∞~°∞QÆ∞A˚
`«#O, |Å∞Ñ¨Ù, á⁄\˜ì, á⁄_»∞QÆ∞ (H˘Å`«Å∞) ÖË=Ù. nxH˜ HÍ~°}O J~°∂ÑÖ
- ~°∂Ñ¨"∞Õ ÖËHáõ È=_»O† JO`ÕQÍHõ ~°∂áêxfl `ÀÑ≤OÑ¨*¿Ë ã ã¨¥~åºk *’º`«∞
Å‰õΩ PHÍ~åxflzÛOk ‰õÄ_® J^Õ HÍ=_»O. Hõ#∞Hõ JkfifÜ«∞OQÍ q∞ye#
P ˆH=Å t=ã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞ <Õ#∞.
# *Ï„QÆ`ü, # "Õ∞ ã¨fiÑ¨flHÀ "å ã¨∞+¨µÑ≤Îó
# qâ’fi, # "å `≥·[ã¨ó, „áê*’˝HÀ "å,
Jq^•º`«‡Hõ`åfi„`«ÎÜ«∂}ÏO `«∞sÜ«∞O
`«^ÕHÀ-=t+¨ìó, t=ó ˆH=Ö’-Ç¨Ï"£∞. 6
<å‰õΩ *Ï„QÆ`,ü ã¨fiÑ¨fl, ã¨∞+¨µÑ¨ÙÅÎ ∞ ÖË=Ù. "å\˜x Jaè=∂xOKÕ qâ◊√fi_»#∞
QÍ#∞. `≥·[ã¨∞_»#∞ QÍ#∞, „áêA˝_»#∞ QÍ#∞. nxH˜ HÍ~°}O - D „`«Ü«∞O
Jq^•º HõeÊ`«O HÍ=_»O. <Õ#∞ g\˜H˜ Jf`«∞_»<≥·# `«∞sÜ«Ú_»#∞ (<åÅæ=
"å_»#∞) Hõ#∞Hõ P q∞ye# JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# ˆH=Å t=ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»<Õ <Õ#∞.
ã¨~=æ° Ú - 5 119
# âß™êÎ # âßGO, # tëÈº, # tH∆Í,

# K« `«fiO, # KåÇ¨ÏO, # KåÜ«∞O „Ñ¨ÑÖK«ó,
ã¨fi~°∂áê=É’^è•kfiHõÖÏÊã¨Ç≤Ï+¨µ‚ó -
`«^ÕHÀ-=t+¨ìó t=ó ˆH=Ö’-Ç¨Ï"£∞. 7
<å‰õΩ QÆ∞~°∞=Ù, âßGO, t+¨µº_»∞, tHí∆} - W"Õg ÖË=Ù. #∞=Ùfi ÖË=Ù.
<Õ#∞ ÖË#∞. D „Ñ¨ÑÖK«"Õ∞ ÖË^Œ∞. nxH˜ HÍ~°}O `«# ã¨Ç¨Ï[ã≤÷ux `≥Å∞ã¨∞
HÀ=@O. Jk D qÉè^Ë •Å#∞ á⁄O^Œx ã≤u÷ . Hõ#∞Hõ P q∞ye# JkfifÜ«∞
"≥∞ÿ# ˆH=Å t=ã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞ <Õ#∞.
# KÀ~°úfiO, # Kå^èÀ # KåO`«ó, # ÉÏÇ¨ÏºO
# =∞^èŒºO, # u~°ºV±, # Ñ¨Ó~åfi Ñ¨~å kH±,
qÜ«∞^£ "åºÑ¨Hõ`åfi^ŒYO_≥·Hõ~°∂Ñ¨ó
`«^ÕHÀ-=t+¨ìó t=ó ˆH=Ö’-Ç¨Ï"£∞. 8
<å‰õΩ - ÃÑ·#, ¢HÕ^Œ, Ö’Ñ¨Å, "≥Å∞Ñ¨Å, =∞^èŒº, J_»¤=Ú `«∂~°∞Ê,
Ñ¨_»=∞~° (J<Õ „Ñ¨^Õâ◊ ÉèË^•Å∞) ÖË=Ù. nxH˜ HÍ~°}O JYO_» - UHõ
- ~°∂ÑÖ`À <Õ#∞ PHÍâ◊=∞O`«\Ï "åºÑ≤Oz LO_»_»O. Hõ#∞Hõ P q∞ye#
JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# ˆH=Å t=ã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞ <Õ#∞.
JÑ≤ "åºÑ¨Hõ`åfik `«`åÎfi`ü „Ñ¨Ü≥∂QÍ`ü
ã¨fi`«ã≤û^ŒúÉèÏ"å ^Œ#<åº„â◊Ü«∞`åfi`ü,
[QÆ`«∞ÎK«Ûù"Õ∞`«`«û=∞ã¨ÎO `«^Œ#ºó
`«^ÕHÀ-=t+¨ìó, t=ó ˆH=Ö’-Ç¨Ï"£∞. 9
ã¨~°fi"åºÑ¨Hõ`«fiO ã¨~°fi[˝`«fiO "≥Ú^ŒÖˇ·# `«`åÎfiÅ=Å¡, J#∞Éèí=O =Å¡
ã¨fi`«ã≤û^Œú"≥∞ÿ#O^Œ∞=Å¡, Jk `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ P^è•~°O ÖË#O^Œ∞=Å¡, ™êH˜∆QÍHõ
`«H˜¯# D [QÆ`«ÎO`å `«∞K«Ûù"≥∞ÿOk - q∞^äŒº Hõ#∞Hõ JkfifÜ«∞OQÍ q∞ye#
ˆH=Å t=ã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞ <Õ#∞.
# K≥·HõO `«^Œ#fikÌfifÜ«∞O ‰õΩ`«™êûº`ü
# KåˆH=Å`«fiO, # "å ˆH=Å`«fi"£∞,
# â◊¥#ºO, # Kåâ◊¥#º =∞^≥· fi`«Hõ`åfi`ü
Hõ^äŒO ã¨~°fi"Õ^•O`«ã≤^ŒúO „|gq∞. 10
P`«‡ J^≥· fi`«O (Ô~O_»∞ HÍxk) J=_»O=Å¡ - UHõ`«fiãÖMÏº qt+¨ìO
HÍ^Œ∞. WHõ ^•xHõO>ˇ "Õ~°∞QÍ Ô~O_»= =ã¨∞Î=Ù ZHõ¯_ç #∞O_ç =ã¨∞ÎOk?
Jk UHõ`«fiO HÍ^Œ∞† J<ÕHõ`«fi=Ú HÍ^Œ∞. Jk â◊¥#ºO HÍ^Œ∞, Jâ◊¥#º=¸
HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ Jk LÑ¨x+¨`«∞ÎÅÖ’ „Ñ¨ã≤^Œú"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù. ^•xfl QÆ∞iOz
ZÖÏ (=∂@ÅÖ’) K≥Ñ¨ÊQÆÅ#∞? Jk J#∞Éèí"≥·Hõ"Õ^Œº=∞x ÉèÏ=O.
(_®II qO[=¸i qâ◊fi<å^äŒ=∞Ü«∞ºQÍi ™œ[#ºO`À)
100. „j QÀqO^Œáê^•Kå~°∞ºÅ∞ „j â◊OHõ~°∞Å Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ J`«ºO`å
ã¨H˜Î`À q<åfl~°∞. „jÉÏÅâ◊OHõ~°∞Å Ñ¨Å∞‰õΩÅhfl q*Ï˝#O`À#∞, „|Ç¨Ï‡™êH∆Í
`å¯~°O`À#∞ ‰õÄ_ç=Ù#flq. "Õ^•O`«âßGOÖ’ „ÑüáêkOK«|_ç# `«`«Î fiÉ’^èŒ
JO`å J=∞$`«OÖÏ LOk. „jâ◊OHõ~∞° Å Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ J„áêHõ$`åÅh =∂#"å
f`« q*Ï˝#Éèíi`åÅh `«ÅKå~°∞. D ã¨¥‰õΩÎÅ∞ ˆH=ÅO Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_Õ
ÑëH˜#@∞¡<åfl~Ú. ''ã¨~°fiÖ’Hõ â◊√ÉèíHõ~å! â◊OHõ~å! h ã¨fi~°∂áêq~åƒù"åxfl
Ü≥∂QÆ^$Œ +≤Öì ’ K«∂âß#∞. #∞=Ùfi k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µ_»=Ù. bÖÏ=∂#∞+¨ q„QÆÇï¨ _»=Ù.
Ö’HÍÅ #∞^ŒúiOK«_®xH˜ =zÛ# =∞Ç¨`«∞‡_»=Ù. Ö’HõOÖ’ *Ï˝#HÍO_»#∞
L^ŒúiOK«_®xH˜ J=`«iOz# Ñ¨~°=∞t=Ù_»=Ù. h ^Œ~°≈# "≥∞=fiiÔH·<å
ã¨~°fiâ◊√ÉèÏÅ∞ KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk.——
101. „j â◊OHõ~∞° Å∞ QÆ∞~°∞^Õ=Ùx áê^•Å∞ Ñ¨ÓlOKåÅx „áêi÷OKå~°∞.
JO^Œ∞‰õΩ ^ŒÜ«∞`À JOwHõiOz# „j QÀqO^Œ<å^äŒ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ QÆ∞Ç¨ÏÖ’
#∞O_Õ `«=∞ áê^•Å#∞ K«∂áê~°∞. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ P =∞Ç¨`«∞‡x k=ºáê^Œ
Ñ¨^•‡Å#∞ ÉèíH˜Î`À Ñ¨ÓlOKå~°∞. `«~°∞"å`« „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ QÆ∞~°∞t+¨º
ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O QÆ∂iÛ É’kèOKå~°∞. „jQÆ∞~°∞¿ã= =ÚH˜Î ¿ÇÏ`«∞=Ù.
ã¨~=æ° Ú - 5 121
102. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Jq∞`« ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩ ã¨Ñ¨~°ºÅ∞

KÕã¥¨ Î QÆ∞~°∞=Ù#∞ P#O^ŒÑ~¨ K° å~°∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ „Ñ¨ã#¨ ∞flÖˇ· â◊OHõ~∞° x J#∞„QÆ
Ç≤ÏOÑ¨^ÅŒ Kå~°∞. t+¨µº_»∞ ZO`«\˜ „Ñ¨*Ï˝=O`«∞_»~Ú<å ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂xfl J#∞ã¨
iOz QÆ∞~°∞=ÚY`å Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl á⁄O^•Åx âß„™êÎÅ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`∞« <åfl~Ú.
JO^Œ∞=Å# Z\˜ì "åiÔH·<å QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆÇ¨ÏOÖËHõ „|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO ÅÉèíºO
HÍ^Œx âß„™êÎÅ∞ =zã¨∞Î<åfl~Ú.
103. „j â◊OHõ~°∞Å∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ ÑïÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î`À ã¨HõÖ’Ñ¨
Kå~åÅ∞ KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. „j QÀqO^Œ<å^äŒÜ«∞fâ◊fi~°∞Å∞ ‰õÄ_® „jâ◊OHõ~°∞Å
Ñ¨@¡ ÑïÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# J#∞„QÆÇ¨ÏO`À K«`«∞ifi^è•Öˇ·# =∞Ç¨"åHÍºÅ#∞ LÑ¨^Õ
tOKå~°∞. "Õ^•Åxfl\˜H© ™ê~åÅ∞ LÑ¨x+¨`∞« ÖÎ .Ë LÑ¨x+¨`∞« ÖÎ Ë "Õ^tŒ Y~åÅh,
"Õ^Œ t~°ã∞¨ ûÅh, "Õ^•O`åÅh Ñ≤Å∞=|_»∞K«∞#flq. LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ O^Œe K«`∞« ifi^èŒ
=∞Ç¨"åHÍºÅ∞ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº „Ñüáê^ŒHÍÅ=_»OKÕ ™ê~åu™ê~åÖˇ· L#flq.
1. „Ñ¨*Ï˝#O „|Ç¨Ï‡O ´ qâı+¨"≥∞ÿ# *Ï˝#"Õ∞ „|Ç¨Ï‡O (ÅHí∆}"åHõºO†
|∞∞ˆQfi^ŒO† S`«ˆ~Ü≥∂Ñ¨x+¨`«∞Î)
2. JÇ¨ÏO „|Ç¨‡ã≤‡ ´ <Õ#∞ „|Ç¨Ï‡<≥· L<åfl#∞. (J#∞Éèí="åHõºO†
Ü«∞Aˆ~fi^ŒO† |$Ç¨Ï^•~°}ºHÀÑ¨x+¨`«∞Î)
3. `«`«Î fi=∞ã≤ ´ „|Ç¨Ï‡"Õ∞ #∞=Ùfi.
(LÑ¨^Õâ◊"åHõºO† ™ê=∞"Õ^ŒO† KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`«∞Î)
4. JÜ«∞=∂`å‡ „|Ç¨Ï‡ ´ D P`Õ‡ „|Ç¨Ï‡O.
(™êH∆Í`å¯~° "åHõºO† J^èŒ~°fi"Õ^ŒO† =∂O_»∂HÀºÑ¨x+¨`«∞Î)
104. „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞_»∞ QÆ∞~°∞=ÚY`å ã¨~°fi"Õ^Œ™ê~åÅ#∞
„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ ~°zOz# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅÖ’x „|Ç¨Ï‡q^•º
ã¨~°fiã¨fi"≥∞ÿ# J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl Ñ¨ÓiÎQÍ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. P q^èŒOQÍ „|Ç¨Ï‡
ã¨¥„`åÅ `å`«Ê~°º=∞O`å Hõ~`° Ö« Ï=∞ÅHõ"∞≥ áÿ È~ÚOk. ™êH∆Í`«∂Î q+¨µ=‚ ¸iÎ
J=`å~°"≥∞ÿ# "åºã¨∞Å"å~°∞ r=„|Ç¨Ï‡ÉèË^Œ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# J^≥· fi`åxfl LÑ¨^ÕtO
Kå~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ∞ q"å^Œ„QÆã¨Î"≥∞ÿ LO_Õq.
`«~°∞"å`« â◊OHõ~°∞Å∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅÖ’x xQÆ∂_è®~å÷Åhfl K«Hõ¯QÍ `≥Å∞ã¨∞
H˘<åfl~°∞. WÑ¨C_»∞ ãÖâ◊Ü∂« Åhfl f~åÛ~Ú. Hˆ =ÅO J^≥· fi`«ÉÏè "åxfl ™ê÷ÑO≤ Ñ¨
=zÛ# P Ñ¨~°=∞t=Ù_Õ D â◊OHõ~°∞_»∞.
105. „j "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ Ñ¨~åâ◊~°=∞Ç¨Ïi¬H˜ ã¨`«º=uÜ«∞O^Œ∞^Œ
~ÚOKå~°∞. P =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙxH˜ Ñ¨~°=∞"≥·~åQÆºjeÜ≥ÿ∞# „jâ◊√Hõ=∞Ç¨Ïi¬
[x‡OKå_»∞. P`«_»∞ ÉÏÅºO #∞O_Õ kQÆO|~°∞_≥· u~°∞QÆ∞`«∂O_Õ"å_»∞.
„j â◊√Hõ=∞Ç¨Ïi¬ z^ŒO|~° g^ä∞Œ Ö’¡ u~°∞QÆ∞`«∂O_»QÍ „j Q“_» áê^•Kå~°∞ºÅ∞
PÜ«∞#‰õΩ t+¨µº_»Ü«∂º_»∞. D Q“_»áê^•Kå~°∞ºÖË =∂O_»∂HõºHÍiHÍHõ~°Î.
J\˜ì Q“_»áê^•Kå~°∞ºÅ‰õΩ „j QÀqO^Œ<å^äŒÜ«∞fO„^Œ∞Å∞ t+¨µºÖˇ·i. D
QÀqO^ŒÜ«∞fO„^Œ∞Å"åˆ~ „j Ñ¨`«O[e J=`å~°=∞x „Ñ¨ã≤kú K≥O^•~°∞.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O „jâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "å~°∞ QÀqO^ŒÜ«∞fO„^Œ∞Å =^ŒÌ „|Ç¨ÏŸ‡Ñ¨^Õâ◊O
á⁄Ok L<åfl~°∞. `«~°∞"å`« „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ =¸_»∞ ãÖ=`«û~åÅ∞
QÆ∞~°∞ã¨xfl^è•#OÖ’ "Õ^•O`«=∞Éèíºã≤Oz *Ï˝#ã≤^Œ∞úÅÜ«∂º~°∞. D =∞Ç¨Ï~°∞¬Å
QÆ∞~°∞Ñ¨~°OÑ¨~°#∞ `≥e¿Ñ â’¡Hõ q∞k.
â’¡. <å~åÜ«∞}O Ñ¨^Œ‡Éèí∞=O =ã≤+¨ªO I
â◊H˜ÎO K« `«`«∞Ê„`«Ñ¨~åâ◊~°O K« II
"åºãÖ â◊√HõO Q“_»Ñ¨^ŒO =∞Ç¨O`«O I
QÀqO^ŒÜ≥∂wO„^Œ =∞^ä•ã¨º t+¨ºO II
„j â◊OHõ~åKå~°º =∞^ä•ã¨º Ñ¨^Œ‡áê^ŒO K« Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHõO K« t+¨ºO I
`«O `À@HõO "åiÎHõHÍ~°=∞<åº #ã¨‡^Œ∞æ~°∂<£ ãÖ`«`«=∂#`À-ã≤‡ II
1. <å~åÜ«∞}∞_»∞ (q+¨µ‚=Ù) 2. „|Ç¨Ï‡, 3. =ã≤+¨µª_»∞ 4. â◊H˜Î
5. Ñ¨~åâ◊~°∞_»∞ 6. "åºã¨∞_»∞ 7. â◊√‰õΩ_»∞ 8. Q“_»áê^Œ∞_»∞ 9. QÀqO^Œ∞_»∞
10. â◊OHõ~°∞_»∞.
106. U Pkâı+¨µ_»∞ ã¨HõÅÉèí∞=<åÅ#∞ `«# t~°ã¨∞û# Éèíiã¨¥Î
Ö’HÀÑ¨HÍ~°O KÕâß_À, U Pkâı+¨µ_»∞ â◊|Ìâß„™êÎxfl Éèí∂Ö’HõOÖ’ „Ñ¨"Õâ◊
ã¨~=æ° Ú - 5 123
ÃÑ\Ïì_À, "åºHõ~°}âß„™êÎxfl ~°zOz Ñ¨`«O[e J<Õ ¿Ñ~°∞`À „Ñ¨ã≤kú

K≥O^•_À J\˜ì =∞Ç¨`«∞‡_≥·# „j QÀqO^Œ<å^äŒ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å =^ŒÌ â◊√„â◊¥+¨
KÕã≤ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fi"Õ^•O`«âß„™êÎxfl „â◊=}O KÕâß~°∞.
107. ã¨HõÅq+¨Ü«∞Éè’QÍÅ#∞ `«ºlOz Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ã≤÷ux á⁄O^Œ
QÆÅ∞QÆ_O» Ñ¨Ó~°fi[#‡Å ã¨∞Hõ$`«O. J\˜ì =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ∞ ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOK«@O
ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ ã≤kúã¨∞ÎOk. â◊OHõ~°∞Å∞ „j QÀqO^Œ ÉèíQÆ=`åÊ^•Kå~°∞ºÅ
"åi #∞O_ç ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOz, „^èŒ∞=Ùx=∞ÖË¡ ã¨¥~°º=∞O_»ÅO Hõ<åfl
=∞Ç¨ÏŸ#fl`« ™ê÷#O á⁄O^•~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ J`«∞º#fl`« ã≤÷ux á⁄Ok,
Ö’HÀ^Œú~°}ÔH· "Õ^•O`« `«`«Î fiÉèËix „"≥∂yOz, [#∞Å‰õΩ "≥∂Hí∆™ê„=∂[º
=∂~åæxfl K«∂áê~°∞. D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fi|O^è•Å#∞ `«ºlOz
J^≥· fi`«``« åÎ fixfl ã¨∞ã≤~÷ O° KÕã≤ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~°=∂~åæxfl K«∂Ñ≤ [QÆ^∞Œ ~æ ∞°
=Ü«∂º~°∞.
108. „j â◊OHõ~°∞Å ^ÕÇ¨ÏKåÛùÜ«∞ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å=∞ÖË¡ `≥Å¡QÍ
ã¨fiK«ÛOù QÍ „Ñ¨HÍtã¨∞#Î flk. PÜ«∞# ^èiŒ Oz# =„™êÎÅ∞ "Õ∞Ñ¶∂¨ Å#∞ HõÑÊ≤ "Õã#≤
™êÜ«∞O ã¨¥~°∞ºx =∂ki Z„~°x HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞Ö’ =∞<À[˝OQÍ "≥Å∞Q˘Ok
#k. „j â◊OHõ~°∞Å =∞<ÀÉèÏ"åÅ∞ J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ tY~åÅ#∞
`å‰õΩK«∞#flq.
109. =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ QÆ*Ïã¨∞~°∞x ãÖÇ¨ÏiOz ~°HõÎã≤HõÎ"≥∞ÿ# P`«_ç
K«~å‡xfl ^èŒiOKå_»∞. J^Õ „Ñ¨HÍ~°O „j â◊OHõ~° Ü«∞u~åA J*Ï˝#=∞<Õ
QÆ*Ïã¨∞~°∞x ãÖÇ¨ÏiOz ~°HõÎ=~°‚"≥∞ÿ# ÖË`« HÍëêÜ«∞ =„™êÎÅ#∞ ^èŒiOKå~°∞.
P q^èŒOQÍ D â◊OHõ~°∞_»∞ ™êH∆Í`«∂Î =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ.
110. '„|Ç¨Ï‡q`ü „|ÃÇ·Ï‡= Éèí=u— J#fl „â◊√u"åHõºO „Ñ¨HÍ~°O
„|Ç¨‡xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞ „|Ç¨Ï‡"Õ∞ J=Ù`å_»∞. „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨
Ñï„"å[‰õΩÅ`À ‰õÄ_ç ã¨HõÅ "Õ^•ÅO^Œ∂ ¢H©_çã¨∞Î<åfl~°∞. JO>Ë ã¨=∞ã¨Î
"Õ^•Å∞ PÜ«∞# t+¨º=∞O_»e. ã¨zÛ^•#O^Œ Ñ¨~°`«`«Î fiOÖ’ ~°q∞OK«@O
KÕ`« Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"≥∞ÿ L<åfl~°x J~°÷O.
'ã¨ˆ~fi "Õ^• Ü«∞`«Ê^Œ =∂=∞#Ou— J<Õ „â◊√u "åHõºO „Ñ¨HÍ~°O,
„|Ç¨Ï‡O ã¨HõÅ "Õ^•ÅO^Œ∂ Ñ¨~°=∞Ñ¨^Œ ™ê÷#"≥∞ÿ ÉèÏã≤Å∞¡`«∞#fl^Œx J~°÷O.
ã¨~°fi"Õ^•Å∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O x"åã¨™ê÷#"≥∞ÿ LO_»@OKÕ`« P "Õ^•Å ^•fi~å
P Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»"∞Õ `«`Î« fi"Õ`ÖÎ« #·ˇ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨Å‰õΩ "≥∂Hí=∆ ∂~°"æ ∞≥ ÿ
L#flk. W\˜ì â◊OHõ~°∞Å∞ Ç≤Ï~°}ºQÆ~°∞ƒù_≥·# „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx Hõ<åfl q∞#fl Jx
K≥|∞`«∞<åfl~°∞. ZÖÏQÆO>Ë, "Õ^•~å÷Å <≥iy# „|Ç¨Ï‡ [_®Öˇ·# Ö’HÍÅ
#u¢Hõq∞OK«Hõ ã¨`«ºÖ’HõOÖ’<Õ L<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ â◊OHõ~°∞Å∞ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx
Hõ<åfl Q˘Ñ¨Ê"å_≥· q~ålÅ∞¡`«∞<åfl~°∞.
111. „j â◊OHõ~°∞Å∞ q+¨µ‚=¸iÎHõ<åfl Jkè‰õΩÅx K≥Ñ¨Ê|_»∞K«∞#flk.
ZÖÏQÆO>Ë, „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù "å=∞<å=`å~°O ^•eÛ Ô~O_»∞ áê^•Å`À
=¸_»∞ Éèí∞=<åÅ#∞ P¢Hõq∞OK«QÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ *’ºu ~°∂ÑÖÖ’ (ã¨~°fi
`Õ*’=∞Ü«∞"≥∞ÿ#) „j â◊OHõ~° Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O ã¨`åÎfixfl ^èŒiOz „uHÍÖÏÅO^Œ∂
ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å∞ „uQÆ∞}Ïf`«"≥∞ÿ `Õ[iÅ∞¡`«∞O_»QÍ, „j q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞
ã¨`«Î fiQÆ∞}Ïxfl ^•eÛ ã≤÷uÜ«∞O^Œ∞ =∂„`«=Ú<åfl_»∞. „j q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞
=∞`åûºk Ñ¨k J=`å~åÅ J=ã¨÷Å`À#∞, PHÍ~åÅ`À#∞ ‰õÄ_ç=ÙO_»QÍ,
„j â◊OHõ~° Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞ÖÏQÍHõ J=ã¨÷Å‰õΩ, PHÍ~åÅ‰õΩ Jf`«∞_≥· xifiHÍ~°
x~åHÍ~°"≥∞ÿ „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk. „jâ◊OHõ~°Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ q+¨µ‚^Õ=ÙxHõ<åfl Jxfl
q^è•Å∞QÍ Jkè‰õΩ_»#h „uQÆ∞}Ïf`«∞_»h =zOKå~°∞.
112. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x Hõ<åfl Jxfl q^è•Å =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞
_»x `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ HÔ Ö· Ï™ê# „Ñ¨=∞^äQŒ }Æ ÏÅ`À #Onâ◊fi~°∞x
Jkè~ÀÇ≤ÏOz Éè∂í `«„¿Ñ`å^Œ∞Å`À ãÖ|O^è•Å∞ Hõey â◊‡âß<åÅO^Œ∞ qÇ¨Ïiã¨¥Î
<åfl_»∞. J~Ú`Õ „j â◊OHõ~° Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O ÔH·ÖÏ™ê# =∂„`«"Õ∞ HÍHõ ÑÖK«
Éèí∂`åÅÖ’#∞, ã¨~°fi„áê}∞ÅÖ’#∞ ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz ãÖã¨~°æOÖËHõ JÑï
zÛù#fl"≥∞ÿ "≥Å∞QÆ∞K«∞#flk. „j =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞ â◊s~°=∞O`å qÉè∂í u`À JÅOHõ
iOK«∞H˘x áê=ÚÅ#∞ PÉèí~°}ÏÅ∞QÍ ^èŒiOz u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. HÍh
„jâ◊OHõ~° Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O q+¨Ü∞« ã¨∞MÏÅhfl `«ºlOz, Éè’QÆÑÙ¨ ~∞° +¨µÅ`À ã¨ÇÏ¨ "åãÖ
ã¨~=æ° Ú - 5 125
KÕÜ∞« Hõ xã¨ûOQÆOQÍ „Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl_»∞. t=Ù_»O>Ë „uÑ¨Ù~° ^•Ç¨ÏHõ`fi« ™ê=∞ºOKÕ

=¸_»∞ ^ÕÇ¨Å#∞ Ju¢Hõq∞Oz# Ñ¨~°`«`«Î fiãÖÑ¨#∞fl_»∞. Hõ#∞Hõ J\˜ì
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡OQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ L<åfl~°x ã¨Ê+¨ìO KÕâß~°∞. t==∞O>Ë
„j â◊OHõ~° Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O.
113. „uÑ¨Ù~° ãÖÇ¨~°=∞O^Œ∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ "Õ∞~°∞ Ñ¨~°fi`åxfl
^èŒ#∞ã¨∞ûQÍ KÕã¨∞H˘x „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù<Õ ÉÏ}OQÍ ã‘fiHõiOKå_»∞. q+¨µ‚"Õ
Ñ¶Å¨ OQÍ QÆÅ ÉÏ} =∞O^Œ∞ Pã¨‰Ωõ _Î Ü » ∂« º_»∞. „j â◊OHõ~° ÉèQí =Æ `åÊ^Œ∞Å"å~°∞
SÇ≤ÏHõ P=Ú+≤‡Hõ ã¨∞MÏÅ#∞ `«ºlOKå~°∞. ã¨¥~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ K«¢HÍÅ∞QÍ
KÕã¨∞H˘x Éèí∂q∞<Õ ~°^äŒOQÍ KÕã¨∞H˘<åfl~°∞. JÇ¨ÏOHÍ~åk ÅHí∆}ÏÅ<Õ
â◊„`«∞=ÙÅ`À ‰õÄ_ç=Ù#fl ^ÕÇÏ¨ =∞<Õ ~°^•ä xfl Ñ¨ÓiÎQÍ qãïO˚ Kå~°∞. JÇ¨ÏOHÍ~°
=∞=∞HÍ~åÅ∞ ÖËx"å_≥· ^ÕÇ¨f`« ã≤÷ux á⁄O^•~°∞. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ U
q^èŒ"≥∞ÿ# ã¨Ç¨Ü«∞=¸ ã‘fiHõiOÑ¨Hõ, 1. ÑÖK« „áê}ÏÅ#∞ 2. J~Ú^Œ∞
Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∂Å#∞ 3. J~Ú^Œ∞ *Ï˝<OÕ „kÜ«∂Å#∞ 4. JO`«óHõ~}° K«`∞« +¨Ü ì ∂« xfl
5. Jq^Œº#∞ 6. HÍ=∂xfl 7. Hõ~°‡#∞ 8. "åã¨#Å`À ‰õÄ_ç# â◊s~åxfl
J=bÅQÍ [~ÚOKå~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ü«∞fâ◊fi~°∞Öˇ· „ÉÏÇ¨Ï‡}Ïk =~°^‚ ~Œè å‡Å
#u¢Hõq∞OKå~°∞. SÇ≤ÏHÍ=Ú+≤‡HÍÅÖ’ q~°‰õΩÎÖÜ«∂º~°∞. JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞
HÍ~åÅ#∞ q_»<å_®~°∞. ã¨¥Hí;^ÕÇ¨ xfl ‰õÄ_® [~ÚOz „|Ç¨Ï‡q^•ºÉè∂í +≤`∞«
ÅÜ«∂º~°∞. ã¨~°fir=ÙÅO^Œ∞ ã¨=∞ÉèÏ=O Hõey „uQÆ∞}Ïf`«∞Öˇ· ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ =∞O^Œ∞ ~°q∞OKÕ"å~°Ü«∂º~°∞. „j â◊OHõ~° Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O ã¨~°fi"Õ^Œ
„Ñüáê^Œº"≥∞ÿ, t="≥∞ÿ, âßO`«"≥∞ÿ, â◊√^Œú J^≥· fi`«"≥∞ÿ q~ålÖÏ¡~°∞.
114. Ç¨ÏOã¨ÅÖ’ Jq∞`« „âı+¨ª"≥∞ÿ# ~å[Ç¨ÏOã¨Å∞ =~å¬HÍÅO ~å=
_®xH˜ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ, ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# [ÖÏÅ`À xO_ç=Ù#fl =∂#ã¨ã¨~À=~åxfl
KÕ~°∞H˘O\Ï~Ú. JK«Û@‰õΩ KÕi Ñ¨K«Û\˜ `å=∞~° `«∂O_»¡#∞ ÉèíH˜∆ã¨¥Î qÇ¨Ï
i™êÎ~Ú. J>Ë¡ „j â◊OHõ~° Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ‰õÄ_® ™ê=∂#º ÑÖ_ç`«∞Å∞ "Õ^Œ
q~°∞^ŒOú QÍ „ÑüáêkOKÕ ã≤^•úO`åÅ#∞ "≥Ú^ŒÅO@ YO_çã¥¨ ,Î Ü«∞^ä•~°"÷ ∞≥ #ÿ
J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl É’kèOz ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ Ñïâ◊√^Œú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=∞<Õ =∂#ã¨
ã¨~À=~°O`À ¢H©_çOKÕ ã¨<å‡~°∞æÅ‰õΩ, "Õ^•O`«∞Å‰õΩ ãÖ`Àëêxfl Hõeyã¨∞Î
<åfl~°∞.
115. H©∆~°=¸, „|Ç¨Ï‡=¸ J`«ºO`« =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# Ñ¨^•~å÷Å∞. JO^Œ∞
=Å#<Õ P ~Ô O_çO\˜h J=∞$`«=∞x K≥|∞`«∞<åfl~°∞. J>Ë¡ h~°∞, [QÆ`∞« Î ™ê~°O
ÖËx =ã¨∞Î=ÙÅ∞† h~°™êÅ∞, Jã≤÷~åÅ∞. H©∆~°O J=∞$`«„áêÜ«∞"≥∞ÿ#k HÍQÍ
[ÅO ^Œ∞óY[x`«"≥∞ÿ# Jã≤÷~° [QÆ`«∞Î Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. h~°∞ áêÅ∞
Hõeã≤áÈ~Ú#@∞¡ [QÆ`«∞Î „|Ç¨Ï‡O HõÅã≤ LO\Ï~Ú. ã¨$+≤ìÖ’ áêÅ #∞O_ç
[ÖÏxfl "Õ~°∞ KÕ¿ã ™ê=∞~°÷ºO Ç¨ÏOã¨‰õΩ =∂„`«"Õ∞ LOk. J^Õ q^èŒOQÍ
`«`Î« fi ^Œ$+≤`ì À [QÆ`∞« Î #∞O_ç „|Ç¨‡xfl q_»nã≤ „QÆÇÏ≤ OK«_O» Ö’ „jâ◊OHõ~∞° Å∞
Ñï„"å[Hõ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ÅÖ’ „âı+µ¨ _ª ∞» . JO`ÕQÍHõ „jâ◊OHõ~∞° Å∞ ~åQÆ^fiÕ ëêk
q+¨Ü«∂ÅKÕ HõÅ∞+≤`«"≥∞ÿ `«`«Î fi*Ï˝<åxfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõ, `«# <å„â◊~ÚOz#
"åiH˜ *Ï˝#O LÑ¨^ÕtOz Ñïâ◊√^Œ∞úÅ <˘#iã¨∞Î<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ D
=∞Ç¨`«∞‡_Õ [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù† Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨Å‰õΩ `«Å=∂xHõO† x~°∞Ñ¨=∞ „Ñ¨*Ï˝âße.
Z=~°∞ [QÆ`«∞Î#∞ „|Ç¨‡xfl "Õ~°∞KÕ¿ã ™ê=∞~°÷ºO ÖË‰õΩ<åfl~À "å~°∞ x[OQÍ
Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å∞ HÍÖË~°∞, "å~°∞ =\˜ì H˘OQÆÅ∞ =∂„`«"Õ∞.
116. [ÅOÖ’ áêÅ∞ Hõeã≤áÈ~Ú#@∞¡, q∞^ä•º [QÆ`«∞ÎÖ’ „|Ç¨Ï‡O
HõÅã≤áÈ~Ú#k. ™ê=∂#º ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œ~°∂ „áêHõ$`« ^Œ$+≤ì QÆÅ"å~°=_»O
=Å# [ÅO #∞O_ç áêÅ#∞ "Õ~°∞KÕ¿ã ™ê=∞~°÷ºO HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. "å~°O^Œ~°∞
HÍ‰õΩÅ∞ H˘OQÆÅ∞ =O\˜"å~°∞. q"ÕHõ, q*Ï˝<åÅ∞ Hõey# „j â◊OHõ~°∞Å∞
ã¨¥Hí;|∞kú`À [QÆ`«∞Î#∞ =^Œe „|Ç¨‡xfl „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. 'Wk ã¨`«º"≥∞ÿ#k,
Wk ã¨`«º"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞— Jx Hí∆}OÖ’ „QÆÇ≤ÏOz Ö’HÍxH˜ „Ñ¨É’kèOKå~°∞.
JO>Ë J*Ï˝<åxfl =^Œe ã¨~°fiO „|Ç¨Ï‡OQÍ K«∂_»QÆeˆQ *Ï˝#^Œ$+≤ìx ã‘fiHõ
iOK«@OKÕ`« „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨QÍ q~ålÅ∞¡`∞« <åfl~°∞. P`«‡q"ÕHOõ
ÖËx"å~°∞ HÍëêÜ«∞ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ^èŒiOz<å, "å~°O^Œ~°∂ HÍ‰õΩÅ∞, H˘OQÆÅ
=O\˜"åˆ~. q"ÕHõO`À qKå~°} KÕ¿ã áêÅ∞ h~°∞Å =∞ÖË¡ [QÆ`«∞Î „|Ç¨Ï‡O
Hõeã≤áÈ~Ú ÖË=Ù. [QÆ`«∞Î ^èŒ~å‡Å∞ "Õ~°∞. „|Ç¨Ï‡O ^èŒ~å‡Å∞ "Õ~°∞QÍ L#flq.
ã¨~=æ° Ú - 5 127
J*Ï˝#OKÕ`« ~Ô O_»∂ HõÅã≤áÈ~Ú L#fl=x `«Åã¨∞<Î åfl~°∞. "åiH˜ `«`Î« fi*Ï˝#O

ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, Ô~O_»∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞O>Ë UHõ`åfixfl QÆ∂iÛ =∂\Ï¡_»=K«∞Û.
JHõ¯_» ^Œ$â◊ºO `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ ÖË^Œ∞. P`«‡, J<å`«‡ J<Õ *Ï˝<åxfl á⁄O^Œ
QÀˆ~ =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞ W@∞=O\˜ q"ÕHõO`À PÖ’zOKåe. ÉÏQÍ qKå~°}
KÕ¿ãÎ „|Ç¨Ï‡=ã¨∞Î=Ù XHõ¯>Ë. J*Ï˝#∞Å‰õΩ [QÆ`«∞Î=∞ÖË¡, *Ï˝#∞Å‰õΩ „|Ç¨Ï‡O
=∞ÖË¡ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. „|Ç¨Ï‡O L#flk HÍ|\˜ì ÉèÏ=Ñ¨^•~°÷"≥∞ÿ ÉèÏã≤Å∞¡`«∞Ok.
„|Ç¨‡xfl "Õ~°∞KÕÜ«∞@O JO>Ë „|Ç¨‡xfl „|Ç¨Ï‡OQÍ<Õ K«∂_®Åx J~°÷O.
[QÆ`«∞Î J<Õ „ÉèÏOux q_çzÃÑ\Ïìe.
117. Ö’Hõ=∞O`å HÍ~°∞ pHõ@¡Å`À xO_çáÈ~Ú LOk. Hõà◊√¡
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ QÆ∞iÎOK«ÖËHõáÈ`«∞<åfl~Ú. ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞ L^Œ~ÚOK«QÍ<Õ
pHõ\ ˜ JO`å Ñ¨\ÏÑÖK«Öˇ· "≥Å∞QÆ∞`À „Ñ¨HÍtã¨¥ÎO@∞Ok. P „Ñ¨HÍâ◊OÖ’
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞K«∞<åflO. P q^èŒOQÍ PO`«~°OyHõOQÍ
"åºÑ≤Oz=Ù#fl J*Ï˝#O =Å# P`«‡#∞ K«∂_»ÖËHõáÈ`«∞<åflO. „j â◊OHõ~°
ÉèíQÆ"å#∞Å∞ Ö’HÍxH˜ P`«‡^Œ$+≤ìx „Ñ¨™êkOz q*Ï˝#=O`«O KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
J*Ï˝#O #tOK«QÍ<Õ P`«‡*Ï˝#^Œ$+≤ì`À xO_çáÈ`«∞Ok. ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞
|Ü«∞@ JO^èHŒ Í~åxfl JO`«"Ú≥ OkOKÕ@∞¡, „jâ◊OHõ~° ÉèQí "Æ å#∞Å∞ PO`«iHõ
JO^èŒHÍ~åxfl áê~°„^Àe q*Ï˝<åxfl „Ñ¨ãïOÑ¨ KÕâß~°∞.
ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞ Hõ=∞ÖÏÅ‰õΩ q∞„`«∞_»∞. Ö’HÍxH˜ ‰õÄ_® "≥Å∞QÆ∞#∞
„Ñ¨™êkOz (pHõ@#¡ ∞ áê~°„^Àe) q∞„`«∞_»Q∞Æ `«∞<åfl_»∞. „j â◊OHõ~° ÉèQí "Æ å#∞_»∞
‰õÄ_® `«# *Ï˝#OKÕ`« Ö’HÍxH˜ âßâ◊fi`«OQÍ q∞„`«∞_»QÆ∞`«∞<åfl~°∞.
JO`ÕQÍHõ ÉèÏã¨¯~°∞_»∞ q∞„`«∞Öˇ·# K«¢Hõ"åHõ Ñ¨‰õ∆ΩÅ‰õΩ ~å„`«∞ÅO^Œ∞
„Ñ≤Ü«∂q~°Ç¨Ï ^Œ∞óMÏxfl áÈQ˘\˜ì ãÖ`Àëêxfl Hõeyã¨∞Î<åfl_»∞. JÖÏˆQ
„j â◊OHõ~∞° _»<Õ ÉèÏã¨¯~°∞_»∞ `«# <å„â◊~ÚOz# q∞„`«∞Å‰õΩ ãÖ™ê~°|O^è•Å#∞
#tOÑ¨KÕã≤ "åiH˜ Ñ¨~°=∞âßOux Hõeyã¨∞Î<åfl_»∞.
ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞ `«# „Ñ¨HÍâ◊O KÕ`« Ñ¶¨∞@Ñ¨\Ï^Œ∞Å#∞ „Ñ¨HÍtOÑ¨
KÕã¨¥ÎO_»QÍ „jâ◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞Å∞ J*Ï˝<åxfl #tOÑ¨KÕã≤# „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fi~å÷
Å#∞ É’kèã¨∞Î<åfl~°∞.
P q^èŒOQÍ ã¨¥~°∞ºx ÅHí∆}ÏÅhfl D â◊OHõ~°Ü«∞fO„^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞
„Ñ¨HÍtOK«@OKÕ`« D =∞Ç¨`«∞‡x Ç¨ÏOã¨ Jx K≥|∞`«∞<åfl~°∞. „j â◊OHõ~°
ÉèíQÆ"å#∞Å∞ J=`«iOz# <å\˜ #∞O_ç â◊ÉÏÌk q+¨Ü«∂ÅO^Œ∞ q+¨Ü«∞
ã¨∞MÏÅO^Œ∞ „Ñ‘u <åâ◊#"≥∞ÿ Ö’HõOÖ’ ãÖ™ê~° `åÑÖ K«ÖÏ¡i Ñ¨~°=∞âßOu
KÕ‰õÄ~° ™êyOk. „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fi~°÷O ã¨Ê+¨ì=∞~ÚOk. J^≥· fi`« q[Ü«∞O
qâ◊$OYÅOQÍ q~åle¡Ok.
118. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ Jx J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ =i‚Oz
K≥ÑÊ¨ |_ç#k. P q^èOŒ QÍ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨`åfixfl á⁄Ok (ã¨<åflºãÖ) WO„kÜ«∞
K«ÑÅ¨ `åfixfl x~ÀkèOz „j QÀqO^Œ<å^ä™Œ êfiq∞ =∞ÖË<ˇ¡ Õ x~°O`«~O° ^è•º#OÖ’<Õ
QÆ_çáê~°∞. â◊ÉÏÌk WO„kÜ«∞ ã¨∞MÏÅ∞ "≥∞~°∞Ñ¨Ù fQÆÖÏ Hí∆}OÖ’ [xOz
=∞~°∞Hí∆}OÖ’ =∂Ü«∞=∞QÆ∞K«∞#flq.
119. „w+¨‡HÍÅOÖ’ Éèí∂q∞ÃÑ· h~°O`å Ç¨ÏiOzáÈ`«∞Ok. JO>Ë
=~å¬HÍÅO ~å#∞#fl^Œx `≥eÜ«∞=ã¨∞ÎOk. =~å¬Å∞ ‰õΩ~°=QÍ<Õ Éèí∂q∞
JO`å h\˜`À xO_çáÈ`«∞Ok. PHÍâ◊=∞O`å xO_çáÈ~Ú# "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞
ã¨¥~°∞ºx HõÑ≤Ê"Õã¨¥Î WÖÏ `«Åã¨¥Î#flq. ''D ã¨¥~°∞º_»∞ "Õ∞=Ú Éèí∂q∞H˜
WzÛ# h\˜#O`«\ ˜h Ç¨ÏiOÑ¨*Ëâß_»∞. JO^Œ∞=Å¡ <ÕÅ`«e¡ ^Œ∞ódã¨∞Î#flk.
Hõ#∞Hõ "Õ∞=Ú D ã¨¥~°∞ºx HõÑ≤Ê"Õ™êÎ=Ú. Éèí∂q∞ÃÑ· [#∞Å#∞ ã¨¥~°º`åÑÖ
#∞O_ç ~°H˜∆™êÎ=Ú. =∞=∞‡efl PÜ«∞# HÍe`À `«O`Õ `«O`å_»∞QÍHõ! "Õ∞=Ú
ÖˇH¯õ KÕÜ∞« O.——
120. "Õ∞Ñ¶∞¨ =∞O_»ÖÏ# "≥∞~°∞Ñ¨ÙfQÆÅ∞ Hõ#∞flÅ‰õΩ q∞~°∞q∞@∞¡ Q˘Å∞Ñ¨Ù`∂«
Hí}∆ OÖ’ =∂Ü«∞"≥∞áÿ È`«∞<åfl~Ú. P „Ñ¨HÍ~°O WO„kÜ«∞ ã¨∞MÏÅ ##∞Éèqí OKÕ
"å_»∞ ÑÖ_ç`∞« _≥<· å „|Ç¨Ï‡q^•º "≥É· "íè åxfl á⁄Ok<å âßâ◊fi`«OQÍ xÅ∞Ñ¨ÙHÀÖËHõ
áÈ`«∞<åfl_»∞. QÍeÖ’ nÑÖÖÏ ã≤Îq∞`«OQÍ „Ñ¨HÍtOK«@O ÖË^Œ∞. ÑÖ_ç`«∞x
JO`«~°OQÆOÖ’ *Ï˝#=Ú^Œ~ÚOz<å, q+¨Ü«∂Å∞ J_»∞¤QÍ xÅ∞ã¨∞Î#flq.
z`åÎxfl xâ◊ÛÅO KÕ¿ã QÍe ÖËx nÑÖ=ÖË ã≤÷~°OQÍ LO@∞Ok.
121. PHÍâß# "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~° QÆOcè~°OQÍ L~°∞=Ú
`«∞<åfl~Ú. P ^èŒfi#∞Å∞ q#fl [#∞Å∞ =~°¬O ~åÉ’`«∞#fl^Œx ãÖ`À+Ö`À
ã¨~=æ° Ú - 5 129
Hˆ iO`«Å∞ H˘_»`å~°∞. "Õ∞Ñ¶∂¨ Å∞ q+¨µá‚ ê^•Å <å„â◊~ÚOz LO_»_O» KÕ `«=∞

~åHõ#∞ HÀˆ~ [#∞Å‰õΩ „|Ç¨ÏŸ‡Ñ¨^Õâ◊O KÕ¿ã =ºH˜ÎÖÏ LO_ç#q. ÉèíQÆ=O`«∞x
áê^•Å <å„â◊~Ú¿ãÎ „|Ç¨Ï‡`åfixfl á⁄Ok Ñ¨~°=∂#O^ŒO á⁄O^Œ∞`å~°x
É’kèã¨∞Î#fl@∞¡#flk. =~å¬HÍÅO „áê~°OÉèí"≥∞ÿ „w+¨‡`åáêÅ∞ K«Å¡|_®¤~Ú.
122. Ö’HõOÖ’ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ QÆifi`«∞Öˇ· `å=Ú *Ï˝#∞Å=∞h,
Ü«∞*Ï˝Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œh `«Åã¨∞Î<åfl~°∞. ^Õ=`«Å‰õΩ „Ñ¨Éèí∞"≥·#
WO„^Œ∞_»∞ "Õ∞Ñ¶¨∂Å#∞ ~°^äŒOQÍ KÕã¨∞H˘x WO„^Œ^èŒ#∞ã¨∞û#∞ ^èŒiOz
L<åfl_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å‰õΩ ^Õâß@#O x~ÀkèOK«|_ç#k.
123. =<åÅÖ’ gKÕ QÍÅ∞Å∞ qq^èŒ ~°HÍÖˇ·# Ñ¨Ù+¨Êã¨∞"åã¨#Å#∞
"≥∂ã¨∞H˘xáÈ`«∞#flq. =∂Ü«∞KÕ HõeÊOK«|_ç# „uQÆ∞}ÏÅ`À q[$Oaèã∞¨ #Î flq.
=∞Öˇ¡Ñ¨Ó=ÙÅ ã¨∞"åã¨#Å∞ QÆ∞ÉÏoã¨¥Î ã¨`«Î fiQÆ∞} "åºáê~åÅ#∞, Ñ¨Ù+¨Ê~°*’
ˆ~}∞=ÙÅ`À ‰õÄ_ç ~°*’QÆ∞}KÕ+¨ìÅ#∞, =<åÅ`À ãÖ|OkèOz# `«"≥∂QÆ∞}
q[$OÉèí}O =∞ÖË¡ ãÖK«iOz#q. J_»=ÙÅO^Œ∞ =~å¬HÍÅO`À yi=∞e¡HÍ
Ñ¨ÙëêÊÅ∞, #Å¡ QÀ~°O@ Ñ¨ÙëêÊÅ∞ qiqQÍ LO\Ï~Ú. "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ QÍe`À
‰õÄ_ç =i¬™êÎ~Ú Hõ#∞Hõ „uQÆ∞}ÏÅ`À ‰õÄ_ç#O`« =~°‰Äõ [QÆ^•fi ºáê~åÅ`À
xO_ç=Ù#flq. „uQÆ∞}Ïf`« ã≤÷u Hõey`Õ "åºáê~åÅhfl #tOz x~åfi ºáê~°
ã≤÷u ãÖÉèíqã¨∞ÎOk.
"Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ ~åHí∆ã¨∞Å=∞ÖË¡ `«áÈ^èŒ#∞Å Ü«∞*Ï˝Å#∞ ÉèíOQÆÑ¨~°∞ã¨∞Î#flq.
L~°∞=ÚÅ∞, "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ`À =∞Ç¨ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ QÆi˚ã¨¥Î k‰õΩ¯Åhfl pHõ@∞¡
¢Hõ"Õ∞‡ q^èŒOQÍ Ñ¶¨∞’~°OQÍ =i¬ã¨∞Î<åfl~Ú. Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ ^è•º<å#∞ëêª<åÅ∞
KÕÜ«∞*ÏÅHõáÈÜ«∂~°∞.
125. PHÍâ◊=∞O`å ^Œ@ì"≥∞ÿ# "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ Hõ=Ú‡H˘x, `«=∞ =^ŒÌ
xÅ= L#fl [ÖÏÅxflO\˜h Éèí∂q∞ÃÑ· ‰õΩiÑ≤OKå~Ú. `«Ñ¨âß≈eÜ≥ÿ∞#
„j â◊OHõ~°∞Å∞ WO„kÜ«∞ „Ñ¨=$`«∞Î ÅxflO\˜h x„QÆÇ≤ÏOz Ñ¨~°=∂`«‡`À
qb#=∞Ü«∂º~°∞. xifiHõÅÊã¨=∂kèx á⁄O^•~°∞.
126. "Õ^"Œ åºã¨ =∞Ç¨=Úx ~°zOz# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞, LÑ¨x+¨`∞« Î
ÅO^Œe *Ï˝#"≥·~åQÍºÅ#∞, „|Ç¨Ï‡ „Ñüáê^ŒHõ "åHÍº~å÷Å#∞ „â◊=}O KÕã≤,
=∞##O KÕã¨¥Î, ^è•º#O PK«iOKå~°∞. [#‡ [<å‡O`«~åÅ #∞O_ç "≥#flO\˜
=KÕÛ ^ÕÇ¨aè=∂<åxfl qãï˚Oz#"å~°Ü«∂º~°∞. xifiHõÅÊ ã¨=∂kèx á⁄Ok
ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ qb#=∞Ü«∂º~°∞.
127. ''# `«„`« ã¨¥~Àº ÉèÏu # K«O„^Œ`å~°HõO <Õ=∂ q^Œ∞º`À ÉèÏOu -
‰õΩ`À-Ü«∞ =∞yfló # `«^•ƒùã¨Ü«∞`Õ ã¨¥~Àº # ''â◊âßOHÀ # áê=Hõó——
J#flk ã¨‡ $u "åHõºO. JO>Ë z^•HÍâ◊ Ñ¨~=° ∂`«‡ Ü«∞O^Œ∞ ã¨¥~°ºK«O„^Œ,
#Hí∆„`åÅ∞ „Ñ¨HÍtOK«=Ù. WHõ Jyfl, =~°¬O, "≥∞~°∞Ñ¨Ù ˆ~YÅ∞, ãÖ^è•ºk
ã¨=∞Ü«∂Å QÆ∂iÛ K≥Ñ¨Ê=Åã≤# Ñ¨xÖË^Œ∞ QÆ^•! ã¨~°fi^Œ$â◊º ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ,
ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊=O`«"≥∞ÿ z^•HÍâ◊ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ „j â◊OHõ~°∞Å∞ |∞kú
Å~ÚOz L#flk. P |∞kú‰õÄ_® Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ J~ÚáÈ~Ú |∞kúã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞
#tOzOk. JO`å Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ~°q∞ã¨∞Î<åfl~°∞.
128. „j â◊OHõ~°∞Å∞ x`«ºO ã¨fiã¨fi~°∂ÑÖÖ’ ˆH=Å =∂#O^Œ ã¨=Ú
„^•# qÇ¨Ïiã¨¥Î, ã¨~°fi=∂Ü«∂[x`« =∂e<åºÅ#∞ xâı≈+ÖQÍ <åâ◊#
"≥Ú#iOKå~°∞. JO`å `å<Õ J~Ú LO_»QÍ „QÆÇÏ≤ OK«=Åã≤#kQÍx, qãïO˚ K«
=Åã≤#kQÍx ÖËHõáÈ`«∞Ok. HõO\˜H˜ HõxÑ≤OKÕ =ã¨∞Î=ÙÅ~Ú`Õ „QÆÇ≤ÏOK«
=K«∞Û ÖËHõ qãï˚OK«=K«∞Û. WO„kÜ«∂Å‰õΩ Jf`«"≥∞ÿ# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞
q_»=_»O, „QÆÇ≤ÏOK«_»O J<Õk LO_»^Œ∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ x~°O`«~°O ^Œ$â◊º
~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# *Ï˝#ã¨=∂kèÖ’ L<åfl~°∞.
129. q+¨µá‚ ê^•Å =^ŒÌ L#fl "Õ∞Ñ¶∞¨ ã¨=Ú^•Ü«∂Å∞ q^•º=O`«∞Å`À
"≥Å∞QÆ∞`«∂, JO`«‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ã¨fiK«ÛùOQÍ L#fl Éèí∂q∞x =∂e#º=∞Ü«∞OQÍ
KÕã¨∞Î#flq. J@∞=O\˜ =~å¬HÍÅO Z=iH© ã¨∞MÏÅ x=fi^Œ∞. ^Œ∞+¨µìÅ
ã¨Ç¨Ï"åãÖÖ’ HõeˆQ ÉÏ^èŒÅhfl =~å¬Å=Å¡ [#∞Å∞ J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞.
ZO`«\ ˜ Ñïâ◊√^•ú`∞« ‡_≥<· å, „|Ç¨Ï‡ `Õ[ã¨∞û`À "≥eyáÈ`«∞<åfl, q+¨Ü∂« ÅO^Œ∞
ã¨~=æ° Ú - 5 131
Pã¨‰õΩÎÖˇ·# "åi`À ¿ãflÇ¨ÏO KÕ¿ãÎ Ñ¨`«#O `«Ñ¨Ê^Œx "Õ∞Ñ¶¨∞ =$`åÎO`å#

`≥eÜ«∞KÕã∞¨ <Î åfl~°∞.
130. `å=Ú JO`«=~°‰õΩ P„â◊~ÚOz=Ù#fl ã¨~°ã¨∞ûÅ∞ =~å¬HÍÅO
=Å# HõÅ∞+≤`«O HÍQÍ ~å[Ç¨ÏOã¨Åhfl =∂#ã¨ã¨~À=~åxH˜ áÈ~Ú#q.
P„â◊Ü«∞ <åâ◊#OKÕ`« r=ÙÅ∞ ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl =∞~°z J<ÕHõ =∂#ã≤Hõ
=º^èŒÅ ##∞Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞. ã¨fiã¨fi~°∂ÑÖ #∞O_ç „Éèí+¨µìÅ∞ HÍ‰õΩO>Ë
âßâ◊fi`å#O^ŒO á⁄O^Õ"å~°∞.
131. ëÈ_»â◊Hõà◊ÅO^Œ∞ Ñ¨Ó~°∞‚_≥· Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ# HÍOu`À „Ñ¨HÍtOKÕ
K«O„^Œ∞_»∞ "Õ∞Ñ¶¨∞O HõÑ≤Ê"ÕÜ«∞@OKÕ`« „Ñ¨HÍtOÑ¨ÖË‰õΩ<åfl_»∞. J\Ï¡ˆQ ã¨~°fi
q^•ºãÖÑ¨#∞fl_≥·<å =ÚiH˜ =„™êÎÅ#∞ ^èŒi¿ãÎ J`«_»∞ Q“~°qOK«|_»_»∞.
Hõ#∞Hõ q+¨Ü«∂k ^À+¨ „Ñ¨^ÕâßÅÖ’ x=ã≤¿ãÎ „Ñ¨HÍtOK«_»∞.
132. Kå`«HõÑ¨‰õ∆ΩÅ∞ "Õ∞Ñ¶¨∂Å #∞O_ç =i¬OKÕ [ÖÏ<Õfl „`åQÆ∞`å~Ú.
ZO`« ^ŒÑ≤ÊHõQÍ L<åfl, W`«~° [ÅO „`åQÆ=Ù. J>Ë¡ =∞Ç¨`«∞‡Å <å„â◊
~ÚOKÕ"å_»∞ U^À XHõ ~ÀA J=∞$`«áê#O KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. =Ú=Ú‰õ∆Ω
=ÙÅ∞ =∞Ç¨`«∞‡Å <å„â◊~Ú¿ãÎ `«Ñ¨ÊHõ *Ï˝#O á⁄O^ŒQÆÅ~°∞.
133. he "Õ∞Ñ¶¨∂Å`À, ÃÑ#∞QÍÅ∞Å`À, =$H∆ÍÅ#∞ ‰õÄHõ\ ˜ "Õà◊¡`À
ÃÑHõeOKÕn#∞, [#∞Å ~åHõáÈHõÅ‰õΩ JO`«~åÜ«∞O Hõeyã¨¥,Î HÍ~°∞pHõ@#¡ ∞
"≥^Œ[Å∞¡`«∂ =~å¬HÍÅO `«#~å~°∞K«∞#flk.
134. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#∞Å∞, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å~°∞ Ñ¨q„`« #~°‡^•#n
f~å# „j QÀqO^Œ<å^äŒ Ü«∞fO„^Œ∞Å#∞ ¿ãqã¨∞Î<åfl~°∞. WO„kÜ«∂Åhfl
x„QÆÇ≤ÏOz „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°=∂`«‡ ^è•º#O KÕã¨¥Î x=ã≤OK«™êQÍ~°∞.
135. JãÖMÏºHõ"∞≥ #ÿ "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ`À, L~°∞=ÚÅ`À ã¨HÅõ r=~åã¨∞Å∞
„áê}ÏÅ∞ J~°KÕuÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x, J~Ú^Œ∞ ~å„`«∞Å∞, J~Ú^Œ∞ Ñ¨QÆà◊√¡
=~°¬ ÉÏ^èŒ ##∞ÉèíqOKå~Ú.
136. P q^èŒOQÍ `≥~°Ñ≤ ÖË‰õΩO_® ‰õΩiã≤# =~å¬Å‰õΩ =$H∆ÍÅ∞
<ÕÅ‰õÄÖÏ~Ú, J„QÆÇ¨~åÅhfl h@ =ÚxQÍ~Ú, #~°‡^•#k ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ
Hõ@ìÅ∞ `≥OK«∞H˘x „Ñ¨=Ç≤ÏOK«™êyOk.
137. #~°‡^•#n K«i„`«Ü«∞O^Œ∞ Z#fl_»∞ WÖÏO\˜ =~°^Œ Hõx,
qx Z~°∞QÆÔ~·i. „Ñ¨[Å∞ ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞Öˇ· „áê}ÏÅ∞ QÆ∞ÃÑÊ@Éˇ@∞ìH˘x
„|`«∞Hõ™êQÍ~°∞. J\˜ì qÑ¨`û« =∞Ü«∞OÖ’ [#∞Å∞ „j QÀqO^Œ Ü«∞fO„^Œ∞Å#∞
â◊~°}∞ "Õ_»∞H˘<åfl~°∞. „j QÀqO^Œ Ü«∞fO„^Œ∞Å"å~°∞ Ü≥∂QÆã¨=∂kèÖ’
LO_»@OKÕ`« "åi "≥Ú~° PÅHÕK«ÖHË áõ ÈÜ«∂~°∞. JÑ¨C_»∞ â◊OHõ~∞° Å∞ "åi
„áê~°÷#Å∞ qx T~°Hõ LO_çáÈÜ«∂~°∞.
138. `«~°∞"å`« „j â◊OHõ~°∞Å∞ n#[#∞Å#∞ L^ŒúiOK«^ŒÅKå~°∞.
Ñ¨Ó~°fiO JQÆã¨Îº =∞Ç¨Ïi¬ ã¨=Ú„^Œ [Å=∞O`å „`åy#@∞¡, `å<˘Hõ
Hõ=∞O_»ÅO fã¨∞H˘x #n f~åxH˜ "≥àÏ¡~°∞. =∞O„`ÀKåÛ~°} KÕã≤ P
Hõ=∞O_»ÖÏxfl #kÖ’ Ñ¨_»"Õâß~°∞. Pâ◊Û~°ºO! P #n[ÖÏ#flO`å P
Hõ=∞O_»ÅO „`åy"Õã≤Ok. =∞iH˘kÌ Hí∆}ÏÅÖ’ =~°^Œ h~°O`å áÈ~Ú
™ê^è•~°} #~°‡^•#k q∞yeOk. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ™ê=∂#º=∂#=ÙÅ∞
HÍ~°h, ™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=O`«∞_Õ#h [#∞Å∞ "Õ~Ú <Àà◊¡`À á⁄QÆ_®~°∞.
HõëêìÅhfl fi ã¨∞YOQÍ L<åfl~°∞.
139. P `«~°∞"å`« „j QÀqO^Œ<å^äŒ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ ã¨=∂kè#∞O_ç
ÉÏÇ¨Ïº ã≤÷uH˜ =zÛ `«# „Ñ≤Ü«∞t+¨µºÖˇ·# „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# Hõ=∞O_»ÅO
^•fi~å, #n [ÖÏÅxfl\˜h LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOz „áê}∞ÅxflO\˜h ~°H˜∆Oz<å_»x
`≥Å∞ã¨∞H˘<åfl~°∞. [#∞ÅO`å =zÛ „j â◊OHõ~°∞Å#∞ ™ÈÎ„`«O KÕã¨¥ÎO_»_»O
K«∂ã≤ q+¨Ü«∞=∞O`å „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. `å#∞ ÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõ~°∞}Ï
=∞Ü«Ú_≥· [#∞Å#∞ ~°H˜∆OK«@OKÕ`« J@∞=O\˜ t+¨µºx á⁄O^Œ@O `«#
J^Œ$+¨ì=∞x ÉèÏqOKå~°∞. JO`ÕQÍHõ „j â◊OHõ~°∞ÖÏ ãÖÑ¶¨∞@#ÃÑ· J<åã¨‰õΩÎ
Å∞QÍ LO_»@O K«∂ã≤ Jq∞`å#O^ŒO K≥O^•~°∞. D â◊OHõ~°∞Å∞ ™ê=∂#º
=∂#==∂„`«∞Å∞ HÍ~°x Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂ QÍ_è®eOQÆ#O KÕã¨∞H˘<åfl~°∞. =∞Oz
ÅHí}∆ ÏÅ∞ QÆey „|Ç¨Ï‡q^Œº #Éèºí ã≤OKÕ t+¨µºÅ#∞ K«∂ã≤ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ZO`À
ãÖ`À+≤™êÎ~°∞. "åiH˜ „|Ç¨Ï‡q^•º~°Ç¨Ï™êºÅhfl É’kè™êÎ~°∞. D „Ñ¨HÍ~°O
„jQÀqO^Œ, „jâ◊OHõ~°∞Å∞ QÆ∞~°∞t+¨º ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂xfl Ö’HÍxH˜ Kå\Ï~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 5 133
140. H˘O`« HÍÖÏxH˜ =~°¬O `«yæ PHÍâ◊O x~°‡Å"≥∞ÿ#k. „j

QÀqO^Œ Ü«∞fO„^Œ∞Å∞ `«# „Ñ≤Ü«∞t+¨µºÖˇ·# „jâ◊OHõ~°∞Å`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞:
''<åÜ«∞<å! â◊~°^Œ$`«∞=Ù =zÛOk. PHÍâ◊=∞O`å x~°‡ÅOQÍ LOk. J>Ë¡
„|Ç¨Ï‡q^ŒºKÕ „|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO „QÆÇ≤ÏOK«_»"≥∞ÿ#k. â◊~°`å¯ÅO ~åHõ =Ú#∞Ñ¨Ù
PHÍâ◊=∞O`å =∞e#"≥∞ÿ LO_Õk. WÑ¨C_»∞ P =∂e#º=∞O`å `˘ÅyáÈ~Ú
x~°‡ÅOQÍ LOk. W@∞=O\˜ ã≤÷ux „áê}∞ÅO^Œ~°∂ HÀ~°∞H˘x ã¨∞Y
âßO`«∞Å`À rq™êÎ~°∞. J^Õq^èŒOQÍ Hõ+ì̈HÍÅOKÕ P=iOK«|_ç`Õ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂
HÍâ◊=∞O`å =∞e#"≥∞ÿ LO@∞Ok. P`«‡ J<Õ ÉèÏã¨¯~°∞_»∞ L^Œ~ÚOK«_»∞.
JÖÏHÍHõ â◊~°`å¯ÅO=∞ÖË¡ Ñ¨Ù}ºHÍÅO =¿ãÎ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂HÍâß# *Ï˝#ã¨¥~°∞º
_»∞^Œ~Ú™êÎ_»∞. JO>Ë „|Ç¨Ï‡q^Œº KÕ`« Ñ¨~°=∞`«`«Î fi*Ï˝#O ã¨Ê+¨ìOQÍ#∞,
x~°‡ÅOQÍ#∞ „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk. Hõ#∞Hõ „|Ç¨Ï‡q^Œº ã¨HõÅ [#∞Å‰õΩ P#O^•xfl
KÕ‰Äõ ~°∞ã¨∞OÎ k.
141. "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ #Å∞ k‰õΩ¯ÖÏ Ü«∞^äÕK«ÛùQÍ ‰õΩOÉèí=$+≤ì# =~°¬O
‰õΩiÑ≤ã¨∞Î#flq. =$H∆Í^Œ∞Å∞, ã¨HõÅ „áê}˜HÀ\˜x `«$Ñ≤ÎÑ¨~°z Ü«∞^äÕK«ÛùQÍ
qÇ¨Ïiã¨∞#Î flq. Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ ‰õÄ_® =~å¬HÍÖÏ# ãÖKå~°O KÕÜ∞« Hõ `«=∞‰õΩ
W+Öì =zÛ# „Ñ¨^âÕ ßÅO^Œ∞ ^è~Œ ‡° „Ñ¨Kå~°O KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞. t+¨µºÅ#∞ Hõ$`å~°∞÷
Å#∞ KÕ™êÎ~°∞. =~å¬HÍÅO "Õ∞Ñ¶¨∂Å‰õΩ Ü«∞^äÕK«Ûù ãÖKå~åxH˜ Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ#
HÍÅO HÍQÍ, Ü«∞fâ◊fi~°∞Å‰õΩ ^è~Œ ‡° „Ñ¨Kå~°O KÕÜ∞« _®xH˜ Ü≥∂QÆº"≥∞#ÿ HÍÅO.
D q^èŒOQÍ „jâ◊OHõ~°∞Å‰õΩ QÆ∞~°∞^Õ=Ù Å∞Ñ¨^ÕtOKå~°∞.
142. =~å¬HÍÅO `«~°∞"å`« â◊~°`å¯ÅOÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ "Õ∞Ñ¶¨∂Å
x~À^èŒO `˘Åy#"å_≥· Ö’HÍxH˜ K«Å¡x J=∞$`«H˜~°}ÏÅ#∞ „Ñ¨™ê~°O
KÕã¨∞ÎO\Ï_»∞. J>Ë¡ `«`«Î fi"Õ`«ÎÅ É’^è•=∞$`« H˜~°}ÏÅKÕ =∂Ü«∞ J<Õ
"Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ `˘Åy Ñïâ◊√^Œ∞ú_≥· „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl_»∞. â◊~°`å¯ÅOÖ’ K«O„^Œ∞_»∞
"Õ∞Ñ¶¨∂Å J_»∞¤ `˘ÅyOK«∞H˘x `«# j`«Å H˜~°}ÏÅ`À Ö’HÍxH˜ P#O^ŒO
HõeyOKÕ q^èŒOQÍ |Ç¨ï[#‡ÅO^Œ∞ ãÖáêkOK«∞H˘#fl ã¨∞Hõ$`åÅKÕ ÉèíH˜Î
*Ï˝# "≥·~åQÍºÅ∞ Ñ¶ëOKÕ ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#Ñ¨C_»∞ =∂Ü«∂=~°}O `˘Åy
`«`«Î fiÉ’^èŒÅ∞ „Ñ¨ÉèÏq`å Å=Ù`«q. D `«`åÎ fi<Õfl â◊~°`å¯ÅO LÑ¨^Õtã¨∞Î#flk.
Jxfl\˜H© Ñ¨Ó~°fi[#‡ÅO^Œ∞ KÕã≤# Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÖË HÍ~°}ÏÅ∞. Hõ#∞Hõ r=Ù_»∞
J*Ï˝#O KÕ`« `«# x[ã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞HÀÖË‰Ωõ <åfl_»∞. ^Œ∞óMÏÅ ##∞Éèqí ã¨¥Î
„Ñ¨HÍâ◊OÖËHõ =∞e<å`«∞‡_≥·, "Õ∞Ñ¶¨∂ÅKÕ HõÑ≤Ê"ÕÜ«∞|_ç# K«O„^Œ∞x=∞ÖË¡
„Ñ¨HÍâ◊OÖËHõ LO\Ï_»∞† ã¨^Œ∞æ~°∞=ÙÅ Hõ~°∞} =Å# „|Ç¨ÏŸ‡Ñ¨^Õâ◊O á⁄Ok
J*Ï˝<å=~°}O `˘ÅyáÈ~Ú â◊~°`å¯Å K«O„^Œ∞x =∞ÖË¡ˇ „Ñ¨HÍt™êÎ_»∞.
ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ *Ï˝#O â◊~°`å¯Å K«O„^À^ŒÜ«∞OÖÏ, Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ [QÆ`«∞Î‰õΩ
Ñ¨~°=∂#O^ŒO Xã¨QÆ∞`å_»∞.
143. PHÍâß# "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ `˘ÅyáÈQÍ<Õ K«O„^Œ∞_»∞, #Hí∆„`åÅ∞
„Ñ¨HÍâ◊=O`«"≥∞ÿ [#∞Å‰õΩ P#O^•xfl Hõeyã¨∞Î#flq. P „Ñ¨HÍ~°OQÍ
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ ~åQÆ^Õfiëêk HÍÅ∞ëêºÅ∞ <åâ◊#=∞ÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∞O ~åQÍ<Õ
„¿Ñ=∞, Hõ~°∞} J<Õ Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ# QÆ∞}ÏÅ`À „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk. z`«Î=∞O^Œ∞
~åQÆ^fiÕ ëêÅ∞#flÑ¨C_»∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ=∞ÅO qHõãO≤ K«Hõ |∞~°^ÖŒ ’<Õ LO_çáÈ`«∞Ok.
J@∞=O\˜ =∞e#"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û QÆÅ"å~°∞ âßOux á⁄O^ŒÖ~Ë ∞° . WÇ¨ÏÑ¨~åÅÖ’
‰õÄ_® ã¨∞YÑ¨_»ÖË~°∞. ~åQÆ^Õfiëêk =∂e<åºÅ#∞ =∞#ã¨∞û#∞O_ç `˘Åy¿ãÎ,
Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å`À "≥∞ÿ„f, n#[#∞ÅÑ¨@¡ Hõ~°∞}, `«#Hõ#fl Q˘Ñ¨Ê"åix K«∂ã≤
Jã¨¥Ü«∞Ñ¨_»‰õΩO_»@O, áêáê`«∞‡Å Ñ¨@¡ L^•ã‘#`« J<Õ ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞ =$kú
K≥O^Œ∞`å~Ú. J\˜ì =∞Ç¨`«∞‡Å#∞ ^Œi≈Oz#O`« =∂„`å<Õ Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«∞Öˇ,·
Ñ¨~=° ∞ âßOux á⁄O^Œ∞`å~°∞. nx<Õ Ñ¨Ò« [e =∞Ç¨Ïi¬ ~ÚÖÏ =zOKå~°∞.
ã¨¥II "≥∞ÿ„fHõ~°∞}Ï=Úk`À¿ÑH∆Í}ÏO ã¨∞Y^Œ∞óYÑ¨Ù}Ïº Ñ¨Ù}ºq+¨Ü«∂}ÏO
ÉèÏ=<å`«tÛ`«Î „Ñ¨™ê^Œ#"£∞.
PHÍâß# `å~°Å „Ñ¨HÍâßxH˜ â◊~°`å¯ÅO=∞ÖË¡ˇ, "≥∞ÿ„u, Hõ~°∞} =O\˜
ã¨^Œ∞æ}ÏÅ‰õΩ „|Ç¨Ï‡q^Õº „Ñ¨HÍâ◊HõO. ~åQÆ^ÕfiëêÅ#∞ <åâ◊# "≥Ú#iOz
ã¨^Œ∞æ}ÏÅ`À LO@∞O^Œx â◊~°`å¯ÅO É’kèã¨∞Î#flk.
144. â◊~°`å¯ÅOÖ’ #~°‡^•#k „j q+¨µ‚=¸iÎ ã¨fi~°∂áêxfl
ãÖ`«iOK«∞H˘O@∞O^Œx Ñ¨Ó[hÜ«ÚÖˇ·# Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 5 135
g∞# ‰õÄ~å‡k ~°∂áêÅ#∞ ^èŒiOz ã¨∞^Œ~°≈# K«¢Hõ^è•s, <åaèÜ«∞O^Œ∞

Hõ=∞ÅO QÆey, ÅH©;^Õq`À ã¨~°fiâßOu„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#"å_»∂ J~Ú# „jq+¨µ‚
ÉèQí "Æ å#∞x Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨Å∞ x`«ºO ¿ãqOz Ñ¨~=° ∞âßOux á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
P „Ñ¨HÍ~°OQÍ<Õ, â◊~`° å¯Å=∞O^Œ∞ #~°‡^•#k „Ñ¨"åÇ¨Ï"ÕQOÆ `«yOæ K«@OKÕ`«
[ÖÏÅ∞ x~°‡ÅOQÍ LO_ç, =∞`åûºÅ=O\˜ qq^èŒ [Å[O`«∞=ÙÅ`À ‰õÄ_ç,
ã¨∞_çQÆ∞O_®ÖË~°Ê_ç, qq^è•Öˇ·# HõÅ∞=Å`À qÅã≤Å∞¡`«∂ ã¨~°fi[#∞Å‰õΩ
P#O^•xfl Hõeyã¨∞#Î flq. J\˜ì x~°‡Å #~°‡^• #n„Ñ¨"åÇ¨xfl ~å[Ç¨ÏOã¨Å∞
¿ãqã¨∞Î#flq. Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å∞ ‰õÄ_® P #~°‡^•#nf~å# ãÖ^è•º=O^Œ<åk
J#∞ëêª<åÅ∞ KÕã¨¥Î „jq+¨µ‚=¸iÎ J<Õ ÉèÏ=#`À ¿ãqã¨¥ÎO\Ï~°∞.
â◊~°`å¯ÅOÖ’ #~°‡^•#n [ÖÏÅ∞ x~°‡Å"≥∞ÿ L#flq. WO^Œ∞ =¸ÅOQÍ
„|Ç¨Ï‡q^•ºÉèÏºãÖ KÕ`å, QÆ∞~°∂Ñ¨^Õâ◊O KÕ`å ã¨HõÅ =∂e<åºÅ∞ `˘Åy
áÈÜ«∂~Ú. D â◊~`° å¯Å*Ï˝<À^ŒÜ∞« OKÕ JO`«óHõ~} ° O x~°‡Å =∞=Ù`«∞#flk.
W^Õ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å∞ q+¨µ‚=¸iÎx ¿ãqOKÕ q^è•#O. P =∞Ç¨`«∞‡Å#∞
^Œi≈Oz#O`« =∂„`å<Õ Ñ¨~=° ∞âßOu Åaèã∞¨ OÎ k. â◊~`° å¯ÅO É’kèOKÕk W^Õ.
145. "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ KåÖÏHÍÅO #∞O_ç ãÖáêkOz ^•K«∞H˘#fl
h\˜ xÅ∞= ÅxflO\˜h ã¨HõÅ „áê}˜HÀ\˜H˜ ÑÖz ~ÚzÛ "≥∞~°∞Ñ¨Ù Å<Õ
~°`åflÉèí~°}ÏÅ#∞ ^èŒiOz `≥Å¡\ ˜ HÍO`«∞Å`À PHÍâ◊=∞O^Œ∞ qÇ¨Ïiã¨∞Î#flq.
â◊~°`å¯ÅOÖ’ `«=∞ =^ŒÌ h\˜ xÅ∞=Å∞ J~ÚáÈ=@OKÕ`« WHõ Z@∞=O\˜
L~°∞=ÚÅ∞ "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ ÖË‰õΩO_® `≥Å¡QÍ „Ñ¨HÍt™êÎ~Ú. J>Ë¡ ã¨#flºã≤OÑ¨
^ŒÅz#"å~°∞ â◊~°`å¯ÅO=∞ÖË¡ `«=∞ ã¨~°fi™êfixfl L`«Î=ÚÅ‰õΩ ^•#O KÕã≤,
"≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ =∞ÖË¡ Jã≤÷~åÖˇ·# HÍO`«∞Å#∞ =^Œe#"åÔ~·, "≥·~åQÆºO á⁄Ok
=∞~îåÅ∞, ^Õ"åÅÜ«∂Å#∞ P„â◊~ÚOz Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Öˇ· ã¨~°fi„`å ãÖK«
iã¨∞Î<åfl~°∞. ã¨<åflºã¨∞Å∞, "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ ‰õÄ_® `«=∞ =^ŒÌ#∞#fl ã¨~°fiãÖÑ¨^ŒÅ#∞
Ö’HõÇ≤Ï`«O HÀãÖ ^•#O KÕã≤, `«=∞ HÍO`«∞Å#∞ "≥∞~°Ñ¨Ù fQÆÅ#∞ =^Œe
Ñ¨~°=∞Ç¨ÏO™ê„â◊=∂xfl ã‘fiHõiã¨∞Î<åfl~°∞. ã¨<åflºã¨=∞#flk „|Ç¨Ï‡q^•º
HÍ~°º=∞x „QÆÇ≤ÏOKåe.
146. â◊~°`å¯ÅOÖ’ PHÍâß# "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ ÖËx"≥·, K«O„^Œ=∞O_»Å
HÍO`«∞Å∞ ^•™êx Ñ¨Ù=ÙfiÅ`À HõÅã≤ Éèí∂=∞O_»Å=∞O`å "åºÑ≤Oz L#flq.
â◊~°`å¯ÅOÖ’ ã¨<åflºã≤ ‰õÄ_® KÕuÖ’ Hõ=∞O_»ÅO, X_»ÖˇÅ¡ qÉèí∂u
JÅ^Œ∞H˘x, HÍëêÜ«∞ =„™êÎÅ#∞ ^èŒiOz, x~°‡Å"≥∞ÿ# JO`«óHõ~°}O`À
Ö’HÍxH˜ P#O^ŒO HõÅ∞QÆ*Ëã¨¥Î q~ålÅ∞¡`å_»∞. JO>Ë Jq^•º=∂e<åº
Åxfl\˜h „|Ç¨Ï‡q^Œº Ñ¨ÓiÎQÍ `˘ÅyOz *Ï˝#ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# ã¨<åflºãÖ
Xãÿ Ö’HÍ# Ñ¨~°=∞ âßOux Hõeyã¨∞Î#flk.
147. â◊~`° å¯ÅOÖ’ ã¨~À=~åÅÖ’x h~°∞ Juã¨fiK«ÛOù QÍ#∞, x~°‡ÅO
QÍ#∞ L<åfl~Ú. JO^Œ∞ ~å[Ç¨ÏOã¨Å∞ ¢H©_çã¨∞Î#flq. J>Ë¡ „j â◊OHõ~°∞Å
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ã¨~À=~°O ‰õÄ_® Z\˜ì =∂e<åºÅ∞ ÖËHõ ã¨fiK«ÛOù QÍ#∞, x~°‡ÅOQÍ#∞
L#flk. JO^Œ∞ Ç¨ÏOã¨Å=∞ÖË¡ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å∞ ¢H©_çã¨∞Î<åfl~°∞.
148. â◊~°`å¯Å=∞O^Œe PHÍâ◊O "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ÖËHõ `≥Å¡QÍ qâßÅOQÍ
„Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk. =∞Ç¨ÏŸ[˚fiÅHÍO`«∞Å`À ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞ ^èŒQÆ^èŒQÆ "≥∞~°ã≤
áÈ`«∞<åfl_»∞. J\˜ì PHÍâ◊O K«O^Œ#O`À JÅ^Œ|_ç, Ju qâßÅ"≥∞ÿ H“ã¨∞ÎÉèí
=∞}˜`À "≥eyáÈ`«∞#fl „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù =Hí∆óã¨÷ÅOÖÏ LOk. P q^èŒOQÍ
„|Ç¨Ï‡q^•º ÑïÑ¨ÓiÎ`À *Ï˝#ÉèÏã¨¯~°∞_»∞ =∂Ü«∂=ÅÜ«∂xfl KèÕkOz
=∞Ç¨ÏŸ[˚fiÅOQÍ „Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl_»∞. â◊~`° å¯ÅO x~°‡Å`«fiO KÕ`,« x~å=~°}`«fiO
KÕ`«, z^•HÍâß# qÇ¨Ïiã¨∞Î#fl^Œx K≥Ñ¨CK«∞<åfl~°∞.
149. â◊~°`å¯ÅOÖ’ Hõ=∞ÖÏÅ∞ ã¨¥~°∞ºx „Ñ¨ÉèÏ=OKÕ qHõã≤ã¨∞Î#flq.
P „Ñ¨HÍ~°O Ü≥∂QÆq^ŒºKÕ =Úhâ◊fi~°∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Hõ=∞ÖÏÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»<Õ
ã¨¥~°∞ºx Láêã≤Oz *Ï˝#qHÍãÖKÕ P#O^•=∞$`åxfl á⁄O^Œ∞`«∞#flq.
J\˜ì "åi H©iÎ #Å∞ kâ◊ÅO^Œ∂ "åºÑ≤ã¨∞Î#flk.
150. Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å∞ qÉèí∂ux, HÍëêÜ«∞ =„™êÎÅ#∞, [Ñ¨=∂e
HõÅ#∞, Hõ=∞O_»ÖÏxfl ^èŒiOKÕ@∞¡QÍ D â◊~°`å¯Å=$H∆ÍÅ∞ ‰õÄ_® Ñ¨~åQÆ
^èŒ∂ãï`åÖˇ·, zQÆ∞à◊¡`À xO_ç, "≥ÚQÆæÅ`À qHõã≤`åÖˇ·, ã¨<åflºã¨∞Å#∞ áÈe
L#flq. JKÕ`«<åÖˇ·# =$H∆ÍÅ∞ ‰õÄ_® ã¨<åflºã¨ ã‘fiHõ~°}Ïxfl, x=$uÎ
=∂~°æ"Õ∞ „âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ=∞x ã¨=∞i÷ã¨∞Î#flq.
ã¨~=æ° Ú - 5 137
151. „j QÀqO^Œ<å^äŒÜ«∞fâ◊fi~°∞_»∞ ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOz#

„j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ â◊~°`å¯Å=∞O^Œ∞ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ^èŒ~å‡Å#∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞.
ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOz# =∞Ç¨`«∞‡ÅO^Œ~∂° =~å¬HÍÅ=∞O`å Kå`«∞~å‡ã¨º
„=`åxfl Ñ¨Óx „â◊=}O, =∞##O, xkè^è•ºã¨ ™êH∆Í`å¯~åÅKÕ`«, ^è•º#
^è•~°}Ï^Œ∞ÅKÕ`«, ~å„uO|=à◊√¡ Ñ¨q„`«O, „|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞OQÍ QÆ_çÑ≤ ÑïÑ¨Ó~°‚
*Ï˝<åxfl á⁄Ok „|Ç¨Ï‡q^•º „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∂e. `å=Ú ãÖ^Œi≈OKÕ
„Ñ¨^ÕâßÅxflO\˜h Ñ¨q„`«O KÕã¨¥Î, D â◊~°`å¯Å=∞O^Œ∞ ãÖK«iã¨¥Î
Ñ¨~°=∞âßOu Xã¨QÆ∞`«∞<åfl~°∞.
152. ™ê^èŒ∞ã¨`«Î=∂! =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ [QÆ`«∞Î#∞ "åi áê^Œ^èŒ∂oKÕ`«
Ñ¨q„`«O KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. "Õ^Œã¨=∞‡`«"≥∞ÿ#n, ãÖ™ê~° ^•"å#ÖÏxfl K«ÖÏ¡ˆ~Û
"Õ∞Ñ¶∞¨ =∞O_»ÅO =O\ñ, =ÚO^≥#fl_»∂ Z=~°∞ K«H¯õ QÍ qKå~°} KÕÜ∞« |_»x
^≥·# `«`«Î fiÑ¨^Œúux É’kèOK«_®xH˜ HÍjˆH∆„`åxH˜ "≥à◊√¡. "Õ^•ÅÖ’ *Ï˝#HÍO_»
Hõ~°‡HÍO_» ~°∂áê# Ô~O_»∞ =∂~åæÅ∞#flq. "åxÖ’ *Ï˝#=∂~°æO ™ê~°=O`«
"≥∞ÿ#k. Jk LÑ¨x+¨`«∞ÎÅO^Œ∞ K«Hõ¯QÍ „ÑüáêkOK«|_ç#k. JO`ÕQÍHõ
P `«`«Î fi=∂~°æO ãÖ™ê~° ^•"åyflÜ«∞O^Œ∞ z‰õΩ¯H˘x Ñï`«Ñ≤OKÕ r=ÙÅ‰õΩ
‰õΩOÉèí=$+≤ì=∞ÖË¡ LÑ¨â◊=∞#O Hõeyã¨∞Î#flk. D<å_»∞ P J^≥· fi`«`«`«Î fiO
ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ qKåiOK«Hõ ÉèË^•aè„áêÜ«∂Å∞, aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞ "≥Å∞=_»∞
`«∞#flq. JO^Œ∞=Å# J<ÕHõ ãÖâ◊Ü∂« Å∞ |Ü«∞Å∞^Õi#q. #∞=Ùfi ã¨~fi° âß„™êÎÅ∞
ÉÏQÍ „QÆÇ≤ÏOz#"å_»=Ù, *Ï˝#ÑïÑ¨Ó~°∞‚_»=Ù. Hõ#∞Hõ #∞=Ùfi "å~°}Ïã≤H˜
áÈ~Ú J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl ÉÏQÍ qKåiOz ã¨∞ã≤÷~°OQÍ ™ê÷Ñ≤OK«∞.
153. ''=`åû! „|Ç¨Ï‡q^•º q"ÕK<« åÑ¨ûúŒ Ü«∞O^Œ∞ „j "Õ^"Œ åºã¨∞Å"åi
P^ÕâO◊ XHõ\ ˜ LOk. h‰õΩ ^•xx `≥Å∞Ñ¨Ù`å#∞—— Jx ÑëHÍ~°∞. D q^èOŒ QÍ
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO „"åÜ«∞_®xH˜ „j QÀqO^Œáê^ŒŒ Ü«∞fO„^Œ∞Å
"å~°∞ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ ãÖHõÅÊO HõeyOKå~°∞. QÀqO^Œ =ÚhO„^Œ∞Å∞
D q^èOŒ QÍ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. ''Ñ¨Ó~°fiHÍÅOÖ’ J„u =∞Ç¨=Úx, ^Õ"OÕ „^•k
^Õ=`«Å`À ‰õÄ_ç XHõ =∞Ç¨Ü«∞*Ï˝xfl Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Ö’¡ x~°fiiÎOKå~°∞.——
154. P =$`åÎO`åxfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. ''P Ü«∞*Ï˝xH˜ Ñ¨~åâ◊~°
=∞Ç¨Ïi¬ Ñ¨Ù„`«∞_»∂, J<ÕHõ Ñ¨Ù~å}ÏÅ#∞ „"åã≤#"å_»∂ J~Ú# "åºã¨∞_»∞,
"Õ^•Å#∞ qÉèlí Oz, QÆOcè~"° ∞≥ #ÿ "Õ^•~å÷Å#∞ P ã¨ÉÜ íè ∞« O^Œ∞ É’kèã∞¨ <Î åfl_»∞.
JÑ¨C_»∞ P =∞Ç¨Ïi¬x D q^èŒOQÍ „Ñ¨tflOKå~°∞.——
155. QÀqO^Œ Ü«∞fO„^Œ∞Å∞ „j "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞x „Ñ¨tflOz#
q^è•<åxfl „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. ''ã¨~°fiÑ¨Ó[º`«=∂! `å=Ú
Ö’HõHõàÏº}ÏxÔH· "Õ^•Å#∞ K«Hõ¯QÍ qÉèílOKå~°∞. ÑÖK«=∞ "Õ^ŒOQÍ „Ñ¨ã≤kú
á⁄Ok# =∞Ç¨ÉèÏ~°`åxfl ~°zOKå~°∞. Ü≥∂QÆâß„™êÎxfl ‰õÄ_® ~°zOKå~°∞.
Ñ¨`«O[e =∞Ç¨Ïi¬ Ü≥∂QÆâß„™êÎxH˜ ÉèÏ+¨ºO „"åâß~°∞. JO`ÕQÍHõ ã¨HõÅ
LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ "Õ^•O`«™ê~åxfl „QÆÇ≤ÏOz „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ ~°zOKå~°∞.——
156. ''D q^èŒOQÍ Z<Àfl ~°zOKå~°∞. JxflO\˜Ö’#∂ J^≥· fi`«
ã≤^•úO`åxfl „ÑüáêkOKÕq „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÖˇ· L#flq. "å\˜H˜ [#∞Å∞
qÑ¨s`å~å÷Å#∞ ã¨$+≤ìOz "åi "åi =∞`åÅ‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ ~°Hõ~°HÍÖˇ·#
"åºMÏº<åÅ#∞ „Ñüáêkã¨∞Î<åfl~°∞. Z=~°∂ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# J^≥· fi`«`åÎ fixfl
„ÑüáêkOK«@O ÖË^Œ∞. xQÆ∂_è»"≥∞ÿ# P „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ Z=~°∂ ãïQÍ
J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË‰õΩ<åfl~°∞. ZO^Œ∞=Å¡O>Ë, P „QÆO^äŒO Jxfl =∞`åÅ#∞
J#fi~ÚOK«_®xH˜ gÅ∞ HõÅ∞yã¨∞#Î flk. U =∞`«"∞≥ <ÿ å Jaè=$kú K≥O^•ÅO>Ë
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ J~å÷xfl "≥O@<Õ x~°‚~ÚOK«_»O J`«º=ã¨~°O. Hõ#∞Hõ F
ÉèíQÆ"å#∞_®! „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ L#fl^Œ∞#fl@∞¡ J~°÷O KÕã¨∞H˘<Õ q^èŒOQÍ
„QÆO^äŒ~°K«~Ú`«Öˇ·# `«=∞ˆ~ ÉèÏëêºxfl „"åÜ«∂Åx „áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞—— Jx
QÀqO^ŒÜ«∞fO„^Œ∞Å∞, "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞x "Õ_»∞H˘<åfl~°∞.
157. „j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å∞ „j QÀqO^Œ Ü«∞fO„^Œ∞Å‰õΩ `≥eÑ≤#
q+¨Ü«∂Å#∞ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. ''Ü«∞u=ˆ~}Ïº! q#∞.
Ñ¨Ó~°fiO HÔ Ö· ÏãÖÖ’ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x ã¨xflkèÖ’ ^Õ=`«Å∞ ã¨=∂"Õâ"◊ ∞≥ ÿ LO_»QÍ
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏ+¨º~°K«<åq+¨Ü«∞"≥∞ÿ# K«~°Û =zÛOk.——
158. "Õ^Œ"åºã¨∞Å∞ uiy „j QÀqO^ŒÜ«∞fO„^Œ∞Å`À WÖÏ
Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞: ''<åÜ«∞<å! H˘O`« HÍÅO `«~°∞"å`« <å`À ã¨=∂#∞_»∞,
ã¨~=æ° Ú - 5 139
ã¨~fi° A˝_∞» J~Ú#"å_»∞ h‰õΩ t+¨µº_»∞ HÍQÆÅ_»∞. Z=~°∞ #~°‡^•#n[ÖÏÅhfl

`«# Hõ=∞O_»ÅOÖ’ |Okè™êÎ_À P`«_»∞ h‰õΩ t+¨µº_»∞ HÍQÆÅ_»∞. W^Õ
QÆ∞~°∞ÎQÍ ÃÑ@∞ìHÀ—— J<åfl_»∞.
"Õ^Œ"åºã¨∞Å∞ „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù J=`å~°=∞x JO^ŒiH© `≥eã≤#
q+¨Ü«∞"Õ∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ˆH=ÅO Ñ¨~°=∞t=Ùx J=`å~°=∞h `≥Å∞ã¨∞.
ÃÑ· â’¡HõOÖ’ ''=∞`«û=∞ó—— <å`À ã¨=∂#∞_»∞ Jx K≥Ñ¨Ê@OKÕ`« „j "Õ^Œ
"åºã¨∞Å "åˆ~ „j â◊OHõ~∞° Åx xã¨ûO^ÕÇÏ¨ OQÍ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å#
q+¨µ‚=Ù, t=Ù_»∞ XHõ¯ˆ~#h, Ö’Hõ~°Hí∆}Ï~°÷"≥∞ÿ J=`«iOKå~°h `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
JO^Œ∞KÕ`« „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞, „j â◊OHõ~°∞Å∞
ÉèÏëêºxfl ~°zOz Ö’HõOÖ’ *Ï˝#`«`åÎ fixfl „Ñ¨É’kèOz ãÖ™ê~°OÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ
áÈ~Ú# r=ÙÅ#∞ ~°H˜∆OKå~°∞.
Hõ#∞Hõ =∞¿ÇÏâ◊fi~å=`å~°"≥∞ÿ# „j â◊OHõ~°∞Å∞, „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù
J=`å~°"≥∞ÿ# „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å∞ XHõ¯ˆ~#x (ã¨=∂#∞Å∞) `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
159. =∞~°Å „jQÀqO^ŒÜ«∞fO„^Œ∞Å∞ WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åfl~°∞: P
t+¨µº_»∞ Ö’HõOÖ’ q~°∞^Œú =∞`åÅxfl\˜h YO_çOz, J^≥· fi`«ã≤^•úO`åxfl
ã¨∞ã≤÷~°OQÍ ™ê÷Ñ≤Oz „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷=∞ÜÕ∞º@∞¡ ÉèÏ+¨ºO
„"åÜ«∞É’`«∞<åfl_»h `≥eáê~°∞. HÍsÎH=õ ∂ã¨ K«O„^ŒH~˜ }° ÏÅ=∞ÖË,¡ ã¨fiK«ÛOù QÍ#∂,
`≥Å¡QÍ#∂, K«Å¡QÍ#∂ LO_Õ P t+¨µºx H©iÎ Ö’HÍÖ’¡ qã¨Îiã¨∞ÎOk.——
160. ã¨ÉèÏ=∞^èŒºOÖ’ "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞Å∞ <å`À D q^èŒOQÍ ÑëH˜
Ü«ÚQÍO`«OÖ’ "å~°∞ ÔH·ÖÏã¨ Ñ¨~°fi`åxH˜ "≥àÏ¡~°∞. Hõ#∞Hõ F „Ñ≤Ü«∞`«=∂!
<Õ#∞ =ÚO^Œ∞ „j "åºã¨∞Å "åi #∞O_ç q#fl ÅHí∆}ÏÅhfl hÖ’ HõxÑ≤ã¨∞Î
<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ #∞=Ùfi ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~°O^è•=Ú_»=Ù.
161. =∞~°Å „j QÀqO^Œ Ü«∞fO„^Œ∞Å∞ „j â◊OHõ~°∞Å QÆ∂iÛ WÖÏ
ÑëHÍ~°∞: F `«`Î« fi*Ï˝! „âıëêª! #∞=Ùfi =∞Ç¨ÏŸ`«=Î ∞Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»=Ù. „j "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬
K≥Ñ≤Ê# =∞Ç¨ÏhÜ«Ú_»=Ù. ã¨~°fiqÅHí∆} Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»=Ù. ã¨~°fiA˝_»=@OKÕ`«
h`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ "å_»∞ =∞~˘Hõ~∞° ÖË~∞° . Hõ#∞Hõ #∞=Ùfi `«`H∆ }« "Õ∞ Ö’HõãO¨ ~°H}∆í
QÍqOÑ¨Ù. ãÖ|Okè`« „QÆO^ä•Å#∞ ~°zOK«∞—— Jx „j â◊OHõ~∞° Å Hõ~"Î° åºÅ#∞
Juã¨Ê+¨ìOQÍ `≥eáê~°∞.
162. „j QÀqO^ŒÜ«∞fO„^Œ∞Å∞ „j â◊OHõ~°∞Å#∞ HÍj #QÆ~åxH˜
"≥à=¡◊ Åã≤#kQÍ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. ''<åÜ«∞<å! ^Õ=#kÜ≥∞ÿ # QÆOQÆ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ
=∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ# P Ñ¨q„`« ˆH∆„`«O qâıfiâ◊fi~°∞Å‰õΩ x"åã¨™ê÷#O. #∞=Ùfi P
Hˆ „∆ `åxH˜ "≥à√◊ .¡ „j qâıfiâ◊fi~°∞_»∞, q∞ye# ^Õ=`«ÅO^Œ~∞° x#∞fl J#∞„QÆÇÏ≤ ™êÎ~∞° .
h‰õΩ â◊√ÉèÏÅ∞ KÕ‰õÄ~°QÆÅ=Ù.——
163. D „Ñ¨HÍ~°OQÍ =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°=¸, *Ï˝#Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# Ñ¨Å∞‰õΩ
Å`À „j Ñ¨Ò« [e J=`å~°∞_≥#· „j QÀqO^Œ Ü«∞fO„^Œ∞Å"å~°∞ Ñ¨~=° ∞t=Ùx
J=`å~°∞_≥·# „j â◊OHõ~°∞Å#∞ HÍjˆH∆„`åxH˜ áÈ=Åã≤OkQÍ P^ÕtOKå~°∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°=∞ÉèíH˜Î`À QÆ∞~°∞áê^Œ Ñ¨^•‡Å#∞ `«# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’
xÅ∞Ñ¨ÙH˘x ^è•ºxOK«QÍ, QÀqO^Œ Ü«∞fO„^Œ∞Å∞ â◊OHõ~∞° x `«# q*Ï˝#Ñ¨Ói`«
^Œ$+≤ì`À Jq∞`« Ñ¨q„`«∞xQÍ KÕã≤ ÑÖáê~°∞. Ñ¨~°=∞t"å=`å~°∞ _»~Ú#
„j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ã¨xfl^è•#OÖ’ Láêã≤OK«∞K«∞O_çi.
164. „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ áê^ŒÑ¨^•‡Å‰õΩ ™êëêìOQÆ ^ŒO_» „Ñ¨}Ï=∞O
KÕã≤, QÆ∞~°∞=~°∞Å#∞ q_»∞=ÖËHõ q_»∞=ÖËHõ ZÖÏQÀ HÍjˆH∆„`åxH˜ |Ü«∞Å∞
^Õ~å~°∞. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_≥· ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡OÖ’ ~°q∞ã¨∞Î<åfl~°∞.
165. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Hõ_çq∞ =$H∆ÍÅ`À xO_ç#n Ñ¨q„`« QÆOQÍ#k
„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕn, |OQÍ~°∞ HÍO`«∞Å`À ^èŒQÆ^èŒQÆ "≥∞~°∞ã¨¥Î q[˝ãÖÑ¶¨∂Å`À
‰õÄ_ç#n J~Ú# P HÍjˆH∆„`åxfl KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. =∞OK«∞ÖÏ K«Å¡QÍ#∞,
ã¨Êù\ ˜HõO =∞ÖË¡ ã¨fiK«ÛùOQÍ#∞, =∞Ç¨Ñ¨q„`«"≥∞ÿ#n, K«Hõ¯QÍ Hõ^ŒO|=<åÅ`À
‰õÄ_ç#n, Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞ÅKÕ ã¨~°fi^Õ=`«Å#∞ `«$Ñ≤ÎÑ¨~°KÕn, ã¨∞tH∆Í
ÑïÑ¨Ói`«"∞≥ #ÿ n, ã¨~fi° ã¨=∞$kú`À xO_ç L#fl P HÍjˆH„∆ `åxfl „j â◊OHõ~∞° Å∞
=∞Ç¨#O^ŒO`À K«∂âß~°∞. HÍjˆH∆„`«O ™ê^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ, ã¨<åflºã¨∞Å‰õΩ Ñ¨Ù\˜ì
xÅ¡=@OKÕ`« J<ÕHõ=∞Ok ã¨<åflºã¨∞ÅHõ¯_» x=ã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. JO`ÕHÍHõ
ã¨~°fiq^•ºÑ‘~îåÅ∞O_»_»O =Å# J<ÕHõ =∞Ok HõqÑÖ_ç`«∞Å‰õΩ xÅÜ«∞"≥∞ÿ
L#flk. HÍjˆH„∆ `å# QÔ Å∞á⁄Ok`Õ J\˜ì ÑÖ_ç`∞« _»∞ `«H¯˜ # [QÆ`∞« Î #O`«\ h˜
ã¨~=æ° Ú - 5 141
J=bÅQÍ [~ÚOK«QÆÅ_»∞. Hõ#∞Hõ „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl

=ÚO^Œ∞QÍ HÍjˆH∆„`å# „ÑüáêkOK«^ŒÅz P t=ˆH∆„`åxH˜ =KåÛ~°∞.
166. HõÑ≤Å =∞Ç¨=Úx âßÑ¨=âß# ã¨QÆ~° K«¢Hõ=iÎ ‰õΩ=∂~°∞Å∞
Éèíã¨‡"≥∞ÿ ã¨^Œæ`«∞Å∞ ÖË‰õΩO_®áÈÜ«∂~°∞. Éèíw~°^äŒ∞_»∞ `«# =OjÜ«ÚÅ#∞
L^ŒúiOÑ¨^ŒÅz =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x QÆ∂iÛ Hõ~îÀ~°OQÍ `«Ñ¨ã¨∞ûKÕã≤ P =∞Ç¨^Õ=Ùx
"≥∞Ñ≤ÊOz ^Õ=QÆOQÆ#∞ áê`åàÏxH˜ fã¨∞H˘xáÈ~Ú `«# Ñ¨Ósfi‰õΩÅ‰õΩ
ã¨^Œæ`«∞Å∞ HõeˆQ@∞¡ KÕâß_»∞. P q^èŒOQÍ Éèí∂Ö’HÍxH˜ fã¨∞H˘x~å|_ç#
QÆOQÍ#nf~å# Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å∞ `«=∞ P„â◊=∂Å#∞ xi‡OK«∞H˘x J#∞ëêª<åÅ∞
KÕã∞¨ H˘O@∞O\Ï~°∞.
167. „|Ç¨Ï‡ q+¨µ‚áê^•Å∞ Hõ_çy# [ÅO QÆOQÍ#kÜ≥ÿ∞ ^Õ=Ö’Hõ
=∞O`å „Ñ¨=Ç≤Ïã¨¥#Î flk. Éèwí ~°^∞Œä x „Ñ¨Ü∞« `«flO =Å# t=Ùx t~°ã∞¨ û #∞O_ç,
Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ tY~°O g∞kH˜ ^Œ∞q∞H˜ JHõ¯_» #∞O_ç ¢Hõ=∞OQÍ Éèí∂Ö’HÍ#
„Ñ¨=Ç≤ÏOz HÍjˆH∆„`«O g∞^Œ∞QÍ áê`åà◊Ö’HÍxH˜ „Ñ¨=Ç≤ÏOz#k. HÍjˆH∆„`«
=∞O^Œe QÆOQÍ[ÅO L#flO`« ã¨fiK«ÛùOQÍ, =∞ˆ~KÀ\Ï HÍ#~å^Œ∞. JO^Œ∞‰õΩ
=¸_»∞ HÍ~°}ÏÅ#∞ ÑÖ_ç`«∞Å∞ TÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞.
1. q+¨µá‚ ê^ŒO #∞O_ç „Ñ¨=Ç≤ÏOK«@OKÕ`« D Ñïâ◊√^Œ`ú « U~°Ê_ç#^Œx
K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
2. K«O„^Œ=∞øo t~°ã¨∞û #O^Œ∞ QÆOQÍ^Õq`Àáê@∞ K«O„^Œ∞x QÆ∂_»
^èŒiOK«@OKÕ`« Juj`«ÅOQÍ#∞, Ñïâ◊√^ŒúOQÍ#∞ L#fl^Œx K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
3. Ñ¨~°=∞t=Ùx [\ÏE\ÏÅ #∞O_ç =∞OK«∞H˘O_»ÃÑ· Ñ¨_ç Éèí∂q∞H˜
„Ñ¨=Ç≤ÏOK«@OKÕ`« Ñïâ◊√^Œú`«, j`«ÅO Jaƒ#=x K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
D q^èOŒ QÍ QÆOQÍ#k ã¨fi~°Öæ ’HõOÖ’ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨¥Î PHÍâ◊ QÆOQÆQÍ#∂,
Éè∂í Ö’HõOÖ’ ÉèÏw~°kQä Í#∂, áê`åà◊OÖ’ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨¥Î Éè’QÆ=uQÍ#∞ Ñ≤Å∞=
|_»∞`«∞#flk. D QÆOQÍ#n [ÖÏÅ∞ ã¨fiKåÛùÅ∞, j`«ÖÏÅ∞, Ñ¨q„`åÖˇ·
„Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl~Ú. t=q+¨µ‚ ~°∂ÑÖÖ’ LO_»@OKÕ`« JO^ŒiKÕ`« Ñ¨ÓlOK«|_»∞
K«∞#flq. P #k ã¨~°fi„áê}∞Å `åáêÅ#∞ K«ÖÏ¡~°∞ã¨∞Î#flk.
168. QÆOQÍ#k Ü«∞O^Œ∞ x~°O`«~°O HõÅ∞=Å#∞O_ç "åºÑ≤Oz#
=∞^èŒ∞~° j`«Å "åÜ«Ú=ÙÅ‰õΩ „Éèí=∞~åÅ∞ QÍ#O KÕã¨∞ÎO\Ï~Ú. QÍeH˜
ZQÆãÑ≤ _¨ Õ JÅÅKÕ`« <å@ºO KÕã∞¨ #Î fl@∞¡O@∞Ok. #∞~°∞QÆ∞ q∞H˜¯e `≥Åx¡ "≥#·
Ñ¨Å∞=~°ã¨Å=∞ÖË¡ LO_ç #=ÙfiK«∞#fl@∞¡O@∞Ok. `«~°OQÍÅ∞ K«eOK«x"≥·
ã¨¥~°ºÇ¨Ï™êÎÅ`À H“yeOK«∞H˘#fl@∞¡O\Ï~Ú. XHõ ¢ãÎ‘ QÍ#O KÕã¥¨ ,Î #$`«ºO
‰õÄ_® KÕã¥¨ ,Î K«H¯õ QÍ #=Ùfi`«∂ Jaè#Ü«∞Ç¨ÏãÖÎ `À PeOQÆ#O KÕã∞¨ H˘#flkQÍ
QÆOQÍ#k LO@∞O^Œx `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞.
169. P QÆOQÍ#kÖ’ ^Õ=`å ¢ãÅÎ‘ ∞ [ÅHõ=∂_ç Ñ¨q„`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞.
JÖÏ ^Õ=HÍO`«Å∞ [ÅHÍÖÏ_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞ ‰õΩO‰õΩ=∞ „^Œ"åºÅ
KÕ`« âıfi`«~°HõÎ=~å‚Å∞ HõÅã≤#@∞¡Ok.
170. =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x [\ÏE\ÏÅ #∞O_ç *ÏÅ∞"åi U~°Ê_ç# P
QÆOQÍ#n „Ñ¨"åÇ¨Ï=∞O^Œ∞ K«O„^Œ∞x=∞ÖË¡<Õ „j â◊OHõ~°∞Å∞ K«Hõ¯QÍ ™êfl#O
KÕâß~°∞. P „Ñ¨HÍ~°O qâıfiâ◊fi~°∞x #QÆ~"° ∞≥ #ÿ "å~°}Ïã≤Ü∞« O^Œ∞ QÆOQÍ™êfl#O
KÕã≤ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ^èŒ#∞ºÖˇ·<å~°∞. QÆOQÍ#n™êfl#O KÕÜ«∞QÆey#O^Œ∞Å‰õΩ
^èŒ#∞ºxQÍ `«ÅKå~°∞.
171. QÆOQÍ™êfl#OKÕ`« „j â◊OHõ~° Ü«∞fO„^Œ∞Å â◊s~°=∞O^Œe h\˜
aO^Œ∞=ÙÅ∞ K«O„^ŒHÍOu`À "≥∞iã≤ K«O„^ŒHÍO`«=∞}˜=∞ÖË¡ „Ñ¨HÍtOKå~Ú.
172. „j qâıfiâ◊fi~°∞x áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞ J#∞k#O q+¨µ‚=Ù =Ú#flQÆ∞
^Õ=`«ÅO^Œ~°∞ Ñ¨Ólã¨¥ÎO\Ï~°∞. J\˜ì HÍjˆH∆„`«OÖ’ „=`«x+¨µª_≥· ÉèíH˜Î`À „j
qâıfiâ◊fi~°∞x ¿ãqOK«∞H˘O@∂ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ P #QÆ~°OÖ’ H˘O`«
HÍÅO x=ã≤OKå~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å∞ `å#∞ ™êH∆Í`«Ê~°=∞t=Ù_»~Ú<å, ã¨~fi° A˝
_»~Ú<å, Ü«∞fâ◊fi~°∞_»~Ú<å, „j QÆ∞~°∞^≥·"åÅ#∞ ÉèíH˜Î`À Ñ¨ÓlOKÕ"å~°∞.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 6
N â◊OHõ~∞° Å „|Ç¨Ï‡q^•º x~°∂Ñ¨}O
1. „j â◊OHõ~°∞Å∞ HÍjˆH∆„`åxH˜ KÕi „j qâıfiâ◊fi~°∞x ^Œi≈ã¨¥Î,
„|Ç¨Ï‡ ^Œ$+≤ì QÆÅ"åÔ~· ^è•º#O`À HÍÅO QÆ_»Ñ¨™êQÍ~°∞. XHÍ<˘Hõ ~ÀA
ã¨¥~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ q∞Oz# „Ñ¨HÍâ◊O`À ‰õÄ_ç „|Ç¨Ï‡`Õ[O`À XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}
ÉÏÅ∞_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å#∞ ^Œi≈OÑ¨=KåÛ_»∞. ã¨HõÅ "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕã≤,
HõÅ∞=Å=O\˜ Hõ#∞flÅ∞ Hõey# P ÉÏÅ∞x ¿Ñ~°∞ ã¨#O^Œ∞_»∞. P`«_»∞
=∞Ç¨Ñ¨q„`«∞_≥· „Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl_»∞. J\ì̃ „ÉÏÇ¨Ï‡}Ñ¨Ù„`«∞_»∞ ÉèHí `Î̃ À#∞ q#Ü«∞O
`À#∞ „j â◊OHõ~°∞Å#∞ ^Œi≈OKå_»∞.
2. ã¨∞#O^Œ∞_»∞ ÉÏÅºOÖ’<Õ f„= "≥·~åQÆºO Hõey#"å_≥·, q+¨Ü«∞
ã¨∞MÏÅO^Œ∞ Pã¨H˜Î ÖËx"å_»=_»OKÕ`« q"åÇ¨Ï=∞O^Œ∞ ‰õÄ_® q~°‰õΩÎ_≥·
„|Ç¨Ï‡KåiQÍ<Õ LO_çáÈÜ«∂_»∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ Hõ$áêHõ\ÏH∆ÍÅ#∞ á⁄Ok
QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ J<Õ <ÒHõ#∞ KÕi ãÖ™ê~°™êQÆ~åxfl ^•\˜ *Ï˝#f~åxfl KÕ~^° ÅŒ Kå_»∞.
JO`« P ÉÏÅ∞_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å áê^ŒÑ¨^•‡ÅÃÑ· ™êyÅÑ¨_ç ÖË=‰õΩ<åfl_»∞.
3. `«# áê^ŒÑ^¨ •‡ÅÃÑ· ™êyÅÑ¨_ç ÖË=‰õΩ#fl ~¸ q„Ñ¨ÉÏÅ∞x K«∂ã≤,
„|Ç¨Ï‡*Ï˝#∞ÅÖ’ „âı+¨µª_≥·# „j â◊OHõ~°∞Å∞ P ÉÏÅ∞}˜‚ WÖÏ „Ñ¨tflOKå~°∞:
1. #∞"≥fi=~°=Ù? (#∞=Ùfi XHõ¯_ç"Õ J~Ú<å J<ÕHõ =∞OkÖÏ Hõx
Ñ≤ã¨∞Î<åfl=Ù.)
2. h=Ùfi LO_Õ KÀ@∞ Uk? (ã≤÷~°x"åã¨ "≥∞Hõ¯_»?)
3. #∞=Ùfi ZHõ¯_» #∞O_ç =KåÛ=Ù?
4. h ~åHõ‰õΩ HÍ~°} "Õ∞q∞\˜?
P ÉÏÅ∞x Ü«∞O^Œ∞ x~°∞Ñ¨=∞ `Õ[ã¨∞û#∞ K«∂ã≤ J~°∞›_≥·# t+¨µº_»∞
^˘iHÍ_»∞ QÆ^• Jx =∞Ç¨#O^ŒO K≥O^•~°∞.
143
4. JO`«@ P ÉÏÅ∞_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ã¨=∂^è•#OQÍ
WÖÏ ÑëHÍ_»∞: ''QÆ∞~°∞^Õ"å! U [ÖÏÅÖ’ =Úxy#O`« =∂„`å#<Õ
ã¨~°fi`åáêÅ∞ fi Ñ¨q„`«∞Å#∞ KÕã¨∞ÎO^À, „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù#O^Œ∞ Ñ¨~°=∞ÉèíHÎ̃
áêÔ~_»∞ J\˜ì HÍ"Õs#k „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ KÀà◊^Õâ◊=∞O^Œ∞ <å QÆ$Ç¨Ï=Ú#flk.
<Õ#∞ HÍ"Õsf~° x"åã≤x, „ÉÏÇ¨Ï‡} ÉÏÅ∞_»#∞.
5. F ^ŒÜ«∂ã≤O^èÀ! =∞Ç¨ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞ ãÖ^Œi≈OK«∞H˘<åÅx `«Åz
^Õâ◊^ÕâßÅ∞ u~°∞QÆ∞`«∂ z=~°‰õΩ D HÍjˆH∆„`«O KÕ~°∞H˘<åfl#∞. WHõ¯_»
PHÍâß#flO@∞`«∞#fl `«=∞ ã¨f¯iÎx qx `«=∞ ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ HÀ"åÅx =KåÛ#∞.
<å Ñ¨Ó~°fi[#‡ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO KÕ`« `«=∞ ^Œ~°≈#"≥∞ÿ#k. F â◊~°}ÏQÆ`«„`å}
Ñ¨~åÜ«∞}Ï! JO`«∞ÖËx [##=∞~°} ãÖ™ê~°=∞O^Œ∞ z‰õΩ¯H˘x L<åfl#∞.
ã¨∞Y^Œ∞óMÏk ^ŒfiO^•fiÅ `åáêÅ#∞O_ç q=Ú‰õΩÎ_»#∞ HÍÖË‰õΩ<åfl#∞.
k‰õΩ¯ÖËx"å_»<≥· JâßOu`À „|`«∞‰õΩ`«∞<åfl#∞. =∞Ç¨`«∞‡Å∞ Ñ¨~°∞Å
^Œ∞óMÏÅ#∞ ã¨Ç≤ÏOÑ¨~°∞. Hõ#∞Hõ `å=Ú <åÑ¨@¡ ^ŒÜ«∞`«Åz #hfl ãÖ™ê~°
`åÑÖ#∞O_ç ~°H˜∆OK«O_ç. `«=∞ q*Ï˝# <ÒHõÖ’ KÀ@∞ HõeÊOK«=∞x
"Õ_∞» H˘O@∞<åfl#∞.
=Ú=Ú‰õ∆Ω=~Ú#"å_»∞ *Ï˝<åxfl „QÆÇ≤ÏOKÕ `«ÅOÑ¨Ù`À, ã¨~°fi„`å ^≥·=
ÉèÏ"åxfl xeÑ≤ f~°÷Ü«∂„`«Å#∞ KÕÜ«∂e. *Ï˝#O „Ñ¨™êkOKÕ =∞Ç¨`«∞‡Å∞,
^≥·=Hõ$Ñ¨KÕ`« `«Ñ¨ÊHõ Åaè™êÎ~°∞.
6. F Ñ¨~°=∞QÆ∞~°∞^Õ"å! ãÖ™ê~° `åÑÖKÕ`« ^Œ∞ód`«∞_»<≥· âßOuÖËHõ
L#fl <åÃÑ· Hõ$áê^Œ$+≤ì xeÑ≤ *Ï˝<å=∞$`åxfl =i¬OK«O_ç. ^Œ∞óMÏÅ`À
Ñ‘_çOK«|_»∞`«∞#fl <å QÆ∞}^ÀëêÅ#∞ K«∂_»=^Œ∞Ì. h=Ù ^ŒÜ«∂™êQÆ~°∞_»=Ù.
q∞=∞‡efl Ñ¨~°=∞QÆuQÍ ZOz P„â◊~ÚOKå#∞. <åÃÑ· x~åã¨H˜Îx K«∂Ñ¨
=^Œ∞Ì. ~°H˜∆OK«O_ç, ~°H˜∆OK«O_ç. Ñ¨~°=∞ áêáê`«∞‡Å~Ú<å „|Ç¨Ï‡*Ï˝#∞Å#∞
P„â◊~ÚOz# "åix Ñ¨~=° ∞^ŒÜ∂« ^Œ$+≤`ì À K«∂™êÎ~∞° . Hõ#∞Hõ t+¨µº_»∞ x["≥∞#ÿ
PiÎ`À QÆ∞~°∞^Õ=Ùx â◊~°}∞ "Õ_ç`Õ ^ŒÜ«∂ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ "åiH˜ `«Ñ¨ÊHõ
*Ï˝<ÀÑ¨^Õâ◊O KÕã≤ ~°H˜∆™êÎ_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 6 145
7. F ^ŒÜ«∂=∞Ü«∂! ##∞fl Hõ~°∞}ÕK«∞. n#∞Öˇ·# <åÉ’\˜ "åix

`«Ñ¨ÊHõ ~°H˜∆OK«@"Õ∞ =∞Ç¨`«∞‡Å ã¨fiÉèÏ=O. JÖÏ J~Ú`Õ "åix [#∞Å∞
Ñ¨Å∞ q^è•Å∞QÍ ã¨∞Îu™êÎ~°∞. J<å=$+≤ì L#flKÀ@ =i¬¿ãÎ "Õ∞Ñ¶¨∂Å#∞
H©iÎ™êÎ~°∞. JÖÏ HÍ^Œx ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =i¬¿ãÎ Z=~°∞ H©iÎ™êÎ~°∞? =~°¬=∞O`å
=$^ä• J=Ù`«∞Ok. PiÎ ÖËx ^èŒx‰õΩÅÃÑ· Hõ~°∞}˜¿ãÎ Jk "åxÔHÖÏ\˜
„Ñ¨Ü≥∂[#=¸ KÕ‰õÄ~°Û^Œ∞. PHõeQ˘#fl "åxH˜ J#flO ÃÑ_ç`Õ Jk ™ê~°÷Hõ
=∞=Ù`«∞Ok. <å ÉèÏQÆºOKÕ`« g∞ ^Œ~°≈#=∞~Ú#k. g∞~°∞ ^Œ‰õ∆ΩÅh, n#∞Å
#∞^Œiú O`«∞~°h qx L<åfl#∞. j„Ñ¶∞¨ OQÍ ##∞fl^Œiú OK«O_ç. n#∞Å#∞ ~°HO∆˜ z
ã¨∞ã≤÷~° H©iÎx á⁄O^ŒO_ç.
8. JYO_» *Ï˝<å=∞$`« [Ånè! =∞#‡^äŒ∞xKÕ =^ŒÅ|_Õ L<å‡^•k
ÉÏ}ÏÅ=∞ÖË¡ <å |∞kú HÍ=∞¢HÀ^è•k ^Œ∞~°∞æ}ÏÅ =â◊"≥∞ÿ L#flk.
Ç≤Ï`«=∞QÆ∞ P`«‡*Ï˝<åxfl ã‘fiHõiOK«@O ÖË^Œ∞. D „Ñ¨ÑÖK«=∞O^Œe
ã¨~°fiã¨∞Y ^Œ∞óMÏÅ‰õΩ ãÖ™ê~°"Õ∞ =¸ÅHÍ~°}=∞x ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞. J\˜ì
q+¨Ü«∂Åhfl hK«=¸, ¿ÇÏÜ«∞"≥∞ÿ#=<Õ |∞kú Hõey, ã¨~åfixfl „|Ç¨Ï‡OQÍ
`«Å∞ã¨¥,Î ã¨~åfi`«‡^Œ$+≤ì Hõey, ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨„|Ç¨Ï‡OÖ’ <å |∞kú qÇ¨ÏiOK«∞QÍHõ!
JO`ÕQÍHõ `«=∞ JYO_»*Ï˝#=∞<Õ ~°ã¨=`«Î~° „|Ç¨‡#O^Œ [ÖÏÅO^Œ∞ <å
|∞kú ¢H©_çOK«∞QÍHõ! ^Œ$â◊º q+¨Ü«∂Å#∞ ã¨‡iOÑ¨Hõ ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ x+¨ªÜ«∞O^Õ
ã≤÷~°OQÍ LO_»∞QÍHõ!
(t+¨µºÅ∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ#∞ ZÖÏO\˜ HÀiHõÅ∞ HÀ~åÖ’ `≥eÜ«∞KÕã∞¨ <Î åfl~°∞.)
9. H˘O^Œ~°∞ ã¨¥~°º ÉèíQÆ"å#∞x P~åkèOz Pk`«ºÖ’HÍxfl á⁄O^Œ∞
`«∞<åfl~°∞. K«O„^Œ∞x P~åkèOz K«O„^ŒÖ’HÍxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. #∂~°∞
Ü«∞*Ï˝Å#∞ KÕã≤ ^Õ"ÕO„^Œ Ñ¨^Œqx á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. J>Ë¡ Jyfl #∞áêã≤Oz
JyflÖ’HÍxfl, "åÜ«Ú=Ù #∞áêã≤Oz "åÜ«ÚÖ’HÍxfl, ‰õΩÉË~°∞#∞áêã≤Oz
‰õΩÉË~° ™ê÷<åxfl, „|Ç¨Ï‡ #∞áêã≤Oz „|Ç¨Ï‡Ö’HÍxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
=∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_»"#·≥ `«=∞ "Õ^•O`« ã¨¥‰õΩÅÎ ∞ „â◊=}O KÕã,≤ J^≥· fi`« `«`Î« fiÑ¨Ù
ÑïÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# Ñ¨~°"≥·~åQÆº ãÖÑ¨^Œ#∞ á⁄O^ŒÖË~°∞. J@∞=O\˜ „Ñ¨Ü«∞`«flO
‰õÄ_® KÕÜ∞« ÖË~∞° . „j â◊OHõ~∞° Å É’^è•=∞$`åxfl XHõ™êi K«qK«∂¿ãÎ „|Ç¨‡O_»O
Ö’x ã¨~fi° ã¨∞MÏÅ#∞ `«∞K«ÛOù QÍ K«∂ã¨¥Î JYO_» Ñ¨~=° ∞ "≥~· åQÆºO [xã¨∞OÎ k.
J\˜ì ÉèÏQÆºâße x~°O`«~°=¸ „|Ç¨‡#O^ŒO J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_»∞. ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨
„|Ç¨Ï‡ã¨∞YO JO`å ÑïÑ¨Ó~°‚O. „|Ç¨‡O_»OÖ’x ã¨∞MÏÅhfl XHõ¯\˜QÍ
KÕiÛ<å ^•x ã¨g∞áêxH˜ ‰õÄ_® áÈÖË=Ù.
Hõ#∞Hõ F QÆ∞~°∞^Õ"å! `«=∞ "åQÆ=∞$`« ã¨¥‰õΩÎÅ∞ „â◊=}O KÕã¨¥Î
Ñ¨~°`«`«Î fiO`À HÍÅO QÆ_»Ñ¨ ^ŒÅKå#∞. `«=∞ P„â◊Ü«∞O `«Ñ¨Ê WOˆHg∞
<å‰õΩ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
10. D Éèí∂Ö’HõOÖ’ <å‰õΩ HÀiHõÅ∞ ÖË=Ù. ¢ã‘Î`À ã¨Ç¨ ã¨~°fi
q+¨Ü«∞ ã¨∞MÏÅ∞ <å‰õΩ q+¨`«∞ÅºOQÍ HõxÑ≤ã¨∞Î#flq. qëêÅ∞ K«∂_»_®xH˜
=∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ LO\Ï~Ú. "å\˜x uO>Ë KÕ^∞Œ QÍ LO\Ï~Ú† XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞
„áê}ÏÅ<Õ Ç¨Ïi™êÎ~Ú. J^Õ q^èŒOQÍ q+¨Ü«∞ã¨∞MÏÅ∞ |Ü«∞@#∞O_ç K«∂¿ãÎ
=∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ LO\Ï~Ú† qKåi¿ãÎ ã¨~°fi^Œ∞óMÏÅ‰õΩ =¸ÅHÍ~°}=∞x
`≥Å∞ã¨∞ÎOk. Hõ#∞Hõ "å\˜x <å =∞#ã¨∞û HÀ~°∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞. WHõ Ñ¨~°Ö’Hõ
ã¨∞MÏÅ QÆ∂iÛ PÖ’zOz<å, H˘`«Î^Œ#"Õ∞g∞ `≥eÜ«∞@O ÖË^Œ∞. ZÖÏQÆO>Ë,
|Ç¨ï Ñ¨Ù}ÏºÅKÕ`«, Ü«∞[˝Ü«∂QÍk ¢Hõ`«∞=ÙÅ∞ KÕã≤ ãÖáêkOK«∞H˘#fl
Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÖÏÅ =Å# ã¨fi~°æOÖ’ ™œMÏºÅ#∞ÉèíqOK«=K«∞Û† ~°OÉèÏãÖÉè’QÍk
ã¨∞MÏÅ∞ á⁄O^Œ=K«∞Û. W=hfl <å‰õΩ `«∞KåÛùÅ∞QÍ `Àã¨∞#Î flq. ÉÏQÍ qKåi¿ãÎ
D „|Ç¨‡O_»=∞O^Œe ã¨∞MÏÅhfl WO„kÜ«∞ [x`åÖË. Hõ#∞Hõ <Õ#∞ "å\˜x
HÀ~°∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì "≥·~åQÆºO Hõey LO_Õ "åˆ~ "Õ^•O`«„â◊=}O
KÕ¿ã J~°›`« á⁄O^Œ∞`å~°x K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
11. Ö’HÍÅxfl\˜Ö’#∂ „|Ç¨Ï‡Ö’HõO L`«¯ $+¨ì"≥∞ÿ#^Œx H˘xfl Ü≥∂QÆ
âß„™êÎÅ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flq. H˘xfl Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#ÅKÕ`« J\˜ì „|Ç¨Ï‡
Ö’HÍxfl ‰õÄ_® á⁄O^Œ=K«∞Û. HÍh, „|Ç¨Ï‡™ê÷#O HÍx, JHõ¯_» ÅaèOKÕ
P#O^ŒO QÍx âßâ◊fi`«O HÍ=Ù. ãÖ™ê~° `åáêÅKÕ `«Ñ≤OKÕ r=ÙÅ∞
„j â◊OHõ~°∞Å ã¨¥H˜Î Hõ^ä•=∞$`åxfl á⁄Ok Ñ¨~°=∞âßOux á⁄O^Œ∞
ã¨~=æ° Ú - 6 147
`«∞<åfl~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å "åQÆ=∞$`« ^è•~°Å∞ K«O„^Œ∞x j`«Å H˜~°}ÏÅ=∞ÖË¡

Ö’HÍxfl ã¨∞YâßO`«∞Å`À xOÑ¨Ù`«∞#flq. JÖÏO\˜ [QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÅ
É’^è•=∞$`åxfl á⁄Ok# `«~°∞"å`« „|Ç¨Ï‡Ö’Hõ ã¨∞MÏÅ∞ ‰õÄ_® `«∞KåÛùÅ∞QÍ
`≥Å∞ã¨∞#Î flq.
12. F QÆ∞~°∞^Õ"å! `«=∞ áê^ŒÑ¨^Œ‡¿ã=, ã¨‡~°}O, J~°Û#O, H©~°Î#O
"≥Ú^ŒÖˇ·# ¿ã=Å∞ =ÚÖ’¡HÍÅO^Œ∂ ã¨∞YHõ~åÖˇ· L#flq. U Ö’HõOÖ’
L<åfl, `«=∞#∞ ¿ãqOK«∞‰õΩ#flO`« =∂„`å<Õ „|Ç¨Ï‡`«fi=¸, ÑïÑ¨Ó~°‚ *Ï˝#=¸
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. <å ¿ã=Å∞ `«=∞ H©iÎ „Ñ¨ãÖQÍÅ‰õΩ ã¨fiã≤Î"åK«HÍÅ∞QÍ
"≥ÅÜ«ÚQÍHõ! kQÆO`åÅO^Œ∞ ã¨∞ÎuOKÕ"å~°∂ Ü«∞â’q~ål`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞.
Hõ~∞° }Ïã¨=Ú„^•! <Õ_∞» `«=∞ áê^Œ¿ã= KÕ¿ã ÉèÏQÆºO Hõey`Õ Jk [#‡[#‡Å
Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO† ÖË‰õΩO>Ë =ÚH˜Î^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# `«=∞ ^Œ~°≈#O =∂‰õΩ ÅaèOK«^Œ∞.
`«=∞#∞ ¿ãqOz#O`«=∂„`å<Õ =∞#ã¨∞û#∞ Ñ‘_Oç KÕ zO`«Å∞, Éè=í "åº^è∞Œ Å∞,
=Ú#flQÆ∞#=hfl #tOz ~°™êÜ«∞<å=∞$`åÅ∞QÍ =iúÅ∞¡`«∞#flq. n#∞Å#∞
*Ï˝# ^èŒ#|ÖÏ_è»∞ºÅ∞QÍ KÕã¨∞Î<åfl~°∞† *Ï˝#ÑïÑ¨Ó~°∞‚ Å=Ù`«∞<åfl~°∞. ãÖ™ê~°
|O^è•Å #∞O_ç q=Ú‰õΩÎ Å=Ù`«∞<åfl~°∞. HÍ=∞¢HÀ^è•k ÉèÜ í ∞« OHõ~° â◊„`«∞=ÙÅ#∞
ãÖÇ¨ÏiOKÕ â◊H˜Î=∞O`«∞ Å=Ù`«∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞ ^Œ$â◊º
q+¨Ü«∂Å#∞ =∞#ã¨∞û# KÕ~°hÜ«∞Hõ, ã¨^Œ∞æ~°∞Å ¿ã=ÅÜ«∞O^Õ =∞#ã¨∞û#∞
x=∞QÆflO KÕÜ«∂e.
13. Éè=í "åº^è∞Œ Å zH˜`û« Ö’ Ñ¨~"° ∂≥ `«¯ $+¨"ì ∞≥ #ÿ "≥^· ∞Œ º_»∞ Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞.
P ^Õ=^Õ=Ùx J=`å~°"Õ∞ `«=∞Ô~· L<åfl~°∞. `«=∞Hõ#fl L`«Î=∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞
"Õ~˘Hõ~∞° ÖË~∞° . Hõ#∞Hõ =∞~˘Hõix P„â◊~ÚOÑ¨Hõ ãÖ™ê~° |O^è=Œ ∞<Õ n~°"… åºkè
ã¨=¸Å <åâ◊<åxÔH· â◊~°}∞ "Õ_»∞`«∞<åfl~°∞. „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅÑ¨@¡ J@∞=O\˜
t+¨µºx ÉèÏ=# P`«_çx Ñ¨q„`å`«∞‡xQÍ KÕÜ«∞QÍ J`«_»∞ ÑïÑ¨Ó~°‚
*Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_≥· =ÚH˜xÎ á⁄O^Œ∞`å_»∞. JO^Œ∞KÕ`« x~°O`«~O° „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞
¿ãqOKåe. J#O`«*Ï˝#O ã≤kúOK«@O `«^äŒºO.
14. D „Ñ¨HÍ~°O â◊~°}ÏQÆ`«∞_≥·# P q„Ñ¨ÉÏÅ‰õΩx `«# „Ñ≤Ü«∞
t+¨µºxQÍ KÕã¨∞H˘x âßG„Ñ¨HÍ~°O ã¨<åflº™ê„â◊=∞O WÑ≤ÊOKå~°∞. ZO`À
P`«∞~°`«`À =zÛ â◊~°}∞ á⁄Ok# P ã¨#O^Œ#∞_»<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡} ÉÏÅ‰õΩxH˜
^ŒÜ∂« =∞Ü«ÚÖˇ#· „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz Ü«∞`åº„â◊=∞O Xã¨QÍ~°∞.
15. ã¨#O^Œ∞_»∞ Ñ¶¨∞’~° ãÖ™ê~°ã¨=Ú„^•xfl ^•@^ŒÅz „j
â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ<Õ =∞Ç¨<åq‰õΩx P„â◊~ÚOKå_»∞. JO`«@ ~¸ <åq‰õΩ_»∞
Ü«∞`åº„â◊=∞=∞<Õ ^Œ$_è»"≥∞ÿ# <ÒHõ <≥H˜¯Oz, Jáê~° ^ŒÜ«∂~°ã¨ =∞<Õ K«∞HÍ¯x
^•fi~å *Ï˝#f~åxH˜ KÕ~åÛ_»∞. „j [QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÅ Jáê~° Hõ~°∞}Ï~°ã¨ =∞<Õ
<ÒHõÜ∞« O^Œ∞ P q^èOŒ QÍ „j â◊OHõ~° QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ n#, Ñü`« r=ÙÅO^Œih
ZH˜¯OK«∞H˘x Éèí=™êQÆ~åxfl ^•\ÕKå~°∞.
16. „j ã¨#O^Œ#∞x =∞ÖË<¡ Õ ã¨∞~åOâ◊ ãÖÉè∂í `«∞Öˇ#· „j z`«∞ûMÏ#O^Œ
yi J<Õ Ñ¨q„`å`«∞‡_»∞ ‰õÄ_® HÍjˆH∆„`åxH˜ =zÛ, ÔH·ÖÏãÖÖ’ =@=$Hí∆O
¢HO˜ ^Œ ^è•º#=Ú„^ŒÜ∞« O^Œ∞#fl Ñ¨~=° ∞t=Ùx=∞ÖË¡ L#fl „j â◊OHõ~° ÉèQí =Æ `åÊ^Œ∞Å
<å„â◊~ÚOKå_»∞. QÆ∞~°∞x J#∞„QÆÇ¨ xfl á⁄Ok t+¨º`«fi=¸, Ü«∞`åº„â◊=∞=¸
á⁄O^•_»∞. *Ï˝#Ñ¨Ó~°∞‚_≥·<å_»∞. P q^èŒOQÍ „j z`«∞ûMÏKå~°∞ºÅ∂
„jâ◊OHõ~°∞Å t+¨ºQÆ}OÖ’ „Ñ¨"ÕtOKå_»∞.
17. Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O <À\˜ =∂@Å`À K≥ÑÊ¨ ÖËx, =∞#ã¨∞û`À x~°~‚ ÚOK«ÖxË
^Œ=@OKÕ`« ^ŒH˜∆}Ï=¸iÎ *Ï˝#=Ú„^Œ Jx K≥Ñ¨Ê|_Õ z#∞‡„^ŒKÕ r=„|Ç¨Ï‡
ã¨"≥∞ÿHõº `«`åÎ fixfl =∞ø#OQÍ "åºMÏºxOKå~°∞. J\˜ì ã≤÷uÖ’ L#fl"å~°∞
=∂„`«"Õ∞ Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ~°x ãÖ[˝KÕ „ÑüáêkOK«QÍ, "åi
t+¨µºÅ∂, =∞Ç¨ÏhÜ«∂`«∞‡Å∂ J~Ú# â◊√Hõ, "å=∞^Õ=ÙÅ‰õΩ, ã¨#Hõã#¨ O^Œ∞Å‰õΩ
Ñ¨~°`«`«Î fi=∞O^Œe ãÖâ◊Ü«∂Åhfl #tOz „|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxfl á⁄O^•~°∞. =∞<À
"å‰õΩ¯ÅKÕ`« `≥eÜ«∞|_»x q^ŒºÅ=_»OKÕ`« QÆ∞~°∞=ÚMÏ# ˆH=ÅO ãÖ[˝
^•fi~å (z#∞‡„^Œ) Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ `«`åÎ fixfl „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. "å=∞^Õ"å^Œ∞Å#∞
t+¨µºÅ∞QÍ „QÆÇ≤ÏOz# P =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ WÑ¨C_»∞ â◊OHõ~°∞_»∞QÍ J=`«iOz
„QÆÇ≤ÏOz# t+¨µºÅ∞ ‰õÄ_® â◊√Hõ^Õ"åk =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ HÀ=‰õΩ K≥Ok#"åÔ~·
LO\Ï~°∞. JO>Ë Ñ¨~=° ∞t=Ù#‰õΩ â◊√Hõ^"Õ å^Œ∞Å=∞ÖË¡ „j â◊OHõ~∞° xH˜ ã¨#O^Œ,
P#O^Œyi, z`«∞ûMÏKå~åº^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® ãÖ*Ï˝ =∂„`«OKÕ`«<Õ Ñ¨~°`«`åÎ fixfl
„QÆÇÏ≤ OK«∞"åÔ~<· å~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 6 149
18. Pkâı+¨µ_»∞ Ñ¨`«O[eQÍ J=`«iOz "åºHõ~°}ÏxH˜ ÉèÏ+¨ºO

„"åã≤ â◊|Ì „|Ç¨Ï‡„áê¿ÑÎ Ñ¨Ù~°∞ëê~°=÷ ∞x „Ñ¨É’kèOKå~°∞. x~°∞+Ì âì¨ |◊ Ì `«`åÎ fiÅ#∞
x~°∂Ñ≤Oz HõqÑÖ_ç`∞« Å‰õΩ =∞Ç¨#O^ŒO HõÅ∞QÆ*âË ß~°∞. WHõ "åb‡H˜ =∞Ç¨Ïi¬
PkHõq. `«# ~°K<« å K«=∞`å¯~åÅ#∞ „Ñüáêkã¨¥,Î „j~å=∂Ü«∞}O, Ü≥∂QÆ
"åtëêªÅ#∞ ~°zOz [#∞Å‰õΩ Jáê~°"≥∞ÿ# P#O^Œ„áêÑ≤Îx HõeyOKå~°∞.
JÅOHÍ~° âßGA˝Å∞ =ºOQÍº~å÷xfl â◊ÉÏÌ~÷° "≥Å· Hí}∆ º"Õ∞#x JOwHõiã¨∞<Î åfl~°∞.
D =∞Ç¨Ï`«Î~° HÍ=ºOKÕ`« <å<åq^è•Öˇ·# K«=∞`å¯~å~å÷Å#∞ HõÅÊ# KÕã≤
„j "åb‡H˜ =∞Ç¨Ïi¬ [#∞Å#∞ ãÖ`À+¨Ñ¨~°ã¨∞Î<åfl_»∞. „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞
„j "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ ~°zOKå~°∞. Wk HÍHõ Jëêì^âŒ ◊ Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞, Ü≥∂QÆâß„™êÎÅ#∞
~°zOKå~°∞. "å\˜Ö’ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ∞ =ÚYº"≥∞ÿ#q. D ã¨¥„`åÅhfl Hõiî
#OQÍ, xQÆ∂_è®~å÷Å`À ‰õÄ_ç LO_»@OKÕ`« =∞Ç¨ÑÖ_ç`∞« Å‰õΩ ‰õÄ_® KåÖÏ
HÍÅO Ñïî¿ãÎ<ÕQÍx XH˘¯Hõ¯ ã¨¥„`«O É’^èŒÑ¨_Õk HÍ^Œ∞. WO^Œ∞ Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù~°∞
ëê~å÷Öˇ·# LÑ¨x+¨^£ ^èŒ~å‡Å#∞ „j "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ „ÑüáêkOKå~°∞. D
=∞Ç¨Ï~°∞¬ÅO^Œ~°∞ `«`«Î fiÑ¨Ù~°∞ëê~å÷xfl `≥eÜ«∞*Ëã¨¥Î [#∞Å‰õΩ P#O^ŒO
HõÅ∞QÆ*Ëã¨∞Î<åfl~°∞. J~Ú<å â◊|Ì"åk Ñ¨`«O[e Hõ<åfl, „j "åb‡H˜ =∞Ç¨Ïi¬
Hõ<åfl, "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ Hõ<åfl, „j â◊OHõ~°∞Å∞ "Õ^•OâßÅ#∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ,
`«fii`«OQÍ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ [#∞ÅO^Œih ãÖ`À+¨™êQÆ~°OÖ’ =ÚOK≥`åÎ~°∞.
"Õ^•O`å~å÷Å#∞ ã¨∞ÅÉèí`«~°O KÕã≤ t+¨µºÅ#∞ Pâ◊Û~°ºÑ¨~°K«™êQÍ~°∞.
19. „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù J<ÕHõ J=`å~åÅ#∞ ^èŒiOz ã¨~°fi"åºÑ¨‰õΩ_≥·
J^Œ∞ƒù`« =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞. „j â◊OHõ~°ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞ ‰õÄ_®
=∂#==∂„`«∞Å |∞kúH˜ JO^Œx J<ÕHõ =∞Ç≤Ï=∞Å <˘#~åÛ_»∞. „j â◊OHõ~∞° Å
Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ Ç¨ÏiÇ¨Ï~° ~°∂áê# Láêã≤OKå~°∞. „j â◊OHõ~É° Qíè "Æ å#∞x Láêã≤OKÕ
Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ãÖ™ê~° =∂~åæxfl g_ç =∞#ã¨∞û#∞ "Õ^•O`« „â◊=}OÖ’ „Ñ¨=iÎÖ@ ¡Ë ∞¡
Ñ¨~°=∞ ÉèíH˜Î`À ¿ãqOK«@OKÕ`« J<ÕHÍÖˇ·# JÖ∫H˜Hõ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ á⁄O^•~°∞.
20. =∞Ç≤Ï=∂ãÖÑ¨#∞flÅ~Ú, ™ê\˜ÖxË „|Ç¨Ï‡`Õ[ã¨∞û`À „Ñ¨HÍtã¨∞#Î fl
„j â◊OHõ~∞° Å∞ f„="≥∞#ÿ |∞kú ‰õΩâ◊Å`«`À ã¨¥~°º ÉèQí "Æ å#∞x=∞ÖË¡ „Ñ¨HÍtOK«
™êQÍ~°∞. *Ï˝#`Õ[ã¨∞û`À t+¨µºÅ`À ‰õÄ_ç=Ù#fl â◊OHõ~°∞Å∞ ÔH·ÖÏãÖÖ’
„Ñ¨=∞^äŒ QÆ}ÏÅ`À ‰õÄ_ç=Ù#fl Ñ¨~°=∞t=Ùx=∞ÖË¡ q~ålÖÏ¡~°∞. Ñ¨~°=∞t=Ùx
JOâ◊`À J=`«iOz# „j â◊OHõ~∞° Å∞, ã¨fiH©Ü∂« Oâ◊ãO¨ Éè∂í `«∞Öˇ· ã¨#O^Œ<åk
t+¨µºÅ`À HõÅã≤ P HÍjˆH∆„`å# x=ã≤ã¨¥Î „|Ç¨Ï‡q^•º„Ñ¨Kå~°O KÕã¨¥Î
[#∞Å‰õΩ =ÚH˜Î =∂~åæxfl „Ñ¨É’kèOK«™êQÍ~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å `Õ[ã¨∞û
ã¨¥~°∞ºx H˜~°}ÏÅ=∞ÖË¡ ZO`À "Õ_çQÍ#∞ HÍOu=∞O`«OQÍ#∞, K«Hõ¯x
ã¨∞QÆO^è•Å#∞ "≥^[Œ Å∞¡`∂« q~°|∂ã≤# áêi*Ï`« =$HíO∆ ÖÏ `≥ÅQ¡ Í „Ñ¨HÍtã¨¥Î
*Ï˝# ™œQÆO^è•xfl "≥^Œ[Å∞¡`«∞#flk.
21. "Õã¨qHÍÅOÖ’ =∞^è•ºÇ¨Ïfl ã¨=∞Ü«∂# `«# "Õ_ç H˜~°}ÏÅ`À
L[˚fiÅ HÍOu`À=Ù#fl ã¨¥~°∞ºx=∞ÖË¡† `«# á¶êÅ <Õ„`åyfl #∞O_ç xÑ¨CÅ∞
‰õΩ~°∞Ñ≤ã¨¥Î „uÑ¨Ù~åÅ#∞ ^ŒÇ≤ÏOz# =∞Ç¨~°∞„^Œ∞x =∞Ç¨ÏŸ„QÆ HÍOuÑ¨ÙO*ÏÅ
=∞ÖË¡† „j â◊OHõ~°∞Å t+¨µºÅ∞ ã¨¥~°ºHÍOu=∞}∞Å=∞ÖË¡ LO_»QÍ†
„Ñü"å^Œ#Å<Õ =∞Ç¨ÏŸ[˚fiÅ JyflHõ}ÏÅ#∞ q~°l=Ú‡`«∂ "Õ^•O`« q~À^è∞Œ Å#∞
J}z"Õã¨¥Î, ÉèÏã≤ã¨∞Î<åfl~°∞.
22. =∂Ü«∂q <≥=∞e Ç¶≤OK«O ^•fi~å ã¨=∞ã¨Î [QÆ`«∞Î#∞ ã¨$+≤ìOKÕ
q^èŒOQÍ ã¨¥~°º ÉèíQÆ"å#∞_»∞ `«# f„="≥∞ÿ# H˜~°}ÏÅ#∞ JxflKÀ\Ï¡
„Ñ¨ãïOÑ¨*Ëã≤ ZO_»=∂=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl_»∞. J"Õ Q˘Ñ¨Ê [ÖÏâ◊Ü«∂Å#fl
„Éèí=∞ Hõeyã¨∞ÎO\Ï_»∞. J>Ë¡ „|Ç¨Ï‡q^•º „ÑüëêªÑ¨# J<Õ =∞^è•ºÇ¨Ïfl
ã¨=∞Ü«∂#, „j â◊OHõ~°∞_»<Õ ã¨¥~°∞º_»∞ `«# H˜~°}ÏÅ`À fHí∆}OQÍ
„Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl_»∞. =∂Ü«∂q J~Ú# Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ [QÆ`∞« #Î ∞ z„`«qz„`åÅ∞QÍ
ã¨$+≤ìã¨¥Î, r=ÙÅ#∞ ãÖ™ê~° `åÑÖKÕ`« q+¨Ü«∂Å<Õ ZO_»=∂=ÙÅ
"≥O@Ñ¨_Õ@∞¡ KÕã¨∞Î<åfl_»∞. r=ÙÅ∞ ã¨HõÅ ^Œ∞óMÏÅ ##∞Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞. D
`åáê#flO`å #tOÑ¨*ãË ¥¨ Î „j â◊OHõ~∞° Å∞ q*Ï˝<å=∞$`åxfl "≥^[Œ Å∞¡`∞« <åfl~°∞.
23. „w+¨‡HÍÅOÖ’ =∞@ì=∞^è•ºÇ¨ÏflÑ¨Ù "Õà◊ ZO_»"Õ_çq∞x ÉèíiOK«ÖËHõ
Ç¨ÏOã¨Å∞ `å=∞~°Ñ¨ÓÅ =∞^èŒº# KÕi q„â◊q∞Oz#q. =∞`åûºÅ∞ ‰õÄ_®
h\˜Ö’ J@ì_»∞QÆ∞ ÉèÏQÍxH˜ KÕi q„â◊q∞Oz#q. Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ ‰õÄ_® K≥@¡
`˘„~°Å <å„â◊~ÚOz#q. D q^èŒOQÍ r=~åã¨∞Åhfl |Ü«∞@‰õΩ ~å‰õΩO_®
ã¨~=æ° Ú - 6 151
ZHõ¯_À XHõ KÀ@ `«Å^•K«∞H˘O@∞#flq. „j â◊OHõ~åKå~°º =∂~åÎO_»∞_»∞

`«# „Ñ¨*Ï˝H˜~°}ÏÅ`À `«Ñ≤OÑ¨*ËÜ«∞QÍ, „Ñü"å^Œ∞ÅO^Œ~°∞ ÉèíÜ«∞„QÆã¨∞ÎÖˇ·
=∞ø#O ^•eÛ L^•ã‘# ÉèÏ=O`À LO_çáÈÜ«∂~°∞.
24. J@∞=O\˜ f„="≥∞ÿ# =∞^è•ºÇ¨ÏflÑ¨Ù"Õà◊ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞
HÍëêÜ«∞ =G^è•~°∞Öˇ· `«=∞ t+¨µºÅ`À ‰õÄ_ç QÆOQÍ ™êfl#O KÕã¨∞ÎO_»QÍ,
K«∂¿ã"åiH˜ Hõ=∞ÖÏÅ#∞O_ç ~åe# Ñ¨Ùá⁄Ê_ç=∞ÖË¡ #kÜ«∞O`å HÍëêÜ«∞
~°OQÆ∞ÖÏ HõxÑ≤OK«™êyOk. JO>Ë „j â◊OHõ~°∞Å∞ =ÚÑ¨CÏ@ÖÏ QÆOQÍ
™êfl#O KÕã≤ x+¨ª, J#∞ëêª<åÅ∞ KÕ¿ã"å~°x `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
25. „j â◊OHõ~∞° ÖÁHõ<å_»∞ ^•iÖ’ <åÅ∞QÆ∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ‰õΩHõ¯Å#∞
"≥O@Éˇ@∞ìH˘x =ã¨∞Î#fl K«O_®Å∞x K«∂âß~°∞. `å#∞ <≥·+≤ª‰õΩ_»∞, ã¨^•Kå~°
ãÖÑ¨#∞fl_»∞, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å`À ‰õÄ_ç=Ù#flO^Œ∞#† qHõ$`«"≥∞ÿ# ~°∂ÑÖ Hõey
K«∂z#O`«<Õ Jã¨ÇÏ≤ ºOK«∞HÀ"åÅxÑ≤OKÕ Hõ\H˜ õ =∂Å "åxx K«∂ã≤ ^Œ∂~°OQÍ
á⁄=∞‡x J~°Kå~°∞. â◊OHõ~∞° Å J~°∞Ñ¨Ù#‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_x» "å_≥#· P K«O_®Å∞_»∞
â◊OHõ~°∞Å ˆH^À É’kèOÑ¨^ŒÅz WOHÍ ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KåÛ_»∞.
P =zÛ#"å_»∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_Õ! ZO`«\˜ =∞Ç¨`«∞‡_≥<· å, *Ï`«ºaè=∂<åxfl
q_»∞=ÖË^Œ∞. JO`ÕQÍHõ ã¨=∞^Œ$+≤ì, ã¨~åfi`«‡ÉèÏ=O, ˆH=ÅO JYO_» `«`«Î fiO
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ q ZO`«\ ˜ "åiÔH<· å ^Œ∞~°\… ÏÅ∞ Hõ#∞Hõ ~¸ `«`åÎ fixfl â◊OHõ~∞° Å‰õΩ
É’kèOÑ¨^ŒÅKå_»∞. P`«_»∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ HÍx Üˇµ_»Å [QÆ^Œ∞æ~°∞"≥·# „j
â◊OHõ~∞° Å‰õΩ `«`åÎ fixfl "Õ~Ô =fi~°∞ É’kèOK«QÅÆ ~°∞? P q^èOŒ QÍ „j â◊OHõ~∞° Å∞
ã¨~°fi^ÀëêÅ#∞ q_»<å_®~°x „QÆÇ≤ÏOKåe.
26. Ü«∞u=~å! h=Ù '^Œ∂~°O QÆK«Ûù— J#_»O ã¨=∞O[ãÖQÍ ÖË^Œ∞.
P`«‡ Ü«∞O^Œ∞ ÉèË^Œ "Õ∞g∞ ÖË^Œ∞. LÑ¨x+¨^•fiHÍºÅ#∞ K«∂_»∞.
1. ''UHõ"Õ∞"å kfifÜ«∞O „|Ç¨Ï‡, <ÕÇ¨Ï<å<åã≤Î H˜&Û#——
2. ''U+¨ P`å‡ JÑ¨Ç¨Ï`« áêáê‡——
3. ''x~°=^ŒºO——
4. 'x~°O[#O—
5. JãÖQÀÇ¨ÏºÜ«∞O Ñ¨Ù~°∞+¨ó
6. ã¨`«ºO *Ï˝#=∞#O`«O „|Ç¨Ï‡
7. q*Ï˝#=∂#O^ŒO "≥Ú^ŒÖ#·ˇ LÑ¨x+¨^•fiHÍºÅ∞ P`«‡~°∂áêxfl J<ÕHõ
q^è•Å∞QÍ K≥|∞`«∞#flq. P`«‡ JkfifÜ«∞O J#flO^Œ∞#, `«#Hõ<åfl "Õˆ~
=ã¨∞Î=Ù ÖË‰õΩO_»@OKÕ JkfifÜ«∞OQÍ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. =∂Ü«∂=∂e<åºÅ∞
ÖËx^Œ=@O =Å# ˆH=ÅO Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ "≥eyáÈ`«∞#flk. `å<˘Hõ¯>ËÜ≥ÿ∞ ^Õx
`À#∂ ãÖ|O^èŒO ÖËx^Œ=@O =Å# JãÖQÆOQÍ „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk. „uHÍÖÏ
ÅO^Œ∂ XˆH suQÍ âßâ◊fi`«OQÍ LO_»_»OKÕ`« ã¨`«º"≥∞ÿ XÑ¨CK«∞#flk.
J*Ï˝#~°Ç≤Ï`«O, *Ï˝#ã¨fi~°∂ÑÖ J=_»OKÕ`« É’^èŒ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ qÅã≤Å∞¡`«∞#flk.
^Œ∞óYOÖËHõ ˆH=Å=∂#O^Œ~°∂Ñ¨=∞=@OKÕ`« ã¨∞Yã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ L#flk. nx<Õ
''P#O^À „|¿ÇÏ‡u =º*Ï<å`ü—— J<Õ „â◊√u K≥|∞`«∞#flk. ã¨~fi° „`å ÑïÑ¨Ó~°O‚ QÍ
"åºÑ≤Oz ^Õâ◊HÍÅ, =ã¨∞ÎÉèË^•Å∞ ÖË#O^Œ∞# ã¨*ÏfÜ«∞, q*ÏfÜ«∞ ã¨fiQÆ`«
ÉèË^•Å∞ ÖË#O^Œ∞=Å# JÑïzÛù#fl"≥∞ÿ JYO_»"≥∞ÿ „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk. J\ì̃ P`«‡
ã¨zÛ^•#O^ŒO, ãÖÑ¨Ó~°‚O, JYO_»"≥∞ÿ „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk.
F „|Ç¨Ï‡*Ï˝h! P`«‡q^Œ∞_»"#·≥ h‰õΩ P`«‡ q+¨Ü∂« # Éè^Ë |Œ ∞kú Hõey`Õ
WHõ Z=iH˜ ÑïÑ¨Ó~å‚`«‡ „Ñ¨É’^èŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok? =∞Ç¨Ï~°∞¬ÅO^Œ~°∞ h=Ù
*Ï˝#HÍO_»#∞ L^ŒúiOK«_®xH˜ =zÛ# =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_»=x H˘xÜ«∂_»∞
`«∞<åfl~°∞. J\˜ì x#∞fl ‰õÄ_® J*Ï˝#^Œ$+≤ì P=iOK«@O, qÑ¨s`«OQÍ
=∂\Ï¡_»@O K«∂_»QÍ Pâ◊Û~°ºOQÍ LOk.
27. â◊OHõ~å! Ö’HõOÖ’ "Õ+^¨ •è ~°∞Öˇ#· ã¨<åflºã¨∞Å∞ HÍëêÜ«∞ =„™êÎÅ#∞
^èŒiOz u~°∞QÆ∞`«∂O\Ï~°∞. XHõ KÕuÖ’ Hõ=∞O_»ÅO, =∞~˘Hõ KÕuÖ’
^ŒO_»O ^èŒiOz "≥∞@ì "Õ^•O`åÅ∞ =e¡ã¨¥Î, ÉÁuÎQÍ _˘Hõ¯â◊√kú ÖËx"åÔ~·
(H˘OK≥O ‰õÄ_® *Ï˝#O ÖËx"åÔ~·) „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ "Õ∞"Õ∞ „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl
`≥eã≤#"å~°=∞x „Ñ¨QÖÆ ÏƒùÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂ `«=∞ „|`«∞‰õΩÅ∞ QÆ_∞» Ñ¨ÙH˘O@∞<åfl~°∞.
Ñ¨q„`«∞Öˇ·# QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å#∞ =Ozã¨∞Î<åfl~°∞. #∞=Ùfi ‰õÄ_® J@∞=O\˜ "åiÖ’
XHõiQÍ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ù. W^Õ<å h‰õΩ `≥eã≤# „|Ç¨Ï‡q^Œº?
ã¨~=æ° Ú - 6 153
28. F~¸ q^•fiOã¨∞_®! #∞=Ùfi âßG"Õ`«Î=Ù QÆ^•! 'QÆK«Ûù ^Œ∂~°"£∞—

JO>Ë J~°÷"Õ∞q∞\’ <å‰õΩ `≥Å∞Ñ¨Ù. ^ÕÇ¨xfl ^Œ∂~°OQÍ á⁄=∞‡O\Ï"å?
^ÕÇ¨Ï=∞#flk J#fl=∞Ü«∞HÀâ◊O. J#flO uO>Ë D â◊s~°O LO@∞Ok.
ÖËHõáÈ`Õ #tã¨∞ÎOk. <åk, hk ‰õÄ_® J#fl=∞Ü«∞ â◊s~åÖË J~Ú#Ñ¨C_»∞
WHõ P Ô~O_çO\˜Ö’ `Õ_® ZHõ¯_»∞#flk? ÉÏQÍ qKåiOK«∞. <å ^ÕÇ¨ÏO
ÑÖK«É∂íè `å`«‡HõO. h ^ÕÇÏ¨ =¸ ÑÖK«É∂íè `å`«‡Hõ"∞Õ QÆ^•! =∞i D ~Ô O_»∂
JKÕ`«<åÖË. WHõ ÉèË^ŒO UO LOk? JO`ÕQÍHõ, JKÕ`«#"≥∞ÿ# D ^ÕÇ¨ÏO
ã¨fiÜ«∞OQÍ ZÖÏ ãÖK«iã¨∞ÎOk? ÑÖ_ç`«∞_»"≥·# #∞=Ùfi ÑëH˜# =∂@Å∞
h ™ê÷~ÚH˜ `«y#@∞¡QÍ ÖË=Ù. WO`«=~°‰õΩ ^ÕÇ¨Ï^Œ$+≤ì`À „Ñ¨tflOKå#∞.
WHõÃÑ· *Ï˝#^Œ$+≤ì`À ‰õÄ_® „Ñ¨tfl™êÎ#∞.
F Ü«∞u„âıëêª! WO„kÜ«∂Åxfl\˜H© ™êH˜∆QÍ LO_Õ P`«‡#∞ ^Œ∂~°OQÍ
á⁄=∞‡#_»O ã¨||∞QÍ L#fl^•? h ^ÕÇÏ¨ =∞O^Œ∞ P`«‡ ÜˇµÖÏ ™êH©É∆ ∂íè `«OQÍ
L#fl^À, <å ^ÕÇ¨Ï=∞O^Œ∞ ‰õÄ_® J>Ë¡ L#flk QÆ^•? HÍ|\˜ì ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ
LO_Õ =∞x^ŒÌi P`«‡ÅÖ’ `Õ_® H˘OK≥O ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì P`«‡^Œ$+≤ì`À
K«∂¿ãÎ P`«‡K≥·`«#ºO QÆ^•! q^•fiOã¨∞_»=Ù, Ü«∞fâ◊fi~°∞_»=Ù J~Ú# h‰õΩ
Dáê\˜ *Ï˝#O ‰õÄ_® ÖË^•? P XHõ¯ =∂@`À (QÆK«Ûù^Œ∂~°"£∞)
J*Ï˝x"≥·áÈÜ«∂=Ù. ZO`« Pâ◊Û~°ºO. [QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÖˇ·# `«=∞É’\˜ "å~°∞ J\˜ì
=∂@Å∞ Ñ¨Å∞Hõ=KåÛ?
29. Ü«∞fâ◊fi~å! XˆH P`«‡ =ã¨∞Î=Ù ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz L#flO^Œ∞=Å¡
Ô~O_»∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞O>Ë HõeˆQ ÉèË^•xfl P „Ñ¨`«ºQÍ`«‡ Ü«∞O^Œ∞ K≥Ñ¨Ê‰õÄ_»^Œ∞.
'g_»∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞, g_»∞ K«O_®Å∞_»∞— Jx P`«‡Ñ¨~°OQÍ K≥Ñ¨Ê‰õÄ_»^Œ∞.
P HõxÑ≤OKÕ ÉèË^Œ=∞O`å ^ÕÇ¨xH˜ ãÖ|OkèOz#^Õ HÍx P`«‡k HÍ^Œ∞.
P`«‡ ^ÕÇ¨xH˜, WO„kÜ«∂Å‰õΩ, "å\˜ ^èŒ~å‡Å‰õΩ Jf`«=∞~Ú#k. Hõ#∞Hõ
„ÉÏÇ¨Ï‡} K«O_®ÖÏk ÉèË^ŒÉèÏ"åÅ∞ ^ÕÇ¨Ï^èŒ~°‡=∞h, P`«‡Ü«∞O^Œ∞ ÉèË^ŒÉèÏ=O
KÕÜ«∞~å^Œh D „Ñ¨=∂}=∞O^Œ∞ QÆ=∞xOK«∞.
â’¡. *Ïuhu‰õΩÅQÀ„`«^Œ∂~°QÆO <å=∞~°∂Ñ¨QÆ∞} ^À+¨=i˚`«"£∞ I
^Õâ◊HÍÅ q+¨Ü«∂u=iÎ Ü«∞„^ŒƒÇ¨Ï‡ `«`«Î fi=∞ã≤ ÉèÏ=Ü«∂`«‡x II
ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ JO`«~å`«‡ [_»=¸, ^Œ∞óMÏ`«‡Hõ=¸ J~Ú#
^ÕÇ¨ÏO HõO>Ë aè#fl"≥∞ÿ#^Œx K≥Ñ¨CK«∞#flk. ˆH=ÅO J^≥· fi`« `«`«Î fi
"Õ^•Ou=~Ú# h‰õΩ „ÉÏÇ¨Ï‡}, K«O_®Å∞_»<Õ Éè^Ë |Œ ∞kú `«Q∞Æ <å? J@∞=O\˜
ÉèË^Œ|∞kú P`«‡Ñ¨@¡ ÖË^Œx J<ÕHõ „â◊√`«∞Å∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞#flq. â◊s~åxfl
^èŒiã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ =∂„`«"Õ∞ 'g_»∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞, g_»∞ K«O_®Å∞_»∞— Jx
ÉèË^•Å∞ `≥Å∞ã¨∞Î#flq. ^ÕÇ¨Ï"Õ∞ ÖË‰õΩO>Ë D ÉèË^•ÖË ÖË=Ù Hõ^•! P`«‡
ZÅ¡Ñ¨C_»∞ ÉèË^ŒO ÖËx^≥· L#flk. JO^Œ∞=Å¡<Õ ''P`å‡ UHõ U=,
„ÉÏÇ¨Ï‡}â◊fiÑ¨Kåk =º=Ç¨~°ã¨º ^ÕÇ¨ÏHõeÊ`«`åfi`ü—— J#fl „Ñ¨=∂}O
„Ñüáêkã¨∞Î#flk. UHõHÍÅOÖ’ „Ñ¨HÍtOKÕ ã¨¥~°º ÉèíQÆ"å#∞_»∞ Ñ¨q„`«
QÆOQÍ[ÅOÖ’#∞, JÑ¨q„`«"∞≥ #ÿ =∞^ŒºOÖ’ ‰õÄ_® XˆH q^èOŒ QÍ „ÑüÑ¶e¨ ã¨∞Î
<åfl_»∞. xã¨ûOQÆ∞_≥·# ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞xH˜ Ñ¨q„`«, JÑ¨q„`« ÉèÏ"åÅ∞ ÖË=Ù.
J\Ï¡ˆQ „ÉÏÇ¨Ï‡} K«O_®Å∞~°Ö’ XˆH q^èŒOQÍ "≥Å¿ã P`«‡ JkfifÜ«∞
=∞=@OKÕ`« ^ÕÇ¨x‰õΩO_Õ ÉèË^ŒÉèÏ=O „Ñ¨`«ºQÍ`«‡Ü«∞O^Œ∞ ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ
JO^Œi z^•HÍâ◊ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅO^Œ∞ Ñ¨~°=∂`«‡ =ã¨∞Î=Ù, JYO_»OQÍ#∞,
ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ#∞, ÉèË^ŒO ÖËxkQÍ#∞ LO@∞Ok. LÑ¨Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# ÉèË^ŒÉèÏ=O
Hõ~°‡"å^Œ∞Å‰õΩ Lz`«"Õ∞QÍx, „|Ç¨Ï‡"Õ`«Î=Ù, â◊√^Œú J^≥· fiuqÜ≥ÿ∞# h‰õΩ
ã¨=∞O[ãÖ HÍ^Œ∞.
30. F `«`«Î fi*Ï˝! <Õ#∞ Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»#∞, #∞=Ùfi
=∞e<å`«∞‡_»"≥·# K«O_®Å∞_»=Ù. #∞=Ùfi ^Œ∂~°OQÍ `˘ÅQÆ∞ J#fl PÖ’K«#
ZÖÏ =zÛOk? h =O\˜ `«`«Î fiA˝Å‰õΩ `«QÆ∞<å? áÈh P`«‡‰õΩ ÉèË^ŒO
ÖË^Œ∞. LáêkèÉèí∂`«"≥∞ÿ# â◊s~åÅ∞ "Õ~°∞QÍ LO_»@O =Å#, P â◊s~åÅ∞
Ñïâ◊√„ÉèíOQÍ#∂, =∞e#OQÍ#∂ LO_»@O KÕ`« P ÉèË^Œ ÉèÏ=O â◊s~åÅ
#∞^ÕÌtOz#^≥·`Õ, Wn J#∞z`«OQÍ<Õ L#flk. `«`«Î fiA˝#‰õΩ P`«‡ ÅHí∆}"Õ∞
=ÚYºOQÍx ^ÕÇ¨ÏÅHí∆}O Ü≥∂QÆºO HÍ^Œ∞. W^ŒO`å Jã¨`«Ê^•~å÷xfl
„QÆÇ≤ÏOK«@"Õ∞ J=Ù`«∞Ok QÍx, ã¨`«ÎQÆ∞ P`«‡#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ *Ï˝#O
HÍ*ÏÅ^Œ∞. Hõ#∞Hõ D ÉèË^Œ|∞kúx q_»∞=Ù.
ã¨~=æ° Ú - 6 155
31. F Ü«∞fâ◊fi~å! h ^ÕÇÏ¨ =∞O^Œe Jaè=∂#O KÕ`« h ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl

qã¨‡iOK«_»O J#∞z`«"Õ∞. h x[ã¨fi~°∂áêxfl =∞~°=_»O =Å#<Õ '^Œ∂~°O
QÆK«Ûù— Jx ÑëHÍ=Ù. Z#fl_»∂ P =∂@ J#=^Œ∞Ì. h x[ã¨fi~°∂Ñ¨=∞<Õk
JzO`«ºO. (=∞<À|∞^Œ∞úÅKÕ TÇ≤ÏOK«ÖËxk) J=ºHõÎO (WO„kÜ«∂ÅKÕ
`≥eÜ«∞ÖËxk) J#O`«O (JO`«OQÍx <åâ◊#O QÍx ÖËxk) P^ŒºO
(^•xHõO>Ë =∞~˘Hõ =ã¨∞Î=Ù =ÚO^Œ∞QÍ ÖË^Œ∞) q=∞Å=Ú (=∂e<åºÅ∞
ÖËxk). D „Ñ¨HÍ~°OQÍ ã¨~åfif`«"≥∞ÿ, ÑïÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ, x~°‡Å"≥∞ÿ, x~°O[#"≥∞ÿ
LO_Õ ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl „ÉèÏOu=Å#, ^Œ$â◊º „áê|ÅºO =Å# =∞~°z
Jq"ÕH˜=Öˇ, h\˜|∞_»QÆ=Öˇ Jã≤÷~°"≥∞ÿ# ^ÕÇ¨ÏOÃÑ· h ÔHÖÏ '<Õ#∞— J<Õ
JÇ¨ÏOHÍ~°O Hõey#k? ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl =∞~°KÕ"å_»∞ "≥„i"å_»∞ HÍ_®?
áê=∞~°∞_»∂ `«# *Ïux =∞~°∞=ÖËx"å_»∂ ^ÕÇ¨aè=∂<åxfl q_»∞=ÖË_»∞.
JO^Œ∞=Å¡<Õ h x[ã¨fi~°∂áêxfl =∞~°z '^Œ∂~°O QÆK«Ûù— Jx ÑëHÍ=Ù.
32. Ö’HõãO¨ „QÆÇÏ¨ }ËKÛ« `ù À, JO>Ë =~å‚„â◊=∞ ^è~Œ å‡Å#∞ <Õ#∞ PK«i¿ãÎ
QÍx ~Ú`«~∞° Å∞ PK«iOK«~<° Õ `«ÅOÑ¨Ù`À P q^èOŒ QÍ J<åfl#x ã¨=∞i÷OK«∞
HÀ=\ÏxH˜ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ™êÎ"Õ"≥∂! Jk ‰õÄ_® =ÚH˜ÎH˜ ^Œ∂~°"Õ∞. q∞H˜¯e
„âı+¨ª"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ á⁄Ok ‰õÄ_® `«∞K«Ûù"≥∞ÿ# [#ãÖ„QÆ¿ÇÏK«Ûù ZÖÏ
HõeyOk? ^Œ$âßºf`« ã≤u÷ Ö’ LO@∂, Ö’Hõ "åºáê~åÅ#∞ J#∞ãïOKåÖÏ?
=∞Ç¨ÏŸ#fl`« tY~åÅO^Œ∞ qÇ¨ÏiOKÕ =∞#ã¨∞û#∞ ¢HÕk ™ê÷~ÚH˜ fã¨∞H˘x
~å=K«∞Û<å? ã¨fi~°æOÖ’ ãÖK«iOKÕ ~å[Ç¨ÏOã¨Å∞ z#fl z#fl |∞~°^Œ
QÆ∞O@ÅÖ’ LO_»_®xH˜ W+¨ìÑ¨_»∞<å? Hõ#∞Hõ U q^èŒOQÍ PÖ’zOz<å
„|Ç¨Ï‡*Ï˝x J~Ú# "åxH˜ Ö’HÍ#∞=$uÎ J#∞z`«"Õ∞. =∂Ü«∂q J~Ú#
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x „Ñ¨Hõ$u ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# WO„^Œ*ÏÅOÖ’ =∞Ç¨`«∞‡_»"≥·# h=Ù ‰õÄ_»
XHõ¯ Hí∆}OÖ’ Ñ¨_çáÈÜ«∂=ÙQÆ^•! Ö’HÍÅ#∞ L^ŒúiOK«=Åã≤# =∞Ç¨`«∞‡ÖË
„Ñ¨Hõ$u â◊H˜ÎH˜ ^•ã¨∞Öˇ·`Õ WHõ ™ê=∂#∞ºÅ q+¨Ü«∞O "Õˆ~ K≥áêÊÖÏ? HÍ|\˜ì
h =O\˜ =∞Ç¨`«∞‡Å∞ Z#fl_»∂ ã¨"∂≥ ‡Ç¨Ï<åÜ«ÚHõ"Î ∞≥ #ÿ =∂@Å∞ =∂\Ï¡_~» å^Œ∞.
'^Œ∂~°O QÆK«Ûù— Jx Ñ¨ÅHõ_»O Jq"ÕHõ"Õ∞ QÆ^•?
33. „j â◊OHõ~°∞Å∞ P K«O_®Å∞_»∞ =∞Ç¨k=º*Ï˝#O`À ÑëH˜#
Ñ¨Å∞‰õΩÅ‰õΩ Pâ◊Û~°ºO K≥Ok, 'W`«_»∞ ™ê=∂#∞º_»∞ HÍ^Œ∞. =∞Ç¨=∞Ç≤Ï
`å`«∞‡_≥· LO\Ï— _»x `«ÅKå~°∞. L^•~°∞_»∞, ã¨`«º"åHõº ^Œ∞~°O^èŒ~°∞_»∂
J~Ú# „j â◊OHõ~°∞_»∞ P K«O_®Å∞x PHÍ~åxfl, qÅHí∆}"≥∞ÿ# *Ï˝#
É’^èŒ#∞ `«Åz Jq∞`« Pâ◊Û~°ºO K≥Ok D q^èŒOQÍ ÑëHÍ~°∞.
34. ''^ÕÇ¨Ï^è•~°∞ÅÖ’ „âı+¨µª_»"≥·# F =∞Ç¨`å‡! g∞~°∞ K«O_®Å∞~°∞
HÍ~°∞. hK«‰õΩÅAÅ∞ HÍ~°∞. =∞Ç¨ k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞† <å É’\˜"åiH˜
ã¨~°fiã¨=∂#`åfixfl É’kèOÑ¨=zÛ# „|Ç¨Ï‡*Ï˝#∞Å∞. `å=Ú É’kèOz#
„|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ#k. ã¨`«º=K«<åÅ<Õ J=∞$`åxfl ‰õΩiÑ≤OKå~°∞.
Jq Jhfl <Õ#∞ t~°™ê=Ç≤Ïã¨∞Î<åfl#∞. `«∞K«Ûù"≥∞ÿ# D ÉèË^Œ|∞kúx `«`H∆ «}"Õ∞
q_»∞ã¨∞Î<åfl#∞. „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞, K«O_®Å∞_»∞, Ñ¨q„`«∞_»∞, JÑ¨q„`«∞_»∞, "å_»∞
^À+≤, g_»∞ x~ÀÌ+≤ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ^ŒfiO^•fiÅ#∞ q_çz ã¨=∞ÉèÏ"åxfl PK«i™êÎ#∞.
=∞Ç¨`å‡! ##∞fl Hí∆q∞OK«∞. `«=∞ J#∞„QÆÇ¨ÏOKÕ`«<Õ â◊√^•ú`«∞‡_» #~Ú<å#∞——
Jx „j â◊OHõ~°∞Å∞ q#flqOK«∞H˘<åfl~°∞.
35. =∞Ç¨`å‡! `å=Ú ã¨~°fiA˝Å∞, `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞xk Ö’HõOÖ’
ÖË^Œ∞. J~Ú<å =∞#qKÕã¨∞Î<åfl#∞. Ö’HõOÖ’ "Õ^Œ™ê~åÖˇ·# LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞
Ñïîã¨∞Î<åfl~°∞. `«~°∞"å`« `«=∞ t+¨µºÅKÕ ÑïîOÑ¨*Ë~Úã¨∞Î<åfl~°∞. Ñ¨~°=∞
xëêªÑ~¨ ∞° Öˇ· „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂áêxfl ^è•ºxã¨∞<Î åfl~°∞. z=~°‰Ωõ „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~åxfl
‰õÄ_® á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ „â◊=}O, =∞##O, xkè ^è•ºã¨#=∞<Õ
QÆ∞~°∞t+¨º ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O Ñ¨~°OÑ¨~°QÍ H˘#™êQÆ∞`«∞#flk. =∞Ç¨#∞ÉèÏ"å!
J\˜ì `«`Î« fiA˝Å∞ ‰õÄ_® Ö’HÍKå~åÅ#∞ HÍ^Œx Éè^Ë |Œ ∞kúx q_»∞=ÖË‰Ωõ <åfl~°∞.
Ü«∞^ä•~°O÷ QÍ „â◊√`«∞ÅÖ’ `≥eÑ≤#@∞¡QÍ JÉè^Ë |Œ ∞kúx J#∞ãïOÑ¨ÖHË áõ È`«∞<åfl~°∞.
D q^èŒOQÍ Ö’HÍKå~åÅ<Õ „Ñü|O^èŒHÍÅ∞O_»@OKÕ`« ÉèË^Œ|∞kúÖËx
`«`«Î fi"Õ`«ÎÅ∞ J~°∞^Œ∞QÍ L<åfl~°∞. ˆH=ÅO „uQÆ∞}Ïf`«ã≤÷uÖ’ LO_ç ÉèË^Œ
~°Ç≤Ï`«ã≤÷uÖ’ LO_Õ „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞ „j â◊√Hõ^Õ=ÙÅ=O\˜"å~°∞ KåÖÏ
`«‰õΩ¯= =∞Ok HÍ#=ã¨∞Î<åfl~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 6 157
36. „j â◊OHõ~∞° Å∞ Éè^Ë |Œ ∞kúÖxË ÑïÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ P`«‡ã¨fi~°∂áê# L<åfl#x

Ñ¨Å∞‰õ@O Lz`«OQÍ LO_»^Œx `«Åz, 'ã¨HõÅ [QÆ`«∞Î#∞ P`«‡ã¨fi~°∂ÑÖQÍ
K«∂ã¨∞#Î fl"å_»∞† ^Œ$_è*» Ï˝x J~Ú# =∞Ç¨`«∞‡_»∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ QÍx, K«O_®Å∞_»∞
QÍx =∞ˆ~ P„â◊=∞OÖ’ L<åfl J`«_»∞ <å‰õΩ QÆ∞~°∞`«∞Å∞º_Õ† ã¨~°fi^•
=O^ŒhÜ«Ú_»∞— Jx `«# JÉèË^Œ|∞kúx `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
37. ''ÉèË^Œ~°Ç≤Ï`« ÑïÑ¨Ó~°‚„|Ç¨Ï‡*Ï˝x <å‰õΩ Ñ¨~°=∞Ñ¨Ó[hÜ«Ú_ÕHÍHõ,
ã¨^Œ∞æ~°∞^Õ=ÙxQÍ<Õ ÉèÏq™êÎ#∞. „|Ç¨Ï‡q+¨µ‚=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞ÅO^Œ∞ U K≥·`«#º ã¨`åÎ
L#fl^À, J^Õ ã¨`åÎ p=∞, ^À=∞Ö’ ‰õÄ_® LOk. D [QÆ`«∞ÎÖ’x ã¨=∞ã¨Î
K«~åK«~° r=~åã¨∞Åxfl\˜Ö’#∂ XˆH q^èŒ"≥∞ÿ# K≥·`«#º=Ú#flk. J@∞=O\˜
K≥·`«#º"Õ∞ <åÖ’#∂ LOk. ^Õâ◊O, HÍÅO, <åâ◊<åÅ‰õΩ Jf`«∞_≥· ÉèË^Œ
ÉèÏ=OÖËH,õ „uHÍÖÏÅO^Œ∂ „Ñ¨HÍtOKÕ P ÑïÑ¨Ó~°`‚ `« Î« fiA˝_∞» <å‰õΩ QÆ∞~°∞=Ù.
P =∞Ç¨`«∞‡_»∞ K«O_®Å∞_≥·<å [QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙQÍ "≥Å∞Q˘O^ŒQÆÅ_»∞—— Jx
„j â◊OHõ~°∞Å∞ `≥eáê~°∞.
38. ''F =∞Ç¨#∞ÉèÏ"å! 'QÆKÛ« ù ^Œ∂~°O— J#@O „|Ç¨Ï‡*Ï˝xH˜ `«Q^Æ xŒ
`«=∞ LÑ¨^Õâ◊OKÕ `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. *Ï˝<À^ŒÜ«∞"≥∞ÿ#k. `«=∞~°∞ x~°O`«~°O
JYO_» „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O`À „Ñ¨HÍtOKÕ „|Ç¨Ï‡"Õ`«ÎÅÖ’ „âı+¨µªÅ∞. <å‰õΩ
k"ÀºÑ¨^âÕ O◊ KÕã#≤ Ñ¨~=° ∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞. ##∞fl =∞xflOK«O_ç. g∞‰õΩ #=∞™ê¯~°O
KÕã¨∞Î<åfl#∞—— Jx â◊OHõ~°∞Å∞ K«O_®Å "Õ+¨^è•iÜ≥ÿ∞# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x "Õ_»∞
H˘<åfl~°∞.
39. „j â◊OHõ~∞° Å∞ K«O_®Å∞x`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞: x#∞fl ^ÕÇÏ¨ |∞kú`À
`˘Åyá⁄=∞‡#ÖË^Œ∞. P`«‡|∞kú`À ‰õÄ_® ^Œ∂~°OQÍ á⁄=∞‡#ÖË^Œ∞. g∞
^ÕÇ¨ÏO =∞e#OQÍ LO_»@OKÕ`« Ô~O\˜h Hõe¿Ñ ^Œ∂~°OQÍ á⁄=∞‡<åfl#∞.
P q^èOŒ QÍ `å^•`«‡º|∞kú ÖËx g∞~°∞ <å‰õΩ QÆ∞~°∞=ÙÖË. ##fl#∞„QÆÇÏ≤ OK«O_»x
„j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞O_»QÍ K«O_®Å∞_»∞ J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ~Ú P ™ê÷#OÖ’
=ÚÖ’¡HÍÅ#∞ „Ñ¨HÍtOÑ¨*Ëã¨¥Î Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ <åÅ∞QÆ∞ "Õ^•Å`À ‰õÄ_ç
x[~°∂ÑÖ`À ™êH∆Í`«¯iOKå_»∞. „j â◊OHõ~∞° Å∞ JÑïq∞`å#O^ŒO á⁄O^•~°∞.
40. „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# HõO\˜ ÔH^Œ∞~°∞QÍ ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤ã¨∞Î#fl
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x K«∂ã≤ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À, q#Ü«∞ q^èÕÜ«∞`«Å`À #=∞ã¨¯
iOKå~°∞. t+¨[ì #~°H‰∆í Ωõ _≥#· P Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x ^Œ~≈° # ÉèÏQÆºO`À „jâ◊OHõ~∞° Å∞
J<ÕHõ ã¨Î"åÅ KÕ`« ã¨∞ÎuOKå~°∞. `«~°∞"å`« ãÖâ◊Ü«∂Åhfl `˘ÅyáÈQÍ,
„j â◊OHõ~°∞Å∞ ÑïÑ¨Ó~°‚ *Ï˝#`Õ[ã¨∞û`À „Ñ¨HÍtOKå~°∞.
41. Ñ¨~°=∞t= ~°∂Ñ¨ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡OÖ’ `«#‰õΩO_Õ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨É’^èŒHõ
*Ï˝<åxfl Ö’HÀ^•ú~°‰õΩÖˇ·# „j â◊OHõ~°∞Å∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. D q+¨Ü«∂<Õfl
PO[<ÕÜ«∞™êfiq∞ „j~å=ÚÅ "åiH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ `≥eÑ≤# „â◊√u"åHõºO
`≥eÑ≤Ok.
ã¨~°fiã¨∞MÏÅ <˘ã¨QÆ∞"å_®! F â◊OÉè’! =∞Ç¨^Õ"å! h‰õΩ #=∞™ê¯~°O.
^ÕÇ¨Ï|∞kú`À K«∂ã≤#@¡~Ú`Õ <Õ#∞ h‰õΩ ^•ã¨∞_»#∞. h=Ù ^ÕÇ¨ÏO ÖËx"å_»"Õ
J~Ú<å ã¨¥~°∞º_»∞, K«O„^Œ∞_»∞, JQÆ∞flÅ`À ‰õÄ_ç `Õ*’=O`«=∞~Ú# ^ÕÇ¨ xfl
á⁄Ok `Õ*’=¸iÎ"≥· L<åfl=Ù. r=|∞kú`À K«∂ã≤#@¡~Ú`Õ h JOâ◊=Ú
<Õ#∞, P`«‡^Œ$+≤ì`À <Õ#∞ h"Õ. D „Ñ¨HÍ~°OQÍ <å |∞kú ã≤÷~°"≥∞ÿ
L#flk.——
W^Õ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# `«`«Î fiO. D `«`åÎ fixfl J#∞ãïOKÕ =∞Ç¨`«∞‡Å∞
Ö’HÀ^Œú~°} KÕ™êÎ~°∞. D ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ =¸_»∞ ^Œ$+¨µìÅ∞ „ÑüáêkOK«
|_ç#q.
1. ^ÕÇ¨Ï^Œ$+≤ì: JO>Ë ÉèíQÆ=O`«∞x k=º =∞OQÆà◊ q„QÆÇ¨xfl ^Œi≈Oz,
J~°Û#Å∞, ™ÈÎ„`åÅ∞ KÕã¨¥Î ^ÕÇ¨xfl ÉèíQÆ=O`«∞_ç ¿ã=Å HÀãÖ
JiÊOK«∞HÀ=_»O. r=ÙÅ =∂~°Oæ Ö’ ÉèQí =Æ O`«∞x Hõ$Ñ¨‰Ωõ áê„`«∞Öˇ· `«iã¨∞<Î åfl~°∞.
nx<Õ xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ=∂~°æ =∞O\Ï~°∞.
2. r=^Œ$+≤ì: JO>Ë r=ÙÅhfl Ñ¨~°=∂`«∞‡x JOâ◊ÖË J#fl ÉèÏ=#`À
LO_»@O. nxx Láêã¨<å=∂~°æOÖËHõ ÉèíH˜Î=∂~°æO, ^è•º#=∂~°æ=∞x ‰õÄ_®
JO\Ï~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 6 159
3. P`«‡^Œ$+≤ì: JO>Ë ÉÏQÍ P`«‡qKå~°} KÕã≤# `«~åfi`« D [QÆ`«∞Î

JO`å Ñ¨~°=∂`Õ‡. "Õˆ~ =ã¨∞Î=Ù ÖËg∞ ÖË=Ù. ã¨zÛ^•#O^Œ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞
<Õ#∞ J#fl ÉèÏ=# Hõey LO_»_»O. nxx *Ï˝#=∂~°æO ÖËHõ LÑ¨x+¨<å‡~°æO
JO\Ï~°∞. LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ ™ê~°=∞O`å r=#∞‡H˜Î=∂~åæxfl „Ñüáêk™êÎ~Ú.
„j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ t"å#O^ŒÅÇ¨Ïs â’¡HÍÅ∞ ÉèHí =Î˜ ∂~åæxfl ã¨Ê+Öì KÕã∞¨ #Î flq.
42. H˘O_»ÅÖ’#∞, QÆ#∞ÅÖ’#∞ „Ñ¨HÍâ◊=O`«"≥∞ÿ# =∞}∞Å∞
^˘~°‰õΩ`å~Ú. J\˜ì =∞}∞Å∞ „Ñ¨HÍtOKåÅO>Ë ÉÏQÍ ™ê#Éˇ\Ïìe.
J\˜ì „Ñ¨HÍâ◊O |Ü«∞@ H˘O`« ^Œ∂~°O =~°‰õΩ "åºÑ≤ã¨∞ÎOk. q+¨Ü«∞
"åOKèåÑ¨~°∞Å∞ J@∞=O\˜ =∞}∞ÅÔH· Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ_»`å~°∞. ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞
"å\˜x HÀ~°~∞° . D Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»<Õ =∞}˜ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊O. ™ê#Éˇ@=ì Åã≤#
Ñ¨x ÖË^Œ∞. D =∞}˜ |Ü«∞@, Ö’Ñ¨Å LO_Õ JO^èŒHÍ~åxfl Ñ¨ÓiÎQÍ
`˘ÅyOz „Ñ¨HÍâ◊=O`«O KÕã∞¨ OÎ k. D =∞}˜ #∞O_ç =KÕÛ HÍOu âßâ◊fi`«O,
^˘OyeOÑ¨|_»xk. Ñ¨~°=∂`«∞‡_»<Õ D =∞}˜x ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ Ñ¨~°=∞ „Ñ‘u`À
`«=∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« QÆ∞Ç¨ÏÅÖ’ J<Õfi+≤ã¥¨ OÎ \Ï~°∞. JO^Œ∞ÅÔH· ZÅ¡ÑC¨ _»∞ zO`«#
KÕã¨¥Î, ^è•ºxã¨¥Î, ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO á⁄Ok =∞Ç¨Ï^•#O^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
"Õ^tŒ ~ÀÉè∂í +¨}∞_»∂, K≥`· #« ºã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∂ J~Ú# Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ #=∞™ê¯~°O.
<å HõO>Ë "Õ~°∞ HÍx Ñ¨~°`«`åÎ fixH˜ #=∞™ê¯~°O. (D q^èŒOQÍ r=„|Ç¨‡
Éè^Ë ~Œ ∂° Ñ¨, ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡Ü≥∞ÿ # Ñ¨~=° ∞t=Ù#‰õΩ q#„=Ú_≥· â◊OHõ~∞° _»∞
#=∞ã¨¯iã¨∞Î<åfl_»∞. =∞Ç¨^Õ=Ùx ÅH∆Íº~°÷Éèí∂`« K≥·`«#ºOQÍ ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl_»∞.)
43. Ñ¨~°`«`«Î fi"≥∞ÿ# "Õ^•O`«âßGO QÆ∞~°∞=ÙKÕ É’kèOÑ¨|_»xÜˇµ_»Å
J\˜ì âß„™êÎÅhfl x+¨ÊùÖÏÅ∞. QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆÇ¨ÏO KÕ`«<Õ "Õ^•O`« âßGO
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. "Õ^•O`«âßGO, QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ ~Ô O_»∂ ÅÉèºí "≥∞<ÿ å ã¨fiÜ«∞OQÍ *Ï˝#
"≥·Éèí=O `«#Ö’ W\˜ì^Œx ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ HõÅ∞QÆx Üˇµ_»Å QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ ‰õÄ_®
x+¨ÊÅù =∞=Ù`«∞Ok. P Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡`«`Î« fiO `«#Ö’ W\˜^ì xŒ Hõey<å, P „|Ç¨Ï‡"Õ∞
<Õ#∞, <Õ#∞ `«ÑÊ¨ ~Ô O_»="å~°∞ ÖË~<° Õ ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ *Ï˝#O ÖË‰Ωõ O>Ë ãÖÑ¨Ó~°É‚ ’^èŒ
‰õÄ_® x+¨ÊùÅ=∞=Ù`«∞#flk. JO>Ë QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ á⁄Ok "Õ^•O`« „â◊=}O *Ëã≤
Ñ¨~°`«`åÎ fixfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. `«~°∞"å`« =∞##O KÕã≤ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨É’^èŒO
á⁄O^•e. ^•x=Å# ÉèË^Œ~°Ç≤Ï`«=¸, JYO_»*Ï˝#ã¨fi~°∂Ñ¨=¸ L^Œ~ÚO
Kåe. P `«~∞° "å`« ™ê\˜ÖxË =ÚH˜„Î Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ „|Ç¨‡#O^•xfl J#∞Éèqí OKåe.
"Õ^•O`« „â◊=}ÏxH˜ QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ HÍ~°}O. á⁄Ok# "Õ^•O`åxfl
ã¨^• =∞##O KÕÜ∞« @O ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨É’^è•xH˜ =∂~°Oæ K«∂Ñ¨Ù`«∞Ok. P É’^èKŒ Õ
ã¨fi~°∂Ñ¨ Ñ¨~`° `« Î« fiO ÅaèOK«_O» =∞Ç¨ÏŸ`«¯ $+Öì . J\˜ì ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ Ñ¨~`° `« åÎ fi`«‡Hõ,
Ñ¨~°=∞ K≥·`«#º ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# =∞Ç¨^Õ=ÙxH˜ #=∞™ê¯~°O. <åHõO>Ë "Õ~°∞ HÍx
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡`«`«Î fi =∞Ç¨^Õ=ÙxH˜ #=∞™ê¯~°O. ã¨~åfiâ◊Û~åºÅ∞ ÅÜ«∞O K≥O^Õ
=∞Ç¨^Õ=Ù#‰õΩ „Ñ¨}Ï=∞O.
ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ `À#∞, q#Ü«∞ q^èÜ
Õ ∞« `«Å`À#∞ „j â◊OHõ~∞° Å∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x
ã¨∞ÎuOK«QÍ, P â◊OHõ~° Ü«∞u=~°∞x`À „j Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ ™ê^Œ~°OQÍ WÖÏ
ÑëHÍ_»∞: =∞Ç¨`«∞‡_»∞, Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ J~Ú# â◊OHõ~°∞Å, Ñ¨~°=∂`«‡Ü≥ÿ∞#
=∞Ç¨^Õ=ÙÅ ãÖÉèÏ+¨} ã¨~°fiÖ’HõÇ≤Ï`«OQÍ#∂ Ö’HõHõàÏº}^•Ü«∞HõOQÍ#∂
L#flk.
45. P`«‡*Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_»∂, Ñ¨~=° ∞Éè‰í Ωõ _Î ∂» J~Ú# „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ
"å~°∞ q#Ü«∞ãÖÑüÎ`À ÑëH˜# =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# Ñ¨Å∞‰õΩÅ‰õΩ ãÖ`«$Ñ≤Î K≥Ok#
Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ D q^èŒOQÍ ÑëHÍ_»∞: ''=`åû! h J^≥· fi`« *Ï˝<åhfl,
ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ x+¨ª#∂ ÉÏQÍ ÑïjeOKå#∞. ™êfi`«‡*Ï˝<åxfl Ñ¨sH˜∆OKå#∞.
LfÎ~∞° _‚ » =~Ú<å=Ù. xifiHõÅÊ ™êfi`å‡#∞Éè=í OÖ’ <å JO`«"å_» =~Ú<å=Ù.
ãÖâ◊Ü«∂Åhfl fi, qÑ¨~°ºÜ«∂Åhfl #tOz, =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_»=~Ú<å=Ù.
JÑ¨~ÀHí∆*Ï˝# ãÖÑ¨^Œ#∞ ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ á⁄O^ŒQÆey<å=Ù. '<Õ<Õ h=Ù, h"Õ
<Õ#∞— J<Õ r=„|ÃÇÏ· ‡Hõº ã≤u÷ hÜ«∞O^Œ∞ ã¨∞ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ k. „âıëêª! „j=∞Ç¨q+¨µ=‚ Ù
J#∞„QÆÇ¨ xH˜ áê„`«∞_≥#· „j "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ =∞ÖË,¡ #∞=Ùfi ‰õÄ_® =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»<#·≥
<å J#∞„QÆÇ¨ÏOKÕ Ö’Hõ ~°Hí∆‰õΩ_»=Ó [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ó J~Ú âßâ◊fi`«H©iÎx
á⁄O^Œ∞`å=Ù.—— D q^èŒOQÍ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ â◊OHõ~°∞Å#∞ Pj~°fikOKå_»∞.
ÉèíQÆ=^Œ#∞„QÆÇ¨ÏO á⁄Ok`Õ QÍx, =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ Ö’Hõ~°Hí∆} KÕÜ«∞ÖË~°x
`≥Å∞ã¨∞#Î flk.
ã¨~=æ° Ú - 6 161
46. „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å"å~°∞ "Õ^•Åxfl\˜h qÉèílOz `«=∞ <å=∂xfl

z~°™ê÷~ÚQÍ KÕã∞¨ H˘<åfl~°∞. P =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_»∞ ã¨HÅõ âß„™êÎÅO^Œ∂ K«H¯õ \˜
tHí∆} á⁄Ok#"å_≥· JYO_» Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl „ÑüáêkOKÕ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞
~°zOKå_»∞. [QÆ`«∞Î‰õΩ „Ñ¨Hõ$`Õ =¸ÅHÍ~°}=∞x `≥e¿Ñ ™êOYº=∞`«O,
Ñï}Ï=∂xfl `≥e¿Ñ Ñ¨`«O[e=∞`«O, <åºÜ«∞=∞`«O, "≥·âı+≤Hõ, g∞=∂Oã¨
„Ñ¨Éèí$u =∞`åÅhfl „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅÖ’ xâı≈+ÖQÍ YO_çOK«|_ç#q.
„j "åºã¨∞Å"å~°∞ ˆH=ÅO J^≥· fi`å<Õfl „ÑüáêkOKå~°∞.
47. „j "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞Å∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ∞ ~°zOz# `«~°∞"å`«
"Õ^qŒ ~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ =∞`åÅhfl JiHõ@|ì _ç#q. J~Ú`Õ HõeÜ«ÚQÍ# ÑÖ_ç`∞« Å∞
„Ñ¨*Ï˝=O`«∞Å∞ HÍHõáÈ=@OKÕ`«, „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ∞ q∞H˜¯e xQÆ∂_è»"≥∞ÿ,
™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ É’^èÑŒ _¨ ‰» Ωõ #flq. =¸_è=» ∞`«∞Öˇ#· H˘O^Œ~∞° ÑÖ_ç`∞« Å∞ "Õ^•Å
#∞O_ç XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ =K«<åÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOz "å\˜H˜ ã¨fiÅÊOQÍ ÉèÏëêºÅ∞
„"åâß~°∞. "Õ^•Å‰õΩ `«Å=∂xHÍÖˇ·# LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞, J^≥· fi`«`«`åÎfixfl
„QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. JO`ÕHÍHõ, "Õ^•Å‰õΩ qÑ¨s`å~å÷Å∞ K≥|∞`«∂,
‰õΩuû`«=∞~Ú# ÉèÏëêºÅ#∞ ~°zOKå~°∞. P ÉèÏëêºÅO^Œ∞ J<ÕHõ ~°HÍÖˇ·#
^Àëê~å÷Å#∞ „ÑüáêkOKå~°∞. Hõ#∞Hõ "Õ^"Œ åºã¨∞Å"å~°∞ „"åã≤# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`å
Å‰õΩ ã¨Ô~·# ÉèÏëêºÅ∞ ÖË‰õΩO_»@O=Å# *Ï˝#HÍO_»Ü≥ÿ∞# LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞
=¢HÉõ Ïè ëêºÅáêÖˇ· „Ñ¨[Å#∞ `«ÑC¨ ^À=#∞ Ñ¨\ ãì˜ ∞¨ #Î fl=Ü«∂º~Ú. P HÍ~°}Ï#
J^≥· fi`«`«`«Î fiO Ö’HõOÖ’ „Ñ¨[Å‰õΩ x~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆ"≥∞ÿ#k.
48. =`åû! #∞=Ùfi ã¨~°fiA˝_»=Ù. ã¨HõÅ âß„™êÎÅ#∞ JÉèíºã≤Oz J~°÷O
KÕã¨∞H˘#fl"å_»=Ù. LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞ K«Hõ¯QÍ J^èŒºÜ«∞#O KÕã≤# =∞Ç¨#∞
ÉèÏ=Ù_»=Ù. QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ á⁄Ok <åÅ∞QÆ∞ =∞Ç¨"åHÍº~å÷Å#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ
„QÆÇ≤ÏOz, Ñ¨ÓiÎQÍ J^≥· fi`«`«`«Î fiOÖ’ ¢Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl=Ù. „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ
ÉèÏ+¨ºO ~°zOK«_®xÔHO`≥·<å `«y#"å_»=Ù, Hõ#∞Hõ ^ÀëêÅ∞ ÖË‰õΩO_®
ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ LO_Õ ÉèÏ+¨ºO ~°zOK«∞.
49. ''<å ÉèÏ+¨ºO JO^ŒiH© P^Œ~}° Ü © ∞« =∞=Ù`«∞O^•—— Jx ãÖ^ÕÇÏ≤ OÑ¨
=^Œ∞Ì. #∞=Ùfi QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨‰õΩ áê„`«∞_»"≥·<å=Ù. ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO hÑ¨@¡ LOk.
Hõ#∞Hõ h ÉèÏëêºxfl ^Õ"ÕO„^•k ^Õ=`«Å∂, =∂#=ÙÅ∂ Ñ¨Ól™êÎ~°∞.
„|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx ã¨ÉèíÖ’ ‰õÄ_® J„QÆ`åO|∂ÖÏ ÅO^Œ∞H˘O@∞Ok. „|Ç¨Ï‡
ã¨¥„`åÅ∞ É’^èÑŒ _¨ x» ÑÖ_ç`∞« Å∞ qÑ¨s`å~å÷Å#∞ HõeÊOK«@OKÕ`« „Ñ¨Kå~°O
ÖËx^≥· „|Ç¨Ï‡q^Œº Hõ#∞=∞~°∞QÔ á· È~Ú#k. „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ uiy ™ê÷ÑO≤ KåÅO>Ë
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO „"åÜ«∞@O ZO`≥·<å P=â◊ºHõO.——
50. ''=`åû! â◊OHõ~å! ã¨~°fi*Ï˝! „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ^ÀëêÅ∞ ÖË‰õΩO_®
ÉèÏ+¨ºO ~°zOK«∞. Jq "Õ^Œ"Õ^•O`« ã¨=∞‡`åÅ∞. JÖÏ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ
ÉèÏ+¨ºO „"åã≤# `«~∞° "å`« r"Õâfi◊ ~°"å^•xfl =ºuˆ~HÕKÕ ÉèÏã¨¯~°∞x, Ñ¨~åâ◊HÎ˜
#∞áêã≤OKÕ âß‰õΩÎ_»~Ú# Jaè#=QÆ∞Ñ¨ÙÎx, r=„|Ç¨Ï‡"å^•xfl =ºuˆ~H˜ã¨¥Î
Éè^Ë "Œ åk â‹=· "åkÜ≥∞ÿ # hÅHõO~î∞° x, QÆ∞~°∞"≥#· Éè@í áì ê^Œ∞x, P`«_ç t+¨µº_≥#·
=∞O_»#q∞„â◊ „Ñ¨Éèí$u J^≥· fi`«=∞`« q~°∞^ŒúÉèÏ= „Ñ¨=~°Î‰õΩÅ#∞ xâı≈+ÖQÍ
[~ÚOK«∞. F ‰õΩâ◊Å ^èŒ#º=∞f! Ñ¨~°`«`«Î fi"≥∞ÿ# J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl Ö’HõOÖ’
"åºÑ≤OÑ¨*Ë~Ú. h H©iÎ ã¨~°fiÖ’HÍÅO^Œ∂ z~°™ê÷~ÚQÍ xÅz LO_»QÆÅ^Œ∞——
Jx =∞Ç¨^Õ=Ù_»∞ â◊OHõ~°∞Å‰õΩ J#∞[˝ xKåÛ~°∞.
51. ''J^≥· fi`«``« åÎ fixfl Ö’HõOÖ’ ã¨∞ã≤~÷ O° QÍ ™ê÷ÑO≤ K«∞. P Ñ¨~`° `« åÎ fixfl
âßâ◊fi`«Ñ¨~°K«_®xH˜ ã¨=∞~°∞÷Å#∞ xÜ«∞q∞OK«∞. (J\˜ì Ñ¨~°`«`«Î fi „Ñ¨Kå~åxÔH·
Ñ‘~îåÅ#∞ ™ê÷Ñ≤Oz, Ñ‘~îåkèÑ¨`«∞Å#∞ xÜ«∞q∞Oz, "åi ^•fi~å Ö’HõOÖ’
J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl ã¨∞ã≤÷~°O QÍqOK«∞). P `«~°∞"å`« h J=`å~° Ñ¨~°=∂~°÷O
<≥~°"Õi ^èŒ<åº`«∞‡_»"≥· ##∞fl KÕ~°∞H˘O\Ï=Ù—— Jx `≥eáê_»∞.
52. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ Ñ¨~°=∞^ŒÜ«∂xkèÜ≥ÿ∞ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ Jxfl
q+¨Ü∂« Å#∞ Ñ¨Ù„`«"å`«ûÅºO`À É’kèOz, Hõ~"Î° Àº#∞‡Y∞x QÍqOKå_»∞. `«^Œ
#O`«~°O "Õ^•Å`À ã¨Ç¨ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ JO`«~åú#=∞Ü«∂º_»∞. `«~°∞"å`«
„j â◊OHõ~∞° Å∞ P Ñ¨~=° ∞Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ K«O_®Å ~°∂áê# ^Œ~≈° #q∞=fi_»O, Ñ¨q„`«
*Ï˝<ÀÑ¨^âÕ ◊ ãÖÉèÏ+¨}O `«ÅK«∞H˘x ZO`À Pâ◊Û~°ºO K≥O^Œ∞`«∂, ã¨#O^•k
t+¨µºÅ`À QÆOQÍ™êfl#O KÕã≤, =∂^è•ºÇ≤ÏflHõ Hõ$`åºÅ#∞ x~°fiiÎOKå~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 6 163
53. „j â◊OHõ~°∞Å∞ QÆOQÍ#kx KÕi, =∂^è•ºÇ≤ÏflHõ Hõ$`åºÅ#∞

<≥~"° ~Õ ∞° ÛH˘x, `«# QÆ∞~°∞"≥#· „j QÀqO^ŒÉQíè =Æ `åÊ^•Kå~°∞ºÅ"åix =∞#ã¨∞ûÖ’
^è•ºxOKå~°∞. Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOz „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO
~°zOK«_®xH˜ ã≤÷~°ãÖHõÅÊO KÕã¨∞H˘<åfl~°∞. P q^èŒOQÍ Ö’HõÇ≤Ï`«OHÀãÖ,
„|Ç¨Ï‡q^•º„Ñü+¨ª HÀãÖ ÉèÏëêºÅ∞ ~°zOK«_®xH˜ â◊√ÉèÏ~°OÉèí=∞~ÚOk.
54. „j â◊OHõ~∞° Å∞ ÉèÏ+¨º~°K#« HÔ · Ü≥∂QÆº"≥∞#ÿ „Ñ¨^âÕ O◊ HÀãÖ "≥^‰Œ Ωõ `«∂
J<ÕHõ Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `åÅ#∞ ^Œi≈OKå~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘#fl
=∞Ç¨ÑÖ_ç`«∞Å∞ "åi áê^ŒÑ¨^•‡Å <å„â◊~ÚOK«™êQÍ~°∞.
55. „j â◊OHõ~°∞Å∞ "Õ^•O`« âßGOÖ’ ÑïÑ¨Ó~°∞‚Öˇ·# Ñ¨~°=∞
Ç¨ÏOã¨Å‰õΩ K«¢Hõ=iÎ =O\˜"å~°∞. K«¢Hõ=~°∞ÎÅ‰õΩ ^èŒ=à◊Kè«„`«O Ñ¨@ì_»=¸,
Kå=∞~åÅ`À gK«@=¸ Ö’HÍKå~°O. J^Õ q^èŒOQÍ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å‰õΩ
K«¢Hõ=iÎÜ≥ÿ∞# „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ Ü«∂„`åã¨=∞Ü«∂# #Hí∆„`åÅ`À qÇ¨ÏiOKÕ
K«O„^ŒHÍO`«∞Å∞ "≥^Œ[ÖË¡ PHÍâ◊O ^èŒ=à◊Kè«„`«"≥∞ÿ qÅã≤e¡#k. K«O„^ŒaO|O
#∞O_ç „Ñ¨ãïOKÕ HÍOuÑ¨ÙO*ÏÅ∞ qO*Ï=∞~°Öˇ· J^≥· fi`«K«¢Hõ=iÎÜ≥ÿ∞#
„j â◊OHõ~°∞Å#∞ ¿ãqOKå~Ú. âıfi`«~°HõÎ=~°‚HÍëêÜ«∂Å#∞ ^èŒiOz HÍOux
„Ñ¨ãïOÑ¨*Ëã¨¥Î, „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ü«∂„`«ÔH· |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
56. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ÉèÏ+¨º~°K«#‰õΩ J#∞"≥·# UHÍO`« „Ñ¨^ÕâßxÔH·
t+¨µºÅ`À HõÅã≤ L`«~Î ° k‰õΩ¯QÍ „Ñ¨Ü∂« }O ™êyOKå~°∞. „â◊√`«∞Å ##∞ãïOz
=∞#∞+¨µºÅ‰õΩ Ñ¨~°=∞âßOu Xã¨ˆQk L`«Î~° kHõ¯x `≥eÜ«∞_»O KÕ`«, =∂~°æ
=∞^èŒºOÖ’x Ñ¨Ù}ºˆH∆„`åÅhfl ãÖ^Œi≈ã¨¥Î L`«Î~° k‰õΩ¯QÍ „Ñ¨Ü«∂}O ™êyO
Kå~°∞. Ñ¨Ó~°fiO #~°<å~åÜ«∞}∞Å∞ `«Ñ=¨ ∂K«iOz#n, „j "Õ^"Œ åºã¨∞Å=O\˜
=ÚhO„^Œ∞Å‰õΩ x"åã¨™ê÷#"≥∞ÿ#n J~Ú# „j |^ŒsˆH∆„`åxH˜ áÈ=_®xH˜
xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<åfl~°∞. P |^ŒsˆH∆„`«O x~°O`«~°O QÆOQÍ „Ñ¨"åÇ¨ÏOKÕ =∞<À
Ç¨Ï~°"≥∞ÿ# ™ê÷#"≥∞ÿ ã≤^Œ∞úÅ‰õΩ, =∞Ç¨Ï~°∞¬Å‰õΩ <≥Å"≥· q~ålÅ∞¡`«∞#flk.
57. „j â◊OHõ~° Ü«∞u„âı+¨µª_»∞ t+¨ºÑï"å~°O`À ‰õÄ_ç |^ŒsˆH∆„`«O
"≥Ñ· Ù¨ QÍ „Ñ¨Ü∂« }O ™êyOKå~°∞. =∂~°Oæ Ö’ XHõ KÀ@ qÑ¨s`«OQÍ ZO_»Å∞
HÍã¨∞Î<åfl~Ú. =∞~˘Hõ KÀ@ ™ê=∂#º"≥∞ÿ# ZO_»Å∞ HÍKÕq. XHõ KÀ@
Z=ÚHõÅ#∞ H˘~°∞ˆH@O`« K«eQÍ LO_Õk. =∞~˘Hõ KÀ@ ™ê=∂#ºOQÍ
LO_Õk. WOH˘Hõ KÀ@ "å`å=~°}O PÇ¨¡^ŒHõ~°OQÍ LO_Õk. =∂~°æO
H˘xfl KÀ@¡ ã¨∞QÆ=∞OQÍ LO_Õk. =∞iH˘xfl KÀ@¡ HõO@Hõ=∞Ü«∞OQÍ LO_Õk.
D q^èŒOQÍ |^ŒsˆH∆„`åxH˜ áÈÜÕ∞ =∂~°æO =¸~°∞öx =∞#ã¨∞û =∞ÖË¡
^Œ∞~°=QÍÇ¨Ï"≥∞#ÿ q^èOŒ QÍ L#flk. P =∂~°Oæ Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å‰õΩ, "≥~· åQÆºjÅ∞~°‰Ωõ
=∂„`«"Õ∞ Ü≥∂QÆºOQÍ L#flk. f~°÷Ü«∂„`«Å∞ ã¨Å∞Ñ¨@OÖ’x ™ê^èŒHõÉÏ^èŒHÍ
Å#∞ `≥eÜ«∞*Ëã¥¨ ,Î f~°Ü ÷ ∂« „`«Å „Ñ¨Ü∂≥ [<åxfl ‰õÄ_® `≥eÜ«∞|~°ã∞¨ <Î åfl~°∞.
58. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ÉèíQÆ=`«ûfi~°∂Ñ¨ÙÅ=@OKÕ ZÅ¡"Õà◊ÅÜ«∞O^Œ∂
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡Ü«∞O^Œ∞ ~°q∞ã¨¥ÎO_Õ"å~°∞. J~Ú<å bÖÏ=∂#∞+¨ q„QÆÇ¨ï_≥·
™ê=∂#∞ºx=∞ÖË¡ ãÖK«iOKå~°∞. PHõeQÍ LO>Ë =∞^èŒ∞~°Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ ÉèíH˜∆ã¨¥Î,
^ŒÑ≤ÊHõ J~Ú`Õ Ñïâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# h~°∞ „`åQÆ∞`«∂, ÉÏ@™ê~°∞Å`À HõÅã≤
=ÚK«Û\˜ã¨¥Î, JÅã≤áÈ`Õ q„â◊q∞ã¨¥Î, Ju„Ñ¨Ü«∂ã¨`À „Ñ¨Ü«∂}O KÕâß~°∞.
59. „j â◊OHõ~° =Úx=~°∞Å∞ |Ç¨ï „Ñ¨Ü«∂ã¨Å HÀiÛ ã¨#O^•k
t+¨µºÅ`À Hõeã≤ |^Œs=# Ñ¨Ù}ºÉèí∂q∞x KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. =∂~°æOÖ’
=∞Ç¨ÏŸ#fl`« tY~åÅ#∞, Ñ¨~°=à◊√¡ „`˘‰õΩ¯`«∂ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ QÆOQÍ „Ñ¨"åÇ¨hfl,
Ñ¨q„`«f~å÷Å#∂, =∞Ç¨Ï~°∞¬Å#∂ ãÖ^Œi≈OKå~°∞. q+¨Ü∂« Å‰õΩ |Ç¨ï^Œ∂~å#
L#fl Ñ¨~°fi`«QÆ∞Ç¨ÏÅ∞, Juj`«Å „Ñ¨^ÕâßÅ∞, ^è•º<åxH˜ J`«ºO`«Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ
XÑ¨CK«∞<åfl~Ú. J\˜ì ˆH∆„`åÅxflO\˜h Hõ#∞flÅ ÑÖ_»∞=QÍ ^Œi≈OKå~°∞.
J@∞=O\˜ Ñ¨q„`«„Ñ¨^ÕâßÅÖ’ ™êfl<å^Œ∞Å∞ KÕã≤ ^è•º#ã¨=∂kèÜ«∞O^Œ∞
=∞#ã¨∞û#∞ xeÑ≤ „|Ç¨Ï‡qKå~°O KÕã¨¥Î x=ã≤OKå~°∞.
60. „j â◊OHõ~°∞Å∞ 1. J~Ú^Œ∞ *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å∞ 2. J~Ú^Œ∞
Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∂Å∞ 3. ÑÖK«„áê}ÏÅ∞ 4. JO`«óHõ~}° K«`∞« +¨Ü ì ∞« O 5. J~Ú^Œ∞
ã¨QÆ∞} Éèí∂`åÅ∞ 6. J+¨ì„Ñ¨Hõ$`«∞Å∞ 7. Jq^Œº 8. HÍ=∞O 9. Hõ~À‡áêã¨#
J<Õ `˘q∞‡kO\˜KÕ HõeQˆ ã¨~fi° ^Œ∞óMÏÅ#∞ LÑ¨âq◊ ∞OÑ¨*ãË ≤ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞
Ñ¨<≥flO_»= ÜÕ∞@<Õ ~°zOKå~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ |^Œs ˆH∆„`«OÖ’ ã¨~°fiÖ’Hõ
Ç≤Ï`«Hõ~°"≥∞ÿ# ÉèÏëêºxfl „|Ç¨Ï‡~°∞¬Å‰õΩ „Ñ¨É’kèOz, „â◊=}O KÕ~ÚOKå~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 6 165
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏëêºxfl „â◊=}O KÕÜ«∂ÅO>Ë q+¨Ü«∞ q~°H˜Î Hõey#

`«`«Î fil*Ï˝ã¨∞=ÙÅ∞QÍ LO_®Åx `≥eáê~°∞.
61. LÑ¨x+¨`«∞Î JO>Ë, `«=∞ã¨∞û#∞ x~°∂‡eOKÕ^Œx J~°÷O. Jq^Œº‰õΩ
=¸Åâ◊„`«∞"≥·# „|Ç¨Ï‡q^Œº Jx ‰õÄ_® J~°÷O. J@∞=O\˜ „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞
„áêuÑ¨kHõQÍ KÕã¨∞H˘x â◊OHõ~°∞Å∞ "Õ^•Å<Õ H©∆~°™êQÆ~åxfl, „Ñ¨[˝ J<Õ
=∞O^äŒ~°Ñ¨~°fi`«O`À =∞^äŒ#O KÕã≤ Ñ¨k LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ #∞O_ç *Ï˝<å=∞$`åxfl
„QÆÇ≤ÏOz `«`«Î fil*Ï˝ã¨∞=ÙÅ‰õΩ ÑÖzÃÑ\Ïì~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å „|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO`À
‰õÄ_ç#, ^ÀëêÅ∞ ÖËx LÑ¨x+¨^•ƒù+¨ºO Éèí="åºkèH˜ B+¨^èŒ"≥∞ÿ "≥∂Ç¨Ïq<åâ◊
Hõ~°"≥∞ÿ JkfifÜ«∞"≥∞ÿ q~ålÅ∞¡K«∞#flk.
62. „j â◊OHõ~∞° Å∞ LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO „"åã≤# `«~∞° "å`« ÉèQí =Æ næ`‰« Ωõ
ÉèÏ+¨ºO „"åâß~°∞. ÑÖK«=∞ "Õ^Œ=∞x „Ñ¨ã≤kú K≥Ok# =∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’
„j "Õ^Œ"åºã¨∞Å∞, ã¨HõÅ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞O_ç ™ê~åxfl „QÆÇ≤ÏOz ÉèíQÆ=næ`«#∞
LÑ¨^ÕtOKå~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ÉèíQÆ=næ`«‰õΩ K«Hõ¯QÍ "åºMÏº#O KÕâß~°∞.
D q^èŒOQÍ „Ñ¨™ê÷#„`«Ü«∞ ÉèÏëêºÅ#∞ ~°zOz J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl „Ñ¨É’kèOz
ã¨∞™ê÷Ñ`≤ O« KÕâß~°∞. JO`ÕHÍHõ „Ñ¨}=`«`åÎ fixfl |Ç¨ï q^è•Å∞QÍ „ÑüáêkOKÕ
#$ã≤OÇ¨Ï`åÑ¨hÜ«∞ =∞<Õ LÑ¨x+¨`«∞Î#‰õΩ ÉèÏ+¨ºO ~°zOKå~°∞. D q^èŒOQÍ
^•fi^Œâ’Ñ¨x+¨^•ƒù+¨ºHõ~°ÎQÍ „Ñ¨ã≤kú K≥O^•~°∞.
63. „j â◊OHõ~∞° Å∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ÉèÏëêºÅ#∞ ~°zOz# `«~∞° "å`«
Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ q=Ú‰õΩÅÎ QÆ∞ "Õ^•O`«``« Î« fi „Ñüáê^ŒHÍÖˇ#· 'LÑ¨^âÕ ◊ ™êÇ¨Ï„ã≤—,
'q"ÕHõK«∂_®=∞}˜— „Ñ¨Éèí$u =∞Ç¨ÏŸ#fl`« ã¨fi`«O„`« „QÆO^ä•Å#∞ ~°zOKå~°∞.
™ê=∂#º=Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞ ‰õÄ_® `«iOKÕ\ ˜ì 'JÑ¨~ÀH∆Í#∞Éèí∂u— 'P`«‡É’^èŒ—
=Ú#flQÆ∞ „QÆO^ä•Å#∞ ~°zOKå~°∞. Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀãÖ 't"å#O^Œ ÅÇ¨Ïi— "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
„QÆO^ä•Å#∞ ~°zOKå~°∞. ã¨~°fi[#∞Å‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ J<ÕHõ ™ÈÎ„`åÅ#∞
~°zOz âßâ◊fi`« H©iÎx á⁄O^•~°∞.
64. ~å„`«∞ÅO^Œ∞ QÍ_è®O^èŒHÍ~°O "åºÑ≤Oz LO_»QÍ K«O„^À^ŒÜ«∞"≥∞ÿ
pHõ@#¡ ∞ áê~°„^ÀÅ∞`«∞Ok, HÍx pHõ\˜ #tOK«@O ÖË^∞Œ . JO>Ë K«O„^ŒHÍOu
‰õÄ_® pHõ\ ˜Ö’ Hõe¿ã L#flk. J^Õ q^èŒOQÍ "Õ^•Å Hõ#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#
"åˆ~ J~Ú<å, ^≥· fi`«=∞`«"å^Œ∞Å∞ K«O„^ŒHÍOu=∞ÖË¡ pHõ\ ˜x áê~°„^ÀÅÖËx
"åÔ~· L<åfl~°∞. J*Ï˝<åO^èHŒ Í~°O Ñ¨ÓiÎQÍ #tOK«Ö^Ë ∞Œ . *Ï˝# ÉèÏã¨¯~À^ŒÜ∞« O
HÍÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ ÉèË^Œ"å^Œ∞ÅKÕ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ J~°÷O H˘O`«=~°‰õΩ
„ÑüáêkOK«|_ç<å, qKåiOK«QÍ J=hfl Ü«∞^ä•~°÷O HÍ=x ã¨Ê+¨ìÑ¨~°Kå~°∞.
'‰õΩ=∞`« "åºMÏº<åO^èŒHÍ~åÅ∞ `˘ÅyáÈÜ«∂~Ú.— Ü«∞^ä•~å÷xfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõ
„QÆÇ≤ÏOz# H˘kÌáê\˜ *Ï˝#"Õ∞ ãÖÑ¨Ó~°‚=∞x "åkOKÕ"åix K«O„^Œ
HÍOu`À áÈÖÏÛ~°∞. J@∞=O\˜"åi "å^Œ#Åhfl „j â◊OHõ~° „Ñ¨K«O_»
ÉèÏ#∞xKÕ Ñ¨ÓiÎQÍ #tOKå~Ú. K«O„^ŒHÍOu, #Hí∆„`« HÍO`«∞Åhfl
=∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ~Ú#q. JO>Ë `≥eã‘`≥eÜ«∞Hõ JO`«=~°‰õΩ „Ñ¨Kå~°OÖ’
LO_ç# ÉèÏëêºÅhfl #tOz â◊OHõ~∞° ÅKÕ „Ñüáêk`«"∞≥ #ÿ Hˆ =ÅO J^≥· fi`«``« Î« fiO
âßâ◊fi`«OQÍ xÅzáÈ~ÚOk.
65. „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏ+¨ºO Jáê~°"≥∞ÿ#^Œ=_»O KÕ`« JO^Œe "Õ^•O`«
`«`åÎ fixfl Ñ¨ÓiÎQÍ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=_»O Z=iH© ™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞. Ñ¨~=° ∞`åÅ#∞
YO_çã¨¥Î, JYO_®^≥· fi`«`«`åÎ fixfl ã¨∞ã≤÷~°OQÍ ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞
^Œ∞~°‡`«∞Å#∞ xâı≈+ÖQÍ YO_çOz `å#∞ ~°zOz# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞
t+¨µºÅKÕ`« „â◊=}O KÕ~ÚOKå~°∞.
66. ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞ Hõ=∞ÖÏÅ#∞ qHõã≤OÑ¨*Ë¿ã q^èŒOQÍ „j
â◊OHõ~°∞Å∞ `«# t+¨µºÅ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Hõ=∞ÖÏÅ#∞ *Ï˝#ÉèÏã¨¯~°∞_≥· qHõã≤OÑ¨*Ëã¨∞Î
<åfl~°∞. Ç¨Ï$^ŒÜ«∞`åáêÅ#∞ xâı≈+ÖQÍ Ç¨Ïiã¨∞Î<åfl~°∞. ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞
„Ñ¨HÍtã¨∞ÎO_»QÍ H˘xfl Ñ¨^•‡Å∞ qHõã≤ã¨∞Î#flq. =∞i H˘xfl qHõã≤OK«@O
ÖË^Œ∞. P ^À+Ö =Ú‰õΩoOK«x Hõ=∞ÖÏÅ^ÕQÍx ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞xk HÍ^Œ∞.
„j â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞Å∞ JO^Œix J#∞„QÆÇ≤ÏOz *Ï˝<ÀÑ¨^Õâ◊O KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
J~Ú<å H˘O^Œi Ç¨Ï$^ŒÜ∞« „QÆO^ä∞Œ Å∞ qHõãO≤ z Ñ¨~=° tã¨∞#Î flq† =∞iH˘O^Œi
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ „QÆO^äŒ∞Å∞ Ñ¨~°=tOK«@O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`« "åi "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∞
ÑïÑ¨Hõfi`« ##∞ãïOz J\˜ì t+¨µºÅÖ’ H˘O^Œ~°∞ PO`«~°Oy‰õΩÅÜ«∂º~°∞.
67. ã¨#O^Œ∞_»∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ Ñ¨~°=∞ÉèíH˜Î`À ¿ãqã¨¥Î, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ
P[˝Å∞ LÅ¡OÑ¶≤∞OK«Hõ, t+¨µºÅO^ŒiÖ’ „âı+¨µª_»∞QÍ „Ñ¨HÍtOKå_»∞. "Õ^•xfl
ã¨~=æ° Ú - 6 167
Ñ¨ÓiÎQÍ ÑïOî z#"å_≥<· å, W`«~∞° ÅHõ<åfl Hõi#î "≥∞#ÿ xÜ«∞=∂Å#∞ áê\˜ã¥¨ ,Î

`≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Åhfl K«Hõ¯QÍ `≥Å∞ã¨∞H˘O@∞O_Õ"å_»∞. WOHÍ H˘`«Î H˘`«Î
q+¨Ü«∂Å#∞ „QÆÇ≤ÏOKåÅ<Õ HÀiHõ`À „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ
"≥∞ÅˆQ"å_»∞. JO^Œ∞=Å#<Õ ã¨#O^Œ∞_»∞ "Õ^•O`å^èŒºÜ«∞#OÖ’ `«H˜¯#
t+¨µºÅO^ŒiÖ’#∂ J„QÆQÆ}∞º_»Ü«∂º_»∞.
68. ã¨#O^Œ∞_»∞ "Õ^•O`å^èŒºÜ«∞#OÖ’ Hõ#|~°KÕ „â◊^Œú=Å<å, ~åQÆ
^Õfiëêk ^ŒfiO^•fiÅ Hõf`«∞_≥#· O^Œ∞<å, JkfifÜ«∞`«`Î« fiO ¿ãqOK«@O =Å<å
„j â◊OHõ~°∞Å∞ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅÖ’x JuxQÆ∂_è®Öˇ·# "Õ^•OâßÅ‰õΩ =¸Å"≥∞ÿ#
ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•#flO`å =¸_»∞ Ñ¨~åºÜ«∂Å∞ ÑïOî Ñ¨*âË ß~°∞. t+¨µºx ã¨„`«Ê=~°#Î
QÆ∞~°∞=Ù <åHõ@∞ìHÀQÍ, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ P^Œ~°O`À É’kèOK«@O KÕ`« t+¨µº_»∂
Ñ¨~°=∞ÉèÏQÆºOQÍ `«Åz ã¨~°fiq^ŒºÅ#∞ `«‰õΩ¯= HÍÅOÖ’<Õ <Õ~°fiQÆeQÍ_»∞.
ã¨#O^Œ∞_»∞ ZÅ¡"àÕ Ö◊ `«# QÆ∞~°∞^Õ=Ù_»∞ J#O`« *Ï˝#ã¨=Ú„^Œ∞_»x #=Ú‡`«∂
¿ãqOKÕ"å_»∞. JO`ÕQÍHõ ã¨#O^Œ∞_»∞ `å#∞ ã¨~°fiA˝_»Ü«∂º#x QÆ~°fiOÖËHõ
q^•ºaè=$kúH˜ áê@∞Ñ¨_Õ"å_»∞.
69. ã¨#O^Œ∞_»∞ „|Ç¨Ï‡q^ŒºÜ«∞O^Œ∞ JkèHõ Ñ¨Ù~Àaè=$kúx ™êkèOK«@O
KÕ`« x~°O`«~O° QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ =∞#fl#Å#∞ á⁄O^Œ™êQÍ_»∞. `«H¯˜ # t+¨µºÅO^Œ~∂° ,
ã¨#O^Œ∞_»∞ ã¨~fi° q^ŒºÅÜ«∞O^Œ∞ `«=∞ Hõ#fl Jkè‰Ωõ _»=_»"∞Õ QÍHõ, QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨#∞
‰õÄ_® á⁄O^Œ_»OKÕ`« Ju`«fi~°Ö’ QÆ∞~°∞™ê÷#O JÅOHõiOK«QÆÅ_»x D~° ¬ º
Ñ¨_™» êQÍ~°∞. J^Õ q^èOŒ QÍ ã¨=∞Ü«∞O ^˘iH˜#Ñ¨C_»ÖÏ¡ ã¨#O^Œ∞xÃÑ· ^ÀëêÅ
<å~ÀÑ≤OK«™êQÍ~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å∞ `«# t+¨µºÅ D~å¬ ºã¨fiÉèÏ"åxfl Ziy#"åÔ~·
"åiH˜ K«H¯õ \˜ QÆ∞}áê~îO° É’kèOKåÅx `«ÅKå~°∞. XHÍ<˘Hõ ~ÀA ã¨#O^Œ∞_»∞
QÆOQÍ#kH˜ P=eQÆ@∞ì# L<åfl_»∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# t+¨µºÅ`À Hõeã≤
QÆOQÆ‰õΩ D=e QÆ@∞ì# L<åfl~°∞. 'F ã¨#O^•! "ÕQÆOQÍ ~å— Jx aQÆæ~°QÍ
Ñ≤ÅKå~°∞. ã¨#O^Œ∞x =∞#ã¨∞û QÆ∞~°∞=Ù P[˝Ü«∞O^Õ ÅQÆfl=∞~ÚOk.
70. ã¨#O^Œ∞_»∞ QÆ∞~°∞"å[˝ q#QÍ<Õ QÆ∞~°∞=Ù áê^•Å =^ŒÌ „"åÖÏÅx
xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<åfl_»∞. "åi^Œ~Ì ‰° Ωõ #_»∞=∞ JQÍ^è"Œ ∞≥ #ÿ QÆOQÍ „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú#flk.
P`«_»∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ ''PÇ¨! QÆ∞~°∂Ñ¨^ÕâßÅ∞ [#∞Å#∞ JQÍ^èŒ"≥∞ÿ#
ãÖ™ê~°™êQÆ~°O #∞O_ç HÍáê_»∞`«∞O_»QÍ ##∞fl D QÆOQÍ „Ñ¨"åÇ¨xfl
^•\ÕÑ¨Ö"Ë å—— Jx `«Åz "≥O@<Õ QÆOQÍ#kÖ’xH˜ ky #_»z ~å™êQÍ_»∞.
Pâ◊Û~°ºO! QÆ∞~°∞ Hõ$Ñ¨ =Å# QÆOQÍ#k ã¨#O^Œ∞x áê^•Å ¢HÕ^Œ Ñ¨^•‡Å
#∞Oz áê^•Å∞ h\˜Ö’ =Ú#QÆ‰õΩO_® h\˜ÃÑ·<Õ #_»z "≥à◊¡_®xH˜ „`À=
xzÛOk. t+¨µºÅO^Œ~∂° Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞. "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÖ’x Jã¨¥Ü«∞
`˘ÅyáÈ~ÚOk. Ñ¨~°=∞ QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î ZÖÏO\˜^À „Ñ¨`«ºHí∆OQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x,
"å~°∂ xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ# QÆ∞~°∞ÉèíH˜Îx JÉèíºã≤OKå~°∞.
71. QÆOQÍ^Õq ã¨#O^Œ∞xH˜ „Ñü J_»∞QÆ∞#‰õΩ XHõ Ñ¨^Œ‡=ÚOz
#k ^•>Ë=~°‰õΩ Ñ¨^•‡ÅÃÑ·<Õ #_çÑ≤OzOk. HÍx ã¨#O^Œ∞x =∞#ã¨ûO`å
QÆ∞~°∞"å[˝ Ü«∞O^Õ ÅQÆfl"≥∞ÿ LO_»@OKÕ`« `«#∞ QÆOQÍ#k ^•\˜# q^èŒO
<å`«_~≥ ∞° QÆ_∞» . ã¨#O^Œ∞x K«∂ã≤# "å~°O^Œ~∂° Jq∞`«"∞≥ #ÿ Pâ◊Û~°ºO á⁄O^ŒQÍ
„j â◊OHõ~∞° Å∞ Z^Œ∞~ˆ y P`«}‚˜ H“yeOK«∞H˘<åfl~°∞. P`«_ç QÆ∞~°∞ÉèHí HÎ̃ ˜ "≥∞zÛ
ã¨#O^Œ∞xH˜ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»<Õ ™ê~°÷Hõ <å=∞^èÕÜ«∞O „Ñ¨™êkOKå~°∞. `«~°∞"å`«
J`«}˜‚ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»x Ñ≤Å∞=™êQÍ~°∞.
72. `«`Î« fiA˝Ö#·ˇ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#∞Å ã¨ÉÖíè ’ „j â◊OHõ~∞° Å∞ ã¨HÅõ ^ÀëêÅ#∞
x~°∂‡eOKÕn, =∂e#º~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#n J~Ú# „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ „ÑüÉèÏ qâıëê
Å`À t+¨µºÅKÕ`« ÑïîOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl~°∞. "Õ^•O`« "åã¨#ÖËx"åÔ~·# áêâ◊√Ñ¨`«
=∞`«ã∞¨ Å÷ ∞ `å=Ú ã¨~fi° A˝Å=∞x QÆ~fi° O`À q„~°gQÆ∞`«∞<åfl~°∞. P`«‡q"ÕH=õ ∞<Õ
=∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ# =<å# P`«‡`«`«Î fi *Ï˝#O ÉÁuÎQÍ `≥eÜ«∞x D áêâ◊√Ñ¨`«
=∞`«ã¨∞÷Å∞ ^•"å#ÅO =∞ÖË¡ˇ <åâ◊#O KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. =∞Ç¨Ñ¨\Ï\’ÑÖ`À
„j â◊OHõ~∞° Å#∞ PˆHÑ∆ ã≤ ¥¨ Î Ü«ÚHÍÎÜÚ« HõÎ *Ï˝#O ÖËx"åÔ~· ãÖK«iOK«™êQÍ~°∞.
"Õ^•O`«∞Å∞ [QÆ`«∞Î#‰õΩ „|Ç¨Ï‡O xq∞`«Î HÍ~°}OQÍ#∂ Láê^•#
HÍ~°}OQÍ#∂ L#fl^Œx „ÑüáêkOKå~°∞. HÍh áêâ◊√Ñ¨`«∞Å∞ D „Ñüáê^Œ
##∞ =ºuˆ~HÕKå~°∞† Ñ¨â√◊ Ñü [QÆ`∞« ‰Î Ωõ xq∞`«HÎ Í~°}O =∂„`«"∞Õ . ‰õΩO_»‰Ωõ
=∞\˜ì=Öˇ Láê^•#HÍ~°}O HÍ_»x "åi "å^Œ#. ''Láê^•#HÍ~°}
=∞x K≥a`Õ [QÆ`«∞Î ÅHí∆}ÏÅhfl „|Ç¨Ï‡"Õ∞ HÍ"åe QÆ^•! HÍ~°º~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#
[QÆ`«∞Î‰õΩ „|Ç¨Ï‡ =Úáê^•#HÍ~°} =∞~Ú`Õ, „Ñ¨à◊Ü«∞HÍÅ=∞O^Œ∞
ã¨~=æ° Ú - 6 169
Láê^•#HÍ~°}"≥∞#ÿ „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ HÍ~°º"≥∞#ÿ [QÆ`∞« Î K≥O^Œ∞`«∞#flk. JÑ¨C_»∞

HÍ~°} Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O ^Œ∞óMÏ`«‡Hõ"≥∞ÿ ^Œ∂+≤`«=∞=Ù`ÀOk QÆ^•! JO^Œ∞=Å#
HÍ~°}`åfixfl „ÑüáêkOKÕ „â◊√`«∞Åhfl Ñ¨â◊√Ñ¨fâ◊fi~°∞#‰õΩ xq∞`«ÎHÍ~°}Ï<Õfl
É’kèã∞¨ #Î flq. Hõ#∞Hõ D áêâ◊√Ñ¨`=« ∞`«"∞Õ ã¨~fi° [#∞Å‰õΩ P"≥∂^ŒÜ∂≥ QÆºOQÍ#∞,
ã¨=∞O[ãÖQÍ#∞ L#flk—— Jx áêâ◊√Ñ¨`« =∞`«ã∞¨ Å÷ ∞ QÆifi`«∞Öˇ· „j â◊OHõ~∞° Å#∞
PˆHÑ∆ O≤ Kå~°∞. XHõ¯ =ÚHõ¯Ö’ K≥áêÊÅO>Ë, ''[QÆ`∞« #Î ‰õΩ „Ñ¨^•è #=Ú Láê^•#
HÍ~°}O. [_»O „Ñ¨^è•#=Ú, "≥∂Ç¨Ï=¸ HõeyOKÕk. JO^Œ∞KÕ [QÆ`«∞Î
[_»"≥∞ÿ, "≥∂Ç¨xfl Hõeyã¨∞ÎOk. x~åHÍ~°K≥·`«#ºã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥·# Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞
Láê^•# HÍ~°}Éèí∂`«∞_»∞ HÍ_»∞. xq∞`«ÎHÍ~°}Éèí∂`«∞_»∞ =∂„`«"Õ∞—— Jx
áêâ◊√Ñ¨`« =∞`« ã≤^•úO`«"≥∞ÿ L#flk.
73. „j â◊OHõ~∞° Å∞ áêâ◊√Ñ¨`« =∞`«"å^Œ#Å#∞ f„=OQÍ YO_çã∞¨ <Î åfl~°∞.
„|Ç¨‡xfl `≥eÜ«∞_»O =Å#, HÍ~°º"≥∞ÿ# [QÆ`«∞Î qk`«=∞=Ù`«∞Ok.
=∞\˜ìx QÆ∂iÛ `≥eã≤#"åiH˜ =∞\˜ì`À KÕ¿ã áê„`«Å QÆ∂iÛ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë áê„`«Å∞ =∞\˜ìHõO>Ë aè#fl"≥∞ÿ#q HÍ=Ù QÆ^•! J>Ë¡,
Láê^•#HÍ~°}"å^ŒO ã¨=∞O[ãÖQÍ<Õ LOk. =∞\˜ìáê„`«Å <å=∞
~°∂áêÅ∞ HõeÊ`åÅ∞ - Jâßâ◊fi`«O. HÍh, =∞\˜ì âßâ◊fi`«O. HÍ|\˜ì „|Ç¨‡xfl
`≥Å∞ã¨∞H˘O>Ë [QÆ`«∞Î „|Ç¨Ï‡O Hõ<åfl "Õ~°∞ HÍ^Œx, „|Ç¨Ï‡"Õ∞ ã¨`«º=∞#fl
Ü«∞^ä•~°÷ *Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. „â◊√u"åHÍºÅ∞ D q^èOŒ QÍ „|Ç¨Ï‡O [QÆ`∞« #Î ‰õΩ
Láê^•# HÍ~°}=∞x `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flq. [QÆ`«∞Î‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO XˆH JkfifÜ«∞
„|Ç¨Ï‡=Ú#flk. [QÆ`«∞Î „|Ç¨Ï‡O Hõ<åfl "ÕÔ~·#k HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì, „|Ç¨Ï‡O
Jaè#fl"≥∞#ÿ xq∞`ÀÎáê^•# HÍ~°}"Õ∞ J=Ù`∞« #flk. JO`Õ HÍx, HÍ~°ºHÍ~°}ÏÅ∞
"Õ~∞° "Õ~∞° QÍ LO\ÏÜ«∞x "åkOK«@OÖ’ ™ê~°O ÖË^∞Œ . „â◊√u`«`åÎ fiÅ∞ `≥eÜ«∞x
"å~°=_»OKÕ`« Ñ¨â◊√Ñü"å^Œ ÑÖ_ç`«∞Å∞ P q^èŒOQÍ "åkã¨∞Î<åfl~°∞.
Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞#‰õΩ [QÆ`å¯~°}`åfixfl Páêk¿ãÎ L`«=Î ∞, =∞^èºŒ =∞, J^è=Œ ∞
r=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìOK«@OKÕ`« Dâ◊fi~°∞_çH˜ ~åQÆ^Õfiëêk ^ÀëêÅ „Ñ¨™êÎ=#
=ã¨∞ÎOk. „Ñ¨^è•# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ Dâ◊fi~°∞_çH˜ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. Dâ◊fi~°∞_»∞,
„Ñ¨^è•#O, r=ÙÅ∞ D =¸_»∞ ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz x~åHÍ~°OQÍ LO_»@O
KÕ`« D =¸_çO\˜H© ãÖÜ≥∂QÆ ãÖ|O^è•xfl PáêkOK«~å^Œ∞. P„â◊Ü∂« „â◊~Ú
ÉèÏ=O ÖËHõáÈ=@O =Å# ã¨=∞"åÜ«∞ ãÖ|O^èŒO ‰õÄ_® Dâ◊fi~å^Œ∞Å‰õΩ
ÖË^Œ∞. „|Ç¨Ï‡ "≥ÚHõ¯>Ë. [QÆ„^•ƒùOu J#flk ~°A˚ã¨~°ÊO =∞ÖË¡ L#flk.
W^Õ Ñ¨~°=∂~°÷=∞x „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã≤^•úOfHõiOKå~°∞. JO^Œ∞=Å#
Ñ¨â√◊ Ñ¨fâ◊fi~°∞_»∞ [QÆ`∞« ‰Î Ωõ xq∞`«HÎ Í~°} =∞<Õ "å^•xfl Ñ¨ÓiÎQÍ YO_çOKå~°∞.
74. áêâ◊√Ñ¨`«∞Å =ÚH˜Î q+¨Ü«∂Å∞ „j â◊OHõ~°∞Å∞ YO_çã¨∞Î<åfl~°∞.
=ÚH˜ÎÜ«∞O^Œ∞ Dâ◊fi~°∞x QÆ∞}ÏÅ∞ r=Ù#‰õΩ ãÖ¢Hõq∞™êÎ~Ú. W^Õ "≥∂Hí∆=∞x
áêâ◊√Ñ¨`« =∞`«ã¨∞÷Å "å^ŒO. D "å^•xfl „j â◊OHõ~°∞Å∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ
YO_çã∞¨ <Î åfl~°∞. r=ÙxH˜ Dâ◊fi~°∞xH˜ Éè^Ë =Œ Ú#fl^Œ#@O ã¨`º« =∞~Ú`Õ r=Ùx
Ü«∞O^Œ∞ Dâ◊fi~°∞x QÆ∞}ÏÅ∞ HõÅ∞QÆ_»=¸, Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x`À ã¨=∞`«fi=¸
ZÖÏ ã≤kú™êÎ~Ú? ÉèË^ŒO ã¨`«º"Õ∞ J~Ú`Õ ^•xH˜ <åâ◊#=∞<Õk LO_»<Õ
LO_»^∞Œ . ã¨=∞`«fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ âßâ◊fi`«=ÚH˜Î ÅaèOK«^∞Œ . Ñ¨â√◊ Ñüx ^è•ºxOK«@O
=Å# ã¨`«º"≥∞ÿ# ÉèË^ŒO ‰õÄ_® #tOz Dâ◊fi~°`«fiO ã≤kúã¨∞ÎO^Œ<Õ "å^ŒO
ãïÜ≥ÿ∞#k HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë, ^è•º# =∞<Õk =∞#ã¨∞û ÉèÏ=#KÕ
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡OKÕ`« HõeˆQ =ÚH˜Î âßâ◊fi`«O
HÍ^Œ∞. =∞#ã¨∞û‰õΩ ãÖ|OkèOz# ^èŒ~å‡Åhfl #tOKÕ ã¨fiÉèÏ=O QÆÅ"Õ.
Hõ#∞Hõ ^è•º#O =Å# HõeˆQ Dâ◊fi~° ã¨=∂#`«fiO ã≤÷~°O HÍ^Œ∞. Jk
âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# „|Ç¨‡#O^•xfl W=fi*ÏÅ^Œ∞.
75. áêâ◊√Ñ¨`«=∞`«ã¨∞÷Å∞ r"Õâ◊fi~°∞Å∞ "Õ~°∞ "Õ~°x, "åi ã¨"≥∞ÿHõº"Õ∞
=ÚH˜Î J#_»O ã¨=∞O[ãÖ HÍ^Œ∞. =ÚH˜Î ^Œâ◊ Ü«∞O^Œ∞ =∂„`«"∞Õ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x
QÆ∞}ÏÅ∞ r=ÙxÜ«∞O^Œ∞ ãÖ¢Hõq∞™êÎÜ«∞#_»O ‰õÄ_® ã¨=∞O[ãÖ HÍ^Œ∞.
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ x~åHÍ~°∞_»∞. r=ÙÅ∞ ™êHÍ~°∞Å∞. x~åHÍ~° QÆ∞}ÏÅ‰õΩ ™êHÍ~°
r=ÙÅ`À KÕiHõ ãÖÉèíqOK«^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`« áêâ◊√Ñ¨`« =∞`«ã¨∞÷Å∞ É’kèOKÕ
=ÚH˜Î ã¨`«ºO HÍ^Œ∞. r"Õâ◊fi~°∞Å#∞ ÉèË^ŒOQÍ K«∂ã≤#O`«=~°‰õΩ JkfifÜ«∞
`«`«Î fiO É’^èŒÑ¨_»^Œ∞. ''ÉèË^Œ=Ú#flO`« =~°‰õΩ ÉèíÜ«∞O <åâ◊#O K≥O^Œ^Œ∞——
J#flk „â◊√u"åHõºO. Ü«∞^ä•~å÷xH˜, r=Ù_»∞ Ñ¨~°=∂`«‡ HõO>Ë "ÕÔ~·# "å_»∞
HÍ^Œ∞. LÑ¨x+¨`«∞ÎÅÖ’ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ r=Ù_»O>Ë Ñ¨~°=∂`«‡ K≥·`«#º"Õ∞† Hõ#∞Hõ
ã¨~=æ° Ú - 6 171
r=Ù_»∞, Dâ◊fi~°∞Å‰õΩ#fl ÉèË^ŒO „Éèí=∞KÕ Hõey#k. HÍ|\˜ì r"Õâ◊fi~°

|∞kú L#flO`«=~°‰õΩ âßâ◊fi`« =ÚH˜Î LO_»^Œ∞. "≥∂Hí∆O JO>Ë Ñ¨~°Ö’Hõ
„áêÑ≤Î QÍh WO„^ŒÑ¨^Œq =O\˜q á⁄O^Œ@OQÍh HÍ^Œ∞. D Ñ¨^Œ=ÙÅhfl
#tOKÕÕ"Õ. Hõ#∞Hõ r=Ù_»∞ Ñ¨~°=∂`«‡ Jx `≥Å∞ã¨∞H˘x „ÉèÏOu #∞O_ç
q=Ú‰õΩÎ_»∞ HÍ=@"Õ∞ "≥∂Hí∆O. W^Õ JYO_»*Ï˝#O, JÑ¨~ÀHí∆ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡
q^•ºã≤^•úO`« q+¨Ü∞« O. Ñ¨Ó~°fiO „j ^ŒH} ∆˜ Ï=¸iÎ`À ã¨#Hõ ã¨#O^Œ<å^Œ∞Å∞
"ÕÅ ãÖ=`«û~åÅ H˘Åk [iÑ≤# ãÖ"å^Œq∞^Õ. Hõ#∞Hõ ÉèË^ŒÉèÏ=
=Ú#flO`«=~°‰õΩ =ÚH˜Î ÅaèOK«^Œx „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã≤^•úOfHõiOKå~°∞.
76. x~°=Ü«∞= QÆ∞}ÏÅ‰õΩ ‰õÄ_» "Õ~˘Hõ KÀ@ ãÖ|O^èŒ=Ú#fl
^Œ<Õ "å^Œ##∞ YO_çã¨¥Î, áêâ◊√Ñ¨`«=∞`«ã¨∞÷Å =ÚH˜Îx YO_çã¨¥Î Ö’HõOÖ’
™êHÍ~° Ñ¨^•~å÷Å =∞^èŒº ãÖ|O^èŒO D ã¨~°fiâß„™êÎÅ∞ JOwHõiOz#
q+¨Ü«∞"Õ∞. x~åHÍ~° Ñ¨^•~å÷Å =∞^èŒº ãÖ|O^èŒO Ö’HõOÖ’ ãÖÉèíqOK«^Œ∞.
"åÜ«Ú=Ù #O^Œ∞ x~°=Ü«∞="≥∞#ÿ Ñ¨^‡Œ QÆO^èOŒ ãÖ¢Hqõ ∞Oz LO_»@O ÖË^∞Œ .
Hõ=∞Å=∞O^Œ∞ QÆO^èŒ QÆ∞} =Ú#flk, Hõ#∞Hõ P QÆO^èŒO ã¨¥H∆Í‡=Ü«∞=
~°∂ÑÖ`À "åÜ«Ú=Ù#O^Œ∞ KÕi QÆO^èŒQÆ∞}Ïxfl Hõeyã¨∞Î#flk. JO^Œ∞=Å#
"åÜ«Ú=Ù QÆO^èŒO Hõey L#fl^Œx K≥|∞`«∞<åfl~°∞. "åÜ«Ú=Ù QÆO^è•xfl
„QÆÇÏ≤ ã¨∞#Î fl^Õ QÍx, QÆO^èOŒ "åÜ«Ú=Ù ã¨fi~°∂ÑÖ HÍ^Œ∞. x~°=Ü«∞= QÆO^èQŒ ∞Æ }
ãÖ¢H=õ ∞}O ã¨~fi° ^• Jâßâ◊fi`«O. D ^Œ$ëêìO`«O Ü«ÚHõOÎ HÍ#O^Œ∞# r"Õâfi◊ ~°
x~°=Ü«∞= ãÖ¢H=õ ∞}O ‰õÄ_® âßâ◊fi`«O HÍ^Œ∞. Jk ãÖÉè=í O. JO^Œ∞KÕ`«
áêâ◊√Ñ¨`« =∞`«ã¨∞÷Å =ÚHÎ̃ ‰õÄ_® ã≤kúOK«^Œ∞. =ÚHÎ̃ JO>Ë r=Ù_»∞, Dâ◊fi~°
ã¨"≥∞ÿHõº"Õ∞ HÍx "Õ~°∞ HÍ^Œ∞.
77. ÉèQí =Æ O`«∞x K≥`· <« åºk QÆ∞}ÏÅ∞ =ÚHõrÎ =ÙÅO^Œ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ "åºÑ≤Oz
ã¨q∞‡„t`åÖˇ· L#fl"å? JÖÏ Ñ¨ÓiÎQÍ QÆ∞}ã¨q∞‡„â◊=∞"≥∞ÿ LO>Ë Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x
Ü«∞O^Œ∞ J*Ï˝<åk ^À+Ö „Ñ¨ãH¨ =Îõ ∞=Ù`«∞Ok. =ÚHõÑÎ Ù¨ ~°∞+¨µÅO>Ë J*Ï˝<åxfl
^èfiŒ OãÖ KÕã≤ *Ï˝#ã¨=Úáê~°#˚ KÕã#≤ "å~°x J~°O÷ . P q^èOŒ QÍ ÉèQí =Æ O`«∞x
Ü«∞O^Œ∞ J*Ï˝#`å ^À+Ö P~ÀÑ≤OK«|_ç#k. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_Õ J*Ï˝<åxfl
^èŒfiOãÖ KÕÜ«∞_®xH˜ =∞~˘Hõix P„â◊~ÚOKåe. JO>Ë `å#∞ r=ÙÅ
J*Ï˝<åxfl ^èŒfiOãÖ KÕÜ«∞ÖË_»∞. =Ú‰õΩÎÅ∞ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞xH˜ ã¨=∞"≥∞ÿ`Õ
Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞#‰õΩ ã¨~fi° [˝`åfi^Œ∞Å∞ ãÖÉèqí OÑ¨=Ù. W@∞=O\˜ ^ÀëêÅ∞ ÖˇH¯õ ÖË#xfl
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x Ü«∞O^Œ∞ P~ÀÑ≤OK«|_»∞K«∞#flq. JO^Œ∞KÕ r=ÙÅO^Œ∞
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x x~°=Ü«∞= ãÖ¢Hõ=∞}O Z#fl\˜H© ãÖÉèíqOK«^Œ∞.
Ñ¨â√◊ =ÙÅO>Ë r=ÙÅ∞, ãÖ™ê~°=∞O^Œ∞ z‰õΩ¯H˘#fl"å~°∞. Ñ¨â√◊ Ñü JO>Ë
Dâ◊fi~°∞_»∞, áêâßÅ #∞O_ç q_çÑ≤OKÕ"å_»∞. Dâ◊fi~å#∞„QÆÇ¨ÏOKÕ`« áêÑÖ
#∞O_ç q=ÚH˜Îx á⁄Ok r=Ù_»∞ ã¨=∂#∞ _»=Ù`«∞<åfl_»∞. JÖÏ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°
ã¨=∞`«fi"Õ∞ =ÚH˜Î Jx "åi ã≤^•úO`«O. „j â◊OHõ~°∞Å∞ "åi ã≤^•úO`åÅ#∞
YO_çOz r"Õâ◊fi~°∞Å ã¨"≥∞ÿHÍºxfl ã≤^•úOfHõiOz âßâ◊fi`å#O^•xfl „Ñüáê
kOKå~°∞.
78. „j â◊OHõ~∞° Å∞ LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ #∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ∞QÍ K«∂Ñ≤ x~°∂Ñ≤ã¥¨ ,Î
Ü«ÚH˜Ü Î Ú« HõOÎ QÍ `«# J^≥· fi`«``« Î« fi"å^Œ#Å#∞ „ÑüáêkOz áêâ◊√Ñ¨`∞« ÅO^Œi
QÆ~åfixfl J}z"Õâß~°∞. áêâ◊√Ñ¨`∞« Å∞ „ÑüáêkOz# r"Õâfi◊ ~° Éè^Ë ~Œ ∂° Ñ¨"å^Œ#
Å#∞, =„*ÏÜ«Ú^èOŒ KÕ`« H˘O_»Å#∞ Ñ≤O_çK¿Õ ã q^èOŒ QÍ, `«=∞ ã¨fiã≤^•úO`åÅ
KÕ`« YO_çOKå~°∞. Ü«∞^ä•~å÷Å#∞ „QÆÇ≤ÏOK«x áêâ◊√Ñ¨`« ÑÖ_ç`«∞Å `åO„uHõ
Ü«Ú‰õΩÎÅ QÆ~°fi=∞O`å J}y, QÆ~°∞`«‡O`«∞x K«∂ã≤# Ñ¨#flQÍÅ=∞ÖË¡ `«=∞
`«ÅÅ#∞ =OK«∞H˘<åfl~°∞. D „Ñ¨HÍ~°O „j â◊OHõ~°∞Å∞ ™⁄O`« ã≤^•úO`åÅ
`«~¯° OKÕ`« `«=∞ „Ñü"å^Œ∞Å ‰õΩ`«~å¯Åxfl\˜h YO_çOKå~°∞. áêâ◊√Ñ¨`=« ∞`«O
"Õ^•O`«q~°∞^Œú=∞x x~°∂Ñ≤OKå~°∞.
79. Pkâıëê=`å~°∞_≥#· „j Ñ¨Ò« [e=∞Ç¨Ïi¬ =∞Ç¨ÉèÏ+¨ºO x~°O`«~O°
P#O^ŒO HõeyOKÕ^Œ=Ù`«∞Ok. ã¨∞=∞^èŒ∞~°O, ã¨~°fi„`å ~°=∞}©Ü«∞"≥∞ÿ "≥Å∞QÆ∞
`«∞#flk. JÖÏ\˜ ^•xx „j â◊OHõ~°∞ÅKÕ ~°zOK«|_ç# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏ+¨ºO
Ju¢Hõq∞Oz#k. Pkâı+¨µx =O\˜"å_Õ ã≤QÆ∞æKÕ`« `«# "Õ~Ú t~°ã¨∞ûÅ#∞
kOK«∞HÀQÍ WHõ ~Ú`«~°∞Å q+¨Ü«∞O K≥áêÊÖÏ? ã¨¥~Àº^ŒÜ«∞O HÍQÍ<Õ
Hõ=∞ÖÏÅhfl qHõã≤OKÕ@∞¡QÍ, „j â◊OHõ~°ÉèÏã¨¯~°∞Å∞ t+¨µºÅ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Hõ=∞ÖÏ
ÅO^Œ∞ *Ï˝#qHÍãÖ HõeyOKå~°∞. t+¨µºÅ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ „QÆO^äŒ∞Å∞ qHõã≤Oz
`«`Î« fi*Ï˝#∞Öˇ· ã¨~fi° Ö’HÍÅ‰õÄ Hˆ =∆ ∞O Hõeyã¨∞<Î åfl~°∞. D q^èOŒ QÍ „j â◊OHõ~∞° Å
ã¨~=æ° Ú - 6 173
ã¨f¯iÎ ã¨ÑÎ¨ Ö’HÍÖ’HõÑ~¨ fi° `åÅ∞, ã¨=Ú„^•Å#∞ ^•\˜ J_»∞Ö¤ HË õ "åºÑ≤ã∞¨ #Î flk.

„jâ◊OHõ~°∞Å∞ ™êH∆Í`«∂Î â◊OHõ~å=`å~°∞Å∞. JO`ÕQÍHõ „j â◊OHõ~°∞Å∞
„Ñü"å^Œ∞ÅÑ¨@¡ =∞Ç¨ ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_≥·, qHõã≤Oz# k=º„Ñ¨ÉèÏ=O`À
^ÕnÑ¨º=∂#OQÍ "≥Å∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å#∞ K«∂_»QÍ<Õ, ÃÑ^ŒÌÑ¨Ùex
K«∂z# =∞$QÍÅ =∞ÖË¡ cèu`À Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ@ì™êQÍ~°∞.
80. Z=~°∂ „Ñ¨"ÕtOK«_®xH˜ ™êÇ¨ÏãÖ KÕÜ«∞*ÏÅx H©HÍ~°}ºOÖ’
ã≤OÇ¨ÏOÖÏ, "Õ^•O`« =∞<Õ H©HÍ~°}ºOÖ’ (LÑ¨x+¨`«∞Î, „|Ç¨Ï‡q^ŒºÅO^Œ∞)
„j â◊OHõ~°∞Å∞ "Õ^•O`« ˆHãïÜ≥ÿ∞ Ü«∞^äÕK«ÛùQÍ ãÖK«iã¨∞Î<åfl~°∞. J\˜ì =∞Ç¨
~°}ºOÖ’, "Õ^Œq~À^èŒ∞Å‰õΩ, ‰õΩ`«~°¯"å^Œ∞Å‰õΩ „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ JO^Œ~°∞ J~°÷O
KÕã¨∞H˘<Õ q^èŒOQÍ É’kèOz HõO~î°ã¨÷O KÕ~Úã¨∞Î<åfl~°∞. P HÍ~°}Ï# Ü«∞u
„âı+¨µªÅ~Ú# „j â◊OHõ~°∞Å∞ "Õ^•O`« ˆHãï Jx „Ñ¨MÏºu á⁄O^•~°∞.
ã≤OÇ¨ÏO U#∞QÆ∞ ‰õΩOÉèíã¨÷ÖÏxfl HÀ~°Å`À pÅ∞Ûã¨¥Î, QÀà◊§`À J=bÅQÍ
Ñ‘ˆH@∞¡, „j â◊OHõ~°∞Å∞ „Ñü"å^Œ∞Å ^Œ∞~°‡^•xfl „QÆã≤ã¨∞Î<åfl~°∞.
81. ''=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ z#fl Ñ≤Å"¡ å_»∞. PHÍ~°O ‰õÄ_® ÉÏÅ∞x PHÍ~°"∞Õ .
HÍh „|Ç¨Ï‡`Õ[ã¨∞û`À JO^Œih Ju¢Hõq∞Oz, =∂#"åf`« HÍ~åºÅ <åK«
iã¨∞Î<åfl~°∞. rq`« HÍÅ=∞O`å „â◊q∞Oz<å ‰õÄ_® „QÆÇ≤ÏOK«ÖËx „|Ç¨Ï‡
ã¨¥„`å~å÷Å#∞ D z#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ „QÆÇ≤ÏOz J~å÷Å#∞ É’kèã¨∞Î<åfl~°∞.
Ñïâ◊√^•ú`∞« ‡Å‰õΩ =Ü«∞ã¨∞û, PHÍ~åÅ`À xq∞`«OÎ ÖË^∞Œ QÆ^•—— Jx "å~°}Ïã‘
Ñ¨Ù~°[#∞Å∞ Pâ◊Û~°ºO K≥O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
82. „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ Jã¨=∂# „Ñ¨*Ï˝ „áêÉèí"åÅKÕ`«, ã¨~°fi
âß„™êÎÅ#∞ Ñïâ’kèOz, ~°Ç¨Ï™êº~å÷Å <≥<Àfl „Ñ¨Hõ\ ˜ã¨¥Î, ã¨~°fiã¨fi`«O„`«∞Öˇ·
"≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl~°∞. D =∞Ç¨`«∞‡x K«∂ã≤, PÜ«∞#KÕ „ÑüáêkOK«|_ç#
J^≥· fi`«`«`«Î fi Ñ¨@∞`åfixfl QÆ=∞xOz# ÉèÏã¨¯~°, QÆ∞Ñ¨Îq∞„â◊, =Ú~åi,
q^ÕºO„^ŒQÆ∞~°∞ „Ñ¨Éèí$u „Ñ¨=ÚY∞Å∞ `«=∞ `«=∞ =∞`åÅ#∞ g_ç qHÍãÖ
K≥Ok# "åÔ~· Ñ¨~å[Ü«∂xfl JOwHõiOKå~°∞. ^≥· fi`«=∞`«"å^Œ∞Å∞, Hõ~‡° „Ñ¨^•è #
"å^Œ∞Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åix YO_çOz „j â◊OHõ~∞° Å∞ *Ï˝#`«`åÎ fixfl É’kèOKå~°∞.
„|Ç¨Ï‡q^•º"åºÑ≤HÎ ˜ `À_»Ê_®¤~∞° . HÍjÑ¨Ù~°"åã¨∞ ÖÏÜ«∞##∞ ã¨∞uÎ OÑ¨™êQÍ~°∞.
„|Ç¨Ï‡q^Œº x~å@OHõOQÍ =$kú K≥Ok#k.
83. Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ K«O_®Å ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ „j â◊OHõ~∞° Å Éè^Ë ~Œ ∂° Ñ¨
*Ï˝<åxfl K«H¯õ QÍ Ñ¨sHÕ∆ z ZO`À ãÖ`À+≤OKå_»∞. `«# x[~°∂ÑÖÖ’ ^Œ~≈° #
q∞=fi_»"∞Õ QÍHõ, „j â◊OHõ~∞° Å∞ `«# J=`å~°"∞Õ #x „Ñ¨H\õ O˜ Kå~°∞. `«~∞° "å`«
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO „"åÜ«∞=∞x P^ÕtOKå_»∞. J\˜ì
ã¨¥„`åÅ ÉèÏ+¨ºO ^Õ=`«Å‰õΩ ‰õÄ_® J=ã¨~°"≥∞ÿ L#fl^Œh, ^•x =Å#
„j â◊OHõ~°∞Å H©iÎ z~°™ê÷~ÚQÍ LO@∞O^Œh =zOKå_»∞. JO`ÕQÍHõ H˘xfl
"Õ^•O`åÅ‰õΩ LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ‰õΩ ‰õÄ_® ÉèÏëêºÅ∞ „"åÜ«∞_®xH˜ J#∞[˝ Xã¨QÍ_»∞.
84. „â◊√u~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# QÀ=∂`« XHõ\ ˜, Ü«∞^ä•~å÷Å#∞ „QÆÇ≤ÏOÑ¨ÖËx
"å~°∂, "Õ^Œq~°∞^Œú"≥∞ÿ# =∞`åÅ∞ HõÅ"åi áÈ+¨}Ö’ LO_ç ZO`À Hõ+¨ìÑ¨_»∞
`«∞#flk. ™ê^èŒ∞ã¨fiÉèÏ=O QÆÅ P =Úãë QÀ=Ù JO^èŒHÍ~°=∞Ü«∞"≥∞ÿ# |∞~°^Œ
QÆ∞O@Ö’ Ñ¨_ç LOk. „áê}ÏáêÜ«∞ ã≤÷uÜ«∞O^Œ∞#fl P QÀ=Ù#∞ Hõ~°∞}Ï
=∞Ü«Ú_»∞, ã¨=∞~°∞÷_»∞ J~Ú# =∞Ç¨`«∞‡_˘Hõ_»∞ =zÛ |∞~°^ŒQÆ∞O@ #∞O_ç
ÃÑ·H˜ fã≤ „áê}aèHí∆ ÃÑ\Ïì_»∞. P q^èŒOQÍ „áê}ÏÅ∞ HÍáê_»|_ç<å, â◊s~°
=∞O`å |∞~°^ŒKÕ`« ^Œ∞~°æO^èŒO`À xO_ç LOk. J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞~˘Hõ
=∞Ç¨`«∞‡_»∞ ^•x =∂e<åºÅhfl â◊√„Éèí"≥∞ÿ# h\˜`À Hõ_çy P QÀ=Ù#∞
Ñïâ◊√^ŒúOQÍ KÕâß_»∞. JO>Ë-
"≥Ú^Œ@ "Õ^•~å÷Å∞ `≥eÜ«∞Hõ "åi‰õΩ#fl ã¨fiÅÊ Ñï*Ï˝#O`À „Ñ¨=K«<åÅ∞
KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. JO^Œ∞=Å¡ "Õ^Œq~°∞^Œú"≥∞ÿ# J<ÕHõ =∞`åÅ∞ Ñ¨Ù@∞ìH˘KåÛ~Ú.
D ã≤u÷ Ö’ Ö’HÍxfl L^Œiú OK«^ÅŒ z# „j =∞Ç¨q+¨µ"‚ Õ "Õ^"Œ åºã¨∞Å ~°∂áê#
J=`«iOz "Õ^•Å#∞ qÉèlí Oz, „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ ~°zOz "Õ^•O`« =∂~åæxfl
„ÑüáêkOKå_»∞. "Õ^•Å‰õΩ J~°÷O `≥e¿Ñ „â◊√`«∞Å#∞ ~°zOKå_»∞. „â◊√u
J<Õ HÍ=∞^èÕ#∞=Ù L^ŒúiOÑ¨|_»@O W^Õ. J~Ú<å, „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ∞
JuHõiî#OQÍ#∞, QÆ∂_è®~å÷Å`À#∞ ‰õÄ_ç LO_»_»O =Å# Ö’HõOÖ’ Q˘Ñ¨Ê
„Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ∞ ™êkèOÑ¨ÖHË áõ È~ÚOk. "Õ^•Å‰õΩ qÑ¨s`å~å÷Å#∞ "≥e|∞K«∞Û`«∂
=∞`åÅ∞ J<ÕHOõ |Ü«∞Å∞^Õ~å~Ú. Ö’HõOÖ’ âßOu Hõ~∞° =~ÚOk. JÑ¨C_»∞
Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_≥#· =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ ~°∂ÑÖÖ’ J=`«iOz
ã¨~=æ° Ú - 6 175
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ#∞, ãÖ„QÆÇ¨ÏOQÍ#∞ É’^èŒÑ¨_Õ@∞¡ ÉèÏ+¨ºO

~°zOKå_»∞. JO^Œ∞=¸ÅOQÍ WÑ¨C_»∞ Ö’HõO "Õ^•O`å~å÷Å#∞, „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«
ÉèÏ+¨ºO ^•fi~å „QÆÇ≤ÏOz Ñ¨~°=∞âßOux á⁄O^Œ∞`«∞#flk. W^Õ „â◊√u J<Õ
=$^Œú ^èÕ#∞=Ù =∂e<åºÅhfl â◊√„Éèí"≥∞ÿ# [ÖÏÅ`À Hõ_çy â◊√„ÉèíO KÕÜ«∞_»O.
QÀ~°∂ÑÖÖ’ L#fl "Õ^•Å#∞ Ñï~°H˜∆Oz# =∞Ç¨`«∞‡Å#∞ HÍjÑ¨Ù~°"åã¨∞Å∞
H˘xÜ«∂_»∞`«∞O\Ï~°∞.
85. „â◊√u J<Õ QÀ=Ù "≥Å_¡ Oç z# Hõ~‡° Ñ¶Å¨ =∞<Õ áêÅ#∞# =ÚÖ’¡HÍÅÖ’
L#fl [#∞Å∞ ã¨∞YOQÍ J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞. D P=Ù „áêp#=∞~Ú#k,
J<ÕHõ Ü«∂QÍÅ∞ [iy#KÀ@∞, „Ñ¨*ÏÑü J<Õ =$^Œú „ÉÏÇ¨Ï‡}∞xH˜ x"åã¨
™ê÷#O J~Ú# „Ñ¨Ü«∂QÆÖ’ x=ã≤™ÈÎOk. ÉèíÜ«∞OHõ~°∞Å∞, ¢‰õÄ~°∞Å∞ J~Ú#
^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞ D QÀ=Ù#∞ ‰õΩ`«~¯° =∞<Õ J_»∞ã¨∞`À xO_ç# QÀuÖ’ Ñ¨_"» âÕ ß~°∞.
ÉèÏ+¨ºHÍ~°∞Å~Ú# Nâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ ÉèÏ+¨º=∞<Õ J=∞$`« ã¨¥‰õΩÎÅ`À P
P=Ù#∞ Hõ_çy â◊√„ÉèíO KÕâß~°∞.
J#O`«=¸, JQÍ^èŒ=¸ J~Ú# ã¨=Ú„^ŒOÖ’ LO_Õ JÅÅ=∞ÖË¡,
„j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ ÉèÏ+¨º=∞<Õ ã¨=Ú„^ŒO ‰õÄ_® J#O`åÖˇ·# J~å÷Å#∞
„Ñüáêkã¨¥Î, JÑïzÛù#fl „|Ç¨Ï‡ É’^èŒ HõÅQÆ@OKÕ`« P#O^Œ `«~°OQÍÅ`À
xO_ç LOk. "Õ^"Œ åºã¨∞ÅKÕ L^Œiú OK«|_ç, ‰õΩ`«~¯° "å^Œ∞Å J*Ï˝# ‰õÄÑ¨=∞O^Œ∞
=Úxy=Ù#fl ~¸ „â◊√u ^èÕ#∞=Ù#∞ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ `«=∞ J=∞$`«
ã¨¥‰õΩÎÅKÕ |Ü«∞@‰õΩ ÖÏQÍ~°∞. ÉèÏ+¨ºO ^•fi~å „â◊√`«∞Å#∞ ^À+¨~°Ç≤Ï`«OQÍ
â◊√„ÉèíÑ¨~°Kå~°∞.
86. "Õ^ŒÉÏÇ¨ïºÅ∞, <åã≤Î‰õΩÅ∞ J~Ú# H˘O^Œ~°∞ ˆH=ÅO PQÆ=∞
„Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ „Ñüáêkã¨¥Î, "Õ^Œt~åÖˇ·# „Ñ¨`«ºHí∆ „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ YO_çã¨¥Î,
"å\˜x ã¨`åºÅ∞ HÍ=x `«Åz ~¸ LÑ¨xkfi^Œº#∞ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ ‰õÄ_® ~åhÜ«∞
ÖË^Œ∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ "≥·k‰õΩÅ~Ú<å, Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™êâßGO `≥eÜ«∞x
"åÔ~·, Hõ~°‡Ü«∞O^Œ∞ xÜ≥∂yOK«^Œy# Ñ¨Ù~°∞+¨µxH˜ ~¸ LÑ¨x+¨`«∞Î ÑïK«~°º
QÍqOK«^yŒ #^Œx `«Åz "Õ^tŒ ~åÅ#∞ f„=OQÍ ^Œ∂+≤OKå~°∞. J~å÷ÉÏè ™êxfl
K≥áêÊ~°∞. WO^Œ∞=Å# Ü«∞^ä•~°÷O |Ü«∞@Ñ¨_»ÖË^Œ∞. "Õ^•Å#∞ ^Œ∂+≤OKÕ
<åã≤Î‰õΩÅ∞ "Õ^•~å÷Å#∞ `≥eÜ«∞Hõ, „Ñ¨`«ºHí∆"≥∞ÿ# ã¨¥÷Å q+¨Ü«∂Å<Õ „QÆÇ≤Ïã¨¥Î
„|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞. „Ñ¨ÉèÏHõ~å^Œ∞Å∞ "Õ^Œ=∂~åæxfl
J#∞ãïOKÕ"åˆ~ J~Ú<å, LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞ Hõ~°‡Ñ¨~åÅ∞QÍ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞.
JO^Œ∞=Å# x=$uÎ=∂~°æ"≥∞ÿ# LÑ¨x+¨kfi^Œº#∞ Ü«∞^ä•~°÷OQÍ „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõ
áÈÜ«∂~°∞. D „Ñ¨HÍ~°O JO^Œ~°∞ `«ÅH˘Hõ =∞`«O QÆÅ"åÔ~· „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞
á⁄O^ŒÖËHõáÈÜ«∂~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# "Õ^•O`å~å÷xfl `≥eÑ≤
ÉèÏ+¨ºO ~°zOKå~°∞. JO^Œ∞=Å#<Õ Ö’HõOÖ’ „|Ç¨Ï‡q^Œº ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ
=$kúK≥Ok „Ñ¨HÍtOz#k. Ö’HõOÖ’ „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ „QÆÇ≤ÏOz âßâ◊fi`å
#O^•xfl á⁄O^•~°∞.
87. ^Œ∞~å‡~°∞æ_≥·# ^Œ∞âß≈ã¨#∞_»∞, Ñü„=`«Ü≥ÿ∞# „^ÒÑ¨n^Õq `«Å
"≥O„@∞HõÅ#∞ Ñ¨\ì˜ D_çÛ ~å[ã¨Éíè Ü«∞O^Œ∞ J==∂#Ñ¨~K° å_»∞. ÉèQí "Æ å#∞_≥#·
„jHõ$+¨µ‚ _®"≥∞#∞ Ñ¨~°=∞^ŒÜ«∞`À ~°H˜∆OKå_»∞. P „Ñ¨HÍ~°OQÍ<Õ, "Õ^Œã¨fi~°∂
Ñ≤}˜Ü≥ÿ∞# ã¨~°ã¨fif^Õq LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ<Õ t~°ã¨∞û ^Œ∞+¨µìÖˇ·# ÉèË^Œ|∞kú"å^Œ∞ÅKÕ
PHõi¬OK«|_ç q∞QÆ∞Å Ñ¨~åÉèí=O K≥Ok#k. JÑ¨C_»∞ „|Ç¨Ï‡q^•ºu‡HõÜ≥ÿ∞#
„j ã¨~°ã¨fif^Õqx „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞, „jHõ$+¨µ‚_»∞ „^ÒÑ¨kx ~°H˜∆Oz#
q^èŒOQÍ Ñï~°H˜∆OKå~°∞. D „Ñ¨HÍ~°O „|Ç¨Ï‡q^Œº „j â◊OHõ~°∞ÅKÕ ã¨~°fi
[QÆ`∞« #Î O^Œ∞ "åºÑ≤Oz *Ï˝<å=∞$`«O „ã¨qã¨¥,Î Ñ¨~=° ∞âßOux, x`åº#O^•xfl,
Ñ¨~°=∞Ñ¨^ŒÔH·=ÖÏºxfl „Ñ¨™êkOzOk.
88. Ö’HõOÖ’ `«=∞ W+¨ì^≥·"åxfl Láêã≤OKÕ"å~°∞ x`«ºO ™êfl#O
KÕ~Úã¨¥,Î QÆO^èOŒ ã¨=∞iÊã¨¥,Î nÑÖ "≥eyOz, <å<åq^è•Öˇ#· PÉè~í }° ÏÅ#∞
^èŒiOÑ¨*Ëã≤ Ñ¨Ù+¨Êã¨~åÅKÕ JÅOHõiOz Ñ¨Ól™êÎ~°∞. J^Õ q^èŒOQÍ „j
â◊OHõ~°∞Å∞ `«# W+¨ì^≥·="≥∞ÿ# "åˆQÌqH˜ (ã¨~°ã¨fif^Õq) =∞<ÀÇ¨Ï~°=¸, Åe
`«=¸, ~°ÇÏ¨ ™êº~°=÷ ÚÅ`À ‰õÄ_ç#\˜qì , QÆOcè~"° ∞≥ #ÿ g, Hõq`åÑ¨q„`«[ÖÏÅ`À
™êfl#O KÕ~ÚOz, "Õ^•O`«„QÆO^äŒ ~°K«#Å<Õ QÆO^èŒOKÕ`«, K≥=ÙÅ HÕÃÑ·#
=K«<åÅ<Õ JÅOHÍ~°O`À, „â◊√u"åHÍºÅ‰õΩ QÆ∂_è®~å÷Å<Õ náê~å^èŒ#Å
KÕ`«, „Ñü"å^Œ =∞`«ã¨∞÷Å "å^Œ#Å#∞ YO_çã¨¥Î, ã¨fi=∞`« ™ê÷Ñ¨# J<Õ
™ÈÎ„`åÅ KÕ`«, Ö’HÀ^Œú~°}ÔH· Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~°∞. KåÖÏHÍÅOQÍ =∞O^Œ|∞^Œ∞úÖˇ·#
ã¨~=æ° Ú - 6 177
"å~°∞ "åˆQÌqx `«=∞ QÆ$Ç¨ÅO^Õ Hõ\ ˜ìÑ¨_»"Õã≤<å~°∞† J\˜ì "åˆQÌqx `«#

ã≤^•úO`åÅKÕ`« q_çÑ≤Oz ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°Ñ¨Ù J~°Û#Å`À Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~°∞.
89. P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨ã¨fi~°∂áêxfl XH˘¯Hõ¯~°∞ "åi "åi =∞`å#∞™ê~°O
x~°∂Ñ≤OKå~°∞. Pkâ◊OHõ~°∞ ÖÁHõ¯~°∞ =∂„`«O P`«‡ JO>Ë Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞
Jx x[`«`åÎ fixfl `≥eáê~°∞.
i. â◊¥#º"å^Œ∞Å∞ P`«‡ J<Õk ^ÕÇ¨ÏOÖ’x XHõ ÉèÏQÆ"Õ∞#x, Jk
"Õ~°∞QÍ ÖË^Œx „ÑüáêkOKå~°∞. JO^Œ∞KÕ`« "å~°∞ P`«‡ =ã¨∞Î=Ù#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞. â◊¥#º"å^Œ∞Å∞ ˆH=ÅO ã¨¥÷Å^Œ$+≤ì`À<Õ ã¨¥÷ÖÏ<Õfl
„QÆÇ≤Ïã¨¥Î, ã¨¥H∆Í‡OâßÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
ii. WHõ "Õ^Œ=∂~åæÅ ##∞ãïOKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® P`«‡#∞ QÆ∂iÛ aè#fl
aè#fl =∂~åæÅÖ’ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞<åfl~°∞. `«~¯° âßGÑÖ_ç`∞« _≥#· Hõ}Ï^Œ =∞Ç¨=ÚxKÕ
P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ P`«‡ÖÏÉèÏxfl á⁄O^•_»∞. "Õ^ŒÉÏÇ¨ïºÖˇ·# â◊¥#º"å^Œ∞Å∞
P`«‡<Õ K«OÑ¨QÍ Hõ}Ï^Œ =Úx J\˜ì P`«‡‰õΩ uiy „áê}O áÈâß_»∞.
„j Hõ}Ï^Œ =Úx ^ÕÇ¨Ï=∞O^Œ∞ ^ÕÇ≤ÏÜ≥ÿ∞ LO_Õ P`«‡ ã¨¥Hí;~°∂áê#
„Ñ¨HÍtã¨∞#Î fl^Œx, P`«‡=ã¨∞=Î Ù#fl^Œx ã≤^•úOfHõiOKå~°∞. W^Õ P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞
™êfi`«‡ ÖÏÉèíO K≥O^Œ_»O.
iii. `«^Œ∞Ñï Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™êâß„™êÎxfl „Ñ¨=iÎOÑ¨*Ë¿ã <åã≤Î‰õΩÅ#∞
YO_çã¨¥Î, *ˇ·q∞x=Úxt+¨µºÅ∞, JÑ¨~° ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ J=`å~°=∞~Ú#
„j ‰õΩ=∂iÅÉèí\ÏìKå~°∞ºÅ∞ P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µx*Ë̂~ =∂~åæxfl =∂„`«O K«∂áê~°∞.
Hõ~°‡HÍO_»#∞ „ÑüáêkOKÕ D ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µx Ñ¨~°Ö’Hõ
Ü«∂„`«Å#∞ JOwHõiOKå~°∞. P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞<åfl_»x, ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞
J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl_»x ã¨Ê+Öì QÍ „ÑüáêkOKå~°∞. „j ‰õΩ=∂iÅÉè@í ∞ì Hõ}Ï^Œ=Úx
Hõ<åfl P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µx q+¨Ü«∞O =∞iO`« q=~°OQÍ `≥eÜ«∞|~°Kå~°∞.
iv. `«~°∞"å`« ˆH=ÅO „Ñ¨^è•#"Õ∞ [QÆ`«∞Î‰õΩ =¸ÅHÍ~°}=∞x K≥¿ÑÊ
™êOY∞ºÅ∞ P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µx ^Œ∞óMÏxfl áÈQ˘\Ïì~∞° . P`«‡ J<Õk (ã¨∞Y ã¨fi~°∂Ñ¨
=∞h, ^Œ∞óY=∞#fl^Õ ÖË^Œh) „Ñ¨^è•<åxH˜ Ö’|_ç LO@∞O^Œx `≥eáê~°∞.
D q^èOŒ QÍ g∞=∂Oã¨‰Ωõ ÅHõ#fl P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ ã¨∞Yã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»x ™êOY∞ºÅ∞
`≥eáê~°∞.
v. `«~°∞"å`« Ü≥∂QÆâßG„Ñ¨=~°Î‰õΩ_≥·# Ñ¨`«O[e =∞Ç¨Ïi¬ „Ñ¨Éèí$`«∞Å∞
P`«‡‰õΩ „áê} x~À^èŒOKÕ`« ZO`À Ñ¨Ó[º`« QÆÅ^Œx „ÑüáêkOKå~°∞.
Ü≥∂QÆ=∞Ç≤Ï=∞KÕ`« „áê}x~À^èOŒ KÕ¿ã P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ âßâ◊fi`«∞_≥,· x`«∞º_»=Ù`å
_»x ÑÖ`«[e =∞Ç¨Ïi¬ =zOKå~°∞.
ÃÑ·# `≥eÑ≤# "å~°O^Œ~°∞ P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µx x[ã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞Ñ¨Hõ
áÈ=@O KÕ`«, P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ ^Œ∞óMÏ<Õfl J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_»∞. P`«‡ JO>Ë
Ñ¨~=° ∂`Õ‡#x, x~°uâ◊Ü∞« P#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»h, r=„|ÃÇÏ· ‡HõºO „j â◊OHõ~∞° Å∞
„ÑüáêkOKå~°∞. "Õ^•O`å~å÷xfl, Ü«∞^ä•~°÷ `«`åÎ fixfl ã≤^•úOfHõiOKå~°∞.
JO^Œ∞=Å# „|Ç¨Ï‡q^Œº ã¨~°fi„`å "≥Å∞QÆ∞`«∂ ã¨~°fi[#∞Å‰õΩ Ñ¨~°=∞âßOux
„Ñ¨™êkã¨∞Î#flk.
90. Kå~åfi‰õΩÅ∞ ÑÖK«É∂íè `åÅKÕ P=$`«"∞≥ ÿ L#fl P`«‡#∞ ^Œi≈OK«ÖHË õ
áÈÜ«∂~°∞. ã¨¥÷ÅOQÍ LO_Õ ^ÕÇ¨Ï=¸, WO„kÜ«∂ÖË P`«‡ Jx "åi
qâßfiãÖ. JO^Œ∞KÕ`« "å~°∞ ^ÕÇÏ¨ =∞O^Œ∞ „Ñ¨HÍtOKÕ „Ñ¨`º« QÍ`«‡#∞ ^Œi≈OK«ÖHË õ
áÈÜ«∂~°∞.
Ü≥∂QÍKå~°"å^Œ∞Å∞ P`«‡ JO>Ë 'Hí∆}˜Hõ q*Ï˝#— =∞x „Ñ¨Hõ\ ÕKå~°∞.
Hí∆}˜Hõ q*Ï˝# =∞<Õk |∞kú`«`«Î fi"Õ∞ HÍx P`«‡`«`«Î fiO HÍ^Œ∞. HÍh, "å~°∞
^•x<Õ P`«‡QÍ „^èŒ∞gHõiOKå~°∞. g~°∞ Kå~åfi‰õΩÅHõ#fl H˘kÌ ã¨¥Hí;
^Œ$+≤ì`À „ÑüáêkOKå~°∞ QÍx, P`«‡#∞ x[OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
`«^Œ#O`«~°O `åi¯‰õΩÅ∞, g∞=∂Oã≤‰õΩÅ∞ P`«‡ J#flk ÑÖK«Éèí∂`åÅ
HõO>Ë aè#fl"≥∞ÿ#^Œx „ÑüáêkOKå~°∞. ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ ##∞ÉèíqOKÕk P`Õ‡
QÍx, ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂Å∞ HÍ=x, Jq [_®Åx `≥eáê~°∞. ÑÖK«Éèí∂`å`«‡Hõ
^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂Å Hõ#fl P`«‡ qÅHí∆}"≥∞ÿ#^Œx ã≤^•úOfHõiOKå~°∞. g~°∞
Kå~åfiHõ, Ü≥∂QÍKå~°∞Å HõO>Ë ã¨¥Hí;^Œ$+≤ì`À ^Œi≈OKå~°∞.
`«^Œ∞Ñï ™êOY∞ºÅ∞, P`«‡ ã¨~°fiÉèí∂`åÅHõ<åfl, „uQÆ∞}ÏÅHõ<åfl,
â◊|Ìã¨Ê~å≈^Œ∞ÅHõ<åfl qÅHí∆}"≥∞ÿ#^Œx ã≤^•úO`«O KÕâß~°∞. g~°∞ WO`«=~°ˆH
ã¨~=æ° Ú - 6 179
=zOKå~°∞QÍx Ü«∞^ä•~°÷=¸ ãÖÑ¨Ó~°‚=¸ J~Ú# `«`åÎ fixfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõ

áÈÜ«∂~°∞. ''„|Ç¨Ï‡ã¨`«ºO [QÆx‡^ä•º——, ''UHõ"Õ∞"åkfifÜ«∞O „|Ç¨Ï‡ <ÕÇ¨Ï
<å<åã≤Î HÕK«#—— J<Õ LÑ¨x+¨^•fiHÍº#∞™ê~°OQÍ, ÑÖK«É∂íè `åÅ∞, ^Õ¿ÇÏO„k
Ü«∂Å∞, ã¨~fi° ^Œ$â◊º[QÆ`∞« Î Jã¨`º« =∞x „|Ç¨Ï‡"≥ÚHõ¯>Ë âßâ◊fi`å#O^Œ ~°∂Ñ¨=∞x,
J^Õ x[`«`Î« fi=∞x Z=~°∂ „ÑüáêkOK«ÖHË áõ ÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞=Å# ^≥· fi`«O
=iúÅ@¡ OKÕ`« P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ [##=∞~°}Ï`«‡Hõ ÉèÜ í ∂« xfl =^ŒÅÖËHáõ ÈÜ«∂_»∞.
„ÉèÏOu~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# ^≥· fi`«=Ú#flO`«=~°‰õΩ P`«‡, Ñ¨~°=∂`«‡ HÍ*ÏÅ^Œ∞.
Hõ#∞Hõ „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨$käfi "≥Ú^ŒÖˇ·# =ã¨∞Î=ÙÅhfl Jã¨`åºÅx
„ÑüáêkOz P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µx ÉèÜ í ∞« ~°ÇÏ≤ `«∞xQÍ KÕâß~°∞. ''P`«‡ Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞
âßâ◊fi`å#O^Œ z`«∞ûY ã¨fi~°∂Ñ¨Ù——_»x ã≤^•úOfHõiOKå~°∞. P`«‡ ÉèíÜ«∞~°Ç≤Ï`«
"≥∞ÿ#k, ã¨~°fiãÖ™ê~° |O^è•Å #∞O_ç q=ÚHÎ̃ á⁄Ok, PQÆ=∞ „Ñ¨=∂}"≥∞ÿ#
LÑ¨x+¨`«∞Î#∞ „Ñ¨=∂}OQÍ ã‘fiHõiOz „Ñ¨É’kèOKå~°∞. r=„|ÃÇ·Ï‡Hõºã¨fi~°∂Ñ¨
`«`«Î fi*Ï˝#O`À ''P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µ _»O>Ë Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù~°∞+¨µ——_»x xã¨ûOâ◊Ü«∞OQÍ
„ÑüáêkOKå~°∞. W^Õ =ÚHõÎÑ¨^Œq, t=O, P#O^ŒO.
91. Kå~åfi‰õΩÅ∞ P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µx ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ ^Œi≈OK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
HÍ}Ï^Œ∞Å∞ P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µx *Ï˝<åk QÆ∞}=ÚÅ∞ HõÅ "åxQÍ „ÑüáêkOz
~°HO∆˜ Kå~°∞. g~°∞ P`«‡ L#fl^Œh, Hõ~,Î° Éè’Hõ,Î *Ï˝<åk QÆ∞}ÏÅ`À XÑ¨C`«∞O\Ï
_»h =zOK«@OKÕ`« Kå~åfi‰õΩÅ Hõ#fl „âı+µ¨ Öª i·ˇ . g∞=∂O™êâßG „Ñ¨=~°‰Î Ωõ _≥#·
‰õ Ω =∂iÅÉè í @ ∞ì , P`« ‡ Ñ¨ Ù ~° ∞ +¨ µ _» ∞ ã¨ ~ ° fi Éè í ∂ `åÅHõ O >Ë qÅHí ∆ } ∞_» x
„ÑüáêkOKå_»∞. ™êOY∞ºÅ∞ P`«‡Ñ¨Ù~°∞+¨µx =∂Ü«∂=∂e#º~°Ç≤Ï`«∞xQÍ
KÕã≤, '„Ñ¨^è•#=Ú—#‰õΩ =â◊√_≥·#"åxxQÍ KÕâß~°∞. x["≥∞ÿ# P`«‡`«`åÎ fixfl
`≥Å∞Ñ¨Hõ Ö’HÍxfl â’Hõ"≥∂Ç¨Ï„QÆã¨ÎOQÍ KÕâß~°∞. „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞
r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº `«`åÎ fixfl `≥eÑ≤ â’Hõ "≥∂Ç¨Ï~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# `«`«Î fiã≤^•úO`åxfl
ã¨~°fiÖ’HÍÅO^Œ∂ "åºÑ≤OÑ¨*Ëâß~°∞.
92. Ö’HõOÖ’ K«OÑ¨Hõ =$Hí∆O L"≥∞‡`«Î K≥@∞ì`À#∞, "ÕÑ¨ K«∂`«
=$Hí∆O`À#∞, Éèí∂`«=$Hí∆O "≥ÚÅ¡ K≥@∞ì`À#∞, "≥^Œ∞~°∞ "≥ÚHõ¯Å∞ K«O^Œ#Ñ¨Ù
=$H∆ÍÅ`À ã¨=∞"≥∞ÿ`Õ† q+¨Ñ¨ÙK≥@¡hfl J=∞$`« Ñ¶¨ÖÏÅ xKÕÛ Ñ¨Hí∆OÖ’ ~Ú`«~°
ã≤^•úO`åÅ∞ ‰õÄ_® „j â◊OHõ~°∞Å ã≤^•úO`«O`À ã¨=∂#O HÍQÆÅ=Ù.
ã¨¥~°∞ºx`À q∞}∞QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞#∞ áÈÅÛ`«~°=∂? JÖÏˆQ „j â◊OHõ~°∞Å
ã≤^•úO`åÅ‰õΩ ã¨=∂#"≥∞ÿ# ã≤^•úO`åÅ∞ [QÆ`«∞Î#O^Œ∞ ÖË=Ù.
93. „j â◊OHõ~°ÉèÏ+¨º=∞O^Œe ã¨¥H˜Î*ÏÖÏÅ∞ HõÅÊÅ`«Öˇ· "≥ÅÜ«Ú
K«∞#flq. „j"åi ÉèÏ+¨ºã¨¥H˜Î Ñ¨~°OÑ¨~°Å∞ *Ï˝#Ñ¶¨ÖÏÅ#∞, ™êfiaèÅ+≤`å~°÷
Ñ¨ÙëêÊÅ∞, LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ J~°÷=∞<Õ =∞Hõ~°O^ŒO`À KÕi [##=∞~°} ~°Ç≤Ï`«
"≥∂H∆Íxfl „Ñ¨™êkã¨∞Î#flq. HõÅÊ=$H∆ÍÅ <å„â◊~ÚOz ã¨HõÅ HÀiHõÅ#∞
f~°∞ÛH˘<Õ q^èŒOQÍ, „j â◊OHõ~°ÉèÏëêºxfl P„â◊~ÚOz# ÑÖ_ç`«∞Å∞
q*Ï˝#=∞O`å á⁄Ok x`åº#O^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. D „Ñ¨HÍ~°O „j"åi
ÉèÏ+¨ºO ã¨~fi° [#∞Å‰õΩ Ç≤Ï`«O KÕã∞¨ OÎ _»QÍ, ‰õΩ`«~¯° "å^Œ∞Å‰õΩ =∂„`«O JO‰õΩâ◊"∞≥ ÿ
ÉèÏã≤ã¨∞Î#flk. W`«~° ÉèÏëêºÅhfl „j ã¨~°ã¨fif^Õq ^Ò~åƒùQÆºO KÕ`« U~°Ê_ç#
â◊√+¨¯"å^• Å=Ù`«∞#flq.
94. „j â◊OHõ~°ÉèÏ+¨ºO "Õ^•O`« ã≤^•úO`åÅ`À ~°=∞}©Ü«∞=¸, *Ï˝#
„Ñ¨^Œ=¸ J~Ú „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk. q#flO`« =∂„`å<Õ "≥∂Hí∆O ãÖ„áêÑ≤Îã¨∞ÎOk.
J„áêHõ$`« |∞kú QÆÅ"åˆ~ ~¸ ÉèÏ+¨º„â◊=}ÏxH˜ Ü≥∂QÆ∞º Å=Ù`«∞<åfl~°∞.
P`«‡*Ï˝#O Hõey, x~°‡Å|∞kú`À, Ö’HÀÑ¨HÍ~°ÉèÏ=# KÕ¿ã"å~°∞ =∂„`«"Õ∞
"Õ^•O`« „QÆO^ä•Å#∞ „"åÜ«∞QÆÅ~°∞. J\˜ì ~°K#« Å∞ ãÖ`åÑ¨~Ç° Ï≤ `åÖˇ· Ö’HÍxH˜
LÑ¨Hõi™êÎ~Ú. `«H˜¯#=hfl x~°∞Ñ¨Ü≥∂QÍÖË!
95. ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ PÜ«∞# bÅÅ‰õΩ Jq<åÉèÏ= ãÖ|O^èOŒ LO@∞Ok.
ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JkfifÜ«Ú_»∞. P =∞Ç¨`«∞‡x bÅÅ∞ Jkfi
fÜ«∂Å∞. W^Õ "Õ^•O`« ™ê~°=∞O`å. „j â◊OHõ~°∞Å=∞ÖË¡ „QÆO^äŒ~°K«#
KÕÜ∞« QÆÅ ™ê=∞~°º÷ O Ö’HõOÖ’ =∞Ô~=fiiH© ÖË^∞Œ . JO`«=~°‰Ωõ „QÆO^ä~Œ K° #« Å∞
KÕã≤ =∂ JO`«\ ˜ ~°K«~Ú`«Å∞ ÖË~°x q„~°gˆQ "å~°O^Œ~°∂ `«ÅÅ∞
=OK«∞H˘<åfl~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å ÉèÏëêºxfl „â◊=}O KÕã#≤ "å~°∞ ^Õ=Ö’Hõ=∞O^Œe
J=∞$`«áê#OÃÑ· Pã¨H˜Îx =^Œe Ñ¨~°Ö’Hõ ã¨∞MÏÅO^Œ∞ ‰õÄ_® q=ÚY∞
Å=Ù`«∞<åfl~°∞. Ñ¨~°=∞ „Ñ‘u`À "Õ^•O`å~å÷Å#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x J=∞$`«∞Å=Ù
`«∞<åfl~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å „QÆO^ä•ÅÖ’ â◊ÉÏÌ~°÷ QÍOcè~°ºO, =∂^èŒ∞~°ºO, â‹·b,
ã¨~=æ° Ú - 6 181
Ñïáê\˜, "Õ^•O`« „Ñüáê^Œ#Å∞ „Ñ¨Éèí$u ÅHí∆}ÏÅ∞ J„ÑüÇ¨Ï`« „Ñ¨*Ï˝

qâıëêÅ`À =iúÅ∞¡`«∞#flq. x~°‡Å QÆOQÍ #kÖ’ qÇ¨ÏiOKÕ ~å[Ç¨ÏOã¨Å∞,
|∞~°^Œ QÆ∞O@ÅÖ’ qÇ¨ÏiOK«_®xH˜ W+¨ìÑ¨_»`åÜ«∂? J=∞$`«áê#O KÕ¿ã
^Õ=`«Å∞ LÑ¨Ch~°∞ „`åQÆ_®xH˜ W+¨ìÑ¨_»`å~å? =ãÖ`« |∞∞`«∞=Ù#O^Œ∞
ÖËzQÆ∞à◊§#∞ P~°yOKÕ HÀH˜ÅÅ∞ ‰õ∆Ω„^Œ =$H∆ÍÅÃÑ· qÇ¨Ïiã¨Î"å? J>Ë¡ „j
â◊OHõ~°∞Å „QÆO^ä•Å∞ ã¨~°fi qÅHí∆}ÏÅ∞, J=∞$`«=∞Ü«∂Å∞.
96. „j â◊OHõ~°∞Å "åQÀú~°}˜ J=∞$`«O =i¬ã¨∞Î#fl@∞¡O@∞Ok. Éèí‰õΩÎÅ
Ñ¨@¡ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚÖˇ·# „j â◊OHõ~°∞Å∞ XHõ ¿Ñ^Œ~åeÃÑ· Hõ~°∞} K«∂Ñ≤
„j ÅH©; 'Hõ#Hõ^è•~å ™ÈÎ„`«=Ú—#∞ ÑïîOz |OQÍ~°∞ Lã≤iHõ ÑÖ_»¡ =~°¬O
‰õΩiÑ≤OKå~°∞. ^Õg`«`åÎ fixfl „Ñüáêkã¨¥Î '™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi— J<Õ "Õ^•O`«
`«`åÎ fixfl ~°zOKå~°∞. =∞Ç¨¢‰õÄ~å"Õâ◊O`À LO_Õ ã¨~åÊÅ#∞ ‰õÄ_® ÉèíÜ«∞
~°ÇÏ≤ `«OQÍ KÕ¿ã Éè∞í [OQÆ ™ÈÎ„`åxfl ~°zOKå~°∞. „jâ◊OHõ~∞° Å "åQÆ=∞$`«^•è ~°Å∞
ã¨~°fiÉèíHõÎ [# ãÖ~°Hí∆Hõ"≥∞ÿ XÑ¨CK«∞#flq.
97. „j â◊OHõ~°∞Å Hõq`å„Ñ¨"åÇ¨ÏO â◊|ÌQÍOcè~åºÅ`À#∞, â◊ÉÏÌ~å÷Å
`À#∞, =ºOQÍº~å÷Å`À#∞, Juâ◊Ü≥∂‰õΩÎÅ`À#∞, =∞Ç¨ÏŸ[˚fiÖÏÖˇ· q*Ï˝<åxfl
„Ñ¨™êkã¨∞Î#fl^≥· ã¨∞ã≤÷~° ã¨fi~°æ™œMÏºÅ <˘ã¨QÆ∞K«∞#flk. P HÍ"åºÅhfl x~°∞Ñ¨
=∂Å∞.
98. „j â◊OHõ~°∞Å HÍ=º ãÖÑ¨^Œ ã¨~°fiÑïHõ~åÅ`À XÑ¨CK«∞#flk.
JO^Œ∞ #=~°™êÅ∞, QÆOcè~° â◊ÉÏÌ~å÷Å∞, â◊ÉÏÌÅOHÍ~åÅ∞, J~å÷ÅOHÍ~åÅ∞,
"≥^· ~Œ åƒùºk s`«∞Å∞, W=hfl „j â◊OHõ~∞° ÅKÕ ~°zOK«|_ç# "Õ^•O`« `«`Î« fi=∞Ç¨
HÍ"åºÅO^Œ∞ ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ L#flq. „Ñüâ’¡HOõ XHõ =∞Ç¨HÍ=º"≥∞ÿ JÑïq∞`å
#O^•xfl Hõeyã¨∞Î#flk. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J=∞$`«ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞.
99. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ˆH=ÅO "Õ^•O`«=∞O^Õ HÍHõ Ö∫H˜Hõ HÍ=º
x~å‡}OÖ’ ‰õÄ_® Jâı+¨ „ÑüÉèí#∞ K«∂áê~°∞. ~°=∞}©Ü«∞"≥∞ÿ# â◊ÉÏÌ~å÷Å
KÕ`« =∞Ç¨ÏŸ`«Î=∞ HÍ"åºÅ∞ ã¨~°fi[<å#O^ŒHõ~°OQÍ#∂ K«=∞`«¯ $`«∞Å`À#∂,
#=~°ã¨ Ñï=∞àÏÅ`À#∂ ~°zOKå~°∞. ÑïîOKÕ"åix, q<Õ"åix ‰õÄ_®
P#O^Œ™êQÆ~°OÖ’ Jq =ÚOK«∞`«∞#flq.
100. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fi"Õ^•Å∞, LÑ¨x+¨`«∞Î Å<Õ H©∆~°™êQÆ~åxfl
`«# „ÑüÉèÏáê@"åÅ<Õ =∞O^äŒ~° Ñ¨~°fi`«OQÍKÕã≤ =∞käOK«QÍ ÉèÏëêº=∞$`«O
L^ŒƒùqOzOk. ^ÀëêÖË ÖËx P „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«ÉèÏ+¨ºO QÆOQÍf~°=∞O^Œe
ÑÖ_ç`«∞ÅÖ’ HõÅHõÅO Ñ¨Ù\˜ìOz#k. J\˜ì ÑÖ_ç`«∞ÅÖ’ Q“`«=∞=Úx
<åºÜ«∞âßGOÖ’ L^ŒOÌ _»ÑO¨ _ç`∞« _»∞QÍ ¿Ñ~˘O^•_»∞. J\˜ì Q“`«=∞=Úx `«#
Ñï"å~°O`À ‰õÅã≤, =∞Ç¨ÏŸ[˚fiÖÏyflÜ«∞O^Œ∞ „Ñ¨"ÕtOz# q∞_»∞`«Å=∞ÖË¡ „j
â◊OHõ~°∞Å <≥^Œ∞~˘¯<åfl~°∞. "å~°O^Œ~°∞ ^Œ∞~°aè=∂#∞Öˇ·, QÆ~°fiO`À J#∞=∂#
„Ñ¨=∂} "å^•xfl KÕÑ¨\ ˜ì „j â◊OHõ~°∞Å „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏëêºxfl YO_çOÑ¨
^ŒÅKå~°∞. "å~°O^Œ~°∂ ÉèÏëêºyflx „Ñ¨"ÕtOz# q∞_»∞`«Å=∞ÖË¡ ^ŒÇ≤ÏOÑ¨
|_®¤~°∞. JO>Ë Q“`«=∞ Ñ¨Hí∆ „Ñü"å^Œ∞ÅO^Œ~°∂, „Ñ¨K«O_» ã¨¥~°ºHÍOu
=ÚO^Œ∞ #Hí„∆ `åÅ=∞ÖË,¡ „Ñ¨HÍtOÑ¨ÖHË áõ ÈÜ«∂~°∞. D „Ñ¨HÍ~°O „jâ◊OHõ~É° Qíè =Æ
`åÊ^•Kå~°∞ºÅ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏ+¨ºO ã¨~°fiq*Ë`«Ü≥ÿ∞ „Ñ¨HÍtOzOk.
101. „j â◊OHõ~° ÉèÏ+¨ºO ™ê#|\˜ì# |OQÍ~°OÖÏ „Ñ¨HÍtã¨¥Î#flk.
|OQÍ~åxfl <åÅ∞QÆ∞ q^è•Å∞QÍ Ñ¨sH˜™∆ êÎ~∞° . 1. "≥∞~°ÑÙ¨ KÕ`« 2. =ÚHõ¯Å∞QÍ
#~°‰õ@OKÕ`« 3. Ñ¨Ù@O "ÕÜ«∞@O KÕ`« 4. ã¨∞uÎ`À H˘@ì@OKÕ`« <å}º`«#∞
Ñ¨sH˜∆™êÎ~°∞. „j â◊OHõ~° q~°z`«"≥∞ÿ# ÉèÏ+¨ºO =∞e<åÅ∞ÖËHõ ã¨fiK«ÛùOQÍ#∞
„Ñ¨HÍâ◊=O`«OQÍ#∞ q~åle¡Ok. |OQÍ~°O Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ<å XHÍ<˘Hõ_»∞
Ñ¨sHÕ∆ Ñ¨^ÅŒ ™êÎ_∞» . JÖÏ Ñ¨sHÕ∆ K«@OKÕ`,« WOHÍ JkèHOõ QÍ „Ñ¨HÍtã¨∞OÎ k.
J^Õ q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å ÉèÏ+¨ºO qâı+ÖQÍ "åkOKÕ"åiKÕ JkèHõOQÍ
„Ñ¨HÍtã¨∞#Î flk. Ñ¨sHí∆ JkèH"õ ∞≥ #ÿ H˘nÌ ÉèÏ+¨ºO ÜˇÚHõ¯ áêiâ◊√^Œºú O, =∂Ç¨`«‡ºO
=∞Ç¨ÏŸ`«Î=∞ QÆ∞}ÏÅ „Ñ¨HÍâ◊O JkèHõO HÍ*ÁKåÛ~Ú. jÅ=O`«∞x jÅO
‰õÄ_® Ñ¨sHí∆Å =Å# JkèHõOQÍ „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk. ZO^Œ~À =∞Ç¨`«∞‡Å∞
„j â◊OHõ~° q~°z`«"∞≥ #ÿ ÉèÏëêºxfl Ñ¨sHÕ∆ K«™êQÍ~°∞. "å~°O^Œe ã¨∞QÆ∞}ÏÅ#∞
„QÆÇ≤ÏOz ^èŒ<åº`«∞‡Öˇ·<å~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∂#==∂„`«∞Å∞ HÍ~°x
ã¨~=æ° Ú - 6 183
`«ÅKÕ"å~°∞. „Ñü"å^Œ∞Å∞ ZO^Œ~°∞ q+¨Ü«∞Ñ¨sHí∆Å∞ KÕã≤<å JO^Œ∞ ^ÀëêÅ∞

`≥eÜ«∞x"åÔ~·, =∞`«∞Å#∞ â◊√^ŒúO KÕã¨∞HÀ™êQÍ~°∞.
102. K«O„^Œ∞_»∞ H©∆~°ã¨=Ú„^ŒOÖ’ Ñ¨Ù\˜ì [#∞Å‰õΩ J=∞$`«O =O\˜
`«# H˜~°}ÏÅKÕ JO^èŒHÍ~åxfl #tOÑ¨*Ëã≤, Ñ¨~°=∂#O^•xfl Hõeyã¨∞Î<åfl_»∞.
JO`ÕQÍHõ `«# K«Åx¡ H˜~}° ÏÅKÕ`« K«HÀ~åÅ#∞ ZO`À ãÖ`«$Ñ≤ÑÎ ~¨ ã° ∞¨ <Î åfl_»∞.
J^Õ q^èŒOQÍ „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ „Ñ¨™êkOKÕ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«ÉèÏ+¨º =∞<Õ K«O„^Œ∞_»∞
‰õÄ_® H©∆~°™êQÆ~°O #∞O_Õ [x‡OKå_»∞. Hõ#∞Hõ *Ï˝<åxfl HÀˆ~ ÑÖ_ç`«∞Å‰õΩ
*Ï˝<å=∞$`åxfl ÑÖK«∞`«∂ `«# ã¨¥H˜ÎH˜~°}ÏÅKÕ`« „Ñü"å^Œ∞Å ‰õΩ`«~å¯Å<Õ
JO^èŒHÍ~åxfl <åâ◊#O KÕã¨∞Î<åfl_»∞. =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ‰õΩ „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞
„Ñ¨™êkOKå~°∞.
103. ã¨HõÅ HõàÏÑ¨Ó~°∞‚_≥·# K«O„^Œ∞x=∞ÖË¡ P â◊OHõ~° =∞Ç¨=Úx
Ñ¨~°=∞ „Ñ¨âßO`«∞_≥· "Õ^•Å<Õ H©∆~°ã¨=Ú„^ŒO #∞O_ç `«# „Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ`À
ÉÏQÍ =∞^ä#Œ O KÕã≤ ÉèÏëêº=∞$`åxfl á⁄O^•~°∞. JO^Œ∞O_ç |Ç≤Ïóâ◊„`«∞=ÙÖˇ#·
„Ñü"å^Œ∞Å∞ q+¨*ÏfiÅÅ∞ K≥Åˆ~yOK«QÍ `å<Õ Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ HÍ|\˜ì, "å\˜
#xflO\˜h Ç¨ÏiOKå_»∞. JÖÏˆQ JO`«óâ◊„`«∞=ÙÖˇ#· ~åQÆ^fiÕ ëêk â◊„`«∞=ÙÅ#∞
ã¨=¸ÅOQÍ <åâ◊#O KÕã≤ =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÖˇ·# [#∞ÅO^ŒiH© ÉèÏëêº=∞$`åxfl
ÑÖKå~°∞.
104. „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ü«∞fâ◊fi~°∞ÅÖ’ ÉèÏã¨¯~°∞x=∞ÖË¡ „Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl_»∞.
P Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ã¨[˚#∞Å‰õΩ „Ñ¨ã¨#∞fl_»∞QÍ#∞ ^Œ∞~°˚#∞Å‰õΩ „Ñ¨K«O_»∞_≥·
"≥Å∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. „j â◊OHõ~É° Ïè ã¨¯~°∞_»∞ L^Œ~ÚOz ÉèÏ+¨º`Õ[ã¨∞û#∞ ã¨~fi° „`å
qãÎ̈iOÑ¨*ËÜ«∞QÍ =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÖˇ·# [#∞ÖO`å P „Ñ¨HÍâß# „|Ç¨‡#O^•xfl
á⁄O^•~°∞. „j â◊OHõ~° *Ï˝# „Ñ¨HÍâßxfl P„â◊~ÚOz#"å~°∞, "Õ^•O`« „â◊=}Ï
#O^•xfl á⁄Ok, J*Ï˝<åO^èŒHÍ~åÅ#∞ q_çz =ÚHõÎÑ¨Ù~°∞+¨µÖˇ· qÅã≤ÖÏ¡~°∞.
„j â◊OHõ~° ÉèÏ+¨º HÍOu „Ñ¨ã¨~°}OKÕ ã¨~°fi J*Ï˝<åO^èŒHÍ~°O ^èŒfiOãÖ
HÍQÍ, *Ï˝# „Ñ¨HÍâ◊O qã¨ÎiOzOk.
105. „j â◊OHõ~° ÉèÏëêº=∞$`«O H©∆~°ã¨=Ú„^ŒO #∞O_ç "≥Å∞=_ç#
J=∞$`«O HõO>Ë qÅHí∆}OQÍ L#flk. JÅ<å\˜ J=∞$`åxfl, ^ÕÇ¨xfl q_çz
ã¨fi~åæxfl KÕ~°∞H˘#fl `«~°∞"å`«QÍx á⁄O^ŒÖË~°∞. HÍh, ~¸ #∂`«#
ÉèÏëêº=∞$`«O =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ#∞, ÑÖ_ç`«∞Å#∞ „â◊=}O KÕã≤#O`« =∂„`å<Õ
ãÖ™ê~°O #∞O_ç `«Ñ≤ÊOz "≥∂H∆Íxfl „Ñ¨™êkã¨∞Î#flk. P<å\˜ J=∞$`«O
^Õ=`«Å ^•fi~å qaè#fl =ã¨∞Î"≥·# H©∆~° ã¨=Ú„^ŒO #∞O_ç `«=∞Hõ<åfl "Õ~°∞QÍ
LO_Õ ÑïHõ~åÅ ™êÜ«∞O`À L^ŒƒùqOz#k. HÍh, ~¸ ÉèÏëêº=∞$`åxfl
J„áêHõ$`« |∞kú`À, [~å=∞~°}~°Ç≤Ï`«∞_»∂, `«#HõO>Ë "Õ~°∞ HÍx `«#
=ÚMÏ~°qO^ŒO #∞O_ç "≥Å∞=_ç# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`å~å÷Å<Õ *Ï˝<å=∞$`«O
"≥Å∞=_ç#k. D ÉèÏ+¨º "Õ^•O`« *Ï˝<å=∞$`«O „â◊=}O KÕã#≤ O`« =∂„`å<Õ
x`åº#O^ŒÑ¨^•xfl JÅOHõiOK«∞K«∞<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°ÉèÏ+¨º
ã¨∞^è•=∞$`«O „|Ç¨Ï‡q^•ºaè=$kúHõ~°"≥∞ÿ "≥ÅÜ«ÚK«∞#flk.
106. Ñ¨q„`« QÆOQÍ#k q+¨µ‚áê^•Å #∞O_ç „Ñ¨=Ç≤ÏOz =∞¿ÇÏ
â◊fi~°∞x t~°ã¨∞û ^•fi~å Éèí∂Ö’Hõ"åã¨∞ÅO^Œih Ñ¨q„`«∞Å#∞ KÕã¨∞Î#flk.
„j â◊OHõ~° ÉèÏ+¨º#n „Ñ¨"åÇ¨ÏO „j â◊OHõ~°∞Å =ÚYO #∞O_ç „Ñ¨=
Ç≤Ïã¨∞#Î flk. QÆOQÍáê^ŒO #∞O_ç „Ñ¨=Ç≤ÏOK«@OKÕ`« ^•xH˜ áê^Œ"∞Õ „Ñ¨^•è #O.
ÉèÏ+¨ºã¨¥HõÎ „Ñ¨"åÇ¨ÏO „j â◊OHõ~°∞Å =ÚYHõ=∞ÅO #∞O_ç „Ñ¨=Ç≤ÏOz#k.
'ã¨~°fiã¨º QÍ„`«ã¨º t~°ó „Ñ¨^è•#"£∞—— J#fl ã¨¥H˜Î ##∞ãïOz ÉèÏ+¨º„Ñ¨"åÇ¨ÏO
„j"åi =ÚY`å "≥Å∞=_»@OKÕ`« QÆOQÍ#kHõ<åfl Ñ¨q„`«"≥∞ÿ#k. JO`ÕQÍHõ
QÆOQÍ#k „áêO`åÅÖ’x [#∞Å#∞ =ÚOÑ¨Ù‰õΩ QÆ∞iKÕã¨∞Î#flk. HÍh, „j
â◊OHõ~°∞Å ÉèÏ+¨º „Ñ¨"åÇ¨ÏO [#∞Å#∞ J*Ï˝#=∞<Õ =ÚOÑ¨Ù#∞O_ç HÍáê_ç,
*Ï˝#=∞<Õ f~åxH˜ KÕ~Û° @O =Å# ‰õÄ_® Jk QÆOQÍ#k Hõ<åfl Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ k.
107. Ö’HõOÖ’ `«e¡`«O„_»∞Å∞, áÈ+¨‰õΩÅ∞ Ñ¨ÓAºÖˇ·#>Ë¡ „j "Õ^Œ
"åºã¨∞Å∞, „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞ *Ï˝#„Ñ¨^•`«Å=@OKÕ`« z~°ã¨‡~°
}©Ü«ÚÅ∞. "Õ^Œ"åºã¨∞Å∞ „|Ç¨Ï‡q^Œº J<Õ =ÚH˜ÎHÍO`«#∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ
^•fi~å ~°zOz [#∞Å‰õΩ „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞. P q^Œº#∞ „QÆÇ≤ÏOÑ¨ ã¨=∞~°∞÷Å∞
ÖËHõáÈ=@O =Å# „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å "åi „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ qÑ¶¨Å=∞Ü«∂º~Ú.
ã¨~=æ° Ú - 6 185
`«^Œ∞Ñï „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ J=`«iOz „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅxfl\˜H© ÉèÏ+¨ºO

„"åã≤ Ö’HõOÖ’ „Ñ¨Hõ\ ÕKå~°∞. WÑ¨C_»∞ ÑÖ_ç`«∞Å∞ P ÉèÏëêºxfl K«Hõ¯QÍ
„QÆÇ≤ÏOz *Ï˝#~°∂Ñ¨ÙÖˇ· ^èŒ#∞ºÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. Ü«∞fâ◊fi~°∞_≥·# „j â◊OHõ~°∞Å∞
L^•~°ã¨fiÉèÏ=OKÕ`«, =∞Ç¨„Ñ¨*Ï˝qâıëêÅ`À#∞, Ö’HõãÖ~°Hí∆} =Ú#flQÆ∞#
=hfl QÍqã¨¥Î ^Õ=`«Å, =∞#∞+¨µºÅ ÅHí∆}ÏÅ#∞ Juâ◊~ÚOÑ¨KÕâß~°∞.
WÑ¨C_»∞ „|Ç¨Ï‡q^•º„Ñ¨Kå~°O x~åÑ¶¨∂@OQÍ ™êQÆ@OKÕ`« „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å
„j â◊OHõ~°∞Å J=`å~åÅ∞ „Ñ¨[Å‰õΩ =ÚH˜Î^•Ü«∞Hõ=∞~Ú<å~Ú. QÆ∞~°∞t+¨º
ãÖ|O^èŒO ‰õÄ_® âßâ◊fi`«"≥∞ÿ =iúÅ∞¡`«∞#flk. Ñ¨~°=∞ âßOf =iúÅ∞¡`«∞#flk.
W^ŒO`å P â◊OHõ~°∞Å "åi Hõ$áêHõ\ÏHí∆"Õ∞ QÆ^•!
108. =∞Ç¨q^•fiOã¨∞Öˇ·#"å~°∞ J<ÕHõ =∞OkH˜ "åi Ñ¨Ó~°fi[#‡Å
`«Ñ¨óÑ¶¨ÅOKÕ`« „j â◊OHõ~°∞Å „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«ÉèÏ+¨º „â◊=}ÉèÏQÆºO Hõey#k.
JO`ÕQÍHõ P ÉèÏ+¨ºO „â◊√u J<Õ #==^èŒ∞=Ù#‰õΩ =∞Öˇ¡ Ñ¨Ó^ŒO_»Ü≥ÿ∞
â’aèã∞¨ #Î flk. JO>Ë "Õ^•ÖË Hõ#ºHÍ~°`fl« O. P"≥∞ Hˆ âßÖË LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞. "å\˜
ã≤^•úO`åÖË (ÉèÏ+¨ºO) =∞Öˇ¡Å =∂eHõÅ∞. „â◊√u J<Õ =^èŒ∞=Ù ÉèÏ+¨º=∞<Õ
JÅOHÍ~°O ÖËHõáÈ=@O KÕ`« =$^Œ∞ú~åeQÍ â’aèOK«‰õΩ#flk. WÑ¨C_»∞
ÉèÏ+¨º~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# =∞e¡HÍ=∂Å#∞ ^èŒiOK«@O KÕ`« *Ï˝#Ñï=∞à◊O KÕ`«
â’aèã¨∞Î#flk. P ÉèÏ+¨ºO ã¨~°fi"Õ^Œ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ‰õΩ ™ê~åu™ê~°"≥∞ÿ *Ï˝#
#=h`«"∞≥ ÿ â’aèã∞¨ #Î flk. ã¨∞O^Œ~° =∞^è∞Œ ~å#QÆ~=° ∞O>Ë =ÚH˜HÎ ÍO`« qÇ¨ÏiOKÕ
=ÚH˜Î Ñ¨^Œ=∞x J~°÷O.
109. "Õ^•ÅO^Œe ™ê~å#flO`å „QÆÇÏ≤ Oz „QÆO^ä•Å∞ Pq~°ƒqù Oz#q.
ã¨HõÅ "Õ^•Å‰õΩ J=∞$`« ÉèÏO_»O =O\˜ â◊OHõ~°∞Å ÉèÏ+¨ºO =∞O^Œ~°
Ñ¨~fi° `«O=∞ÖË¡ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«"∞≥ ÿ qÅã≤Å™¡ êyOk. ã¨HÅõ "Õ^•Å‰õΩ LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞
™ê~°OHÍQÍ, LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ‰õΩ „j â◊OHõ~°∞Å ÉèÏ+¨ºO ™ê~åu™ê~°"≥∞ÿ
q~ålÅ∞¡`∞« #flk. r=„|ÃÇÏ· ‡Hõº `«`åÎ fixfl `≥e¿Ñ ÉèÏëêºÅ =Å# „j â◊OHõ~∞° Å
=ÚO^Œ∞ "Õ^•Å‰õΩ ™ê÷#"≥∞#ÿ „|Ç¨Ï‡ ‰õÄ_® =∞~°∞QÆ∞A˚QÍ HõxÑ≤OK«™êQÍ_»∞.
"Õ^•O`« ã≤^•úO`åÅ#∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ `åuÎ fiHõ ^Œ$+≤ì`À „ÑüáêkOK«@O KÕ`«
Jxfl =∞`åÅ "å~°∞, *Ï˝#∞Å∞, Éèí‰õΩÎÅ∞, =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞, =ÚHÍÎ`«∞‡Å‰õΩ,
ã¨~°fiâßGA˝Å‰õÄ ãÖâ◊Ü«∂Å#∞ áÈQ˘\˜ì =∞Ç¨Ï^•#O^•xfl Hõeyã¨∞Î#flq.
„j â◊OHõ~°∞Å „QÆO^äŒ~å[O ÑÖ_ç`«∞ÅˆH HÍHõ, q"ÕHõÇ‘Ï#∞Öˇ·# "åiH˜ ‰õÄ_®
=∞Ç¨Ï^•#O^ŒO HõeyOz Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡#∞ KÕˆ~Û ™ê=∞~°÷ºO Hõey L#flk.
HÍjÑ¨Ù~°"åã¨∞ÅO^Œ~°∂ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "åix ™êH∆Í`«∂Î =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x
J=`å~°OQÍ ZOz, ã¨∞Îuã¨¥Î ^èŒ<åº`«∞‡Öˇ·<å~°∞.
110. ~å"Õ∞â◊fi~°OÖ’ ¿ã`«∞|O^èŒ#O QÍqOz ^≥· fi`«=Ú„^Œ`À X¿ÑÊ
ã¨Å÷ O =~°‰Ωõ † „uÑ¨Ù~° ãÖÇ¨~° ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x PHõi¬OK«@O=Å#
=Oy# "Õ∞~°∞ tY~åÅ Ñ¨~°ºO`«O, =∞~°Å „áêp# Ñ¨~°fi`åÖˇ·# L^ŒÜ«∞
Ñ¨~°fi`åÅ =~°‰õΩ, JãÎ̈yi Ñ¨~°fi`« tY~åÅ =~°‰õΩ, ~¸ q^èŒOQÍ ã¨~°fiÖ’HÍ
Å‰õΩ "åºÑ≤Oz# „j â◊OHõ~∞° Å J^≥· fi`« ã≤^•úO`«=∞<Õ „|Ç¨Ï‡q^Œº ã¨∞ã≤~÷ O° QÍ
"≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∞#flk. „j â◊OHõ~° Ü«∞u=~°∞Å∞ „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ x~°∞Ñ¨=∞ „Ñ¨[`˝ À
„Ñü+≤ªOz ã¨~°fi[#∞Å#∞ L^ŒúiOKå~°∞.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 7
N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ "Õ^Œ"åºã¨ ãÖ^Œ~°≈#O
1. XHÍ<˘HõÑ¨C_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ =Ú#flQÆ∞ t+¨µºÅKÕ`«
QÆOQÍ f~å# ã¨¥„`« ÉèÏ+¨ºO ÑïOî Ñ¨*Ü Ë ∞« ™êQÍ~°∞. „Ñ¨*Ï˝=O`«∞Öˇ#· t+¨µºÅ∞
"Õ¿ã „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ, ãÖ^ÕÇ¨Å‰õΩ `«y# q^èŒOQÍ ã¨=∂^è•<åÅ∞ K≥|∞`«∂,
â◊OHõ~°∞Å∞ "å~°O^Œih "Õ^•O`« xëê‚`«∞Å#∞QÍ KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. P q^èŒOQÍ
=∞^è•ºÇ¨Ïfl=∞ÜÕ∞º =~°‰õΩ ÉèÏ+¨º Ñ¨~î°#O H˘#™êyOk.
2. =∞^è•ºÇ¨Ïfl=∞=@O KÕ`« t+¨µºÅ‰õΩ q„âßOu hÜ«∞^ŒÅz áê~îåÅ#∞
q~°q∞Oz ÖËz "≥à◊¡_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞uflã¨∞ÎO_»QÍ, JO`«Ö’ XHõ =$^Œú
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ JK«Û@‰õΩ =KåÛ_»∞. P`«_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å`À ''JÜ«∂º! `«=∞
Ô~=~°∞? t+¨µºÅ ˆH^À áê~îåÅ∞ É’kèã¨∞Î#fl@∞¡#flk. <å HÍ q=~åÅ#∞
`≥Å∞ÑÖ_ç—— Jx ÑëHÍ_»∞.
3. t+¨µºÅ∞ =$^Œú „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞: P~°ºã¨`«Î=∂!
=∂ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ã¨~°fiA˝Å∞. Ö’HõÑ¨Ó[hÜ«ÚÅ∞. LÑ¨x+¨`«∞ÎÅxflO\˜h
Ü«∞^ä•~°O÷ QÍ „QÆÇÏ≤ Oz "åºMÏºx™êÎ~∞° . JO^Œ∞KÕ g~°∞ ''ã¨~ÀfiÑ¨x+¨`û« fi`«O„`å
Kå~°∞º——Åx „Ñ¨MÏºu á⁄O^•~°∞. JO`ÕHÍHõ, q+¨µ‚=¸iÎ J=`å~°∞Öˇ·# „j
"Õ^Œ"åºã¨∞ÅKÕ ~°zOÑ¨|_ç# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅO^Œe „Ñ¨=∂
}O`À x~°∂Ñ≤ã¨¥Î ã¨qã¨Î~°OQÍ ÉèÏ+¨ºO „"åâß~°∞. r=„|Ç¨Ï‡ ÉèË^Œ"å^ŒO
Ñ¨ÓiÎQÍ #tOz#k. '`«`«Î fi=∞ã≤— J<Õ =∞Ç¨"åHÍº~°÷"≥∞ÿ# r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº
`«`åÎ fixfl Hõ~°`«ÖÏ=∞ÅHõ=∞ÜÕ∞@∞¡ q=iOKå~°∞. D q^èŒOQÍ „|Ç¨Ï‡q^Œº
#tOK«‰õΩO_® ~¸ ÉèÏ+¨ºO ^•fi~å uiy „áê} „Ñü+¨ª QÍqOKå~°∞. W^Õ
=∂ QÆ∞~°∞=ÙQÍi ~ÀA"ås HÍ~°º¢Hõ=∞O. g~°∞ =∂ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞. =∞Ç¨
„Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ`À „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO „"åã≤ =∂ KÕ`« ÑïîOÑ¨
*Ëã∞¨ OÎ \Ï~°∞.
187
4. =$^Œú „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ â◊OHõ~°∞Å`À WÖÏ ÑëHÍ_»∞: |∞^èŒ=~åº!
|Ç¨ï Hõ+¨ì`«~åÖˇ·# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ `å=Ú ÉèÏ+¨ºO „"åã¨∞Î<åfl~°x `«=∞
t+¨µºÅ∞ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞<åfl~°∞. =∞Ç¨`«∞‡Öˇ#· ÑÖ_ç`∞« Å∞ ‰õÄ_® P „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`å
Å#∞ J~°O÷ KÕãH≤ ˘#ÖË‰Ωõ <åfl~°∞. JO^Œ∞=Å#<Õ Z=~°∂ ÉèÏ+¨ºO „"åÜ«∞_®xH˜
™êÇ¨Ïã≤OK«ÖË^Œ∞. g∞ „Ñ¨Ü«∞`«flO Jq∞`«"≥∞ÿ# Pâ◊Û~åºxfl P#O^•xfl Hõe
yã¨∞Î#flk. „j "Õ^Œ"åºã¨ =∞Ç¨Ïi¬KÕ „"åÜ«∞|_ç# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅÖ’ U^≥·<å
XHõ ã¨¥„`åxH˜ K«Hõ¯QÍ J~°÷O `≥Å∞ÑÖ_ç. ã¨∞Êù@OQÍ LK«ÛiOK«QÆey`Õ
LK«ÛiOz K«∂ÑÖ_ç. q# ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅOQÍ L#flk.
5. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =$^Œú „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞: =∞Ç¨Ïs¬!
#=∞™ê¯~°O. ã¨¥„`å~å÷Å∞ `≥eã≤# QÆ∞~°∞=~°∞Å‰õΩ #=∞™ê¯~åÅ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂
=∞Ç¨Ï~°∞¬ÅO^Œih „áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞. „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ∞ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞##fl
JÇ¨ÏOÉèÏ=O <å‰õΩ ÖË^Œ∞. J~Ú<å `«=∞~°∞ „Ñ¨tflOKå~°∞. HÍ|\˜ì, <å
â◊H˜ÎH˜ `«y#@∞¡QÍ Ñ¨Å∞‰õΩ`å#∞. `«=∞~°∞ ##∞fl U ã¨¥„`åxH˜ J~°÷O
`≥Å∞Ñ¨=∞x P^Õt™êÎ~À <Õ<å ã¨¥„`åxH˜ J~°÷O =z™êÎ#∞. P#u=fiO_ç.
6. =$^Œú „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å`À WÖÏ ÑëHÍ_»∞: Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨
„âıëêª! Ñ¨~°=∞ "Õ^•O`« ã≤^•úO`«~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ J~°÷O `≥eã≤#
ã¨~°fiA˝_»=Ù. „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅO^Œe =¸_»= J^è•ºÜ«∞OÖ’ ''`«^ŒO`«~°
„ÑüÑ¨`ÒÎ....—— J<Õ ã¨¥„`«O LOk. D ã¨¥„`«O h‰õΩ U=∂„`«O `≥eã≤<å,
^•xx ã¨Ê+¨ìOQÍ LK«ÛiOK«∞. D ã¨¥„`å~°÷ ~°Ç¨Ï™êº#∞ `≥eÜ«∞*Ë~Ú.
(r=Ù_»∞ D ^ÕÇÏ¨ O #∞O_ç ã¨¥Hí∆ ‡Éè∂í `åOâßÅ`À ‰õÄ_ç x„+¨¯q∞™êÎ_®
ÖËHõ WO„kÜ«∞ „áê}ÏÅ`À ‰õÄ_ç "≥_Å» ∞`å_®? ÖËHõ r=Ù_˘Hõ¯_Õ "≥_Å» ∞`å_®?
=Ú#flQÆ∞ ãÖâ◊Ü«∂Å#∞ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flk)
7. =$^Œú „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x`À „j â◊OHõ~°∞Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: F =∞Ç¨Ïs¬!
=∞~°}O ãÖÉèíqã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ r=Ù_»∞ WO„kÜ«∂Å #∞O_ç q_ç=_ç =∞~˘Hõ
ã¨¥Hí; ^ÕÇ¨OÖ’ „Ñ¨"Õt™êÎ_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ r=Ù_»∞ ã¨¥Hí;^ÕÇ¨ÏŸ`«ÊuÎH˜
HÍ~°}ÏÖˇ·# ã¨¥Hí;Éèí∂`åOâßÅ`À KÕi "≥à◊`å_»∞. D J~å÷<Õfl `åO_ç
„â◊√f, Q“`«=∞*ˇq· ∞#∞Å∞ „Ñ¨â’fl`«~Î åÅKÕ`« ã¨Ê+¨Ñì ~¨ K° å~°∞. P ã¨¥„`« "åHÍºÅ#∞
ã¨~=æ° Ú - 7 189
q=i™êÎ#∞. z`«ÎyOK«O_ç. Q“`«=∞=Úx WÖÏ „Ñ¨tflOKå_»∞. ''"Õ`«÷ Ü«∞^ä•

ÑÖK«=∂º=∂ Ç¨ï`å"åÑ¨ó Ñ¨Ù~°∞+¨=K«™È Éè=í hÎu—— ÑÖK«=∂Ç¨ïu Ü«∞O^Œ∞
L^ŒHÍÅ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ ~°∂ÑÖ ^èŒiã¨∞Î#fl=x ZÖÏ K≥Ñ¨ÊQÆÅ=Ù?
*ˇq· ∞x =∞Ç¨Ïi¬ ã¨=∂^è•#OQÍ WÖÏ ÑëHÍ_»∞: ''^Œ∞ºÑ¨~#˚° º Ñ¨$kèg....——
PHÍâ◊O, "Õ∞Ñ¶¨∞O, Éèí∂q∞, Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞, ¢ã‘Î J<Õ J~Ú^Œ∞ q^è•Öˇ·# JQÆ∞flÅ
Ü«∞O^Œ∞ ¢Hõ=∞OQÍ „â◊^•ú, ™È=∞, =$+≤ì, J#flO, ˆ~`«ã¨∞û J<Õ J~Ú^Œ∞
PÇ¨ï`«∞Å#∞ K«∂Ñ≤Oz, ÑÖK«„^Œ"åºÅ#∞ Ç¨ÏŸq∞OK«QÍ J~Ú^Œ=^Œ~Ú#
ˆ~`À~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# PÇ¨ïu Ü«∞O^Œ∞ L^ŒHÍÖË Ñ¨Ù~°∞+¨~°∂ÑÖ K≥O^Œ∞K«∞#flq.
(JO>Ë, r=Ù_»∞ ^ÕÇÏ¨ =∞O^Œ∞ „Ñ¨"tÕ OK«_®xH˜ â◊s~° c*ÏÖˇ#· ã¨¥Hí;c*ÏÅ`À
KÕi, =ÚO^Œ∞QÍ PHÍâß# „â◊^•ú~°∂ÑÖQÍ „Ñ¨"ÕtOz, K«O„^Œ H˜~°}ÏÅ
^•fi~å "Õ∞Ñ¶¨∂Å#∞ KÕ~°∞H˘x, =~°¬O ~°∂ÑÖÖ’ Éèí∂q∞ÃÑ·H˜ =zÛ, J#fl
~°∂áê# Ñ¨Ù~°∞+¨µx Ü«∞O^Œ∞ „Ñ¨"ÕtOz, ˆ~`«ã¨∞û ~°∂ÑÖQÍ ¢ã‘Î QÆ~°ƒù=∞O^Œ∞
„Ñ¨"ÕtOz Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»=Ù`«∞<åfl_»∞.)
D J~å÷<Õfl ''`«^Œ#Î~°.....—— J<Õ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«O „Ñüáêkã¨∞Î#flk.
JO>Ë, r=Ù_»∞ â◊s~° HÍ~°}Éè∂í `åÅ#∞ fã¨∞H˘<Õ Ñ¨~Ö° ’HÍxH˜ áÈ`«∞<åfl_»∞.
"Õ^•ÅO^Œ∞ ÑÖKåQÆ∞flÅ q^Œº#∞ LÑ¨^ÕtOKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [iy#
„Ñ¨â◊fl‰õΩ, ^•x ã¨=∂^è•#O D q+¨Ü«∂<Õfl ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞Î#flq. Jk ZÖÏ
QÆO>Ë, „Ñ¨"åÇ¨Ï}∞_»<Õ ~åA `«# ã¨ÉèíÖ’x âıfi`«ˆH`«∞ =∞Ç¨=Úxx K«∂ã≤
''J~Ú^Œ=^Œ~Ú# [ÅO PÇ¨ïu Ü«∞O^Œ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ ~°∂ÑÖ K≥O^Œ∞`«∞O^Œx
`«=∞‰õΩ `≥Å∞™ê?—— Jx „Ñ¨tflOKå_»∞. JO`«@ P =Úx `«O„_çÜ≥ÿ∞#
Q“`«=Ú#‰õΩ K≥áêÊ_»∞. `«~°∞"å`« Q“`«=∞ âıfi`«ˆH`«∞=Ùe~°∞=Ù~°∂ „Ñ¨"åÇ¨Ï}
~åA<Õ P„â◊~ÚOz |^Œ∞Å∞ HÀ~å~°∞.
„Ñ¨"åÇ¨Ï} ~åA WÖÏ ÑëHÍ_»∞: PHÍâ◊O, "Õ∞Ñ¶¨∞O, Éèí∂q∞,
Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞, ¢ãÎ‘ J<Õ ÑÖKåQÆ∞flÅ#∞ Láêã≤OKåe. D ÑÖKåyfl q^ŒºÜ«∞O^Œ∞
¢ã‘Î~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# J~Ú^Œ= Jyfl Ü«∞O^Œe PÇ¨ïux QÆ∂iÛ „â◊√u"åHõºg∞
suQÍ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flk. '[ÅO =O\˜ „^Œ=Ñ¨^•~å÷Å∞ Jyfl Ü«∞O^Œ∞
Ç¨ÏŸ=∞O KÕÜ«∞|_ç, P „^Œ=Ñ¨^•~å÷Åhfl q~å„_»∂Ñ¨ Ü«∞[=∂#∞x *Ëi,
Ñ≤=∞‡@ WO„kÜ«∂kèÑ¨`«∞Öˇ·# WO„^•^Œ∞Å‰õΩ KÕ~°∞`«∞Ok. P `«~°∞"å`Õ
"åiKÕ "≥Ú^Œ\ ˜ Jyfl J~Ú# PHÍâ◊=∞O^Œ∞ Ç¨ÏŸ=∞O KÕÜ«∞|_»∞K«∞#flq.
`«^Œ#O`«~°O Ô~O_»= JyflÜ≥ÿ∞# "Õ∞Ñ¶¨∞=∞O^Œ∞ [Å~°∂ÑÖ ^•eÛ, =¸_»=
Jyfl J~Ú# Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ F+¨kè ~°∂ÑÖ ^•eÛ, <åÅ∞QÆ= JyflÜ≥ÿ∞#
Ñ¨Ù~°∞+¨µx Ü«∞O^Œ∞ g~°º"≥∞ÿ J~Ú^Œ= Jyfl J~Ú# ¢ã‘Î Ü«∞O^Œ∞ Ç¨ÏŸ=∞O
KÕÜ«∞|_ç QÆ~°ƒù~°∂ÑÖ ^•eÛ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»<Õ ¿Ñ~°∞ á⁄O^Œ∞K«∞#flq. D
q^èŒ"≥∞ÿ# qKå~°} KÕ`«, r=Ù_»∞ Éèí∂`« ã¨¥H∆Í‡Å`À HõÅ¿ã ^ÕÇ¨O`«~°
„Ñ¨Ü«∂}O KÕã¨∞Î<åfl_»x ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`«∞#flk.
D q^èŒOQÍ â◊OHõ~°∞Å "å~°∞ ã¨¥„`å~å÷xfl ã¨Ê+¨ìOQÍ qâ◊nHõiã¨¥Î,
ã¨∞ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ã¨fi~°O`À K≥áêÊ~°∞.
8. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨¥„`å~å÷xfl ã¨Ê+¨ìOQÍ#∞, Ü«ÚH˜ÎÜ«ÚHõÎOQÍ#∞,
=K«#™ê=∞~°º÷ O`À#∞, „ÑüÉèÏáê@"åÅ`À#∞ „ÑüáêkOK«QÍ, '=∞# QÆ∞~°∞=Ù‰Ωõ
™ê\˜Ü≥ÿ∞# "å_≥=fi~°∂ ÖË~°∞QÆ^•!— Jx t+¨µºÅO^Œ~°∂ P#O^ŒÑ¨~°
=â◊√ÅÜ«∂º~°∞.
„j â◊OHõ~∞° Å "å^Œ#Ü«∞O`å ™ê=^è•#OQÍ q#fl P =$^Œú „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞
("Õ^Œ"åºã¨∞_»∞) â◊`« q^è•Å∞QÍ YO_çOKå_»∞. ã¨ÉèÏã¨÷ÅOÖ’x ÑÖ_ç`«
q^Œfi^Œfi~ˆ }∞ºÅO^Œ~∂° „j â◊OHõ~À‰õΩÅÎ #∞ YO_çOK«@O K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞.
FÇ¨ÏŸ! =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J=`å~°"∞≥ #ÿ ~¸ â◊OHõ~∞° x "åHÍºÅ#∞ „ÑüÑ¶∞¨ \ÕKÕ
~¸ =∞Ç¨`«∞‡ _≥=fi~°x Pâ◊Û~°ºÑ¨_»™êQÍ~°∞.
"åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ WÖÏ YO_çOKå_»∞: 1 r=Ù_»∞ ^ÕÇ¨O`«~°
„Ñ¨Ü«∂}O KÕã¨∞ÎÑ¨C_»∞, Hõ~°‡|ÅOKÕ`« ã¨¥Hí; ãÖ™ê¯~åÅ∞ U~°Ê_»QÍ
"åºÑ≤OKÕ ã¨fiÉèÏ=OHõÅ WO„kÜ«∂Å‰õΩ, P`«‡‰õΩ D Ô~O_çO\˜H© "å\˜
"å\˜ "åºáê~° „Ñ¨=$uÎ ãÖÉèíqã¨∞Î#fl^•? 2. ÖËHõ ˆH=ÅO P`«‡ˆH =∞~˘Hõ
^ÕÇ¨xfl ^èŒiOKÕ@Ñ¨C_»∞ =$uÎ ÖÏÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^•? JÑ¨C_»∞ ^ÕÇ¨ÏO
=∞ÖË¡<Õ WO„kÜ«∂Å∞ ‰õÄ_® Éè’QÆ™ê÷#OÖ’ Ñ¨Ù_»∞`«∞#fl"å? 3. ÖËHõ
=∞#™⁄ûHõ¯>Ë Éè’QÆ™ê÷<å<åfltOz "≥à√◊ `«∞O^•? 4. ÖËHõ Ñ¨H∆˜ XHõ K≥@∞ìÃÑ· #∞O_ç
ã¨~=æ° Ú - 7 191
=∞~˘Hõ K≥@∞ì ÃÑ·H˜ ZyiáÈÜÕ∞@∞¡QÍ, r=Ù_»∞ ‰õÄ_® XHõ â◊s~°O #∞O_ç

=∞~˘Hõ â◊s~°O Ö’Ñ¨Å „Ñ¨"Õtã¨∞Î<åfl_®?
r=Ù_»∞ â◊s~åxfl =^Œe "≥àı¡@Ñ¨C_»∞ r=Ùx`Àáê@∞ WO„kÜ«∂Å∞
‰õÄ_® áÈ`«∞<åflÜ«∞O>Ë Jk „â◊√u q~°∞^Œú=∞=Ù`«∞#flk. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë,
Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ =∞~°}ÕK«QÍ<Õ, "å‰õΩ¯ JyflÖ’, „áê}ÏÅ∞ "åÜ«Ú=Ù#O^Œ∞,
<Õ„`åÅ∞ ã¨¥~°∞ºxÜ«∞O^Œ∞, =∞#ã¨∞û K«O„^Œ∞x Ü«∞O^Œ∞, K≥=ÙÅ∞ k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞
ÅÜ«∞=∞QÆ∞K«∞#fl=x "Õ^ŒO K≥|∞`«∞#flk. HÍ|\˜ì WO„kÜ«∂Å∞ r=Ùx`À
‰õÄ_® áÈ`åÜ«∞x K≥Ñ¨Ê@O ã¨¿ÇÏ`«∞HõO HÍ^Œ∞. JO`ÕHÍHõ, „Ñ¨^äŒ=∂yfl
(PHÍâ◊O) Ü«∞O^Œe „^Œ"åÅ qxH˜_ç ÖËHõáÈ=@OKÕ`« „â◊^ŒúÜÕ∞ q#|_»@O
=Å#, ÑÖK«=∂Ç¨ïu Ü«∞O^Œe L^ŒHÍÅ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ ~°∂ÑÖ K≥O^Œ∞K«∞#fl=x
x~°∂Ñ≤OK«_®xH˜ ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. Wk Jã¨=∞O[ãÖ. WK«Û@ ^Œ∞ºÖ’HÍk
ÑÖKåQÆ∞flÅ∞ „â◊^•ú™È=∂k ÑÖKåÇ¨ï`«∞Å‰õΩ P^è•~°OQÍ ÑïîOÑ¨|_ç#q.
HÍ|\˜ì „Ñ¨^äŒ=∂yfl Ü«∞O^Œ∞ q#|_ç# „â◊^Œú#∞ =^Œe q#|_»x „^Œ"åÅ#∞
HõeÊOK«@O Q˘Ñ¨Ê ™êÇ¨ÏãÖ. „â◊^Œú JO>Ë, qâßfiãÖ`À PK«iOK«|_ç#
Hõ~°‡Å ã¨=¸Ç¨ÏO, ^Œ$_è»`«~° qâßfiãÖ. „â◊^•úk „^Œ"åºÅ ##∞ãïOz
ÑÖK«=∂Ç¨ïu J~Ú# ¢ã‘Î Ü«∞O^Œ∞ L^ŒHõO Ñ¨Ù~°∞+¨ ~°∂áêxfl ^èŒiã¨∞ÎOk.
ã¨¥Hí;Éèí∂`åÅ`À ‰õÄ_ç# r=Ùx QÆ=∞#O „â◊√u ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. D
q^èOŒ QÍ "åºã¨∞Å "å~°∞ „j â◊OHõ~∞° Å "åHÍºÅ#∞ â◊`q« ^è•Å∞QÍ YO_çOKå~°∞.
9. „j â◊OHõ~°∞Å∞ WÖÏ |^Œ∞Å∞ ÑëHÍ~°∞: F =∞Ç¨#∞ÉèÏ"å! ''#
`å=`åûOYº.....—— WÑ¨C_»∞ g∞~°∞ „Ñ¨tflOz# <åÅ∞QÆ∞ „Ñ¨â◊flÅ∞ ™êOYº,
É∫^Œú, "≥·âı+≤Hõ, kQÆO|~°∞ÅKÕ HõeÊOK«|_»@O KÕ`«, „â◊√u q~°∞^•úÅ=@O
KÕ`« Jq ÜÕ∞g QÆ}hÜ«∂Å∞ HÍ=Ù. JO`ÕHÍHõ ˆH=ÅO L^ŒHÍÅ∞ ^ÕÇ¨Ï
x~å‡}Ïxfl KÕÜ«∞*ÏÅ=Ù. [ÅO, `Õ[ã¨∞û, Ñ¨$käq J<Õ ~¸ =¸_»∞
Éèí∂`åÅ KÕ`«<Õ ^ÕÇ¨ÏO L`«Ê#fl=∞QÆ∞K«∞#flk. D q+¨Ü«∂xfl '„u=$`«¯~°}—
„â◊√u „^èŒ∞gHõiã¨∞Î#flk. ÑÖK«Éèí∂`« ã¨¥H∆Í‡Oâ◊=ÚÖË ^ÕÇ¨xH˜ =ÚYº
HÍ~°}Ï (Láê^•#O) Åx ã¨~°fi„â◊√`«∞ÅKÕ JOwHõiOK«|_ç#k. JO`ÕHÍHõ
„áê}ÏÅ∞ r=ÙÅ#∞ J#∞ãïã¨∞Î#flq.
''HÕK« „áê}Ï<åO ........—— r=Ù_»∞ â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"tÕ OKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
„áê}ÏÅ∞ r=Ùx J#∞ãïOz áÈ`«∞#fl=x „â◊√u Ü«∞O^Œ∞ `≥Å∞Ñ¨|_ç#k.
r"å`«‡#∞ J#∞ãïOzáÈÜÕ∞ „áê}Ïxfl W`«~° „áê}ÏÅ∞ ‰õÄ_®
J#∞ãï™êÎ~Ú. J>Ë¡ W`«~° Éèí∂`åÅKÕ ÜÕ∞~°Ê_ç# ã¨¥Hí;Éèí∂`åOâßÅ∞
r=Ùx`À L„`«¯q∞™êÎ~Ú. HÍ|\˜ì „áê}QÆ=∞#O „â◊√u „Ñ¨ã≤^ŒúO.
''# Ç≤Ï x~å„â◊Ü«∂ó......—— „áê}ÏÅ∞ r=Ùx P„â◊~ÚOKÕ LO\Ï~Ú.
"Õ~°∞QÍ LO_»=Ù. rqOz=Ù#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® „áê}ÏÅ∞ x~å„â◊Ü«∂Å=@O
ÖË^Œ∞.
''"åQÍn<å=∞QÍflºkQÆu „â◊√uã¨∞Î......—— "åQÍ^Œ∞Å∞ JQÍflº^Œ∞Å#∞
KÕ~°∞K«∞#fl=x K≥¿ÑÊ „â◊√u J~Ú`Õ Jk =ÚYºO HÍ^Œ∞. =∞~°}Õz#
`«~∞° "å`« ~À=∂Å∞ F+¨^∞Œè ÅÖ’#∞, Hˆ âßÅ∞ =$H∆ÍÅÖ’#∞ ÅÜ«∞=∞=Ù`«∞#fl=x
JK«Û@ K≥Ñ¨Ê|_»∞K«∞#flk. ˆHâß^Œ∞Å∞ r=Ùx`Àáê@∞ ÃÑ·H˜ Zyi
áÈ=@O ÖË^Œ∞. W=hfl „Ñ¨`«ºH∆ÍÅ∞ HÍ=Ù HÍ|\˜ì ~¸ „â◊√`«∞Å∞
=ÚYº"≥∞ÿ#q HÍ=Ù (Q“}O). =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åQÍnO„kÜ«∂Å‰õΩ
JQÍflºk ^Õ=`«Å∞Ñ¨Hiõ OK«ÖHË áõ È=ÙK∞« #fl=x ÉèÏ=O. JO>Ë P ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞
PÜ«∂ HÍ~åºÅ#∞ KÕÜ«∞*ÏÅ=Ù. W^Õ BÑ¨KåiHõ „Ñ¨Ü≥∂QÆO.
''Ü«∞`«∞Î „Ñ¨^"Œä ∞Õ -QÍfl q`åºk.....—— „Ñ¨^=Œä ∂yfl Ü«∞O^Œ∞ „â◊^•úâ|◊ OÌ KÕ
P L^ŒHÍÖË K≥Ñ¨Ê|_»∞`«∞<åfl~Ú. W@∞¡ K≥Ñ¨C@KÕ Pk, =∞^èŒº,
JOu=∂ÅO^Œ∞ J#fi~ÚOÑ¨|_ç UHõ "åHõº=ÚÑ¨Ñ¨#fl"≥∞ÿ#k. P â◊|Ì"Õ∞
JxflKÀ\Ï¡ J#fi~ÚOÑ¨|_ç „â◊^Œú, =$+≤ì, ˆ~`«ã¨∞ûÅ`À UHõ"åHõº`«
Ñ¶∞¨ \ÕK«∞K«∞#flk. PÜ«∂ PÇ¨ï`«∞Å ~°∂ÑÖÖ’ JÑ¨C_»∞ Ç¨ÏŸ=∞O KÕÜ∞« |_ç
ˆ~`«ã¨∞û ~°∂áê# Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»QÆ∞K«∞<åfl_»x UHõ"åHõº`« ãÖÉèíqã¨∞ÎOk.
JÖÏQÍHõ „Ñ¨â◊fl ã¨=∂^è•<åÅÖ’ „â◊^Œú#∞ K≥Ñ≤Ê#KÀ „Ñ¨â◊fl "Õ~°∞QÍ
["å|∞ "Õ~°∞QÆ#∞ JQÆ∞@KÕ UHõ"åHõº`« ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. „â◊^Œú#∞ q=iã¨∞Î<åfl~°∞.
''# K« „â◊^•úYºó.......—— „â◊^Œú JO>Ë qâßfiãÖ ÖËHõ r=Ùx ^èŒ~°‡O,
^èŒ~°‡O #∞O_ç P „â◊^Œú#∞ "Õ~°∞*Ëã≤ Ç¨ÏŸ=∞O KÕÜ«∞ ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. JO^Œ∞
ã¨~=æ° Ú - 7 193
=Å# "≥·kHõ „Ñ¨Ü≥∂QÆO =Å# „â◊^•ú â◊|ÌOKÕ #Ñ¨CÖË =zOK«|_»∞K«∞#flq.

D q+¨Ü«∂xH˜ ^Œ$ëêìO`«O K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
''QÆKÛ« hù Î <å=∞áêO c[~°∂Ñ¨`Ü
« ∂« ......—— ÉÏÅ‰õΩx Ü«∞O^Œ∞ â◊¥~°`åfik
ÅHí∆}ÏÅ∞ K≥Ñ¨Ê=Åã≤ =zÛ#Ñ¨C_»∞ 'ã≤OÇ¨Ï|Å∞_»∞— Jx K≥¿ÑÊ „Ñ¨Ü≥∂QÍxfl
BÑ¨KåiHõ=∞x K≥|∞`å~°∞. ''„â◊^•úÑ¨Ó~°fiHõ Hõ~°‡ã¨=∞....—— '=∞OKåó¢HÀâ◊Ou—
J<Õ „Ñ¨Ü≥∂QÆ=∞O^Œ∞ =∞OK«ã¨÷ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ ÅHí∆}Ï=$uÎKÕ =zOÑ¨|_Õ@∞¡QÍ,
(Hõ~°‡Åhfl „â◊^Œú`À PK«iOK«|_»_»O KÕ`« ã¨¥Hí;Éèí∂`åÅ#∞ P„â◊~ÚOz
Hõ~°‡Å∞O_»@O =Å#) „â◊^Œú JO>Ë L^ŒHõ=ÚÅx ÅHí∆}Ï=$uÎKÕ „QÆÇ≤ÏOK«
|_»∞K«∞#flk. WO^Œ∞‰õΩ ã¨fi`«ó„Ñ¨=∂}O „â◊√u"åHõºO. ''PáÈ Ç¨Ãã·‡......——
Ñ¨Ù}ºHõ~°‡Å∞ KÕ¿ã "åiH˜ L^ŒHõ=ÚÖË „â◊^Œú#∞ Hõeyã¨∞Î#fl=<Õ „â◊√u KÕ`«
L^ŒHõ=ÚÅ∞ „â◊^Œú‰õΩ ¿ÇÏ`«∞=ÙÅ=Ù`«∞#flq. HÍ|\˜ì „â◊^Œú KÕ`« L^ŒHõ=ÚÅ∞
K≥Ñ¨Ê|_»∞K«∞#flq. Wq ÅHí∆}Ï=$uÎKÕ ã¨¥Hí;Éèí∂`åOâ◊=ÚÅ#∞ K≥Ñ¨C
K«∞#flq.
''Ü«∞^ŒºÑ¨º„`« r"å<åO......—— XHõ"Õà◊ „áê} „Ñ¨Ü«∂}=∞O^Œ∞ r=ÙÅ
ÜˇÚHõ¯ „â◊=}O ÖËHõáÈ~Ú<å, Wëêì Ñ¨Ó~åÎk Hõ~°‡ÅKÕ`« Ñ≤`«$Ü«∂#
=∂~åæ# áÈÜÕ∞ "åˆ~ ~ÚK«Û@ „QÆÇ≤ÏOÑ¨QÆÅ~°∞. JO>Ë =∞~°}Õz#
`«~°∞"å`« r=Ù_»∞ „áê}Ïk "åÜ«Ú=ÙÅ`À#∞, ã¨¥Hí;Éèí∂`åOâßÅ`À#∞
x„+¨¯q∞Oz, ã¨¥Hí; â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"tÕ ã¨∞<Î åfl_»∞. WO^Œ∞ =¸ÅOQÍ =ÚO^Œ∞
[xOz# qHõÖÏÊÅhfl YO_çOK«|_ç#q. „j "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ â◊`«q^è•Å∞QÍ
YO_çOK«QÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨ q^è•Å∞QÍ YO_çOz ã¨¥„`å~å÷Å#∞
K«Hõ¯QÍ „ÑüáêkOKå~°∞.
10. „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ã¨¥‰õΩÎÅÃÑ· LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞ „Ñ¨=∂}OQÍ KÕã¨∞H˘x
"å^ÀÑ¨"å^•Å∞ [~°∞QÆ∞K«∞O_»QÍ ã¨g∞áê#<Õ q#„=Ú_≥Ü · Ú« #fl Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_»∞
„j â◊OHõ~°∞Å`À WÖÏ ÑëHÍ_»∞. ''F =∞Ç¨`å‡! D =∞Ç¨ÏhÜ«∂`«∞‡Å∞
™ê^è•~°} „ÉÏÇ¨Ï‡}=∂„`«∞_»∞ HÍ^Œ∞. ã¨HõÅ "Õ^•Å#∞ qÉèílOz,
ã¨~fi° `«`åÎ fi~å÷Å∂ `≥eã≤# „j "åºã¨=ÚhO„^Œ∞_Õ HÍQÆÅ_»∞. ÖË‰Ωõ O>Ë `«=∞`À
WO`«HÍÅO "å^ŒO KÕÜ«∞_®xH˜ ™êÇ¨Ïã≤™êÎ_®? HÍ|\˜ì D „ÉÏÇ¨Ï‡}
„âı+¨µª_»∞ „j=∞<åfl~åÜ«∞}Ï=`å~°∞_≥·# "Õ^Œ"åºã¨∞Å "åˆ~! `«=∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«
ÉèÏëêºxfl Ñ¨sH˜∆OÑ¨ =zÛ LO\Ï~°∞. WO^Œ∞Ö’ ZO`«=∂„`«=¸ ãÖ^ÕÇ¨ÏO
ÖË^Œ∞.——
11. „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ q#„=Ú_≥· „j "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬x „j â◊OHõ~°
=ÚhO„^Œ∞Å#∞ ã¨∞uÎ OKå_»∞. ''F QÆ∞~°∞^Õ"å! g∞~°∞ ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~=° ∞t=ÙÅ∞.
D „ÉÏÇ¨Ï‡}À`«Î=Ú_»∞ „j=∞<åfl~åÜ«∞}∞_≥·# „j "Õ^Œ"åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å∞.
t=ˆHâ◊=ÙÖˇ·# g∞i~°∞=Ù~°∂ "åkOK«∞H˘O@∞O_»QÍ, „â◊=}O KÕÜ«∞_»O =∂
É’\˜ ¿ã=‰õΩÅ ÉèÏQÆº"Õ∞ ÉèÏQÆºO. ã¨~°fi"Õ^•Å∞ "å\˜ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# `«`«Î fiO,
J~å÷xfl g∞~°ÖË Üˇµ~°∞QÆ∞^Œ∞~°∞. P `«`åÎ fixfl x~°~‚ ÚOKÕ ™ê=∞~°º÷ O =∞Ô~=fiiH©
ÖË^Œ∞. t=ˆHâ◊=ÙÖˇ·# g∞ =ÚO^Œ∞ D "åHÍºÅ∞ Ñ¨Å∞Hõ ™êÇ¨Ïã≤Oz#O^Œ∞‰õΩ
##∞fl =∞xflOK«O_ç.——
12. „Ñ¨*Ï˝=O`«∞_»∞, q#Ü«∞je, Ñ¨~=° ∞Éè‰í Ωõ _Î ∞» , k=º*Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_»∞
J~Ú# Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ‰õΩ „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°=∂#O^ŒO
K≥Ok ~ÚÖÏ `«ÅKå~°∞. ''gx "åHÍºÅ∞ Ü«∞^ä•~å÷Å∞. „j "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞ÖË
`«# ÉèÏëêºxfl Ñ¨sHÕ∆ K«_®xH˜ =zÛ=ÙO\Ï~°∞. ÖËxÜˇµ_»Å ~ÚO`«\ ˜ [\˜Å
"≥∞ÿ# "å^•xfl WO`«HÍÅO q~å=∞O ÖË‰õΩO_® "åkOK«QÆÅ=∂? HÍ|\˜ì
~¸ Éèí∂ã¨∞~° =Úx=~°∞º_»∞ „j "Õ^Œ"åºã¨∞ÖË J~Ú LO_®e—— Jx xâ◊Û
~ÚOK«∞H˘<åfl~°∞. =∞$^Œ∞=∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ Ñ¨^ºŒ ~°`åflÅ#∞ Pâ◊√=ÙQÍ x"ÕkOKå~°∞.
13. „j â◊OHõ~∞° Å∞ „j "åºã¨ÉQíè "Æ å#∞Å#∞ D q^èOŒ QÍ ã¨∞uÎ OKå~°∞.
''=∞Ç¨`å‡! h=Ù ã¨~°fiÖ’HÍÅ‰õΩ Ñ¨Ó[hÜ«Ú_»=Ù. =∞Ç¨Ïs¬! `«=∞ ã¨fi~°∂ÑÖ
J„áêHõ$`«O, x~°∞Ñ¨=∞O. ã¨~°fiáêÑ¨Hí∆Ü«∞Hõ~°O. g∞~°∞ =∂#==∂„`«∞Öˇ·#
™ê=∂#º „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ HÍ~°∞. "≥∞~°∞Ñ¨Ù fQÆÅ=Öˇ "≥∞~°∞ã¨∞Î#fl g∞ [@Å∞
~°`«flYz`« H˜s\ÏÅ =∞ÖË¡ „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flq. Ñïâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O,
Hõ$ëê‚l#O ^èŒiOz# `«=∞~°∞ ^Œ~°≈#=∂„`å#<Õ ã¨~°fiáêáêÅ#∞ <åâ◊#O
KÕ¿ã "åºã¨∞Öˇ· ™êH∆Í`«¯iã¨∞<Î åfl~°∞. q+¨µã‚ fi¨ ~°∂Ñ¨ÙÖˇ#· `«=∞‰õΩ #=∞ã¨¯iã¨∞<Î åfl#∞.
`«=∞~°∞ "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞Å∞ `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ~°∞ HÍ^Œ∞—— Jx ÉèíH˜Î„Ñ¨Ñ¨`«∞ÎÅ`À
„j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨∞ÎuOKå~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 7 195
14. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞Å ^Œ~°≈<åxfl HÀ~°∞`«∂ ZO`À

„áêi÷ O Kå~° ∞ . ''F =∞Ç¨ Ï hÜ« ∂ `å‡! ã¨ ~ ° fi *Ï˝ ! „|Ç¨ Ï ‡ã¨ ¥ „`åÅ∞
ã¨~ÀfiÑ¨x+¨`åû~°"≥∞ÿ, qã¨Î $`«"≥∞ÿ# J~å÷Å`À, ã¨~°fi"Õ^•O`« `«`åÎ fiÅ#∞
`≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flk. JO^Œe „Ñüáê^ŒO `«`åÎ fiOâßÅ`À ã¨=∞ºyfiqKå~°}Å`À
=∞Ç¨#k=Öˇ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞Î#flk. xifiâı+¨ x~°∞æ} `«`åÎ fixfl, ã¨qâı+¨ QÆ∞}
`«`åÎ fiÅ`À HÍ~°º„|Ç¨‡xfl, HÍ~°} „|Ç¨‡xfl, ã¨qâı+¨ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡
=∞O^Œ∞ [QÆ`«ûfi~°∂áêxfl ˆH=Å „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂áêxfl, r=„|ÃÇ·Ï‡HÍºxfl, D
q^èŒOQÍ Ñ¨~åÑ¨~å~å÷Å#∞ „Ñüáêkã¨∞Î#flk. ˆH=Å „|Ç¨Ï‡ ã¨`åÎ ã≤^•úO`«
ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ LO_Õ J^≥· fi`« ÉèÏëêºxfl ^ŒÜ«∞`À ÑïjeOK«O_ç. „QÆO^äŒHõ~°Î
`å"Õ∞ Hõ#∞Hõ ^ÀëêÅ∞O>Ë =∞xflOK«O_ç† ÉèÏ==∞O^Œ∞ q~°∞^•úÅ∞O>Ë
ã¨=iOK«O_ç. `«=∞‰õΩ ã¨=∞‡`«=∞~Ú`Õ ÑïjeOK«O_ç—— Jx x~°Ç¨ÏOHÍ~°
ÉèÏ=O`À, „j "åºã¨∞Å "åi =ÚO^Œ∞ q#flqOK«∞H˘<åfl~°∞. JO`Õ
QÍHõ j„Ñ¶¨∞OQÍ Ñ¨~°=∞ ^ŒÜ«∞`À <å =ÚO^Œ∞ ™êH∆Í`«¯iOz ##∞fl ^èŒ#∞ºx
KÕÜ«∞=∞x ZO`À „áêi÷OKå~°∞.
15. „j â◊OHõ~°∞Å∞ D q^èŒOQÍ „áêi÷OK«QÍ, |OQÍ~°∞ fQÆÅ=∞ÖË¡
Hõà√◊ ¡ q∞~°∞q∞@∞¡ Q˘Å∞Ñ¨Ù`«∂, =∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ#∞, *Ï˝#ã¨=Ú„^Œ"∞≥ #ÿ z#∞‡„^ŒKÕ
r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº ã≤^•úO`åxfl, „j ^ŒH˜∆}Ï=¸iÎÖÏ, „Ñ¨Hõ\ ˜ã¨¥Î „j "åºã¨
ÉèíQÆ"å#∞ÅK«Û@ „Ñ¨`«ºHí∆=∞Ü«∂º_»∞.
16. „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å∞ `«# âßº=∞ ^ÕÇ¨ÏHÍO`«∞Å`À, Hõ=∞O_»Å∞
`Õ[óÑ¨ÙO[OKÕ q~ålÖÏ¡~∞° . â◊~`° å¯b# K«O„^ŒaO|O ‰õÄ_® „j "åºã¨∞Å"åi
^ÕÇÏ¨ HÍOu =ÚO^Œ∞ "≥Ö"≥ÅÉ’`ÀOk. âßº=∂Ü«∞=∂# ^Œ∞ºu „Ñ¨"åÇ¨ÏO`À
hÅ"Õ∞Ñ¶¨∞âßº=∞ ^ÕÇ¨ÏOQÆÅ"å_≥· „j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å∞ J#∞„QÆÇ¨Ï
^Œ~≈° #q∞KåÛ~°∞.
17. J`«ºO`« ã¨fiK«Û"ù ∞≥ ,ÿ =¸sÎÉqíè Oz# ã¨`º« ã¨fi~°∂Ñ¨ÙxÖÏ „Ñ¨HÍtã¨¥,Î
27 =Ú`åºÅ∞ QÆÅ =∂Å#∞ ^èŒiOz ™êH∆Í`«¯iOKå~°∞. Ö’Hõ„Ñ¨ã≤^Œú"≥∞ÿ#
K«O„^Œ=Oâ◊O =$kúQÍOK«Hõ =ÚO^Œ∞ Jtfix =Ú#flQÆ∞ 27 #Hí∆„`åÅ∞
`«##∞ â◊~°}∞ á⁄O^ŒQÍ, P #Hí∆„`« ÑÖH˜Îx J#∞#~Úã¨¥Î JÉèíÜ«∞Ç¨Ïã¨Î
"≥Úã¨QÆ∞`«∂ P =Ú`åºÅ [Ñ¨=∂Å#∞ HõO~î°=∞O^Œ∞ ^èŒiOKå_»∞.
18. Ñ¨ÙeK«~å‡xfl ^èŒiOz, â◊s~å# qÉèí∂u ˆ~YÅ`À ~°∞„^•Hí∆
=∂Å#∞ ^èŒiOz, [_»Å∞ q~°É’ã¨∞H˘x, Ñ¨~°=∞t=ÙxÖÏ „Ñ¨`«ºHí∆"≥∞ÿ
„j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ ^Œ~°≈#q∞zÛ t=ˆHâ◊=ÙÅ ã¨"≥∞ÿHÍºxfl Kå\Ï~°∞.
19. =∞kOz# U#∞QÆ∞#∞ `«# JO‰õΩâ◊OKÕ`« =∂=\˜"å_»∞
Ö’|~°K∞« H˘<Õ q^è•#, „j "åºã¨ ÉèQí "Æ å#∞Å∞ Jq"ÕHÍxfl „Ñ¨|ÖÏÇ¨ÏOHÍ~åxfl
#tOÑ¨*Ëã≤ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº ã≤^•úO`«=∞<Õ JO‰õΩâ◊O ^•fi~å JkfifÜ«∞
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"≥∞ÿ „Ñ¨HÍtOKå~°∞. JO`ÕQÍHõ J^≥· fi`« ã≤^•úO`åxfl ã¨fiÜ«∞OQÍ
„ÑüáêkOz D =∞Ç¨ÏŸ[˚fiÅ"≥∞#ÿ "Õ^Œ "åHÍºÅ#∞, W`«~∞° ÅKÕ ^Œ∂+≤OÑ¨|_»x
q^èŒOQÍ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ ~°zOKå_»∞. QÀ=ÙÅ#∞ „`å_»∞`À ã¨ÎOÉèÏxH˜
Hõ\ ˜ì#@∞¡QÍ, ã¨HõÅ "Õ^•Å#∞ „|Ç¨Ï‡q^Œº J<Õ ã¨ÎOÉèÏxfl „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ<Õ
„`å_»∞KÕ xÜ«∞O„uOz ~°H˜∆OKå~°∞.
D q^èOŒ QÍ „|Ç¨Ï‡`«`Î« fi*Ï˝#OKÕ =¸ÖÏÇ¨ÏOHÍ~åxfl <åâ◊# "≥Ú#iOz
x~°Ç¨ÏOHÍ~° `«`«Î fiA˝_≥·, „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ~°K«~Ú`«Ü≥ÿ∞# „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å∞ `«#
Z^Œ∞@ xÅz#@∞¡QÍ „j â◊OHõ~°∞Å ^Œ$+≤ìÑ¨^ä•# QÀK«iOzOk.
20. „j "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ „|Ç¨Ï‡*Ï˝# ãÖÑ¨#∞flÖˇ·# t+¨µºÅ`À x~°O
`«~°O, ÃÑ·Å∞_»∞, ã¨∞=∞O`«∞_»∞, â◊√‰õΩ_»∞ =Ú#flQÆ∞"åˆ~ `«##∞ ¿ãqã¨∞ÎO_»QÍ
„Ñ¨ã¨#fl ^Œ$+≤ì`À Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥· *Ï˝#=∞$`åxfl =i¬Oz "åiH˜
=ÚH˜^Î •è =∂xH˜ =∂~°Oæ K«∂Ñ¨ÙK«∞<åfl~°∞. JO>Ë "åi Ñ¨Ó~°fi[#‡Å Ñ¨Ù}ºÑ¶Ö¨ Ï#
„j"Õ^"Œ åºã¨∞Å "åix ãÖ^Œi≈Oz#O`« =∂„`å#<Õ ãÖ™ê~° `åÑ¨„`«Ü∂« Å∞
#tOz =ÚH˜Î^è•=∂xfl KÕi ^èŒ#∞ºÅQÆ∞K«∞<åfl~°∞. J\˜ì "Õ^Œ"åºã¨=∞Ç¨Ïi¬x
„j â◊OHõ~°∞Å∞ ^Œi≈OKå~°∞.
21. =ã≤ëêªk =Ú#∞Å‰õΩ ‰õÄ_® QÆ∞~°∞"≥·#"å_»∞, WO„kÜ«∂Å#∞
[~ÚOz# "å_»∞, Ñ¨~°=∞„âı+¨µª_»∞, K«¢Hõ=iÎÖÏ „Ñ¨HÍtOKÕ „j "åºã¨
ÉèíQÆ"å#∞Å#∞ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ^Œi≈Oz, Jk `«=∞ Ñ¨Ó~°fi[#‡Å ã¨∞Hõ$`«=∞x
`«ÅKå~°∞. t+¨µºÅ`À ‰õÄ_ç ÖËz áê^•aè=O^Œ#O KÕâß~°∞.
22. „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å "åiH˜ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ™êëêìOQÆOQÍ #=∞ã¨¯
iOz ÉèíH˜Î„Ñ¨Ñ¨`«∞ÎÅ`À WÖÏ ã¨∞ÎuOK«™êQÍ~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 7 197
23. Hõ$+¨‚nfiÑ¨=∞O^Œ∞ x=ã≤OKÕ =∞Ç¨#∞ÉèÏ"å! =∞Ç¨Ïi¬ã¨`«Î=∂!

„Ñ¨}Ï=∂Å∞. Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å∞, =∞Ç¨`«∞‡Å∞, „|Ç¨Ï‡q^•ºã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ·# q∞=Ú‡
Å#∞ K«∂ã≤#O`«<Õ <å Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷O ã≤kúOz#@¡~Ú#k. `«=∞‰õΩ ZÅ¡"Õà◊
ÅO^Œ∂ ™êfiQÆ`«O Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åfl#∞. <Õ#∞ KÕÜ«∞=Åã≤# HÍ~åºÅhfl `«=∞
~åHõ=Å# ã≤kOú z#q. <Õ#∞ Hõ$`å~°∞_÷ <» <·≥ å#∞. =∞Ç¨`«∞‡ÅO>Ë, HÀ~°‰Ωõ O_®<Õ,
W`«~°∞Å =∞<ÀQÆ`åÅ#∞ <≥~°"Õˆ~Û ^ŒÜ«∂„~°ÌÇ¨Ï$^ŒÜ«ÚÅ∞. JO^Œ∞=Å#<Õ
`«=∞ ^Œ~°≈#O =Å# ã¨~°fiâ◊√ÉèÏÅ∞, âßOu KÕ‰õÄi#q.
24. ^ŒÜ«∂=∞Ü«∂! Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~° „=`«Ñ¨~åÜ«∞}Ï! `«=∞ =∞Ç≤Ï=∞Å#∞
`≥Å∞ã¨∞H˘<Õ ™ê=∞~°÷ºO Z=iH˜ LO@∞Ok? "Õ^•Åxfl\˜h qÉèÏQÍÅ∞
KÕâß~°∞. Ñ¨^Œ∞<≥xq∞k Ñ¨Ù~å}ÏÅ#∞ ~°zOKå~°∞. `«=∞ Hõq`åÑ¨\ ˜=∞‰õΩ
™ê\˜Ü≥ÿ∞# Ô~O_»∞ â’¡HÍÅ∞ K≥Ñ¨ÊQÆÅ "å_»∞ <Õ\ ˜=~°‰õΩ HÍ#~å^Œ∞ QÆ^•!
25. =∞Ç¨`å‡! ^Œ∞~°=QÍÇ¨Öˇ·# "Õ^•Åhfl qÉèÏQÆO K≥O^ŒHõ
=∞Ç¨ã¨=Ú„^ŒOÖÏ JQÍ^è•Öˇ· LO_Õq. J\˜ì "Õ^•xfl |∞∞QÆºA™êû =∂^è~Œ åfiÅ<Õ
<åÅ∞QÆ∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ KÕâß~°∞. =ÚO^Œ∞ Ü«ÚQÍÅ"å~°∞ =∞O^ŒÉÏè QÆ∞ºÅ=Ù`å~°x
TÇ≤ÏOKÕ "Õ^ŒqÉèÏQÍxfl QÍqOKå~°∞. ^ŒÜ«∂=∞Ü«ÚÖˇ·# `å=Ú Ö’HõÇ≤Ï`«O
HÀi ~Ú\˜ì Ñï„â◊=∞ KÕâß~°∞. JO^Œ∞=Å#<Õ q∞=Ú‡Å#∞ Jëêì^Œâ◊
Ñ¨Ù~å}ÏÅ‰õΩ Hõ~°ÎÜ«∞h "Õ^ŒqÉèÏQÆ HÍ~°‰õΩ_»=h, „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ~°K«~Ú`«=h
"Õ~Ú q^è•Å∞QÍ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~°∞.
26. ã¨~°fi*Ï˝! =Úxã¨`«Î=∂! `«=∞#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O Üˇµ=iH©
™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. „áêHõ$`« [#∞Å Hõã¨ÖË ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. `«=∞=O\˜ "åix
ã¨‡iOz#O`« =∂„`å#<Õ Ñ¨q„`«∞Öˇ· „|Ç¨Ï‡*Ï˝# ãÖÑ¨#∞flÅ=Ù`å
~°#@OÖ’ ãÖ^ÕÇ¨Ï"Õ∞ ÖË^Œ∞. `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∞O, `å=Ú Ñ¨Å∞Hõx
^è~Œ ‡° O Ö’HÍ# HÍ#~å^Œ∞. ã¨~fi° =¸ `≥eã≤# `å=Ú "åi "åi Ü≥∂QÆº`«Å#∞
|\˜ì JO^Œ~°∂ `«iOÑ¨ Z<Àfl =∂~åæÅ#∞ É’kèOKå~°∞. Ö’HÍÅ #∞^ŒúiOK«
_®xH˜ „â◊√`«∞Å#∞, ã¨‡ $`«∞Å#∞, Ñ¨Ù~å}ÏÅ#∞ ~°zOKå~°∞. `«=∞~°∞ =~°=Î ∂#
Éèí∂`« Éèíq+¨º`«∞ÎÅ <≥iy#"å~°∞. Ö’HÍ# `å=Ú ^Œi≈OK«xk ÖË^Œ∞.
JO^Œ∞KÕ `å=Ú „uHÍÅA˝Öˇ· q~ålÅ∞¡`«∞<åfl~°∞.
27. =∞Ç¨`å‡! ã¨~°fi„Ñ¨HÍâ◊HÍ! *Ï˝#ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞, Ñ¨Ó[hÜ«ÚÖˇ·#
`«=∞~°∞ ÉèÏ~°`« K«O„^Œ∞Öˇ· „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl~°∞. PHÍâß# „Ñ¨HÍtOKÕ K«O„^Œ∞_»∞
~å„u ã¨=∞Ü«∂ÅO^Œ∞ =∂„`«"Õ∞ „Ñ¨HÍt™êÎ_»∞. HÍh, ~¸ ÉèÏ~°`«K«O„^Œ∞_»∞
JÖÏQÍHõ z^•HÍâ◊=∞O^Œ∞ x~°O`«~°O „Ñ¨HÍtã¨¥Î, =∂Ü«∞KÕ Hõà◊OH˜`«∞_»∞
HÍHõ *Ï˝<åO^èHŒ Í~åxfl áê~°„^ÀÅ∞K«∞<åfl_»∞. =∞Ç¨ÉèÏ~°Ò« J*Ï˝<åxfl JO`«
"≥ÚOkOz „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl „Ñüáêkã¨∞Î#flk. J\˜ì =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O ~°zOz#
=∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ `«=∞ˆ~ Hõ^•! ÉèÏ~°`«O t=`«`«Î fi"≥∞ÿ# Ñ¨~°=∂`«‡ `«`åÎ fixfl
„Ñüáêkã¨¥Î D #g#K«O„^Œ∞_»∞ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊=∂#∞_≥· L<åfl_»∞. ÑÖK«=∞
"Õ^Œ"≥∞ÿ# ÉèÏ~°`« ~°K«~Ú`«Öˇ· g∞~°∞ q#∂`«fl K«O„^Œ∞x=Öˇ ÉèÏã≤ã¨∞Î<åfl~°∞.
P q^èŒOQÍ Ñ¨~°=∞t=Ùx t~°ã¨∞û „Ñ¨HÍtOÑ¨*Ë¿ã „Ñ¨ã≤^Œú K«O„^Œ∞x HõO>Ë
Z<Àfl Ô~@∞¡ JkèHõOQÍ „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl~°∞.
`«=∞ˆ~ H©∆~°™êQÆ~°O =O\˜"å~°∞. g∞ #∞O_ç L^ŒƒùqOz#^Õ ÉèÏ~°`«
(=∞Ç¨ÉèÏ~°Ò« ) K«O„^Œ∞_»∞. D =∞Ç¨„QÆO^äOŒ "Õ^•O`« `«`åÎ fixfl LÑ¨^tÕ OKÕ
HÍ~°º, HÍ~°}, ã¨¥÷Å, ã¨¥Hí;, ÉÏÇ¨Ïº, JO`«~åÖˇ·# ã¨~°fiq+¨Ü«∂Å#∞ „Ñü
áêkã¨∞Î#flk. =∞Ç¨ LÑ¨x+¨`åû~°"≥∞ÿ# "Õ^•O`« `«`«Î fi*Ï˝<åxfl „ÑüáêkOz
=ÚH˜Î^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ "≥Åã≤#k. D =∞Ç¨„QÆO^äŒO Juã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ, "Õ^•O`«
™ê~°=∞O`å á⁄Ok ÑÖK«=∞ "Õ^Œ=∞x „Ñ¨ã≤kú QÍOz#k.
28. F *Ï˝#xnè! ã¨~°fiq^•º™êQÆ~å! â◊`« ã¨Ç¨Ï„ã¨ =O^Œ<åÅ∞.
<åÅ∞QÆ∞ "Õ^•Å#∞, tHí∆"åºHõ~°}Ïk +¨_»OQÍÅ#∞, ã¨=Ú„^ŒO áÈe#
=∞Ç¨ÉèÏ~°`åxfl, ã¨~°fiâß„™êÎÅ∞, Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞ Ö’HõÇ≤Ï`«O HÀi ~°zOz<å~°∞.
*Ï˝<åxH˜ ÉèÏO_»=O\˜ "å_»=Ù. Uk HÍ"åÅ<åfl P ÉèÏO_»#∞O_Õ
„QÆÇ≤ÏOKåe. W=hfl „j =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù J=`å~°∞_»"≥·# h J#∞„QÆÇ¨ÏO KÕ`«<Õ
ãÖ„áêÑ¨=Î ∞QÆ∞K«∞#flq. JO`å ^≥"· å#∞„QÆÇÏ¨ O. "åºã¨∞Å"å~°O>Ë Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞.
29. XHÍ<˘Hõ "Õ^•O`«Ñ¨~°"≥∞ÿ# nfiÑ¨=∞O^Œ∞, ã¨`«ºã¨fi~°∂Ñ¨
Ñ¨~°„|Ç¨‡`«‡Hõ"≥∞ÿ, q∞QÆ∞Å „âı+¨µª_≥· X¿ÑÊ „j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ "Õ^•O`«
HõÅÊ`«~°∞=Ù. P HõÅÊ`«~°∞=Ù qq^è•Öˇ·# âßM’Ñ¨âßYÖˇ·, "Õ^Œ â◊`«ã¨Ç¨Ï„ã¨
ã¨~=æ° Ú - 7 199
âßYÖˇ·, â◊√Hõ =∞Ç¨Ïi¬ J<Õ â◊√Hõ=ÚÅ ã¨=¸Ç¨ÏOKÕ ¿ãqOK«|_»∞K«∞#flk.

`«=∞ áê^•Å<Õ =¸ÅÉèÏQÍxfl P„â◊~ÚOz =Ú=Ú‰õ∆Ω [#∞Å‰õΩ *Ï˝#Ñ¶¨ÖÏ
ÅOkã¨¥Î J^≥· fi`å=∞$`å#O^Œ ~°™êxfl JOkã¨∞Î#flk. JO^Œ∞=Å#
=Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞ ‰õÄ_® ^Õ=`«Å=∞ÖË¡ J=∞$`«áê#O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. P ~°™êxfl
„`åy#"å~°∞ J=∞$`«∞Å=ÙK«∞<åfl~°∞. „j "åºã¨ =∞Ç¨Ïi¬ Ö’HõOÖ’ "Õ^•Å#∞
"åºÑ≤OÑ¨*Ëã≤, „|Ç¨Ï‡q^•º`«`«Î fiOKÕ JO^Œih `«iOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl~°∞.
30. „j â◊OHõ~∞° Å∞ "Õ^"Œ åºã¨∞Å"åix „j Hõ$+¨µx‚ `À áÈeÛ K≥|∞`«∂,
"åºã¨∞Å"åˆ~ Jkè‰õΩÅx x~°∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl~°∞.
„jHõ$+¨µ‚_»∞ QÀ=~°ú# Ñ¨~°fi`«"≥∞uÎ QÀÑ¨‰õΩÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ =~°¬ ÉÏ^èŒ
#∞O_ç ~°H˜∆OK«QÍ g∞~°∞ ã¨~°fi[#∞Å#∞ ãÖ™ê~° `åáêÅ #∞O_ç ~°H˜∆OÑ¨
|∂x =∞$^Œ∞"≥·# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl ^èŒiOKå~°∞.
„jHõ$+¨µ‚_»∞ ÑÖK« Éèí∂`å`«‡Hõ"≥∞ÿ# =∂#= ^ÕÇ¨xfl ^èŒiOz QÀ=ÙÅ#∞
áêeOKå_»∞. g∞~°∞ *Ï˝#=¸~°∞ÖÎ ·ˇ J„áêHõ$`« ~°∂áêxfl ^èiŒ Oz Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞,
„â◊√`«∞Å<Õ QÀ=ÙÅ#∞ áêeOKå~°∞.
„jHõ$+¨µ_‚ ∞» Ü«Ú^Œ=ú ∞O^Œ∞ #~°HÍã¨∞~°∞x ãÖÇ¨ÏiOKå_»∞. g∞~°∞ J*Ï˝#
~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# #~°HÍã¨∞~°∞x =kèOKå~°∞. JO^Œ∞=Å#<Õ g∞~°∞ =∞Ç¨ J^Œ∞ƒù`«
Hõ$+¨‚=¸iÎ=x Ñ≤Å∞=|_»∞K«∞<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j
"Õ^Œ"åºã¨∞Å#∞ „jHõ$+¨µ‚x`À K«=∞`å¯~°OQÍ áÈeÛK≥áêÊ~°∞. ã¨~°fi~°Hí∆‰õΩ_≥·#
P „jHõ$+¨‚ Ñ¨~°=∂`«‡ÜÕ∞ `å=∞x K≥|∞`«∞<åfl~°∞. „jHõ$+¨µ‚#‰õΩ #=∞™ê¯~°O.
P q^èŒOQÍ<Õ ã¨~°fi[#∞Å#∞ ãÖ™ê~° `åáêÅ #∞O_ç ~°H˜∆OKÕ „j
"åºã¨ÉèíQÆ"å#∞Å‰õΩ #=∞™ê¯~°O.
31. „j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞_»O>Ë, ÉÏÇ¨ºO`«~° ÉèË^ŒOÖËHõ ã¨~°fi"åºÑ≤
Jh, ã¨~°fiÑïÑ¨Ó~°∞‚_»h J~°÷O, XˆH K≥·`«#ºO. `å=Ú KÕ`«<å ã¨fi~°∂Ñ‘,
ã¨zÛ^•#O^Œ∞_»∂, HÍ~°ºHÍ~°}Ïk<å~åÜ«∞} Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞! <å~åÜ«∞}
â◊ÉÏÌ~°÷ "Õ∞=∞O>Ë† r=ÙÅ∞ '<å~°— â◊|ÌOKÕ K≥Ñ¨Ê|_»∞K«∞<åfl~°∞. JO>Ë â◊s~°
ã¨=¸Ç¨ÏO Éè’QÆº=ã¨∞Î ã¨=Ú^•Ü«∞O <å~° J#|_»∞`«∞Ok HÍ|\˜ì, J\˜ì
K«~åK«~° [QÆ`«∞Î‰õΩ Jkèëêª<åxfl <å~åÜ«∞} â◊|ÌO K≥Ñ¨C`«∞Ok. J\˜ì
„j=∞<åfl~åÜ«∞}=¸sÎ g∞ˆ~, Jaè=$kú =Ú#flQÆ∞#q ÖË‰õΩO_»@OKÕ`«
+¨_∂» ~°∞‡Å∞, +¨_®ƒù"åÅ#∞ qHÍ~åÅ∞ ÖËx"å_»"·≥ LO_»@OKÕ`« ã¨<å`«#∞_»=Ù.
^ÕÇ¨Ï=∞O^Œ∞#fl "å_»=@OKÕ`« Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»x K≥Ñ¨Ê|_Õ r=Ù_»∂ g∞ˆ~. JO>Ë
r"Õâfi◊ ~°∞Å∞ ‰õÄ_® g∞ˆ~. r=Ù_»∞ J<åk, Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ Ñ¨Ù~å}Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞.
32. „j â◊OHõ~°∞Å∞ JuÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À ÑëH˜# ã¨∞Îu "åHÍºÅ#∞ q#fl
„j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å∞ ZO`À ãÖ`À+≤Oz `«# H©Ü«∞|_ç# Pã¨#OÃÑ·
Lz`«su# Pã‘#∞Öˇ·<å~°∞. Juq#Ü«∞q^èÕÜ«∞`«Å`À „j "åºã¨∞Å "åi
âßã¨<åxfl t~°™ê=Ç≤ÏOÑ¨ t~°ã¨∞û =Oz ã¨g∞áê# xÅ|_ç# „j â◊OHõ~°∞Å
QÆ∂iÛ ~¸ q^èŒOQÍ ÑëHÍ~°∞.
33. =`åû! áêO_ç`º« „ÑüÉèÏqâıëêÅO^Œ∂, "Õ^•O`«"~·≥ åQÍºÅO^Œ∂,
xdÅ xÜ«∞=∂ÅO^Œ∂ <å É’\˜ "åi ™ê÷<åxfl P¢Hõq∞OKå=Ù. ÑÖ_ç`«
„Ñ¨=~å! „|Ç¨Ï‡ ã¨¥„`åÅ#∞ h "Õáê\˜ J~°÷O KÕã¨∞H˘<åfl"À#x Ñ¨sH˜∆Oz
K«Hõ¯QÍ `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. "≥·~åQÆº^èŒ∞~°O^èŒ~å! h=Ù â◊√Hõ =∞Ç¨Ïi¬=∞ÖË¡ <å‰õΩ
Ñ¨~°=∞ „Ñ‘uáê„`«∞_»"≥·, Ñ¨Ù„`«ã¨=∂#∞_»"≥·<å=Ù. h`À "å^•xH˜ ky<å#x
h=Ù QÍx, h t+¨µºÅ∞ QÍx `«ÅK«=^Œ∞.Ì D q^èOŒ QÍ „j "åºã¨=ÚhO„^Œ∞Å∞
„j â◊OHõ~°∞Å#∞ `«#`À ã¨=∂#OQÍ „QÆÇ≤ÏOz ÑëHÍ~°∞. JO^Œ∞=Å#<Õ
„j â◊OHõ~°∞Å H©iÎ „Ñü+¨ªÅ∞ „j "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞Å =∂kiQÍ<Õ z~°™ê÷~ÚQÍ
xez<å~Ú. „j "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ „ÑüáêkOz# JuHõ+¨ì™ê^èŒº"≥∞ÿ# "Õ^•O`«
`«`åÎ fi~å÷ÅxflO\˜H© ÉèÏ+¨ºO „"åâß~°∞. Ö’HõOÖ’ „j "åºã¨ "åV‡Ü«∞O
=Öˇ<Õ „j â◊OHõ~° "åV‡Ü«∞O ‰õÄ_® ã¨=∂#OQÍ P^ŒiOK«|_ç#k. QÆ∞~°∞=ÙÅ∞
t+¨µºÅ#∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞QÍ#∞, ã¨=∂#∞Å∞QÍ#∞ K«∂™êÎ~°∞ QÆ^•!
34. =`åû! <Õ#∞ „"åã≤# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ h=Ù ÉèÏ+¨ºO „"åã≤
ÑïîOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl=x =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x ã¨ÉèíÜ«∞O^Œ∞ ã≤^ŒúÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ =∂\Ï¡_»∞
H˘O@∞O_»QÍ q<åfl#∞. WO`«HÍÖÏxH˜ „|Ç¨Ï‡q^Œº Ö’HõOÖ’ "åºÑ≤ã∞¨ #Î flkQÆ^•
Jx ZO`À ãÖ`À+≤OKå#∞. „â◊√u=∂`« x#∞fl K«∂ã≤ Ñ¨~°=∂#O^ŒO
ã¨~=æ° Ú - 7 201
K≥O^Œ∞K«∞#flk. z~°HÍÖÏxH˜ <å Ñï„â◊=∞ JO`å Ñ¶ëOK«É’`«∞#flk QÆ^•

Jx `«Åz<å#∞. "≥O@<Õ x#∞fl K«∂_®Å#fl =ÚK«Û@ Hõey h =ÚO^Œ∞‰õΩ
=zÛ xÅ|_®¤#∞.
35. D „Ñ¨HÍ~°O „j "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞x "åHÍºÅ∞ „j â◊OHõ~°∞Å
K≥=ÙÅ‰õΩ J=∞$`«„áêÜ«∞OHÍQÍ PÜ«∞# Ñ¨~°=∂#O^ŒÉèíi`«∞_»Ü«∂º_»∞. „j
"åºã¨=ÚhO„^Œ∞Å "åi „â◊=}O KÕ`« `«# Ñï„â◊=∞ ã¨Ñ¶¨Å=∞~ÚOk QÆ^•
Jx Ñ¨ÙÅH˜`«∞_»Ü«∂º_»∞. hÅ"Õ∞Ñ¶¨∞ âßº=∞ â◊s~°^è•iÜ≥ÿ∞# „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å
„Ñ¨âO◊ ™ê"åHÍºÅKÕ ~À=∂Oz`«∞_≥#· „j â◊OHõ~° ÉèQí "Æ å#∞Å∞ QÆ^^æŒ HŒ Oõ ~îO° `À
WÖÏ ÑëHÍ~°∞.
36. =∞Ç¨`å‡! x~°O`«~°O ™êfi#∞Éèí=*Ï˝# =∞Ç≤Ï=∞`À JzO`«º
„Ñ¨ÉèÏ=ÙÖˇ· =ÚH˜Î^è•=∞ =∞kè+≤ªOz# ã¨∞=∞O`«, ÃÑ·Å, ã¨¥`« =∞Ç¨Ï~°∞¬
ÅO^Œ~°∂ `«=∞‰õΩ t+¨µºÖˇ· `«=∞#∞ ¿ãqOz ^èŒ#∞ºÅÜ«∂º~°∞. "åiÖ’
<Õ<≥O`«\ ˜ "å_»#∞? J~Ú<å <å ÉèÏ+¨ºO qx ãÖ`À+≤Oz '<å`À
ã¨=∂#∞_»—=x Ñ¨Å‰õ@O ZO`À Pâ◊Û~°ºHõ~° q+¨Ü∞« O. =∞Ç¨`«∞‡Å∞ n#∞Å#∞
Hõ~°∞}Õz „|Ç¨Ï‡q^•º „áÈ`åûÇ¨xfl HõÅ∞QÆKÕÜ«∞@O ã¨Ç¨Ï[=∞=@O
KÕ`«, ##flÖÏ J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. =∞~°Å „jâ◊OHõ~°∞Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞.
37. =∞Ç¨`å‡! `Õ*’~åt ã¨g∞ÑÖÖ’ q∞}∞QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ =O\˜
"å_»#∞. `«=∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« `Õ[ã¨∞û Üˇµ^Œ∞@ <å ÉèÏ+¨º„Ñ¨=K«#O HÍOu
Ç‘Ï#=∞=Ù`«∞#flk. „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« =∞Ç¨„QÆO^äŒO, LÑ¨x+¨`ü, "Õ^•O`å~å÷Å`À
‰õÄ_ç, ã¨Ç¨Ï„ã¨ H˜~°}ÏÅ`À ‰õÄ_ç# ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞x=Öˇ „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk.
=∞Ç¨Ïi¬Ñ¨Ó*Ïº! <Õ#∞ ÉèÏ+¨ºO J<Õ „Ñ¨nÑÖ`À „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏã¨¯~°∞xH˜
h~å[#q∞=fi_®xH˜ ™êÇ¨Ïã≤OKå#∞. „Ñ¨K«O_» ã¨¥~°º ÉèíQÆ"å#∞x HÍOux
W#∞=∞_çOÑ¨*ËÜ«∞_®xH˜ `«# náêxfl K«∂¿Ñ =∞O^Œ=∞u LO\Ï_®?
J~Ú<å <Õ #\˜ì ™êÇ¨Ï™êxH˜ X_çQÆ\Ïì#∞. ã¨¥~°º~°t‡ KÕ`« Ö’Hõ=∞O`å
„Ñ¨HÍtOKÕ@∞¡QÍ, „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ<Õ ã¨¥~°∞ºx HÍOuÖ’ <å ÉèÏ+¨ºO
„Ñ¨HÍâ◊O ‰õÄ_® HõÅã≤áÈ~Ú#k. JO`Õ HÍx <å ÉèÏ+¨ºO KÕ`« ã¨¥„`åÅ∞
„Ñ¨HÍtOK«@O ÖË^∞Œ . J~Ú<å, a_çÜ∞« Ñ¨_H» ,õ <Õ#∞ ‰õÄ_® H©ixÎ á⁄O^•Åx
P =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µx =∂~åæxfl J#∞ãïOKå#∞.
38. =∞Ç¨`å‡! ã¨¥~°º ÉèQí "Æ å#∞_»∞ ÉèHí `Î˜ À ã¨=∞iÊOKÕ P~°`∞« ÅO^Œ∞H˘O
@∞<åfl_»∞. J>Ë¡ `å=Ú ‰õÄ_® `å=Ú ~°zOz# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ <åKÕ
„"åÜ«∞|_ç# ÉèÏëêºxfl ã‘fiHõiOK«O_ç. =∞Ç¨ÏhÜ«∂! ã¨~°fi*Ï˝! <Õ#∞ ‰õÄ_®
`«=∞ t+¨ºHÀ\˜Ö’ KÕ~°^ŒÅz ^Œ∞~åâ◊`À ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•xfl ~°zOKå#∞.
Ö’HõOÖ’ ã¨=∞~°∞÷_≥· HÍ~åºxfl KÕ¿ãÎ Jaè#Ok™êÎ~°∞. ™ê=∞~°÷ºO ÖËx"å_»∞
J\˜ì HÍ~åºxfl `«ÅÃÑ\˜ì`Õ ÑïÇ¨Ïã≤™êÎ~°∞. J~Ú<å, â◊H˜Î ÖËx"å_»#x `≥eã≤
‰õÄ_®, H©iÎ á⁄O^•Åx ¿Ñ~åâ◊KÕ`« „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO „"åâß#∞.
=_»¡#∞ ZO`« ^ŒOz<å, aÜ«∞ºOÖ’ =_»¡yO[Å∞ HõxÑ≤ã¨¥Î<Õ LO\Ï~Ú.
J^Õ q^èŒOQÍ ÉèÏ+¨ºã¨¥‰õΩÎÅO^Œ∞, ZHõ¯_À XHõ KÀ@ ^ÀëêÅ∞ ~åHõ=∂#=Ù.
Jq „Ñ¨*Ï˝=O`«∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ QÆ∞iÎOK«QÆÅ~°∞. Hõ#∞Hõ <å „QÆO^ä•#flO`å
ÉÏQÍ Ñïâ’kèOz ^ÀëêÅ∞ ÖËx q^èŒOQÍ KÕã≤ ##∞fl Hõ$`å~°∞÷x KÕÜ«∞O_ç.
Hõq Ü«∞â◊ã¨∞û#∞ HÀi „QÆO^ä•Å∞ ~°z™êÎ_»x HÍo^•ã¨∞ K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞.
''á⁄_»=ÙQÍ LO_Õ "å_çH˜ JO^Õ ÑÖ_»∞#∞ HÀi =∞~°∞QÆ∞A˚ ("å=∞#∞_»∞)
ÃÑ·ÔHyi`Õ [#∞Å∞ ÑïÇ¨Ïã≤™êÎ~°∞. HÍx, Hõq Ü«∞â◊ã¨∞û HÀi „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ_»x
ã¨QÆ~°fiOQÍ K≥|∞`å_»∞.——
39. WÖÏ â◊OHõ~°∞Å∞ „j "åºã¨∞Å "åix ã¨∞ÎuOK«QÍ, „j "åºã¨∞Å
"å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ „j â◊OHõ~°∞Å KÕ`«#∞#fl ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•xfl Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å`À
„QÆÇÏ≤ Oz, ÉèÏ+¨º„QÆO^ä=Œ ∞O`å Ñïâ’kèOKå~°∞. P „QÆO^äŒ ~å[O QÆOcè~O° QÍ#∞,
J~°Ü ÷ Ú« HõOÎ QÍ#∞, ^À+¨~Ç° Ï≤ `«"∞≥ ÿ „j "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬H˜ HÍ#=zÛOk. ÉèQí =Æ O`«∞x
ã¨¥‰õΩÎÅO^Œ∞ ^ÀëêÅ∞O\ÏÜ«∂?
40. ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•xfl Ñ¨sH˜∆Oz# „j "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞Å∞ ZO`À
ãÖ`À+≤OKå~°∞.
™êH∆Í`«∂Î „j=∞<åfl~åÜ«∞}=¸iÎ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ „"åÜ«∞QÍ,
™êH∆Í`«Ê~°=∞ t=Ù_»∞ P ã¨¥„`åÅ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO „"åâß_»∞. J@∞=O\˜ "åi
~°K«#Å#∞ Ñ¨sH˜∆OK«QÆÅ ã¨=∞~°∞÷ ÖˇK«Û@<≥·<å L<åfl~å? WÖÏ ã¨¥„`å~å÷Ö
ã¨~=æ° Ú - 7 203
##∞ãïOz `«# ™⁄O`« Ñ¨^Œ*ÏÅO`À#∞, Ñ¨Ó~°fiÑ¨Hí∆ ^Œ∂sHõ~°}ÏÅ KÕ`«,

^Œ$ëêìO`åÅ KÕ`« "Õ^•O`« ã≤^•úO`åÅ#∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷=∞ÜÕ∞º q^è•#
„jâ◊OHõ~° ÉèÏëêºxfl „j "åºã¨=ÚhO„^Œ∞Å∞ ÑïîOz ZO`À H˘xÜ«∂_®~°∞.
''FÇ¨ÏŸ! WO`« HÍÖÏxH˜ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ J~°÷O K≥Ñ≤Ê Ö’HÀÑ¨HÍ~°O
[~°∞QÆ∞K«∞#flk QÆ^•!—— Jx `«ÅKå~°∞. `«~°∞"å`« „j â◊OHõ~°∞Å #∞^ÕÌtOz
WÖÏ ÑëHÍ~°∞.
41. „j "åºã¨ ÉèQí "Æ å#∞Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: <åÜ«∞<å! =∞Ç¨=∞Ç≤Ï=∂
ãÖÑ¨#∞fl_»∞, xifiHõÅÊ ã¨=∂kèx á⁄Ok#"å~°∞ Ñ¨`«O[e. Pkâı+¨µÅ
J=`å~°O J~Ú# „j QÀqO^Œ ÉèíQÆ=`åÊ^•Kå~°∞ºÅ =^ŒÌ K«Hõ¯QÍ tHí∆}
á⁄Ok<å=Ù. h=Ù "åi P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOz ~¸ ÉèÏ+¨ºO ~°zOKå=Ù.
JO^Œ∞=Å# h=Ù D ÉèÏ+¨º ~°K«#‰õΩ ZO`≥·<å ã¨=∞~°∞÷_»=Ù. W`«~°∞Å‰õΩ
D HÍ~°ºO ™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞. h ~°K#« ~°=∞}©Ü∞« "≥∞,ÿ "Õ^•OâßÅ`À ‰õÄ_ç#^≥,·
"Õ^•O`å=∞$`åxfl |Okèã¨¥Î =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°OQÍ L#flk. J@∞=O\˜
=∞Ç¨Ï„^ŒæO^ä•xfl Ñ¨sH˜∆OK«=∞#@O h x~å_»O|~°`«#∞ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î#flk.
Ñ¨~°=∞ t"å=`å~°∞_»"≥·# h=Ù, Ug∞ `≥eÜ«∞x ÉÏÅ∞x=Öˇ Ñ¨Å‰õ@O
ZO`À ™êÇ¨ÏãÖ QÆ^•!
42. =`åû! „|Ç¨Ï‡q^Œº Ü«∞O^Œ∞ Jxfl âß„™êÎÅÖ’#∞, L`«~Î ° g∞=∂O™ê
âßGO `«Å=∂xHõ"≥∞ÿ LOk. h=Ù P L`«Î~° g∞=∂O™ê âß„™êÎxfl „j
QÀqO^Œ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å ^•fi~å ‰õΩ∆ }‚OQÍ J^èºŒ Ü«∞#O KÕã#≤ =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_»=Ù.
JO`ÕHÍHõ, Ö’HõOÖ’ ã¨~°fi"åºHõ~°}âß„™êÎÅ∞ ÉÏQÍ Ziy# Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨
K«O„^Œ∞_»=Ù.
43. Ñ¨Ù~å}ÏÅO^Œ∞ q+¨µ=‚ Ù t=Ùx, t=Ù_»∞ q+¨µ=‚ Ùx ã¨∞uÎ OK«∞HÀ=@O
JO^Œ~°∂ Ziy#^Õ. J^Õq^èŒOQÍ „j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å∞ „j â◊OHõ~°∞x
Ñ¨~°=∞t=ÙxQÍ ÉèÏqOz ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~°∞ - ''=∞Ç¨`å‡! Ñ¨~°=∞t"å! h=Ù
„Ñ¨H$õ uH˜ =~°"∞≥ #ÿ k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µ_»=Ù. ã¨~fi° A˝_=» Ù. Hˆ =ÅO t=ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»=Ù.
ã¨¥~°∞º_»∞ JO^èHŒ Í~åxfl #tOÑ¨*ãË #≤ @∞¡QÍ, h=Ù ã¨=∞ã¨Î q+¨Ü∞« ã¨∞MÏÅ#∞
xâı≈+ÖQÍ #tOÑ¨*ãË ,≤ „|Ç¨Ï‡K«~º° O #∞O_ç ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOKå=Ù.
HÍ|\˜ì =∞Ç¨#∞ÉèÏ"å! h=Ù ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~°=∞t=Ù_»=Ù. h‰õΩ #=∞™ê¯~°O.
44. „j â◊OHõ~°∞Å∞ QÍHõ ~Ú`«~°∞ Öˇ=fi~°∂ D ÉèÏëêºxfl „"åÜ«∞
*ÏÅ~°∞. „j "åºã¨∞Å "å~°∞ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åfl~°∞. ''<åKÕ ~°zOK«|_ç# „|Ç¨Ï‡
ã¨¥„`åÅ∞ J<ÕHõ ~°HÍÖˇ·# J~å÷Å#∞ HõeÊã¨¥Î, K«^Œ∞=~°∞Å‰õΩ J~°÷O HÍHõ
Hõ+¨ìÑ¨_»∞`«∞O\Ï~°∞. z#fl z#fl Ñ¨^•Å`À ‰õÄ_ç J<ÕHõ qâıëê~å÷Å`À ‰õÄ_ç
L#flq. ã¨~fi° q+¨Ü∂« ÅO^Œ∂ q~°HQÎ˜ ÅÆ "å~°∞ =∂„`«"∞Õ nxÜ«∞O ^ŒkHè Í~°∞Å=Ù
`«∞<åfl~°∞. HÍ|\ì̃ J\ì̃"åiˆH ~¸ ã¨¥„`å~å÷Å∞ QÀK«~°=∞=Ù`å~Ú. nèâßb!
Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨=ˆ~}Ïº! Ñ¨~°=∞t=Ù_»"≥·# h=Ù `«Ñ¨Ê =∞Ô~=fi~°∂ ã¨=∞~°∞÷Å∞
HÍ~°∞. JkfifÜ«∞ „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl JkfifÜ«∞ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞ =∂„`«"∞Õ
`≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ~°∞. Hõ#∞Hõ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`å~å÷Å∞ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ =∂„`«"Õ∞
QÀK«i™êÎ~Ú.
45. <åÜ«∞<å! |∞^èŒã¨`«Î=∂! „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ∞ „"åÜ«∞_®xH˜ <Õ#∞
Z\˜ì Ñï„â◊=∞#∞ J#∞ÉèíqOKå<À, J\˜ì ã¨¥„`åÅO^Œe <å ÉèÏ"åxfl
„QÆÇ≤ÏOz ^•xH˜ `«y#@∞¡QÍ J~å÷xfl „Ñüáêkã¨¥Î ÉèÏ+¨ºO „"åÜ«∞_®xH˜
h=Ù ‰õÄ_® JO`Õ Ñï„â◊=∞#∞ J#∞ÉèíqOKå=Ù. Hõ#∞Hõ h=Ù Jxfl
q^è•Å∞QÍ <å`À ã¨=∂#∞_»=Ù. ÉèíÜ«∞OHõ~° H©HÍ~°}º=∞O^Œ∞ =∞$QÆ~å*ˇ·#
ã≤OÇ¨ÏO =∂„`«"Õ∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ, x~°ƒùÜ«∞OQÍ ãÖK«iOK«QÆÅ^Œ∞. W`«~°
[O`«∞=ÙÅ∞ JO`« x~°ƒùÜ«∞O`À ãÖK«iOK«*ÏÅ=Ù. J>Ë¡ ~¸ ã¨¥„`åÅ
Ü«∞^ä•~°÷ Éèí∂`«"Õ^•O`« `«`åÎ fi~å÷Å <≥iy# h=Ù Ö’HÍxH˜ =∞Ç¨ÏŸÑ¨HÍ~°O
QÍqOz ^èŒ<åº`«∞‡_»"≥·<å=Ù.
D q^èŒOQÍ t=ˆHâ◊"å=`å~°∞Öˇ·# „j â◊OHõ~° "åºã¨ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞
Ö’HõOÖ’ <åã≤ÎHõ`«fiO KÕ`«, ÉèË^Œ"å^Œ∞Å KÕ`«, J^≥· fi`«`«`«Î fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#
„|Ç¨Ï‡q^Œº #tOK«‰õΩO_® „Ñü+≤ªOz Ö’HÍxfl L^ŒúiOKå~°∞. ãÖ™ê~°
`åáêÅ #∞O_ç ~°H˜∆Oz =ÚH˜Î^è•=∂xH˜ ~å[=∂~°æO K«∂áê~°∞.
46. Ö’Hõ=∞O`«\Ï Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# "Õ^•O`« ã≤^•úO`åÅ∞ `≥eÜ«∞Hõ
™êOYº† g∞=∂Oã¨ =Ú#flQÆ∞ J<ÕHõ =∞`åÅ"å~°∞ "Õ^tŒ ~åÖˇ#· LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ #∞
ã¨~=æ° Ú - 7 205
„Ñ¨Hõ¯^À=Å Ñ¨\ ˜ìã¨¥Î#flO^Œ∞=Å¡ „|Ç¨Ï‡q^•ºÑ¨^äŒO tkäÖÏ=ã¨÷‰õΩ KÕ~°∞H˘Ok.

ÖËHõ `«kƒù#fl=∂ Jx qKåiã¨¥Î ãÖâ◊Ü∂« Å =∞^èºŒ H˘@∞ìq∞\Ïì_∞» K«∞<åfl~°∞.
W\˜ì `«~°∞}OÖ’ tkäÅ=∞ÜÕ∞º „|Ç¨Ï‡q^Œº #∞^ŒúiOÑ¨, h=Ù <å
ÜˇÚHõ¯ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x ÉèÏ+¨ºO „"åÜ«∞QÆey<å=Ù.
W`«~°∞ Öˇ=fiiH© ™ê^èŒºO HÍx „|Ç¨Ï‡q^•º~°∂Ñ¨ ÉèÏëêºxfl h=Ù ~°zOz
ã¨~°fi[#∞Å#∞ ãÖ™ê~° `åáêÅ #∞O_ç L^ŒúiOz âßOu „Ñ¨™êkOzKå=Ù.
47. „j â◊OHõ~°∞Å∞ 'J^Œ∞ƒù`« Hõ$+¨‚— Jx „j "åºã¨∞Å "åix
ã¨∞ÎuOz# suQÍ<Õ, WÑ¨C_»∞ „j "åºã¨∞Å"å~°∞ â◊OHõ~°∞Å#∞ 'J^Œ∞ƒù`«
â◊OHõ~°ã¨Î fiO— Jx ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~°∞.
J^Œ∞ƒù`« â◊OHõ~å! =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ ~°*’QÆ∞}Ïxfl ^èŒiOz t~°ã¨∞û#
K«O„^ŒHõà◊#∞ ^èŒiOz q+¨=∞ <Õ„`«^è•iÜ≥ÿ∞ L<åfl_»∞. h=Ù ~°*’QÆ∞}O
ÖËx"å_»"≥· HÍ=∞¢HÀ^è•k ^ÀëêÅxflO\˜h qãï˚Oz Ñ¨~°=∞ âßO`«
=¸iÎ"≥· L<åfl=Ù. Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ ™êfi#∞Éèí= ÑïÑ¨Ó~°‚ K«O„^•=∞$`«=∞<Õ
Hõà◊Å#∞ ^èŒiã¨∞ÎO_»_»O KÕ`« =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x Hõ<åfl h"Õ Jkè‰õΩ_»=Ù.
t=Ù_»∞ Ñ¨~°fi`«Ñ¨Ù„uÜ≥ÿ∞# áê~°fiuH˜ J~°úâ◊s~° q∞zÛ Éèíiã¨∞Î<åfl_»∞.
h=Ù "Õ^Œ"å‰õΩ¯ÅKÕ [x‡Oz# (Jâ◊s~°"≥∞ÿ#) „|Ç¨Ï‡ q^•º~°∂Ñ¨ yi*Ï
=∂`«#∞ „QÆÇ≤ÏOKå=Ù. Hõ#∞Hõ h=Ù Ñ¨~°=∞ t=ÙxHõO>Ë Jkè‰õΩ_»=Ù.
D q^èŒOQÍ „j "åºã¨∞Å "å~°∞ K«=∞`å¯~°O`À „j â◊OHõ~°∞Å#∞
Jaè#OkOKå~°∞.
48. ã¨~°fi*Ï˝! h=Öˇ <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’x xQÆ∂_è®~å÷Å#∞ `≥Å∞ã¨∞
H˘x „"åÜ«∞_®xH˜ =∞~˘Hõ~°∞ ã¨=∞~°∞÷Å∞ HÍ~°∞. h=Ù „"åã≤# ÉèÏ+¨ºO <å
ÉèÏ"åÅ‰õΩ J^ŒÌO Ñ¨\ ˜ì#@∞¡#flk. h"å ã¨~°fiA˝_»=Ù. "å~å JÅ∞ÊÅ∞. h=Ù
ã¨ˆ~fiâ◊fi~°∞_»=Ù, ã¨~°fiã¨fi`«O„`«∞_»=Ù. "å~°∞ ™ê=∂#º =∂#==∂„`«∞Å∞.
D<å\˜H˜ <å „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ãï J~Ú# "åºMÏº#O ÅaèOz#k.
JO^Œ∞=Å¡ ã¨¥„`åÅ ^•fi~å ÉèÏëêºxH˜, ÉèÏ+¨ºO ^•fi~å ã¨¥„`åÅ‰õΩ
J<Àº#º`« ÅaèOz#k.
49. Ü«∞u=~å! h ÉèÏ+¨º q=~°}ÏÅ‰õΩ ãÖ`À+≤OKå#∞. „|Ç¨Ï‡
q^Œº‰õΩ ã≤OÇ¨Ï^•fi~°"∞≥ ÿ â’aèã∞¨ #Î flk. J^≥· fi`« ã≤^•úO`åxfl =ÚMÏºÜ«Ú^èOŒ QÍ
KÕã¨∞H˘x ÉèË^Œ"å^Œ∞Å#∞, ‰õΩÑÖ_ç`« =~åæÅ#∞ [~ÚOK«∞. JO`ÕQÍHõ,
=∞iH˘xfl q+¨Ü«∞, „Ñ¨Ü≥∂[#, ãÖ|O^èŒ, JkèHÍ~°∞Å#∞, |O^èŒ
K«`«∞+¨ìÜ«∞O`À ‰õÄ_ç# ã¨fi`«O„`« „QÆO^ä•Å#∞ ~°zOK«∞. D q^èŒOQÍ
LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ =Å<å, ã¨fi`«O„`« „QÆO^ä•Å KÕ`« „|Ç¨Ï‡q^Œº ã¨∞ã≤÷~°OQÍ
„Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk - Jx „j "åºã¨ =∞Ç¨Ïi¬ `«# W+¨ìO =zÛ# KÀ@∞‰õΩ
áÈ^ŒÅKå~°∞.
50. "Õ^Œ=∞Ü«∂! =∞Ç¨`å‡! qq^è•Öˇ·# ÉèÏëêºÅ#∞ ~°zOz t+¨µºÅ
KÕ`« ÑïOî Ñ¨*âË ß~°∞. [QÆ`∞« ÖÎ ’x ‰õΩ=∞`åÅxflO\˜h q^èfiŒ OãÖ HÍqOKå#∞.
Éèí∂q∞ÃÑ· <Õ#∞ KÕÜ«∞=Åã≤# HÍ~åºÅhfl =ÚyOKå#∞. (J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’
„j â◊OHõ~°∞Å =Ü«∞ã¨∞û Ñ¨^Œ∞<å~°∞ ãÖ=`«û~åÅ∞.)
51. „j â◊OHõ~∞° Å∞ "åºã¨ ÉèQí "Æ å#∞x`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞: Hõ$áê™êQÆ~å!
<Õ#∞ KÕÜ«∞=Åã≤# HÍ~åºÅhfl Ñ¨ÓiÎ KÕâß#∞. <å Ü«∞O^Œ∞ Hõ$Ñ¨ EÑ≤
=∞}˜Hõi‚HÍ ˆH∆„`«=Ú#O^˘Hõ Hí∆}O ~°O_ç, z~°Or=ÙÖˇ·# `«=∞ áê^ŒÑ¨^•‡Å
=^ŒÌ D â◊s~åxfl =^Œe ÔH·=ÅºO á⁄O^Œ∞`å#∞.
52. „j "åºã¨ =∞Ç¨Ïi¬ â◊OHõ~°∞Å`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞: Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨
„âıëêª! hqÑ¨C_»∞ ^ÕÇ¨Ï`åºQÆO KÕÜ«∞=Å^Œ∞. Ö’HõˆH∆=∂xÔH· h=Ù KÕÜ«∞
=Åã≤# HÍ~åºÅ∞ ÃÑ‰õΩ¯QÆÅ=Ù. Ö’HõOÖ’ áêO_ç`«ºO ÖËx ÑÖ_ç`«∞Å∞
J<ÕHõ=∞Ok QÆifi`«∞Öˇ· q[$Oaèã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°O^Œ~°∂ "Õ^•O`« q~°∞^Œú
`«`åÎfi<Õfl „Ñ¨Kå~°O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°O^Œih h=Ù J^≥· fi`« `«`«Î fi ã≤^•úO`åÅ
KÕ`« [~ÚOKåe. ÖËx Üˇµ_»Å [#∞Å∞ „|Ç¨Ï‡ ã¨¥„`« ÉèÏëêºÅ =Å#
„Ñ¨Ü≥∂[#O á⁄O^Œ*ÏÅ~°∞. „|Ç¨Ï‡q^Œº „Ñ¨Kå~°O ÖËHõ JO`«iã¨∞ÎOk.
‰õΩq^•fiOã¨∞Å∞ "Õ^•O`« q~°∞^Œú „Ñ¨Kå~åÅKÕ ¿Ñ„>ËyáÈ`å~°∞. Hõ#∞Hõ
"å~°O^Œih [~ÚOz „Ñü|O^è•Åxfl\˜h `˘ÅyOz „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞
Ñï~°H˜∆OK«∞. JO^Œ∞=Å# „áê}`åºQÆO KÕÜ«∞=Åã≤# ã¨=∞Ü«∞O WOHÍ
Pã¨#flO HÍÖË^Œ∞.
ã¨~=æ° Ú - 7 207
53. =∞~°Å "åºã¨∞Å "å~°∞ WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åfl~°∞: nè~°=ˆ~}Ïº!

„QÆO^äŒ ~°K«#`À Hõ~°Î=ºO Ñ¨ÓiÎ HÍÖË^Œ∞. "å^ÀÑ¨"å^•Å∞ KÕã≤ q~°∞^Œú
=∞`« „Ñ¨Kå~°O KÕ¿ã ÑÖ_ç`«∞Å#∞ [~ÚOz#Ñ¨C_Õ h Hõ~°Î=ºO Ñ¨ÓiÎ
J=Ù`«∞Ok. WOHÍ H˘xfl ãÖ=`«û~åÅ∞ ã¨fiã≤^•úO`« `«`åÎ fiÅ#∞ „Ñüáêkã¨¥Î
r=Ü«∂„`« ™êyOK«∞. JÖÏ HÍx Üˇµ_»Å, J^≥· fi`« `«`«Î fi q^Œº#∞
=ºuˆ~HÕKÕ "å~°∞ q∞ye LO>Ë, `«e¡ ÖËx a_»¤ =$kú K≥O^Œx q^èŒOQÍ,
„|Ç¨Ï‡q^Œº ‰õÄ_® „Ñ¨Kå~°OÖËHõ ¢Hõ=∞OQÍ H©∆}˜ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞=Å# h=Ù
WO`« Hõ+¨ìÑ¨_ç „"åã≤# ã¨¥„`« ÉèÏ+¨ºO x+¨ÊùÅ=∞=Ù`«∞Ok. Hõ#∞Hõ h=Ù
h ã≤^•úO`« „Ñüáê^Œ#Å∞ H˘#™êyOK«∞. JÑ¨C_Õ â◊√Hõ¡Ñ¨Hí∆ K«O„^Œ∞x=Öˇ
„|Ç¨Ï‡q^Œº ‰õÄ_® =$kúK≥Ok kQÆO`åÅ =~°‰õÄ "åºÑ≤ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞=Å#
=Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ ãÖYº â◊`«ã¨Ç¨Ï„™êÖˇ· =iúe¡ ãÖ™ê~° `åáêÅ #∞O_ç
q=Ú‰õΩÎÅ=Ù`å~°∞.
54. =∞m¡ "åºã¨∞Å "å~°∞ WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åfl~°∞: =∞Ç¨Ïi¬„âıëêª!
P`«‡`«`«Î fi[˝=~å! h ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•xfl P™êO`«O uÅHÕKå#∞. h „QÆO^äŒ
~°K«<åáê@=O J^Œ∞ƒù`«O. JO^Œ∞ h Ñ¨Å∞‰õΩÅ fÑ≤^Œ#O, J~°÷=ÚÅO^Œe
QÍOcè~º° O, `«`Î« fi „Ñüáê^Œ#Åhfl z#flz#fl Ñ¨^•ÅKÕ q∞H˜¯e J~°=÷ O`«OQÍ#∞,
ãÖ^Œ~°ƒù â◊√kú Hõey, Ñ¨Ó~°fiÑ¨Hí∆ ã≤^•úO`åÅ∞ KÕ¿ã q^è•#=∞O`å K«Hõ¯QÍ
ÑïjeOKå#∞. Jq∞`å#O^ŒO á⁄O^•#∞. P Ç¨Ï~å¬uâ◊Ü«∞OKÕ h‰õΩ
U^≥·<å =~°O W"åfiÅx ãÖHõÅÊO =$kú J=Ù`ÀOk.
55. =∞~°Å „j "åºã¨∞Å "å~°∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: =`åû! =ÚO^Œ∞
„|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ h‰õΩ Zxq∞k ãÖ=`«û~åÅ<Õ PÜ«Ú~åÌÜ«∞OQÍ „Ñ¨™êkOz
<å_»∞. `«~°∞"å`« h `«áÈ=∞Ç≤Ï=∞ KÕ`«, „Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ KÕ`« =∞~˘Hõ
Zxq∞k ãÖ=`«û~åÅ∞ PÜ«Ú+¨º=Ú ãÖáêkOK«∞H˘<åfl=Ù. WO`«=∂„`«O
KÕ`« *Ï˝#HÍO_À^Œú~°}O Ñ¨ÓiÎ HÍÖË^Œ∞. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ x#∞fl
JÖÏÊÜ«Ú+¨µ¯xQÍ ÑëH˜=ÙO_»_O» KÕ`,« Ñ¨~=° ∞ ^ŒÜ∂« à◊√"≥#· P =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x
J#∞[˝ KÕ`« =∞~˘Hõ Ñ¨^Œ∞<å~°∞ ãÖ=`«û~åÅ PÜ«Ú=Ù =$kúÜ«∞QÆ∞QÍHõ
Jx =~°O „Ñ¨™êkã¨∞Î<åfl#∞. JO`ÕHÍHõ h ÉèÏ+¨ºO ã¨¥~°∞º_»∞ K«O„^Œ∞_»∞,
#Hí„∆ `åÅ∞#flO`«=~°‰Ωõ ã¨∞ã≤~÷ "° ∞≥ ÿ LO_»∞QÍHõ! Ö’HõOÖ’ J*Ï˝<åO^èHŒ Í~°=Ú#flO`«
=~°‰õΩ h „|Ç¨Ï‡q^•º„Ñ¨Kå~°O ÉèÏã¨¯~°∞x=Öˇ „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOkQÍHõ!
D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å∞ Ô~O_»∞ =~åÅ#∞
J_»∞QÆHõÜÕ∞ „Ñ¨™êkOKå~°∞. JO^Œ∞=Å#<Õ Ö’HõOÖ’ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«O, "å\˜
ÉèÏ+¨ºO ã¨∞ã≤÷~åÖˇ· L#flq.
56. „j "åºã¨ =∞Ç¨Ïi¬ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: xQÆ=∂O`«™ê~°*Ï˝! g∞
PÜ«Ú=Ù L#flO`«=~°‰õΩ, "Õ^Œ q~À^èŒ∞Å, LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
„Ñ¨Kå~°O KÕ¿ã QÆifi+¨µÖì #·ˇ ÑÖ_ç`∞« Å QÆ~fi° =∞}K«#∞<åfl=Ù. h=Ù q[$OaèOz
H˘^Œ=∞ ã≤OQÆO, =∞^ŒÑ¨Ù>Ë#∞QÆ∞ ‰õΩOÉèíã¨÷ÖÏxfl ÉèËkOKÕ@∞¡ ~¸ ‰õΩ=∞`«∞Öˇ·#
ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œ~°#∂ [~ÚOK«∞. JO`ÕQÍHõ "Õ^•O`« „QÆO^ä•Å<ÕHõO ~°zOz
Ö’HÍxfl L^ŒúiOK«∞.
57. „j â◊OHõ~°∞Å∞ WÖÏ |^Œ∞Å∞ ÑëHÍ~°∞: =∞Ç¨`å‡! QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ
P[˝ ZÅ¡"Õà◊ÖÏ t~À^è•~°º"Õ∞QÆ^•! =∞Ç¨ÏŸ`«Î~åÖˇ·# `«=∞ „|Ç¨Ï‡ ã¨¥„`åÅ
ãÖã¨~°æOKÕ`« <å ÉèÏ+¨ºO ‰õÄ_®, =∞Ç¨`«∞‡Å ãÖã¨~°æO KÕ`« ™ê=∂#∞ºÅ∞
‰õÄ_® Q“~°qOK«|_Õ@∞¡, Ö’HõOÖ’ [<å^Œ~°} á⁄O^ŒQÆÅ^Œ∞. ã¨¥~°ºHÍOu
=∞}˜ ã¨¥~°ºH˜~°}ÏÅ KÕ`« =∞Ç¨ÏŸ[˚fiÅOQÍ „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk. |OQÆ~°∞ „`å\˜
KÕ`« |OkèOK«|_ç# ~°`«fl=∂eHõ=Öˇ, `«=∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« „QÆO^äŒO ‰õÄ_®
q∞H˜¯e ã¨∞ã≤÷~°OQÍ LOk. ™ê^è•~°} ^•~°O`À |OkèOz# Üˇµ_»Å =∂Å
ÃÑiyáÈ~Ú ~°`åflÅ∞ zO^Œ~°=O^Œ~° HÍQÆÅ=Ù. Hõ#∞Hõ ã¨∞ã≤÷~°"≥∞ÿ#
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ<Õ |OQÆ~∞° „`å\˜ KÕ`« ã¨∞ã≤~÷ "° ∞≥ ,ÿ `«^•Ìfi~å <åKÕ q~°z`«=∞~Ú#
ÉèÏ+¨ºO ‰õÄ_® ã¨∞ã≤÷~°"≥∞ÿ "Õ^•O`« `«`«Î fiA˝Å‰õΩ LÑ¨HõiOK«QÆÅ^Œ∞.
58. JO`ÕHÍHõ, `«=∞ ã¨¥„`åÅ <å^è•~°O KÕã¨∞H˘#@O KÕ`« <å
ÉèÏ+¨º „QÆO^äŒO ‰õÄ_®, Ñ¨~°∞ã¨"Õk ãÖã¨~°æO KÕ`« Ö’Ç¨ÏO |OQÍ~°=∞ÜÕ∞º
q^è•#, =∞Ç¨ÏŸ`«Î=∞"≥∞ÿ „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk.
`«~°∞"å`« „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å áê^ŒÑ¨^•‡Å‰õΩ
™êëêìOQÆOQÍ #=∞ã¨¯iOKå~°∞. „j "åºã¨ ÉèQí "Æ å#∞Å∞ ‰õÄ_® ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•xfl
ã¨~=æ° Ú - 7 209
Ñïâ’kèOz ^À+¨~°Ç≤Ï`«OQÍ LO_»_»@O KÕ`« ZO`À ãÖ`«ã≤Oz,

ã¨¥~°ºK«O„^Œ∞Å =∞ÖË¡ˇ „Ñ¨HÍtã¨∞ÎO^Œx ÑëHÍ~°∞.
59. „j "åºã¨=ÚhO„^Œ∞Å∞ JO`«~åú#"≥∞#ÿ Ñ≤^ÑŒ ,¨ ãÖ^Œ~≈° #O KÕ`<« Õ
ã¨~°fi`åáêÅ#∞ Ç¨ÏiOKÕ *Ï˝<å=∞$`åxfl „Ñ¨™êkOKÕ ^ŒÜ«∂ã¨=Ú„^Œ∞Öˇ·#
„j "åºã¨∞Å "åi Z_»ÉÏ@∞#∞ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨Ç≤ÏOÑ¨ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
„j "åºã¨∞Å "åi „¿Ñ=∞ ãÖÉèÏ+¨}O, x~°¿ÑHí∆ÉèÏ=O, ãÖÉèÏ=<å`«`«Î fiO
=Ú#flQÆ∞ ã¨~Àfi`«Î=∞ QÆ∞}ÏÅ#∞ `«ÅK«∞H˘x q∞H˜¯e "≥∂Ç≤Ï`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
60. „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ Ñ‘~î°=∞O^Œ∞ „j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å
áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞ „Ñü+≤ªOK«∞H˘x ^è•ºxOK«™êQÍ~°∞. „j "åºã¨∞Å "åi
P^Õâß#∞™ê~°OQÍ "Õ^•O`« Ñï^è∞Œ Å#∞ [~ÚOz, „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ ã¨∞ã≤~÷ O° QÍ
<≥ÅH˘eÊ q[Ü«∞ÅH˜;x KÕÑ¨@ì_®xH˜ ^Œ$_è»ãÖHõÅÊO KÕã¨∞H˘<åfl~°∞.
61. „j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å P*Ï˝#∞™ê~°O „j â◊OHõ~°∞Å∞ „|Ç¨Ï‡
q^Œº #∞^ŒúiOÑ¨ *ˇ·„`«Ü«∂„`« KÕÜ«∞_®xH˜ xâ◊Û~ÚOKå~°∞. =Ú#∞‡O^Œ∞QÍ
„j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# *ˇ·„`«Ü«∂„`«#∞ ^ŒH˜∆} k‰õΩ¯"≥·Ñ¨ÙQÍ „áê~°OaèOKå~°∞. `«#
ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•xH˜ "åiÎHÍÅ∞ ÖË‰õΩO>Ë ã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷O HÍ=x `«Åz „j
‰õΩ=∂~°™êfiq∞ J=`å~°"∞≥ #ÿ ‰õΩ=∂iÅ Éè\í ÏìKå~°∞ºÅ"åi ^•fi~å "åiÎHÍÅ∞
„"å~ÚOK«_®xH˜ ãÖHõeÊOKå~°∞.
62. ã¨=∞ã¨Î "Õ^Œ "Õ^•O`åÅ J~°÷O ÉÏQÍ `≥eã≤# "å~°∞,
"Õ^qŒ ~°∞^•úÖ#·ˇ ‰õΩ=∞`åÅ "å~°O^Œih YO_çOKÕ"å~°∞, Hˆ =ÅO Ñ¨~=° ∞t=Ùx
J=`å~°=∞~Ú# „j â◊OHõ~°∞Å∞ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@QÍ „Ñ¨Ü«∂QÆ áÈ=_®xH˜
xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<åfl~°∞. ã¨~°fiÜ«∂QÍÅ∞ KÕã≤#KÀ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}º Ñ¶¨Å=∞O`å
P ˆH∆„`å# LO_»@OKÕ P „Ñ¨^Õâ◊O „Ñ¨Ü«∂QÆ J<Õ ¿Ñi@ „Ñ¨ã≤kú K≥Ok#k.
J\˜ì „Ñ¨Ü«∂QÆ L^ŒÌO_» ÑÖ_ç`«∞Å‰õΩ Ñ¨Ù\˜ìxÅ¡~Ú#k. J\˜ì L^ŒÌO_»
ÑÖ_ç`«∞ÅÖ’ „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì „j ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ JOâßãÖÉèí∂`«∞_»∞
=∞`«ÎQÆ[OÖÏ "≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl_»∞. „j â◊OHõ~°∞ÖÏ =∞`«ÎQÆ[O ÜˇÚHõ¯ ^ŒO`å
Å∂_»ÉˇiH˜, =∞^Œ=∞}z, (P ‰õΩ=∂iÅ Éèí@∞ì#∞) "Õ^Œ*Ï˝#HÍO_®`«`«Ê~°∞
xQÍ KÕËã≤ "Õ^•O`« "åiÎHÍÅ#∞ „"å~ÚOK«^ŒÅKå~°∞.
63. J@∞=O\˜ „Ñ¨Ü∂« QÆ Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«=∞O^Œ∞ QÆOQÍÜ«∞=Ú<å ã¨~ã° fi¨ f
#^Œ∞ÖÁHõ\ ˜QÍ ãÖQÆq∞Oz „Ñ¨=Ç≤ÏOK«@O KÕ`« Jk „u"Õ}© ãÖQÆ=∞=∞x
„Ñ¨ã≤kú QÍOz#k. J\˜ì „u"Õ}© ãÖQÆ=∂# ™êfl#O KÕã≤# t=Éèí‰õΩÎÅ∞
t=™êxfl^è•ºxfl, q+¨µ‚Éèí‰õΩÎÅ∞ q+¨µ‚™êxfl^è•ºxfl, *Ï˝#∞Å∞ „|Ç¨Ï‡ÔH·=ÖÏºxfl
á⁄O^Œ∞`å~°x âß„™êÎÅ∞ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flq. JO`ÕHÍHõ „u"Õ}© ãÖQÆ=∞=∞O^Œ∞
™êfl#=∂K«iOz# áêÑ¨ÙÅ∞ áêáêÅhfl Ç¨ÏiOz Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ# JO`«ó
Hõ~°}O QÆÅ"åÔ~· =∞~°}Ï#O`«~°O =ÚH˜Î^è•=∂xfl KÕ~°∞`å~°∞. J\˜ì „u"Õ}©
ãÖQÆ=∞=∞~Ú# „Ñ¨Ü«∂QÆ ˆH∆„`åxH˜ „jâ◊OHõ~°∞Å∞ "≥àÏ¡~°∞.
64. =∞Ç¨ÏŸ[˚fiÅ "ÕQÆO`À „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ QÆOQÍ#k #∂`«# =~°∞x
=∞ÖË¡ L~°HõÅ∞ "Õã¨∞ÎO_»QÍ, "ÕQÆOÖËx^≥· xâ◊ÛÅOQÍ#∞, =∞O^ŒOQÍ#∞ „Ñ¨=
Ç≤ÏOKÕ Ü«∞=Ú<å#k #∂`«# =^è∞Œ =ÙÖÏ ã≤Q∞Æ Qæ ÅÆ ^Œ~ÚOk. J^Œ$â◊ºOQÍ=Ù#fl
ã¨~°ã¨fif#k "åi~°∞=Ù~°‰õΩ Pu^äŒºq∞KÕÛ QÆ$Ç≤Ï}˜Ü≥ÿ∞#k.
65. QÆOQÍ#n f~å# ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# HÍOu`À „Ñ¨HÍtOKÕ t+¨µºÅ∞
J^èºŒ Ü«∞#O KÕã∞¨ <Î åfl~å J#fl@∞¡ ~å[Ç¨ÏOã¨Å∞ ÉÏ~°∞Å∞ fi=Ù#flq. =∞~˘Hõ
KÀ@ `å=∞~° Ñ¨„`åÅ =∞^èŒº J`«ºO`« J#∞~åQÆ, q~°Ç¨ÅKÕ xO_ç=Ù#fl
K«¢Hõ"åHõ [O@Å∞ QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞QÍ KÕËi QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨ÖÏ_»∞K«∞#flq. P q^èŒOQÍ
„u"Õ}© ãÖQÆ=∞ f~°=∞O`å Ñ¨‰õ∆ΩÅ HõÅHõÅ ^èŒfi#∞ÅKÕ`« =∞<À[˝OQÍ
L#flk.
66. D „u"Õ}© ãÖQÆ=∞=∞O^Œ∞ q∞QÆ∞Å ÉèíH˜Î`À ™êfl#=∂K«iOz`Õ
Ñ¨q„`å`«∞‡Å=_»"Õ∞ QÍHõ, "åº^èŒ∞Å "å`«Ñ¨_»Hõ P~ÀQÆº=O`«∞Öˇ· ã¨fi~åæxfl
á⁄O^Œ∞`å~°x ''ã≤`åã≤`Õ ãï`Õ Ü«∞„`« ãÖQÆ`Õ `«„`åÑ¨Ù`¡ å™È k==Ú`«Ê`«x—Î —
Jx „â◊√u `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk.
67. ÃÑ· „â◊√u<Õ =∞~˘Hõ q^èŒOQÍ ‰õÄ_® K≥|∞`«∞<åfl~°∞. QÆOQÍ#k
q+¨µ‚áê^•ÅO^Œ∞ [x‡OK«@OKÕ`« q+¨µ‚ ã¨fi~°∂áêxfl á⁄Ok=Ù#flk.
Éèí∂Ö’HÍxH˜ KÕ~°_®xH˜ =ÚO^Œ∞ t=Ùx P„â◊~ÚOz Éèí∂Ö’HÍxH˜ KÕ~°@O
KÕ`« t=ã¨fi~°∂áêxfl á⁄Ok=Ù#flk. hÅ=~°‚*ÏÖÏÅ`À =zÛ Ü«∞=Ú<å#k
ã¨~=æ° Ú - 7 211
HõÅ=_»O KÕ`« q+¨µ‚ ã¨fi~°∂áêxfl, ^èŒ=à◊ =~°‚OKÕ „Ñ¨HÍtOKÕ QÆOQÍ#k

t=ã¨fi~°∂áêxfl á⁄Ok=Ù#flk. ZÖÏ J#fi~ÚOz K≥Ñ≤Ê<å, t=ˆHâ◊=
ã¨"∞≥ Hÿ ºõ `« =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅ#∞ UHõ=ÚYOQÍ KÕã∞¨ #Î flk. J\˜ì Ñ¨q„`« [ÖÏÅO^Œ∞
t+¨µºÅ`À ‰õÄ_ç ™êfl#=∂K«iOz# „j â◊OHõ~∞° Å∞ ~¸ q^èOŒ QÍ ã¨∞uÎ OKå~°∞:
68. „j â◊OHõ~°∞Å∞ QÆOQÍ^Õqx ~¸ q^èŒOQÍ ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~°∞. ''ã≤^Œú
ã≤#∂ú! h=Ù ã≤^Œúã¨fi~°∂Ñ≤}˜"≥· ã≤^Œ∞úÅO^ŒiH© HÀi# ã≤^Œ∞úÅ#∞ „Ñ¨™êk™êÎ=Ù.
ÉèíQÆ=O`«∞_≥·# Ñ¨~°=∞t=Ùx t~°ã¨∞û# KÕi [@ÅO`å zO^Œ~° =O^Œ~°
KÕã¨¥Î qÇ¨Ïiã¨¥Î `«~°OQÍÅ#∞ ã¨$+≤ìOz [\ÏE@^è•~°∞Öˇ·# J<ÕHõ=∞Ok
t=ÙÅ#∞ K«∂Ñ¨ÙK«∞<åfl=Ù. t=Ù_˘Hõ¯_≥·<å, „ÑüaO|~°∂ÑÖÖ’ J<ÕHõ=∞Ok
t=ÙÅ#∞ K«∂Ñ¨ÙK«∞<åfl=Ù. h =∞Ç≤Ï=∞ J#O`«O. h q*Ï˝# =∞Ç≤Ï=∞#∞
=i‚OÑ¨ Z=i `«~°O? h j`«Å [ÖÏÅKÕ „áê}∞ÅxflO\˜H© „Ñ¨âßOux
„Ñ¨™êkã¨∞Î<åfl=Ù.
69. `«b¡! QÆOQÍ^Õg! Ñ¨Ó~°fiO Éèíw~°^äŒ∞_»∞ `«# =OjÜ«ÚÅ‰õΩ
ã¨^Œæ`«∞Å∞ HõÅ∞QÆ_®xH˜ x#∞fl ã¨fi~°æÖ’HõO #∞O_ç áê`åàÏxH˜ KÕ~°ÛQÍ
Éèíw~°^äŒ∞x Ñ¨Ósfi‰õΩÅ Jã≤÷HõÅ#∞ hÖ’ HõÅ∞Ñ¨ÙH˘x "åiH˜ ã¨fi~°æ„áêÑ≤Îx
HõeyOzKå=Ù. P HÍ~°}OQÍ<Õ Éèí∂Ö’Hõ"åã¨∞Å∞ ‰õÄ_® =∞~°}Õz#
`«=∞ "åi Jã≤÷HõÅ#∞ hÖ’ HõeÑ≤ "åiH˜ ã¨fi~°æQÆ`«∞Å#∞ Hõeyã¨∞Î
<åfl~°∞. JnQÍHõ, t=Ù_»∞ Z=ÚHõÅ#∞ ^èiŒ OKÕ"å_»∞ QÆ#∞Hõ, h=Ó =∞~°}O˜ z#
"åi Jã≤÷HõÅ#∞ „Ñ‘u`À ã‘fiHõiOz t=™êxfl^è•ºxH˜ KÕ~°∞ã¨∞Î<åfl=Ù. J=∂‡!
h =∞Ç≤Ï=∞#∞ =i‚OK« Z=i `«~°O?
70. `«b¡! „â◊=∞r=ÙÅ∞ h Ü«∞O^Œ∞ ™êfl#O KÕã≤ `åáêÅ∞ #tOz#
"åÔ~· ã¨∞Yx„^Œ#∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. J>Ë¡ =∞O^Œ=∞`«∞Å∞ ‰õÄ_® h Ü«∞O^Œ∞
™êfl#O KÕã≤ Ñ¨q„`«∞Å=_»O =Å# x„^Œ#∞ =^Œe =Ú=Ú‰õ∆Ω=Ù Å=Ù
`«∞<åfl~°∞. =∞~˘Hõ qz„`« "Õ∞=∞O>Ë, q+¨Ü«∞ =∞O^Œ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ "≥·~åQÆºO
Hõey# ã¨<åflºã¨∞Å#∞ ‰õÄ_® =ÚY=ÚO_»#, ^ŒO_»^è•~°}O =O\˜ "åxKÕ
^è∂Œ ~°tÎ ~À=∞}∞Å#∞ KÕã∞¨ <Î åfl=Ù. Wk `«Q∞Æ <å? =∞~°Å JO^Œ∞‰õΩ q~°∞^ŒOú QÍ
JÖÏ\˜ ã¨<åflºã¨∞Å#∞ t=ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ#∞QÍ KÕã¨∞Î<åfl=Ù. P q^èŒOQÍ
QÆOQÍ™êfl# Ñ¶Ö¨ ÏÅ∞ J#O`åÅ∞. x„^Œ, áêÑ¨|∞kú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ J=ÅHí} ∆ ÏÅ#∞
#tOÑ¨*Ëã≤, Ñ¨q„`å`«∞‡Å#∞ KÕã¨∞Î<åfl=Ù. Ñ¨~°=∞âßOux á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
J>Ë ¡ Ü« ∞ fâ◊ fi ~° ∞ Å∞ x#∞fl P„â◊ ~ ÚOK« @ O KÕ ` « ÉÏÇ¨ Ï º
=∂e<åºÅ#∞ áÈQ˘\˜ì t=ˆHâ◊ãfi¨ ~°∂Ñ¨"∞≥ ÿ "≥ÅÜ«Ú#@∞¡ KÕã∞¨ <Î åfl=Ù. J=∂‡!
QÆOQÍ^Õg! D q^èŒOQÍ q~°∞^ŒúŒ ÉèÏ"åÅ#∞ HõeyLO_»_»O hˆH K≥Å∞¡`«∞Ok.
71. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „Ñ¨Ü«∂QÆ ˆH∆„`«OÖ’ K«Hõ¯QÍ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞Î#fl
„u"Õ}˜x ZO`À Ñ¨q„`« ÉèÏ=O`À ã¨∞ÎuOKå~°∞. `«# #_»∞=Ú#‰õΩ =GO
ÉÏQÍ HõÑ¨CH˘x *Ï˝#^ŒO_®xfl Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å`À ÃÑ·ÔHuÎ, áêÑ¨ q=ÚH˜Îx
HõeyOKÕ =∞O„`åÅ#∞ Ñïîã¨¥Î, ™êfl#=∂K«iOKå~°∞. D q^èŒOQÍ „j
â◊OHõ~°∞Å∞ ™êfl#qkèx Ö’‰õΩÅ‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
72. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „Ñ¨Ü«∂QÆÖ’ `«# t+¨µºÅ`À ‰õÅã≤ „u"Õ}©
ãÖQÆ=∞OÖ’ ™êfl#O KÕâß~°∞. ™êfl#O KÕã¨¥Î `«# =∂`«$=¸iÎx `«ÅK«∞
H˘<åfl~°∞. D q^èOŒ QÍ „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ö’HÍxH˜ Ñ¨Ù}ºf~å÷ÅO^Œ∞ ™êfl#=∂K«
iOKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PK«iOK«=Åã≤# q^è∞Œ Å#∞ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. QÆ$Ç¨Ïã¨∞Ö÷ #·ˇ
"å~°∞, `«=∞ `«e`¡ O« „_»∞Å xq∞`«OÎ „âß^•ú^∞Œ Å∞, ^•<åÅ∞ KÕ™êÎ~∞° . ã¨<åflºã¨∞
Öˇ#· "å~°∞ `«=∞ `«e^¡ OŒ „_»∞Å#∞ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨‡iOz "åiH˜ Ñ¨Ù}ºQÆ`∞« Å∞
HõÅ∞QÍÅx „áêi÷OKåe. =Oâ◊OÖ’ XHõ_»∞ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#"Õ`«Î J~Ú`Õ `«#
=Oâ◊O ^èŒ#º=∞=_»"Õ∞QÍHõ, Ö’Hõ=∞O`å ^èŒ#º=∞=Ù`«∞Ok.
73. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ™êfl#O KÕã≤ J#∞ëêª<åÅ∞ Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞H˘x,
`«~∞° "å`« „Ñ¨Ü∂« } |_»eHõ f~°∞ÛHÀ=_®xH˜ ã¨g∞ÑÖÖ’x `«=∂Å =#OÖ’,
™êO„^Œ=$Hí∆ h_»Ö’ q„âßOu fã¨∞H˘<åfl~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™ê÷x‰õΩÅ
=Å# XHõ q+¨Ü«∞O q<åfl~°∞.
74. D Hõ^äŒ#OKÕ „j ‰õΩ=∂iÅÉèí\Ïì~°‰õΩÅ =∞Ç≤Ï=∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
`≥Å∞ã¨∞#Î flk.
‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì "Õ^Œ Hõ~°‡=∂~åæxfl J#∞ãïOKÕ"å_»∞. Hõ~°‡=∂~åæxfl
Ñ¨Ù#~°∞^ŒúiOKåÅx QÆ\ ˜ìQÍ Hõ$+≤ KÕã≤# Hõi‡+≤ª. J~Ú`Õ <åã≤Î‰õΩÖˇ·# É∫^Œú
ã¨~=æ° Ú - 7 213
=∞`« `«`åÎ fixfl `≥Å∞ã¨∞H˘#QÀi XHõ É∫^Œú=∞`åKå~°∞ºx P„â◊~ÚOz

É∫^Œ=ú ∞`« `«`åÎ fixfl „QÆÇÏ≤ OKå_»∞. XHõ ~ÀA `«`Î« fiqKå~°} [~°∞QÆ∞`«∂O_»QÍ
"Õ^ŒxO^Œ [iyOk. "Õ^ŒxO^Œ#∞ ÉèíiOK«ÖËx P ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì Hõà◊¡
#∞O_ç h~°∞ ^è•~°Å∞QÍ HÍ~°™êQÍ~Ú. Jk K«∂ã≤# `«H˜¯# t+¨µºÖÏ`«}˜‚
"Õ∞_»ÃÑ· #∞O_ç ¢HÕ^Œ‰õΩ Ñ¨_»^Àâß~°∞. JÑ¨C_»∞ ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì ''"Õ^•Å∞
Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ`Õ ##∞fl ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!—— Jx ÑëHÍ_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
P`«_çÖ’ "Õ^•Å Ñ¨@¡ ãÖâ◊Ü«∞ÉèÏ==ÚO_»@O KÕ`« „áê}ÏÅ∞ ^ŒHÍ¯~Ú.
HÍh XHõ Hõ#∞fl áÈ~ÚOk.
75. ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì `«# LxH˜x HõÑ≤ÊÑ¨ÙzÛ QÆ∞~°∞=Ù=^ŒÌ q^Œº <ÕiÛ
#O^Œ∞‰õΩ `«#‰õΩ `å<Õ tHí∆ qkèOK«∞HÀ^ŒÅz K«∞@∂ì THõ ¿Ñ~°∞ÛH˘x
^•xH˜ xÑ¨C =Ú\˜ìOz „áê}`åºQÆO KÕã¨∞H˘<åfl_»∞. ''„áê}ÏÅ∞ âßâ◊fi`«O
HÍ^Œ∞. "Õ^"Œ ∞Õ âßâ◊fi`«O. "Õ^"Œ ∞Õ ã¨~fi° ãÖ~°HH∆í —õ —=∞x t+¨µºÅ‰õΩ É’kèOKå_»∞.
ZO`«\ ˜ =∞Ç¨`«∞‡Öˇ·<å QÆ∞~°∞„^ÀÇ¨ÏO KÕÜ«∞~å^Œx Ö’HÍxH˜ Kå\˜K≥áêÊ_»∞.
76. „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì ã¨HõÅ "Õ^•Å#∞ ™êOQÀáêOQÆOQÍ K«kq#
"å_»∞. =∞O„`å~å÷Åhfl K«Hõ¯QÍ `≥eã≤#"å_»∞. Jáœ~°∞¿+Ü«∂Öˇ·# "Õ^•Å#∞
ã¨=∞i÷ã¥¨ ,Î "Õ^qŒ ~°∞^•úÖ#·ˇ ^Œ∞+¨âì ß„™êÎÅ#∞, "å\˜ ã≤^•úO`åÅ#∞ YO_çOKå_»∞.
D =∞Ç¨ÑÖ_ç`«∞}˜‚ ZÅ¡ Ö’HÍÅ∂ H˘xÜ«∂_»∞`«∞#flq.
77. ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì K«∞@∂ì THõ#∞ ¿Ñ~°∞ÛH˘x =∞^èŒº# Ñ¨~°∞O_ç
P`«‡`åºQÆ=¸ KÕã¨∞H˘O@∞<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞H˘#fl „j â◊OHõ~°∞Å∞ PO^Àà◊#
K≥O^•~°∞. JÑ¨C_»∞ â◊OHõ~∞° Å∞ ''J`«_∞» „áê} `åºQÆ"∞≥ O^Œ∞‰õΩ KÕã∞¨ HÀ"åe?
"Õ^•Å #∞^ŒúiOz# Ñ¨q„`å`«∞‡_»∞ QÆ^•! J`«}˜‚ „Ñ¨`«ºHí∆OQÍ K«∂ã≤ =∂\Ï¡
_®e—— Jx ÑëH˜ j„Ñ¶¨∞OQÍ ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì L#flKÀ@∞‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
78. „j â◊OHõ~°∞ÅHõ¯_» KÕˆ~ ã¨=∞Ü«∂xˆH „j ‰õΩ=∂iÅÉèí\Ïì~°‰õΩÅ∞
Jyfl „Ñ¨"Õâ◊O KÕâß~°∞. THõ HÍÅ@O KÕ`« á⁄QÆ`À ‰õÄ_ç# Jyfl ¢Hõ=∞
¢H=õ ∞OQÍ „j ‰õΩ=∂iÅÉè@í ∞ì <å¢Hqõ ∞OK«™êyOk. ^Œ@"ì ∞≥ #ÿ á⁄QÆ "åºÑ≤OK«@O
KÕ`« Hõà◊¡ "≥O@ ^è•~°áê`«OQÍ h~°∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOK«™êyOk. J~Ú<å P
=∞Ç¨`«∞‡_»∞ U=∂„`«=¸ Hˆ â¡ O◊ J#∞Éèqí OK«Hõ ã≤`÷ „« ÑÄx˝ ã≤u÷ Ö’ L<åfl~°∞.
79. P Ñïã≤÷ux K«∂ã≤# „j â◊OHõ~°∞Å∞ ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì`À
''Ö’HÀ^Œú~°} HÀãÖ KÕã≤# Ñ¨x ^À+Ö HÍ^Œ∞. g∞ÔH· g∞~°∞ ~Ú\˜ì tHí∆
qkèOK«∞HÀ=_»O `«QÆ^Œ∞. g∞~°∞ ™ê=∂#º =∂#=ÙÅ∞ HÍ~°∞. „j ‰õΩ=∂~°
™êfiq∞ J=`å~°∞Å∞. q∞=∞‡efl uiy „|uH˜™êÎ#∞—— JO@∂ "åiOKå~°∞.
QÆOcè~°, „Ñ¨ã¨#fl ^Œ$+≤ì`À „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì „j â◊OHõ~°∞Å#∞
K«∂âß_»∞. "Õ^ŒO ÜˇÚHõ¯ *Ï˝#HÍO_»Ü≥ÿ∞# "Õ^•O`« âß„™êÎxfl L^ŒúiOz#
=∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_#·≥ „j â◊OHõ~∞° Å#∞ QÆ∞iÎOKå_»∞. "Õ^Œ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ (<åã≤‰Î Ωõ Å#∞)
[~ÚOz "Õ^•xfl ~å[=∂~åæ# #_çÑ≤ã¨¥Î =∞Ç¨yflÖÏ `Õ[ã¨∞û`À xÅz#
„j â◊OHõ~°∞Å#∞ ^Œi≈OKå_»∞.
80. „j ‰õΩ=∂iÅ Éèí\ÏìKå~°∞ºÅ "å~°∞ WO`«=~°‰õΩ „j â◊OHõ~°∞Å
QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞ qx L<åfl_ÕQÍx „Ñ¨`«ºHí∆OQÍ PÜ«∞##∞ ^Œi≈OK«ÖË^Œ∞.
„j â◊OHõ~∞° Å ^Œ~≈° #ÉèÏQÆºO KÕ`« JÑïq∞`å#O^ŒO á⁄Ok t+¨µºÅ`À ‰õÅã≤
ã¨=Úz`« ã¨Ñ¨~°ºÅ∞ QÍqOKå_»∞. „j ‰õΩ=∂iÅ∞x ã¨Ñ¨~°ºÅ#∞
„j â◊OHõ~°∞Å∞ „Ñ‘u`À ÔQ·H˘<åfl~°∞.
81. „j ‰õΩ=∂iÅ Éèí\ÏìKå~°∞ºÅ∞ ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À ~ÚzÛ# aèHí∆#∞
„Ñ‘u`À QÔ H· ˘<åfl~°∞. J#O`«~O° „j â◊OHõ~∞° Å∞ `«# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•xfl
K«∂áê~°∞. ã¨~°fi „Ñ¨|O^èŒO x~ÀÌ+ÖQÍ `«#KÕ ~°zOK«|_ç<å, ^•xx t+¨µì
Öˇ·#"å~°∞ K«kq „Ñ¨â◊Oã≤¿ãÎ |Ç¨ïà◊ „Ñ¨Kå~°O [iy Ö’HÀÑ¨HÍ~°O [~°∞QÆ∞
`«∞Ok. JO^Œ∞=Å# „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«#KÕ q~°z`«"≥∞ÿ# ÉèÏ+¨º „QÆO^ä•xfl
Ñ¨sHí∆ÔH· „j ‰õΩ=∂iÅ∞xKÕ „â◊=}O KÕ~ÚOKå~°∞.
82. JO`«\ ˜ „áê}ÏáêÜ«∞ ã≤÷uÖ’ ‰õÄ_® „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì
„j â◊OHõ~°∞Å ÉèÏ+¨º „QÆO^ä•xfl Jq∞`« „â◊^Œú`À#∞, P#O^ŒO`À#∞ Ñïj
eOKå_»∞. ''Ö’HõOÖ’ JÅÊ|∞kú QÆÅ"å~°∞ W`«~°∞Å „QÆO^ä•xfl Jã¨¥Ü«∂
^Œ$+≤ì`À<Õ K«∂™êÎ~°∞. JO^Œ∞KÕ "åiH˜ ^ÀëêÅ∞ ÖË‰õΩ<åfl, ^ÀëêÅ∞#fl>Ë¡
HÍ#=ã¨∞OÎ k. JÖÏˆQ `«# „QÆO^äOŒ Ö’x ^ÀëêÅ#∞ Ñïâ◊√^Œ=ú ∞h ÉèÏq™êÎ~∞° .
=∞Ç¨ÏŸ`«=Î ∞ ÑÖ_ç`∞« _≥#· "å_»∞ =∂„`«"∞Õ `åuÎ fiHõ ^Œ$+≤`ì À K«∂ã≤, QÆ∞}ÏÅ#∞
„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ^ÀëêÖˇHõ¯_≥·<å HõxÑ≤Oz<å "å\˜x â◊√kúÑ¨~°∞™êÎ_»∞.——
ã¨~=æ° Ú - 7 215
83. =∞Ç¨`å‡! `«=∞~°∞ ~°zOz# ~¸ ÉèÏ+¨º „QÆO^ä•xfl ÑïjeO

Kå#∞. `«=∞~°∞ „"åã≤# D „QÆO^äOŒ Ö’ `«ÑC¨ Ñ¨@Qì ÅÆ "å_≥=_≥<· å LO\Ï_®?
^À+¨~Ç° Ï≤ `«"∞≥ ÿ L#flk. ~å=∞}©Ü∞« Hõ`,« â◊ÉÏÌ~÷° QÍOcè~º° O, Ñ¨^„Œ Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ`À
‰õÄ_ç# ~¸ „QÆO^äOŒ =∞Ô~=fi~°∂ „"åÜ«∞ÖË~∞° . D ÉèÏ+¨ºOÖ’ „Ñ¨^=Œä ∂^è•ºÜ«∞O
Ö’<Õ Zxq∞k "ÕÅ "åiÎHÍÅ∞#flq. <Õ#∞ ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÑ¨~å^èŒO KÕ`« =∞~°}
tHí∆#∞ qkèOK«∞H˘<åfl#∞. ÖË‰õΩO>Ë `«=∞ ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•xH˜ <Õ#∞ "åiÎHÍÅhfl
„"å¿ã"å_»#∞. <åHÍ ÉèÏQÆºO ÖË^Œ∞.
84. Ö’HõOÖ’ „|Ç¨Ï‡*Ï˝# ãÖÑ¨#∞flÖˇ·# "åi ^Œ~°≈#O Ju
^Œ∞~°¡ÉèíO. W@∞=O\˜ J=™ê# ^Œâ◊Ü«∞O^Œ∞ g∞ É’\˜"åi ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºO
HõÅ∞QÆ@"Õ∞ <å Ñ¨Ó~°fi[#‡ ÉèÏQÆºOQÍ ÉèÏq™êÎ#∞. <Õ#∞ =ÚO^Œ∞ [#‡ÅÖ’
KÕã¨∞H˘#fl Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO KÕ`«<Õ, „áê} „Ñ¨Ü«∂} ã¨=∞Ü«∞OÖ’, <å‰õΩ
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºO HõeyOk. <å ÉèÏQÍºxH˜ JO`«O ÖË^Œ∞QÆ^•!
=∞Ç¨`«∞‡ ÖˇÑC¨ _»∂ Hõ~∞° }Ïã¨=Ú„^Œ∞Å∞ QÆ^•! =∞Ç¨`å‡! ##fl#∞„QÆÇÏ≤ OK«O_ç†
<å Ñ¨~°Ö’Hõ Ü«∂„`å ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«=∞ áê^•~°qO^•Å<Õ ^è•ºx™êÎ#∞.
J=™ê# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O =ÚH˜Îx „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk QÆ^•!
85. =∞Ç¨`å‡! ã¨=Ú„^Œ [Å=∞O`å LÑ¨C=∞Ü«∞"Õ∞. XHõ K«∞Hõ¯
ã¨=Ú„^Œ [ÅO „`åy<å ^•Ç¨ÏO ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Õ HÍx, ^•Ç¨ÏO f~°^Œ∞.
P q^èŒOQÍ<Õ ™ê~°OÖËx D ãÖ™ê~° ™êQÆ~°=∞O`å LÑ¨C=O\˜
^Œ∞óMÏÅ`À<Õ ‰õÄ_ç LOk. ã¨∞YâßO`«∞Å∞ =∞K«∞ÛÔH<· å HõxÑ≤OK«=Ù. J~Ú`Õ
„áêHõ$`« |∞kú Hõey# "åiH˜k ÖÏÉèí^•Ü«∞Hõ"Õ∞. ZÖÏQÆO>Ë, D ãÖ™ê~°
™êQÆ~åxfl ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜Î J<Õ ^Œ$_è»"≥∞ÿ# <ÒHõÃÑ· KÕi J=∞$`« ™êQÆ~°"≥∞ÿ#
„|Ç¨Ï‡Ñ¨^•xfl KÕ~°=K«∞Û. Hõ#∞Hõ =∞Ç¨`å‡! g∞ É’\˜ k=º`«`«Î fi, „|Ç¨Ï‡*Ï˝#
ãÖÑ¨#∞flÅ ãÖ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºOKÕ`« ##∞fl ã¨∞ÅÉèíOQÍ `«iOÑ¨*ËÜ«∞QÆÅ~°∞.
86. Ö’HõÑÓ¨ [hÜ«∞ =∞Ç¨`å‡! g∞ ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ HÀ"åÅx KåÖÏHÍÅO
#∞O_ç HÀ~°∞H˘O@∞<åfl#∞. D ãÖ™ê~° =∂~°æOÖ’ Ñ¨Ü«∞xOKÕ =∂#=ÙÅ‰õΩ
"åi ãÖHõÖÏÊ#∞™ê~°O HÍ~åºÅ∞ ã≤kúOK«=Ù. ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO KÕ`«<Õ [~°∞QÆ∞
`å~Ú. JO^Œ∞=Å#<Õ `«=∞ ^Œ~°≈#O HÀ~°∞H˘#flÑ¨Ê\˜H© ÅaèOK«ÖË^Œ∞.
WÑ¨C_»∞ ^≥·=O J#∞„QÆÇ≤ÏOK«@O KÕ`« <åHÍ ÉèÏQÆºO HõeyOk. `«=∞
^Œ~°≈#O`À Hõ$`å~°∞÷_»<≥·<å#∞. JO`å ^≥·"ÕK«Ûù „Ñ¨HÍ~°"Õ∞ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
87. HÍÅ~°∂Ñ¨Ù_≥·# ^≥·="Õ∞ XHõÑ¨C_»∞ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~°∞ã¨¥Î =∞~°Å P ^≥·="Õ∞ "åix q_»n™êÎ_»∞. Jk PÜ«∞#
H˘Hõ P@. "åi "åi Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ ÏÅ#∞ ÖˇH¯õ Å∞QÆ\ì˜ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ Wã¨¥OÎ \Ï_»∞.
^•xx x"åiOKÕ â◊H˜Î Z=iH© ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å# Ö’HõOÖ’ Un
ã≤÷~°"≥∞ÿ#k ÖË^Œ∞ (^≥·= "≥ÚHõ¯>Ë ã≤÷~°"≥∞ÿ#k). HÍÅQÆ=∞<åxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O
Z=iH© ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ D `«`«Î fiO `≥eã≤# =∞Ç¨`«∞‡Å∞
^Œ∞óMÏÅ‰õΩ "≥~°∞=~°∞. ã¨∞MÏÅ‰õΩ á⁄OyáÈ~°∞.
88. =∞Ç¨`å‡! <Õ#∞ Hõ~°‡„Ñüáê^ŒHõ"≥∞ÿ# „j âß|~° ÉèÏëêºxfl
~°zOKå#∞. Jk "Õ^Œ„Ñüáê^ŒHõ"≥∞ÿ Hõ~°‡=∂~åæxH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕÜ«∞
QÆÅ^Œ∞. `åi¯‰õΩÅ J#∞=∂# „Ñ¨=∂} `«~å¯Å‰õΩ "≥ÚHõ¯áÈ=xkQÍ „Ñüáê
kOKå#∞. P =∂~°æq∞Hõ x~åÑ¶¨∂@OQÍ =$kú K≥O^ŒQÆÅ^Œ∞.
89. "Õ^Œ"åHÍºÖË ã¨fi`«Ç¨QÍ „Ñ¨=∂}ÏÖˇ· L#flq. P „â◊√u "åHÍºÅ
##∞ãïOz âß„™êÎÅ‰õΩ J~å÷Å∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å# "ÕâŒ #è fl"≥∞#ÿ
W`«~° âßG „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ HÀ~°∞K«∞#flq. F =∞Ç¨#∞ÉèÏ"å! „â◊√`«∞Å ã¨fi`«ó
„Ñ¨=∂}`« `≥Å∞Ñ¨_®xH˜ ÑëHÍ<ÕQÍx, ã¨~fi° „`å "åºÑ≤Oz=Ù#fl Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x
B##_®xH˜ QÍx, HÍ^Œ#∞@‰õΩ QÍx Z=iH˜ ÖË^Œ∞. „â◊√`«∞Å∞ ã¨fi`«ó
„Ñ¨=∂}ÏÖË <å „Ñüáê^Œ#Å‰õΩ Hˆ O„^Œ"∞≥ ÿ L#flq. J~Ú<å ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊‰Ωõ
_≥·# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ Hõ~°‡#∞ ^≥·=OQÍ `«Å∞™êÎ_»∞. "Õ^•Å∞ áœ~°∞¿+Ü«∂Å∞ HÍ=Ù,
ã¨fi`«ó„Ñ¨=∂}ÏÅ∞, ÉèÏQÆqkfi*Ï˝#ã¨fi~°∂áêÅ∞, ã¨~°fi^èŒ~°‡ É’^èŒHÍÅ∞.
90. =∞Ç¨`å‡! Ö’Hõ=∞O`«\Ï <åã≤ÎHõ"å^ŒO =$kú QÍOK«∞`ÀOk.
"Õ^Œ=∂~°æO tkäÅ=∞=Ù`«∞#flk. <Õ#∞ "Õ^ŒHõ~°‡ =∂~åæ#∞™êi #=_»O KÕ`«,
ZO`À =º^èŒ K≥O^•#∞. `«~°∞"å`« "≥·kHõ Hõ~°‡ ã≤^•úO`åÅ#∞ „Ñ¨Kå~°O
KÕÜ«∞_®xH˜ #_»∞O ayOKå#∞, ¢Hõ=∞OQÍ <åã≤ÎHõ"å^Œ∞ÅO^Œih [~ÚO
Kå#∞.
ã¨~=æ° Ú - 7 217
91. <åã≤Î‰õΩÅ QÆ∞~°∞=Ù JãÖMÏºHõ"≥∞ÿ# t+¨µºÅ#∞ "≥O@Éˇ@∞ìH˘x

~å*Ï„â◊Ü«∞O á⁄O^Œ∞`å~°∞. `«~°∞"å`« ~åA `«=∞ "å_»h, ~å[ºO `«=∞^Œh
„Ñ¨[Å#∞ #q∞‡Oz, <åã≤ÎHõ =∞`« ã≤^•úO`åÅ#∞ „Ñ¨Kå~°O KÕ™êÎ~°∞. "≥·kHõ
=∂~°Oæ ^À+¨É∂íè ~Ú+¨=ª ∞~Ú#^Œh, P =∂~åæxfl J#∞ãïOÑ¨~å^Œh „Ñ¨Kå~°O
KÕ™êÎ~°∞. Hõ#∞Hõ <åã≤ÎHõ ã≤^•úO`åÅ<Õ PK«iOK«O_»x Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞O\Ï~°∞.
P q^èŒOQÍ Ñ¨Ó~°fiHÍÅO <åã≤Î‰õΩÅ∞ ~åAÅ#∞ `«=∞ QÆ∞Ñ≤Ê\’¡ ÃÑ@∞ìH˘x
`«=∞ =∞`« „Ñ¨Kå~åÅ#∞ =$kú KÕã¨∞H˘O@∂ áÈÜÕ∞"å~°∞.
92. <åã≤Î‰õΩÅ „Ñ¨Kå~° ^èÀ~°}˜x „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞:
''"Õ^•Å∞ HõO\˜H˜ HõxÑ≤OKÕ q+¨Ü∂« Å#∞ qã¨‡iOz, HõxÑ≤OK«x áê~°Ö∫H˜Hõ
q+¨Ü«∂Å<Õ „Ñüáêkã¨∞Î#flq. J>Ë¡ "Õ^•Å∞ ''ã¨`«ºO =^Œ ^èŒ~°‡O K«~°,
JÇ≤ÏO™ê Ñ¨~°"≥∂ ^èŒ~°‡ó—— J<Õ Ñ¨~°=∞ ^èŒ~å‡Å#∞ LÑ¨^Õtã¨∞Î#flq. =∞~°Å
J^Õ "Õ^ŒO Ñ¨â◊√ Ç≤ÏO™ê`«‡Hõ"≥∞ÿ# Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å#∞ P"≥∂kã¨∞Î#flk.
Hõ#∞Hõ Ñ¨~°ã¨Ê~° q~°∞^•úÅ#∞ É’kèOKÕ "Õ^•Å∞ „Ñ¨=∂}O HÍ*ÏÅ=Ù.
"Õ^•Å∞ Jã¨`åº<Õfl Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞#fl=x <åã≤Î‰õΩÅ∞ „Ñ¨Kå~°O QÍqOK«™êQÍ~°∞.
Ñ¨q„`« "Õ^Œ=∂~°æO <å<å\˜H© |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ J^Œ$â◊ºO HÍ*ÁzÛOk. JnQÍHõ
"åix „ÑüÑ¶¨∞\ÕKÕ"å~°∞ ÖË‰õáÈ=_»O KÕ`« "åi „Ñ¨Kå~åÅ‰õΩ J_»∞¤ÖËHõ
áÈÜ«∂~Ú.
93. =∞Ç¨`å‡! <å â◊H˜Î L#flO`«=~°‰õΩ "åi "Õ^Œq~°∞^Œú „Ñ¨Kå~åÅ#∞
J_»∞H¤ ˘<åfl#∞. J~Ú<å "åi <åã≤HÎ õ ã≤^•úO`åÅ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ `≥eÜ«∞HõáÈ=@O
=Å# "åix ã¨=∞~°÷OQÍ x"åiOK«ÖËHõáÈÜ«∂#∞. "åix x"åiOKåÅO>Ë
=ÚO^Œ∞QÍ x"åiOÑ¨^Œy#^•x =ã¨∞Î`«`åÎ fixfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. `«~°∞"å`«,
P =∞`åxfl ã¨∞ÅÉèOí QÍ „ÑüÑ¶∞¨ \ÕK«=K«∞Û. Hõ#∞Hõ <åã≤HÎ õ =∞`« ã≤^•úO`åÅ#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#∞H˘<åfl#∞.
94. JO^Œ∞=Å# <åã≤ÎHõ=∞`« ã≤^•úO`«`«`åÎ fixfl ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ
J^èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞^ŒÅKå#∞. Jq∞`« ‰õΩâß„QÆ|∞nú, „Ñ¨*Ï˝=O`«∞_»∂ J~Ú#,
'ã¨∞QÆ`«— QÆ∞~°∞=~°∞x P„â◊~ÚOKå#∞. P QÆ∞~°∞=~°∞_»∞ `«# t+¨µºQÆ}OKÕ`«
"≥k· Hõ =∂~åæxfl |Ç¨ï q^è•Å∞QÍ ^Œ∂+≤ã¥¨ ,Î `«#KÕ HõeÊ`«"∞≥ #ÿ ‰õΩ`«O„`åÅ#∞
"åºMÏºxOz É’kèã¨¥Î, Jã¨`åºÅ#∞ É’kèã¨¥Î <åã≤ÎHõ=∞`« ã≤^•úO`åÅ#∞
¢Ñ¨Hõ\ ÕKÕ"å_»∞. ™œQÆ`«∞Å∞, `«^ä•QÆ`«∞Å∞, =∂^èŒºq∞‰õΩÅ∞, ™œ„`åxÎ‰õΩÅ∞
"≥Ú^ŒÖˇ·#q <åã≤ÎHõ =∞`«OÖ’x =ÚYº"≥∞ÿ# `≥QÆÅ∞. "å~°O^Œ~°∂ "≥·kHõ
=∂~åæxfl ^Œ∂+≤OKÕ"åˆ~.
95. XHÍ<˘Hõ ~ÀA <å QÆ∞~°∞=Ù Ü«∞^äÕK«ÛùQÍ "Õ^•xfl xOkOK«
™êQÍ_»∞. <Õ#∞ "Õ^•xfl ã¨=∞i÷OÑ¨ Jã¨=∞~°∞÷_»<≥· xã¨ûÇ¨Ü«Ú_»<≥· ~ÀkOK«
™êQÍ#∞. <å Hõ#∞flÅ "≥O@ h~°∞ ^è•~åáê`«OQÍ =i¬OK«™êyOk. <å`À\˜
ã¨Ç¨Ï^è•ºÜ«ÚÅ∞ H˘O^Œ~°∞ <å ã≤÷ux xt`«OQÍ QÆ=∞xOKå~°∞. QÆ∞~°∞=Ù`À
''g_»∞ <åã≤Î‰õΩ_»∞ HÍ_»∞. "≥·kHõ =∂~°æO J=ÅOaOKÕ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞—— Jx
`≥eáê~°∞. P<å\˜ #∞O_ç <å‰õΩ áê~îåÅ∞ <Õ~Ê° _»O xeÑ≤"âÕ ß~°∞. JO`«=~°‰Ωõ
<å Ñ¨@¡ L#fl ¿ãflÇ¨ÏÉèÏ=O áÈ~Ú |^Œúâ◊„`«∞=ÙÖˇ·<å~°∞. QÆ∞~°∞=Ó `«H˜¯#
t+¨µºÅ∂ ##∞fl `«∞^Œ=Ú\˜ìOKåÖx f~å‡xOK«∞H˘<åfl~°∞.
96. ''g_»∞ =∞#‰õΩ ã¨Ç¨Ïáêiî HÍ_»∞. "Õ^ŒOÑ¨@¡ „¿Ñ=∞ HõÅ
"å_»∞. g_»∞ =∞#‰õΩ â◊„`«∞=Ù. =∞#Å#∞ =OzOz =∞# âßG ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ =zÛ# „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞. g_»∞ „áê}ÏÅ`À LO>Ë =∞#
ã≤^•úO`åÅ‰õΩ |Å"≥∞ÿ# „Ñ¨`«ºi÷ HÍQÆÅ_»∞. D ^èŒ∂~°∞Îx =∞~°}O =Å#
QÍx =∞#‰õΩ âßOu ÅaèOÑ¨^Œ∞—— Jx ~¸ „Ñ¨HÍ~°O <åã≤Î‰õΩÅ∞ ##∞fl
K«OÑ¨_®xˆH f~å‡xOK«∞H˘<åfl~°∞. P HÍÅOÖ’ <åã≤Î‰õΩÅ∞ ~åAÅ#∞ `«=∞
QÆ∞Ñ≤Ê\’¡ LOK«∞H˘x =∞`« É’^èŒÅ∞ KÕã¨∞ÎO_Õ"å~°∞. <åã≤ÎHõ =∞`«"å^Œ∞Å∞
„Ñ¨`«º~°∞÷Å "å^Œ#Å#∞ YO_çOK«_»"Õ∞HÍHõ, =∂Ü≥∂áêÜ«∂Å KÕ`« ~åAKÕ
=∞~°} tHí∆ "Õ~ÚOKÕ"å~°∞. ÖËx Ñ¨Hí∆OÖ’ "åˆ~ Ç¨Ï`«=∂~°∞ã¨∞ÎO_Õ"å~°∞.
D q^èŒOQÍ ^Õâ◊=∞O`å =∞`« HõÅÇ¨Å`À JâßOu <≥ÅH˘x LO_Õk.
JO^Œ∞KÕ`«<Õ ##∞fl ‰õÄ_® K«OÑ¨_®xH˜ f~å‡xOK«∞H˘<åfl~°∞.
97. ÃÑ·H˜ =∂„`«O <åã≤Î‰õΩÅ∞ JÇ≤ÏO™ê"å^•xfl „Ñ¨Kå~°O KÕ¿ã"å~°∞.
„Ñ¨`«º~°∞÷Å#∞ Ç¨Ï`«=∂~°Û_®xH˜ =∂„`«O "≥#∞HÍ_Õ"å~°∞ HÍ~°∞. JO^Œ∞KÕ`«
##∞fl K«OÑ¨_®xˆH xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<åfl~°∞. XHÍ<˘Hõ ~ÀA <Õ#∞ QÍ_è»x„^ŒÖ’
LO_»QÍ =∞Ç¨ÏŸ#fl`« „Ñ¨™ê^ŒO #∞O_ç ¢HÕ^Œ‰õΩ Ñ¨_»„`À~ÚOKå~°∞. "≥O@<Õ
ã¨~=æ° Ú - 7 219
"Õ∞ÖÁ¯<åfl#∞, xã¨ûÇ¨Ü«Ú_»<≥· qÅÑ≤OKå#∞. <å ã≤÷u ^Œ∞ã¨ûOHõ@OQÍ

L#flk.
98. =∞Ç¨`å‡! JÖÏ ##∞fl Z`≥ÎÂ# "Õ∞_»ÃÑ· #∞O_ç Ñ¨_»„`ÀÜ«∞QÍ,
"Õˆ~ =∂~åæO`«~°O ÖËx"å_»<≥·, ˆH=ÅO "Õ^•<Õfl ÉèíQÆ=O`«∞_»x ã¨∞ã≤÷~°OQÍ
#=Ú‡H˘#fl "å_»#=_»O KÕ`«, ''"Õ^•ÖË ã¨fi`«ó „Ñ¨=∂}ÏÅ~Ú`Õ, "Õ^Œ=∂`«
##∞fl ~°H˜∆OK«∞QÍHõ! <Õ#∞ rq¿ãÎ <å "Õ^•Å‰õΩ ‰õÄ_® QÆu HõÅ∞QÆ∞——#x
„Ñü*Ï˝"åK«HõO ÑëHÍ#∞. <Õ#∞ ¢HÕ^Œ Ñ¨_çáÈÜÕ∞ q^è•<åxfl, <Õ#∞ KÕã≤#
„Ñü*Ï˝ "åK«HÍxfl <åã≤Î‰õΩÅO^Œ~°∂ q∞H˜¯e Pã¨H˜Î`À, ''Uq∞ [~°∞QÆ∞`«∞O^À
K«∂^•ÌO—— Jx K«∂_»™êQÍ~°∞. <Õ#∞ ÑëH˜# "Õ^Œ„Ñ¨=∂}º „Ñüáêk`«
=K«<åÅ`À <åã≤Î‰õΩÅ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ cèu K≥O^•~°∞.
99. =∞Ç¨#∞ÉèÏ"å! <å „Ñü*Ï˝ "åK«HõOÖ’ "Õ^•xfl Ñ¨ÓiÎQÍ
qâ◊fiã≤OK«Hõ ''Ü«∞k „Ñ¨=∂}O „â◊√`«Ü«∞ó—— J<Õ "åHõºOÖ’ 'Ü«∞k— Jx
ãÖ^ÕÇ¨ xfl „Ñ¨Ü∂≥ yOKå#∞. ''„Ñ¨=∂}ÏÅ~Ú`Õ—— Jx ãÖ^ÕÇÏ≤ Oz ÑëHÍ#∞.
<Õ#∞ "Õ^•xfl ÑïÑ¨Ó~°O‚ QÍ qâ◊fiã≤OK«Háõ È=_»O KÕ`,« QÆ∞~°∞=Ù#∞ "≥∂ãÿOz
q^Œº <Õ~°∞ÛH˘#fl ^À+Ö KÕ`« JO`« Z`«∞Î #∞O_ç Ñ¨_çáÈ~Ú<å, „áê}ÏÅ∞
^ŒH˜¯#q. HÍx XHõ Hõ#∞fl áÈQ˘@∞ìH˘<åfl#∞. g\˜HõO`«\ ˜H© ^≥·=Hõ$Ñ¨, Ñ¨Ó~°fi
[#‡ ã¨∞Hõ$`åÖË HÍ~°}ÏÅ∞. ÉèQí =Æ O`«∞xÃÑ· ÉèÏ~°O "Õã#≤ Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ÉèQí =Æ O
`«∞_Õ HÍáê_»∞`å_»x ÉèíQÆ=næ`å "åHõºO Ñ¨ÓiÎQÍ #q∞‡`Õ „â◊√u =∂`«ÜÕ∞
~°H˜∆ã¨∞ÎO^Œx #=Ú‡‰õΩ#fl"å_çx.
100. ''F Ü«∞uÑ¨ÙOQÆ"å! XHõ¯ JHí∆~°O <ÕiÊ#"åxx ‰õÄ_®
QÆ∞~°∞=ÙQÍ ã‘fiHõiOKåÅx âß„™êÎÅ∞ K≥|∞`«∞#flq. <Õ#∞ P =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ùx
=^ŒÌ <åã≤ÎHõ ã≤^•úO`« ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ "≥∂ãÖ KÕ`« „QÆÇ≤ÏOKå#∞. JO`ÕHÍHõ
QÆ∞~°∞^ŒH˜∆} ‰õÄ_® ã¨=∞iÊOK«∞HÀÖË^Œ∞. WO`«Hõ<åfl Ñ¶¨∞’~åuÑ¶¨∞’~°"≥∞ÿ#
`«Ñ≤Ê^ŒO "Õ~˘Hõ\ ˜ LO@∞O^•? "åi q+¨Ü«∞OÖ’ Q˘Ñ¨Ê `«Ñ¨Ê^ŒO KÕâß#∞——
Jx „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ q#flqOK«∞H˘<åfl_»∞.
‰õΩ=∂iÅ Éèí\ÏìKå~°∞º_»∞ =∞`åxfl L^ŒúiOK«_®xH˜ J~°∞^≥Oz#
‰õΩ=∂~°™êfiq∞ J=`å~°O J~Ú<å, QÆ∞~°∞„^ÀÇ¨ÏO ZO`« Ñ¶¨∞’~°áêÑ¨"≥∂
`≥eÑ≤, ^•xH˜ tHí∆#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ `å<Õ qkèOK«∞H˘x Ö’HÍxH˜ QÆ∞~°∞„^ÀÇ¨Ï
"≥∞O`« áêÑ¨HÍ~°º"≥∂ Kå\˜K≥áêÊ_»∞. Hõ#∞Hõ ZO`«\ ˜ "åÔ~·<å QÆ∞~°∞=ÙÑ¨@¡
Hõ$`«A˝Öˇ· "≥∞ÅQÍe.
101. ^Õ"å! QÆ∞~°∞=ÙÖˇ#· 'ã¨∞QÆ`∞« —Å =Å# âß„™êÎ~å÷Å#∞ „QÆÇÏ≤ OKå#∞.
P *Ï˝#OKÕ`« 'ã¨∞QÆ`«∞—Å =Oâß<Õfl ã¨~°fi <åâ◊#O KÕ~ÚOKå#∞. Wk
Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# <Õ~°O. JO`ÕQÍHõ *ˇ·q∞h =∞Ç¨Ïi¬ ~°zOz# âß„™êÎÅ#∞ qâ◊fi
ã≤Oz Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞<Õ kèHõ¯iOKå#∞. D q^èŒOQÍ J@∞ QÆ∞~°∞„^ÀÇ¨ÏO W@∞
^≥·=„^ÀÇ¨ÏO ‰õÄ_® KÕâß#∞. âß„™êÎÅÖ’ D Ô~O_»∂ „Ñ¨|Å"≥∞ÿ# <Õ~åÖË
Hõ#∞Hõ <å <Õ~åxH˜ =∞~°}O =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, =∞Ç¨#~°Hõ =∞#∞Éèíqã¨¥Î
=∞~°}ÕK«@"Õ∞ ãïÜ≥ÿ∞# „áêÜ«∞tÛ`«ÎO.
102. =∞Ç¨`å‡! D ~Ô O_»∞ ^ÀëêÅ‰õΩ „áêÜ«∞tÛ`«OÎ HÀãÖ âß„™êÎÅhfl
ÑïjeOKå#∞. THõ#∞ K«∞@∂ì ¿Ñ~°∞ÛH˘x ^•xH˜ xÑ¨C JO\Õz ^•x
#_»∞=∞ Ñ¨_∞» H˘x „áê}`åºQÆO KÕÜ∞« _»OKÕ`« ÅaèOK«QÅÆ ^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞.
=ã¨∞Î `«`«Î fiq∞^Õ! WÑ¨C_Õ `«=∞ k=º áê^ŒÑ¨^•‡Å ^Œ~°≈#O KÕ`« <å áêáê
Å‰õΩ ~Ô O_»= „áêÜ«∞tÛ`«OÎ D_ÕiOk. =∞Ç¨`«∞‡Å áê^Œ^~Œ ≈° #OKÕ ã¨~fi° áêáêÅ
#∞O_ç q=ÚH˜Î Åaèã¨∞ÎOk QÆ^•! Hõ#∞Hõ <å =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ô~O_»∂
áê=# "≥Ú#iOK«|_ç#q.
103. Ü≥∂y=ˆ~}Ïº! *ˇ·q∞hÜ«∞ ã¨¥„`åÅ‰õΩ „j â◊|~°=Úx ÉèÏ+¨ºO
~°zOKå_»∞. P â◊|~°=Úx ÉèÏëêºxH˜ <Õ#∞ "åiÎHÍÅ#∞ ~°zOKå#∞.
`«=∞ ÉèÏ+¨ºO q#fl `«~°∞"å`« `«=∞ ÉèÏëêºxH˜ ‰õÄ_® "åiÎHÍÅ∞ „"åã≤
`«=∞ ^•fi~å ã¨∞ã≤÷~°"≥∞ÿ# H©iÎx á⁄Ok <å [#‡ ™ê~°÷HõO KÕã¨∞HÀ"åÅ<Õ
HÀiHõ HõeyOk. U HÍ~°ºO ™êkèOKåÅ<åfl â◊s~°O „Ñ¨^è•#O Hõ^•! <Õ#\˜ì
â◊s~å<Õfl `«ºlOK«É’`«∞<åfl#∞. Hõ#∞Hõ <å HÀiHõ x+¨ÊùÅ=∞=Ù`«∞Ok.
Jxfl\˜H© ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO J=ã¨~°O QÆ^•!
104. =∞Ç¨`å‡! P~°º[#ã¨∞Î`åº! Ö’HõOÖ’ J^≥· fi`« ã≤^•úO`åxfl
Ñï~°H˜∆Oz, „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞_®xH˜ J=`«iOz# Ñ¨~°=∞ t"å=`å~°OQÍ
`«=∞#∞ ^Œi≈ã¨∞Î<åfl#∞. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#∞Öˇ·# `«=∞ ^Œ~°≈#O <Õ#∞ „áêÜ«∞tÛ`«ÎO
ã¨~=æ° Ú - 7 221
qkèOK«∞HÀ=_®xH˜ Ñ¨Ó~°fiO Hõey LO_Õ Ñ¨HO∆í Ö’ <Õ#∞ ^è#Œ ∞º_»<·≥ LO_Õ"å_»#∞.

D „áêÜ«∞tÛ`åÎxfl `«ÅÃÑ>Ëì"å_»#∞ HÍ#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ
^Œ~°≈# ÉèÏQÆºO KÕ`« QÆ∞~°∞„^ÀÇ¨Ï, ^≥·= „^ÀÇ¨Å =Å# Hõey# áêáêÅ∞
‰õÄ_® ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ #tOK«QÆÅ=Ù. D q+¨Ü«∞"Õ∞ =∂Ñ¶¨∞ HÍ=ºOÖ’
<å~°^Œ „jHõ$+¨‚ ãÖ"å^•# `≥Å∞Ñ¨|_ç#k.
105. P~Àº`«Î=∂! <å Ô~O_»∞ ^ÀëêÅ‰õΩ „áêÜ«∞tÛ`«ÎOQÍ D
`«∞ëêyfl Ü«∞O^Œ∞ „Ñ¨"ÕtOKå#∞. WÑ¨C_çHõ "≥#∞HõO[ "ÕÜ«∞#∞ gÅ∞Ñ¨_»^Œ∞.
<å qkè ~¸ f~°∞# „"åã≤ LO_»_O» KÕ`« Z=~°∂ `«ÑÊ≤ OK«Ö~Ë ∞° . <Õ#∞ „"åã≤#
â◊|~°ÉÏè +¨º "åiÎHÍÅhfl Hõ~‡° HÍO_» „Ñüáê^ŒHÍÅ∞. "Õ^•O`« `«`Î« fiÉ’^èHŒ ÍÖˇ#·
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏëêºÅ‰õΩ "åiÎHÍÅ∞ „"å¿ã ÉèÏQÆºO <å‰õΩ HõÅQÆ@O ÖË^Œ∞.
J\˜ì ÉèÏQÆºO <å‰õΩ Hõey LO>Ë ã¨∞ã≤÷~°H©iÎx á⁄Ok LO_Õ"å}˜‚. WÑ¨C_»∞
zOuOz UO „Ñ¨Ü≥∂[#O?
106. „j ‰õΩ=∂iÅÉèí\ÏìKå~°∞ºÅ Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qx, ZO`À „Ñ¨ã¨#∞flÖˇ·
„j â◊OHõ~°∞Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: =`åû! #∞=Ùfi Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x P[˝KÕ`«,
Ö’HõOÖ’ <åã≤Î‰õΩÅ#∞ ^èŒfiOãÖ KÕã≤ "Õ^ŒqÉèÏQÆ"≥∞ÿ# Hõ~°‡HÍO_»#∞ Ñ¨Ù#ó
„Ñü+¨ª KÕÜ«∞_®xH˜ =zÛ# ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ J=`å~°∞_»=Ù. JO`ÕHÍx
™ê=∂#º =∂#==∂„`«∞_»=Ù HÍ=Ù. D q+¨Ü«∞O Z=fi~°∂ Z~°∞QÆ~°∞.
#∞=Ùfi h Hõ~°Î"åºxfl <≥~°"Õ~åÛ=Ù. Jk ã¨~°fiÖ’HõÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# HÍ~°º=∞=_»O
KÕ`« Z\˜ì ^À+¨=¸ h‰õΩ JO@^Œ∞. #∞=Ùfi "Õ^Œ ~°Hí∆‰õΩ_»=x `≥Å∞ã¨∞H˘x
=∞#™êÎáêxfl q_»∞=Ù.
107. ''Ö’HÀ^Œú~°}^ŒH∆Í! ^èŒ<åº`å‡! #∞=Ùfi ZÖÏ\˜ ^Àëêxfl KÕÜ«∞
ÖË^Œ∞. h ÔHÖÏ\˜ áêÑ¨=¸ JO@^Œ∞. Ö’HõOÖ’ ã¨[˚#∞Å∞ ^èŒ~°‡=∂~åæxfl
J#∞ãïOK«_®xH˜, áêÑ¨HÍ~åºÅ∞ KÕ¿ã"åiH˜ ZÖÏ\˜ Hõi#î "≥∞#ÿ „áêÜ«∞tÛ`«Î
=ÚO@∞O^À, Ö’‰õΩÅ‰õΩ Kå\˜ K≥|∞`«∞<åfl=Ù. JO>Ë ã¨[˚#∞Å K«~°ºÅ∞
Ö’‰õΩÅ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈HÍÅ=Ù`«q. ã¨[˚#∞Å #∞^ŒúiOK«_®xH˜ ã¨`«º„=`åxfl
PK«iã¨∞Î<åfl=Ù. =`åû! ã¨~°fi"Õ^•Å#∞ L^ŒúiOz Ö’HõÇ≤Ï`«O KÕã≤# "åxH˜
áêÑÖ ZHõ¯}∞‚O_ç =ã¨∞ÎOk? #∞=Ùfi Ñ¨Ù}ºjeq† x+¨¯Å‡+¨µ_»=Ù. =`åû!
#∞=Ùfi âß|~° ÉèÏëêºxH˜ "åiÎHÍÅ∞ „"åã≤#>Ë¡, <å ÉèÏëêºxH© "åiÎHÍÅ∞
„"å~Ú. ^•x =Å# ™ê\˜ÖxË áêO_ç`º« O, „Ñ¨*Ï˝âH◊ ,Î̃ Pã≤HÎ |õ ∞kú „Ñ¨HÍtOK«
QÆÅ=Ù. h H©sÎ ã¨∞ã≤÷~°=∞=Ù`«∞Ok. ãÖ^ÕÇ≤ÏOÑ¨‰õΩ. D Hí∆}OÖ’<Õ x#∞fl
„|uH˜™êÎ#∞.——
108. „j ‰õΩ=∂iÅÉèí\Ïì~°‰õΩÅ∞ Ju q#Ü«∞O`À ''"Õ^•Å∞ ^èŒ~°‡"Õ∞
„Ñ¨^è•# HÍ~°}OQÍ QÆÅq—— J<Õ ã¨¥„`« "åHÍºxfl QÆ∂iÛ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
`≥eÜ«∞|~°K∞« H˘O@∞<åfl_»∞.
109. „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì WÖÏ ÑëHÍ_»∞: ã¨~°fi*Ï˝! `«=∞‰õΩ <Õ#∞
K≥Ñ¨Ê^Œy#O`«\ ˜ "å_»#∞ HÍ#∞. QÆ∞~°∞‰õΩÅ <åâ◊#O, ÉèíQÆ=`«Î`«Î fi x~°ã¨#
J<Õq ™ê=∂#º"≥∞ÿ# ^ÀëêÅ∞ HÍ=Ù. J\˜ì ^ÀëêÅ =Å# <Õ#∞ Ñïâ◊√^Œ∞ú
_»#∞ HÍ*ÏÅ#∞. P ^ÀëêÅKÕ =∞#ã¨∞û qHõÅ"≥∞ÿ LOk. =∞Ç¨ÏŸ^•~°
Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, =∞Ç¨`«∞‡Å∞, ^ŒÜ«∂=∞Ü«ÚÖˇ·# `«=∞~°∞ D q^èŒOQÍ Ñ¨Å∞‰õ_»O
g∞‰õΩ `«y LOk. Ñ¨~°∞Å ^ÀëêÅ <≥OK«Hõ QÆ∞}ÏÅ<Õ H˘xÜ«∂_»_»O
ã¨[˚#∞Å ã¨fiÉèÏ=O QÆ^•!
110. =∞Ç¨`å‡! ã¨~°fiÖ’Hõ â◊√ÉèíOHõ~å! ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å#∞ KÕ¿ã
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=Ù. `«=∞~°∞ ã¨~°fiã¨=∞~°∞÷Å∞. `«=∞‰õΩ =O^Œ<åÅ∞. Z#fl_À =∞$u
K≥Ok# "åix ‰õÄ_® Hí}∆ OÖ’ „|uHÕK«QÅÆ ã¨=∞~°∞Å÷ ∞. â◊OHÍ~å=`å~°∞Öˇ#·
`«=∞‰õΩ ™ê^èŒºO HÍx^Õg∞ ÖË^Œ∞. <Õ#∞ KÕã≤# Ô~O_»∞ áêáêÅ∞ ##∞fl ˆ~~ÚO
|=à◊√¡ "Õkèã¨∞Î<åfl~Ú. „áêÜ«∞tÛ`«ÎO HÀãÖ PQÆ=∂Åhfl QÍeOKå#∞.
`«∞ëê~åyfl „Ñ¨"Õâ◊"Õ∞ (THõ`À â◊s~åxfl HõÑ≤Ê"Õã≤ xÑ¨C =Ú\˜ìOK«∞H˘<Õ
q^èŒO) ãïÜ≥ÿ∞# „áêÜ«∞tÛ`«ÎO Hõ#∞Hõ „=`åxfl „áê~°OaèOKå#∞. D
Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ <Õh „=`åxfl xeÑ≤"Õ¿ãÎ D`«_»∞ "Õ^•xfl „Ñ¨É’kèã¨¥Î, ^èŒ~°‡
Ñ¨<åflÅ#∞ =e¡ã¨¥Î J^èŒ~°‡ HÍ~°ºO KÕã¨∞Î<åfl_»x Ö’‰õΩÅ∞ ÑïÇ¨Ïã≤™êÎ~°∞.
JO`ÕHÍ^Œ∞. <å P`«‡ „Ñ¨É’^è•xH˜ q~°∞^ŒOú QÍ D „=`åxfl xeÑ≤"Ü Õ ∞« ÖË#∞.
<Õ#∞ Ñïâ◊√^•ú`«∞‡_»<≥· Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~å#∞„QÆÇ¨xH˜ áê„`«∞_»<≥· q+¨µ‚Ñ¨^•xfl
KÕ~åÅ#fl^Õ <å HÀiHõ. q#Ü«∞Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ KÕã¨∞H˘O@∞#fl <å D
q#fláêxfl =∞xflOK«O_ç.
ã¨~=æ° Ú - 7 223
111. F Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~å! ã¨~°fiÉèí∂`åÅ#∞ `«"≥∂QÆ∞}OKÕ Å~ÚOÑ¨

*Ë™êÎ=Ù. uiy h ãÖHõÅÊO KÕ`« P Éèí∂`åÅxflO\˜h ã¨$+≤ì™êÎ=Ù. J\˜ì
`«=∞~°∞ ##∞fl „|uHÕK«@OÖ’ Pâ◊Û~°º"Õ∞g∞ ÖË^∞Œ . HÍh ##∞fl Ñïâ◊√^Œ∞xú QÍ
KÕã≤ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨Ïáê„`«∞xQÍ KÕ¿ãÎ <å Jcè+¨ìO ã≤kúOz q+¨µ‚Ñ¨^•xfl KÕ~°
QÆÅ#∞. `«=∞ k=º „Ñ¨ÉèÏ=O <Õ <≥~°∞QÆ∞^Œ∞#∞.
112. Ü«∞u=ˆ~}Ïº! âß„™êÎÅhfl Ñïâ’kèOz ~¸ „áêÜ«∞tÛ`«Î
„=`åxfl „áê~°OaèOKå#∞. <å Ü«∞O^Œ∞ ^ŒÜ«∞ K«∂Ñ≤ #hfl „=`«O #∞O_ç
q~°q∞OK«=∞x P^ÕtOK«HõO_ç. HÍjÖ’ „Ñ¨}= =∞O„`ÀÑ¨^Õâßxfl á⁄Ok#
r=ÙÅ #O^Œih Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ `«iOÑ¨*ãË ∞¨ <Î åfl_»∞. `«=∞~°∞ P Ñ¨~=° ∞t=Ùx
J=`å~°"Õ∞ Hõ#∞Hõ `å=¸ <å‰õΩ „Ñ¨}= `å~°Hõ=∞O„`«O LÑ¨^ÕtOz „|Ç¨Ï‡
`«`åÎ fixfl `≥eÑ≤ <å‰õΩ =ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOK«O_ç.
113. =∞Ç¨`å‡! =∞O_»#q∞„â◊ â◊~°‡ J<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}À`«Î=Ú _˘Hõ_»∞
=∞Ç≤Ï+¨‡f #QÆ~°OÖ’ L<åfl_»∞. P`«_»∞ "≥·kHõ=∂~°æ „Ñ¨=~°Î‰õΩ_»∞, Hõ~°‡Ü≥∂QÍ
ÉèÏºãÖÖ’ k@ì, "Õ^•~°÷ ÉèÏ"åÅ#∞, `«`åÎ fiÅ#∞ qÑ¨ÙÅOQÍ Üˇµiy#"å_»∞,
ÑÖ_ç`∞« _»∞, Hõ~‡° HÍO_» „Ñ¨Kå~° ^Œ‰Ω∆õ _»∞. `«=∞~°∞ P`«}‚˜ [~ÚOK«O_ç. =∞O_»#
q∞„â◊√x [~Ú¿ãÎ Ö’HõOÖ’x ÑÖ_ç`∞« ÅO^Œ~#° ∂ ã¨∞ÅÉèOí QÍ [~ÚOÑ¨=K«∞Û.
„Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ [~Ú¿ãÎ „Ñ¨[ÖˇÅ¡~°∂ =â◊√ÅÜÕ∞º@∞¡, `«H˜¯# ÑÖ_ç`«∞ÖËg∞ KÕÜ«∞
*ÏÅ~°∞. "åx ^•fi~å „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏëêºÅÖ’x ^Œ∞~°…@ q+¨Ü«∂Å#∞
ãÖH˜∆Ñ¨ÎOQÍ, J^ŒÌO Ñ¨\ ˜ì#@∞¡ ã¨∞Êù@OQÍ K«∂¿Ñq "åiÎHÍÅ∞. Hõ#∞Hõ
"åiÎHÍÅ∞ P=â◊ºHÍÅ∞. ÉèÏëêºÅhfl "åiÎHÍÅ`À ‰õÄ_ç L#flq.
114. =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞_»∞ (qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»∞) ''"Õ^•Å∞ Hõ~°‡
=∂~åæ<Õ „Ñüáêkã¨∞Î#flq. J\˜ì "≥·kHõ =∂~°æ"Õ∞ <åºÜ«∞"≥∞ÿ#k. PK«iOÑ¨
=Åã≤# =∂~°æ=∞h, QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞"Õ∞ ã¨~°fi„âı+¨ª=¸, ã¨HõÅ "≥·kHÍ#∞ëêª<å
Å‰õΩ QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O P=â◊ºHõ——=∞x „Ñ¨=zã¨¥OÎ \Ï_»∞. =∞Ç¨ QÆ$Ç¨Ï"Õ∞kèÜ∞ÿ≥ ,
ã¨`«¯~°‡Å <åK«iã¨¥ÎO\Ï_»∞. P`«_»∞ J~Ú^Œ∞ =O^ŒÅ =∞Ok t+¨µºÅ‰õΩ
„Ñ¨=$uÎ =∂~åæÅ#∞ É’kèã¨∞ÎO\Ï_»∞. x=$uÎ =∂~åæxfl LÑ¨x+¨^•‡~åæxfl
x~°ã™≤ êÎ_∞» .
115. =∞Ç¨`å‡! =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆOÖ’ Pã¨H˜Î L#fl"å_»∞.
Hõi‡+≤.ª ZÅ¡ÑC¨ _»∂ „Ñ¨=$uÎ =∂~åæ<flÕ „Ñ¨É’kèã∞¨ OÎ \Ï_»∞. x=$uÎ =∂~°=æ ∞O>Ë
q=ÚY`« QÆÅ"å_»∞. "Õ^•O`«`«Î fi=∞<åfl, [## =∞~°} ~åÇ≤Ï`«º „|Ç¨Ï‡Ñ¨^Œ
=∞<åfl q=∞i≈™êÎ_»∞. `«=∞~°∞ P`«}˜‚ [~ÚOz x=$uÎ =∂~°æO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
PHõi¬`«∞x KÕÜ«∞O_ç. J\˜ì qâ◊fi~°∂Ñ¨Ùx `«=∞~°∞ PHõi¬Oz# Üˇµ_»Å g∞
ã¨~°fiHÍ~åºÅ∞ ã≤kúOÑ¨QÆÅ=Ù. Hõ#∞Hõ g∞~å`«_çx HõÅ∞ã¨∞HÀ"åe.
116. P qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù<Õ (=∞O_»#q∞„â◊√_»∞) ÉÏÅºOÖ’ =Ú^Œ∞ÌQÍ
L"Õ∞ƒ‰õΩ_»x Ñ≤ÅKÕ"å~°∞. q"åÇ¨Ï#O`«~°O P`«_ç ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# LÉèíÜ«∞
ÉèÏ~°f^Õqx ‰õÄ_» LO|Ü«∞x Ñ≤ÅKÕ"å~°∞. P LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq ™êH∆Í`«∂Î
ã¨~°ã¨fif JÑ¨~å=`å~°"Õ∞. HÍ~°}ÏO`«~åÅ =Å# ^Œ∞~åfiã¨ =∞Ç¨=Úx
KÕ`« âßÑ¨„QÆã¨∞Î~åÖˇ· LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^ÕqQÍ [x‡Oz#k. "åi~°∞=Ù~°∂ ã¨~°fi
q^•º ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞, "Õ^Œ=∂~°æO J#∞ãïOKÕ"å~°∞.
117. =∞Ç¨`å‡! =∞O_»#q∞„â◊√_»O>Ë ™ê=∂#º ÑÖ_ç`«∞_»∞ HÍ_»∞.
"Õ^"Œ ^Õ •OQÍÅ#∞, ã¨HÅõ âß„™êÎÅO^Œ∂, <å HõO>Ë Jxflq^è•Å∞QÍ Q˘Ñ¨Ê"å_»∞.
<å t+¨µºÅO^ŒiÖ’#∂ J„QÆQÆ}∞º_»∞. <å‰õΩ Ñ¨~°=∞ „Ñ≤Ü«∞`«=Ú_»∞. P`«_ç
ÉèÏ~°º ™êH∆Í`«∂Î ã¨~°ã¨fif^ÕqÜÕ∞, "Õ~°∞ QÍ^Œ∞. `å=Ú =∞O_»#q∞„â◊√x`À
"åkOK«O_ç. P "å^Œ<å ÑïjÅ‰õΩ~åÅ∞QÍ, <åºÜ«∞ xˆ~`‚ Q« Í LÉèÜ í ∞« ÉèÏ~°f
^Õqx x~°‚~ÚOK«O_ç. g∞~°∞ `«Ñ¨ÊHõ =∞O_»#q∞„â◊√}˜‚ [~ÚOz `«=∞
t+¨µºxQÍ KÕã¨∞H˘x `«=∞ =∞<À~°^ä•Åxfl\˜h f~°∞ÛHÀO_ç. =∞O_»#q∞„â◊,
LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õ=ÙÅO>Ë „|Ç¨Ï‡ ã¨~°ã¨fi`«∞ÅxÜÕ∞ „QÆÇ≤ÏOK«O_ç.
118. F Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ „âıëêª! qâ◊fi~°∂Ñ¨<å=∞^èÕÜ«Ú_»∂, ã¨~°fiq^•º
t~À=∞}© J~Ú# P =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞}˜‚ j„Ñ¶¨∞OQÍ HõÅ∞ã¨∞HÀO_ç.
Dâ◊fi~å=`å~°∞Öˇ·# `«=∞ JcèëêìÅhfl <≥~°"Õ~°`å~Ú. J=™ê# HÍÅOÖ’
<å‰õΩ `«=∞ ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºO ÅÉèíº"≥∞ÿ#k. â◊~°}∞ á⁄Ok n#∞_»<≥· „áêi÷ã¨∞Î
<åfl#∞. <å‰õΩ `å~°=∞=∞O„`«O LÑ¨^ÕtOK«O_ç. „|Ç¨Ï‡`«`«Î fi*Ï˝# <Õ„`«O
`≥~∞° K«∞H˘<Õ@∞¡ J#∞„QÆÇÏ≤ OK«O_ç. ãÖ™ê~°O #∞O_ç q=Ú‰õΩ_Î <» ·≥ „|Ç¨Ï‡Ñ¨^•xfl
á⁄O^Õ@∞¡ KÕÜ«∞O_ç. W^Õ <å z=i „áê~°÷#.
ã¨~=æ° Ú - 7 225
119. „j ‰õΩ=∂iÅ Éèí\Ïì~°‰õΩÅ∞ „j â◊OHõ~°∞Å#∞ ~¸ q^èŒOQÍ

`å~°Hõ=∞O„`« „|Ç¨ÏŸ‡Ñ¨^Õâßxfl HÀi, ~ÚHõ =∂\Ï¡_»@O xeÑ≤"Õâß_»∞.
`å~°Hõ „|Ç¨ÏŸ‡Ñ¨^Õâ◊=∞O>Ë, „Ñ¨}= =∞O„`ÀÑ¨^Õâ◊O, J\˜ì "åHÍº~°÷O,
^•x ÅH∆ÍºÅ#∞ ÉÏQÍ „QÆÇ≤ÏOK«@O Jx J~°÷O. JO`«ºHÍÅOÖ’ „Ñ¨}=
`«`Î« fi "≥∞iy#"å_»∞ uiy [x‡OK«_∞» † =ÚH˜^Î •è =∞O á⁄O^Œ∞`å_»∞. J=™ê#
HÍÅOÖ’ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ÉèÏ=# QÆ∂iÛ ã¨~°fiâß„™êÎÅ∞ K≥|∞`«∞<åfl~Ú.
Ñ¨`«O[e =∞Ç¨Ïi¬ ''`«ã¨º "åK«Hõó „Ñ¨}=ó—— ''`«[˚Ñ¨ ã¨Î^Œ~°÷ ÉèÏ=#"£∞——
Jx =zOKå~°∞.
„â◊√u"åHÍºÅ∞ ''Fq∞`ÕºHÍHí∆~°O „|Ç¨Ï‡^èÕºÜ«∞O ã¨~°fi=Ú=Ú‰õ∆Ωaèó,
Fq∞`Õº`«^ŒHí∆~° =Únæ^äŒ =Úáêã‘`«—— Jx `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flq. ÉèíQÆ=næ`«Ö’
ÉèíQÆ"å#∞_»∞ J~°∞˚#∞x`À ''„Ñ¨Ü«∂}HÍÖË K« Hõ^äŒO *Ë˝Ü≥∂-ã≤
xÜ«∞`å`«‡aèó—— Jx ÑëHÍ_»∞.
120. rq`« HÍÅ=∞O`å "Õ^Œ=∂~åæxfl „Ñü+≤ªOK«_®xH˜ Hõ$+≤ KÕã≤,
Ü«∞[˝Ü∂« QÍ^Œ∞Å<Õ Hõ~‡° Å#∞ KÕã‘ P`«‡*Ï˝#OÖËHõ Ñï`«Ñã≤ ∞¨ #Î fl „j ‰õΩ=∂iÅ
Éè\í Ïì~‰° Ωõ ÅÃÑ· „j â◊OHõ~∞° Å∞ ^ŒÜ∂« ^Œ$+≤ì „Ñ¨ãi¨ OÑ¨*ãË ≤ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ `«`ÀÎ fiÑ¨^âÕ O◊
qã¨Ê+¨ìOQÍ LÑ¨^ÕtOKå~°∞.
D „Ñ¨HÍ~°O „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ìx ^èŒ#∞ºx *Ëã≤, „j =∞O_»#q∞„â◊√x
[~ÚOKåÅx f~å‡xOK«∞H˘x Jq∞`« "ÕQÆOQÍ PHÍâ◊=∂~åæ# „Ñ¨Ü«∂}"≥∞ÿ
=∞O_»#q∞„â◊√x QÆ$Ç¨xfl KÕ~°_®xH˜ xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<åfl~°∞.
121. JÑ¨C_»∞ „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì "å‰õΩ¯#∞ LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«∞H˘x,
ã¨ˆ~fiO„kÜ«∞ HÍ~åºÅ#∞ xeÑ≤, =∞#ã¨∞û#∞ QÆ∞~°∞ áê^ŒÑ¨^•‡ÅÃÑ· ÅQÆflO
KÕã≤, r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº`«`åÎ fixfl á⁄Ok „|Ç¨Ï‡*Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞. Zxfl
âß„™êÎÅ∞ K«kq<å QÆ∞~°∂Ñ¨^âÕ O◊ ÖËx^Õ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O HõÅ∞QÆ^∞Œ . Zxfl *Ï˝<å
Å#∞ ãÖáêkOz<å âßOu ÅaèOK«^Œ∞. ˆH=ÅO „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O KÕ`«<Õ Ñ¨~°=∞
âßOu Åaèã¨∞ÎOk. J^Õ t=O.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 8
â◊OHõ~° =∞O_»#q∞„â◊√Å ãÖ"å^ŒO
1-2. „j â◊OHõ~∞° Å∞ „j ‰õΩ=∂iÅÉè\í Ïì~‰° Ωõ x =Ú‰õΩxÎ *Ëã,≤ t+¨µºÅ`À
‰õÅã≤ „u"Õ}© ãÖQÆ=∞OÖ’ ™êfl#O KÕã,≤ =∞O_»#q∞„â◊√x [~ÚOz, P`«_Kç Õ
"åiÎHÍÅ#∞ „"å~ÚOK«_®xH˜ ãÖHõeÊOz, PHÍâ◊=∂~åæ# =∞Ç≤Ï+¨‡fÑ¨Ù~åxfl
KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. P #QÆ~° ™œO^Œ~åºxfl PHÍâ◊O #∞O_ç uÅHÕz Pâ◊Û~°º
áÈÜ«∂~°∞. ¢H=õ ∞OQÍ t+¨µºÅ`À PHÍâ◊O #∞O_ç Éè∂í q∞ÃÑH· ˜ kQÍ~°∞. Éè∂í ^Õqx
K«∂_»_®xH˜ =zÛ# q+¨µ‚=¸iÎ=∞ÖË¡ PÜ«∞# „Ñ¨HÍtOKå~°∞.
3. P Ñ¨@ì}O J<ÕHõ L^•º#=<åÅ`À xO_ç#k. UÑ¨ÙQÍ Zky,
K«Å¡x h_»xKÕÛ J<ÕHõ ™êO„^Œ =$H∆ÍÅ`À, ˆ~"å#k #∞O_ç gKÕ K«Å¡x
QÍÅ∞Å`À, =#=∞O^Œ∞ J<ÕHõ q^è•Öˇ·# Ñ¨Ù+¨Ê *Ï`«∞Å #∞O_ç gKÕ fÜ«∞x
Ñ¨=<åÅ`À, ÑÖ_»¡ ÉèÏ~°O KÕ`« =Oy <ÕÅ#∞ `å‰õΩ`«∞#fl Ñ¶¨Å=$H∆ÍÅ`À
xO_ç LOk. JO`«@ „j â◊OHõ~°∞Å∞ t+¨µºÅ`À ‰õÅã≤ XHõ ™êÅ=$Hí∆
KèåÜ«∞Ö’ q„â◊q∞OKå~°∞. "åÜ«Ú^Õ=Ù_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ Jxfl q^è•Å∞QÍ
¿ã=Å∞KÕã≤ ^èŒ#∞º_»Ü«∂º_»∞.
4. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ˆ~"å#kÖ’ ™êfl#O KÕã≤, q„â◊q∞Oz# `«~°∞"å`«
=∞O_»#q∞„â◊√x WO\˜H˜ "≥àÏ§Åx `«ÅKå~°∞. =∞^è•ºÇ¨ÏflHÍÅ ã¨¥~°∞º_»∞
`åÑÖ Hõeyã¨∞ÎO_»QÍ =∞O_»#q∞„â◊√x ^•ã‘[#∞Å#∞ P #n f~å#
K«∂âß~°∞.
5. P ^•ã‘[#∞Å∞ =∞O_»#q∞„â◊√x WO\˜H˜ h~°∞ KÕ~°"ÕÜ«∞_®xH˜
P #n f~åxH˜ =KåÛ~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ "åix =∞O_»#q∞„â◊√x WO\˜H˜
^•i `≥Å∞Ñ¨=∞x J_»QÍæ "åiÖÏ ÑëHÍ~°∞.
6. =∞Ç¨`å‡! U QÆ$Ç¨Ï ^•fi~°O=^ŒÌ zÅ∞HõÅ∞ (â◊√HÍOQÆ#Å∞)
"Õ^„Œ áê=∂}Ïºxfl QÆ∂iÛ K«iÛã¨∞OÎ \ÏÜ≥∂ J^Õ P =∞O_»#q∞„â◊√x QÆ$Ç¨Ï=∞x
226
ã¨~=æ° Ú - 8 227
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. P P_»zÅ∞HõÅ∞ "Õ^•Å∞ ã¨fi`«ó„Ñ¨=∂}ÏÖÏ? ÖËHõ Ñ¨~°`«ó

„Ñ¨=∂}ÏÖÏ? áœ~°∞¿+Ü«∂ÖÏ? ÖËHõ Jáœ~°∞¿+Ü«∂ÖÏ? Jx „Ñ¨tflOK«∞
H˘O@∞O\Ï~Ú. Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ KÕ`« ~°zOÑ¨|_»ÖË^Œ∞ Hõ#∞Hõ "Õ^•Å∞ Jáœ~°∞
¿+Ü«∂ÖË Jx ã≤^•úOfHõi™êÎ~Ú. J^Õ =∞O_»#q∞„â◊√x QÆ$Ç¨Ï=∞x
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
7. JO`ÕQÍHõ =∞iH˘xfl zÅ∞HõÅ∞, ''ã¨∞Y^Œ∞óY~°∂Ñ¨Hõ~°‡ Ñ¶¨Å„Ñ¨^•`«
Hõ~‡° J=Ù`«∞O^•? ÖËHõ [##=∞~°}ÏÅ∞ ÖËx "åÔ~#· Ñ¨~=° ∂`Õ‡ Ñ¶Å¨ „Ñ¨^•~Ú
J=Ù`«∞<åfl_®?—— Jx Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂O\Ï~Ú.
Wk KåÖÏ H˜¡+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨â◊fl. "åi "åi =∞`å#∞™ê~°O
ã≤^•úOfHõiOK«∞H˘O@∞<åfl~°∞. x*ÏxH˜ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ Hõ~‡° #∞QÍx, Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ Ïxfl
QÍx W=fi_»∞. "åi "åi Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ Ïxfl QÍx ~ÚKÕÛ"å_»∞ HÍ_»∞. ÉèQí =Æ O`«∞xH˜
Hõ~°‡`À ZÖÏO\˜ ãÖ|O^èŒ=¸ ÖË^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™êH˜∆=∂„`«"Õ∞.
8. JO`ÕQÍHõ P P_» zÅ∞HõÅ∞ ''[QÆ`∞« Î x`«º=∂? ÖËHõ Jx`«º=∂?——
Jx ‰õÄ_® „Ñ¨tflã¨∞OÎ \Ï~Ú. D q^è"Œ ∞≥ #ÿ "Õ^"Œ åHÍºÅ∞ ZHõ¯_» q#=™êÎÜ∂≥
J^Õ =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞x QÆ$Ç¨Ï=∞x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. D q^èŒOQÍ
1. "Õ^Œ„Ñ¨=∂} "å^ŒO 2. Hõ~°‡Ñ¶¨Ö„Ñ¨^•`«$"å^ŒO 3. x`åºx`«º [QÆ`«∞Î#∞
QÆ∂iÛ# "å^ŒO. D =¸_çO\˜x ÑëˆH QÆ$Ç¨Ï"Õ∞ =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞x
QÆ$Ç¨Ï=∞x „QÆÇ≤ÏOK«O_ç.
9. „j â◊OHõ~∞° Å∞ P ÑïKåi‰õÅ =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ g, "Õ^•O`« Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ g
J~Ú# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qx Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞. ''FÇ¨ÏŸ! D Ñ¨@}ì OÖ’ JO^Œ~∂°
ÑÖ_ç`«∞Å =∞ÖË¡<Õ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞—— J#∞H˘x, =∞O_»#q∞„â◊√x QÆ$Ç¨xfl
KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. "åi WO\˜ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ =¸ã≤ LO_»@OKÕ`«, Ü≥∂QÆâ◊H˜Î`À
=∞O_»#q∞„â◊√x WO\’¡xH˜ „Ñ¨"ÕtOKå~°∞.
10. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∞O_»#q∞„â◊√x Éèí=#O K«∂âß~°∞. ^Õ"ÕO„^Œ∞x
„Ñ¨™ê^ŒOÖÏ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«OQÍ#∞, ã¨∞qâßÅOQÍ#∞ LOk. ã¨^• QÍe "≥Å∞`«∞~°∞
„Ñ¨ãi¨ ã¨¥Î P~ÀQÆº^•Ü«∞HõOQÍ L#flk. ÑÖ_ç`∞« Å‰õΩ K«¢H=õ iÎÜ∞ÿ≥ Éè∂í Ö’HõOÖ’
^Õ"ÕO„^Œ∞xÖÏ Ñïáêeã¨∞Î<åfl_»∞.
11. =∞O_»#q∞„â◊√x Éèí=#O =∞Ç¨ÏŸ#fl`«"≥∞ÿ PHÍâßxfl `å‰õΩ
`«∞#fl@∞¡Ok. WHõ =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ „|Ç¨Ï‡^Õ=ÙxÖÏ ã¨~°fiq^ŒºÅ`À „Ñ¨HÍ
tã¨¥Î, "≥·kHõ Hõ~å‡#∞ëêª#`«`«Ê~°∞_≥· "Õ^•Å#∞ „Ñ¨=zã¨¥Î Éèí∂Ö’HÍ#
„|Ç¨Ï‡=∞ÖË¡ q~ålÖÏ¡_»∞.
12. "≥·kHõ Hõ~°‡ÅO^Œ∞ Jq∞`åã¨‰õΩÎ_≥·# D =∞O_»#q∞„â◊√_»∞,
Ñ¨~°=∞ÉèíH˜Î`À „j "åºã¨, *ˇ·q∞h =Ú#∞Å áê^ŒÑ¨^•‡Å‰õΩ áê^Œ„Ñ¨H∆Íà◊#
KÕã≤ „âß^ŒúHõ~°‡ x~°fiiÎOÑ¨ ã≤^ŒúÑ¨_»∞`«∞<åfl_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „j â◊OHõ~°∞Å∞
=∞O_»#q∞„â◊√x K«∂ã≤, P`«_»∞ ^Õ"åOâ◊ ãÖÉèí∂`«∞_»h, Ö’HõOÖ’ "Õ^•Å
#∞^ŒúiOÑ¨ J=`«iOKå_»h „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å"å~°∞ "Õ^•Å#∞
qÉèílOK«QÍ, „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ "Õ^•ÅKÕ „ÑüáêkOz# Hõ~°‡HÍO_»‰õΩ
ã¨¥„`« QÆO^äŒO „"åâß~°∞. `«~°∞"å`« *ˇ·q∞x t+¨µº_≥·# ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì,
P`«_ç t+¨µº_≥·# =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ "≥·kHõ =∂~åæxfl ™ê÷Ñ≤OKå~°∞.
13. =∞O_»#q∞„â◊√x WO\˜H˜ PHÍâ◊=∂~åæ# =zÛ# „j â◊OHõ
~°∞Å∞, „j "åºã¨, *ˇq· ∞x =Ú#∞Å#∞ Jq∞`« Ñ¨Ó[ºÉèÏ=O`À HõÅ∞ã¨∞H˘<åfl~°∞.
"åi~°∞=Ù~°∂ „j â◊OHõ~° Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨#∞ K«∂ã≤ ZO`À ãÖ`À+≤OKå~°∞.
ã¨HõÅ â◊√Éèí ÅHí∆}ÏÅ∞ Hõey# Ü«∞uÑ¨ÙOQÆ=ÙxQÍ ÉèíH˜Î ÉèÏ=O`À K«∂âß~°∞.
14. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ™ê^è•~°} =∂~åæ# `«# WO\’¡xH˜ „Ñ¨"ÕtOÑ¨Hõ,
`«# Ü≥∂QÆâ◊‰õΩÎÅ#∞ „Ñ¨^Œi≈OK«@O KÕ`« „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ Jq∞`«
Hõ$^Œ∞_ú Ü
» ∂« º_»∞. JO`ÕHÍHõ, P =zÛ# PQÆO`«∞Hõ ã¨<åflºã≤ „Ñ¨=$uÎ =∂~åæxfl,
Hõ~å‡#∞ëêª<åÅ#∞ qãïO˚ z x=$uÎ =∂~åæ=ÅOaÜ≥∞ÿ # ã¨<åflºã≤ J=@OKÕ`«
q∞QÆ∞Å HÀÑÖ K≥O^•_»∞. âßG„Ñ¨HÍ~°O Ñ≤`«$Hõ~°‡ KÕ¿ã"å_»∞ HÀÑÿOK«∞HÀHõ
Ñ¨~°=∞âßO`«∞_≥· LO_®e. J~Ú<å, `«# J#∞=∞u á⁄O^ŒHõ PHÍâ◊=∂~åæ#
`«# WO@ „Ñ¨"tÕ Oz, ¿ãfiK«ÛQù Í ãÖK«iã¨∞#Î fl „j â◊OHõ~∞° ÅÃÑ· Jq∞`« HÀÑÖ
K≥O^•_»∞. „âß^ŒHú ~õ ‡° ÅO^Œ∞ JO^Œ~∂° â◊√zQÍ#∞, HÀÑÖ ÖËx"åÔ~· LO_®Åx
âß„™êÎÅ∞ =zã¨∞Î#flq. „Ñ¨=$uÎ =∂~åæ# ÑÖ_ç`«∞_≥·# =∞O_»#q∞„â◊√_»∞
âßGq~°∞^ŒúOQÍ Hõ$^Œ∞ú_»Ü«∂º_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 8 229
15. „Ñ¨=$uÎ=∂~°æ ÑÖ_ç`«∞_≥·# =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ Jq∞`« Hõ$^Œ∞ú_»∞

HÍQÍ, x=$uÎ =∂~åæ=ÅOa J~Ú# „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°=∞ âßO`«=¸~°∞ÎÖˇ·
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO`À =∞O_»#q∞„â◊√x ÑïjeOK«™êQÍ~°∞.
16. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞, â◊OHõ~°∞Å∞ ˆH=ÅO „|Ç¨Ï‡=∞¿ÇÏâ◊fi~°
J=`å~åÅ∞. "åi~°∞=Ù~°∂ ã¨HõÅ âß„™êÎÅO^Œ∂ =∞Ç¨ ÑÖ_ç`«∞Å∞QÍ
"Õ^À^Œú~°}‰õΩ Éèí∂Ö’HõOÖ’ J=`«iOz# =∞Ç¨`«∞‡Å∞. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞
Hõ~°‡=∂~°æO, QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∂ÖË |Ç¨ïà◊ „âı+¨ª"≥∞ÿ#=x `«ÅKÕ"å_»∞. „j "åºã¨,
*ˇ·q∞x =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ ‰õÄ_® D`«_ç Ñ¨@¡ "å`«ûÅº ÉèÏ=O Hõey L<åfl~°∞.
WO\˜ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ =¸ã≤ LO_»_O» KÕ`« „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ü≥∂QÆâH◊ `Î˜ À „âß^ŒHú ~õ ‡°
KÕ¿ã „Ñ¨^ÕâßxH˜ "≥àÏ¡~°∞. J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „j â◊OHõ~°∞Å K«~°º =Å#
=∞O_»#q∞„â◊√_»∞, 'FÇ¨ÏŸ! D`«_∞» J#∞=∞u ÖË‰Ωõ O_®<Õ WO@ „Ñ¨"tÕ OKå_»∞.
Hõ#∞Hõ D`«_»∞ Jukä HÍ*ÏÅ_»∞. JnQÍHõ, D`«_»∞ x=$uÎ =∂~åæxfl
J=ÅOaOz<å_»∞. HÍ|\˜ì <å ã≤^•úO`åÅ‰õΩ q~Àkè— Jx `«ÅKå_»∞.
JO^Œ∞=Å# „j"åºã¨ *ˇ·q∞h =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ ã¨g∞áê#<Õ L#flÑ¨Ê\˜H©, „âß^Œú
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HÀÑÿOK«∞HÀ=_»O âßG q~°∞^Œú=∞x Ziw, „j â◊OHõ~°∞ÅÃÑ·
HÀÑÿOK«∞H˘<åfl_»∞.
Wk WÖÏ LO_»QÍ, „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∞O_»#q∞„â◊√x QÆ$Ç¨xfl
ÑïjeOKå~°∞. P_» zÅ∞HõÅ "Õ^Œ "åHÍºÅ#∞ qx ZO`À ãÖ`À+≤OKå~°∞.
=∞^è•ºÇ¨Ïfl HÍÅ=∞O^Œ∞ Ju^äŒ∞Å <å^ŒiOÑ¨Hõ WO\˜ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ =¸ã¨∞
H˘<åfl~°∞. U^À J"≥k· Hõ Hõ~‡° Å <åK«iã¨∞<Î åfl_»x `«ÅKå~°∞. =∞O_»#q∞„â◊√xH˜
`«y# QÆ∞}áê~î°O K≥áêÊÅ#∞H˘<åfl~°∞. "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕ¿ã „ÉÏÇ¨Ï‡}∞#‰õΩ
tY, Ü«∞*’˝Ñg¨ `åÅ∞ Ñ¨~=° ∞ ^è~Œ å‡Å∞. tY JO>Ë ^è~Œ ‡° tY Jh, [O^≥=∞O>Ë
ã¨`«º„=`« ã¨¥„`«=∞x J~°÷O. Wq Ô~O_»∂ ÖË‰õáÈ=_»O`À "Õ^Œq~°∞^ŒúOQÍ
ÉèÏqOz =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å Ñ¨@¡ Hõ$^Œ∞ú_»Ü«∂º_»∞.
17. =∞O_»# q∞„â◊√_»∞: (HÀÑÖ`À) '`«fi<å‡`å =ÚO_®— Jx ÑëHÍ_»∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞: „Ñ¨âßO`«∞Öˇ·, ''F ÑÖ_ç`«∞_®! '`«fi<å‡`å— J<Õ Ñ¨^ŒO
„Ñ¨tflOKÕ"åiH˜ K≥O^Õk HÍx, ã¨=∂^è•#O K≥¿ÑÊ"åiH˜ HÍ^Œ∞. (JO>Ë
'=∂ `«e¡ÜÕ∞ =ÚO_»—— Jx ã¨Ê+¨ìOQÍ =e¡OK«|_ç#k) ÑÖ_ç`«∞_»"≥·# h‰õΩ
D =∂„`«O ‰õÄ_® `≥eÜ«∞^•?
18. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: (HÀÑÖ`À) Uq∞ =∞^Œºáê#O KÕã≤u"å?
qÑ¨s`å~å÷Å#∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl=Ù. =ÚO_çH˜ h‰õΩ `«QÆ∞<å?
„j â◊OHõ~°∞Å∞: =∞^Œº=Ú (HõÅ∞¡) ZHõ¯_≥·<å Ñ¨K«Û\˜ ~°OQÆ∞Ö’
LO@∞O^•? ^•x =~°‚O `≥Å∞Ñ¨Ù QÆ^•?
=∞O_»#q∞„â◊√_»∞: FÇ¨ÏŸ! h‰õΩ HõÅ∞¡ ~°OQÆ∞ ÉÏQÍ `≥eã≤#@∞¡#flk.
h‰õΩ JÅ"å@∞ QÆ#∞Hõ "≥O@<Õ K≥Ñ¨ÊQÆeQÍ=Ù. HÍh <å‰õΩ JÅ"å@∞
ÖË^Œ∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞: B#∞. HõÅ∞¡ =~°‚O <Õ <≥~°∞QÆ∞^Œ∞#∞. =~å‚Å#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O <å‰õΩ JÉèÏºãÖ. HÍh, #∞=Ùfi ^•x ~°∞zÜÕ∞ Z~°∞QÆ∞^Œ∞=Ù.
<Õ#∞ HõÅ∞¡ ~°OQÆ∞#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»OÖ’ <å‰õΩ ZÖÏO\˜ ^À+¨=¸
JO@^Œ∞. HÍh HõÅ∞¡ „`åy#"å_»=Ù Hõ#∞Hõ hˆH ^À+¨=ÚO_»QÆÅ^Œ∞.
D q^èŒOQÍ =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ HÀÑÖ`À#∞, „j â◊OHõ~°∞Å∞ âßO`«
z`«ÎO`À#∞ =∂@Å QÍ~°_ôx „Ñ¨^Œi≈OK«∞H˘<åfl~°∞.
19. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: HõÅO*Ïxfl u#‰õÄ_»^Œx „â◊√u"åHõºO.
Ü« ∞ u=~å! Hõ Å O*Ïxfl ux (=∞$QÆ =∂Oã¨ O ) Lz`å#∞z`åÅ∞
Ñ¨~°ã¨Ê~°q~°∞^Œú"≥∞ÿ# =∂@Å∞ =∂\Ï¡_»∞K«∞<åfl=Ù. hˆH"≥∞ÿ<å =∞`≥ÎH˜¯#^•?
(‰õÅO*=∞O>Ë =∞$QÆ=∂OãÖ, QÆO*Ï~Ú, Le¡áêÜ«∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# J~å÷Å∞
L#flq. WHõ¯_» „j â◊OHõ~°∞Å#∞ =∞$QÆ =∂OãÖ ux QÆO*Ï~Ú Ñ¨\ ˜ìu"å
Jx xOkã¨∞Î<åfl~°∞.)
„j â◊OHõ~°∞Å∞: B#∞. #∞=Ùfi x*Ï<Õfl ÑëHÍ=Ù. (J^Õ =∂@‰õΩ
qÑ¨s`å~å÷xfl HõeÊã¨¥Î) hÖÏ `«O„_ç=∞ÖË¡ #∞=Ófi HõÅO[ ÉèíHí∆‰õΩ_»"≥· q~°∞^Œú
„¿ÑÖÏÑ¨#Å∞ KÕã¨∞Î<åfl=Ù. J\Ï¡ˆQ h Ñ¨Ù„`«∞_»∞ ‰õÄ_® 'HõÅO*Ïâ◊#∞_≥·—
q~°∞^Œú „¿ÑÖÏÑ¨#Å∞ KÕ™êÎ_∞» . (h `«O„_ç Ü«∞*Ï˝Å∞ KÕã≤ =∂OãÖ Éè∞í lOKå_»∞.
#∞=Ùfi Ü«∞[˝O KÕã≤ =∂Oã¨ ÉèíHí∆}O KÕâß=Ù. J>Ë¡ h ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ‰õÄ_®
=∂Oã¨ÉèíHí∆} KÕÜ«∞QÆÅ_»∞)
ã¨~=æ° Ú - 8 231
20. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: F~¸ HõÑ¨@ ã¨<åflºã‘! QÍ_ç^ŒÖÏ XO\˜ÃÑ·

ÉÁO`« HõÑ¨CH˘x u~°∞QÆ∞`«∞<åfl=Ù QÆ^•! =∞i [O^≥O, Ñ≤ÅHõ h‰õΩ
|~°∞=Ü«∂ºÜ«∂?
21. „j â◊OHõ~°∞Å∞: ^èŒ~°‡ ã¨¥Hí;`« <≥~°QÆx"å_®! g∞ `«O„_ç ‰õÄ_®
"≥∂Ü«∞ÖËx QÆO`«#∞ "≥∂ã¨∞Î<åfl_»∞. ã¨~°fiÉè’QÍÅ#∞ qãï˚Oz# <å H˜k
Ñ¨~°=∞^èŒ~°‡O. q+¨Ü«∂ã¨‰õΩÎ_≥·# g∞ `«O„_ç QÆO`«#∞ "≥∂Ü«∞‰õΩO_»∞
QÍHõ, JO`ÕQÍHõ tY, Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O „â◊√uÜÕ∞ x¿+kèOz#k. ''Ñ¨sHí∆ º
Ö’HÍ#¯~°‡z`å<£.....—— JO^Œ∞KÕ`« <Õ#∞ tY, Ü«∞*’˝Ñg¨ `åÅ#∞ `«ºlOKå#∞.
|∞kúã¨¥Hí;`« ÖËx"å_»=Ù.
22. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: JÇ¨ÏŸ! h „|Ç¨Ï‡x+¨<ª Õ K≥ÑC¨ HÀ"åe! Jyfl™êH˜Q∆ Í
q"åÇ¨Ï=∂_ç# ÉèÏ~°º#∞ =^Œe, #Å∞QÆ∞~°∞ t+¨µºÅ#∞ "≥O@Éˇ@∞ìH˘x,
"åiKÕ`« Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ "≥∂~Úã¨¥Î, Ñ¨háê@∂ KÕÜ«∞Hõ ã¨<åflºã≤ "Õ+Ö`À
uiˆQ "å_çq, WO`«Hõ<åfl Z‰õΩ¯= UO =∂\Ï¡_»QÆÅ=Ù?
23. „j â◊OHõ~°∞Å∞: "Õ^•~å÷Å#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ QÆ∞~°∞=Ù <å„â◊
~ÚOz, QÆ∞~°∞‰õΩÅ"åãÖ KÕÜ«∞ÖËHõ q+¨Ü«∞ Éè’QÍã¨‰õΩÎ_»"≥·, „ã‘ÎH˜ â◊√„â◊¥+¨
KÕã¨∞Î#fl"å_»=Ù #∞=Ùfi. h Hõ~°‡x+¨ª |@ì|Ü«∞Öˇ·#k. JÖÏQÍHõ, "≥·~åQÆº
`«`Ê« ~°∞Öˇ#· t+¨µºÅ∞ QÆ∞~°∞^Õ=Ùx P„â◊~ÚOz "Õ^•O`« „â◊=}O KÕã≤ =∞##,
xkè, ^è•ºã¨ÅKÕ „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. J\˜ì "å~°∞ „|Ç¨Ï‡K«~º° O
#∞O_Õ ã¨#flºã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. W^Õ `«`«Î fiO.
24. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: =¸~°∞ö_®! Hõiî<å`«∞‡_»=Ù. Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»=Ù,
#==∂™êÅ∞ "≥∂ã≤, [#‡xzÛ, áÈ+≤Oz, ÃÑ^ŒÌ KÕã≤# ¢ã‘Î<Õ xOkã¨∞Î<åfl=Ù.
ZO`« ™êÇ¨ÏãÖ! ZO`« Hõ$`«Ñ∞¨¶ fl`«? WO`«H<õ åfl x+¨µ~ª "° ∞≥ #ÿ "åHõºO =∞~˘Hõ\ ˜
LO@∞O^•?
25. „j â◊OHõ~°∞Å∞: =¸~åö„QÆ}©! <å Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ h‰õΩ É’^èŒÑ¨_»Hõ
<À\˜H˜ =zÛ#@∞¡ „¿ÑÅ∞`«∞<åfl=Ù. <Õ#∞ =∂`«$ ^Œ∂+¨}O KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
"≥~· åQÆºO `≥eÜ«∞x "åix QÆ∂iÛ ÑëHÍ#∞. q+¨Ü∞« "åOKèÅ« ‰õΩ ÉÏxã¨Ö#·ˇ
"åix QÆ∂iÛ `≥eáê#∞. ÉÏQÍ PÖ’zOK«∞. ¢ã‘Î Ü≥∂x #∞O_ç Ñ¨Ù\˜ì, ¢ã‘Î
ã¨Î#ºO „`åQÆ∞`«∂ ÃÑiy, uiy J^Õ ¢ã‘Î ‰õΩKåÅ#∞ Ñ‘_çã¨¥Î, [#‡™ê÷<å<Õfl
uiy "åOzèã¨¥Î, ¢ã‘ÎÅÜ«∞O^Œ∞ Ñ¨â◊√=ÙÖÏ #∞=Ùfi ZÖÏ ~°q∞ã¨∞Î<åfl=Ù?
Wk `≥eqQÆÅ "åx ÅHí∆}=∂?
26. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: ''g~°Ç¨ "å U+¨.....—— J<Õ „â◊√u „Ñ¨=∂
}Ïxfl J#∞ãïOz, „`Õ`åQÆ∞flÅ#∞ „Ñ¨Ü«∞`«flÑ¨Ó~°fiHõOQÍ =^Œe#"å_»∞
g~°Ç¨Ï`«º#∞ (murder of one's son) á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. Jyfl Ñï~°Hí∆}
KÕÜ«∂ÅO>Ë "Õ^•^èŒºÜ«∞#O, ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kåi}˜x „QÆÇ≤ÏOKåe. Jxfl
=∂~åæÅÖ’#∂ "Õ^Œ=∂~°æ"Õ∞ „âı+¨ª"≥∞ÿ#k. #∞=Ùfi J\˜ì "Õ^Œ=∂~åæxfl
x~åHõiOKå=Ù. g~°Ç¨Ï`«º#∞ KÕâß=Ù.
„j â◊OHõ~∞° Å∞: g~°ÇÏ¨ `«º Hõ<åfl Z<Àfl ~Ô @∞¡ J^è=Œ ∞"≥∞#ÿ k P`«‡Ç¨Ï`«º.
"Õ^•O`«``« åÎ fixfl J^èºŒ Ü«∞#O KÕã,≤ Ñ¨~=° ∂`«‡ ã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHáõ È`Õ
P`«‡Ç¨Ï`åºáêÑÖ "å\˜Å∞¡`∞« O^Œx „â◊√u ã¨‡ $`«∞Å∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flq. P`«‡=^èŒ
Jxfl\˜HõO>Ë J`«ºkèHõ"≥∞ÿ# áêÑÖ Hõ^•!
27. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: #∞=Ùfi ã¨<åflºã≤q HÍ=Ù. ^˘OQÆ=Ù. Hõ#∞Hõ<Õ
^•fi~°áêÅ‰õΩÅ Hõ#∞flQÆÑ≤Ê Ö’xH˜ „Ñ¨"ÕtOKå=Ù. ^è≥·~°ºO QÆÅ"å~°∂,
=∞Ç¨`«∞‡Öˇ·#"å~°∂ ã≤OÇ¨Ï^•fi~°O QÆ∞O_® „Ñ¨"Õt™êÎˆ~HÍx, ^˘OQÆÖÏ
~°Ç¨Ïã¨º=∂~åæ# „Ñ¨"ÕtOÑ¨~°∞ QÆ^•!
„j â◊OHõ~°∞Å∞: PHÍâß# Zyˆ~ _ÕQÆ `«#‰õΩ ÅaèOz# PÇ¨~åxfl
Kå@∞QÍ fã¨∞H˘xáÈ~Ú uO@∞Ok. J>Ë¡ #∞=Ùfi ‰õÄ_® Ju^äŒ∞Å‰õΩ PÇ¨
~°g∞Ü«∞Hõ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ =¸ã¨∞H˘x h "˘Hõ¯_»"Õ uO@∞<åfl=Ù. Jk ^À+Ö
HÍ^•? Hõ~å‡#∞ëêª#Ñ¨~∞° _≥#· QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ Jukäx ã¨`¯« iOKÕ `å#∞ Éè∞í lOKåÅx
âß„™êÎÅ∞ =zã¨∞Î<åfl~Ú.
28. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Hõ~å‡#∞ëêª#Ñ¨~°∞Å∞ „âß^Œú ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’,
tY, Ü«∞*’˝Ñ¨g`«OÖËx, PKå~°„Éèí+¨µªÅ`À =∂\Ï¡_»~°∞. D „âß^ŒúHõ~°‡ KÕ¿ã
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ h =O\˜ =¸~°∞öx`À =∂\Ï¡_»=Åã≤ ~å=_»O ^Œ∞~°^Œ$+¨ìO.
<å H˜ÖÏO\˜ ã≤÷u ãÖÉèíqOz#^Õq∞\˜?
ã¨~=æ° Ú - 8 233
„j â◊OHõ~°∞Å∞: PÇ¨! h áêO_ç`«ºO ‰õÄ_® |Ü«∞@Ñ¨_çOk. #∞=Ùfi

ÑÖ_ç`«∞_»=Ù QÆ^•! #∞=Ùfi ÑëH˜# =∂@ÅÖ’ 'Ü«∞u— Ö’Ñ≤Oz#k. q^•º
Ç‘Ï#∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ Ü«∞u ÉèíOQÆO`À "åHÍºÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`å~°∞. #∞=Ùfi ÑëH˜#
''ãÖÉèÏ+¨º JÇ¨ÏO—— J#fl "åHõº „Ñ¨Ü≥∂QÆOKÕ #∞=Ùfi ÑÖ_ç`«∞_»=Ù ‰õÄ_®
HÍ=x `≥eã≤áÈ~Ú#k.
29. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ü«∞u ÉèíOQÆ=∞O^Œ∞ „Ñ¨=iÎOz# <å‰õΩ
Ü«∞uÉèíOQÆO ^Àëê=Ç¨ÏO HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ <å "åHõºOÖ’ ^À+Ö ÖË^Œ∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞: Ü«∞fâ◊fi~°∞Å#∞ J==∂xOK«=KåÛ?
=∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ü«∞fâ◊fi~°∞x Ñ¨~å[Ü«∂xÔH· „Ñ¨Ü∂≥ y¿ãÎ Jk ^À+Ö
HÍ^Œ∞.
„j â◊OHõ~∞° Å∞: (|Ç¨ï K«=∞`«¯ $u`À) h "åHÍº# ÑÖK«g∞ ã¨=∂™êxfl
P„â◊~ÚOKå=Ù. Jk ^À+Ö HÍ^•? Ü«∞^ä•~°÷OQÍ +¨+‘ªã¨=∂™ê<Õfl QÆ^•
#∞=Ùfi P„â◊~ÚOKåe? JO>Ë h‰õΩ Ü«∞u =Å# JÑ¨[Ü«∞"Õ∞ ãÖÉèqí Oz#k.
30. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: ã¨^•Kå~°∞Å∞, xëêªÑ¨~°∞Å∞ "Õ^•Å
<å„â◊~Ú™êÎ~∞° . J\˜"ì åix ^Œ∞~åKå~° ãÖÑ¨#∞flÅ∞, ^Œ∞~°‡`«∞Å`À áÈÅÛ^ŒQ∞Æ <å?
^Œ∞+ì̈|∞kú QÆÅ"åiH©, xQÆ=∞ãÖÑ¨#∞flÅ‰õÄ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° ãÖ|O^è=Œ ÚO@∞O^•?
Ü≥∂QÆ∞Å=∞x, ã¨<åflºã¨∞Å=∞x "ÕëêÅ∞ ^èŒiOz ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# Ñ¨^•~å÷Å#∞
uO@∂ „Ñ¨[Å#∞ "≥∂ãÖ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. Éè’QÍÅ#∞ÉèíqOÑ¨ HõÑ¨@ "ÕëêÅ∞,
=∂@Å`À Ö’HÍ# u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~°∞.
31. „j â◊OHõ~∞° Å∞: „Ñ¨|Å ^Œ∞~åKå~å ÖˇH¯õ _»? ã¨fi~°"æ ∞≥ Hõ¯_»? HõeHÍÅ
"≥∞Hõ¯_»? JyflÇ¨ÏŸ„`å^Œ∞ ÖˇHõ¯_»? q+¨Ü«∞ã¨∞MÏÅÃÑ· Pâ◊#∞ K«OÑ¨ÙHÀÖËHõ
Hõi‡+¨µÅª =∞<Õ =Úã¨∞QÆ∞ HõÑC¨ H˘x q+¨Ü∂« Å "≥#∞Hõ Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞.
32-33. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: F =∞O^Œ=∞f! #∞=Ùfi [_»∞_»"≥·
"Õ^Œq~°∞^Œú"≥∞ÿ# =∂@Å∞ =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl=Ù.
„j â◊OHõ~°∞Å∞: =∞O_»<å! ^ÕÇ¨Ï=∞O^Œ∞ [_»`«fi=Ú#flk HÍx
z^•`«‡Ü«∞O^Œ∞ HÍ^Œ∞.
=∞O_»#q∞„â◊√_»∞: #∞=Ùfi Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# #~°[#‡#∞ á⁄On [_»`åfi<Õfl
HÀ~°∞H˘O@∞<åfl=Ù.
„j â◊OHõ~°∞Å∞: Ü«∞fâ◊fi~°∞x Ñ¨ÓlOK«ÖËx"å_Õ JÉèÏQÆ∞º_»∞, [_»∞_»∞
HÍQÆÅ_»∞.
=∞O_»#q∞„â◊√_»∞: ^Œ∂+¨}"åHÍºÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂ x#∞fl #∞=Ùfi =∞e#
Ñ¨~K° ∞« H˘O@∞<åfl=Ù.
„j â◊OHõ~°∞Å∞: áêÑ¨Hõ~°‡Å KÕ`«<Õ =∂#=ÙÅ∞ ^Œ∂+≤`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞.
=∞O_»#q∞„â◊√_»∞: KÀ~°∞ÅKÕ P„â◊~ÚOK«|_çu"å? ^Œã¨∞ºtMÏ=∞}˜
=~Ú<å"å?
„j â◊OHõ~∞° Å∞: Ji+¨_fi» ~åæÅKÕ Ñ‘_Oç Ñ¨|_Õ"å_Õ ^˘OQÆÅKÕ P„â◊~ÚOÑ¨
|_»`å_»x `≥Å∞ã¨∞HÀ.
=∞O_»#q∞„â◊√_»∞: <å J#∞=∞u ÖË‰õΩO_® <å WO\’¡H˜ ZO^Œ∞‰õΩ
„Ñ¨"tÕ OKå=Ù?
„j â◊OHõ~°∞Å∞: Jk ãïÜ≥ÿ∞# =∂@ HÍ^Œ∞. ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ q+¨µ‚"Õ
h WO\˜H˜ =KåÛ_»x `≥Å∞ã¨∞HÀ.
D â◊OHõ~° =∞O_»#q∞„â◊√Å =∞^èŒº D q^èŒOQÍ ã¨∞n~°… "å^Œ„Ñü
"å^•Å∞ #_»Kå~Ú. W^ŒO`å z~°∞#=Ùfi`À K«∂ã¨∞Î#fl „j "åºã¨*ˇ·q∞x
=∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ =∞O_»#q∞„â◊√x`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞:
''=`åû! ã¨fiÜ«∞OQÍ =zÛ# Jukäx, JO^Œ∞<å Ü«∞fâ◊fi~°∞x WÖÏ
^Œ∞~åƒù+¨ÖÏ_» `«QÆ^Œ∞. P`«_»∞ P`«‡`«`åÎ fixfl Ziy#"å_»∞. ÉèÏ~åºÑ≤Å¡Å#∞,
ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ `åºQÆO KÕã≤ ãÖÑ¨Ó~°‚ "≥·~åQÆºO á⁄Ok ã¨#flºã≤Oz#"å_»∞.
Hõ#∞Hõ Ñ¨q„`å`«∞‡Å∞, ÑÖ_ç`∞« Å∞ ~¸ q^è"Œ ∞≥ #ÿ Ñ¨~∞° +¨, ^Œ∂+¨} "åHÍºÅ`À
XHõi<˘Hõ~∞° <˘Ñ≤ÊOK«∞HÀ~å^Œ∞. Jk âßG q~°∞^ŒOú . WO\˜H˜ =zÛ# Jukäx
QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ J~Ú#"å_»∞ `«ÑÊ¨ Hõ Ñ¨ÓlOKåe. Hõ~Àî Ñ¨x+¨`∞« ÖÎ ’ Ü«∞=∞^è~Œ ‡° ~åA
#zˆH`«∞}˜‚ QÆ∂iÛ ÑëH˜# "åHÍºÖË WO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨=∂}O.——
ã¨~=æ° Ú - 8 235
34. ''Ñ¨q„`å`å‡! =∞O_»#q∞„âß! ã¨fiÜ«∞OQÍ q+¨µ‚"Õ h QÆ$Ç¨xH˜

Ü«∞u ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ_»x ÉèÏqOK«∞. P Ü«∞fâ◊fi~°∞x K«Hõ¯QÍ ã¨`«¯iOz
Ñ¨ÓlOK«∞—— Jx "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ =∞O_»#q∞„â◊√x P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞.
35. „j "åºã¨ =∞Ç¨Ïi¬ P^Õâß#∞™ê~°O =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ Ñ¨~°=∞
âßOux á⁄Ok, „j â◊OHõ~∞° Å‰õΩ J~°º… áê^•º^Œ∞Å <˘ãÿ aèH∆í ã‘fiHõiOK«=Åã≤
#kQÍ „áêi÷OKå_»∞.
36. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∞O_»#q∞„â◊√x`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞: â◊√Éèí^Œ~°≈<å!
ÑÖ_ç`«=ˆ~}Ïº! <Õ#∞ =zÛ# HÍ~°ºO `≥Å∞Ñ¨Ù`å#∞, q#∞. <Õ#∞ h WO@
qO^Œ∞ Éè’[<åxÔH· ~åÖË^Œ∞. `«=∞`À "å^Œ aèHí∆#∞ HÀi=KåÛ#∞. "å^Œ„Ñü
"å^•ÅO>Ë ÔQÅ∞Ñ¨Ù F@q∞ LO\Ï~Ú QÆ^•! D q"å^Œ=∞O^Œ∞ F_ç#"å~°∞
ÔQez# "åiH˜ t+¨µºÖˇ· "≥∞ÅQÍe. Ñ¨} q=i˚`« "≥∞ÿ# q"å^ŒO â’aèOK«^Œ∞
QÆ^•!
37. „j â◊OHõ~°∞Å∞: ã¨<åflºã≤ ™ê^è•~°}OQÍ "å^Œ„Ñü"å^•Å‰õΩ
^Œ∂~°OQÍ LO_®e. JO`Õ HÍ‰õΩO_® U^À XHõ Ñ¨H∆Íxfl Jã¨ÖË ã¨=∞i÷OK«
~å^Œ∞. J~Ú`Õ JO`«iOzáÈ`«∞#fl "Õ^qŒ ^Œº#∞ L^Œiú OK«_®xH˜ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞
"å^ŒO [~°∞Ñ¨=K«∞Û. *Ï˝#HÍO_» „Ñüáê^Œ# ^•fi~å, "Õ^•O`« =∂~åæxfl
ã¨∞QÆ=∞OQÍ KÕÜ«∞_»"Õ∞ <å =ÚM’º^ÕÌâ◊O JÖÏO\˜ "Õ^•O`« ™ê~°O ãÖ™ê~°
`åáêÅ #∞O_ç ~°HO∆˜ KÕ k"åº=∞$`«O ÖÏO\˜k. K«Åx¡ H˜~}° ÏÅ#∞ „Ñ¨ãi¨ OÑ¨
*Ë¿ã K«O„^Œ∞_»∞ Ö’HÍxH˜ âßOux „Ñ¨™êkOKÕ@∞¡, LÑ¨x+¨`«∞Î „â◊=}O
ã¨~fi° „`å "åºÑ≤Oz P#O^•=∞$`åxfl ÑÖK«∞`«∂ ã¨~fi° [#∞Å‰õΩ „|Ç¨Ï‡Ñ¨^•xfl
„Ñ¨™êkã¨∞Î#flk. J@∞=O\˜ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ "Õ^Œ q~À^èŒ∞Å ‰õΩq=∞~°≈Å‰õΩ
Ö’<≥· H©∆}ÕzáÈ`«∞#flq. =∞Ç¨q*Ï˝xq, âß„™êÎÅhfl K«Hõ¯QÍ J^èŒºÜ«∞#O
KÕã#≤ "å_»"#·≥ #∞=Ùfi Hõ~‡° =∂iæ"·≥ LO_»@OKÕ`« *Ï˝#=∂~åæxfl x~åHõiOKå=Ù.
38. âßâ◊fi`«=¸, ã¨~fi° ^Œ∞óY`åÑ¨ qâı+Ç¨ Ï¨ ~°=¸ J~Ú# „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞,
h =O\˜ „Ñ¨*Ï˝=O`«∞Å∞ x~åHõiOK«@OKÕ`« „â◊√u ^èÕ#∞=Ù ^Œ∞ódã¨∞Î#flk.
"Õ^•O`« =∂~åæxfl =ºuˆ~HÕKÕ "åi#O^Œih [~ÚOz Ö’HõOÖ’ "Õ^•O`«
ã¨~°ox qã¨ÎiOÑ¨*ËÜ«∞^ŒÅKå#∞. „|Ç¨Ï‡q^•º =∂~°æO ~å[=∂~°æ"≥∞ÿ
=Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅ∞ x~°ƒÜ ù ∞« OQÍ ãÖK«iOKÕ@∞¡ KÕÜ∞« ^ŒÅKå#∞. "Õ^•O`« =∂~åæxfl
x~°ã≤OKÕ "å~°O^Œih <åâ◊#O KÕã≤ „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ „Ñüáêk™êÎ#∞. h=Ù
‰õÄ_® JÖÏ\˜ âßâ◊fi`å#O^•xfl ‰õÄˆ~Û „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ ã‘fiHõiOK«∞. JÖÏ
HÍ^ŒO>Ë <å`À "åkOK«∞. <å ã≤^•úO`åÅ#∞ ÑïjeOK«∞. h‰õΩ JÖÏ\˜
*Ï˝#O ÖËx Üˇµ_»Å F@q∞x JOwHõiOK«∞. '<Õ#∞ Ñ¨~å[Ü«∞ "≥ÚOku—#x
XHõ¯ "åHõºO ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞Ñ¨Ù.
39. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ WÖÏ `«ÅKå_»∞. 'D Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞, „|Ç¨Ï‡
q^•º ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ LÑ¨x+¨^~Œ å÷Å q=~°}HÔ · ##∞fl "å^•xH˜ PÇ¨fixã¨∞<Î åfl_»∞.
WO`«=~°‰õΩ Ñ¨~å[Ü«∞=∞#fl^Õ Z~°∞QÆx <å`À F@q∞x QÆ∂iÛ Ñ¨Å∞‰õ@O
Pâ◊Û~°ºOQÍ LOk. Ö’HõOÖ’ áêO_ç`«º „Ñ¨Hõ~°¬ÅO^Œ∞ Z^Œ∞~°∞ÖËx"å_ç<≥·
ãÖK«iã¨∞<Î åfl#∞. D Ñï}Ï=∂xH˜ d#∞fl_»#∞ HÍ~å^Œ∞. nè~∞° _»<·≥ Zki™êÎ#∞
QÍHõ! ã¨~°fi q^ŒºÅÜ«∞O^Œ∂ |$Ç¨Ïã¨Êu`À ™ê\˜QÆÅ áêO_ç`«ºO QÆÅ"å}˜‚.
â◊OHÕK«=Åã≤# Ñ¨xÖË^Œ∞. D ã¨"åÅ∞#∞ JOwHõi™êÎ#∞ QÍHõ!—
40. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ WÖÏ ÑëHÍ_»∞: Ü«∞u=~åº! =∞O_»#q∞„â◊√x
[~ÚOK«_®xH˜ "Õ~Ú `«ÅÅ∞ QÆÅ P Pkâı+µ¨ xˆH ™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞. JO`ÕQÍHõ
ã¨~°fi"Õ^Œ ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# <å =∞`åxfl =^Œe W`«~° =∞`åÅ <å„â◊~ÚOKÕ
=∞O^Œ=∞ux HÍ#∞. J\˜ì HÍ~åºxfl D =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ Z#fl\˜H© KÕÜ∞« _»x
`≥Å∞ã¨∞HÀ.
41. â◊OHõ~=° Úx=ˆ~}Ïº! ã¨~fi° qâß~°^∞Œ _≥#· ÑÖ_ç`∞« x`À "åkOKåÅ<Õ
HÀiHõ KåÖÏHÍÅO #∞O_ç <åÖ’ |bÜ«∞OQÍ <å@∞H˘x LOk. HÍx, WO`«
=~°‰õΩ J\˜ì ÑÖ_ç`«∞_»∞ <å Z^Œ∞@ xÅ∞=ÖË^Œ∞. Ü«Ú^Œúg~°∞Å‰õΩ HõO_»
|ÅOÖÏ áêO_ç`«º „Ñ¨^Œ~°≈# KÕÜ«∂Å#fl LÉÖÏ@O ##∞fl `˘O^Œ~°ÃÑ@∞ì
`«∞#flk. WO`« HÍÖÏxH˜ q^•ºÑ¨sHíÖ∆ ’ kyfi[Ü«∞O á⁄O^Õ ÉèÏQÆºO Hõey#k.
<å ÉèÏQÆº"Õ∞ ÉèÏQÆºO. D<å\˜ =~°‰õΩ ‰õΩÑÖ_ç`«∞ ÖˇO^Œ~À "å^ÀÑ¨"å^Œ
Ü«Ú^•úxH˜ ã¨#fl^Œ∞Öú ·ˇ ~å™êQÍ~°∞. <Õ#∞ <å "å^Œ<åÑ¨\ =˜ ∞ J<Õ =„*ÏÜ«Ú^èOŒ
KÕ`« "åi "å^Œ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# '<åÅ∞HõÜ«∞O^Œe ^Œ∞~°^Œ#∞— =^ŒÅQ˘\˜ì ÑÖÑ¨Ù
ã¨~=æ° Ú - 8 237
`«∞<åfl#∞. â◊¥~°∞Å‰õΩ â∫~°ºOÖÏ ÑÖ_ç`«∞Å‰õΩ áêO_ç`«º"Õ∞ JÅOHÍ~°O

Hõ^•! "åiHõ^Õ âßâ◊fi`« Éèí∂+¨}O.
42. Ü«∞fâ◊fi~å! ÑÖ_ç`∞« Å`À "åkOK«@O KÕ`<« Õ K«kq# q^ŒºÅ#∞
„Ñ¨^Œi≈OK«∞H˘<Õ J=HÍâ◊O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JÑ¨Ó~°fi"≥∞ÿ# âßG"å^•Å KÕ`«,
ã¨=Ú„^•xfl =∞käOz J=∞$`åxfl á⁄Ok#@∞¡, J=∞$`åxfl ã¨$+≤ìOÑ¨=K«∞Û.
J=∞$`«áê#O ^Õ=`«Å‰õΩ =∂„`«"∞Õ ã≤kãú ∞¨ OÎ k. =∞i Éè∂í Ö’HõOÖ’ âßG=∞^ä#Œ O
KÕ`«<Õ J=∞$`åxfl ã¨$+≤ìOz áê#O KÕÜ«∂e. q^•º"å^Œ# <å z~°HÍÅ
"åOKè«. Jk <Õ\ ˜H˜ g∞ =Å# <≥~°"Õ~°#∞#flk QÆ^•!
43. Ü«∞u„âıëêª! "å^ŒOÖ’, Ü«∞=∞^èŒ~°‡~åA#∞ ‰õÄ_® Ç¨ÏiOKÕ
Dâ◊fi~°∞<Õ [~ÚOÑ¨QÅÆ ã¨=∞~°∞_÷ #» ∞. <å`À "å^Œ#‰õΩ ã≤^ÑúŒ _¨ _» ®xH˜ =ÚO^Œ∞QÍ
<å ™ê=∞~å÷ºxfl `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. g∞=∂Oã¨‰õΩÅ∞ xsâ◊fi~°"å^Œ∞Öˇ· Hõ~°‡
„Ñ¨^è•#∞Å∞QÍ LO\Ï~°∞. Dâ◊fi~°∞_»∞ ÖË_»<Õ JO\Ï~°∞. JO^Œ∞KÕ`« "å~°∞
[QÆxflÜ«∞O`« J~Ú# Dâ◊fi~°∞<Õ â◊q∞OÑ¨*¿Ë ã"å~°∞QÍ L<åfl~°∞. <Õ#∞ "Õ^•Å<Õ
ã¨fi`«ó„Ñ¨=∂}OQÍ ã‘fiHõiOKÕ"å_»#∞. J@∞=O\˜ <å`À "å^•xH˜ ã≤^ÑúŒ _¨ ®¤~å?
ãÖ`À+Ö. g∞ "å^•=∞$`åxfl „áê~°OaèOK«O_ç.
44. Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ã¨`«Î=∂! g∞ ^è≥·~åºxH˜ ZO`À Pâ◊Û~°ºO HõÅ∞QÆ∞
`«∞#flk. Ö’HõOÖ’ ã¨fi=∞`åaè=∂#∞Öˇ·# ÑÖ_ç`«∞ ÖˇO^Œ~À ã¨∞xt`«=¸
Hõi#î =¸, Ñ¨~â° √◊ ^è•~°ÖÏ J#~°àæ O◊ QÍ áêˆ~ <å áêO_ç`º« „Ñ¨"åÇ¨ÏO =ÚO^Œ∞
xÅ∞= *ÏÅHõáÈÜ«∂~°∞. <å áêO_ç`«º „Ñ¨Hõ~°¬ QÆ∂iÛ g∞~°∞ qx LO_»~°∞.
JO^Œ∞=Å#<Õ ™êÇ¨Ï™êxH˜ X_çQ\Æ <ì˜ å~°∞. J~Ú<å <å H˜k ãÖ`À+≤OÑ¨^yŒ #
"åˆ~Î. ZO^Œ∞HõO>Ë, WO`« HÍÖÏxH˜ <å`À "å^Œ#‰õΩ ã≤^ŒúÑ¨_ç <å „Ñ¨Hõ¯#
xÅ|_»QÆÅ ÑÖ_ç`«∞}˜‚ K«∂ã¨∞Î<åfl#∞.
45. =Úx=~åº! `«=∞~°∞ <å #∞O_ç "å^Œ ^•<åxfl HÀi<å~°∞. Wk
<å É’\˜ ÑÖ_ç`«∞Å‰õΩ J`«ºÅÊ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O. HÀi<å~°∞ Hõ#∞Hõ WÑ¨C_Õ
"å^ŒO KÕÜ∞« QÆÅ ã¨=∞~°∞_÷ #» ∞. WO`« HÍÖÏxH˜ <å Hõk ã¨fiÜ«∞OQÍ ÅaèOz`Õ
=∞Ç¨Ï^•#O^ŒOQÍ LOk.
46. `Õ*’xnè! "å^Œ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ# g∞ ã¨"åÅ∞#∞ JOwHõiã¨∞Î<åfl#∞.
JO^Œ∞Ö’ HÕz`«∞Î ‰õÄ_® ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ . "å^Œa‰è Ω∆õ =ÙÖˇ· `å=Ú ~å=_»=¸,
^•xx <Õ#OwHõiOK«@=¸ ã¨||∞QÍ<Õ L#flk. J~Ú`Õ XˆH XHõ¯ q+¨Ü∂« xfl
f„=OQÍ PÖ’zã¨∞Î<åfl#∞. =∞# q∞^ŒÌ~°=¸ K«iÛ¿ãÎ ã¨HõÅ q+¨Ü«∂Å#∞
x~°~‚ ÚOKÕ =∞^èºŒ =iÎ (<åºÜ«∞xˆ~`‚ )« J=ã¨~O° . J@∞=O\˜ q^•ºãÖÑ¨#∞fl_»∞
ZHõ¯_» ^˘~°‰Ωõ `å_® Jx PÖ’zã¨∞<Î åfl#∞. "å^•xfl „QÆÇÏ≤ Oz <åºÜ«∞x~°Ü ‚ ∞« O
KÕÜ∞« QÆÅ ã¨=∞~°∞_÷ ∞» ÖËx Üˇµ_»Å, =∞#‰õΩ HõO~îâ° ’¿+ q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok. =∞#O
f„="≥∞ÿ# "å^ÀÑ¨"å^•Å∞ KÕã¨∞H˘O\Ï=Ú. JO^Œ∞ Üˇµ=~°∞ [~ÚOKå~°∞,
Z=~°∞ F_çáÈÜ«∂~À J#fl q+¨Ü«∞O ã¨Ê+¨ìO HÍ"åe QÆ^•? <åºÜ«∞xˆ~‚`«
ÖËx "å^ÀÑ¨"å^•Åhfl =º~°÷"Õ∞. Hõ#∞Hõ <åºÜ«∞xˆ~‚`« J`«º=ã¨~°O.
47. ÑÖ_ç`« „Ñ¨=ˆ~}Ïº! "å^Œ=∞O>Ë JO^Œ∞ "åk, „Ñü"åk
LO\Ï~°∞QÆ^•! JO^Œ∞ "åk =K«<åÅ#∞ ã¨fiÑ¨H=∆í ∞O\Ï~°∞. „Ñü"åk =K«<å
Å#∞ qÑ¨Hí∆=∞O\Ï~°∞. "åk qÑ¨Hí∆ "å^•Å#∞ „QÆÇ≤ÏOz YO_çã¨∞ÎO\Ï_»∞.
„Ñü"åk "åk YO_»<åÅ#∞ x~åHõiã¨∞OÎ \Ï_»∞. P q^èOŒ QÍ =∞#O „Ñüáê
kOKÕ "å^Œ qÇ≤Ï`åÅ‰õΩ U^≥<· å „Ñ¨=∂}"Õ∞q∞\˜? JO^Œ∞Ö’ „Ñü[˝Ü∞Õ q∞\˜?
Hõ#∞Hõ, "å^Œ„Ñü"å^•Å‰õΩ =∞# q∞^ŒÌ~°O L<åflO. =∞i =∞^èŒº=sÎ, „Ñü*Ï˝
J=ã¨~°O Hõ^•? g∞ˆ~ =∞O\Ï~°∞? D q+¨Ü«∂xfl "å^ŒO „áê~°OaèOÑ¨Hõ
Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åe.
48. Ü«∞u„âıëêª! =∞# "å^Œ„Ñü"å^•Å#∞ „QÆÇ≤ÏOz <åºÜ«∞x~°‚Ü«∞O
KÕ¿ã =∞^èŒºã¨∞÷x x~°‚~ÚOz K≥Ñ¨ÊO_ç. J^Õq^èŒOQÍ [Ü«∂Ñ¨[Ü«∂Å‰õΩ
Ñ¶Å¨ "≥∞#ÿ |Ç¨ï=∞ux x~°~‚ ÚOK«O_ç. JO`ÕQÍHõ =∞# W~°∞=Ùi P„â◊=∂Å∞
aè#fl=ÚÖˇ· L#flq. JO^Œe „âı+¨ª`« QÆ∂sÛ, `«‰õΩ¯=`«#O QÆ∂sÛ K«Hõ¯QÍ
`≥eã≤#"åÔ~· LO_®e. <Õ#∞ QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O PK«iOKÕ"å_»#∞. `«=∞~°∞
`«`«Î fi„Ñ¨Kå~° "≥Ú#iOKÕ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å∞. Hõ#∞Hõ "å^Œ„Ñü"å^•ÅO^Œe
|Ç¨ï=∞ux QÆ∂iÛ =ÚO^Œ∞QÍ x~°~‚ ÚOK«∞HÀ"åe. P q+¨Ü∞« O x~°Ü ‚ ∞« "≥∞`ÿ Õ
=∞#q∞~°∞=Ù~°O =∞Ç¨ÏŸ#fl`« ÉèÏ"åÅ`À, =∞Ç¨Ï^•#O^ŒOQÍ "åkOK«∞
H˘O^•=Ú. W^Õ q^•fiOã¨∞Å Ñï„â◊=∞‰õΩ `«y# Ñ¶¨Å=∞=Ù`«∞Ok.
ã¨~=æ° Ú - 8 239
49. PKå~°º=~åº! ã¨~°fiÖ’Hõ Ñ¨ÓAºÖˇ·# `«=∞~°∞ <å`À "å^ŒOKÕÜ«∞

HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞. =∞Ç¨`«∞‡Å`À_ç ã¨^Àæ+≤ª |Ç¨ï[#‡Å Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO. <Õ#∞
^èŒ<åº`«∞‡_»#∞. <å ÉèÏQÆº"Õ∞ ÉèÏQÆºO. ˆ~¿Ñ =∞# "å^•xfl „áê~°Oaè^•ÌO.
=∞^è•ºÇ≤ÏflHõ HÍ~åºÅ#∞ x~°fiiÎOK«∞H˘O^•O.
50. =∞O_»#q∞„â◊√x Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qx, "å^•xH˜ ˆ~¿Ñ ~°OQÆO
ã≤^Œú=∞=Ù`«∞Ok QÆ^• Jx „j â◊OHõ~°∞Å∞ ZO`À ãÖ`À+≤OKå~°∞. JÑ¨C_»∞
=∞O_»#q∞„â◊√_»∞ JHõ¯_Õ L#fl "åºã¨ *ˇ·q∞x =Ú#∞Å#∞ (=∞^èŒºã¨∞÷Å∞QÍ)
<åºÜ«∞ xˆ~‚`«Å∞QÍ LO_»=Åã≤OkQÍ JÉèíºi÷OKå_»∞.
51. =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: ÑÖ_ç`« „Ñ¨=~å! g∞ q"å^•xH˜
<åºÜ«∞xˆ~‚`« ÖË_»x qKåiOK«=^Œ∞Ì. h ^èŒ~°‡ÑüflÜ≥ÿ∞# LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq
[Ü«∂Ñ¨[Ü«∂Å#∞ ZO`À x+¨ÊHíá∆ ê`«OQÍ x~°~‚ ÚOK«QÅÆ ^Œ∞. P"≥∞ ™êH∆Í`«∂Î
ã¨~°ã¨fif^Õq J=`å~°"Õ∞ Hõ#∞Hõ P"≥∞#∞ =∞^èŒºã¨∞÷~åÅ∞QÍ KÕã¨∞H˘x g∞
"å^•xfl H˘#™êyOK«O_ç.
52. P q^èŒOQÍ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å P^Õâß#∞™ê~°O LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õqx
=∞^èŒºã¨∞÷~åÅ∞QÍ xÜ≥∂yOK«_®xH˜ JO^Œ~°∂ JOwHõiOKå~°∞. `«~°∞"å`«
~¸ qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ P =ÚQÆ∞æ~°∞ =∞Ç¨`«∞‡Å#∞ „`Õ`åQÆ∞flÅ∞QÍ qâ◊fiã≤Oz
Ñ¨q„`« ÉèÏ=O`À Ñ¨ÓlOKå_»∞. „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ Pu^äŒºq∞=fi_»O KÕ`« `«#
Ñ≤`$« ^Õ=`«Å∞ ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^ŒQÅÆ ~°x „j =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`∞« _»∞ `«ÅKå_»∞.
53. P =ÚQÆ∞æ~°∞ =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ#∞ J~°…ºáê^•º^Œ∞Å KÕ`« Ñ¨ÓlOz
"åiH˜ PÇ¨~°O ã¨=∞iÊOKå_»∞. =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞x t+¨µºÅ∞ P
=ÚQÆ∞æ~°∞ Ju^äŒ∞Å‰õΩ ã¨Ñ¨~°ºÅ∞ KÕã≤ "åiH˜ „â◊=∞ ÖË‰õΩO_»*Ëâß~°∞.
54. „âß^Œú Hõ~°‡Åhfl =ÚyOK«∞H˘#fl `«~°∞"å`« =Ú=Ùfi~°∞ =∞Ç¨Ï
hÜ«ÚÅ∂ "Õ^Œ"Õ^•OQÆO QÆ∂iÛ =ÚO^Œ∞ =∞^èŒ∞~°OQÍ H˘O`«¿ãÑ¨Ù K«iÛOK«∞
H˘<åfl~°∞. "Õ^"Œ åºã¨∞Å "å~°∞ "Õ^•Å#∞ qÉèlí Oz, „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ „"åã≤#
=∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ∞. *ˇq· ∞x =∞Ç¨Ïi¬ „j"åºã¨∞Å "åiH˜ „Ñ¨^•è # t+¨µº_≥· L<åfl_»∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO „"åã≤ [QÆ„`«Êã≤kú á⁄Ok#"å~°∞.
55. P q^èOŒ QÍ P =Ú=Ùfi~°∞ =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ∞ K«iÛOK«∞H˘x# `«~∞° "å`«
„j "åºã¨, *ˇq· ∞x =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ JO`«~åú#=∞Ü«∂º~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å∞ =∂„`«O
ˆ~"å#nf~å# ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ t+¨µºÅ`À HõÅã≤ |ã¨KÕâß~°∞.
56. P ~å„`«O`å „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ t+¨µºÅ`À ˆ~"å#nf~å#
^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ QÆ_áç ê~°∞. <å_»∞ „j "åºã¨ *ˇq· ∞h =∞Ç¨Ï~°∞¬Å ^Œ~≈° # ÉèÏQÆºO
HõÅ∞QÆ_»=¸, "åi`À ‰õÄ_® [iy# =∞^èŒ∞~° ãÖÉèÏ+¨}Å∞, Ñ¨Ó~°fi[#‡Å
ã¨∞Hõ$`«O KÕ`«<Õ [iQÍÜ«∞x `«ÅKå~°∞. P ãÖÉèÏ+¨}Åhfl =∞##O KÕã¨∞
H˘O@∂ t+¨µºÅ‰õΩ ‰õÄ_® `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ P ~å„u QÆ_çáê~°∞.
57. „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ t+¨µºÅ`À HõÅã≤ ˆ~"å#kÖ’ ™êfl# =∂K«
iOz, J#∞ëêª<åÅ∞ =ÚyOK«∞H˘x =∞O_»#q∞„â◊√x QÆ$Ç¨xH˜ =KåÛ~°∞.
*Ï˝#ÉèÏã¨¯~°∞x =∞ÖË¡ „Ñ¨HÍtã¨¥,Î „j â◊OHõ~∞° Å∞ ÑÖ_ç`« ã¨ÉÖíè ’ Pã‘#∞Öˇ<· å~°∞.
58. =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞_»∂, âß~°^•^ÕqQÍ „Ñ¨MÏºu QÍOz#
LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq ‰õÄ_® ã¨ÉèÏ ã¨÷ÖÏxfl KÕ~°∞H˘x Pã‘#∞Öˇ·<å~°∞. ã¨HõÅ
q^•ºáê~°OQÆ`∞« ~åÖˇ#· LÉèÜ í ∞« ÉèÏ~°f^Õqx =∞^èºŒ ã¨∞~÷ åexQÍ*Ëã≤ LÉèÜí Ú« Å∂
q[Ü≥∂`åûÇ¨ÏÉèíi`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
59. Ñ¨~°=∞ Ñü„=`«Ü≥ÿ∞# P LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq ã¨ÉèÏ<åÜ«∞Hõ`«fiO
=Ç≤ÏOz Pã‘#∞~åÅ~ÚOk. P =∞Ç¨Ñï+¨`∞« ÖÎ ’ „j â◊OHõ~° =∞O_»#q∞„â◊√Å,
ã¨~°fiâßG `«~°`«=∞ ÉèÏ"åÅ#∞, "å^•ÅO^Œe xÑ¨Ù}`åfixfl ã¨`åºã¨`«º x~°‚
Ü«∂xfl, [Ü«∂Ñ¨[Ü«∂Å#∞ x~°‚~ÚOKÕ JkèHÍiÜ≥ÿ∞ ™êH∆Í`«∂Î ã¨~°ã¨fif^Õq
=∞ÖË¡ „Ñ¨HÍtOzOk. ¢ã‘ÎÜÕ∞ Hõ^• Jx „j â◊OHõ~°∞Å∞ QÍx, `«# ÉèÏˆ~ºHõ^•
Jx =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ QÍx `«ÅK«ÖË^Œ∞. ™êH∆Í`«∂Î <åºÜ«∞^Õ=`«QÍ<Õ `«Åz
"å^Œ#Å‰õΩ ã≤^ŒúÑ¨_®¤~°∞.
60. „j =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞_»∞ "å^Œ#ÔH· =∞Ç¨ÏŸ`åûÇ¨ÏÑ¨Ói`«∞
Öˇ<· å~°∞. Ñ¨~å=~°*Ï˝# ãÖÉèií `«∞Å∂, *Ï˝# ‰õΩâ◊Å∞~°∂ J~Ú# „j â◊OHõ~∞° Å∞
Ñ¨~å=~°Ñ¨~°"≥∞ÿ# `«# „Ñü[˝#∞ „Ñ¨Hõ\ ÕKå~°∞. Ñ¨~°=∞O>Ë HÍ~°}O.
JÑ¨~°=∞O>Ë HÍ~°ºO. HÍ~°ºHÍ~°} *Ï˝#Éèí∂+≤`«∞Å∞.
ã¨~=æ° Ú - 8 241
Ñ¨~å=~åÅO>Ë Éèí∂`« Éèíq+¨º`«∞ÎÅ∞ `≥eã≤# „uHÍÅA˝Å∞.

Ñ¨~å=~åÅO>Ë „âı+µ¨ Öª #·ˇ „|Ç¨‡k ^Õ=`«Å∞ ‰õÄ_» ^ÕxHõO>Ë (J=~°∞Ö’)
Hõx+¨µªÖ’, J\˜ì ã¨~°fi„âı+¨ª"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂ÑÖ ã¨Ê+¨ìOQÍ „ÑüáêkOK«QÆÅ
"å~°∞, J\˜ì „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂ÑÖ `«#HõO>Ë aè#flO HÍ^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘x#
"å~°∞.
Ñ¨~å=~°∞ÅO>Ë r"Õâ◊fi~°∞Å∞. "å\˜ JÉèË^Œ `«`åÎ fixfl `≥eã≤# =∞Ç¨#∞
ÉèÏ=ÙÅ∞.
ã¨~°fi LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ ™ê~°O, J^≥· fi`« ã≤^•úO`«"≥∞ÿ# r"Õâ◊fi~° SHõº`«#∞
„ÑüáêkOKÕ ã¨fiH©Ü«∞ „Ñ¨[˝#∞ „ÑüáêkOKå~°∞. P HÍÅ=∞O^Œ∞ J^≥· fi`«
~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡q^Œº *Ï˝#HÍO_», Hõ~°‡HÍO_» „Ñüáê^Œ#KÕ tkäÅ"≥∞ÿ
áÈ`«∞#flk. J\˜ì J^≥· fi`« q^Œº#∞ L^ŒúiOK«_®xÔH· „j â◊OHõ~°∞Å∞ „Ñü[˝
QÍqOKå~°∞.
61. "Õ^•O`« Ñ¨~°`«`«Î fi"≥∞ÿ# r=„|ÃÇ·Ï‡Hõ ã≤^•úO`«OÖ’ ÑÖ_ç`«∞
ÅO^Œ~°∂ "åi "åi „Ñ¨[˝ ##∞ãïOz q"å^ŒO KÕã¨∞Î<åfl~°∞. "åi |∞kú
ã¨¥Hí;`« ##∞ãïOz „Ñüáê^Œ#Å∞ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å∞ ã¨~fi° =∞`åÅ‰õΩ
Jf`«OQÍ#∞, ãÖâ◊Ü«∂Å∞ÖËx q^èŒOQÍ#∞ =ã¨∞Î`«`åÎ fixfl ^Œ$_è»OQÍ „Ñüáê
kã¨∞Î<åfl~°∞. x~°∞æ} Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"≥ÚHõ¯>Ë ã¨zÛ^•#O^Œ=∞h, Ñ¨~°=∂~°÷=∞h,
âßâ◊fi`«=∞h, ÑïÑ¨Ó~°‚=¸, ã¨~åfif`«=¸, ã¨~°fi ^Œ$â◊º~°Ç≤Ï`«=¸,
J^ŒfiÜ«∞=∞h ^Œ$_èO» QÍ „ÑüáêkOKå~°∞. W^Õ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨É’^èOŒ , JYO_»O,
J#O`«O, J=ºÜ«∞O. D ã¨`åºxfl `≥eÜ«∞x Jq"Õ‰õΩÅ∞ =Ú`«ºÑ¨ÙzÑ¨Ê#∞
K«∂ã≤ "≥O_ç J<Õ „Éèí=∞ K≥O^Õ@∞¡, D ^Œ$â◊º„Ñ¨ÑÖK«"Õ∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞x
`«ÅK«∞K«∞<åfl~°∞. q"ÕHõO ÖËx =¸_è»∞Å∞ P`«‡#∞ =∞~°z, (`«##∞ =∞~°z
„Ñ¨ÖÏÑ≤OKÕ L<å‡kÖÏ) ^Œ$â◊º=ã¨∞Î=ÙÅ<Õ ã¨‡iã¨¥Î, "å\˜Ü«∞O^Õ `«#‡Ü«Ú
Å=Ù`«∞<åfl~°∞. JO>Ë ã¨zÛ^•#O^Œ Ñ¨~„° |Ç¨‡xfl D ^Œ∞óMÏ`«‡Hõ=¸, [_»=¸
J~Ú# „Ñ¨ÑÖK«=∞x „Ñ¨=zã¨∞Î<åfl~°∞. Wk "åi |∞kú ^À+Ö KÕ`« ÑëˆH
=∂@Å∞. x[`«`«Î fi"≥∞ÿ# Jkèëêª# =ã¨∞Î=Ù â◊H˜ÎÖÏ XˆH suQÍ L#flk.
=Ú`«ºÑ¨Ù zÑ¨ÊÜ«∞#fl *Ï˝#O Hõey# `«~°∞"å`« "≥O_çÜ«∞#fl „ÉèÏOu
`˘ÅyáÈ`«∞#flk. J>Ë¡ ã¨~åfikèëêª# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂áêxfl QÆ∂iÛ# *Ï˝#O
HõÅ∞QÆQÍ<Õ ^Œ$â◊º =ã¨∞=Î ÙÅhfl #tã¨∞#Î flq. r= „|Ç¨Ï‡Å Ü«∞O^Œ∞ Éè^Ë ÉŒ Ïè =O
Ñ¨ÓiÎQÍ `˘ÅyáÈ~Ú, ^Œ∞óMÏÅ`À ‰õÄ_ç# J*Ï˝#O #tOz Ñ¨~å=~°*Ï˝#
ãÖÑüÎ KÕ`« „|Ç¨‡#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. W^Õ [## =∞~°}ÏÅ∞ ÖËx
=ÚH˜Î Ñ¨^ŒO. nxx "Õ^•O`«`«`«Î fiA˝Å∞ JOwHõiã¨∞Î<åfl~°∞, x[ ã¨∞MÏxfl
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. WO^Œ∞‰õΩ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅO^Œe „Ñ¨=∂} "åHÍºÅ∞ ~¸
q^èŒOQÍ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞#flq.
â’¡. 'UHõ"Õ∞"å ........ # K« Ñ¨Ù#~å=~°Î`Õ— D q^èŒOQÍ
„j â◊OHõ~°∞Å∞ r=„|Ç¨Ï‡Å∞ ÉèË^ŒOÖËx ˆH=Å „|ÃÇ·Ï‡Hõ`«#∞ „Ñü[˝ (`«Ñ¨ÊHõ
ã≤kúã¨∞ÎO^Œx ^Œ$_è»OQÍ ÑëHÍ~°∞) KÕâß~°∞.
62. „j â◊OHõ~∞° Å∞ WÖÏ „Ñü[˝ KÕâß~°∞: =∞O_»#q∞„âß! ÑÖ_ç`=« ~å!
Jã¨`åºÖˇ·# Ñ¨Ó~°fiÑ¨H∆Íxfl YO_çOz ã¨`«º"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl ã¨∞ã≤÷~°OQÍ
ã≤^•úOfHõi™êÎ#∞. Wk xâ◊ÛÜ«∞O. Wk ã¨`«ºO. Wk <å „Ñü[˝. JÖÏ
HÍHõ <Õ#∞ JÑ¨[Ü«∞O á⁄Ok`Õ, Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ D Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏO™ê„â◊=∂xfl
(ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl) `«ºlOK«É’`«∞<åfl#∞. Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`åÖˇ#· HÍëêÜ«∂Å#∞,
^ŒO_» Hõ=∞O_»∞=ÙÅ#∞ qãï™˚ êÎ#∞. "å\˜x JÑ¨q„`åÅx `«Å∞™êÎ#∞. `≥Å\¡ ˜
=„™êÎÅ#∞ ^èŒiOz, QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷_»<≥·, QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ^èŒ~å‡Å <åK«iã¨¥Î, `«=∞‰õΩ
t+¨µºxQÍ "≥∞ÅQÆ∞`å#∞. g∞KÕ „Ñ¨=zOÑ¨|_Õ "Õ^Œ Hõ~°‡HÍO_®Å#∞ „Ñüáê
k™êÎ#∞. ã¨~fi° A˝~åÅ∞ "Õ^"Œ ^Õ •O`åÅ#∞ `≥eã≤# D LÉèÜ í ∞« ÉèÏ~°f^Õq =∞#
"å^ŒOÖ’x [Ü«∂Ñ¨[Ü«∂Å xˆ~‚`«QÍ =º=Ç¨ÏiOK«∞QÍHõ! W^Õ <å „Ñü[˝.
63. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „ÑüáêkOKÕ "Õ^•O`« ã≤^•úO`«O x=$uÎ =∂~°æ
"≥∞ÿ#k. [## =∞~°}ÏÅ∞ ÖËxk. JO>Ë Ñ¨Ù#~å=$`åÎÅ∞ ÖËxk. âßâ◊fi`«"≥∞ÿ
™œMÏºÅ#∞ „Ñ¨™êkOKÕk.
=∞O_»#q∞„â◊√xk „Ñ¨=$uÎ =∂~°æO, Ñ¨Ù#~å=$uÎ QÆÅk. âßâ◊fi`«
™œMÏºÅ∞ ÖËxk. Hõ~°‡=∂~åæxfl Ñ¨Ó~°fi=∞h, *Ï˝#=∂~åæxfl - Ñ¨~°=∞h
„QÆÇ≤ÏOKåe. Hõ~°‡HÍO_» =Å# xâ◊ÛÅ =∞#ã¨∞û U~°Ê_»∞`«∞Ok. *Ï˝#HÍO_»
ã¨~=æ° Ú - 8 243
=Å# Ñ¨~°`«`«Î fiq*Ï˝#O „Ñ¨=iÎã¨∞ÎOk. D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~° =∞O_»#

q∞„â◊√Å∞ "Õ^Œ|^Œú"≥∞ÿ# x=$uÎ, „Ñ¨=$uÎ ã≤^•úO`« É’^èŒ‰õΩÅ∞. "Õ^•ÅO^Œe
JO`åxfl É’kèOKÕk "Õ^•O`«O HÍQÍ, "Õ^•ÅO^Œe ^Œ$â◊ºÉèÏQÍxfl „Ñüáê
kOKÕk „Ñ¨=$uÎ =∂~°æO. "Õ^•O`åÅ∞ ^Œ$âßºf`åÅ#∞ É’kè™êÎ~Ú.
64. =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: "Õ^•O`åÅ∞ â◊|Ì~°∂áêÅ∞,
Hõ#∞Hõ Ñ¨~„° |Ç¨‡xfl QÆ∂iÛ É’kèOÑ¨*ÏÅ=Ù. „Ñ¨`º« Hí,∆ J#∞=∂#, LÑ¨=∂#O,
â◊|Ì, J~å÷ÑüÎ, J#∞Ñ¨Åaú J<Õ P~°∞ „Ñ¨=∂}ÏÅÖ’ â◊|Ì„Ñ¨=∂}O
ã¨~Àfi`«"Î ∞≥ #ÿ k. HÍh â◊ÉÏÌxH˜ Jf`«"∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅO^Œ∞ â◊ÉÏÌxfl „Ñ¨=∂}OQÍ
fã¨∞HÀÖË=Ú. Hõ#∞Hõ â◊|Ì „Ñ¨=∂}"≥∞#ÿ LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞ Ñ¨~„° |Ç¨‡xfl LÑ¨^tÕ OÑ¨
ÖË=Ù. P q^èOŒ QÍ "Õ^ÑŒ Ó¨ ~°fiÉèÏQÆ"∞Õ Ñ¨~=° ã¨∞=Î Ù#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»OÖ’ Ñ¨~=° ∞
„Ñ¨=∂}"≥∞ÿ L#flk† "Õ^•O`«O HÍ^Œ∞.
â◊ÉÏÌxH˜ HÍ~°º~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# â◊H˜Î LOk. (L.^•. P ‰õΩO_»#∞ fã¨∞H˘x
~å!) JO^Œ∞=Å# Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ# Hõ~°‡Å#∞ PK«iOK«@O =Å# =ÚH˜Î
Åaèã¨∞Î#flk. PÜ«Ú~åÌÜ«∞O L#flO`«=~°‰õΩ ã¨`«¯~°‡Å∞ KÕã¨¥Î<Õ LO_®e.
PÜ«Úã¨∞û fi# `«~∞° "å`« Hõ~‡° Ñ¶Å¨ O KÕ`« "≥∂HíO∆ „áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ k. JO^Œ∞=Å#
"Õ^•Å =Å#<Õ =ÚH˜Î Åaèã¨∞ÎOk. "Õ^•O`«O =Å# =ÚH˜Î ÅaèOK«^Œ∞.
HÍ|\˜ì =ÚH˜Î=∂~åæ# "Õ^Œ"Õ∞ Ñ¨~°=∞ „Ñ¨=∂}O† "Õ^•O`åÅ∞ HÍ=Ù.
(q=~°}: =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™ê
„Ñ¨=~°Î‰õΩÅ∞. "å~°∞ JyflÇ¨ÏŸ„`åk Hõ~°‡Å#∞ ^≥·=OQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞. „Ñ¨=∂
}ÏÅxflO\˜Ö’#∂ 'â◊|Ì— „Ñ¨=∂}O L`«Î=∞"≥∞ÿ#k. P â◊|ÌO Ö∫H˜HÍÅ∞,
JÖ∫H˜HÍÅ∞ Jx ~Ô O_»∞ q^è•Å∞. âß„™êÎÅhfl Ö∫H˜HÍÖË. "ÕÔŒ =∂„`«O JÖ∫
H˜HõO. "Õ^•Å∞ „Ñ¨à◊Ü«∞ HÍÅOÖ’ ‰õÄ_® #tOÑ¨=Ù. "Õ^•ÅO^Œ∞ Ñ¨~å,
JÑ¨~° J<Õ ~Ô O_»∞ ~°∂áêÅ∞ L#flq. Ñ¨~åq^Œº JO>Ë "Õ^•O`«O. JÑ¨~q° ^Œº
JO>Ë "Õ^•Å∞. Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™ê ÑÖ_ç`«∞Å∞, =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ "Õ^ŒÑ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ#
Hõ~°‡Å KÕ`«<Õ =ÚH˜Î Åaèã¨∞ÎO^Œx `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. "Õ^ŒOÖ’x "Õ^•O`«O
HÍ~åºÅxfl\˜H© Jf`«=¸, |∞kúH˜ QÀK«iOKÕnÜ≥ÿ∞# Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl ã¨Ê+¨ìOQÍ
`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk. Hõ#∞Hõ<Õ "Õ^•O`åÅ∞ Ñ¨~°`«`«Î fi É’^èŒÖ’ Ñ¨~°=∞ „Ñ¨=∂}ÏÖˇ·
L#flq.)
65. „j =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ WÖÏ „Ñü[˝ KÕâß~°∞: Ü«∞u=~åº! <Õ#∞
WO`«=~°‰õΩ "Õ^•ÖË ã¨fi`«ó„Ñ¨=∂}ÏÅh, Hõ~°‡ÜÕ∞ =ÚYº"≥∞ÿ# J#∞ëêª#=∞h
qâ◊fiã≤OKå#∞. "å^ŒOÖ’ [Ü«∞O ÅaèOK«x Üˇµ_»Å, `å=Ú KÕã#≤ „Ñü[˝HOõ >Ë
cèHõ~°"≥∞ÿ# „Ñü[˝ KÕã¨∞Î<åfl#∞. q#O_ç. <å "å^Œ# [~ÚOK«‰õΩO>Ë "Õ^•Å∞
Ñ¨~°=∞„Ñ¨=∂}O HÍ‰õΩO_® áÈQÆÅ=Ù. <å qâßfiã¨=∞O`å ™ê~°O ÖËx^Œ=Ù
`«∞Ok. "Õ^•O`«OÖ’ qâßfiãÖ JkèHõO HÍQÆÅ^Œ∞. "Õ^•O`«"Õ∞ Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl
É’kèã∞¨ OÎ ^Œx #=Ú‡`å#∞. JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ g∞‰õΩ t+¨µº_»#=Ù`å#∞. <å tY,
Ü«∞*’˝Ñ¨g`åxfl qãï˚Oz Ñ¨~°=∞Ç¨ÏO™ê„â◊=∞O ã‘fiHõi™êÎ#∞. "Õ^•O`åxfl
Ö’HõOÖ’ „Ñ¨=z™êÎ#∞. <å "å^•xH˜ ‰õÄ_® JÑ¨~° ã¨~ã° fi¨ f^ÕqÜ≥∞ÿ # LÉèÜ í ∞«
ÉèÏ~°f^ÕqÜÕ∞ <åºÜ«∞xˆ~‚`«QÍ LO_»_®xH˜ JOwHõiã¨∞Î<åfl#∞.
66. „j â◊OHõ~° =∞O_»#q∞„â◊√ e~°∞=Ù~°∂ `«=∞ `«=∞ „Ñü[˝Å#∞
ÑëH˜ "å^•xH˜ ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. "å^ŒOÖ’ F_ç#"å~°∞, [~ÚOz# "åi
P„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOz â◊√„â◊¥+¨ KÕÜ«∂e. [QÆ<å‡`«Ü≥ÿ∞# „j ã¨~°ã¨fif^Õqx
x+¨ÊHí∆áê`« <åºÜ«∞xˆ~‚`«QÍ LÉèíÜ«ÚÅ∂ JOwHõiOKå~°∞.
67. „j LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq `«# x`åº#∞ëêª<åÅ#∞ x~°fiiÎOK«∞H˘x,
Ü«∞fâ◊fi~° QÆ$Ç¨Ïã¨∞Å÷ #∞ Ñ¨ÓÅ=∂ÖÏÅOHõ$`«∞Å#∞ QÍqOz `«# <åºÜ«∞Ñ‘~O°î Ö’
‰õÄ~°∞Ûx W~°∞=Ùi "å^Œ#Å#∞ „â◊^Œú`À PÅHÕK«™êyOk.
68. „j =∞^Œ∞ÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq `«# áêu„=`«º =∞Ç≤Ï=∞#∞ Kå@∞`«∂,
Ô~O_»∞ Ñ¨ÓÅ^ŒO_»Å#∞ "åi HõO~î°ã‘=∞# JÅOHõiOzOk. ''ZÑ¨C_»∞ Z=i
"≥∞_»Ö’x Ñ¨ÓÅ=∂Å "å_çáÈ`«∞O^À, "å~°∞ "å^ŒOÖ’ F_çáÈ~Ú#@∞¡QÍ
<å f~°∞Ê—— Jx ÑëHÕk. =∞O_»#q∞„â◊ â◊OHõ~∞° Å∞ ™êH∆Í`«∂Î „|Ç¨Ï‡=∞¿ÇÏâ◊fi
~°∞Å∞. "åix Ñ¨sHÕ∆ K«@O Z=i `«~O° ? „j =∞^Œ∞ÉèÜí ∞« ÉèÏ~°f^Õq x~°∞Ñ¨=∞
áêO_ç`«º ™ê=∞~å÷ºÅ‰õΩ `À_»∞QÍ P"≥∞ áêu„=`«º |eq∞ ‰õÄ_® `À_≥·#k.
`«~°∞"å`« P LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq `«# Éèí~°Î‰õΩ Éè’[<åk ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å#∞,
Ü«∞fâ◊fi~°∞Å‰õΩ aèH∆Í U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_®xH˜ QÆ$Ç¨ÏOÖ’xH˜ "≥o¡Ok.
ã¨~=æ° Ú - 8 245
69. „j â◊OHõ~° =∞O_»#q∞„â◊√Å "å^Œ#ÅÖ’ XHõix q∞Oz =∞~˘Hõ~∞°

`«=∞ "å^Œ<å„Ñü=∞#∞ Kå@™êQÍ~°∞. „|Ç¨‡k ^Õ=`«Å∞ PHÍâ◊O #∞O_ç
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO`À, Ñ¨~°=∂#O^ŒO`À "å^Œ##∞ uÅHÕK«™êQÍ~°∞. P "å^Œ
=∞O^Œe [Ü«∂Ñ¨[Ü«∂Å∞ x~°‚~ÚOÑ¨ Z=iH© ™ê^èŒºO HÍ‰õΩ#flk.
70. „j â◊OHõ~° =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ `«=∞ `«=∞ ã≤^•úO`åÅ#∞ „Ñüáê
kã¨¥Î, ã¨HõÅ "Õ^•Å#∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ∞QÍ K«∂Ñ¨Ù`«∂, J`«ºkèHõ ™ê=∞~°÷ºO`À
"åkOK«™êQÍ~°∞. "å^Œ#Åhfl ã¨¿ÇÏ`«∞HõOQÍ#∞, q∞QÆ∞Å =∞<À[˝OQÍ#∞,
q<Õ"å~°Å K≥=ÙÅ‰õΩ qO^Œ∞ Hõeyã¨¥Î, J`«ºkèHõ nèÑ¨\ ˜=∞`À ™êy#q.
Hõ~‡° ã≤^•úO`åÅ#∞ „Ñüáêkã¨¥Î „j =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ "Õ^„Œ Ñ¨=∂} "åHÍºÅ`À
"å\˜x ™ê÷ÑO≤ K«™êQÍ~°∞. „j â◊OHõ~° ÉèQí "Æ å#∞Å∞ "Õ^•O`åÅ#∞ „Ñ¨=∂}OQÍ
fã¨∞H˘x "Õ^•Å‰õΩ Jf`«"∞≥ #ÿ „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl „ÑüáêkOKå~°∞. D q^èOŒ QÍ
"Õ^Œ"Õ^•OQÆ, "Õ^•O`åk ã¨~°fiâß„™êÎÅ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ qKå~°} KÕã¨¥Î Ñ¨Ó~°fi
Ñ¨HÍ∆ xfl ã‘fiHõiOKå~°∞. W~°∞=Ù~∂° H˜+¡ "ì¨ ∞≥ #ÿ q+¨Ü∂« Å <≥Å¡ qâ◊^ÑŒ ~¨ K° ∞« H˘O@∂
XHõix q∞Oz =∞~˘Hõ~∞° "å^Œ#Å∞ ™êyOKå~°∞. D ã¨ÉÜ íè ∞« O^Œ∞ áêÖÁæx#
ÑÖ_ç`«∞ ÅO^Œ~°∂ P#O^•uâ◊Ü«∞OKÕ Ç¨Ï~°¬O „Ñ¨Hõ\ ÕK«™êQÍ~°∞.
71. P =∞Ç¨`«∞‡e~°∞=Ù~°∂ "å^Œ„Ñü"å^•ÅO^Œ∞ Bz`åºxfl K«Hõ¯QÍ
áê\˜ã¥¨ <Î åfl~°∞. W~°∞=Ù~°∂ ™ê^è∞Œ ã¨fiÉèÏ=ÙÖˇ,· ~åQÆ^fiÕ ëêÅ∞ÖËHõ `«=∞ "å^•Å#∞
„Ñüáêkã¨¥Î<åfl~°∞. J<ÕHõ=∞Ok L^ŒÌO_» ÑÖ_ç`«∞Å∞ P ÑÖ_ç`« ã¨Éèí‰õΩ
=zÛ "åi q^•º q"å^•xfl, K«=∞`«¯ $`« qâıëêÅ#∞ uÅH˜ã¥¨ Î =∞Ç¨Ï^•#O^Œ
Ñ¨_»™êQÍ~°∞. D<å\˜ ã¨Éèí ÜÕ∞ f~°∞# LO@∞O^À#x L`«∞ûHõ`« „Ñ¨^Œi≈OK«
™êQÍ~°∞. JO^Œ∞KÕ`« ÑÖ_ç`«∞ÅÖ’ ã¨=∞‡~°Ì "Õ∞~°Ê_ç =ÚO^Œ∞ =~°∞ã¨Ö’
‰õÄ~ÀÛ=_®xH˜ áÈ\©Ñ¨_»™êQÍ~°∞. WHõ "å^Œ „Ñü"å^•Å∞ Ü«∞^äÕK«ÛùQÍ H˘#
™êQÆ∞`«∂#flq. W~°∞=Ù~°∂ [Ü«∂xÔH· ã¨~°fiâ◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ Kå@∞K«∞<åfl~°∞.
"åiÖ’ Z=iH˜ [Ü«∞"≥∂ xâ◊ÛÜ«∞O HÍ‰õΩ#flk. "å^Œ„Ñü"å^•ÖˇO`« f„=`«~°
"≥∞ÿ<å, "å^ŒxÜ«∞=∂Å#∞ Ju¢Hõq∞OK«Hõ, „Ñ¨ã¨#fl ÉèÏ=O`À LO_»@O KÕ`«
„â’`«Å∞ ‰õÄ_® Ñ¨~°=∂#O^ŒÉèíi`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
72. „j=∞^Œ∞ÉèÜ í ∞« ÉèÏ~°f^Õq `«# QÆ$Ç¨Ï Hõ$`åºÅ#∞ x~°fiiÎOK«∞H˘O@∂,
"å^Œ„Ñü"å^•ÅO^Œ∞ áêÖ’æ™êyOk. =∞^è•ºÇ¨Ïfl ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞ =∂„`«O
"åi~°∞=Ù~°‰õÄ Éè’[# q~å=∞ ã¨=∞Ü«∂xfl `≥eÜ«∞|~°KÕk. `å#∞ ZO`«
ã¨=∞~°∞÷~åÖˇ·<å Éèí~°Î‰õΩ Ü«Ú‰õΩÎÅ∞QÍx, „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ QÍx `≥eÜ«∞|~°KÕk
HÍ^Œ∞. J>Ë¡ „j â◊OHõ~∞° Å Ñ¨@¡ =∞`«û~åxfl „Ñ¨îŒ ≈OÑ¨Hõ ã¨=∞ÉèÏ=O „Ñ¨îŒ ≈O
zOk. J@∞=O\˜ nè=∞O`«∞~åÅ=_»O KÕ`«<Õ „j "åºã¨*ˇ·q∞h =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞
P"≥∞#∞ <åºÜ«∞xˆ~‚`«QÍ LO_»_®xH˜ Ü≥∂QÆ∞º~åÅx x~°‚~ÚOKå~°∞.
73. Ü«∞u„âı+¨µª_≥·# „j â◊OHõ~°∞Å∞, QÆ$Ç¨Ïã¨÷ „Ñ¨=~°∞_≥·# „j =∞O_»#
q∞„â◊√Å∞ z~°∞#=ÙfiÅ∞ zOkOK«∞H˘O@∂, "åi "å^Œ#Å#∞ „âı+¨ªOQÍ
ã¨=∞i÷OK«∞H˘O@∂ „Ñü"å^Œ∞Å ã≤^•úO`åÅ#∞ YO_çã¥¨ Î `«=∞ ã≤^•úO`åÅ#∞
„ÑüáêkOK«™êQÍ~°∞.
74. ~ÀAÅ∞ QÆ_»z# H˘nÌ „j =∞O_»#q∞„â◊√x "å^Œ#Å∞ |ÅÇ‘Ï#
Ñ¨_™» êQÍ~Ú. „j â◊OHõ~∞° Å∞ `«=∞ PkèHºõ `«#∞ „ÑüëêªÑO≤ K«™êQÍ~°∞. =∞O_»#
q∞„â◊√_»∞ H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ `«# "å^•xfl „ÑüáêkOK«ÖËHõ x~°∞`«Î~°∞_»∞
HÍ™êQÍ_»∞. „ÑüÉèÏ=O`«∞Öˇ·# „j â◊OHõ~°∞Å =ÚO^Œ∞ `«Å=OK«∞HÀ=Åã≤
=zÛOk. z=~°‰Ωõ =∞¿ÇÏâ◊fi~å=`å~°∞_≥#· â◊OHõ~° ÉèQí "Æ å#∞_Õ [~ÚOKå_»∞.
ã¨`«ºO ã≤÷~°OQÍ ™ê÷Ñ≤OK«|_ç#k.
q=~°}: „j â◊OHõ~° =∞O_»#q∞„â◊√Å "å^Œ„Ñü"å^•Å Ö’xH˜ „Ñ¨"tÕ OK«
_®xH˜ =ÚO^Œ∞QÍ "Õ^•Å QÆ∂iÛ ã¨¥Hí;OQÍ J=QÍÇ¨Ï# Hõey LO_»@O
ZO`≥·<å J=ã¨~°O. "Õ^•Å ™ê~°=∞O`å =∂#=*Ïu JÉèí∞º#fluˆH J#fl
Ñ¨~°=∞ ã¨`åºxfl W~°∞=Ù~°∂ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ JOwHõi™êÎ~°∞. J~Ú`Õ Ñ¨Ó~°fig∞
=∂Oã¨ ^•fi~å "Õ^•Å#∞ „QÆÇ≤ÏOKåÅx „j =∞O_»#q∞„â◊√Å =∞`«O. JO>Ë
"Õ^•ÅÖ’ xˆ~ÌtOK«|_ç# Hõ~°‡HÍO_» PK«~°}Ë =∂#=ÙÅ‰õΩ Ñ¨~°=∞ ^èŒ~°‡=∞x
PÜ«∞# "å^Œ#. "Õ^ŒO xˆ~ÌtOz# Ü«∞[˝Ü«∂QÍk Hõ~°‡Å∞ KÕã¨¥Î ã¨fi~åæk
™œMÏºÅ#∞ J#∞Éèqí OKåe. Hõ~‡° Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ O HíÜ ∆ ∞« O HÍQÍ<Õ =∞~°Å Éè∂í g∞‡^Œ
[x‡Oz, Hõ~°‡Å∞ =∞iO`« L^Œú$`«OQÍ KÕ¿ãÎ, WO„^•k Ñ¨^Œ=ÙÅ∞ ‰õÄ_®
á⁄O^Œ=K«∞Û. Hõ~‡° Åhfl "ÕÔŒ K≥ÑÊ≤ # suÖ’<Õ PK«iOKåe† D q+¨Ü∞« OÖ’
ã¨~=æ° Ú - 8 247
=∂#=ÙxH˜ ZÖÏ\˜ ã¨fi`«O„`«`« LO_»^Œ∞. "Õ^ŒO K≥Ñ≤Ê# q^èŒOQÍ Hõ~°‡Å∞

KÕÜ«∞_»"Õ∞ =∂#=Ùx Hõ~°Î=ºO† Ñ¨~°=∞ ÅHí∆ ºO. JÖÏ "Õ^•Å∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ
Hõ~°‡Å∞ KÕÜ«∞x Ñ¨Hí∆OÖ’ "Õ^•Å∞ x~°~°÷HÍÖˇ· #t™êÎ~Ú.
D "å^•xH˜ Ñ¨ÓiÎQÍ q~°∞^Œú"≥∞ÿ#k L`«Î~°g∞=∂O™ê =∞`«O. nx<Õ
*Ï˝#HÍO_» JO\Ï~°∞. "Õ^•Å ™ê~°=∞O`å LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ^•fi~å ãÖ„QÆÇÏ¨ Ñ¨~°
Kå~°∞. J@∞=O\˜ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ‰õΩ "Õ^•O`«O t~°ã¨∞û ÖÏO\˜k. "Õ^•O`«O
^•fi~å =∂#=Ù_∞» `«# Ñ¨~=° ∞ÅHí∆ º"≥∞#ÿ "≥∂HíÑ∆ ^¨ •xfl KÕ~åÅx gi ã≤^•úO`«O.
Hõ~°‡HÍO_» J<Õk "≥∂H∆ÍxH˜ ^•iK«∂Ñ¨Ù`«∞O^ÕQÍx, "≥∂Hí∆O W=fiÖË^Œ∞.
*Ï˝#=∂~åæ# ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ (^ŒfiO^Œfi) ÉèË^ŒÉèÏ"åxfl q_çz, P`«‡™êH∆Í`å¯~åxfl
á⁄Ok [## =∞~°} ãÖ™ê~°O #∞O_ç q=Ú‰õΩ_Î ·≥ „|Ç¨Ï‡Ñ¨^•xfl á⁄O^Œ∞`å_»∞.
J^Õ "≥∂Hí∆O† [#‡~åÇ≤Ï`«ºO.
75. =∞Ç¨q^•fiOã¨∞ÅÖ’ „âı+µ¨ _ª #·≥ „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ „j â◊OHõ~∞° Å
"å^Œ#Å =ÚO^Œ∞, ã¨¥~°º „Ñ¨HÍâ◊O =ÚO^Œ∞ K«O„^Œ∞xÖÏ „Ñ¨HÍâßxfl HÀÖ’Ê
Ü«∂_»∞. J~Ú<å `«# Hõ~°‡ ã≤^•úO`åxfl ã¨=∞i÷OK«∞H˘O@∂, r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº
`«`åÎ fixfl YO_çã¨¥Î `«# "å^Œ##∞ qxÑ≤OKå_»∞.
76. F Ü«∞u™ê~°fiÉè∫=∂! r=Ù_»∞, Dâ◊fi~°∞_»∞ Ô~O_»∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞
HÍ=Ù† `«`«Î fi*Ï˝#O ÖËx"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ ÉèË^•xfl `«Å∞™êÎ~°x ÑëHÍ~°∞.
"Õ^•Åxfl\˜h ÑïjeOK«QÍ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº „Ñüáê^Œ#‰õΩ =ÚYº"≥∞ÿ# „Ñ¨=∂
}ÏÅ∞ Jq K«∂Ñ¨Ö^Ë ∞Œ . JO^Œ∞=Å# "Õ^•O`åÅ∞ r=„|ÃÇÏ· ‡Hõº „Ñüáê^Œ#‰õΩ
„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ HÍ=Ù. „Ñ¨=∂}Ï ÖˇÅ¡Ñ¨C_»∂ ™ê¿ÑHí∆ =ã¨∞Î=ÙÅ<Õ `≥Å∞Ñ¨Ù`«q.
HÍx Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O x~°¿ÑHíO∆ , â◊√^ŒOú , x~åÅO|#O, ã≤^=úŒ ã¨∞=Î Ù. Hõ#∞Hõ W@∞
=O\˜ ã≤^=úŒ ã¨∞=Î Ù#∞ QÆ∂iÛ LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞ LÑ¨^tÕ OK«@O ÖË^∞Œ . Ñ¨Ù~°∞ëê~å÷xfl
LÑ¨^tÕ OK«x `«`åÎ fixfl JOwHõiOK«ÖOË . „Ñ¨`º« Hí∆ =ã¨∞=Î Ù ÖËg ã¨fi`«ó„Ñ¨=∂}ÏÅ∞
HÍ*ÏÅ=Ù. "ÕÔŒ =∂„`«"∞Õ ã¨fi`«ó „Ñ¨=∂}O. P q^èOŒ QÍ `«=∞ ã≤^•úO`åÅ∞
Ö∫H˜Hõ Ñ¨^•~å÷Å<Õ ã¨¥zã¨¥Î ã¨fi`«ó„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ HÍ#O^Œ∞ =Å#, "Õ^•O`åÅ∞
‰õÄ_® Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨fi`«ó„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ HÍ*ÏÅ=Ù.
77. ÑÖ_ç`« „Ñ¨=~å! Ñ¨~°=∂`«‡ JO>Ë `å<Õ#x, r=Ù_»O>Ë
Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ÜÕ∞#x L^•ÌÅHõ =∞Ç¨Ïi¬ `«# t+¨µº_≥#· âıfi`«Hˆ `«∞=Ù#‰õΩ `≥eáê_»∞.
qKå~°} KÕ`« `å<Õ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ Jx `≥Å∞ã¨∞H˘O@∞<åfl_»∞. Wq Jhfl
LÑ¨x+¨`«∞ÎÅÖ’ „ÑüáêkOK«|_ç#q. L^•ÌÅHõ âıfi`«ˆH`«∞=ÙÅ QÆ∞~°∞ t+¨º
ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O=∞ÖË¡, „|Ç¨Ï‡q^•º Ñ¨~°OÑ¨~° ãÖ"å^ŒO ‰õÄ_® r= Dâ◊fi~°
UHõ`åfi<Õfl É’kèã¨∞Î#flk. W=hfl LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ ™ê~åOâ◊"Õ∞.
„Ñ¨`«ºQÆaè#fl Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ JO`«~å`«‡ Ñ¨~°=∂`«‡Å SHõº`« QÆ∂iÛ
„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ ÖË=x ÑëH˜<å~°∞. „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂ÑÖ „Ñ¨`«ºHí∆ „Ñ¨=∂}ÏÅKÕ
`≥Å∞ã¨∞HÀ^Œy#k HÍ^Œ∞. JÖ∫H˜Hõ Ñ¨^•~°÷=∞=_»O KÕ`« "Õ^•O`åÖË r"Õâ◊fi~°
SHõº`«‰õΩ Ñ¨~°=∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ∞. "Õ^•O`åÅ∞ „ÑüÑ¶¨ÖÏ¿ÑHí∆`À ‰õÄ_ç#
`«`åÎ fiÅ#∞ É’kèOÑ¨=Ù. Hõ#∞Hõ ã¨fi`«ó„Ñ¨=∂}ÏÅ∞. [##=∞~°}Ï (ãÖ™ê~°O)Å∞
ÖËx Ñ¨~°=∞ Ñ¨^•xfl KÕˆ~Û\˜ìq. HÍ|\˜ì "Õ^•O`åÖË „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl `≥e¿Ñ
=ÚYº „Ñ¨=∂}ÏÅ∞.
`«`«Î fi=∞ã≤ "≥Ú^ŒÖˇ·# =∞Ç¨"åHÍºÅ KÕ`« Jq^ŒºKÕ HõeÊOK«|_ç#
[##=∞~°} ^Œ∞óMÏ^Œ∞Å∞ #t™êÎ~Ú. J\˜ì `«`«Î fi*Ï˝#O HõÅ∞QÆ#O`«=~°‰õΩ
„|Ç¨‡#O^ŒO ÅaèOK«^Œ∞.
78. „j =∞O_»# q∞„â◊√_»∞: Ü«∞u=~åº! `«`Î« fi=∞ã≤ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "Õ^•O`«
"åHÍºÅ‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# J~°÷"Õ∞n ÖË^Œ∞. Jq ‰õÄ_® 'Ç¨ïOÑ¶¨\ò—, '™êfiÇ¨—
=O\˜ J~°÷~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# "åHÍºÖË. q∞OzáÈ`Õ, JÖÏ\˜ "åHÍºÅ∞ [ÑÖ
KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞ LÑ¨Ü≥∂y¿ãÎ áêáêÅ#∞ H˘O`«=~°‰õΩ Ç¨ÏiOK«=K«∞Û. JO`«‰õΩ
q∞Oz# „Ñ¨Ü≥∂[#"Õ∞g∞ ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ D =∞Ç¨"åHÍºÅ∞, Ñ¨~°=∞
Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷"≥∞ÿ# r"Õâ◊fi~° SHõº=Ú#∞ U q^èŒOQÍ É’kèOK«QÆÅ=Ù? JnQÍHõ
D "Õ^•O`« "åHÍºÅ∞ Jáœ~°∞¿+Ü«∂Å∞ HÍ=Ù. Ñ¨Ù~°∞+¨ xi‡`åÖË J=Ù`«∞#flq.
79. „j â◊OHõ~°∞Å∞: F „áê[˝=~å! ÑÖ_ç`« „âıëêª! `«`«Î fi=∞ã≤ =O\˜
=∞Ç¨"åHÍºÅ#∞ J~°÷O ÖËxq, [ÑÖÖ’ =∂„`«"Õ∞ "å_»|_Õ 'Ç¨ïOÑ¶¨\ò—,
'™êfiÇ¨— =O\˜ Ñ¨^•Å`À áÈeÛ K≥Ñ¨Ê@O g∞=O\˜ ÑÖ_ç`«∞Å‰õΩ `«QÆ^Œ∞.
ÑÖ_ç`«∞Öˇ·#"å~°∞ Ñ¨ÓiÎQÍ J~°÷O `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_®<Õ ^Œ$ëêìO`åÅ∞ Ñ¨Å∞Hõ
ã¨~=æ° Ú - 8 249
=K«∞Û<å? r"Õâfi◊ ~° SHõº=Ú#∞ „ÑüáêkOKÕ '`«`Î« fi=∞ã≤— =O\˜ =∞Ç¨"åHÍº

Å#∞ 'Ç¨ïOÑ¶¨\Ï—k ™ê=∂#º Ñ¨^Œ*ÏÅO`À áÈeÛ K≥Ñ¨Ê@O Ç¨™êºã¨Ê^Œ"Õ∞
J=Ù`«∞Ok. ''`«`-ü `«fiO-Jã≤—— JO>Ë, x~°∞}æ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O h"Õ#x `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂
JYO_» Ñ¨~°=∂~°÷ JÉèË^Œ *Ï˝<åxfl "Õ^•O`« ã¨¥‰õΩÎÅ∞ LÑ¨^Õtã¨∞Î#flq.
80. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: F Ü«∞fâ◊fi~å! `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ "åHõºO
q#_®xH˜ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõ`åfixfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#fl@∞¡ HõxÑ≤Oz<å, ÉÏQÍ
qKåiOzK«∂¿ãÎ UHõ`åfixfl `≥Å∞Ñ¨Hõ Éè^Ë •<Õfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk. Jk ZÖÏQÆO>Ë,
Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å∞ KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞ ''Dâßaè<Àfl-Ü«∞O =∞MÏk Hõ~åÎ—— (D
Ü«∞[˝Hõ~°Î Dâ◊fi~°∞x Hõ<åfl "ÕÔ~·#"å_»∞ HÍ_»∞) J<Õ ã¨∞Îu"åHÍºxfl
Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞. nx ^•fi~å r=ÙxH© Dâ◊fi~°∞xH© ÉèË^ŒO `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
W@∞=O\˜ "åHÍºÅ∞ g∞=∂O™êâßGOÖ’ J~°"÷ å^Œ "åHÍºÅ∞QÍ K≥ÑÊ¨ |_ç#q.
Ü«∞[˝Ü∂« QÍ^Œ∞Å „Ñ¨âO◊ ã¨ÅHÔ · "Õ^•ÅO^Œ∞ ''"åÜ«Ú~Ô · fiˆHÑ∆ ë≤ êª ^Õ=`å—— "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
J~°÷"å^Œ "åHÍºÅ =∞ÖË¡ `«`«Î fi=∞ã≤ "≥Ú^ŒÖˇ·# "åHÍºÅ∞ qkèâı+¨ "åHÍºÅ=Ù
`«∞#flq. r=ÙÅ „Ñ¨â◊ã≤Î HÀãÖ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅÖ’ D "åHÍºÅ∞ „Ñ¨Ü≥∂yOz
<å~°∞. JO`ÕQÍHõ "Õ^•O`åÅ∞ =ÚYº"≥∞ÿ# JÑ¨Ó~åfixfl „Ñüáêkã¨∞Î#flq.
JÑ¨Ó~°fiO Ü«∂QÍk J#∞ëêª<åÅ =Å# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. r=Ù_»∞ ^ÕÇ¨xfl
=^Œe áÈÜÕ∞Ñ¨C_»∞ Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ ÏÅ`Àáê@∞ D JÑ¨Ó~°fi=¸ ‰õÄ_® J#∞ãïOz
ã¨fi~åæk ã¨∞MÏÅ#∞ J#∞Éèqí ã¨∞OÎ ^Œx Ñ¨Ó~°fig∞=∂Oã¨‰Ωõ Å∞ =z™êÎ~∞° . JO`ÕHÍHõ
"ÕÔŒ (Hõ~‡° Å<Õ) Ü«∞[˝Ü∂« QÍ^Œ∞Å<Õ „Ñüáêkã¨∞#Î flk. qkè "åHÍºÅ`Àáê@∞
J~°"÷ å^Œ "åHÍºÅ#∞ J#fi~ÚOz ^Õ=`åk ã¨∞uÎ ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ „Ñ¨=∂}ÏÅ =∞ÖË,¡
`«`«Î fi=∞ã≤ "≥Ú^ŒÖˇ·# "åHÍºÅ∞ ‰õÄ_® r"Õâ◊fi~°∞Å ã¨∞Îu ~°∂ÑÖ =∂„`«"Õ∞
J~Ú L#flq. ã¨∞Îu~°∂áê ÖˇÑ¨C_»∂ Ü«∞[˝Ü«∂QÍk Hõ~°‡Å QÆ∂iÛ „Ñüáê
kOK«=Ù. J~Ú<å „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂áêxfl „ÑüáêkOKÕq Hõ#∞Hõ qkè "åHÍº
Å=Ù`«∞#flq. JO`ÕHÍx J~°÷"åHÍºÅ∞ HÍ<Õ~°=Ù.
81. „j â◊OHõ~°∞Å∞: qkè"åHÍºÅ∞ QÍx, J~°÷"å^Œ "åHÍºÅ∞QÍx,
x~°~°÷HÍÅ∞ QÍx, áœ~°∞¿+Ü«∂Å∞ QÍx HÍ=x qkèqâı+¨=∞x K≥Ñ¨Ê|_Õ
q+¨Ü«∂Åhfl Hõ~°‡HÍO_»‰õΩ ãÖ|OkèOz#q. Jq *Ï˝#HÍO_»‰õΩ =iÎOK«=Ù.
Jq Jhfl „Ñ¨â◊O™êÑ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ# Ñ¨^•ÖË. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: ''Pk`ÀºÜ«¸Ñ¨ó
Ü«∞[=∂#ó „Ñ¨ã¨Î~°ó—— Wq Jhfl ã¨∞ÎuÑ¨~°"≥∞ÿ#q. Ü«∞*Ï˝ÅO^Œ∞ Ü«¸Ñ¨,
„Ñ¨ã~Î¨ O° =Ú#flQÆ∞#=xfl\˜h ã¨¥~°º Ü«∞[=∂# ~°∂áêÅ∞QÍ „Ñ¨âO◊ ã≤OKå~°∞.
''Ü«¸Ñ¨—— =∞O>Ë Ü«∞[˝ãOÎ¨ ÉèOí † ^•xx ã¨¥~°∞ºxQÍ „Ñ¨âO◊ ã≤OKå~°∞. '„Ñ¨ã~Î¨ —°
=∞O>Ë ^Œ~åƒùã¨#O† ^•xx Ü«∞[=∂# ã¨fi~°∂ÑÖQÍ „Ñ¨â◊Oã≤OKå~°∞.
W@∞=O\˜ ã¨∞Îu ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# „Ñ¨â◊O™ê "åHÍºÅhfl, Hõ~°‡HÍO_»Ö’ LO_»_»O
KÕ`« Hõ~°‡Å#∞ „Ñ¨â◊Oã≤OKÕ qkè qâı+¨ "åHÍºÅ∞. HÍh *Ï˝#HÍO_»Ö’
`≥eÑ≤# ''`«`«Î fi=∞ã≤——, 'JÇ¨ÏO „|Ç¨‡ã≤‡—— =O\˜ =∞Ç¨"åHÍºÅ∞
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂áêxfl „Ñüáêkã¨∞ÎO_»QÍ, Jq ZÖÏ „Ñ¨â◊O™êÑ¨Ó~°fiHõ ã¨∞Îu
"åHÍºÅ=Ù`«q? Hõ#∞Hõ =∞Ç¨"åHÍºÅ∞ ã¨∞Îu~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. r"Õâ◊fi~°∞Å
JÉèË^•xfl LÑ¨^Õtã¨∞Î#flq. "å\˜ `å`«Ê~°ºO JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# Ñ¨~°`«`«Î fiOÖ’<Õ
L#flk.
82. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ü«∞u=~å! Ñ¨Ó[º`«=∂! `«`Î« fi=∞ã≤ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
=∞Ç¨"åHÍºÅ∞ Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl ã¨∞Îuã¨∞Î#flq HÍ#O^Œ∞# qkèâı+¨ "åHÍºÅx
K≥Ñ¨Ê*ÏÅO. JÉèË^Œ|∞kú "åã¨Î=O HÍHõáÈ=@O KÕ`« r=„|ÃÇ·Ï‡Hõ`«#∞
„ÑüáêkOK«@O ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO r=Ùx Ü«∞O^Œ∞ Ñ¨~°=∂`«‡ ^Œ$+≤ìx LOz
Láêã≤OK«@O HÀãÖ `«`«Î fi=∞™êºk "åHÍºÅ∞ U~°Ê_ç#q. Hõ~°‡Å∞ ÉÏQÍ
=$kúÑ¨~°K«_®xˆH D JÉèË^Àáêã¨#Å#∞ „ÑüáêkOKå~°∞. r=ÙxÜ«∞O^Œ∞
Ñ¨~=° ∂`«‡ ^Œ$+≤xì LOz Láêã≤OK«_®xˆH `«`Î« fi=∞™êºk "åHÍºÅ∞ U~°Ê_ç#q.
r=Ùx Ü«∞O^Œ∞ Ñ¨~°=∂`«‡ ÉèÏ=# Láêã¨<å, Láêã¨<åk Hõ~°‡Å Jaè=$kú
HÀã¨"Õ∞ Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. "Õ^•ÅÖ’ D q^èŒ"≥∞ÿ# JÉèË^Àáêã¨#Å∞
J<ÕHõO L#flq. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ 1. 'J#fl=Úáêã¨fi— (J<åflxfl Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡OQÍ
Láêã≤OK«∞) 2. 'Pk`Àº „|¿ÇÏ‡`åº^Õâó◊ — (ã¨¥~°ºÉèQí "Æ å#∞_»∞ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡"Õ∞).
3. '„áê}À"å=ãÖ=~°æó („áê}=Ú Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞) Wq Jhfl Hõ~°‡Å#∞
Láêã≤OK«_®xH˜, =$kú KÕÜ«∞_®xH˜ =∂„`«"Õ∞ `≥eáê~°x ã¨Ê+ì̈=∞=Ù`«∞#flk.
ã¨~=æ° Ú - 8 251
"åã¨=Î OQÍ, PÜ«∂ Ñ¨^•~å÷Å∞ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O HÍ#>Ë,¡ r=Ù_»∞ ‰õÄ_® Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O
Z#fl\˜H© HÍ*ÏÅ_»∞. JO^Œ∞=Å# P~ÀÑ≤`« „|Ç¨Ï‡ÉèÏ=O`À LO_Õ r=Ùx
`≥e¿Ñ "åHÍºÅ=Ù`å~Ú. HÍ|\˜ì `«`«Î fi=∞™êºk "åHÍºÅ∞ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº
q+¨Ü«∂# „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ HÍ=Ù.
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ ã¨=∞ã¨Î „Ñ¨ÑÖKåxfl W+¨ì^Õ=`å ~°∂áêÅ∞QÍ#∞, P ^Õ=Ù}˜‚
ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞HÍ~°∞xQÍ#∞ ÉèÏqOz Láêã≤ã¨∞Î<åfl_»∞. JO`« =∂„`«OKÕ`«
„Ñ¨ÑÖK«=∞O`å ^Õ=`å ã¨fi~°∂ÑÖ HÍ*ÏÅ^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞x =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ P
q^èOŒ QÍ TÇ≤Ïã¨¥Î Láêã≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. JO>Ë `å#∞ Láêã¨‰Ωõ _»∞. `å#∞ Láê
ã≤OKÕ =ã¨∞=Î Ù "Õ~∞° QÍ L#flk. Hõ#∞Hõ WO^Œ∞Ö’ UHõ`fi« O ã≤kOú K«^∞Œ . HÍ|\˜ì
`«`«Î fi=∞™êºk "åHÍºÅ∞ HõeÊ`«"≥∞ÿ# Ñ¨~°„|Ç¨ÏŸ‡áêã¨<åÑ¨~åÅ=Ù`«∞#flq.
83. „j â◊OHõ~°∞Å∞: F |∞kú=∞O`«∞_®! Láêã¨<å HÍO_»Ü«∞O^Œ∞
'=∞<À„|¿ÇÏ‡`«∞ºáê¿ã`«— "≥Ú^ŒÅ~Ú# "åHÍºÅÖ’ =∞#ã¨∞ûÜ«∞O^Œ∞
„|Ç¨Ï‡ÉèÏ=# qkèOKÕ qA˝ "≥Ú^ŒÅ~Ú#q q#|_»∞K«∞#flq. HÍx `«`Î« fi=∞ã≤
"≥Ú^ŒÅ~Ú# "åHÍºÅO^Œ∞ „|Ç¨Ï‡ÉèÏ=##∞ qkèOKÕ q*Ï˝^∞Œ Å∞ ÖË=Ù. HÍ=Ù#
LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ r=Ùx Ü«∞O^Œ∞ „|Ç¨Ï‡`«fi=Ú#∞ Láêã¨# HÀãÖ qkèOKÕq
HÍ=Ù. Jq r=Ù_»∞ „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»x `≥e¿Ñq.
84. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: `«`«Î fi=∞™êºk "Õ^•O`« "åHÍºÅ‰õΩ
r=„|ÃÇÏ· ‡Hõº `«`Î« fiO Ñ¨~=° ∞ „Ñ¨=∂}"Õ∞ J~Ú<å, "Õ^•O`åÅ‰õΩ *Ï˝#qkèx
JOwHõiOz f~åe. "Õ^•O`«∞Å∞ *Ï˝#O KÕ`<« Õ "≥∂Hí„∆ áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx
Ñ¨^ÕÑ¨^Õ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. F Ü«∞fâ◊fi~å! `«=∞‰õΩ g∞=∂O™êâßGO `≥Å∞ã¨∞
QÆ^•! JO^Œ∞ ~å„u ã¨„`«Ü∂« QÍxfl QÆ∂iÛ „Ñüëêª Ñ¶Å¨ ^Œ~≈° #OKÕ qkè HõeÊOK«
|_»∞`«∞#flk. P „Ñ¨HÍ~°O r=„|Ç¨Ï‡Å SHõº=Ú#∞ QÆ∂iÛ „ÑüáêkOz<å,
=ÚH˜Î Ñ¶¨ÅO ã¨Ê+¨ìOQÍ „â◊√`«=∞=@O KÕ`« qkè HõeÊOK«|_»∞`«∞#flk. ~å„u
ã¨„`«Ü∂« QÆ=∞O^Œ∞ qkè HõeÊ`«"∞≥ #ÿ q^è•#, `«`Î« fi=∞ã≤ "åHÍºÅO^Œ∞ '„|Ç¨Ï‡O
Ziy# =∞Ç¨`«∞‡_»∞ „|Ç¨Ï‡"Õ∞ J=Ù`«∞<åfl——_»<Õ =ÚH˜Î ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# âßâ◊fi`«
Ñ¶Å¨ O ã¨Ê+Öì QÍ q#|_»∞`«∞O_»QÍ „|Ç¨‡xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ WK«ÛyOKÕ"å_»∞
„|Ç¨‡xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xfl KÕÜ∞« =Öˇ#<Õ *Ï˝#qkèx HõeÊOKåe. *Ï˝#Ñ¨Ói`«
"≥∞#ÿ "åHÍºÅO>Ë - P`«‡#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe, P`«‡<Õ Láêã≤OKåe, „Ñ¨ÑO¨ Kå<Õfl
P`«‡ã¨fi~°∂ÑÖQÍ Láêã≤OKåe, „|Ç¨Ï‡"Õ`«Î „|Ç¨Ï‡"Õ∞ J=Ù`«∞<åfl_»∞. „|Ç¨Ï‡
ã¨fi~°∂áêxfl `≥eÜ«∞Hõ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂áêxfl Láêã≤OÑ¨*ÏÅO. „|Ç¨Ï‡
ã¨fi~°∂ÑÖ `≥eã≤#O`« =∂„`å#<Õ "≥∂HíO∆ ÅaèOÑ¨^∞Œ . =∞##O, xkè ^è•ºã¨#
Å#∞ ‰õÄ_® KÕÜ«∂e. JO>Ë "Õ^•O`åÅ∞ *Ï˝#qkè ^•fi~å Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡#∞
`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flq. P q^èŒOQÍ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº=Ú#∞ `≥Å∞Ñ¨#O^Œ∞# Jq Jhfl
J"åO`«~° "åHÍºÖË J=Ù`«∞<åfl~Ú.
85. „j â◊OHõ~°∞Å∞: "≥∂Hí∆=∞<Õk „â◊=}, =∞##, xkè, ^è•ºã¨<åÅKÕ
ã≤kúOKÕk HÍ^Œ∞. Ü«∂QÍk Hõ~°‡ÅKÕ ã≤kúOKÕ ã¨fi~åæk Ñ¶¨ÖÏÅ=∞ÖË¡ Jâßâ◊fi`«
"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞. "Õ^•O`åÅ∞ ^Õ=`«Å#∞ Láêã≤OK«_®xˆH Ñïq∞`«"≥∞ÿ`Õ Jg
âßâ◊fi`«O HÍ=Ù. Hõ#∞Hõ "Õ^•O`åÅ∞ r=„|ÃÇÏ· ‡Hõº=Ú<Õ „Ñüáêkã¨¥,Î âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ
"≥∂Hí∆O ã≤kúOÑ¨*Ëã¨∞Î#flq. "≥∂Hí∆O âßâ◊fi`å#O^Œ ã¨fi~°∂ÑÖ. =ÚH˜Î JO>Ë
¢H˜ Ü « ∂ ~° ∂ Ñ¨ Ù ÖË x Ñ¨ ~ ° = ∞`« ` « Î fiO. *Ï˝ < åxH˜ Láêã¨ # Å‰õ Ω ZO`À
=º`åºã¨=Ú#flk. *Ï˝#O z`«Î^èŒ~°‡O =∞ÖË¡ L<åfl, ^Œ$â◊º~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ ˆH=ÅO
„|Ç¨Ï‡`«`«Î fi ã¨fi~°∂áêxfl `≥e¿Ñ^≥· L#flk. JO^Œ∞=Å# *Ï˝#=∞#flk
KÕÜ«∞_®xH˜ QÍx, KÕÜ«∞‰õΩO_»@O QÍx, ÖËHõ =∞~˘Hõ q^èŒOQÍ KÕÜ«∞_»O
QÍx ™ê^èŒºO HÍxk. *Ï˝#O ¢H˜Ü«∂~°Ç≤Ï`«O. „¿Ñ~°} Ñ¨Ù~°∞+¨µxH˜ "åºáê~°
â◊¥#º"≥∞#ÿ k.
"≥∂Hí∆=∞O>Ë „áêÑ¨º =ã¨∞Î=Ù HÍ^Œ∞, ã¨~°fi^• ã≤^Œú=∞~Ú#k. `å<Õ
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂=∞#fl ^Œ$_è» *Ï˝#O Hõey LO_»_»O. *Ï˝#O "Õ~°∞QÍ#∞,
=ÚH˜Î "Õ~°∞QÍ#∞ ÖË=Ù. J\˜ì „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fi<Õfl =∞Ç¨"åHÍºÅ∞ É’kèã¨∞Î#flq.
*Ï˝#O KÕ`« ÔH·=ÅºO ÅaèOK«_»O JO>Ë W^Õ!
''H©∆Ü«∞O`Õ Kåã¨º Hõ~å‡}˜—— "≥Ú^ŒÖˇ·# "Õ^•O`« ã¨¥‰õΩÎÅ∞, „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O
Hõey# `«~∞° "å`«<Õ "≥∂HíO∆ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx É’kèã∞¨ #Î flq. "≥∂Hí=∆ ∞<Õk *Ï˝#O
KÕ`« á⁄Ok# JÑ¨Ó~åfiÅKÕ [xOKÕk HÍ^Œ∞. "Õ^•O`åÅ∞ JÑ¨Ó~åfiÅ#∞
x¿+kèã∞¨ #Î flq.
ã¨~=æ° Ú - 8 253
D „Ñ¨HÍ~°O „|Ç¨Ï‡*Ï˝#OKÕ r=`«fiO #tOz `å#∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡

ã¨fi~°∂Ñ≤Ü∞ÿ≥ „|Ç¨‡#O^•xfl á⁄O^Œ∞`å_»x „â◊√`«∞Å∞, ã¨‡ $`«∞Å∞ =zã¨∞#Î flq.
„|Ç¨Ï‡*Ï˝#OKÕ âßâ◊fi`«=ÚH˜Î Åaèã¨∞Î#flk. Hõ#∞Hõ, `«`«Î fi=∞™êºk "åHÍºÅ∞
r=„|ÃÇ·Ï‡HÍº<Õfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#fl=x ã≤^•úO`«O.
86. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: F Ü«∞fâ◊fi~å! `«`«Î fi=∞ã≤ "≥Ú^ŒÖˇ·#
=∞Ç¨"åHÍºÅ∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ Láêã¨##∞ qkèOKÕq HÍ=x ÃãÅqzÛ
<å~°∞. J>Ë¡ J#∞HÀO_ç. J~Ú<å, r=„|Ç¨Ï‡Å UHõ`åfixfl „ÑüáêkOK«@O
ã¨=∞O[ãÖQÍ ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ™ê=∞º=∞<Õk Ô~O_»∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞#flÑ¨C_Õ
™ê^èŒºÑ¨_»∞`«∞Ok. P Ô~O_ç\ ˜Ö’#∂ ã¨=∂#^èŒ~°‡=ÚO>Ë JÖÏ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û.
Hõ#∞Hõ Ñ¨~°=∂`«‡ Ü«∞O^Œ∞ K≥·`«#ºO LOk. D ™ê=∞ºOKÕ`« `«`«Î fi=∞ã≤
J<Õ =∞Ç¨"åHõºO r=Ù_»∞ Ñ¨~°=∂`«‡`À ã¨=∂#∞_»x `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk.
JO`«=∂„`«OKÕ`« r=Ù_Õ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞x K≥Ñ¨Ê*ÏÅO Hõ^•! Ö’HõOÖ’
ã¨=∂#^è~Œ ‡° O QÆÅ "åi^Œ~Ì ∞° O>Ë "å_Õ g_»x „Éè=í ∞Ñ¨_`» åO. Jk „ÉèÏOuÜÕ∞
HÍx "å_»∞, g_»=_»O ÖË^Œ∞ Hõ^•! Hõ#∞Hõ `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ "åHõºO ‰õÄ_®
J@∞=O\˜ „Éèí=∞‰õΩ Ö’#∞HÍ=^ŒÌx ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î#flk.
87. „j â◊OHõ~∞° Å∞: ÑÖ_ç`=« ~å! r=Ù#‰õΩ, Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ K≥`· #« ºOÖ’
=∂„`«"Õ∞ ™ê=∞ºO LO^ŒO\Ï~å? ÖËHõ ãÖÑ¨Ó~°‚ *Ï˝#=∞O^Œ∞#∞, (omni
science) ã¨~fi° â◊HÎ˜ ãÖÑ¨#fl`« (omni potence) "≥Ú^ŒÖ# ·ˇ J<ÕHõ q+¨Ü∂« ÅÖ’
™ê=∞ºO LO^•? r=Ù_»∞ Ñ¨~=° ∂`«‡ XˆH K≥`· #« º ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ<Õk [QÆ"∞≥ iy#
ã¨`«º"Õ∞! Ô~O_»= Ñ¨Hí∆=Ú# r=ÙxH˜ Ñ¨~°=∂`«‡ ã¨fi~°∂ÑÖ ã≤kú™ÈÎOk.
r"Õâ◊fi~°∞Å‰õΩ ÉèË^ŒO „ÑüáêkOKÕ g∞ Jaè„áêÜ«∂xH˜k q~°∞^ŒúO. Hõ#∞Hõ
™ê^Œ$â◊º „Ñüáê^Œ#O ã¨=∞O[ãÖ HÍ^Œ∞. ã¨~°fi[˝`«Ö’ ‰õÄ_® ™ê=∂ºxfl
`≥Å∞Ñ¨ÖË=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë r=Ùx Láêkè YO_»O† Ñ¨~°=∂`«‡ Láêkè
JYO_»O. D q^èŒOQÍ r"Õâ◊fi~°∞Å‰õΩ ™ê=∞ºO HõxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞. qKå
iOK«QÍ r"Õâ◊fi~°∞Å∞ "Õ~°∞ HÍ^Œx `≥Å∞ã¨∞Î#flk. JO`ÕQÍHõ „ÉèÏOu KÕ`«<Õ
XHõ =ã¨∞Î=Ù Ô~O_»∞QÍ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. P q^èŒOQÍ XˆH ã¨^Œfiã¨∞Î=ÙQÍ
`≥Å∞ã¨∞HÀ=_»"Õ∞ r=„|ÃÇ·Ï‡HõºO.
88. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: =∞Ç¨Ïi¬ã¨`«Î=∂! Ñ¨~°=∂`«‡ Ü«∞O^Œ∞ ã¨∞Y
Éè’QÍk J#O`åÖˇ·# QÆ∞}ÏÅ∞ L#flq. J~Ú`Õ r=ÙxÖ’ ‰õÄ_® JÖÏ\˜
QÆ∞}ÏÅ∞<åfl, Jq^ŒºKÕ`« „Ñ¨HÍtOÑ¨‰õΩ#flq. r=Ù_»∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ Jq^ŒºKÕ
P=iOÑ¨|_ç LO\Ï_»∞. HÍx Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ ãÖÑ¨Ó~°‚ q^•ºã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞.
Wk Ñ¨~°"≥∂`«¯ $+¨ì"≥∞ÿ# ™ê=∞º=ÚO_»@O =Å# `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ "åHÍºxfl
ÑëH˜ LO\Ï~°∞. JO^Œ∞=Å# Jq^ŒºKÕ P=iOz=Ù#fl r=Ùx „|Ç¨Ï‡O`À
áÈeÛ UHõ`åfixfl x~°∂Ñ≤™êÎ~°∞.
89. „j â◊OHõ~°∞Å∞: q^Œfi^Œfiˆ~}Ïº! Jq^Œº KÕ`« r=Ùx Ü«∞O^Œ∞
Ñ¨~°`«`«Î fi"≥∞ÿ# ã¨∞YÉ’^è•#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ¨ „Ñ¨Hõ\ ˜`«=∞=_»O ÖË^Œx ÑëHÍ~°∞.
JO>Ë r=Ù_∞» Ñ¨~=° ∂`«‡ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_Õ HÍx, J*Ï˝#O KÕ`« "Õ~∞° QÍ HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»x
K≥|∞`«∞<åfl~°∞. "Õ∞=Ú ‰õÄ_® J^Õ „ÑüáêkOKåO. r"å`«‡ Ñ¨~°=∂`«‡Å
ã¨fi~°∂ÑÖ `«`«Î fi=∞ã≤ "åHõºO KÕ`« É’^èŒÑ¨_»ÖË^ŒO>Ë, aè#fl`«fi"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
P =∞Ç¨"åHõºO UHõ`åfixfl LÑ¨^ÕtOK«@O =Å# aè#fl`«fiO `˘Åy JYO_»
*Ï˝#O L^Œ~Úã¨∞#Î flk. r= - Ñ¨~=° ∂`«‡Å∞ "Õ~<° Õ „ÉèÏOu `˘ÅyáÈ`«∞#flk.
Hõ#∞Hõ `«`«Î fi=∞ã≤ "åHõºO r"Õâ◊fi~° SHõº`«<Õ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î#flk.
90. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: F Ü«∞u=ˆ~}Ïº! Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O [QÆ`«∞Î‰õΩ
HÍ~°}Éèí∂`«∞_»∞, K≥·`«#º ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞. r=Ù_»∞ ‰õÄ_® K≥·`«#º ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_Õ.
Hõ#∞Hõ W~°∞=ÙiÖ’ K≥·`«<åºxfl ™ê=∞ºOQÍ K≥áêÊe. ™êOY∞ºÅ∞ [QÆ`«∞Î‰õΩ
HÍ~°}O „Ñ¨^è•#=∞h, `åi¯‰õΩÅ∞ Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅh `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. D
q^èŒOQÍ [QÆ`«∞Î [_»Ñ¨^•~°÷=∞<Õ q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å#
`«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ "åHõºO ™ê=∂ºxfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ aè#fl`åfi<Õfl JOwHõiã¨∞Î#flk.
91. „j â◊OHõ~°∞Å∞: ÑÖ_ç`«„âıëêª! r"Õâ◊fi~°∞Å Ü«∞O^Œ∞ K≥·`«#ºO
™ê^è•~°} ^èŒ~°‡=∞=_»O =Å# W~°∞=Ù~°∞ ã¨=∂#∞Åx =zã¨∞Î<åfl~°∞. ZO`«
qëê^ŒHõ~°O! J<åºÜ«∞"Õ∞ HÍHõ Pâ◊Û~åºxfl ‰õÄ_® Hõeyã¨∞Î#flk. g∞ "å^ŒO
Ü«∞^ä•~°"÷ ∞≥ `ÿ Õ "Õ^•O`åÅO^Œ∞ '`«`Î« fi=∞ã≤— J<Õ "åHõºO LO_»‰Äõ _»^∞Œ . '`«`Î« fi=∞ã≤—Î
J<Õ „Ñ¨Ü≥∂QÆO LO_®e. (JÑ¨C_»∞ [QÆ`å¯~°}"≥∞ÿ# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O h`À
ã¨=∞"≥∞ÿ L#flk J<Õ J~°÷O =ã¨∞ÎOk) JO>Ë 'Jã≤— J<Õ Ñ¨^•xfl =^Œe
ã¨~=æ° Ú - 8 255
''Jã≤Î—— J<Õ Ñ¨^•xfl KÕ~°Û=Åã≤ LO@∞Ok. '`«`«fi=∞ã≤Î— J<Õ "åHõºO ZHõ¯_®

HÍ#~å^Œ∞. ÑÖ_ç`«=~å! ''Jã≤—— J<Õ Ñ¨^ŒO r=-„|Ç¨Ï‡Å UHõ`åfixfl
ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂O_»QÍ Jã≤ÎQÍ =∂~°Û_»O =Å# UO „Ñ¨Ü≥∂[#O
LOk?
JO`ÕQÍHõ, ''`«^≥·Hí∆`« |Ç¨ï™êºO „Ñ¨*ÏÜÕ∞Ü«∞—— J<Õk „â◊√u "åHõºO.
(Ñ¨~=° ∂`Õ‡ Jxfl ~°∂áêÅ`À Ñ¨Ù\ÏìÅ<Õ ãÖHõeÊOKå~°∞.) D „â◊√u [QÆ`∞« #Î ‰õΩ
„Ñ¨^è•#=Ú, Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ∞ HÍ~°}"Õ∞"≥∂ J<Õ ãÖ^ÕÇ¨xfl `˘Åy™ÈÎOk.
'`«`«Î fi=∞ã≤— J<Õ =∞Ç¨"åHõºO ‰õÄ_® [QÆ`«∞Î‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ# Ñ¨~°=∂`«‡‰õÄ
KÕ`<« åã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥#· r=Ù#‰õÄ JÉè^Ë •xfl „Ñüáêkã¨∞#Î flk. D ~Ô O_»∞ "åHÍºÅ
KÕ`«, [QÆ`«∞Î‰õΩ [_»O HÍ~°}=∞<Õ "å^ŒO, r=Ù_»∞ Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å=∞ÖË¡ [_»O
J<Õ "å^ŒO x~åHõiOK«|_»∞`«∞<åfl~Ú. D q^èŒOQÍ qKåiOz`Õ, U
q^èOŒ QÍ#∞ r=„|Ç¨Ï‡Å‰õΩ ã¨^$Œ â◊`åfixfl PáêkOK« ™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞. `«`Î« fi=∞ã≤
J<Õ =∞Ç¨"åHõºO r=„|Ç¨Ï‡Å UHõ`åfi<Õfl „Ñüáêkã¨∞Î#flk. W^Õ "Õ^•O`«
`«`Î« fi ã≤^•úO`«O. ã¨~fi° =¸ „|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ¨=∞x `≥Å∞Ñ¨_O» =Å# Éè^Ë "Œ å^ŒO
Ñ¨ÓiÎQÍ #tã¨∞Î#flk.
92. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ü«∞u=ˆ~}Ïº! r=Ù_»∞ Ñ¨~=° ∂`«‡ Z#fl\˜H©
XHõ\ ˜ HÍ^Œ∞. ''<åÇ¨Ïg∞â◊fi~°ó—— ''<Õ#∞ Dâ◊fi~°∞_»#∞ HÍ#∞—— Jx „Ñ¨`º« H∆Í#∞Éè=í O
L#flk. ã¨~fi° A˝_#·≥ Dâ◊fi~°∞_≥H¯õ _»? JÅÊA˝_∞» , ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ`À ‰õÄ_»∞H˘#fl
r=Ù_≥Hõ¯_»? r"Õâ◊fi~° ÉèË^Œ|∞kú ^Œ$_è»OQÍ L#flO^Œ∞#<Õ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº`«`«Î fiO
ã≤kúOK«@O ÖË^Œ∞. `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ "åHõºO r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº "å^•xfl
LÑ¨^ÕtOÑ¨*ÏÅ^Œ∞. ''™êfi^è•ºÜ≥∂-^èÕº`«=ºó—— "Õ^•^èŒºÜ«∞#O ZÅ¡"Õà◊ÖÏ
PK«iOKåÅ<Õ qkè "åHõºO „Ñ¨HÍ~°O `«`Î« fi=∞ã≤ J<Õ "åHõºO [ÑÖ KÕÜ∞« _®xH˜
LÑ¨Ü≥∂QÆ=∞=Ù`«∞#flk. JO`ÕHÍx =∞Ç¨"åHõºO HÍ^Œ∞. r= - Ñ¨~°=∂`«‡Å
UHõ ` åÎ fixfl É’kè O Ñ¨ * ÏÅ^Œ ∞ . r=Ù_» ∞ "Õ ~ ° ∞ , Ñ¨ ~ ° = ∂`« ‡ "Õ ~ ° < Õ
^≥· fi`«`«`åÎ fixfl "Õ^ŒO É’kèã¨∞Î#flk. J^Õ "Õ^Œ™ê~°O.
93. „j â◊OHõ~∞° Å∞: ÑÖ_ç`=« ~åº! qKåiOz`Õ ''<åÇ¨ÏO g∞â◊fi~°ó—— (<Õ#∞
Dâ◊fi~°∞_»#∞ HÍ#∞) J<Õk „Ñ¨`º« Hí*∆ Ï˝#O HÍ^Œ∞. D HÍ~°}O KÕ`« `«`Î« fi=∞ã≤
J<Õ "åHõº`«`Î« fiO JÉè^Ë "Œ ∞Õ . ''JÜ«∞=∞~°ó÷ ........—— Éè^Ë =Œ ∞<Õk „Ñ¨`º« Hí∆ „Ñ¨=∂}O
HÍ^Œ∞. WO„kÜ«∞O ÉèË^•xfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖË^Œ∞. ÉèË^•xH˜, WO„kÜ«∂xH˜ Z\˜ì
ãÖ|O^èŒ=¸ ÖË^Œ∞. ''P^Õº# `å=`«û=∞.... WO„kÜ«∂xH˜ ÉèË^•xH˜ (ã¨=∞
"åÜ«∞ ãÖ|O^èOŒ ) Jaè#fl Ñ¨^•~å÷Å‰õΩO_Õ x`«º ãÖ|O^è=Œ ÚO_»^∞Œ . Éè^Ë OÕ „k
Ü«∂Å∞ aè#fl Ñ¨^•~å÷Å=_»O KÕ`« "å\˜H˜ ã¨=∞"åÜ«∞ ãÖ|O^èŒ=ÚO_»^Œ∞.
JO`ÕQÍHõ ã¨=∞"åÜ«∞=∞#flk UHõ=∂? ÖËHõ J<ÕH=õ ∂? J<ÕH=õ ∞~Ú`Õ
JÑ¨ ã≤^•úO`«"≥∞ÿ âßGq~°∞^Œú=∞=Ù`«∞Ok. UHõ=∞~Ú`Õ, ~°∂áêxH˜ ~°∂Ñ≤H˜,
*Ï˝<åxH˜ *Ï˝xH˜ LO_Õ ã¨=∞"åÜ«∞=Ú, "åÜ«Ú Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å‰õΩO_»∞
ã¨=∞"åÜ«∞=Ú UHõ=∞QÆ∞@ =Å¡ ''~°∂Ñ¨"åÜ«Ú=ÙÅ‰õΩ, *Ï˝#, Ñ¶¨∞@=ÚÅ‰õÄ
ã¨=∞"åÜ«∞O ã≤^=úŒ ∞QÆ∞K«∞#flk. JO^Œ∞KÕ ''~°∂Ñ‘"åÜ«Úó—— (~°∂ÑÖ`À ‰õÄ_ç#k
"åÜ«Ú=Ù) 'Ñ¶¨∞\’ *Ï˝#"å<£—— Ñ¶¨∞@O *Ï˝#O QÆÅ^Œ<Õ „Ñ¨fu HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
Wk q~°∞^Œú „Ñ¨fu J=Ù`«∞Ok. "åÜ«Ú=Ù#O^Œ∞ ~°∂ÑÖ ÖË^Œ∞. J>Ë¡
Ñ¶¨∞@=Ú#O^Œ∞ *Ï˝#O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å# ã¨=∞"åÜ«∞ ãÖ|O^èŒO ãÖÉèí
qOK«HõáÈ=@O =Å# Ñ¨Ó~ÀfiHõÎ q~°∞^Œú *Ï˝#O „Ñ¨fÜ«∞=∂#O HÍ^Œx
K≥ÑÊ¨ ~å^Œ∞. "åÜ«∂fi^Œ∞ÅO^Œe ã¨=∞"åÜ«∞=Ú "åÜ«∂fi^Œº ÉèÏ==ÚÅO^Œ∞#∞
HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. "åÜ«Ú=Ù‰õΩ ã¨Ê~°≈‰õΩ ã¨=∞"åÜ«∞ ãÖ|O^èŒ=Ú#fl>Ë¡,
"åÜ«Ú=Ù‰õΩ JÉèÏ==Ú#‰õΩ ã¨=∞"åÜ«∞=Ú#flk. Hõ#∞Hõ "åÜ«Ú Ñ¶¨∞\Ï
^Œ∞ÅO^Œ∞ ~°∂áê^Œ∞Å∞ ÖË#O^Œ∞# ã¨=∞"åÜ«∞=ÚKÕ =ÚO^Œ∞ `≥eÑ≤#@∞¡QÍ
q~°∞^Œú*Ï˝# „Ñ¨fu QÆÅ∞QÆ^Œ<Õk ÉÏQÍ x~åHõ$`«=∞~ÚOk. D HÍ~°}OKÕ
ã¨=∞"åÜ«∞ ãÖ|O^èŒO ã≤kúOK«^Œ∞. J=Ü«∞=O, J=Ü«∞q "≥Ú^ŒÅ~Ú#
"å\˜H˜ `å^•`«‡º ãÖ|O^èŒO ‰õÄ_® K≥Ñ¨Ê~å^Œ∞. P `å^•`«‡ºO aè#fl
~°∂ÑÖÖ’ LO^•? Jaè#fl ~°∂ÑÖÖ’ LO^•? qKå~°} KÕ¿ãÎ `å^•`«‡º
ãÖ|O^èOŒ ‰õÄ_® ‰õΩ^Œ~_° O» ÖË^∞Œ . Ñ¨~ã° Ê¨ ~° q~°∞^•úÅ~Ú# Éè^Ë OŒ , JÉè^Ë OŒ
XHõ KÀ@ LO_»=Ù. HÍ|\˜ì P `å^•`«‡ºO aè#fl~°∂Ñ¨"≥∞ÿ Jaè#fl ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ
LO^Œ#_®xH˜ J=HÍâ◊O ÖË^Œ∞. `å^•`«‡ºO Jx~åfiK«ºOQÍ LOk.
~°∂Ñ¨Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å‰õΩ ãÖÜ≥∂QÆ ãÖ|O^èŒO J„Ñ¨ã≤^Œú=Ú. ã¨=∞"åÜ«∂k
ãÖ|O^è•Å∞ Jaè#fl =ã¨∞=Î ÙÅˆH ãÖÉèqí OK«Háõ È=_»O =Å¡ Éè^Ë OŒ , WO„kÜ«∞O
ã¨~=æ° Ú - 8 257
aè#fl =ã¨∞Î=Ù ÅQÆ∞@KÕ g\˜H© ãÖ|O^èŒO ã≤kúOK«^Œ∞. WÖÏ qKå~°O

KÕÜ«∞QÍ 'r"À„|Ç¨Ï‡ aè#fló— J<Õ *Ï˝#=∞O^Œ∞ r=Ù#‰õÄ „|Ç¨‡xH© LO_Õ
ÉèË^ŒO „Ñ¨`«ºHí∆O HÍ^Œ∞. HÍ# `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ "åHõºO ÉÏkè`«O HÍ^Œ∞.
94. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: F „Ñ¨*Ï˝âßb! WO„kÜ«∂Å‰õΩ ãÖÜ≥∂QÆ
ãÖ|O^èŒO ÖËHõáÈ~Ú<å, KÕ~°∞=QÍ#~Ú<å LO@∞#flq Hõ^•! JO^Œ∞
KÕ`« ÉèË^Œ=∞#flk WO„kÜ«∂ÅKÕ „QÆÇ≤ÏOÑ¨|_»@O KÕ`« „Ñ¨`«ºHí∆"≥∞ÿ#^Œ<Õ
K≥áêÊe. W@∞¡ r"Õâfi◊ ~° Éè^Ë OŒ ã¨Ê+ì̈OQÍ `≥eÜ«∞@O KÕ`« `«`Î« fi=∞ã≤ "åHõºO
ÉèË^ŒO ÖË^Œx Ñ¨Å∞‰õ@O q~°∞^ŒúOQÍ L#flk. „Ñ¨*Ï˝=O`«∞Öˇ=~°∂ nxx
JOwHõiOK«~∞° . JO^Œ∞=Å# Z=iH© `å=Ú Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»<Õ *Ï˝#O HõÅ∞QÆ_O»
ÖË^Œ∞. <Õ#∞ "Õ~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ "Õ~°<Õ `«Åã¨∞Î<åfl_»∞. D r"Õâ◊fi~° ÉèË^•xfl
=∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∂Å∞ „QÆÇ≤Ïã¨∞Î#flq QÆ^•! JO^Œ∞=Å# ™êg∞Ñ¨º ¿ÇÏ`«∞=Ù
KÕ`« WO„kÜ«∞O 'ÉèË^Œ=Ú—#∞ „QÆÇ≤Ïã¨∞Î#flk. Hõ#∞Hõ ÉèË^ŒÉèÏ=O „Ñ¨`«ºHí∆"Õ∞#x
`≥Å∞Ñ¨ÙK«∞<åfl#∞.
95. „j â◊OHõ~∞° Å∞: F =Úx=~å! WO„kÜ«∂Å‰õÄ P`«‡‰õÄ ™êg∞Ñ¨ºO
ÖË^Œ∞. Dâ◊fi~° ÉèË^•„â◊Ü«∞"≥∞ÿ# P`«‡Ü«∞O^Œ∞ WO„kÜ«∞ ãÖ|O^èŒO ã≤kúOz
#Ñ¨C_»∞ WO„kÜ«∞ ÉèË^•Å‰õΩ qâı+¨}`å ~°∂Ñ¨ã¨xflHõ~°¬O JOwHõiOKåe.
P`«‡ WO„kÜ«∂Å‰õΩ HõxÑ≤OKÕ =ã¨∞Î=Ù HÍ^Œ∞. J<Àº#º ÉèÏ="≥∞ÿ# ÉèË^ŒO
„Ñ¨`º« HíO∆ HÍ^Œ∞. Hˆ =ÅO qâı+}¨ `åfixH˜ =∂„`«O ™êg∞áêºxfl JOwHõiOz`Õ
ã¨xflHõ~°¬ ~°∂Ñ¨¿ÇÏ`«∞=Ù Ju„Ñ¨ã¨HõÎ=∞=Ù`«∞#flk. Hõ#∞Hõ P`Õ‡O„kÜ«∂Å‰õΩ
Z\˜ì ãÖ|O^èŒ=¸ ÖË^Œ∞.
96. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ô~O_»∞ „^Œ"åºÅ∞ ãÖÜ≥∂QÆO K≥O^Œ∞`«=x
x~åÑ¶¨∂@OQÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û. P`å‡ „^Œ=ºO, z`«Î=¸ „^Œ=ºO. P q^èŒOQÍ
z`«OÎ , P`«‡Å∞ ~Ô O_»∂ „^Œ"åºÅ=_»O KÕ`« P ~Ô O\˜H© ãÖÜ≥∂QÆ ãÖ|O^èOŒ
`«ÑÊ¨ Hõ LOk. WO^Œ∞Ö’ ZO`«=∂„`«=¸ ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ . `å=Ú WO„kÜ«∂
Å‰õΩ P`«‡‰õΩ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œx <˘H˜¯ K≥áêÊ~°∞. Jk âßGã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞.
P`«‡, =∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∂Å‰õΩ QÀK«iOK«@O KÕ`« r=„|Ç¨‡Å ÉèË^ŒO
‰õÄ_® „Ñ¨`º« Hí∆ ã≤^"úŒ ∞Õ . WO^Œ∞KÕ`« `«`Î« fi=∞ã≤ "åHõºO JÉè^Ë •xfl É’kèOÑ¨*ÏÅ^Œ∞.
97. „j â◊OHõ~∞° Å∞: Ü≥∂yã¨`=Î« ∂! P`«‡qÉè∞í „^Œ=ºO ÖËHõ J}∞„^Œ=ºO
J<Õ Ô~O_»∞ Ñ¨H∆ÍÅ#∞ P`«‡ x~°=Ü«∞=∞=_»O =Å# x~°∂Ñ¨ x~°∞æ}Ïk
ã¨fi~°∂Ñ¨=∞=_»O KÕ`« z`«ÎO, P`«‡Å‰õΩ ãÖÜ≥∂QÆ=∞#flk JãÖÉèí==∞x
ã¨~fi° "Õ^•O`« âß„™êÎÅ∞ K≥|∞`«∞#flq. WO^Œ∞Ö’ ãÖ^ÕÇÏ¨ "≥∞O`« =∂„`«=¸
ÖË^Œ∞. HÍQÍ `«`«Î fi=∞ã≤ "åHõºO r"å`«‡Å UHõ`åfixfl xã¨ûO^ÕÇ¨ÏOQÍ LÑ¨^Õ
tã¨∞#Î flk.
98. JO`ÕQÍHõ, ÉèË^ŒO WO„kÜ«∂Å∞ „QÆÇ≤Ïã¨∞Î#flO^Œ∞=Å# ÉèË^Œ
=∞OkO„kÜ«∞O „Ñ¨=∂}=∞=Ù`«∞#flk. D ÉèË^ŒO „Ñ¨`«ºHí∆ ã≤^Œú=∞x
=zOKå~°∞. ÉèË^•xH˜ WO„kÜ«∂xH© U q^èŒ"≥∞ÿ# ™êg∞Ñ¨ºO HõÅ∞QÆ^Œx,
Éè^Ë =Œ ∞#flk WO„kÜ«∂ÅKÕ „QÆÇÏ≤ OKÕk HÍ#O^Œ∞# „Ñ¨`º« HíO∆ HÍ^Œh, r"å`«‡
Ñ¨~°=∂`«‡Å‰õΩ ÉèË^Œ"Õ∞ ÖË^Œh "Õ∞=Ú „ÑüáêkOKåO. W^ŒO`å ‰õÄ_®
=∞#ã¨∞û#∞ WO„kÜ«∞OQÍ JOwHõiOz# Ñ¨H∆Í<Õ ãÖÉèíqã¨∞ÎOk. Hõ#∞Hõ
z`«Î=∞<Õk WO„kÜ«∞O. D WO„kÜ«∞O r=„|Ç¨Ï‡Å ÉèË^ŒOÖ’ „Ñ¨=∂}O
HÍ^Œ∞. z`åÎxH©, P`«‡‰õÄ U ãÖ|O^è=Œ ¸ ÖË^∞Œ . J=Ü«∞="≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û`À
J=Ü«∞=O HÍx P`«‡‰õΩ ãÖ|O^èŒ=ÚO_»^Œ∞ QÆ^•! JO^Œ∞KÕ`« ÉèË^Œ=∞#flk
„Ñ¨`º« Hí∆ ã≤^=úŒ ∞#@O ã¨~fi° ^• JãÖÉè=í O. D qKå~°O KÕ`« `«`Î« fi=∞ã≤ =∞Ç¨
"åHõº `å`«Ê~°ºO "Õ^•O`« ã≤^•úO`«"∞≥ #ÿ r"å`«‡Å UHõ`åÎ fi<Õfl `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ OÎ k.
D q^èŒOQÍ ÉèË^ŒO x~åHõ$`«=∞~ÚOk.
99. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: ÉèË^Œ*Ï˝#O WO„kÜ«∂ÅKÕ „Ñ¨`«ºHí∆O
HÍHõáÈ~Ú<å, r=„|Ç¨Ï‡Å ÉèË^ŒO ™êH˜∆QÍ LOk. J\˜ì ™êH˜∆~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#
Éè^Ë *Œ Ï˝#"Õ∞ r=Ñ¨~=° ∂`«‡Å‰õΩ "≥~· ∞° ^èºŒ O HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»QÍ U q^èOŒ QÍ JÉè^Ë Œ
`«`«Î fi=∞O^Œ∞ `«`«Î fi=∞™êºk "åHÍºÅ∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ=Ù`«q? r=Ù_»∞ â◊s~°OÖ’
WO„kÜ«∂Å‰õΩ ™êH˜∆Ü≥ÿ∞ =∂Ü«∞KÕ P=iOz L<åfl_»∞. r=Ù_»∞ =º+≤ì ™êH˜∆
HÍQÍ, Dâ◊fi~°∞_»∞ ã¨=∞+≤ì ™êH˜∆. r"Õâ◊fi~°∞Å‰õΩ WO`«\ ˜ ÉèË^Œ=ÚOk. Hõ#∞Hõ
`«`«Î fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHõºO r=„|Ç¨Ï‡Å UHõ`åfixfl É’kèOÑ¨*ÏÅ^Œ∞.
100. „j â◊OHõ~∞° Å∞: r=Ù_»O>Ë Jq^ŒºKÕ`« P=iOK«|_ç â◊s~åxH©,
WO„kÜ«∂Å‰õÄ ™êH˜∆QÍ L<åfl_»∞. Dâ◊fi~°∞_»∞ =∂Ü«∞KÕ`« ã¨=∞ã¨Î [QÆ`«∞Î‰õΩ
ã¨~=æ° Ú - 8 259
™êH˜∆QÍ L<åfl_»∞. =º+≤ì ã¨=∞+≤ì ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ r"Õâ◊fi~°∞Å∞ Jq^•º=∂Ü«∞Å`À

‰õÄ_ç LO_»_»O=Å# ÉèË^ŒÉèÏ=O `ÀK«∞K«∞#flk. JO^Œ∞=Å# Ñ¨~°=∂`«‡
r=ÙxHõ#fl "Õ~°∞ ÉèÏ"åxfl Hõeyã¨∞Î#flk. HÍ|\˜ì ^≥· fi`«=∞x ÉèÏq™êÎO.
J^≥· fi`«=∞x `«ÅK«@O ÖË^∞Œ . „Ñ¨`º« Hí∆ ™êHí∆ ºO =Å# r"Õâfi◊ ~°∞Å LáêkèÉ^Ëè OŒ
Hõ#Ñ¨_∞» `«∞#flk. J~Ú<å ™êH˜~∆ ∂° ÑÖQÍ LO_Õ Éè^Ë OŒ Ü«∞^ä•~°O÷ HÍ^Œ∞. `«`Î« fi
=∞ã≤ =∞Ç¨"åHõºO KÕ`« „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O á⁄Ok Jq^Œº, =∂Ü«∞Å∞ #tOK«QÍ
XˆH „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂Ñ¨=∞=Ù`«∞#flk. `«~°∞"å`« ^Œ$â◊ºO ÖË^Œ∞. J^Õ t=O,
âßâ◊fi`«O, P#O^ŒO. JO>Ë „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O á⁄O^ŒHõ =Ú#∞Ñ¨Ù ™êH˜∆
ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞QÍ r"Õâfi◊ ~°∞Å Éè^Ë OŒ ã¨Ê+Öì QÍ `≥eã≤<å, „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú^Œ~ÚOK«
QÍ<Õ ã¨~°fi^Œ$â◊ºO áÈ~Ú JYO_» `«`«Î fiO ã≤kúã¨∞Î#flk. J*Ï˝# ^Œâ◊Ö’
r"Õâ◊fi~° ÉèË^Œ=Ú#flk† „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O á⁄O^ŒQÍ<Õ r"Õâ◊fi~°∞Å JÉèË^ŒO
ã≤kãú ∞¨ #Î flk.
101. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∞~°Å WÖÏ ÑëHÍ~°∞: „â◊√u „Ñ¨`«ºH∆ÍÅ‰õΩ
"≥·~°∞^èŒºO ÖË^Œ∞. `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ "åHõºO JÉèË^Œ=∞h, ™êH˜∆ ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#
„Ñ¨`º« Hí∆ Éè^Ë •xfl HõeyOK«@O KÕ`« =ºuˆ~Hõ`#« ∞ ("≥~· ∞° ^è•ºxfl) JOwHõiOz<å,
JÑïKÕÛù^Œ <åºÜ«∂xfl ã‘fiHõiOKåe. =ÚO^Œ∞ =Ú`«ºÑ¨ÙzÑ¨Ê "≥O_ç J<Õ
„ÉèÏOu HõeyOk. *Ï˝#O KÕ`« "≥O_ç J#fl „ÉèÏOu `˘ÅyáÈ`«∞#flk. J>Ë¡
"≥Ú^Œ@ J*Ï˝#O KÕ`« `«Åz# „ÉèÏOu, `«`«Î fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHõºOKÕ`«
*Ï˝<À^ŒÜ«∞"≥∞ÿ ÉèË^ŒO `˘ÅyáÈ`«∞#flk.
''`«^Œfi^Œº^äÀHõÎO „Ñ¨`«ºHí∆"Õ∞=.....—— P JÑ¨KÕÛù^Œ <åºÜ«∞O „Ñ¨HÍ~°O
`«`Î« fi=∞ã≤ "åHõºOKÕ ÉÏkè`=« ∞QÆ∞`«∞#flk. =ÚO^Œ∞ =Ú`«ºÑ¨ÙzÑ¨Ê#∞ K«∂K«∞@
KÕ`« „ÉèÏOuKÕ "≥O_ç J<Õ *Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. P `«~°∞"å`« Hõey#
ã¨`«º*Ï˝#O KÕ`«, P „ÉèÏOu `˘ÅyáÈ`«∞#flk. "≥O_ç J<Õ „ÉèÏOu #tOz
áÈ`«∞Ok. "≥Ú^Œ@QÍ "≥O_ç J<Õ *Ï˝#O `«~°∞"å`« =Ú`«ºÑ¨ÙzÑ¨Ê J<Õ
Ü«∞^ä•~°÷ *Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. P q^èOŒ QÍ ™êH˜ã∆ fi¨ ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ „Ñ¨`º« Hí*∆ Ï˝#O
r"Õâ◊fi~°∞Å =∞^èŒº "≥Ú^Œ@ ÉèË^ŒO HõxÑ≤Oz<å, D Ü«∞^ä•~°÷*Ï˝#O KÕ`«
r"Õâ◊fi~° UHõ`«fiO `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
JO>Ë „ÉèÏOu HÍÅ=∞O^Œ∞ r"Õâ◊fi~°∞Å ÉèË^ŒO `≥Å∞ã¨∞Î#flk. `«~°∞"å`«
`«`Î« fi*Ï˝#OKÕ „ÉèÏOu `˘Åy r"Õâfi◊ ~°∞Å UHõ`Î« fiO `≥Å∞ã¨∞OÎ k. W^Õ Ü«∞^ä•~°÷
*Ï˝#O.
102. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: ãÖÜ«∞g∞â◊fi~å! „Ñ¨`«ºHí∆ „Ñ¨=∂}ÏÅKÕ
Ñ¨^•~å÷Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey<å, `åi¯‰õΩÅ∞ J#∞=∂# „Ñ¨=∂}Ïxfl ã‘fiHõiã¨∞Î
<åfl~°∞. D J#∞=∂# „Ñ¨=∂}OKÕ `«`Î« fi=∞ã≤ J<Õ JÉè^Ë Œ ã≤^•úO`«O ÉÏkèOK«
|_»∞`«∞#flk. J#∞=∂# „Ñ¨=∂}OKÕ r"Õâ◊fi~° ^ŒfiO^Œfi ã≤^•úO`«O |ÅÑ¨_»∞
`«∞#flk. Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å∞ ã¨~°fiA˝Å∞ HÍ=Ù† „|Ç¨Ï‡`«Î fiO ÖË^Œ∞† [_®Å∞. Hõ#∞Hõ
Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å∞ „|Ç¨Ï‡Hõ<åfl aè#fl"≥∞ÿ#q. Hõ#∞Hõ ÉèË^ŒÉèÏ=O ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`ÀOk.
J^Õ q^èŒOQÍ r=Ù_»∂ ã¨~°fiA˝_»∞ HÍ_»<Õ "å^Œ#KÕ`« „|Ç¨Ï‡ÉèÏ"åxH˜ J#~°∞›
_»=Ù`«∞<åfl_»∞. HÍ|\˜ì r=Ùx Ü«∞O^Œ∞ „|Ç¨Ï‡`«Î fiO ÖË^Œ∞. Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å=∞ÖË¡<Õ
r=Ù_»∞ ‰õÄ_® Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡`À ÉèË^ŒÉèÏ=O Hõey L<åfl_»∞. D qt+¨ì"≥∞ÿ#
J#∞=∂# „Ñ¨=∂}O =ºuˆ~H˜ã¨∞Î#flk. r=Ù_»∞ Ñ¨^•~°÷=∞=_»O =Å# Ñ¨~°
„|Ç¨Ï‡KÕ xÜ«∞q∞Oz#"å_»∞. Hõ#∞Hõ r=Ù_∞» Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O XHõ¯\˜ HÍ^Œ∞. r=Ù_∞»
Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ JOâ◊ J=_»O =Å# Dâ◊fi~°∞xHõ<åfl aè#fl"≥∞#ÿ "å_Õ J=Ù`«∞<åfl_»∞.
JÉèË^Œ=∞<Õ `«`«Î fi=∞ã≤ "åHõºO ^À+≤`«=∞=Ù`«∞#flk.
103. „j â◊OHõ~°∞Å∞: ÑÖ_ç`«=~åº! r"Õâ◊fi~° ÉèË^ŒO Ñ¨~°=∂~°÷=∂?
ÖËHõ HõeÊ`«=∂? Jx PÖ’zOKåe. g∞~°∞ ÑëH˜#@∞¡ J#∞=∂# „Ñ¨=∂}Ïxfl
ã‘fiHõiOz`Õ ÉèË^ŒO ã¨`«º=∞x K≥Ñ¨Ê_®xH˜ P^è•~åÅ∞ HõxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞.
''Ñ¶¨∞\Ï^Õ~°∞HõÎ........—— Jã¨~°fi[˝=∞=_»O =Å# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ `«`«Î fi*Ï˝#OÖ’
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ =ã¨∞Î"Õ JxflKÀ\Ï¡ HõxÑ≤ã¨∞Î#flk. Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ =ã¨∞Î=Ù `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ
=ã¨∞Î=Ù HõxÑ≤OK«^Œ∞. HõxÑ≤OKÕ^ŒO`å K≥·`«#º ã¨fi~°∂ÑÖ, JYO_»`«`«Î fiO,
ÑïÑ¨Ó~°‚O† W^Õ J^≥· fi`« `«`«Î fiO. J^Õ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ ™ê~åOâ◊O.
XHõ"Õà◊ r=„|Ç¨Ï‡Å ÉèË^ŒO HõeÊ`«"≥∞ÿ`Õ, P HõeÊ`«"≥∞ÿ# ÉèË^•xfl
"Õ∞=Ú JOwHõiOKåO. ''Ñ¨~°ã¨Ê~° „ÑüÜ≥∂yHõ........—— J<Õk HõeÊ`«O.
"åº=Ç¨iHõOQÍ ^•xx JOwHõiOKåO. D q^èŒOQÍ r"Õâ◊fi~°∞Å ÉèË^ŒO
"åº=Ç¨iHÍÅO^Œ∞ HõxÑ≤ã¨∞ÎO@∞Ok. =º=Ç¨~åÅ‰õΩ Jf`«"≥∞ÿ#k. ^Œ$â◊ºO
ã¨~=æ° Ú - 8 261
ÖËx JYO_» *Ï˝#O`À ‰õÄ_ç# UHõ`«fi"Õ∞ J^≥· fi`« ã≤^•úO`«O. Jk

J=∞$`«=∞Ü«∞O, P#O^Œ=∞Ü«∞O, Ñït+¨ìO, ã≤^Œú"≥∞ÿ#k. Hõ#∞Hõ `å=Ú
K≥Ñ≤Ê# J#∞=∂# „Ñ¨=∂}OKÕ HõeÊ`« ÉèË^•xfl ™êkè™êÎ~å? J#∞=∂#
„Ñ¨=∂}O =Å# ã≤^Œú™ê^èŒ# [~°∞QÆ@O ÖË^Œx `≥Å∞ã¨∞Î#flk. r"Õâ◊fi~°∞Å
HõÅ~ÚHõ HõeÊ`«=∞x, "åº=Ç¨iHõ=∞x JOwHõiOz`Õ, r"Õâfi◊ ~°∞Å UHõ`åfixfl
JOwHõiOKåe. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞xKÕ`« r=Ù_»∞ xÜ«∞q∞OÑ¨|_ç<å_»<Õ "å^•xfl
U q^èŒOQÍ ã¨=∞i÷™êÎ~°∞? ÉèË^ŒO "åº=Ç¨iHõ=∞x JOwHõiOz`Õ r=Ù_»∞,
Dâ◊fi~°∞_»∞ XˆH HÍÅOÖ’ LO_»@O, Dâ◊fi~°∞xKÕ „¿Ñ~ˆ Ñ≤OK«|_»@O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
JOâßÅhfl Ü«∞^ä•~°÷ `«`Î« fiOÖ’ r=„|Ç¨Ï‡Å‰õΩ U Éè^Ë OŒ ÖË^xŒ `≥Å∞ã¨∞#Î flk.
P JÉèË^•<Õfl `«`«Î fi=∞ã≤ LÑ¨^Õtã¨∞Î#flk.
104. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞ ÅO^Œe ÉèË^ŒO P`«‡*Ï˝#O
KÕ`« #tOKÕk HÍ^Œ∞. XHõ"Õà◊ P`«‡*Ï˝#O KÕ`« r=Ù_»∞ "Õ~°∞, „|Ç¨Ï‡O
"Õ~°∞ J<Õ ÉèË^Œ|∞kú #tOz<å, Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞O_Õ „|Ç¨Ï‡ÉèË^Œ ^Œ$+≤ì
#tOK«^Œ∞. D „Ñüáê^Œ##∞ `å=Ú JOwHõiOK«@O ÖË^Œ∞. ''„|Ç¨Ï‡
x~°∂Ñ≤`« ã¨fi*Ï˝<åÉÏ^èŒº ÉèË^ŒÉèÏ=`«Î fiO.......—— - P`«‡*Ï˝#OKÕ Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å
Ü«∞O^Œ∞O_Õ „|Ç¨Ï‡ ÉèË^ŒO #tOK«@O ÖË^Œ∞. Dâ◊fi~°∞#‰õΩ Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å‰õΩ
Ñ¨~=° ∂~°÷ Éè^Ë "Œ ∞Õ LOk. P`«‡*Ï˝#OKÕ Ñ¶∞¨ \Ï^Œ∞ÅÖ’ Éè^Ë OŒ ÉÏkèOK«#O^Œ∞#,
Wk J#∞=∂# „Ñ¨=∂} ã¨fi~°∂ÑÖ. D J#∞=∂# „Ñ¨=∂} ã¨fi~°∂ÑÖ
KÕ`« P`«‡*Ï˝<åxfl Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å Ü«∞O^Œ∞ JOwHÍ~°OQÍ („Ñ¨fÜ«∞=∂#"≥∞ÿ#)
„|Ç¨Ï‡ÉèË^ŒO #tOK«@O ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å‰õÄ „|Ç¨Ï‡=Ú#‰õÄ
P`«‡*Ï˝#O =Å# „|Ç¨Ï‡Ñ¶¨∞\ÏkQÆ`« ÉèË^ŒO „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk.
105. „j â◊OHõ~°∞Å∞: ÑÖ_ç`=« ~åº! `å=Ú K«∂Ñ¨^ÅŒ z# J#∞=∂#
„Ñ¨=∂}=∞O^Œ∞, ã¨∞Y^Œ∞óMÏk ^ŒfiO^•fiÅ`À ‰õÄ_ç# P`«‡#∞ `≥Å∞Ñ¨^ÅŒ Kå~å?
ÖËHõ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ ÖËx P`«‡#∞ K≥Ñ¨Ê^ŒÅKå~å? "≥Ú^Œ\ ˜ Ñ¨Hí∆O =∂‰õΩ
ZÅ¡Ñ¨C_»∂ JOwHÍ~°Ü≥∂QÆº"Õ∞. J*Ï˝# ^Œâ◊Ü«∞O^Œ∞ ÉèË^ŒO `«Ñ¨ÊHõ
LO@∞Ok. WHõ¯_» J#∞=∂# „Ñ¨=∂}O =iÎOK«^∞Œ . ã¨∞Y^Œ∞óMÏk ^ŒfiO^•fiÅ∞
ÖËx *Ï˝<åxfl K≥Ñ¨Ê^ŒÅKå~å? r=Ù#‰õΩ ã¨∞Y^Œ∞óMÏk ^ŒfiO^•fiÅ∞
`≥e¿ã@Ñ¨C_»∞ ÑïÑ¨Ó~°‚ *Ï˝#O HõÅ∞QÆHõ Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞ÅO^Œ∂, „|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∂
ÉèË^ŒO `≥Å∞ã¨∞ÎO@∞Ok. ã¨~°fi ^Œ$âßºÅ∞ ã¨∞Êùiã¨¥Î<Õ LO\Ï~Ú. (<Õ#∞
Ñ¨~°=∂`«‡##fl É’^èŒ HõÅ∞QÆ^Œ∞) Hõ#∞Hõ ^•xx =º=Ç¨~° HõeÊ`«OQÍ
JOwHõiã¨∞Î<åfl=Ú.
WHõ Ô~O_»= Ñ¨H∆Í#, P`«‡*Ï˝#OKÕ J*Ï˝#O #tOz Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å∞
„Ñ¨fÜ«∞=∂<åÅ∞ QÍHõ ã¨~°fiÉèË^•Å∞ #tã¨∞Î#flq. ^Œ$âßºÅhfl #tã¨∞Î#flq.
Hõ#∞Hõ h J#∞=∂# „Ñ¨=∂}O =iÎOK«@O ÖË^Œ∞.
JO>Ë P`«‡*Ï˝#OKÕ ã¨~°fiÉèË^Œ^Œ$+‘ì #tOz Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å‰õÄ, „|Ç¨‡xH©
Z\˜ì ÉèË^ŒO ÖË^Œx `≥Å∞ã¨∞ Hõ#∞Hõ J#∞=∂# „Ñ¨=∂}O =iÎOK«^Œ∞.
ã¨~°fi[˝`« ÖËx KÀ@∞ÅxflO\˜Ö’#∂ ÉèË^•„â◊Ü«∞ `«`«Î fi=ÚO@∞#flk† "åºÑ≤Î
K≥O^Œ∞`«∞#flk. J>Ë¡ P`«‡*Ï˝#O =Å# r=ÙxÖ’ „|Ç¨Ï‡Éè^Ë Œ ÉèÏ=O #tã¨∞OÎ k†
"åºÑ≤Î [~°∞QÆ^Œ∞. HÍ|\˜ì „|Ç¨Ï‡*Ï˝#OKÕ ã¨~°fiÉèË^•Å∞ #tã¨∞Î#flq.
106. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: F Ü≥∂y=~åº! `å=Ú r"Õâ◊fi~°∞Å‰õΩ
HõeÊ`« ÉèË^•xfl, Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å‰õÄ Dâ◊fi~°∞xH© JHõeÊ`« ÉèË^•xfl =zOKå~°∞.
"Õ∞=∞>Ë¡QÍHõ, r"Õâ◊fi~°∞Å‰õΩ x~°∞áêkèHõ ÉèË^•xfl, r=Ùx Ü«∞O^Œ∞ („|Ç¨Ï‡
x~°∂Ñ≤`)« Éè^Ë •„â◊Ü∞« `åfi<Õfl JOwHõiã¨∞<Î åflO. Hõ#∞Hõ x~°∞áêkèHõ Éè^Ë `Œ `« Î« fiO
™ê^èºŒ =∞=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞=Å# Ñ¶∞¨ \ÏxH˜ Dâ◊fi~°∞xH˜ Éè^Ë =Œ Ú#fl>Ë,¡ r=ÙxH˜
Dâ◊fi~°∞xH˜ ÉèË^Œ=Ú#fl^Œx =∂ xtÛ`åaè„áêÜ«∞O.
107. „j â◊OHõ~°∞Å∞: Ñ¶¨∞>Ëâ◊fi~° ÉèË^ŒO J*Ï˝#O KÕ`« HõeÊOK«
|_ç#k. Jk ã¨`º« O HÍ^Œ∞. P`«‡*Ï˝#O L^Œ~ÚOK«QÍ<Õ P Éè^Ë OŒ #tã¨∞#Î flk.
P`«‡ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡OHõ#fl aè#flO HÍ^Œ∞. K≥`· #« º ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»=@O =Å# J#∞=∂#
„Ñ¨=∂}O KÕ`« r"Õâfi◊ ~°∞Å UHõ`fi« O ã≤kãú ∞¨ #Î flk. P`å‡, Ñ¨~„° |Ç¨‡ z`«ûfi~°∂
Ñ¨ÙÅ∞. ÉèË^ŒO ÖË^Œ∞. `«`«Î fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHõº É’^èŒKÕ`« J^≥· fi`« ã≤^•úO`«O Ñï
ã¨~=æ° Ú - 8 263
Ñ¨Ó~°‚OQÍ ã≤kúã¨∞Î#flk† âßâ◊fi`å#O^ŒO Åaèã¨∞Î#flk. Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å=∞ÖË¡ r=Ù_»∞

[_»∞_»∞ HÍ^Œ∞† K≥·`«#ºã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞. JO^Œ∞=Å# J#∞=∂# „Ñ¨=∂}O
=iÎOK«^Œ∞. Ñ¶¨∞>Ëâ◊fi~°∞Å ^Œ$ëêìO`«O Jq^ŒºKÕ`« Ñ¨~°„|Ç¨‡xH˜ ÉèË^ŒO HõeÊ`«
=∞=Ù`«∞#flk. x*ÏxH˜ P ÉèË^ŒO ÖË^Œ∞. JO`ÕQÍHõ Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å∞ [_®Å=_»O
KÕ`«, ^Œ$âßºÅ=_»O KÕ`« q∞^äŒºÅ=Ù`«∞#flq. âßâ◊fi`åÅ∞ HÍ=Ù. qKåiOz`Õ
P`«‡ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊Hõ=∞x, Ñ¨~°„|Ç¨‡Oâ◊=∞x „â◊√u `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk. Hõ#∞Hõ
`å=Ú „ÑüáêkOz# Jã¨~fi° [˝`fi« ¿ÇÏ`«∞=Ù P`«‡z`«=Î _»O =Å# Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡
ÉèË^Œ~°Ç≤Ï`«O. Hõ#∞Hõ J#∞=∂# Jã≤^Œú=∞~ÚOk.
108. =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: ^èŒ~°‡O HõÅk ^èŒi‡. ^•x *Ï˝#O KÕ`«
r=ÉèË^ŒO É’kèOÑ¨|_»^Œ∞. nxx „|Ç¨Ï‡ q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® ™êkèOK«_»O
=∂‰õΩ W+¨ìO. „|Ç¨Ï‡ ãÖ™ê~° ~°Ç≤Ï`«`«fiO J<Õ ^èŒ~°‡O HõÅk. ^•x
*Ï˝#O KÕ`« r= ÉèË^ŒO `˘ÅyáÈ^Œ#fl =∂@.
„|Ç¨Ï‡*Ï˝#O KÕ`« r=Éè^Ë OŒ ÉÏkèOÑ¨|_»∞`«∞Ok. ‰õΩO_» "≥Ú^ŒÅ~Ú#
"å\˜ *Ï˝#O KÕ`« ÉèË^ŒO ÉÏkèOÑ¨|_»^Œ∞ Jx g∞ Jaè„áêÜ«∞O. (WÖÏ
g∞ Jaè„áêÜ«∂xH˜, =∂ Jaè„áêÜ«∂xH˜ ÉèË^ŒO L#flO^Œ∞=Å¡ 'ã≤kúOz#
^•xx ™êkèOK«∞@— J<Õ ^À+Ö LO_»^Œ∞. ( ã≤^Œú™ê^èŒ# ^À+Ö LO_»^Œ∞.)
Ñ¶∞¨ \Ïk *Ï˝#O KÕ`« r= Éè^Ë OŒ ÉÏkèOÑ¨|_»Háõ È=_»O g∞‰õÄ JOwHÍ~°"∞Õ .
Hõ#∞Hõ "Õ∞O K≥Ñ≤Ê# ^•xH˜ ^Œ$ëêìO`«O LOk. (^Œ$ëêìO`« Ç¨x J<Õ
^À+Ö ÖË^Œ∞.)
109. „j â◊OHõ~°∞Å∞: P r=ÉèË^ŒO ãÖÑ¨Ó~°‚ ^èŒi‡*Ï˝#OKÕ
ÉÏkèOÑ¨|_»xkQÍ LO^•? H˘O`« ^èiŒ ‡*Ï˝#OKÕ ÉÏkèOÑ¨^QŒ xÆ kQÍ LO^•?
Ñ¶¨∞\ÏkHõ=Ú#O^Œ∞, „|Ç¨Ï‡=Ú#O^Œ∞ P`«‡ ÉèË^ŒO XHõ\ ˜QÍ<Õ L#flO^Œ∞=Å¡
Ñ¨Ó~°fiO K≥Ñ≤Ê# ^À+Ö =∞~°Å =zÛOk.
(‰õΩO_» "≥Ú^ŒÅ~Ú# "å\˜H˜ P`«‡‰õΩ ÉèË^ŒO Hõ#|_»∞`ÀOk. „|Ç¨Ï‡‰õΩ
P`«‡‰õΩ P ÉèË^Œ"Õ∞ QÀK«i™ÈÎOk. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O =Å¡ „|Ç¨Ï‡‰õΩ P`«‡‰õΩ
ÉèË^ŒO `˘ÅyáÈ~Ú#>Ë¡, ‰õΩO_» "≥Ú^ŒÅ~Ú# "å\˜H˜, r"å`«‡‰õΩ LO_Õ
ÉèË^ŒO ‰õÄ_® áÈ`ÀOk. JÑ¨Ù_»∞ ^Œ$â◊ºO ÖËx JYO_» *Ï˝#"Õ∞ LOk.
Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O `«ÑÊ¨ =∞é˜ XHõ\ ˜ ÖË^∞Œ . Ñ¶∞¨ \Ïk *Ï˝# ^Œ$ëêìO`«O ÖË#O^Œ∞=Å¡
^Œ$ëêìO`« Ç¨x ^À+Ö HõÅ∞QÆ∞`ÀOk.
110. „j â◊OHõ~∞° Å∞: ^èiŒ ‡ Ñ¨ÔŒ KÕ x~°∞}æ Ñ¨~=° ∂`«‡ K≥ÑÊ¨ |_ç#^•?
ã¨QÆ∞} Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ q=H˜∆OÑ¨|_»∞`«∞<åfl_®? ã¨QÆ∞} Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡Ñ¨Hí∆=Ú#∞
QÆ∂iÛ K≥ÑÊ¨ |_ç#KÀ r"å`«‡Å Éè^Ë OŒ JOwHõiOK«|_çOk. x~°∞}æ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡
Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ ^À+Ö ãÖÉèíqã¨∞Î#flk. D Ô~O_»= Ñ¨H∆Í# ã≤^Œú™ê^èŒ#
~°∂Ñ¨ ^À+Ö ãÖÉèíqOzOk. HÍ|\˜ì ^èŒi‡ Ñ¨^ŒOKÕ ã¨QÆ∞} x~°∞æ}
Ñ¨~°=∂`«‡Å#∞ „QÆÇ≤ÏOz<å ^À+Ö ãÖÉèíqã¨∞ÎOk.
111. „j â◊OHõ~°∞Å∞: (x~°∞æ} „|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ Ô~O_»∞ qHõÖÏÊÅ#∞
K«∂Ñ≤ Nâ◊OHõ~° ÉèQí =Æ `åÊ^Œ∞Å∞ "å\˜x YO_çã∞¨ <Î åfl~°∞.) x~°∞}æ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#OKÕ
„|Ç¨‡`«‡ ÉèË^ŒO `˘ÅyáÈ^Œx g∞~°∞ K≥áêÊ~°∞. D x~°∞æ} „|Ç¨Ï‡O
„Ñ¨=∂}ÏÅKÕ ã≤kúOzO^•? ã≤kúOK«ÖË^•? x~°∞æ} „|Ç¨Ï‡O „Ñ¨=∂}ÏÅKÕ
ã≤kúOK«HõáÈ`Õ ÉèË^•xH˜ P„â◊Ü«∞=∞~Ú# „|Ç¨Ï‡"Õ∞ ã≤kúOK«#O^Œ∞=Å¡
P„â◊Ü«∂ã≤kú J<Õ ^À+Ö HõÅ∞QÆ∞`ÀOk.
ÉèË^•xH˜ P„â◊Ü«∞=∞~Ú# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O „Ñ¨=∂}ã≤^Œú=∞~Ú`Õ,
„Ñ¨=∂}=ÚÅ~Ú# "Õ^•O`« "åHÍºÅ∞ r"å`«‡ „|Ç¨Ï‡Å‰õΩ JÉè^Ë •xfl `≥ÅÊ_»O
KÕ`« r"å`«‡ „|Ç¨Ï‡Å‰õΩ ÉèË^•xfl K≥Ñ¨Ê_»O "Õ^•O`« „Ñ¨=∂} q~°∞^Œú
=∞=Ù`«∞Ok.
112. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ü«∞u=ˆ~}Ïº! ''^•fiã¨∞Ñ¨~å‚......—— J<Õ
„â◊√u "åHõº "≥ÚHõ\ ˜ LOk. JO^Œ∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl J#∞ÉèíqOKÕ r=Ù#‰õΩ,
Hõ~‡° Ñ¶Å¨ =∞#∞Éèqí OK«x Ñ¨~=° ∂`«‡‰õÄ Éè^Ë OŒ ã¨Ê+Öì QÍ „ÑüáêkOK«|_ç#k.
r"Õâ◊fi~° UHõ`åfixfl É’kèOKÕ `«`«Î fi=∞ã≤ "åHõºO Hõ<åfl, D '^•fiã¨∞Ñ¨~å‚—
J<Õ „â◊√u "åHõºO |Å=`«Î~°=∞=@O KÕ`« r"Õâ◊fi~° ÉèË^ŒO ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#k.
LÑ¨x+¨`«∞ÎÅO^Œ∞ WÖÏ =zOK«|_ç#k: XHõ =$Hí∆Og∞^Œ (â◊s~°=∞O^Œ∞)
JO^Œ"∞≥ #ÿ ~Ô Hõ¯Å∞ QÆÅ ~Ô O_»∞ Ñ¨‰Ω∆õ Å∞ (r"Õâfi◊ ~°∞Å∞) ãŸºO`À rqã¨∞#Î flq.
JO^Œ∞ r=Ù_»<Õ Ñ¨H˜∆ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅ ##∞Éèíqã¨∞Î#flk. Dâ◊fi~°∞_»∞QÍ L#fl
Ñ¨H∆˜ Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ ÏÅ#∞ Éè∞í lOÑ¨Hõ ™êH˜Q∆ Í =∂„`«=Ú#flk. r=Ù_»∞ Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ ÏÅKÕ`«
ã¨~=æ° Ú - 8 265
ã¨∞Y^Œ∞óMÏk ^ŒfiO^•fiÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. Dâ◊fi~°∞_»∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅ

##∞Éèqí OÑ¨Hõ ™êH˜Q∆ Í LO_ç ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ ##∞Éèqí OÑ¨Hõ ã¨~fi° ™êH˜Ü
∆ ∞ÿ≥ L<åfl_»∞.
Hõ#∞Hõ `«`«Î fi=∞ã≤ „Ñ¨=∂}O HÍ^Œ∞.
113. „j â◊OHõ~°∞Å∞: #Ü«∞`«`«Î fi*Ï˝! =ÚO_»Hõ „â◊√u r"Õâ◊fi~°∞Å
ÉèË^•xfl „ÑüáêkOK«@O ÖË^Œ∞. „Ñ¨=∂}ÏO`«~åÅKÕ ÅaèOKÕ J~°÷OÖ’
„â◊√`«∞Å `å`«Ê~åºxfl âßGO JOwHõiOK«@O ÖË^Œ∞. JOwHõi¿ãÎ `å`«Ê~°ºO
ÖËx "Õ^ŒOÖ’x J~°÷"å^Œ"åHÍºÅhfl qkè "åHÍºÅ =∞ÖË¡ „Ñ¨=∂}ÏÅ=Ù`«q.
JO>Ë =ÚO_»Hõ „â◊√uH˜ ÉèË^Œ=∞O^Œ∞ `å`«Ê~°ºO ÖË^Œ∞. `å`«Ê~°ºO ÖËx J~°÷
"å^Œ "åHÍºÅ∞ ™êfi~°÷OÖ’ J„Ñ¨=∂}=∞ÜÕ∞º>Ë¡, „â◊√u"åHÍºÅ∞ J„Ñ¨=∂}Ï
Å=Ù`«∞#flq. Hõ#∞Hõ „â◊√uÉè^Ë Œ q+¨Ü∞« OÖ’ „Ñ¨=∂} "Õ∞q^èOŒ QÍ J=Ù`«∞Ok?
"≥∂H∆Íxfl HÀ~°Hõ ã¨fi~åæxfl Z=~°∞ HÀ~°∞H˘O@∞<åfl~À "å_»∞ =∞$`«∞º=Ù<Õ
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»x „â◊√u"åHõºO. =ÚO_»Hõ „â◊√u ÉèË^•xfl „ÑüáêkOK«@O
ÖË^Œ∞. D ÉèË^ŒO „Ñ¨`«ºHí∆=∞x JOwHõiOK«@O KÕ`« ÉèË^ŒO „â◊√u „Ñ¨=∂}O
HÍ*ÏÅ^Œ∞. „ÉèÏOu HÍÅOÖ’ =Ú`«ºÑ¨ÙzÑ¨Ê "≥O_çÖÏ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. J^Õ
q^èOŒ QÍ Dâ◊fi~°∞x Ü«∞O^Œ∞ r=Ù_»∞ QÀK«iã¨∞<Î åfl_»∞. Hõ#∞Hõ r"Õâfi◊ ~° Éè^Ë OŒ
„ÉèÏOu HõeÊ`«=∞=Ù`«∞Ok. Hõ#∞Hõ D „ÉèÏOu HõeÊ`«"≥∞ÿ# ÉèË^ŒOÖ’ „â◊√u
„Ñ¨=∂}O =iÎOK«^Œ∞. „j *ˇ·q∞h =∞Ç¨Ïi¬ ‰õÄ_® J~°÷O `≥eÜ«∞|~°K«x
ãÖ^Œ~åƒùÅO^Œ∞ „â◊√u „Ñ¨=∂}Ï<Õfl ã‘fiHõiOKå~°∞. J\˜ì ãÖ^Œ~åƒù# `å=Ú
„â◊√u q~°∞^ŒúOQÍ =zOK«=KåÛ? JÖÏ =ÚO_»Hõ „â◊√u `«`«Î fi=∞ã≤ „â◊√ux
ÉÏkèOK«^Œ∞. Wk ã≤^•úO`«O.
114. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ü«∞u=~åº! `å=Ú „Ñ¨=∂}ÏO`«~°OKÕ
„QÆÇ≤ÏOK«^Œy# J~°÷O JÑ¨Ó~°fi`«fiO ÖË#O^Œ∞# x~°¿ÑHí∆ „Ñ¨=∂}"≥∞ÿ# „â◊√u
„Ñ¨=iÎOK«^Œx ÑëH˜<å~°∞. J\˜ì ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ „â◊√u "åHõºO „Ñ¨=∂}O
HÍ^Œx ã≤^•úOfHõiOKå~°∞. ã¨‡ $u J~å÷xH˜ qÑ¶¨∂`«O Hõey#Ñ¨C_»∞
„â◊√u"åHÍºÅ∞ ã‘fiHõiOK«^ŒQÆæq. ã¨‡ $`«∞ÅO>Ë `«áÈ^èŒ#∞Å∞, =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞,
=∞Ç¨`«∞‡Å∞ "Õ^Œ™ê~åxfl "Õ^•~å÷Å#∞ ã¨‡iOz# ~°∂áêÅ∞. D ã¨‡ $`«∞Å‰õΩ
„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ=Ù`«∞#flq. JO^Œ∞=Å# ã¨‡ $u „Ñ¨=∂}ÏÅHõ#fl
„â◊√u „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ t~À^è•~°º=∞x ã¨Ê+¨ì=∞~ÚOk. P q^èŒOQÍ PÖ’z¿ãÎ
''ˆH∆„`«[˝OKåÑ≤ =∂Oqkú ã¨~°fiˆH∆„`Õ+¨µ ÉèÏ~°`«—— "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨‡ $`«∞ÅO^Œ∞
r=„|ÃÇ·Ï‡HÍºxfl „ÑüáêkOKå~°∞. J^Õ `«`åÎ fixfl `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ "åHõºO
‰õÄ_® É’kèã¨∞Î#flk. D ÉèíQÆ=næ`å ã¨‡ $u J~å÷xH˜ =¸Å=ÚQÆ JÉèË^Œ
„â◊√uÜ≥ÿ∞# `«`«Î fi=∞ã≤ "åHõº=Ú#flk. Hõ#∞Hõ „â◊√u "åHõº"≥∞ÿ# `«`«Î fi=∞ã≤
‰õÄ_® ''ˆH„∆ `«[O˝ KåÑ≤—— J<Õ ÉèQí =Æ næ`å ã¨‡ $ux ã¨=∞i÷ã∞¨ #Î flk. P „Ñ¨HÍ~°OQÍ,
„Ñ¨`«ºHí∆ „Ñ¨=∂}O KÕ`« r=„|Ç¨Ï‡ ÉèË^ŒO ã≤kúOz<å J^Õ J~å÷xfl
„ÑüáêkOKÕ ''^•fiã¨∞Ñ¨~å‚—— J<Õ ÉèË^Œ„â◊√ux ‰õÄ_® „Ñ¨=∂}OQÍ
ã‘fiHõiOÑ¨=K«∞Û. ''^•fiã¨∞Ñ¨~å‚—— J<Õ „â◊√u Éè^Ë •xfl ã¨Ê+Öì QÍ LÑ¨^tÕ ã¨∞#Î flk.
^•fiã¨∞Ñ¨~å‚ J<Õ „â◊√u r"Õâ◊fi~° ÉèË^Œ„Ñüáê^Œ#Ö’ „Ñ¨|Å „Ñ¨=∂}=∞=Ù
`«∞#flk.
115. „j â◊OHõ~°∞Å∞: F ÑÖ_ç`«=~åº! „Ñ¨=∂}=∞O>Ë J*Ï˝`å~å÷xfl
(QÆ∂_è®~å÷Å∞) `≥e¿Ñ^Œx J~°O÷ . ã¨‡ $`«∞ÅO^Œ∞ qÑ¨ÙÅOQÍ q=iOz#Ñ¨C_»∞
WHõ „â◊√`«∞Å`À Ñ¨xÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „â◊√`«∞Å∞ U J~å÷xfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#fl"À
P q+¨Ü∂« <Õfl ã¨‡ $u "åHÍºÅ∞ ‰õÄ_® qÑ¨ÙÅOQÍ q=iã¨∞#Î flq. JO^Œ∞=Å#
„â◊√`«∞Å#∞ =∞~°Å „Ñ¨=∂}OQÍ fã¨∞H˘#=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. JO>Ë
ãÖ^ÕÇ¨ Å∞ Hõey#Ñ¨C_»∞ =∂„`«"∞Õ „â◊√`«∞Å#∞ ãÖ„Ñ¨kOK«=K«∞Û. ™ê=∂#∞ºÅ∞
‰õÄ_® r"Õâ◊fi~°∞Å ÉèË^•xfl ã¨∞ÅÉèíOQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘O@∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ D
„Ñ¨`«ºHí∆ „Ñ¨=∂}O KÕ`« `≥eÜ«∞|_ç# q+¨Ü«∂xH˜ '^•fiã¨∞Ñ¨~å‚— J<Õ „â◊√u
"åHõºO „Ñ¨=∂}O HÍ*ÏÅ^Œ∞. Ü«∞^ä•~å÷xH˜ "Õ^•~å÷Å#∞ „QÆÇ≤ÏOz#
=∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ r"Õâ◊fi~° ÉèË^•xfl YO_çOz UHõ`åfi<Õfl ã¨=∞i÷ã¨∞Î<åfl~°∞.
116. JO`ÕHÍHõ '^•fiã¨∞Ñ¨~å‚— J<Õ „â◊√u r"Õâ◊fi~°∞Å#∞ =zOK«@O
ÖË^Œ∞† Hõ~°‡Ñ¶¨Å=∞#∞ÉèíqOKÕ |∞kúx (Éè’HõÎ) `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk. '^•fiã¨∞Ñ¨~å‚—
J<Õ "åHõºO |∞kú HõO>ˇ Ñ¨Ù~°∞+¨µx "Õ~°∞QÍ *Ëã≤ Ñ¨Ù~°∞+¨µ#‰õΩ ã¨∞Y
^Œ∞óMÏk ãÖ™ê~° ~åÇ≤Ï`åºxfl „Ñüáêkã¨∞Î#flk. r=Ù_»∞ ãÖ™êi HÍ^Œ∞†
Ñïâ◊√^Œú K≥·`«<åº`«‡Hõ Ñ¨~°=∂`«‡ Jx ã≤^•úO`«O KÕ™ÈÎOk.
ã¨~=æ° Ú - 8 267
117. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ü«∞u=~å! |∞kú [_»Ñ¨^•~°÷O. [_»

Ñ¨^•~°÷O ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ÉèíqOK«*ÏÅ^Œ∞. Hõ#∞Hõ ''^•fiã¨∞Ñ¨~å‚—— J<Õ „â◊√u
ã¨~fi° A˝_#·≥ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x, JÅÊA˝_#·≥ r=Ùx QÆ∂iÛ =∂„`«"∞Õ K≥ÑC¨ K«∞#flk.
Ö’HõOÖ’ K≥·`«#º Ñ¨^•~å÷ÅˆH ã¨∞Y^Œ∞óMÏ^Œ∞Å∞ ãÖÉèíqã¨∞Î#flq. „Ñ¨`«ºHí∆
q~°∞^Œú"≥∞ÿ# Ñ¨^•~å÷Å#∞ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#fl^Œx#KÀ ''^•fiã¨∞Ñ¨~å‚—— J<Õ „â◊√u
‰õÄ_® g∞ Jaè„áêÜ«∞=Ú #OwHõiOz „Ñ¨=∂}O HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì D „â◊√u
r"Õâ◊fi~°∞Å<Õ =zã¨∞Î#fl^Œ=@O ã¨=∞O[ãÖ. ''Ü«∞[=∂#ó „Ñ¨ã¨Î~°ó—— J<Õ
„â◊√u"åHÍºxfl J#∞ãïOz HõO|o Ü«∞[=∂#∞_»<Õ "åHõºO „Ñ¨â◊Oã¨#∞
`≥e¿Ñ "åHõº"Õ∞ HÍx ã¨fi`«O„`« „Ñ¨=∂}O QÍHõ =∞~˘Hõ qkè"åHõºO`À
J#fi~ÚOz „Hõ`«fiOQÀÑ¨Ü≥∂y J=Ù`«∞#flk. J^Õ „Ñ¨HÍ~°O ~¸ „â◊√`Õ
r"Õâfi◊ ~°∞Å#∞ =^Œe J~åúO`«~"° ∞≥ #ÿ |∞kú r=ÙÅ#∞ `≥eã≤# Üˇµ_»Å J„Ñ¨=∂}
=∞=Ù`«∞Ok. HÍ|\˜ì ~¸ „â◊√u r"Õâ◊fi~°∞Å<Õ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ ã¨fi`«O„`«OQÍ
„Ñ¨=∂}=∞=Ù`ÀOk.
118. „j â◊OHõ~°∞Å∞: q^•fiOã¨∞_®! '^•fiã¨∞Ñ¨~å‚— J<Õ „â◊√u J~å÷xfl
ÃÑ·OQÆº ~°Ç¨Ïã¨º„ÉÏÇ¨Ï‡}O K«Hõ¯QÍ "åºMÏºxOz#k. ''`«Ü≥∂~°#ºó
Ñ≤Ñ¨ÊÅO.....—— |∞kú ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# Hõ~°‡ Ñ¶¨ÖÏxfl Éèí∞lã¨∞Î#flk. =∞~˘Hõ_≥·#
r=Ù_»∞ ™êH˜∆QÍ LO_ç (J#∞ÉèíqOK«Hõ) K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞. gi^ŒÌ~°∂ ã¨`«Î fi
r=ÙÅ∞. JO^Œ∞KÕ`« ^•fiã¨∞Ñ¨~å‚ J<Õ „â◊√u ã¨`«Î fir=Ñ¨~°=∞x ã¨Ê+¨ìOQÍ
`≥Å∞ã¨∞#Î flk.
119. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ü«∞fâ◊fi~å! ''™êfi^ŒfiuÎ - ã¨`«Î fiO—— J<Õ
„Ñ¨Ü≥∂QÆO ^•fi~å ã¨`«Î fiÑ¨^ŒO â◊s~°OÖ’ LO_Õ r=Ùx QÆ∂iÛ K≥|∞`«∞#flk.
''ã¨`«Î fiˆH∆„`«*∫˝, JaèÑ¨â◊ºu[˝O—— J<Õ „Ñ¨Ü≥∂QÆO ^•fi~å ˆH∆„`«[˝, [˝â◊ÉÏÌÅ∞
*Ï˝#~°∂Ñ¨Ù_≥#· Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flq. Hõ#∞Hõ P Ñ¨Ó~ÀfiHõÎ „ÉÏÇ¨Ï‡}OÖ’
ã¨`«Î fiO âßs~°"åK«Hõ"≥∞ÿ r=Ùx, ˆH∆„`«[˝ â◊|Ì=Ú Ñ¨~°=∂`«‡#∂ K≥Ñ¨CK«∞#flq.
HÍ|\˜ì ^•fiã¨∞Ñ¨~å‚ „â◊√u ã¨`«Î fir= Ñ¨~å~°÷ É’^èŒHõ=Ú HÍ^Œ∞.
120. „j â◊OHõ~°∞Å∞: F q^•fiOã¨∞_®! ''`«^Õ`«`«û `«Î fiO.....—— J<Õ
„ÉÏÇ¨Ï‡} "åHõºOÖ’, ™ê^èŒ#"≥∞ÿ# JO`«óHõ~°} ^•fi~å ã¨fiÑ¨flO QÍOKÕ"å_Õ
D ã¨`«Î fiO. Z=~°∞ â◊s~°OÖ’ ™êH˜∆QÍ LO@∞<åfl_À J`«_Õ ˆH∆„`«A˝_»∞.
ã¨`Î« fiO Hˆ „∆ `«AÅ˝ O>Ë z`«OÎ , r=Ù_»∞ Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. W^Õ P „ÉÏÇ¨Ï‡}O
`å`«Ê~°ºO. Hõ#∞Hõ ^•fiã¨∞Ñ¨~å‚ „â◊√u P |∞kú r=ÙÅ<Õ ¿Ñ~˘¯O@∞#flk.
121. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: ''ÜÕ∞# ã¨fiÑ¨flOÑ¨âº◊ u—— J<Õ „Ñ¨Ü∂≥ QÆOÖ’
'ÜÕ∞#— J<Õ „Ñ¨Ü≥∂QÆO =Å# ã¨fiáêflxfl K«∂¿ã"å_»∞ Hõ~°Î Jx ÉèÏqOKåe.
JO>Ë P Hõ~Î° r=Ù_»h, Hˆ „∆ `«[˝ â◊|OÌ KÕ`« Dâ◊fi~°∞_»∞ ™êH˜Ü ∆ ∞« h „QÆÇÏ≤ OKåe.
D q^èŒOQÍ „ÉÏÇ¨Ï‡}O r"Õâ◊fi~°∞Å ÉèË^•<Õfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk.
122. „j â◊OHõ~°∞Å∞: "åºHõ~°} s`åº Hõ~°ÎQÍx, Hõ~°}O QÍx
uVòKÕ K≥Ñ¨Ê|_»#Ñ¨C_»∞ `«$fÜ«∞ =K«∞Û#∞. ''ÜÕ∞# ã¨fiÑ¨flO Ñ¨â◊ºu—— J<Õ
"åHõºOÖ’x uV± „Ñ¨`«ºÜ«∞O KÕ`« Hõ~°Î J~Ú# r=Ù_»∞ K≥Ñ¨Ê|_»∞@ ÖË^Œ∞.
HÍ=Ù# Hõ~Ü Î° ∞ÿ≥ # r=Ù_»∞ z`«OÎ KÕ ã¨fiáêflxfl K«∂ã¨∞<Î åfl_»x J~°O÷ . â◊s~°OÖ’
LO_Õ „^Œ+¨ì J<Õ qâıëêxfl „ÑüáêkOK«@O KÕ`« â◊s~°OÖ’ ™êH˜∆QÍ
LO_Õ r=Ù_»∞ Jx J~°÷O. JO`ÕHÍx, ã¨~°fi"åºÑ¨‰õΩ_≥·# Dâ◊fi~°∞_»∞ HÍ^Œ∞.
ã¨HõÅ âßGA˝_»"≥·# „Ñ¨*Ï˝âßb! "åºHõ~°}Ïxfl q~°∞^ŒúOQÍ "åºMÏºxOK«=^Œ∞Ì.
Hõ#∞Hõ ã¨`«Î fi â◊s~°Ñ¨^•Å∞ |∞kú, r=Ù_»∞ Jx „QÆÇ≤ÏOKåe.
123. „j =∞O_»# q∞„â◊√Å∞: F Ü≥∂w! â◊s~°=Ú# LO@∞<åfl_»∞
J<Õ J~°÷OÖ’ âßs~° Ñ¨^Œ=Ú#‰õΩ J~°÷O ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok. HÍ|\˜ì ã¨~°fi
"åºÑ¨‰õΩ_»QÆ∞@=Å¡ â◊s~°=∞O^Œ∞#fl Dâ◊fi~°∞_»∞ âßs~° Ñ¨^ŒOKÕ ZO^Œ∞‰õΩ
K≥ÑÊ¨ |_»_∞» ?
124. „j â◊OHõ~°∞Å∞: JO`«\Ï "åºÑ≤Oz LO_»_»O=Å¡ Dâ◊fi~°∞_»∞
â◊s~°=∞O^Œ∞, W`«~° „Ñ¨^Õâ◊=ÚÅO^Œ∞ ‰õÄ_® L<åfl_»∞. HÍ|\˜ì âßs~°
Ñ¨^ŒOKÕ ZÖÏ K≥Ñ¨Ê|_»`å_»∞? PHÍâ◊O JO`«\Ï "åºÑ≤Oz LO_»_»O
=Å¡ â◊s~°=Ú#O^Œ∞ ‰õÄ_® LOk. J~Ú<å PHÍâßxfl Z=~°∂ âßs~°Ñ^¨ OŒ KÕ
K≥Ñ¨Ê_»O ÖË^Õ!
125. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: ^•fiã¨∞Ñ¨~å‚ J<Õ "åHõºO r"Õâ◊fi~°∞Å‰õΩ
HÍHõ, |∞kúr=ÙÅ‰õΩ =iÎã¨∞ÎO^ŒO>Ë, Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏ#∞Éèí=O K≥·`«#º Ñ¨^•~°÷"Õ∞
J#∞ÉèíqOKåe. JKÕ`«# Ñ¨^•~°÷O J#∞ÉèíqOÑ¨*ÏÅ^Œ∞. [_»"≥∞ÿ# |∞kú
ã¨~=æ° Ú - 8 269
ã¨∞Y^Œ∞óMÏ`«‡Hõ"≥∞ÿ# Hõ~°‡Ñ¶¨Å =∞#∞Éèíqã¨∞ÎO^Œx „â◊√u =zã¨∞ÎO^•? D

Éè’HõÎ $`«fi „ÑüáêkHõ J~Ú# „â◊√u „Ñ¨=∂}=∞=Ù`«∞O^•?
126. „j â◊OHõ~°∞Å∞: ã¨Ç¨Ï[OQÍ W#∞=ÚÖ’ ^ŒÇ≤ÏOKÕ QÆ∞}O
ÖË^Œ∞. HÍx Jyfl`À KÕ~°_»O KÕ`« W#∞=Ú‰õΩ ‰õÄ_® ^ŒÇ≤ÏOKÕâ◊H˜Î HõÅ∞QÆ∞
`«∞#flk. J^Õq^èŒOQÍ [_»"≥∞ÿ# |∞kú K≥·`«#ºO`À KÕi K≥·`«#º=O`«OQÍ
„Ñ¨HÍtã¨¥Î ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ ##∞Éèíqã¨∞Î#flk. JO>Ë Ñ¨~°=∂`«‡ ãÖÜ≥∂QÆO
KÕ`« |∞kúÖ’ Hõ~°‡Ñ¶¨Å Éè’HõÎ $`«fiO ãÖÉèíqã¨∞Î#flk.
127. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Hõ~î°=b¡ „â◊√u Ü«∞O^Œ∞ |∞∞`«O Ñ≤|<ÒÎ
J<Õ "åHõºO „|Ç¨Ï‡"Õ`«ÎÖˇ·# =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞, r"å`«‡ Ñ¨~°=∂`«‡Å#∞ ZO_»
h_» =O\˜ "å~°x `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ r=Ù_»∞ Dâ◊fi~°∞_»∞ XHõ¯~°∞
HÍ~°∞. r=Ù_»∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÅÉè’HõÎ HÍQÍ, Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl J#∞ÉèíqOÑ¨*Ë¿ã"å_»∞
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞. HÍ|\˜ì "åi~°∞=ÙiH˜ UHõ`«fiO ãÖÉèíqOK«@O ÖË^Œ∞. P
q^èŒOQÍ JÉèË^•<Õfl `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#fl `«`«Î fi=∞ã≤ "åHõºO „Ñ¨=∂}O HÍ^Œ∞.
128. „j â◊OHõ~°∞Å∞: '|∞∞`«O Ñ≤|<ÒÎ— J<Õ Hõ~î°=e¡ „â◊√u"åHõºO
r"Õâ◊fi~°∞Å‰õΩ =º=Ç¨~°ã≤^Œú"≥∞ÿ# ÉèË^•xfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk. J*Ï˝<å=ã¨÷Ö’
r"Õâfi◊ ~°∞Å Éè^Ë OŒ `≥Å∞ã¨∞OÎ k. Wk `≥eã≤# q+¨Ü∞« "Õ∞. Wk=~°‰Ωõ `≥eÜ«∞x
J~å÷xfl `≥Å∞Ñ¨@O KÕ`« JÉèË^Œ „â◊√u 'J*Ï˝`« *Ï˝Ñ¨Hõ`«fiO— HõÅk qâıëê~°÷O
É’kèã∞¨ OÎ k. JO^Œ∞=Å# =º=Ç¨~°ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ Éè^Ë „Œ Ñüáê^ŒHõ „â◊√u |Å"≥∞#ÿ k
HÍ^Œ∞. Ü«∞^ä•~°O÷ HÍx Éè^Ë •xfl P „â◊√u É’kèã∞¨ #Î flk. `«`Î« fi=∞ã≤ „â◊√u"åHõºO
JÑ¨Ó~åfi~å÷xfl r"Õâfi◊ ~°∞Å JÉè^Ë •xfl ã¨Ê+Öì QÍ É’kèã∞¨ #Î flk. Hõ#∞Hõ |e+¨"ª ∞≥ #ÿ k.
HÍ|\˜ì JÉèË^Œ„â◊√u ÉèË^Œ„â◊√ux ÉÏkèã¨∞ÎOk.
129. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: ''|∞∞`«O Ñ≤|<ÒÎ—— J<Õ Hõ~î°=b¡ „â◊√u
„Ñ¨`«ºHí∆„Ñ¨=∂}O KÕ`« ã¨=∞~°÷hÜ«∞"≥∞ÿ r"Õâ◊fi~° ÉèË^•xfl ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞Î#flk.
WHõ `«=∞ r"Õâ◊fi~° JÉèË^Œ „Ñüáê^Œ#Å∞ „Ñ¨`«ºHí∆=∞~Ú#q HÍ^Œ∞† J#∞
=∂# „Ñ¨=∂}O KÕ`« ã≤kúOK«ÖË^Œ∞† LÑ¨q∞u „Ñ¨=∂}O KÕ`« ‰õÄ_® ã≤^ŒúO
HÍ^Œ∞. JO^Œ∞=Å# `«`Î« fi=∞ã≤ „Ñüáê^Œ#O |ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ k† Hõ#∞Hõ `«`Î« fi=∞ã≤
"åHÍº~å÷xfl „QÆÇ≤ÏOÑ¨Hõ, Hõ~î°=b¡ „â◊√u "åHÍº<Õfl „Ñ¨`«ºHí∆OQÍ „QÆÇ≤ÏOKåe.
130. „j â◊OHõ~∞° Å∞: F ÑÖ_ç`=« ~ˆ }Ïº! W`«~° „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ „â◊√`«∞Å‰õΩ
„áê|ÖÏºxfl HõeyOK«Ö=Ë Ù. W`«~° „Ñ¨=∂}ÏÅKÕ `≥eã≤# J~å÷xfl `≥ÅÑ¨_O» KÕ`«
P „â◊√`«∞Å‰õΩ ^Ò~°ƒÅº"Õ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. (`≥eÜ«∞x J~å÷xfl `≥ÅÑ¨_»O
KÕ`<« Õ "Õ^•xH˜ "Õ^`Œ fi« O ã≤k™ú ÈÎOk. „Ñ¨`º« H∆Ík „Ñ¨=∂}ÏÅ‰õΩ „â◊√u `À_»∞QÍ
LO_ç "å\˜H˜ |ÖÏxfl Hõeyã¨∞ÎOk. HÍx „â◊√u „Ñ¨=∂}ÏxH˜ W`«~°
„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ |ÅO HõeyOK«ÖË=Ù.)
131. N â◊OHõ~°∞Å∞ K≥Ñ≤Ê# Ü«Ú‰õΩÎÅ∞ ^Œ$_è»OQÍ â’aèÖÏ¡~Ú.
"å‰õΩ¯Å‰õΩ ^Õ=`« J~Ú# ã¨~°ã¨fif^Õq J=`å~°O LÉèíÜ«∞ ÉèÏ~°u
N â◊OHõ~°∞Å "å^•xfl JOwHõiOzOk. Éèí~°Î J~Ú# =∞O_»# q∞„â◊√x
ãÖ`À+¨™ê~åxfl PHõi¬Oz#@∞¡ J`«_∞» ã¨<åºãÖ fã¨∞HÀ"åÅx P"Õ∞ K≥ÑÊ≤ Ok.
â◊OHõ~° =∞O_»# q∞„â◊√Å "å^•xH˜ P"Õ∞ ™êH˜∆QÆ^•! P"≥∞ â◊OHõ~°∞Å
"å^•xfl „Ñ¨â◊Oã≤ã¨¥Î `«# KÕu`À ã¨∞QÆO^èŒO HõÅ Ñ¨ÓÅ `«~°OQÍÅ#∞
„Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ëã≤Ok.
ÅÑ¶¨Ú ã¨g∞Hí∆: ÉÏQÆ∞QÍ qKåiOz`Õ J^≥· fi`«, ^≥· fi`«, qtëêì^≥· fi`åÅ∞
=¸_»∞ ã≤^•úO`åÅ‰õÄ r"Õâfi◊ ~° `«`Î« fi"Õ∞ =ÚYº"≥∞#ÿ ^Œx `≥Å∞ã¨∞#Î flk. r"Õâfi◊ ~°
ÉèË^•xfl LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ „Ñüáêkã¨∞Î#fl=x ^≥· fi`«"å^Œ∞Å =∞`«O. r"Õâ◊fi~°
ÉèË^•xfl YO_çOz „j â◊OHõ~°∞Å∞ JÉèË^•xfl ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. J^Õ J^≥· fi`«
=∞`«O. Dâ◊fi~° „Ñ¨Hõ$`«∞Å#∞, zkfit+¨ì r=Ùx JOwHõiã¨¥Î LÑ¨x
+¨`«∞ÎÅ #∞^ŒÇ¨ÏiOKÕ "å~°∞ qtëêì^≥· fi`«∞Å∞. D =¸_»∞ ã≤^•úO`åÅ‰õΩ
=¸ÅO LÑ¨x+¨`«∞ÎÖË. "å\˜ <å^è•~°O KÕã¨∞H˘x „j "åºã¨∞Å"å~°∞ ã¨¥„f
HõiOz „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞ ~°zOKå~°∞. Jxfl LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ KÕ „ÑüáêkOK«|_ç
=¸_»∞ =∞`åÅ "åiH˜ JOwHÍ~°Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡q^•ºã¨fi~°∂Ñ¨ `«`«Î fi"Õ∞
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« =∞Ç¨„QÆO^äŒO. „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# J~°÷=∞QÆ∞
J^≥· fi`«`«`«Î fi ™ê÷Ñ¨#ÔH· Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ „j Pkâ◊OHõ~åKå~°º ~°∂ÑÖÖ’ J=`«
iOKå~°∞. J>Ë¡ „|Ç¨Ï‡^Õ"å=`å~°∞_≥#· „j =∞O_»#q∞„â◊√x Hõ~‡° HÍO_»``« åÎ fixfl
â◊`^« •è YO_çOz r=„|Ç¨Ï‡Å JÉè^Ë •xfl ™ê÷ÑO≤ Kå~°∞. D JÉè^Ë Œ `«`Î« fi*Ï˝#O
ã¨~=æ° Ú - 8 271
KÕ`«<Õ ã¨~°fiãÖâ◊Ü«∂Å∞ #tOz JYO_» ÑïÑ¨Ó~°‚ ã¨zÛ^•#O^Œ Ñ¨~°=∂`«‡

ã¨fi~°∂Ñ¨ ã≤÷u HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. r=Ùx r=`«fiO #tOK«@O KÕ`«
™êH∆Í`«Ê~°=∞t=Ù_=» Ù`∞« <åfl_»∞. W^Õ Ü«∞^ä•~°÷ `«`Î« fiO, t=O, HÔ =· ÅºO, P#O^ŒO,
ÑïÑ¨Ó~°‚O. „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å "å~°∞ ^Œ$_è»"≥∞ÿ# Ü«Ú‰õΩÎÅKÕ`«,
LÑ¨x+¨„`«Ê=∂}ÏÅ KÕ`« r=„|Ç¨Ï‡ JÉèË^Œ `«`åÎ fixfl ™ê÷Ñ≤OKå~°∞.
132. „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞ ã¨~°fiâß„™êÎ~å÷Å#∞ Ü«ÚH˜ÎÜ«ÚHõÎOQÍ
x~°∂Ñ≤OK«QÍ „j ã¨~°ã¨fif^Õq ZO`À ãÖ`À+≤OzOk. `«# Éèí~°ÎÜ≥ÿ∞#
=∞O_»#q∞„â◊√x "≥∞_»Ö’ ã¨fiÜ«∞OQÍ JÅOHõiOz# Ñ¨ÓÅÇ¨~°O =_»e
áÈ~ÚOk. „j â◊OHõ~°∞Å HõO~î°=∞O^Œe Ñ¨ÓÅÇ¨~°O HÕz`«∞Î ‰õÄ_® "å_»Hõ
JÉè∞í º^ŒÜ∞« O`À „Ñ¨HÍtOzOk. P q^èOŒ QÍ P"≥∞ <À\˜`À „Ñ¨H\õ O˜ K«‰Ωõ O_®<Õ
„j â◊OHõ~∞° Å#∞ q*Ë`Q« Í „Ñ¨H\õ O˜ zOk. `«~∞° "å`« P"≥∞ P^Œ~O° `À „j â◊OHõ~°
=∞O_»#q∞„â◊√Å#∞ aèHí∆‰õΩ PÇ¨fixOzOk.
133. „j LÉèÜ í ∞« ÉèÏ~°f^Õq: „j â◊OHõ~∞° Å#∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞xQÍ QÆ∞iÎOz
`«# =$`åÎO`åxfl WÖÏ `≥eÑ≤Ok: ''=ÚO^˘Hõ <å_»∞ HÀÑ≤+≤ìÜ≥ÿ∞# ^Œ∞~åfiã¨
=Úx "Õ^ÀKåÛ~°}OÖ’ ã¨fi~°O `«Ñ≤ÊáÈQÍ #qfi<å#∞. JO^Œ∞ HÍ =Úx
HÀÑ≤Oz ##∞fl Éèí∂Ö’HõOÖ’ [x‡OK«=∞x â◊Ñ≤OKå_»∞. `«~°∞"å`« âßÑ¨
q"≥∂K«#ÔH· „áêi÷OK«QÍ, Ñ¨~°=∞t=ÙÖˇ·# `«=∞‰õΩ "å^Œ=∞O^Œ∞ [Ü«∞O HõeˆQ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <å‰õΩ âßÑ¨q=ÚH˜Î HÍQÆÅ^Œx `≥eáê_»∞. HÍ|\˜ì F
Ü«∞u=ˆ~}Ïº! <å âßÑ¨HÍÅO fiOk. <Õ#∞ „|Ç¨Ï‡Ö’HÍxH˜ "≥à◊`å#∞.——
134. „j â◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞Å∞ `«=∞ J^≥· fi`« ã≤^•úO`åxfl ™ê÷Ñ≤Oz
=∞`≥·Hõº`« ™êkèOÑ¨ „j ã¨~°ã¨fif^Õqx ‰õÄ_® "å^Œ=∞O^Œ∞ [~ÚOÑ¨^ŒÅzi.
JO^Œ∞ÅÔH· „j â◊OHõ~°∞Å∞ =#^Œ∞~åæ =∞O„`åxfl ÑïîOz „j ã¨~°ã¨fif^Õq
„|Ç¨Ï‡Ö’HÍxH˜ `«~e° áÈ‰õΩO_® xeÑ≤"âÕ ß~°∞. P =∞O„`«O KÕ`« „j ã¨~ã° fi¨ f
^Õqx JHõ¯_Õ LO_Õ@∞¡ „áêi÷OKå~°∞. `«=∞ J^≥· fi`« ã≤^•úO`« „ÑüëêªÑ<¨ å~°O÷
ã¨~°ã¨fif^Õqx xeÑ≤"Õã≤ P"≥∞ xÖÏ „áêi÷OKå~°∞.
135. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j ã¨~°ã¨fif^Õqx ~ÚÖÏ ã¨∞ÎuOKå~°∞: F
[QÆ[#˚ h! Ñ¨ÓAº~åÅ"≥#· h=Ù „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx ã¨ÇÏ¨ ^è~Œ ‡° Kåi}˜q. „uÑ¨Ù~åã¨∞~°
ãÖÇ¨iÜ≥ÿ∞# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x ™È^Œiq. ÅH˜;, áê~°fif "≥Ú^ŒÖˇ·# =¸~°∞Î
Åhfl h JOâ◊ÖË. WÑ¨C_»∞ „Ñ¨ÑÖKåxfl L^ŒúiOK«_®xH˜ „j LÉèíÜ«∞
ÉèÏ~°f^ÕqQÍ J=`«iOzuq. „|Ç¨Ï‡q^Œº JO>Ë ™êH∆Í`«∂Î ã¨~ã° fi¨ f^ÕqÜÕ∞.
136. „j â◊OHõ~∞° Å∞ „j ã¨~ã° fi¨ f^Õq`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞: F [#h! <Õ#∞
`«=∞ Ñ¨~°=∞ Éèí‰õΩÎ_»#∞. uiy `«=∞~°∞ „|Ç¨Ï‡Ö’HÍxH˜ áÈ=_®xH˜ <Õ#∞
JOwHõiOKÕ=~°‰õÄ Éèí∂Ö’Hõ=∞O^Õ LO_»=Åã≤#^Œx „áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞. <å
„áê~°÷# =∞xflOz ##fl#∞„QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù=Ú.
D „Ñ¨HÍ~°O „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j âß~°^•^Õqx „áêi÷OK«QÍ P"≥∞‰õÄ_®
JO^Œ∞‰õΩ JOwHõiOzOk. `«~°∞"å`« „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ ^ŒÜ«∂^Œ$‰õΩ¯Å#∞
„j =∞O_»#q∞„â◊√ÅÃÑ· „Ñ¨ãi¨ OÑ¨*âË ß~°∞. „j =∞O_»#q∞„â◊√Å =ÚMÏ~°qO^ŒO
Jq∞`À`åûÇ¨ÏO`À „Ñ¨HÍtOzOk.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 9
„j â◊OHõ~°∞Å ã¨~°fi[˝`«
1. „j â◊OHõ~åKå~°º =∞O_»#q∞„â◊√Å *Ï˝#Hõ~°‡HÍO_»Å ãÖ"å^ŒO
ã¨∞n~°…OQÍ ™êyOk. „j â◊OHõ~°∞Å "å^Œ<åÑ¨\ ˜=∞‰õÄ Ü«Ú‰õΩÎÅ‰õÄ „j
ã¨~ã° fi¨ f^Õq `«# P#O^Œ P"≥∂^•Å#∞ =ºHõOÎ KÕãO≤ k. P"≥∞ „j â◊OHõ~∞° Å
HõO~î°=∞O^Œe Ñ¨Ù+¨ÊÇ¨~°O "å_»‰õΩO_® LO_»@O KÕ`«, „j =∞O_»#q∞„â◊√Å
Ñ¨~å[Ü«∞=¸, „j â◊OHõ~°∞Å q[Ü«∞=¸ <À\˜`À K≥Ñ¨ÊˆH „Ñ¨Hõ\ ÕzOk.
„j =∞O_»#q∞„â◊√x JÇ¨ÏOHÍ~°O Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ¨`«#=∞~ÚOk. Hõ~°‡ ã≤^•úO`«O
J_» ∞ QÆ O \˜ O k. J~Ú<å ã¨ O â◊ Ü « ∞ O g_» H õ „j â◊ O Hõ ~ åKå~° ∞ º
Å#∞ D q^èŒOQÍ „Ñ¨tflOKå_»∞.
2. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: F Ü«∞u„âıëêª! <å‰õΩ Wk=~°ÔH#fl_»∂
HõÅ∞QÆx Ñ¨~å[Ü«∞O Hõey<å, <Õ#∞ qKåiOK«@O ÖË^Œ∞. ã¨~°fiÖ’Hõ
Ñ¨ÓAº_»∂, ã¨~°fiA˝_»∂ J~Ú# „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ "åHÍºÅ∞ ‰õÄ_®
YO_çOK«|_ç#q Hõ^• Jx Hõ_»∞ qëê^ŒOQÍ L#flk.
3. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ Ö’HõQÆ∞~°∞"≥· "Õ^Œ
=∂~åæxfl ™ê÷Ñ≤Oz#"å_»∞. "Õ^•Å∞, "Õ^•~å÷Å∞ `≥eã≤#"å_»∞. "Õ^•^èŒº
Ü«∞<åxfl qkèÑ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ# Hõ~°‡Å#∞ Ptã¨¥Î, "Õ^•~å÷Å#∞ "åºMÏº
xã¨¥Î Ö’HõÇ≤Ï`«O HÀi#"å_»∞. JO`ÕQÍHõ P =∞Ç¨ÏhÜ«Ú_»∞ „uHÍÅ
A˝_»∞. J@∞=O\˜ =∞Ç¨ÏhÜ«Ú_»∞ =º~°÷"≥∞ÿ# ã¨¥„`åÅ#∞ „"åÜ«∞*ÏÅ_»∞.
HÍx `å=Ú D ~ÀA "Õ^•O`å~å÷Å∞ Ñ¨~°=∞ã¨`åºÅx K≥Ñ¨C@ *ˇ·q∞x
Jaè„áêÜ«∂xH˜ q~°∞^ŒúOQÍ LOk. HÍ|\˜ì xtÛ`å~å÷xfl `≥Å∞ÑÖ_ç.
4. „j â◊OHõ~°∞Å∞: ÑÖ_ç`«=~åº! *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ É’^èŒÅ#∞ â◊OHÕK«
=^Œ∞Ì. PÜ«∞# =∞Ç¨ÏhÜ«Ú_»∞, ã¨~°fiA˝_»∞. "Õ^•~å÷Å∞ ÉÏQÍ `≥eã≤#
"å_»∞. "Õ^•Å‰õΩ q~°∞^ŒOú QÍ#∞, =º~°O÷ QÍ#∞ U XHõ¯ ã¨¥„`åxfl ~°zOK«Ö^Ë ∞Œ .
273
PÜ«∞# ~°K«#ÅO^Œe QÆ∂_è®~°÷O `≥eÜ«∞x "å~°∞ q~°∞^ŒúOQÍ =∂\Ï¡_»∞
`«∞<åfl~°∞. Hõ~‡° HÍO_»``« Ê« ~°∞Öˇ#· "å~°∞ Hõ~‡° Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ ã¨¥„`åÅKÕ PHõi¬`∞« Å=Ù
`å~°∞. JÖÏˆQ "Õ^•O`«`«`«Ê~°∞Å∞ *Ï˝<å~°›`«#∞ HõeyOKÕ Hõ~°‡ HÍO_»Å#∞
„Ñ¨=iÎOÑ¨*Ëâß~°∞.
5. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ü«∞u=ˆ~}Ïº! "Õ^•Å#∞, "Õ^•~å÷Å#∞
ÉÏQÍ `≥eã≤# =∞Ç¨`«∞‡Å‰õΩ ‰õÄ_® É’^èŒÑ¨_»x xQÆ∂_è» `«`«Î fiO *ˇ·q∞x
=∞Ç¨Ïi¬ ã¨¥„`åÅÖ’ L#fl Ñ¨Hí∆OÖ’ "å\˜x <å‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞O_ç. <å
Ñ¨@¡ HÍ~°∞}ºO K«∂ÑÖ_ç. <å HÍ `«`åÎ fixfl `≥eÜ«∞*ËÜ«∞O_ç. `«=∞ ã¨¥H˜Î
*Ï`«=∞O`å „QÆÇ≤ÏOz Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ Ñ¨kÅÑ¨~°K«∞H˘O\Ï#∞. „j *ˇ·q∞x
=∞Ç¨Ïi¬ `«`«Î fiO Ziy# ÑÖ_ç`«∞Å=∞#fl QÆ~°fiO, JÇ¨ÏOHÍ~°O =∂ #∞O_ç
`˘ÅyOK«O_ç.
6. „j *ˇq· ∞x =∞Ç¨Ïi¬ ã¨~fi° A˝_∞» . "Õ^•O`å~å÷xfl ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞.
Ñ¨~`° `« Î« fiOÖ’ ÑïÑ¨Hfiõ `« K≥O^Œx "åix, q+¨Ü∂« ã¨‰Ωõ ÖÎ ·ˇ D Ö’Hõ"∞Õ ã¨`º« =∞x
#=Ú‡H˘#fl áê=∞~°[#∞Å#∞ L^ŒúiOÑ¨^ŒÅKå~°∞. J@∞=O\˜ áê=∞~°
[#∞Å‰õΩ, Ñ¨~°Ö’HõO XHõ\ ˜ L#fl^Œh, JHõ¯_» ã¨∞ã≤÷~°"≥∞ÿ# ã¨∞MÏÅ∞ á⁄O^Œ
=K«∞Û#x `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ "Õ^Œ Ñ¨Ó~°fiHÍO_»Ö’ „ÑüáêkOz# Hõ~°‡HÍO_»#∞
QÆ∂iÛ `≥eáê~°∞. D `«`åÎfixfl P^è•~°O KÕã¨∞H˘<Õ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅÖ’ xëê¯=∞
Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@QÍ `≥eÜ«∞*ˇáêÊ~°∞. P `«~°∞"å`« ^è•º#
*Ï˝#Ü≥∂QÍ^Œ∞Å#∞ LÑ¨^tÕ ã¨∞<Î åfl~°∞. D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ™ê^è<Œ å¢H=õ ∞OÖ’ JO`å
r=„|ÃÇ·Ï‡HÍºxfl „ÑüáêkOKå~°∞. nx<Õ ÔH·=Åº=∞h, âßâ◊fi`å#O^Œ Ñ¨^Œq
Jh, Ñ¨~°=∞t==∞h K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
7. =Ú#∞Å∞, =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ "Õ^Œ=∂~åæxfl J#∞ãïã¨¥Î "Õ^Œ q~°∞^ŒúOQÍ
„Ñ¨=iÎOK«~°∞. „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ ‰õÄ_® "Õ^•~å÷Å#∞ ã¨¥„`åÅ ^•fi~å
„ÑüáêkOKå~°∞. ''`«"∞Õ `«O .....—— J<Õ „â◊√u ''P Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ∞
Ü«∞*Ï˝Å KÕ`«, "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕ`«, ^•#O KÕ`«, `«Ñ¨ã¨∞û KÕ`«
`≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ W+¨ìÑ¨_»∞`«∞<åfl~°∞—— Jx `≥eÑ≤Ok. `«Ñ¨ã¨∞û, ^è•º#O,
J#∞ëêª#O "≥Ú^ŒÖˇ·# Hõ~°‡Å =Å<å, „|Ç¨Ï‡K«~åºk ^èŒ~å‡Å KÕ`å =∞#ã¨∞û
ã¨~=æ° Ú - 9 275
xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ, Ñ¨q„`«`« K≥O^Œ∞`«∞Ok. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O Ñ¨@¡ ~°∞zx Hõeyã¨∞ÎOk.

Hõ#∞Hõ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O á⁄O^ŒQÀˆ~"å~°∞ `«Ñ¨ÊHõ ã¨`«º, „|Ç¨Ï‡K«~åºk ^èŒ~å‡Å#∞
áê\ÕKåe. D `«`åÎ fi<Õfl ''`«"Õ∞`«O—— J<Õ „â◊√u "åHõºO ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞Î#flk.
`«^#Œ O`«~O° P`«‡ qKå~°}KÕ P`«‡*Ï˝#O L^Œ~Úã¨∞#Î flk. D Jaè„áêÜ«∂xfl
=∞#ã¨∞ûÖ’ LOK«∞H˘<Õ JÇ≤ÏOã¨, „|Ç¨Ï‡K«~åºk ^è~Œ å‡Å#∞ `«ÑÊ¨ Hõ PK«iOKå
Åx „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ „Ñ¨É’kèOKå~°∞. HÍx „|Ç¨Ï‡K«~åº^Œº#∞ëêª#"Õ∞
™êH∆Í`«∞Î "≥∂Hí™∆ ê^è#Œ =∞<À, Hõ~‡° ÜÕ∞ "≥∂HíÑ∆ Å¨¶ q∞ã¨∞OÎ ^Œ<À K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ . JO`ÕHÍx
Hõ~‡° =∂~°"æ ∞Õ "≥∂Hí∆ ¿ÇÏ`«∞=x „ÑüáêkOK«@O J`«ºO`« ™êÇ¨Ïã¨"∞Õ J=Ù`∞« Ok.
Jk „Ñ¨=K«#O HÍ^Œ∞† „Ñ¨ÖÏÑ¨"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.
8. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ü«∞u=~åº! "Õ^ŒOÖ’ ''P=∂flÜ«∞ã¨º
¢HÜ
˜ ∂« ~°`÷ åfi ^•#~°H÷ ºõ =∞`«^~Œ å÷<åO—— J<Õ ã¨¥„`«"åHÍºxfl „j *ˇq· ∞x =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞
~°zOKå~°∞. JO>Ë ''Ü«∂QÍk ^è~Œ å‡ÖË =ÚYº „Ñ¨Ü∂≥ [<åxflKÕÛq. ã¨^~úŒ å‡Å`À
‰õÄ_ç# Hõ~°‡ÖË ™ê~°÷Hõ`«#∞ ã≤kúOÑ¨*Ëã¨Îq. Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ „Ñüáê^ŒHÍÖˇ·#=hfl
x„+¨ÊÜ≥∂[<å——Åx *ˇq· ∞x =∞Ç¨Ïi¬ ã¨¥„`«"åHõºO. "ÕÔŒ , ã¨^~úŒ ‡° PK«~}° #∞,
Hõ~°‡HÍO_»<Õ „Ñüáêkã¨∞Î#flk. "Õ^ŒO Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl LÑ¨^ÕtOK«@O ÖË^Œ∞.
"Õ^ŒO „|Ç¨Ï‡K«~åºk ^èŒ~å‡xfl, Ü«∂QÍk Hõ~å‡K«~°}<Õ É’kèã¨∞Î#flk. J\˜ì
ã¨`¯« ~å‡#∞ëêª<åÅ KÕ`« Ñ¨Ù}ºÖ’HÍÅ∞ „áêÑ≤ãÎ ∞¨ #Î flq. J\ì̃ ã¨`¯« ~å‡#∞ëêª<åÅ
KÕ`« Ñ¨Ù}ºÖ’HÍÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. WÖÏ ¢H˜Ü«∂~å÷Å∞ HÍHõ, ã≤^Œú=ã¨∞Î=Ù
„Ñüáê^ŒHÍÅ~Ú# „â◊√`«∞Å∞ x~°~°÷Hõ=∞=Ù`«∞#flq. „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞
ÃÑ· ã¨¥„`«O ^•fi~å ã¨Ê+¨ìOQÍ WÖÏ „ÑüáêkOKå~°∞.
9. „j â◊OHõ~°∞Å∞: "Õ^•Å∞ Ñ¨~°OÑ¨~°QÍ J^≥· fi`åxfl É’kèOKÕ"Õ.
Hõ~°‡Å‰õΩ Ñ¶¨ÅO P`«‡*Ï˝#O HÍ|\˜ì "Õ^•Å∞ Hõ~°‡Å#∞ QÆ∂_® `≥eáê~Ú.
Hõ#∞Hõ *ˇq· ∞x Hõ~‡° HÍO_»Ö’ QÆÅ ¢HÜ ˜ ∂« Ñ¨~=° ÚÅx `«# ã¨¥„`åÅKÕ `≥eáê_»∞.
10. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: "Õ^Œ~åt JO`å ã¨zÛ^•`«‡Ñ¨~°"Õ∞ Jx
*ˇ·q∞x =Úx Jaè„áêÜ«∞=∞~Ú`Õ PÜ«∞# Hõ~°‡ÜÕ∞ Ñ¶¨Å„Ñ¨^•`« Jx K≥Ñ≤Ê,
Dâ◊fi~°∞x ‰õÄ_® ZO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOKå_»∞?
11. „j â◊OHõ~∞° Å∞: „j *ˇq· ∞x =∞Ç¨Ïi¬ "Õ^„Œ Ñ¨=∂}"≥∞#ÿ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x
x~åHõiOK«ÖË^Œ∞. ''W^ŒO [QÆ`ü......—— Hõ~°Î`À ‰õÄ_ç HÍ~°º~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# D
[QÆ`«∞Î‰õΩ (Ñ¶¨∞\Ïk J#∞=∂# „Ñ¨=∂}OKÕ`«) Dâ◊fi~°∞_»∞ L<åfl_»x `åi¯
‰õΩÅ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`∞« <åfl~°∞. D J#∞=∂# „Ñ¨=∂}OKÕ "Õ^"Œ åHÍºÅ#∞ J¿ÑHÕ∆ Ñ¨Hˆ
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞<åfl_»x „Ñüáêkã¨∞Î<åfl~°∞. P J#∞=∂# ã≤^Œú Ñ¨~°=∂`«‡#∞
"Õ^ŒO J#∞=kOKÕk =∂„`«"Õ∞#x HÍ}Ï^Œ∞Å∞ ("Õ^Œq^Œ∞Å∞ HÍx"å~°∞)
`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞.
12-13. LÑ¨x+¨`«∞Î KÕ`« Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ `≥eã≤H˘#^Œy#k. ''"Õ^Œ=Ú#∞
`≥eã≤H˘#x"å_»∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡#∞ `≥eã≤H˘#ÖË_»∞— Jx "Õ^Œ"åHÍºÅ∞
`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~Ú. HÍ=Ù# HÍ}Ï^Œ∞Å∞ K≥Ñ≤Ê# J#∞=∂# „Ñ¨=∂}=Ú
Ñ¨~=° ∂`«‡ <≥ÖÏ `≥Å∞Ñ¨QÅÆ ^Œ#∞ ÉèÏ"åxfl =∞#ã¨∞ûÖ’ Éˇ@∞ì‰Ωõ x, Ü«Ú‰õΩÅÎ `À
Dâ◊fi~°∞x `≥e¿Ñ J#∞=∂# „Ñ¨=∂}Ïxfl *ˇ·q∞x YO_çOKå_»∞. Dâ◊fi~°∞x
#∞O_ç [QÆ`«∞Î L`«ÊuÎx, „Ñ¨à◊Ü«∂xfl, Dâ◊fi~°∞x #∞O_ç Hõ~°‡Å‰õΩ Ñ¶¨ÅO
ÅaèOK«_®xfl ‰õÄ_® PÜ«∞# x~åHõiOKå_»∞.
14. „j â◊OHõ~°∞Å∞: „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ "Õ^Œ"Õ^•O`« q~°∞^ŒúOQÍ
Ug∞ `≥eÑ≤ LO_»ÖË^Œ∞. PÜ«∞# ~°K«#Å#∞ ãïQÍ J~°÷O KÕã≤HÀx"å~°∞
'xsâ◊fi~°"åk Jh, Hõ~°‡"åk Jh— Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞. Jk Ü«∞^ä•~°÷O HÍ^Œ∞.
15. „j â◊OHõ~°∞Å∞: „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ J#∞=∂# „Ñ¨=∂}Ïxfl
ã¨¥„fHõiOz#O`«=∂„`å# P =∞Ç¨=Úxx xsâ◊fi~°"åk Jx Ñ¨Å∞‰õ@O
<åºÜ«∞O HÍ^Œ∞. PÜ«∞# „|Ç¨Ï‡q^Œfiˆ~}∞º_»∞. ~å„u Ñ¨Ó@ ãÖK«iOKÕ
QÆ∞_»Q¡ ∂Æ |Å =O\˜ r=ÙÅ∞ Ñ¨Q\Æ ˜ "ÕàÅ◊ O^Œ∞ K≥@¡ `˘„~°ÅÖ’#∞, QÆ∞Ç¨ÏÅÖ’#∞
x=ã≤Oz#O`«=∂„`å# Ñ¨QÆÅ∞ ~å„u J=Ù`«∞O^•? J>Ë¡ P =Úhâ◊fi~°∞x
Ü«∞^ä•~å÷a„è áêÜ«∞O „QÆÇÏ≤ OÑ¨x ÑÖ_ç`∞« Å „¿ÑÖÏÑ¨#Å∞ ã¨~fi° "Õ^Œ ÉèÏã¨¯~°∞_≥#·
P =Úxx HÕK«Ñ¨~°K«ÖË=Ù. „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ ã¨~°fi"Õ^•~°÷ `«`«Î fiA˝Å∞,
¿ãâ◊fi~°"å^Œ∞Åx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
16. D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "å~°∞ „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ï~°∞¬Å
xQÆ∂_è» `«`åÎ fixfl `≥Å∞Ñ¨QÍ, "Õ^•O`å~å÷Å#∞ xã¨ûOâ◊Ü«∞OQÍ `≥Å∞ã¨∞
ã¨~=æ° Ú - 9 277
H˘x „j =∞O_»#q∞„â◊√x "Õ^Œ# #tOz „áê=∂}º|∞kú W#∞=∞_çOzOk.

LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq, ã¨ÉèÏã¨^Œ∞Å∞#∞ =∞Ç¨Ï^•#O^ŒO á⁄O^•~°∞.
17. „j â◊OHõ~°∞Å "Õ^•O`å~å÷Å#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl, „j =∞O_»#
q∞„â◊ ÑÖ_ç`∞« x ãÖâ◊Ü∂« Å∞ xâı≈+ÖQÍ #tOÑ¨#O^Œ∞# „j *ˇq· ∞x =∞Ç¨Ïi¬x
=∞#ã¨∞û# ^è•ºxOKå_»∞. `«~∞° "å`« P *ˇq· ∞x `«áÈ^è#Œ ∞_»∞ P =∞O_»#q∞„â◊
ÑÖ_ç`«∞xH˜ ™êH∆Í`«¯iOz ~ÚÖÏ ÑëHÍ_»∞.
18. „j *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ „j =∞O_»#q∞„â◊√x`À WÖÏ ÑëHÍ~°∞:
F ÑÖ_ç`«„Ñ¨=~å! „j "Õ^Œ"åºã¨=Úxã¨`«Î=Ú_»∞ ã¨~°fi "Õ^•~å÷Å#∞ „QÆÇ≤ÏOz
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« „QÆO^äŒO ~°zOKå~°∞. P "Õ^•~å÷Å#∞ qã¨ÎiOÑ¨*ËÜ«∞_®xH˜
„j â◊OHõ~° Ü«∞fO„^Œ∞Å∞ ÉèÏ+¨ºO „"åâß~°∞. „j â◊OHõ~°∞ÅO>Ë ã¨~°fi "Õ^Œ,
"Õ^•OQÆ, "Õ^•O`« J~å÷Åhfl Ü«∞^ä•~°÷OQÍ „QÆÇ≤ÏOz „ÑüáêkOz#
„Ñ¨*Ï˝âßÅ∞~°∞. P q^èŒOQÍ "å~°∞ „j "åºã¨∞Å "åiH˜ t+¨µºÖˇ·, J@∞
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ#∞, W@∞ *ˇ·q∞x ã¨¥„`åÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOz Ü«∞^ä•~°÷OQÍ J~°÷O
`≥eÑ≤# =∞Ç¨`«∞‡Å∞. Hõ#∞Hõ D â◊OHõ~° Ü«∞fâ◊fi~°∞Å q+¨Ü∞« "≥∞ÿ ãÖâ◊Ü∂« Å∞
Ñï`«ºlOK«∞. â◊OHõ~∞° Å ã¨¥H˜Î [ÖÏÅ∞ Ñ¨~=° ∞ „Ñ¨=∂}ÏÖˇ· "≥ÅÜ«ÚK«∞#flq.
D =∞Ç¨`«∞‡_»∞ <å (*ˇ·q∞h) ã¨¥„`«*ÏÖÏÅ‰õΩ U J~å÷xfl q=iOz
`≥eáê_À J^Õ <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ. J^Õ ã¨`«ºO.
19. F ÑÖ_ç`«=~åº! D â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fiãÖÜ«∞q∞ K«¢Hõ=iÎ. <å
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl Ñ¨ÓiÎQÍ Ziy#"å_»∞.
ã¨~fi° "Õ^•O`« J~å÷Å#∞, "Õ^•OQÆ âß„™êÎÅ ~°ÇÏ¨ ™êºÅ#∞ ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ
Ziy# "å_»∞. JO`ÕQÍHõ D`«_∞» Éè∂í `« Éèqí +¨º^Œfi~°=Î ∂<åÅ#∞ `≥eã≤#"å_»∞.
D q^èŒOQÍ D`«_»∞ ã¨HõÅ âßG "Õ^Œ "Õ^•O`« „â◊√`«∞Å ~åã≤. W@∞=O\˜
=ºH˜Î Ö’HõOÖ’ =∞~˘Hõ~°∞ ÖË~°∞. ˆH=ÅO P =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x J=`å~°"Õ∞.
20. ÑÖ_ç`«=~åº! „j "Õ^Œ"åºã¨∞Å"å~°∞ "Õ^•O`« "åHÍºÅxfl\˜H©
Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ `«`åÎ fixfl ã≤^•úOfHõiOKå~°∞. D `«`Î« fi=∞O`å z„^Œ∂Ñ¨ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡
`«`«Ê~°`«fi"Õ∞† *Ï˝#`«`«Î fiO HÍHõ =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞. <Õ#∞ ‰õÄ_» P =∞Ç¨Ïi¬
J#∞„QÆÇ¨xH˜ áê„`«∞_»<≥· „|Ç¨Ï‡*Ï˝# ãÖÑ¨#∞flÅÖ’ J„QÆQÆ}∞º_»<≥·<å#∞.
Hõ#∞Hõ "Õ^•O`« q~°∞^ŒúOQÍ XHõ¯ "åHõºO ‰õÄ_® <Õ#∞ Ñ¨Å∞Hõ*ÏÅ#∞.
„j "Õ^"Œ åºã¨∞Å∞ JÑ¨~° <å~åÜ«∞}Ï=`å~°∞Å∞. <Õ#∞ "åi t+¨µº_»<·≥ ã¨~åfixfl
xã¨ûOâ◊Ü«∞OQÍ „QÆÇ≤ÏOKå#∞. <Õ#∞ P J~å÷Å<Õ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ ã¨¥„`åÅ∞
„"åâß#∞. Ö’HõOÖ’ q"ÕHõO #tOz z`«Î xâ◊ÛÅ`« HÀÖ’Ê~Ú <åã≤ÎHõ=∞`«
„Ñ¨Kå~°O „Ñ¨|Å∞`«∞#flk. "åi #O^Œix xÅ∞=iOz [#∞Å‰õΩ *Ï˝<å~°›`«
HõeyOK«_®xH˜ „|Ç¨Ï‡K«~åºk ã¨^Œú~å‡Å#∞, Ñ¨Ù}ºHÍ~åºk J#∞ëêª<åÅ#∞,
"Õ^•^èŒºÜ«∞<å^Œ∞Å#∞ É’kèã¨¥Î ã¨¥„`åÅ#∞ „"åâß#∞. "Õ^Œq~°∞^ŒúOQÍ XHõ
"åHõºO ‰õÄ_® „"åÜ«∞ÖË^Œ∞. <å ~°K«#Å `å`«Ê~°º=∞O`å Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl
QÆ∂ˆ~Û Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ.
21. F ã¨∞ã≤~÷ ° Ü«∞â’xnè! h ãÖâ◊Ü∂« Åhfl Hõ\Ãì˜ Ñ@∞ì. D â◊OHõ~∞° Å∞
ãÖ™ê~° ™êQÆ~å# =Úxy# [#∞Å#∞ L^ŒúiOK«_®xH˜ =zÛ# Ñ¨~°=∞
t=Ù_x» `≥Å∞ã¨∞HÀ. D Ñ¨~=° ∞ ~°ÇÏ¨ ™êºxfl h‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ <Î åfl#∞, „QÆÇÏ≤ OK«∞.
22. F ã¨∞=∞f! „j â◊OHõ~°∞Å∞ J^≥· fi`« =∞`åxfl Ö’HõOÖ’ ã¨∞ã≤÷~°O
KÕÜ∞« _®xH˜ U`≥Oz# Ñ¨~=° ∞t=Ù_∞» . #∞=Ùfi PÜ«∞# J^≥· fi`« =∞`« „Ñ¨Kå~°OÖ’
áêÖÁæ#∞. ã¨∞ÅÉèíOQÍ ãÖ™ê~° ™êQÆ~åxfl ^•@∞. Hõ$`«Ü«ÚQÆOÖ’
„j HõÑ≤ÖÏKå~°∞ºÅ∞ ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ‰õΩ *Ï˝#O Xã¨QÍ~°∞. „`Õ`åÜ«ÚQÆOÖ’
„j ^Œ`åÎ„`ÕÜ«ÚÅ∞ "Õ^•O`« `«`«Î fi*Ï˝<åxfl É’kèOKå~°∞. ^•fiÑ¨~°Ü«ÚQÆOÖ’
„Ñ¨*Ï˝âßeÜ≥ÿ∞# „j "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å∞ "Õ^•O`å~å÷Å#∞, „|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxfl
LÑ¨^tÕ OKå~°∞. HõeÜ«ÚQÆOÖ’ „j â◊OHõ~∞° Å∞ LÑ¨x+¨kfi^ŒºÜ≥∞ÿ # „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞
É’kèã¨∞Î<åfl~°∞.
23. JO`«@ „j *ˇ·q∞h =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "åix
=∞#ã¨∞ûÖ’<Õ PeOQÆ#O *Ëã∞¨ H˘x ZO`À ãÖ`À+≤Oz JO`«~åú#=∞Ü«∂º~°∞.
`«~°∞"å`« P =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å áê^ŒÑ¨^•‡ÅO^Œ∞
`«Å LOz D q^èŒOQÍ „áêi÷OKå_»∞.
24. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: =∞Ç¨`å‡! ã¨~fi° Ö’HÍÅ‰õΩ HÍ~°}Éè∂í `«∞_»=Ù†
ã¨~fi° ã¨=Ú_»=Ù. <åÉ’\˜ ãÖ™ê~°∞Å #∞^Œiú OÑ¨ J=`«iOz# Hõ~∞° }Ï=¸iÎq.
ã¨~=æ° Ú - 9 279
™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~=° ∞t=Ù_»=Ù. ã¨~fi° [QÆ`∞« ‰Î Ωõ K≥`· #« ºã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»"#·≥ Ñ¨~=° ∞t=Ù_Õ

`å=ÚQÍ L<åfl~°x `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞.
25. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: F Ü«∞u=ˆ~}Ïº! `å=Ú J=`«iOz
„|Ç¨Ï‡`«`åÎfixfl ™ê÷Ñ≤OK«@O KÕ`«, <åã≤Î‰õΩÅ "å^•Å‰õΩ J_»∞¤Hõ@ìÑ¨_ç#k.
`å=Ú J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl „ÑüáêkOK«‰õΩO>Ë Ö’HõO JO^èŒHÍ~°‰õÄÑÖÖ’
Ñ¨_ç=ÙO_Õk. "åi â◊√+¨¯ "åHÍºÅ KÕ`« „|Ç¨Ï‡q^Œº J_»∞QÆO\˜ LO_Õk.
„|Ç¨Ï‡q^Œº‰õΩ W\˜ì ^Œ∞ã≤÷u HõÅ∞QÆ‰õΩO_® ~°H˜∆Ozuq.
^Õâ◊OÖ’ =¸_»∞ =∞`åÅ∞ "Õ^Œ=∂~åæ<Õfl J#∞ãïã¨¥Î, LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ<Õ
„Ñ¨=∂}OQÍ ã‘fiHõiOz<å, ÅHí∆ ºOÖ’ ÉèË^Œ"Õ∞~°Ê_ç#k. J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’
`å=Ú r=„|ÃÇ·Ï‡HÍºxfl `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ =∞Ç¨"åHõºO KÕ`« `≥Å∞ã¨∞H˘x,
P „Ñ¨=∂}OKÕ ^≥· fi`« =∞`åxfl YO_çOKå~°∞. Ñ¨^∞Œ <≥#· PÜ«Ú^èOŒ KÕ r=„|Ç¨Ï‡
ÉèË^Œ"å^• Åxfl\˜h `«∞uÎxÜ«∞Å∞ QÍqOKå~°∞. J*Ï˝<åxfl ^èŒfiOã¨ "≥Ú#iÛ
*Ï˝<åxfl ™ê÷Ñ≤Oz<å~°∞. ˆH=ÖÏ^≥· fi`«`«`«Î fi"Õ∞ Ñ¨~°=∞ t=O, ÔH·=ÅºO.
26. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: ã¨fiÑ¨flOÖ’ LÑ¨ã¨fiáêflÅ∞ ãÖÉèí
qã¨∞OÎ \Ï~Ú. JO>Ë XHõ ã¨fiÑ¨flO #∞O_ç "Õ∞ÖÁ¯x *Ï„QÆ^=Œ ã¨‰÷ Ωõ ~å‰õΩO_®<Õ
"Õ∞ÖÁ¯<åfl#x ã¨fiáêfl=ã¨÷Ö’<Õ „ÉèÏOu K≥O^Œ∞`«∂ =∞~˘Hõ ã¨fiÑ¨flO Ö’xH˜
*Ï~°∞HÀ=_»O. D q^èŒOQÍ „ÉèÏOu #tOK«Hõ áÈ=@O =Å# Ü«∞^ä•~°÷
*Ï˝#O ÖËx"å~°∞ Hõ~°‡=â◊√Öˇ· ã¨fi~åæk Ö’HÍÅ#∞ á⁄O^Œ@"Õ∞ '=ÚH˜Î— Jx
`«Åã¨∞Î<åfl~°∞. g~°∞ "≥∂Ç¨Ï=â◊√Öˇ·, Jq"Õ‰õΩÖˇ· ãÖ™ê~° áêâ◊|^Œ∞úÖˇ·
[##=∞~°}ÏÅO^Œ∞ z‰õΩ¯H˘O@∞<åfl~°∞. Hõ~‡° , Ü≥∂QÀáêã¨#Å KÕ`« Ö’HÍO`«~°
QÆ=∞#O KÕã¨¥Î =∞~°Å Éèí∂Ö’HõOÖ’<Õ [x‡ã¨∞Î<åfl~°∞. (ã¨fiÑ¨flO #∞O_ç)
*Ï„QÆ^=Œ ã¨‰÷ Ωõ =zÛ# `«~∞° "å`« Ñ¨Ó~°fiO á⁄Ok# ã≤u÷ ã¨fiÑ¨fl=∞h, HõeÊ`«=∞h
`≥e¿ã q^è•#, „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú^Œ~ÚOz# `«~°∞"å`«, ã¨=∞ã¨Î ^Œ$âßºÅ∞,
Ñ¨~Ö° ’Hõ QÆ=∞<åÅ∞ âßâ◊fi`« ™œMÏºÅ∞ HÍ=x `≥Å∞ã¨∞H˘O\Ï~°∞. ^Œ$â◊º=∞O`å
#tOKÕ^Œh, „|Ç¨Ï‡ "≥ÚHõ¯>Ë ã¨`«º=∞h `≥Å∞ã¨∞H˘O\Ï~°∞. Ñ¨~°=∞ QÆ∞~°∞"≥·#
„j â◊OHõ~°∞Å ^Œ~°≈#O KÕ`å, ãÖ"å^ŒO KÕ`å, *ˇ·q∞x =∞Ç¨Ïi¬ J#∞„QÆÇ¨ÏO
KÕ`å `«`«Î fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHõº É’^èŒÜÕ∞ ã¨`«º=¸, âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#^Œh `≥Å∞ã¨∞
H˘<åfl#∞.
27. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: r=„|Ç¨Ï‡Å Éè^Ë •xfl „Ñüáêkã¨¥Î `«`Î« fi=∞ã≤
"åHÍº~å÷xfl „QÆÇ≤ÏOÑ¨<≥·ux. Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`åfik ~°∂Ñ¨ ÉèË^Œ „ÉèÏOux
Hõey L<åfl#∞.
F „|Ç¨Ï‡ qkfiiëêª! `«=∞ J#∞„QÆÇ¨ÏO KÕ`« ^Œ$â◊º~°∂Ñ¨ Ñ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ#
ãÖ™ê~°O ™ê~°O ÖËx^Œx „QÆÇÏ≤ OKå#∞. `«`Î« fi=∞™êºk =∞Ç¨"åHÍºÅ ^•fi~å
`å=ÚÑ¨^ÕtOz# r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº *Ï˝# =∞Ç≤Ï=∞KÕ`« ã≤kúOz# Ñ¨~°
„|Ç¨Ï‡"Õ∞ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. "≥∂Hí∆=∞O>Ë [## =∞~°}
~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ Ñ¨~=° ∂#O^Œ „áêÑ≤Î Jx `å=Ú ã¨¥„fHõiOKå~°∞. D Ñ¨~`° `« åÎ fixfl
qâ◊fiã≤OÑ¨Hõ ˆH=ÅO ÉèË^Œ"å^Œ „Ñ¨ÖÏáê<Õfl =ÚH˜ÎQÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. ã≤÷~°O
HÍx Ö’HÍO`«~°QÆ=∞#O =ÚH˜Î Jx `«Å∞ã¨∞Î<åfl~°∞. `«=∞ J#∞„QÆÇ¨ÏO
KÕ`« ãÖâ◊Ü∂« Åhfl #tOz#q. r=`«fi ÉèÏ=O #tOz t=`«fiO ã≤~÷ Ñ° _¨ Oç k.
J^≥· fi`«"Õ∞ âßâ◊fi`å#O^Œ=∞x `≥Å∞ã¨∞H˘x Jq∞`«OQÍ ãÖ`À+≤ã¨∞Î<åfl#∞.
„j Ñ¨~=° ∞ QÆ∞~°∞=~°∞x J#∞„QÆÇÏ¨ OKÕ t+¨µº_»∞ á⁄O^Õ ã≤u÷ x J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl#∞.
28. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: F Ñ¨~°=∞QÆ∞~°∂! ~åHí∆ã¨ ¢ã‘ÎÅKÕ
K«∞@∞ì=Ú@ì|_ç#k, N~å=ÚxH˜ „Ñ≤Ü∞« =∞~Ú#k J~Ú# ã‘`å^Õqx K«∂z
=zÛ# Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ [#∞Å‰õΩ „Ñ¨â◊Oã¨hÜ«Ú_»∞. Jq^Œº J<Õ ~åHí∆ã≤
„q∞Oy# Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞}˜‚ (P`«‡#∞) P ~åHí∆ã≤ á⁄@ìpeÛ ^•x á⁄@ìÖ’
#∞O_ç "ÕQÆOQÍ fã¨∞‰õΩ=zÛ# g∞ =∞Ç¨Ï`«Î fi"≥∞O`«\ ˜^À!
29. F ã¨~°fiÖ’HÍiÎÇ¨Ï~å! ã¨ˆ~fiâ◊fi~å! „|Ç¨‡#O^•xfl „Ñ¨™êkOKÕ
=∞Ç¨#∞ÉèÏ"å! `«=∞#∞ â◊~°}∞"Õ_»∞`«∞<åfl#∞. D ^•ã¨∞x JÑ¨~å^è•Åhfl
=∞xflOK«O_ç. g∞ ã¨fi~°∂Ñ¨``« Î« fiO `≥eÜ«∞Hõ áê=∞~°∞x =∞ÖË¡ „¿ÑÖÏÑ¨# KÕâß#∞.
Hõ#∞Hõ Hõ~∞° }Ï™êQÆ~∞° _»"#·≥ #∞=Ùfi <å Ü«∞O^Œ∞ J#∞„QÆÇÏ¨ =ÚOz, q*Ï˝#`«`Î« fi
^Œ$+≤ìx „Ñ¨ãïOÑ¨*ËÜ«∞O_ç.
30. F Ü«∞u„âıëêª! "Õ^Œ`«`«Î fi x~°‚Ü«∞O W`«~°∞Å‰õΩ ™ê^èŒº=∞ÜÕ∞ºk
HÍ^Œ∞. ™êOYº`«`«Î fiHõ~°ÎÖˇ·# „j HõÑ≤ÖÏKå~°∞ºÅ∂, <åºÜ«∞^Œ~°≈# Hõ~°ÎÖˇ·#
ã¨~=æ° Ú - 9 281
„j Q“`«=∞ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∂, "≥·âı+≤Hõ ^Œ~°≈# „Ñ¨}Ë`«Öˇ·# Hõ}Ï^Œ=Úx=~°∞ºÅ∂,

Ü≥∂QÆâßGHÍ~°∞Öˇ·# Ñ¨`«O[e =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∂ JÑïq∞`« „ÑüÉèÏâßÅ∞Ô~·<å,
„â◊√`«∞Å Ü«∞^ä•~°÷ QÆ∂_è®~å÷Å#∞ `≥eÜ«∞~Ô i· . D „Ñ¨HÍ~°O Ü«∞^ä•~°÷ `«`åÎfixfl
`≥eÜ«∞‰õáÈ=_»O KÕ`«<Õ ^≥· fi`«=∞`åxfl ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. `«=∞~°∞ ˆH=ÅO
t=ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ=_»O`À P „â◊√u `«`«Î fi Ü«∞^ä•~å÷xfl „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. <Õ#∞
ã¨~°fiâß„™êÎÅ#∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕã≤<å, J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl `≥eÜ«∞‰õΩO\˜x.
`«=∞ ™êxfl^èŒºOKÕ D `«`åÎ fixfl „QÆÇ≤ÏOÑ¨QÆeQÍ#∞.
31. „j HõÑ≤Å, HÍ}Ï^Œ, Q“`«=∂k =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ "Õ^•~å÷Å#∞ „Ñüáê
kOz<å, ^Œ$â◊º „Ñ¨É’^èŒHÍÅ=_»O KÕ`« =∂#ã≤Hõ "≥∂Ç¨O^èŒHÍ~å<Õfl
„ÑüáêkOKå~°∞. P q^èŒOQÍ ^Œ$â◊º „Ñ¨É’^èŒHÍÅ=_»O =Å# "Õ^•O`«
`«`«Î fiO =∞~°∞QÆ∞# Ñ¨_çOk. JO^Œ∞=Å# =ÚH˜Î Ñ¨^ŒqH˜ Ü≥∂QÆºO
HÍHõáÈ~ÚOk. ^≥· fi`«|∞kú<Õ „Ñ¨=iÎOÑ¨*Ü Ë ∞« _»O KÕ`« âßâ◊fi`å#O^ŒO (=ÚH˜)Î
ÅÉè í º O HÍHõ á È~ÚOk. LÑ¨ x +¨ ` « ∞ Î Å KÕ „Ñ¨ u áêkOK« | _ç # `« = ∞
ã¨~°fi=$`«∞ºÑ¨â◊=∞~°∂Ñ¨ ã¨¥‰õΩÎÅ=Å¡ ã¨~°fi `åáêÅ∞ áÈ~Ú JYO_»*Ï˝#O
L^Œ~Úã¨∞Î#flk. „j â◊OHõ~°∞Å ã¨∞^è• ã¨¥‰õΩÎÅ∞ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ QÆ∂_è®~å÷Å#∞
`≥eÜ«∞|~°KÕ"≥·, ã¨~°fiÉèË^•Å#∞ Ç¨ÏiOKÕ"≥·, r=„|ÃÇ·Ï‡HÍºxfl „Ñ¨É’kèã¨∞Î#flq.
32. „j â◊OHõ~° ã¨¥H˜Î „Ñ¨"åÇ¨ÏO „Ñ¨=Ç≤ÏOK«_®xH˜ =ÚO^Œ∞QÍ
^Õâ◊=∞O`å <åã≤Î‰õΩÅKÕ xO_çáÈ~ÚOk. Éèí∂ÉèÏ~°O JkèHõ"≥∞ÿ =∂e#ºO`À
xO_ç LOk. <åã≤ÎHõ „Ñ¨ÉèÏ=O KÕ`« ^Õ"åÅÜ«∂Å∞ Ñ¨_»Q˘@ì™êQÍ~°∞, ^Õ=`å
„Ñü=∞Å#∞ q~°∞QÆQ˘@ì™êQÍ~°∞. QÀ=ÙÅ#∞ x~åÌH˜∆}ºOQÍ K«Oáê~°∞.
Éèí∂=∞O_»Å=∞O`å Ü«∞=# ^ÕjÜ«ÚÅKÕ P¢Hõq∞OK«|_ç#k. Ç≤ÏO^Œ∂
=∞`«O J_»∞QÆO\Õk. ^Õâ=◊ ∞O`«\Ï Ñ¨~=° ∂`«‡`«`åÎ fixfl ^Œ∂+≤OKÕ <åã≤‰Î Ωõ Å∞
„Ñ¨|eáÈÜ«∂~°∞. "≥·kHõ`«`«Î fiO Ñ¨ÓiÎQÍ #tOzOk. ã¨¥‰õΩÎÅ∞ `≥~°=∞~°∞ÔQ·
^Œ∞~°∞‰õΩÎÅ∞ „Ñ¨|e<å~Ú. D Ñïã≤÷`«∞Å‰õΩ <å =∞#ÃãûO`À zOue¡ qHõÅ
Ç¨Ï$^ŒÜ«Ú_»<≥·<å#∞. W\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Éèí∂^Õq J^Œ$+¨ì=âß#, =∂e#º
=∞O`å #tOÑ¨*Ëã≤ Ñ¨q„`« [ÖÏÅKÕ H∆Íà◊#O QÍqOK«|_ç Éèí∂=∂`«
Ñïâ◊√^Œ∞ú~åÅ~Ú#k. Ñ¨~°=∂`«‡ `«`åÎ fixfl „ÑüáêkOKÕ `«=∞ <å„â◊~ÚOz
Éèí∂q∞ <åÅ∞QÆ∞ K≥~°QÆ∞Å #∞O_ç t+¨µºÅ∞ =zÛ KÕ~°∞`«∞<åfl~°∞. "å~°O^Œ~°∂
„â◊√u `«`«Î fi ~°Ç¨Ïã¨º"Õ^Œ∞Å∞† ^èŒ<åº`«∞‡Å∞. <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=∞O`å J=∞$`å
#O^ŒO`À qÇ¨Ïiã¨∞Î#flk. „j â◊OHõ~å=`å~°O KÕ`« "≥·kHõ`«`«Î fi"Õ∞ HÍHõ
"Õ^•O`«``« Î« fiO ‰õÄ_® ã¨∞ã≤~÷ "° ∞≥ ÿ „Ñ¨HÍtã¨¥#Î flk. HõeÜ«ÚQÆOÖ’ â◊√Éè’^ŒÜ∞«
"≥∞#ÿ k.
33. Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~å! H˘O^Œ~∞° ÑÖ_ç`∞« Å∞ "Õ^•Å‰õΩ qÑ¨s`« "åMÏº<åÅ#∞
KÕâß~°∞. J\˜ì "åºMÏº<åÅ∞ „Ñ¨[Å#∞ ã¨~åÊÅ=∞ÖË¡ HÍ@∞"Õã≤ ZO`À
ÉÏkèOz#q. =∞Ç¨`å‡! `«=∞ q*Ï˝#=∞Ü«∞ ã¨¥‰õΩÎÖË ÖË‰õΩO>Ë [#∞Å∞
Jq^Œº KÕ`« =¸iÛùe¡ `Õ~°∞H˘<≥_ç"å~°∞ HÍ~°∞.
34. ã¨~°fiãÖ`åÑ¨Ç¨Ï~å! [#∞Å ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ# ãÖ™ê~° `åáêxfl `«=∞
q*Ï˝<å=∞$`« ã¨¥‰õΩÅÎ <Õ K«O„^ŒH~˜ }° ÏÅ∞ Ç¨Ïiã¨¥#Î flq. Ö’HõOÖ’ ã¨¥~°º~°t‡KÕ
HõeˆQ `åáêÅ∞ K«O„^Œ H˜~°}ÏÅ =Å# K«ÖÏ¡ˆ~@∞¡ „â◊√u `«`«Î fiO Z~°∞QÆx
ãÖ`«ÑÎ¨ Ç¨Ï$^ŒÜÚ« Å‰õΩ `«=∞ "åHõºã¨∞^èÅŒ ∞ K«O„^ŒHÍO`«∞Å =∞ÖË¡ LÑ¨â=◊ ∞#O
Hõeyã¨∞#Î flq.
35. JÜ≥∂º! <ÕxO`«=~°‰õΩ Hõ~°‡HÍO_»#∞ #=Ú‡H˘<åfl#∞. Hõ~°‡
`«`Ê« ~°∞_»<·≥ Ü«∞[˝Ü∂« QÍk ¢H`õ ∞« =ÙÅ#∞, KåO„^•Ü«∞}Ïk „=`åÅ#∞, `«Ñã¨ ∞¨ û,
"Õ^•k âß„™êÎÅ J^èŒºÜ«∞<å<Õfl PK«iã¨¥Î<åfl#∞. JO`ÕHÍHõ, ÉèÏ~°ºÑ¨Ù„`«∞Å∞,
¿ã=‰õΩÅ∞ ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞#flO^Œ∞# <å ÔHÖÏ\˜ H˘~°`å ÖË^Œx q„~°gˆQ"å}˜‚.
ã¨~°fi ™œMÏºÅ∞ L#fl=x ãÖ`À+¨Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞. J^ŒO`å ^Œ∞~°aè=∂#=∞x
`≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞, [##=∞~°}Ïk ^ŒfiO^•fiÅ`À ‰õÄ_ç#
ãÖ™ê~°OÖ’ `«Q∞Æ Å∞H˘x L<åfl#∞. `«=∞ k=ºÉ’^èŒ KÕ`« J\˜ì Jaè=∂<åÅhfl
#tOKå~Ú. ãÖ™ê~°‰õÄÑÖ #∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_®¤#∞. Ñ¨~°=ã¨∞Î *Ï˝#OKÕ
^è<Œ åº`«∞‡_»<<·≥ å#∞. Ñ¨~=° ∞ QÆ∞~°∞=Ù ãÖ^Œ~≈° #O, ãÖÉèÏ+¨}Ï^Œ∞ÅKÕ Jaè=∂#O
#tOz#k.
36. Ñ¨~=° ∞ QÆ∞~°∞=ˆ~}Ïº! <Õ#∞ Ñ¨Ó~°fi[#‡=ÚÅÖ’ J<ÕHõ ã¨∞Hõ$`åÅ∞
KÕâß#∞. JÖÏ HÍx Ñ¨Hí∆OÖ’ Ñ¨~°=∞ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚÅ∞, [QÆnâ◊fi~°∞Å∞
J~Ú# `«=∞ ãÖ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºO, `«=∞`À ãÖÉèÏ+¨}O, k=º„Ñ¨É’^èŒO
ã¨~=æ° Ú - 9 283
„Ñ¨Éèí$`«∞Å∞ ÅaèOK«=Ù. „j ã¨^Œ∞æ~°∞x Hõ~°∞} ã¨~°fi|O^è•Å #∞O_ç q=Ú‰õΩÎ}˜‚

KÕã∞¨ OÎ k.
37. =ÚO^Œ∞ [#‡ÅÖ’ KÕã¨∞H˘#fl Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO KÕ`« â◊=∞^Œ=∂^Œ∞
Å#∞, Ñ¨~åÑ¨~° "≥·~åQÍºxfl, uuHí∆, UHÍ„QÆ=∞~Ú# =∞#ã¨∞û, "Õ^•O`«
„â◊=}OÖ’ Ñ¨~°=∞„â◊^Œú HõÅ∞QÆ∞`«∞#flq. JO`ÕHÍHõ Ñ¨~°=∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ
^Œ~°≈#ÉèÏQÆºO á⁄Ok k"ÀºÑ¨^Õâßxfl ‰õÄ_® ÅaèOÑ¨*Ëã¨∞ÎOk. Hõ#∞Hõ Z<Àfl
[#‡Å#∞Oz KÕã≤# Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO KÕ`« D<å_»∞ ã¨^Œ∞æ~°∞ ^Œ~°≈#, „â◊=},
ãÖ"å^Œ ÉèÏQÍºÅ∞ Hõey<å~Ú. JO`ÕQÍHõ ã¨^Œ∞æ~°∞ ^Œ~°≈# ÉèÏQÆº"Õ∞, ™ê^èŒ#
K«`∞« +¨Üì ∞« ãÖÑüHÎ ˜ ¿ÇÏ`«∞=QÆ∞`«∞#flk. "Õ^•O`« ãÖ"å^Œ<å~°›`#« ∞ HõeyOz
#k. =∞## xkè ^è•ºã¨#ÅKÕ „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~°O á⁄Ok =Ú‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞.
38. =∞Ç¨`å‡! Ñ¨~=° ∞QÆ∞~°∞=ˆ~}Ïº! ^Õ=`«Å∞ ‰õÄ_® Ñ¨~=° ∞ t=Ù_»"#·≥
`«=∞ Hõ$áêHõ\ÏH∆Íxfl HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞. r=ÙÅ |O^è•Åxfl\˜h `«=∞ *Ï˝#
Y_»æO XHõ¯ Hí∆}OÖ’ KèÕkã¨∞Î#flk. `«=∞ Hõ~°∞}ÏHõ~° k=º^Œ$+≤ì áêi#O`«
=∂„`«OKÕ`<« Õ ^è<Œ åº`«∞‡_»Q∞Æ K«∞<åfl_»∞. `«=∞#∞ ¿ãqOKÕ"å~°∞ J*Ï˝#O #tOz
âßâ◊fi`å#O^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ J#∞„QÆÇ¨ÏO ã¨~åfi~°÷
„Ñ¨^•Ü«∞HõO† Ñ¨~°=∞ âßOu=∞Ü«∞O.
39. Ö’HõOÖ’ q+¨Ü«∞ Ö’Å∞~°∞, q+¨Ü«∞ q~°‰õΩÎÅ∞ L<åfl~°∞.
q+¨Ü«∂ã¨‰õΩÎÅ∞ K«OK«Å =∞#ã¨∞¯Öˇ· HÍO`åÖ’Å∞Ô~· ãÖ™ê~°OÖ’ ^Œ$_è»OQÍ
|OkèOÑ¨|_»∞`«∞<åfl~°∞. "å~°∞ ^Œ∞óYr=ÙÅ∞. JÖÏHÍHõ q+¨Ü«∞ ã¨∞MÏÅ#∞
`«ºlOz, ™ê^èŒ# K«`«∞+¨ìÜ«∞O KÕ`« l`ÕO„kÜ«ÚÖˇ· ã¨^Œ∞æ~°∞ É’^è•=∞$`«O
„QÀÖË"å~°∞ Ñ¨q„`«r=ÙÅ∞, ^èŒ<åº`«∞‡Å∞. =∞Ç¨`å‡! =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅO^Œ~°∂
`«=∞ *Ï˝<å=∞$`åxfl áê#O KÕã¨¥Î, J*Ï˝<åxfl Ç¨ÏiOÑ¨*Ëã¨∞H˘x Ñ¨~°=∂
#O^ŒÉiíè `«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ `«=∞ Hõ$áêHõ\ÏHíO∆ ã¨~fi° |O^è•Å#∞ KèkÕ Oz
âßâ◊fi`å#O^•xfl „Ñ¨™êkã¨∞Î#flk.
40. "Õ^•O`«™ê÷Ñ¨<åKå~åº! Ñ¨~°=∞Ç¨ÏO™ê„QÆ}©! `«=∞ "Õ^•O`«
ã¨¥‰õΩÎÅ#∞ HõO~î°ã¨÷O KÕã¨∞H˘x, `«`åÎfixfl „QÆÇ≤ÏOz#"å~°∞ `«Hí∆}"Õ∞
Ñïâ◊√^Œ∞úÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. `«~°∞"å`« r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº `«`åÎ fixfl á⁄Ok J*Ï˝#O
#tOz ãÖ`À+¨Éiíè `«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞. ^Õ"OÕ „^•k Ñ¨^=Œ ÙÅ#∞ ã¨fi~°æ ™œMÏºÅ#∞
u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~°∞. `«=∞ k=º„Ñ¨É’^èŒO =Å# ÑÖ_ç`«∞Å∞ ã¨~°fi ^Œ$â◊º q+¨
Ü«∂Å∞ #tOz „Ñ¨QÍ_èÑ» ~¨ ° "≥~· åQÆº ãÖÑ¨#∞flÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. ã¨∞Hõ$`«=ÚO>ËQÍx
`«=∞ ^Œ~≈° #O ÅaèOÑ¨^∞Œ . WHõ `«=∞`À ãÖÉèÏ+¨}Ï ÉèÏQÆºO QÆ∂iÛ „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ
K≥áêÊÖÏ?
41. =∞Ç¨`«‡=~åº! ÉèíQÆ=O`å! `«=∞ t+¨µºÅO^Œ~°∂ |∞kúx Ju¢Hõ
q∞Oz „|Ç¨Ï‡`«`«Î fi qKå~°} KÕã≤ nè~°∞Öˇ·<å~°∞. "å~°O^Œ~°∂ ^èŒ<åº`«∞‡Å∞.
ã¨~°fi„Ñ¨Hõ$u â◊¥#º nè~°`«fiOÖ’ qÇ¨ÏiOKÕ P nè~°`åfi<Õfl LÑ¨^Õtã¨¥Î,
t+¨µºÅ#∞ ‰õÄ_® nè~°∞Å#∞QÍ KÕ¿ã =∞Ç¨=∞Ç≤Ï=∂ ãÖÑ¨#∞flÖˇ·# „j
â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "åiH˜ áê^•aè=O^Œ#O KÕã¨∞Î<åfl#∞. <å ~¸ â◊~°}ÏQÆu
KÕ`<« Õ <å =∂Ü«∂O^èHŒ Í~åxfl <åâ◊#O KÕã≤ âßâ◊fi`å#O^•xfl „Ñ¨™êkOK«O_ç.
JÖÏHÍHõ H˘O^Œ~∞° YÅ∞Å∞ =∂Ü«∞KÕ "≥∂Ç≤Ï`«∞Öˇ,· ^ÕnÑ¨º=∂#OQÍ „Ñ¨HÍtOKÕ
ã¨¥~°ºHÍOux K«∂_»*ÏÅHõ QÆ∞_»Q¡ ∂Æ |ÖÏ¡ QÆ∞Ç¨ÏÅÖ’#∂, K≥@¡ `˘„~°ÅÖ’#∂
^•QÆ∞H˘O@∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ F =∞Ç¨`å‡! `«=∞ k=º„Ñ¨É’^èŒO =∞Ç¨Ï^•#O^Œ
^•Ü«∞HõO. `«=∞‰õΩ â◊~°}ÏQÆ`«∞Öˇ·#O`« =∂„`å#<Õ =Ú‰õΩÎÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. P
q^èŒOQÍ <Õ#∞ ‰õÄ_® `«=∞ `«`åÎ fixfl `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞, ^èŒ#∞º_»<≥·<å#∞.
42. F â◊OHõ~åKå~°º ™êfig∞! h ^è•º#O HõÅÊ=$HíO∆ . h áê^ŒÑ^¨ •‡Å‰õΩ
=O^Œ#O #O^Œ#=#O. x#∞fl QÆ∞iOz (Ñ¨Ó*Ï^Œ∞Å#∞ KÕÜ«∂Åx)
ãÖHõeÊOK«∞@ HõÅÊ=e¡. h ã¨∞QÆ∞}ÏÅ ã¨∞Îu QÆOQÆ. h Hõ_»HõO\˜ K«∂Ñ¨Ù
„Ñ¨ãïOK«_»O ã¨fi~°æO. h ÉèíH˜Î WÖÏO\˜^Œx PÖ’zOz ã¨^•Kå~°O QÆÅ
Éèí‰õΩÎÅ∞ ã¨fi~åæxfl QÆ_ç¤áÈK«ÖÏ K«∞ÅHõ#QÍ K«∂™êÎ~°∞.
43. =∞Ç¨`å‡! Hõ~°∞}Ï=∞Ü«∂! *Ï˝#ã≤O^èÀ! `«=∞ áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞
^è•ºxOK«@O KÕ`«<Õ JYO_®#O^ŒO á⁄O^Œ∞`«∞<åfl#∞. WO`«=~°‰õΩ ÉèÏ~°º
Ñ¨Ù„`å^Œ∞Å =Å<å, ã¨`¯« ~°‡Å∞ KÕÜ∞« @OKÕ`å ã¨fi~°™æ œMÏºÅ#∞ HÀ~°∞H˘<åfl#∞.
J=hfl Jx`«º=∞x `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. q∞=∞‡efl P„â◊~ÚOK«@O KÕ`«
x[`«`åÎ fixfl `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. ÉèÏ~åºÑ¨Ù„`«∞Å∞, Ü«∞[˝Ü«∂QÍk Hõ~°‡Å∞,
ãÖÑ¨^ŒÅ∞ "≥∂H∆ÍxH˜ „Ñü|O^èŒHÍÅx `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. Hõ#∞Hõ g@xfl\˜h
ã¨~=æ° Ú - 9 285
`«ºlã¨∞<Î åfl#∞. `«=∞ áê^ŒÑ^¨ •‡Å<Õ â◊~}° ∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl#∞. `«=∞ áê^ŒÑ^¨ •‡ÖË
Éè=í ™êQÆ~åxfl ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ ^•\ÕKÕ ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ <ÒHõ. n#∞_»<#·≥ D ¿ã=‰õΩx
âßã≤OK«O_ç† ~°H˜∆OK«O_ç.
44. „j =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ „j â◊OHõ~∞° Å#∞ ã¨∞uÎ Oz "åiH˜ â◊~}° ∞*ÁzÛ
â◊~°}ÏQÆ`«∞_»Ü«∂º_»∞. „j =∞O_»#q∞„â◊√Å ã¨∞Îu "åHÍºÅ‰õΩ „j â◊OHõ~°∞Å∞
ãÖ`À+≤OKå~°∞. „j =∞O_»#q∞„â◊√x J#∞„QÆÇ≤ÏOÑ¨^ŒÅz „j â◊OHõ~°∞Å∞
PÜ«∞# ÉèÏ~°ºÜ≥∞ÿ # LÉèÜ í ∞« ÉèÏ~°f^Õqx K«∂âß~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å =∞<ÀÉèÏ"åxfl
Ziy# P"≥∞ â◊OHõ~°∞Å`À ~ÚÖÏ JOk:
45. =∞Ç¨`å‡! Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨„âıëêª! `å=Ú <å =OHõ K«∂_»_»OÖ’x
JO`«~å~å÷xfl <Õ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ „QÆÇÏ≤ OKå#∞. `å=Ú "Õ^Œ Hõ~‡° HÍO_»#∞ YO_çOz,
*Ï˝#=∂~åæxfl ã¨∞ã≤÷~°OQÍ ™ê÷Ñ≤OK«_®xH˜ J=`«iOz# Ñ¨~°=∞t=ÙÅ∞. D
ãÖ^Œ~åƒù# <å [#‡=$`åÎO`åxfl ãÖH˜∆Ñ¨ÎOQÍ ~¸ ã¨ÉèíÖ’ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ#∞.
q#O_ç.
46. =∞Ç¨ÏhÜ«∂! Ü«∞u„Ñ¨=~å! <å z#fl`«#OÖ’, "≥∞~°ã≤áÈÜÕ∞
^ÕÇÏ¨ HÍOu`À â◊s~°=∞O`å qÉè∂í u Ñ¨Óã¨∞H˘x ~°∞„^•HíÅ∆ #∞ ^èiŒ Oz ™êH∆Í`«∂Î
Ñ¨~°=∞t=ÙxÖÏ LO_Õ =∞Ç¨ÏhÜ«Ú_˘Hõ_»∞ =∂ QÆ$Ç¨xH˜ qKÕÛâß_»∞.
47. <å `«e¡ P =∞Ç¨Ïi¬H˜ ÉèíH˜Î`À #=∞ã¨¯iOz J~°…ºáê^•º^Œ∞Å
<˘ãÿ `«y# suQÍ ã¨Ñ¨~°ºKÕã≤Ok. `«~°∞"å`« P =Úx áê^•Å‰õΩ ÉèíH˜Î
Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ #=∞ã¨¯iOz <å Éèíq+¨º`«∞Î QÆ∂iÛ `≥Å∞Ñ¨=∞x "Õ_»∞H˘Ok.
48. F =∞Ç¨Ïi¬ ã¨`«Î=∂! `«=∞~°∞ „uHÍÅA˝Å∞. `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞x
q+¨Ü«∂Å∞O_»=Ù. <å ‰õΩ=∂Ô~Î Éèíq+¨º`«∞Î#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÀ~°∞`«∞<åfl#∞. F
=∞Ç¨`å‡! ^ŒÜ«∂xnè! <å ‰õΩ=∂Ô~Î =$`åÎO`«=∞O`å ZÖÏ\˜ ^•ÑïHõO
ÖË‰Ωõ O_® ã¨~fi° q+¨Ü∂« Å#∞ q=~°OQÍ `≥Å∞Ñ¨QÀ~°∞`«∞<åfl#∞, J#∞„QÆÇÏ≤ OK«O_ç.
49. =∞Ç¨`å‡! <å ‰õΩ=∂Ô~Î‰õΩ U q^èŒ"≥∞ÿ# Éèí~°Î ÅaèOK«#∞<åfl_»∞?
P"≥∞‰õΩ HõÅ∞QÆÉ’ÜÕ∞ ãÖ`å#O QÆ∂iÛ `≥Å∞Ñ¨=Åã≤Ok. <å ‰õΩ=∂Ô~Î
ZO`À ^èŒ#^è•<åºÅ`À, ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ`À =iúÅ¡QÆÅ^•? P"≥∞ ãÖÑ¨Ó~°‚
PÜ«Ú+¨µ¯~åÖËQÆ^•! Ü«∞[˝Ü«∂QÍk Hõ~°‡Å∞KÕã¨∞ÎO^•?
50. <å `«e¡ <å Éèqí +¨ºr˚q`åxfl QÆ∂iÛ J`«ºO`« Pã¨H`Î˜ À „Ñ¨tflOK«QÍ,
P Ü≥∂wâ◊fi~°∞_»∞ Hõà√◊ ¡ =¸ã¨∞H˘x n~°O… QÍ PÖ’zOz H˘kÌ¿ãÑ¨Ù ^è•º#OÖ’
QÆ_çáê_»∞. `«~°∞"å`« <å q+¨Ü«∞=∞O`å „QÆÇ≤ÏOz#"å_≥· Ju QÀÑ¨º"≥∞ÿ#
~¸ q+¨Ü«∂Åhfl `≥eáê_»∞.
51. „j LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq `«# Éèí~°ÎÜ≥ÿ∞# =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ ™êH∆Í`«∂Î
„|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»x `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂, Éèí∂q∞ÃÑ· J=`«iOK«_®xH˜ QÆÅ HÍ~°}Ïxfl
‰õÄ_® q=iã¨∞#Î flk. Ö’HõOÖ’ "Õ^qŒ ~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ <åã≤HÎ =õ ∞`åÅ∞ „Ñ¨|eáÈ~Ú
"≥k· Hõ =∂~°Oæ tkäÅ=∞=Ù`«∂O_»_O» KÕ`« P "≥k· Hõ =∂~åæxfl uiy ã¨∞™ê÷Ñ`≤ O«
KÕÜ«∞_®xH˜ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_Õ „j =∞O_»#q∞„â◊√x ~°∂ÑÖÖ’ Éèí∂q∞ÃÑ· J=`«
iOKå_»∞.
52. J=∂‡! D ÉÏeHõ ÅH©;, áê~°fi`«∞Å =∞ÖË¡ Ñ¨~°=∞ Ñü„=`«Ü≥ÿ∞
ã¨∞ã≤÷~°"≥∞ÿ# H©iÎx QÆ_çã¨∞ÎOk. D"≥∞ J#∞‰õÄÅ∞_≥·# Éèí~°Î#∞ á⁄Ok J<ÕHõ
Ü«∞*Ï˝Å∞ KÕã¨∞ÎOk. J#∞‰õÄÅ=uÜ≥ÿ∞# ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞ K«Hõ¯x ãÖ`å<åxfl Hõx
KåÖÏHÍÅO ã¨∞MÏÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. Ö’HõOÖ’ ÉèÏ~°º Éèí~°Î P^Œ~åxH˜
áê„`«∞~åÅ=_»=¸, Éè~í åÎ J#∞‰õÄÅ=uÜ≥∞ÿ # ÉèÏ~°º`À ã¨∞MÏÅ#∞ á⁄O^Œ_=» ¸
|Ç¨ï^Œ∞~°É¡ Oíè . HÍx ~¸ ÉèÏ~°f^Õq =∞O_»#q∞„â◊√Å q+¨Ü∞« OÖ’ JÖÏQÍHõ
áê~°fifÑ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞Å ^•OÑ¨`«ºO =∞ÖË¡, ÅH©;<å~åÜ«∞}∞Å ^•OÑ¨`«ºOÖÏ
Ö’HÍ# P^Œ~°≈ ^•OÑ¨`«ºOQÍ q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok.
53. „|Ç¨Ï‡"Õ∞ „j =∞O_»#q∞„â◊√xQÍ J=`«iOz "≥·kHõ =∂~åxfl
ã¨∞ã≤~÷ Ñ° ~¨ K° å_»∞. HÍh, LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ™ê~°"∞≥ #ÿ "Õ^•O`« =∂~°Oæ Éè^Ë "Œ å^Œ∞Å
=Å# H©∆}ÕzáÈ`«∞Ok. J\˜ì "Õ^•O`« =∂~åæxfl ã¨∞ã≤÷~°O QÍqOÑ¨ *Ï˝#
„Ñ¨É’^èŒO KÕã¨¥Î ™êH∆Í`«Ê~°=∞t=Ù_Õ bÖÏ=∂#∞+¨ q„QÆÇ¨xfl ^èŒiOz „j
â◊OHõ~åKå~°º <å=∞O`À Éèí∂q∞ÃÑ· J=`«iOK«#∞<åfl_»∞.
54. D ÉÏeHõ Éèí~°ÎÜ≥ÿ∞# „j =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞_»∞ Ü«∞u~å*ˇ·#
„j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å`À KåÖÏHÍÅO =∞Ç¨ÏŸ`«¯ $+¨ìOQÍ ã¨~°fi"Õ^•O`åÅ
QÆ∂iÛ "å^ÀÑ¨"å^•Å∞ KÕÜ∞« #∞<åfl_»∞. JO^Œ∞ „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ Ñ¨~å[Ü«∞
ã¨~=æ° Ú - 9 287
"≥ÚO^Œ∞`å_»∞. ÉèÏ~åºã¨∞`«∞Å#∞, ã¨~fi° ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ Ñï`«ºl™êÎ_∞» . ã¨~fi° [QÆ`∞« Î

Å#∞ áê=#O KÕÜ∞« _®xH˜ J=`«iOz# Ñ¨~=° ∞ t"å=`å~°∞_≥#· „j â◊OHõ~∞°
Å#∞ â◊~°}∞ á⁄O^ŒÉ’`«∞<åfl_»∞.
55. F =∞Ç¨`å‡! P =∞Ç¨Ïi¬ K≥Ñ≤Ê#^ŒO`å WÑ¨C_»∞ Ü«∞^ä•~°÷
"≥∞ÿ#k. =∞Ç¨`«∞‡Å "åHÍºÖˇ#fl_»∂ Jã¨`åºÅ∞ HÍ=Ù Hõ^•! JO^Œ∞=Å#
D ÑÖ_ç`«=~°∞º_»∞ `«=∞‰õΩ t+¨µº_≥· H©iÎ=∞O`«∞_»∞ HÍQÆÅ_»∞.
56. Ü«∞u=~å! <Õ#∞ <å Éèí~°Î Ü«∞O^Œ∞ J~°ú â◊s~°=∞=_»OKÕ`«,
`«=∞~°∞ D ÑÖ_ç`«=~°∞ºÅ#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ [~ÚOK«ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ ##∞fl
‰õÄ_® "å^Œ#Ö’ [~ÚOz D =∞Ç¨`«∞‡x `«=∞ t+¨µºxQÍ ã‘fiHõiOK«O_ç.
J^Õ ^èŒ~°‡=∞=Ù`«∞Ok.
57. =∞Ç¨`å‡! K«~åK«~° ã¨$+≤ì HõO`«\ ˜H© HÍ~°}Éèí∂`«∞_»=Ù. ã¨$+≤ì
ã≤÷u ÅÜ«∂ ÖÁ#iOKÕ Ñ¨~°=∞t=Ù_»=Ù. ã¨~°fiA˝_»=Ù. Ñ¨~°=∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»=Ù.
J\˜ì `«=∞`À "åkOKåÅx =∞#ã¨∞û `˘O^Œ~°Ñ¨_»∞`«∞#flk. `å=Ú „áê~°O
aèOz# D ÑÖ_ç`« ã¨Éèí#∞ <å "å^ŒO`À Ñïã¨=∂Ñ¨ÎO KÕÜ«∞=Åã≤#^Œx
HÀ~°∞`«∞<åfl#∞. <å ^è≥·~°º™êÇ¨Ï™êÅ#∞ =∞xflOÑ¨QÆÅ~°∞.
58. „j LÉèÜ í ∞« ÉèÏ~°f^Õq ÑëH˜# D Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ q#fl „j â◊OHõ~∞° Å∞
Jq∞`åâ◊Û~åº#O^•Å#∞ á⁄O^•~°∞. `«~∞° "å`« P Ü«∞u=ˆ~}∞ºÅ∞ „j LÉèÜ í ∞«
ÉèÏ~°f^Õq`À WÖÏ J<åfl~°∞.
59. „j â◊OHõ~°∞Å∞: F ^Õg! <å`À "åkOK«_®xH˜ h =∞#ã¨∞û
P~å@Ñ¨_»∞`«∞#fl^Œx `≥eáê=Ù. Jk Ü«ÚHõÎO HÍ^Œ∞. <å É’\˜"å~°∞ h`À
"åkOK«_»O ^èŒ~°‡|^ŒúO HÍ^Œ∞. JO`ÕQÍHõ Jk <å‰õΩ JÑ¨H©iÎ ‰õÄ_® `≥zÛ
ÃÑ_»∞`«∞Ok. Hõ#∞Hõ h HÀiHõ#∞ q~°q∞OK«∞HÀ.
60. „j LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq: Ü«∞u„Ñ¨=~å! `å=Ú ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞
ã¨=∞O[ãÖ HÍ=Ù. qKåiOz`Õ <å`À\˜ "å^Œ# ^èŒ~°‡q~°∞^ŒúO HÍ^Œ∞†
<åºÜ«∞ q~°∞^Œú=∞ã¨ÖË HÍ^Œ∞. `«=∞=O\˜ "å~°∞ =º‰õΩÎÅ ÉÏÇ¨ÏºÅHí∆}ÏÅ#∞
ÑïQÆ}O˜ K«~∞° . Wxfl =∂@ÖˇO^Œ∞‰õΩ? Z=~°∞ "å^Œ aè‰Ω∆õ =ÙÖˇ· W`«~° =∞`åÅ#∞
YO_çOÑ¨^ŒÅz<å, J\˜ì"å~°∞ ¢ã‘ÎÖˇ·<å, #Ñ¨ÙOã¨‰õΩÖˇ·<å, ÉÏÇ¨ÏºzÇ¨flÅ#∞
K«∂_»Hõ "å^ŒOÖ’ [~ÚOKåe. "åi =∞`åxfl ™ê÷Ñ≤OKåe. WO^Œ∞Ö’
^À+Ö ÖË^Œ∞ JÑ¨C_Õ ã≤^•úO`«O ã¨∞ã≤÷~°OQÍ, z~°™ê÷~ÚQÍ q~ålÅ¡QÆÅ^Œ∞.
61. =∞Ç¨`å‡! ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#Ñ¨C_»∞ =∞Ç¨`«∞‡Å∞ Z^Œ∞\˜ =ºH˜Îx
„QÆÇ≤ÏOÑ¨Hõ, "åi áêO_ç`«ºO, "å^Œ<åÑ¨\ ˜=∞ =O\˜ =∞Ç¨ÏŸ#fl`« QÆ∞}ÏÅ<Õ
ÑïQÆ}˜™êÎ~°∞. Ñ¨Ó~°fiO [#Hõ=∞Ç¨~åA ã¨ÉèíÖ’, <≥·+≤ªHõ „|Ç¨Ï‡Kåi}˜Ü≥ÿ∞#
QÍiæ Ü«∂[˝=Å¯ º=∞Ç¨Ïi¬`À „|Ç¨Ï‡q^•ºq+¨Ü«∞"≥∞ÿ =∞Ç¨"å^ŒO KÕã≤Ok.
P ãÖ"å^ŒOÖ’ =ÚO^≥#fl_»∂ Z=~°∂ „Ñ¨tflOK«x q^èOŒ QÍ „j Ü«∂[˝=Å¯ º
=∞Ç¨Ïi¬x H˜¡+¨ì"≥∞ÿ# „Ñ¨â◊flÅ∞ J_çyOk. „|Ç¨Ï‡*Ï˝xÜ≥ÿ∞# P =∞Ç¨Ïi¬ ã¨=∞ã¨Î
ãÖâ◊Ü«∂Åxfl\˜h fiÛ Ü«∞^ä•~°÷ "Õ^•O`« `«`åÎ fixfl É’^èŒÑ¨~°Kå~°∞. D
L^ŒO`«=∞O`å |$Ç¨Ï^•~°}ºHÀÑ¨x+¨`«∞ÎÖ’ LOk. J^Õq^èŒOQÍ =∞Ç¨
ÉèÏ~°`«OÖ’ ‰õÄ_® „j [#Hõ K«¢Hõ=iÎ ã¨∞ÅÉèÏÜ≥∂yx`À Q˘Ñ¨Ê"å^ŒO
KÕâß_»∞. W=hfl Jã¨`åºÅ∞ HÍ=Ù. Hõ#∞Hõ F =∞Ç¨`å‡! "å^Œq+¨Ü«∞OÖ’
ãÖ^ÕÇ≤ÏOK«=^Œ∞Ì. áêO_ç`«ºOQÆÅ "å~°O^Œ~°∂ "å^Œ# Hõ~°∞›ÖË. HÍ|\ì̃ <å`À
"å^•xH˜ ã≤^ŒúÑ¨_»O_ç.
62. „j LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅhfl Ñ¨Ó~°fiHõ^ä•
^Œ$ëêìO`åÅ`À#∞, Ü«ÚH˜ÎÜ«ÚHõÎOQÍ#∞, Ü«∞^ä•~°÷OQÍ#∞ LO_»_»O KÕ`« „j
â◊OHõ~°∞Å∞ P"≥∞`À "å^•xH˜ `«=∞ JOwHÍ~°O `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. #^Œ∞Åhfl
ã¨=Ú„^•xfl KÕˆ~@∞¡QÍ, "Õ^Œ"Õ^•O`« q+¨Ü«∂ÅxflO\˜H© xÅÜ«∞"≥∞ÿ#, P
^≥· fi`«„|Ç¨Ï‡#∞ KÕ~°=Åã≤#^Õ QÆ^•! JO`ÕQÍHõ, ã¨~°fiq^ŒºÅ‰õΩ Jkèëêª#"≥∞ÿ#
P ã¨~°ã¨fif^Õqx [~ÚOz`Õ J^≥· fi`« "Õ^•O`« `«`åÎfixH˜ Ö’HõOÖ’
„Ñü^ŒfiOkÜÕ∞ ÖËHõáÈ`å_»∞ QÆ^• Jx `«ÅKå~°∞. Hõ#∞Hõ P ÑÖ_ç`« ã¨ÉèíÖ’
P"≥∞`À "å^•xH˜ ãÖã≤^Œ∞úÅÜ«∂º~°∞.
63. „j â◊OHõ~°, LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õ=ÙÅ∞ "å^•xH˜ JOwHõiOz#
`«~°∞"å`« W~°∞=ÙiÖ’#∂ q[Ü«∞OÃÑ· PHÍOHí∆ kfiQÆ∞}©Hõ$`«=∞~ÚOk. W~°∞
=Ù~°∞ „ÑüÉèÏâ◊H˜Î KÕ`«, â◊|Ì„Ñ¨"åÇ¨ÏO KÕ`« „â’`«ÅO^Œih Pâ◊Û~°ºOÖ’
=ÚOK≥`åÎ~°∞. "åi"å^Œ#Ö’ ¢ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨ ÉèË^Œ"Õ∞ `≥eÜ«∞~åÖË^Œ∞. „j LÉèíÜ«∞
ã¨~=æ° Ú - 9 289
ÉèÏ~°f^Õq JO>Ë ™êH∆Í`«∂Î ã¨~°fiq^ŒºÅ‰õΩ Jkèëêª# ^Õ=`«Ü≥ÿ∞# ã¨~°ã¨fif

^ÕqÜÕ∞. J>Ë¡ Ü«∞uÑ¨ÙOQÆ=Ù_≥·# „j â◊OHõ~°∞Å∞ ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~°=∞t=Ù_Õ.
JO^Œ∞=Å# `«=∞ "å^Œ<å ™ê=∞~å÷ºÅ KÕ`« q[Ü«∂xfl ™êkèOKåÅ<Õ
"åi =∞<À~°^äŒO ã¨Ê+¨ì=∞~ÚOk.
64. JHõ¯_» „Ñ¨*Ï˝âßÅ∞Ô~·# =∞Ç¨ÑÖ_ç`«∞ ÅO^Œ~°∂, "åi~°∞=Ùi
Ñ¨^ŒQÆ∞OÉèí#Å∞, J~°÷QÍOcè~åºxfl, =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~° ãÖÉèÏ+¨}Å#∞, "å~°∞
ã¨=∞‰õÄˆ~Û „ÑüÑ¨^•~°÷ ãÖÑüÎ`À ‰õÄ_ç# "åi "å^Œ Hõ^ä•Ñ¨~°OÑ¨~°
Å#∞, K≥=ÙÅ ÑÖ_»∞=QÍ PÅHÕKå~°∞. HÍh "åi~°∞=Ùih PkèHºõ `« Ü«∞O^Œ∞
Pkâı+¨µx QÍx, ã¨¥~°º ÉèíQÆ"å#∞xQÍx, |$Ç¨Ïã¨Êu QÍx ã¨=ÚÅx
ÉèÏqOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. =∞Ç¨„Ñ¨*Ï˝âßeÜ≥ÿ∞# â◊√¢HÍKå~°∞ºÅ#∞ ‰õÄ_®
ã¨‡iOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë - D "å^ŒO J„áêHõ$`«O, Jaè#=O,
ã¨~Àfi`«Î=∞O, Ü«ÚH˜ÎÉèíi`åÅ~Ú ^Õx`À#∂ áÈeÛ K≥Ñ¨ÊÖËHõáÈ=_»O.
65. P JÑ¨~° ã¨~ã° fi¨ f^Õg, „j â◊OHõ~å=`å~°∞_»∂ ã¨~fi° "Õ^"Œ ^Õ •OQÍÅ
#∞O_ç „ÑüáêkOÑ¨^Œy# q+¨Ü«∂ÅxflO\˜h ã¨Ê+ì̈OQÍ „Ñüáêkã¨¥Î<åfl~°∞.
ãÖ^è•º=O^Œ<åk x`«ºHõ$`åºÅ‰õΩ =∂„`«O q~å=∞O á⁄Ok `«H˜¯#
ã¨=∞Ü«∞=∞O`å, ~å„`«#Hõ, Ñ¨QÅÆ #Hõ Ñ¨k¿ÇÏ_»∞ ~ÀAÅ∞ "å^Œ„Ñü"å^•Å#∞
H˘#™êyOKå~°∞.
66. "å~°∞ "åkOKÕ q+¨Ü∂« Åhfl JÖ∫H˜Hõ Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ „ÑüáêkOKÕ
"Õ^•ÅO^Œ∂, ˆH=ÅO x~°∞æ} Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ `«`«Î fi"≥∞ÿ# "Õ^•O`« "åHÍºÅO^Œ∂
tH∆Í"åºHõ~°}Ïk JOQÍÅO^Œ∂, <åºÜ«∞ "≥·âı+≤HÍk +¨_»Ì~°≈<åÅO^Œ∂
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`å#∞™ê~°OQÍ K«iÛOK«∞H˘<åfl~°∞. z@ìz=~°QÍ, U q^èŒOQÍ#∂
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_≥·# „j â◊OHõ~°∞Å#∞ [~ÚOÑ¨*ÏÅ#x „j LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq
xâ◊Û~ÚOK«∞H˘Ok. J~Ú<å U^≥·<å =∂~åæO`«~°O ^˘~°‰õHõáÈ`«∞O^• Jx
"≥^Œ∞Hõ™êyOk.
67. „j â◊OHõ~∞° Å#∞ [~ÚOK«_®xH˜ „j LÉèÜ í ∞« ÉèÏ~°f^Õq =∞#ã¨∞ûÖ’
XHõ PÖ’K«# "≥∞~°Ñ¨ÙÖÏ "≥∞~°ã≤Ok. Jk U=∞O>Ë - ''„j â◊OHõ~°∞Å∞
<≥+· Hª≤ õ „|Ç¨Ï‡K«~º° O PK«iã¨¥,Î ÉÏÅºOÖ’<Õ ã¨#flºã≤OKå~°∞. ã¨~fi° ^• "Õ^•O`«
âß„™êÎ<flÕ qKåiã¨¥,Î q+¨Ü∞« „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜ ^Œ∂~°"∞≥ ÿ x=$uÎ =∂~°Ñæ ~¨ åÜ«∞}∞Öˇ·
L<åfl~°∞. ZÅ¡Ñ¨C_»∂ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡`«`«Î fiOÖ’<Õ qÇ¨Ïiã¨∞Î<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ D
=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µxH˜ =∞^Œ# âßGOÖ’ „Ñ¨"Õâ◊"Õ∞ ÖË^Œ∞. P q^ŒºÖ’ „Ñ¨"Õâ◊"Õ∞
ÖË‰õΩO>Ë „áêg}ºO ZHõ¯_» #∞O_ç =ã¨∞ÎOk? WÑ¨C_Õ HÍ=∞âßG K«~°Û
KÕ`« „j â◊OHõ~°∞Å#∞ [~ÚOÑ¨=K«∞Û—— Jx QÆ\ ˜ìQÍ xâ◊Û~ÚOK«∞H˘Ok.
68. D q^èŒOQÍ =∞#ã¨∞û# zOuOz#^≥· P LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq
„j â◊OHõ~°∞Å`À HÍ=∞âßG qKå~°O KÕÜ«∞^ŒÅzOk. D qKå~°O =Å#
D Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ JÑ¨[Ü«∞O á⁄O^ŒQÆÅ_»x ^Œ$_è»OQÍ xâ◊Û~ÚOK«∞
H˘Ok.
69. ''=∞Ç¨`å‡! â◊√Hõ¡Ñ¨Hí∆=∞O^Œ∞, Hõ$+¨‚ Ñ¨Hí∆=∞O^Œ∞ ¢ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨µÅÖ’
HÍ=∞Hõà◊ ÖËq^èOŒ QÍ „Ñ¨=iÎ™êÎ~Ú? "å\˜ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞Õ q∞\˜? "å\˜ ™ê÷<åÖËq?——
Jx „Ñ¨tflOzOk.
70. D „Ñ¨HÍ~°O „j LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq HÍ=∞ âßG ~°Ç¨Ï™êºÅ
QÆ∂iÛ „Ñ¨tflOK«QÍ, „j â◊OHõ~°∞Å∞ "≥O@<Õ |^Œ∞Å∞ Ñ¨Å∞HõHõ, `«#Ö’
~ÚÖÏ Ü≥∂zOÑ¨™êQÍ~°∞: <Õ#∞ ã¨=∂^è•#O K≥Ñ¨ÊHõáÈ`Õ JÅÊA˝_»#<Õ
JÑ¨MÏºu U~°Ê_»∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ |^Œ∞Å∞ K≥a`Õ Ü«∞u^èŒ~å‡Å‰õΩ ÉèíOQÆO
"å\˜Å∞¡`∞« Ok. J^˘Hõ"Ñ·≥ Ù¨ , Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏO™ê„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOz# <Õ#∞ WÖÏ\˜
‰õ∆Ω„^Œ „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ã¨=∂^è•#g∞Ü«∞=KåÛ? ^èŒ~°‡q~°∞^ŒúOQÍ „Ñ¨=iÎOKå#x
ÃÑ^ŒÅÌ ∞ PˆHÑ∆ O≤ K«=K«∞Û#x „j â◊OHõ~∞° Å∞ `«#Ö’ `å<Õ q`«i¯OK«∞H˘<åfl~°∞.
JO^Œ∞=Å#<Õ „ã‘ÎÅ`À "å^•xH˜ kQÆ~å^Œx ÃÑ^ŒÌÅ∞ =zOz LO\Ï~°∞.
71. n~°O… QÍ PÖ’zOz# `«~∞° "å`« ''WÑ¨C_»∞ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ ^è~Œ å‡xfl
`«Ñ¨ÊHõ ÑïáêeOKåe† ^èŒ~å‡xfl ~°H˜∆OKåe—— Jx „j â◊OHõ~°∞Å∞ ^Œ$_è»OQÍ
`«ÅKå~°∞. U^≥·<å LáêÜ«∞O KÕ`« D Ñïã≤÷u #∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_®Å#∞
H˘<åfl~°∞.
72. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j ÉèÏ~°f^Õq J_çy# „Ñ¨â◊flÅxfl\˜h ã¨=∞„QÆOQÍ
PÖ’zOz P"≥∞`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''F ÉèÏ~°f^Õg! "å^Œ=∞^èŒºOÖ’ `«QÆ∞
=∂„`«O =º=kè HÀ~°@O ãÖ"å^•ÅO^Œ∞ Ñïáê>Ë. Hõ#∞Hõ XHõ =∂ã¨HÍÅO
ã¨~=æ° Ú - 9 291
"å^•xH˜ q~å=∞q∞^•ÌO. `«~°∞"å`« h =_çy# „Ñ¨â◊flÅxfl\˜H© ã¨=∂^è•<åÅ

xzÛ h HÍ=∞âßG xÑ¨Ù}`åfixfl ‰õÄ_® `˘Åy™êÎ#∞.——
73. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j ÉèÏ~°f^Õq =^ŒÌ XHõ =∂ãÖ =º=kè
á⁄Ok, `«# t+¨µºÅ`À HõÅã≤ QÆQÆ# =∂~åæ# áÈ™êQÍ~°∞.
74. „j â◊OHõ~°∞ÅÖÏ QÆQÆ# =∂~åæ# „Ñ¨Ü«∂}˜ã¨¥ÎO_»QÍ XHÍ<˘Hõ
J~°}º „Ñ¨^Õâ◊OÖ’ XHõ =∞$`« ^ÕÇ¨xfl K«∂âß~°∞. P =∞$`«∞_»∞ âßÑ¨
=âß# Éèí∂Ö’HÍxH˜ =zÛ# ^Õ=`«ÖÏ Jq∞`« `Õ*’=O`«∞_≥· L<åfl_»∞.
P =∞$`«^ÇÕ Ï¨ OÃÑ|· _ç P`«_ç ~å}∞Å∞ qÅÑ≤ã∞¨ <Î åfl~°∞. P ^ÕÇ¨ xH˜ ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ
P`«_ç =∞O„`«∞Å∞ W`«~° L^ÀºQÆ∞Å∞ ‰õÄ_® ^Œ∞ódã¨∞Î<åfl~°∞. „j â◊OHõ~°∞ÖÏ
=∞$`«^ÕÇ¨xfl K«∂âß~°∞.
75. P =∞Ç¨~åA ~å„u ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "Õ@ÔH· `«# ~å}∞Å`À#∞
Ñï"å~°O`À#∞ D J_»q „áêO`åxH˜ =KåÛ_»∞. "Õ@ÔH· =zÛ# P J=∞~°Hõ
=∞Ç¨~åA q∞H˜¯e „â◊=∞ K≥Ok XHõ =$Hí∆O ¢HÕ^ŒÑ¨_ç =∞~°}ÕKå_»∞. `«#
t+¨µº_≥#· ã¨#O^Œ∞x`À (Ñ¨^‡Œ áê^•Kå~°∞ºÅ∞) „j â◊OHõ~∞° Å∞ ~ÚÖÏ ÑëHÍ~°∞.
76. F ã¨#O^Œ<å! D =∞$`«∞x ¿Ñ~°∞ J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA. D`«_Hç ˜
^Õ=Hõ#ºÅ#∞ q∞Oz# JO^ŒK«O^•Å∞ QÆÅ ÉèÏ~°ºÅ∞ #∂~°∞ =∞Ok Hõ<åfl
JkèHOõ QÍ<Õ L<åfl~°∞. D`«_∞» "å~°O^Œi`À#∞ ã¨~fi° ™œMÏÅ#∞ J#∞Éèqí OKå_»∞.
WÑ¨C_®`«_»∞ HÍÅ=âß# =∞~°}ÕKå_»∞.
Ñ¨~H° ÍÜ«∞„Ñ¨"âÕ ◊ q^Œº ^•fi~å <Õ#∞ D =∞$`«∞x ^ÕÇÏ¨ OÖ’ „Ñ¨"tÕ ™êÎ#∞.
D ~å*ÏºxH˜ D`«_ç ‰õΩ=∂~°∞x Ñ¨\Ïìaè+≤‰õΩÎx KÕ™êÎ#∞. <Õ<åtOz#
Ñ¶ë`«O á⁄Ok uiy <å Ü«∞u ^ÕÇ¨ÏOÖ’ „Ñ¨"Õt™êÎ#∞. D J=HÍâßxfl
qxÜ≥∂yOK«∞HÀ"åÅx <å =∞#ã¨∞û L`åûÇ¨ÏÑ¨_»∞`«∞#flk.
78. JO`ÕQÍHõ ÖÏ=}º=`«∞Öˇ·# D`«_ç ~å}∞Å`À ã¨~°fiqÅHí∆}"≥∞ÿ#
â◊$OQÍ~° KÕ+¨ìÅ#∞ <Õ#∞ '™È-Ç¨ÏO— ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»<≥· L<åfl, ™êH˜∆QÍ LO_ç
J#∞Éèíq™êÎ#∞, JÖÏ KÕÜ«∞@O=Å# Ö’HõOÖ’ <å ã¨~°fi[˝`« „Ñ¨Hõ\ ˜`«
=∞=Ù`«∞Ok. =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ ‰õÄ_® ãÖ™ê¯~°O Z^Œ∞~Ô #· Ñ¨C_»∞ P q^èOŒ QÍ<Õ
„Ñ¨=iÎ™êÎ~°∞.
79. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞x`À (ã¨#O^Œ∞_»∞) D q^èŒOQÍ
K≥|∞`«∞O_»QÍ, Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ J`«ºO`« Pâ◊Û~åºxfl „Ñ¨Hõ\ ÕKå_»∞. `«#
ãÖâ◊Ü∂« xfl =∞#ã¨∞ûÖ’ LOK«∞HÀ~å^Œx `«Åz ^Œ$_è» ãÖHõÅÊO`À ''=∞Ç¨`å‡!
`«=∞~°∞ ã¨~°fiA˝Å∞. `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞x nÖ’HõOÖ’ Un ÖË^Œ∞. J~Ú<å,
QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î KÕ`« <ÕxÖÏ Ñ¨Å∞‰õ_®xH˜ ™êÇ¨Ïã≤ã¨∞Î<åfl#∞—— J<åfl_»∞.
80. ''Ñ¨Ó~°fiO =∞`ÕûO„^Œ∞_»<Õ =∞Ç¨`«∞‡_»∞ Ñ¨~°HÍÜ«∞ „Ñ¨"Õâ◊O *Ëã≤,
`«# x[â◊s~° ~°Hí∆}ÔH· QÀ~°‰õ∆Ω_»<Õ t+¨µº}˜‚ xÜ«∞q∞Oz, =∞$`«∞_»~Ú#
XHÍ<˘Hõ ~åA â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"tÕ OKå_»∞. `«~∞° "å`« P #QÆ~O° Ö’ „Ñ¨"tÕ Oz
x~åÑ¶¨∂@OQÍ P ~å[ºO áêeOK«™êQÍ_»∞.——
81. ''P Ü≥∂wâ◊fi~°∞_»∞ ~å*ˇ·#k "≥Ú^ŒÅ∞H˘x „Ñ¨[ÅO^Œ~°‰õÄ ã¨HõÅ
â◊√ÉèÏÅ∞ KÕ‰õÄ~°™êQÍ~Ú. ã¨HÍÅ=∞O^Œ∞ =~å¬Å∞ ‰õΩiã≤#q. ÑÖ@Åhfl
K«Hõ¯QÍ ÑÖ_ç Ô~·`«∞ÅO^Œ~°∂ ã¨∞YâßO`«∞Å`À L<åfl~°∞. ^èŒ~°‡O <åÅ∞QÆ∞
áê^•Å #_»=™êyOk. „Ñ¨[Å∞ DuÉÏ^èŒÅ∞ÖËHõ ã¨∞YOQÍ L<åfl~°∞.
Ü«∞[˝Ü∂« QÍ^Œ∞Å =Å<å, ^è~Œ ‡° x+¨=ª Å<å ^Õ=`«Å∞ ãÖ`«$Ñ¨ÙÖÎ <·ˇ å~°∞. „Ñ¨[Å∞
^≥·=OÑ¨@¡ ÉèíH˜Î`«`«Ê~°∞Öˇ· L<åfl~°∞. LÉèíÜ«∞ Ö’HÍÅ∞ ãÖ`«$Ñ¨Î=∞=_»O KÕ`«
=∂#=ÙÅ∞, ^Õ=`«Å∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O ãŸºÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÍ~°∞. nxHõO`«\ ˜H©
„Ñ¨É∞íè "Õ HÍ~°}=∞=Ù`«∞<åfl_»∞. ^è~Œ ‡° O ~°HO∆˜ K«|_»@OKÕ ã¨~fi° =¸ ã≤kãú ∞¨ #Î flk.——
82. ''H˘O`« HÍÖÏxH˜ q*Ï˝#=O`«∞Öˇ·# =∞O„`«∞Å∞ ~åAQÍi
^ÕÇÏ¨ OÖ’ Z=~À =∞Ç¨`«∞‡_»∞ „Ñ¨"tÕ OKå_»x `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å#<Õ
ã¨~°fi â◊√ÉèÏÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl=x „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. âßâ◊fi`«OQÍ ^Õâ◊O ã¨∞Y
âßO`«∞Å`À, ã≤i ãÖÑ¨^ŒÅ`À `«∞Å`«∂QÆ∞`«∂O_®ÅO>Ë P =∞Ç¨`«∞‡_»∞
=∞Ç¨~åA ^ÕÇ¨xfl q_çz "≥à◊¡~å^Œ∞. JÖÏ LO_®Å<Õ `«ÅOÑ¨Ù`À
=∞Ç¨~åA#∞ ã¨∞MÏã¨‰Ωõ xÎ KÕÜ∂« e. JO^Œ∞Å‰õΩ P@áê@ÅO^Œ∂, â◊$OQÍ~°
KÕ+Åì¨ O^Œ∂ Pi`Õi# Ü«Ú=`«∞Å#∞ xÜ≥∂yOKå~°∞. =∞O„`«∞Å∞ ~å[ºˆH=∆ ∞O
HÀˆ~"å~°=@OKÕ`« "å~°ÖÏ KÕâß~°∞. D q^èŒ"≥∞ÿ# „¿ÑÜ«∞ã¨∞û, „âıÜ«∞ã¨∞û
Ô~O_»∂ „Ñ¨[Å#∞ =iã¨∞Î#flq. „âıÜ«∞ã¨û<Õk JO^ŒiH© ÅaèOKÕk HÍ^Œ∞.
ã¨~=æ° Ú - 9 293
Z<Àfl [#‡Å Ñ¨Ù}º Ñ¶¨ÅOKÕ Jk Åaèã¨∞ÎOk. nx<Õ ''„âıÜ«∞â◊Û „¿ÑÜ«∞â◊Û——

Jx Hõ~îÀÑ¨x+¨`«∞Î =zã¨∞Î#flk.——
83. ''ã¨~°fi^• xâ◊ÛÅ Ü≥∂QÆã¨=∂kèÖ’ <≥ÅH˘<Õ P =∞`ÕûºO„^Œ∞_»∞
q+¨Ü∂« ã¨‰Ωõ _Î ·≥ Ñ¨~H° ÍÜ«∞OÖ’ „Ñ¨"tÕ OKå_»∞. ãÖw`«, #$`«º, #~°<Î å^Œ∞Å‰õΩ,
„Ñ¨}Ü«∞HÍO`«Å â◊$OQÍ~° KÕ+Åì¨ ‰õΩ =â◊√_≥· Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ =∞~°z<å_»∞. =∞#ã¨∞û
q+¨Ü«∂Å "≥·Ñ¨Ù =∞~°eÛ<å_»∞. Ñ¨q„`« QÆOQÍ#k ã¨fi~°æO #∞O_ç áê`åàÏxH˜
áÈ~Ú Ñ¨`#« =∞ÜÕ∞º@∞¡, =∞Ç¨ÏŸ#fl`« z^•HÍâß# qÇ¨ÏiOKÕ P =∞`ÕûºO„^Œ∞_»∞,
áê=∞~°∞_»Ü«∂º_»∞. x~°‡Å zkfiÇ¨i J~Ú# Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOãÖ, H˘OQÆÜ≥ÿ∞
|∞~°^ŒÖ’ Ñ¨_ç á⁄~å¡_»∞`«∞#fl@∞¡ P Ü≥∂y=~°∞_»∞ Ñ¨`«#O K≥O^•_»∞.
„Ñ¨=∂^Œ=âß# q+¨Ü«∂ÅO^Œ∞ Ñ¨_ç`Õ ZO`«\ ˜ =∞Ç¨`«∞‡ÖÔH·<å W\˜ì QÆ`Õ
ãÖÉèíqã¨∞ÎO^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.——
84. ''„Ñ≤Ü∞« t+¨µº_≥#· QÀ~°H∆í =ÚhO„^Œ∞_»∞ `«# QÆ∞~°∞"≥#· =∞`ÕûºO„^Œ∞x
^Œ$â◊º q+¨Ü∂« Å #∞O_ç =∞~°eOKåÅx LáêÜ«∞O "≥^∞Œ Hõ™êQÍ_»∞. z=~°‰Ωõ
JO`«óÑ¨Ù~° ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ <å@ºO <Õ~ˆ Ê QÆ∞~°∞=ÙQÍ JO`«óÑ¨Ù~°OÖ’ „Ñ¨"tÕ OKå_»∞.——
Ñ¨Ó~°fiHÍÅOÖ’ QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩ qã¨Î $u Hõey#Ñ¨C_»∞ t+¨µºÅ∞ ‰õÄ_® LÑ¨^tÕ Oz
QÆ∞~°∞=ÙÅ#∞ L^ŒúiOKÕ"å~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ „|Ç¨Ï‡q^•º ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O
‰õ∆Ω}‚OQÍHõ LO_ç#k.
85. ''D „Ñ¨HÍ~°O QÀ~°Hí∆‰õΩ_»∞ JO`«óÑ¨Ù~°HÍO`«Å‰õΩ <å@º=∞O^Œ∞
tHí}∆ xã¨¥Î QÆ∞~°∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞H˘<Õ ã¨=∞Ü«∂xÔH· xsH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl_»∞. `«^#Œ O`«~O°
QÆ∞~°∞=Ù#∞ KÕi P`«‡`«`«Î fiO LÑ¨^ÕtOKå_»∞. ^Œ$â◊º q+¨Ü«∂Ö’¡ q~°H˜Î
HõÅ∞ˆQ@∞¡ KÕâß_»∞. QÆ∞~°∞=Ù#∞ `«#KÕ ~°HO∆˜ Ñ¨|_»∞`«∞#fl QÆ∞~°∞=Ù â◊s~°=∞O^Œ∞
„Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ëâß_»∞. t+¨µºx QÆ∞~°∞ÉèíHÎ̃ KÕ`« QÆ∞~°∞^Õ=Ù_»∞ ã¨=∂kè á⁄O^•_»∞.——
„Ñ¨*Ï˝=O`«∞Öˇ· t+¨µºÅ∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ qÑ¨s`« ^èÀ~°}˜ #=ÅOaOz#Ñ¨C_»∞
^è≥·~°ºO`À ã¨`åºxfl `≥Å∞Ñ¨Ù`å~°x `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
86. ''=∞Ç¨`å‡! `«=∞~°∞ ÉÏÅºO #∞O_ç <≥·+≤ªHõ „|Ç¨Ï‡K«~°º =∞O^Œ∞
qÇ¨Ïiã¨∞Î#fl =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞. „|Ç¨Ï‡K«~°º„=`«O ã¨∞ÅÉèí™ê^èŒºO HÍ^Œ∞
QÆ^•! Jk =∞Ç¨ Ñ¨q„`«O, q*Ï˝#Hõ~°O. J\˜ì ^Œ$_è»`«fi"≥∞ÿ# T~°úfiˆ~`«ã¨∞û#∞
K≥~°Ñ¨@OKÕ`« UO „Ñ¨Ü≥∂[#O? „Ñ¨=∂^Œ=âß<≥·<å P „=`«O ÉèíOQÆÑ¨~°K«∞
H˘O>Ë Ñ¶¨∞’~°áêáê<Õfl á⁄O^ŒQÆÅ_»∞. D HÍ=∞„Ñ¨=$uÎ hKåuhK«"≥∞ÿ#k.
q+¨Ü∂« ã¨HÎ˜ =∞Ç¨`«∞‡Å#∞ ‰õÄ_® áê=∞~°∞Å#∞ KÕã∞¨ #Î flk. `å=Ú ã¨~fi° A˝Å∞.
`«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞xk ÖË^Œ∞. ã¨=∞~°∞÷Öˇ·# `å"Õ∞ Hõ~°Î=ºO x~°‚~ÚOK«∞HÀO_ç.
87. =∞Ç¨`å‡! =∞# =∂K«iOKÕ D „|Ç¨Ï‡K«~°º „=`«O x=$uÎ
=∂~°æQÍq∞ J=_»O KÕ`« =ÚH˜Î¿ÇÏ`«∞"≥· L#flk. nxH˜ ™ê\˜Ü≥ÿ∞#k U Ö’Hõ
=∞O^Œ∞<å HÍ#~å=Ú. =∞Ç¨ÏŸ`«Î=∞"≥∞ÿ# D <≥·+≤ªHõ „|Ç¨Ï‡K«~°º „=`«"≥∞Hõ¯_»?
hK«=∞QÆ∞ HÍ=∞„Ñ¨=$uÎ ÜˇµHõ¯_»? HÍ=∞^èÕ#∞=Ù#∞ =^Œe ÑÖk "≥O@Ñ¨_ç
#@∞¡O@∞Ok. ^è~Œ ‡° `«`Ê« ~°∞Öˇ#· `å"Õ∞ ÃãÅq=fiO_ç. ã¨~fi° Ö’Hõ *Ï˝#„Ñ¨^•`«Å∞,
ÉèQí =Æ `«ûfi~°∂Ñ¨ÙÖˇ#· `å"Õ∞ JO^è∞Œ xÖÏ HÍ=∞‰õÄÑÖÖ’ Ñü`«∞Öˇ`· ,Õ Ö’HõOÖ’
~ÚHõ Z=fi~°∂ „|Ç¨Ï‡K«~åºxfl, Ü«∞u ^èŒ~å‡xfl áêeOK«~°∞.
88. =∞Ç¨`å‡! `å=Ú ã¨~°fiA˝Å∞. `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Å∞
ÖË=Ù. <Õ#∞ `«=∞‰õΩ =∞Oz K≥_∞» K≥ÑÊ¨ ^Œy#O`« "å_»#∞ HÍ#∞. "Õ^•O`«OÖ’
U~°Ê_ç# „â◊^ŒúKÕ`å, „|Ç¨Ï‡K«~°º „=`« nHí∆Ü«∞O^Œ∞#fl "å_»#=_»O KÕ`å,
Ö’HÍxH˜ ZÖÏ\˜ JqëêìÅ∞ HõÅ∞QÍ~°^#Œ fl ^Œ$_è» xâ◊ÛÜ«∞O`À Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl#∞.
`«=∞ ^ŒÜ«∞=Å# Hõey# k=ºq*Ï˝# ãÖÑüÎKÕ q#flÑÖ KÕã¨∞H˘<åfl#∞.
HÍ~åºHÍ~åºÅ∞ `≥Å∞Ñ¨_®xH˜ <Õ <≥O`«\ ˜ "å_»#∞? ##∞fl Hí∆q∞OK«O_ç.
89. „j â◊OHõ~°∞Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: `Õ*’xnè! „|Ç¨Ï‡Kås! x+¨¯Ñ¨@
|∞kú`À, Ñ¨q„`«`å ÉèÏ=O`À, Ñ¨~°=∞ ÉèíH˜Î`À #∞=Ùfi ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅhfl
Ç¨Ïi¬OÑ¨^Œy#"Õ. ^èŒ~å‡Åxfl\˜H© Jf`«"≥∞ÿ# ^˘Hõ\ ˜ LOk. J^Õ Ñ¨~°`«`«Î fiO.
J^Õ Ñ¨~°=∞ ã¨`«ºO. qkèx¿+^è•Å∞ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O HÀˆ~ =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅˆH
QÍx, =ÚHõÎÑ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ HÍ^Œ∞. „j â◊√Hõ=∞Ç¨Ïi¬, ã¨#Hõ ã¨#O^Œ<å^Œ∞Å∞,
„jHõ$+¨µ_‚ ∞» "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å~°O^Œ~∂° =ÚHõÑÎ Ù¨ ~°∞+¨µÅ∞. "å~åK«iOKÕ Ö’HÀ^Œ~ú }
°
HÍ~åºÅhfl ™ê=∂#º [#∞Å‰õΩ ^èŒ~°‡q~°∞^Œú"≥∞ÿ#qQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú.
90. ãÖHõÅÊ~°Ç≤Ï`«∞Å‰õΩ q+¨Ü«∂ÅÃÑ· Pã¨H˜Î LO_»^Œ∞. ãÖHõÖÏÊÅ∞
=ÚHõÎÑ¨Ù~°∞+¨µx Ug∞ KÕÜ«∞*ÏÅ=Ù. „jHõ$+¨µ‚_»∞ QÀÑ≤HõÅ`À qÇ¨ÏiOz<å,
ãÖã¨~°æO ÖËx "å_»=@O KÕ`«, HÍ=∞O Ug∞ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~Ú#k. JO>Ë
ÉèQí =Æ O`«∞x bÅÖË. "ÕÅH˘Åk ÉèÏ~°ºÅ∞ QÆÅ"å_»x Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åfl,
ã¨~=æ° Ú - 9 295
PÜ«∞# x`«º „|Ç¨Ï‡KåiÜ«∞x =∞Ç¨`«∞‡Å∞ ã¨∞ÎuOKå~°∞. Hõ#∞Hõ ~¸ qkè

x¿+^è•Å Hõf`«"≥∞ÿ# Ñ¨~°`«`«Î fiO XHõ\ ˜ LOk. D ~°Ç¨Ïã¨ºO `≥eÜ«∞Hõ
=∞Ç¨`«∞‡Å#∞ PˆH∆Ñ≤Oz`Õ Jk "åi J*Ï˝#"Õ∞ HÍHõ, áêÑ¨ ¿ÇÏ`«∞=Ù
‰õÄ_® J=Ù`«∞Ok. Ñ¨~°â◊√~å=Ú_»∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú# "å~°O^Œ~°∂ âßG=∞~åº^Œ
#u¢Hqõ ∞OKå~°∞.
Ñ¨~°HÍÜ«∞ „Ñ¨"Õâ◊=∞<Õk LÑ¨x+¨`«∞ÎÅÖ’ '=„*’b—— Ü≥∂QÆOQÍ
K≥Ñ¨Ê|_ç#k. D =„*’e „=`«=∂K«iOKÕ"å_»∞ „=`«„Éèí+¨µª_»∞ HÍHõáÈQÍ,
Jq∞`« `Õ*’=O`«∞_»=Ù`«∞<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ Ñ¨~°HÍÜ«∞ „Ñ¨"Õâ◊O KÕã≤
Éè’QÍÅ#∞ÉèíqOz<å Jq ™êH©∆Éèí∂`åÖË QÍx Ü«∞^ä•~°÷O HÍ=Ù. HÍ|\˜ì
=`åû! =∞#‰õΩ „|Ç¨Ï‡K«~°º „=`«ÉèíOQÆO ÖË^Œ∞.
91. HÍ=∞<å q+¨Ü«∂ ÅxflO\˜H© ãÖHõÖÏÊÖË HÍ~°}ÏÅ∞. c[O
ÖËx Üˇµ_»Å HÍ=∞=∞<Õ =$Hí∆"Õ∞ LO_»^Œ∞. <Õ#∞ „jHõ$+¨µ‚x`À ã¨=∂#"≥∞ÿ#
"å_»#=@O KÕ`« <å‰õÄ U q^è"Œ ∞≥ #ÿ ãÖHõÅÊ=¸ ÖË^∞Œ . Hõ#∞Hõ ãÖHõÅÊ"Õ∞
ãÖ™ê~åxH˜ =¸ÅO. c[O Éèí∂q∞x KèÕkOK«∞H˘x âßM’Ñ¨âßYÅ∞QÍ qã¨Î
iOK«∞H˘x =∞Ç¨=$Hí∆"≥∞ÿ Ñ¨ÓÅ∞ ÑÖ_»¡`À xO_ç LO@∞Ok. J^Õq^èŒOQÍ
ãÖHõÅÊ=∞<Õ c[O Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ JO‰õΩiOz, "åã¨#Å`À zQÆ∞iOz
HÍ=∞¢HÀ^è•Å<Õ H˘=∞‡Å`À qãïÎ Oz „ÉèÏOu J<Õ =¸ÅO`À HõÅã≤ ãÖ™ê~°
=∞<Õ =$Hí∆OQÍ Ñï}q∞Oz =$uÎ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# Ñ¨ÙëêÊ^Œ∞Å`À, ã¨∞Y^Œ∞óMÏ`«‡Hõ
Ñ¶¨ÖÏÅ`À ãÖÑ¨Ó~°‚=∞=Ù`«∞#flk. Hõ#∞Hõ ãÖHõÅÊ=∞<Õ c*Ïxfl ã¨=¸ÅOQÍ
<åâ◊#O KÕ¿ã"å_»∞ =ÚHÍÎ`«∞‡_»=Ù`«∞<åfl_»∞. D q^èŒ"≥∞ÿ# ãÖHõÖÏÊÅ#∞
<åâ◊#O KÕÜ«∞_®xH˜ JëêìOQÆ Ü≥∂QÍÅ`À ‰õÄ_ç# ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨*Ï˝<åxfl
á⁄O^•e.
92. D qkèx¿+^è•Åhfl, [_»"≥∞ÿ# ^ÕÇ¨Ï"Õ∞ '<Õ#∞— Jx `«ÅKÕ
J*Ï˝x H˘~°‰Ωõ qkèOK«|_ç#q. Ñ¨~=° ∂`«‡`«`Î« fiOÖ’ qÇ¨ÏiOKÕ =∞Ç¨`«∞‡ÅÑ¨@¡
qkèx¿+^èŒ âß„™êÎÅ∞ x~°∞Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞. âß„™êÎÅ∞ â◊|Ì~°∂áêÅ∞. â◊ÉÏÌxH˜
Jf`« Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ã≤÷uÖ’ LO_Õ"åix âß„™êÎÅ∞ xÜ«∞O„uOK«ÖË=Ù. J\˜ì
=∞Ç¨`«∞‡_»∞ âß„™êÎÅ<Õ xÜ«∞O„u™êÎ_»∞. "åiH˜ Ñ¨~°HÍÜ«∞ „Ñ¨"Õâ◊ q^Œº
ÑïQÆ}ÕK«^Œy#k HÍ^Œ∞.
93. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O Hõey# ÑïÑ¨Ó~°∞‚_≥·# =∞Ç¨`«∞‡_»∞ „|Ç¨Ï‡K«~°ºO
"≥Ú^ŒÖˇ·# P„â◊=∂Å#∞, „ÉÏÇ¨Ï‡}Ïk =~å‚Å#∞ Ju¢Hõq∞Oz Ñ¨~°=∂`«‡
`å<Õ#x `≥Å∞ã¨∞H˘#fl"å_»∞ qkèH˜ Ö’<≥· LO_»_∞» . JO>Ë, ã¨~åfif`« `«`Î« fiA˝_#·≥
=∞Ç¨`«∞‡#‰õΩ âßGqkè J#=ã¨~°O.
94. ''JYO_» *Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_≥·# =∞Ç¨`«∞‡#‰õΩ âß„™êÎÅ∞,
Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ ÏÅ∞QÍx, Hõ~å‡K«~}° ÏÅ∞ QÍx =iÎOK«=Ù. ã¨~fi° Éè∂í `åÅÖ’x Ñ¨~=° ∂`«‡
`å<Õ J~Ú JYO_» `Õ*’=∞Ü«ÚxQÍ, P#O^Œãfi¨ ~°∂Ñ¨ÙxQÍ „Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl_»∞.
ÉÏQÍ qKåiOz`Õ „|Ç¨Ï‡"≥∞#fl_»∂ XHõ ^•xH˜ HÍ~°}=∞=@O ÖË^Œ∞.
x~åHÍ~°∞_»=@O KÕ`« HÍ~°ºHÍ~°} ÉèÏ=O Ñ¨~=° ∂`«‡Ü«∞O^Œ∞ ãÖÉèqí OÑ¨^∞Œ .
nxx Ñï}Ï=∞ "å^Œ=∞O\Ï~°∞. q=~°Î "å^•xfl =∂„`«"Õ∞ "Õ^•O`«∞Å∞
JOwHõi™êÎ~°∞. ''ã¨~°fiO Yefi^ŒO „|Ç¨Ï‡O—— J<Õ =∞Ç¨"åHõºO „Ñ¨HÍ~°O
ã¨~°fi=¸ „|Ç¨Ï‡OQÍ QÍOKÕ J^≥· fi`«*Ï˝xH˜ âßG "åã¨#Å∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅ∞
JO@=Ù.——
95. ''[QÆ`«∞Î q∞^ä•º=ã¨∞Î=Ù. Ñ¨~°=∂`Õ‡ ã¨`«ºO. J\˜ì Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞
<Õ#∞. =∞~˘Hõ\˜ ÖË^∞Œ , J<Õ xtÛ`åaè„áêÜ«∞O QÆÅ *Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_»∞ Ö’HõÇÏ≤ `«O
H˘~°‰õΩ J<ÕHõ"≥∞ÿ# Hõ~°‡Å <åK«iã¨∞Î<åfl, "åxH˜ Hõ~°‡|O^è•Å∞O_»=Ù. ã¨~°fiO
q∞^äŒº Jx `«ÅKÕ"åxH˜ WHõ Hõ~°‡Å∞ ZHõ¯_çq? JO`å „|Ç¨Ï‡"Õ∞ Hõ^•!
ã¨fiÑ¨flOÖ’ J<ÕHõ"≥∞ÿ# K≥_»¤Ñ¨#∞Å∞, =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕã≤#@∞¡ ÉèÏq™êÎ_»∞.
HÍx J=hfl Ü«∞^ä•~°÷O HÍ^Œ∞† Z@∞=O\˜ Ñ¶ë`åÅ#∞ HõeyOK«=Ù.
96. ''Hõ~°Î $`«fi |∞kú ÖËx =∞Ç¨`«∞‡xH˜ U q^èŒ"≥∞ÿ# Hõ~°‡Å∞ JO@=Ù.
Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`åfik J*Ï˝# |∞kú #tOz# *Ï˝x, Ö’HõÇ≤Ï`åxfl HÀi
Jâ◊fi"Õ∞^èŒÜ«∂QÍÅ#∞ KÕã≤<å, <å<åq^è•Öˇ·# „|Ç¨Ï‡Ç¨Ï`«ºÅ∞ KÕã≤<å,
Ñ¨~°=∂`«‡`«`«Î fiO `≥eã≤# "å_»=@O KÕ`«, ã¨∞Hõ$`« ^Œ∞+¨¯ $`« Hõ~°‡Å KÕ`«
eÑ¨Ù_Î ∞» HÍ_»∞. ™ê=∂#ºOQÍ J\˜ì =∞Ç¨`«∞‡Å∞ Ç≤ÏO™ê~°∂Ñ¨ Hõ~‡° Å∞ KÕÜ∞« <Õ
ã¨~=æ° Ú - 9 297
KÕÜ«∞~°∞. XHõ"Õà◊ KÕ¿ãÎ, "å~°∞ Ö’HÍu¢HÍO`«∞Å=@O KÕ`« P qKå~°}

=∞#‰õΩ QÀK«~°O HÍ^Œ∞.
97. Ñ¨Ó~°fiO ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞ ^•fi^Œâßk`«∞ºÅÖ’ XHõ_≥·# '`«fi+¨ì—
‰õΩ=∂~°∞_»∞, P`«‡`«`«Î fi "≥∞~°∞QÆx"å_≥· QÆ~°fiO`À Ö’HÍxfl Ñ‘_çã¨∞ÎO_»QÍ
^Õ"ÕO„^Œ∞_®`«}˜‚ Ñï=∂~åÛ_»∞. P q^èŒOQÍ HõÑ¨@ ã¨<åflºã¨∞Å#∞ ÃÑ‰õΩ¯
=∞Okx Ñï=∂iÛ<å ^Õ"ÕO„^Œ∞x ÔHÖÏ\˜ Ç¨h HõÅ∞QÆÖË^Œ∞. D q+¨Ü«∂<Õfl
''„uj~å¬}ÏO.....—— J<Õ |∞∞ˆQfi^Œ "åHõºO `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk. JO>Ë ''Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡#∞
`≥eã≤# =∞Ç¨ÏhÜ«Ú_»∞ „Éè∂í }Ç¨Ï`åºk =∞Ç¨áê`«Hõ Hõ~‡° Å∞ KÕã<≤ å, Hõ~Î° $`«fi
|∞kú <åâ◊#=∞~Ú#O^Œ∞# U Ç¨h ãÖÉèíqOÑ¨^Œ∞.—— Hõ#∞Hõ xã¨ûOQÆ∞_»∞
ã¨~°fiã¨fi`«O„`«∞_»∞† Hõ~°‡~°Ç≤Ï`«∞_»∞.
98. ''[#HÀÇ¨Ï "≥· ^ÕÇ¨ÏŸ......—— J<Õ „â◊√u „Ñ¨=∂}Ïxfl J#∞ãïOz
HÍ}Ïfi^Œ∞ b ^Œ$ëêìO`åxfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. JO>Ë, ''Ñ¨Ó~°fiO [#Hõ
=∞Ç¨~åA, q^ÕÇ¨Ï=ÚH˜Îx á⁄Ok, =∞Ç¨Ï~°∞¬ÅÖ’ Ñ¨~°=∞ =∞Ç¨Ïi¬QÍ
„Ñ¨ã≤kúQÍOKå_»∞. PÜ«∞# J<ÕHõ Ü«∞*Ï˝Å∞ KÕã≤ ^Õ=`«Å #O^Œih `«$Ñ≤ÎÑ¨~°
Kå_»∞. qiqQÍ ^ŒH˜∆}ezÛ J<ÕHõ=∞Ok ÑÖ_ç`«∞Å#∞ ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°Kå_»∞.
J~Ú<å Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl #Å∞ãÖ`«~Ú<å á⁄O^ŒHõ, =∞~°}Ï#O`«~°O "≥∂Hí∆O
á⁄O^•_»∞.——
99. „|Ç¨Ï‡*Ï˝x ^Œ∞+¨¯ $`åÅ∞ KÕâß#x Hõ$OyáÈ_»∞. ã¨`¯« ~°‡Å∞ KÕâß#x
á⁄OyáÈ_»∞. Hõ~Î° $`«fi|∞kú <åâ◊#=∞=@O KÕ`« ã¨∞Y^Œ∞óMÏk ^ŒfiO^•fiÅxfl\˜h
ã¨=∞OQÍ „QÆÇ≤ÏOz „|Ç¨Ï‡`«`«Î fiOÖ’ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ qÇ¨Ïiã¨∞ÎO\Ï_»∞.
<å<åq^è•Öˇ·# ^Œ∞+¨¯ $`åÅ∞ KÕã≤# ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞ HÍh, J<ÕHõ ã¨`«¯~°‡Å∞
KÕã#≤ [#Hõ =∞Ç¨~åAQÍh, `«`Î« fi*Ï˝#∞Å=@OKÕ`,« (Hõ~å‡f`«† QÆ∞}Ïf`«†
HÍÖÏf`«) Ñ¨~°„|Ç¨‡<Õfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
100. F ™œ=∂º! =∞#‡^äŒâßG ÑïjÅ#O D ^ÕÇ¨ÏO`À KÕã≤<å
<å‰õΩ ^À+¨=ÚÅO@=Ù. ^•"åyflKÕ K«∞@∞ì=Ú@ì|_ç# ˆH∆„`«OÖ’ c*ÏÅ∞
"≥ÚÅÔH`«Î=Ù. J^Õ q^èŒOQÍ <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ ˆH∆„`«OÖ’ ‰õÄ_® P x+≤^Œú
ãÖ™ê¯~åÅ∞ JO‰õΩiOK«=Ù† ^ŒQÆú"≥∞ÿáÈ`«q. D ^ÕÇ¨ÏO`À Hõ~°‡Å∞ KÕã≤<å,
Ñ¨~H° ÍÜ«∞ „Ñ¨"âÕ O◊ KÕ`« ãÖÉèqí OKÕ ã¨∞Hõ$`«, ^Œ∞+¨¯ $`« Hõ~‡° ~åã¨∞Å∞ =∞Ç¨yflÖÏ
##flO@*ÏÅ=Ù. D Ñ¨~°HÍÜ«∞ „Ñ¨"Õâ◊=∞<Õ „Ñ¨¢H˜Ü«∞ =„*’e, Ç¨ÏO™Èe
Ü≥∂QÍÅ`À ã¨=∂#O. t+¨µìÖˇ·# Ü«∞fâ◊fi~°∞Å =∂~åæxfl ãÖ~°H˜∆OK«_®xH˜
P Ñ¨~H° ÍÜ«∞ „Ñ¨"âÕ O◊ KÕÜ∞« É’`«∞<åfl#∞. WO^Œ∞Ö’ ZO`«=∂„`«=¸ „Ñ¨=∂^ŒO
HÍh, ^À+Ö HÍh ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ =∞Ç¨`«∞‡Å q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ãÖ^ÕÇ¨Å∞ QÍx
‰õΩq=∞~°≈Å∞ QÍx KÕÜ«∞`«QÆ^Œ∞. =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÖˇ·#"å~°∞ âßG „Ñ¨HÍ~°"Õ∞
PK«iOKåe.
101. „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞x ãÖ^ÕÇ¨ Åhfl ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ ^èfiŒ OãÖ
KÕã≤, JHÍ~°}"≥∞ÿ# ÉèíÜ«∂xfl ãÖ™ê~åu ÉèíÜ«∂Å#∞ áêÑ¨cèux #tOÑ¨
*Ëâß~°∞. ã¨~°fiHõ~°‡ |O^è•Å#∞ KèÕkOKÕ ÃÑ‰õΩ¯ ^Œ$ëêìO`«~åÅ#∞ `≥eáê~°∞.
D q^èOŒ QÍ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊‰Ωõ _≥#· „j â◊OHõ~∞° Å∞ t+¨µºÅ`À =∞$^Œ∞=∞^è∞Œ ~°OQÍ
„Ñ¨=zã¨¥Î x~å‡#∞+¨º"≥∞ÿ# P Ñ¨~°fi`« tY~å„QÆOÃÑ· HÍÅ∞"≥∂áê~°∞.
102. F t+¨ºã¨`«Î=ÚÖÏ~å! D QÆ∞Ç¨Ï =ÚO^Œ∞ ÉèÏQÆ=∞O`å
Z`«∞ÎÑ¨ÖÏ¡Å∞ÖËHõ ã¨=∞OQÍ L#flk. JO`ÕQÍHõ ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ#
h\˜`À ‰õÄ_ç# ã¨~°ã¨∞û ‰õÄ_® L#flk. D [ÖÏÅ∞ ™êfl# [áê#∞ëêª#=Ú
Å‰õΩ Hõ_»∞ Ü≥∂QÆºOQÍ L#flq. D Ñïã¨~° „áêO`åÅxfl\Ï Ñ¨ÓÅ∞,
ÑÖ_»`¡ À xO_ç=Ù#fl J<ÕHõ =$H∆ÍÅ∞#flq. Jxfl q^è•Å∞QÍ D QÆ∞Ç¨„Ñ¨^âÕ O◊
`«áÈ^èŒ#∞Å‰õΩ x"åã¨Ü≥∂QÆºOQÍ L#flk.
103. ã¨^Œ∞æ} â’aè`« Ü«∞â◊ã¨ûOÑ¨#∞flÖÏ~å! <Õ#∞ ã¨¥Hí; ~°∂áê#
~¸ „Ñ¨Éèí∞=Ù =∞$`«^ÕÇ¨ÏOÖ’ „Ñ¨"Õt™êÎ#∞. `«^Œ#O`«~°O HÍ=∞âßG
„áêg}º`«#∞ ‰õÄ_® ãÖ`«iOK«∞H˘x ã¨~fi° A˝_#» =Ù`å#∞. `«^•Ìfi~å ã¨~fi° HõàÏ
`«`Î« fi qâß~°^∞Œ _»<·≥ Ö∫H˜H,õ JÖ∫H˜Hõ q*Ï˝#=∞O^Œ∞ ÑïÑ¨Ó~°∞_‚ <» ·≥ =KÕÛ=~°‰Äõ
WHõ¯_Õ LO_ç D ^ÕÇ¨xfl ãÖ~°H˜∆OK«O_ç.
104. D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# â◊s~° ~°Hí∆} ÉèÏ~åxfl
t+¨µºÅÃÑ· #∞Oz, Ñ¨~°HÍÜ«∞ „Ñ¨"Õâ◊ q^ŒºKÕ`« ÑÖK« Hõˆ~‡O„kÜ«∂Å#∞,
ÑÖK«*Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å#∞, ÑÖK« „áê}ÏÅ#∞, =∞#ã¨∞û, |∞^Œ∞úÅ`À ‰õÄ_ç#
ã¨~=æ° Ú - 9 299
eOQÆâ◊s~åxfl ^•eÛ P J=∞~°Hõ ~åA â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"ÕtOKå~°∞. JO>Ë

`«=∞ J„áêHõ$`« k=ºq*Ï˝#=∞Ü«∞ Ü≥∂QÆâ◊s~åxfl =^Œe <å<å q^èŒ
ã¨∞MÏ#∞Éèí=Ü≥∂QÆº Éè’QÆâ◊s~å# „j â◊OHõ~°∞Å∞ „Ñ¨"ÕtOKå~°#fl=∂@.
105. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „áê}"åÜ«Ú=Ù#∞ `«# ^ÕÇ¨Ï=∞O^Œe ã≤iáê^ŒO
#∞O_ç „|Ç¨Ï‡~°O„^èŒO ^•fi~å ã¨¥Hí; ~°∂áê# |Ü«∞@‰õΩ =zÛ, =∞~°}Õ
z# J=∞~°Hõ ~åA â◊s~°OÖ’ „|Ç¨Ï‡~°O„^èŒO ^•fi~å áê^ŒO =~°‰õΩ
„Ñ¨"ÕtOKå~°∞. `å#∞ ~åA Éè’QÆÜ≥∂QÆº ^ÕÇ¨Ï=∞O^Œ∞ „áê}"åÜ«Ú
=Ù#∞ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\ì̃<å, K«eOK«x |∞kú =∞#ã¨∞û QÆÅ"å_≥· `«# ÅHí∆ º™ê^èŒ#Ö’
UHÍ„QÆ`«#∞ xeáê~°∞. ã¨~°fi„`å `«# H˜~°}ÏÅ#∞ „Ñ¨ãïOÑ¨*Ë¿ã ã¨¥~°ºÉèíQÆ
"å#∞x U =∞e<åÅ∞ JO@x q^èOŒ QÍ, „j â◊OHõ~∞° Å Ñ¨~H° ÍÜ«∞ „Ñ¨"âÕ ßxH˜
Z\˜ì HÍ=∞Ñ¨Ù~°∞ëê~å÷Å∞ JO@=Ù. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fiq^•ºqÉèí∂+≤`«∞Å∞,
ã¨~fi° A˝Å∞.
106. „j â◊OHõ~∞° Å∞ „Ñ¨"tÕ OK«QÍ<Õ P =∞$`« ^ÕÇÏ¨ OÖ’ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xH˜
"≥∞Å¡QÍ K«Å# "Õ∞~°Ê_çOk. Hõà◊√¡ "≥∞Å¡QÍ `≥~°∞K«∞HÀ|_ç#q. ¢Hõ=∞OQÍ
x„^Œ#∞O_ç "Õ∞ÖÁ¯#fl@∞¡QÍ ÖËz ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞.
107. „j â◊OHõ~∞° Å∞ ã¨¥Hí;~°∂ÑÖÖ’ P =∞$`« â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"tÕ OK«
QÍ<Õ =ÚYO HÍOu=O`«"∞≥ #ÿ k. `«~∞° "å`« âßfiã¨ Ñ‘ÅÛ_»O KÕ`« =Ú‰õΩ¯ÅO^Œ∞
HõêŒ Hõ ã¨Ê+¨=ì ∞~ÚOk. âßfiã¨`Àáê@∞ HÍà◊√§ KÕ`∞« ÅO^Œ∞ ã¨`∞« =Î U~°Ê_çOk.
<Õ„`åÅ∞ qHÍãÖ á⁄O^•~Ú. ^ÕÇ¨ÏOÖ’ â◊H˜Î U~°Ê_çOk. D q^èŒOQÍ
=∞~°}Õz<å_»x `«Åz# â◊s~°OÖ’ uiy „áê}„Ñü+¨ª HõeyOk.
108. ~å}∞Å∞, ''"Õ∞=Ú J<å^äŒÅ"≥∞ÿuq∞ QÆ^•! =∞=Ú‡ ~°H˜∆Oz#
^≥=~°∞?—— Jx ^Œ∞ódOK«™êQÍ~°∞. =∞O„`«∞Å∞ ''~å*ÏºxH˜ <å^äŒ∞_»∞ ÖËHõ
áÈÜ«∂_Õ! =∞=Ú‡Å#∞, „Ñ¨[Å#∞ Z=~°∞ áêe™êÎ~∞° ?—— Jx â’Hõ ™êQÆ~O° Ö’
=Úxy qÅÑ≤OKÕ ã¨=∞Ü«∂#, „j â◊OHõ~∞° Å „Ñ¨ÉÏè =O KÕ`,« ~å}∞ÅO^Œ~∂° ,
`«=∞ „Ñ≤ÜÚ« x =ÚYOÖ’ r=Hõà◊ K«∂ã≤, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ `«=∞ Éè~í Î° rqOKå_»x
`≥Å∞ã¨∞H˘<åfl~°∞. Ç¨Ï~å¬uˆ~HõO`À „Ñ≤Ü«Úx â◊s~åxfl KÕ`«∞Å`À ã¨Ê $tã¨∞Î#fl
"åiH˜ ‰õÄ_» „áê}ÏÅ∞ ÖËz=KåÛ~Ú. "å~°∞ Ç¨Ï~å¬uâ◊Ü«∞O`À <å^äŒ∞x
J‰õΩ¯# *Ë~°∞ÛH˘<åfl~°∞. "åi =ÚMÏÅ #∞O_ç ãÖ`À+¨^èŒfi#∞Å∞ "≥Å∞=_»QÍ
"å~°O^Œ~°∂ uiy ã¨<å^äŒ∞ÅÜ«∂º~°∞.
109. „j â◊OHõ~∞° Å „Ñ¨"âÕ O◊ KÕ`« P J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA rqOK«QÍ,
PÜ«∞# ~å}∞Å∞, =∞O„`«∞Å∞ Ç¨Ï~°¬Hõ ã¨¥K«HõOQÍ â◊OMÏÅ#∞ Ñ¨ÓiOKå~°∞†
ÉèËs, _è»HÍ¯ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å^•ºÅxflO\˜h „"≥∂yOKå~°∞. P #$Ñ¨=ˆ~}∞º_»∞
uiy „áê}ÏÅ∞ á⁄O^Œ@OKÕ`« ''=∞# ÉèÏQÆº"Õ∞=∞#=K«∞Û——#x `«ÅKå~°∞.
„j â◊OHõ~° Ü«∞fO„^Œ∞Å∞ „Ñ¨É∞íè ==_»=¸, =∞O„`«∞Å‰õΩ <Õ`« J=_»=¸,
¢ã‘Î[#∞ÅO^ŒiH© „Ñ≤Ü«∞`«=∞ <å^äŒ∞_»=_»=¸ "åi Ñ¨Ó~°fi[#‡Å ã¨∞Hõ$`å
Å#=K«∞Û. „jHõ$+¨‚ Ñ¨~°=∂`«‡ QÀÑ≤HõÅ`À ~åã¨bÅÅ∞ [~°∞Ñ¨@O=∞ÖË¡<Õ
D ~å[¢ã‘Î ÅO^Œ~°∂ „j â◊OHõ~°∞Å#∞ ¿ãqOK«@O |Ç¨ï Ñ¨Ó~°fi[#‡Å
ã¨∞Hõ$`«"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. ÖËHõáÈ`Õ Ü«∞fâ◊fi~° k=º„=`« "≥∞Hõ¯_»? D HÍO`å
Éè’QÍÖˇHõ¯_»? ÉèíQÆ=`«ûOHõÅÊO =$^ä• J=Ù`«∞O^•?
U UU
ã¨~=æ° Ú - 10
„j â◊OHõ~°∞Å ã¨~°fiq^•º q™êÎ~°=Ú
1. „j J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA x„^Œ#∞O_ç ÖËz# =ºH˜=Î ∞ÖËˇ¡ ÖËz ‰õÄ~ÀÛQÍ,
~å}∞Å∞, =∞O„`«∞Å∞ =∞Ç¨#O^ŒO á⁄O^•~°∞. „Ñ¨[Å∞ <å<å q^è•Öˇ·#
âßOu Hõ~‡° Å∞ KÕ~Úã¨¥,Î #$`«º w`«"å^•º^Œ∞Å`À "Õ_∞» HõÅ∞ [~°∞Ñ¨ÙH˘<åfl~°∞.
J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA ^ÕÇ¨ xfl ^èiŒ Oz „j â◊OHõ~∞° Å∞ #QÆ~=° ∞O`å Éè„í ^ŒQ[Æ OÃÑ·
Tˆ~QÍ~°∞.
2. P q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ JO`«óÑ¨Ù~åxflKÕi HÍO`å[#∞ÅO^Œ
ih Jq∞`« ãÖ`À+¨Ñ¨~°ã¨¥Î, "åi`À „Ñ≤Ü«∞ãÖÉèÏ+¨}ÏÅ#∞ KÕÜ«∞™êQÍ~°∞.
=∞O„`«∞ÅO^Œ~∂° ãÖ`À+¨Éiíè `«∞Öˇ· PO`«~O° y‰õΩÖˇ<· å~°∞. ™ê=∞O`«∞ÅO^Œ~∂°
âßã¨<åÅ#∞ t~°™ê=Ç≤Ïã¨∞<Î åfl~°∞. |$Ç¨Ïã¨ÊuÖÏ "Õ∞^è•ãÖÑü`Î À ~å[ºáêÅ#
KÕÜ«∞QÍ, [#∞ÅO^Œ~°∂ Éèí∂Ö’HõÑ¨Ù~°O^èŒ~°∞_»x H˘xÜ«∂_®~°∞. Ö∫H˜Hõ
=º=Ç¨~åÖË Z~°∞QÆx P Ü«∞u=~°∞_»∞, J=∞~°Hõ ^ÕÇ¨xfl á⁄Ok ã¨~°fi
Éè’QÍÅ#∞ J#∞ÉèíqOK«™êQÍ_»∞. „Ñ¨[Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ `«`«Î fi"≥∞iy, "åix
âßã≤ã¨¥Î, ÖÏeã¨¥Î, ~å[ºáêÅ# KÕÜ«∞™êQÍ_»∞. D q^èŒOQÍ ~å[<Õ
â◊ÉÏÌxH˜ ™ê~°÷Hõ`« KÕ‰õÄ~åÛ_»∞.
3. JÑ¨C_® =∞O„`«∞Å∞ ~åA ÑïáêÅ<å â‹e· Ö’ ™ê^è•~°} [#∞Å‰õΩ
QÀK«~°O HÍx XHõ q^è•<åxfl QÆ=∞xOKå~°∞. D`«_»∞ `«=∞ J=∞~°Hõ
=∞Ç¨~åA HÍ_Õ"≥∂ Jx ãÖ^ÕÇ≤Ïã¨¥Î Ñ¨~°ã¨Ê~°O ãÖ„Ñ¨kOK«∞HÀ™êQÍ~°∞.
4. J`«ºO`« „Ñ¨*Ï˝â◊H˜Î`À =∞O„`«∞Å∞ WÖÏ PÖ’zOKå~°∞: ''=∞#
„Ñ¨[Å J^Œ$+¨ì=âß# =∞~°}Õz<å_»x `«Åz# =∞Ç¨~åA uiy rqOz
=KåÛ_»∞. J~Ú<å D ~åA =Ú#∞Ñ¨\ ˜ HõO>Ë aè#flOQÍ „Ñ¨=iÎã¨∞Î<åfl_»∞.
Jxfl q^è•ÖÏ qÅHí}∆ ∞_çQÍ<Õ HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. D`«_ç ^ÕÇÏ¨ O k=º `Õ[ã¨∞û`À
„Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk. =∂@Å∞, Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞, KÕ+¨ìÅ∞ ã¨~°fi=¸ xt`«OQÍ Ñ¨sH˜∆¿ãÎ
aè#flOQÍ `≥Å∞ã¨∞Î<åfl~Ú. k=ºQÆ∞}~°`åflHõ~°∞_≥· q~ålÅ∞¡`«∞<åfl_»∞.
301
P J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA Ü«∞Ü«∂u =∞Ç¨~åAÖÏ „Ñ¨[Å‰õΩ HõÅÊ=$Hí"∆ ∞≥ ÿ
HÀi#=hfl ã¨=∞‰õÄ~°Û™êQÍ_»∞. |$Ç¨Ïã¨ÊuÖÏ JYO_» "Õ∞^è•ãÖÑüÎ`À
ã¨~fi° q^ŒºÅÜ«∞O^Œ∞ „ÑüÉèÏ=O`«∞_≥· "≥Å∞QÆ∞K«∞<åfl_»∞. J~°=÷ O`«"∞≥ #ÿ ãÖÉèÏ+¨
}Å KÕ`« Z^Œ∞\˜"åi =∞#ã¨∞û#∞ ^ÀK«∞H˘O@∞<åfl_»∞. ™êÇ¨Ïã¨ Ñ¨~å¢H=õ ∞OÖ’
J~°∞˚#∞xÖÏ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ xâı≈+ÖQÍ [~ÚOz q[Ü«∞ÅH˜;x ÔH·=â◊O
KÕã¨∞H˘<Õ"å_»Ü«∂º_»∞. ã¨~°fir=ÙÅÖ’ ™êH˜∆~°∂ÑÖÖ’ LO_Õ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x
=∞ÖË¡ QÆ∂_è»Kå~°∞Å∞ ÖË‰õΩO_®<Õ, [#∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅO^Œe q+¨Ü«∂Å#∞
„QÆÇÏ≤ OK«™êQÍ_»∞. Z^Œ∞\˜ "åi Ç¨=ÉèÏ"åÅ KÕ`<« Õ "åi JO`«~`æ° « q+¨Ü∂«
Å#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘O@∞<åfl_»∞. K«∂_»QÍ W=hfl J™ê^è•~°}ÏÖˇ#· =∂#"åf`«Q∞Æ }
QÆ}ÏÅ∞QÍ `≥Å∞ã¨∞Î#flq.
6. D „Ñ¨Éèí∞=Ù#O^Œ∞ Ü«∞Ü«∂u K«¢Hõ=iÎ ^•`«$`«fiO, |$Ç¨Ïã¨Êu
"Õ∞^è•ãÖÑüÎ, J~°∞˚#∞x ^è≥·~°º™êÇ¨Ï™êÅ∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞xÖÏ ™êH©∆Éèí∂`«OQÍ
LO@∂ ^Õ=, =∂#"åOâ◊Å∞ ã¨Ê+¨ìO HÍ™êQÍ~Ú. D J=∞~°Hõ Éèí∂Ñü
^ÕÇ¨# ã¨~°fiqÅHí∆}"≥∞ÿ# ^èŒ~å‡Å∞ Hõey k=ºÑ¨Ù~å}Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ „Ñ¨"ÕtOz
„Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl_»∞.
7. Ñ¨~°=∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_≥·# #aè =∞Ç¨~åA ÑïáêeOKÕ HÍÅOÖ’
„Ñ¨[Å∞ ã¨~°fi^èŒ~å‡Å#∞ áê\˜ã¨∞ÎO_Õ"å~°∞. =$H∆ÍÅhfl xO_»∞QÍ Ñ¨Ó`«Ñ¨Óã≤
Ñ¶ëOKÕq. QÀ=ÙÅ∞ ã¨=∞$kúQÍ áêÅxKÕÛq. ã¨HÍÅOÖ’ =~å¬Å∞ ‰õΩiã≤,
ÑÖ@Å∞ ã¨=∞$kúQÍ ÑÖ_Õq. Éèí∂=∂`« ‰õÄ_® ã¨~°fi=ã¨∞Î ã¨=∞$kúKÕ =∞Ç¨
‰õΩ@∞OaxÖÏ LO_Õk. „Ñ¨[ÅO^Œ~°∂ ã¨~°fi™œMÏºÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∂ âßG
ã¨=∞‡`åÖˇ·# ã¨fi^èŒ~å‡Å <åK«iã¨¥Î LO_Õ"å~°∞.
JÖÏˆQ ~¸ #∂`«# J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA áêÅ# ‰õÄ_® Z#fl_»∂
Hõh qh Z~°∞QÆx q^èŒOQÍ ã¨~°fi=ã¨∞Î ã¨=∞$kú`À, ^èŒ~å‡#∞ëêª# x~°u`À
=∞Ç¨ÏŸ`«Î=∞ QÆ∞}ÏÅ∞ Hõey q~ålÅ¡_»O`À [#∞Å∞ ã¨∞YOQÍ rqOK«
™êQÍ~°∞. Ñ¨Ó~°fiO U ^Õâ=◊ ∞O^≥<· å H∆Í=∂Å∞ ãÖÉèqí OKÕ@Ñ¨C_»∞ ~å[~°∞¬Å#∞,
ã¨~=æ° Ú - 10 303
=∞Ç¨Ï~°∞¬Å#∞ ^ÕâßxH˜ PÇ¨fixOz ã¨`¯« iOKÕ"å~°∞. "åi áê^ŒãÊ¨ ~°≈KÕ DuÉÏ^èŒ

Åhfl `˘ÅyáÈ~Ú ^Õâ◊O ã¨∞aèHí∆=∞ÜÕ∞ºk.
DuÉÏ^èŒÅ∞ P~°∞ ~°HÍÅ∞: 1. Ju=$+≤ì 2. J<å=$+≤ì 3. ZÅ∞HõÅ
=Å# ÉÏ^èŒÅ∞ 4. q∞_»∞`«Å =Å# ÉÏ^èŒÅ∞ 5. zÅ∞HõÅ =Å# ÉÏ^èŒÅ∞
6. ã¨g∞Ñ¨ã¨÷~åAÅ =Å# HõeˆQ ÉÏ^èŒÅ∞. D #∂`«# J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA
„Ñ¨ÉèÏ=O KÕ`« „Ñ¨[Å∞ DuÉÏ^èŒÅ∞ÖËHõ ã¨∞MÏÅ#∞Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞.
8. #∂`«# J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA ÑïáêÅ<å Ñ¨ûúŒ x ^ÕâH◊ ÍÅ Ñïã≤`÷ ∞«
Å#∞ ã¨g∞H˜∆Oz# =∞O„`«∞Å∞ WÖÏ `«ÅKå~°∞: ''=∞# =∞Ç¨~åA ^ÕÇ¨ÏOÖ’
k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µ_≥=~À „Ñ¨"ÕtOz LO\Ï_»∞. P =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ ^≥·"åOâ◊Å
#u¢Hõq∞Oz# J„áêHõ$`«Ñ¨Ù~°∞+¨µ_≥· LO_»=K«∞Û, ^Õâ◊=∞O`å t"å`«‡Hõ"≥∞ÿ
L#flk. ã¨~fi° ^ÀëêÅ‰õΩ xÅÜ«∞"≥∞ÿ LO_»=Åã≤# ~¸ HõeHÍÅO „`Õ`åÜ«ÚQÆ
ÅHí∆}ÏÅ`À qÅã≤Å∞¡`«∞#flk. J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA ZO`« ã¨=∞~°÷OQÍ
áêeOz<å, Hõe ^ÀëêÅ∞ ã¨Ê+ì̈OQÍ HÍ#=KÕÛq. ^èŒ~°‡^Õ=`« <åÅ∞QÆ∞ áê^•
Å`À LO_Õk HÍ^Œ∞. D #∂`«# J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA ~å[ºOÖ’ HÍÅ∞"≥∂Ñ≤
#k "≥Ú^ŒÅ∞ Hõe ^èŒ~å‡Å∞ Ñ¨ÓiÎQÍ #tOz Hõ$`«Ü«ÚQÆ ^èŒ~å‡Å∞ `≥Å∞ã¨∞Î
<åfl~Ú. D`«x áêÅ#O Hõ$`«Ü«ÚQÆOÖ’ =∂O^è•`åk „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ áêÅ##∞
`«ÅÑ≤OÑ¨*Ëã¨¥Î ã¨~°fi™œMÏºÅ`À „Ñ¨[Å∞ rqã¨∞Î<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å#<Õ
J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA ^ÕÇ¨ÏOÖ’ k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µ_≥=~À „Ñ¨"ÕtOz LO\Ï_»x
`«ÅK«∞K«∞<åflO.——
9. ''D ~å[ºOÖ’ DuÉÏ^èŒÅ∞ ÖË=Ù. ~å[ºO „Ñ¨âßO`«OQÍ LOk.
â◊„`«∞ÉèíÜ«∞O Jã¨ÖË ÖË^Œ∞. Uk `«ÅÃÑ\ì̃<å q[Ü«∞ÅH˜; =∞# =∞Ç¨~åA<Õ
=iã¨∞Î#flk. ^èŒ~°‡O <åÅ∞QÆ∞ áê^•Å g∞^Œ #_»∞ã¨∞Î#flk. Wxfl HÍ~°}ÏÅKÕ
=∞# =∞Ç¨~åA ^ÕÇ¨ÏOÖ’ Z=~À =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ „Ñ¨"ÕtOz L<åfl
_»#@O ã¨`º« O. D =∞Ç¨`«∞‡_»∞ =∞# =∞Ç¨~åA ^ÕÇ¨ xfl q_çz áÈ‰õΩO_®
K«∂_®e. JÖÏ J~Ú`Õ ^Õâ◊OÖ’ ã¨~°fiâ◊√ÉèÏÅ∞ âßâ◊fi`«OQÍ LO_çáÈ`«q.
=∞# ^Õâ◊O ^Õ=Ö’HõO, „|Ç¨Ï‡Ö’HÍÅ Hõ<åfl „Ñ¨HÍâ◊=O`«OQÍ LO@∞Ok.
=∞#O D =∞Ç¨ÉèÏQÍºxfl *Ï~°q_»∞K«∞HÀ~å^Œ∞—— Jx =∞O„u=~°∞ºÅO^Œ~°∂
K«Hõ¯QÍ PÖ’zOz XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ =KåÛ~°∞. D =∞Ç¨`«∞‡x ^ÕÇ¨Ï"≥∞Hõ¯_»
L<åfl "≥^HŒ ˜ <åâ◊#O KÕ~Ú¿ãÎ D #∂`«# J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA#∞ Ñï~°HO∆˜ K«∞
HÀ=K«Ûx f~å‡xOK«∞H˘<åfl~°∞.
10. J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA â◊s~åxfl ~°H˜∆OK«∞HÀ^ŒÅz, =∞O„`«∞
ÅO^Œ~∂° , `«=∞ ¿ã=‰õΩÅ#∞ Ñ≤Åz ~å[ºOÖ’ ZHõ¯_» =∞$`«^ÇÕ Ï¨ O HõxÑ≤Oz<å,
"≥O@<Õ ^ŒÇÏ¨ #O KÕÜ∞« =Åã≤#^Œx ~°ÇÏ¨ ã¨ºOQÍ Éè@í ∞ÅO^Œih P*Ï˝ÑO≤ Kå~°∞.
11. Ö’HõOÖ’ „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ∞ ~å[ºÉèÏ~åxfl =∞O„`«∞ÅÃÑ· LOz, `å=Ú
q+¨Ü∞« Éè’QÍÅO^Œ∞ =Úxy `ÕÅ∞`«∞O\Ï~°∞. D #∂`«# J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA
‰õÄ_® JÖÏˆQ ~å[ºÉèÏ~°=∞O`å PÑ¨ÙÅÎ ∂, |∞kú=∞O`«∞Å∂ J~Ú# =∞O„`«∞
Å‰õΩ =^Œe `å#∞ ~å}∞ÅO^Œi`À#∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ q+¨Ü«∞ã¨∞MÏÅ ##∞ÉèíqOÑ¨
™êQÍ_»∞.
12. P HõÑ¨@ J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA ~å[„áê™ê^ŒOÖ’ áêÅ~åu`À
xi‡Oz# E^Œ =∞O_»áêÅO^Œ∞ `«# ¢ãÅÎ‘ #_»∞=∞ ã¨~ã° ã¨ Ö¨ Ï¡áêÅ∞ [~°∞Ñ¨Ù`∂«
HÍÅO QÆ_»∞Ñ¨™êQÍ_»∞.
13. JO`ÕQÍHõ P Éèí∂Ñü „Ñ≤Ü«Ú~åà◊¡ J^èŒ~å=∞$`åxfl áê#O
KÕÜ∞« ™êQÍ_»∞. L<å‡^ŒO HõeyOKÕ =∞^•ºxfl |OQÆ~∞° áê„`«ÅO^Œ∞ áÈã¨∞H˘x
`å#∞ „`åQÆ∞`«∂ "åiKÕ`« „`åyOKå_»∞.
14. P Éèí∂ã¨∞~°∞_»∞ `«# „Ñ≤Ü«Ú~åà◊¡`À ‰õÄ_ç (=∞^•ºxfl áê#O
KÕã¥¨ ,Î "åiKÕ`« áê#O KÕ~Úã¨¥)Î Zxq∞k ™êuÎ fiHõ ÉèÏ"åÅ#∞Éèqí OKå_»∞.
P Zxq∞k ™êuÎ fiHõ ÉèÏ=#ÖË=O>Ë - 1. ãÖÎ ÉèOí (ãÖÎ ÉèOí ÖÏ ã¨|Î =ú ∞=_»O)
2. „Ñ¨à◊Ü«∞O (ÉÏÇ¨ºO`«~°æ`«KÕ+¨ìÅ∞ ã¨ÎOaèOK«@O) 3. ~À=∂OK«O
4. K≥=∞@ 5 q=~°‚`« (~°∂áêO`«~°„áêÑ≤Î) 6. ^ÕÇ¨ÏHõOÑÖ 7. Hõhfl~°∞
8. QÆ^Œæ^Œã¨fi~°O.
15. P HõÑ@¨ Éè∂í ã¨∞~°∞_»∞ `«# „Ñ≤Ü∞« `«=∞ HÍO`«Å`À ‰õÄ_ç q+¨Ü∞«
ã¨∞MÏÅhfl J#∞Éèíqã¨¥Î, ÉÏÇ¨Ïºã¨‡ $u =∞~°z K≥Ñ¨Ê#ÅqHÍx ã¨∞MÏÅ#∞
J#∞Éèqí OÑ¨™êQÍ_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 10 305
16. P =∞Ç¨~åA P q^èŒOQÍ `«# „Ñ≤Ü«∞ HÍO`«Å`À Ü«∞^äÕK«ÛùQÍ

qÇ¨Ïiã¨¥Î, HÍ=∞ Hõà◊ÅÜ«∞O^Œ∞ xëê‚`«∞_»Ü«∂º_»∞. <å<åq^èŒ â◊$OQÍ~°
KÕ+¨ìÅO^Œe "≥∞Å‰õΩ=Åhfl <ÕiÛ# "å_≥· WO„kÜ«∞K«Ü«∞O`À q+¨Ü«∂#∞
Éè"í åÅO^Œ∞ "≥∞=ÿ ∞~°Kå_»∞. ÉÏÇ¨Ïºã¨Ê $Ç¨Ï Ñ¨ÓiÎQÍ HÀÖ’Ê~Ú#"å_≥,· q+¨Ü∂«
#O^ŒO ‰õÄ_® „|Ç¨Ï‡"Õ∞ J<Õ `«`Î« fiO`À q+¨Ü∞« ã¨∞MÏÅ#∞ J#∞Éèqí OKå_»∞.
q+¨Ü∞« ã¨∞MÏÅO^Œe P#O^ŒO ‰õÄ_® '`«#^Õ— #x ÉèÏqOKå_»∞. qKåiOz`Õ
P#O^Œ=∞<Õk ™êfi`«‡ ã¨∞Y"Õ∞ J=Ù`«∞#flk. ZÖÏQÆO>Ë, q+¨Ü«∞„Ñ¨=$uÎ
#t¿ãÎ P#O^Œ"Õ∞ x`«º"≥∞ÿ ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ ã≤kúx á⁄Ok, ^Œ∞óY~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ
=ÚH˜ÎÑ¨^Œ=∞=Ù`«∞#flk.
17. P HõÑ¨@Éèí∂Ñü, `«# ~å}∞Å`À „Ñ¨=iÎã¨∞ÎÑ¨C_»∞ U q^èŒ"≥∞ÿ#
J#∞=∂<åxH˜ `ågÜ«∞‰õ =Ú#∞Ñ¨\ ˜ =∂kˆ~ "åi`À „Ñ¨=iÎOK«™êQÍ_»∞.
JO^Œ∞KÕ ~å}˜"åã¨=∞O`å `å=Ú `«=∞ x[Ñü`À<Õ rqã¨∞Î#fl@∞¡
ÉèÏqOzOk. P q^èŒOQÍ ZÖÏ\˜ J~°=∞iHõÅ∞ ÖË#O^Œ∞# "åi`À ã¨HõÅ
Éè’QÍÅ#∞ J#∞Éèíqã¨¥Î HÍ=∞âßG „áêg}ºO`À "åi Ñ¨@¡ „Ñ¨=iÎOKå_»∞.
JO>Ë HÍ=∞âß„™êÎÅhfl ("å`åûºÜ«∞#, =∞#‡^äŒ) ã¨fiÜ«∞OQÍ „Ñ¨Ü≥∂QÍ`«‡Hõ
^Œ$+≤ì`À K«∂âß~°∞. D q^èŒOQÍ ÉÏÇ¨ÏºOQÍ q+¨Ü«∞ „Ñ¨=$`«∞ÎÅO^Œ∞
„Ñ¨=iÎã¨∞Î<åfl, „jHõ$+¨µ‚xÖÏ ^À+¨~°Ç≤Ï`«∞_≥· „Ñ¨HÍtOKå_»∞.
18. J=∞~°Hõ <å=∞^èÕÜ«ÚÖˇ·# „j â◊OHõ~°∞Å∞ "å`åûºÜ«∞#=∞<Õ
HÍ=∞âßG=∞O^Œe `«`åÎfixfl ÉÏQÍ J^èŒºÜ«∞#O KÕâß~°∞. `«~°∞"å`« `«#
J#∞Éèí"åÅ‰õΩ ¢H˘`«Î J~å÷Å#∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ 'J=∞~°Hõ HÍ=º—=∞<Õ â◊$OQÍ~°
HÍ=ºO ~°zOKå~°∞. `«# ã‘fiÜ«∞ J#∞Éèí"åÅ#∞, "å`åûºÜ«∞# âß„™êÎxfl
ãÖq^è•#Ñ¨~°z P J=∞~°HõHÍ=º ~°K«##∞ KÕâß~°∞.
19. Ñ¨~åâ◊~=° ∞Ç¨Ïi¬ ~°zOz# aèHÍ∆ ã¨¥„`« „QÆO^ä•xfl J#∞ãïOKÕ"å~°∞
'áê~åâ◊~°∞— Å=Ù`å~°∞. JO>Ë Ü«∞fâ◊fi~°∞Åx ÉèÏ=O. Ü«∞u „âı+¨µª_≥·#
„j â◊OHõ~∞° Å∞ P =∞Ç¨~åA â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz, P`«_ç „Ñ≤ÜÚ« ~åO„_»O^Œi
`À#∂ â◊$OQÍ~° KÕ+Åì¨ O^Œ∞ "≥∞=ÿ ∞~°z HÍÅ"Õ∞ =∞~°záÈÜ«∂_»∞. P HÍ~°}Ï#
QÆ∞~°∞<å[˝#∞ áêeOKÕ P`«_ç t+¨µºÅ∞, QÆ_∞» =Ù ^•\˜áÈ~Ú<å `«=∞ QÆ∞~°∞=Ù
uiy~å#O^Œ∞‰õΩ ZO`À ^Œ∞ódOK«™êQÍ~°∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ â◊s~åxfl Ñï
~°H˜∆OK«@OÖ’ J„Ñ¨=∞`«∞ÎÖˇ· L<åfl~°∞. "åiÖÏ `«ÅáÈâß~°∞:
20. ''QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºÅ∞ XHõ =∂ãÖÖ’ uiy =™êÎ#x ^ÕÇ¨xfl g_ç
"≥àÏ§~°∞. WÑ¨C_»∞ =∂ãÖ ^•\˜ P~°∞ k<åÖˇ·#k. WOHÍ "å~°∞ `«=∞ x[
â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨ÖË^Œ∞. PÜ«∞# ^Œ~°≈#O HÍHõ =∞#q∞Hõ¯_» J<å^äŒÅ
"≥∞ÿ<å=Ú. D PÅ™êºxH˜ HÍ~°}"Õ∞"≥∞ÿ LO@∞Ok?——
21. ''„j â◊OHõ~°∞Å∞ XHõ =∂ã¨HÍÅOÖ’<Õ uiy =™êÎ#<åfl~°∞.
„j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ZÑ¨C_»∞ =™êÎ~À J#fl L`«¯O~î°`À t+¨µºÅO^Œ~°∂ Z^Œ∞~°∞
K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. =º=kè f~°@OKÕ`« ZÑ¨C_»∞ uiy =™êÎ~À `≥eÜ«∞Hõ k‰õΩ¯
`ÀK«x"åÔ~· qÅÑ≤OK«™êQÍ~°∞. ''=∂ QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î Ñ¨q„`«"≥∞ÿ#k HÍ^•?
"Õ∞=Ú ZÅ¡"Õà◊ÖÏ QÆ∞~°∞^Õ=Ùx áê^ŒÑ¨^•‡Å<Õ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ xÅ∞Ñ¨ÙH˘x
^è•ºxã¨∞Î<åflO. J\˜ì QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ áê^ŒÑ¨^•‡Å∞ ^Œ∂~°"≥∞ÿ#q. QÆ∞~°∞
^Õ=ÙÅ#∞ ZHõ¯_»∞<åfl~°x "≥^∞Œ HõQÅÆ O? WÑ¨C_≥H¯õ _»‰Ωõ áÈ"åe? k‰õΩ¯ `ÀK«_O»
ÖË^Œ∞. J+¨ìã≤^Œ∞úÅ`À =∞Ç≤Ï=∂ãÖÑ¨#∞flÖˇ·# QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ WÑ¨C_»∞ U
~°∂ÑÖÖ’, U ^Õâ◊OÖ’, ã¨=Ú„^Œ Ñ¨~°fi`å^Œ∞ÅÖ’ L<åfl~°x TÇ≤ÏOÑ¨
QÆÅO? W^ŒO`å =∂ ^Œ∞~°^Œ$+¨ìO `«Ñ¨Ê "Õ~°∞QÍ^Œ∞.——
22. ''„j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ^Œ~°≈#ÉèÏQÆºO ÖËx =∂ rq`«=∞O`å "Õ^•O`«
*Ï˝#â◊¥#º"≥∞ÿ, =∂Ü«∂"≥∂Ç¨O^èŒHÍ~°OÖ’ Ñ¨_ç QÆuÖËx "å~°=∞=Ù`åO.
=∂‰õΩ WÇ¨Ï, Ñ¨~°Ö’HÍÅÖ’ ZHõ¯_® QÆ`«∞Å∞ ÖË=Ù. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ *Ï˝#É’^èŒÅ
KÕ`« x~°ƒÜù ∞« OQÍ L<åflO. WÑ¨C_»∞ =∂HÍ "≥∂Hí=∆ ∂~åæxfl K«∂¿Ñ "åÔ~=fi~°∞?
QÆ∞~°∞Hõ\ÏHíO∆ ÖËx =∂ rq`åÅ∞ =º~°O÷ . WHõ "Õ∞g∞ ^Œ∞~°ƒ~ù ã° O¨ ™ê~å~°}ºOÖ’
z‰õΩ¯H˘x áÈ=Åã≤#^Õ<å! =∂‰õΩ ^•i K«∂¿Ñ PÑ¨ÙÎ_Õ_ô? QÆ∞~°∞ ãÖ^Œ~°≈#
ÉèÏQÆºÇ‘Ï#∞Å"≥∞ÿ<åO.——
23. ''„j QÆ∞~°∞^è•º#OKÕ`« ã¨~°fiáêáêÅ∞ #tã¨∞Î#flq† WO„kÜ«∂Å∞
Ñïâ◊√^•úÅ=Ù`«q† âßâ◊fi`å#O^•#∞Éè∂í u Åaèã∞¨ OÎ k† Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O Ñïâ◊√^Œ"ú ∞≥ ÿ
ãÖ™ê¯~åÅ∞ U~°Ê`å~Ú. WO`≥O^Œ∞‰õΩ, QÆ∞~°∞ áê^•Å <å„â◊~ÚOz# =∂‰õΩ
ã¨~=æ° Ú - 10 307
QÆ∞~°∞Ñ¨^ŒÉèí[#"Õ∞ ^è•º#O, *Ï˝#O, [ÑÖ, "Õ^•^èŒºÜ«∞#O x`«ºHõ$`«ºO†

Ñ¨~°=∞t=O.——
24. ''„j QÆ∞~°∞`Õ[ã¨∞û Z#fl\˜ÔH·<å =∂ÃÑ· „Ñ¨ãïã¨∞ÎO^•? "Õ∞=Ú
Ñ¨q„`«∞Å=∞=Ù`å=∂? J\˜ì ÉèÏQÆºO ‰õÅ∞QÆ∞`«∞O^•? „j â◊OHõ~°∞Å k=º
`Õ*’~åtÜÕ∞ =∂‰õΩ *Ï˝#Ü≥∂QÍkã≤^Œ∞úÅ∞. "Õ^•^èŒºÜ«∞<åk `«Ñ¨óÑ¨q„`åÅ∞,
`«`«Î fi*Ï˝# „Ñ¨^•Å∞. `«Åz#O`«=∂„`«O KÕ`«<Õ =∂‰õΩ ã¨~°fi=∞<À~°^ä•Å∞
ã¨=∞‰õÄ~ˆ q.——
25. ''„j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ `Õ[ã¨∞û „Ñ¨ãïOz#O`« =∂„`«OKÕ`«<Õ ã¨HõÅ
áêÑÖ Ç¨ÏiOz, *Ï˝#ÖÏÉèOí HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. =ÚH˜HÎ ÍO`« =iã¨∞OÎ k. Ñ¨~=° ∞
âßOu U~°Ê_»∞`«∞Ok. ã¨~åfi`«‡ ÉèÏ=O ã≤kúã¨∞ÎOk. J\˜ì k=º*Ï˝#=∞Ü«Úx
Hõ~°∞}ÏgHí∆}ÏÅ∞ =∂‰õΩ ZÑ¨C_»∞ Åaè™êÎ~Ú? Wk=~°HõO`å „Ñ¨`«ºHí∆OQÍ
^Œi≈OK«QÆeQÍO. WÑ¨C_»∞ ^Œ~°≈#ÉèÏQÆºO #tOz ˆH=ÅO, *Ï˝Ñ¨HÍÅÃÑ·
rqOK«=Åã≤=zÛ#k. WO`«Hõ<åfl ^Ò~åƒùQÆºq∞OÔHHõ¯_≥·<å LO@∞O^•?
„j â◊OHõ~°QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºÅ∞ ã¨~°fi`Õ*’=∞Ü«ÚÅ∞, q*Ï˝<å#O`« ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞,
Ñ¨~°=∞ âßOuã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞, Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚÅ∞. J\˜ì QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ J„áêHõ$`«
Hõ$áê^Œ$+≤ì =∂ÃÑ· „Ñ¨ãïã¨∞ÎO^•?——
26. ''„j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ *Ï_» `≥eÜ«∞Hõ ZO`À Ñï`åÑÖ K≥O^Œ∞
`«∞<åflO. PÜ«∞# `À_ç ™êÇ¨ÏK«~º° OÖËHõ rq`«"∞Õ ^Œ∞~°ƒ~ù O° QÍ LOk. "Õ∞=Ú
P =∞Ç¨ÏhÜ«Úx QÆ∂iÛ Z=ix qKåiOK«QÆÅO? PÜ«∞<Õ =∂ Ñ¨@¡
Hõ$Ñ¨K«∂áêe. PÜ«∞# áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞ „áêi÷OK«@OHõ#fl =∂‰õΩ "Õˆ~
=∂~åæO`«~°O `≥eÜ«∞@O ÖË^Œ∞.——
27. ''P =∞Ç¨ÏhÜ«Úx áê^ŒÑ¨^•‡Å<Õ <ÒHõ#∞ P„â◊~ÚOz#"å~°∞
`«Ñ¨ÊHõ ãÖ™ê~°™êQÆ~åxfl ^•@QÆÅ~°∞. J@∞=O\˜ P QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ^Œ~°≈#
"≥∞Ñ¨Ê\˜H˜ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À QÆ^•! PÜ«∞# ã¨xfl^è•#"Õ∞ =∂‰õΩ Ñ¨~°=∞
=ÚH˜ÎÑ¨^ŒO. „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ â◊~°}∞ á⁄Ok ÉèílOz, ^è•ºxOz#O`«
=∂„`å#<Õ =∂Ü«∞#∞ [~Úã¨∞Î<åfl~°∞. q*Ï˝#=O`«∞Öˇ· Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨
Å=Ù`«∞<åfl~°∞. „|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxfl á⁄Ok â’Hõ, "≥∂Ç¨Å#∞ q_»<å_»∞`«∞<åfl~°∞.
„j QÆ∞~°∞Hõ$áê^Œ$+≤ì ã¨HõÅ ^Œ∞óYã¨=Ú„^Œ ãÖ`å~°HõO.——
28. ''â◊√ÉèÏâ◊√MÏÅ#∞, x=$uÎ „Ñ¨=$uÎ =∂~åæÅ#∞ "Õ~∞° KÕã≤ K«∂Ñ¨QÅÆ
=∞Ç¨ÏhÜ«∂`«∞‡_»=Ù. Ñ¨Ù}ºáêáêÅ#∞ Ju¢Hõq∞Oz Jx`«º =ã¨∞Î=ÙÅxfl\˜h
^Œ∂~°OKÕ¿ã q*Ï˝#^Œ$+≤ì Hõey# =∞Ç¨=∞Ç≤Ï=∂âßeq. D [QÆ`ÎÕ x`«º=∞h,
^ÕÇ¨Ï™œMÏºÖË âßâ◊fi`«=∞h, "≥∂Hí∆=∞O@∂ Un ÖË^Œx "åkOKÕ <åã≤Î‰õΩÅ
"å^•xfl ã¨=¸ÅOQÍ <åâ◊#O KÕ¿ã `«`«Î fi „Ñ¨É’^èŒ‰õΩ_»=Ù. x[`«`«Î fi"≥∞ÿ#
LÑ¨x+¨`«∞ÎÅÖ’x ~°Ç¨Ï™êºÅhfl LÑ¨^ÕtOKÕ Ñ¨~°=∞ QÆ∞~°∞=ÙÖˇ·# `«=∞ ^Œ~°≈#
ÉèÏQÆºO =∂‰õΩ Z#fl_»∞ HõÅ∞QÆ#∞#flk? ^≥· fi`«=∞`åxfl #tOÑ¨*Ëã≤, ãÖ™ê~°
ÉèíÜ«∂xfl #tOÑ¨*Ë¿ã r"Õâ◊fiÔ~·Hõ `«`åÎ fixfl =∂ÔH#fl_»∞ LÑ¨^Õt™êÎ~°∞? =∂
ãÖâ◊Ü«∂Åhfl <åâ◊#O KÕã≤, x`åº#O^•xfl ã¨=∞‰õÄˆ~Û "Õ^•O`ÀÑ¨
<åº™êÅ#∞ =∂ ÔH#fl_»∞ É’kè™êÎ~°∞? J\˜ì Ñ¨~°=∞k"ÀºÑ¨^Õâ◊O „â◊=}O
KÕ¿ã ÉèÏQÆºO =∂‰õΩ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^•?——
29. ''=∞Ç¨`å‡! Ñ¨~°=∞ QÆ∞~°∂! ã¨HõÖÏKå~°ºã¨`«Î=∂! =∞=∞‡efl
J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞. `«=∞ k=º^Œ~°≈#O HõeyOz `åáêÅ #∞O_ç =∞=∞‡efl
~°H˜∆OK«∞. D ^ÕÇ¨ÏO q_çz# `«~°∞"å`« "≥∂Hí∆O ã≤kúã¨∞ÎO^Œx K≥Ñ¨C `«`«Î fi
"Õ`«ÎÅ∞<åfl~°∞† LÑ¨x+¨^•fiHÍºÅ∞#flq. HÍx `«=∞ k=ºÉ’^èŒÅ#∞ „â◊=}O
KÕÜ«∞@O KÕ`« D ^ÕÇ¨Ï=ÚO_»QÍ<Õ =ÚH˜Î „Ñ¨™êkã¨∞Î<åfl~°∞. =∞Ç¨#∞ÉèÏ"å!
`å=Ú j„Ñ¶∞¨ OQÍ ^Œ~≈° #g∞Ü«∞‰õΩO>Ë D ÑÖ_ç`∞« ÅO^Œ~∂° =∞=∞‡efl ÑïÇ¨Ï
ã≤™êÎ~°∞. Hõ#∞Hõ "Õ∞=Ú x[OQÍ g∞ t+¨µºÅ"≥∞ÿ`Õ, =∞=∞‡efl D J==∂#
ÉèÏ~°O #∞O_ç ~°H˜∆OK«O_ç. =∞=∞‡efl Hõ~°∞}ÕK«O_ç.——
30. D q^èŒOQÍ QÆ∞~°∞t+¨º ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O U q^èŒOQÍ LO_®Ö’
qâ◊^ŒÑ¨~°ã¨∞Î<åfl~°∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ÔHÖÏ\˜ PÑ¨^Œ ãÖÉèíqOz#^À QÆ^• Jx
â’HÍ¢HÍO`«∞ÅÜ«∂º~°∞. „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞º_»∞ „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ =∞Ç≤Ï=∞#∞
ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ `≥eã≤# "å_»=@OKÕ`«, q∞„`«∞Å`À `«y# q^èŒOQÍ ™êfiO`«#
"åHÍºÅ∞ Ñ¨Å∞Hõ™êQÍ_»∞:
ã¨~=æ° Ú - 10 309
31. „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞: q∞„`«∞ÖÏ~å! ^Œ∞ódOK«=^Œ∞Ì. ^Œ∞ódOz

UO ™êkèOÑ¨QÆÅO? ^Œ∞ódOz#k KåÅ∞. Jk #Ñ¨ÙOã¨‰õΩÅ ÅHí∆}O.
QÆ∞~°∞^Œ~≈° #O á⁄O^Œ_®xH˜ =∞#O ZÖÏ\˜ „Ñ¨Ü∞« `«fl=¸ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . WÑ¨C_®
„Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ^•ÌO. =ÚO^Œ∞QÍ Éèí∂Ö’Hõ=∞O`å QÍe^•ÌO. JÖÏHÍHõáÈ`Õ
ã¨fi~åæxH˜ ‰õÄ_® áÈ~Ú "≥`«‰õΩ^•O. Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å∞ `«=∞ Ü≥∂QÆ„Ñ¨ÉèÏ=O
KÕ`« ã¨¥Hí;|∞kú`À Ñ¨~°=∂`«‡#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘O@∞<åfl~°∞. J>Ë¡ =∞#O ‰õÄ_®
UHÍ„QÆz`«∞ÅÎ "≥∞ÿ ã¨¥Hí;|∞kú`À "≥^HŒ ˜ „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ *Ï_» `≥Å∞ã¨∞H˘O^•O.
32. ''q∞„`«∞ÖÏ~å! x~åâ◊ xã¨Ê $Ç¨ÏÅ`À Ug∞ ™êkèOK«ÖËO. nHí∆`À
Hõ$+≤ KÕ¿ãÎ ZO`«\ ˜ Hõ+™ì¨ ê^èºŒ "≥∞#ÿ Ñ¨x<≥<· å ™êkèOK«=K«∞Û. Ñ¨Ó~°fiO ^Õ=`«Å∞
~åHí∆ã¨∞Å∞ HõÅã≤ H©∆~°™êQÆ~åxfl =∞käOz J=∞$`åxfl á⁄O^ŒÖË^•? J\Ï¡ˆQ
=∞#=∞O`å HõÅã≤Hõ@∞ìQÍ Jxfl „Ñ¨^ÕâßÖ’¡#∂ J<Õfi+≤OK«QÆey`Õ `«Ñ¨ÊHõ
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ ãÖ^Œi≈OK«QÆÅO. ãÖâ◊Ü«∞O ÖË^Œ∞.——
33. ''=∞# QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ `«=∞ ^ÕÇ¨xfl =^Œe "Õ~˘Hõ ^ÕÇ¨xfl
P„â◊~ÚOKå~°∞QÆ^•, ZÖÏ Hõ#∞Q˘#QÆÅ=∞x x~°∞`åûÇ¨ÏÑ¨_=» ^Œ∞.Ì K«O„^Œ ÉèQí Æ
"å#∞_»∞ ~åÇ¨ï=Ù KÕ`« „q∞OQÆ|_ç<å, PÜ«∞# ã¨Ç¨Ï[ QÆ∞}ÏÅ#∞ HõÑ≤ÊÃÑ@ì
ÖË_»∞. J>Ë¡ =∞# QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞ Ñ¨~°HÍÜ«∞OÖ’ L<åfl, K«O„^ŒHÍOuÖÏ
Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ÅHí∆}ÏÅ∞ |Ç≤Ï~°æ`«"≥∞ÿ „Ñ¨HÍtã¨¥Î<Õ LO@q. J\˜ì qÅHí∆}
^èŒ~å‡ÅKÕ =∞# =∂Ü«∞##∞ `ÕeHõQÍ QÆ∞iÎOK«QÆÅO.——
34. ''„Ñ≤Ü∞« `«=∞q∞„`«∞ÖÏ~å! <Õ <˘Hõ LáêÜ«∞O K≥|∞`å#∞, q#O_ç.
=∞# QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºÅ∞ HÍ=∞âßGO J^èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞_®xH˜ XHÍ<˘Hõ
=∞Ç¨~åA â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"tÕ OKå~°∞. PÜ«∞# â◊s~°^~Œè å‡Å##∞ãïOz =∞#‡^äŒ
Hõà◊Å#∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. HÍ=∞<å |∞kú ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ #tOz#
"å~°=_»O =Å# P =∞Ç¨`«∞‡x `ÕeHõQÍ QÆ∞iÎOK«QÆÅO.——
35. ''q∞„`«∞ÖÏ~å! ˆH=Å Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∂, x`«ºãÖ`«$Ñ¨ÙÎ_»∂
J~Ú# =∞# QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºÅ∞#fl ^Õâ◊O =∞Ç¨Ñ¨q„`«"≥∞ÿ LO@∞Ok. P
^Õâ◊OÖ’x ã¨HõÅ „áê}∞Å∞ "åºkè„QÆã¨∞÷Å∞ HÍHõ P~ÀQÆº=O`«∞Öˇ· LO\Ï~°∞.
"≥∂Ç¨Ïâ’HÍÅ∞ ÖËx"åÔ~· x`åº#O^ŒO á⁄O^Œ∞`«∂O\Ï~°∞. DuÉÏ^èŒÅ∞
ÖËx"åÔ~· LO\Ï~°∞. ã¨fi^èŒ~å‡#∞ëêª#Ñ¨~°∞Öˇ· Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å∞ KÕã¨¥Î ^Õ=
=∂#=ÙÅ#∞ ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°ã¨¥ÎO\Ï~°∞.——
36. U ^Õâ◊OÖ’ [#∞Å∞ â’Hõ„QÆã¨∞÷Å∞ HÍHõ ã¨∞YâßO`«∞Å`À, ã¨~°fi
ãÖÑ¨`∞« ÅÎ `À `«∞Å`«∂QÆ∞`å~À, J\˜ì ~å[ºOÖ’ =∞# QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºÅ∞ `«ÑÊ¨ Hõ
HõÑ@¨ Éè∂í Ñü ~°∂ÑÖÖ’ LO\Ï~°∞. Hõ#∞Hõ, q∞„`«„âı+µ¨ Öª Ï~å! =∞#=∞O^Œ~O°
j„Ñ¶¨∞OQÍ |Ü«∞Å∞^ÕiáÈ^•O. P k=º`Õ[óÑ¨ÙO*Ïxfl QÍOz =∞#O ‰õÄ_®
`Õ*’=O`«∞Å=∞=Ù^•O. HÍÖÏxfl =$^ä• KÕÜ«∞=^Œ∞Ì.——
37. „j Ñ¨^‡Œ áê^•Kå~°∞ºÅ"åi „Ñ¨É’^èOŒ KÕ`« H˘O`«=∞Ok t+¨µºÅ#∞
„j â◊OHõ~°QÆ∞~°∞=~°∞Å â◊s~åxfl ~°H˜∆OÑ¨ xÜ≥∂yOz, `«H˜¯# "å~°O^Œ~°∂
PÜ«∞##∞ J<Õfi+≤OÑ¨ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
38. `«~°∞"å`« „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ`À HõÅã≤ „j â◊OHõ~°∞Å#∞
Hõ#∞Q˘#_®xH˜ Éè∂í =∞O_»Å=∞O`å QÍeOK«™êQÍ~°∞. z=~°‰Ωõ "å~°∞ J=∞~°Hõ
Éèí∂áêÅ∞x ~å[ºO KÕ~°∞H˘<åfl~°∞.
39. "å~åq^èŒOQÍ J=∞~°‰õΩx ~å[ºO KÕ~°∞H˘x `«=∞ QÆ∞~°∞=~°∞x
=$`åÎO`«O `≥Å∞ã¨∞H˘x =∞#ã¨∞û ‰õΩ^Œ∞@Ñ¨~°K«∞H˘<åfl~°∞. P ~å[ºOÖ’
„Ñ¨"ÕtOK«QÍ<Õ, J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA "Õ@‰õΩ áÈ~Ú =∞~°}ÕKå_»h, =∞~°Å
x„^Œ #∞O_ç "Õ∞ÖÁ¯#fl"åxÖÏ ÖËz‰õÄ~°∞Ûx uiy rqOKå_»h, `«~°∞"å`«
Ñ¨$^äŒ∞K«¢Hõ=iÎ, kbÑ¨ =∞Ç¨~åAÅÖÏ ^èŒ~°‡ÑïáêÅ# KÕã¨∞Î<åfl_»h, ~å[º
=∞O`å ã¨HÍÅOÖ’ =~å¬Å∞ ‰õΩiã≤ ã¨∞aèHí∆OQÍ LO^Œh `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl~°∞.
40. D qâıëêÅhfl "åiH˜ =∞Ç¨Ï^•#O^•xfl HõeyOK«@"Õ∞QÍHõ,
`«=∞ QÆ∞~°∞=~°∞Å∞ D ~åA â◊s~å<Õfl P„â◊~ÚOz L<åfl~°x xâ◊Û~ÚOK«∞
H˘<åfl~°∞.
41. P HõÑ¨@ Éèí∂ÑüÜ≥ÿ∞# J=∞~°‰õΩ_»∞ x~°O`«~°O Ü«Ú=`«∞Å`À
‰õÄ_ç ã¨~°ã¨ã¨ÖÏ¡áêÅ`À QÍ<å#O^ŒOÖ’ =Úxy `ÕÅ∞`«∞<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞
H˘<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ `«=∞ QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºx ã¨g∞Ñ≤OÑ¨ QÍ#"Õ∞ `«y# ™ê^èŒ#=∞x
ZOKå~°∞. „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ QÍ#OÖ’ qâı+¨ „ÑüÉèí QÆÅ"å_»=_»O`À,
"å~°O^Œ~°∂ QÍ# |$O^ŒOQÍ U~°Ê_ç, P Éèí∂Ñü J#∞[˝#∞ á⁄Ok JO`«ó
ã¨~=æ° Ú - 10 311
Ñ¨Ù~O° Ö’ „Ñ¨"tÕ OKå~°∞. `å~°Å #_»∞=∞ „Ñ¨HÍtOKÕ K«O„^Œ∞x=∞ÖË,¡ #∂~°∞=∞Ok

~å}∞Å`À ‰õÄ_ç "åiKÕ <å<åq^è•Öˇ·# ¿ã=Å∞ JO^Œ∞H˘O@∞#fl P
HõÑ¨@Éèí∂Ñüx t+¨µºÅ∞ K«∂âß~°∞.
42-43. Éè’QÆÑÙ¨ ~∞° +¨µ_≥#· P =∞Ç¨~åA#‰õΩ H˘O^Œ~∞° ã¨∞O^Œs=∞}∞Å∞
„âıëêªÖˇ·# qO*Ï=∞~åÅKÕ gã¨¥ÎO_»QÍ, "åi KÕu QÍAÅ ã¨=fi_ç
=∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ q~åle¡Ok. P ^èŒfi#∞Å‰õΩ ãïáÈÜÕ∞ q^èŒOQÍ QÍÜ«∞‰õΩÅ∞,
QÍ# xÑ¨Ù}∞Å∞ „â◊=}Ï#O^ŒH~õ O° QÍ ãÖw`«O qxÑ≤OK«™êQÍ~°∞. P J=∞~°Hõ
=∞Ç¨~åA `≥Åx¡ =„™êÎÅ∞, ~°`fl« H˜s@O ^èiŒ Oz =¸sÎÉqíè Oz# =∞#‡^ä∞Œ xÖÏ
„Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl_»∞. Éèí∂q∞ÃÑ·H˜ ky=zÛ# =∞¿ÇÏO„^Œ∞_® J#fl@∞¡QÍ L<åfl_»∞.
J\˜ì k=º ã¨∞O^Œ~° q„QÆÇ¨ï_≥· L#fl `«=∞ QÆ∞~°∞=~°∞x t+¨µºÅ∞ K«∂âß~°∞.
44. Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞, q∞„`«|$O^ŒO ~å*Ï#∞„QÆÇ¨ÏO á⁄Ok,
QÍÜ«∞Hõ"ëÕ êÅ∞ ^èiŒ Oz QÍ#O KÕÜ∞« _®xH˜ `«=∞‰õΩ xÜ≥∂yOz# ™ê÷<åÅÖ’
‰õÄ~˘Û<åfl~°∞. QÍ#O „áê~°OaèOKå~°∞. P~ÀÇ¨Ï} J=~ÀÇ¨Ï} Ñ¨^Œú`«∞Åhfl
âßGqkè##∞ãïOz QÍ#O KÕã≤ ~åA#∞ "≥∞Ñ≤ÊOKå~°∞.
45. „j Ñ¨^Œ‡áê^•k t+¨µºÅO^Œ~°∂ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ QÀ~°Hí∆‰õΩ_»∞
=∞`ÕûºO„^Œ<å^äŒ∞x ãÖ~°H˜∆Oz# Hõ^äŒ#∞ *Ï˝Ñ¨HõÑ¨~°z, `«=∞ ^Œ∞óMÏxfl ~¸
q^èŒOQÍ "≥e|∞KåÛ~°∞:
''F „Éèí=∞~°ã¨`«Î=∂! h=Ù x~°O`«~°O =∞Hõ~°O^•xH˜ ^•ã¨∞_»"≥·
ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl =∞~°z<å=Ù. `Õ<≥ÖÁeˆH =∞Ç¨ÏŸ#fl`«Ñ¨Ù+¨Ê*Ï`«∞Å#∞ =^Œe
D ‰õ∆Ω„^Œ Ñ¨ÙëêÊÅO^Œ∞ "≥^Œ‰õΩ`«∞<åfl=Ù. JO^Œ∞ h ˆHq∞ P#O^ŒO
KÕ‰õÄ~°∞`«∞#fl^À `≥eÜ«∞‰õΩ#flk. Hõ#∞Hõ h=Ù "≥#∞Hõ\ ˜=∞ÖË¡ ãÖK«iOK«∞†
=∂‰õΩ ãÖ`À+Ö HõeyOK«∞. =∞Ç¨`å‡! `å=Ú QÆO_»∞ `«∞"≥∞‡^ŒQÍ LO@∂,
„â◊√u, „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åk, ã¨¥‰õΩÎÅKÕ`« "Õ^•O`«=∞<Õ =∞Hõ~°O^ŒO „QÀÖË"å~°∞.
Jk q*Ï˝<å`«‡HõO. âßâ◊fi`å#O^•xfl HõeyOKÕk. JO`ÕHÍHõ, q∞=∞‡efl
P„â◊~ÚOz# (=∂É’\˜) `«∞"≥∞‡^ŒÅ‰õΩ ‰õÄ_® "Õ^•O`å=∞$`«O ÑÖK«∞`«∂,
ãÖ™ê~°`åÑÖ #∞O_ç HÍáê_Õ"å_»=Ù. JO`ÕQÍHõ „Éèí=∞~°H©@ <åºÜ«∂#
=∂ H©@HÍ=ã¨Ü ÷ ∞ÿ≥ # J*Ï˝# ã≤u÷ x x~°∂‡ÅO KÕã≤ "Õ^•O`«``« Î« fi*Ï˝#=∞Hõ~O° ^•
=∞$`åxfl áê#O KÕ¿ã q^èŒOQÍ =∞=∞‡efl *Ï˝#Éèí$OQÍÅ#∞QÍ KÕÜ«∞
™êQÍ~°∞. g∞ Z_»ÉÏ@∞ =Å# =∂‰õΩ P P#O^ŒO ^Œ∂~°"≥∞ÿ#k. „Ñ¨Éè’!
=∞=∞‡efl Hõ~°∞}ÕK«O_ç. `«=∞ ^ÕÇ¨xfl P H˘O_» tY~°OÖ’x QÆ∞Ç¨ÏÖ’
xˆHÑ∆ O¨ KÕã=≤ KåÛ~°∞. â◊s~°~H° }∆í ‰õΩ =∞=∞‡efl xÜ≥∂yOKå~°∞. QÆO_»∞ `«∞"≥∞‡^Œ
ÖËx `«H˜¯# `«∞"≥∞‡^ŒÅhfl Hõ~°Î=ºO `≥eÜ«∞x"≥· ^Œ∞ódOKÕ q^èŒOQÍ, `«=∞
^Œ~°≈#O ÖËx "Õ∞=∞O^Œ~°=¸ ZO`À ^Œ∞ódã¨∞Î<åflO. J<å^äŒÅ"≥∞ÿ<åO.——
Ü«∞^ä•~°÷OQÍ, „j â◊OHõ~°∞Å∞ HÍ=∞<åf`«∞Å∞, Ö’HõÇ≤Ï`ÀaèÖÏ+¨µ
Å=_»OKÕ`« "å~°∞ q+¨Ü∂« ÅKÕ |Okè`∞« Å∞ HÍ~°∞. J~Ú<å, =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅ∞
*Ï„QÆ`«Î`À "≥∞ÅQÍÅ<Õ `«`åÎ fixfl `≥eÜ«∞|~°K«_®xˆH â◊OHõ~°∞ b q^èŒOQÍ
É’kèOKå~°#_»O ã¨Ê+¨ìO. ÖË‰õΩO>Ë "å~°∞ Ñ¨~°HÍÜ«∞ „Ñ¨¢H˜Ü«∞ `À_®Ê@∞
ÖË‰õΩO_®<Õ HÍ=∞HõÖÏ H“â◊Å=∞O`å „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ ã¨=∞~°∞÷Å∞.
46. ''=∞Ç¨`å‡! `å=Ú ã¨~fi° A˝Å∞. ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ `«`Î« fiO Ziy#"å~°∞.
Ö’HõÇ≤Ï`«O HÀi, =∞#‡^äŒ âßGOÖ’ „áêg}ºO á⁄O^Œ_®xH˜ `«=∞ `«O„_ç
„j t=QÆ∞~°∞xKÕ Xã¨QÆ|_ç# Ü≥∂QÍ#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# â◊s~åxfl q_çz
Éè’QÍ#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ D ~å[â◊s~åxfl á⁄O^•~°∞. P HÍ~°ºO Ñïã¨=∂Ñ¨"Î ∞≥ <ÿ å,
`å=Ú D â◊s~°OÖ’<Õ ãÖK«iã¨∞Î<åfl~°∞. `å=Ú HÀi# =º=kè HÍÅO
fiáÈ~ÚOk. P HÍ~°}Ï# =∂‰õΩ ZO`À ^Œ∞óYOQÍ L#flk.
=∂#=ÙÅÖ’ „âı+¨µª_»"≥·# F ^Õ"å! =∂Ü«∂"≥∂Ç¨ÏO K≥Ok#"åxÖÏ
L<åfl~°∞† `«=∞ ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl =∞~°z<å~°∞. ã¨~åfixH˜ =∂~°æO K«∂¿Ñ `å"Õ∞
„Ñ¨Hõ$uH˜ =â◊√Öˇ·`Õ WHõ =∂É’\˜ "åi QÆu ÜÕ∞q∞\˜?
47. ''ÑïÑ¨Ó~°‚ K«O„^Œ=ÚMÏ! K«O„^ŒÉèíQÆ"å#∞_»∞ `«# K«Å¡x H˜~°}ÏÅ
KÕ`« [QÆ`∞« #Î O`«\h˜ ãÖ`À+¨Ñ~¨ ã° ∞¨ <Î åfl_»∞. `å=Ú ‰õÄ_® ÑïÑ¨Ó~°‚ K«O„^Œ∞xÖÏ
J=∞$`«=∞Ü«∞"≥∞#ÿ ã¨¥H˜ãÎ ∞¨ ^èÅŒ KÕ`« ã¨~fi° [QÆ`∞« #Î ‰õΩ Ñ¨~=° ∞ âßOux, P#O^•xfl
„Ñ¨™êkã¨∞Î<åfl~°∞. âßOu^•O`åºk ã¨~°fi=¸ =^Œe, D ^ÕÇ¨xfl ^èŒiOz
'<Õ#∞— J<Õ JÇ¨ÏOHÍ~°O`À "≥∞ÅQÆ∞`«∞<åfl~°∞. t=ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ·# `«=∞H˜k
`«Q∞Æ <å? Hõ#∞Hõ `å=Ú WÑ¨Ê\˜HÔ <· å, `«=∞ ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl á⁄O^ŒO_ç. `å=Ú
ã¨~=æ° Ú - 10 313
ã¨~fi° HÍ=∂Å#∞ [~ÚOz# l`ÕO„kÜ«ÚÅ∞. WÑ¨Ê\˜HÔ <· å =∂ „áê~°#÷ =∞xflOz

x[ â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«O_ç.——
48. ''<Õu <Õu—— J<Õ =∞Ç¨"åHÍºÅ#∞ É’kèOKÕ `å"Õ∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡
ã¨fi~°∂áêxfl =∞~°z<å~°∞. Wk =∞Ç¨qëê^ŒH~õ O° . `«`Î« fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHÍº~°"÷ ∞≥ #ÿ
Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡Ü«∞O^Õ qÇ¨ÏiOKÕ `å=Ú, P xifiHõÅÊ Ñ¨~`° `« Î« fiã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖ·ˇ L<åfl~°x
LÑ¨^tÕ ã¨∞<Î åfl~°∞.
i. D HõxÑ≤OKÕ ^Œ$â◊º"Õ∞n #∞=Ùfi HÍ^Œ∞. P Ñ¨~°=∂`Õ‡ #∞=fix
„â◊√u Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞#flk.
ii. â◊|Ìã¨Ê~°≈ ~°∂áêÅ∞ ÖËxk, <åâ◊O HÍxk J~Ú# U Ñ¨~°=∂`«‡
=ã¨∞Î=Ù LO^À, Jk J<åk, J#O`«O, =∞Ç¨`«`«Î fiOHõ<åfl qÅHí∆}O,
xâ◊ÛÜ«∂`«‡HõO, ã¨¥÷ÅO - J}∞=Ù HÍxk, á⁄_»∞QÆ∞ á⁄\˜ì J<Õ ÉèË^ŒO
ÖËxk, Ö’Ñ¨Å |Ü«∞@ HÍxk, Ñ¨Ó~åfiÑ¨~åÅ∞ ÖËxk.
iii. ''D Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl `≥Å∞ã¨∞H˘#fl „|Ç¨Ï‡*Ï˝x =∞$`«∞º=ÚYO #∞O_ç
|Ü«∞@Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞—— - "≥Ú^ŒÖˇ·# ~¸ „â◊√u "åHÍºÅhfl P Ñ¨~°=∂`«‡#∞
`≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î#flq. `«`«Î fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHÍº~å÷xfl =∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥eÑ≤ x„^Œ
#∞O_ç "Õ∞ÖÁ¯eÊ<å~°∞. P Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ `«=∞~°∞. JO^Œ∞Ö’ ãÖ^ÕÇ¨Ï
"Õ∞=∂„`«=¸ ÖË^Œ∞.——
49. ''ÑÖK«HÀâ◊ qÅHí∆}OQÍ U P`«‡`«`«Î fiO `≥eÜ«∞|_ç#^À, P
Ñ¨~°`«`«Î fi"Õ∞ h=x, `«`«Î fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHõºO KÕ`« LÑ¨^Õtã¨∞Î<åfl~°∞. P
Ñ¨~=° ∂`«‡ PHÍâßk `«`åÎ fiÅ`À D „Ñ¨ÑO¨ Kåxfl ã¨$lOz, `å#∞ JO^Œ∞Ö’xH˜
„Ñ¨"tÕ ã¨∞<Î åfl_»∞. =_»Ö¡ ’ aÜ«∞ºÑ¨Ù yO[ÖÏ xQÆ∂_èO» QÍ LO_Õ P Ñ¨~„° |Ç¨‡xfl,
^ŒOK«@O J<Õ Ü«ÚH˜Î KÕ`« ^è•#ºO #∞O_ç aÜ«∂ºxfl "Õ~°∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
J>Ë¡ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅKÕ`«, ^Œ$ëêìO`åÅKÕ`« HõxÑ≤OKÕ =ã¨∞Î=ÙÅ #∞O_ç "Õ~°∞
KÕã≤ Ñ¨~°=∂`«‡#∞ „QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞. Láêkè~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# âßâ◊fi`å#O^Œ"≥∞ÿ# P
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O h"≥· L<åfl=Ù.——
50. ''H˘O_»HÀ#Å Ü«∞O^Œ∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ ãÖK«iOKÕ JâßfiÅ#∞, ~“`«∞
"å\˜x H˘~°_®`À H˘@∞ì`«∂ Ñ¨QÆæO`À ayOz `«# ™êfinè#OÖ’xH˜
`≥K«∞ÛH˘O@∞<åfl_»∞. J^Õq^èŒOQÍ =Ú=Ú‰õ∆Ω=Ù, WO„kÜ«∂Å<Õ Jâßfixfl
q+¨Ü«∂Å<Õ H˘O_» HÀ#ÅO^Œ∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ ãÖK«iOKÕ =∞#ã¨∞û#∞, x„QÆÇ¨Ï
|∞kú`À, "≥·~åQÍºxfl P„â◊~ÚOz, „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=∂~°æ=∞O^Œ∞ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ëã≤,
Ñ¨~=° ∂`«‡ J<Õ ãÖÎ ÉèOí Ö’ xÜ«∞q∞OKåe. JÑ¨C_® WO„kÜ«∂Å∞ „|Ç¨Ï‡`«`Î« fi
qKå~°}KÕ Ñ¨~=° ∂`«‡ Ü«∞O^Œ∞ ÅÜ«∞=∞=Ù`å~Ú. WO„kÜ«∂Åhfl #tOK«QÍ
™êH˜∆QÍ LO_Õ h=Ù h ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇ≤Ï™êÎ=Ù. J^Õ #∞=Ùfi.——
51. ''Ñ¨Ù+¨ÊÇ¨~°OÖ’x Ñ¨ÙëêÊÅhfl ^•~åxfl P^è•~°O KÕã¨∞H˘x
LO\Ï~Ú. J>Ë¡, Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ ~¸ [QÆ`«Î`«fiO P^è•~°Ñ¨_ç L#flk.
Hõ#∞Hõ F =∞Ç¨`å‡! *Ï„QÆ^•k J=ã¨÷Åxfl\˜Ö’#∂, Ñ¨Ù+¨ÊÇ¨~°=∞O^Œe
^•~°OÖÏ, P Ñ¨~°=∂`«‡ =ã¨∞Î=Ù#flk. JO`ÕHÍ^Œ∞ Jk Ñ¨ÙëêÊÅ∞ ^•~°O
HõO>Ë ‰õÄ_® qÅHí∆}"≥∞ÿ L#flq. D *Ï„QÆ^•k J=ã¨÷Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞O_»QÍ,
P`«‡ ™êH˜∆QÍ LO@∞#flk. =¸_»∞ J=ã¨÷ÅÖ’ ™êH˜∆QÍ LO_Õ P Ñ¨~°=∂`«‡
=ã¨∞Î=Ù #∞"Õfi. W^Õ Ü«∞^ä•~°÷`«`«Î fiO† P Ñ¨~°=∂`Õ‡ ã¨~°fi™êH˜∆. W^Õ ã¨`«ºO.——
52. ''F ™œ=∂º! Éèí∂`« Éèíq+¨º^Œfi~°Î=∂#HÍÖÏÅ∞ =¸_»∂
Ñ¨~°=∂`«‡ÜÕ∞. ã¨=∞ã¨Î=¸ ^•x #∞O_ç [xOz ÅÜ«∞=∞=Ù`«∞#flk. ã¨=∞ã¨Î
=¸ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞. ã¨`«Ê^•~°÷O, UHõ"≥∞ÿ#k, JkfifÜ«∞O, JO`å P
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞. Ö’Ç¨ÏO`À KÕã≤# PÜ«Ú^è•Å∞ ‰õÄ_® Ö’Ç¨Ï"Õ∞ J~Ú#@∞¡
J<ÕHõ <å=∞~°∂áêÅÖ’ LO_Õ ~¸ [QÆ`∞« Î Ü«∂=`«∞Î Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡"Õ∞. HÍ~°}O
Hõ<åfl HÍ~°ºO aè#flO HÍ^Œ∞ QÆ^•! W=hfl „â◊√u "åHÍºÅ∞. LÑ¨¢Hõ=∞,
LÑ¨ãO¨ Ç¨~åk P~°∞ eOQÍÅKÕ (1. LÑ¨¢H=õ ∞ - LÑ¨ãO¨ Ç¨~°O 2. JÉèÏºãÖ,
3, JÑ¨Ó~°fi`« 4. Ñ¶¨ÅO 5. J~°÷"å^ŒO 6. LÑ¨ÑüÎ.) D q+¨Ü«∞O
x~°∂Ñ≤OK«|_çOk. HÍ~°}"≥∞ÿ# |OQÍ~°O HÍ~°º"≥∞ÿ# J<ÕHõ ~°∂áêÅ#∞
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl, Jq Ug HÍ~°ºOHõ<åfl aè#flO HÍ=Ù. J>Ë¡ [QÆ`«∞Î HõO`«\ ˜H©
HÍ~°}"≥∞ÿ# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞ HÍx aè#flO HÍ^Œ∞. P ã¨~°fiHÍ~°}"≥∞ÿ#
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ h=x `«`«Î fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHõºO É’kèã¨∞Î#flk.
53. ''D ^ÕÇ¨ÏOÖ’ ™êH˜∆QÍ LO_Õ P`Õ‡ ã¨¥~°º=∞O_»ÅOÖ’ ‰õÄ_®
„Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl_»∞. J\˜ì Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ '<Õ#∞— Jx ™È-Ç¨Ï=∞<Õ =∞O„`«O
ã¨~=æ° Ú - 10 315
É’kèã¨∞Î#flk. J^Õ `«`åÎ fixfl `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ =∞Ç¨"åHõºO ‰õÄ_® É’kèã¨∞Î
#flk. Hõ#∞Hõ F =∞Ç¨`å‡! `å=Ú ã¨~°fiA˝Å∞ ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~°=∞t=ÙÅ∞. P
Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡"Õ∞ h"≥· L<åfl=Ù. <åâ◊#~°ÇÏ≤ `«∞_»=Ù. x~°O`«~O° "Õ^•O`«``« åÎ fixfl
=∂‰õΩ LÑ¨^tÕ OKÕ `«=∞‰õΩ "Õ∞=Ú K≥ÑÊ¨ ^Œy#O`« "å~°=∂? Ö∫H˜Hõ "åºáê~å
Å#∞ Hõ\Ãì˜ Ñ\˜ì Ü≥∂QÆâs◊ ~°OÖ’ „Ñ¨"tÕ OK«O_ç. `«=∞#∞ P„â◊~ÚOz L#fl"å~°O
`å=Ú ÖËHõ „|`«∞HõÖË=Ú.——
54. ''P`«‡`«`åÎ fixfl HÀ~°∞H˘<Õ =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞ Ñïâ◊√^•úO`«óHõ~°}∞Öˇ·,
~åQÆ^fiÕ ëêÅ#∞ qãïO˚ z, Ñ¨~=° ∞ „â◊^`úŒ À "Õ^•^èºŒ Ü«∞#O KÕã¥¨ ,Î ^•#^è~Œ å‡Å
<åK«iã¨¥Î, P x~°∞æ} Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl `≥Å∞ã¨∞H˘O@∞<åfl~°∞. J\˜ì Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O
#∞"Õfi.——
55. ''ã¨~°fi„áê}∞Å#∞ ã¨=∞ÉèÏ=O`À K«∂¿ã"åˆ~ nè~°∞Öˇ·# =∞Ç¨`«∞‡
Å=Ù`«∞<åfl~°∞. â◊s~°O LO_»QÍ<Õ Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. P`«‡`«`åÎ fixfl
„QÆÇ≤ÏOKåÅx LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flq. Hõ#∞Hõ â◊=∞, ^Œ=∞, LÑ¨~°u,
uuHí∆, „â◊^•ú, ã¨=∂^è•#~°∂áêÅ`À, x`åºx`«ºq"ÕHõO Hõew ™ê^èŒ#
K«`«∞+¨ìÜ«∂Å#∞ ™ê^èŒ# KÕã≤ JYO_» „|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxfl á⁄Ok =ÚH˜Îx
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. [#‡#∞ ™ê~°÷HõO KÕã¨∞H˘O@∞<åfl~°∞. P`«‡*Ï˝#O á⁄Ok#
=∞Ç¨`«∞‡Å∞ ã¨zÛ^•#O^ŒÑ~¨ „° |Ç¨‡xfl `≥eã≤ „|Ç¨‡#O^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
P Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ #∞=Ùfi. Wk WÖÏ=ÙO_»QÍ, #∞=Ùfi ~åA â◊s~°OÖ’
„Ñ¨"ÕtOz q+¨Ü«∞ã¨∞MÏÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∂, Ö’HÀ^Œú~°} HÍ~åºxfl =∞~°Kå=Ù.
=∞=∞‡efl Hõ$`å~°∞÷Å#∞ KÕÜ«∞‰õΩ<åfl=Ù. D q^èŒOQÍ qÖÏ™êÅÖ’ =Úxy
`ÕÅ_»O `«=∞‰õΩ <åºÜ«∞=∂? F =∞Ç¨`å‡! W`«~°∞Å =∞$`«^ÕÇ¨ÏO`À\˜
ãÖ|O^èŒO q_»=O_ç. x`åº#O^ŒO K≥O^ŒO_ç. ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ *Ï˝#O`À
"≥∞ÅQÆO_ç. `«`Î« fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHÍº~å÷xfl „QÆÇÏ≤ OK«O_ç—— Jx t+¨µºÅ∞ *Ï˝#É’^èŒ
KÕã¨¥Î QÆ∞~°∞^Õ=ÙxH˜ Ñ¨Ó~°fiã¨‡ $`«∞Å#∞ *Ï˝Ñ¨HõÑ¨~°Kå~°∞.
56. „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ |$O^ŒO D q^èŒOQÍ „|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO`À ‰õÄ_ç#
QÍ#O KÕÜ«∞QÍ ã¨ÉèÏã¨^Œ∞ÅO^Œ~°∂ `«ÅÅ∂áê~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∂„`«O
JO^Œe Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# J~å÷xfl „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. `«# ã≤÷ux `≥eÜ«∞*Ëã¨¥Î, P`«‡
`«`Î« fi„Ñüáê^Œ<åxfl K«H¯õ QÍ „QÆÇÏ≤ OKå~°∞. D QÍ#=∞O`å `«##∞ L^ÕtÌ OKÕ
KÕâß~°h, „Ñ≤Ü∞« t+¨µºÅ =∞<À~°^•ä Å#∞ K«H¯õ QÍ „QÆÇÏ≤ OKå~°∞. JÑ¨Ê\˜ HõÑC¨ _Õ,
t+¨µºÅ#∞, P J=∞~°Hõ ~å[^ÕÇ¨ xfl q_çz QÆQ#Æ =∂~åæ# „Ñ¨Ü∂« }=∞Ü«∂º~°∞.
57. Ñ¨^Œ‡áê^•kt+¨º„Ñ¨=ÚY∞Å∞ KÕã≤# `«`«Î fi=∞ã≤ "åHÍº~å÷xfl
„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. `«# ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ *Ï˝<åxfl á⁄O^•~°∞. J*Ï˝# x„^Œ #∞O_ç
"Õ∞ÖÁ¯<åfl~°∞. "≥O@<Õ =¸~°ÛùáÈÜ«∂~°∞. Ñ¨Ó~°fiO =∞ÖË¡<Õ Ñ¨~°HÍÜ«∞„Ñ¨"Õâ◊
q^ŒºKÕ`« ~å[^ÕÇÏ¨ O q_çKå~°∞. JÑ¨Ê\˜Hˆ ~å[Éè@í ∞Å KÕ`« ^ŒÇÏ≤ OÑ¨|_»∞`«∞#fl
`«# x[â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"ÕtOKå~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ "≥O@<Õ x„^Œ #∞O_ç
"Õ∞ÖÁ¯#fl@∞¡QÍ ÖËz ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. k=ºHÍOu`À ‰õÄ_ç Ü«∞^ä•ã≤u÷ x á⁄O^•~°∞.
58. „j â◊OHõ~°∞Å∞, `«=∞ â◊s~åxfl ~å[Éèí@∞Å∞ ^ŒÇ≤Ïã¨¥ÎO_»_»O
K«∂âß~°∞. `«=∞ x[â◊s~åxfl Ñï~°H˜∆ã¨∞Î#fl t+¨µºÅO^Œ~°∂ xã¨ûÇ¨Ü«ÚÖˇ·
LO_»@O K«∂âß~°∞.
59. *Ï˝#ãÖÑ¨#∞flÅÖ’ „âı+¨µªÖˇ·# „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# â◊s~åxfl
Ñ¨Ó~°fiO =∞ÖË¡ ã¨~åfiOQÆ ã¨∞O^Œ~°OQÍ KÕÜ«∞^ŒÅz q+¨µ‚ ÉèíQÆ"å#∞_≥·# „j
#$ã≤OÇ¨Ï~°∂áêxfl =∞^è∞Œ ~° Ñ¨^*Œ ÏÖÏÅ`À ã¨∞uÎ OKå~°∞. #$ã≤OÇ¨Ï ™êfiq∞ Hõ$Ñ¨
KÕ`« â◊s~° `åáêÅhfl LÑ¨âq◊ ∞OKå~Ú. Ñ¨Ó~°fiOÖÏ `Õ*’=O`«"∞≥ #ÿ â◊s~åxfl
á⁄O^•~°∞. (ZO`«\ ˜ =∞Ç¨`«∞‡ÖÔH·<å ÉèíQÆ=^ŒƒùHÎ̃ KÕ`« ã¨~°fi=¸ ã≤kúã¨∞ÎO^Œx
~¸ `«`«Î fiO `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î#flk. D `«`åÎ fixfl Ö’HÍxH˜ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞_®xH˜
„j â◊OHõ~°∞Å∞ D ã¨∞Îu "åHÍºÅ#∞ É’kèOKå~°∞)
1. H©∆~°™êQÆ~° xÅÜ«∂! K«¢Hõáê}˜! Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å‰õΩ âßâ◊fi`« ~°Hí∆HÍ!
ãÖ™ê~° ™êQÆ~åxfl ^•\ÕKÕ <ÒHõ=Ù! ÅH©;#$ã≤OÇ¨! <å‰õΩ KÕÜ«¸`«
xzÛ HÍáê_»∞=∂! ##∞fl D ãÖ™ê~° ‰õÄÑÖ #∞O_ç L^ŒúiOÑ¨Ù=∂!
2. „|Ç¨Ï‡k ^Õ=`«Å t~°ã¨∞ûÅÜ«∞O^Œ∞O_»∞ H˜s\ÏÅKÕ ¿ãqOK«∞
áê^ŒÑ¨^•‡Å∞ QÆÅ"å_®! P H˜s\ÏÅO^Œe =∞}∞Å HÍOuKÕ`« „Ñ¨HÍtOKÕ
áê^•Å∞ QÆÅ =∞Ç¨`å‡! ÅH©; Hõ=∞Å~å[Ç¨ÏO™ê! ÅH©; #$ã≤OÇ¨! n#∞_»<#·≥
<å‰õΩ KÕÜ«¸`«x=Ùfi.
ã¨~=æ° Ú - 10 317
3. ãÖ™ê~°=∞<Õ ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ J~°}ºOÖ’ u~°∞QÆ∞`«∂, =∞#‡^ä∞Œ _»<Õ
ÉèíÜ«∞OHõ~° =∞$QÆ~åA KÕ`« ZÅ¡Ñ¨C_»∂ Ñ‘_çOK«|_»∞`«∂ ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞_»<≥·
L<åfl#∞. F ^Õ"å =∞`«û~° „w+¨‡HÍÅ ãÖ`«Ñ¨ÙÎ_»<≥·<å#∞. ÅH©;#$ã≤OÇ¨!
<å‰õΩ KÕÜ«¸`«xzÛ ~°H˜∆OK«∞=∂!
4. Jq∞`« ^Œ∞óYHõ~°"≥∞ÿ# ãÖ`åÑ¨`åÑÖKÕ`« ãÖ™ê~°OÖ’ Ñ¨_ç
<å<åq^è•Öˇ·# ^Œ∞óMÏÅ<Õ q+¨ã¨~åÊÅ =∞^èŒºÑ¨_ç L<åfl#∞. n#∞_»<≥·<å#∞.
"≥∂Ç¨Ï„QÆã¨∞Î_»<≥· J*Ï˝#OÖ’ Ñ¨_ç L<åfl#∞. h *Ï˝#Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ# Ç¨Ï™êÎÅ`À
##∞fl ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~°∞ÛHÀ. ^ŒÜ«∂=∞Ü«∂! ÅH©;#$ã≤OÇ¨! <å‰õΩ KÕÜ«¸`«
xzÛ ~°H˜∆OK«∞.
5. ãÖ™ê~°=∞<Õ =∞Ç¨ã¨=Ú„^ŒOÖ’ HÍÅ=∞<Õ =∞Ç¨|Å"≥∞ÿ# "≥Úãë
q∞OQÆ_®xH˜ ã≤ÔúŒ QÍ LOk. D ^ÕÇÏ¨ O =ºã¨<åÅ<Õ =∞Ç¨`«~O° QÍÖ’¡ `«Q∞Æ Å∞
H˘x ^•i `≥eÜ«∞@O ÖË^Œ∞. <å‰õΩ *Ï˝#f~åxH˜ KÕˆ~ ^•i K«∂Ñ≤ D
ãÖ™ê~° ™êQÆ~°O #∞O_ç ~°H˜∆OK«∞. ÅH©;#$ã≤OÇ¨! <å‰õΩ KÕÜ«¸`« xzÛ
~°HO∆˜ K«∞.
6. D ãÖ™ê~° "≥ÚHõ =$Hí∆O. áêÑ¨"Õ∞ q`«Î#O. JO`«∞ÖËx Hõ~°‡ÖË
H˘=∞‡Å∞. WO„kÜ«∂ÖË P‰õΩÅ∞. HÀiHõÖË Ñ¨ÙëêÊÅ∞. ^Œ∞óY"Õ∞ Ñ¶¨ÖÏÅ∞.
JÖÏ\˜ D ãÖ™ê~° =$H∆Íxfl ZH˜¯ J^èÀQÆu áêÅQÆ∞`«∞<åfl#∞.
F n#^ŒÜ«∂àÏ! ÅH©;#$ã≤OÇ¨! <å‰õΩ KÕÜ«¸`«xzÛ ~°H˜∆OK«∞=∂!
7. ãÖ™ê~°=∞<Õ Ñ¶¨∞’~°ã¨~°ÊÑ¨Ù ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ñ¨Ù HÀ~°Å∞ ##∞fl
^ŒÇ≤ÏOz"Õã¨∞Î#flq. J#O`«"≥∞ÿ# ^Œ∞óMÏÅ#∞ J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl#∞. F
QÆ~∞° _»"åÇ¨Ï<å! [##=∞~°}ÏÅ`À ‰õÄ_ç# ~¸ ãÖ™ê~°=∞<Õ =∞Ç¨ ã¨~åÊxfl
„q∞Oy"Õ~Ú. J=∞$`« ™êQÆ~°OÖ’ x=ã≤OKÕ"å_®! h *Ï˝<å=∞$`«OKÕ
qëê#flO`å ~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ¨Ù. F ÅH©;#$ã≤OÇ¨! <å‰õΩ KÕÜ¸ « `« xzÛ ~°HO∆˜ K«∞.
8. ãÖ™ê~°=∞<Õ ^•"åyfl `åÑ¨„`«Ü∂« Å<Õ Jyfl*ÏfiÅÅ KÕ`« ~À=∂Åhfl
^ŒÇÏ≤ OK«|_»∞`«∞#flq. "≥∂Ç¨ÏOKÕ`« „ÉèÏOu K≥OkL<åfl#∞. h áê^ŒÑ^¨ •‡Å<Õ
`å=∞~° H˘Å#∞Ö’x K«Å¡x h\˜`À <å `åÑÖ K«ÖÏ¡~°∞Û. F ã¨~°fi`åÑ¨Ç¨Ïs!
x`åº#O^•! F ÅH©;#$ã≤OÇ¨! <å‰õΩ KÕÜ«¸`« xzÛ ~°H˜∆OK«∞.
9. ãÖ™ê~°=∞<Õ ÃÑ^ŒÌ =ÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ<åfl#∞. WO„kÜ«∂Åxfl q+¨Ü∂«
Å<Õ QÍÅOÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ#flq. <å t~°ã¨∞û ã¨QÆÉèÏQÆO W~°∞‰õΩ¯áÈ~Ú L#flk.
QÍÅO ÖÏQÆ@O KÕ`« q∞QÆ`å ã¨QÆO ‰õÄ_® YO_çOK«|_ç =∞$`«∞º"å`« Ñ¨_»∞
`«∞<åfl#∞. q+¨Ü«∂ÅÑ¨@¡ Pâ◊KÕ`« "≥∂Ç≤Ï`«∞_»<≥· [##=∞~°} ãÖ™ê~°OÖ’
z‰õΩ¯H˘x L<åfl#∞. h J=∞$`«Ç¨Ï™êÎxfl JOkOz =∞~°}O ÖËx"åxxQÍ
KÕã≤ âßâ◊fi`å#O^•xfl HõeyOK«∞. F ÅH©;#$ã≤OÇ¨! <å‰õΩ KÕÜ«¸`« xzÛ
~°HO∆˜ K«∞.
10. ãÖ™ê~°=∞O^Œe ^Œ∞óYÑ¨~O° Ñ¨~Å° ∞ =∞kOz# U#∞QÆ∞ `˘O_»OÖ’
z‰õΩ¯H˘x #eyáÈÜÕ∞ =∞~°‡™ê÷<åÅ=∞ÖË,¡ z=i QÆ_Ü ç ∞« ÅÖ’ =∞~°} ÉèÜ í ∞« OKÕ
Ñ‘_çOK«|_»∞K«∞<åfl#∞. P ÉèíÜ«∂Å #∞O_ç HÍáê_ç JÉèíÜ«∞Ç¨Ïã¨Îq∞=Ùfi.
F ÅH©;#$ã≤OÇ¨! KÕÜ«¸`«xzÛ ##∞fl ~°H˜∆OK«∞.
11. ™êfig∞! J*Ï˝#OKÕ QÆ∞_ç¤"å_»<≥·ux. WO„kÜ«∂Å<Õ |Å"≥∞ÿ#
^˘OQÆÅKÕ`« |OkèOK«|_®¤#∞. <å =^ŒÌ#∞#fl q"ÕHõ=∞<Õ ^èŒ#=∞O`å
^ÀK«∞‰õΩáÈ~Ú<å~°∞. "≥∂Ç¨O^èHŒ Í~° ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ ‰õÄÑÖÖ’ Ñ¨_"» ãÕ á≤ ÈÜ«∂~°∞.
F ÅH©;#$ã≤OÇ¨Ï ™êfig∞! KÕÜ«¸`«xzÛ ##∞fl ~°H˜∆OK«∞.
12. F Hõ=∞Å<å^ä•! `å=∞~° Ñ¨ÙëêÊxfl <åaèÜ«∞O^Œ∞ ^èŒiOz#
F "≥·‰õΩO~î°"å™ê! =∞Ç¨q+¨Ø‚! =∞^èŒ∞ã¨¥^Œ<å! Hõ=∞Å#Ü«∞<å! ã¨~°fiâ◊~°}Ïº!
ˆHâ◊"å! [<å~°Ì<å! "åã¨∞^Õ"å! ^Õ=^Õ"å! J*Ï˝#OKÕ n#∞_»<≥·<å#∞. <å‰õΩ
*Ï˝#aèHí∆ ÃÑ@∞ì. F ÅH©;#$ã≤OÇ¨! <å‰õΩ KÕÜ«¸`«xzÛ ~°H˜∆OK«∞.
60. „j#$ã≤OÇ¨Ï^Õ=ÙÅ∞ „j â◊OHõ~∞° Å ÉèHí ÑÎ˜ Ó¨ ~°fiHõ"∞≥ #ÿ ã¨∞uÎ =K«<åÅ‰õΩ
ZO`À ãÖ`«ã≤Oz J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. "≥O@<Õ ^ÕÇ¨xfl ^ŒÇ≤ÏOKÕ =∞Ç¨yfl
K«ÖÏ¡iOk. `«~∞° "å`« „j â◊OHõ~∞° Å∞ ã¨~fi° `Õ*’=∞Ü«ÚÖˇ· ã¨fi^ÕÇ¨ # „Ñ¨"tÕ OKå~°∞.
=∞<À~°^•ä Åhfl ÑïÑ¨Ó~°O‚ QÍ á⁄Ok „|Ç¨Ï‡`Õ[ã¨∞û`À P Ñ¨~fi° `«Q∞Æ Ç¨Ï #∞O_ç
|Ü«∞@‰õΩ =KåÛ~°∞. ~åÇ¨ï=ÙKÕ „q∞Oy|_ç "åx =ÚYO #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ
=KÕÛ K«O„^Œ∞xÖÏ, JkèHõ"≥∞ÿ# HÍOuãÖÑ¨^Œ`À QÆ∞Ç¨Ï #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ
=KåÛ~°∞. D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°=∞t=Ùx Hõ$Ñ¨KÕ`« ã¨~°fiA˝_≥·,
ã¨~°fiq[~ÚÜ≥ÿ∞ "≥Å∞Q˘O^•~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 10 319
61. D „Ñ¨HÍ~°OQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∞#‡^äŒ Hõà◊ Ü«∞O^Œ∞ „áêg}∞ºÖˇ·

ã¨~°fi[˝`«#∞ á⁄Ok, `«=∞ÔH· Ñï`«Ñ≤OKÕ Ñ¨^Œ‡áê^•k t+¨µºÅ‰õΩ Ñ¨~°=∂
#O^ŒO HõeyOKå~°∞. <≥+· Hª≤ õ „|Ç¨Ï‡K«~º° „=`«^•è ~°∞Å∂, x=$uÎ =∂~°Oæ J#∞ã¨
iOKÕ"å~°∂ J~Ú# „j â◊OHõ~°∞Å∞ t+¨µºÅ`À HõÅã≤ „j ã¨#Hõ =∞Ç¨Ïi¬ÖÏ
k=º`Õ[ã¨∞û`À ‰õÄ_ç „j =∞O_»#q∞„â◊√x QÆ$Ç¨xH˜ áÈ=_®xH˜ ã≤^=úŒ ∞Ü«∂º~°∞.
62. „j â◊OHõ~°∞Å∞ t+¨µºÅ`À HõÅã≤ PHÍâ◊ =∂~åæ# „j =∞O_»#
q∞„â◊√x QÆ$Ç¨xfl KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. JHõ¯_» q#„=Ú_≥·# „j =∞O_»#q∞„â◊√x
K«∂âß~°∞. P`«xÖ’ ''<Õ#∞ Hõi‡+≤ª—— ##fl QÆ~°fiO #tOz#k. Ñïâ◊√^•ú`«‡
`«`«Î fiO`À ‰õÄ_ç „Ñ¨ã¨#flz`«∞Î_≥·# „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ QÆ∞~°∂Ñ¨^ÕâßxÔH·
xsH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl_»∞. J\˜ì =∞O_»#q∞„â◊√x K«∂ã≤, „j â◊OHõ~∞° Å∞ =∞Ç¨ ãÖ`À+Ö`À
`«`«Î fi=ÚÑ¨^ÕtOK«_®xH˜ ã≤^ŒúÑ¨_®¤~°∞.
63. JO`«@ „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ „j â◊OHõ~∞° Å‰õΩ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O
KÕã≤, J~°…ºáê^•ºk |Ç¨ïq^èŒ Ñ¨Ó[Å∞ QÍqOz QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ P^ÕâßxÔH·
xsH˜∆OKå_»∞. q#Ü«∞ q^èÕÜ«∞`«Å`À KÕ`«∞Å∞ Hõ@∞ìH˘x xÅ|_ç L<åfl_»∞.
64. Ñ¨~°`«`åÎfixfl `≥eã≤# P =∞O_»#q∞„â◊ ÑÖ_ç`«∞_»∞ ÉèíH˜Î
„Ñ¨Ñ¨`«∞ÎÅ`À `«# â◊s~°O, ^èŒ#O, =∞#ã¨∞û#∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖˇ·# „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
ã¨=∞iÊOK«∞H˘<åfl_»∞. „uHÍÖÏÅO^Œ∂ PÜ«∞<Õ â◊~°}º=∞x â◊~°}∞*ÁKåÛ_»∞.
P q^èŒOQÍ JÇ¨ÏOHÍ~°, =∞=∞HÍ~°~°Ç≤Ï`«∞_≥·, Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`«fi |∞kúx
q_»<å_ç Ñ¨~°`«`åÎfixfl „QÆÇ≤ÏOz *Ï˝#Éèíi`«∞_»Ü«∂º_»∞.
65. x~°∞Ñ¨=∞ `Õ*’~åj, q*Ï˝#O^Œ~°∂Ñ¨Ù_»∂, k=º`Õ[ã¨∞û`À
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞xÖÏ "≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∂#fl „j â◊OHõ~°∞Å#∞ K«∂ã≤ P LÉèíÜ«∞
ÉèÏ~°f^Õq, `«# Ñ¨Ó~°fi[#‡Å ã¨∞Hõ$`«OKÕ `«# =∞<À~°^äŒO <≥~°"Õi~^Œx
ãÖ`À+≤OzOk. `«# Éè~í Î° KÕ`,« ÑÖ_ç`∞« Å KÕ`« H˘xÜ«∂_»|_ç# P â◊OHõ~∞° Å#∞
K«∂ã≤ q#Ü«∞O`À WÖÏ ÑëHÕk:
66. =∞Ç¨`å‡! Ñ¨~°=∞t"å! `å=Ú ã¨~°fiq^ŒºÅ‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ∞.
ã¨~°fi„áê}∞Å‰õΩ xÜ«∂=∞‰õΩÅ∞. `å=Ú „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù#‰õÄ Ç≤Ï~°}ºQÆ~°∞ƒù#‰õÄ
Dâ◊fi~°∞Å∞† ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~°=∞t=ÙÅ∞.
67. =∞Ç¨`å‡! =∞#‡^äŒHõàÏ„Ñ¨ãÖQÍ# ##∞fl [~ÚOÑ¨QÆÅ ™ê=∞~°÷ºO
Hõey LO_ç‰õÄ_®, Ö’HÍxH˜ Kå\˜K≥Ñ¨Ê_®xH˜, `å=Ú P q*Ï˝<åxfl
ã¨fiÜ«∞OQÍ JÉèíºã≤OKå~°∞. `å=Ú ã¨~°fiA˝Å∞. ^Õ=^Õ=ÙÅ∞. Wk ã¨`«ºO.
68. Ñ¨~å`«Ê~å! Ñ¨~=° ∞t"å! ã¨~fi° *Ï˝! `å=Ú ##∞fl "å^ŒOÖ’ [~ÚOz
`«=∞ ã¨~°fi[˝`«#∞ „Ñ¨Hõ\ ÕKå~°∞. "Õ∞=Ú LÉèíÜ«ÚÅ=¸ "å^ŒOÖ’
F_çáÈÜ«∂O. J~Ú<å Jk =∂‰õΩ J==∂#O HÍ^Œ∞. Éèí‰õΩÎÅ"≥∞ÿ# "Õ∞=Ú
Ñ¨~°=∞t=Ù_»"≥·# h âßã¨<åxfl ÑïáêeOK«@O P#O^Œ^•Ü«∞Hõ"Õ∞ HÍx,
J==∂#O HÍ^Œ∞. =∂#= ~°∂áêxfl ^èŒiOz =∂`À "åkOK«@O Ö’Hõ
=∞~åº^ŒˆHQÍx =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞. ZO`«\ ˜ "åÔ~·<å ÉèíQÆ=`«Î`åÎ fixfl
Ju¢Hqõ ∞OK«QÅÆ ~å? ã¨ÇÏ¨ „ã¨ H˜~}° ÏÅ`À „Ñ¨HÍtOKÕ ã¨¥~°ºÉèQí "Æ å#∞x „Ñ¨HÍâ◊O
=ÚO^Œ∞ K«O„^Œ∞x HÍOu "≥Å"≥ÅÉ’`«∞Ok. JO`«=∂„`å# K«O„^Œ∞xHõk
J==∂#O HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, ã¨¥~°º„Ñ¨ÉèÏ=O KÕ`«<Õ K«O„^•^Œ∞Å∞
„Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl~°∞. J>Ë,¡ Ñ¨~=° ∞t=Ù_»"#·≥ h ã¨fi~°∂Ñ¨ `Õ[ã¨∞û KÕ`<« Õ "Õ∞=∞O^Œ
~°=¸ K≥·`«#º=O`«∞Å=∞=Ù`«∞<åflO. JO^Œ∞=Å# =∂‰õΩ JÑ¨H©iÎQÍx,
Ñ¨~å[Ü«∞O HÍx ÖË=Ù. „|Ç¨Ï‡`«`Î« fi=ÚÑ¨^tÕ OÑ¨=zÛ# `«=∞‰õΩ Un J_»∞Q¤ Í
xÅ∞=ÖË^Œ∞. ã¨¥~°º~°t‡ÖÏ JO`å *Ï˝#=∞Ü«∞O KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
69. ''=∞Ç¨`å‡! `«=∞ ^Œ~≈° # ÉèÏQÆºO KÕ`« <å‰õΩ âßÑ¨q"≥∂K«#"≥∞#ÿ k.
<å [#‡ ^èŒ#º"≥∞ÿ#k. <Õ#∞ „|Ç¨Ï‡Ö’HÍxH˜ áÈ`«∞<åfl#∞—— Jx ÑëH˜
P LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq JO`«~åú#=∞~ÚOk.
70. F ^Õg! #∞=Ùfi ZÅ¡ÑC¨ _»∂ J„áêHõ$`« `Õ[ã¨∞û`À q~ålÅ∞¡`∂« O
\Ï=Ù. P Ç≤Ï~°}ºQÆ~∞° ƒùx WÖÏ¡eq. Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞xH˜ ã¨ÇÏ¨ Ÿ^Œiq. ã¨~fi° q^ŒºÅ‰õΩ
Jkèëêª# ^Õ=`«=Ù. ã¨~fi° q^•ºã¨fi~°∂Ñ≤}q˜ . =∞Ç¨^Õqq. [QÆ[#˚ xq. "Õ^•O
`åk „|Ç¨Ï‡q^•ºqÇ¨i}˜q. Ö’HÍÅÖ’ J*Ï˝<åxfl ~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ≤ q*Ï˝#
~°™êxfl „Ñ¨™êkOKÕ q^•º*’ºuq. ˆH=ÅO z„^Œ∂Ñ≤}˜q. h Ü«∞^ä•~°÷
ã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞.
71 F =∂`«$^Õg! |∞∞+¨ºâ◊$OQÍk ˆH∆„`åÅÖ’ Ñ‘~îåÅ∞ ™ê÷Ñ≤OK«
^ŒÅã¨∞Î<åfl#∞. ##∞fl J#∞„QÆÇ≤ÏOz P Ñ‘~îåÅÖ’ #∞=Ùfi Jkèëêª# ^Õ=`«"≥·
ã¨~=æ° Ú - 10 321
'âß~°^•— ~°∂Ñ¨ <å=∂Å#∞ ^èŒiOz Ñ¨Ó[ÅO^Œ∞HÀ. ã¨HõÅ [#∞Å#∞

HÍáê_»∞`«∂ LO_»∞. ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ‰õΩ â◊~°}º"≥∞ÿ *Ï˝<åxfl „Ñ¨™êkOK«∞.
72. „j â◊OHõ~°∞Å „áê~°÷##∞ =∞xflOz# P ^Õq '`«^ä•ã¨∞Î— Jx
ÑëH˜ ã¨`«ºÖ’HÍxH˜ áÈ~Ú uiy ÑÖ_ç`«ã¨ÉèíÜ«∞O^Œ∞ `«# Ñ‘~îåxfl JÅOHõ
iOzOk. ã¨ÉÏè ã¨^∞Œ ÅO^ŒiH© „j â◊OHõ~∞° Å J^Œ∞ƒù`« ã≤^•úO`åxfl „j =∞O_»#
q∞„â◊ - LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õ=ÙÅ ãÖ"å^•xfl `≥eÑ≤ "åi#O^Œih Pâ◊Û~°º
Ñ¨~°zOk.
73. „j â◊OHõ~°∞Å q[Ü«∂xfl, „j=∞O_»#q∞„â◊√Å "åi Ñ¨~å
[Ü«∂xfl „Ñ¨H\õ O˜ z „j LÉèÜ í ∞« ÉèÏ~°f^Õq `«# x[~°∂áêxfl ^èiŒ Oz „|Ç¨Ï‡
Ö’HÍxH˜ "≥oO¡ k. `«~∞° "å`« P =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ ã¨<åflº™ê„â◊=∞ ã‘fiHÍ~åxH˜
J~°∞›_Ü» ∂« º_»∞.
74. „j =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ `åxO`«=~°‰õΩ Ñï~°H˜∆ã¨∞Î#fl Jyfl
Ç¨ÏŸ„`åÅ#∞ Ñï`«ºlOz, Hõ~°‡HÍO_»Åhfl qãï˚Oz ÉÏÇ¨ºÉèíºO`«~°â◊√^Œ∞úÖˇ·,
*Ï˝#=∂~åæxfl ã‘fiHõiOKå~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å áê^•Å<å„â◊~ÚOKå~°∞. JO>Ë
Hõ~å‡#∞ëêª<åÅ∞ `åáêÅ#∞ K«ÖÏ¡~°Û=h, „â◊=} =∞#<å^Œ∞Å#∞ PK«iã¨¥Î
ã¨^Œ∞æ~°∞^Õ=ÙÅ â◊~°}∞ á⁄O^•Åx J~°÷O. Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ™êH∆Í`å¯~åxfl á⁄O^Œ
_®xH˜ W^Õ =∂~°æO. JÑ¨C_Õ âßâ◊fi`å#O^ŒO ÅÉèíº=∞=Ù`«∞Ok.
75. „j â◊OHõ~∞° Å∞ ã¨<åflº™ê„â◊=∞ Ñ¨~=° ∞^è~Œ å‡Å#∞ QÆ$Ç¨Ïºã¨¥„`åÅÖ’
K≥Ñ¨Ê|_ç# q^èŒOQÍ „j =∞O_»#q∞„â◊√Å‰õΩ LÑ¨^ÕtOKå~°∞. =`åû! [##
=∞~°}ÏÅ∞ ÖË=Ù. ãÖ™ê~°QÆf ÖË^Œ∞. ^Œ$âßºÅ`À ‰õÄ_ç# [QÆ`«∞Î ã¨`«ºO
HÍ^Œ∞. =¸_»∞ HÍÖÏÅO^Œ∞ U ã¨^Œfiã¨∞Î=ÙO@∞#fl^À J^Õ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O.
P Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O h"Õ. Wk Ñ¨~°=∞ã¨`«ºO.
76. „j â◊OHõ~∞° Å∞ âß„™ÈÎHsÎõ uQÍ =∞O_»#q∞„â◊√x ã¨<åflº™ê„â◊=∂xH˜
J~°∞›x KÕÜ∞« QÍ, qkè ##∞ãïOz „j =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ *Ï˝#aèH#∆í ∞ HÀ~å~°∞.
`«~∞° "å`«, „j â◊OHõ~∞° Å∞ `«# „Ñ≤Ü∞« t+¨µº#‰õΩ P`«‡`«`åÎ fixfl „Ñ¨É’kèOKå~°∞.
=∞Ç¨"åHÍºÅÖ’ „Ñ¨^•è # "åHõº"≥∞#ÿ '`«`Î« fi=∞ã≤— =∞Ç¨"åHÍºxfl J~°ã÷ Ç¨ Ï≤ `«OQÍ
LÑ¨^tÕ OKå~°∞. D =∞Ç¨"åHÍº~°O÷ XHõ¯\© `≥Å∞ã¨∞H˘O>Ë `«H¯˜ # "åHÍº~å÷Åhfl
KåÖÏ `ÕeHõQÍ É’^èŒÑ¨_»`å~Ú. J^Õ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº`«`«Î fiO. qKåiOK«QÍ,
r=Ù_»∞, „|Ç¨Ï‡O Jx Ô~O_»∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ÖË=Ù. L#fl^ŒO`å „|Ç¨Ï‡"≥ÚHõ¯>Ë.
J*Ï˝#OKÕ „|Ç¨‡xfl r=Ù_»O@∞<åfl_»∞. qÅ∞"≥·# ~°`åflxfl K«∂ã≤# XHõ
J*Ï˝x ˆH=ÅO Jk XHõ ~å~Ú Jx ÉèÏqã¨∞Î<åfl_»∞. J^Õ ~°`åflÅ
QÆ∂iÛ *Ï˝#=O`«∞_≥#· "å_»∞ P ~°`fl« O qÅ∞=#∞ QÆ∞iÎã∞¨ <Î åfl_»∞. J^Õ q^èOŒ QÍ
ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ`À ‰õÄ_ç=Ù#fl r=Ùx Jq"ÕH˜Ü≥ÿ∞# "å_»∞ „|Ç¨Ï‡=∞x
`«Åã¨∞Î<åfl_»∞. [QÆ`«∞Î‰õΩ Jf`«"≥∞ÿ# ^Œ$+≤ì`À K«∂¿ã `«`«Î fi*Ï˝x „|Ç¨‡xfl
`≥Å∞ã¨∞H˘x Ñ¨~=° ∂#O^Œ Ñ¨~=° ∂`Õ‡ J=Ù`«∞<åfl_»∞. W^Õ J^≥· fi`« ã≤^•úO`«O†
"Õ^•O`«O „ÑüáêkOKÕ Ñ¨~°=∞t=O.
77. „j â◊OHõ~∞° Å∞ =∞~°Å WÖÏ LÑ¨^tÕ ã¨∞<Î åfl~°∞. ''‰õΩO_»Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
^Œ$â◊ºÑ¨^•~å÷Å =∞ÖË¡ â◊s~°O ‰õÄ_® [_»Ñ¨^•~°÷"Õ∞. HÍ|\˜ì K«∂¿ã 'h=Ù—
K«∂_»|_Õ Ñ¶∞¨ @O (â◊s~°O) XˆH `«`Î« fi=∞x K≥ÑÊ¨ ~å^Œ∞. â◊s~°O <å=∞~°∂áêÅ`À
‰õÄ_»∞H˘x L#flk. P`«‡ <å=∞~°∂Ñ¨~°Ç≤Ï`«O. Hõ#∞Hõ ^ÕÇ¨ÏO Z#fl\˜H©
P`«‡ HÍ^Œ∞. Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å∞ K≥·`«#º~°Ç≤Ï`åÅ∞. P`«‡ K≥·`«#º=O`«O. HÍ|\˜ì
h=Ù â◊s~°O HÍ^Œ∞. J*Ï˝#O KÕ`« '<Õ#∞ =∞x+≤x— '<Õ#∞ ã¨¥÷ÅOQÍ
L<åfl#∞— '<Õ#∞ zH˜¯áÈÜ«∂#∞— =Ú#flQÆ∞ ÉèÏ"åÅKÕ`« D ^ÕÇ¨Ï"Õ∞ P`«‡QÍ
`«Åã¨∞Î<åfl_»∞. J\˜ì JÉèË^ŒÉèÏ=O J*Ï˝#O KÕ`« [xã¨∞Î#flk. '<Õ#∞— JO>Ë
P`«‡ Jx J~°÷O. D <Õ#∞ J<Õk ã¨~°fi [QÆ`«∞Î#‰õΩ (ã¨~°fi^Œ$âßºÅ‰õΩ)
qÅHí∆}"≥∞ÿ#k.——
78. Ö’HõOÖ’ Ö’Ñ¨ºÑ¨^•~å÷Å∞, Ö’Ñ¨Hõ Ñ¨^•~å÷Å∞ Jx Ô~O_»∞
q^è•Å∞<åfl~Ú. Ö’Ñ¨ºÑ¨^•~å÷ÅO>Ë HÍ~°º~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#q. JO>Ë Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å
=O\˜q. J>Ë¡ Ö’Ñ¨HõÑ¨^•~å÷ÅO>Ë HÍ~°}~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#q. Wq Ñ¶¨∞\ÏÅ∞
`«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_®xH© J=ã¨~°"≥∞ÿ# ^ŒO_»K«¢HÍ^Œ∞Å =O\˜q. JO>Ë Ö’Ñ¨º
Ñ¨^•~å÷Å∞, Ö’Ñ¨HõÑ¨^•~å÷Å Hõ<åfl aè#fl"≥∞ÿ#=x `≥Å∞ã¨∞Î#flk. J>Ë¡ Ñ¶¨∞\ÏÅ
=∞ÖË¡Õ ^ÕÇ¨ÏO ‰õÄ_® Ö’Ñ¨ºÑ¨^•~°÷"Õ∞. JO>Ë ^ÕÇ¨ÏO HÍ~°º=∞=Ù`«∞#flk.
J\˜ì HÍ~°º~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# ^ÕÇ¨xH˜ HÍ~°}O P`«‡ J=Ù`«∞#flk. Hõ#∞Hõ P`«‡
^ÕÇ¨ÏOHõ<åfl qÅHí∆}"≥∞ÿ#k. HÍ|\˜ì ^ÕÇ¨ÏO - ^Œ∞óYO, J#$`«O, <å=∞
ã¨~=æ° Ú - 10 323
~°∂áê`«‡Hõ"≥∞ÿ#k. P`«‡ - K≥·`«#ºO, P#O^ŒO, ã¨`«ºO. D Ô~O_çO\˜

^èŒ~å‡Å∞ Ñ¨~°ã¨Ê~° q~°∞^ŒúO Hõ#∞Hõ ^ÕÇ¨ÏO P`«‡HÍ^Œ<Õk ã≤^•úO`«O.
79. F =∞O_»#q∞„âß! WO„kÜ«∂Å#∞ P`«‡QÍ `«Åz Hõi‡+¨µª_»=Ù
HÍÉ’‰õΩ. Ñ¶¨∞@O '<åk— J<Õ =ºH˜Î Ñ¶¨∞@*Ï˝#O Hõey `å#∞ "Õ~°∞QÍ
L<åfl_»∞. Ñ¶¨∞@O [_»"≥∞ÿ#>Ë¡, <Õ„`ÕO„kÜ«∂Å∞ <åq, J<Õ =º=Ç¨~°OÖ’
‰õÄ_® <Õ„`åÅ∞ '<åq— Jx `≥e¿ã P`«‡ "Õ~∞° QÍ L#flk. P`«‡‰õΩ WO„kÜ«∂Å∞
q+¨Ü«∂Å=Ù`«∞#flq. Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å =∞ÖË¡ WO„kÜ«∂Å∞ ‰õÄ_® [_®Å=_»O
KÕ`,« =∞#∞AxÖÏ P`«‡#∞ K«∂_»*ÏÅ=Ù. ^Œ$ëêìO`«O: *Ï„QÆ^=Œ ã¨Ö÷ ’ r=Ù_»∞
WO„kÜ«∂ Åxfl\˜`À#∂ =º=Ç¨Ïi™êÎ_∞» . ã¨fiáêfl=ã¨Ö÷ ’ ÉÏ¿ÇÏºO„kÜ«∂Åhfl
q„â◊q∞™êÎ~Ú. J~Ú<å ã¨fiáêflÅ∞ =∂#ã≤Hõ =º=Ç¨~°O =Å# HõÅ∞QÆ∞`«∞#flq.
ã¨∞+¨µÑ≤ÎÖ’ =∞#ã¨∞û ‰õÄ_® q„â◊q∞OK«@OKÕ P`«‡ XHõ¯>Ë LO@∞Ok.
ã¨fiÑ¨fl, ã¨∞+¨µÑ¨ÙÎÅÖ’ WO„kÜ«∂Å∞ q„â◊q∞OK«@OKÕ [_®Öˇ· P`«‡HõO>Ë
aè#flOQÍ L#flq. nx=Å# WO„kÜ«∂Å∞ P`«‡HÍ^Œx `≥Å∞ã¨∞Î#flk. P`«‡
JO>Ë K≥·`«#º Ñ¨^•~°÷O. P`«‡#∞ P„â◊~ÚOz LO_»@OKÕ`« WO„kÜ«∂Å∞
‰õÄ_® K≥·`«#º=O`«"≥∞ÿ =º=Ç¨~åÅO^Œ∞ P`«‡‰õΩ ™ê^èŒ<åÖˇ· LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞
`«∞#flq. Hõ#∞Hõ P`«‡ K≥·`«#ºÑ¨^•~°÷=∞=@OKÕ [_®Öˇ·# WO„kÜ«∂Å#∞
P`«‡QÍ `«ÅK«~å^Œ∞.
80. WO„kÜ«∂Åhfl KÕi P`«‡QÍ =zOK« `«QÆ∞<å? ÖËHõ „Ñü
WO„kÜ«∂hfl P`«‡QÍ K≥Ñ¨Ê^ŒQÆ∞<å? WO„kÜ«∂Å ã¨=¸Ç¨ÏO P`«‡ Jx
K≥Ñ¨Ê_®xH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë U^≥·<å XHõ WO„kÜ«∞O #+¨ì"≥∞ÿ`Õ
J\˜ì WO„kÜ«∞OÖ’ P`«‡|∞kúx PáêkOK«Ö=Ë Ú. qKåiOK«QÍ, WO„kÜ«∂Å∞
[_®Å∞. JÖÏHÍHõ XH˘¯Hõ¯ WO„kÜ«∂hfl P`«‡QÍ K≥a`Õ, D "å^Œ#
‰õÄ_® ãïÜ≥ÿ∞#k HÍ^Œ∞. JÖÏ J~Ú`Õ ^ÕÇ¨ÏOÖ’ |Ç¨ï<åÜ«∞Hõ`«fiO
U~°Ê_»∞`«∞Ok. XH˘¯Hõ¯ WO„kÜ«∞=¸ q~°∞^ŒOú QÍ „Ñ¨=iÎOz`Õ ^ÕÇÏ¨ "åºáê~°O
ã¨¢Hõ=∞OQÍ [~°QÆ^Œ∞. Hõ#∞Hõ WO„kÜ«∂Å∞ q_çq_çQÍ ‰õÄ_® P`«‡=ã¨∞Î=Ù
HÍ^Œ∞. P`«‡ J<Õk WO„kÜ«∂ÅxflO\˜H© Jf`«"≥∞ÿ#k, WO„kÜ«∂Å#∞
xÜ«∞O„uOKÕn, ã¨~°fi™êH˜∆, xifiHÍi, K≥·`«<åº`«‡HõO, â◊√^ŒúO, |∞^ŒúO.
81. WO„kÜ«∂ÅÖ’ XHõ WO„kÜ«∂xH˜ P`«‡`«`åÎ fixfl PáêkOK«=K«∞Û
#x J#=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë ''|Ç¨ï<åÜ«∞Hõ`fi« ^À+Ö LO_»^∞Œ . D „Ñ¨HÍ~°OQÍ
XHõ\ ˜ #tOz`Õ `«H¯˜ # "å\˜ Ü«∞O^Œ∞ P`«‡|∞kú [xOK«^∞Œ —— Jx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û.
D "å^Œ# ‰õÄ_® ã¨=∞O[ãÖQÍ ÖË^Œ∞. <Õ„`ÕO„kÜ«∂xfl P`«‡QÍ JOw
HõiOz`Õ, `åxk=~°‰õΩ <Õ„`«O`À K«∂ã≤# =ã¨∞Î=Ù ã¨‡~°}O, <Õ„`«<åâ◊O
KÕ`« áÈ~Ú=ÙO_®e. (J#∞Éèí∂`« =ã¨∞Î=Ù ã¨‡ $uÜÕ∞ ã¨‡~°}O) HÍh HõO\˜
K«∂Ñ¨ÙáÈ~Ú<å "≥#∞Hõ\˜ ã¨‡ $`«∞Å∞ `≥Å∞ã¨∞<Î åfl~Ú. JO^Œ∞=Å# WO„kÜ«∂`«‡
"å^ŒO Ü«∞^ä•~°O÷ HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ WO„kÜ«∂Å∞ ã≤~÷ åÅ∞ HÍ=Ù. WO„kÜ«∂ÅKÕ
ã¨∞MÏÅ#∞ á⁄O^Œ=K«∞Û HÍx, P`«‡Ü«∞x Láêã≤OK«_®xH˜ gÅ∞ÖË^∞Œ . W^ŒO`å
âßG*Ï˝#O H˘~°=_ç, ã¨^Œ∞æ~°∞ã¨xflkè ÖËHõáÈ=_»OKÕ ãÖÉèíqã¨∞Î#flk.
82. ''=∞#ã¨∞û =∂#= =∞#∞QÆ_»‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù ÖÏO\˜k. Jk K≥·`«#º
ã¨fi~°∂ÑÖ. nxH˜ |Ç¨ï<åÜ«∞Hõ`«fiÑ¨Ù ^À+¨=ÚO_»^Œ∞—— Jx "åkOK«=K«∞Û.
qKåiOz`Õ =∞#ã¨∞û ‰õÄ_® P`«‡ HÍ*ÏÅ^Œ∞. Jk ZÖÏQÆO>Ë, ''Wk
<å =∞#ã¨∞û—— J<Õ@Ñ¨C_»∞ =∞#ã¨∞û "Õ~°∞, `å#∞ "Õ~°∞ Jx `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
Ö’Hõ=º=Ç¨~°OÖ’ ''<å =∞#ã¨∞û WHõ¯_» ÖË^Œ∞—— Jx Ñ¨Å∞‰õΩ`åO. JnQÍHõ,
ã¨∞+¨µÑ≤Î - ã¨fiÑ¨flO ÖËx - ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ =∞#ã¨∞û Å~Úã¨∞Î#flk. JÑ¨C_»∞
‰õÄ_® P`«‡ ™êH˜∆QÍ LO@∂ =∞#ã¨∞û`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® P#O^Œ
~°∂áê# „Ñ¨HÍtã¨∞#Î flk. =∞#ã¨û<Õk ÉÏ¿ÇÏºO„kÜ«∞O HÍ^Œ∞. JO`«~O° QÆOÖ’
LO_»_»OKÕ ^•xx ''JO`«óHõ~°}——=∞x ‰õÄ_® Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. Hõ#∞Hõ =∞#ã¨∞û
Hõ<åfl aè#fl"≥∞ÿ# ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù "Õ~˘Hõ\ ˜ LOk. =∞#ã¨∞û ‰õÄ_® W`«~° WO„k
Ü«∂Å=∞ÖË¡ =∞~˘Hõ WO„kÜ«∞O. J~Ú`Õ Wk ã¨¥Hí;"≥∞ÿ# WO„kÜ«∞O.
83. |∞kú ‰õÄ_® P`«‡=ã¨∞Î=Ù HÍ^Œ∞. =∞#ã¨∞û =∂kˆ~ |∞kú ‰õÄ_®
P`«‡‰õΩ PO`«~O° yHõ ™ê^è#Œ "≥∞ÿ L#flk. XˆH JO`«~O° QÍ# ãÖHõÅÊ qHõÖÏÊÅ∞
KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞ =∞#ã¨∞û Jx =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞. XHõ q+¨Ü«∂xfl xâ◊ÛÜ«∂`«‡
HõOQÍ xâ◊Û~ÚOKÕ@Ñ¨C_»∞ |∞kú Jx =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞. JO^Œ∞=Å# |∞kú
‰õÄ_® [_»"Õ∞ J=_»O =Å# P`«‡ HÍ^Œ∞. |∞kú ‰õÄ_® ™ê^èŒ#"Õ∞ J=_»O
=Å# 'h=Ù— HÍ^Œ∞. P |∞kúH˜ ™êH˜Ü ∆ ∞ÿ≥ # P`Õ‡ h=Ù. J\˜ì P`«‡ K≥`· <« åº`«‡HõO.
ã¨~=æ° Ú - 10 325
Ñïâ◊√^ŒúO. D q+¨Ü«∂<Õfl "Õ^•O`«âßGO =∞<À|∞^Œ∞úÅO`«iO„kÜ«∂Åx

ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞Î#flk. ÉÏÇ¨Ïº, JO`«iO„kÜ«∂Å‰õΩ ã¨~°fi™êH˜∆Ü≥ÿ∞ P`«‡
„Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk.
84. |Ç≤ÏiO„kÜ«∂Å∞, JO`«iO„kÜ«∂Å∞ P`«‡ HÍHõáÈ=K«∞Û. =∞i
JÇ¨ÏOHÍ~°"≥∂, „áê}"≥∂ P`«‡ HÍ=K«∞Û QÆ^• Jx h=_»∞QÆ=K«∞Û. Jg
P`«‡ HÍ=Ù, ZÖÏQÆO>Ë-
JÇ¨ÏOHÍ~°O: JO`«~°OQÆO ~°*’QÆ∞}OKÕ qHÍ~°O K≥Ok#Ñ¨C_»∞
JÇ¨ÏOHÍ~°=∞x K≥Ñ¨Ê|_»∞`«∞#flk. Ö’HõOÖ’ ''Ñ¨Ó~°fiOÖÏ HÍ^Œ∞. <å
JÇ¨ÏOHÍ~°=∞O`å #tOz#k—— Jx Ñ¨Å∞‰õΩ`åO. D q^èOŒ QÍ JÇ¨ÏOHÍ~å
xH˜, P`«‡‰õΩ ÉèË^•xfl „ÑüáêkOK«@O KÕ`« JÇ¨ÏOHÍ~°O ‰õÄ_® [_»"Õ∞
J=Ù`«∞#flk. "Õ^•O`«âßGOÖ’ ‰õÄ_® nxx JO`«~°OQÆK«`«∞+¨ìÜ«∞=∞x
K≥|∞`«∞<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ JÇ¨ÏOHÍ~°O ‰õÄ_® P`«‡ HÍ^Œ∞.
„áê}O: ã¨∞+¨µÑ≤Î Ü«∞O^Œ∞ JÇ¨ÏOHÍ~°O ÖË‰õΩ<åfl, „áê}=Ú#flk
QÆ^•† J^Õ P`«‡ Jx Ñ¨Å∞Hõ~å^Œ∞. ã¨`«Î fiQÆ∞}O`À ‰õÄ_ç# JÇ¨ÏOHÍ~°O
JO`«~°OQÆ Ñï}Ï=∞=∞=@O KÕ`«, J\˜ì JqHÍs JÑï}Ïg∞Ü≥ÿ∞# P`«‡
HÍ^Œ∞. JO>Ë „áê}O ‰õÄ_® P`«‡ HÍ^Œ∞. P „áê}ÏÅ∞ LO_»@O KÕ`«<Õ
LKåÛùfiã¨xâß≈fi™êÅ#∞ KÕã¨∞Î#flq. JO`«=~°ˆH ^•x Ñ¨x. ZO^Œ∞‰õΩ JÖÏ
KÕã¨∞Î#fl^À `≥eÜ«∞^Œ∞. JO^Œ∞KÕ Jn [_»"Õ∞. Hõ#∞Hõ P`«‡ HÍ*ÏÅ^Œ∞.
JO`ÕQÍHõ =º=Ç¨~°OÖ’ ''<å „áê}ÏÅ∞ áÈ~Ú<å—— Jx Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂O\ÏO.
JO>Ë ÉèË^ŒO „Ñ¨ã¨∞Êù@OQÍ `≥Å∞ã¨∞Î#flk Hõ#∞Hõ „áê}O P`«‡ HÍ^Œ∞.
85. P`«‡ ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂Å`À ‰õÄ_ç ™êH˜∆QÍ LO@∂ K≥·`«<åº`«‡Hõ"≥∞ÿ
^ÕÇ¨ÏOÖ’ „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk. `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ =∞Ç¨"åHõº=∞O^Œe ''`«fiO—— J<Õ
Ñ¨^ŒOKÕ WÖÏ K≥Ñ¨Ê|_»∞`«∞#flk ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂k qt+¨ì"≥∞ÿ# P`«‡=ã¨∞Î=Ù†
P ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂^Œ∞Å‰õΩ ã¨~fi° ™êH˜Ü
∆ ∞ÿ≥ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊=∂#"≥∞,ÿ K≥`· #« ºã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ ,ÿ
ˆH=Å P#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ qÅã≤ÖË¡ P`Õ‡ h"≥· L<åfl=Ù. WHõ `«`«Ê^•xfl
QÆ∂iÛ# "åHÍº~°O÷ WÖÏ L#flk. `«`Ê« ^ŒO ã¨~fi° [QÆ`å¯~°}"≥∞#ÿ Ñ¨~„° |Ç¨‡xfl
„Ñüáêkã¨∞Î#flk. =º+≤ìH˜ (XO@iH˜) ™êH˜∆ P`«‡ J=Ù`«∞#flk. ã¨=∞+≤ìH˜
™êH˜∆ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O. WO„kÜ«∂Åhfl P`«‡K≥·`«#ºOÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@q.
J>Ë¡ Ö’HÍÅhfl Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ K≥·`«#ºOÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç L#flq. ã¨~°fi[QÆ`«∞ÎÅ‰õΩ
qÅHí∆}"≥∞ÿ ã¨~°fi™êH˜∆Ü≥ÿ∞, ã¨~°fi[˝"≥∞ÿ ÑïÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ, ã¨zÛ^•#O^Œ"≥∞ÿ q~ålÖË¡
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ '`«`«Ê^Œ=Ú—#‰õΩ ÅH∆Íº~°÷O. 'Jã≤— J<Õ Ñ¨^•xH˜ J~°÷O WÖÏ
`≥Å∞ã¨∞HÀ. D 'Jã≤— J<Õ Ñ¨^ŒO ^ÕÇ¨ÏŸáêkèx, [QÆ^Œ∞áêkèx ^Œ∂~°OKÕã¨¥Î,
ˆH=Å K≥·`«#º ~°∂áêÖˇ·# P`«‡ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡Å UHõ`åÎ fixfl `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk. W^Õ
'`«`«Î fiO— Ñ¨^•Å‰õΩ ÅH∆Íº~°÷"≥∞ÿ# r=„|ÃÇ·Ï‡HõºO.
86. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: =∞Ç¨`å‡! Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ ã¨~°fiA˝_»∞.
ã¨~°fi"åºÑ≤, xifiHÍi. r=Ù_»∞ ^ÕÇ¨ÏOÖ’ LO_Õ"å_»∞. qHÍi. JÅÊA˝_»∞.
gi~°∞=Ùi ^èŒ~å‡Å∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°q~°∞^ŒúO. HÍh `å=Ú `«`«Î fi=∞ã≤ =∞Ç¨
"åHÍº~°÷OQÍ r"Õâ◊fi~° UHõ`åfixfl „Ñüáêkã¨∞Î<åfl~°∞. "åi~°∞=ÙiÖ’ ˆH=ÅO
K≥·`«#ºO `«Ñ¨Ê =∞ˆ~ ~Ú`«~° q+¨Ü«∂ÅO^Œ∂ ™ê=∞ºO ÖË^Œx É’kèOKå~°∞.
D q^èŒOQÍ Ñ¨~°ã¨Ê~° q~°∞^Œú ^èŒ~å‡Å`À LO_Õ "åi Ü«∞O^Œ∞ UHõ`«fiO
ZÖÏ á⁄ã¨QÆ∞`«∞Ok? r=Ùx ã¨fiÉèÏ=O J*Ï˝#O, JO^èŒHÍ~°=∞Ü«∞O.
Ñ¨~°=∂`«∞‡x `«`«Î fiO *Ï˝#O, Ñïâ◊√^ŒúO, PÜ«∞# ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊‰õΩ_»∞.
JÑïzÛù#∞fl_»∞. ÑïzÛù#fl=¸, JÑïzÛù#fl=¸ XˆH =ã¨∞Î=ÙÖ’ LO_»_»O
JãÖÉèí=O HÍ^•? r"Õâ◊fi~°∞Å UHõ`åfixfl `«`«Î fi=∞ã≤ "åHõºO U q^èŒOQÍ
ã¨=∞i÷ã¨∞Î#flk. JO^Œ∞=Å# <å‰õΩ P Ñ¨~°`«`«Î fiO É’^èŒÑ¨_» ÖË^Œ∞. `å=Ú
ã¨~fi° ~°H‰∆í Ωõ Å∞. <å ãÖ^ÕÇ¨ xfl x=$uÎKãÕ ,≤ ##∞fl *Ï˝#=O`«∞xQÍ KÕÜ∞« O_ç.
87. „j â◊OHõ~°∞Å∞: `«`«Î fi=∞ã≤ "åHÍº~å÷xfl ÅHí∆}Ï=$uÎ ##∞ãïOz
qKå~°} KÕÜ∂« e. LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞ ÅH∆Íº~å÷xfl „QÆÇÏ≤ OÑ¨ ''"å_Õ ~¸ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞——
Jx „Ñ¨Ü≥∂yã¨∞Î#flq. JO>Ë ^Õâ◊HÍÖÏ^Œ∞Å`À xq∞`«ÎOÖËHõ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_˘Hõ¯_Õ
Jx `≥e¿ãÎ, `«`«Î fi=∞ã≤ "åHÍº~°÷=∞O^Œe r"Õâ◊fi~°`«`åÎ fixH˜ ÉèË^ŒO ÖË^Œx
`≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=Ù. Hˆ =ÅO K≥`· #« º ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ r"Õâfi◊ ~°∞Å#∞ =∂„`«O „QÆÇÏ≤ Oz,
"åi Láê^è∞Œ Å#∞ qãïO˚ z`Õ '`«`Î« fiO— J<Õ P ~Ô O_»∞ Ñ¨^•Å∞ r"Õâfi◊ ~°∞Å‰õΩ
ÅHí∆ º"≥∞#ÿ SHÍºxfl É’kèã∞¨ #Î flq. r=ÙxÜ«∞O^Œ∞ â◊s~°O Láêkè† Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x
Ü«∞O^Œ∞ [QÆ`«∞Î Láêkè. D Ô~O_»∂ HõeÊ`åÖË. qKåiOK«QÍ q∞yÖËk
ã¨~=æ° Ú - 10 327
XˆH K≥`· #« º=∞x `≥Å∞ã¨∞#Î flk. W^Õ =¸_»∞ HÍÖÏÅÖ’#∂ ã¨`º« OQÍ LO_Õk.
ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊OQÍ LO_Õk. W^Õ r=„|ÃÇ·Ï‡HõºO. W^Õ J^≥· fi`«O. WHõ¯_»
r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº=∞O>Ë Ô~O_»∞ Ñ¨^•~å÷Å HõÅ~ÚHõx `«ÅK«~å^Œ∞. P Ô~O_»∞
Láê^è∞Œ Å#∞ `˘ÅyOz`Õ, JO>Ë ^ÕÇÏ¨ =∞O^Œe ™êH˜,∆ [QÆ`∞« #Î O^Œe ™êH˜`∆ åÅ∞
`˘ÅyáÈ`Õ Ô~O_çO\˜Ö’#∂ q∞ye L#flk K≥·`«#ºO =∂„`«"Õ∞. nx<Õ
r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº `«`«Î fi=∞x JO\Ï~°∞.
88. ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂Å Ü«∞O^Œ∞ '<Õ#∞— J<Õ JÇ¨ÏOHÍ~°O |Ç¨ï [#‡Å
#∞O_ç "≥O@=ã¨∞#Î flk. =∂#=Ùx HõëêìÅxflO\˜H© D JÇ¨ÏOHÍ~°"∞Õ =¸ÅO.
Hõ~°‡Å∞ KÕ¿ã"å~°O^Œ~°∂ D JÇ¨ÏOHÍ~°O #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞. nx
#∞O_ç |Ü«∞@ Ñ¨_®ÅO>Ë XHõ¯>Ë LáêÜ«∞O LOk. '<Õ#∞— J<Õ |∞kúx
^ÕÇ¨ÏOÃÑ· LOK«Hõ ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· xeÑ≤`Õ D ^Œ∞ëêìÇ¨ÏOHÍ~°O #tã¨∞ÎOk.
JÑ¨C_»∞ [#‡‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ# JÇ¨ÏOHÍ~°O Ñ¨ÓiÎQÍ #tã¨∞ÎOk. =∞#ã¨∞û
fQÆ=O\˜k. Jk PÅO|#O ÖË‰Ωõ O_® LO_»Ö^Ë ∞Œ . [QÆ`∞« #Î O^Œe q+¨Ü∂« Å
(^Œ$âßºÅ) ÃÑ· LO_Õ =∞#ã¨∞û#∞ ^Œ$â◊º~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# P Ñ¨~°=∂`«‡ÃÑ· xeÑ≤`Õ
J\˜ì z`«ÎO z„^Œ∂Ñ¨=∞=Ù`«∞Ok. JÑ¨C_»∞ JÇ¨ÏOHÍ~åÅhfl #t™êÎ~Ú.
ãÖâ◊Ü∂« Å∞ q_»z P`«‡#∞ Ñ¨~=° ∂`«‡QÍ ^è•ºxOK«∞. JÇ¨ÏOHÍ~°O ãÖ™ê~åxH˜
=¸ÅHÍ~°}O.
Hõ#∞Hõ F nèâßb! Ñ¨Ó~°fiO =∞ÖË¡ Hõ~°‡ÅÃÑ· ^è•ºã¨#∞ q_»z, P
Ñ¨~=° ∂`Õ‡ h=<Õ `«`Î« fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHõº „Ñ¨É’^èOŒ KÕ`« Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ.
=ÚH˜ÎÑ¨^•xfl á⁄Ok âßâ◊fi`å#O^ŒO á⁄O^Œ∞.
89. D â◊s~°O g∞k =∞=∞HÍ~åxfl q_»∞=Ù. [##=∞~°} ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ
ã¨~åfi#~å÷Å‰õΩ =¸Å"≥∞#ÿ k D ^ÕÇÏ¨ O. D =∞$`«^ÇÕ Ï¨ O HÍ‰õΩÅ∞, „QÆ^ÅÌŒ ∞,
#Hõ¯Å‰õΩ PÇ¨~°"≥∞ÿ L#flk. =∞~°}Ï#O`«~°O D ^ÕÇ¨xfl ^ŒÇ≤Ï™êÎ~°∞.
=∂`«$QÆ~åƒù# Ñ≤O_»~∂° ÑÖÖ’ LO_ç <å<åÜ«∂`«#Å∞ J#∞Éèqí ã¨∞OÎ k. J\˜ì
D ^ÕÇ¨ÏOÃÑ· =∞=∞HÍ~° JÇ¨ÏOHÍ~åÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ? =∞=∞HÍ~°O g_ç`Õ,
JÇ¨ÏOHÍ~°O ‰õÄ_® #tã¨∞OÎ k. ^ÕÇÏ¨ O g∞k =∞=∞HÍ~°O q_ç¿ãÎ ^Œ$â◊º=ã¨∞=Î Ù
Öˇ·# ã≤iãÖÑ¨^ŒÅÃÑ· ‰õÄ_® =∞=∞HÍ~°O #tã¨∞ÎOk. Hõ#∞Hõ Ñ¨~°=∂`«‡
^è•º#O`À ã¨∞ã≤÷~°∞_»"≥·, ã¨~°fiãÖHõÖÏÊÅ#∞ #tOÑ¨*Ë~Ú. ãÖHõÖÏÊÅ∞
#tOÑ¨‰õΩO>Ë „|Ç¨Ï‡O HÍ*ÏÅ^Œ∞. HÍ|\˜ì Ñ¨~°=∂`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»"≥· LO_»∞.
ZO`«=~°‰Ωõ =∞#ã¨∞û ^Œ$â◊º=ã¨∞=Î ÙÅÃÑ· P~å@Ñ¨_∞» `«∞O@∞O^À, JO`«=~°‰Ωõ
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ JQÍ^è• ÖË~°Ê_»`å~Ú. Hõ#∞Hõ ^Œ$âßºÅ#∞ =^Œe P`«‡#∞
^è•ºxOK«∞.
90. F „Ñ¨*Ï˝xnè! *Ï„QÆ^•k J=ã¨÷Å`À KÕi, J=™ê÷~°∂Ñ¨ ^èŒ~å‡
ÅO^Œ∞O_Õ P`«‡#∞ Ñ¨~°=∂`«‡QÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ. P`«‡=ã¨∞Î=Ù *Ï„QÆ^•k
J=ã¨÷ÅÜ«∞O^Œ∞ ™êH˜∆Ü≥ÿ∞ ã¨~°fiqÅHí∆}"≥∞ÿ L#flk. Jk ZÖÏQÆO>Ë, #^Œ∞
ÅO^Œ∞, `«\ÏHÍÅO^Œ∞ KÕÑ¨Å∞ D f~°O #∞O_ç P f~åxH˜, =∞~°Å
P f~°O #∞O_ç D f~åxH˜ D^Œ∞`«∂O\Ï~Ú. J~Ú<å, P f~° ^è~Œ å‡Å#∞
JO@^Œ∞. J^Õ q^èŒOQÍ, D P`«‡ ‰õÄ_® ãÖ™ê~°=∞<Õ =∞Ç¨#kÜ«∞O^Œ∞
*Ï„QÆ^•k =¸_»∞ J=™ê÷~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# f~åÅ#∞ `åHõHõ ãÖK«iã¨∞ÎO@∞Ok.
[_®Öˇ·# P =¸_»∞ J=ã¨÷Å HõO>Ë, K≥·`«#º=O`«"≥∞ÿ# P`«‡ J=™ê÷~°∂Ñ¨
^èŒ~å‡Å#∞ JO@^Œ∞. Hõ#∞Hõ P`«‡#∞ Ñ¨~°=∂`«‡QÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x Ñ¨~°=∂`«‡
ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»==Ù. P`«‡ P =¸_»∞ J=ã¨Å÷ ‰õÄ ™êH˜∆ =∂„`«"∞Õ . Wk „â◊√u"åHõº
„Ñ¨=∂}O.
91. P`«‡#∞ QÆ∂iÛ# J*Ï˝#O KÕ`« D =¸_»∞ J=ã¨÷Å∞ HõeÊ`«"≥∞ÿ
L#flq. *Ï„QÆ`«ûfiÑ¨flã¨∞+¨µÑ¨ÙÎÅ QÆ∂iÛ q=i™êÎ#∞, q#∞.
1. *Ï„QÆ^Œ=ã¨÷: J~Ú^Œ∞ Hõˆ~‡O„kÜ«∂Å∞, J~Ú^Œ∞ *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å∞,
=∞#ã¨∞û, |∞kú, z`«OÎ , JÇ¨ÏOHÍ~åÅ∞ *Ï„QÆ^=Œ ã¨Ü÷ ∞« O^Œ∞ =º=Ç¨Ïiã¨∞#Î flq.
D r=Ùx qâ◊√fi_»x K≥|∞`«∞<åfl~°∞. Wk ã¨`«Î fiQÆ∞}O.
2. ã¨fiáêfl=ã¨÷: ˆH=ÅO XHõ¯ =∂#ã≤Hõ =º=Ç¨~°O KÕ`«<Õ ã¨fiáêfl=ã¨÷
U~°Ê_»∞`«∞#flk. D r=Ùx `≥·[ã¨∞_»x =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞. Wk ~°*’QÆ∞}O.
3. ã¨∞+¨µÑ¨Îº=ã¨÷: D J=ã¨÷ Ü«∞O^Œ∞ ÉÏÇ¨ºO`«~° "åºáê~åÅhfl,
Jq^•º"åºÑ≤Î KÕ`«, x„k™êÎ~Ú. D r=Ù_»∞ „áêA˝_»x Ñ≤Å∞=|_»`å_»∞.
Wk `«"≥∂QÆ∞}O.
ã¨~=æ° Ú - 10 329
D =¸_»∞ J=ã¨÷ÅÖ’#∞ =i˚`«"≥∞ÿ#k `«∞sÜ«∂=ã¨÷. ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨

*Ï˝#O Hõey#k. D r=Ù_Õ Ñïâ◊√^•ú`‡« . Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’ SHõº=∞=Ù`«∞<åfl_»∞.
â◊√^Œúr=Ù_Õ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞x „QÆÇ≤ÏOKåe. D =¸_»∞ J=ã¨÷Å∞ |∞kú ^èŒ~å‡Öˇ·
L<åfl~Ú. D J=ã¨÷Å∞ ã≤÷~°O HÍ=Ù. *Ï„QÆ^Œ=ã¨÷Ö’ L#flÑ¨C_»∞ ã¨fiáêfl=ã¨÷
ãÖÉèíqOÑ¨^Œ∞. ã¨∞+¨µÑ≤ÎÖ’ L#flÑ¨C_»∞ *Ï„QÆ`«∞Î, ã¨fiáêflÅ∞ ãÖÉèíqOK«=Ù.
HÍh P`«‡=∂„`«O (h=Ù) =¸_»∞ ^Œâ◊ÅÖ’#∂ ™êH˜∆~°∂ÑÖÖ’ ã≤÷~°OQÍ
L<åfl=Ù. ''Wk `å_»∞—— Jx K≥Ñ≤Ê#Ñ¨C_»∞, 'Wk— J<Õk ™ê=∂<åºOâ◊O.
'`å_»∞— J<Õk qâıëêOâ◊O. '`å_»∞— J*Ï˝#O KÕ`« áê=ÚQÍ „Éèí=∞Ñ¨_»@O
HõeÊ`«=∞=Ù`«∞Ok. J^Õq^èŒOQÍ K≥·`«#ºã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»"≥·# hÖ’ J*Ï˝#O KÕ`«
D =¸_»∞ J=ã¨÷Å∞ HõeÊOK«|_ç#q. 'Wk P`«‡— J<Õ@Ñ¨C_»∞ 'Wk—
™ê=∂<åºOâ◊O. 'P`«‡— J<Õk qâıëêOâ◊O. D ™ê=∂<åºOâ◊OÖ’ 'P`«‡*Ï˝#O—
=∞~°∞QÆ∞# Ñ¨_#ç Ñ¨C_»∞ D =¸_»∞ J=ã¨Å÷ ∞ „ÉèÏOu KÕ`« HõeÊ`«=∞=Ù`«∞#flq.
Hõ#∞Hõ D =¸_»∞ J=ã¨÷Å‰õΩ ™êH˜∆Ü≥ÿ∞# P Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ #∞=Ùfi. P`Õ‡
Ñ¨~°=∂`«‡. Ñ¨~°=∂`«‡ÜÕ∞ P`«‡. L#flk XˆH XHõ¯ K≥·`«#º ã¨fi~°∂ÑÖ.
W^Õ Ñ¨~°=∞t=O.
92. ã¨~°fi„`å ã¨zÛ^•#O^Œ"≥∞ÿ, Ñ¨~°=∞ âßOu„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ "åºÑ≤Oz=Ù#fl
Ñ¨~„° |Ç¨‡xfl `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõ [#∞Å∞ =¸_è=» ∞`«∞Öˇ· ãÖ™ê~°OÖ’ z‰õΩ¯H˘O@∞
<åfl~°∞. q^•fiOã¨∞Å‰õΩ Ñïâ◊√^•ú`«∞‡Öˇ·# *Ï˝#=O`«∞Å‰õΩ Jk "åi „Ñ¨Hõ¯<Õ
LO_»QÍ J*Ï˝#∞Öˇ·# =¸_è»[#∞Å‰õΩ ZO`À ^Œ∂~°OQÍ L#flk. JO^èŒ∞Å∞
=ã¨∞Î=ÙÅ∞ "åiH˜ ã¨g∞ÑÖÖ’ L<åfl K«∂_»ÖË~°∞ QÆ^•! J>Ë¡ Jq"Õ‰õΩÅ∞
‰õÄ_® P`«‡#∞ K«∂_»ÖË~°∞. P`«‡â◊H˜Î=∞Ç≤Ï=∞ J`«º^Œ∞ƒù`«O† Jx~°fiK«hÜ«∞O.
93. "≥·~åQÆºO`À ‰õÄ_ç# *Ï˝#O ÖËx Ñ¨Hí∆OÖ’ =ÚH˜Î ÅaèOK«^Œ∞.
ÉÏ@™ê~°∞Å∞ K«e"ÕO„^•ÅO^Œ∞ XHõ¯™êiQÍ QÆ∞q∞QÆ∂_»`å~°∞. `«=∞‰õΩ `Àz#
^ŒO`å =∂\Ï¡_»∞`«∂, "åi Ñ¨#∞Å∞ Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞H˘x Z=i ^•i#"å~°∞
áÈ`å~°∞. J>Ë¡ Jq"Õ‰õΩÅ∞ J<ÕHõ <å=∞~°∂áêÅ`À "åi Hõ~å‡#∞™ê~°O
x=ã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. z=~°‰õΩ Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO Ñ¨ÓiÎ HÍQÍ<Õ (=∞~°}=∂ã¨#fl"≥∞ÿ)
q_çáÈ`«∞<åfl~°∞. D â◊s~°O Jx`«º"≥∞#ÿ Ñ¨C_»∞ "åi |O^è∞Œ `åfiÅ∞ âßâ◊fi`«=∞=Ù
`«"å? Hõ#∞Hõ Hõ~°‡Å q_çz ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ.
94. =∂#=Ù_»∞ ã¨∞MÏÅ <åtOz ^Œ∞óMÏÅ<Õ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. ^ÕÇ¨ xfl,
ÉèÏ~åºÑ≤Å¡Å#∞, |O^èŒ∞q∞„`«∞Å#∞, ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ P„â◊~ÚOz ã¨∞MÏÅ∞
á⁄O^•Åx `«Åã¨∞Î<åfl_»∞. P`«‡qKå~°O KÕÜ«∞Hõ Ñ¨Ó~°fiO=∞ÖË¡<Õ ã¨∞MÏÅ
HÀãÖ Ñï`«Ñã≤ ∞¨ <Î åfl_»∞. WÇ¨# ã¨∞MÏÅ∞ á⁄O^•ÅO>Ë Ñ¨Ù}ºHõ~‡° Å∞ KÕÜ∂« e.
J\˜ì Ñ¨Ù}ÏºÅ∞ ‰õÄ_® Ñ¨Ó~°fi[#‡ÅÖ’ PK«iOz LO_®e. J\˜ì Ñ¨Ù}ºHõ~‡° Å∞
Ñï„â◊=∞ÖËHõ ÅaèOÑ¨=Ù QÆ^•? Hõ#∞Hõ HõëêìÅ∞ÖËHõ ã¨∞MÏÅ∞ á⁄O^ŒÖË~°∞.
qKåiOz`Õ ã¨∞MÏÅ∞ ‰õÄ_® ^Œ∞óY~°∂ÑÖQÍ<Õ L#flq.
95. „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~° *Ï˝#O ãÖáêkOKåÅO>Ë ãÖ™ê~°O #∞O_ç
q=ÚH˜Î á⁄O^•e. J\˜ì Ñïâ◊√^•ú`«∞‡_»∞ QÆ∞~°∞x Hõ$Ñ¨KÕ`« ã¨~°fi^ÀëêÅ∞
#tOz `«`«Î fi=∞ã≤ "åHÍº~å÷xfl ã¨¥Hí;|∞kú`À „QÆÇ≤ÏOz ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl
`≥eÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. x`«º=Ú‰õΩ_Î =» Ù`«∞<åfl_»∞. W\˜ì =Ú=Ú‰õΩ∆ x "Õ^•O`«
âßGO L`«=Î ∂kèHÍiQÍ =zã¨∞#Î flk. JÖÏHÍHõ, q+¨Ü∂« ÅO^Œ∞ ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ
q~°HÎ˜ K≥O^Œx =∞^èºŒ `«~Q° uÆ =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅ∞ (=∞O^Œ=∞`«∞Å∞) P`«‡ã¨fi~°∂áêxfl
`≥Å∞ã¨∞HÀQÆeQˆ ã¨¥Hí;|∞kúHÀãÖ QÆ∞~°∞^Õ=Ùx áê^•Å <å„â◊~ÚOz â◊√„â◊¥+¨
KÕÜ«∂e. D q^èŒOQÍ ÑïÑ¨Hõfi|∞kú Hõey`Õ `«`«Î fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHÍº~°÷O
=Å# r=„|ÃÇÏ· ‡Hõº`«`Î« fiO `≥Å∞ã¨∞#Î flk. `«`Î« fi=∞ã≤ "åHõº`«`åÎ fixfl `≥Å∞ã¨∞H˘O>Ë,
¢Hõ=∞¢Hõ=∞OQÍ ãÖÑ¨Ó~°‚*Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
96. =∞O^Œ|∞kú QÆÅ"å~°∞ `«`«Î fi*Ï˝<åxfl á⁄O^•ÅO>Ë H˘xfl
xÜ«∞=∞x+¨ªÅ#∞ PK«iOKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë, P`«‡â◊√kú ÖËx^Õ *Ï˝#O
L^Œ~ÚOK«^∞Œ . Ñïâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ P`«‡ Hõ_yç # J^ŒOÌ ÖÏO\˜k. JÑ¨C_Õ "Õ^•O`«
`«`åÎ fiÅ∞ K«Hõ¯QÍ QÀK«iã¨Îq. Hõ#∞Hõ „Ñük#O „Ñ¨}"åxfl [Ñ≤OKåe.
„Ñ¨}=O ã¨~°fi"Õ^•Å‰õΩ =¸ÅO. ˆH=Å Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ "åK«HõO. Hõ#∞Hõ =¸_»∞
Ñ¨Ó@Ö ™êfl#O KÕã≤ „Ñ¨}"åxH˜ `«~°∞"å`« LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞ ÑïîOKåe.
WO„kÜ«∂Å#∞ [~ÚOz l`ÕO„kÜ«Ú_»∞ HÍ"åe. QÆ∞~°∞"Õ Ñ¨~°=∞ ^≥·==∞x
ÉèÏqOz PÜ«∞# áê^ŒÑ^¨ •‡Å#∞ Ñ¨Ólã¨¥,Î â◊√„â◊¥+¨ KÕÜ∂« e. ã¨^~úŒ å‡Å#∞
ã¨~=æ° Ú - 10 331
PK«iOK«@O =Å# =∞#ã¨∞û #O^Œe =∞e<åÅhfl Hõ_çy"ÕÜ«∞|_»`å~Ú.

ã¨~°fiáêáêÅ∞ Ç¨ÏiOz Ñïâ◊√^Œú=∞=Ù`«∞Ok. =∞#ã¨∞û `ÕeHõÑ¨_»∞`«∞Ok.
JÖÏ `ÕeHõÜ∞ÿ≥ # =∞#ã¨∞û QÆ∞~°∞=Ù ^•fi~å á⁄O^Õ "Õ^•O`« `«`Î« fi™ê~°=∞O`å
„QÆÇÏ≤ OKÕ ™ê=∞~°º÷ O á⁄O^Œ∞`«∞Ok. P q^èOŒ QÍ "Õ^•O`« „â◊=}ÏÅKÕ L`«=Î ∂kè
HÍi J=Ù`«∞<åfl_»∞. =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅO`å P`«‡â◊√kúx á⁄O^•Åx =∞#∞ã¨‡ $u
`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flk.
97. =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅO^Œ~∂° QÆ∞~°∞ã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞H˘x Ñ¨~=° ∞ ÉèHí `Î˜ À
QÆ∞~°∞=Ù#∞ ¿ãqOKåe. QÆ∞~°∞ÉèíˆHÎ (¿ã=) `«`«Î fi™ê^èŒ#‰õΩ "≥Ú^Œ\ ˜ "≥∞@∞ì.
Hõ#∞Hõ ~å„uO|=à◊√§ =∞#ã¨∞û#∞ QÆ∞~°∞=Ù g∞^Œ<Õ xÅáêe. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#`«`Î« fiO
`≥eã≤# QÆ∞~°∞=Ù ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~°=∞t=Ù_Õ. ã¨^Œ∞æ~°∞xHõ$Ñ¨KÕ`« ã¨~åficèëêìÅ∞
ã≤kãú ∞¨ #Î flq.
â’¡... QÆ∞~°∞„~°ƒÇ¨‡......................——
t+¨µº_»∞ ZÅ¡"àÕ Ö◊ Ï QÆ∞~°∞ã¨xflkèÖ’<Õ LO_ç â◊√„â◊¥ëê`«`Ê« ~°∞_»∞ HÍ"åe.
ãÖ`«∞+¨µ_ì #·≥ QÆ∞~°∞=Ù J„áêHõ$`«"∞≥ #ÿ Hõ$áê^Œ$+≤xì t+¨µºxÃÑ· „Ñ¨ãi¨ OÑ¨*™Ë êÎ_∞» .
JÑ¨C_»∞ t+¨µºx ã¨~°fi|O^è•Å∞ `˘Åy, „|Ç¨Ï‡q^ŒºKÕ`« =ÚYO q*Ï˝#
`Õ[ã¨∞û`À xO_çáÈ`«∞Ok.
98. „j QÆ∞~°∞^Õ=Ùx Ñ¨~=° ∞ ^≥=· OQÍ ZOz, `«^•[˝Å#∞ Ñïáêeã¨¥OÎ
_®e. QÆ∞~°∞^Õ=Ùx Hõ$Ñ¨KÕ`«, ã¨~°fi^Œ∞i`åÅ∞ #tOz, J=∞$`«`«Î fi=¸
ã≤kãú ∞¨ OÎ k. Hõ#∞Hõ „j QÆ∞~°∞^Õ=Ùx P[˝#∞ Ñ¨~=° ∂#O^ŒO`À, x+¨¯Ñ¨@ÉèÏ=O`À
ÑïáêeOKåe.
99. "≥Ú^Œ@ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ `«# t+¨µº#‰õΩ W+¨ì^Õ=`å~°∂áêxfl
=∞O„`«ÑÓ¨ ~°fiHõOQÍ LÑ¨^tÕ ™êÎ_∞» . HÍ~°}ÏO`«~åÅ KÕ`« P W+¨^ì =·≥ O t+¨µºxÃÑ·
HÀÑÿ¿ãÎ JÑ¨C_® QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖË t+¨µº}˜‚ HÍáê_»`å_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, ZO`«
HÍÅ"≥∞ÿ<å, t+¨µºxH˜ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO HõÅ∞QÆx Ñ¨Hí∆OÖ’, P QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖË
=∞~°Å =∞O„`ÀÑ¨^Õâ◊O KÕã≤ t+¨µºx ÉèíQÆ=^Œ∞#∞‡Y∞x KÕ™êÎ_»∞. XHõ"Õà◊
P QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖË t+¨µºxÃÑ· HÀÑÿ¿ãÎ, P W+¨ì^≥·=O ‰õÄ_® ~°H˜∆OÑ¨ÖË_»∞.
QÆ∞~°∞=O>Ë Ö’HõOÖ’ ãÖ™ê~°`åÑÖÖ’ Ñ¨_ç LO_Õ r=ÙÅ‰õΩ Ñ¨~=° ∞`«`åÎ fixfl
LÑ¨^ÕtOz, "åix L^ŒúiOK«_®xH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ÑÖÑ≤# ã¨zÛ^•#O^Œ
ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞. QÆ∞~åfi[˝#∞ g∞i`Õ ^≥"· å[˝ g∞i#>Ë.¡ QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ HÀÑÖ Hõey¿ã,Î
J\˜ì t+¨µºx ~°H˜∆OK«QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞ U Ö’HõOÖ’#∂ ÖË_»∞. JO^Œ∞=Å#
QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ HÀÑÖ ~åx q^èŒOQÍ t+¨µº_»∞ #_»∞K«∞HÀ"åe. QÆ∞~°∞=ÙKÕ
u~°ã¨¯iOK«|_ç#"åxx D Ö’HõOÖ’ ÑïÇ¨Ïã≤™êÎ~°∞† ÃÑ· Ö’HÍÅ∞
u~°ã¯¨ i™êÎ~Ú.
100. QÆ∞~°∞=Ù qkèx¿+^è•Å #∞Ñ¨^ÕtOz t+¨µºx âßG qÇ≤Ï`«∞xQÍ
KÕ™êÎ_»∞. D qkèx¿+^è•Å#∞ âß„™êÎÅ#∞ K«kq <Õ~°∞ÛHÀÖË=∂? Jx
„Ñ¨tflOK«=K«∞Û. „j QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ÖË‰õΩO>Ë Jn ™ê^èŒºÑ¨_»^Œ∞. J\˜ì qkèx¿+^èŒ
âß„™êÎÅ#∞ QÆ∞~°∞=Ù ã¨∞ÅÉèí`«~°O KÕã≤, ãÖâ◊Ü«∂Å∞ fiÛ LÑ¨^Õt™êÎ_»∞.
Ñ¨~=° ∞^ŒÜ∞« `À t+¨µºxH˜ `«# KÕÜ¸ « `«xzÛ QÆ=∞ºO KÕ~∞° ™êÎ_∞» . QÆ∞~°∞‰õΩÅOÖ’
t+¨µºx xt`«OQÍ Ñ¨sH˜∆Oz `«Ñ¨ã¨∞û, ^è•º#O "≥Ú^ŒÖˇ·# Hõ~°‡ÅO^Œ∞ ã¨<å‡~°æ
=~°Î#∞_»ÜÕ∞º@∞¡ `À_»Ê_»`å_»∞. P q^èŒOQÍ t+¨µºx ^èŒ~å‡K«~°} „Ñ¨=$uÎ
JO`å QÆ∞~°∞^Õ=Ùx Jnè#OÖ’ LO@∞Ok. x~°O`«~°O Hõ~°Î"åºHõ~°Î=º*Ï˝#O
LÑ¨^tÕ ã¨¥,Î J#~°~÷ ∂° Ñ¨"∞≥ #ÿ q+¨Ü∂« Å#∞ á⁄O^Œ‰Ωõ O_®#∞, P#O^Œ „áêÑ≤xÎ
KÕ‰õÄˆ~Û q+¨Ü«∂ÅO^Œ∞ „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨¥Î Ñ¨~°=∞ HÍ~°}"≥∞ÿ LO\Ï_»∞. Hõ#∞Hõ
QÆ∞~°∞Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡Hõ<åfl Jkè‰õΩ_»∞ ÖË_»∞.
101. QÆ∞~°∞=Ù ^Õ"Àáêã¨‰õΩ_»∂, Ñ¨~°=∞Éèí‰õΩÎ_»∂ J=@O =Å#,
QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨K`Õ « t+¨µº#‰õΩ ^Õ=`å#∞„QÆÇÏ¨ O ‰õÄ_® ã≤kãú ∞¨ OÎ k. ^Õ=`å ã¨fi~°∂Ñ¨
*Ï˝#O, =∞O„`«„áêÑ≤Î, [Ñ¨ q^è•#O =Ú#flQÆ∞#=hfl QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ KÕ`«<Õ
á⁄O^ŒQÅÆ ~°∞. "Õ^•O`«=∂~åæ# QÆ∞~°∞^Õ=Ùx =∞Ç¨ÏŸÑ¨^âÕ ßÅ∞ ÖËHõ JfO„kÜ«∞
*Ï˝<åxfl, ^è•º#qkèx `≥Å∞ã¨∞HÀ*ÏÅ_»∞. Zxfl q^è•Å∞QÍ PÖ’zOz<å,
„j QÆ∞~°∞^Õ=Ùx â◊~°}∞ á⁄O^Õ f~åe. J^Õ =ÚH˜ÎÑ¨^ŒO.
102. QÆ∞~°∞^Õ=Ù_∞» ãÖ`À+≤¿ãÎ ã¨~fi° ^Õ=`«Å∂ ãÖ`À+≤™êÎ~∞° . ã¨~fi° ^Õ=`«Å
J#∞„QÆÇ¨xfl á⁄O^Œ=K«∞Û. QÆ∞~°∞^Õ=Ùx HÀáêxH˜ áê„`«∞_≥·# ^Ò~åƒùQÆ∞º}˜‚
U ^Õ=Ù_∂» ~°HO∆˜ K«Ö_Ë ∞» † Ñ¨^„Œ Éè+í µ¨ _ì =» Ù`å_»∞. P „j QÆ∞~°∞^Õ=Ù_O» >Ë ZÅ¡ÑC¨ _»∂
=∂`«$ÉèÏ=O`À "å`«ûÅºO K«∂¿Ñ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞. ã¨~°fi ^Õ=`«Å#∞,
ã¨~=æ° Ú - 10 333
P`«‡ã¨fi~°∂áê# QÍOK«∞`«∂, ã¨~åfi`«‡‰õΩ_≥· LO\Ï_»∞. ã¨~fi° O „j QÆ∞~°∞Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡

=∞Ü«∞O.
103. „j =∞O_»#q∞„â◊√_»∞: Ñ¨~=° ∞ QÆ∞~°∞=ˆ~}Ïº! `«=∞ÖÏ Ö’HõÇÏ≤ `«O
HÀˆ~"å~°∞ =ÚÖ’¡HÍÅÖ’#∂ ÖË~°∞. `«=∞ q*Ï˝#=∞Ü«∞ ^Œ$+≤ì „Ñ¨ã¨~°}
KÕ`«, [#‡[#‡Å #∞O_ç ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ~Ú# <å `«=∞ã¨∞û Ñ¨ÓiÎQÍ #tOz#k.
##∞fl ÉèíÜ«∞OHõ~° ãÖ™ê~° ™êQÆ~°O#∞O_ç L^ŒúiOKå~°∞. ã¨HõÅ ãÖ`åáêÅ∞
LÑ¨â◊q∞OKå~Ú. Ñ¨~°=∞âßOu ÅaèOz#k. Ñ¨~°=∂#O^ŒO á⁄O^•#∞.
<å ã¨fi~°∂ÑÖ z#‡Ü«∞O. Hˆ =Å =∂#O^Œ=∞Ü«∞O. ^è#Œ ∞º_»#Ü«∂º#∞. [##
=∞~°}Ïk ^ŒfiO^•fiÅ #∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_ç =ÚH˜ÎÑ¨^ŒO ÅaèOz#k. `«=∞
J#∞„QÆÇ¨ÏO KÕ`« á⁄O^Œ=Åã≤#^ŒO`å á⁄O^•#∞. `«=∞‰õΩ ™êëêìOQÆOQÍ
„Ñ¨}q∞Å∞¡`«∞<åfl#∞. Hõ$`«Hõ$`«∞º_»<≥·<å#∞.
104. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j =∞O_»#q∞„â◊√x `«# „Ñ≤Ü«∞t+¨µºxQÍ
KÕã¨∞H˘x `«∞sÜ«∂„â◊=∞O Xã¨QÍ~°∞. ã¨<åflº™ê„â◊=∞ ã‘fiHõ~°}ã¨=∞Ü«∞OÖ’
„Ñ¨MÏº`« ã¨∞~ˆ â◊fi~åKå~°∞ºÅ<Õ Ñ¨q„`« <å=∞O Xã¨QÍ~°∞. `«~∞° "å`« „j=∞O_»#
q∞„â◊√Å∞ ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°º <å=∞^èÕÜ«∞O`À „j â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ t+¨ºQÆ}OÖ’
=ÚYº t+¨ºÑ¨^Œq #kè+≤ªOKå~°∞† P<å\˜ #∞O_ç „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
ã¨~°fiHÍ~åºÅO^Œ∂, ÉèÏ+¨º „Ñ¨=K«<åÅO^Œ∂ „Ñ≤Ü«∞`«=ÚÖˇ·<å~°∞† „j QÆ∞~°∞
K«~°}ÏÅ ¿ã"åÉèÏQÆºO KÕ`« x`åº#O^Œ∞Öˇ·, „|Ç¨Ï‡*Ï˝# ãÖÑüÎ „|Ç¨Ï‡
Ñ¨^ŒqHõ<åfl Hõ_»∞ Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ#^Œx `«ÅKå~°∞.
105. „j =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ =∞QÆ^èŒ ^Õâ◊OÖ’ #~°‡^•#n f~å#
KåÖÏHÍÅO x=ã≤OKå~°∞. x~°Ç¨ÏOHÍ~°∞ÅÖ’ L`«Î=ÚÅ∞QÍ ¿Ñ~˘O^•~°∞.
J@∞=O\˜ „j =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ „j â◊OHõ~∞° Å Hõ$áêHõ\ÏH∆ÍÅKÕ`« ã¨~fi° ãÖÑ¨^Œ
Å#∞ `åºQÆO KÕã≤ ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ<Õ <å=∞O ã‘fiHõiOz ã¨#flºã≤OKå~°∞.
„j â◊OHõ~∞° Å J^≥· fi`« É’^èÅŒ ‰õΩ PHõi¬`∞« Öˇ· ã¨~fi° Hõ~‡° ãÖ|Okè`« âß„™êÎÅ#∞
q_»<å_®~°∞. "Õ^•Å‰õΩ `«Å=∂xHÍÖˇ#· LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ #∞ r=„|ÃÇÏ· ‡Hõº`«`Î« fiO`À
J#∞ãÖ^è•#O KÕã≤ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡OÖ’ x~°O`«~åÜ«∞OQÍ ¢H©_çOKå~°∞.
106. „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ö’HõOÖ’ "Õ^•O`« q^Œº#∞ ã¨∞ã≤~÷ O° KÕÜ∞« _®xH˜
J=`«iOz# Ñ¨~°=∞t=ÙÅ∞. „j =∞O_»#q∞„â◊√Å∞, Ö’HõOÖ’ <åã≤ÎHõ"å^ŒO
q∞ug∞iáÈ~Ú "Õ^•Å∞ JO`«iOzáÈ=@O KÕ`«, "≥·kHõ q^Œº#∞ L^ŒúiOÑ¨
J=`«iOz# ™êH∆Í`«∂Î „|Ç¨Ï‡^Õ=ÙÅ∞. „j =∞O_»#q∞„â◊√Å∞ Ö’Hõ=∞O^Œ∞
Hõ~‡° x+¨Åª #∞ „ÑüáêkOz "Õ^Œ Ñ¨^•ä xfl âßM’Ñ¨âßYÅ∞QÍ qãïÎ OÑ¨*âË ß~°∞.
J@∞=O\˜ (ãÖkè) ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [#∞Å∞ Hõi‡+¨µªÖˇ· "≥∂H∆Íxfl á⁄O^Œ
*ÏÅÔ~·i. J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „j Pkâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "å~°∞ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº
`«`åÎ fixfl É’kèOz P„t`«∞Å#∞ `«iOÑ¨*Ëâß~°∞. J>Ë¡ Hõ~°‡ã≤^•úO`«OÖ’
„Ñ¨g}∞Öˇ·# „j =∞O_»#q∞„â◊√Å#∞, "åi ÉèÏ~°º LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õqx, "å^Œ
=∞O^Œ∞ ã¨~°fiâß„™êÎÅ#∞ K«iÛOz [~ÚOKå~°∞. J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl ã≤^•úOf
HõiOKå~°∞. D q^èOŒ QÍ "Õ^•O`«=∂~åæxfl =ºuˆ~HÕz# „j =∞O_»#q∞„â◊√Å#∞
"å^ŒOÖ’ [~ÚOz `«=∞ t+¨µºxQÍ KÕã¨∞H˘<åfl~°∞. `«~°∞"å`« „j =∞O_»#
q∞„â◊√x`À‰õÄ_ç, J^≥· fi`«ã≤^•úO`åxfl ã¨∞ã≤÷~°O QÍqOÑ¨ *ˇ·„`«Ü«∂„`«ÔH·,
=∂Ç≤Ï+¨‡fÑ¨Ù~°O #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
107. „j â◊OHõ~° QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ t+¨ºÑï"å~°O`À HõÅã≤ Ü«∞=∞^è~Œ ‡° ~å[
áêe`«"≥∞ÿ# ^ŒH˜∆}k‰õΩ¯QÍ kyfi[Ü«∞Ü«∂„`«ÔH· |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. P ^Õâ◊
=∞O`å ^èŒ~°‡Éèí∂q∞QÍ KÕÜ«∞^ŒÅKå~°∞.
108. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ^ŒH˜∆} k‰õΩ¯QÍ *ˇ·„`«Ü«∂„`«#∞ „áê~°OaèOz
"≥Ú^Œ@QÍ =∞Ç¨~åR ^Õâ◊=∞O^Œ∞ HÍÅ∞"≥∂áê~°∞. =∞`åO`«~°"å^•Åhfl
YO_çOKå~°∞. q=∞`«=∞`åÇ¨ÏOHÍ~°∞Å =∞^Œ=∞}Kå~°∞. "Õ^•O`« `«`åÎ fixfl
É’kèã¨¥Î, „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«ÉèÏëêºxfl „Ñ¨Kå~°O KÕã¨¥Î q*Ï˝<å=∞$`åxfl
=i¬OÑ¨*Ëâß~°∞. JHõ¯_» #∞O_ç „j â‹·ÖÏxH˜ KÕi „j =∞e¡HÍ~°∞˚# ™êfiq∞x
¿ãqOK«∞H˘<åfl~°∞.
109. P „jâ‹·ÅÑ¨~°fi`«~å[O ã¨∞^Œ∂~åÅ‰õΩ qã¨Îiã¨¥Î PHÍâßxfl
JO@∞H˘<Õ =$H∆ÍÅ`À#∞, ã¨∞"åã¨#Å∞ "≥^Œ[ÖË¡ =∞e¡HÍ Ñ¨ÙëêÊÅ`À#∞,
=∞`«ÎQÆ*ÏÅ`À#∞, P QÆ*ÏÅ ‰õΩOÉèíã¨÷ÖÏÅ∞ pÖËÛ ã≤OÇ¨Ï~å*ÏÅ`À#∞
qÅã≤Å∞¡`∂« #flk. P Ñ¨~fi° `«~å[O áê^•Å#∞ Hõ_∞» QÆ∞`«∂ =∞Ç¨`«~O° QÍÅ`À
ã¨~=æ° Ú - 10 335
"ÕQÆOQÍ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨¥Î#fl áê`åà◊QÆOQÆ#∞ K«∂ã≤ „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∞Ç¨

ãÖ`À+Ö`À ÉèíH˜Î „Ñ¨Ñ¨`«∞ÎÅ`À ™êfl#O KÕâß~°∞.
110. „j â◊OHõ~°∞Å∞ t+¨µºÅ`À HõÅã≤ áê`åà◊QÆOQÆÜ«∞O^Œ∞ ™êfl#
=∂K«iOz, PHÍâßxfl ã¨Ê $tOKÕ tY~åÅ`À ‰õÄ_ç, ã¨~fi° áêáêÅ#∞ Ç¨ÏiOKÕ
=∞e¡HÍ~°∞˚#eOQÍxfl Hõ_»∞ ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À Jaè¿+HÕKå~°∞.
111. t=ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ~Ú LO_Õ „j â◊OHõ~°∞Å∞ „Éèí=∞~åOÉÏ -
=∞e¡HÍ~°∞˚# ™êfi=ÚÅ‰õΩ ÉèíH˜Î`À „Ñ¨}Ï=∞O KÕã≤ ZO`À ãÖ`À+≤OKå~°∞.
113. <å<å q^è•Öˇ·# =$H∆ÍÅ`À, =∞Ç¨#n „Ñ¨"åÇ¨ÏO`À#∞, P
=∞Ç¨ÏŸ#fl`«Ñ¨~°fi`«~å[=∞O^Œ∞, Ü≥∂QÆ∞Å∞, ã≤^ŒúÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∞HÀ=
_®xH˜ Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ# J<ÕHõ QÆ∞Ç¨ÏÅ∞ L#flq. J\˜ì áê`åà◊QÆOQÍ f~å#
„j â◊OHõ~°∞Å∞ x=ã≤OKå~°∞.
114. P =∞Ç¨#n f~°=∞O^Œ∞ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ™ê^èŒ# K«`«∞+¨ìÜ«∞
ãÖÑü`Î À ‰õÄ_ç "Õ^•O`« „â◊=}O KÕâß~°∞. ÑÖ_ç`« „Ñ¨=~°∞Å∞, l*Ï˝ã∞¨ =ÙÅ
H˘~°‰Ωõ , `å#∞ ~°zOz# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åk „QÆO^ä•ÅO^Œe JOâßÅ#∞ "åºMÏº
xOz „Ñ¨É’kèOKå~°∞.
115. „j â◊OHõ~°∞Å∞ "Õ^Œq~°∞^Œú"≥∞ÿ# =∞`åÅ#∞ YO_çã¨¥Î "Õ^•O`«
„Ñüáê^ŒHõ q*Ï˝<å=∞$`åxfl LÑ¨^ÕtOK«™êQÍ~°∞. ‰õΩ=∞`«∞Öˇ·# áêâ◊√Ñ¨`«,
"≥·+¨‚=, g~°â‹·=, =∂¿ÇÏâ◊fi~åk =∞`« „Ñ¨=~°Î‰õΩÅ∞ J<ÕHõ=∞Ok qKÕÛã≤
„j â◊OHõ~°∞Å J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl PˆH∆Ñ≤OKå~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å „Ñ≤Ü«∞t+¨µºÖˇ·#
„j ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞ áêâ◊√Ñ¨`åk =∞`«„Ñ¨=~°Î‰õΩÅO^Œih ã¨=∞~°÷OQÍ
YO_çOKå~°∞. "åi "å^•ÅxflO\˜h [~ÚOz J^≥· fi`«``« åÎ fixfl ã≤~÷ O° QÍ ™ê÷ÑO≤
Kå~°∞. D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ „Ñ¨`«º~°∞÷Å#∞ Z^Œ∞~À¯=_®xH˜
t+¨µºÅ#∞ ã¨=∞~°÷=O`«∞Å∞QÍ ~°∂á⁄OkOKå~°∞.
116. „j â◊OHõ~°∞Å „Ñ¨É’^èŒHÍÅOÖ’<Õ PÜ«∞##∞ ã¨=∞i÷OKÕ "å~°∞
qÉèËkOKÕ (ã¨fiÑ¨Hí∆q~°∞^Œú) =∞`« „Ñ¨Kå~°‰õΩÅ∞<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ ÑÖ_ç`«∞Å∞
Ü«∞^ä•~°÷ `«`åÎ fixfl `≥eã≤H˘x, ~åQÆ^Õfiëê^Œ∞Å#∞ qãï˚Oz, `«=∞ =∞`«O
ã¨`º« O HÍ^Œx „QÆÇÏ≤ OKå~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å‰õΩ t+¨µºÖˇ· "Õ^•O`«*Ï˝<åxfl á⁄Ok
Hõ$`å~°∞Å÷ Ü«∂º~°∞. =∞iH˘O^Œ~∞° ^Œ∞+¨ì ÑÖ_ç`∞« Å∞ „j â◊OHõ~∞° Å ã≤^•úO`åÅ#∞
YO_çã¨¥Î *Ï˝#O ÖËx"åÔ~·<å~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å rq`«HÍÅOÖ’ `å=Ú PÜ«∞
##∞ Z^Œ∞~À¯ÖË=∞x f~å‡xOK«∞H˘x, PÜ«∞# =∞~°}ÏxH˜ Z^Œ∞~°∞K«∂_»
™êQÍ~°∞.
117. ™êH∆Í`«∂Î Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ·# „j â◊OHõ~°∞Å∞ "Õ^•O`«
„Ñüáêk`« J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl É’kèOK«™êQÍ~°∞. „jHõ$+¨µ‚x HÍÅ=∞O^Œe
áœO„_»Hõ "åã¨∞^Õ=ÙxÖÏ, H˘O^Œ~°∞ "Õ^Œ q~À^èŒ∞Öˇ·# ^Œ∞+ì̈ÑÖ_ç`«∞Å∞ PKå~°
Ç‘Ï#∞Öˇ· Jã¨`åºÅ#∞ ã¨`åºÅx "åkã¨¥Î (ã¨fiHõeÊ`åÅ∞) "Õ^•O`«
„Ñüáêk`«"≥∞ÿ# P`«‡`«`åÎ fixfl q~À^èŒÉèÏ=O`À ^Œ∂+≤OÑ¨™êQÍ~°∞. P
áê+Ö_»=∞`«"å^Œ∞ÅO^Œ~∂° áœO„_»‰Ωõ x=∞ÖË¡ ãÖ™ê~°QuÆ x á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
J*Ï˝<åO^èŒ∞Öˇ· ÉèÏã¨¯~°∞xÖÏ „Ñ¨HÍtOKÕ „j â◊OHõ~°∞Å#∞ K«∂_»ÖË‰õΩ<åfl~°∞.
118. ã¨=∞~°∞÷Öˇ·# „j ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞ „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ "Õ^•O`«
ã¨¥‰õΩÎÅO^Œ∞ ˆH=ÖÏ^≥· fi`« ã≤^•úO`åxfl „Ñ¨É’kèã¨∞ÎO_»QÍ, =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞
JO`«∞ `≥eÜ«∞x P#O^ŒO á⁄O^Œ™êQÍ~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å t+¨µºÅ∞ "Õ^•O`«
„Ñ¨É’^è•Å∞ KÕã¨∞ÎO_»QÍ:-
1. HÍ}Ï^Œ∞Å∞ - `«~°¯âßG"å^Œ∞Å∞ QÆ}ÕÑ¨|_»HõáÈÜ«∂~°∞.
2. HÍÑ≤Å"å}˜"å^Œ∞Å∞ - ™êOYºâßG"å^Œ∞Å∞ J^Œ$â◊º"≥∞ÿ<å~°∞.
3. â‹·=ÙÅ∞ - t=`«`«Î fi"å^Œ∞Å∞ J=∞OQÆàÏxfl á⁄O^•~°∞.
4. J~°›`«Ê^Œ=Ú - *ˇ·#=∞`«ã¨∞÷Å∞ QÆ~°›º™ê÷<åxfl á⁄O^•~°∞.
5. ^Ò~°æ=ÚÅ∞ - âßˆHÎÜ«∞=∞`«ã¨∞÷Å∞. q∞QÆ∞Å ^Œ∞~°æux á⁄O^•~°∞.
6. "≥·+¨‚=ÙÅ∞ - "≥·+¨‚==∞`«ã¨∞÷Å∞. P^Œ~°}Ë Hõ~°∞"≥·#k.
D q^èŒOQÍ „Ñ¨=ÚY∞Öˇ·# P~°∞ =∞`åÅ∞ „Ñ¨HÍtOK«ÖËHõáÈ~Ú#q.
„j â◊OHõ~,° ã¨∞~ˆ â◊fi~åKå~°∞ºÅ "Õ^•O`«=K«<åÅ`À q*Ï˝#ãÖÑ¨#∞flÖˇ#· "å~°∞
=Ú‰õΩÎÖˇ·i. ÃÑ· P~°∞ =∞`åÅ∞ Jã¨`«º"≥∞ÿ#==_»O KÕ`« P^ŒiOKÕ"å~°∞
ÖËHõ Hõ#∞=∞~°∞ÔQ·#q. Ö’Hõ=∞O`å "Õ^•O`«`«`«Î fi=∞Ü«∞"≥∞ÿ, ˆH=Å t="≥∞ÿ
„Ñ¨HÍtOzOk.
ã¨~=æ° Ú - 10 337
119. Q“`«=∂k =∞Ç¨Ï~°∞¬ÅKÕ „ÑüáêkOK«|_ç# <åºÜ«∞âßG ã¨¥‰õΩÅÎ ∞

q`«^ä•Å~Ú#q. ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ìKÕ „ÑüáêkOK«|_ç# g∞=∂O™ê âßGO
=∞ø#O ^•eÛOk. HõÑ≤Å=∞Ç¨Ïi¬ „Ñüáê^Œ#Å∞ ‰õÄ_® Jã≤÷~åÅÜ«∂º~Ú.
D q^èŒOQÍ ã¨HõÅ =∞`åÅ∞ YO_çOK«|_ç#q. Ö’HõÇ≤Ï`« "≥Ú#iOKÕ
„j â◊OHõ~°∞Å J^≥· fi`« ã≤^•úO`«O, ã¨¥„`«ÉèÏëêºk „QÆO^ä•Å#∞ t+¨µºÅ∞
„Ñüáêkã¨¥ÎO_»QÍ, P#O^•=∞$`«=∞Ü«∂Öˇ· `Õ[ie¡#q. Ö’Hõ=∞O`«\Ï
Ñ¨~°=∞âßOu <≥ÅH˘Ok.
U UU
ã¨~°æ=Ú - 11
=∞Ç¨ÏŸ„QÆ Éèˇ·~°= x~°‚Ü«∞O
1. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°HÍÜ«∞ „Ñ¨"Õâ◊O KÕÜ«∞@O, „j LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f
^Õq `«=∞ Ñ¨~å[Ü«∂xfl JOwHõiOz „j =∞O_»#q∞„â◊√Å ã¨<åflº™ê„â◊=∞
ã‘fiHÍ~åxH˜ JOwHÍ~°O `≥eÑ≤ „|Ç¨Ï‡Ö’HÍxH˜ "≥à◊¡_»O, „j â◊OHõ~°∞Å∞
*ˇ·„`«Ü«∂„`« „áê~°OaèOz „jâ‹·Å ˆH∆„`å# „j „Éèí=∞~åOÉÏ=∞e¡HÍ~°∞˚#∞Å#∞
^Œi≈OK«@O, áê`åà◊ QÆOQÆ =^ŒÌ x"åã¨ "Õ∞~åÊ@∞ KÕã¨∞H˘x "Õ^•O`«
„â◊=}O KÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖˇ·# JOâßÅhfl Ñ¨^Œ= ã¨~°æOÖ’ q=~°OQÍ
K«iÛOK«|_ç#q.
„j â◊OHõ~°∞Å∞ áê`åà◊QÆOQÆ #nf~å# t+¨µºÅ`À ‰õÄ_ç L#flÑ¨C_»∞,
XHõ =∂Ü«∂q, HõÑ\¨ ˜ J~Ú# HÍáêe‰õΩ_˘Hõ_∞» `«# JO`«~O° QÆOÖ’ HÀiHõ#∞
HõÑ≤ÊÑ¨ÙzÛ, „j â◊OHõ~°∞Å =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ_»∞.
2. HÍ=∞¢HÀ^è•k Ji+¨_»fi~åæÅ#∞ [~ÚOz#"å~°∂, l`ÕO„kÜ«ÚÅ∂
"åº™êk =ÚxÑ¨ÙOQÆ=ÙÅKÕ „Ñ¨â◊Oã≤OÑ¨|_ç#"å~°∂ J~Ú# „j â◊OHõ~°∞Å∞
`«#KÕ ~°zOÑ¨|_ç# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«ÉèÏëêºxfl „â◊=}O KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
3. ^Œ∞+¨µì_≥·# P HÍáêe‰õΩ_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å#∞ K«∂ã≤ ZO`À
ãÖ`À+≤Oz#"å_≥·, z~°HÍÅO #∞O_ç `å#∞ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î#fl Ü«∞u
„âı+µ¨ _ª ∞» ^˘iHÍ_»∞ QÆ^• Jx ãÖ`À+≤OKå_»∞. „|Ç¨Ï‡*Ï˝h, ã¨~fi° ^• ãÖ`«∞+≤ì
Hõey# „j â◊OHõ~°∞Å`À `«# =∞#ã¨∞Ö’x HÀiHõ#∞ D q^èŒOQÍ =ºHõÎO
KÕâß_»∞.
4. HÍáêe‰õΩ_»∞: =∞Ç¨`å‡! =Úx=~åº! ã¨^Ü Œ ∂« `å‡! `«=∞ ã¨~fi° [˝`#« ∞,
^•H˜}∆ º Hõ$áêQÆ∞}ÏÅ#∞, x~ÀÌ+"¨ ∞≥ #ÿ #_»=_çH#õ ∞ QÆ∂iÛ [#∞Å∞ q™êÎ~O° QÍ
K≥Ñ¨CH˘O@∞O_»QÍ q<åfl#∞. J\˜ì J™ê^è•~°} =ºH˜Îx K«∂ã≤ [#‡^èŒ#º`«
K≥O^•Å<Õ HÀiHõ`À =KåÛ#∞.
338
ã¨~=æ° Ú - 11 339
5. =∞Ç¨ÏhÜ«∂`å‡! ^≥· fi`«"å^Œ∞ÅO^Œih ã¨=¸ÅOQÍ <åâ◊#O KÕã≤,

J^≥· fi`« ã≤^•úO`åxfl ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. W\˜ì Ñ¶¨∞#K«i„`« =ÚO^≥#fl_»∂ Z=iH©
^ŒHõ¯ÖË^Œ∞. `«=∞‰õΩ `«=∞ˆ~ ™ê\˜. P q^èŒOQÍ `«=∞‰õΩ ã¨~°fiA˝Å<Õ a~°∞^Œ∞
™ê~°H÷ "õ ∞≥ ÿ L#flk. `å=Ú JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞HÍ~åÅ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ [~ÚOKå~°∞.
`å=Ú W`«~°∞Å #∞O_ç Z\˜ì Q“~°"åhfl PtOK«~°∞. HÍh `å=Ú JO^Œih
Q“~°q™êÎ~°∞. `å=Ú J^≥· fi`« ã≤^•úO`åÅ#∞ „ÑüáêkOK«_»"Õ∞ QÍHõ,
LÑ¨x+¨„`«Ê=∂}ÏÅ#∞ K«∂Ñ¨QÆÅ ã¨=∞~°∞÷Å∞. D q^èŒOQÍ `å=Ú Ñï
â◊√^•ú`«∞‡Å∞† Ñ¨~°=∂`«∞‡Öˇ· „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl~°∞.
6. `å=Ú Ö’HõÇ≤Ï`«O HÀi â◊s~åxfl ^èŒiOz# bÖÏ=∂#∞+¨
q„QÆÇ¨ïÅ∞. ã¨fi~°æÖ’HÍk ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍÅO^Œ∂ `«=∞ MÏºu "åºÑ≤OzOk.
`å=Ú ã¨[#˚ ∞Å ^Œ∞óMÏÅ#∞ ÉÏÑ≤ =ÚH˜xÎ „Ñ¨™êkã¨∞<Î åfl~°∞. Hõ~∞° }Ï=∞Ü«ÚÅ∞,
k=º^Œ$+≤ì Hõey#"å~°∞. LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ O^Œe xQÆ∂_è®~å÷Åhfl `≥eã≤# JYO_»
*Ï˝#ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞.
7. ~°`åflÅ =O\˜ QÆ∞}ÏÅ∞ QÆÅ q∞=∞‡efl ~°`åflHõ~°∞_»h, x~°Ç¨ÏO
HÍ~°∞Å=@OKÕ ã¨~fi° A˝Åh, "å^Œ<å„ÑüÉèKí `Õ « q[Ü«∞jÅ∞~°h, *Ï˝#^•#OKÕ`«
=∞Ç¨^•`«Åh H˘xÜ«∂_»`å~°∞. D q^èŒOQÍ `å=Ú Jxfl QÆ∞}ÏÅÖ’#∞
ã¨~Àfi`«¯ $+¨µÅì ∞.
8. `å=Ú Ñ¨~åÑ¨~°`«`«Î fiA˝Å=@O KÕ`« q∞=∞‡efl P„â◊~ÚOz#"åi
=∞<À~°^•ä Å∞ Ñ¨ÓiÎQÍ <≥~"° ~Õ Q° ÅÆ =Ù. =∞Ç¨`«∞‡Å∞ ã≤^ãúŒ O¨ HõÅ∞ÊÅ=@O =Å#
"åi ^ŒÜ«∂^Œ$+≤ì Z#fl\˜H© =º~°÷O HÍ^Œ∞.
9. =∞Ç¨`å‡! K«Å¡‰õΩ =zÛ =ÚO`« ^•K«^ŒQÆ∞<å? Hõ#∞Hõ <å
=∞<À~°^ä•xfl ™ê~°÷HõÑ¨~°`«∞~°∞ QÍHõ! `«=∞ =Å# <Õ <˘Hõ HÍ~åºxfl ™êkèOÑ¨
^ŒÅã¨∞Î<åfl#∞. JO^Œ∞Å‰õΩ `«=∞ J#∞„QÆÇ¨ÏO <å‰õΩ ÅaèOK«∞QÍHõ! JÖÏ
J~Ú`Õ <Õ#∞ HÍÅÉè~·ˇ =° ™êfiq∞x "≥∞Ñ≤ÊOz <å [#‡#∞ ™ê~°H÷ Ñõ ~¨ K° ∞« H˘O\Ï#∞.
10. =∞Ç¨`å‡! <å =$`åÎO`«=∞O`å `«=∞ áê^ŒÑ¨^•‡Å =ÚO^Œ∞
Ü«∞^ä•~°O÷ QÍ q#flqOK«∞H˘O\Ï#∞. ^ŒÜ∞« `À PÅHÕK«O_ç. <Õ#∞ D Éè∫uHõ
â◊s~åxfl ^•eÛ ÔH·ÖÏ™êxH˜ áÈ~Ú =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x ãÖ^Œi≈OKåÅx ãÖHõ
eÊOKå#∞. Jk ZO`À Hõ+¨ì™ê^èŒº"≥∞ÿ<å, <å HÀiHõ |Å"≥∞ÿ#^Œ=@OKÕ
HÍÅÉèˇ·~°=™êfiq∞ H˘~°‰õΩ Ñ¶¨∞’~°OQÍ `«Ñ¨ã¨∞û KÕâß#∞.
11. P HÍÅÉèˇ·~°=™êfiq∞ <å `«Ñ¨ã¨∞û‰õΩ "≥∞zÛ <å‰õΩ „Ñ¨`«ºHí∆"≥∞ÿ
WÖÏ ÑëHÍ~°∞: ''`«áÈ„=`«âßb! h `«Ñã¨ ∞¨ û ##∞fl `«$Ñ≤ÑÎ ~¨ z° #k. ^Œ∞~°É¡ "íè ∞≥ #ÿ
h =∞<À"åOKè#« ∞ `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. h HÀiHõ D_Õ~åÅO>Ë h "˘Hõ ^Œ∞~°É¡ "íè ∞≥ #ÿ
HÍ~°ºO KÕÜ«∞=Åã≤ LOk. Jk U=∞O>Ë, ã¨~°fiA˝_≥·# XHõ =∞Ç¨`«∞‡x
t~°ã¨∞ûQÍx, XHõ ™ê~°fiÉè∫=Úx t~°ã¨∞ûQÍx <å xq∞`«Î"≥∞ÿ JyflÜ«∞O^Œ∞
Ç¨ÏŸ=∞O KÕÜ«∂e. JÖÏ KÕ¿ãÎ ^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ# h HÀiHõ f~°QÆÅ^Œ∞.——
12. P q^èŒOQÍ ÑëH˜ Éèˇ·~°=™êfiq∞ JO`«i›`«∞_»Ü«∂º_»∞. P<å\˜
#∞O_ô ^≥·=„Ñ‘u HÀãÖ D Éèí∂Ö’Hõ=∞O`å QÍeã¨∞Î<åfl#∞. ã¨~°fiã¨Å¡Hí∆}ÏÅ∞
QÆÅ ~å*ËO„^Œ∞_»∞ XHõ¯_≥<· å HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . `å=Ú `«ÑÊ¨ ã¨~fi° A˝_#·≥ =∞Ç¨`«∞‡_»∞
‰õÄ_» HÍ#~åÖË^∞Œ . <å Ñï„â◊=∞ JO`å =$^ä• J=Ù`∞« O^•#x â’H˜ã∞¨ <Î åfl#∞.
=∞Ç¨`«∞‡Å Pj~åfi^Œ |ÅO KÕ`«, <å Ñ¨Ó~°fi[#‡Å ã¨∞Hõ$`«O KÕ`« <å
Pâ◊Å∞ <≥~°"Õˆ~ HÍÅ=∂ã¨#fl"≥∞ÿ#k.
13. ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏOKÕ, ã¨~°fiÖ’Hõ Ñ¨ÓAºÅ∂, Ö’HõÇ≤Ï`«O HÀi
J=`«iOz# "å~°∂, ã¨~fi° A˝Å∞ J~Ú# `«=∞ix WO`«HÍÖÏxH˜ ^Œi≈OKå#∞.
`«=∞~°∞ JOwHõi¿ãÎ <å =∞<À~°^äŒO ã≤kúOK«QÆÅ^Œ∞. ^Œ~°≈#=∂„`å#<Õ ¿ãflÇ¨Ï
"Õ∞~°Ê_»∞`«∞O^Œx ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥|∞`å~°∞. P q^èŒOQÍ =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÖˇ·# `«=∞
^Œ~°≈# ÉèÏQÆºOKÕ "≥∞ÿ„f ÉèÏ="Õ∞~°Ê_ç#k. =∞Ç¨`«∞‡Å ^Œ~°≈#"≥∞Ñ¨C_»∂
ã¨`«Êùe`åÅ<Õ Wã¨∞ÎOk.
14. D ^ÕÇ¨ÏO`À <Õ#∞ ÔH·ÖÏ™êxH˜ "≥àÏ¡ÅO>Ë, XHõ ™ê~°fiÉè∫=Úx
t~°ã¨∞û =Å#QÍx, ã¨~°fiA˝_≥·# =∞Ç¨`«∞‡x t~°ã¨∞û =Å# QÍx ã≤kúã¨∞ÎOk.
D Ô~O\˜Ö’ ™ê~°fiÉè∫=Úx t~°ã¨∞û ZO^≥·<å ™ê^èŒºÑ¨_»^Œ∞. WHõ Ô~O_»=k
Ü«∞fâ◊fi~°∞x |e ~ÚzÛ, JyflÜ«∞O^Œ∞ Ç¨ÏŸ=∞O KÕÜ«∂e. `«=∞~°∞ `«Ñ¨Ê
<å =∞<À~°^äŒO f~°ÛQÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞ U Ö’HÍ<å HÍ#~å_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 11 341
15. =∞Ç¨`å‡! `å=Ú ã¨~°fiA˝Å∞. x~°aè=∂#∞Å∞. ^ÕÇ¨xfl QÆ_ç¤

Ñ¨~°HõÖÏ K«∂™êÎ~°∞. `«=∞‰õΩ K≥Ñ¨Ê^Œy#"å_»#∞ HÍ#∞. J~Ú<å =∞#q
KÕã≤H˘O\Ï#∞. D ^ÕÇ¨ÏO âßâ◊fi`«O HÍ^Œ∞. ã¨~°fiA˝Öˇ·# `«=∞ É’\˜ "å~°∞
â◊s~°OÑ¨@¡ Pã¨HÎ˜ K«∂Ñ¨~∞° . Hõ#∞Hõ `«=∞~°∞ ^ŒÜ∞« `À PÖ’zOz <å HÀiHõ#∞
=∞xflOz `«=∞ t~°ã¨∞û ^•#O KÕÜ«∞O_ç. ^•x =Å# Ö’HõOÖ’ JYO_»
H©iÎ Åaèã¨∞ÎOk. ˆH=ÅO Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ# ^ÕÇ¨Ï`åºQÆO =Å# âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#
H©iÎ Åaèã¨∞ÎOk. F =∞Ç¨`å‡! `«=∞ z`åÎxH˜ Uk Ü≥∂QÆº=∞x ÉèÏq™êÎ~À
^•x<Õ PK«iOK«O_ç.
16. =∞Ç¨`å‡! Ö’HõOÖ’ Z=Ô~<· å `«# â◊s~åxfl `åºQÆO KÕÜ∞« _®xH˜
W+¨ìÑ¨_»~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Z\˜ì ã¨∞MÏÅ<≥·<å â◊s~°=ÚO>Ë á⁄O^ŒQÆÅ~°∞.
JO^Œ∞=Å# `«=∞ t~°ã¨∞û#∞ ^•#q∞Ü«∞º=∞x HÀ~°_®xH˜ <å‰õΩ ‰õÄ_®
^Œ∞óYOQÍ<Õ LOk. J~Ú<å, `å=Ú ã¨~°fiãÖQÆ Ñï`åºQÆ∞Å∞, "≥·~åQÆº
ÑïÑ¨Ó~°∞‚Å∞. `å"≥∞Å¡Ñ¨C_»∂ â◊s~°O Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ#^Œx `«Å™êÎ~°∞.
^ÕÇ¨ aè=∂#O Ñ¨ÓiÎQÍ q_çz# =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞. JO`ÕHÍHõ, `åg∞ â◊s~åxfl
Ö’HõÇ≤Ï`åxˆH ^èŒiOKå~°∞. `å=Ú ã¨~°fiO Ziy# =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞.
`Õ*’=¸~°∞ÎÅ∞. `åºQÆ^èŒ#∞Å∞.
17. Ö’HõOÖ’ ™êfi~°÷Ñ¨~°∞Å∞ `«=∞ ã¨fiÖÏÉèÏ<Õfl HÍOH˜∆™êÎ~°∞. Ñ¨~°∞Å
HõëêìÅ#∞ ÑïQÆ}ÕK«~°∞. HÍh Ñ¨~å~°÷ r=ÙÅÖÏ HÍ^Œ∞. Ñ¨~°∞Å „âıÜ«∞¿ãû
"åi ã¨∞YO. "åiH˜ ™êfi~°÷=∞O>Ë ZÖÏ LO@∞O^À ‰õÄ_® `≥eÜ«∞^Œ∞.
=Ú#∞Ñ¨Ù ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞ =$„`åã¨∞~°∞}˜‚ ãÖÇ¨ÏiOK«_®xH˜ ^Œnèz =∞Ç¨Ïi¬
"≥<fl≥ =ÚHõ#∞ HÀi fã¨∞H˘<åfl_»∞. P "≥<fl≥ =ÚHõ#∞ =„*ÏÜ«Ú^èOŒ QÍ KÕã∞¨ H˘x
=$„`åã¨∞~°∞}˜‚ ãÖÇ¨ÏiOKå_»∞. ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞ ™êfi~°÷O`À =∞Ç¨Ïi¬ =∞~°}Ïxfl
QÆ∂iÛ zOuOK«Ö^Ë ∞Œ . J~Ú<å, P =∞Ç¨Ïi¬ W`«~∞° Å ™œYº"Õ∞ `«# ™œYº=∞x
ZOz â◊s~° `åºQÆO KÕã≤ ã¨∞ã≤÷~° H©iÎx á⁄O^•_»∞. =∞Ç¨`å‡! ^ÕÇ¨aè
=∂#O`À LO_Õ "åiH˜ <å „áê~°÷# JOwHÍ~°Ü≥∂QÆºO HÍ<Õ~°^Œ∞. ^ÕÇ¨aè
=∂#O ÖËx Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å∞ XHõ¯ xq∞+¨"≥∞ÿ<å PÖ’zOÑ¨~°∞. Hõ#∞Hõ F
=∞Ç¨ÏhÜ«∂`å‡! ^ŒÜ«∂=∞Ü«∂! n#[#ãÖ~°Hí∆}^ŒH∆Í! ™êuÎ fiHõ ã¨fiÉèÏ=ÙÖˇ·#
^Õ"ÕO„^•^Œ∞ÖË ™êfi~°÷Ñ¨~°∞ÅQÆ∞K«∞O_»QÍ, `å=∞ã¨„Ñ¨=~°Î#∞Å"≥∞ÿ# <åÉ’\˜
"åi q+¨Ü«∞O K≥áêÊÖÏ? <å HÀiHõ =∞xflOz âßâ◊fi`« H©iÎx á⁄O^ŒO_ç!
18. =∞Ç¨`å‡! ^Œnèz =∞Ç¨Ïi¬, taK«¢Hõ=iÎ, r=¸`«"åÇ¨Ï#∞_»∞
"≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°O^Œ~°∂ â◊s~åÅ∞ Jã≤÷~åÅx ÉÏQÍ Ziy#"å~°∞. Hõ#∞Hõ
Ñ¨~°∞Å ã¨∞MÏxÔH· `«=∞ Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ# â◊s~°O JiÊOz âßâ◊fi`« H©iÎx
á⁄O^•~°∞. ã¨¥Hí;|∞kú QÆÅ"åÔ~· xt`«OQÍ ÖÏÉèí#ëêìÅ#∞ ÉËsA "Õã¨∞
H˘<åfl~°∞. `å=Ú ‰õÄ_® Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ Ñï„"å[‰õΩÅ∞. `åºQÆjÅ∞~°∞.
Jâßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ D â◊s~åxfl Éè~·ˇ =° ™êfiq∞H˜ JiÊOz ##∞fl Hõ$`å~°∞x÷ KÕÜ∞« O_ç.
`«=∞‰õÄ H©iÎ z~°™ê÷~ÚQÍ LO_çáÈQÆÅ^Œ∞.
19. Ö’HõOÖ’ ã¨[˚#∞Öˇ·#"å~°∞ â◊=∞^Œ=∂k QÆ∞}ãÖÑ¨#∞flÖˇ· Ñ¨~ÀÑ¨
HÍ~°O KÕÜ«∞_»OÖ’<Õ P#O^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. =∂ =O\˜ "å~°O^Œ~°∂
™êfi~°Ñ÷ ~¨ ∞° ÖË, ^ŒÜ∂« ^•H˜}∆ ÏºÅ∞ ÖËx"åˆ~. =∂ ™êfi~°„÷ Ñ¨Ü∂≥ [<åxÔH· W`«~∞° Å#∞
Ç≤ÏOã≤ã¨¥ÎO\ÏO. =∂ =O\˜ "åi =Å# Ö’HÍxH˜ ZÖÏ\˜ „Ñ¨Ü≥∂[#=¸
KÕ‰Äõ ~°^∞Œ .
20. `å=Ú ^ÕÇ¨aè=∂<åxfl q_»<å_ç, Ü«ÚHÍÎÜ«ÚHõÎ *Ï˝#O`À
ãÖK«i™êÎ~∞° . `«=∞‰õΩ Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°O `«ÑÊ¨ "Õ~˘Hõ Ñ¨~=° ∂~°O÷ ÖË^∞Œ . ã¨~fi° „áê}∞Å
™œYº"Õ∞ `«=∞ ™œYºO. HÍh "Õ∞=∞ÖÏ HÍ^Œ∞. HÀiHõÅ`À HÀiHõÅÖ’
rq™êÎO. Ü«ÚHÍÎÜÚ« HõÎ q"ÕHOõ ÖËx"å~°O. Hõ#∞Hõ ##∞fl UO KÕÜ∞« =∞O\Ï~À
`å"Õ∞ ÃãÅq=fiO_ç. `å=Ú ZO`«=∂„`«=¸ ãÖâ◊~ÚOÑ¨=^Œ∞Ì. `å=Ú
Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å∞, ã¨~°fi=¸ `≥eã≤#"å~°∞.
21. =∞Ç¨#∞ÉèÏ"å! QÆ~°∞`«‡O`«∞x#∞O_ç â◊OYK«∂_»∞_»<Õ ã¨~åÊxfl
HÍáê_»_®xH˜ r=¸`«"åÇ¨Ï#∞_»∞ `«# â◊s~å<Õfl JiÊOKå_»∞. ^Œnzè =∞Ç¨Ïi¬
`«# "≥<≥fl=ÚHõ#∞ ^Õ"ÕO„^Œ∞# HõiÊOKå_»∞. D q^èŒOQÍ "åi~°∞=Ù~°∂
âßâ◊fi`« H©ixÎ á⁄Ok qMÏº`«∞Öˇ<· å~°∞. WOHÍ W@∞=O\˜ "å~°∞ J<ÕH=õ ∞Ok
L<åfl~°∞. "åi Hõ^äŒÅhfl =∞#O WÑ¨Ê\˜H© K≥Ñ¨CH˘O@∞<åflO. =∞Ç¨`å‡!
`å=Ú "åi =∞ÖË¡<Õ âßâ◊fi`«H©iÎx á⁄Ok ##∞fl Hõ$`å~°∞÷x KÕÜ«∞O_ç.
ã¨~=æ° Ú - 11 343
22. =∞Ç¨ÏhÜ«∂`å‡! ^ÕÇ¨ aè=∂#O L#fl "å~°O^ŒiH© ^ÕÇÏ¨ O J`«ºO`«

qÅ∞"≥·#k. Z=~°∂ ^ÕÇ¨xfl `åºQÆO KÕÜ«∞_®xH˜ ã≤^ŒúÑ¨_»~°∞. JO`Õ HÍ^Œ∞.
<å HÀiHõ q#QÍ<Õ ##∞fl ÑïÑï q^è•Å ^Œ∂+≤™êÎ~°∞. JÖÏQÆx <å
HÀiHõ x~åHõiOK«^yŒ #^Œx Ñ¨Å∞Hõ=^Œ∞.Ì ZO^Œ∞HõO>Ë, `å=Ú ^ÕÇ¨ aè=∂#O
ÖËx"å~°∞. `åºQÆ^#Œè ∞Å∞, ã¨~fi° A˝Å∞, „|Ç¨Ï‡*Ï˝#∞Å∞. `«Åz#O`« =∂„`å#<Õ
`å=Ú ^Õx<≥·<å `åºQÆO KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷Å∞. ^ÕÇ¨Ï=∞<Õk g∞ ^Œ$+≤ìÖ’
=∞\˜ì`À ã¨=∂#O. ãÖ™ê~°‰õÄÑÖÖ’ Ñ¨_ç LO_Õ =∂‰õΩ Zxfl [#‡ÖˇuÎ<å
"≥~· åQÆº=Ú^Œ~ÚOK«^∞Œ . Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°``« Ê« ~°∞Öˇ#· `«=∞~°∞ D n#∞x q#fláêxfl
=∞xflOK«O_ç.
23. ÉèíQÆ=<£! `«=∞ =O\˜ Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ Zxfl Ö’HÍÅ∞ "≥^ŒH˜<å
HõxÑ≤OK«~∞° . JkfifÜ«∞ ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ∞. Éè~·ˇ "° Àáêã¨#‰õΩ `«=∞~°∞ Hõ_∞» Ü≥∂QÆ∞ºÖˇ·
L<åfl~°∞.
24. ÉèíQÆ=<£! Ñ¨Ó[hÜ«∂! ^ŒÜ«∂=∞Ü«∂! <å "≥Ú~° PÅHÕK«O_ç.
g∞~°∞ ã¨~fi° Ö’Hõã~¨ fi° A˝Å∞. <å ÉèÏQÆºO `«=∞ Hõ~∞° } g∞^Œ<Õ P^è•~°Ñ_¨ ç LOk.
<å Ñ¨@¡ Hõ$áêÉèÏ=O K«∂Ñ≤ `«=∞ t~°ã¨∞û <˘ã¨QÆO_ç. `«=∞ áê^•Å
<å„â◊~Úã¨∞<Î åfl#∞. JO`å âßO`«ÉÏè =O`À q#fl „jâ◊OHõ~∞° Å∞ HÍáêe‰õΩx`À
WÖÏ J<åfl~°∞:
25. „j â◊OHõ~°∞Å∞: HÍáêeHÀ`«Î=∂! ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ. #∞=Ùfi HÀi#
q+¨Ü«∞O QÆ∂iÛ <Õ#∞ H˘OK≥O ‰õÄ_® qKåiOK«@O ÖË^Œ∞. Ö’HõOÖ’
r=ÙÅ =∞<À~°^ä•Å#∞ <≥~°"Õ~°Û_®xˆH „áêA˝Å∞ Hõ$+≤ KÕ™êÎ~°∞. ZO`À
ãÖ`À+Ö`À <å t~°ã∞¨ û#∞ h‰õΩ Xã¨Q∞Æ `å#∞. q"Õ‰Ωõ Å∞ D â◊s~°O Jâßâ◊fi`«
=∞x `≥eÜ«∞@OKÕ`« ^ÕÇ¨xfl JiÊOK«_®xH˜ "≥#∞HÍ_»~°∞.
26. D ^ÕÇ¨ÏO ZO`«HÍÅO áÈ+≤Oz<å, U^À XHõ<å_»∞ <ÕÅ
"åÅ=Åã≤O^Õ. J@∞=O\˜ ^ÕÇ¨ÏO =Å# W`«~°∞Å‰õΩ "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ@O
Hõ<åfl Ñ¨~°=∂~°÷"Õ∞=Ú#flk? â◊s~°O âßâ◊fi`«O HÍ^Œx „QÆÇ≤ÏOK«_»OKÕ`«
„áêA˝Å∞ Ö’HÀÑ¨HÍ~°HÍ~åºÅ∞ j„Ñ¶∞¨ QÆu# Ñ¨ÓiÎ KÕ™êÎ~∞° . Wk =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ
ã¨fiÉèÏ=O.
27. F ã≤^ŒúÑ¨Ù~°∞ëê! <å t~°ã¨∞û x=fi_»OÖ’ ZÖÏ\˜ ãÖ^ÕÇ¨Ï=¸
ÖË^Œ∞. HÍh, hg HÍ~åºxfl |Ç¨ï *Ï„QÆ`«Î`À#∞, Ju QÆ∞OÉèí#OQÍ#∂
Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∂e. <Õ#∞ [#∞Å∞ u~°∞QÍ_»x „Ñ¨^Õâ◊OÖ’ ã¨=∂kèx+¨µª_»<≥·
LO\Ï#∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ h "˘Hõ¯_»"Õ ~å. h =∞<À~°^•ä xfl Ñ¨ÓiÎ KÕã∞¨ HÀ.
ZÖÏ\˜ ãÖâ◊Ü«∂Å∞ ÃÑ@∞ìHÀHõ <å t~°ã¨∞û YO_çOz JyflQÆ∞O_»OÖ’
"Õã≤ Ç¨ÏŸ=∞O KÕã¨∞HÀ. D HÍ~°º=∞O`å <å t+¨µºÅ‰õΩ `≥eÜ«∞hÜ«∞=^Œ∞Ì.
J`«ºO`« QÆ∞OÉè#í OQÍ HÍ~°ºO Ñ¨ÓiÎ KÕã∞¨ HÀ. Hõ#∞Hõ <å t~°ã∞¨ û#∞ á⁄O^Œ_®xH˜
J#∞"≥·# x~°˚# „Ñ¨^Õâßxfl ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞HÀ.
28. HÍáêeHÀ`«Î=∂! <å Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ „â◊^ŒúQÍ q#∞. h HÍ~°ºO
ã¨Ñ¶¨ÅO HÍ"åÅO>Ë, D q+¨Ü«∞O =∞# ~Ú~°∞=Ù~°‰õΩ `«Ñ¨Ê W`«~°∞Å‰õΩ
`≥eÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. =ÚYºOQÍ <å JO`«~°OQÆ t+¨µºÅ‰õΩ `≥e¿ãÎ x#∞fl ‰õÄ_®
K«OÑ¨QÆÅ~°∞. Hõ#∞Hõ #∞=Ùfi JuKåHõK«HõºO`À =º=Ç¨ÏiOKåe.
29. D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ HÍáêe‰õΩ_»∂ `«=∞ HÍ~°º¢Hõ=∂xfl
Ju QÀÑ¨ºOQÍ LOKå~°∞. W~°∞=Ù~°∂ ãÖ`À+≤Oz#"åÔ~· ZO`À "≥∞ÿ„u`À
"≥∞ÅQÆ™êQÍ~°∞. `«# z~°HÍÅ =∞<À~°ÔŒä <≥~"° ~Õ @° OKÕ ãÖ`À+Ö`À HÍáêe
‰õΩx =∞#ã¨∞û `ÕeHõ|_ç#k. `«H˜¯# U~åÊ@∞¡ Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ `«#
x[QÆ$Ç¨xH˜ "≥àÏ¡_»∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ‰õÄ_® `«=∞ ‰õΩ\©~åxfl KÕ~°∞H˘x,
xtÛO`«`À =∞ø#O ^•ÖÏÛ~°∞. PO`«~°OyHõ t+¨µºÅ‰õΩ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O
`≥Å∞Ñ¨Hõ QÀÑ¨ºOQÍ LOKå~°∞.
30. P HÍáêe‰õΩ_»∞ „uâ◊¥ÅO KÕ`« ^èŒiOz, #∞^Œ∞@ qÉèí∂u
ˆ~YÅ∞ „Ñ¨HÍtã¨¥ÎO_»QÍ, "≥∞_»Ö’ Z=ÚHõÅ ^ŒO_» ^èŒiOz L<åfl_»∞.
J`«_∞» z`«∞QÎ Í =∞^Œºáê#O KÕã#≤ "å_»=@OKÕ Hõ#∞flÅ∞ Z„~°|_ç ~°HQÎõ ÀàÏÅ
=∞ÖË¡ L#flq. WÖÏ\˜ ~°∂Ñ¨Ùˆ~YÅ`À P HÍáêe‰õΩ_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å∞O_Õ
„Ñ¨^Õâß# x~°ƒùÜ«∞OQÍ „Ñ¨"ÕtOKå_»∞. P HÍáêe‰õΩ_Õ, HÍÅÉèˇ·~°=Ù_®
J#fl@∞¡<åfl_»∞.
31. „j Ñ¨^Œ‡áê^•k t+¨µºÅO^Œ~°∂ ™êfl#, [áêÖÏK«iOÑ¨ ^Œ∂~°
„áêO`åÅ‰õΩ "≥àÏ§~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å∞ HÍáêe‰õΩ#‰õΩ KÕã#≤ "åQÍÌ#O <≥~"° ~Õ Û°
ã¨~=æ° Ú - 11 345
_®xH˜ J`«x "≥O@ "≥àÏ¡~∞° . HÍáêÅ‰õΩx „Ñ¨Ü∞« `åflÅ‰õΩ ÉèOí QÆO HõÅ∞QÆ~å^Œ#fl
`«ÅOÑ¨Ù`À „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# â◊s~°O QÆ∂iÛ Ñ¨^Œ‡áê^•k t+¨µºÅ‰õΩ
`≥eÜ«∞x=fiHõ ~°Ç¨Ïã¨ºOQÍ LOKå~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞, HÍáêe‰õΩ_»∞ U~åÊ@∞
KÕã¨∞H˘#fl x~°˚#„Ñ¨^ÕâßxH˜ J`«}˜‚ J#∞ãïOz "≥àÏ¡~°∞.
32. ÉèíÜ«∞OHõ~åHÍ~°∞_≥· ã¨g∞Ñ≤Oz# P HÍáêe‰õΩx „j â◊OHõ~°∞Å∞
`Õiáê~° K«∂âß~°∞. `«# â◊s~åxfl `åºQÆO KÕÜ«∞_®xH˜ ã≤^ŒúÑ¨_®¤~°∞.
`«^Œ#O`«~°O WO„kÜ«∞"åºáê~å Åxfl\˜h LÑ¨â◊q∞OÑ¨*Ëâß~°∞. Ñ¨~°=∂`«‡
Ü«∞O^Œ∞ =∞#ã¨∞û#∞ ÅÜ«∞O KÕã¨¥Î xâ◊ÛÖÏO`«óHõ~°}∞Öˇ·<å~°∞. „Ñ¨}=OKÕ
Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl ^è•ºxã¨¥Î, P`«‡#∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡Ö’ KÕ~åÛ~°∞. JO>Ë `«`«Î fi=∞ã≤
"åHÍº~°"÷ ∞≥ #ÿ r=„|ÃÇÏ· ‡HÍºxfl Ziy P`«‡#∞ Ñ¨~=° ∂`«‡QÍ ÉèÏqOKå~°#fl=∂@.
P Ñ¨~=° ∂`Õ‡ `å#<Õ Ñ¨~ÀHí*∆ Ï˝# ÑïÑ¨Ó~°∞_‚ Ü » ∂« º~°∞. P`å‡~å=Ú_»∞ ^ÕÇ¨ xfl
q_çz ^ÕÇ¨f`«ã≤÷uÖ’ qÇ¨ÏiOKå_»∞. J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ
^Œ$âßºÅ#∞ =∞~°z Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ≤Ü≥ÿ∞, ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊√_»Ü«∂º~°∞.
33. xifiHõÅÊã¨=∂kè ãÖÑ¨#∞flÖˇ·, ˆH=ÅO x=$uÎ=∂~°æ Ñ¨~å
Ü«∞}∞Öˇ·# â◊OHõ~°∞Å#∞ P HÍáêe‰õΩ_»∞ ^Œi≈OKå_»∞.
34. „j â◊OHõ~°∞Å∞ HõO~î°O ¢HÕ^Œ∞QÍ QÆ_»¤=ÚOz, "≥∂HÍà◊§ÃÑ·
Ç¨Ï™êÎÅ∞Oz, <Õ„`åÅ∞ ã¨QOÆ `≥~z° , ã¨QOÆ =¸ã¨∞H˘x =Ú‰õΩ¯ H˘# ÉèÏQÍxfl
K«∂ã¨¥Î ‰õÄ~˘Û<åfl~°∞.
35. ˆH=ÅÉ’^èŒã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ·, JYO_»*Ï˝#x^èŒ∞Öˇ·, ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊√Öˇ·,
z<å‡„`«ãfi¨ ~°∂Ñ¨ÙÖ,·ˇ ã¨~fi° ^Œ$â◊º „Ñ¨ÑO¨ Kåxfl =∞~°z, qâ◊√^Œ`ú `« Î« fi „Ñ¨*Ï˝ÉÏè ã≤`∞« Öˇ#·
„j â◊OHõ~°∞Å#∞ P HÍáêe‰õΩ_»∞ ^Œi≈OKå_»∞.
36. „j â◊OHõ~°∞Å∞ z#∞‡„^Œ =Ç≤ÏOz ã¨=∂kèx+¨µªÖˇ· LO_»QÍ,
¢‰Äõ ~°∞_»∞, HõÑ\¨ ˜ J~Ú# P HÍáêe‰õΩ_»∞ cèuÖËx"å_≥· Y_»Oæ `À „j â◊OHõ~∞° Å
t~°ã¨∞û#∞ YO_çOK«_®xH˜ ã¨g∞Ñ≤OKå_»∞. Wk WÖÏ LO_»QÍ, JHõ¯_»
^è•º#OÖ’ L#fl „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ `«# Ü≥∂QÆ|ÅOKÕ [~°∞QÆÉ’ÜÕ∞
D JHõ$`åºxfl uÅHÕKå_»∞.
37. „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ"å~°∞ "≥Ú^Œ\ ˜#∞O_ô „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
PO`«~O° yHõ t+¨µºÅ∞QÍ LO@∂, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ãÖ~°H} ∆í #∞ HÀ~°∞HÀ™êQÍ_»∞.
HÍáêe‰õΩ_»∞ `«# „uâ◊¥ÖÏxfl ÃÑ·ÔHuÎ „j â◊OHõ~°∞Å t~°ã¨∞û YO_çOK«@O
„j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞Å∞ `«=∞ Ü≥∂QÆâ◊H˜ÎKÕ`« „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞Å∞
„j #$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞ Éèí‰õΩÎ_»∞† J>Ë¡ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ ‰õÄ_® Ñ¨~°=∞Éèí‰õΩÎ_»∞.
38. „j Ñ¨^‡Œ áê^•Kå~°∞ºÅ∞ „j #$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞ =∞O„`« ã≤^∞Œ Åú =_»OKÕÕ
"≥O@<Õ =∞O„`«Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ ^è•ºxOz „j #$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞ k=º `Õ[ã¨∞û#∞
^è•ºxOKå~°∞. "≥#∞"≥O@<Õ P ™êfiq∞ „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞Å#∞ P=Ç≤ÏOz =∞Ç¨
`Õ[ã¨∞û`À "≥eyáÈ`«∂, Hí}∆ HÍÅOÖ’ „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ã¨=∂kèãu÷≤ x á⁄Ok#
„Ñ¨^Õâ◊OÖ’ „Ñ¨`«ºHí∆"≥∞ÿ<å_»∞.
39. =∞Ç¨ÉèÜí ∞« OHõ~ã° fi¨ ~°O`À, =$kú K≥O^Œ∞`«∞#fl ¢HÀ^è•yfl`À, Ö’HÍÅhfl
ÉèÜí ∞« Ñ¨_Õ suQÍ #$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞ Ç¨=ÉèÏ=Ñ¨~å¢H=õ ∂Å#∞ ãÖ`«iOK«∞H˘#fl
„j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ HÍÅÜ«∞=ÚxÖÏ P HÍáêe‰õΩxÃÑ· ^Œ∞q∞HÍ_»∞.
40. JO`«@ P #$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞, "≥∞_» EÅ∞ q^ŒÅ∞ÛH˘O@∂
ÉèÜ
í ∞« OHõ~° QÆ~#˚° Å`À Éè∂í =∂ºHÍâßÅ∞ HõOÑ≤OÑ¨ KÕã¥¨ OÎ _»QÍ ^Õ=`«ÅO^Œ~∂°
''WkÜÕ∞q∞\˜—— Jx Pâ◊Û~°ºÑ¨_™» êQÍ~°∞. „j â◊OHõ~∞° Å ã¨xflkèx ™êH∆Í`«¯iOz#
P Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ =∞Ç¨"ÕQÆO`À P HÍáêe‰õΩxÃÑ· ‰õΩiHÍ~°∞.
41-42. „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞Å∞ (#$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞ JOâ◊`À) „Ñ¨à◊Ü«∞
HÍÅ~°∞„^Œ∞xÖÏ, HÀáÈ„k‰õΩÎ_≥·, Ñ¨Ó~°fiO Ç¨Ïi}ºHõtÑ¨Ùx =Hí∆ã¨÷ÖÏxfl pÖËÛ
q^èŒOQÍ, P HÍáêe‰õΩx =Hí∆ ã¨÷ÖÏxfl peÛ"Õâß_»∞. `«# "å_çÜ≥ÿ∞# HÀ~°`À
P HÍáêe‰õΩx Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl peÛ ¿ÑQÆ∞Åxfl\˜h |Ü«∞@‰õΩ ÖÏy "≥∞_»Ö’
=∂ÅQÍ ^èŒiOKå_»∞.
43. =∞Ç¨"å_çÜ≥ÿ∞# QÀà◊§`À =∞Ç¨„âı+¨ª"≥∞ÿ# P ã≤OÇ¨Ï~å[O
HÍáêe‰õΩx ^ÕÇ¨xfl HÀáÈ„^ÕHõO`À ¢HÕ^Œ‰õΩ Ñ¨_»^Àã≤#k. ã¨fi~°æ=∞O^Œe
HÀ@ |∞~°∞AÅ∞ qiyÑ¨_ç#@∞¡ ÉèíÜ«∞OHõ~° â◊|ÌO`À P`«_ç ^ÕÇ¨ÏO
<ÕÅ‰õÄeOk.
ã¨~=æ° Ú - 11 347
44. ã¨~°fiÖ’Hõ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# P â◊ÉÏÌxH˜ t+¨µºÅO^Œ~°∂ QÆ∞q∞‰õÄ_ç

JHõ¯_»‰õΩ KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. =∞~°}ÕzÑ¨_ç=Ù#fl HÍÅÉèˇ·~°=Ùx, „Ñ¨Hõ¯<Õ xâ◊ÛÅ
ã¨=∂kèÖ’ L#fl QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºx K«∂âß~°∞. ^Œ∞+¨tì Hí}∆ , t+¨~ì H° }∆í HÔ · J=`«iOz#
#$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞x ãÖ^Œi≈OKå~°∞. ™êfiq∞ J#∞„QÆÇ¨xÔH· D q^èŒOQÍ
ã¨∞uÎ OKå~°∞.
45. =∞Ç¨`å‡! #$ã≤OÇ¨Ï ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ZÅ¡"Õà◊ÖÏ ÉèíHõÎ ã¨∞ÅÉèí∞_»∞.
P<å_»∞ Ñ¨~°=∞Éèí‰õΩÎ_≥·# „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞xH˜ =jÉèí∂`«∞_≥·<å_»∞. P L„QÆ=¸iÎx
K«∂ã≤ ^Õ=`«ÅO^Œ~°∂ ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞Öˇ·<å~°∞. „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞xH˜ =∂„`«O „Ñ¨ã¨#fl
~°∂ÑÖÖ’ ^Œ~°≈#q∞KåÛ_»∞. q∞„`«=∂! P ^Õ=^Õ=Ùx J#∞„QÆÇ¨xfl ZÑ¨C_»∞
á⁄O^•=Ù? ZÑ¨C_»∞, ZHõ¯_» `«=∞‰õΩ „Ñ¨ã¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞? Jx `À\˜ t+¨º
QÆ}=∞O`å Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞}˜‚ „Ñ¨tflOKå~°∞.
46. Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞: =ÚO^Œ∞ <Õ#∞ JÇ¨ÏŸaÅ Ñ¨~°fi`«tY~°OÖ’ x"åã¨
"Õ∞~°Ê~°K«∞H˘x #$ã≤OÇ¨Ï ÉèíQÆ=O`«∞xÔH· Ñ¶¨∞’~° `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«∞™êQÍ#∞.
KåÖÏHÍÅO P q^èŒOQÍ `«Ñ¨ã¨∞û KÕâß#∞.
47. ™È^Œ~°∞ÖÏ~å! #$ã≤OÇ¨Ï ÉèíQÆ=O`«∞x, J#∞„QÆÇ¨ÏO HÀi, J##º
QÆu‰õΩ_»<≥·, x+¨ª`À P JÇ¨ÏŸaÅÑ¨~°fi`å# `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«∞™êQÍ#∞. XHÍ<˘Hõ
~ÀA XHõ H˜~å`«‰õΩ _˘Hõ_»∞ =zÛ ''JÜ«∂º! D Ñ¶¨∞’~å~°}º =∞O^Œe
~¸ QÆ∞Ç¨ÏÖ’ UÅ x=ã≤ã¨∞Î<åfl~°∞?—— Jx `«~°z `«~°z „Ñ¨tflOKå_»∞.
JÑ¨C_»∞ <Õ#`«x`À ''H˜~å`« „âıëêª! <Õ <˘Hõ ã≤OÇ¨Ï„âıëêªxHÔ · Ñï`«Ñã≤ ∞¨ <Î åfl#∞.
WO`«=~°‰Ωõ ^•x *Ï_» <å‰õΩ `≥eÜ«∞~åÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å# WHõ¯_ÕÕ x=ã≤ã¥¨ Î
xsH˜∆ã¨∞Î<åfl#∞—— Jx ÑëHÍ#∞.
48. ''HõO~î°O =~°‰õÄ ã¨~°fi`Õ*’=∞Ü«∞"≥∞ÿ# =∂#"åHÍ~°O`À#∞, `«Å
=∂„`«O ã≤OÇ¨Hõ$u Hõey# XHõ ã≤OÇ¨Ï~å[O D „áêO`å# ãÖK«iã¨∞#Î flk.
H˜~å`«„âıëêª! ZO`« "≥^ŒH˜<å P ã≤OÇ¨Ï~å[O HõxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞. <Õ<å
ã≤OÇ¨Ï~å*ÏxÔH· Ñï`«Ñ≤ã¨∞Î<åfl#∞. ZÑ¨Ê\˜ÔH·<å P =∞$QÆ~å*Ïxfl K«∂_®Å<Õ
Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À WHõ¯_ÕÕ HÍÑ¨Ù~°=Ú<åfl#∞—— Jx `≥eáê#∞.
49. ''D q^èŒOQÍ K≥|∞`«∞O_»QÍ, P H˜~å`«∞_»∞ J_»q Ö’xH˜
áÈ~Ú, ~°Hõ~°HÍÖˇ·# fQÆÅxflO\˜h HõeÑ≤ „`å_»∞QÍ ¿Ñx, t~°ã¨∞û =∂„`«O
ã≤OÇ¨ÏO, `«H˜¯# â◊s~°=∞O`å =∂#"åHÍ~°O Hõey XHõ qt+¨ì"≥∞ÿ#
=∞$QÆ~åA#∞ P „`å\˜`À |OkèOz `≥zÛ <å =ÚO^Œ∞OKå_»∞.
50. WÖÏ „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ K≥|∞`«∞O_»QÍ `«H˜¯# t+¨µºÅO^Œ~°∂,
D Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ q+¨‚fiOâ◊ãÖÉèí∂`«∞_»x `«ÅKå~°∞.
51. JO`«@ P H˜~å`« „âı+¨µª_»∞ ''#∞=Ùfi Ñ¨~°=∞ ÉèíH˜Î`À g_»x Ñ¨@∞ì
^ŒÅ`À ##∞fl ^è•ºxOKå=Ù. D q^èŒOQÍ =ÚO^≥#fl_»∂ „|Ç¨‡k ^Õ=`«Å∞
‰õÄ_® ^è•ºxOK«ÖË^Œ∞—— Jx Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂ JO`«i›`«∞_»Ü«∂º_»∞.
52. D q^èŒOQÍ "å~°O^Œ~°∂ „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ #$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞ "åi
K«i`åxfl qx Ñ¨~°=∂#O^ŒÉèíi`«∞ÅÜ«∂º~°∞. `«^Œ#O`«~°O P Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞Å
"å~°∞ XHõ¯™êiQÍ „|Ç¨‡O_»=∞O`å =∂~°∞„"≥∂ˆQ@∞¡QÍ QÆi˚OKå_»∞.
53. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨¥÷Å, ã¨¥Hí;, HÍ~°} â◊s~åÅ#∞ Ju¢Hõq∞Oz
xifiHõÅÊã¨=∂kèÖ’ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O`À qÇ¨Ïiã¨∞Î<åfl~°∞. JYO_» *Ï˝#
`Õ*’=∞Ü«ÚÖˇ·# P =∞Ç¨`«∞‡Å∞, #$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞KÕ QÍqOK«|_ç# ã≤OÇ¨Ï
QÆ~°̊<åxH˜ Ö’HÍÅhfl HõOÑ≤Oz „|Ç¨Ï‡Ñ¨^•xfl KÕ~°QÍ, P <å^ŒO PÅHÕz#
„j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨=∂kè ã≤÷u #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ =KåÛ~°∞. `«~°∞"å`« Hõà◊√¡
`≥~°z ã¨~°fiÖ’Hõ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ~°∂Ñ¨Ù`À xÅ|_»¤ „j #$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞x
^Œi≈Oz ~ÚÖÏ ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~°∞.
54. ''K«O„^Œ H˜~°}ÏÅ =O\˜ "≥∞_» EÅ∞`À#∞, #∞^Œ∞@ q∞H˜¯e
„Ñ¨HÍâ◊=O`«"≥∞ÿ XáêÊˆ~ <Õ„`«O`À#∞, JÑ¨C_Õ L^Œ~ÚOz# #∂~°∞QÆ∞~°∞
ã¨¥~°∞ºÅ „Ñ¨K«O_» H˜~°}ÏÅ`À ÉèËkã¨¥Î, =∞Ç¨@ìÇ¨ãÖ KÕ¿ã"å_»∂, ã¨~°fi
`Õ*’qÅHí∆}∞_»∂
55. =∞Ç¨áêëê}O=∞ÖË¡ˇ Hõiî#"≥∞ÿ# P HÍáêe‰õΩx =Hí∆ã¨÷ÖÏxfl
Ñ¨QÆ∞ÅQ˘\ìQÍ, P ~°HõÎO`À h â◊s~°=∞O`å `«_çã≤áÈ~Ú#k. „j=`«ûO,
H“ã¨∞ÉÎ =íè ∞}∞ÅKÕ „Ñ¨HÍtOKÕ h=Ù P HÍáêe‰õΩx #~åÅ#∞ "≥∞_»Ö’ ^èiŒ Oz
Jq∞`« ÉèíÜ«∞OHõ~åHÍ~°∞_»"≥· „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl=Ù.
ã¨~=æ° Ú - 11 349
56. ^Õ=^•#=ÙÅ‰õΩ `«# cèHõ~°"≥∞ÿ# PHÍ~°O`À „|Ç¨‡O_®#flO`å

cèuQ˘ÖËÊ q^èŒOQÍ KÕ¿ã"å_»∂, Ñ¨$^äŒ∞ÖÏHÍ~° ^ÕÇ¨Ï qÉèÏã≤`«∞_»∂, fHí∆‚"≥∞ÿ#
HÀ~°Å`À <À\˜ #∞O_ç ZQÆãÑ≤ _¨ Õ Jyfl*ÏfiÅÅ∞ PHÍâ◊=∞O`å "åºÑ≤ã¥¨ OÎ _»QÍ-
57. `«# ~À=∞‰õÄáêÅ#∞O_ç |Ü«∞ÅÊ_Õ JyflHõ}ÏÅ`À ã¨~fi° Ö’HÍÅ#∞
^ŒÇÏ≤ OÑ¨*¿Ë ã"å_»∂, Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞Ü«∞O^Œe ^Õ"OÕ „^Œ∞x ^Œ~åÊxfl ãÖÎ aèOÑ¨*¿Ë ã
^ŒO`åÅ`À, „Ñ¨à◊Ü«∞HÍÅ~°∞„^Œ∞x =∞ÖË¡ LO_Õ"å_»∂ (JQÆ∞)
58. =∞Ç¨`å‡! JHÍÅOÖ’ „Ñ¨àÜ ◊ ∞« O ãÖÉèqí OK«‰Ωõ O_»∞QÍHõ! Ö’HÍÅ#∞
^ŒÇ≤ÏOKÕ h HÀáêxfl LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«O_ç—— JO@∂ „j â◊OHõ~°∞Å∞ „|Ç¨‡k
^Õ=`«Å`À ‰õÄ_ç# #$ã≤OÇ¨Ï^Õ=Ùx „áêi÷OKå~°∞.
59. ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# <åÅ∞Hõ#∞ |Ü«∞@‰õΩ *ÏÑ≤ J@∞x@∞ „uÑ¨C
`«∂#fl P #$ã≤OÇ¨Ï ™êfiq∞x "å~°O^Œ~°∂ ã¨g∞áêxH˜ áÈ~Ú ^Œi≈Oz
P#O^Œ ÉÏëêÊÅ∞ „ã¨qOKå~°∞. Ñ¨~°=∞ ÉèíH˜Î`À, x~°ƒùÜ«ÚÖˇ· QÆ^Œæ^Œã¨fi~°O`À
„j â◊OHõ~°∞Å∞ D q^èŒOQÍ „áêi÷OKå~°∞.
60. „j â◊OHõ~°∞Å∞: F #$ã≤OÇ¨Ï™êfig∞! =∂ Ñ¨@¡ ^ŒÜ«∞ =Ç≤ÏOK«∞.
=∞Ç¨ÏŸ„QÆÉèˇ·~°=Ù_»∞ =∞$u K≥Ok <ÕÅÃÑ· Ñ¨_ç=Ù<åfl_»∞. `«=∞ HÀáêxfl LÑ¨â◊
q∞OÑ¨*Ü Ë ∞« O_ç. <å Ñ¨@¡ `«=∞ Hõ$áêHõ\ÏH∆Íxfl „Ñ¨ãi¨ OK«O_ç. h HÀÑ¨`åáê
Å‰õΩ D Ö’HõO cèu K≥O^Œ∞`«∞#flk† QÆ_»QÆ_» =}‰õΩ`«∞#flk. Ö’HõHõÖÏº}Ï!
^ŒÜ«∂=∞Ü«∂! ã¨~°fiÖ’Hõâ◊~°}Ïº! âßOuOK«∞. âßOuOK«∞.
61. =∞Ç¨`å‡! `«=∞ ^ÕÇ¨ÏO ™êuÎ fiHõO. q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞_≥·# `«=∞#∞
ã¨`Î« fiQÆ∞}ÏkèÑu¨ QÍ "Õ^•Å∞ =zã¨∞#Î flq. `«=∞ ã¨fi~°∂ÑÖ Ñ¨~=° ∞âßO`«"∞≥ #ÿ k.
x`«ºâßOu Xãÿ ã¨~°fiÖ’HÍÅ#∞ ~°H˜∆OK«∞. ã¨~°fiÖ’Hõ™œMÏºxÔH· âßOuOK«∞.
L„QÆ~∂° ÑÖ `«=∞ ã¨fiÉèÏ=O HÍ^Œ∞. Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ~°HO∆˜ Ñ¨ qq^è•Öˇ#· ~°∂áêÅ#∞
^èŒi™êÎ=Ù. ÅÜ«∞HÍ~°∞_≥·# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x HÍ~°ºO `å=Ú KÕÜ«∞^ŒQÆ∞<å?
ã¨`Î« fiQÆ∞}Ï_è∞» º_≥#· `«=∞‰õΩ `«"∂≥ QÆ∞}O #Ñ¨C`«∞O^•? ã¨`Î« fiQÆ∞} ã¨fi~°∂áê!
HÀÑÖ q_»∞=Ù.
62. ^Õ"å! `«=∞ <å=∞O `«Åz#O`«<Õ Éèí‰õΩÎÅ ÉèíÜ«∂xfl áÈQ˘>Ëì
"å_»=Ù. J@∞=O\˜ `«=∞#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ^Œi≈OKÕ ÉèÏQÆºO Hõey#"åi
J^Œ$ëêìxfl =i‚OÑ¨QÆÅ=∂! Hõ$Ñ¨ Hõey# "å~°O^ŒiH© J#~å÷Åhfl `˘Åy
Ñ¨~=° ∞âßOu Åaèã∞¨ #Î flk. Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å‰õΩ ‰õÄ_® ^Œ∞~°É¡ "íè ∞≥ #ÿ `«=∞ J„áêHõ$`«
^Œ~≈° #O, „áêHõ$`« [#∞Å‰õΩ ‰õÄ_® ÅÉèºí "≥∞`ÿ Õ "åi ÉèÏQÆº"Õ∞=∞x K≥ÑÊ¨ QÆÅO.
=∂ Ñ¨Ó~°fi[#‡Å ã¨∞Hõ$`«O KÕ`« =∂‰õΩ ™êH∆Í`«¯iOKå=Ù.
63. `«=∞ áê^•~°qO^•Å∞ ã¨‡iã¨¥Î =∞~°}Õz# "å~°∞ uiy
[x‡OK«~°∞. `«=∞ Ç¨Ïã¨Îã¨Ê~°≈ á⁄Ok#"å~°∞ =ÚH˜Îx á⁄O^Œ∞`å~°∞. D
HÍáêe‰õΩ_»∞ `«=∞KÕ Ç¨Ï`«∞_»Ü«∂º_»∞. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚÅ∞, D HÍáêe‰õΩxH˜
=ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOK«O_ç.
64. =ÚO^Œ∞ „Ñ¨Ç¨ ^¡ ∞Œ _»∞ `«# `«O„_çK`Õ « HõëêìÅ#∞ á⁄O^ŒQÍ, `«=∞~°∞
Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ùx ãÖÇ¨ÏiOz „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞}˜‚ HÍáê_ç<å~°∞. JO`«=∂„`«"Õ∞ QÍHõ
Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ù#‰õΩ =ÚH˜Îx ‰õÄ_® „Ñ¨™êkOKå~°∞. `«=∞ Jáê~° ^ŒÜ«∞
<Õ=∞x =i‚OÑ¨QÆÅO?
65. Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"≥ÚHõ¯_Õ. `«#Ö’ =¸_»∞ QÆ∞}ÏÅ <åáêkOK«∞H˘x
=¸_»∞ q^è•Öˇ·# HÍ~åºÅ#∞ KÕã¨¥Î, „|Ç¨Ï‡ q+¨µ‚ =∞¿ÇÏâ◊fi~° <å=∂Å#∞
^èŒiOKå~°∞. ã¨`«Î fiQÆ∞}Ïxfl P„â◊~ÚOz q+¨µ‚ <å=∞~°∂áêxfl ^èŒiOz
Ñïáêeã¨∞Î<åfl=Ù. ~°*’QÆ∞}Ïxfl P„â◊~ÚOz „|Ç¨Ï‡ J<Õ <å=∞O ^•eÛ
[QÆ`«∞Î ÅxflO\˜h ã¨$lã¨∞Î<åfl=Ù. `«"≥∂QÆ∞}Ïxfl P„â◊~ÚOz Ö’HÍÅ <≥Å¡
Å~ÚOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl=Ù.
66. =∞Ç¨`å‡! qKåiOK«QÍ #∞=Ùfi <å=∞~°∂áêÅ∞ ÖËx x~°∞} æ ∞_»=Ù.
JO^Œ∞=Å# h‰õΩ [##=∞~°}ÏÅ∞ ÖË=Ù. =∂ QÆ∞}ÏÅ∞ h =∂Ü«∞KÕ`«
ã¨$lOÑ¨|_ç#"Õ. #∞=Ùfi âßâ◊fi`«∞_»=Ù. ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊‰õΩ_»=Ù. <Õu, <Õu
J<Õ =∞Ç¨"åHÍºxfl J#∞ãïOz Jkèëêª#ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»=Ù h"Õ. Hˆ =ÅO "Õ^•O`«
`«`«Î fiã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»=Ù. ^ŒÜ«∂=∞Ü«∂! ##fl#∞„QÆÇ≤ÏOz âßOuOK«∞.
67. #$ã≤OÇ¨Ï™êfig∞! `«=∞ <å=∞O qx#O`«=∂„`å<Õ „Ñ¨=∞^äŒ∞Å∞,
QÆ∞Ç¨Ïº‰õΩÅ∞, Ñ≤âßKåÅ∞ Ñ¨~∞° y_»∞`«q. ~åHíã∆ ∞¨ Å∞ h =ÚO^Œ∞ xÅ∞=*ÏÅ~°∞.
#$ã≤OÇ¨Ï=∞O„`«„â◊=}O ã¨~fi° áêÑ¨q<åâ◊H=õ ∞~Ú [#∞Å∞ =Ú‰õΩÅÎ =Ù`«∞<åfl~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 11 351
68. =∞Ç¨`å‡! #∞=Ùfi ã¨~fi° Ö’Hõ<åÜ«∞‰õΩ_»=Ù. #∞"Õfi UÔHH· õ HÍ~°}Éè∂í `«∞

_»=Ù.x~°‡Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O`À ^è•ºxOÑ¨^Œy#"å_»=Ù. z`«ûfi~°∂Ñ¨Ù_»=Ù. x#∞fl
â◊~°}∞ "Õ_»∞`«∞<åfl#∞.
69. D HÍáêe‰õΩ_»∞ Hõ_»∞ n#∞_»∞† =∞~°}ÕKå_»∞. "å}˜‚ `«=∞
áê^ŒÑ¨^•‡Å =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞ÛH˘<åfl~°∞. HÀáêxfl LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«O_ç. ã¨~°fi
`Õ*’ÉèÏã¨∞~å! Ö’HÍxH˜ JÉèíÜ«∞"≥Úã¨QÆO_ç. ^Õ=`«Å∞ ‰õÄ_® `«=∞ âßO`«
ã¨fi~°∂áê<Õfl HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞. `«=∞ L„QÆ~∂° áêxfl K«∂ã≤ cèu K≥O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
™œ=∞º~°∂áêxfl K«∂Ñ≤ ~°H˜∆OK«O_ç.
70. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«∂! `Õ*’ÉèÏã¨∞~å! HÀ\˜ q^Œ∞ºÅ¡`«Å∞ ‰õÄ_® `«=∞
k=ºHÍOu =ÚO^Œ∞ kQÆ^Œ∞_»∞¿Ñ. `«=∞#∞ x~°O`«~°O Láêã≤OKÕ
Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å∞ ‰õÄ_® h =∞<À"åQÆf`«„Ñ¨nÑ≤Îx `≥eÜ«∞ÖË‰õΩ<åfl~°∞. P`«‡
ã¨fi~°∂áê! KåÖÏ L„QÆ"≥∞ÿ# h ÉèíÜ«∞OHõ~°=¸iÎx LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«O_ç.
71. „Ñ¨à◊Ü«∞HÍÅOÖ’ „Ñ¨=∞^äŒQÆ}ÏÅ`À Ñï"Õ+≤ì`«∞_≥·# =∞Ç¨HÍÅ
~°∞„^Œ∞x ÅÖÏ@ ÉèÏQÆOÖ’ "≥eˆQ Jyfl*ÏfiÅÅ`À ã¨=∞"≥∞ÿ# „j #$ã≤OÇ¨Ï
ÉèíQÆ"å#∞x =∞Ç¨@ìÇ¨ãÖ =∞Ç¨yflÜ≥ÿ∞, ã¨=¸Å <åâ◊O KÕã¨¥Î P J#O`«
^Œ∞i`åÅ#∞ „`«∞OK«∞QÍHõ, Ñ¨~°=∞ ã¨∞MÏÅxK«∞ÛQÍHõ!
72. "åã¨∞H˜x „`å_»∞QÍ KÕã¨∞H˘x ^Õ=^•#=ÙÅ∞ H©∆~°™êQÆ~° =∞^äŒ#O
KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞ Ç¨ÖÏÇ¨ÏÅO Ñ¨Ù\˜ì Ö’HÍÅhfl Éèíã¨‡"≥∞ÿáÈ`«∞O_»QÍ, â◊OHõ~°
ÉèíQÆ"å#∞Å∞ `«=∞ _»=∞~°∞HÍxfl „"≥∂yOz, P Ç¨ÖÏÇ¨ÏÖÏxfl „q∞Oy
[QÆ`∞« #Î ∞ HÍáê_®_»∞. „j #$ã≤OÇ¨Ï^Õ=ÙÅ ã≤OÇ¨ÏQÆ~#˚° ‰õÄ_® ã¨HÅõ Ö’HÍÅ#∞
~°H˜∆OK«∞QÍHõ! ã¨HõÅáêáêÅ∞ #tOK«∞QÍHõ! Hõ#∞Hõ ^Õ"å, ##∞fl „QÆÇ≤ÏOK«∞.
73. „j #$ã≤OÇ¨Ï™êfig∞! `«=∞ QÆOcè~°QÆ~°˚#ÅKÕ`« Ö’HõOÖ’ ã¨HõÅ
áêáêÅ∞ #tOK«∞QÍHõ! J*Ï˝<åxfl Ç¨ÏiOK«∞ Ç¨ÏiOK«∞ Ç¨ÏiOK«∞.
74. D q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j #$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞x ã¨∞ÎuOÑ¨QÍ,
„j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ „Ñ¨âßO`«∞Öˇ· „áêHõ$`«^ÕÇ¨xfl á⁄O^•~°∞. „j Ñ¨^Œ‡
áê^Œ∞Å‰õΩ [iy#^ŒO`å XHõ ã¨fiÑ¨flOÖÏ `ÀzOk. `«~∞° "å`« `«# QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖ#·ˇ
„j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ „Ñ¨}q∞ÖÏ¡_»∞.
75. „j #$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞ "åi ~¸ K«i`åxfl =ÚÑ¨CÏ@Ö Z=~°∞
Ñ¨~°=∞ÉèíH˜Î`À „â◊=}O KÕ™êÎ~À J\˜ì Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡xH˜ JHÍÅ =∞$`«∞º ÉèíÜ«∞
=ÚO_»^Œ∞. WÇ¨Ï=∞O^Œ∞ Éè’QÍÅ#∞Éèíq™êÎ_»∞. =∞~°}Ï#O`«~°O =ÚH˜Îx
á⁄O^Œ∞`å_»∞.
U UU
ã¨~°æ=Ú - 12
Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHõ `À@HÍKå~°∞ºÅ =$`åÎO`åÅ∞
1. QÆ`« ã¨~Oæ° Ö’ Éè~·ˇ "° Àáêã¨‰Ωõ _≥#· HÍáêe‰õΩ_»∞ „j â◊OHõ~∞° Å t~°ã∞¨ û#∞
HÀ~°@O, „j Ñ¨^‡Œ áê^•Kå~°∞ºÅ∞ #$ã≤OÇ¨Ï ~°∂ÑÖÖ’ ~å=_»O, „jâ◊OHõ~∞° Å∞
#$ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞x ã¨∞ÎuOK«@O "≥Ú^ŒÖˇ·# q+¨Ü«∂Å#∞ `≥eÜ«∞|~°Kå~°∞.
`«~°∞"å`« „jâ◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ t+¨ºQÆ}O`À HõÅã≤ QÀHõ~°‚ ˆH∆„`åxfl
ãÖ^Œi≈OKå~°∞.
2. D [QÆ`«∞Î JO`å XHõ <å@Hõ ~°OQÆO. J@∞=O\˜ <å@HõOÖ’x
áê„`«Å∞ J<ÕHOõ . P áê„`«ÅxflO\˜h ã¨¢H=õ ∞OQÍ #_çÑO≤ KÕ"å_Õ ã¨¥„`«^•è i.
J`«_Õ [QÆ<åfl@Hõ ã¨¥„`«^•è i - Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞. =∞#=∞O`å áê„`«^•è ~°∞Å"Õ∞.
^Œ$â◊º „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å P <å@HÍxH˜ ~°OQÆ"Õ∞. J\˜ì <å@Hõ~°OQÆOÖ’x
Hõ^ä•QÆ=∞<åxfl |Ç¨ï <Õ~°Êi`«#O`À „|Ç¨Ï‡, q+¨µ‚, =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞ áÈ+≤ã¨¥Î
LO\Ï~°∞. "åi =ÚQÆ∞æiÖ’#∞, JO^ŒiH© =O^ŒhÜ«Ú_≥·, HÍ=∞¢HÀ^è•^Œ∞Å‰õΩ
Jf`«∞_≥·, l`ÕO„kÜ«Ú_≥·, ã¨~°fi=∞OQÆà◊ J~Ú# áê~°fif^Õq`À ‰õÄ_ç, ã¨~°fi
„Ñ¨ÑO¨ KåxH˜ <å\ÏºKå~°∞º_≥#· P Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x ãÖ^Œi≈Oz# „j â◊OHõ~∞° Å∞
D q^èŒOQÍ ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~°∞.
3. ^ŒH˜∆}ÉèÏQÆOÖ’x "Õ∞Ñ¶¨∞ã¨=Ú^•Ü«∞O`À HõÅã≤ LO_Õ q^Œ∞ºÅ¡`«
("≥∞~°∞Ñ¨Ù) "å=∞ ÉèÏQÆOÖ’ XHõ¯ Hí∆}HÍÅO "≥∞~°ã≤ uiy P "Õ∞Ñ¶¨∞ã¨=Ú
^•Ü«∞OÖ’ HõÅã≤áÈÜÕ∞ ã¨~°fiqÅHí∆}"≥∞ÿ# PKå~°∞º_≥·# P Ñ¨~°=∞ t=Ùx
k=º^ÕÇ¨ÏOQÍ ã¨‡iã¨∞Î<åfl#∞. (JO>Ë "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ âßâ◊fi`«OQÍ "Õ∞Ñ¶¨∂Å`À
LO_»=Ù. Hí∆}HÍÅO HõxÑ≤Oz uiy "Õ∞Ñ¶¨∂ÅO^Œ∞ ãÖb#=∞=Ù`«∞O\Ï~Ú.
J^Õ q^èŒOQÍ x`«º=¸ áê~°fif^Õq`À HõÅã≤ LO_Õ P Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x
ã¨‡iã¨∞<Î åfl#∞.)
353
4. J~°<ú åsâ◊fi~°q„QÆÇÏ¨ OÖ’x t=ÉèQí "Æ å#∞x K≥~Úº ã¨^• J^Œ∞~°∞`«∂<Õ
LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë, Ô~O_»= ã¨QÆ ÉèÏQÆ"≥∞ÿ# áê~°fif^Õq â◊s~°O #∞O_ç
"≥Å∞=_Õ HÍOu H˜~°}ÏÅ∞ Ñ¨K«ÛQÆ_ç¤ Jx „Éèí=∞Ñ¨_ç t=Ùx KÕuÖ’#∞#fl
^Œ∞Ñ≤Ê `«ÅÃÑH· ˜ ¢HO˜ ^Œ‰Ωõ P_çã∞¨ #Î flk. JÖÏˆQ t=Ùx â◊s~°O #∞O_ç „Ñ¨ãi¨ OKÕ
HÍOuH˜~°}ÏÅ∞ *Á#fl HõOÔHÅx „Éèí=∞K≥Ok áê~°fiuKÕuÖ’#∞#fl zÅ∞‰õ
ã¨`«`«O Hõ^ŒÅ∞`«∂<Õ LOk. P HÍ~°}Ï# áê~°fif^Õq KÕ~Ú ‰õÄ_®
J^Œ~∞° `«∞#flk.
J~°<ú åsâ◊fi~° `«`Î« fiO: „Ñ¨H$õ u Ñ¨~=° ∂`«‡ Ü«∞O^Œ∞ b#"≥∞ÿ qKåiOz#
XˆH ã¨^Œfiã¨∞Î=x `≥Å∞ã¨∞Î#flk. ÉèË^Œ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº `«`åÎfixfl,
J^≥· fi`«`«`åÎ fi<Õfl „jâ◊OHõ~°∞Å∞ É’kèã¨∞Î<åfl~°∞. ^≥· fi`« ÉèÏ=O`À K«∂z# t=
áê~°fi`«∞Å∞QÍ Hõ#|_»∞`«∞<åfl~°∞. K≥·`«<åºk ^èŒ~å‡ÅKÕ, Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_≥·†
[QÆ`¯« ÅÊ<å^è~Œ å‡ÅKÕ Hõ~Î° $`«fi Éè’HõÎ $`åfik ^è~Œ å‡ÅKÕ, „Ñ¨H$õ uÜ≥∞ÿ #, áê~°fif^Õq,
XˆH Ñ¨~°=∂`«‡"≥∞ÿ "≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl_»∞. ã¨$+≤ìxq∞`«Î"≥∞ÿ Ñ¨~°=∂`«‡ÜÕ∞ ¢ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨
~°∂áêxfl ^èŒiã¨∞Î<åfl_»∞. W^Õ áê~°fifÑ¨~°"Õ∞â◊fi~° J~°ú<åsâ◊fi~°`«`«Î fiO.
5. H© ∆ ~ ° ™ êQÆ ~ ° = ∞^ä Œ # OÖ’ L`« Ê #fl"≥ ∞ ÿ # Ç¨  ÖÏÇ¨ Ï ÅO ZO`À
ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#k. ã¨~°fi„Ñ¨ÑÖKåÅ#∞ ^ŒÇ≤ÏOÑ¨ ã¨=∞~°÷"≥∞ÿ#k. J@∞=O\˜
HÍÅ‰õÄ@ qëêxfl, Ö’HÀ^Œú~°}ÔH·, Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ „q∞Oy `«# HõO~î°OÖ’
xÅ∞Ñ¨ÙH˘<åfl_»∞. HÍh P q+Ö =Å# t=ÙxH˜ ZÖÏ\˜ Ç¨h "å\˜Å¡ÖË^Œ∞.
HÍ~°} "Õ∞=∞O>Ë Ö’Hõ=∂`«Ü≥ÿ∞# áê~°fif^Õq áêu„=`«º =∞Ç≤Ï=∞KÕ HõO~î°O
j`«Å"≥∞ÿ `åÑÖ K≥O^ŒÖ^Ë ∞Œ . áê~°fif^Õq =∂OQÆàº◊ =∞Ç≤Ï=∞KÕ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x
HõO~î°=∞O^Œe q+Ö â◊H˜ÎÇ‘Ï#"≥∞ÿ#k. =∂OQÆà◊ºO ã¨~°fi Jâ◊√ÉèÏÅ#∞
#tOÑ¨*Ë¿ãk Hõ#∞Hõ áê~°fif^Õq 'ã¨~°fi=∞OQÆà◊— Jh, HõO~î°=∞O^Œ∞ QÆ~°à◊O
xÅ∞Ñ¨@OKÕ`« QÆ~°à◊HõO~î°∞_»h „Ñ¨ã≤kú K≥O^•~°∞.
6. „j â◊OHõ~°∞Å∞ „j QÀHõ~°‚ ˆH∆„`«<å^äŒ∞_≥·# J~°ú<åsâ◊fi~°™êfiq∞x
"å‰õΩ¯`À ã¨∞uÎ OKå~°∞. áê~°fif Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°, (J~°<ú åsâ◊fi~° ã¨fi~°∂ÑÖ) JÉè^Ë Œ
`«`«Î fi*Ï˝<åxfl t+¨µºÅO^Œ~°‰õÄ É’kèOKå~°∞. „uQÆ∞}Ïf`«∞_»∂, ^Õ=^Õ=Ù_»∂
J~Ú# J~°ú<åsâ◊fi~°™êfiq∞x ã¨∞ÎuOKå~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 12 355
7. „j â◊OHõ~∞° Å∞ QÀHõ~‚° Hˆ „∆ `«O#∞O_ç, HõeÜ«ÚQÆ "≥‰· Ωõ O~î° HÔ Ö· Ï™êÅ∞QÍ

„Ñ¨ã≤kú K≥Ok# Ç¨ÏiÇ¨Ï~° ˆH∆„`åxH˜ t+¨µºÅ`À ‰õÅã≤ "≥àÏ¡~°∞† ˆH∆„`«<å^äŒ∞Öˇ·#
Ç¨ÏiÇ¨Ï~°∞Å#∞ ¿ãqOK«∞H˘<åfl~°∞.
8. P ˆH∆„`«OÖ’ Ç¨ÏiÇ¨Ï~°∞Å∞ XˆH z<å‡„`«∞Öˇ· "≥ÅÜ«ÚK«∞, ÉèË^Œ"å^Œ∞
Öˇ·# ^≥· fi`«"å^Œ∞Å "å^•ÅxflO\˜h YO_çOz J^≥· fi`«`åÎ fixfl „Ñüáêkã¨∞Î
<åfl~°∞. âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ ^Õ^<·≥ å UHõ"∞Õ Jx „Ñ¨É’kèã∞¨ #Î flk. z#∞‡„^Œ#∞ K«∂Ñ¨Ù`«∂,
r=„|ÃÇ·Ï‡HÍºxfl KÕ+¨ìÅ KÕ`«<Õ „Ñ¨É’kèã¨∞Î<åfl~°∞. QÆ∞}ÏÅ∞ =¸_»∂ „Ñ¨Hõ$u
ã¨fi~°∂áêÅ∞. Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O „Ñ¨H$õ uH˜ Jf`«∞_»∞. Ü«∞^ä•~°÷ `«`åÎ fixfl *Ï˝#=Ú„^Œ
KÕ`« LÑ¨^ÕtOKÕ Ç¨ÏiÇ¨Ï~°∞Å#∞ ÉèíHÎ̃`À Ñ¨ÓlOKå~°∞. Ç¨ÏiÇ¨Ï~°∞ e~°∞=ÙiH©
=iÎOKÕ q^èŒOQÍ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞ ã¨∞ÊùiOKÕ@∞¡ D q^èŒOQÍ ã¨∞ÎuOKå~°∞.
9. „j q+¨µ‚ã¨∞Îu: ''„Ñ¨à◊Ü«∞ [ÖÏÅO^Œ∞ "Õ^•Å #Ñ¨Ç¨ÏiOz#
™È=∞HÍã¨∞~°∞x ãÖÇ¨ÏiOK«_®xH˜ Éè∂í q∞x <ÒHõQÍ KÕã∞¨ H˘x g∞#~°∂áêxfl
^•eÛuq. ã¨~°fi"åºÑ¨‰õΩ_≥·# J\˜ì q+¨µ‚ ÉèíQÆ"å#∞xH˜ #=∞ã¨¯i™êÎ#∞.——
„j t=ã¨∞Îu: ''t~°ã¨∞ûÃÑ· K«O„^ŒHõà◊#∞ ^èŒiOz, Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅO^Œ∞
ÅaèOKÕ F+¨^èŒ∞Å `Õ[ã¨∞û`À ‰õÄ_ç# "Õ∞#HÍ Ñ¨Ù„uÜ≥ÿ∞# áê~°fif^Õqx
q"åÇ¨Ï=∂_ç# F Ñ¨~°=∞t"å! <å‰õΩ =∞OQÆàÏÅ∞ „Ñ¨™êkOK«∞. ##∞fl
~°HO∆˜ K«∞.——
10. „j q+¨µã‚ ∞¨ uÎ : ''^Õ=`«Å∞ ~åHíã∆ ∞¨ Å∞ =∞O^Œ~° Ñ¨~fi° `åxfl Hõ=fiOQÍ
KÕã∞¨ H˘x, "åã¨∞H˜x `å_»∞QÍ KÕã∞¨ H˘x H©~∆ ° ™êQÆ~åxfl =∞^ä#Œ O KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞,
P Ñ¨~fi° `«~å[O h@ =Ú#QÆ‰Ωõ O_® ‰õÄ~å‡=`å~°"∞≥ uÎ ^Õ=`«Å‰õΩ J=∞$`åxfl
ÑÖKå=Ù.——
„j t=ã¨∞Îu: ''H©∆~°™êQÆ~° =∞^äŒ#O KÕÜ«∞QÍ =∞Ç¨HÍÅ‰õÄ@ q+Ö
L`«Ê#fl=∞~Ú#k. P q+Ö #∞O_ç ã¨~fi° Ö’HÍÅ#∞ HÍáê_» U Ç¨ÖÏÇ¨ÏÖÏxfl
HõO~îO° #O^Œ∞ ^èiŒ Oz ^Õ=`«Å‰õΩ J=∞$`«O Xãÿ ~°HO∆˜ z#\˜ì t=ÉèQí "Æ å#∞_»∞
##∞fl Hõ$áê^Œ$+≤ì`À K«∂K«∞QÍHõ!——
11. „j q+¨µã‚ ∞¨ uÎ : ''Pk=~åÇ¨Ï~°∂áêxfl ^èiŒ Oz Éè∂í ^ÕqH˜ ãÖ`À+Ö
HõeyOz, K«~åK«~° r=~åã¨∞ÅxflO\˜h ~°H˜∆Oz# P q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞xH˜
KÕ`«∞Å∞ *’_çOz #=∞ã¨¯iã¨∞Î<åfl#∞.——
„j t=ã¨∞Îu: ã¨~°fiÖ’Hõ â◊√ÉèíOHõ~°∞_»"≥·, Pkâı+¨µx ^ÕÇ¨ÏOÖÏ ã¨fiK«ÛùO
QÍ#∂, `≥Å¡QÍ#∂ LO_ç, [#∞Å ÉèíÜ«∂Å#hfl áÈQ˘@∞ì "å_»∞, ã¨~°Ê~å*ˇ·#
"åã¨∞H˜x PÉè~í }° OQÍ ^èiŒ Oz# Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞ ã¨~fi° ^• =∞=Ú‡ ~°HO∆˜ K«∞QÍHõ!
12. „j q+¨µ‚ã¨∞Îu: J~°∞} HÍO`«∞Å`À PHÍâßxfl K«∂¿ã ã¨∞O^Œ~°
"≥∞#ÿ EÅ∞`À, ã≤OÇ¨Hõ$uQÆÅ t~°ã∞¨ û QÆÅ"å_»",·≥ "å_çÜ∞ÿ≥ # QÀà◊√¡ Hõey#
F #~°ã≤OÇ¨Ï=¸sÎ! #∞=Ùfi ^Œ∞+¨µì_≥·# Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ùx h "å_ç QÀà◊§`À
peÛ K«OÑ≤, Ñ¨~=° ∞Éè‰í Ωõ _Î #·≥ „Ñ¨Ç¨ ^¡ ∞Œ x ~°HO∆˜ Kå=Ù. ã¨~fi° Ö’HÍÅ‰õΩ ãÖ`Àëêxfl
HõeyOz# #$ã≤OÇ¨Ï=¸iÎ =∞=∞‡efl ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
„j t=ã¨∞uÎ : #^Œ∞ÅÖ’ „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ QÆOQÍ#kx t~°ã∞¨ û# ^èiŒ Oz<å=Ù.
=∞Ç¨ ¢‰õÄ~°∞_≥·# QÆ*Ïã¨∞~°∞x ãÖÇ¨ÏiOz Éèí∞=<åÅxflO\˜H© PÇ¨¡^•xfl
HõeyOKå=Ù. #∞=Ùfi Ñ¨Ù~å}Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»=Ù. ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»=Ù. J~Ú^Œ∞
=ÚMÏÅ`À q~ålÖË¡ t=ÉèíQÆ"å#∞_»∞ =∞=Ú‡ ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
13. „j q+¨µ‚ã¨∞Îu: „Ñ¨ã¨#fl=¸iÎ"≥· =@∞~°∂ÑÖ ^•eÛ "å=∞<å=
`å~°OQÍ J=`«iOKå=Ù. =∞$QÆK«~°‡O ^èŒiOz |eK«¢Hõ=iÎ #∞O_ç
=ÚÖ’¡HÍÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOz, ã¨~°fi^Õ=`«Å‰õΩ „Ñ¨"≥∂^ŒO HõeyOKå=Ù. J\˜ì
Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ =∞=∞‡efl ã¨^• ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
„j t=ã¨∞Îu: ^ŒHí∆Ü«∞[˝OÖ’ QÆ~åfiO^èŒ∞_≥·# ^Œ‰õ∆ΩxKÕ J==∂xOK«|_ç
h ã¨f^Õq ^ÕÇÏ¨ `åºQÆO KÕÜ∞« QÍ ^Œ‰Ω∆õ x =∞^Œ=∞}z, =∞$QÆK~« å‡Å∞ ^èiŒ Oz
=#"åã≤Ü≥ÿ∞, `«áÈÉèí∂=ÚÅ‰õΩ áÈ~Ú# P Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ =∞=∞‡efl
~°HO∆˜ K«∞QÍHõ!
14. „j q+¨µã‚ ∞¨ uÎ : ^Œ~Ê° O`À Ö’HÍÅxflO\˜h Ñ‘_ãç ∞¨ #Î fl HÍ~°gÎ ~åº~°∞#˚ ∞x
ãÖÇ¨ÏiOz q[Ü«∞ÅH˜;x KÕÑ¨\ ˜ì<å=Ù. ã¨~°fiÖ’HõÇ≤Ï`«∞_»"≥· K«O„^Œ∞xÖÏ
„Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl=Ù. Ö’Hõ<å^ä∞Œ _»~Ú# P „j=∞<åfl~åÜ«∞}∞_»∞ =∞=∞‡efl ~°HO∆˜ K«∞
QÍHõ! h Hõ$Ñ¨KÕ`«<Õ ã¨<å^äŒ∞Å"≥∞ÿ L<åflO.
ã¨~=æ° Ú - 12 357
„j t=ã¨∞Îu: F Ñ¨Ù~å} Ñ¨Ù~°∞ëê! t~°ã¨∞û# ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# QÆOQÍ[ÖÏÅ∞

^èiŒ Oz, ã¨~fi° ãÖ`åÑ¨ÇÏ¨ ~°∞_»"·≥ "≥ÅÜ«ÚK«∞ HõÑ@¨ H˜~å`«~∂° ÑÖÖ’ =~åÇ¨xÔH·
J~°∞˚#∞x`À Ü«Ú^•úxH˜ `«ÅÑ¨_ç<å=Ù† =∞=∞‡efl HÍáê_»∞! =∂‰õΩ <å^äŒ∞_»"≥·
J<å^äŒ∞Öˇ·# =∞=∞‡efl Hõ$áê^Œ$+≤ì`À ~°H˜∆OK«∞.
15. „j q+¨µã‚ ∞¨ uÎ : =∞^•O^è∞Œ _≥,· ã¨~fi° Ö’Hõ ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° _≥#· ^ŒâH◊ Oõ ~î∞° x
ãÖÇ¨ÏiOz Z=~°∞ ã‘`å™êkèfix K≥~°q_çÑ≤OKå~À J\˜ì „j~å=∞K«O„^Œ
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O =∂‰õΩ „|Ç¨‡#O^•#∞Éèí=O WK«∞ÛQÍHõ! *Ï˝#aèHí∆ÃÑ\˜ì =∞=∞‡efl
HÍáê_»∞QÍHõ!
„j t=ã¨∞Îu: ^ŒâıO„kÜ«∞ „Ñ¨=$uÎ`À „Ñ¨=iúÅ∞¡`«∂ q^Õfi+≤Ü≥ÿ∞#
=∞#‡^äŒ∞x, Z=~°∞ `«# =¸_»= <Õ„`«O #∞O_ç Jyfl*ÏfiÅÅ∞ ã¨$+≤ìOz
Éèíã¨‡O KÕã≤, ql`ÕO„kÜ«Ú_≥· áê~°fif^ÕqH˜ Ñü JÜ«∂º_À J\˜ì Ñ¨~°=∞
t=Ù_»∞ =∞=∞‡efl ~°H˜∆OK«∞QÍHõ! „j ã‘`å~å=ÚÅ∞, „j áê~°fifÑ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞ÖË
=∂‰õΩ ã¨~°fi ~°Hí∆‰õΩÅ∞.
16. „j q+¨µã‚ ∞¨ uÎ : ã¨^• ã¨∞~åáê#O KÕ¿ã"å_»∂ ("≥∂Ç¨Ï# ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ
J*Ï˝#=∞<Õ 'ã¨∞~°—#∞ „q∞OˆQ "å_»∞), <åQÆex PÜ«Ú^èŒOQÍ KÕã¨∞H˘x
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ K≥O_®_Õ"å_»∂, ~ÀÇ≤Ï}©^ÕqH˜ Éèí~åÎ, =ã¨∞^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞_»∂
J~Ú# |Å~å=∞^Õ=ÙÅ∞ =∞=∞‡efl ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
„j t=ã¨∞Îu: QÍ#=∞O^Œ∞ =∞‰õΩ¯=, `åà◊=Ú #O^Œ∞ `«`«Ê~°`« Hõey#
"å_»∂, #$`«ºHõàÏqÉèí∞_»∂, "≥∂Hí∆ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∂ QÆ~°à◊ áê#OKÕ =∞Ç¨ÏŸ„QÆ
HõO~î°∞_≥·#\˜ì t=ÉèíQÆ"å#∞Å∞ =∞=∞‡efl ~°H˜∆OK«∞#∞ QÍHõ!
17. „j q+¨µã‚ ∞¨ uÎ : ã¨~åÊÅ‰õΩ ÉèÜ
í ∞« O Ñ¨Ù\Oì˜ KÕ QÆ~∞° `«‡O`«∞x "åÇ¨Ï#OQÍ
KÕã∞¨ H˘#fl"å_»∂, Ñ¨Ó`«#‰õΩ "≥∂Ç¨ÏO HõeÊOz Ñï=∂iÛ#"å_»∂, t~°ã∞¨ û#
ã¨^• <≥=∞e Ç¶O≤ K«O ^èiŒ Oz#"å_»∂ J~Ú# „j Hõ$+¨‚ ÉèQí "Æ å#∞_»∞ =∞=∞‡efl
ã¨^• ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
„j t=ã¨∞Îu: QÆ*Ï##∞_»∞ ã¨^• `«# `˘O_»O`À h~°∞ „QÆÇ≤ÏOz
Jaè¿+HõO KÕÜ«∞QÍ q∞H˜¯e „Ñ‘u`À ã‘fiHõiOKÕ"å_»∂, â◊OHõ~° <å=∞ [ÑÖ
KÕ¿ã"åix ãÖ~°H˜∆OKÕ"å_»∂, K«O„^Œ=OHõ#∞ t~°ã¨∞û# ^èŒiOz# "å_»∂
J~Ú# P t=ÉèíQÆ"å#∞_»∞ =∞=∞‡efl ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
18. „j q+¨µ‚ã¨∞Îu: =∞#‡^äŒ q*Ë`«Ü≥ÿ∞# l`ÕO„kÜ«ÚÅ∞, ã¨~°fiA˝Å∞,
Jáê~° ^ŒÜ«∂ãÖÉèí∂`«∞Å∞, Hõ$áê`«`«Ê~°∞Å∞, ã¨∞‰õΩ=∂~° Ç¨Ï$^ŒÜ«ÚÅ∞,
Ü«∞*Ï˝Å#∞ x~°ãO≤ z, x~åfi}Ñ¨^"Œ ∞Õ =∂#=*ÏuH˜ Ñ¨~=° ∂~°=÷ ∞x É’kèOz#
|∞^Œú ÉèíQÆ"å#∞Å#∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ xeÑ≤ ã¨^• ^è•ºx™êÎ~°∞. J\˜ì |∞^Œú
ÉèíQÆ"å#∞_»∞ =∞=Ú‡ ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
„j t=ã¨∞Îu: =¸_»= HõO\˜ =∞O@Å`À =∞#‡^äŒ∞}˜‚ Éèíã¨‡O KÕã≤#
l`ÕO„kÜ«Ú_»∞, ã¨~åfi`«‡ ÉèÏ=O`À "≥ÅÜ«Ú ^ŒÜ«∂xnè, xã¨ûOHõÅÊ,
xã¨ûOQÆ`«fi=$uÎ`À ÉèÏã≤OKÕ"å_»∂, ^ŒHí∆Ü«∞[˝ ^èŒfiOã¨‰õΩ_»∂ J~Ú# P
Ñ¨~°=∞t= ÉèíQÆ"å#∞_»∞ =∞=Ú‡ ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
19. „j q+¨µ‚ã¨∞Îu: Hõe =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ J=`«iOz# HÍ~°}Ï#
[#∞Å∞ JQÆ=∞ºQÀK«~∞° Öˇ· L<åfl~°∞. HõeÜ«ÚQÆOÖ’x J^è~Œ å‡Å#∞ x~°∂‡eOz,
ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÖ’ x=ã≤ã¥¨ ,Î ã¨`º« "≥∞#ÿ Hõ$`«ÜÚ« QÆOÖ’ Ñ¨~=° ∂`«‡
ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥·# Hõe¯ ^Õ=Ù#‰õΩ #=∞ã¨¯iã¨∞Î<åfl#∞. P Hõe¯ÉèíQÆ"å#∞_»∞ =∞=Ú‡
~°HO∆˜ K«∞QÍHõ!
„j t=ã¨∞Îu: Ñ¨~°„|Ç¨‡HÍ~°=$uÎ`À Ü≥∂yÑ¨ÙOQÆ=ÙÅ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’
x=ã≤ã¨¥Î '=∂Ü«∞—#∞ x~°∂‡Å "≥Ú#iOKÕ"å_»∂, „|Ç¨‡#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ‘,
J~Ú# P Ñ¨~°=∞t=ÙxH˜ Ñ¨^ÕÑ¨^Õ #=∞ã¨¯iã¨∞Î<åfl#∞. P t=ÉèíQÆ"å#∞_»∞
=∞=∞‡efl ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
20. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ç¨ÏiÇ¨Ï~° ˆH∆„`«OÖ’ ^Œâß=`å~åÅ#∞ J`«ºO`«
ÉèíH˜Î`À, Ç¨ÏiÇ¨Ï~°ã¨fi~°∂áêÅ#∞ "Õ∞à◊qOz ã¨∞ÎuOKå~°∞. J#O`«~°O
=¸HÍOaHÍˆH∆„`« ãÖ^Œ~°≈#ÔH· |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
21. „j =¸HÍOaHÍ ˆH∆„`«OÖ’ XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}^ŒOÑ¨`«∞Å∞ `«=∞
UÔH·Hõ ãÖ`å#"≥∞ÿ# ‰õΩ=∂~°∞x =∞~°}ÏxH˜ ~Àkã¨∞Î<åfl~°∞. =¸HÍOaHÍ
^Õq ZÖÏÔQ·<å `«=∞ a_»¤‰õΩ „áê}^•#O KÕã¨∞ÎO^Œ<Õ #q∞‡Hõ`À ^Õg
ã¨~=æ° Ú - 12 359
q„QÆÇ¨xH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ ‰õÄ~°∞Ûx `≥OÑ¨ÙÖËHõ U_»∞ã¨∞Î<åfl~°∞. ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_≥·#

„j â◊OHõ~°∞Å∞ "åi ^≥·#ºã≤÷uH˜ ZO`À zOuOKå~°∞.
22. „j â◊OHõ~°∞Å∞ P „ÉÏÇ¨Ï‡} ^ŒOÑ¨`«∞Å#∞ QÍOz â’HõO`À
Hõ#∞flÅ xO_»∞QÍ h~°∞ ÃÑ@∞ìH˘x `å#∞ ‰õÄ_» aQÆæ~°QÍ ^Œ∞ódOK«™êQÍ~°∞.
J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Jâ◊s~°"å}˜ k‰õΩ¯Å∞ Ñ≤Hõ¯\˜ÖË¡@∞¡QÍ WÖÏ ÑëHÕk:
''~°HO∆˜ K«ÖxË "åx ^ŒÜ∞« ^Œ∞óMÏxfl ÃÑOK«∞`«∞O^Õ QÍx ZÖÏ\˜ „Ñ¨Ü∂≥ [<åhfl
KÕ‰õÄ~°Û^Œ∞. Jã¨=∞~°∞÷ÖË xã¨ûÇ¨Ü«ÚÖˇ· â’H˜™êÎ~°∞. ã¨=∞~°∞÷Öˇ·# Ü≥∂wâ◊fi~°∞
Å‰õΩ ^Œ∞óYO â’aèOK«^Œ∞.——
23. Jâ◊s~°"å}˜ Ñ¨Å∞‰õΩÅÖ’x xQÆ∂_è» ÉèÏ"åxfl „QÆÇ≤ÏOz#
„j â◊OHõ~∞° Å∞ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞ xÖÏ „áêi÷OKå~°∞. ''F ^ŒÜ∂« =∞Ü«∂! Ñ¨~O° ^è•=∂!
h Hõ$áêHõ\ÏHí∆O KÕ`«<Õ =ÚÖ’¡HÍÅ∞ ãÖ~°H˜∆OK«|_»∞`«∞#flq. n#[#∞Å#∞
Hõ$Ñ¨`À K«∂_»∞. =∞=Ú‡ ~°H˜∆OK«∞.——
24. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fi~°Hí∆‰õΩ_≥·# P Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x „áêi÷OK«QÍ,
P „ÉÏÇ¨Ï‡} ÉÏÅ∞_»∞ x„^Œ#∞O_ç "Õ∞ÖÁ¯#fl"åxÖÏ ÖËz ‰õÄ~˘Û<åfl_»∞.
D qÑ¨s`åxfl K«∂ã≤# [#∞ÅO^Œ~∂° „j â◊OHõ~∞° Å#∞ ÉèQí =Æ `«ûfi~°∂Ñ¨ÙÅ∞QÍ
`«Åz ÑïÑï q^è•Å∞QÍ ã¨∞ÎuOKå~°∞. P q„Ñ¨ ^ŒOÑ¨`«∞Å P#O^•xH˜
J=^èŒ∞Å∞ ÖËHõáÈ~ÚOk. "å~°∞ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ â◊~°}ÏQÆ`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
25. =¸HÍOaHÍ ˆH∆„`« Ñïã¨~° „áêO`åÅhfl =∞kÌ, =∂q∞_ç, Ñ¨#ã¨
"≥Ú^ŒÖˇ·# =∞Ç¨ÏŸ#fl`åÖˇ·# =$H∆ÍÅ`À xO_ç L#flq. P „Ñ¨^Õâ◊=∞O`å
™ê^èŒ‰õΩÅ‰õΩ, =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ‰õΩ, Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å‰õΩ xÅÜ«∞"≥∞ÿ Ñ¨~°=∞âßOu
<˘ã¨QÆ∞`«∂#flk. J\˜ì [QÆ<å‡`«Ü≥ÿ∞# =¸HÍOaHÍÅÜ«∂xfl „j â◊OHõ~°∞Å∞
^Œi≈OKå~°∞.
26. „jâ◊OHõ~°∞Å∞ ^Õqx Ñ¨~°=∞ ÉèíH˜Î`À „áêi÷OK«QÍ Hõ#∞flÅ #∞O_ç
P#O^ŒÉÏëêÊÅ∞ [Å[Å ~åÅQÍ, ~À=∂Oz`«∞ÅÜ«∂º~°∞. ã¨~fi° Ö’HõÑÓ¨ l`«∞
~åÖˇ·# P ^Õqx „j â◊OHõ~°∞Å∞ J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ =∞Ç¨ÏŸ`«Î=∞â’¡HÍÅ`À
ã¨∞uÎ OKå~°∞. „j =¸HÍOaHÍ^Õqx ã¨∞uÎ ¿ãÎ =¸QÆ"å~°∞ ‰õÄ_® ~°ã=¨ `«~Î O° QÍ
LÑ¨#ºã≤OK«QÆÅ~°x „Ñ¨fu LOk. =¸QÆ"åiKÕ ‰õÄ_» ÑëHÕKÕk Hõ#∞Hõ<Õ
P `«e¡H˜ =¸HÍOaHõ Jx ¿Ñ~°∞ ™ê~°÷Hõ<å=∞"≥∞ÿ#k.
27. ''k=ºã¨fi~°∂Ñ≤}!© F ^Õg! `«=∞ áê^ŒÑ^¨ •‡Å #∞O_ç "≥Å∞=_Õ HÍOu
H˜~°}ÏÅ KÕ`« ã¨¥~°ºK«O„^Œ∞Å∞ 365 ~ÀAÅ∞ ^ÕnÑ¨º=∂#OQÍ "≥ey
áÈ`«∞<åfl~°∞. =∞Ç¨^Õg! h=Ù ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊=∂#"≥∞<ÿ å zK«ÛHù Î˜ ã¨fi~°∂Ñ≤}q˜ ——
Jx ã¨∞ÎuOKå~°∞.
28. ''[QÆ<å‡`å! ^Õg! h Ñ¨Ó*Ïq^è•<åÅ <≥iy# Éèí‰õΩÎÅ∞, JO`«ó
Hõ~°}Ï# h k=º=∞OQÆà◊ã¨fi~°∂áêxfl xÅ∞Ñ¨ÙH˘x P"åÇ¨Ï#O, Pã¨#O,
áê^ŒºO, J~°º… O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ qq^è•Öˇ#· LÑ¨Kå~åÅ#∞ KÕ™êÎ~∞° . =∞e#"åã¨#Å∞
x#∞fl KÕ~‰° Ωõ O_»∞@ÔH· `≥~Å° ∞ Hõ\ì˜ âßGqkèQÍ x#∞fl Ñ¨~=° ∞ÉèHí `Î˜ À P~åkè™êÎ~∞° .——
29. ''JOÉÏ! 64 LÑ¨Kå~åÅÖ’ XH˘¯Hõ¯ LÑ¨Kå~åxfl qâ◊√^Œú
PˆQflÜ«∞™ê÷#=∞O^Œ∞, „^èŒ∞==∞O_»Åã¨Ç¨Ï„™ê~°=∞O^Œ∞, ã¨Ç¨Ï„ã¨Ñ¨„`« Hõ=∞Å
=∞O^Œ∞, h J#∞„QÆÇ¨xÔH· h Éèí‰õΩÎÅ∞ P~åkèã¨∞Î<åfl~°∞. „Ñü LÑ¨Kå~°
=∞O^Œ∞ h ã¨fi~°∂áêxfl „Éè∂í =∞^èºŒ OÖ’ xÅ∞Ñ¨ÙH˘x ã¨ÇÏ¨ „™ê~°=∞O^Œ∞ ^è•ºxOz
x#∞fl ãÖ`«∞+≤ìÑ¨~°™êÎ~°∞. h J#∞„QÆÇ¨ÏO á⁄Ok ^èŒ<åº`«∞‡Å=Ù`«∞<åfl~°∞.——
30. F ^Õg! h x[`«`«Î fiO `≥eÜ«∞x "å~°∞ h „Ñü=∞Å#∞ ÉÏÇ¨Ïº
^Œ$+≤ì`À Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~°∞. g~°O^Œ~°∂ ™ê=∂#º Éèí‰õΩÎÅ∞. H˘O^Œ~°∞ h ÉÏÇ¨Ïº
„Ñü=∞Å‰õΩ Ñ¨Ó[Å∞ KÕã¨¥Î JO`«~°OQÆOÖ’ ‰õÄ_® ^è•ºxã¨∞Î<åfl~°∞. g~°∞
=∞^èºŒ `«~Q° uÆ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞. =∞i H˘O^Œ~∞° , ÉÏÇ¨Ïºã¨‡ $uÜÕ∞ ÖËx"åÔ~· „Ñü=∞Å‰õΩ
Ñ¨Ó[Å∞ KÕã¨¥Î x#∞fl =∂#ã≤HõOQÍ<Õ ^è•ºxã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°O^Œ~°∂ L`«Î=∞
Éèí‰õΩÎÅ∞. F `«b¡! ^≥· fi`« ÉèÏ"åxfl =^Œe P`å‡#∞Éèí"åxfl ãÖ`«iOK«∞H˘x
xifiHõÅÊ ã¨=∂kèx á⁄Ok r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº `«`«Î fiO`À "≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl~°∞. g~°∞
=∞Ç¨ÏŸ`«Î=ÚÅ∞. x*ÏxH˜ gˆ~ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O ÜˇÚHõ¯ Ü«∞^ä•~°÷ ã¨fi~°∂áêxfl
`≥eã≤ Láêã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. `«b¡! ^Õg! J\˜ì"åˆ~ h"≥· L<åfl=Ù. "åˆ~ h=ÙQÍ
L<åfl~°∞. D JÉèË^Œ *Ï˝#"Õ∞ JYO_»O† ÑïÑ¨Ó~°‚O.——
31. F =∞Ç¨^Õg! h P^è•~°â◊HÍÎºk 38 Hõà◊ÅÖ’ 1. É’kèx
2. ^•i}˜ 3. Hí∆=∞ 4. J=∞$`« 5. =∂#^Œ J<Õ J~Ú^Œ∂ x=$uÎ
ã¨~=æ° Ú - 12 361
=∂~åæxH˜ K≥Ok#q. ÑÖ_ç`∞« Å∞, ^Õ=`«Å∞ D J~Ú^Œ∞ HõàÅ◊ #∞ Láêã≤Oz

^è•ºxOz z`«ûfi~°∂Ñ≤}˜"≥·# h ^Õg ã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ¨=∞x,
P Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ `å=∞<Õ ÑïÑ¨Ó~°‚*Ï˝#O`À LO\Ï~°∞. ã¨~°fi^Œ$â◊º~°Ç≤Ï`«∞
Å=Ù`å~°∞. `«H˜¯# Hõà◊Å #∞áêã≤OKÕ"å~°∞ ã¨~°fiq+¨Ü«∞ ã¨∞MÏÅ#∞ á⁄O^Œ∞
K«∞<åfl~°∞.
32. F [QÆ^Œ∞`«ÊuÎÅÜ«∞HÍi}©! „Ñ¨à◊Ü«∞HÍÖÏyflq h"Õ. „Ñ¨à◊Ü«∂
#O`«~°O J=∞$`åxfl „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ë¿ã^•#=Ù h"Õ. J=∞$`«O`À<Õ ã¨~åfixfl
ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl=Ù, áêeã¨∞Î<åfl=Ù uiy Å~ÚOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl=Ù. F Ñ¨~°"Õ∞â◊fis!
h #∞O_ç [xOz# ã¨`Î« fi~°[ã¨"Î ∂≥ QÆ∞}Ï`«‡Hõ"∞≥ #ÿ =∂Ü«∂â◊HÎ˜ KÕ`« „u=¸~°∞ÅÎ ∞
PÜ«∂ HÍ~åºÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. h =∂Ü«∂â◊H˜Î`À „|Ç¨Ï‡ ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl_»∞,
q+¨µ=‚ Ù Ñïáêeã¨∞<Î åfl_»∞, =∞Ç¨^Õ=Ù_»∞ Å~ÚOÑ¨*ãË ∞¨ <Î åfl_»∞. h =∞Ç≤Ï=∞Å∞
TÇ≤ÏOK« â◊HõºO HÍxq† J#O`«O.
33. =∞Ç¨^Õg! h „Ñ¨`º« aè*Ï˝# ã¨fi~°∂áêxfl Láêã≤OKÕ"å~°∞ J^≥· fi`«``« Î« fi
™ê~åxfl `≥eã≤#"å~°=Ù`«∞<åfl~°∞. "åˆ~ ^èŒ<åº`«∞‡Å∞. Hõ$`å~°∞÷Å∞, JO>Ë
z`«ûfi~°∂Ñ≤}Ü ˜ ∞ÿ≥ # ^ÕqÜÕ∞ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡=∞h, P Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡"Õ∞ `å=∞h Éè^Ë OŒ ÖËx
^Œ$+≤ì`À Láêã≤ã¨∞Î<åfl~°∞.
(„Ñ¨`«ºaè*Ï˝#O: JO>Ë ã¨‡ $u *Ï˝#O. ã¨‡ $u JO>Ë `å#∞ Wk=~°‰õΩ
J#∞ÉèíqOz# q+¨Ü«∂Å#∞ =∞~°Å ã¨‡iOK«@O. `å#∞ ˆH=ÅO xifiHÍ~°
ã¨zÛ^•#O^Œ (ã¨`zü `ü P#O^ŒO) Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ≤Ü∞Õ J~Ú<å, „ÉèÏOuKÕ`«
P q+¨Ü«∂xfl =∞~°záÈ`å_»∞. „ÉèÏOu J<Õk ZÖÏÔQ·<å U~°Ê_»=K«∞Û.
ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù "Õ^•O`«„â◊=}O =Å# `«# t+¨µºx „ÉèÏOux xâı≈+ÖQÍ `˘Å
y™êÎ_∞» . JÑ¨C_»∞ `«# x[ã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. `«~∞° "å`«
`å<Õ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞<Õ xtÛ`« *Ï˝#O L^Œ~Úã¨∞ÎOk. nx<Õ '„Ñ¨`«ºaè*Ï˝#—
=∞x JO\Ï~°∞. D *Ï˝#O "Õ^•O`« „â◊=}O =Å<å, QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ KÕ`å,
^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO KÕ`å `«# Ñ¨Ó~°fiã¨‡ $u Hõey `å<Õ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞x `≥Å∞ã¨∞
H˘O@∞<åfl_»∞.)
JOÉÏ! Éèí‰õΩÎ_»∞ h z`«ûfi~°∂ÑÖ ÉÏQÍ `≥eã≤, ã¨~°fi^Œ$â◊º~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#
xifiHõÅÊã¨=∂kèx á⁄Ok, h Ü«∞^ä•~°÷ã¨fi~°∂ÑÖ `å<Õ J<Õ JÉèË^Œ *Ï˝<åxfl
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. h ã¨fi~°∂áêxfl `≥eÜ«∞#O`«=~°‰Ωõ `å#∞ "Õ~<° Õ ^≥· fi`«|∞kú
Hõey L<åfl_»∞. J\˜ì JÉèË^Œ|∞kú `˘Åy =Ú‰õΩÎ_»=Ù`«∞<åfl_»∞.
34. ^Õg! WÇ¨ÏÖ’Hõã¨∞MÏÅ∞ HÀˆ~ h Éèí‰õΩÎÅ∞ x#∞fl |OQÆ~°∞ =~°‚O`À
„Ñ¨HÍtOKÕ K«`«∞~°ÌàÏHÍ~° =¸ÖÏ^è•~° K«¢HÍ# ^è•ºxOz Láêã≤™êÎ~°∞. J\˜ì
"å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl WÇ¨ÏÖ’Hõ ã¨∞MÏÅxflO\˜h „Ñ¨™êkã¨∞Î<åfl=Ù.
JÖÏQÍHõ h =∞OQÆà◊ ã¨fi~°∂áêxfl QÍOK«∞`«∂, ^ÕgÖ’Hõ x"åãÖ
HÀˆ~"å~°∞, Ñ¨QÆ_»Ñ¨Ù =~°‚O`À „Ñ¨HÍtOKÕ +¨_»ÌàÏHÍ~° ™êfikèëêª# K«¢HõOÖ’
x#∞fl ^è•ºx™êÎ~°∞. JO`ÕQÍHõ ^èŒ∂„=∞ =~°‚O`À „Ñ¨HÍtOKÕ ^Œâ◊^ŒàÏHÍ~°
=∞}˜Ñ¨Ó~° K«„HõOÖ’ x#∞fl Láêã≤™êÎ~°∞. h k=º =∞OQÆà◊ ã¨fi~°∂áêxfl
HÀˆ~ h Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ h k=º#QÆ~åxH˜ "≥Å∞Ñ¨Å x=ã≤ã∞¨ OÎ \Ï~°∞. ^Œ~≈° <å#O`«~O°
^ÕgÖ’Hõ x"åãÖ ã≤kúã¨∞ÎOk.
35. F ^ŒÜ∂« ã¨fi~°∂Ñ≤}!© Ñ≤OQÆà=◊ ~°O‚ `À „Ñ¨HÍtOKÕ Ñ¨<fl≥ O_»∞ ^ŒàÏÅ
Ñ¨^•‡xfl J<åÇ¨Ï`« K«¢HõOÖ’ (Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Ñ¨^Œ‡O) x#∞fláêã≤OKÕ Éèí‰õΩÎÅ∞ h
=∞Ç¨#QÆ~O° Ö’ x=ã≤™êÎ~∞° . K«O„^Œ^=Œè à◊=~°O‚ `À ëÈ_»â^◊ àŒ ◊ Ñ¨^•‡# qâ◊√^Œú
K«¢HõOÖ’ x#∞fláêã≤OKÕ J##ºÉèí‰õΩÎÅ∞ h‰õΩ ^ŒQÆæ~°QÍ "≥∞ÅQÆ∞`å~°∞. Hõ~°∂Ê~°
=~°O‚ `À „Ñ¨HÍtOKÕ ~Ô O_»∞ ^ŒàÏÅ Ñ¨^‡Œ OÖ’ PˆQflÜ«∞K«¢H=õ ∞O^Œ∞ h *’ºu~°‡Ü«∞
=∞OQÆà◊~°∂áêxfl ^è•ºxOKÕ Ñ¨~°=∞Éèí‰õΩÎÅ∞ h`À ã¨=∂#∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞.
36. F ^Õg! qâ◊√^Œú =~°‚O`À „^èŒ∞==∞O_»ÖÏYº`À XÑ¨C`«∂ "Õ~Ú
^ŒàÏÅ Ñ¨^•‡HÍ~å# LO_Õ ã¨Ç¨Ï„™êHÍ~°K«¢HõOÖ’ h ã¨fi~°∂áêxfl ^è•ºxã¨¥Î,
hÖ’ SHõº=∞ÜÕ∞º „|Ç¨Ï‡*Ï˝#∞Å∞ "≥∂Ç¨ÏO #tOz#"åÔ~· h ™êÜ«Ú*Ïºxfl
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ· x`«º=Ú‰õΩÎÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ
^Õg^è•º#¢Hõ=∂xfl, "å\˜ Ñ¶ë`åÅ#∞ `≥eáê~°∞. ^Õg Láêã¨‰õΩÅ∞ ™êÖ’Hõº,
™êg∞Ñ¨º, ™ê~°∂Ñ¨º, ™êÜ«Ú*ÏºÅ<Õ <åÅ∞QÆ∞ ™ê÷<åÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°x
`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 12 363
37. „j ^Õg Láêã¨<å q^è•#OÖ’x <åÅ∞QÆ∞ J#∞Éèí"åÅ#∞

`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. 1. „j K«¢Hõ=∞O^Œ∞ É’kèOz# „j ^Õg`«`åÎ fixfl
+¨_®^è•~åÅO^Œ∞ SHõºO KÕã≤, *’ºu~°‡Ü«∞^Õgã¨fi~°∂áêxfl ^è•ºxOKåe.
2. =∞O„`«OÖ’ „j K«¢Hãõ fi¨ ~°∂áêxfl ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘O@∂ Láêã¨# KÕÜ∂« e.
3. K«¢HÍxH˜, ^ÕqH˜ UHõ`åfixfl ÉèÏqã¨¥Î Láêã¨# KÕÜ∂« e. 4. =∞O„`åxH˜,
=∞O„`å~°"÷ ∞≥ #ÿ ^ÕqH˜ UHõ`åfixfl HõeÊOz ^è•ºxOKåe. JO>Ë ^Õg ã¨fi~°∂áêxfl
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x JÉèË^Œ ÉèÏ=O`À ^Õqx ^è•ºxã¨¥Î Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ D <åÅ∞QÆ∞ J#∞Éèí"åÅ#∞ „j QÆ∞~°∞=ÚYOQÍ âßG
suQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x Láêã≤OKåe. P q^èŒOQÍ Láêã¨# KÕã≤# ™ê^èŒ‰õΩ_»∞
^ÕgHõ$Ñ¨‰õΩ áê„`«∞_»=Ù`å_»∞.
38. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°=∞ ÉèíH˜Î`À, =∞O„`åÅ`À#∞, ã¨¥‰õΩÎÅ`À#∞
„j =¸HÍOaHÍ^Õqx ã¨∞ÎuOz, Ñ¨ÓlOz H˘xfl ~ÀAÅ∞ P ˆH∆„`«OÖ’<Õ
x=ã≤OKå~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ t+¨ºQÆ}=¸ ˆH=Å aèH∆Í@#OKÕ ^˘iH˜#k
Éèí∞lã¨¥Î rqOKå~°∞. Ñïã¨~°„áêO`åÅ #∞O_ç ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ J<ÕHõ=∞Ok
=ã¨¥Î LO_»_»OKÕ, J`«ºO`« âßO`«z`«∞ÎÖˇ· "å~°O^ŒiH© ã¨¥H˜Îã¨∞^èŒÅ#∞
É’kèOK«™êQÍ~°∞.
39-40. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =¸HÍOaHÍˆH∆„`«O #∞O_ç |eÜ«∞<Õ
J„QÆÇ¨ ~åxH˜ "≥àÏ¡~∞° . P J„QÆÇ¨ ~°=∞O^Œe [#∞ÅO^Œ~∂° x`åºyfl Ç¨ÏŸ„`«∞Å∞.
âßGOKÕ x+≤^•úÖˇ·# Hõ~°‡Å#∞ KÕÜ«∞Hõ, ã¨^Œú~å‡Å<Õ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ PK«iã¨¥Î#fl
„â’„uÜ«ÚÖˇ#· „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅKÕ P J„QÆÇ¨ ~°O Jq∞`« `Õ*’=O`«"∞≥ ÿ q~åle¡Ok.
„j â◊OHõ~°∞Å∞ t+¨µºÅ`À ‰õÅã≤ H˘O`«HÍÅO P „QÍ=∞OÖ’ x=ã≤OKå~°∞.
P =∞Ç¨Ñ¨q„`å„QÆÇ¨~°=∞O^Œ∞ JÑ¨=∞$`«∞º=Ù „QÍ=∞OÖ’xH˜ „Ñ¨"Õ
tOÑ¨*ÏÅHõ |Ü«∞@<Õ ãÖK«iã¨∞Î#flk. P J„QÆÇ¨i‰õΩÅO^Œ~°∂ =∞$`«∞º
ÉèíÜ«∞OÖËHõ, n~å…Ü«Ú+¨‡O`«∞Öˇ· L<åfl~°∞.
41. x`«ºO JyflÇ¨ÏŸ„`«HÍ~°ºOKÕ`« JyflÇ¨ÏŸ„`«∞x `«$Ñ≤ÎÑ¨~°ã¨¥Î, "Õ^ŒO
Ñïîã¨¥Î, "Õ^Œã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# HÍ~åºÅ<Õ KÕã¨¥Î, Hõ_»∞ ™ê=∞~°÷ºO`À Hõ~°‡Å
<åK«iã¨¥Î, x+≤^Œú HÍ~åºÅ∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ Ô~O_»∞"ÕÅ
=∞Ok P J„QÆÇ¨~°OÖ’ x=ã≤ã¨∞Î<åfl~°∞.
42. P J„QÆÇ¨~åxH˜ =∞^èŒº XHõ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x PÅÜ«∞O LOk.
P PÅÜ«∞O Ç¨~°=∞O^Œe =∞^èŒº =∞}˜ÖÏ „Ñ¨HÍtã¨∞Î#flk. PHÍâ◊OÖ’
Zxfl #Hí∆„`åÅ∞<åfl, Jq "≥Å∞QÆ∞hÜ«∞ÖË=Ù. "å\˜ =∞^èŒº XHõ¯ K«O„^Œ∞_»∞O
_»@OKÕ`« pHõ@#¡ ∞ áê~°„^Àe "≥<fl≥ Å ‰õΩiÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. J>Ë¡ P P„QÆÇ¨ ~°OÖ’
ZO^Œ~°∞ ã¨„^•ƒÇ¨Ï‡}∞Å∞<åfl, =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x „áêi÷OK«@OKÕ`«<Õ J*Ï˝<åO^èŒ
HÍ~°O `˘ÅQÆ∞`«∞#flk. P q^èŒOQÍ =∞¿ÇÏâ◊fi~åÅÜ«∞O P „QÍ=∂xH˜
â’Éèí#∞ KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞Î#flk.
43. P J„QÆÇ¨~°OÖ’ ã¨~°fiâß„™êÎÅ#∞ K«kq#"å_»∂, J`«ºO`«
„ÑüÉèÏãÖÑ¨#∞fl_»∂ „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì t+¨µº_»∂, J~Ú# „Ñ¨ÉèÏHõ~°∞_»<Õ
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ L<åfl_»∞. J`«xH˜ „Ñ¨=$uÎ âßG"≥∞#ÿ Hõ~‡° HÍO_»Ü∞« O^Œ∞ J`«ºO`«
Pã¨H˜Î LOk. Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™ê âß„™êÎ#∞™ê~°O J#∞x`«ºO Hõ~°‡x+¨ªÅ#∞
PK«iã¨¥,Î t+¨µºÅ‰õΩ É’kèã¥¨ Î „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú Ü » ∂« º_»∞. J<ÕHõ Ü«∞[˝Ü∂« QÍ^Œ∞Å#∞
x~°fiiÎã¨¥Î, ^Õ=`«Å#∞ `«$Ñ≤ÎÑ¨~°KÕ"å_»∞. D q^èŒOQÍ â◊√^Œú"≥·kHõ rq`åxfl
QÆ_»∞Ñ¨™êQÍ_»∞.
44. P „ÉÏÇ¨Ï‡}À`«Î=Ú_»∞ ã¨~°fiq^•ºÑïÑ¨Ó~°∞‚_Õ HÍHõ, JYO_»"≥∞ÿ#
ã≤iãÖÑ¨^ÅŒ `À ã¨=∞$kúx á⁄Ok L<åfl_»∞. ã¨=∞$kúQÍ áêÅxKÕÛ QÀ=ÙÅ<ÕHOõ
P`«_ç QÀâßÅÖ’ L#flq. P`«x ÑÖ@Éèí∂=ÚÅhfl ÑïÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# ÑÖ@Å∞
ÑÖ_Õq. WHõ Hõ#Hõ, =ã¨∞Î, "åÇ¨Ï<åÅ‰õΩ H˘^Œ∞= ÖË^Œ∞. J`«x „âıÜ«∞ã¨∞û#∞
HÀˆ~ J<ÕHõ=∞Ok ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞, |O^èŒ∞=ÙÅ∞ L<åfl~°∞. J~Ú<å P „Ñ¨ÉèÏHõ~°
ÑÖ_ç`«∞#‰õΩ ãÖ`À+Ö, ã¨∞YâßO`«∞Å∞ Hõ~°∞=Ü«∂º~Ú. HÍ~°}"Õ∞=∞O>Ë
KÕ+Åì¨ ∞_çy, L#‡`«∞xÎ ÖÏ LO_Õ XHõ Ñ¨Ù„`«∞_»∞<åfl_»∞. P ÉÏÅ∞_»∞ "Õ^•^èºŒ Ü«∞#O
ÖËHõ, ã¨`«¯~°‡Å∞ KÕÜ«∞ Jã¨=∞~°∞÷_≥· L<åfl_»∞.
45. P „Ñ¨ÉÏè Hõ~Ñ° O¨ _ç`∞« x Ñ¨Ù„`«∞_»∞ Ñ≤ez<å Ñ¨Å∞Hõ_∞» . U â◊ÉÏÌÅ#∞
q#ÖË_»∞. =∞uÖËx "åxÖÏ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ Ñ¨~°^è•º#OÖ’<Õ LO_Õ"å_»∞. HÍx
P ÉÏÅ∞x =ÚYO „|Ç¨Ï‡=~°Ûã¨∞û`À „Ñ¨HÍtOKÕk. ã¨¥~°∞ºxÖÏ "≥eyáÈÜÕ∞
ã¨~=æ° Ú - 12 365
P ÉÏÅ∞x `Õ[ã¨∞û#∂, Éè∂í ^Õq JO`«\ ˜ ã¨ÇÏ¨ #jÖÏxfl K«∂ã≤#"å~°O^Œ~∂°

Pâ◊Û~°ºáÈ=_»O Hõ^Œ∞Ì.
46. P ÉÏÅ∞}˜‚ K«∂ã≤ „Ñ¨ÉèÏHõ~° ÑÖ_ç`«∞_»∞ ''D`«_»∞ „QÆÇ¨Ï^À+Ö
=Å# WÖÏ L<åfl_®? ÖËHõ ã¨fiÉèÏ= ã≤^ŒúOQÍ<Õ =∞O^Œ∞_≥· [x‡OKå_®?
ÖËHõ Ñ¨Ó~°fi[#‡ "åã¨#ÅKÕ`« D q^èŒOQÍ L#‡`«∞Î_»Ü«∂º_®?—— Jx ÑïÑï
q^è•Å∞QÍ zOuOKÕ"å_»∞. `«##∞ ãÖ^Œi≈OKÕ ÑÖ_ç`«∞Å‰õΩ, `å#∞ ãÖ^Œ
i≈Oz# |Ç¨ï âßGA˝Å‰õΩ ÉÏÅ∞x q+¨Ü∞« "≥∞ÿ q#flqOK«∞H˘O@∞O_Õ"å_»∞.
47. D q^èŒOQÍ Ñ¨Ù„`«∞x QÆ∂iÛ zO`å¢HÍO`«∞_≥· L#fl „Ñ¨ÉèÏHõ~°
ÑÖ_ç`∞« xH˜, J„QÆÇ¨ ~åxH˜ ã¨~fi° Ö’Hõ Ñ¨ÓAº_≥#· XHõ Ñï„"å[Hõ =∞Ç¨`«∞‡_»∞
qKÕÛâß_»x `≥eã≤Ok. "≥O@<Õ P =∞Ç¨`«∞‡x ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºO KÕ`« `«#
Hõ~°‡x=$uÎ HÍQÆÅ^Œx `«Åz Ñ¨Ù„`«∞x "≥O@Éˇ@∞ìH˘x P =∞Ç¨ÏhÜ«Úx
^Œi≈OÑ¨ "≥àÏ¡_»∞.
48. ~åA, ^≥·=O, ÑÖ_ç`«∞Å, Ñï„"å[‰õΩÅ =^ŒÌ‰õΩ =\˜ì KÕ`«∞Å`À
áÈ~å^Œ<Õ âßG"åHõºO „Ñ¨HÍ~°O ã¨=Úz`«"≥∞ÿ# HÍ#∞HõÅ`À „j â◊OHõ~°∞Å#∞
^Œi≈OKå_»∞. q#„=Ú_≥,· Hõ_∞» ÉèHí `Î˜ À „j â◊OHõ~∞° Å‰õΩ `å#∞ `≥zÛ# HÍ#∞HõÅ∞
ã¨=∞iÊOz "åi áê^ŒÑ¨^•‡Å‰õΩ ™êëêìOQÆOQÍ #=∞ã¨¯iOKå_»∞.
49. D q^èŒOQÍ ™êëêìOQÆ#=∞™ê¯~°O KÕã≤# „Ñ¨ÉèÏHõ~° ÑÖ_ç
`«∞_»∞, [_»∞xÖÏ L#fl `«# Ñ¨Ù„`«∞x KÕ`« ‰õÄ_» ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O
KÕ~ÚOKå_»∞. P ÉÏÅ∞_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ ™êyÅÑ¨_ç „"≥ÚH˜¯ uiy ÖË=Hõ
[_»∞xÖÏ JÖÏˆQ Ñ¨_ç LO_çáÈÜ«∂_»∞. „Ñ¨ÉÏè Hõ~Ñ° O¨ _ç`∞« _»∞ Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™ê
„Ñ¨=~°Î‰õΩ_»∞. „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ìÅ ¢Ñ≤Ü«∞ t+¨µº_»∞. "≥·kHõ Hõ~°‡HÍO_»=Ú
#O^Õ Jq∞`åã¨HÎ˜ Hõey#"å_»∞. J\˜ì ÑÖ_ç`À`«=Î Ú_çH,˜ Ñ¨Ù\˜#ì Ñ¨Ê\˜ #∞O_ô
=∂Ü«∂„Ñ¨ÉèÏ"åxH˜ Jf`«∞_≥·, ã¨~°fi^Œ$â◊º „Ñ¨ÑÖK«OÑ¨@¡ Pã¨H˜Î ÖËx"å_≥·,
ˆH=ÅO Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O Ü«∞O^Õ qÇ¨ÏiOKÕ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ HõeQÍ_»∞. D q+¨Ü«∞O
`≥Å∞ã¨∞HÀÖËx „Ñ¨ÉÏè Hõ~Ñ° O¨ _ç`∞« _»∞, `«# Ñ¨Ù„`«∞xÔH· Jq∞`«OQÍ ^Œ∞ódã¨¥<Î åfl_»∞.
50. „j â◊OHõ~°∞Å áê^•Å‰õΩ #=∞ã¨¯iOz, [_»∞xÖÏ Ñ¨_ç L#fl
P ÉÏÅ∞x „j â◊OHõ~°∞ÖË ÖË=<≥`åÎ~°∞. `«~°∞"å`« P „Ñ¨ÉèÏHõ~° ÑÖ_ç`«∞_»∞
„j â◊OHõ~°∞Å`À ''=∞Ç¨`å‡! D ÉÏÅ∞x [_»`åfixH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞\’
ÃãÅq=fiO_ç.——
51. ''=∞Ç¨`å‡! <å Ñ¨Ù„`«∞_»∞ Ñ¨Ù\˜ì#Ñ¨Ê\˜#∞O_ô WÖÏˆQ [_»∞x=∞ÖË¡
rqã¨∞Î<åfl_»∞. D`«xH˜Ñ¨C_»∞ 13 ãÖ=`«û~åÅ∞ =KåÛ~Ú. J=∞‡, <å#fl
Jx ‰õÄ_® Ñ≤Å∞=_»∞. =∂\Ï¡_»HõáÈ=_»O`À =¸QÆÆ"åxQÍ#∂, *Ï˝#"Õ∞
=∂„`«O ÖË#O^Œ∞# L#‡`«∞Îx=∞ÖË¡#∂ LO@∞<åfl_»∞. P HÍ~°}OQÍ "Õ^•^èŒº
Ü«∞#O KÕ~ÚOK«ÖËHõáÈÜ«∂#∞. JHí∆~°*Ï˝#O ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. QÍÜ«∞„f
=∞O„`ÀÑ¨^Õâ◊O KÕ`« H˘O`« „Ñ¨Ü≥∂[#=ÚO@∞O^Œx PtOz LÑ¨#Ü«∞#O
KÕâß#∞. ^•x=Å# ‰õÄ_® ZÖÏ\˜ „Ñ¨Ü≥∂[#=¸ ÖËHõáÈ~ÚOk. „Ñ¨ÑÖK«
ã¨‡ $u ÖË^Œ∞. g_»∞ ZÖÏÔQ·<å *Ï˝#=O`«∞_»ÜÕ∞º@∞¡ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«O_ç.——
52. ''=∞Ç¨`å‡! g_»∞ `À\˜ ÉÏÅ∞~°`À P@ÖÏ_»_∞» . Ñ≤ez<å =¸QÆ
"åxÖÏ =∂\Ï¡_»_»∞. `À\˜ ÉÏÅ∞~°∞ gxx HõqfiOz U_çÑ≤Oz<å LÅHõ_»∞
Ñ¨ÅHõ_»∞. Ñ≤zÛ"å_çQÍ [=∞Hõ\ ˜ì H˘\˜ì<å HÀÑÖ ~å^Œ∞.——
53. ''gxH˜ PHõe `≥eÜ«∞^Œ∞. XHõÑ¨C_»∞ uO\Ï_»∞. =∞~˘HõÑ¨C_»∞
u#_»∞. <å =∂@ Jã¨ÖË q#_»∞. K≥Ñ≤Ê# Ñ¨x KÕÜ«∞_»∞. J~Ú<å g}˜‚
H˘@ì_®xHÀ, u@ì_®xHÀ =∞#ã¨∞ ~å^Œ∞. âßs~°HOõ QÍ =∂„`«O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂<Õ
L<åfl_»∞.——
54. „Ñ¨ÉèÏHõ~°∞_ô q^èŒOQÍ P ÉÏÅ∞x QÆ∂iÛ ã¨~°fi=¸ „j â◊OHõ~°∞
Å‰õΩ q=iOz `≥eáê_»∞. JO`«@ „j â◊OHõ~°∞Å∞ P ÉÏÅ∞x`À WÖÏ
ÑëHÍ~°∞:
„j â◊OHõ~°∞Å∞: F tâ◊√"å! h "≥=~°=Ù? h "≥=iH˜ ãÖ|OkèOz#
"å_»=Ù? h "≥Hõ¯_»‰õΩ áÈ`å=Ù? h ¿Ñˆ~q∞\˜?
55. „Ñ¨ÉèÏHõ~°∞x Ñ¨Ù„`«∞_»∞ WÖÏ ÑëHÍ_»∞: ''ã¨^Œ∞æ~°∞=∞Ç¨^Õ"å! <Õ#∞
[_»∞_»#∞ HÍ#∞. [_»Ñ¨^•~°÷O ‰õÄ_® <å ™êOQÆ`«ºOKÕ`« K≥·`«#º=O`«
=∞=Ù`«∞#flk. F ã¨^∞Œ ~æ ∞° =¸sÎ! WHõ "≥∂Ç¨k P~°∞ J=ã¨Å÷ ‰õΩ Jf`«∞_»#∞.
PHõe, ^ŒÑ≤ÊHõ, "å~°úHõºO, =∞~°}O "≥Ú^ŒÖˇ·# "å@xfl\˜H© Jf`«∞_»#∞.
ˆH=ÅO xifi+¨Ü«∞, xifiâı+¨, x~°=kèHõ, =ÚMˇ·Hõ^è•=∞"≥∞ÿ# P Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞
ã¨~=æ° Ú - 12 367
<Õ<≥· L<åfl#∞. r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# K≥·`«#ºO <Õ<≥· L<åfl#∞ W^Õ

<å x[`«`«Î fiO. J\˜ì Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O <Õ<Õ. Wk ã¨`«ºO.
F ã¨^Œ∞æ~°∞=¸sÎ! <Õ#∞ =∂#=Ù_»#∞ HÍ#∞, ^Õ=`«#∞, Ü«∞‰õ∆Ω_»#∞,
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»#∞, Hí„∆ uÜ«Ú_»#∞, "≥â· √◊ º_»#∞, â◊¥„^Œ∞_»#∞, „|Ç¨Ï‡Kåix, QÆ$Ç¨Ïã¨∞,÷
"å#„Ñ¨ã¨∞÷_»#∞, ã¨<åºã≤x HÍ#∞. ˆH=ÅO ã¨zÛ^•#O^Œã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»#∞.——
56. ''F ã¨^Œ∞æ~°∞=¸sÎ! ã¨~°fiA˝_»"≥·# ÑÖ_ç`«„Ñ¨=~å! <Õ#∞ á⁄O^Œ∞
`«∞#fl D JqzÛù#fl „|Ç¨‡#O^•#∞Éè=í O =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅO^Œ~‰° Äõ HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!
<Õ#∞ ^Œ$â◊º~°ÇÏ≤ `«∞_»<,·≥ U JYO_» q*Ï˝#O`À L<åfl<À, J>Ë¡ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙÖˇ#·
`«=∞ ãÖ^Œ~°≈#ÉèÏQÆºO KÕ`« =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅO^Œ~°∂ ãÖ™ê~° |O^è•Å#∞O_ç
q_ç=_ç, P#O^ŒÑ¨^Œqx á⁄Ok, q*Ï˝# ãÖÑüÎ`À `«∞Å`«∂QÆ∞`«∂
âßâ◊fi`å#O^•xfl á⁄Ok =Ú‰õΩÎÅ=Ù`å~°∞ QÍHõ!—— `«~°∞"å`« P ÉÏÅ∞_»∞
„j â◊OHõ~°∞Å áê^ŒÑ¨^•‡Å =^ŒÌ KÕi Ñ¨<≥flO_»∞ â’¡HÍÅ#∞ Pâ◊√=ÙQÍ
ÑëHÍ_»∞. J"Õ [QÆ„`«Êã≤kú QÍOz# Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHõ â’¡HÍÅ∞.
i. ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞ Ö’HõOÖ’ [iˆQ ã¨HõÅ HÍ~åºÅ‰õΩ HÍ~°}
Éèí∂`«∞_≥·<å, xi¡Ñ¨ÙÎ_≥· ™êH©∆Éèí∂`«∞_≥· „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl_»∞. JÖÏˆQ Ñ¨~°=∂`«‡
‰õÄ_® PHÍâ◊OÖÏ ã¨~fi° "åºÑ¨Ù_Î ,·≥ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊=∂#∞_≥,· xi¡ÑÙ¨ _Î ,·≥ ã¨~fi° ™êH˜Ü
∆ ∞ÿ≥
[_®Öˇ·# =∞<À#Ü«∞<åk ã¨ˆ~fiO„kÜ«∂Å‰õΩ K≥·`«#ºO Hõeyã¨¥Î, <å<å
"åºáê~åÅ‰õΩ HÍ~°}Éè∂í `«∞_»=Ù`«∞<åfl_»∞. P x`«º ã¨z`«ûfi~°∂Ñ¨Ù_≥#· P`«‡#∞
<Õ<Õ† Ñ¨~°=∂`«‡#∞ <Õ<Õ.
ii. Jyfl ã¨Ç¨Ï[OQÍ "Õ_çx Hõey LO@∞Ok. J^Õq^èŒOQÍ, x`«º
É’^è~Œ ∂° ÑÖÖ’ LO_Õk, [_®Å∞, *Ï˝#O ÖËx"≥#· =∞<À|∞^•úºk ã¨~ˆ fiO„kÜ«∂
Å‰õΩ K≥·`«#ºO WKÕÛk, J~Ú# xifiHÍ~å`«‡<Õ <Õ#∞. <Õ#∞ P P`«‡#∞,
t=Ù_»#∞.
iii. J^ŒO
Ì Ö’ =ÚYO „ÑüaOaã¨∞#Î flk. J^ŒOÌ Ö’ HõxÑ≤OKÕ „ÑüaO|O
=ÚYOHõO>Ë "ÕÔ~·#k HÍ^Œ∞. "Õ~°∞ =ã¨∞Î=Ù ÖË^Œ∞. J^Õq^èŒOQÍ, „áê}∞
ÅxflO\˜Ö’#∞ |∞kú Láê^èŒ∞ÅO^Œ∞ Ñ¨~°=∂`Õ‡ r=Ùx ~°∂ÑÖQÍ L<åfl_»∞.
Hõ#∞Hõ P r=Ù_»∞ ‰õÄ_® Ñ¨~°=∂`Õ‡. "Õ~°∞ HÍ^Œ∞. ã¨HõÅ |∞kú -
Láê^èŒ∞ÅxflO\˜Ö’#∂ Ñ¨~°=∂`Õ‡ „ÑüaOaã¨∞Î<åfl_»∞. "Õ~°∞ =ã¨∞Î=Ù ÖË^Œ∞.
HÍ|\˜ì „ÑüaO| ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# Ñ¨~°=∂`«‡ÜÕ∞ aO|~°∂Ñ¨ Ñ¨~°=∂`«‡. P
x`«º É’^èŒã¨fi~°∂Ñ¨ Ñ¨~°=∂`«‡Ü≥ÿ∞# P`Õ‡ <Õ#∞. ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊‰õΩ_»#∞.
iv. J^ŒÌ=∞<Õ Láêkè ÖË#Ñ¨C_»∞, aO|~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# =ÚYO LO_»^Œ∞.
HÍh aO|„ÑüaO| ~°∂ÑÖ (J^ŒÌO ÖËx HÍ~°}Ï#) HõxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞.
Láêkè (J^ŒOÌ ) LO_»@O=Å#<Õ aO|, „ÑüaOÉÏÅ∞ `≥Å∞ã¨∞#Î flq. Láêkè
`˘ÅQÆ@OKÕ`« HõeÊ`«"∞≥ #ÿ „ÑüaO|O `˘ÅyáÈ~Ú, Hˆ =ÅO (x[) =ÚYO
=∂„`«"Õ∞ q∞ye LOk. J^Õq^èŒOQÍ, Ñ¨~°=∂`«‡ |∞kú Láê^èŒ∞Å #∞O_ç
`˘Åy#Ñ¨C_»∞ „ÑüaO| ~°∂Ñ¨ z^•ÉèÏã¨∞_»∞ LO_»_»∞. ˆH=ÅO Ñ¨~°=∂`«‡
XHõ¯>Ë LO@∞Ok. aO|O =∂„`«O `˘ÅyáÈ`«∞#flk. |∞kú Láê^èŒ∞Å
=Å# aO|O =∂„`«O `˘ÅyáÈ`«∞#flk. |∞kú Láê^èŒ∞Å =Å# Ñ¨~°=∂`«‡
~°∂ÑÖ HõeÊ`«=º=Ç¨~°=∞=Ù`«∞#flk. Hõ#∞Hõ Láêkè `˘ÅyáÈ`Õ r=-
„|Ç¨Ï‡ ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# HõeÊ`« =º=Ç¨~°O ‰õÄ_® `˘ÅyáÈ`«∞#flk. JÑ¨C_»∞
WHõ aO| „ÑüaO| =º=Ç¨~å Å∞O_»=Ù. Hˆ =ÅO K≥`· #« º=ã¨∞"Î #·≥ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡"Õ∞
q∞QÆ∞Å∞`«∞#flk. r=Ù_»<Õ Ñ¨^•~°=÷ ÚO_»^∞Œ . Ñ¨~=° ∂`«‡ =¸_»∞ HÍÖÏÅO^Œ∂
LO_Õ"å_»∞. J\˜ì ã¨„^Œ∂Ñ¨x`åº#O^ŒÑ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ <Õ#∞. J^Õ P`«‡=ã¨∞Î=Ù.
<Õ<Õ P P`«‡=ã¨∞Î=Ù#∞.
v. ã¨¥÷Å WO„kÜ«∂Å∞ ã¨¥ˆH∆ ‡O„kÜ«∂Å`À ãÖQÆ"≥∞ÿ „Ñ¨=iÎOÑ¨
*Ëã¨∞Î#flq. JO>Ë ã¨¥H∆Í‡Öˇ·# WO„kÜ«∂Å∞ qÅHí∆}"≥∞ÿ, ã¨¥Hí; ã¨¥÷Å
^ÕÇ¨ Å‰õΩ "Õ~Ô ,· =∞#ã¨∞û#‰õΩ =∞#Ãã· û, =∞#ã¨∞û ãÖHõeÊã¨∞#Î flk. P ãÖHõÅÊO
‰õÄ_® P`«‡‰õΩ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. J\˜ì <Õ„`«~°∂áêxfl ‰õÄ_® P`«‡ `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
D „Ñ¨HÍ~°OQÍ ã¨¥Å÷ ã¨¥Hˆ ∆ ‡O„kÜ«∂Å „Ñ¨=$`«∞ÅÎ xfl\˜h XˆH P`«‡ xifiHÍiÜ≥∞ÿ
`≥Å∞ã¨∞Î#flk. Uk D „Ñ¨HÍ~°O ã¨~°fiqÅHí∆}"≥∞ÿ ã¨~°fi™êH˜∆QÍ LO@∂, P
ã¨¥Hˆ ∆ ‡O„kÜ«∂Å‰õΩ ‰õÄ_® HõxÑ≤OK«x ã¨fi~°∂ÑÖÖ’ LO@∞#fl^À, P ã¨~åfixfl
QÀK«iOÑ¨*Ë¿ã x`åº#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ¨ Ñ¨~°=∂`Õ‡ <Õ#∞.
vi. ã¨¥~°º ÉèíQÆ"å#∞_»∞ `å<˘Hõ¯_Õ J~Ú<å, J<ÕHõ HõÅâßÅO^Œ∞
„ÑüÑ¶ëOz J<ÕHõ ã¨¥~°∞ºÅ∞QÍ `≥Å∞ã¨∞Î<åfl_»∞. J>Ë¡ ã¨fi`«â◊√≈^Œú KÕ`«<å`«‡Hõ
ã¨~=æ° Ú - 12 369
Ñ¨~°=∂`«‡ XHõ¯>Ë J~Ú<å J<ÕHõ Láê^èŒ∞ÅÖ’ KÕi J<ÕHõOQÍ `≥eÜ«∞

|_»∞K«∞#flk† J<ÕHõ r=ÙÅ∞QÍ `≥eÜ«∞|_»∞K«∞#flk. P âßâ◊fi`å#O^Œ Ñ¨~=° ∂`«‡
Ü≥ÿ∞# P`Õ‡ <Õ#∞. ™È-Ç¨Ï"£∞.
vii. ã¨¥~°º ÉèíQÆ"å#∞_»∞ XˆH™êi JO^Œi <Õ„`åÅ‰õÄ K«∂¿ã â◊H˜Îx
„Ñ¨™êkã¨¥,Î „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`«\h˜ „Ñ¨HÍtOÑ¨*ãË ∞¨ <Î åfl_»∞. J^Õq^èOŒ QÍ Ñ¨~=° ∂`«‡
‰õÄ_» ã¨~°fi|∞kú Láê^èŒ∞Å#∞ „Ñ¨HÍtOÑ¨*Ëã¨¥Î, „Ñ¨HÍtOÑ¨^Œy# =ã¨∞Î=Ù
ÅxflO\˜h „Ñ¨HÍtOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl_»∞. ã¨~°fi |∞^Œ∞úÅ‰õΩ „Ñ¨HÍâ◊O, *Ï˝#O WzÛ
XˆH™êi ã¨~åfixfl „Ñ¨HÍtOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl_»∞. D q^èŒOQÍ ã¨~°fi„Ñ¨HÍâ◊"≥∞ÿ
ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨É’^èŒ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ ã¨zÛ^•#O^Œ Ñ¨~°=∂`«‡Ü≥ÿ∞# P`Õ‡ <Õ#∞. <Õ<Õ P
P`«‡#∞.
viii. <Õ„`åÅ∞ ã¨¥~°∞ºx „Ñ¨HÍâ◊O Ñ¨_ç# =ã¨∞Î=ÙÅ<Õ K«∂_»QÆÅ=Ù.
ã¨¥~°º„Ñ¨HÍâ◊O Ñ¨_x» =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ K«∂_»Ö=Ë Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë, ã¨¥~°∞º_»∞ <Õ„`åxH˜
Jkè^=Õ `« J~Ú#O^Œ∞# ã¨~fi° ~°∂áêÅ#∞ <Õ„`«O „QÆÇÏ≤ ã¨∞#Î flk. <Õ„`«O ‰õÄ_®
ã¨¥~°∞ºx ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ`«<Õ „Ñ¨HÍâ◊=O`«"≥∞ÿ ã¨~°fi=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ K«∂ã¨∞Î#flk.
J>Ë¡, Ñ¨~°=∂`«‡ K≥·`«#ºO KÕ`« „Ñ¨HÍtOKÕ „Ñ¨ÑÖKåxfl <Õ„`«O K«∂ã¨∞Î#flk.
XHõ Hõ<Õfl HÍ^Œ∞, `«H˜¯# WO„kÜ«∂Åhfl ‰õÄ_® q+¨Ü«∂Å#∞ „QÆÇ≤Ïã¨∞Î#flq.
Ñ¨~°=∂`«‡ K≥·`«#ºO „Ñ¨ãïOK«x KÀ@ Un HõxÑ≤OK«^Œ∞† U WO„kÜ«∞=¸
U q+¨Ü∂« hfl „QÆÇÏ≤ OK«Ö^Ë ∞Œ . Hõ#∞Hõ ã¨~fi° „Ñ¨HÍâ◊‰Ωõ _≥#· P Ñ¨~=° ∂`«‡ =ã¨∞=Î Ù
P`Õ‡. J\˜ì Ñ¨~°=∂`«‡ ~°∂Ñ¨Ù_»<≥·# P`«‡#∞ <Õ<Õ.
ix. ã¨¥~°∞º_»∞ XHõ¯_Õ J~Ú<å #kÖ’ „Ñ¨ãïOz#Ñ¨C_»∞ JÅÅÃÑ·
Ñ¨_ç J<ÕHõ=∞Ok ã¨¥~°∞ºÅÖÏ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ# h\˜Ö’
„Ñ¨ãïOz#Ñ¨C_»∞ „Ñ¨HÍâ◊O`À ‰õÄ_ç# XˆH ã¨¥~°∞ºx K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åflO.
JO>Ë xâ◊ÛÅ =∞#ã¨∞û QÆÅ"å~°∞ Ñ¨~=° ∂`«‡ XHõ¯xQÍ<Õ `≥Å∞ã¨∞H˘O@∞<åfl~°∞.
K«OK«Å"≥∞ÿ# |∞kú QÆÅ"åiH˜ Ñ¨~°=∂`«‡ J<ÕHõ ~°HÍÅ∞QÍ `≥Å∞ã¨∞Î<åfl_»∞.
Hõ#∞Hõ |∞kú, Láê^èŒ∞ÅxflO\˜H© K≥·`«#º=O`«"≥∞ÿ L#fl ã¨zÛ^•#O^Œ
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"≥∞ÿ# P`Õ‡ <Õ#∞. <Õ<Õ P P`«‡#∞.
x . ã¨¥~°∞º_»∞ "Õ∞Ñ¶¨∂ÅKÕ P=iOK«|_ç LO_»@O KÕ`« ã¨¥~°∞ºxÖ’x
„Ñ¨HÍâ◊O #tOz#^Œx `«ÅKÕ"å~°∞ =¸_è»∞Å∞. J\Ï¡ˆQ Ñ¨~°=∂`«‡#∞
=∂Ü«∂â◊H˜Î P=iOz LO_»@O KÕ`« J*Ï˝x Ñ¨~°=∂`«‡#∞ K«∂_»ÖË_»∞.
^Œ$â◊º„Ñ¨ÑÖKåxfl =∂„`«"Õ∞ K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. Ñ¨~°=∂`«‡ ‰õÄ_®
=∂Ü«∂|O^è•ÅKÕ |OkèOÑ¨|_ç#@∞¡QÍ HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl K«H¯õ QÍ qKå~°} KÕ¿ã,Î
ã¨¥~°∞ºxÖÏ x`«º„Ñ¨HÍâ◊‰õΩ_≥· "≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl_»∞. P x`«ºÉ’^èŒã¨fi~°∂áê#O^Œ
Ñ¨~°=∂`«‡#∞ <Õ<Õ. <Õ<Õ P P`«‡#∞.
xi. U ã¨^fiŒ ã¨∞=
Î Ù, ~°`fl« Ç¨~°OÖ’x ^•~°OÖÏ P^è•~°É∂íè `«"∞≥ ÿ LO@∞O^À,
P =ã¨∞=Î ÙÅ#O@Hõ x`«º ã¨fiÜ«∞OÉ’^è•#O^Œ "åºÑ¨H"õ ∞≥ ÿ Ñïâ◊√^Œ"ú ∞≥ ÿ L#fl^À
J\˜ì Ñ¨~°=∂`«‡#∞ <Õ<Õ. <Õ<Õ P P`«‡#∞.
xii. =∞}∞ÅÖ’ LáêkèÉèË^Œ=ÚO_»@O =Å# ÉèË^ŒO HõxÑ≤OKÕ@∞¡QÍ<Õ,
|∞kúÉèË^ŒOKÕ`« hÖ’ ‰õÄ_® ÉèË^Œ=Ú#fl^Œx ÉèÏqã¨∞Î<åfl_»∞. h\˜Ö’
„ÑüaO|K«O„^Œ∞_»∞ K«OK«ÅOQÍ HõxÑ≤OK«@OKÕ`,« K«O„^Œ∞_Õ K«OK«Åã¨fiÉèÏq
Jx „Éè=í ∞ K≥O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. qKåi¿ãÎ Ñ¨~=° ∂`«‡ xâ◊ÛÅO, Láêkè ÖËx"å_»x,
Ñïâ◊√^Œú=∞x, ÑïÑ¨Ó~°∞‚_»x, ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍâ◊O, t=O Jx `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
57. P ÉÏÅ∞_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å ã¨xflkèÖ’ `«# P`å‡#∞Éèí"åxfl
ã¨Ê+¨ìOQÍ q#flqOKå_»∞. P ÉÏÅ‰õΩx Hõq`åÑ¨\ ˜=∞#∞, „|Ç¨Ï‡`«`«Î fi„Ñü
áê^ŒHÍÖˇ·# â’¡HÍÅ#∞ PÅHÕz# „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°=∂`«‡`«`«Î fi
=∞O`å J~°KÕuÖ’ Lã≤iHõ ÑÖ_»∞ÖÏ (Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHõ Ñ¶¨ÅO) ã¨Ê+¨ìOQÍ
`≥eÜ«∞*ˇáêÊ_»x „Ñ¨â◊Oã≤OKå~°∞. LÑ¨x+¨`åû~°=∞O`å P â’¡HÍÅÖ’
Hõ~°`«ÖÏ=∞ÅHõOQÍ „ÑüaOaOK«@O KÕ`« D â’¡HÍÅ∞ Hõ~°`«ÖÏ=∞ÅHÍ
Åx „Ñ¨ã≤kú QÍOz#q. P<å\˜ #∞O_ô P ÉÏÅ‰õΩx Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩ_»x
Ñ≤Å∞=™êQÍ~°∞. "åxH˜ P <å=∞"Õ∞ ™ê~°÷Hõ"≥∞ÿ Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHÍKå~°∞ºÅ∞QÍ
„Ñ¨ã≤kú QÍOKå_»∞.
58. P Hõ~°`«ÖÏ=∞Å‰õΩ_»∞ QÆ∞~°∂Ñ¨^Õâ◊O ÖË‰õΩO_®<Õ, Ñ¨Ó~°fi[#‡Å
â◊√ÉèíãÖ™ê¯~åÅ ã¨‡ $u*Ï˝#O KÕ`« WÑ¨C_»∞ P`«‡*Ï˝#`«`åÎ fixfl É’kèOK«@O
K«∂ã≤# „j â◊OHõ~°∞Å∞ ZO`À Pâ◊Û~°ºO K≥O^•~°∞. W`«_»∞ â◊√Hõ^Õ=Ù_»∞
ã¨~=æ° Ú - 12 371
"å=∞^Õ=ÙÅ =∞ÖË¡<Õ Ñ¨Ù@∞ìHõ`À<Õ „|Ç¨Ï‡*Ï˝x JÜ«∂º_»x „Ñ¨â◊Oã≤OKå~°∞.

Wk=~°ÔH#fl_»∂ <À~°∞ `≥~°z XHõ =∂@ J~Ú<å Ñ¨Å∞Hõx P ÉÏÅ∞_»∞
„j â◊OHõ~°∞Å#∞ ^Œi≈OK«QÍ<Õ J#~°æà◊OQÍ „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl LÑ¨^ÕtOK«@O
K«∂ã≤# [#∞ÅO^Œ~°∂ Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞. `«~°∞"å`« â◊OHõ~°∞Å∞ `«# KÕux
P ÉÏÅ∞x t~°ã¨∞û g∞^Œ LOz Ç¨Ïã¨Î=∞ã¨ÎHõ nHí∆ <˘ã¨QÍ~°∞.
59. „j â◊OHõ~°∞Å∞ P ÉÏÅ∞xH˜ Ç¨Ïã¨Î=∞ã¨ÎHõ nHí∆ xzÛ# `«~°∞"å`«,
„Ñ¨ÉÏè Hõ~° ÑÖ_ç`∞« x`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''<åÜ«∞<å! h ‰õΩ=∂~°∞_»∞ QÆ$Ç¨Ïã¨∞Å÷
WO@ rqOK«_®xH˜ J~°∞›_»∞ HÍ^Œ∞. Ñ¨Ù@∞ìHõ`À<Õ „|Ç¨Ï‡*Ï˝x J=_»O
KÕ`« h ÔHÖÏ\˜ „Ñ¨Ü≥∂[#=¸ gx =Å# HõÅ∞QÆÉ’^Œ∞.——
60. JO`ÕQÍHõ D ÉÏÅ∞_»∞ Ñ¨Ó~°fi[#‡ÅO^Œ∞ Ü≥∂QÍÉèÏºãÖKÕ ã¨=∂kè
K≥Ok L<åfl_»∞. QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ KÕ`«, ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO KÕ`« k=º„Ñ¨É’^èŒO`À
ã¨~fi° O `≥eã≤#"å_≥· L<åfl_»∞. ZÅ¡"àÕ Ö◊ P`å‡~å=Úx`À ãÖÜ≥∂QÆO K≥Ok
LO_»@O =Å# „Ñ¨ÑÖK« q+¨Ü«∂Å∞ ÉÁuÎQÍ ÖËx"å_≥· L<åfl_»∞. ˆH=Å
xifiHõÅÊ ã¨=∂kèÖ’ LO@∂ ÉÏÇ¨Ïºã¨‡ $u ÖË‰õΩO_® L<åfl_»∞. r=#∞‡‰õΩÎx
J=ã¨÷Ö’ L<åfl_»∞.
61. ÑÖ_ç`=« ~åº! h ‰õΩ=∂~°∞_»∞ x~°∞Ñ¨=∞ "≥~· åQÆºâße. ãÖ™ê~åã¨‰Ωõ _Î ∞»
HÍ^Œ∞. J`«xH˜ `«# ^ÕÇ¨ÏO Ñ¨@¡ ‰õÄ_® Pã¨H˜Î ÖË^Œ∞. P`«_çH˜ <Õ#∞, <åk
J<Õ ÉèÏ=O H˘OK≥"∞≥ <ÿ å ÖË^∞Œ . D Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩ_»∞ ã¨~fi° ^Œ$â◊º~°ÇÏ≤ `«, JYO_»
*Ï˝#ãÖÑü`Î À "≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. D`«x =Å# g∞‰õΩ Z\˜ì „Ñ¨Ü∂≥ [#=¸
HõÅ∞QÆ^Œ∞. D`«}˜‚ <å t+¨µºxQÍ KÕã¨∞H˘O\Ï#∞. <å`À ÑÖÑÖ_ç.——
62. „j â◊OHõ~∞° Å∞ D q^èOŒ QÍ Ñ¨Å∞HõQÍ, „j „Ñ¨ÉÏè Hõ~∞° _»∞, ã¨ÇÏ¨ [O
QÍ<Õ ÑÖ_ç`∞« _»=_»O KÕ`« "≥O@<Õ `«# JOwHÍ~åxfl `≥eáê_»∞. JO`ÕHÍHõ
`«# ‰õΩ=∂~°∞x k=º*Ï˝#O KÕ`« `«# =Oâ◊=∞O`å Hõ$`å~°`÷ « K≥O^Œ∞`«∞O^Œx
`«ÅKå_»∞. `«~°∞"å`« „j â◊OHõ~°∞Å∞ P ÉÏÅ∞x `«# t+¨º Ñï"å~°O`À
‰õÄ_» KÕ~°∞ÛH˘x =∞~°Å `«=∞ *ˇ·„`«Ü«∂„`«#∞ H˘#™êyOKå~°∞.
63. ÑïÑ¨Ó~°‚ HÍ=Ú_≥·# „j â◊OHõ~° Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ Ñ¨~°=∂Kå~°∞ºx
^Õ=`«ÅO^Œ~°∂ H˘xÜ«∂_»∞`«∂O_»QÍ Ñ¨^Œ‡áê^•k t+¨ºQÆ}O "≥O@~åQÍ,
â◊$OˆQiH˜ Ñ¨Ü«∞#"≥∞ÿ<å~°∞.
64. U Ñ¨~°fi`« „âı}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ „j |∞∞+¨ºâ◊$OQÆ =∞Ç¨Ïi¬ `«Ñ¨=∂K«
iOKå_À, U ˆH∆„`«O Ñ¨~°=∞Ñ¨q„`«"≥∞ÿ ã¨~°fiáêáêÅ#∞ #tOÑ¨*Ëã¨¥Î
ã¨~°fi=∞OQÆà◊Hõ~°"≥∞ÿ#^À, U „Ñ¨^Õâßxfl ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# [ÖÏÅ`À „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ
`«∞OQÆÉèí„^•#k áê=#O KÕã¨∞Î#fl^À J\˜ì =∞Ç¨Ñ¨Ù}ºã¨÷Å"≥∞ÿ =∞<À[˝"≥∞ÿ
q~ålÖË¡ â◊$OˆQi ˆH∆„`åxH˜ „j â◊OHõ~°∞Å∞ KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. JHõ¯_» ã¨~°fi
^Õ=`«Å∂ x=ã≤ã¨∞ÎO\Ï~°∞.
65. J\˜ì â◊$OQÆyi Ü«∞O^Œ∞, x=ã≤OKÕ ÑÖ_ç`« „Ñ¨HÍO_»∞ÅO^Œ~°∂
x`«ºO "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕ¿ã"åÔ~·, Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞ÅKÕ ^Õ=`«ÅO^Œih `«$Ñ≤Î
Ñ¨~°KÕ"åÔ~·, Jukä JÉèÏºQÆ`«∞Å#∞ ^Õ=`åã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞QÍ ÉèÏqOz Ñ¨~°=∞
ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À Ñ¨ÓlOKÕ"åÔ~· ã¨¥~°∞ºxÖÏ „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl~°∞.
66. „j â◊OHõ~∞° Å∞ P Ñ¨q„`« â◊$OˆQiÜ«∞O^Œ∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏëêºxfl,
LÑ¨x+¨^•ƒùëêºxfl, W`«~° "Õ^•O`« „QÆO^ä•Å#∞ "åºMÏºxã¨¥Î, t+¨µºÅKÕ
ÑïîOÑ¨*ËÜ«∞™êQÍ~°∞.
67. „j â◊OHõ~∞° Å∞ „Ñ¨ã#¨ flQÆOcè~™° êfi#∞Éè=í Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ É’kèã¥¨ OÎ _»QÍ,
ã¨~°fiq^•ºãÖÑ¨#∞fl_≥·# Pkâı+¨µ_Õ t~°ã¨∞û =Oz Jaè"å^ŒO KÕ¿ã"å_»∞.
"å‰õΩ¯# HõkèÑüÜ≥ÿ∞# |$Ç¨Ïã¨Êu ‰õÄ_® Pâ◊Û~°ºÑ¨_Õ@∞¡ HÍ#=ã¨∞Î#flk.
ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œ~°∂ Ñ¨`«O[e ÉèÏëêºxHõ<åfl q∞#flQÍ L#fl^Œx Ç¨Ï~°¬O =ºHõÎO
KÕâß~°∞. P â◊$OˆQiÖ’x ÑÖ_ç`« „Ñ¨=~°∞ÅKÕ`« r"Õâ◊fiÔ~·Hõº`«`åÎ fixfl, „|Ç¨Ï‡
ã¨¥„`« ÉèÏëêºxfl, LÑ¨x+¨^•ƒùëêºxfl w`åÉèÏ+¨ºO "≥Ú^ŒÖˇ·# =∞Ç¨ÏŸ`«Î=∞
„QÆO^ä•Å#∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕ~ÚOz "åiHõO^Œ~°‰õÄ J^è•ºÑ¨‰õΩÖˇ·<å~°∞.
=∞Ç¨ÏŸ`«=Î Ú ÖˇO^Œ~À t+¨µºÅ=™êQÍ~°∞. P q^èOŒ QÍ ÉèÏ+¨ºqã¨Î $ux Ö’HõOÖ’
qã¨ÎiOÑ¨*ËÜ«∞™êQÍ~°∞.
68. „j â◊OHõ~°∞Å∞ â◊$OˆQiÜ«∞O^Œ∞ =∞¿ÇÏO„^ŒÉèí=<åxH˜ q∞Oz#
tÅÊ ãÖÑ¨^`Œ À XHõ „áê™ê^•xfl xi‡OÑ¨*âË ß~°∞. ã¨~fi° ^Õ=`«ÅKÕ Ñ¨Ó[ÅO^Œ∞
ã¨~=æ° Ú - 12 373
H˘O@∞#fl „j âß~°^•^Õqx JHõ¯_» ã¨∞ã≤÷~°OQÍ „Ñü+≤ªOKå~°∞. J^•Ìx

<˘Hõ q^•ºÑ‘~î°OQÍ KÕÜ«∂Åx âßã≤OKå~°∞. P Ñ‘~îåxH˜ `«=∞ t+¨µºÅÖ’
=ÚY∞º_≥·# „j ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ#∞ J^èŒº‰õ∆ΩxQÍ KÕã≤, "Õ^•O`«=∞`åxfl
™ê÷ÑO≤ Kå~°∞.
69. „j â◊OHõ~°∞Å HÀiHõ#∞ =∞xflOz# „j ã¨~°ã¨fif^Õq 'âß~°^Œ—
J<Õ „Ñ¨MÏº`«<å=∞O`À â◊$OˆQi Ñ‘~î°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ HÀi# HÀiHõÅxfl\˜h
„Ñ¨™êkã¨¥Î H˘Å∞=ÙniOk. „j Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å "å‰õΩ¯#O^Œ∞ xez, P
^Õq q^•º^•~ÚxÜ≥ÿ∞ L#flk.
70. „j â◊OHõ~°∞Å t+¨µºÅÖ’ XHõ_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å =∞#ã¨∞ Ziy
#_»K∞« H˘<Õ"å_»∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ ãÖ`À+Ö HõeyOK«@"Õ∞ „=`«OQÍ ÃÑ@∞ìH˘#fl
P`«_»∞ ã¨~°fiÉèí∂`åÅ Ñ¨@¡ ^ŒÜ«∞QÆÅ"å_≥·, ã¨`å¯~åºÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ KÕã¨¥ÎO_Õ
"å_»∞. P`«_»∞ ÑïÑ¨Ó~°‚ QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î HõÅ"å_Õ HÍx, âßG*Ï˝#O ÖËx"å_»∞.
P`«_Õ „j â◊OHõ~°∞Å „Ñ≤Ü«∞t+¨µºÅÖ’ XHõ_≥·# „j `À@HÍKå~°∞ºÅx „Ñ¨ã≤kú
QÍOKå_»∞.
71. „j `À@HÍKå~°∞ºÅ∞, JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞QÍ ÖËz, ™êfl<å^Œ∞Å
<åK«iOz, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ ^Œ~°ƒùÅ`À Pã¨#O U~åÊ@∞ KÕ¿ã"å_»∞. „j QÆ∞~°∞
^Õ=ÙÅ HÍÅHõ$`åºÅ‰õΩ [ÅO ã¨=∞‰õÄ~°Û@O =O\˜ J<ÕHõ ¿ã=Å∞ Jq∞`«
ÉèíH˜Î`À, „Ñ≤Ü«∞O`À KÕ¿ã"å_»∞. Ñ¨~°‚âßÅ#∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°KÕ"å_»∞.
72. JO`ÕQÍHõ P „|Ç¨Ï‡Kåi QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ áê^•Å∞ X`«Î@O,
=„™êÎÅ#∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°K«@O =O\˜ ¿ã=Å∞ KÕã¨∞ÎO_Õ"å_»∞. XHõ¯ =∂@Ö’
K≥áêÊÅO>Ë QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ h_»ÖÏ "≥#flO\˜ LO_Õ"å_»∞.
73. âß„™êÎÅÖ’ K≥Ñ≤Ê# q^èŒOQÍ, ZÅ¡Ñ¨C_»∂ QÆ∞~°∞=Ù ã¨xflkèÜ«∞O^Õ
LO_Õ"å_»∞. HÍà◊√§ KåK«∞H˘#@O QÍx, P=eOK«@O QÍx QÆ∞~°∞ ã¨=∞H∆Í#
KÕ¿ã"å_»∞ HÍ^Œ∞. q∞`«ÉèÏ+≤QÍ LO@∂, „Ñ¨QÆÖÏƒùÅ∞ Ñ¨Å∞HõHõ, QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ
Z#fl_»∂ gÑ¨Ù K«∂Ñ¨‰Ωõ O_® ãÖK«iOKÕ"å_»∞. D q^èOŒ QÍ ã¨HÅõ „|Ç¨Ï‡Kåi
^èŒ~å‡Å∞ <≥~°"Õ~°∞ã¨¥Î, „j â◊OHõ~°∞Å J#∞„QÆÇ¨ÏO á⁄O^Õ"å_»∞.
74. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ÖËz xÅ|_ç`Õ `å#∞ ‰õÄ_» ÖËz xÅ|_Õ"å_»∞.
QÆ∞~°∞<å[˝ÔH· ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À xsH˜∆OKÕ"å_»∞. QÆ∞~°∞^Õ=Ù_»∞ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩ
Åxfl\˜h „â◊^Œú`À q<Õ"å~°∞. D q^èŒOQÍ P „|Ç¨Ï‡Kåi „j â◊OHõ~°∞Å
=∞#ã¨∞û#∞ ãÖ`À+¨ÃÑ@ì™êQÍ_»∞.
75. XHõ<å_»∞ P `À@HÍKå~°º „Ñ¨=ÚY∞_»∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ =„™êÎÅ∞
â◊√„ÉèíO KÕÜ«∞_®xH˜ `«∞OQÆÉèí„^•#nf~åxH˜ "≥o§ uiy ~å=_®xH˜
PÅã¨º"≥∞ÿ#k. ÉèÏ+¨º„Ñ¨=K«<åxH˜ ã¨=∞Ü«∞O q∞OzáÈ`«∞#flk. "Õ^•O`«
„â◊=}ÏxÔH· t+¨ºQÆ}=∞O`å =zÛKÕ~°∞H˘Ok. D `À@HÍKå~°º „|Ç¨Ï‡Kåi
=∂„`«O ~åÖË^Œ∞.
76. J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèÏ+¨º „â◊=}O QÍqOK«Hõ „j â◊OHõ~°∞Å∞
P „|Ç¨Ï‡KåiÔH· xsH˜∆ã¨∞Î<åfl~°∞. ã¨Ç¨Ï#O ÖËx t+¨µºÅ∞ H˘O^Œ~°∞ „â◊=}Ïxfl
„áê~°OaèOÑ¨ âßOuáê~îåxfl „áê~°OaèOKå~°∞. JO`«@ „j â◊OHõ~∞° Å∞, "åix
"åiOz ''yi =KÕÛ=~°‰õΩ xsH˜∆^•ÌO—— JO@∂ t+¨µºÅÃÑ· `«#‰õΩ QÆÅ
"å`«ûÖÏºxfl Kå@∞H˘<åfl~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ W`«~° q+¨Ü«∂ÅO^Œ∞ ã¨=∞Ü«∞O
=$^ä• KÕÜ«∞_®xH˜ W+¨ìÑ¨_Õ"å~°∞ HÍ~°∞. HÍh XHõ t+¨µºxÃÑ· QÆÅ „¿Ñ=∞
KÕ`« ÉèÏ+¨ºáê~î°„â◊=}Ïxfl H˘kÌ¿ãÑ¨Ù xeáê~°∞. JO>Ë, QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î, QÆ∞~°∞=Ù
Ñ¨@¡ x+¨¯Ñ¨@ =~°Î#O QÆ∞~°∞=ÙÅ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl HõiyOz "åi Hõ$Ñ¨‰õΩ
áê„`«∞Å#∞ KÕã¨∞ÎOk.
77. QÆ∞~°∞=~°∞ºÅ∞ yi ~åHõÔH· áê~îåxfl PÅã¨ºO KÕÜ«∞@O
„j Ñ¨^‡Œ áê^•Kå~°∞ºÅ "åiH˜ #K«ÛÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å# QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ`À ''QÆ∞~°∞
^Õ"å! J`«_˘Hõ =∞O^Œ|∞kú. ÉèÏëêºk "Õ^•O`« q+¨Ü«∂Å J^èŒºÜ«∞<åxH˜
J~°∞›_»∞ HÍ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P QÀ_»‰õΩ áê~î°O K≥Ñ≤Ê<å, yiH˜ áê~î°O
K≥Ñ≤Ê<å ã¨=∞"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. J`«_çÔH· ÉèÏ+¨º „â◊=}O xÅ∞Ñ¨ ã¨=∞O
[ã¨=∂?—— J#fl ÉèÏ=O`À Ñ¨Å∞HõQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ J`«x =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞
„QÆÇ≤ÏOKå~°∞.
78. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞x PO`«~åºxfl „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. ''FÇ¨ÏŸ!
W`«_∞» `å<Õ ã¨~fi° A˝_#» x QÆifiã¨∞<Î åfl_»∞. J`«_ç QÆ~åfixfl J}Kåe. QÆ∞~°∞ÉèHí Î˜
ã¨~=æ° Ú - 12 375
ZO`«\ ˜ =∞Ç≤Ï=∂`«‡Hõ"∞≥ #ÿ ^À J`«_∞» `≥Å∞ã¨∞H˘<Õ@∞¡ KÕ™êÎ#∞—— Jx `«ÅKå~°∞.

"≥O@<Õ `«# Hõ~°∞}Ï=∞Ü«∞^Œ$+≤ìx P yiÃÑ· „Ñ¨ãïOÑ¨*Ëã≤, P Hí∆}Ï<Õfl
P`«}‚˜ Ñ¨^∞Œ <åÅ∞QÆ∞ q^ŒºÅÜ«∞O^Œ∞ „Ñ¨g}∞x QÍqOKå~°∞. QÆ∞~°∞=∞Ç≤Ï=∞#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O Z=i `«~=° ¸ HÍ^Œ<Õ ã¨`åºxfl Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞Å‰õΩ Kå\˜Ká≥ êÊ~°∞.
79. JO`«\ P yi t+¨º=~°∞_»∞ =„™êÎÅ∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°z #k #∞O_ç
|Ü«∞@‰õΩ ~åQÍ<Õ P Hí∆}Ï<Õfl Ñ¨~°=∞ ÑÖ_ç`« „Ñ¨HÍO_»∞_»Ü«∂º_»∞. ã¨HõÅ
"Õ^•O`åkq+¨Ü«∂ÅO^Œ∞ xëê‚`«∞_≥· =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# Hõq`«Å`À „j
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ ã¨∞uÎ OKå_»∞. `À@Hõ =$`«OÎ `À ‰õÄ_ç# D â’¡HÍÅ∞ P#O^Œyi
¿Ñ~°∞`À [QÆ„`«Êã≤^•úÅÜ«∂º~Ú.
i. F Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~å! [## =∞~°}ÏÅ∞, ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ`À ‰õÄ_ç# ~¸
ãÖ™ê~° ™êQÆ~°OÖ’ =Úxy, ^Œ∞~åâ◊ KÕ`« P LÑ¨C h\˜<Õ „`åQÆ∞`«∞<åfl#∞.
k‰õΩ¯ ÖËx"å_»<·≥ L<åfl#∞. h â◊~} ° ÏQÆux á⁄O^Œ∞`«∞<åfl#∞, Hõ~∞° }ÕK«O_ç.
<å‰õΩ KÕÜ«¸`«xzÛ *Ï˝# =∂~åæxfl „Ñ¨™êkOK«O_ç.
ii. F „|Ç¨Ï‡*Ï˝h! „áêÑÖzHõq+¨Ü∂ « ÅÃÑ· <å‰õΩ Éè’QÆ "åOKè« ÖË‰Ωõ O_Õ@∞¡
J#∞„QÆÇÏ≤ OK«O_ç. â◊s~° ^è~Œ å‡Öˇ#· JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞HÍ~åÅ#∂ „ÉèÏO`«∞ÅxflO\˜h
Ñ¨ÓiÎQÍ <åâ◊#O KÕÜ«∞O_ç. x`«ºO, ã¨`«ºO J~Ú# P ÉèíQÆ"å#∞x „¿Ñ=∞
HõeˆQ@∞¡ KÕÜ«∞O_ç. D Ñ¨Å∞‰õΩÅhfl QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨KÕ`«<Õ Ñ¨Å∞HõQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl#∞.
Wk QÆ∞~°∞"åHõº=∞<Õ ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞. `å=Ú ZÅ¡Ñ¨C_»∂ P`«‡`À<Õ ~°q∞ã¨¥Î,
P`å‡#O^ŒOÖ’<Õ LO\Ï~°∞. `«=∞i Hõ™ê^èŒº"Õ∞n LO_»^Œ∞.
iii. x~°O`«~O° J#fl=∞Ü«∂k HÀâßÅ KÕ`« J*Ï˝#OKÕ`« <Õ#∞, <åk Jx
"≥∂Ç¨ÏO K≥O^Œ∞`«∞<åfl#∞. ##∞fl P "≥∂Ç¨ÏO #∞O_ç q=Ú‰õΩÎx KÕÜ«∞O_ç.
âßâ◊fi`«O, JYO_»O, x~°∞} æ O J~Ú ZÅ¡"àÕ Ö◊ Ï <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O^Õ x=ã≤OKÕ
P Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ <Õ<#Õ x `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ *Ï˝<åxfl „Ñ¨™êkOK«O_ç. J\˜ì Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡"Õ∞
<Õ#<Õ JYO_» *Ï˝#O QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ KÕ`« <å‰õΩ HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! <å ~¸ Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞
QÆ∞~°∞=K«<åÖË J=ÙQÍHõ!
iv. h\˜x LáêkèQÍ KÕã¨∞H˘#@O KÕ`« ã¨¥~°∞ºxH˜ J<ÕHõ ~°∂áêÅ∞
HõÅ∞QÆ∞`«∞#flq. Ñ¶¨∞\Ï^Œ∞Å Ü«∞O^Œ∞ PHÍâ◊O J<ÕHõOQÍ HõxÑ≤ã¨∞Î#flk. J>Ë¡
xifiHÍ~°∞_»"≥·, Ñ¨~°=∂`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»"≥·# F QÆ∞~°∞^Õ"å! |∞kú ÉèË^ŒO KÕ`«<Õ
hÖ’ J<ÕH`õ fi« O QÍOK«∞K«∞<åfl~°∞. Ü«∞^ä•~å÷#, h=Ù JYO_», x~°∞}æ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡=Ù.
v. ã¨¥~°∞º_»∞ `«# „Ñ¨HÍâ◊O KÕ`« „Ñ¨ÑO
¨ K«=∞O`«\ H˜ © "≥Å∞QÆ∞ xã¨∞<Î åfl_»∞.
`å#∞ =∂„`«O ™êH˜Q∆ Í xi¡ÑÙ¨ _Î ·≥ LO@∂ ã¨~fi° [#∞Å z`«=Î ∞O^Œe ãÖHõÖÏÊÅ#∞
`≥Å∞ã¨∞H˘O@∂ JO^ŒiÖ’#∞ „Ñ¨HÍt™êÎ_∞» . J^Õq^èOŒ QÍ, Ñ¨~=° ∂`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖ#·ˇ
`å=Ú ‰õÄ_® ã¨~°fi[#∞Å =∞#ã¨∞ûÅÖ’x PÖ’K«#Å∞ `≥eã≤H˘x#"åÔ~·<å,
xi¡Ñ¨ÙÎÖˇ· L<åfl~°∞. JO>Ë ã¨„^Œ∂Ñ¨"≥∞ÿ# P`«‡ `«=∞ˆ~.
D q^èŒOQÍ P „|Ç¨Ï‡Kåi QÆ∞~°∞ã¨∞Îu ^•fi~å *Ï˝# `«`åÎ fixfl „Ñ¨É’kèO
Kå_»∞.
80. =∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ# Å`« ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# <ÕÅÖ’ "≥ÚÅz XHõ =$H∆Íxfl
P„â◊~ÚOz „áê‰õΩK«∞#flk. P Å`«‰Ωõ h~°∞ ã¨=∞$kúQÍ ÅaèOK«@O KÕ`« K«H¯õ \˜
Ñ¶¨ÖÏÅ #Okã¨∞Î#flk. J\ì̃ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ zÅ∞HõÅ∞ uO@∂ P#Okã¨∞Î#flq. J^Õ
q^èŒOQÍ „|Ç¨Ï‡KåiÜ≥ÿ∞# yi Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O #∞O_ç Ñ¨Ù\˜ì# QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î J<Õ Å`«,
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ áê^ŒÑ¨^•‡Å<Õ =$H∆Íxfl J„â◊~ÚOz P`«‡qKå~°} KÕã¨¥Î P`«‡
qHÍã¨=∞<Õ H˘=∞‡Å`À ‰õÄ_ç, Ñ¨Ù+Ê≤ Oz „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=∞<Õ Ñ¶Ö¨ ÏÅ#∞ JOkã¨∞#Î flk.
J\˜ì Ñ¶Ö¨ ÏÅ#∞ =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅ<Õ zÅ∞HõÅ∞ uO@∂ =∞Ç¨#O^ŒO á⁄O^Œ∞`«∞#flq.
[## =∞~°}ÏÅ∞ ÖËx "≥∂Hí∆Ñ¨^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. „j yi Ñ¨~°=∞ ÉèíH˜Î
*Ï˝<å`«‡Hõ"≥∞ÿ# `À@Hõ =$`åÎÅ∞ „Ñ¨ã≤kú K≥Ok#q. J>Ë¡ „j â◊OHõ~å+¨ìHõO
‰õÄ_® „j `À@HÍKå~°∞ºÅ "åiKÕ ~°zOÑ¨|_ç#^Õ.
81. QÆ∞~°∞¿ã= J<Õk ZO`À „Ñ¨MÏºu QÍOz#k. =¸_»∞ Ö’HÍÖ’¡#∂
QÆ∞~°∞¿ã=‰õΩ ã¨=∂#"≥∞ÿ#^Õn ÖË^Œ∞. QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºx k=ºáê^Œ ¿ã= KÕ`«
ã¨HõÖÏ~å÷Å∞ ã≤kú™êÎ~Ú† q*Ï˝#=∞Ü«∞O† "≥∂Hí∆„Ñ¨^ŒO. K«eOK«x Ñ¨~°fi`åxfl
‰õÄ_® K≥`· #« º=O`«O KÕ¿ã â◊HÎ̃ P QÆ∞~°∞¿ã=‰õΩ LOk. [_»∞_≥#· P „|Ç¨Ï‡Kåi
QÆ∞~°∞Ñ¨^Œ¿ã=, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ãÖHõÅÊ =∂„`å#<Õ Hí∆}HÍÅOÖ’, J`«}˜‚ „|Ç¨Ï‡
*Ï˝#ãÖÑ¨#∞flxQÍ KÕâß~Ú.
82. „j â◊OHõ~°∞Å t+¨º|$O^ŒOÖ’ yi J<Õ „|Ç¨Ï‡Kåi âß„™êÎÖËg
K«kq# "å_»∞ HÍ_»∞. =∞O^Œ=∞uÜ≥∞ÿ , [_»∞xÖÏ "≥∞ÅˆQ"å_»∞. QÆ∞~°∞¿ã= `«ÑÊ¨
ã¨~=æ° Ú - 12 377
=∞ˆ~ q+¨Ü∂« Å∂ J`«_Hç ˜ `≥eÜ«∞=Ù. J@∞=O\˜ P „|Ç¨Ï‡Kåi (yi) Hˆ =ÅO

QÆ∞~°∞^Õ=Ùx Jáê~°Hõ$áêqâı+ÖKÕ`« "Õ^•~å÷ÅxflO\˜h „Ñ¨Hõ\ ÕK«QÆeQÍ_»∞.
"Õ^•O`«`Î« fixÑ¨Ù}∞_≥<· å_»∞. ã¨~fi° "Õ^•O`«=∞Ü«∞"≥∞#ÿ `À@Hõ=$`åÎÅ#∞ ~°zOK«
QÆeQÍ_»∞. J\ì̃ yix Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ „Ñ¨Éèí$`« t+¨µºÅO^Œ~°∂ „Ñ¨`«ºHí∆OQÍ
K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. ã¨~fi° "Õ^•O`« `«`Î« fiO`À ‰õÄ_ç# `À@Hõ =$`åÎÅ#∞ ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ
qx ZO`À Pâ◊Û~°ºÑ¨_®¤~°∞.
83. Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# t+¨º=~°æ=∞O`å yi ÑëH˜#
q*Ï˝<å=∞$`åxfl „â◊=}O KÕã≤ ZO`À Pâ◊Û~°ºO á⁄O^•~°∞. JO`ÕHÍHõ, yix
QÆ∂iÛ `å#∞ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ (J`«xH˜ K≥Ñ≤Ê<å, QÀ_»‰õΩ K≥Ñ≤Ê<å ã¨=∞"Õ∞
J#fl) `«#ˆH Hõ~îÀ~°OQÍ qxÑ≤OK«™êQÍ~Ú. `«=∞‰õΩ D q^èŒOQÍ QÆ~°fiÉèíOQÆ
=∞~ÚOk QÆ^• Jx `«ÅKå~°∞.
84. QÆ∞~°∞áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞ ¿ãqOK«@O `«Ñ¨Ê áêO_ç`«º"Õ∞ Z~°∞QÆx yi
J<Õ „|Ç¨Ï‡Kåi =∞Ç¨*Ï˝xÜ≥ÿ∞ „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ ã¨∞ÎuOKå_»∞. P <å\˜
#∞O_ô `À\˜ t+¨ºQÆ}O, ÑÖ_ç`«„Ñ¨HÍO_»∞ ÅO^Œ~°∂ P yi =@∞x `À@HÍ
Kå~°∞ºÅx Ñ≤Å∞=™êQÍ~°∞. =∞O^Œ=∞uÜÕ∞ |Ç¨ï „Ñ¨*Ï˝âße JÜ«∂º_»∞. JO`å
„j QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î =∞Ç≤Ï"Õ∞.
85. „j `À@HÍKå~°º q~°z`«"∞≥ #ÿ P `À@Hõ =$`åÎÅ∞ z#fl"Õ J~Ú<å,
<å<å q^èŒ "Õ^•O`« ã≤^•úO`åÅ`À#∞, =∞^è∞Œ ~° â◊ÉÏÌÅ`À#∞, qÑ¨ÙÖÏ~å÷Å`À#∞
"Õ^•O`«``« Î« fi*Ï˝#O`À xO_ç#"≥· |Ç¨ïà◊OQÍ P^ŒiOK«|_»∞K«∞<åfl P `«`åÎ fixfl
<Õ\ ˜H© "Õ^•O`«`«`«Î fi ÑÖ_ç`«∞Å∞ Ñïîã¨∞Î<åfl~°∞.
86. D q^èŒOQÍ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ Hõ$Ñ¨KÕ`« P yi „|Ç¨Ï‡*Ï˝x JÜ«∂º_»∞.
„j â◊OHõ~°∞ÖÏ`«xH˜ `À@HÍKå~°º <å=∞O ã≤÷~°O KÕâß~°∞. t+¨µºÅÖ’ Ñ¨^Œ‡
áê^•Kå~°∞ºÅ =∞ÖË<¡ ,Õ „Ñ¨=ÚY∞_»Ü∂« º_»∞. JO`å QÆ∞~°∞ÉèHí KÎ˜ `Õ <« Õ ã≤kOú z#k.
QÆ∞~°∞ÉèíHÎ̃ J"≥∂Ñ¶¨∞O.
87. „j â◊OHõ~∞° Å „Ñ¨^•è # t+¨µºÖˇ#· Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHõ, Ñ¨^‡Œ áê^Œ, ã¨∞~ˆ â◊fi~°,
`À@HÍKå~°∞ºÅ QÆ∂iÛ ^Õ=`«Å∞, ÑÖ_ç`«∞Å∞ q™êÎ~°OQÍ ã¨∞ÎuOKå~°∞.
q+¨µ‚ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ <åÅ∞QÆ∞ Éèí∞*ÏÅ`À =iúÅ∞¡`«∞<åfl_»x Ñ¨Ù~å}ÏÅhfl
`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#flq. P ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ^èŒ~°‡, J~°÷, HÍ=∞, "≥∂H∆ÍÅ#∞ `«# Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ
„Ñ¨™êkã¨∞Î<åfl_»∞. „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ ‰õÄ_® Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHÍk t+¨µºÅ∞ #Å∞QÆ∞~°∂
<åÅ∞QÆ∞ Éèí∞*ÏÅ =O\˜"å~°∞. "Õ^•Å =∞ÖË¡ Ñ¨q„`«∞Öˇ·, Ü≥∂QÆ Ñ¶¨ÖÏÅ#|_Õ,
1. ™êÖ’Hõº 2 ™êg∞Ñ¨º 3. ™ê~°∂Ñ¨º 4. ™êÜ«Ú*ÏºÅ<Õ <åÅ∞QÆ∞ Ü≥∂QÍÅ#∞
Ç¨Ïã¨QÎ `Æ O« KÕã∞¨ H˘<åfl~°∞. g~°∞ Hõ~‡° ^Œ‰Ω∆õ Å∞, Ñ¨~=° ∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞, Ü≥∂QÆ∞Å∞, *Ï˝#∞Å∞.
K«`∞« ~°∞‡Y „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx =∞ÖË<¡ Õ g~°∂ ZO`À „Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl~°∞. D <åÅ∞QÆ∞
=ÚMÏÅ∂ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx =^Œe ZÖÏ LO_»"À, J>Ë¡ D #Å∞QÆ∞~°∞ PKå~°∞ºÅ∂
„j â◊OHõ~∞° Å#∞ q_çz LO_»~∞° . JO`ÕQÍHõ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx =ÚMÏÅ∞ "Õ^=Œ ∞Ü«∂Å∞.
ˆH=ÅO *Ï˝<å=∞$`åxfl „Ñ¨=z™êÎ~Ú. HÍh „j â◊OHõ~°∞Å q+¨Ü«∞O JÖÏ
HÍ^Œ∞. D #Å∞QÆ∞~°∞ t+¨µºÅ∂ "Õ^Œ=∞Ü«ÚÅ∞. ˆH=Å K≥·`«#º=¸~°∞ÎÖˇ·
q~ålÅ∞¡`∞« <åfl~°∞. „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx =∂#ã¨ Ñ¨Ù„`«∞Öˇ#· ã¨#Hõ, ã¨#O^Œ, ã¨#`«∞¯=∂~°,
ã¨#`«∞û*Ï`«∞Å∂ "Õ^Œ"åºÑ≤Îx KÕâß~°∞. J^Õq^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å∞ J<Õ D
„|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHÍk t+¨µºÅ ^•fi~å <åÅ∞QÆ∞ q^è•Öˇ·# =∞Ç¨
"åHÍºÅ#∞ „Ñ¨É’kèã¥¨ Î "Õ^•O`« „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ "åºÑ≤OÑ¨*âË ß~°∞. „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞
"Õ^Œ=∞Ü«Ú_Õ QÍx "Õ^•O`«=∞Ü«Ú_»∞ HÍ_»∞.
88. „j â◊OHõ~°∞Å <å„â◊~ÚOz "Õ^•O`« „â◊=}O KÕã¨¥Î LO_Õ
"≥~· åQÆºjÅ∞~°∞ âßâ◊fi`å#O^ŒO á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. ã¨fi~åæk ã¨∞MÏÅ#∞ `«∞K«ÛOù QÍ
ÉèÏqã¨∞<Î åfl~°∞. ÃÑ· „Ñ¨^=Œä ∞ t+¨µºÅ∞ #Å∞QÆ∞~ˆ HÍHõ, „j â◊OHõ~∞° Å <å„â◊~ÚOz#
"å~°O^Œ~∂° Hõ$`å~°∞Ö÷ <·ˇ å~°∞.
89. „j â◊OHõ~°∞Å∞ JkfifÜ«∞ Ñ¨~°=∂`«∞‡Öˇ· Jxfl =∞`åÅ "åix
[~ÚOz, ^Œ∞ˆ~ƒù^Œ∞ºÖˇ·# t+¨µºÅ`À ‰õÅã≤ „Ñ¨HÍtOK«™êQÍ~°∞† =Úx=~°∞Å‰õΩ
K«¢Hõ=iÎÜ≥ÿ∞ qâı+ÖQÍ ¢H©_çOKå~°∞.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 13
ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ Ñ¨@¡ `«H˜¯# t+¨µºÅ D~°¬º
1. „j â◊OHõ~∞° Å∞ `«=∞ t+¨µºÅ`À ‰õÄ_ç „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ ã¨~fi° [#∞Å‰õÄ

É’kèã¨¥Î, *ˇ·„`«Ü«∂„`« KÕã¨∞Î<åfl~°∞. WÖÏ LO_»QÍ, XHÍ<˘Hõ ~ÀA, =∞Ç¨
ÑÖ_ç`∞« _≥#· „j ã¨∞~ˆ â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞ „j â◊OHõ~∞° Å#∞ ã¨g∞Ñ≤Oz „j â◊OHõ~∞° Å
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏëêºxH˜ XHõ =$uÎx „"åã≤ ("åºMÏº#O) „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ
áê^•~°qO^•Å‰õΩ ã¨=∞iÊOz WÖÏ q#flqOK«∞H˘<åfl_»∞:
2. ''=∞Ç¨`å‡! <Õ#∞ `«=∞ t+¨ºÑ¨~°=∂}∞=Ù#∞. ã¨^• `«=∞ ¿ã=Å
Ü«∞O^Õ rq`«O QÆ_∞» áêÅ#∞H˘O@∞<åfl#∞. U^≥<· å XHõ HÍ~°ºO ##∞fl âßã≤O
K«O_ç. ãÖâ◊~ÚOÑ¨=^Œ∞Ì. ##∞fl ^èŒ#∞ºxQÍ KÕÜ«∞QÀ~°`å#∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ
¿ã=KÕã¨¥Î rq`«O QÆ_»Ñ¨_»"Õ∞ Ñ¨~°=∞ÉèÏQÆºOQÍ `«Åã¨∞Î<åfl#∞.——
3. JO`«@ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ''=`åû! <å „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«ÉèÏëêºxH˜ "åiÎHõ
„QÆO^äOŒ ~°zOK«∞. #∞=Ùfi D HÍ~°ºO KÕ¿ãÎ <Õ#∞ ZO`À ãÖ`«∞+¨µ_ì #» =Ù`å#∞——
Jx ÑëHÍ~°∞.
4. Ñ¨Ó~åfi„â◊=∞OÖ’ „j =∞O_»#q∞„â◊√Å<Õ ¿Ñ~°∞ Hõey# ã¨∞ˆ~â◊fi~å
Kå~°∞ºÅ∞ "Õ^Œ"Õ^•OQÍÅO^Œ∞ xëê‚`«∞Å∞. ã¨~°fiâß„™êÎ~å÷Å∞ Hõ~°`«ÖÏ
=∞ÅHõOQÍ Ziy#"å~°∞. J~Ú<å, q#Ü«∞O`À QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ`À ''=∞Ç¨`å‡!
`«=∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«ÉèÏ+¨ºO QÆOcè~°"≥∞ÿ, `«~°¯O`À ‰õÄ_ç LO_»@O KÕ`« <å‰õΩ
É’^èÑŒ _¨ ∞» `«∞O^• Jx ãÖ^ÕÇÏ≤ ã¨∞<Î åfl#∞. J~Ú<å `«=∞ Hõ$áêHõ\ÏH∆ÍÅ∞O_»@O
KÕ`«, <å â◊H˜Î=OK«#ÖËHõ P "åiÎHõ „QÆO^ä•xfl „"åÜ«∞_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ——
Jx q#flqOK«∞H˘<åfl_»∞.
5. „j ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞ ÉèÏëêºxH˜ "åiÎHõ „QÆO^äŒO „"åÜ«∞
|∂#@O „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ „Ñ¨Éèí$`« t+¨ºQÆ}ÏxH˜ Jã¨¥Ü«∞
379
HõeyOz#k. "å~°O^Œ~°∂ „j z`«∞ûMÏKå~°∞ºÅ "åix =ÚO^Œ∞OK«∞H˘x
„j â◊OHõ~°∞Å#∞ ã¨g∞Ñ≤Oz ~°Ç¨Ïã¨ºOQÍ WÖÏ q#flqOK«∞H˘<åfl~°∞.
6. ''QÆ∞~°∞=~åº! D ã¨∞~ˆ â◊fi~°∞_»∞ ã¨~fi° âß„™êÎ~å÷Å#∞ `≥eã≤# q^•fiOã¨∞_Õ!
HÍh, ÉÏÅºO #∞O_ç „|Ç¨Ï‡`«`«Î fiq^ŒºÖ’ tHí∆} á⁄Ok#"å_»∞ HÍ_»∞.
rq`«OÖ’ JkèHõ ÉèÏQÆO Hõ~°‡HÍO_»Ö’<Õ QÆ_»Ñ¨_»O KÕ`«, ã¨#flºã≤Oz<å J`«
_çH˜ Ñ¨Ó~°fi"åã¨#Å∞ #tOz LO_»=Ù. Hõ#∞Hõ „QÆO^äŒ~°K«# KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞
Ñ¨ÓiÎQÍ "Õ^•O`«`«`åÎ fixfl „ÑüáêkOK«Hõ, Hõ~°‡„Ñüáê^Œ#Å∞ KÕã≤ `«#
„Ñ¨*Ï˝áê@=O K«∂Ñ¨QÆÅ_»∞. JO^Œ∞=Å# `«=∞ J^≥· fi`« `«`«Î fi„Ñ¨Kå~åxH˜
J=~À^èŒO HõÅ∞QÆ=K«∞Û—— Jx XH˘¯Hõ¯~°∞ XH˘¯Hõ¯ q^èŒOQÍ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
q#flqOK«∞H˘<åfl~°∞.
7. ''QÆ∞~°∞=~åº! D ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞ xsâ◊fi~°"åk. ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞
HÍ~°‰õΩ_≥·# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x JOwHõiOÑ¨_»∞. ‰õΩ\˜ÅÜ«Ú‰õΩÎÅ`À `«# "å^Œ##∞
q#flq™êÎ_»∞. [#‡`«ó Hõ~°‡"åk J=_»OKÕ`«, Hõ~°‡ÅKÕ L`«Î=∞QÆ`«∞Å∞
á⁄O^Œ=K«∞Û#h, ã¨fi~åæk ™œMÏºÅ∞ á⁄O^Œ=K«∞Û#h „Ñüáêk™êÎ_∞» . JO`ÕHÍx
Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅxKÕÛ [QÆnâ◊fi~°∞x JOwHõiOK«_»∞.——
8. ''=∞Ç¨`å‡! Ö’HÍxH˜ „Ñ¨à◊Ü«∂xfl JOwHõi¿ãÎ ã¨$+≤ì ã≤÷u
ÅÜ«∞HÍ~°‰Ωõ _≥#· Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞}˜‚ JOwHõiOKåe. ã¨HÅõ Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞ D q+¨Ü∂« <Õfl
„^è∞Œ gHõiã¨∞#Î flq. D Ñ¨Ù~å}ÏÅhfl "Õ^"Œ åºã¨∞ÖË ~°zOKå~°∞. *ˇq· ∞x =∞Ç¨Ïi¬
‰õÄ_® PÜ«∞# t+¨µº_Õ J=_»O =Å# PÜ«∞# ‰õÄ_® „Ñ¨à◊Ü«∂xfl JOw
Hõiã¨∞Î<åfl_»∞. HÍh D ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞ xsâ◊fi~°"å^•<Õfl „ÑüáêkOKÕ"å_»∞——
Jx ÑëHÍ~°∞.
9. x*ÏxH˜ *ˇ·q∞x=∞Ç¨Ïi¬ `«=∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖˇ·# "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞Å‰õΩ
=ºuˆ~HõO Un Ñ¨Å∞HõÖË^Œ∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ LÑ¨^ÕtOKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ t+¨µºÅ∞
`«=∞ ãÖ^ÕÇ¨Å#∞ J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ =ºHõÎO KÕÜ«∞_»O Hõ^Œ∞Ì. QÆ∞~°∞=Ù
P ãÖ^ÕÇ¨ÅxflO\˜h fiÛ, `«# ã≤^•úO`åxfl LÑ¨^Õt™êÎ_»∞. D q^èŒOQÍ
t+¨µºÅ∞ "Õã#≤ „Ñ¨âfl◊ ÅxflO\˜h Ñ¨Ó~°fiÑ¨HÍ∆ Åh, P „Ñ¨âfl◊ ÅxflO\˜H© ãïÜ≥∞ÿ #
ã¨=∂^è•<åezÛ t+¨µºx `«$Ñ≤ÎÑ¨~°z# `«~°∞"å`« QÆ∞~°∞=Ù ã≤^•úOfHõi™êÎ_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 13 381
D ~°HOõ QÍ Ñ¨Ó~°fiÑ¨H∆í - ã≤^•úO`åÅ`À ‰õÄ_ç# ãÖ"å^ŒO =Å#<Õ ã¨`º« "≥∞#ÿ

Ü«∞^ä•~°`÷ `« Î« fiO ~°∂á⁄O^Œ∞`«∞Ok. Hõ#∞Hõ Ñ¨Ó~°fig∞=∂O™êâßG „Ñüáê^Œ#Åhfl
Ñ¨Ó~°fiÑ¨Hí∆=∞h, Ñ¨Ó~°fiÑ¨H∆ÍxH˜ `«y# ã¨=∂^è•<åÅ`À ã≤^•úOfHõiOK«_®xfl
L`«Î~°g∞=∂O™êâßG=∞h K≥|∞`å~°∞. P q^èŒOQÍ Hõ~°‡HÍO_»KÕ z`«Îâ◊√kú
Hõey, =∞#ã¨∞û xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ =Ú=Ú‰õ∆Ω=Ù *Ï˝#O á⁄O^Œ_®xH˜ Ü≥∂QÆ∞º_»=Ù
`«∞<åfl_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ, *Ï˝#HÍO_»O z`«Î=$`«∞ÎÅxflO\˜h <åâ◊#O KÕã≤
"≥∂H∆Íxfl Hõeyã¨∞#Î flk. JO>Ë Ñ¨Ó~°fig∞=∂Oã¨, L`«~Î ° g∞=∂Oã¨Å∞ QÆ∞~°∞t+¨º
ãÖ"å^•Öˇ· L#flq. "≥Ú^Œ\ k˜ Ñ¨~q° ^Œº HÍQÍ ~Ô O_»=k JÑ¨~q° ^Œº J=_»O
=Å# JO^Œ∞ ^À+¨"Õ∞ ÖË^Œ∞.
10. ''=∞Ç¨`å‡! z#fl`«#O #∞O_ô D ã¨∞~ˆ â◊fi~°∞x =∞#ã¨∞û Hõ~‡° ÅÜ«∞O^Õ
Ñ¨ÓiÎQÍ ÅQÆfl"≥∞ÿ LO_Õk. `å#∞ Hõi‡+¨µª_»=_»"Õ∞ QÍHõ, Hõ~°‡HÍO_»‰õΩ
„Ñ¨Kå~°‰õΩ_»∞QÍ L<åfl_»∞. Hõ~å‡#∞ëêª#OKÕ ã¨fi~åæk Éè’QÍÅ∞ „áêÑ≤Î™êÎÜ«∞x
É’kèOKÕ"å_»∞. Hõ~°‡=∂~°æ"Õ∞ =∂#=ÙÅ‰õΩ Ñ¨~°=∞ ^èŒ~°‡=∞x #q∞‡#"å_»∞.——
11. ''JO`ÕQÍHõ D ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞ `«=∞ P*Ï˝#∞™ê~°O `«=∞ „|Ç¨Ï‡
ã¨¥„`åÅ‰õΩ "åiÎHÍÅ∞ „"åã≤# Ñ¨Hí∆OÖ’, `«Ñ¨ÊHõ Hõ~°‡ã≤^•úO`åÅ#∞ „Ñüáê
kOK«QÆÅ_»∞. JÖÏQÆ~Ú`Õ `å=Ú `«ÅÃÑ\˜ì# J^≥· fi`«`«`«Î fiO qã¨ÎiOK«^Œ∞.
D`«x "åiÎHÍÅ =Å# `«=∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«ÉèÏ+¨º =¸Å„QÆO^äŒO „Ñ¨HÍtOK«Hõ
áÈ=K«∞Û.——
12. ''QÆ∞~°∞^Õ"å! D ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞ |∞kúÑ¨Ó~°fiHõOQÍ ã¨#flºã≤OK«ÖË^Œ∞.
"å^ŒOÖ’ F_çáÈ~Ú `«=∞ +¨~°`«∞Å‰õΩ |^Œ∞ú_≥· ã¨#flºã≤OKå_»∞. `«=∞‰õΩ
D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞xk HÍ^Œ∞. D`«_»∞ rq`«HÍÅ=∞O`å Hõ~°‡Ñ¨~°OQÍ<Õ
Hõ$+≤ KÕã≤#O^Œ∞=Å#, `«=∞‰õΩ qâßfiã¨áê„`«∞_»∞ HÍ_»∞. W`«_ç`À `«=∞
ã¨¥„`«ÉèÏëêºxH˜ "åiÎHõ „QÆO^äŒO „"å~ÚOK«‰õO_ç.——
13-14. ''QÆ∞~°∞^Õ"å! "åã¨#Å∞ ZO`«\ ˜ "åi<≥·<å q_»∞==Ù QÆ^•!
ÉÏÅºO #∞O_ô D`«_∞» Hõ~‡° xëêªÑ~¨ ∞° _»=_»O =Å# Hõ~‡° Å#∞ JO`« `ÕeHõQÍ
=^ŒÅÖË^∞Œ . JO`ÕQÍHõ ‰õΩ=∂iÅÉè@í ∞ì =∞`åxfl ã‘fiHõiOKå_»∞. P =∞`«ã∞¨ Å÷ ∞
ã¨<åflº™ê„â◊=∂xH˜ =ºuˆ~‰õΩÅ∞. XHõ"àÕ ◊ ã¨#flºã≤OK«=Åã≤# JQÆ`º« O U~°Ê_ç`Õ
Jk Ñ¨Ù@∞ì QÆ∞_ç¤"å~°∞, K≥q\˜"å~°∞ =¸QÆ "≥Ú^ŒÖˇ·# |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·#"å~°∞
=∂„`«"Õ∞ ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOÑ¨^Œy#"å~°x Ñ¨Å∞‰õΩ`å~°∞. D ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞
P Éèí@ì=∞`«OÖ’ „Ñ¨Kå~°‰õΩ_»∞QÍ LO_ç „j ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì#‰õΩ „Ñ¨^è•#
t+¨µº_»Ü∂« º_»∞. QÆ∞~°∞t+¨ºãÖ|O^èOŒ q_»nÜ«∞~åxk QÆ^•! =∂‰õΩ `≥eã≤#
Ü«∞^ä•~å÷xfl `«=∞‰õΩ q#flqOK«∞H˘<åflO. ã¨~fi° A˝Ö#·ˇ `å=Ú Uk Lz`«=∞x
ÉèÏq™êÎ~À Jk KÕÜ«∞O_ç.——
15. ''=∞Ç¨`å‡! `å"≥ÚHõ<å_»∞ QÆOQÍf~å# xÅ|_ç LO_»QÍ "Õ∞
=∞O^Œ~=° ¸ QÆOQÍ#kH˜ P=eQÆ@∞ì# L<åflO. =∂ ÉèHí xÎ˜ Ñ¨sHÕ∆ Ñ¨ `å=Ú
`«fi~°QÍ `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ~°=∞‡x P*Ï˝Ñ≤OKå~°∞. `«=∞‰õΩ *Ï˝Ñ¨Hõ=Ú#flk QÆ^•!——
16. ''"Õ∞=∞O^Œ~°=¸ "ÕQÆOQÍ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞Î#fl QÆOQÍ#kx ^•\˜
~å=_»O ZÖÏQÆx PÖ’zOK«™êQÍO. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_»∞ =ÚO^Œ∞
"≥#∞HõÅ∞ PÖ’zOK«Hõ, "≥O@<Õ QÆOQÍ#kÖ’xH˜ ^Œ∞q∞HÍ_»∞.——
17. ''P q^èŒOQÍ Ñ¨~°=∞QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î`À QÆOQÍ„Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ ^Œ∞=ÚHõQÍ,
^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú~åÖˇ·# P QÆOQÍ=∂`« P`«x áê^•Å‰õΩ J_»∞QÆ∞# Ñ¨^•‡Å
#∞Oz K«Hõ¯QÍ "å\˜ÃÑ· #_»z=KÕÛ@∞¡ KÕã≤Ok.——
18. ''P q^èŒOQÍ QÆOQÍ=∂`« U~åÊ@∞ KÕã≤# Ñ¨^•‡ÅÃÑ· HÍe_»∞`«∂
#_»z `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# P ã¨#O^Œ∞x `å=Ú ZO`À H˘xÜ«∂_®~°∞.
JÑ¨C_Õ D ã¨#O^Œ∞xH˜ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»x ™ê~°÷Hõ<å=∞ "≥Úãÿ<å~°∞.——
19. ''QÆ∞~°∞^Õ"å! D Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_»∞ QÆOQÍ=∂`«‰Ωõ „Ñ‘uáê„`«∞_≥<· å_»∞.
`«=∞‰õÄ J`«ºO`« ã¨xflÇ≤Ï`«∞_≥· PO`«~°OyHõ t+¨µº_»∞QÍ "≥∞ÅQÆ∞`«∞<åfl_»∞.
JO`ÕHÍHõ `«=∞ ÑïÑ¨Ó~°‚ Hõ$áêHõ\ÏHí∆O KÕ`« ÉèË^ŒÉèÏ=O #tOz#"å_≥·
ˆH=ÅO J^≥· fi`«`«`«Î fiÑïÑ¨Ó~°∞‚_≥· L<åfl_»∞. <≥·+≤ªHõ„|Ç¨Ï‡Kåi. `«=∞ =^ŒÌ
K«H¯õ QÍ tHí}∆ á⁄Ok#"å_»∞. `«=∞ É’^èÅŒ #∞ ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ `≥eã≤# ã¨~fi° A˝_∞» .
Hõ#∞Hõ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«ÉèÏëêºxH˜ "åiÎHÍÅ∞ „"åÜ«∞_®xH˜ D`«_»∞ J~°∞›_»x
ÉèÏqã¨∞Î<åflO.——
20. ''=∞Ç¨`å‡! JÖÏ HÍ^Œ#∞H˘O>Ë, P#O^Œyi (`À@HÍKå~°∞º_»∞)
‰õÄ_» Hõ_»∞ Ü≥∂QÆ∞º_»<Õ ÉèÏqã¨∞Î<åflO. ZO^Œ∞HõO>Ë W`«_»∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞
ã¨~=æ° Ú - 13 383
x~°O`«~°O ¿ãqOK«∞H˘O@∂, Q˘Ñ¨Ê `«Ñ¨ã¨ûOÑ¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞. ã¨~°ã¨fif^Õq

Hõ\ÏHí∆O ‰õÄ_® á⁄Ok#"å_»∞. JO^Œ∞=Å# D `À@HÍKå~°∞ºxH˜
"åiÎHõ„QÆO^äŒO „"åÜ«∞_®xH˜ J#∞[˝ ~Ú¿ãÎ P âß~°^•^Õq ‰õÄ_® D`«xH˜
`«y# ™ê=∞~°÷ºO Xã¨QÆQÆÅ^Œ∞.——
21. ''QÆ∞~°∞ã¨`«Î=∂! ˆH=ÅO Hõ~°‡xëêª`«`«Ê~°∞_≥·, `«=∞`À "å^Œ#‰õΩ
ky Ñ¨~ål`«∞_≥#· D ã¨∞~ˆ â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞ `«=∞‰õΩ ZÖÏ qâßfiã¨áê„`«∞_»Ü∂« º_À
`≥eÜ«∞_»O ÖË^∞Œ . `«=∞ „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏëêºxH˜ "åiÎHõ „QÆO^äOŒ ~°zOK«_®xH˜
Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_Õ Ñ¨~°=∞ Ü≥∂QÆ∞º_»∞. J`«xKÕ P „QÆO^äŒO ~°zOÑ¨|_ç`Õ D
"Õ^•O`«`«`«Î fiO ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ =$kú K≥O^ŒQÆÅ^Œ∞—— JO@∂ D q^èŒOQÍ
t+¨µº ÅO^Œ~°∂ ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅÃÑ· Jã¨¥Ü«∞`À ÑëHÍ~°∞.
(P HÍÅOÖ’ ‰õÄ_®, JO^Œ∞<å „j â◊OHõ~°ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"åi
ã¨=∞Hí∆OÖ’<ÕÕ, Jã¨¥Ü«∂ÉèÏ=O "≥Å¡_çÜ≥ÿ∞#k. J~Ú`Õ J\˜ì ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’
„j â◊OHõ~°∞Å∞ ZO`« x+¨ÊHí∆áê`«O`À, áê~°^Œ~°≈Hõ`«`À =º=Ç¨ÏiOKå~À
K«∂_»O_ç.)
22. `«~∞° "å`« „j Ñ¨^‡Œ áê^•Kå~°∞ºÅ∞ ‰õÄ_® Jã¨¥Ü«∂„QÆã∞¨ ÖÎ ·ˇ ~ÚÖÏ
ÑëHÍ~°∞. ''PKå~°º=~åº! ˆH=ÅO JYO_» `«`«Î fi*Ï˝#O`À qÅã≤ÖË¡ `«=∞
ã¨¥„`«ÉèÏëêºÅ‰õΩ, J~°KÕuÖ’x Lã≤iHõ ÑÖ_»∞ÖÏ K«Hõ¯QÍ K≥Ñ¨ÊQÆÅ ~¸
Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHÍKå~°∞ºÅ∞ ZO`≥·<å ã¨=∞~°∞÷Å∞.——
(„j ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞ QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨‰õΩ áê„`«∞_≥· t+¨µºÅO^ŒiÖ’#∂
J„QÆQÆ}∞ºÖˇ·<å~°∞. P`«_»∞ Hõi‡+≤ª J=_»O KÕ`«, QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O #∞O_ç
ã¨#flºã≤OK«@O KÕ`«O, <≥·+≤ªHõ„|Ç¨Ï‡Kå~°∞Öˇ·# `«H˜¯# t+¨µºÅO^Œ~°∂ PÜ«∞#
Ñ¨@¡ D~å¬ºÉèÏ=O =Ç≤ÏOKå~°∞. „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ `«# â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ
QÆ∂iÛ ã¨fiÜ«∞OQÍ `≥eÜ«∞|~°K«Hõ, `«# Ü≥∂QÆº`«Åhfl Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩ#‰õΩ
PáêkOz `≥eáê_»∞.)
23. ''QÆ∞~°∞^Õ"å! Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩ_»∞ [#‡`«ó Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞. <≥·+≤ªHõ„|Ç¨Ï‡
K«~°ºO PK«iOKÕ"å_»∞. Ñ¨Ù\˜ì#k "≥Ú^ŒÅ∞ ^Œ$â◊º„Ñ¨ÑÖKå<Õfl Z~°∞QÆx"å_»∞.
"Õ^•O`«ã≤^•úO`åÅhfl J~°KÕuÖ’x Lã≤iHõ ÑÖ_»∞ÖÏ K«Hõ¯QÍ K≥Ñ¨ÊQÆey#
"å_»∞. JO^Œ∞=Å#<Õ `å=Ú D`«xH˜ Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩ_»<Õ <å=∞^èÕÜ«∞O ã≤÷~°O
KÕâß~°∞—— Jx ÑëHÍ_»∞.
24. t+¨º|$O^ŒO „j ã¨∞~ˆ â◊fi~åKå~°∞ºÅ QÆ∂iÛ KÕã#≤ q#fláêÅxfl\˜h
„j â◊OHõ~°∞Å∞ z~°∞#=Ùfi`À qx „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ`À WÖÏ J<åfl~°∞:
''=`åû! #∞=Ùfi ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅhfl Ü«∞^ä•~å÷ÖË. Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩx ™ê=∞~°÷ºO
<Õ <≥~°∞QÆ∞^Œ∞#∞. "Õ^•O`«OÖ’ JO`«ºO`« „ÑüÉèí Hõey#"å_»∞. ZÅ¡Ñ¨C_»∂
Ñ¨~°=∂`«‡Ü«∞O^Õ =∞#ã¨∞û xeÑ≤ JO`«~°∞‡Y∞_≥· LO\Ï_»∞. ÉÏÇ¨Ïºã¨‡ $uÜÕ∞
ÖËx"å_≥· LO\Ï_»∞. J@∞=O\˜"å_»∞ ÉèÏëêºxH˜ J~°O÷ „"åÜ«∞_®xH˜ ã¨=∞~°∞_÷ ∞»
HÍ_»∞QÆ^•! JO^Œ∞=Å# D ÉèÏëêº~°÷ ~°K«#Ö’ qxÜ≥∂yOK«ÖË=Ú QÆ^•!——
25. ''D`«_»∞ z#fl`«#O #∞O_ô [_»∞x=∞ÖË¡ LO@∂ ZHõ¯_®
q^•ºÉèÏºãÖ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. LÑ¨#Ü«∞# ãÖ™ê¯~°O á⁄Ok<å, "Õ^•^èŒºÜ«∞#O
KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . ^Œ$â◊º „Ñ¨ÑO¨ Kåxfl =∞~°z Ñ¨~=° ∂`«‡`À<Õ ~°q∞OKÕ"å_»Ü∂« º_»∞.——
26. ''D Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩ_»∞ `À\˜ ÉÏÅ∞~°`À P@ÖÏ_»ÖË^Œ∞. J#fl
áêhÜ«∂ÅO^Œ∞ Pã¨H˜Î K«∂¿Ñ"å_»∞ HÍ_»∞. XHõ =¸QÆ"åxÖÏ rqã¨¥Î,
<À@ XHõ¯ =∂@ J~Ú<å Ñ¨Å∞HõÖ^Ë ∞Œ . D`«x „Ñ¨=$uÎx K«∂ã≤ Éè∂í `«„QÆã∞¨ _Î x»
ÉèÏqOz, D`«x `«O„_ç <å =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞H˘x =KåÛ_»∞.——
27. ''##∞fl K«∂_»QÍ<Õ, ZO`À q#Ü«∞O`À #=∞ã¨¯iOKå_»∞. JO`«
=~°‰õΩ P`«_»∞ #=∞ã¨¯iOK«@O Z=fi~°∂ K«∂ã≤OkÖË^Œ∞. JHõ¯_» KÕi#
[#∞ÅO^Œ~°∂ Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞.——
28. ''<Õ#∞ P ÉÏÅ‰õΩx K«∂_»QÆ<Õ 'ÉÏÅHÍ! h "≥=~°=Ù? Z=i
Ñ¨Ù„`«∞_»=Ù? ZK«Û@ #∞O_ç =zÛuq— =Ú#flQÆ∞ „Ñ¨â◊flÅ∞ "Õâß#∞. JO^Œ∞HÍ
ÉÏÅ∞_»∞ (Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩ_»∞) =∞<ÀÇ¨Ï~° ã¨¥‰õΩÅÎ `À P`«‡`«`åÎ fixfl É’kèOKå_»∞.
P ÉÏÅ∞_»∞ Ñ¨Ó~°fi[#‡=∞O^Õ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O á⁄Ok# ^èŒ~å‡`«∞‡_»∞.——
29. ''P ÉÏÅ‰õΩ_»∞ <å`À `«`«Î fiÉ’^èŒ KÕã¨∞ÎO_»QÍ, P`«x `«O„_ç
„Ñ¨ÉèÏHõ~°∞_»∞ ZO`À Pâ◊Û~°ºO`À#∞, q#Ü«∞O`À#∞ <å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ ~ÚÖÏ
ÑëHÍ_»∞.——
ã¨~=æ° Ú - 13 385
30. „j „Ñ¨ÉèÏHõ~° ÑÖ_ç`«∞_»∞: =∞Ç¨`å‡! D ÉÏÅ∞_»∞ [_»∞_»x

[#∞Å∞ f~å‡xOKå~°∞. <Õ#∂ J>Ë¡ `«ÅKå#∞. HÍh <Õ_∞» `«=∞ Hõ$áêHõ\ÏHíO∆
KÕ`« „Ñ¨*Ï˝âßeÜ≥ÿ∞ „|Ç¨Ï‡*Ï˝xÜ≥ÿ∞ "Õ^•O`«=K«<åÖˇ<Àfl ÑëHÍ_»∞. gxH˜
WO`«\ ˜ k=º*Ï˝#O ZÑ¨C_»∞, ZÖÏ HõeyO^À TÇ≤ÏOÑ¨ â◊HõºO HÍ‰õΩ#flk.
ZO`À Pâ◊Û~°ºOQÍ LOk. ^≥·=ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ·# `«=∞ J#∞„QÆÇ¨ÏO KÕ`«<Õ „Ñ¨*Ï˝
âße JÜ«∂º_»∞. JO^Œ∞Ö’ H˘OK≥O ‰õÄ_® ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ . ##∞fl ^è#Œ ∞º}˜‚
KÕâß~°∞.——
31. ''Ñ¨Ù\˜ì#k "≥Ú^ŒÅ∞ ^Œ$â◊º „Ñ¨ÑÖKåxfl ^Œi≈OK«x"å_»∞, `«=∞‰õΩ
t+¨µº_»=_®xH˜ Ü≥∂QÆ∞º_»=Ù`å_»∞. WÑ¨C_Õ P ÉÏÅ∞x `«=∞ HõÑÊ¨ yã¨∞<Î åfl#∞.
J`«xH˜ `«O„_ô QÆ∞~°∞=Ó Jhfl g∞ˆ~. <Õ#∞ D ÉÏÅ∞x =∞#ã¨¥ÊùiÎ`À#∞,
xã¨ûOHÀK«OQÍ#∞ `«=∞‰õΩ ã¨=∞iÊOK«∞H˘O@∞<åfl#∞. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O`À ‰õÄ_ç#
D ÉÏÅ∞_»∞ ~å[Ç¨ÏOã¨ =O\˜"å_»∞. „Ñ¨ÑÖK«"Õ∞"≥∂ Ñ¨ÖË¡~°∞HÍÜ«∞Å`À
xO_ç LOk. J@∞=O\˜ ~å[Ç¨ÏOã¨ Ñ¨ÖË¡~°∞HÍÜ«∞Å∞ xO_ç# J_»=ÙÅÖ’
rqOK«ÖË^Œ∞. ãÖ™ê~°ã¨=Ú„^•# H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∞#fl <å ãÖ~°Hí∆}Ö’ D
ÉÏÅ∞_»∞ =$kú K≥O^ŒÖË_»∞. `«=∞ áê^ŒÑ¨^•‡ÖË P`«xH˜ ãïÜ≥ÿ∞# „Ñ¨^Õâ◊=∞x
ÉèíQÆ=xfl~°‚Ü«∞"≥∞ÿ#k. JO^Œ∞=Å#<Õ WO`«=~°‰õΩ D q^èŒOQÍ [iyOk.——
32. ''„Ñ¨ÉèÏHõ~°ÑÖ_ç`«∞_»∞ D q^èŒOQÍ ÑëH˜ ÉÏÅ∞}˜‚ JHõ¯_Õ =^Œe
`«# WO\˜H˜ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. JÑ¨Ê\˜ #∞O_ô D ÉÏÅ∞_»∞ WHõ¯_Õ x=ã≤ã∞¨ <Î åfl_»∞
Hõ#∞Hõ „Ñ¨ÑÖK«*Ï˝#OÖËHõ [_»∞xÖÏ rqOz# D`«_»∞ ÉèÏ+¨º "åiÎHõ„QÆO^äŒ
~°K«#‰õΩ J~°∞›_»∞ HÍ_»∞. JÖÏHÍHõ „Ñ¨ÑÖK«*Ï˝#=Ú#fl"å_≥·`Õ, J<ÕHõ
^Œ$ëêìO`åÅ#∞ ¿Ñ~˘¯O@∂, JÖ∫H˜Hõ"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡`«`åÎfixfl Ö∫H˜‰õΩÅ‰õΩ
ã¨∞ÅÉèOí QÍ É’^èÑŒ _¨ @Õ ∞¡ „"åÜ«∞=K«∞Û. JÖÏ „QÆO^äŒ ~°K#« ™êy`Õ „|Ç¨Ï‡`«`Î« fiO
ÉÏQÍ qã¨Îiã¨∞ÎOk. JO^Œ∞=Å# "åiÎHõ„QÆO^äŒ ~°K«#‰õΩ ™ê=∞~°÷º=Ú<åfl,
[<å"≥∂^ŒÜ≥∂QÆºOQÍ LO_»^Œ∞.——
33. „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩx K«i„`« q=iOK«QÍ, t+¨µºÅO^Œ~∂°
Pâ◊Û~°ºÑ¨_ç, ''=∞Ç¨`å‡! J<ÕHõ [#‡Å∞ ™ê^èŒ#Å∞ KÕã≤<å „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O
á⁄O^Œ@O ^Œ∞~°É¡ Oíè QÆ^•? J@∞=O\˜k, D Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩ_»∞ "Õ^•^èºŒ Ü«∞#O
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. QÆ∞~°∞=ÙÅ =^ŒÌ â◊√„â◊¥+¨Å∞ ã¨Å∞Ñ¨ÖË^Œ∞. "Õ^•O`« „â◊=}=∞ã¨ÖË
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. W`«_≥ÖÏ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#`«`åÎ fixfl á⁄O^ŒQÆeQÍ_»∞. ZO`À Pâ◊Û~°ºO
HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk—— Jx „j â◊OHõ~°∞Å#∞ „Ñ¨tflOKå~°∞.
34. „j â◊OHõ~∞° Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: t+¨ºã¨`=Î« ÚÖÏ~å! XHÍ<˘HõÑC¨ _»∞
Ü«∞=Ú<åf~å# XHõ ã≤^ŒúÑ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ x=ã≤ã¨¥ÎO_Õ"å_»∞. J`«_»∞ ãÖ™ê~°
„Ñ¨=$`«∞ÎÅxfl\˜h qãï˚Oz Ñ¨~°=∞ "≥·~åQÆºO`À LO_Õ"å_»∞. ™ê^èŒ∞jÅ∞_»∂,
=∞Ç¨ `Õ[ã¨ûOÑ¨#∞fl_»∂ J~Ú# P ã≤^ŒúÑ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ „|Ç¨Ï‡
`«`«Î fiOÖ’<Õ qÇ¨ÏiOKÕ"å_»∞.
35. ''WÖÏ LO_»QÍ XHõ ~ÀA „Ñ¨ÉÏè Hõ~° ÑÖ_ç`∞« x ÉèÏ~°º Ü«∞=Ú<å
™êfl<åxÔH· "≥oO¡ k. JHõ¯_» `«# ~Ô O_»∞ ãÖ=`«û~åÅ ÉÏÅ∞x, P ã≤^ÑúŒ Ù¨ ~°∞+¨µx
=^ŒÌ =^Œe, PÜ«∞#`À '™êfig∞! <Õ#∞ Ü«∞=Ú<å#kÖ’ Ô~O_»∞ =Ú#HõÅ∞
"Õã≤=™êÎ#∞. JO`«=~°‰õΩ D ÉÏÅ∞}˜‚ ãÖ~°H˜∆OK«O_ç— Jx ÑëH˜ Ü«∞=Ú<å
#kH˜ ™êfl<åxÔH· áÈ~ÚOk. P ã≤^ÑúŒ Ù¨ ~°∞+¨µ_»∞ =∂„`«O LÅ∞‰õΩ, Ñ¨Å∞‰õΩÖËHõ
T~°ˆH LO_çáÈÜ«∂_»∞.——
36. ''WO`«Ö’ P ÉÏÅ∞x `«e¡ ™êfl#=∂K«iOz =KÕÛÖ’QÍ P
ÉÏÅ∞_»∞ ^˘i¡ #kÖ’Ñ¨_ç =∞~°}ÕKå_»∞. P =∞$`« ÉÏÅ∞x Z`«∞ÎH˘x
P ÉÏÅ∞x `«b¡, `À\˜ =∞Ç≤Ïà◊Å∂ P =∞Ç¨Ïi¬ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ QÆ∞O_≥Å∞
ÉÏ^Œ∞H˘O@∂ U_»fi™êQÍ~°∞.——
37. ''D q^èŒOQÍ `«# ã¨g∞ÑÖÖ’ ~Àkã¨∞Î#fl ¢ã‘ÎÅ#∞, =∞$`«ÉÏÅ∞x
K«∂ã≤# P =∞Ç¨Ïi¬ Ü≥∂QÆ^Œ$+≤ì =Å# q+¨Ü«∞=∞O`å „QÆÇ≤ÏOKå_»∞. P
tâ◊√=Ù `«e¡H˜ ZÖÏQÆ~Ú<å T~°@ HõeyOÑ¨^ŒÅKå_»∞. JnQÍHõ, `å#∞
=∞~°Å XHõ™êi â‹·â◊"åã¨÷ á⁄O^•Åx Pã¨H˜Î QÆÅ"å_≥· P ÉÏÅ∞x ^ÕÇ¨ÏOÖ’
„Ñ¨"ÕtOKå_»∞. P ã≤^ŒúÑ¨Ù~°∞+¨µ_Õ ~¸ Ç¨Ï™êÎ=∞Å‰õΩ_»∞. P HÍ~°}OQÍ<Õ
x~°∞Ñ¨=∞„|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO`À "≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl_»∞.——
38. ''D`«_»∞ ã≤^ŒúÑ¨Ù~°∞+¨µ_»=@O =Å# QÆ∞~°∞=Ù #∞O_ç LÑ¨^Õâ◊O
á⁄O^Œ‰õΩO_®<Õ, "Õ^•Å#∞, ã¨‡ $`«∞Å#∞, ã¨~°fiâß„™êÎÅ#∞ ã¨=∞„QÆOQÍ `≥eã≤
ã¨~=æ° Ú - 13 387
L<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å#<Õ U q+¨Ü«∞"≥∞ÿ<å, J~°KÕuÖ’ L#fl@∞¡ q=~°OQÍ

K≥ÑÊ¨ QÆÅ_»∞. q*Ï˝x J=_»O =Å# D`«xH˜ `≥eÜ«∞x q+¨Ü∂« Å∞ LO_»=Ù.——
39. ''D`«_»∞ ã≤^ŒúÑ¨Ù~°∞+¨µ_»=_»O KÕ`« ^Œ$â◊º„Ñ¨=$uÎ ÖËx"å_≥·, |∞kú
`«`«Î fiO #tOz#"å_»=_»O KÕ`«, ZO`À ã¨¥Hí;|∞kú`À ~°zOK«=Åã≤#
"åiÎH„õ QÆO^ä•xH˜ J~°∞›_∞» HÍ_»∞. WHõ ã¨∞~ˆ â◊fi~°∞x q+¨Ü∞« =∞ÖÏHÍ^Œ∞. J`«_∞»
„|Ç¨Ï‡`«`åÎfixfl ÉÏQÍ Ziy#"å_»=_»"Õ∞ QÍHõ, ã¨~°ã¨fif^Õq KÕ`« ‰õÄ_®
ã¨∞ÎuOÑ¨|_ç#"å_»=@O`À D =∞O_»#ÑÖ_ç`«∞_»∞ Jxfl q^è•Å∞QÍ J~°∞›_≥·
L<åfl_»∞.——
40. ''D =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ "Õ^Œ"Õ^•OQÆ"Õ^•O`åkÑ¨~åÑ¨~° q^Œº
ÅxflO\˜h K«H¯õ QÍ =∞käOz, PáÈã¨# Ñ¨\ #ì˜ "å_»∞. J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ Ñï„â◊
q∞Oz#"å_»=_»OKÕ "å^ŒOÖ’ D`«}˜‚ [~ÚOz t+¨µºxQÍ KÕã¨∞H˘<åfl#∞.
W^ŒO`å P =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x Hõ$áêHõ\ÏHí∆"Õ∞. JO^Œ∞=Å# "åiÎHõ „QÆO^äŒ
~°K«#‰õΩ W`«_»∞ ã¨=∞~°∞÷_»∞ HÍHõáÈ`Õ, Ö’HõOÖ’ =∞~˘Hõix K«∂_»ÖËO.
41. ''t+¨ºã¨`«Î=ÚÖÏ~å! ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞ D "åiÎHõ „QÆO^äŒO „"åÜ«∞@O
g∞ ÔH=iH© W+¨ìO ÖË^Œx `≥Å∞ã¨∞Î#flk. áÈx=fiO_ç. ÉèÏ+¨º"åiÎHÍÅ=O\˜
„QÆO^äŒ~°K«# q+¨Ü«∞OÖ’ `˘O^Œ~°Ñ¨_ç ZÖÏ\˜ x~°‚Ü«∞=¸ fã¨∞HÀ=^Œ∞Ì.
ÉÏQÍ qKåiOz# `«~°∞"å`Õ XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ =^•ÌO. |Ç¨ï[#∞Å‰õΩ
W+¨ìO ÖËx HÍ~åºxfl ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞x KÕ`« KÕ~ÚOK«#∞. JO`ÕQÍHõ Ö’HÀ^Œú~°}
ã¨`å¯~åºÅ‰õΩ |Ç¨ï[#∞Å =ºuˆ~Hõ`« LO>Ë ãÖâ◊Ü∂« Å∞ JkèHOõ HÍQÆÅ=Ù.
JO^Œ∞=Å# x^•#OQÍ qKåiOKÕ D „QÆO^äŒ ~°K«##∞ KÕÑ¨_»^•OQÍHõ!——
42. t+¨µºÅO^Œ~‰° Äõ `å=Ú <≥+· Hª≤ „õ |Ç¨Ï‡K«~º° O #∞O_ç ã¨#flºã≤OKå=∞#fl
^Œ~Ê° =ÚO_»@O KÕ`« „j â◊OHõ~∞° Å =K«<åÅ∞ "åix `«$Ñ≤ÑÎ ~¨ K° Ö« HË áõ ÈÜ«∂~Ú.
''QÆ∞~°∞ã¨`=Î« ∂! `å=Ú WO`«QÍ PÖ’zOK«=Åã≤# Ñ¨xÖË^∞Œ . `«=∞~°∞ J#∞=∞
u¿ãÎ ã¨~°fiA˝_≥·# ã¨#O^Œ#∞b ~°K«##∞ J=bÅQÍ KÕÜ«∞QÆÅ~°∞. D =∞Ç¨Ï
hÜ«Ú_»∞ <≥+· Hª≤ õ „|Ç¨Ï‡K«~º° O #∞O_Õ ã¨#flºã≤Oz#"å_»∞. ã¨~fi° "Õ^•O`åÅ#∂
ã¨Ê+¨ìOQÍ#∞, xã¨ûO^ÕÇ¨ÏOQÍ#∂ Ziy#"å_»∞. JO^Œ∞KÕ`« ~¸ Ñ¨q„`«
"åiÎHõ„QÆO^äŒ ~°K«#‰õΩ ZO`À ã¨=∞~°∞÷_»∞—— Jx ÑëHÍ~°∞.
43. JO`«@ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨#O^Œ#∞x x~åâ◊Ñ¨_»=Å^Œx ÃãÅ
qKåÛ~°∞. ÉèÏëêº~å÷xfl q=iã¨¥Î XHõ =$uÎ „QÆO^ä•xfl ~°zOK«_®xH˜ J#∞[˝
Xã¨QÍ~°∞. ¢H˘`«QÎ Í ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOz# ã¨∞~ˆ â◊fi~åKå~°∞ºÅ#∞ "åiÎHõ
„QÆO^ä~Œ K° #« #∞ „áê~°OaèOK«=Å^Œ<åfl~°∞. W`«~∞° Å JOwHÍ~°O HÍx HÍ~åºxfl
`«ÅÃÑ\˜`ì Õ ‰õΩq=∞~°≈Å∞ ~åQÆÅ=x „j â◊OHõ~∞° Å∞ „Ñ¨ã#¨ flÉèÏ=O`À `≥eáê~°∞.
44. „j â◊OHõ~°∞Å∞: (ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ`À) ''Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨„âıëêª! h
`À\˜ t+¨µºÅO^Œ~°∂ Jã¨¥Ü«∞`À ‰õÄ_ç#"åÔ~·, "åiÎHõ „QÆO^ä•xfl hKÕ
„"å~ÚOK«=Å^Œx K≥|∞`«∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ „Ñ¨ã¨∞Î`åxH˜ P ÉèÏ+¨º"åiÎHõ „QÆO^äŒ
~°K«# KÕÜ«∞‰õΩ.——
45. ''ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~åº! #∞=Ùfi QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O #∞O_ç ã¨#flºã≤OK«@O
KÕ`« ~ÚOHÍ hÖ’ QÆ$Ç¨Ïã¨÷ ãÖ™ê¯~åÅ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ #tOz LO_»=x
`À\˜ t+¨µºÅ∞ â◊OH˜ã¨∞Î<åfl~°∞. JO`ÕQÍHõ ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞ ã¨~°fiâß„™êÎÅO^Œ∂
áêO_ç`º« „ÑüÉèí QÆÅ"å_»=@OKÕ`« `«# ™⁄O`« ã≤^•úO`åÅ#∞ (Hõ~‡° ã≤^•úO`å
Å#∞) ‰õÄ_® K˘Ñ≤ÊOz „QÆO^äOŒ ~°zOK«QÅÆ _»x <å`À ÑëHÍ~°∞. ZO`«=∞Ok
Zxfl q^è•Å∞QÍ K≥Ñ≤Ê<å, Ü«∞^ä•~°÷ ÉèÏ==∞^Õ.——
46-47. ''ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~åº! #∞=Ùfi QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞OÖ’ LO_»QÍ
ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl x~°ã≤OKÕ"å_»=h, "Õ^•ÅO^Œ∞ ã¨<åflº™ê„â◊=∞O
„ÑüáêkOÑ¨|_»Ö^Ë xŒ "åkã¨¥OÎ _Õ"å_»=h `À\˜ t+¨º[#∞ÅO^Œ~∂° JáÈÇ¨Ï
Ñ¨_∞» `«∞<åfl~°∞. JO`ÕQÍHõ #∞=Ùfi ã¨<åflºã¨∞Å‰õΩ aèH∆í ‰õÄ_® "ÕÜ∞« Hõ <ÒHõ~∞° ÅKÕ`«
WO\˜ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ =¸ã≤ LOKÕ"å_»=x Ö’HõOÖ’ „Ñ¨Kå~°"≥∞ÿ LOk.
JO^Œ∞=Å# hg „QÆO^äŒ~°K«# KÕÜ«∞_»O q+¨Ü«∞"≥∞ÿ `À\˜ t+¨µºÅ∞ x#∞fl
qâ◊fiã≤OK«@O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å# "Õ^•O`« „Ñüáê^ŒHõ"≥∞ÿ# ã¨fi`«O„`«
„QÆO^äŒ"≥ÚHõ\ ˜ ~°zOz, <å‰õΩ K«∂Ñ¨Ù. ^•x =Å# hÃÑ· L#fl JáÈÇ¨ÏÅhfl
ã¨=∞ã≤áÈQÆÅ=Ù.——
48. ''=∞Ç¨`å‡! q^Œfi^Œfiˆ~}Ïº! h=Ù Hõ~°‡„Ñüáê^ŒHõO HÍx x[
"Õ^•O`«``« åÎ fixfl „Ñ¨É’kèOKÕ „QÆO^ä"Œ Ú≥ Hõ\ ˜ „"åã≤# Ñ¨HO∆í Ö’ Jxfl JáÈÇ¨ÏÅ∞
ã¨~=æ° Ú - 13 389
`˘ÅyáÈ`å~Ú. gi „Ñ¨ÖÏáêÅhfl "å@O`«@ J"Õ J}yáÈQÆÅ=Ù—— Jx

ÑëHÍ~°∞.
49. t+¨µºÅ Jã¨¥Ü«∞ =Å# ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•xH˜ "åiÎHÍÅ∞ „"å¿ã
Ñ¨x PyáÈ~Ú#O^Œ∞‰õΩ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ZO`À zOuOKå~°∞. „j ã¨∞ˆ~â◊fi~å
Kå~°∞ºÅ∞, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOKå~°∞.
50. „j â◊OHõ~∞° Å Pj~åfi^Œ |ÅOKÕ`« „j ã¨∞~ˆ â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞ '<≥+· ¯¨ ~°‡º
ã≤k—ú J<Õ „QÆO^ä•xfl Ju H˘kÌ HÍÅOÖ’ ~°zOz QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ ã¨=∞iÊOKå_»∞.
JO^Œe q+¨Ü«∂Åhfl Ñ¨ÓiÎQÍ "≥∂Hí∆ „Ñüáê^ŒHÍÖˇ·, Hõ~°‡ã≤^•úO`åxfl
ÖËâ=◊ ∂„`«"∞≥ <ÿ å „ÑüáêkOK«H,õ „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fi<Õfl „Ñ¨^•è # q+¨Ü∞« OQÍ KÕãH≤ ˘x
~°K«# KÕâß_»∞. P „QÆO^äŒ~å[O ^ÀëêÅ∞ ÖËx^≥·, Hõq ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œi
P"≥∂^•xfl á⁄Ok#^≥·, =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~° ã¨¥‰õΩÎÅ`À q~åle¡Ok. ˆH=ÅO
xifi+¨Ü«∞, x+¨¯~°‡, x~°∞æ} „|Ç¨Ï‡`«`«Î fi É’kè`«"≥∞ÿ# P „QÆO^ä•xfl
„j â◊OHõ~°∞Å∞ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_ç z=i =~°‰õΩ xt`«OQÍ Ñ¨sH˜∆OKå~°∞.
„j ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ ÉèíH˜ÎÉèÏ=OKÕ`«, q*Ï˝<å=∞$`«ã¨¥H˜Î^è•~°ÅKÕ`«
„j â◊OHõ~°∞Å∞ Jq∞`å#O^•xfl á⁄O^•~°∞.
51. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞x „Ñ¨*Ï˝â◊H˜Îx |Ç¨ïq^è•Å∞QÍ
H˘xÜ«∂_®~°∞. ZO`À Ç¨Ï~å¬u~ˆ HõO`À „j â◊OHõ~∞° ÖÏ x+¨¯~°‡ „Ñüáê^ŒH"õ ∞≥ #ÿ
„QÆO^ä•xfl t+¨µºÅO^Œ~‰° Ωõ „Ñ¨îŒ ≈OKå~°∞. P „QÆO^ä•xfl P™êO`«O ÑïOî z#
t+¨µºÅO^Œ~°∂ `«=∞ `«Ñ≤Ê^•xfl `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl~°∞. „j ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞ Hõi‡+≤ª
HÍ_»x „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. "Õ^•O`« t~À=∞}˜ Jx `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl~°∞. `«~°∞"å`«
J`«xÃÑ· JK«OK«Åqâßfi™êxfl „Ñ¨H\õ O˜ Kå~°∞. ã¨∞~ˆ â◊fi~°∞xH˜ ã¨=∂#∞_≥=fi~°∂
ÖË~°x „Ñ¨â◊Oã≤OKå~°∞.
52. P ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞x <≥·+¨¯~°‡ ã≤kúÖ’ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å
H˘~°ÔH· Hõ~°‡~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ `«`«Î fiO „ÑüáêkOK«|_çOk. ã¨<åflºã¨∞ÖÏ
„QÆO^ä•xfl K«kq WÑ¨Ê\˜H© Hõ~°‡~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡`«`«Î fiOKÕ "≥∂H∆Íxfl á⁄O^Œ∞
`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞KÕ P „QÆO^äŒ~å*ÏxH˜ ''<≥·+¨¯~°‡º ã≤kú—— J#fl ¿Ñ~°∞ ™ê~°÷Hõ
=∞~ÚOk.
53. „j ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞ `À\˜ t+¨µºÅ∞ `«#Ñ¨@¡ „Ñ¨^Œi≈Oz#
Jã¨¥Ü«∂ ÉèÏ"åxH˜ ‰õΩÑ≤`∞« Öˇ<· å~°∞. 'WHõÃÑ· Z=~°∞ "åiÎHõ „QÆO^äOŒ ~°zOz<å
Jk P^ŒiOÑ¨|_»Hõ #tOK«∞QÍHõ— Jx â◊Ñ≤OKå~°∞. JO^Œ∞=Å# D<å\˜H©
ÉèÏëêºxH˜ "åiÎHõ„QÆO^äŒO ÖËHõáÈ~ÚOk.
54. „j ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞ `«# <≥·+¨¯~°‡º ã≤kú J<Õ „QÆO^ä•xfl QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞
„j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ ã¨=∞iÊOz WÖÏ q#flqOK«∞H˘<åfl~°∞:
55. ''QÆ∞~°∞^Õ"å! "Õ^•O`« „QÆO^äŒ "≥ÚHõ\ ˜ „"åÜ«∞=∞x ##∞fl P^ÕtO
Kå~°∞. `«=∞ âßã¨<å#∞™ê~°OQÍ XHõ „QÆO^äŒO ~°zOz `«=∞ J#∞„QÆÇ¨xfl
á⁄O^Œ^ÅŒ Kå#∞. <Õ#∞ ¿Ñ~°∞ „Ñü+¨Åª ∞ HÀi D „QÆO^ä•xfl „"åÜ«∞ÖË^∞Œ . ^è#Œ
ãÖáê^Œ#HõO`«HõO>Ë HÍ^Œ∞. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ <å t+¨µºÅ#∞O_ç „Ñ¨â◊Oã¨ÅO^Œ∞
HÀ=_®xH© HÍ^Œ∞. ˆH=ÅO QÆ∞~°∞Hõ\ÏH∆Íxfl =∂„`«"Õ∞ HÀi ~°zOKå#∞.——
56. ''QÆ∞~°∞^Õ"å! <Õ#∞ Ñ¨Ó~åfi„â◊=∞OÖ’ QÆ$Ç¨Ïã¨∞_÷ <» ·≥ LO_»@O =Å#
<å ã¨<åflºã¨ ^èŒ~°‡`«`åÎ fixfl [#∞Å∞ â◊OH˜ã¨∞Î<åfl~°x ÃãÅqzÛ<å~°∞.
=∞Ç¨`å‡! QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷_≥·<å, âßGqkè# ã¨#flºã≤Oz#"åxH˜ QÆ$Ç¨Ï^èŒ~å‡
Åhfl =∞~°∞QÆ∞# Ñ¨_çáÈ`å~Ú. ÉÏÅºÅHí∆}ÏÅ∞ Ü«∞ø=#=O`«∞_≥·# `«~°∞"å`«
J`«_Öç ’ HõxÑ≤OK«=Ù. JÑ¨Ê\˜ tâ◊√ÅHí} ∆ ÏÅ∞ HõxÑ≤OK«=Ù. r=#OÖ’ ÉÏÅº
Ü«∞ø=<åÅ∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O ãÖ|O^èOŒ ÖËx"≥· LO\Ï~Ú. JÖÏˆQ QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∂xfl
`«ºlOz ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOz# `«~°∞"å`«, QÆ$Ç¨Ïã¨÷^èŒ~å‡ÅO^Œ∂,
WÅ∞¡ "åH˜à◊√§, ÉèÏ~åº Ñ≤Å¡Å Ü«∞O^Œ∂ x~åã¨‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞. QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O
áÈ~Ú ã¨<åflº™ê„â◊=∞O ãÖÉèíqã¨∞Î#flk. Hõ#∞Hõ D Ô~O_»∂ Ñ¨~°ã¨Ê~° q~°∞^Œú
^èŒ~å‡ÅÖ’ "≥ÅÜ«ÚK«∞O\Ï~Ú. J^Õ q^èŒOQÍ Ü«∞ø=#=O`«∞_»∞ =$^Œ∞ú_»=Ù
`«∞<åfl_»∞. JÑ¨C_® Ü«∞ø=# HÍÅÑ¨Ù =º=Ç¨~åÅ∞ =$^Œ∞#ú ‰õΩ ãÖ¢Hqõ ∞OÑ¨=Ù.
HÍ|\˜ì <å Ü«∞O^Œ∞ QÆ$Ç¨Ïã¨÷ ^èŒ~å‡Å∞ #tOz, Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ^èŒ~å‡Å<Õ
<Õ#∞ Hõey L<åfl#∞.——
57. ''=∞Ç¨`å‡! `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂ÖËg [QÆ`«∞Î#O^Œ∞ ÖË=Ù.
J~Ú<å K≥|∞`å#∞. q#O_ç. QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞OÖ’ L#flO`« =∂„`å# QÆ$Ç≤Ï
Ü«∞h, ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOz#O`« =∂„`å# Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ Jh `«ÅK«~å^Œ∞.
ã¨~=æ° Ú - 13 391
=∞#ã¨∞ûÖ’ "≥∞^ŒÖË â◊√^•úâ◊√^Œú ÉèÏ"åÅ =Å<Õ |O^èŒ "≥∂H∆ÍÅ∞ HõÅ∞QÆ∞

`«∞<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ =∞#¿ãû „Ñ¨^•è #O QÍx, P„â◊=∞O HÍ^Œ∞. '|O^è"Œ ∂≥ H∆ÍÅ‰õΩ
=∞#¿ãû HÍ~°}=∞=Ù`«∞#flk— Jx LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞#flq. áêâßÅKÕ
|Okè`«∞_»=Ù`«∞<åfl_»∞, =∞~°Å P áêâßÅ #∞O_ç q=Ú‰õΩÎ _»=Ù`«∞<åfl_»∞.
P |O^èŒ q=Ú‰õΩÎÅ‰õΩ áêâ◊O HÍ~°}O HÍQÍ, P áêâßxH˜ =∞#ã¨∞û
HÍ~°}=∞=Ù`«∞#flk. D q^èŒ"≥∞ÿ# qKå~°} KÕ`« =∞<À=∂e<åºÅ∞ #tOz
Ñïâ◊√^•ú`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥· QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷_≥·<å, ÖËHõ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Ü≥ÿ∞<å |O^èŒ
q=Ú‰õΩ_Î =» Ù`∞« <åfl_»∞. J`«_Õ x["≥∞#ÿ ã¨<åflºã≤ Jx LÑ¨x+¨`∞« Î `≥Å∞Ñ¨Ù`∞« #flk.
Hõ#∞Hõ |O^èŒ"≥∂H∆ÍÅ ##∞ãïOKÕ QÆ$Ç¨Ï™ê÷? ÖËHõ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Ü«∂? Jx
`«∞Å∞ºÅQÆ∞`«∞<åfl~°∞.——
58. ''QÆ∞~°∞^Õ"å! 'D =∞O_»#q∞„â◊√_»∞ "Õ^ŒOÖ’ ã¨<åflº™ê„â◊=∞"Õ∞
ÖË^Œx "åkOKÕ"å_»∞— Jx ÑëHÍ~°∞!
Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ã¨`«Î=∂! `«∞sÜ«∂„â◊=∞"Õ∞ ÖË^Œx "åkOKÕ"å_»#~Ú`Õ
„Ñ¨=$uÎ, x=$uÎ =∂sæÜÚ« Å"≥∞#ÿ =∞#q∞^Œ~Ì =° ¸ „Ñü[˝|∂x "åkOKÕ"å~°O
HÍ^Œ∞ QÆ^•? <Õ#∞ ^Œ$_è»"≥∞ÿ# „Ñü[˝ *Ëã≤, t+¨µº_»<≥·, g∞ t+¨ºQÆ}O`À
KÕi LO_»#∞ QÆ^•? Hõ#∞Hõ D "å^ŒOÖ’ |ÅO ÖË^∞Œ . `å=Ú Ü«∞^ä•~°=÷ ∞x
`«ÅK«HõO_ç. "å~°∞ Jq"Õ‰õΩÅ∞ `«Ñ¨Ê "Õ~°∞ HÍ^Œ∞.——
59. ''^•fi~°áêÅ‰õΩÅ#∞ xÜ«∞q∞Oz, aè‰õ∆Ω=ÙÅ#∞ (Ü«∞fâ◊fi~°∞Å#∞)
"≥_»ÅQ˘>Ëì"å_»#x =∞~˘Hõõ JaèÜ≥∂QÆO "≥∂áê~°∞.
QÆ∞~°∞^Õ"å! Jk Ü«∞^ä•~°÷O HÍ^Œ∞. Ü«∞fâ◊fi~°∞Öˇ·# `å=Ú =∂ WO\˜
Ö’xH˜ =zÛ Jxfl k<åÅ∞ =∂ WO@ aèH∆í ã‘fiHõiOKå~°∞. WO^Œ∞Å‰õΩ `«=∞ˆ~
™ê‰õ∆ΩÅ∞ QÆ^•! Ö’HõOÖ’ JÑ¨"å^Œ∞Å#∞ "åºÑ≤Î KÕÜ«∞_®xH˜ Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ∞ÖË=Ù
QÆ^•? W\˜ì Jã¨¥Ü«∂"åHÍºÅhfl "åi JÑïÑ¨Hõfi =∞#ã¨∞û<Õ |Ü«∞@ÃÑ@∞ì
K«∞#flk.——
60. '' '<Õ#∞ "å^ŒOÖ’ Ñ¨~ål`«∞_»<≥·, „Ñü*Ï˝áêÅ#ÔH· `«Ñ¨Êx
ãïQÍ ã¨#flºã≤OKå<ÕQÍx, ã¨fi|∞kú`À ã¨#flºã≤OK«ÖË^Œx =∞~˘Hõ JÑ¨"å^Œ∞
LOk.
=∞Ç¨`å‡! "å^Œ„Ñü"å^• ÖˇÑ¨C_»∂ Ü«∞^ä•~°÷ `«`«Î fi x~°‚Ü«∂xˆH QÍx,
JO^Œ∞ [Ü«∂Ñ¨[Ü«∂Å „Ñ¨ã¨H˜Î LO_»^Œ∞. =Ú#∞‡O^Œ∞QÍ <Õ#∞ Hõ~å‡#∞ëêª#
QÆi+¨µª_»<≥· Ñïâ◊√^•ú`«∞‡_»#~Ú<å#∞. `«~°∞"å`« `«=∞ `«`ÀÎ fiÑ¨^Õâ◊O KÕ`«
P`«‡`«`åÎ fixfl `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. "≥~· åQÆºO K≥Ok ã¨#flºã≤OKå#∞. W^Õ ã¨`º« O.——
61. ''<Õ#∞ QÆ$Ç¨Ïã¨∞_÷ ∞» QÍ L#flÑ¨C_»∞ J~°=÷ O`«=¸ q*Ï˝<å`«‡Hõ=¸
J~Ú# „QÆO^ä•Å<ÕHõO ~°zOz <åºÜ«∞âßG =∞`«ã¨∞÷Å <≥^Œ∞~˘¯<åfl#∞. P
„QÆO^ä•ÅÖ’ <å ™⁄O`« ã≤^•úO`åÅxflO\˜h KÕ~åÛ#∞. WHõÃÑ· „QÆO^äŒ~°K«#ÃÑ·
<å =∞#ã¨∞û W+¨ìÑ¨_»@O ÖË^Œ∞. `«=∞ áê^Œ¿ã=<Õ ã¨^• HÀ~°∞H˘O@∞#flk.
`«=∞ áê^Œ¿ã=ÜÕ∞ =∂‰õΩ â◊~°}ºO.——
62. ''QÆ∞~°∞=ˆ~}Ïº! Z=_»∞ `«=∞ áê^ŒÑ^¨ •‡Å <å„â◊~ÚOz `«=∞Ö’x
Jã¨¥Ü«∂, JÇ¨ÏOHÍ~åÅ#∞ <åâ◊#O KÕÜ∞« QÆÅ_À, J\˜ì =Ú=Ú‰õΩ∆ =Ù `«ÑÊ¨ Hõ
=ÚH˜ÎÑ¨^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÖˇ·# `«=∞ k=ºáê^•~°
qO^•Å#∞ ™ê=∂#∞ºÅ∞ P„â◊~ÚOÑ¨ÖË~°∞. =∞Ç¨ Ü«Ú^•úxfl ™ê=∂#º
Ããx· ‰õΩ_»∞ [~ÚOÑ¨QÅÆ _®? J^Õq^èOŒ QÍ „j QÆ∞~°∞Ñ¨^Œ ¿ã= ‰õÄ_® JO^Œ~∂°
PK«iOÑ¨*ÏÅ~°∞.——
63. D q^èOŒ QÍ „j ã¨∞~ˆ â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞ `«#ÃÑ· Ñ¨^‡Œ áê^•k t+¨µºÅ∞
"≥∂Ñ≤# P~ÀÑ¨}Å‰õΩ `«# P"Õ^Œ##∞ ã¨=Úz`« su# „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
q#flqOK«∞H˘<åfl~°∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ‰õÄ_® „j âßg~°Hõ ã¨¥„`« ÉèÏëêºxH˜
"åiÎHõ„QÆO^äŒ~°K«# xÅzáÈ=@O KÕ`« ZO`À =º^èŒ K≥O^•~°∞.
64. „j ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞ '<≥·+¨¯~°‡º ã≤kú— J<Õ "Õ^•O`« „QÆO^ä•xfl
~°zOKå~°∞. P „QÆO^äOŒ Ö’ KÕã#≤ Ñ¨^„Œ Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ∂, â◊ÉÏÌ#∞QÆ∞}Ï~°÷ „Ñüáê^Œ
#Å∂, Ñ¨Ó~°fiÑ¨H∆Íxfl YO_çOz# f~°∞, "Õ^•O`« ã≤^•úO`åÅ#∞ ã¨=∞i÷OKÕ
ã¨xfl"ÕâßÅ`À ZO`À =∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ z„uOK«|_≥#∞. „j â◊OHõ~∞° ÖÏ „QÆO^ä•xfl
P™êO`«O uÅHÕKå~°∞. ''D „QÆO^äŒ ~°K«# "ÕÔ~=~°∂ KÕÜ«∞*ÏÅ~°∞—— Jx
Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂ D „QÆO^äOŒ =∞Ç¨ÏŸ`«¯ $+¨"ì ∞≥ #ÿ ^Œx, „j ã¨∞~ˆ â◊fi~åKå~°∞ºÅ „ÑüÉèÏ
áê@"åÅ‰õΩ „j â◊OHõ~°∞Å∞ J`«ºO`« ãÖ`À+¨Éèíi`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 13 393
65. „j â◊OHõ~°∞Å∞: ''q#Ü«∞jÅ∞_»"≥·# F t+¨º=ˆ~}Ïº! ã¨`åºxfl

ÑëHÍ=Ù. "Õ^•O`«`åÎ fixfl K«H¯õ QÍ „QÆÇÏ≤ OKå=Ù. Ü«∞Aˆ~fi^•xH˜ ãÖ|OkèOz#
ÉèÏ+¨º"≥ÚHõ\ ˜ LOk. P ÉèÏëêºxH˜ "åiÎHÍÅ#∞ „"å~Ú. JO^Œ∞=Å#
=∞Ç¨`«∞‡ÅO^Œi Hõ$áêHõ\ÏH∆ÍÅ#∞ á⁄O^ŒQÆÅ=Ù. h H©iÎ Ö’Hõ „Ñ¨ã≤^Œú=∞=Ù
`«∞Ok.——
66. ''ã¨∞~ˆ â◊fi~å! HÍ}fiâßY‰õΩ K≥Ok# LÑ¨x+¨^•ƒù+º¨ O XHõ\ ˜ LOk.
P ÉèÏëêºxH˜ ‰õÄ_® #∞=Ùfi "åiÎHõO „"å~Ú. hg ~°K«#Å∞ KÕÜ«∞@O
<å ÔHO`À P#O^Œ^•Ü«∞HõO. Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~åxÔH· ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ „Ñ¨=$uÎ HõÅ∞QÆ∞
`«∞#flk. P Ô~O\˜H© "åiÎHÍÅ∞ „"å~Ú.——
67. ''D "åiÎHÍÅ∞ #∞=Ùfi `«ÑÊ¨ Hõ ~°zOK«∞. Ñ¨Ó~°fiO =∞ÖË¡ Jã¨¥Ü«∂
„QÆã¨∞ÎÅ #∞O_ç U q^èŒ"≥∞ÿ# P@OHÍÅ∂ HõÅ∞QÆÉ’=Ù. =Ú=Ú‰õ∆Ω [#∞Å‰õΩ
#∞=Ùfi „"å¿ã "åiÎHÍÅ∞ HÍsÎHõ=∂ã¨Ñ¨Ó~°‚K«O„^Œ∞xÖÏ ã¨~°fi`åáêÅ#∞
Ç¨Ïi™êÎ~Ú. #∞=Ùfi W`«~°∞Å Jã¨¥Ü«∂Ñ¨~°"≥∞ÿ# "åHÍºÅ‰õΩ HõÅ`« K≥O^Œ‰õΩ.
QÆ∞~°∞=ÙQÍ x#∞fl P^Õtã¨∞Î<åfl#∞. QÆ∞~°∞<å[˝#∞ <≥~°"Õ~°∞Û.——
68. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ „j â◊OHõ~∞° Å P*Ï˝#∞™ê~°OQÍ „j ã¨∞~ˆ â◊fi~åKå~°∞ºÅ∞
P ~Ô O_»∞ ÉèÏëêºÅ‰õΩ "åiÎHõ „QÆO^ä•Å∞ ~°zOz „j â◊OHõ~∞° Å‰õΩ ã¨=∞iÊOKå~°∞.
69. „j ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞ `≥·uÎsÜ«∞, |$Ç¨Ï^•~°}ºHÀÑ¨x+¨`«∞ÎÅ‰õΩ Åe`«
QÆOcè~å~å÷Å`À Ô~O_»∞ "åiÎHõ „QÆO^ä•Å#∞ ~°zOKå_»∞. „j QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖˇ·#
„j â◊OHõ~°∞Å áê^ŒÑ¨^Œ‡=ÚÅO^Œ∞ ã¨=∞iÊOKå_»∞.
70. „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ ‰õÄ_® (ã¨#O^Œ∞_»∞) QÆ∞~°∞=~°∞ºÅ P[˝
##∞ãïOz ã¨¥„`« ÉèÏëêºxH˜ \©H#õ ∞ ~°zOKå~°∞. D „QÆO^äOŒ Ñ¨Ó~°fiÉèÏQÆO
'ÑÖK«áêkHõ— `«H˜¯# ÉèÏQÆO '=$uÎ—QÍ „Ñ¨ã≤kú á⁄Ok#q. D „QÆO^ä•Å∞
(Ô~O_»∂) „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`å~å÷Å#∞ qÑ¨ÙÅOQÍ#∞, xã¨ûO^ÕÇÏ¨ OQÍ#∞ q=iOz#q.
=$uÎ„QÆO^äOŒ Hõ<åfl, ÉèÏ+¨º„QÆO^äOŒ Hõ<åfl, "åiÎH„õ QÆO^äŒ ~°K#« L`«"Î ∂≥ `«=Î ∞"≥∞#ÿ k.
ZO^Œ∞HõO>Ë ÉèÏ+¨º „QÆO^äŒOÖ’ „ÑüáêkOKÕ q+¨Ü«∂Å∞ ‰õÄ_® "åiÎHõ
„QÆO^äOŒ Ö’ „ÑüáêkOKÕ ã¨fi`«O„`«`#« ∞ P ~°K~« Ú`« Hõey LO\Ï_»∞. JO^Œ∞
=Å# D HÍ~åºxÔH· |Ç¨ï=ÚY „Ñ¨*Ï˝âßeÜ≥ÿ∞# ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ<Õ
„QÆO^äŒ~°K«#‰õΩ xÜ≥∂yOKå~°∞.
71. „|Ç¨Ï‡ ã¨¥„`« ÉèÏ+¨ºO ã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷=∞=_®xH©, P`«‡ H©iÎH˜
q[Ü«∞_çO_ç=∞"≥∞#ÿ \©HÍ „QÆO^äOŒ „j Ñ¨^‡Œ áê^•Kå~°∞ºÅ∞ Ju =∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ
~°zOKå~°∞. D „QÆO^ä•xfl „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ „j â◊OHõ~°∞Å‰õΩ QÆ∞~°∞^ŒH˜∆}QÍ
ã¨=∞iÊOKå_»∞.
72. „j â◊OHõ~°∞Å∞: („j ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ`À) ''=`åû! Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞
„"åã≤# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`«\ H© Öõ ’x J~Ú^Œ∞ áê^•Å∞ Ö’HõOÖ’ „Ñ¨ãk≤ ú QÍOK«∞`«q.
=∞~°Å P J~ÚkO\˜Ö’ ã¨¥„`« K«`«∞+¨ìÜ«∞O ZO`À „Ñ¨MÏºu K≥Ok
z~°™ê÷~ÚQÍ xÅz LO@∞Ok. q∞ye# ÉèÏQÍxfl [#∞Å∞ P^ŒiOK«~°∞.
HÍÅ¢Hõ=∞OÖ’ H©∆}ÕzáÈ`«∞Ok.——
73. ''=∞Ç¨`å‡! `«=∞‰õΩ „áê~°|úHõ~°‡âı+¨=Ú#flk. JO^Œ∞=Å# uiy
Éèí∂Ö’HõOÖ’ [x‡™êÎ=Ù. P [#‡Ü«∞O^Œ∞ "åK«ã¨Êu J<Õ ¿Ñ~°∞`À „Ñ¨ã≤kú
K≥O^Œ∞`å=Ù. „|Ç¨Ï‡*Ï˝x"≥· W`«~∞° Å‰õΩ ™ê^èºŒ O HÍx „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏ+¨º\©H#õ ∞
KåÖÏ x~°∞Ì+¨ìOQÍ#∞, „ÑüÉèÏâ◊H˜Î`À#∞ „"åÜ«∞QÆÅ=Ù. P „QÆO^äŒO 'ÉèÏ=∞f
"åºMÏº#— =∞<Õ ¿Ñ~°∞`À qÅã≤e¡ QÆ∞~°∞t+¨º ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂xH˜ „Ñ¨=∂}„QÆO^ä"Œ ∞≥ ÿ
PK«O„^•~°¯O „Ñ¨HÍtOK«QÆÅ^Œ∞.——
74. `«~°∞"å`« „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHÍKå~°∞ºÅ#∞ (P#O^Œ yi)
Ñ≤ez J^≥· fi`«`«`«Î fi „QÆO^ä•Å<ÕHõO ~°zOK«=∞x P^ÕtOKå~°∞.
75. „j â◊OHõ~Q° ∞Æ ~°∞^Õ=ÙÅ âßã¨<åÅ#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOz „j `À@HÍKå~°º,
Ç¨Ï™êÎ=∞ÅHÍKå~°∞ºÅ∞ „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl „ÑüáêkOKÕ J<ÕHõ "Õ^•O`« „QÆO^ä•Å#∞
~°zOKå~°∞. Ö’HõOÖ’ „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl qã¨ÎiOÑ¨*Ëâß~°∞† "Õ^•O`« „Ñ¨Kå~°‰õΩ
ÅÜ«∂º~°∞† P`«‡`«`«Î fiO q™êÎ~°OQÍ „Ñ¨HÍtOzOk.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 14
Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ f~°÷Ü«∂„`å q[Ü«∂Å∞
1. Ñ¨Ó~°fiã¨~°æÖ’ „j ã¨∞ˆ~â◊fi~åk t+¨µºÅ#∞ "Õ^•O`«`«`«Î fi „QÆO^ä•Å∞
„"åÜ«∞=∞x â◊OHõ~°∞Å∞ P^ÕtOKå~°∞. „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ f~°÷Ü«∂„`«Å∞
KÕÜ«∞^ŒÅz QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ Ji÷ã¨∞Î<åfl~°∞.
„j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞: ''=∞Ç¨`å‡! ã¨^Œ∞æ~°∞^Õ"å! <å =∞#ã¨∞û
f~°Ü÷ ∂« „`«Å∞ KÕÜ∂« Åx P~å@Ñ¨_∞» `«∞#flk. ZO^Œ∞HõO>Ë H˘`«HÎ ˘`«Î „Ñ¨^âÕ ßÅ#∞
K«∂_»=K«∞Û. qq^èŒ ˆH∆„`«áêÅ‰õΩÖˇ·# ^Õ=`å=¸~°∞ÎÅ#∞ ^Œi≈OK«=K«∞Û.
=∂~°æ=∞^èŒºOÖ’ ZO^Œ~À =∞Ç¨`«∞‡Å∞ ‰õÄ_® `«@ã¨÷Ñ¨_»`å~°∞. Hõ#∞Hõ
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ Ñ¨~=° ∞^ŒÜ∞« `À <å‰õΩ J#∞[˝ ~Ú™êÎ~∞° QÍHõ—— Jx „áêi÷OKå~°∞.
2. „j â◊OHõ~∞° Å∞: (Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞x`À) ''=`åû! f~°Ü ÷ ∂« „`«Å∞ KÕÜ∂« Å#fl
h ãÖHõÅÊO „âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ=¸, *Ï˝#„Ñ¨^Œ=¸ ‰õÄ_®. HÍh QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ
áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞ ãÖ^Œi≈OK«_»=¸ f~°÷Ü«∂„`«Å`À ã¨=∞"Õ∞ J=Ù`«∞#flk.
QÆ∞~°∂Ñ¨^âÕ O◊ KÕ`« P`«‡^Œ~≈° #O ã¨~fi° ^Õ=`å ^Œ~≈° <åxH˜ ã¨=∂#=∞=Ù`«∞#flk.——
3. t+¨µº_»∞ ZÅ¡"Õà◊ÅO^Œ∂ QÆ∞~°∞áê^Œ¿ã= KÕã¨¥Î QÆ∞~°∞ã¨xfl
^è•#OÖ’<Õ x=ã≤OKåe. J^Õ t+¨µºÅ‰õΩ *Ï˝#„Ñ¨^ŒO, "≥∂Hí∆^•Ü«∞HõO
J=Ù`«∞Ok. JO`ÕQÍx, f~°Ü ÷ ∂« „`«Å∞ KÕÜ∂« ÅO>Ë, =∂~°Oæ Ö’ Z<Àfl HõëêìÅ
<≥^Œ∞~˘¯#=Åã≤ LO@∞Ok. ^•x=Å# ^ÕÇ¨ÏO x„^Œ#∞ HÀ~°∞`«∞Ok. JÖÏ
x„kOK«_»O =Å# ^è•º#O KÕ¿ã HÍÅO #+¨ì=∞=Ù`«∞Ok. ã¨<åflºã¨∞Å‰õΩ
^è•º#"Õ∞ Ñ¨~°=∞ ÅHí∆ ºO Hõ^•? Ñ¶ë`«OQÍ P`«‡zO`«# KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`å_»∞.
Hõ#∞Hõ ã¨<åflºã¨ ^èŒ~å‡xH˜ qÑ¶¨∂`«O HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk.
4. ã¨<åflºãÖÖ’ Ô~O_»∞ `«~°QÆ`«∞Å∞ L#flq. q^Œfi`«û<åflºãÖ,
qqkëêã¨<åflºãÖ. „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl `≥eã≤#"å~°∞ q^Œfi`«û<åflºã¨∞Å∞. r=
„|ÃÇ·Ï‡Hõº `«`åÎ fixfl `≥Å∞ã¨∞HÀQÀˆ~ =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞ qqkëêã¨<åflºã¨∞Å∞.
395
F =∞Ç¨=∞f! #∞=Ùfi ÅHí∆ º™ê^è#Œ HÔ · ‰õÄ@ã¨„÷ |Ç¨Ï‡OÖ’ ^è•º#O UHÍ„QÆOKÕã≤
xifiHõÅÊã¨=∂kèx ™êkèOKåe. f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕ¿ãÎ ã¨=∂kè x+¨ª‰õΩ
JO`«~åÜ«∂ÖË~°Ê_»`å~Ú. Hõ#∞Hõ f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕÜ«∞=^Œ∞Ì.
5. f~°÷Ü«∂„`«Å∞ J<ÕHõ HõëêìÅ`À ‰õÄ_»∞H˘#flq. XH˘¯Hõ¯ KÀ@
„`åQÆ_®xH˜ h~°∞ ‰õÄ_» ^˘~°Hõ^Œ∞. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^ŒÑ≤ÊHõ`À
HõeˆQ ÉÏ^èŒ =~°‚<åf`«O. =∞~˘HõÑ¨C_»∞ x„kOK«_®xH˜ H˘OK«"≥∞ÿ<å ã¨÷ÅO
zHõ¯^Œ∞. x„^ŒÖ‰Ë Ωõ O_®<Õ „Ñ¨Ü∂« }O H˘#™êyOK«=Åã≤ =ã¨∞OÎ k. D q^èOŒ QÍ
u<ÕO^Œ∞‰õΩ uO_ç ^˘~°HõHõ, „`åˆQO^Œ∞‰õΩ h~°∞ ^˘~°HõHõ, x„kOKÕ ã¨÷ÅO
^˘~°HõHõ ZO`À Hõ+¨ìÑ¨_»=Åã≤ LO@∞Ok.
6. J#fláêhÜ«∂Å∞, j`Àëê‚Å∞ XH˘¯Hõ¯ ~ÀA XH˘¯Hõ¯ q^èŒOQÍ
LO\Ï~Ú. D =∂~°∞ÊÅ =Å¡ â◊s~°O `«@∞ìHÀÖËHõ [fi~°O ~å=K«∞Û. ÖË^•
Ju™ê~°O`À ÉÏ^èŒÑ¨_»=K«∞Û. W=hfl =∞# =â◊OÖ’ LO_Õq HÍ=Ù. HÍ|\˜ì
„Ñ¨Ü«∂}O H˘#™êyOKåÅO>Ë XO\’¡ â◊H˜Î LO_»^Œ∞. `À\˜ „Ñ¨Ü«∂}©‰õΩÅ∞
h HÀãÖ "Õz=ÙO_»~°∞ Hõ^•! "åi ^•i# "å~°∞ áÈ`å~°∞.
7. „Ñ¨Ü«∂}OÖ’ =∞#O ZHõ¯_» LO\Ï"≥∂ =∞#ˆH `≥eÜ«∞^Œ∞.
JO^Œ∞=Å¡ L^ŒÜ«∂<Õ ™êfl#O KÕÜ«∞@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. J\Ï¡ˆQ x`«ºHõ~°‡Å∞,
J#∞ëêª<åÅ∞ ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. Éè’[#O ^˘~°Hõ^Œ∞, q∞„`«∞Å∞O_»~°∞. PHõe
ÉÏ^èŒÅ HÀ~°∞ÛH˘#ÖËx â◊s~°O ‰õÄ_® ã¨Ç¨ÏHõiOK«^Œ∞. JO^Œ∞=¸ÅOQÍ
ã¨=∂kè #+Öì ‰õÄ_® "å\˜ÅQ¡ ÅÆ ^Œ∞—— Jx f~°÷ Ü«∂„`« ÅO^Œe Hõ+#ì¨ ëêìÅ#∞
Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞#‰õΩ `≥eÜ«∞*ˇáêÊ~°∞.
8. Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_»∞ WÖÏ ÑëHÍ_»∞: =∞Ç¨`å‡! QÆ∞~°∞=K«<åxfl âßã¨#OQÍ
ã‘fiHõiOKåe. `«=∞ "å‰õΩ¯#∞ t~°™ê=Ç≤Ï™êÎ#∞. QÆ∞~°∞ã¨xfl^è•<åxH˜ q∞Oz#
Ñ¨Ù}ºˆH„`«O ZHõ¯_» "≥^ŒH˜<å HõxÑ≤OK«^Œ∞. HÍh, Ñ¨Ù}ºˆH∆„`åÅÖ’ qq^èŒ
„áêO`åÅ #∞O_ç =∞Ç¨`«∞‡Å∞ J<ÕHõ =∞Ok =ã¨∞OÎ \Ï~°∞. "åi ^Œ~≈° #ÉèÏQÆºO
Åaèã∞¨ OÎ k. J@∞=O\˜ =∞Ç¨`«∞‡Å ^Œ~≈° #O KÕÜ∂« Åx =∞#ã¨∞û `«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨ ÖÏ_»∞
`«∞#flk.
ã¨~=æ° Ú - 14 397
9. QÆ∞~°∞^Õ"å! Ü«∂„`«ÅO^Œ∞ H˘xflKÀ@¡ [ÅO ÅaèOK«^Œ∞. H˘xflKÀ@¡

=∂~°æ=ÚO_»^Œ∞. Z`«∞ÎÑ¨ÖÏ¡Å`À ‰õÄ_ç# H˘O_» „áêO`åÅ #∞O_ç áÈ=Åã≤
=ã¨∞ÎOk. WOHÍ =∞# TÇ¨ÏHõO^Œx J<ÕHõ Hõ+¨ì#ëêìÅ∞ ãÖÉèíqOK«=K«∞Û.
=∞Ç¨`å‡! ZHõ¯_≥·<å Hõ+¨ìÑ¨_»‰õΩO_® Ñ¨Ù}Ïºxfl ãÖáêkOK«ÖËO QÆ^•! HÍ|\˜ì
P HõëêìÅxflO\˜h ã¨Ç≤ÏOKåe.
10. =∞Ç¨`å‡! WHõ "åºkè q+¨Ü«∂xfl QÆ∂iÛ qKåiOz`Õ, Ñ¨Ó~°fi
[#‡ÅO^Œe Hõ~‡° |O^è~Œ ∂° áê# Hõ+ãì¨ ∞¨ MÏÅ=∞ÖË¡ "åºkè ‰õÄ_® ãÖÉèqí ã¨∞OÎ k.
HÍ|\˜ì =∞#O U ^Õâ◊OÖ’ L<åfl, [<å‡O`«~° áêÑ¨Ñ¶¨ÖÏÅ =Å# =KÕÛ
"åº^èŒ∞Å∞ =∞#Å#∞ "≥O|_çã¨¥Î<Õ LO\Ï~Ú. HÍ|\˜ì Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl U KÀ@
L<åfl J#∞ÉèíqOK«Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞ QÆ^•!
11. QÆ∞~°∞^Õ"å! HÍÅO fi`Õ =∞~°}O `«Ñ¨Ê^Œ∞ QÆ^•! =∞#O
=∞# „QÍ=∞OÖ’ L<åfl=∂, Ñ¨~å~Ú ^ÕâO◊ Ö’ L<åfl=∂ Jx PÖ’zOK«^∞Œ .
`«Ñ¨ÊHõ ^•x Ñ¨x Jk KÕã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok. U „áê}˜ J~Ú<å Hõ~°‡|O^èŒO
f~°QÍ<Õ =∞~°}˜ã¨∞Î#flk. P =∞~°}ÏxH˜ =∂„`«O U^À XHõ HÍ~°}O
K≥|∞`«∂ LO\Ï~°∞. HÍ|\˜ì ZHõ¯_»∞<åfl =∞~°}O #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË=Ú.
Wk ™ê^è•~°}OQÍ JO^ŒiH© `≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞.
12. f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^èŒ~å‡#∞ëêª<åÅ∞ Ü«∞^ä•qkèQÍ
x~°fiiÎOK«ÖOË . JO^Œ∞=Å¡ ^À+Ö ÖË^xŒ Ñ¨~åâ◊~åk ã¨‡ $`«∞Å∞ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flq.
^ÕâH◊ ÍÖÏÅ ##∞ãïOz, ^è~Œ å‡#∞ëêª<åÅ#∞ ãÖ„QÆÇÏ¨ OQÍ PK«iOK«=K«∞Û#x
Ñ¨~åâ◊~åkã¨‡ $`«∞ÅÖ’ ã¨Ê+¨ìÑ¨~°Kå~°∞. JO^Œ∞=Å# â∫Kåk ¢H˜Ü«∞Å∞ KÕÜ«∞
*ÏÅHõáÈ~Ú<å áêÑÖ ~å^Œx ã¨‡ $u „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ L#flq.
13. QÆ∞~°∞^Õ=Ùx, ÉèíQÆ=O`«∞x J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú#fl"å_»∞ J~°}ºOÖ’
L<åfl ‰õÄ_® J<åfl^Œ∞Å∞ ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ Åaè™êÎ~Ú. J\Ï¡ˆQ P ^≥·="Õ∞
„Ñü‰õÄÅOQÍ LO>Ë, =_ç¤Oz# Éè’[#O ‰õÄ_® JÑ¨Ç¨ÏiOK«|_ç u#ÖËHõ
áÈ`«∞<åfl_»∞. <å Ñ¨@¡ QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ LO_»_»O KÕ`« Z\˜ì H˘~°`å
~å^Œ∞.
14. ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO HõÅ"å_»∞ Ñ¨Ù}ºf~å÷ÅxflO\˜h ^Œi≈Oz
=∞Ç¨`«∞‡Å#∞ ^Õ=`«Å#∞ ¿ãqã¨¥Î Ñ¨q„`«∞_≥· WO\˜H˜ KÕ~°∞`«∞<åfl_»∞.
f~°÷Ü«∂„`«ÅO^Œ∞ ^Œi≈Oz# ^≥·=|ÅOKÕ`«, =∞Ç¨`«∞‡Å ãÖ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºO
KÕ`«, =∞~°}O áêe@Ñ¨_»Hõ ^èŒ<åº`«∞‡_»=Ù`«∞<åfl_»∞. JÖÏQÍHõ f~°÷Ü«∂„`«Å∞
KÕÜ∞« Hõ WO\˜ Ñ¨@∞ì<Õ L#fl"å_»∞ JHÍÅ=∞~°}O K≥O^Œ∞K«∞<åfl_»∞. JxflO\˜H©
^≥·="Õ∞ HÍ~°}O.
15. JYO_» „|Ç¨‡xfl J#∞ÉèíqOKÕ =∞Ç¨`«∞‡Å∞ xâ◊ÛÅ=∞#ã¨∞û
QÆÅ"å~°=@O KÕ`,« ™⁄O`« WO\’¡ L<åfl, Ü«∂„`« ÅO^Œ∞<åfl, ^ÕâH◊ ÍÅ Éè^Ë OŒ
ÖËHõ ã¨=∂kè ÖÏÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. ã¨=∂kè ^Œ∞~°¡ÉèíO HÍ^Œ∞.
16. ^Õâß@#O =Å# PÜ«∂ ^Õâ◊ PKå~° =º=Ç¨~åÅ∞ `≥Å∞™êÎ~Ú.
JO`«óHõ~}° O ãÖ^ÕÇÏ≤ OK«Hõ H˘`«HÎ ˘`«Î q+¨Ü∂« Å#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘O@∂, qâßÅ
ÉèÏ"åÅ #Å=~°K∞« H˘O@∞Ok. H˘`«Î ¿ãflÇ¨ÖË~Ê° _»`å~Ú. "åi`À ãÖÉèÏ+¨}O
ã≤kúã¨∞ÎOk. JO^Œ∞=Å# f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕÜ«∞_®xˆH L`åûÇ¨ÏÑ¨_»`å~°∞.
17. ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÖˇ·# ÑÖ_ç`«∞Å ã¨Ç¨Ï"åãÖ Åaèã¨∞ÎOk. ^•x=Å#
Ñ¨q„`«∞_≥·, q*Ï˝#ÖÏÉèíO á⁄O^ŒQÆÅ_»∞. Ñ¨Ó~°fi[#‡Å Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO KÕ`«<Õ
=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ P„â◊Ü«∞O Åaèã¨¥ÎO@∞Ok.
18. QÆ∞~°∞^Õ"å! Z=~°∞ ã¨~fi° HÍÅ, ã¨~åfi=ã¨Å÷ O^Œ∂ QÆ∞~°∞ÉèHí Î˜ HõÅ"å_≥,·
QÆ∞~°∞^Õ=Ùx =∞~°∞=Hõ, QÆ∞~°∂Ñ¨^ÕâßÅ<Õ áê\˜ã¨¥Î rq™êÎ_À J`«_»∞
^Œ∂~°^âÕ ßÅÖ’ L<åfl, Ü«∞^ä•~°O÷ QÍ J`«_∞» QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ ã¨g∞ÑÖÖ’ L#fl@∞¡QÍ
ÑïQÆ}ÕKåe. JÖÏQÍHõ QÆ∞~°∞ã¨xflkè# L<åfl, QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î ÖËx"å_≥· QÆ∞~°∞x
P^ÕâßÅ#∞ =∞~°z#"å_»∞ QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ L#fl"å_»=Ù`«∞<åfl_»∞. QÆ∞~°∞
^Õ=Ùx Z=~°∞ =∞#ã¨∞û# qã¨‡i™êÎ~À J\˜"ì åˆ~ x*ÏxH˜ QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ
L#fl@∞¡ `«ÅKåe. Hõ#∞Hõ F QÆ∞~°∞^Õ"å! `«=∞#∞ ZÅ¡"Õà◊ÖÏ ã¨‡iã¨¥Î, `«=∞
Jáê~° Hõ~°∞}#∞ ã¨∞Îuã¨¥Î, x+¨¯Ñ¨@ÉèíH˜Î`À `å"Õ∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞x `«ÅK«@O
KÕ`« f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕã¨∞Î<åfl, ZÖÏ\˜ ^À+¨=¸ LO_»^Œx ÉèÏq™êÎ#∞.
19. =∞Ç¨`å‡! ã¨[˚#∞_»∞ =∞Ç¨`«∞‡Å`À ¿ãflÇ¨ÏO ÃÑOK«∞H˘O>Ë
|∞kúÜ∞« O^Œe ^ÀëêÅ#∞ ãïk^Œ∞HÌ ˘x q*Ï˝#=O`«∞_»∞ HÍQÆÅ_»∞. q_»∞=^Œy#
ã¨~=æ° Ú - 14 399
QÆ∞}ÏÅ#∞ =^Œe ã¨`Î« fiQÆ∞}Ïxfl ÃÑOK«∞H˘O@∂ Ñ¨~=° ∞ âßOux á⁄O^ŒQÅÆ _»∞.

f~°÷Ü«∂„`«Å KÕ`« J<ÕHõ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ á⁄O^Œ=K«∞Û. Hõ#∞Hõ QÆ∞~°∞^Õ=Ùx
J#∞[˝ÔH· „áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞.——
20. „j â◊OHõ~°∞Å∞: t+¨º=~åº! f~°÷Ü«∂„`«Å Ñ¨@¡ h‰õΩ#fl Ñ¨@∞ì^ŒÅ
Uáê\˜^À `≥eã≤H˘#QÀi JÖÏ ÑëHÍ#∞. #∞=Ùfi Ü«∂„`«Å∞ KÕÜ«∂Åx
Hõ$`«xâ◊ÛÜ«Ú_»"≥· L<åfl=Ù. h L`åûÇ¨xH˜ qÑ¶¨∂`«O HõeyOK«#∞. J~Ú<å
ZO`À ^Œ∞™êû^èŒº=¸, Hõ+¨ì`«~°=¸ J~Ú# Ü«∂„`«Å∞ KÕÜ«∞‰õΩ. rq`«
HÍÅOÖ’ Ñ¨Å∞ ^ÕâßÅ#∞, =∞Ç¨`«∞‡Å#∞ ^Œi≈OKåe. qâıëêÅhfl ã¨fiÜ«∞OQÍ
^Œi≈Oz ^è#Œ ∞º_»=Ù HÍ"åe. h‰õΩ Hõey# "≥~· åQÆºã≤u÷ ZÖÏ\˜^À Ñ¨sHÕ∆ Kå#∞.
21. U^≥·<å XHõ ˆH∆„`åxfl ^Œi≈OKåÅO>Ë J<ÕHõ =∂~åæ Å∞O\Ï~Ú.
H˘xfl =∂~åæÅ∞ Hõ+¨ìÉèí∂~Ú+¨ªOQÍ LO\Ï~Ú. H˘xfl =∂~åæÅÖ’ KÀ~°ÉèíÜ«∞
=ÚO@∞Ok. =∞iH˘xfl =∂~åæÅÖ’ ¢‰Äõ ~°=∞$QÍÅ ÉèÜ í ∞« =ÚO@∞Ok. Hõ#∞Hõ
™êÇ¨Ïã≤Oz U^À XHõ =∂~åæxfl ZOK«∞HÀ‰õΩ. qKåi¿ãÎ, H˘kÌQÍ ^Œ∂~°O
JkèHõ"≥∞ÿ<å ã¨∞Y„Ñ¨^•Öˇ·# =∂~åæÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=Ù. P =∂~åæ<Õfl Z‰õΩ¯=
=∞Ok ™ê^èŒ∞Ñ¨ÙOQÆ=ÙÅ∞ ZOK«∞H˘x „Ñ¨Ü«∂}O KÕ™êÎ~°∞. JO`ÕQÍHõ, U
Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«OÖ’ |ã¨K¿Õ ãÎ #∞=Ùfi áÈ^ŒÅz# Hˆ „∆ `åxH˜ áÈÜÕ∞ "åi`À ÑïK«Ü∞«
"Õ∞~°Ê_»∞`«∞O^À, J@∞=O\˜ ÑïK«Ü«∞ã¨∞÷Å`À „Ñ¨Ü«∂}O H˘#™êyOKåe.
22. Ü«∂„`«ÅO^Œ∞ ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ`À\˜ ¿ãflÇ¨Ï"Õ∞~°Ê_»∞`«∞Ok. "åiÖ’
„|Ç¨Ï‡*Ï˝#ãÖÑ¨#∞flÅ∞O\Ï~°∞. q+¨Ü∂« Å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_Õ J\˜ì =∞Ç¨`«∞‡Å
#∞O_ç P^è•ºu‡Hõ`«`«Î fiÉ’^èŒÅ∞ á⁄O^Œ=K«∞Û. "åi É’^èŒÅ∞ |Ç¨ïK«=∞`å¯~°
Éè∂í ~Ú+Öª QÍ#∞, J^Œ∞ƒùÒ« QÍ#∞ LO_ç =∞<À~°O[HõOQÍ LO@q. J@∞=O\˜
"åi ™êÇ¨ÏK«~º° O =Å# =∂~åæÜ∂« ãÖ `≥eÜ«∞^Œ∞. JO>Ë, J\˜ì q*Ï˝#^•Ü«∞Hõ
"≥∞ÿ# É’^èŒÅ∞ „â◊=}O KÕÜ«∞@O =Å# =∂#ã≤HÍ#O^ŒO Hõey, âßs~°Hõ
„â◊=∞ ã¨=∞ã≤áÈ`«∞Ok. PHõe ‰õÄ_® `≥eÜ«∞^Œ∞. P q^èOŒ QÍ `åÑ¨„`«Ü∂« Åhfl
#tOz =∞Ç¨#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
23. J@∞=O\˜ ã¨[#˚ ∞Å#∞ =^Œe "≥à§◊ =Åã≤ =KÕÛ@Ñ¨C_»∞ qÜ≥∂QÆ
^Œ∞óMÏxfl J#∞Éèíq™êÎ~°∞. ÉÏQÍ qKåi¿ãÎ, ã¨∞MÏxflKÕÛ^Õn D q+¨Ü«∞
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ HõxÑ≤OK«^Œ∞. D q^èŒOQÍ qÜ≥∂QÆO ‰õÄ_® ^Œ∞óMÏ<Õfl
Hõey™ÈÎOk.
24. ã¨<åºã≤ ZO`«^Œ∂~° „Ñ¨Ü«∂}O KÕã≤<å ‰õÄ_®, `«#`À PÇ¨~°
Ñ¨^•~å÷Å#∞ QÍx, =∞ˆ~ W`«~° =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ QÍx ¿ãHõiOz fã¨∞H˘x
áÈ~å^Œ∞. z=~°‰õΩ h~°∞ ‰õÄ_® "≥O@ fã¨∞H˘x áÈ~å^Œ∞. D =ã¨∞Î=ÙÅhfl
J_»¤O‰õΩÅ∞QÍ =∂i, „Ñ¨Ü«∂}OÖ’ P@OHÍÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. Ñ¶ë`«OQÍ
QÆ=∂ºxfl KÕ~∞° HÀÖËHáõ È`å=Ù. Ü«∂„f‰õΩÅ‰õΩ x~°~‚ ÚOz# ã¨Ö÷ ÏÅO^Õ |ã¨K~Õ Ú.
ÖË‰õΩO>Ë „Ñ¨Ü«∂}ÏxH˜ P@OHÍÅ∞ U~°Ê_ç #∞=Ùfi `«ÅÃÑ\˜ì# HÍ~°º"Õ∞
=º~°÷"≥∞ÿáÈQÆÅ^Œ∞. D "≥∞à◊‰õΩ=Åhfl K«Hõ¯QÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x „Ñ¨Ü«∂}O KÕ~Ú.
25. =∂~°æ=∞^èŒºOÖ’ HõÑ¨@ ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ `å~°ã¨Ñ¨_»`å~°∞. "åi "Õ+¨
ÉèÏ+¨Å#∞ K«∂ã≤ "å~°∞ ^˘OQÆ ™ê^èŒ∞=ÙÅx `≥Å∞ã¨∞HÀÖË=Ú. W`«~°∞Å =ã¨∞Î
=ÙÅ#∞ ^˘OyeOK«@"Õ∞ "åi =$uÎ. 'ã¨<åºã≤x. <å =^ŒÌ UO ^˘Oye™êÎ_∞» —
Öˇ=∞‡x `«ÅK«=^Œ∞Ì. H“Ñ‘#O ^˘iH˜<å, `å\Ï‰õΩ Ñ¨„`«O ^˘iH˜<å KåÅ∞.
^˘Oye™êÎ~°∞. "å~°∞ PÑ¨ÙÎÅ=∞ÖË¡, „áê}q∞„`«∞Å =∞ÖË¡ „Ñ¨=iÎ™êÎ~°∞. "å~°∞
„áê}O fÜ«∞_®xÔH<· å "≥#∞HÍ_»~∞° . "å~°∞ KÕã#≤ JHõ$`åºÅ∞ hÃÑ· "≥∂Ñ¨_®xH˜
‰õÄ_® „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~°∞. J\˜ì "åix qâ◊fiã≤OÑ¨=^Œ∞Ì. *ÏQÆ~°∂‰õΩ_»"≥· LO_»∞.
26. #∞=Ùfi "≥àı¡ =∂~°æOÖ’ Z=Ô~·<å =∞Ç¨`«∞‡Å∞ LO>Ë "åix
^Œi≈OKÕ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ"åe. J\˜ì =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅÔH· ^Œ∂~°=∞<À, „â◊=∞<À
`«ÅK«Hõ "åix `«Ñ¨ÊHõ ^Œi≈OKåe. "åi J#∞„QÆÇ¨ÏO ãÖáêkOK«@O ã¨~°fi
„âıÜ∞« ã¨¯~°O. "å~°∞ J#∞H˘O>Ë J#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨QÅÆ ~°∞† x„QÆÇÏ≤ OK«#∂ QÆÅ~°∞.
27. Ü«∞u=ˆ~}Ïº! ^ÕâO◊ Ö’ J<ÕHõ ~°HÍÖˇ#· =∞`åÅ∞#flq. "å~°O^Œi`À
K«#∞=ÙQÍ "≥∞ÅQÆ=^Œ∞.Ì „âıÜ∞« ã¨∞û#∞ KÕ‰Äõ ~ˆ Û =∞`åÅ<Õ ã‘fiHõiOK«∞. ‰õΩuû`«∞Å∞
áê=∞~°∞Å`À Ñ¨Å∞Hõ<<·≥ å Ñ¨Å∞Hõ=^Œ∞.Ì ~°[ã¨"Î ∂≥ QÆ∞}ÏÅ#∞ qãïO˚ z, x~°‡Å"≥∞#ÿ
=∞#ã¨∞û`À ã¨`«Î fiQÆ∞} Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡OÖ’<Õ qÇ¨ÏiOK«∞. D q^èŒOQÍ ‰õΩ\˜Å
=∞#ã¨∞û QÆÅ"åix ã‘fiHõiOÑ¨Hõ, Ñ¨~°„|Ç¨‡<Õfl „QÆÇ≤ÏOK«@O KÕ`« x~°O`«~°O
x`åº#O^•xfl á⁄O^ŒQÆÅ=Ù. <åÜ«∞<å! Ñ¨~°=∞ÅHí∆ º"≥∞ÿ# `«`«Î fiO =∂„`«O
ZÖÏ\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’#∂ q_»∞=‰õΩ.
ã¨~=æ° Ú - 14 401
28. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞x f~°÷Ü«∂„`«Å‰õΩ J#∞=∞uOz#

`«~°∞"å`« H˘O`«HÍÅO t+¨µºÅ`À ‰õÅã≤ P |∞∞+¨ºâ◊$OQÆÑ¨~°fi`«O g∞^Œ<Õ
LO_çáÈÜ«∂~°∞.
29. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ü≥∂QÆâ◊H˜ÎKÕ`« `«e¡ =∞~°}Ï=ã¨÷Ö’ L#fl^Œx
„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. D q+¨Ü«∂xfl t+¨µºÅ‰õΩ `≥eÑ≤ `å#∞ Ü≥∂QÆ=∞Ç≤Ï=∞ KÕ`«
PHÍâ◊=∂~åæ# `«e¡ ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ =zÛ*Ë~å~°∞.
30. „j â◊OHõ~°∞Å `«e¡, ''<åÜ«∞<å! <å =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’, Ñ¨#∞
ÅxflO\˜h =^Œe, h =^ŒÌ‰õΩ =zÛ "åÅ`å#x ÑëH˜ "≥àÏ¡=Ù. WO`«=~°‰õΩ
#∞=Ùfi uiy ~åÖË^Œ∞. <å‰õΩ =∞~°} ã¨=∞Ü«∞=∂ã¨#fl"≥∞ÿ#k. <Õ<Õq∞ KÕÜ«∞
QÆÅ#∞—— Jx zOuOK«™êyOk. J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«e¡x
^Œi≈Oz ™êëêìOQÆ#=∞™ê¯~°O KÕâß~°∞. ‰õΩ=∂~°∞x K«∂_»QÍ<Õ, ã¨¥~°º`åÑÖKÕ
`«Ñ≤OKÕ"åxH˜ =∞ÅÜ«∞=∂~°∞`«O gz#@∞¡, P"≥∞ â◊s~°`åáêÅhfl LÑ¨â◊
q∞OKå~Ú.
31. „j â◊OHõ~°∞Å∞: J=∂‡! #∞=Ùfi J#∞HÀQÍ<Õ h =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ#∞.
WHõ U q^èŒ"≥∞ÿ# zO`å =^Œ∞Ì. hˆHO HÍ"åÖ’ âßã≤OK«∞. h P[˝ÔH· Z^Œ∞~°∞
K«∂ã¨∞<Î åfl#∞.
32. „j ã¨f^Õq: („j â◊OHõ~°∞Å`À) <åÜ«∞<å! <å D J=™ê#
HÍÅOÖ’ ^≥·=Hõ$Ñ¨KÕ`« x#∞fl K«∂_»QÆeQÍ#∞ JO`«‰õΩ q∞Oz# HÀiHõ
Un <å =∞#ã¨∞ûÖ’ ÖË^∞Œ . <å Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O KÕ`« x#∞fl K«∂_»QeÆ QÍ#∞.
33. =`åû! <å â◊s~°O â◊√+≤¯OzáÈ~ÚOk. r=Ù_»∞ U Hí∆}OÖ’<≥·<å
~¸ ^ÕÇ¨ xfl q_çz áÈQÆÅ_»∞. <å ^ÕÇ¨ xH˜ âßGã¨=∞‡`«OQÍ JO`«º¢HÜ ˜ ∞« Å∞
#∞"Õfi KÕÜ«∂e. ÖËHõáÈ`Õ <å‰õΩ Ñ¨Ù}ºÖ’HÍÅ∞ ÅaèOK«=Ù. JO^Œ∞=Å#
Ñïâ◊√^Œ∞ú_»"≥·# #∞=Ùfi ‰õÄ_® ^èŒ~°‡„Éèí+¨µì_»=Ù QÍ‰õΩO^Œ∞=Ù QÍHõ!
34, 35. ã¨f^Õq ~¸ q^èŒOQÍ `«#‰õΩ Ñ¨Ù}ºÖ’Hõ „áêÑ≤ÎÔH·
„j â◊OHõ~°∞Å#∞ HÀ~°QÍ, „j â◊OHõ~°∞ÖÏ"≥∞‰õΩ „|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO LÑ¨^ÕtOÑ¨^ŒÅ
Kå~°∞. JO^Œ∞=Å# P"≥∞‰õΩ [##=∞~°} ãÖ™ê~°O #∞O_ç q=ÚH˜Î HõeyOz
âßâ◊fi`«„|Ç¨‡#O^•xfl „Ñ¨™êkOÑ¨^ŒÅKå~°∞. PHÍâ◊OÖÏ ã¨~°fi"åºÑ¨Hõ=¸,
=∂Ü«∂Ñ¨Ói`åÖˇ#· =Úãë`«#=¸, "åº^è∞Œ Å∞ ÖËxn, [##=∞~°} ãÖ™ê~°O
#∞O_ç q=ÚH˜Î HõeyOKÕn J~Ú# âßâ◊fi`«„|Ç¨‡#O^•xfl „Ñ¨™êkOÑ¨^ŒÅ
Kå~°∞.
PHÍâ◊OÖÏ ã¨~°fi"åºÑ¨Hõ=¸, =∂Ü«∂Ñ¨Ói`åÖˇ·# =Úãë`«#=¸,
"åº^è∞Œ Å∞ ÖËxn, [##=∞~°} ^ÀëêÅ∞ ÖËxn, J=ã¨Å÷ xflO\˜x JkèQqÆ ∞OK«∞
#n, x`«º"≥∞ÿ#n J~Ú# ã¨zÛ^•#O^Œ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡#∞, =Ú#∞Ñ¨Ù HõÑ≤Å∞_»∞
`«e¡H˜ "Õ^•O`« `«`åÎ fixfl É’kèOKå_»∞. J>Ë¡ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ‰õÄ_® `«e¡H˜
„|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO LÑ¨^ÕtOÑ¨^ŒÅKå~°∞. `«Å∞¡Å∞ áê=∞~°∞Öˇ·<å, *Ï˝#=¸~°∞ÎÖˇ·#
Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ HõO>Ë "åi =Oâ◊"Õ∞ ^èŒ#º=∞=Ù`«∞Ok.
36. ã¨f^Õq ‰õΩ=∂~°∞ _»∞Ñ¨^ÕtOz# „|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO `≥eÜ«∞*ÏÅHõ
„j â◊OHõ~°∞Å`À ''‰õΩ=∂~å! #∞=Ùfi LÑ¨^ÕtOz# x~°∞æ}„|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO <å
|∞kú „QÆÇ≤ÏOK«ÖË‰õΩ#flk. Hõ#∞Hõ ~°=∞}©Ü«∞~°∂ÑÖ`À ‰õÄ_ç#\˜ì ã¨QÆ∞}
ã¨fi~°∂Ñ¨Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl <å‰õΩ K«∂Ñ≤OK«∞† É’kèOK«∞—— Jx ÑëHÕk.
37. `«e¡ HÀiHõ q#fl „j â◊OHõ~°∞Å∞ P"≥∞‰õΩ „j =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x
K«∂Ñ¨^ŒÅKå~°∞. Ñ¨~°=∞ÉèíH˜Î`À P =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x ã¨∞ÎuOKå~°∞. „Ñ¨ã¨#∞fl_≥·#
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ `«# ^Œ∂`«Å#∞ ÑÖáê_»∞.
38. t=^Œ∂`«Å#∞ K«∂ã≤# ã¨f^Õq "åi`À áÈ#x „j â◊OHõ~°∞Å`À
K≥Ñ≤ÊOk. ''‰õΩ=∂~å! t=^Œ∂`«Å∞ â◊¥ÖÏÅ∞, ^èŒ#ã¨∞ûÅ∞ ^èŒiOz ZO`À
ÉèíÜ«∞O Hõeyã¨∞Î<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ <Õ#∞ "åi`À ‰õÄ_® áÈ*ÏÅ#∞.—— JO`«@
„j â◊OHõ~°∞Å∞ =∂`«$Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl `≥eã≤#"åÔ~· „j q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞x Ñ¨~°=∞
„Ñ‘u`À ã¨∞ÎuOKå~°∞.
39. ã¨~Ê° ~å*ˇ#· Pkâı+µ¨ xÃÑ· Ñ¨~∞° O_ç, `«# =∞$^Œ∞"≥#· áê^ŒÑ^¨ •‡Å#∞
ÅH©;^Õq X_çÖ’ LOz, `«# ÉèÏ~°ºÖˇ·# Éèí∂xàÏ^Õ=ÙÅ∞ Kå=∞~åÅ`À
qã¨~°∞`«∞O_»QÍ ãÖ`À+Ö`À ã¨∞YOQÍ Ñ¨~°∞O_ç#"å_»∂,
40. Ñ¨~°=∞ Éèí‰õΩÎ_»∂, "åÇ¨Ï#=¸ J~Ú# QÆ~°∞`«‡O`«∞_»∞ ã¨^•
¿ãqã¨¥ÎO_»QÍ, â◊OY, K«¢Hõ, QÆ^•, ^èŒ#∞ó Y_®æÅ#∞ J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ ^Õ=`å
=¸~°∞ÎÅ PHÍ~åÅ`À Ñï"Õ+≤ìOÑ¨|_ç# â◊OYK«¢Hõ QÆ^•^è•s,
ã¨~=æ° Ú - 14 403
41. HÍ#∞QÆ Ñ¨Ó=Ù =O\˜ ã¨∞‰õΩ=∂~°"∞≥ #ÿ ^ÕÇÏ¨ O`À ‰õÄ_ç, hÅ"Õ∞Ñ¶∞¨

âßº=∞ =~°‚O`À, t~°ã¨∞û# ~°`«fl Yz`«"≥∞ÿ# H˜s\Ïxfl ^èŒiOz#"å_»∂,
ˆHÜ«¸~° HõOHõ}Ïk k=ºHÍO`«∞Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∂, HÀ\˜ ã¨¥~°∞ºÅ#∞
ÑïÇ¨Ïã≤OKÕ WO„^ŒhÅHÍO`«∞Å`À "≥ÅÜ«Ú"å_»∂, Hˆ =Å `Õ[ã¨ûOÑ¨#∞fl_»∂,
42. J\˜ì J„áêHõ$`« k=º^ÕÇ¨ÏO`À XáêÊˆ~ „Ñ¨âßO`«=¸iÎÜ≥ÿ∞#
q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞x ~°∂áêxfl „j â◊OHõ~°∞Å∞ =i‚ã¨¥ÎO_»QÍ, `«e¡Ü≥ÿ∞# P
P~åºO| P ~°∂áê<Õfl =∞kÖ’ `«ÅOÑ¨™êyOk. P q^èOŒ QÍ „j q+¨µÉ‚ Qíè "Æ å
#∞x =∞#ã¨∞ûÖ’ ^è•ºxOz#^≥· ^ÕÇ¨xfl q_çzOk.
43. „j ã¨f^Õq ^ÕÇ¨ xfl =^ŒÅQÍ, â◊OYK«¢HÍk zÇ¨flÅ#∞ ^èiŒ Oz#
q+¨µ‚^Œ∂`«Å∞, q=∂#O`À P ã¨f^Õq Z^Œ∞@ ™êH∆Í`«¯iOKå~°∞.
44. |Ç¨ïã¨∞O^Œ~åHÍ~°∞Å∞, „Ñ¨âßO`«ÉèÏ=O`À ‰õÄ_ç `«# H˘~°‰õΩ
q=∂#O`À "Õz L#fl q+¨µ‚^Œ∂`«Å#∞ K«∂ã≤# „j P~åºO| ZO`À ãÖ`À
+≤OzOk. Ñ¨Ù„`«∞x J`«ºO`« „Ñ¨ÉèÏ"åxfl, `«# Ñ¨@¡ K«∂Ñ≤# J`«ºO`«
Hõ~°∞}ÏÉèÏ"åxfl ZO`À „Ñ¨â◊Oã≤OzOk. `«~°∞"å`« P q+¨µ‚^Œ∂`«Å∞ P"≥∞#∞
q=∂#OÖ’ ZH˜¯OK«∞H˘x "≥·‰õΩO~îåxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
45. P ã¨f^Õq, Jyfl, k#, â◊√Hõ¡Ñ¨Hí∆, L`«Î~åÜ«∞} "≥Ú^ŒÖˇ·#
Jaè=∂# ^Õ=`«Å#∞, "åÜ«Ú, ã¨¥~°º, K«O„^Œ, q^Œ∞º^Œfi~°∞}Ïk Ö’HÍÅ#∞,
^•@∞H˘O@∂ "≥·‰õΩO~î°O KÕ~°∞H˘#flk.
46. `«^Œ#O`«~°O „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# `«e¡ HÀiHõ "Õ∞~°‰õΩ P"≥∞
^ÕÇ¨ xH˜ ^ŒÇÏ¨ #ãÖ™ê¯~åÅ∞ KÕÜ∞« _®xH˜ |O^è∞Œ =ÙÅO^Œih PÇ¨fixOKå~°∞.
JO`«@ P |O^èŒ∞[#∞Å∞, „jâ◊OHõ~°∞Å`À ''Ü«∞fâ◊fi~å! #∞=Ùfi ã¨<åflº™ê„â◊
=∞=∞O ã‘fiHõiOz# `«~°∞"å`« =∂`«$Hõ~°‡ KÕÜ«∞@O âßG q~°∞^ŒúO. h
Hõ\ ì̃ JkèHÍ~°O ÖË‰õΩ<åfl, âßG=∞~åº^Œ #u¢Hõq∞Oz, =∂`«$^ÕÇ¨xH˜ ^ŒÇ¨Ï#
ãÖ™ê¯~°O KÕÜ«∞_®xH˜ Ñ¨Ó#∞H˘<åfl=Ù. #∞=Ùfi x[OQÍ =OK«‰õΩ_»=Ù—— Jx
ÑïÑï q^è•Å∞QÍ ^Œ∂+≤OKå~°∞.
47. J~Ú<å, ã¨Ç¨Ï#jeÜ≥ÿ∞ ^ŒÇ¨Ï# ãÖ™ê¯~åxÔH· JyflHÀãÖ P
|O^è∞Œ =ÙÅ#∞ „áêi÷OKå~°∞. ''#∞=Ùfi Hõ~‡° „Éè+í µ¨ _ì =» Ù Hõ#∞Hõ JyflhÜ«∞—— =∞<åfl~°∞.
JÇ¨ÏOHÍ~°â◊¥#∞º_Õ J~Ú<å, „j â◊OHõ~°∞Å∞ "åiÃÑ· P„QÆÇ≤ÏOz â◊Ñ≤O
Kå~°∞.
48. „j â◊OHõ~°∞Å∞ *Ï˝`«∞ÅÃÑ· P„QÆÇ≤ÏOz `«# QÆ$Ç¨Ï P=~°}Ö’<Õ
Hõ>Åì̌ `À zux ¿ÑiÛ `«e¡ =∞$`«^ÇÕ ¨ xfl ^•xÃÑ· LOKå~°∞. `«e¡ ^ŒÇÏ¨ <åxH˜
Jyflx W=fi_®xH˜ x~åHõiOz# *Ï˝`«∞Å‰õΩ QÆ∞}áê~î°O K≥Ñ¨Ê^ŒÅz, `«e¡
‰õΩ_çÉèí∞*Ïxfl =∞käOz Jyflx Ñ¨Ù\˜ìOKå~°∞. P Jyfl`À `å<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ
`«e¡ =∞$`«^ÕÇ¨xH˜ ^ŒÇ¨Ï#ãÖ™ê¯~åÅ#∞ KÕâß~°∞.
49. Zxfl q^è•Å∞QÍ „áêi÷Oz<å JyflhÜ«∞‰õΩO_»@O KÕ`« "åi
#O^Œih D q^èŒOQÍ â◊OÑ≤OKå~°∞. „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ "Õ^Œ"Õ∞ „áê}=∞=_»O
KÕ`«, D ^Õâ◊OÖ’ "Õ^•Å∞ ÑïîOÑ¨x "å~°=Ù`å~°∞ QÍHõ! JO`ÕQÍHõ D
^Õâ◊OÖ’ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å WO@ U Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ aèHí∆ KÕÜ«∞‰õΩO\Ï_»∞ QÍHõ!
50-51. WHõg∞^Œ@ g∞ QÆ$Ç¨=~°}ÖË g∞‰õΩ â◊‡âß#"å\˜HõÅ=Ù`«q
QÍHõ!—— Jx â◊Ñ≤OKå~°∞. <Õ\ ˜H© ˆH~°à◊ ^Õâ◊OÖ’ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ "Õ^•xfl
ÑïîOK«~°∞† Ü«∞fâ◊fi~°∞Å‰õΩ aèHí∆ x=fi~°∞† "åi QÆ$Ç¨=~°}ÅO^Õ ^ŒÇ¨Ï#
ãÖ™ê¯~å^Œ∞Å∞ #_»∞ã¨∞Î#flq.
52. `«áÈ^èŒ#∞Å#∞, âßO`« ã¨fiÉèÏ=ÙÅ#∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À ¿ãqOKåÖË
QÍx, "åix Ñ‘_ç¿ãÎ "åi HÀáêyflH˜ QÆ∞iHÍHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞ QÆ^•! K«O^Œ# =$Hí∆O
#∞O_ç ã¨∞QÆO^èŒO, K«Å¡^Œ#O WKÕÛ K«O^Œ<åxfl á⁄O^Œ=K«∞Û. J^Õ QÆO^èŒÑ¨Ù
=∂#∞x ~åÑ≤_ç KÕ¿ãÎ Jyfl [fieOz J_»q#O`å ^ŒÇ≤Ïã¨∞ÎOk. JO^Œ∞=Å#
=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ ZO`«=∂„`«=¸ ÉÏ^èŒ HõeyOK«~å^Œ∞.
53. =∞Ç¨`«∞‡Å∞, `«Ñã¨ û¨ OÑ¨#∞flÅ∞ qkè x¿+^è•Å‰õΩ Jf`«∞Å∞. "å~°∞
KÕ¿ã HÍ~åºÅ∞ âßG q~°∞^ŒúOQÍ L#fl@∞¡ HõxÑ≤Oz<å, qKåi¿ãÎ JO^Œ∞Ö’
Ö’HÀÑ¨HÍ~°O JO`«s#¡ "≥∞ÿ LO@∞Ok. Hõ#∞Hõ ^ÀëêÅ∞ HÍ=Ù. ^Œ$ëêìO`«OQÍ,
Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ `«O„_ç P[˝ „Ñ¨HÍ~°O `«ex¡ =kèOKå_»∞. JO^Œe JO`«~å~°O÷
`≥eã≤# `«~∞° "å`« Z=~°∂ P`«}‚˜ `«ÑC¨ Ñ¨@Öì ^Ë ∞Œ . P q^èOŒ QÍ âßG=∞~åº^ŒÅhfl
™ê=∂#∞ºÅˆH QÍx =∞Ç¨`«∞‡Å‰õΩ HÍ^Œ∞. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Ü«∞fâ◊fi~°∞ÖË
J~Ú<å, =∂`«$=¸iÎx ãÖ~°H˜∆OKåÅ<Õ Ñ¨~°=∞^èŒ~å‡xfl `≥eáê~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 14 405
54. „j â◊OHõ~°∞Å∞ `«# `«e¡x ãÖ™ê~°|O^è•Å #∞O_ç q=Ú‰õΩÎ

~åÅ#∞ KÕã≤, "≥·‰õΩO~î°Ñ¨^•xH˜ KÕ~åÛ~°∞. `«~°∞"å`« `«# J^≥· fi`«`«`«Î fi
„Ñ¨Kå~°O J„ÑüÇ¨Ï`«"∞≥ ÿ =iúÖ@¡Ë ∞¡ KÕâß~°∞. ã¨~fi° q~°∞^Œ=ú ∞`åÅ#∞ "≥Ú^ŒÅO@
<åâ◊#O KÕâß~°∞. ã¨~°fiHÍ~°ºã¨=∞~°∞÷_»x ¿Ñ~°∞ QÍOKå~°∞.
55. „j â◊OHõ~°∞Å∞ =∂`«$=¸iÎH˜ ã¨^Œæ`«∞Å∞ HõeyOz# `«~°∞"å`«,
„j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ PQÆ=∞<åxÔH· ˆH~°à◊^Õâ◊OÖ’<Õ H˘O`«HÍÅO LO_ç
áÈÜ«∂~°∞. `«~°∞"å`« Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞, L`«Î~°^Õâ◊Ñ¨Ù}ºˆH∆„`åÅ#∞ ÃÑH˜¯O\˜x
^Œi≈OKå_»∞.
56. „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ L`«Î~°^Õâ◊Ü«∂„`«Å∞ =ÚyOK«∞H˘x ^ŒH˜∆}
^Õâ◊OÖ’ „Ñ¨"ÕtOKå_»∞. =ÚO^Œ∞QÍ ã¨=Ú„^Œ [Å=∞O`å XHõ¯ K«∞Hõ¯‰õÄ_®
q∞QÆÅ‰õΩO_® PáÈâ◊# Ñ¨\ ˜ì# JQÆã¨Îº=∞Ç¨Ïi¬x ^Œi≈Oz, `«~°∞"å`« ¿ã`«∞
Ü«∂„`«#∞ „áê~°OaèOK«^ŒÅKå_»∞. JQÆã¨Îº=∞Ç¨Ïi¬ K«i`«O ã¨HõÅ"åºkè
q^èŒfiOã¨Hõ=∞x „Ñ¨fu.
57. =Ú#∞‡O^Œ∞QÍ ^ŒH˜∆}HÍtQÍ ¿Ñ~°∞QÍOz# „j HÍà◊Ç¨Ïã‘Îâ◊fi~°
ˆH∆„`åxfl ^Œi≈OKå_»∞. D ˆH∆„`«OÖ’ Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ "åÜ«ÚeOQÆ ~°∂ÑÖÖ’
H˘Å∞=Ùn~å_»∞. t~°ã¨∞û# K«O„^Œ=OHõ#∞ ^èŒiOz, ã¨~åÊÅ<Õ JÅOHÍ~°OQÍ
KÕã∞¨ H˘x áê~°fifã¨"∞Õ `«∞_≥#· =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x =∞¿ÇÏO„^•k ^Õ=`«Å∞ ¿ãqã¨¥OÎ
\Ï~°∞. *Ï˝#Ç‘Ï#∞Öˇ·# Ñ¨â◊√ H©@HÍ^Œ∞Å‰õÄ =ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOz#
„jHÍà◊Ç¨Ïã‘Îâ◊fi~°∞x „jÑ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ `«#qf~° ¿ãqOK«∞H˘<åfl_»∞.
58. Ñ¨q„`« ã¨∞=~°‚=Úv#kÖ’ ™êfl#=∂K«iOz, áê~°fif ^Õq`À
‰õÄ_ç "≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∞#fl P =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞#‰õΩ Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_»∞ ÃÑ‰õΩ¯™ê~°∞¡ ™êëêìOQÆ
Ñ¨_ç #=∞ã¨¯iOKå_»∞. qq^è•Öˇ#· Ñ¨ÙëêÊÅ`À Ñ¨ÓlOz [QÆnâ◊fi~°∞x J#∞[˝#∞
á⁄Ok ^ŒH˜∆}^Õâ◊Ü«∂„`«#∞ „áê~°OaèOKå_»∞.
59. JO`«@ „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞º_»∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x =^ŒÌ J#∞=∞u
ÔQ·H˘x, t=ˆHâ◊=ˆH∆„`«"≥∞ÿ# HÍOpÑ¨Ù~åxH˜ "≥àÏ¡_»∞.
60. Jáê~° Éèí=™êQÆ~°O #∞O_ç q=ÚH˜Î HõeyOKÕ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞
XHõ =∂q∞_çK≥@∞ì h_»# <≥ÅH˘x LO_»_®xfl „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞º_»∞
^Œi≈OKå_»∞. P =∞Ç¨~°∞„^Œ∞xH˜ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞"≥∞ÿ# HÍ=∂H©∆^ÕqH˜ ‰õÄ_® „Ñ¨}
q∞e¡# „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ ZO`À ãÖ`«$Ñ¨ÙÎ_»Ü«∂º~°∞.
61. `«~°∞"å`« HÍOpÑ¨Ù~åxH˜ ã¨g∞ÑÖÖ’x HõÖÏ¡Å ˆH∆„`«OÖ’ "≥Åã≤
L#fl „j ÅH©;HÍO`«∞x, „j Ñ¨^‡Œ áê^•Kå~°∞ºÅ∞ ^Œi≈OKå~°∞. P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x
Ñ¨~°=∞ÉèíH˜Î`À ã¨∞ÎuOKå~°∞.
62. JHõ¯_» #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi "≥o¡ „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ Ñ¨ÙO_»sHõ
Hˆ „∆ `åxfl ^Œi≈OKå~°∞. JHõ¯_» #$`åºÅ‰õΩ =¸Å Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∂, [QÆuH˜ <å\Ïº
Kå~°∞º_»∞ J~Ú# áê~°fifã¨ÇÏ≤ `« ã¨^•t=Ùx ZO`À „Ñ‘u`À ¿ãqOK«∞H˘<åfl~°∞.
63. Éèí=™êQÆ~åxfl ÉèËkOÑ¨ ã¨=∞~°÷"≥∞ÿ# P ^Õ=^Õ=Ùx #$`åºxfl
x~°‡ÖÏ`«∞‡Öˇ#· =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ ^Œi≈ã¨∞<Î åfl~°∞. P #$`«ºO ã¨~fi° ÉèÜ
í ∂« Å#∞ áÈQ˘\˜ì
ÔH·=ÖÏºxfl „Ñ¨™êkOKÕ^≥· LOk. J\˜ì #$`åºxfl Q“s^Õq P#O^ŒO`À
gH˜∆ã¨∞Î#flk.
64. t=Éèí‰õΩÎ_˘Hõ_»∞ P ˆH∆„`«OQÆ∞O_® „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ #k ZÖÏ L`«ÊuÎ
J~Ú#^À „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞#‰õΩ `≥eÜ«∞|~°Kå_»∞. Éèí‰õΩÎÅ ™œHõ~åºxÔH·
Ñ¨~=° ∞^ŒÜ∂« à◊√"≥#· Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞ QÆOQÆ#∞ ã¨‡iOK«QÍ P QÆOQÍ^Õq „Ñ¨`º« Hí"∆ ∞≥ ÿ
qq^èŒ #^Œ∞ÅÖ’ [ÖÏÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOz WHõ¯_» #kQÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOzOk.
65. D q^èOŒ QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOz# P #k Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«"∞≥ ÿ qÅã≤eO¡ k.
D QÆOQÆÖ’ ™êfl#O KÕ¿ã "å~°O^Œ~∂° Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«∞Å=Ù`å~°x ÃÑ^ŒÅÌ ∞ K≥|∞
`«∞<åfl~°∞. Ñ¨~=° ∞t=Ùx #$`åºxfl K«∂_»_®xH˜ =KÕÛ Jâı+¨ Éè‰í Ωõ ÅÎ ™œHõ~åºxÔH·
t=Ùx P[˝ KÕ`« U~°Ê_ç# QÆOQÆ J=_»O KÕ`« D #kH˜ t=QÆOQÆ J<Õ
¿Ñ~°∞ U~°Ê_ç#k.
66-70. Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞ =∞Ç¨ÏŸ`åûO`À <å@ºO KÕã∞¨ OÎ _»QÍ, P Ñ¨~=° ∞
t=Ùx `åÑÖ K«ÖÏ¡~Û° _®xÔH· áê~°fif^ÕqÜÕ∞ QÆOQÍ ~°∂ÑÖÖ’ J=`«iOz#k.
JO^Œ∞=Å# D #kH˜ t=QÆOQÆ J<Õ <å=∞O „Ñ¨ã≤^Œú"≥∞ÿ#^Œx =∞iH˘O^Œi
#=∞‡HõO. Uk U"≥∞<ÿ å, P #kH˜ t=QÆOQÆ J<Õ ¿Ñ~°∞ HõÅ∞QÆ_=» ¸, JO^Œ∞
=Ú#Hõ"Õ¿ã "å~°O^Œ~°∂ Ñ¨q„`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°#flk =∂„`«O Ü«∞^ä•~°÷O.
ã¨~=æ° Ú - 14 407
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ =∞Ç¨ãÖ`À+Ö`À <å@ºO KÕã¨∞ÎO_»QÍ, P X~°Ñ≤_çH˜

[\ÏE\ÏÅÖ’x QÆOQÍ^Õq `åà◊ÖËHõ [Å=∞O`å <ÕÅÃÑ·H˜ zOk#^Œx
WOH˘O^Œ~°∞ K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
D t=QÆOQÆÖ’ „Ñü ~ÀE ™êfl#O KÕã≤ ^Õ=^Õ=Ùx áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞
^Œi≈OK«∞H˘x, Ñïâ◊√^•úO`«~O° QÆ∞Öˇ· P Ñ¨~=° ∞t=Ùx <å\Ïºxfl gH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl~°∞†
Ñïâ◊√^•ú`«∞‡Å=Ù`«∞<åfl~°∞. P =∞Ç¨^Õ=Ù<Õ #@~å[x ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~°∞.
U Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡_»∞ D Ñ¨q„`« t=QÆOQÆÖ’ =Ú#HõÅ∞ "Õã¨∞Î<åfl_À, t=
áê~°fi`«∞Å#∞ ^Œi≈ã¨∞Î<åfl_À J\˜ì "å_»∞ ^èŒ<åº`«∞‡_»=Ù`«∞<åfl_»∞. J\˜ì"åi
Ñ¨Ù}º ãÖÑ¨^Œ#∞ qÅ∞= Hõ\ÏìÅO>Ë P Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞xH˜ `«Ñ¨Ê W`«~°∞Å‰õΩ
™ê^èŒºO HÍ^Œ∞.
D q^èŒOQÍ P t=Éèí‰õΩÎ_»∞ f~°÷ =∂Ç¨`å‡ºxfl =i‚Oz `≥Å∞Ñ¨QÍ,
Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∂, P Éèí‰õΩÎx`À Hõeã≤ t=QÆOQÆ Ü«∞O^Œ∞ ™êfl#=∂K«iOz
áê~°fifÑ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞Å#∞ ^Œi≈OK«∞H˘<åfl_»∞.
71. JO`«@ „j Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_»∞ t=QÆOQÆ #∞O_ç „Ñ¨Ü∂« }"≥∞ÿ ~å"Õ∞â◊fi~°
Hˆ „∆ `åxfl, ¿ã`«∞ ãÖ^Œ~≈° <åxfl KÕÜ∞« ^ŒÅKå_»∞. =∂~°=æ ∞^èºŒ OÖ’ HÍ"Õs f~å#
L#fl ˆH∆„`åxfl ^Œi≈OKå_»∞.
72. ZÅ¡Ñ¨C_»∂ H©∆~°ã¨=Ú„^ŒOÖ’ x=ã≤OKÕ"å_»∂, Ñ‘`åO|~°^è•s,
J#O`«HÀ\˜ <å=∞~°∂áêÅ`À "≥ÅÜ«Ú q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞ „j ~°OQÆ<å^äŒ
<å=∞~°∂áêxfl ^èŒiOz HÍ"Õsf~å# Éèí‰õΩÎÅ ##∞„QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl_»∞.
73. J\˜ì „j ~°OQÆ<å^äŒ™êfiq∞ qÅã≤ÖË¡ P ˆH∆„`«O „j~°OQÆ=∞<Õ
¿Ñ~°∞`À „Ñ¨ã≤^Œú"≥∞ÿ#k. „j Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ „j ~°OQÆ<å^äŒ™êfiq∞x `«#
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ xÅ∞Ñ¨ÙH˘x ^è•ºxOz, HÍ"Õs [ÖÏÅ`À Ñ¨~°=∞ÉèíH˜Î`À
Jaè¿+HÕKå_»∞.
74,75. „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ t+¨µºÅKÕ ¿ãqOK«|_»∞`«∂, ^ŒH˜∆}^Õâ◊
Ü«∂„`«Å∞ KÕã¨¥Î `«# "Õ∞#=∂=∞QÍi WO\˜H˜ "≥àÏ¡_»∞. =∞Ç¨ ÑÖ_ç`«∞
_≥·# "Õ∞#=∂=∞‰õÄ_® |Ç¨ïHÍÅO `«~°∞"å`« t+¨ºQÆ}O`À ‰õÅã≤ =zÛ#
"Õ∞#Å∞¡}˜‚ P^Œ~°O`À J‰õΩ¯# KÕ~°∞ÛH˘<åfl_»∞.
76. Z#fl_À ÉÏÅºOÖ’ K«∂ã≤# ã¨#O^Œ∞_»∞ ã¨#flºã≤Oz =KåÛ_»x
`≥eã≤# |O^è∞Œ [#∞ÅO^Œ~∂° K«∂_»_®xH˜ =KåÛ~°∞. KåÅHÍÖÏxH˜ K«∂_»QeÆ QÍ
=∞#fl `«$Ñ≤`Î À H˘O^Œi Hõà¡◊ #∞Oz P#O^ŒÉÏëêÊÅ∞ „ã¨qOKå~Ú. H˘O^Œ~∞°
ãÖ`Àëêxfl =ºHõOÎ KÕâß~°∞. WOH˘O^Œ~∞° ÉÏÅºO <å\˜ =ÚK«Û@Å#∞ *Ï˝ÑH¨ õ
Ñ¨~K° ∞« H˘<åfl~°∞. H˘O^Œ~∞° ÑïÇ¨Ïã≤OKå~°∞. XH˘¯Hõ¯~°∞ #=∞ã¨¯iOK«™êQÍ~°∞.
H˘O^ŒiH˜ ãÖ„Éèí=∂â◊Û~åºÅ`À <À@=∂@ ~åÖË^Œ∞.
77. |O^èŒ∞[#∞Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: Ü«∞u=ˆ~}Ïº! `«=∞#∞ K«∂ã≤
KåÅHÍÅ"≥∞#ÿ k. f~°Ü ÷ ∂« „`«Å ¿Ñ~°∞`À D „áêO`åÅ‰õΩ =zÛ#O^Œ∞# q∞=∞‡efl
K«∂_»QÆeQÍ=Ú. ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOz# `«=∞#∞ ^Œi≈OK«@O =Å#
JO^Œ~∂° ZO`À ãÖ`À+≤ã∞¨ <Î åfl~°∞. JO^Œ∞Ö’ H˘O^Œ~∞° `«=∞‰õΩ ÉÏÅº¿ãflÇ≤Ï
`«∞Å∞, =∞iH˘O^Œ~°∞ WÑ¨C_»∞ `«=∞ Ñ¨@¡ ÉèíH˜Î ÉèÏ=O Hõey L<åfl~°∞.
g~°O^Œ~°∂ `«=∞`À =ÚK«Û\ÕK«_®xH˜ ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅÑ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. g∞~°∞
q+¨Ü«∞„Ñ¨ÑÖK«OÑ¨@¡ q~°‰õΩÎÅ=@O KÕ`« "åix K«∂_®Å<Õ HÀiHõ `«=∞Ö’
HõxÑ≤OK«@O ÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å#<Õ `å=Ú |O^èqŒ =Ú‰õΩÖÎ ·ˇ ã¨∞YOQÍ L<åfl~°∞.
78,79. =∞Ç¨`å‡! Ü«∞u=ˆ~}∞ºÅ‰õΩ |O^èŒ∞q∞„`«∞Å∞O_»~°∞. JO^Œ∞
=Å# ™ê=∂#º QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å‰õΩO_Õ ^ŒfiO^•fiÖËg∞ (Hõ+¨ìã¨∞MÏÅ∞, ã¨∞Y
^Œ∞óMÏÅ∞) LO_»=Ù. ~åAÅ‰õΩ ã¨∞OHõO K≥eO¡ K«=Åã≤# Ñ¨x ÖË^∞Œ † KÀ~°ÉÜ íè ∞«
=∞O`«H<õ åfl LO_»^∞Œ . JÇ¨ÏOHÍ~°=∞=∞HÍ~åÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® ^ÕâßÅhfl q~åQÆ∞Öˇ·
ãÖK«iã¨¥Î LO\Ï~°∞. P q^èŒOQÍ ã¨<åflºã≤ rq`«O ^èŒ#º"≥∞ÿ#k. Ö’HõOÖ’
Ñ¶¨ÅÑ¨ÙëêÊ^Œ∞Å`À qÅã≤ÖË¡ =$H∆ÍÅ<Õ [#∞Å∞ ~åà◊§`À H˘\˜ì ÉÏkèã¨∞Î<åfl~°∞.
Ñ¶Å¨ Ñ¨ÙëêÊ^Œ∞Å∞ ÖËx =$H∆ÍÅ <≥=fi~°∂ =Ú@ì~∞° QÆ^•? J^Õq^èOŒ QÍ ã¨~fi° ãÖQÆ
Ñï`åºQÆO KÕã≤#"åx <≥=~°∂ ÉÏkèOK«~°∞. J\˜ì Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ xã¨ûOyÜ≥ÿ∞
ZÅ¡Ñ¨C_»∂ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ qÇ¨Ïiã¨¥ÎO\Ï_»∞.
80. "≥·~åQÆºãÖÑ¨#∞flÖˇ·# Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ x~°O`«~°O P#O^ŒO
J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl~°∞. QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞OÖ’ LO_Õ =ºH˜Î ã¨∞MÏÅ H˘~°‰Ωõ "≥^‰Œ Ωõ `«∂
^Œ∞óMÏ<Õ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. W"Õ =ÚHÎ̃, |O^è•Å∞. QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞OÖ’ ÉèÏ~åº
ã¨~=æ° Ú - 14 409
Ñ≤Å¡Å#∞ ãÖ`À+¨ÃÑ@ì_®xH˜ ã¨=∞Ü«∞=∞O`å ãïáÈ`«∞#flk. ^Õ=`å~°Û#‰õΩ

‰õÄ_® ã¨=∞Ü«∞O LO_»_»O ÖË^Œ∞. WHõ f~°÷Ü«∂„`«Å q+¨Ü«∞O K≥áêÊÖÏ?
Éèí=™êQÆ~°OÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú# =∂‰õΩ g∞ ^Œ~°≈# ÉèÏQÆº=∞<Õk =∂
Ñ¨Ó~°fi[#‡Å ã¨∞Hõ$`«"Õ∞.
81. XHÍ<˘Hõ q„Ñ¨ã`¨ =Î« Ú_»∞ =∂ WO\˜H˜ =KåÛ_»∞. `«=∞~°∞ ã¨<åflºãÖ
ã‘fiHõiOz J<ÕHõ=∞Ok t+¨µºÅKÕ ¿ãqOK«|_ç#"åÔ~· L<åfl~°x `≥eáê_»∞.
P<å\˜#∞O_ç q∞=∞‡efl ^Œi≈OKåÅx `«ÅKå"Õ∞ HÍx ^Œi≈OÑ¨ ÖËHáõ ÈÜ«∂O.
WÑ¨C_»∞ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO KÕ`« `å"Õ∞ f~°÷Ü«∂„`«Å <≥ÑÖ`À =∂ WO\˜H˜
^ŒÜ«∞*Ëâß~°∞.
82. W`«~°∞ÅKÕ <å@|_ç# =$H∆ÍÅÃÑ· Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ x=ã≤ã¨¥Î, `«~°∞"å`«
P =$H∆Íxfl =^Œe PHÍâ◊OÖ’<Õ ãÖK«iã¨∞ÎO\Ï~Ú. JÖÏˆQ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞
‰õÄ_® W`«~∞° ÅKÕ xi‡OÑ¨|_ç# ^Õ"åÅÜ«∂ÅO^Œ∞QÍx, ^è~Œ ‡° ã¨„`åÅO^Œ∞QÍx,
QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å QÆ$Ç¨ÅÖ’QÍx H˘kÌ ~ÀAÅáê@∞ LO_ç uiy ^Õâß@#ÔH·
áÈ`«∞O\Ïˆ~HÍx, JHõ¯_» Éè’QÍÅ∞ ÅaèOz<å "å\˜ <åtOK«~°∞. Ñ¨‰õ∆ΩÅ
ãÖKå~°O, ÅHí∆ ºO x~å^è•~°OQÍ LO_Õ PHÍâ◊"∞Õ J~Ú#@∞¡QÍ, Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞
‰õÄ_® ^Õ"åÅÜ«∂kx"å™êxfl ^ÕÇ¨ÏÜ«∂„`« H˘~°‰õΩ qxÜ≥∂yOK«∞H˘O@∂
=∞#ã¨∞û#∞ =∂„`«O z^•HÍâ◊=∞O^Õ xeÑ≤ ãÖK«iã¨∞ÎO\Ï~°∞.
83. „Éèí=∞~åÅ∞ Ñ¨ÙëêÊÅÃÑ· „"åe =∞Hõ~°O^•xfl ¿ãHõi™êÎ~Ú. HÍx
Jq Ñ¨ÙëêÊxH˜ U q^èŒ"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒ#∞ HõeyOK«=Ù. Ñ¨ÙëêÊÅ ™œ‰õΩ=∂~åºxH˜
QÍx, ã¨∞QÆO^è•xH˜ QÍx U q^èŒ"≥∞ÿ# Ç¨h HõeyOK«=Ù. J^Õ q^èŒOQÍ
Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ ‰õÄ_®, aèH∆Í~°÷"≥∞ÿ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å Wà◊¡‰õΩ "≥o§<å, "åiH˜ U
q^èŒ"≥∞ÿ# Hõëêìxfl HõeyOK«Hõ, aèHí∆#∞ „QÆÇ≤ÏOz `«=∞ PHõex =∂„`«O
f~°∞ÛH˘O@∞<åfl~°∞. P q^èŒOQÍ xã¨ûOQÆ∞Öˇ· x`«ºã¨∞MÏxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
84. Ü«∞fâ◊fi~°∞Å‰õΩ "≥·~åQÆºOKÕ`« á⁄O^Õ P`å‡#∞Éèí=O ÉèÏ~°º
=O\˜k. P`«x ^ÕÇÏ¨ "Õ∞ J`«xH˜ QÆ$Ç¨ÏO. ãÖÜ«∞=∞#"Õ∞ J`«x ã¨∞YãÖÑ¨^.Œ
t+¨µºÖË P`«x Ñ¨Ù„`«∞Å =O\˜ "å~°∞. D q^èŒOQÍ Ñ¨~°=∞ âßOux á⁄O^Œ∞
`«∞<åfl_»∞. WHõ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ HÀ~°^Œy#"Õ=Ú<åfl~Ú?
85. =∞Ç¨`å‡! QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ HÀiHõÅ‰õΩ JO`«O ÖË^Œ∞. HÍO`åã¨∞MÏxfl
HÀi ÉèÏ~°º`À ~å„uO|=à◊√§ QÆ_»∞Ñ¨Ù`«∞<åfl_»∞. `«~°∞"å`« P"≥∞ ^•fi~å Ñ≤Å¡
Å#∞ HÀ~°∞H˘O@∂ ãÖ™ê~åxfl =$kú KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. "åix ã¨∞Y ãÖ`ÀëêÅÖ’
LOKåÅx q„âßOuÖËHõ z=~°‰Ωõ ^Œ∞óMÏ<Õfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. P HÍ~°}OQÍ
ã¨^Œæ`«∞Å∞ á⁄O^Œ_®xH˜ HÍÅ"Õ∞ ^˘~°‰õ@O ÖË^Œ∞.
86. Ö’HõOÖ’ =∞x+≤ ÉèÏ~°º#∞ á⁄O^ŒHõ ^Œ∞óYÑ¨_»∞`«∞<åfl_»∞. XHõ"Õà◊
ÉèÏ~°º ãÖ„áêÑ≤Î¿ãÎ, (^≥·==âß`«∞ÎQÍ) HÍÖÏO`«~å# qÜ≥∂QÆO K≥Ok#Ñ¨C_»∞
=∞~°Å ^Œ∞óMÏ<Õfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. HÀ~°∞‰õΩ#flk „áêÑ≤OÎ z#Ñ¨C_»∞ Hí}∆ H˜ "õ ∞≥ #ÿ
P#O^ŒO á⁄Ok<å, HÀ~°∞‰õΩ#flk #+¨ìáÈ~Ú#Ñ¨C_»∞ f„="≥∞ÿ# ^Œ∞óMÏxfl
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. HÍ|\˜ì ãÖ™êiH˜ ^˘iˆH Hí∆}˜Hõ"≥∞ÿ# P#O^ŒO, XHõ
HõëêìxH˜, =∞~˘Hõ HõëêìxH˜ =∞^èŒº# LO_Õ z#fl =O`≥# =O\˜k. =O`≥#ÃÑ·
L#flO`«=~°‰õΩ ã¨∞YO J#∞ÉèíqOz, =O`≥# ^•@QÍ<Õ =∞~°Å HõëêìÅÖ’
‰õÄ~°∞‰õΩáÈ`«∂ LO\Ï_»∞. Hõ#∞Hõ x~°O`«~"° ∞≥ #ÿ P#O^•xfl HÀˆ~ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞
f„="≥∞#ÿ "≥~· åQÆºO KÕ`<« Õ ^•xx ãÖáêkOK«QÅÆ _»∞. Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨Å∞ J@∞
=O\˜ x`åº#O^ŒOÖ’ qÇ¨Ïiã¨¥ÎO\Ï~°∞.
87. Ö’HõOÖ’ [#∞Å∞ J<ÕHõ =∂#ã≤Hõ ~°∞QÆ‡`«ÅKÕ`« ÉÏ^èŒÅ∞ Ñ¨_»∞
`«∞<åfl~°∞. J@∞=O\˜ ÉÏ^èÅŒ ∞ `˘ÅQÍÅO>Ë P`«‡â◊√kú XHõ¯>Ë =∂~°Oæ . P`«‡
â◊√kú J<Õk =∞Ç¨`«∞‡Å#∞ ¿ãqOK«@OKÕ`«<Õ ÅaèOK«QÆÅ^Œ∞. JO^Œ∞=Å#
Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨Å∞, =∞Ç¨`«∞‡Öˇ#· `«=∞É’\˜"å~°∞ f~°Ü ÷ ∂« „`«Å#fl ¿Ñ~°∞`À ^Õâß@#
KÕã¥¨ Î [#∞Å‰õΩ P`«‡É’^èŒ KÕã≤ `«~}° ÀáêÜ«∂xfl K«∂Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. P q^èOŒ QÍ
=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ ^Õâß@#O KÕã¨¥Î [#∞Å‰õΩ =∞Ç¨ÏŸÑ¨HÍ~°O KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
ãÖKå~°O â◊√Éèí„Ñ¨^ŒO, âßOu^•Ü«∞Hõ=∞=Ù`«∞#flk.
88. Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨Å∞ H©i„Î Ñü+¨Åª #∞ HÀ~°∞HÀ~°∞. `«=∞ QÀ„`«O, <å=∞O,
[x‡Oz# „Ñ¨^âÕ O◊ , =Oâ◊O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å\˜#xflO\˜h qã¨‡iOz Jaè=∂#O
ÖËx"åÔ~· [_»∞x=∞ÖË¡ ãÖK«iã¨∞OÎ \Ï~°∞. [#∞Å∞ "åix Ñ≤zÛ"å~°x ÉèÏq™êÎ~∞° .
J~Ú<å ã¨~fi° Ö’HõHˆ =∆ ∂<Õfl HÀ~°∞H˘O@∂, ã¨~fi° „áê}∞ÅÑ¨@¡ ^ŒÜ∞« `À#∞, ã¨=∞
ÉèÏ=#`À#∞ "≥∞ÅQÆ@"Õ∞ "åi ÅHí∆ ºO. PÇ¨~°áêhÜ«∂^Œ∞ÅO^Œ∞ HÀiHõ
ã¨~=æ° Ú - 14 411
Å∞O_»=Ù. Uk ^˘iH˜`Õ ^•x`À<Õ, ZO`« ^˘iH˜`Õ JO`«`À<Õ `«$Ñ≤Î K≥Ok

rqã¨¥OÎ \Ï~°∞. Wk ã¨<åflºã¨∞Å‰õΩ qkèOz# 'JÑï„QÆÇÏ¨ „=`«O— Ñ¨~=° ∞^è~Œ ‡° "≥∞ÿ
L#flk.
89. Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ Ñïâ◊√^•ú`«∞‡Å=@O KÕ`« [#∞Å‰õΩ
Ñ¨~°=∂`«‡`«`åÎ fixfl É’kèã¨¥Î "åix x~°‡Å Ç¨Ï$^ŒÜ«ÚÅ∞QÍ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞.
"å~°∞ ZHõ¯_» LO\Ï~À J^Õ Ñ¨Ù}ºf~°÷=∞=Ù`«∞O^Œx ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
90. F Ü«∞u=~å! |Ç¨ï[#‡Å ã¨∞Hõ$`«O KÕ`« J„áêHõ$`«"≥∞ÿ# `«=∞
ãÖ^Œ~≈° #O ÅÉèºí "≥∞#ÿ k. =∂ |O^è∞Œ [#∞ÅO^Œ~=° ¸ ZO`À ãÖ`À+≤ã∞¨ <Î åfl=Ú.
Jn QÍHõ =∞Ç¨`«∞‡Å k=ºãÖ^Œ~°≈#O, ã¨Ç¨Ïr=#O ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ ‰õÄ_®
=ÚH˜Îx Hõeyã¨∞ÎOk. Hõ#∞Hõ =∂ „áê~°÷#Å#∞ ==Ú‡ KÕÜ«∞‰õO_ç. =∂
„áê~°#÷ Å#∞ =∞xflOz H˘xfl ~ÀAÅ∞ WHõ¯_» QÆ_Ñ» O¨ _ç. ÖË‰Ωõ O>Ë "å~°O^Œ~∞°
`«=∞ qÜ≥∂QÆO `«ÅK«∞H˘x ^Œ∞ód™êÎ~°∞.
91. Ü«∞u„âıëêª! QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞OÖ’ =∂ rq`åÅhfl Jq^•º ˆH¡âßÅ
KÕ`«, qq^è•Öˇ·# áêÑ¨Hõ$`åºÅ KÕ`«, =º~°÷„Ñ¨ÖÏáêÅ`À =∞e#"≥∞ÿ L#flq.
^èŒ<åâßÑ‘_ç`«∞Å∞ ^Œ∞~°˚#∞Å `À\˜ ã¨^•¿ãflÇ¨ÏO KÕã¨∞Î<åfl~°∞. *Ïe,
^ŒÜ«∂QÆ∞}ÏÅ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ =∞$QÆº"≥∞ÿ ¢‰õÄ~° ã¨fiÉèÏ=O ÃÑiyáÈ`«∞#flk. Hõ#∞Hõ
F Ü«∞fâ◊fi~å! gi#O^Œih `«=∞ ã¨∞É’^è•=∞$`«OKÕ ãÖã¨¯iOK«O_ç. "åix
Ñïâ◊√^Œ∞úÅ#∞ KÕÜ«∞O_ç. `«=∞ˆ~ =∂‰õΩ â◊~°}ºO.
92. „j Ñ¨^‡Œ áê^•Kå~°∞ºÅ∞: Ñ¨ÓAºÖÏ~å! „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ^ÕÇÏ¨ "Õ∞ r=ÙxH˜
P„â◊Ü∞« q∞ã¨∞#Î flk. =∞~°Å P ^ÕÇÏ¨ "Õ∞ qÜ≥∂QÆO á⁄O^Œ∞`«∞#flk. J>Ë¡ „|Ç¨‡
^Œ∞Å <˘HõKÀ@ KÕ~ˆ Ûn, Ñ≤Ñe‘ HÍ^Œ∞Å#∞ ãÖÑ¶∞¨ \˜Ò« KÕ¿ãn ^≥=· ãÖHõÅÊ"Õ∞.
PÜ«∞# ãÖHõÅÊOKÕ`« ^ŒQÆæ~°QÍ KÕ~°∞`åO, =∞~°Å q_çáÈ`«∞O\ÏO. WO^Œ∞
=Å# =∞#O ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ á⁄O^Œ~å^Œ∞. Hõ#∞Hõ "≥·~åQÆº"Õ∞ „âı+¨ªO.
„Ñ¨Hõ$u #u¢Hõq∞Oz, Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Õ =∞#ã¨∞û ÅQÆflO KÕÜ«∂e. Hõ#∞Hõ
<å qÜ≥∂QÆOKÕ`« ^Œ∞óYÑ¨_»=^Œ∞Ì.
93. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ Ñ¶¨ÅÑ¨ÙëêÊ^Œ∞Å`À qÅã≤ÖË¡ =$Hí∆O =O\˜"å_»∞.
=∞^è•ºÇ¨Ïflã¨=∞Ü«∞OÖ’ PHõe ÉÏ^èŒKÕ`« aè‰õ∆Ω=ÙÅ∞ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷x "åH˜@
xÅ|_»`å~°∞. U QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ J\˜ì aè‰õ∆Ω=Ù‰õΩ J#flO ÃÑ@∞ì`«∂, J`«x PHõe
ÉÏ^èŒ#∞ f~°∞™êÎ_À J\˜ì"å~°∞ ZO`À Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å∞. J@∞=O\˜ J#fl^•`«
Ñ¨Ù}ºÑ¶¨Åq∞O`« Jx K≥Ñ¨Ê#ÅqHÍ^Œ∞.
94. Z=~°∞ x~°O`«~°O "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕã¨¥Î, HÍÅO =º~°÷O KÕÜ«∞Hõ
^≥·=ÉèÏ=O`À LO\Ï_À J\˜ì"å_»∞ aèHí∆‰õΩ J~°∞›_»∞. Z=~°∞ x`«ºO ™êfl#O
KÕã≤ Ô~O_»∞"Õà◊ÖÏ JyflHÍ~°ºO q_»∞=Hõ KÕã¨¥Î „|Ç¨Ï‡K«~°º„=`«O PK«i™êÎ_À
J\˜ì"åxH˜ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ `«Ñ¨ÊHõ aèHí∆ xzÛ J`«x PHõe ÉÏ^èŒ#∞ f~åÛe.
J\˜"ì åxH˜ aèHx∆í =fi_»O QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ Ñ¨~=° ∞^è~Œ ‡° O. J\˜ì QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ `«ÑÊ¨ Hõ `«i™êÎ_∞» .
95. "Õ^•O`« `«`«Î fiâß„™êÎÅ J^èŒºÜ«∞#O KÕã¨¥Î ãÖÑ¨#∞fl_≥·#
Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ ‰õÄ_® =∞^è•ºÇ¨Ïflã¨=∞Ü«∞OÖ’ PHõeÉÏ^èŒ KÕ`« „Ñ¨}=O
[Ñ≤ã¨¥Î ^ŒO_®xfl KÕ`«|∂x QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷x WO@ aèHí∆ HÀãÖ xÅ|_®e.
P Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡_≥·# P QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ÃÑ>Ëì J#flO`À â◊s~åxfl
áÈ+≤OK«∞H˘O@∂ x`«ºHõ~å‡#∞ëêª<åÅ#∞ PK«iOKåe. ã¨<åflºã≤ aèHí∆ KÕã≤
â◊s~° áÈ+¨} KÕãH≤ À"åÅx âß„™êÎÅ∞ =zã¨∞<Î åfl~Ú. J@∞=O\˜ Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞,
`«Ñ¨ã¨∞ûÖ’ =∞#ã¨∞û#∞ ÅQÆflO KÕã≤ P`å‡#∞ãÖ^è•#O KÕã¨¥Î, =∞^è•ºÇ¨Ïfl
ã¨=∞Ü«∂xH˜ PHõe ÉÏ^èŒ#∞ f~°∞ÛHÀ=_®xÔH· aèHí∆‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~°`å_»∞.
JO`«=~°‰õΩ PÇ¨~åxfl QÆ∂iÛ PÖ’zOK«_»∞. uiy ~å„u"Õà◊ Éè’[#O
QÆ∂iÛ PÖ’zOK«_»∞. UHõÉèí∞HõÎ"Õ∞ "åiH˜ K≥Ñ¨Ê|_ç#k. J\˜ì =∞Ç¨`«∞‡Å∞
aèHí∆Hõ~°∞›Öˇ· L<åfl~°∞. "åi ‰õ∆Ω^•ƒ^èŒ#∞ f~°Û@O QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷‰õΩ Ñ¨~°=∞^èŒ~°‡"≥∞ÿ
LOk.
96. „|Ç¨Ï‡Kåi, ã¨<åflºã≤ÜÕ∞ HÍHõ "å#„Ñ¨™ê÷„â◊=∞"åã≤ ‰õÄ_®
QÆ$Ç¨Ïã¨∞x÷ P„â◊~ÚOKÕ rqã¨∞<Î åfl_»∞. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ^•#O KÕ¿ã J<åflxfl Éè∞í lã¨¥,Î
=<åÅÖ’ LO_ç `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∞H˘O@∂, â◊s~åxfl áÈ+≤OK«∞H˘O@∞<åfl_»∞.
"åi `«Ñ¨óÑ¶¨ÅOÖ’ J~°úÉèÏQÆO QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷‰õΩ K≥O^Œ∞`«∞#fl^Œx „â◊√u"åHõºO.
Hõ#∞Hõ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«Ñ=¨ ∂K«iOK«Háõ È~Ú<å `«áÈ^è#Œ ∞Å‰õΩ J#fl^•#O
KÕÜ«∞@O =Å# =Ú‰õΩÎ_»=Ù`«∞<åfl_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 14 413
97. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ÉèÏ~åºÑ≤ÅÅ¡ `À ãÖ™ê~°ÉÏè ~°O =Ç≤Ïã¨¥<Î åfl ÉèHí „Î˜ â◊^ÅúŒ `À

Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å#∞, „|Ç¨Ï‡Kå~°∞Å#∞ ¿ãqOK«@O=Å# "åiHõ<åfl Ñ¨Ù}º=∞kè
HõOQÍ ãÖáêkOK«∞H˘O@∞<åfl_»∞. JnQÍHõ x~°O`«~°O ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºOÖ’
LO_»_O» KÕ`« q*Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_»∞ ‰õÄ_® J=Ù`«∞<åfl_»∞. Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ J<ÕHõ
HõëêìÅ HÀiÛ, f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕã¨¥Î, Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# xëêªxÜ«∞=∂Å <åK«iã¨¥Î
=Ú‰õΩÅÎ =Ù`«∞<åfl~°∞. HÍh QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ WO\˜ =^Œ<Ì Õ LO_ç J#fl^•#O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
ã¨∞ÅÉè=í ∂~åæÅ ^•fi~å Ñ¨Ù}Ïºxfl ãÖáêkOK«∞H˘O@∞<åfl_»∞. J~Ú<å =ÚH˜xÎ
HÀˆ~"å~°∞ `«`Î« fiqKå~°}KÕ P`«‡â◊√kúx á⁄Ok, WO„kÜ«∂Å#∞ [~ÚOKåe.
=ÚH˜Î *Ï˝#O =Å<Õ ™ê^èŒºÑ¨_»∞`«∞Ok.
98. ^èŒ#=O`«∞_≥·# QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷x ^èŒ<åxfl J<ÕHõ=∞Ok J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. H˘O^Œ~∞° QÆ$Ç¨Ïã¨∞x÷ ã¨∞uÎ Oz "åx #∞O_ç ^è<Œ åxfl á⁄O^Œ∞
`«∞<åfl~°∞. =∞iH˘O^Œ~∞° "åx ^è<Œ åxfl JÑ¨ÇÏ¨ i™êÎ~∞° . H˘O^Œ~∞° |ÖÏ`å¯~°OQÍ
„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ ^•# ~°∂ÑÖÖ’ á⁄O^Œ∞`å~°∞. U"≥∞ÿ<å,
^èŒ#=O`«∞_≥·# QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ^èŒ<åº`«∞‡_»<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û.
99. q„áÈ`«=Î ÚÅ∞ H˘O^Œ~∞° "Õ^•^èºŒ Ü«∞#O KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. =∞iH˘O^Œ~∞°
LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ=O\˜ "Õ^•O`« „QÆO^ä•Å#∞ Ñïîã¨¥Î Ñ¨q„`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞.
J\˜ì"åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ Ñ¨^•‡Å∞ ã¨~°fi^Õ=`«Å‰õΩ x"åã¨ ™ê÷<åÅ∞. J@∞=O\˜
"Õ^•`«∞‡Å#∞, Ñ¨q„`å`«∞‡Å#∞ ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°z# QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ã¨HõÅ^Õ=`«Å#∞
ãÖ`À+¨ÃÑ\˜#ì "å_»=Ù`«∞<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å#<Õ Jukä ã¨`å¯~°"∞Õ QÆ$Ç¨Ïã¨∞#÷ ‰õΩ
Ñ¨~°=∞^èŒ~°‡=∞x „â◊√u =zã¨∞Î#flk.
100,101. P`«‡*Ï˝#ãÖÑ¨#∞flÅ∞, l`ÕO„kÜ«ÚÅ∞ ã¨~°fif~å÷Å#∞
¿ãqOKÕ"å~°∞, ^è•º#`«áÈx^è∞Œ Å∞, Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°Ñ~¨ åÜ«∞}∞Öˇ#· =∞Ç¨`«∞‡ÖˇO^Œ~À
QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷x WO\˜H˜ =ã¨¥ÎO\Ï~°∞. |Ç¨ï[#‡Å Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO ÖË‰õΩO>Ë "åi
ãÖ^Œ~°≈#ÉèÏQÆºO ÅÉèíº=∞=Ù`«∞O^•? P q^èŒOQÍ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ f~°÷Ü«∂„`«Å∞
KÕÜ«∞HõáÈ~Ú<å, JO`«Hõ<åfl JkèHõÑ¶ë`åxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. HÍ|\˜ì
QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷#‰õΩ QÆ$Ç¨Ï"Õ∞ Ñ¨Ù}ºf~°÷=∞x âß„™êÎÅ∞ =zã¨∞Î#flq. L^•~°∞_≥·#
QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ `«# WO\’¡ LO@∂<Õ ã¨~fi° =¸ á⁄O^Œ∞`«∂, ^è<Œ åº`«∞‡_»=Ù`«∞<åfl_»∞.
102. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ =∂#=ÙÅˆHHÍHõ ã¨HõÅ „áê}∞Å r=<åxH© P^è•~°
Éèí∂`«∞_»=Ù`«∞<åfl_»∞. =¸+≤HÍÅ =O\˜ r=ÙÅ∞ WO\˜ Ö’Ñ¨ÖË LO_ç
rqã¨¥Î#flq. QÀ=Ù "≥Ú^ŒÖˇ·# [O`«∞=ÙÅ∞ QÆ$Ç¨xH˜ |Ü«∞@ LO@∂
QÆ$Ç¨Ïã¨∞Ã÷ Ñ· P^è•~°Ñ_¨ ç rqã¨∞#Î flq. P q^èOŒ QÍ QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O ã¨~fi° „âı+=ª¨ ∞x
`«Åã¨∞<Î åfl#∞.
103. 'â◊s~°=∂^ŒºOYÅ∞ ^èŒ~°‡™ê^èŒ#O— Jx ÃÑ^ŒÌÅ=∂@. JO>Ë
K«`«∞ifi^è•Öˇ·# Ñ¨Ù~°∞ëê~å÷Å#∞ ™êkèOKåÅO>Ë â◊s~°"Õ∞ =ÚYº ™ê^èŒ#O.
^ÕÇ¨ÏO ÖË‰õΩO_® Ug∞ ™êkèOK«ÖË~°∞. J@∞=O\˜ ^ÕÇ¨ÏO J#flO KÕ`«<Õ
xÅ|_ç LO@∞#flk. 'J#flO ã¨~åfi^è•~°— =∞x KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`«∞ÎÖ’ âıfi`«
Hˆ `«∞=Ù =$`åÎO`«O `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ #Î flk. J@∞=O\˜ J#flO QÆ$Ç¨Ïã¨∞Å÷ KÕ`∞« ÅÖ’
L#flk. =$H∆Íxfl P„â◊~ÚOz ÑÖ_»∞¡ L#fl q^èŒOQÍ, QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ <å„â◊~ÚOz
J#flO LO@∞#flk. HÍ|\˜ì Ju^äŒ∞Å#∞ P^ŒiOK«_»O QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷#‰õΩ
Ñ¨~°=∞^èŒ~°‡"≥∞ÿ L#flk.
104. F QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ÖÏ~å! PHõe`À WO\˜H˜ =zÛ# Jukäx P^Œ
iOK«O_ç. Ñ¨ÓlOK«O_ç. W^Õ g∞‰õΩ Ñ¨~°=∞^èŒ~°‡O. JO^Œ∞=Å# g∞ˆ~ HÍ^Œ∞,
g∞ =Oâ◊=∞O`å `«iã¨∞Î#flk. Jukäx P^ŒiOÑ¨Hõ PHõe`À ÑÖÑ≤`Õ HõeˆQ
QÆ`«∞Å∞ Hõ~îÀÑ¨x+¨`«∞ÎÖ’ Ü«∞=∞^èŒ~°‡~åA =∂@ÅÖ’ ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞|_ç#q.
Jukä ã¨~°fi^Õ=`åã¨fi~°∂Ñ≤Ü«∞x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
105. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ÖÏ~å! "Õ^ŒOÖ’ „ÑüáêkOz# Hõ~°‡Å#∞ Ñ¶¨ÖÏ¿ÑHí∆
ÖË‰õΩO_®, Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~å~°Ê} ÉèÏ=O`À KÕÜ«∞O_ç. ^•x=Å# JO`«óHõ~°}O
â◊√kúKO≥ ^Œ∞`«∞Ok. P`«‡â◊√kúÜ∞ÿ≥ `Õ P`«‡*Ï˝#O ã≤kãú ∞¨ OÎ k. P`«‡*Ï˝#O =Å#
Ñ¨~°=∂#O^Œ„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO`ÕQÍHõ Ü«∞fâ◊fi~°∞x K«∂ã≤ 'g_»∞
aK«ÛQÍ—_»x `«ÅK«=^Œ∞Ì. ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO =Å#<Õ D =∞Ç¨`«∞‡_»∞ =∞#
QÆ$Ç¨xH˜ =zÛ<å_»x `«ÅKåe. D q^èŒOQÍ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å∞, Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞
Ñ¨~°ã¨Ê~° Ç≤Ï`«O HÀ~°∞H˘<Õ"åÔ~· "≥∞ÅQÍe. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å∞ x~°Ç¨ÏOHÍ~°∞Öˇ·,
LÑ¨HÍ~°|∞kú Hõey, ã¨fi^èŒ~å‡Å <åK«iOKÕ"å_≥·`Õ ¢Hõ=∞OQÍ =ÚH˜Î á⁄O^Œ∞
`å~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 14 415
106. QÆ$Ç¨Ï=~°∞ÖÏ~å! '"Õ∞O ãÖ™ê~° ‰õÄÑÖÖ’ Ñ¨_ç =∞e#"≥∞<ÿ å—=∞x

zOuOK«=^Œ∞Ì. g∞~°∞ =∞QÆ∞=Å QÍ_è®eOQÆ<åÅ KÕ`«, „¿ÑÜ«∞ã≤ „Ñ≤Ü«∞
ãÖÉèÏ+¨}ÅÜ«∞O^Œ∞, Ü«Ú=`«∞Å ã¨#Î `«\ÏÅO^Œ∞ Ñ¨@OÖÏ LO_Õ =Híã∆ Å÷¨ O`À
ÉèÏã≤Å∞¡`«∂ áêÑ¨ÑÖH˜ÖÏO`«óHõ~°∞}∞Öˇ·<å, ã¨~°fi^• HÍ=∞=â◊√Öˇ· q+¨Ü«∂aè
ÖÏ+¨µÖˇ· L<åfl, qKåiOK«HõO_ç. „j â◊OHõ~°∞Å áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞ ÉèíH˜Î`À
¿ãq¿ãÎ Ñ¨q„`«∞Å=Ù`å~°∞. Jxflq^è•Öˇ·# áêáêÅ #∞O_ô q=ÚH˜Î á⁄O^Œ∞
`å~°∞. "å~°∞ ^èŒ<åº`«∞‡Öˇ· t=ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ=Ù`«∞<åfl~°∞.——
107. „j Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_»∞ |O^è∞Œ [#∞Å`À J<ÕHõ q+¨Ü∂« ÅÃÑ· K«iÛã¨¥,Î
`«# "Õ∞#=∂=∞ WO@<Õ aèHí∆ fã≤H˘<åfl_»∞. "Õ∞#=∂=∞ "Õ^Œq^Œ∞_»∞,
ÑÖ_ç`∞« _»∞. "Õ∞#Å∞¡x KÕuÖ’x Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ K«∂ã≤, P „QÆO^ä"Œ ∞Õ q∞\x J_çQÍ_»∞.
108. JO`«@ „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ ''Wk „j â◊OHõ~°∞Å ÉèÏ+¨º„QÆO^ä•xH˜
\©HÍ„QÆO^äŒ—— =∞x `≥eáê_»∞. J`«x "Õ∞#=∂=∞ P „QÆO^ä•xfl J_çy
fã≤H˘x, P™êO`«O K«kq `«# "Õ∞#Å∞¡x „Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ‰õΩ ZO`À
ãÖ`À+≤OKå_»∞. HÍh H˘O`« ^Œ∞óYO ‰õÄ_® á⁄O^•_»∞.
109. Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞x =∂=∞ ‰õÄ_® =∞Ç¨q^•fiOã¨∞_Õ. g∞=∂O™ê
âßGO ‰õ∆Ω}‚OQÍ K«kq#"å_»∞. Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞x „QÆO^äŒ=∞O`å "Õ^•O`«
ã≤^•úO`åÅ`À xO_ç LOk. P =∞Ç¨ÉèÏ+¨º „QÆO^äŒ\ ©Hõ JO`å YO_»#
=∞O_»# Ñ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ L#flk. "Õ∞#Å∞¡x „Ñ¨*Ï˝qâıëêÅ∞, qz„`« ~°K«<åâ‹·e
K«∂ã≤ qã¨‡Ü«∞O K≥O^•_»∞. JO`ÕQÍHõ P „QÆO^äŒO „Ñ¨ÉèÏHõ~°∞_»∞ „Ñ¨Éèí$`«
g∞=∂Oã¨‰õΩÅ#∞, qq^èŒ =∞`åÅ "åix f„=OQÍ YO_çã¨¥Î, ˆH=Å
J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ „ÑüáêkOzOk. „QÆO^äŒ~°K«<å x~å‡}â‹·eH˜
ãÖ`«ãO≤ z<å, „Ñ¨ÉÏè Hõ~åk ÑÖ_ç`∞« Å#∞ YO_çOK«@OKÕ ZO`À ^Œ∞ódOKå_»∞.
110. Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞x "Õ∞#=∂=∞ „Ñ¨ÉÏè Hõ~∞° xH˜ „Ñ≤Ü∞« t+¨µº_»∞. g∞=∂Oã¨Hõ
=∞`«OÖ’ Éèí@ì=∞`«=∞h, „áêÉèÏHõ~°=∞`«=∞h Ô~O_»∞ ~°HÍÖˇ·# =∞`åÅ∞#flq.
„j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞x „QÆO^äŒOÖ’ Ô~O_»∞ =∞`åÅ#∞ f„=OQÍ YO_çOK«@O
KÕ`« P`«x "Õ∞#=∂=∞ ZO`À ‰õΩÑ≤`∞« _»Ü∂« º_»∞. J~Ú<å "Õ∞#Å∞¡x =ÚO^Œ∞
`«# =∞#ã¨∞ûÖ’x ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å#∞ |Ü«∞@‰õΩ =ºHõÎO KÕÜ«∞Hõ, ÃÑ·H˜
=∂„`«O P „QÆO^ä•xfl ZO`À „Ñ¨â◊Oã≤OKå_»∞.
111-112. Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞: ÑÖ_ç`«=ˆ~}Ïº! =∂=∂! WHõ¯_» #∞O_ç
¿ã`«∞=Ù#‰õΩ áÈ~Ú Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x ^Œi≈Oz=™êÎ#∞. Hõ#∞Hõ `åg∞ „QÆO^ä•xfl
`«=∞ WO@<Õ Éèí„^ŒÑ¨~°K«O_ç. <Õ#∞ u~°∞QÆ∞ „Ñ¨Ü«∂}OÖ’ fã¨∞H˘O\Ï#∞.
D „QÆO^äŒO <å‰õΩ „áê}„Ñ¨^ŒO. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å‰õΩ `«=∞ ã≤iãÖÑ¨^ŒÅÃÑ· „Ñ‘u
LO_Õ@∞¡QÍ, <å‰õΩ D "Õ^•O`« „QÆO^äŒO JO`«Hõ<åfl „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#k. HÍ|\˜ì
`«=∞~°∞ <å Ñ¨@¡ ^ŒÜ«∞ LOz, <Õ#∞ uiy=KÕÛ =~°‰õΩ g∞ =^ŒÌ<Õ Éèí„^ŒOQÍ
LOK«O_ç.
Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞ _ôq^èOŒ QÍ ÑëH˜ "Õ∞#=∂=∞‰õΩ P „QÆO^äOŒ WzÛ t+¨µºÅ`À
‰õÅã≤ ¿ã`«∞=Ù#∞ ^Œi≈OÑ¨ |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. |Ü«∞Å∞^Õˆ~ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ H˘xfl ^Œ∞â◊≈‰õΩ<åÅ#∞ K«∂âß_»∞.
113. „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞x Z_»=∞Hõ#∞fl JkiOk. Z_»=∞ K≥~Úº, `˘_»
H˘@∞ìH˘<åfl~Ú. WO`«Ö’ Z^Œ∞~°∞QÍ =zÛ#"å_»∞ `«∞=∂‡_»∞. J~Ú<å
Ü«∞fâ◊fi~°∞_»=@O KÕ`«, ^è≥·~°ºâße HÍ=_»O KÕ`« "å\˜x ^Œ∞â◊≈‰õΩ<åÅ∞QÍ
ÑïQÆ}ÕK«Hõ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍ_»∞.
114. „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ ¿ã`«∞ ^Œ~°≈<åxH˜ „Ñ¨Ü«∂}O HÍQÍ, P`«_ç
"Õ∞#=∂=∞ `«Å ^Œ∞~åÖ’K«#Å`À xO_çáÈ~ÚOk. ''D`«x \©HÍ „QÆO^äŒO
„Ñ¨[Ö’¡H˜ áÈ`Õ `«# QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖˇ·# „Ñ¨ÉèÏHõ~°∞x =∞`«O xã¨ûOâ◊Ü«∞OQÍ
<åâ◊#O J=Ù`«∞Ok. P q^èŒOQÍ QÆ∞~°∞„^ÀÇ¨ÏO KÕã≤# "å_»#=Ù`å#∞.
„j â◊OHõ~°∞Å J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl J_»∞¤H˘<Õ â◊H˜Î =∞Ô~=fiiH© ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ
D Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞x „QÆO^ä•xfl JyflHÍÇ¨ïu KÕÜ«∞@O XHõ¯>Ë =∂~°æ=∞x
JÑ¨C_Õ „Ñ¨ÉÏè Hõ~∞° x =∞`«O x~å@OHõOQÍ =$kú K≥O^Œ∞`«∞Ok—— Jx `«ÅKå_»∞.
115. ''D „QÆO^ä•xfl Éèãí ‡¨ O KÕÜ∞« _»"∞Õ ãïÜ≥∞ÿ # =∂~°Oæ . „QÆO^äOŒ `À
ÉÏ@∞ WO\˜x ‰õÄ_® ^ŒÇ≤ÏOz"Õ¿ãÎ Z=iH©, U q^èŒ"≥∞ÿ# J#∞=∂#=¸
HõÅ∞QÆ^∞Œ . WO\˜`Àáê@∞ WO\’¡x „QÆO^äOŒ ‰õÄ_® JyflHÍÇ¨ïu J~ÚO^Œx
ÉèÏq™êÎ~°∞. JÖÏQÍHõ ~¸ „QÆO^ä•xfl ^ŒÇ¨Ï#O KÕÜ«∞HõáÈ`Õ QÆ∞~°∞=Ù QÍi
ã¨~=æ° Ú - 14 417
=∞`«O ã¨`«fi~°"Õ∞ #tOzáÈ`«∞Ok. QÆ∞~°∞=Ù =∞`«O <åâ◊#=∞=_»O HõO>Ë,

`«# ã¨fiQÆ$Ç¨ÏO ^ŒÇ¨Ï#"≥Ú#iOK«∞HÀ=_»"Õ∞ „âıÜ≥∂^•Ü«∞HõO—— Jx `«Åz
ã¨fiQÆ$Ç¨xH˜ xÑ¨ÊO\Õz ÃÑ^ŒÌQÍ ˆHHõÅ∞ ÃÑ\˜ì U_»=™êQÍ_»∞.
116. „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞Å "Õ∞#=∂=∞ Hõ^äŒ |Ç¨ïà◊OQÍ „Ñ¨Kå~°OÖ’
LOk. JÖÏ q#fl Hõ^äŒ<Õ ~¸ „QÆO^äŒ ~°K«~Ú`« „j =∂^èŒ"åKå~°∞ºÅ"å~°∞
=∞#‰õΩ x"Õkã¨∞<Î åfl~°∞. Wk "åi HõeÊ`«O HÍ^Œ∞. D Hõ^#Œä ∞ Ü«∞^ä•`«ÔŒä QÍ
áê~î°‰õΩÅ =ÚO^Œ∞OK«@OÖ’ `«# ^À+¨"Õ∞g∞ ÖË^Œx „QÆO^äŒHõ~°Î =∞#q
KÕã¨∞Î<åfl_»∞. [W`«~°∞Å áêáêÅ#∞ |Ç≤Ï~°æ`«O KÕÜ«∞x"å_»∞ áêÑÖ KÕã≤#
"åxHõ<åfl Ô~O_çO`«Å∞ JkèHõOQÍ áêÑÖ á⁄O^Œ∞`å_»∞.]
117, 118. „j Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_»∞ t+¨µºÅ`À HõÅã≤ ¿ã`«∞ ãÖ^Œ~≈° <å~°"÷ ∞≥ ÿ
|Ü«∞Å∞^Õi =∂~°æ=∞^èŒºOÖ’x qq^èŒ ˆH∆„`åÅ#∞, ^Õ"åÅÜ«∂Å#∞
^Œi≈OK«∞H˘O@∂ =∞Ç¨#O^ŒÉèíi`«∞_»Ü«∂º_»∞. XHõ ~ÀA =∞Ç¨=∞Ç≤Ï=∂
ãÖÑ¨#∞fl_≥·# „jÑ¶¨ÙÅ¡ =∞Ç¨Ïi¬ P„â◊=∂xfl ãÖ^Œi≈OKå_»∞. Ñ¨Ó~°fiO
„j~å=Ú_»∞ ã‘`å<Õfi+¨}Ö’ `«# ^èŒ#∞~åƒ}ÏÅ <˘Hõ ~åqK≥@∞ì "≥Ú^Œ@
LOKå_»∞. „Ñ¨Hõ¯<Õ ^Œ~°ƒùÅ∞ Ñ¨~°K«∞H˘x q„â◊q∞OKå_»∞. JO^Œ∞=Å#<Õ D
ˆH∆„`«O ''^Œ~°ƒùâ◊Ü«∞#——=∞x MÏºuQÍOzOk.
JHõ¯_» ‰õÄ~°∞Ûx, D =∞Ç¨™êQÆ~åxfl ^•\˜ ÅOHÍ#QÆ~°O KÕ~°_®xH˜
=∂~°æO `≥eÜ«∞Hõ zOuOK«™êQÍ_»∞. JnQÍHõ `«# =^ŒÌ#∞#fl "å#~°
Ãã·<åºÅO`å K≥@∞ìKÕ=∞ÅÃÑ· ãÖK«iOK«QÆÅ"ÕQÍx, h\˜Ö’ D^Õ ™ê=∞~°÷ºO
ÖËxq QÆ^• Jx zO`å¢HÍO`«∞_»Ü«∂º_»∞.
119,120. „j~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ P q^èOŒ QÍ zOuã¨¥OÎ _»QÍ ^Œ∂~°OQÍ
^Œ@ì"≥∞ÿ# á⁄QÆÅ∞ Hõ=Ú‡H˘x, ¢Hõ=∞OQÍ ã¨~åfixfl P¢Hõq∞ã¨¥Î XHõ `Õ[ã¨∞û
HÍ#=zÛOk. XHõ k=º`Õ*’~åt =zÛ „j~å=Úx =ÚO^Œ∞ =zÛ xÅ∞=QÍ,
"å#~° Ãã·#º=∞O`å XHõ¯™êiQÍ ÖËz xÅ|_çOk. J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’
P HÍOu ã¨=Ú^•Ü«∞O #∞O_ç XHõ k=º"≥∞ÿ# =∂#"åHÍ~°O HõxÑ≤O
zOk.
121. P k=º`Õ[ã¨∞û#∞O_ç =∞Ç¨=∞Ç≤Ï`å`«∞‡_≥#· „j JQÆãºÎ¨ =∞Ç¨Ïi¬
`«# ã¨f=∞}˜Ü≥ÿ∞# Ö’áê=Ú„^Œ`À ã¨Ç¨ ^Œ~°≈#q∞KåÛ~°∞. "åi ãÖ^Œ~°≈#
ÉèÏQÆºO KÕ`« ZÅ¡~°∂ ãÖ„Éèí=∂â◊Û~°º K«H˜`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
122. „j~å=Ú_® =Úx^ŒOÑ¨`«∞Å#∞ ^Œi≈OK«QÍ<Õ PÜ«∞# =∞#ã¨∞û
Ö’x ^Œ∞óMÏÅhfl Ñ¨\ÏÑÖK«Öá·ˇ ÈÜ«∂~Ú. =∞Ç¨#O^ŒO á⁄O^•_»∞. `«#Hˆ ^≥<· å
LáêÜ«∞O K≥Ñ¨ÊQÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞ Z^Œ∞~°Ü«∂º_»x ZO`À ãÖ`À+¨Ñ¨_®¤_»∞.
ã¨¥~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞ QÍ_è®O^èŒHÍ~åxfl Ñ¨\ÏÑÖK«Å∞ KÕ¿ã@∞¡ D =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞
+¨µx ãÖ^Œ~°≈#O KÕ`« <å ^Œ∞óMÏÅhfl xâı≈+ÖQÍ #tOK«É’`«∞#fl=#∞
H˘<åfl_»∞.
123. áê~°fif Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞Å#∞ áÈe# P Ö’áê=Ú„^•, JQÆã¨Îº
=Ú#∞Å#∞ J~°…ºáê^•º^Œ∞Å`À ã¨`«¯iOz "åi áê^ŒÑ¨^•‡Åg∞^Œ t~°ã¨∞û
#∞Oz ™êëêìOQÆOQÍ „Ñ¨}q∞ÖÏ¡_∞» . ã¨=Úz`«¿ã=Å∞ KÕã¥¨ ,Î `«# =∞#ã¨∞ûÖ’x
ÉÏ^èŒ#∞ D q^èŒOQÍ =ºHõÎO KÕâß_»∞.
124. „j~å=∞K«O„^Œ∞_»∞: =∞Ç¨`å‡! q∞=∞‡efl WHõ¯_» K«∂_»QÍ<Õ
<å `«e¡`«O„_»∞Å#∞ K«∂ã≤#O`« P#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. HÍ~åºi÷<≥· L#fl,
^Œ∞óYã¨=Ú„^ŒOÖ’ =Úxy L#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«=∞ ^Œ~≈° # ÉèÏQÆºO HõeyOk.
<å ^Œ∞óMÏÅhfl #tOz, <å =∞<À~°^äŒO <≥~°"Õ~°∞`«∞O^Œx Ptã¨∞Î<åfl#∞.
<å =$`åÎO`«O `å=Ú Z~°∞QÆxk HÍ^Œ∞. J~Ú<å q#flqOK«∞H˘O\Ï#∞.
<Õ#∞ ã¨¥~°º=Oâ◊Ñ¨Ù ~åAÅ =Oâ◊OÖ’ [x‡OKå#∞.
125. =Úx=~åº! =∞Ç¨#∞ÉèÏ"å! J\˜ì Ñ¶¨∞#K«i„`« Hõey#\˜ì P
ã¨¥~°º=Oâ◊OÖ’ <å ÖÏO\˜ ^Œ∞óYrq WO`«=~°‰Ωõ [x‡OK«Ö^Ë ∞Œ . WHõ=ÚO^Œ∞
‰õÄ_® [x‡OÑ¨É’~°∞. "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@QÍ <Õ#∞ ~å[º„Éèí+¨µì_»<≥·<å#∞. <å
ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# ã‘`å^Õq, <å ™È^Œ~°∞_»∞ ÅHí;}∞x`À D J_»=ÙÅÖ’
HõO^Œ=¸ÖÏÅ#∞ uO@∂, <å~°|@ìÅ∞ ^èŒiOz =∞Ç¨Ï~°∞¬Å ™êÇ¨ÏK«~°ºOÖ’
rqã¨∞Î<åflO. WHõ¯_» =∂sK«∞_»<Õ =∂Ü«∂q XHõ_»∞ =∂Ü«∂=∞$QÆ~°∂ÑÖÖ’
=zÛ ##∞fl =OzOKå_»∞.
ã¨~=æ° Ú - 14 419
126. JO`ÕQÍHõ P =∂Ü«∂=∞$QÆ"∞≥ #ÿ |OQÍ~°∞ ÖË_xç "≥O|_çOKå#∞.

<Õ#∞ ÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂Ü«∂q, ¢‰õÄ~°∞_»∞ J~Ú# ~å=}Ïã¨∞~°∞_»∞
HõÑ@¨ ã¨<åºã≤ "Õ+O¨ Ö’ =zÛ <å ÉèÏ~°º #Ñ¨ÇÏ¨ iOK«∞H˘xáÈÜ«∂_»∞. WÑ¨C_®"≥∞
ÅOHÍÑ¨@ì}OÖ’ Jâ’Hõ=<å# <åÔH· â’H˜ã¨∞Î#flk. K«∂âß~å <å ^Œ∞óYÑ¨~°O
Ñ¨~°Å∞† ~å[º„Éèí+¨ì`«fiO, J~°}º"åãÖ, ÉèÏ~åºqÜ≥∂QÆO =Ú#flQÆ∞ HõëêìÅ#∞
ã¨¥~°º=Oâ◊~åAÅ∞ =ÚO^≥#fl_»∂ á⁄Ok LO_»ÖË^Œ∞. JO^ŒiÖ’H˜ <Õ<Õ
^Œ∞~°^$Œ +¨=ì O`«∞_»#∞.
127. F =∞Ç¨ÏhÜ«∂`å‡! <Õ#∞ =∞Ç¨Ñ¨~å¢Hõ=∞âßÅ∞Ô~·# "å#~°
¿ã##∞ "≥O@Éˇ@∞ìH˘x =KåÛ#∞. <å |ÅÑ¨~å¢Hõ=∂Å`À, ^Œ∞+¨µì_≥·# P
~å=}Ïã¨∞~°∞x =kèOz <å ã‘`å^Õqx uiy á⁄O^Œ^ŒÅz=KåÛ#∞. =∂‰õΩ
J_»∞¤QÍ D ã¨=Ú„^ŒO xÅz LOk. <å "å#~° ¿ã# D ã¨=Ú„^•xfl ZÖÏ
^•@QÆÅ^Œ∞? `å=Ú Hõ~°∞}Ï=¸~°∞ÎÅ∞. W`«~°∞Å‰õΩ LáêÜ«∞O K≥Ñ¨ÊQÆÅ
ã¨=∞~°∞÷Å∞. `«=∞<Õ ^≥·=OQÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞. `«=∞ˆ~ <å‰õΩ â◊~°}ºO.
128. ^ŒÜ«∂™êQÆ~°∞_≥·# P =Úx, „j~å=Úx â’HÍÖÏÑ¨##∞ qx
~ÚÖÏ ÑëHÍ_»∞:
JQÆã¨Îº =Úx: =`åû! „j~å=∂! â’HÕÑ¨‰õΩ. ^Œ∞óMÏxH˜ =â◊√_»=Ù
HÍ=^Œ∞Ì. ã¨HõÅ „áê}∞Å‰õΩ HõëêìÅ∞ ã¨Ç¨Ï[O. ã¨¥~°ºK«O„^Œ =Oâ◊~åAÅÖ’
Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_® HõëêìÅ#∞ÉèíqOz "å\˜ #kèQÆq∞Oz uiy ã¨∞YÑ¨_ç#
"å~°∞ J<Õ‰õΩÅ∞<åfl~°∞. K«O„^Œ=Oâ◊A_≥·# #Å=∞Ç¨~åA Hõ^äŒ h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞
QÆ^•! P`«_»∞ ‰õÄ_® ÉèÏ~åº qÜ≥∂QÍxH˜ Ö’<≥· uiy ^èŒ~°‡Ñüflx á⁄Ok
~å[ºáêÅ#KÕã≤ ã¨∞dOKå_»∞.
129. F ~å=∂! #∞=Ùfi ^èŒ#∞ifi^ŒºÖ’ ™ê\˜ÖËx"å_»=Ù. h `«=Ú‡_»∞
‰õÄ_® =∞Ç¨Ñ¨~å¢Hõ=∞âße. h=Ù JO_»QÍ xÅz# HõÑ≤„âı+¨µªÅ∞ ‰õÄ_®
=∞Ç¨|ÅâßÅ∞~°∞. J@∞=O\˜ Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=Ú_»"≥·# h <À@ n<À‰õΩÎÅ∞
Ñ¨Å∞Hõ~å^Œ∞.
130. ~°Ñ¶¨Ú=Oâ◊ uÅHõ=∂! Ñ¨~å¢Hõ=∞âßb! g∞‰õΩ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO
Ñ¨ÓiÎQÍ L#flk. HÍ~Àº#∞‡Y∞Öˇ·# "åiH˜ XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ z#fl q+¨Ü«∂ÖË
ÃÑ^ŒÌqQÍ `Àz, PÖ’zOÑ¨hÜ«∞=Ù. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ç≤Ï`«O
K≥Ñ¨Ê_®xH˜ <Õ#∞ ãÖã≤^Œ∞ú_»#∞. h â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ =ÚO^Œ∞ D ã¨=Ú„^ŒO
XHõ ÑÖ@HÍÅ∞= =O\˜k. h‰õΩ J_»∞¤QÍ xÅ∞=É’^Œ∞.
131. ~å=∞K«O„^•! ã¨=Ú„^Œ [ÖÏxfl ÃÑ^ŒÌkQÍ ÖˇHõ¯Ö’xH˜ fã¨∞H˘#
=^Œ∞.Ì <Õ#∞ WO`«‰Ωõ Ñ¨Ó~°fiO ã¨=Ú„^Œ [ÖÏ#flO`å PK«=∞#O KÕã#≤ "å_»#∞.
=∞~°Å XHõ¯K«∞Hõ¯ ‰õÄ_® q∞QÆÅ‰õΩO_® "≥Ú`«OÎ ã¨=Ú„^•ÅÖ’x [ÖÏ#flO`å
PK«=∞#O KÕÜ«∞QÆÅ#∞. HÍh Jk h‰õΩ H©iÎx `≥zÛÃÑ@ì^Œ∞. JO^Œ∞=Å#
<Õ<å HÍ~åºxH˜ Ñ¨Ó#∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ h"Õ D ã¨=Ú„^ŒOÃÑ· "å~°kè
xi‡OK«∞.
132. F ~å=∂! D ã¨=Ú„^ŒOÃÑ· ¿ã`«∞=Ù xi‡OK«∞. ã¨=∞ã¨Î "å#~°
¿ã#Å∞ h‰õΩ `À_≥· LO\Ï~°∞. ^•xÃÑ· ÅOHõÖ’ „Ñ¨"ÕtOz Ö’HõHõO@‰õΩ
_≥·# P ^Œâ◊HõO~î°∞x Ñï=∂~°∞Û. h H©iÎ ã¨¥~°ºK«O„^Œ∞Å∞#flO`«=~°‰õΩ
âßâ◊fi`«OQÍ LO@∞Ok.
133. D q^èŒOQÍ =∞Ç¨=∞Ç≤Ï=∂xfi`«∞_≥·# JQÆã¨Îº=Úx Ç≤Ï`«O
Ñ¨Å∞HõQÍ, „j~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ ã¨=Ú„^ŒOÃÑ· ¿ã`«∞=Ù xi‡Oz, ~å=}Ïã¨∞~°∞x
ãÖÇ¨ÏiOz, ã‘`å^Õqx „QÆÇ≤ÏOz, Ñ¨\Ïìaè+¨‰õΩÎ_≥· KåÖÏHÍÅO ~å[ºáêÅ#
KÕâß_»∞.
134,135. „j~å=∞K«O„^Œ∞ÅKÕ xi‡OK«|_ç# ¿ã`«∞f~°÷=∞O^Œ∞
„j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ `«# t+¨µºÅ`À ™êfl#=∂K«iOz „j ~å"Õ∞â◊fi~°™êfiq∞x
¿ãqOK«∞H˘<åfl_»∞.
JO`«@ XHõ ÑÖ_ç`«∞_»∞. '~å"Õ∞â◊— J<Õ Ñ¨^•xH˜ ã¨=∂ã¨=$uÎx
q=iOK«=∞x HÀ~°QÍ „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ =¸_»∞ q^è•Å∞QÍ `≥eáê_»∞.
136. „j~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ `«# „Ñ¨Éèí∞"≥·# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x ^è•ºxOz
Ñ¨~°=∞t=Ùx „Ñü+≤ªOK«@O KÕ`«:
ã¨~=æ° Ú - 14 421
i. ~å=∞ã¨º Dâ◊fi~°ó ´ JO>Ë ~å=Ú#‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù - ~°Hí∆‰õΩ_»∞,

`«`«∞Ê~°∞+¨ ã¨=∂ãÖ.
ii. ~å=∞ó Dâ◊fi~°ó Ü«∞ã¨ºã¨ó ´ ~å=Ú_»∞ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞QÍ QÆÅk†
~å"Õ∞â◊fi~°∞ÅKÕ "≥ÅÜ«Ú#k. |Ç¨Ï„gÇ≤Ï ã¨=∂ãÖ.
iii. ~å=∂âßÛ™œ Dâ◊fi~°âıÛu ´ ~å=∞~°∂ÑÖÖ’ L#fl Ñ¨~°=∞t=Ù
_»<Õ Hõ~°‡^è•~°Ü«∞ ã¨=∂ãÖ.
"åi "åi Láêã¨#Å ##∞ãïOz =∞<À[˝OQÍ ~å"Õ∞â◊fi~°
Ñ¨^Œã¨=∂™êxfl =¸_»∞ q^è•Å∞QÍ „jÑ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ `≥eáê_»∞.
137. ¿ã`«∞ f~°÷=∞O^Œ∞ „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞Å∞ KÕã≤# =∞Ç¨ÏŸÑ¨<åº™êÅ∞
q#fl ÑÖ_ç`« áê=∞~°∞ÅO^Œ~°∂ Ñ¨~°=∂#O^ŒO á⁄O^•~°∞. ÑÖ_ç`« [#∞
ÅO^Œ~°∂ „Ñ¨â◊flÅ ~°∂áê# `«=∞ ãÖ^ÕÇ¨ÅxflO\˜h x=$uÎ KÕã¨∞H˘<åfl~°∞.
ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œ~°∂ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞Å „Ñ¨*Ï˝qâıëêÅ‰õΩ qã¨‡Ü«∞O K≥O^•~°∞. „j
Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ t+¨µºÅ`À ‰õÅã≤ H˘O`«HÍÅO P ¿ã`«∞f~°÷OÖ’ x=ã≤OKå_»∞.
138,139. `«~°∞"å`« Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ H˘O`«HÍÅO ¿ã`«∞f~å÷# LO_ç,
JHõ¯_» #∞O_ç f~°Ü ÷ ∂« „`«Å∞ KÕã¥¨ Î `«# „QÆO^ä•xfl „QÆÇÏ≤ OK«_®xH˜ "Õ∞#=∂=∞
WO\˜H˜ =KåÛ_»∞. JHõ¯_»‰õΩ KÕ~°QÍ<Õ "Õ∞#=∂=∞ WÅ∞¡ JyflH˜ PÇ¨ïu
J~Ú#^Œh, J>Ë¡ `«# „QÆO^äŒO ‰õÄ_® HÍeáÈ~ÚO^Œh `≥Å∞ã¨∞H˘x ZO`À
„â◊=∞Ñ¨_ç „"åã≤# „QÆO^äŒO JyflHÍÇ¨ï`«~ÚO^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘x Hí∆}HÍÅO
zOuOKå_»∞. J~Ú<å =∞~°Å TÇ≤ÏOz uiy „"å™êÎ#x `«Åz `«#∞fl
`å<Õ T~°_çOK«∞H˘<åfl_»∞. Ü«∞^ä•~°÷OQÍ J`«_»∞ "Õ∞#=∂=∞ WÅ∞¡
HÍeáÈ~Ú#O^Œ∞ˆH Z‰õΩ¯=QÍ ÉÏ^èŒÑ¨_®¤_»∞.
140. Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞x "Õ∞#=∂=∞ WÖÏ J<åfl_»∞: =`åû! ##∞fl #q∞‡
h=Ù „"åã≤# „QÆO^äŒO <å =^ŒÌ LOz "≥àÏ§=Ù. P „QÆO^äŒO „"åÜ«∞_®xH˜
h "≥O`« Hõ+¨ìÑ¨_ç=ÙO\Ï"À <Õ#∂Ç≤ÏOK«QÆÅ#∞. <å WÅ∞¡ ^ŒQÆú"≥∞ÿáÈ~Ú<å
<Õ#∞ zOuOK«@O ÖË^Œ∞. "≥ÅHõ@ìÖËx P "Õ^•O`« „QÆO^ä•xfl #+¨ì
áÈÜ«∂=∞<Õ <å =∞#ã¨∞û Jq∞`« "Õ^Œ#Ñ¨_»∞K«∞#flk.
141. Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_çÖÏ ÑëHÍ_»∞: =∂=∂! <åÔH· g∞~°∞ â’HÕÑ¨=Å^Œ∞.
^≥·==∞ÖÏ `«Åz#Ñ¨C_»∞, =∂#==∂„`«∞Å"≥∞ÿ# =∞#"Õ∞q∞ KÕÜ«∞QÆÅO.
HÍ=Åã≤#k HÍHõ=∂#^Œ∞. <Õ#∞ „"åã≤# „QÆO^äŒO =∂„`«"Õ∞ ^ŒQÆú"≥∞ÿ#k
HÍx, <å |∞kú ã≤÷~°OQÍ L#flk. JO^Œ∞=Å# =∞~°Å Hõ+¨ìÑ¨_ç „"åã≤
H˘O\Ï#∞. QÆ$Ç¨Ï^ŒÇ¨Ï#OKÕ`« h=Ù á⁄Ok# #+¨ìO Ñ¨Ó_»ÛÖËxk Hõ^•
Jx zOuã¨∞Î<åfl#∞. =∞~°Å \©HÍ„QÆO^ä•xfl „"åÜ«∞_®xH˜ „áê~°Oaè™êÎ#∞.
142. ^Œ∞~°‡uÜ≥ÿ∞# P "Õ∞#=∂=∞ `«# "Õ∞#Å∞¡_»∞ ‰õΩâß„QÆ|∞kú
J=_»OKÕ Jã¨¥Ü«∞ K≥Ok#"å_»Ü«∂º_»∞. =∞~°Å WO`«Hõ<åfl f„="≥∞ÿ#
„QÆO^äŒO „"åÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»x ZOKå_»∞. Hõ#∞Hõ D`«}˜‚ U q^èŒOQÍ<≥·<å
`«∞^Œ=Ú\˜ì¿ãÎQÍx `«# =∞<À~°^äŒO <≥~°"Õ~°^Œx `«ÅKå_»∞. JO^Œ∞=Å#
J#flOÖ’ q+¨Ñ¨^•~°÷O KÕiÛ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞#‰õΩ ÃÑ\Ïì_»∞. P HÍ~°}Ï#,
Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞x|∞kú =∞O^ŒyOz#k. Ñ¨Ó~°fiOÖÏ qã¨Ê+¨ìOQÍ#∞, xt`«OQÍ#∞,
„Ñ¨*Ï˝qâı+Ö`À#∞ „"åÜ«∞*ÏÅHõáÈÜ«∂_»∞.
(áê~î°‰õΩÖÏ~å! D Hõ^äŒ#=∞O`å W`«~°∞Å∞ K≥Ñ¨ÊQÍ qx „"åâß#∞.
q=~°O 116= â’¡HõOÖ’ K«∂_»O_ç)
143. Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_»∞ `«# "Õ∞#=∂=∞ WO@<Õ LO_ç =∞~°Å ÉèÏëêºxH˜
\©HÍ„QÆO^äŒO „"åã¨∞ÎO_»QÍ, „j â◊OHõ~°∞Å t+¨µºÅÖ’ H˘O^Œ~°∞ (ã¨<åflºã¨∞Å∞
HÍ~°∞) f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕã¨¥Î Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞O_Õ KÀ@∞#O^Œ∞ Hõeã≤H˘<åfl~°∞.
144. Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞}˜‚ K«∂_»QÍ<Õ "å~°∞ P#O^ŒO`À ™êëêìOQÆ #=∞
™ê¯~°O KÕâß~°∞. ZO`À P^Œ~°O`À P`«x áê^Œ^èŒ∂ox t~°ã¨∞û# ^èŒiOz
`«=∞ Q“~°"åxfl „Ñ¨^Œi≈OK«∞H˘<åfl~°∞.
145,146. zQÆ∞~°∞\Ï‰õΩÅHõ#fl ã¨∞‰õΩ=∂~°"≥∞ÿ# áê^•Å∞ QÆÅ "å_»∞,
`«# <å„â◊~ÚOz#"åix `Õ*’=∞Ü«ÚÅ#∞ KÕ¿ã"å_»∞, J*Ï˝<åO^èŒHÍ~åxfl
^èŒfiOãÖ KÕ¿ã"å_»∞, JO`«óâ◊„`«∞=ÙÖˇ·# HÍ=∞¢HÀ^è•^Œ∞Å‰õΩ ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_»∞
J~Ú# „j â◊OHõ~Q° ∞Æ ~°∞=ˆ~}∞ºÅ#∞ x~°O`«~O° Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ ^è•ºxã¨¥OÎ \Ï_»∞.
J\˜ì QÆ∞~°∞Hõ$áê qâı+O¨ KÕ`« Pkâı+,¨ |$Ç¨Ïã¨Êu, "åb‡H˜ „Ñ¨É$íè `« =∞Ç¨`«∞‡
ã¨~=æ° Ú - 14 423
Å#∞ ‰õÄ_® [~ÚOKÕ q^•ºãÖÑüÎ ãÖ„áêÑ¨Î"≥∞ÿ#^Œx „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞

ÑëHÍ_»∞.
D q^èŒOQÍ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ H˘`«ÎQÍ =zÛ KÕi# t+¨µºÅ`À =ÚK«Û
\˜ã¨¥ÎO_»QÍ, ã¨~°fi f~å÷Å#∞ ¿ãqã¨¥Î, "åi=^ŒÌ‰õΩ =zÛKÕi# XHõ q„Ñ¨Ù}˜‚
K«∂âß~°∞. J`«_»∞ P ã¨g∞Ñ¨ „áêO`«O #∞O_ç =zÛ `«=∞ ã¨fi^Õâßxfl
QÆ∂iÛ# qâıëêÅ#∞ K≥Ñ¨ÊQÍ `≥eã≤H˘x q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OKå~°∞.
147-148. P q„Ñ¨Ùx =Å# `«=∞ QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºÅ∞ ˆH~°à◊ ^Õâ◊OÖ’
L<åfl~°x `≥eã≤H˘x, „j â◊OHõ~°∞Å#∞ ^Œi≈OÑ¨ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ =∂`«$Ñ¨~°Ö’Hõ¢H˜Ü«∞Åhfl Ü«∞^ä•qkèQÍ x~°fi
iÎOKå~°∞. PHÍâßxH˜ ZQÆ„ÉÏ‰õΩ`«∞#fl J~°\ ˜ `À@Å =∞^èŒº, "Õ^•O`«
„Ñ¨Kå~°O Wã¨∞=∞O`≥<· å KÕÜ∞« Hõ x~°O`«~O° Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡=∞O^Õ qÇ¨ÏiOÑ¨™êQÍ~°∞.
149. t+¨µºÅ ~åHõHÀãÖ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨¥Î „j â◊OHõ~∞° Å∞ =∞Ç¨Ïã¨∞~°ÑÙ¨ ~O°
Ö’x q+¨µ‚^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ |ã¨KÕâß~°∞. JHõ¯_» „j q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞x D
q^èŒOQÍ ™ÈÎ„`«O KÕâß~°∞.
150. F ã¨~°fiÖ’Hõ „Ñ¨Éèí∂! Dâ◊fi~å! h ã¨$+≤ì |Ç¨ïq^è•Å∞QÍ
L#flk. |Ç¨ïqz„`«OQÍ L#flk. JO^Œ∞ J<ÕHõ <å=∞~°∂áêÅ#∞ KÕ`«#,
[_»ã¨fi~°∂áêÅ`À xO_ç# D [QÆ`«∞Î#∞ ã¨$+≤ìOKå=Ù. #∞=Ùfi D [QÆ`«∞Î
#O`å ãÖHõÅÊ=∂„`å#<Õ ã¨$+≤ìã¨¥Î<åfl=Ù† =$kú K≥Okã¨∞Î<åfl=Ù† uiy
hÖ’<Õ ãÖb#O KÕã∞¨ H˘O@∞<åfl=Ù. W^ŒO`å h q<À^ŒO H˘~°Hˆ KÕã∞¨ <Î åfl=Ù.
HÍh, U „Ñ¨Ü≥∂[#=¸ PtOz KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞. h=Ù Ñ¨Ó~°∞‚_»=Ù†
xã¨ûOHõÅ∞Ê_»=Ù† xã¨ûOQÆ∞_»=Ù. ÉèQí =Æ O`«∞_Õ ã¨^fiŒ ã¨∞=Î Ù. Jk ã¨~fi° =∂Ü«∂f`«O†
ÑïÑ¨Ó~°‚O† J^Õ Ñ¨~°=∞QÆ=∞ºO.
151. [QÆnâß! Ñ¨~å`«Ê~å! „u=¸iÎ ã¨fi~°∂áê! h=Ù ~°*’QÆ∞}Ïxfl
„QÆÇÏ≤ Oz „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»"·≥ ã¨$+≤ãì ∞¨ <Î åfl=Ù. ã¨`Î« fiQÆ∞}Ïxfl ã‘fiHõiOz q+¨µ=‚ ¸iÎ"·≥
Ñïáêeã¨∞Î<åfl=Ù. `«"≥∂QÆ∞}Ïxfl ã‘fiHõiOz =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»"≥· Å~ÚOÑ¨
*Ëã¨∞Î<åfl=Ù. Ñ¨~°=∂`«‡"≥· D [QÆ`«∞Î ÜˇÚHõ¯ ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞ HÍ~åºÅ#∞
x~°fiiÎã¨∞Î<åfl=Ù. h=Ù JkfifÜ«∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=Ù. P^ŒºO`åÅ∞ ÖËx"å_»=Ù.
152. F Ñ¨~°=∂`å‡! h g [QÆ`«∞Î#∞ ã¨$+≤ìOK«_»"Õ∞ HÍHõ, D
[QÆ`«∞Î#O^Œ∞ „Ñ¨"ÕtOz J<ÕHõ ~°∂áêÅ∞ ^èŒiã¨∞Î<åfl=Ù. Ü«∞^ä•~°÷OQÍ ã¨~°fiO
h"Õ `«Ñ¨Ê Ô~O_»="å_»∞ ÖË_»∞. JO`å t=O, z<å‡„`«O† UHõO, ÑïÑ¨Ó~°‚O,
Ñ¨~å`«Ê~å! Láê^èŒ∞Å∞ ^èŒiOz J<ÕHõOQÍ#∂, LáêkèÜÕ∞ ÖËx"å_»"≥·
XHõ¯_»=ÙQÍ#∞ „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl=Ù. Jk ZÖÏQÆO>Ë ã¨¥~°∞º_»∞ XHõ¯_Õ J~Ú<å,
J<ÕHõ Ñ¶¨∞\ÏÅÖ’ „ÑüaOaã¨¥Î, Láê^èŒ∞ÅKÕ`« J<ÕHõOQÍ `≥Å∞ã¨∞Î<åfl_»∞.
J^Õq^èŒOQÍ Ñ¨~°=∂`«‡ ‰õÄ_® J<ÕHõ Láê^èŒ∞ÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOz J<ÕHõOQÍ
`≥Å∞ã¨∞Î<åfl_»∞. "åã¨Î"åxH˜ h"˘Hõ¯_»"Õ. JkfifÜ«Ú_»=Ù.
153. D q^èŒOQÍ q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞x ™ÈÎ„`«O KÕã¨∞Î#fl „j â◊OHõ~°∞Å#∞
Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ =Ú#flQÆ∞ t+¨µºÅO^Œ~°∂ ^Œi≈Oz ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~åÅ∞
*Ëâß~°∞.
154. „j Ñ¨^‡Œ áê^•k t+¨µºÅ#∞ QÍOz# „j â◊OHõ~∞° Å∞ Ñ¨~=° ∂#O^Œ
Éèíi`«∞Öˇ· 'g∞~°O^Œ~°∂ ‰õΩâ◊Å"Õ∞ QÆ^•— Ü«∞x „Ñ¨tflOz "åi`À H˘kÌ¿ãÑ¨Ù
=∞$^Œ∞=∞^è∞Œ ~°ÉÏè +¨}O KÕâß~°∞. JO`«@ Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞_»∞ „j â◊OHõ~° QÆ∞~°∞=~°∞x
ã¨g∞Ñ≤Oz, `«# ^ŒÜ«∞hÜ«∞QÍ^äŒ#O`å q=iOKå_»∞.
155. =∞Ç¨`å‡! <Õ#∞ f~°÷Ü«∂„`«Å#∞ H˘#™êyã¨¥Î, =∂~åæ# „j
~°OQÆ<å^ä™Œ êfiq∞x ^Œi≈OK«∞H˘<åfl#∞. JHõ¯_» <å Ñ¨Ó~åfi„â◊=∞ "Õ∞#=∂=∞#∞
HõÅ∞ã¨∞HÀ=_»O `«@ã≤÷Oz#k. PÜ«∞# |Ç¨ïâß„™êÎÅ#∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕã≤#
=∞Ç¨ÑÖ_ç`∞« _»∞. ##∞fl P^Œ~O° QÍ WO\˜H˜ fã¨∞H˘xáÈ~Ú P^ŒiOz |Ç¨ï
q^è•Å∞QÍ ã¨`«¯iOKå_»∞.
156. QÆ∞~°∞^Õ"å! <å "Õ∞#=∂=∞ Éè^Ë "Œ åk. „Ñ¨ÉÏè Hõ~° =∞`«„Ñ¨Kå~°‰Ωõ _»∞.
J~Ú<å, Ñ¨Ó~°fi|O^èŒ∞`«fi"åã¨#Å KÕ`« `«=∞ ÉèÏëêºxH˜ <Õ#∞ „"åã≤#
\©HÍ„QÆO^ä•xfl PÜ«∞# KÕ`« ÑïîOÑ¨*Ëâß#∞. PÜ«∞# ÉèË^Œ"åk J=_»O
KÕ`« <å`À f„=OQÍ "åkOKå_»∞. <Õ<åÜ«∞# "å^Œ# ÅxflO\˜h ã¨=¸ÅOQÍ
YO_çOz PÜ«∞##∞ [~ÚOKå#∞.
157. =∞Ç¨`å‡! `«=∞ #∞O_ç „QÆÇ≤ÏOz# "Õ^•O`« `«`«Î fi „Ñ¨É’^è•Å
|eq∞ KÕ`« "≥·+¨‚=ÙÅ#∞ [~ÚOK«QÆeQÍ#∞. JO`ÕQÍHõ <åºÜ«∞, "≥·âı+≤Hõ
ã¨~=æ° Ú - 14 425
g∞=∂O™ê, ™êOYº âß„™êÎÅxflO\˜h YO_çOK«QÆeQÍ#∞. JO`ÕQÍHõ â‹·=,

"≥·+¨‚=, QÍ}Ñ¨`åºk =∞`åÅ#∞, ^≥· fi`«`«`«Î fiO`À ‰õÄ_»∞H˘#fl==_»O KÕ`«
"å@xfl\˜HOõ >Ë Jf`«"∞≥ ,ÿ LÑ¨x+¨`åû~°É∂íè `«"∞≥ #ÿ J^≥· fi`«``« åÎ fixfl „Ñ¨=zOKÕ
`«=∞ *Ï˝#ã¨∞^èÅŒ ∞ J=∞$`«^•è ~°Å∞QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*âË ß#∞. =∞Ç¨ q^•fiOã¨∞_≥#·
<å "Õ∞#=∂=∞#∞ ‰õÄ_® ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ [~ÚOKå#∞. JHõ¯_» ˆH=ÅO
J^≥· fi`«`«Î fi"≥ÚHõ¯>Ë „Ñ¨=Ç≤ÏOK«™êyOk.
158. =∞Ç¨ÏhÜ«∂`å‡! `«=∞ ã¨¥H˜Î ã¨∞^èŒÅ<Õ Hõ=Kåxfl ^èŒiOz#
"å_»=_»O KÕ`« Z@∞=O\˜ "åi`À "å^•xH˜ ky<å, Ñ¨~å[Ü«∞OÖËHõ
q[Ü«Ú_»<<·≥ å#∞. Q“`«=∂k =∞`åÅxflO\˜h YO_çOK«QeÆ y<å#∞. ^≥· fi`åxfl
xâı≈+ÖQÍ <åâ◊#"≥Ú#iOKå#∞. W^ŒO`å QÆ∞~°∞Hõ$¿Ñ HÍx, <å „Ñ¨`åÑÖ
HÍ^Œ∞. Ñ¨~°ã¨Ê~°O Y_®æÅ`À KÕ¿ã Y_®æY_çæÜ«∞<Õ =∞Ç¨ãÖ„QÍ=∞O =∞ÖË¡,
HÍ}Ï^Œ∞Å "≥·âı+≤Hõ ^Œ~°≈# q+¨Ü«∞OÖ’ [iy# [\˜Å"å^Œ=∞O^Œ∞ "åi
^≥· fi`«"å^•Åxfl\˜h YO_çOz, `å=Ú É’kèOz# J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl „Ñüáê
kOz q[Ü«Ú_»<≥·<å#∞. J^Õq^èŒOQÍ Q“`«=∞=Úx t+¨µºÅ`À <åºÜ«∞
^Œ~≈° #OÖ’ áÈ~°∞ ãÖÉèqí Oz#k. JHõ¯_® QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ J^≥· fi`«ã∞¨ ^è•ã¨¥‰õΩÅÎ ^Õ
ÃÑ·KÕ J~ÚOk. g~°∞HÍHõ HõÑ≤Å=Úx t+¨µºÅ`À ™êOYºâßGOÖ’ "åkOz
"åix [~ÚOKå#∞. D q^èŒOQÍ ˆH=Å J^≥· fi`«ã≤^•úO`åÅ#∞ Hõ=K«OQÍ
^èŒiOz#"å_» #=_»OKÕ`« ã¨∞~°H˜∆`«∞_»<≥·<å#∞. D q^èŒOQÍ Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞
`«# f~°÷Ü«∂„`å qâıëêÅ#∞ QÆ∞~°∞=~°∞Å áê^•Å =^ŒÌ ã¨=∞iÊOK«∞
H˘<åfl_»∞.
159-161. QÆ∞~°∞^Õ"å! <åKÕ Ñ¨~ål`«∞_≥·# <å "Õ∞#=∂=∞ Ç¨Ï$^Œ
Ü«∞OÖ’ <åÃÑ· ^Õfi+Ö ÃÑOK«∞H˘x, ÃÑ·H˜ =∂„`«O HõÑ¨@ „¿Ñ=∞ #\˜ã¨¥Î
##∞fl =Ú#∞Ñ¨\ ˜ =∞ÖË¡ Q“~°qOK«™êQÍ_»∞. <å "å^Œ<å Ñ¨\ ˜=∞#∞, <å
„QÆO^äŒ ~°K<« åKå`«∞~åºxfl ÑïÑï q^è•Å∞QÍ Jaè#OkOKå_»∞. JO^Œ∞=Å#
<Õ<å`«}‚˜ Ñ¨ÓiÎQÍ qâ◊fiã≤Oz, <å ÉèÏ+¨º\©HÍ „QÆO^ä•xfl J`«x =^ŒÌ Éè„í ^ŒÑ~¨ z°
¿ã`«∞ f~å÷xfl ¿ãqOÑ¨É’Ü«∂#∞. Ü«∂„`« #∞O_ç uiy =zÛ# `«~°∞"å`«
[iy# J#~°÷O `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. <å "Õ∞#=∂=∞ QÆ$Ç¨ÏO, <å „QÆO^äŒO
‰õÄ_® JyflH˜ PÇ¨ïu J~ÚáÈÜ«∂~Ú. QÆ∞~°∞=~å! ##∞fl =∞xflOK«O_ç.
`«~°∞"å`« <å "Õ∞#=∂=∞KÕ =OzOK«|_®¤#h, „QÆO^ä•xfl <åâ◊#O
KÕÜ«∞_®xH˜ QÆ$Ç¨ÏO‰õÄ_® ^ŒÇ≤ÏOK«|_ç#^Œh [#∞Å∞ K≥Ñ¨CH˘O@∞O_»QÍ
q<åfl#∞. JO`«=∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞ <Õ#∞ uiy P „QÆO^ä•xfl „"åÜ«∞_®xH˜ Ñ¨Ó#∞
H˘<åfl#∞. <åÃÑ· =∞`«û~°O KÕ`«, <Õ<å „QÆO^ä•xfl „"åÜ«∞‰õΩO_Õ@∞¡ <å "Õ∞#
=∂=∞ <å H˜zÛ# aèH∆Í#flOÖ’ q+Ö Hõeáê_»∞.
162. P HÍ~°}OQÍ <å ~°K«<åâ◊H˜Îx, Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù „QÆO^äŒ*Ï˝Ñ¨HÍÅ#∞
=∞~°záÈÜ«∂#∞. Ñ¨~°º=™ê#OQÍ P \©HÍ„QÆO^äŒO Ñ¨ÓiÎQÍ q#+¨ì"≥∞ÿ
áÈ~ÚOk. QÆ∞~°∞=ˆ~}Ïº! z#fl`«#O #∞O_ç `«=∞ áê^•Å<Õ ¿ãqOK«∞
H˘O@∞<åfl#∞. <å H˜\ ì̃ ^Œ∞~°Ìâ◊ HõÅQÆ@O <åºÜ«∞=∂? <Õ#∞ `«=∞ áê^•Å<Õ
â◊~°}∞ "Õ_»∞H˘O@∞<åfl#∞. ##∞fl^ŒúiOK«O_ç. `«=∞ áê^Œ"Õ∞ <å‰õΩ â◊~°}ºO.
163. QÆ∞~°∞=ˆ~}Ïº! Hˆ =ÖÏ^≥· fi`«``« Î« fi „Ñüáê^ŒH"õ ∞≥ #ÿ `«=∞ ã¨¥„`«ÉÏè +¨º
„QÆO^äŒO ã¨HõÅ ãÖâ◊Ü«∂Å#∞ x"åiOKÕ^≥· LO_»QÍ, <Õ<å ÉèÏ+¨º „QÆO^ä•
xH˜ =∞$^Œ∞=∞^è∞Œ ~°OQÍ#∞, Åe`«"∞≥ #ÿ Ñ¨^•Å`À#∞ \©HÍ„QÆO^äOŒ ~°zOKå#∞.
WÑ¨C_® „QÆO^äŒO #tOzáÈ~Ú#k. =∞Ç¨`å‡! WHõ <å QÆu ÜÕ∞q∞?
164,165. =∞Ç¨`å‡! <å ^ŒÜ«∞hÜ«∞ã≤÷ux U=∞x =i‚™êÎ#∞?
Ñ¨Ó~°fiOÖÏ „"åÜ«∞ÖËHõáÈ`«∞<åfl#∞. ZO`« „Ñ¨Ü«∞uflOz<å, K«Hõ¯x =∂@Å∞
<å |∞kúH˜ `ÀK«@O ÖË^Œ∞.
=∞Ç¨`å‡! `«=∞ áê^ŒÑ¨^•‡ÖË <å‰õΩ â◊~°}ºO. Ö’HõOÖ’ ZO^Œ~À
^Œ∞ód`«∞Å#∞, n#∞Å#∞ `«=∞ Jáê~°Hõ~°∞}KÕ`« Hí∆}OÖ’ áêÑ¨~°Ç≤Ï`«∞Å#∞
KÕâß~°∞. `«=∞ â◊~°}∞ á⁄Ok# q^•ºÇ‘Ï#∞Å∞ q^•º=O`«∞Öˇ·<å~°∞† ^èŒ#
Ç‘Ï#∞Å∞ ^è#Œ =O`«∞Öˇ<· å~°∞. WÖÏ J<Õ‰Ωõ Å∞ L<åfl~°∞. <å‰õΩ ÖˇH¯˜ OÑ¨ ™ê^èºŒ O
QÍ‰õΩ#flk. <åH© ^Œ∞~°Ìâ◊ „áêÑ≤ÎOK«_®xH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞? QÆ∞~°∞áê^•Å#∞
¿ãqOKÕ"åiH˜ áêáê ÖˇHõ¯_» #∞O_ç ãÖ„áêÑ¨Î=∞=Ù`å~Ú? áêáê`«∞‡Öˇ·`Õ
ã¨~=æ° Ú - 14 427
QÆ∞~°∞ ã¨xflkèÜÕ∞ ÅÉèíºO HÍ^Œ∞ QÆ^•? <Õ#∞ `«=∞ k=ºáê^•~°qO^•Å

Hõ_» â◊~°}ÏQÆ`«∞_»#=Ù`«∞<åfl#∞.
166,167. n#∞_≥ · qÅÑ≤ ã ¨ ∞ Î # fl Ñ¨ ^ Œ ‡ áê^•Kå~° ∞ ºÅ "åix
„jâ◊OHõ~°∞Å∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOÑ¨^ŒÅKå~°∞. JO`«@ „j â◊OHõ~°∞Å∞ „Ñ¨âßO`«
J#∞#Ü«∞ "åHÍºÅ`À Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞}˜‚ T~°_çOKå~°∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞: <åÜ«∞<å! ^≥·=Ñ¶¨∞@# <≥=fi~°∂ Ju¢Hõq∞OK«ÖË~°∞.
Hõ#∞Hõ Hõ~°‡Å∞ KÕ¿ã@Ñ¨C_Õ Jxfl *Ï„QÆ`«ÎÅ∂ fã¨∞HÀ"åe. Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO ZO`À
Hõiî#"≥∞ÿ#k. ZO`«\ ˜ "åih q_»∞=^Œ∞. =∞#O â◊$OQÆyi Ü«∞O^Œ∞#flÑ¨C_Õ
ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞#‰õΩ `≥eáê#∞. HÍ|\˜ì Z=~°∂ Hõ~°‡ q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞HÀÖË~°∞.
Wk ã¨`«ºO.
168-170. =`åû! â’HÕÑ¨‰õΩ. =ÚO^Œ∞ â◊$OQÆyi Ü«∞O^Œ∞ <å
ã¨=∞H∆Í# 'ÑÖK«áêkHÍ— „QÆO^ä•xfl <å‰õΩ qxÑ≤OKå=Ù. P „QÆO^äŒ =∞O`å
<å‰õΩ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ [˝Ñ≤ÎÖ’#∞#flk. WÑ¨C_»∞ ^•xx Ñ¨Å∞`å#∞. h=Ù
P „QÆO^äŒ=∞O`å j„Ñ¶¨∞OQÍ „"åã¨∞HÀ. WHõ h=Ù ^Œ∞ódOK«=Åã≤# J=ã¨~°O
ÖË^Œ∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞, Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°º q~°z`«"≥∞ÿ# 'ÑÖK«áêkHÍ— Hõ$ux,
=Ú#Ñ¨\ ˜ =∞ÖË¡<Õ `«∞.K«. `«Ñ¨Ê‰õΩO_® „Ñ¨=zOKå~°∞. =ÚÖ’¡HÍÅ‰õΩ „Ñ¨Éèí∞"≥·
#O^Œ∞=Å# Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ HÀi# "≥O@<Õ P „QÆO^äŒ=∞O`å „Ñ¨=zOKå~°∞.
ã¨ˆ~fiâ◊fi~°∞x J#∞„QÆÇ¨Ï=ÚO>Ë =∂#=Ù_»∞ ã¨~°fi=¸ á⁄O^ŒQÆÅ_»#_®xH˜
D Ñ¨^Œ‡áê^ÀáêMÏº#"Õ∞ „Ñ¨`«ºHí∆ x^Œ~°≈#O. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ™ê=∂#º
=∂#==∂„`«∞Å∞ HÍ~°∞† J„ÑüÇ¨Ï`« „Ñ¨*Ï˝â◊H˜Î`À ‰õÄ_ç# Ñ¨~°=∞
Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞.
„j â◊OHõ~°∞Å∞ =zã¨¥ÎO_»QÍ, „j Ñ¨^Œ‡áê^Œ∞_»∞ Ju j„Ñ¶¨∞OQÍ
„"åã≤H˘<åfl_»∞. `«# =∞<À~°ÔŒä <≥~"° iÕ #O^Œ∞‰õΩ Hõ#∞flÅ "≥O@ P#O^•„â◊√
=ÙÅ∞ „ã¨qã¨¥ÎO_»QÍ, áê_»∞`«∂ <å@ºO KÕã¨¥Î x~°=kèHÍ#O^•xfl
á⁄O^•_»∞.
171-172. ˆH~°à◊ ^Õâ◊Ñ¨Ù ~å*ˇ·# „j ~å[âıY~°∞_»∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ
=∞Oz Hõq. `«^Œ#O`«~°O PÜ«∞# „j â◊OHõ~°∞Å#∞ ã¨g∞Ñ≤Oz "åi
áê^ŒÑ¨^•‡Å‰õΩ ™êëêìOQÆ#=∞™ê¯~°O KÕâß_»∞.
JO`«@ „j â◊OHõ~°∞Å∞ ~å[âıY~° =∞Ç¨~åA `«##∞ ^Œi≈OK«_®xH˜
=∞m§ ~å=_»OKÕ ZO`À ãÖ`À+≤Oz#"åÔ~· ''`å=Ú „"åã≤ <åKÕ „â◊=}O
KÕ~ÚOz# P =¸_»∞ <å@HÍÅ∞ |Ç¨ïà◊[<å^Œ~°} á⁄Ok#"å?—— Jx
qKåiOKå~°∞. JO^Œ∞ÅHÍ =∞Ç¨~åA ''=∞Ç¨`å‡! P =¸_»∞ <å@HÍÅ∞
„Ñ¨=∂^Œ=âß# JyflHÍÇ¨ïu J~Ú#q—— JO@∂ n#OQÍ ÑëHÍ_»∞.
173. „j â◊OHõ~°∞Å∞ P ~å[âıY~°∞x J#∞„QÆÇ≤ÏOÑ¨^ŒÅKå~°∞. `å#∞
P =¸_»∞ <å@HÍÅ#∞ =Ú#∞Ñ¨Ù K«kq LO_»@O KÕ`«, „j â◊OHõ~°∞Å∞
Pâ◊√=ÙQÍ P <å@HÍÅ#∞ ÑïîOK«QÍ, „j ~å[âıY~°∞_»∞ j„Ñ¶¨∞OQÍ "å\˜x
„"åã≤H˘<åfl_»∞. P q^èOŒ QÍ „j Ñ¨^‡Œ áê^Œ∞x=Öˇ<Õ „j ~å[âıY~° =∞Ç¨~åA‰õΩ
‰õÄ_® uiy "åi „QÆO^ä•Å#∞ „Ñ¨™êkOz J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. =∞Ç¨
=∞Ç≤Ï`å`«∞‡Öˇ·# „j â◊OHõ~°∞Å∞ ÉèíHõÎã¨∞ÅÉèí∞Åx [#∞Å∞ q™êÎ~°OQÍ
H˘xÜ«∂_®~°∞. „j â◊OHõ~°QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ Jáê~°^ŒÜ«∂=∞Ü«ÚÅ∞.
174. „j â◊OHõ~°∞Å∞ ˆH~°à◊^Õâ◊ =∞Ç¨~åA`À WÖÏ J<åfl~°∞:
''~å[ã¨`«Î=∂! HÍÅ\˜ „QÍ=∞ J„QÆÇ¨~°Ñ¨Ù „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞ â◊Ñ≤OKå#∞.
"å~°∞ áêáê`«∞‡Å∞† =¸~°∞öÅ∞.—— "åiÃÑ· Hõ$Ñ¨ K«∂Ñ¨=Å^Œx ~å[âıY~°
=∞Ç¨~åA#∞ âßã≤OKå~°∞.
175. „j Ñ¨^‡Œ áê^•Kå~°∞ºÅ∞ `«=∞ \©HÍ „QÆO^äOŒ uiy QÆ∞~°∞=~°∞ºÅ
Hõ$áêqâı+Ö KÕ`« á⁄Ok =∞Ç¨#O^ŒÉèíi`«∞_»Ü«∂º_»∞. J>Ë¡ „j ~å[âıY~°
„Ñ¨É∞íè =Ù ‰õÄ_® `«=∞ <å@HÍÅ#∞ uiy á⁄Ok Ñ¨~=° ∂#O^ŒÉiíè `«∞_≥<· å_»∞.
„j â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å "åiH˜ J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞Ñ¨ÙH˘x
`«# Ñ¨Ù~åxH˜ "≥àÏ¡_»∞.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 15
ã¨~fi° kyfi[Ü«∂Å∞
1, 2. ã¨∞^èŒ#fi =∞Ç¨~åA ã¨~°fi~°Hí∆‰õΩ_≥· "≥O@~åQÍ, „j â◊OHõ~°∞Å∞

`«=∞ t+¨ºQÆ}O`À HõÅã≤ =ÚO^Œ∞QÍ N~å=∞¿ã`«∞ ^Œ~°≈<åxH˜ |Ü«∞Å∞
^Õ~å~°∞.
~å"Õ∞â◊fi~° ˆH∆„`«OÖ’ N â◊OHõ~°∞Å∞ âßˆHÎÜ«ÚÅ`À "å^Œ#‰õΩ kQÍ~°∞.
"å~°O^Œ~°∂ P ^ÕqH˜ =∞^ŒºO <≥·"Õ^ŒºOQÍ ã¨=∞iÊOz, "å~°∞#∂ P
=∞^•º<Õfl „Ñ¨™ê^ŒOQÍ ã‘fiHõiã¨∞<Î åfl~°∞. P âßˆHÜ
Î Ú« ÅO^Œ~∂° "åi â◊HÜ
Î˜ Ú« ‰õΩÎ
Åhfl „Ñ¨^Œi≈ã¨¥Î, N â◊OHõ~°∞Å`À "å^•xH˜ kQÍ~°∞. P "å^ŒO ÃÑiy
=∞Ç¨"å^Œ"≥∞ÿ K«∂¿ã "å~°O^ŒiH© Pâ◊Û~°ºO HõeyOzOk.
3,4. Çß=∂Kå~°∞Öˇ·# H˘O^Œ~°∞ âßˆHÎÜ«ÚÅ∞ „ÉÏÇ¨Ï‡} *Ïu#∞O_ç
|Ç≤Ï+¨¯ $`«∞ÅÜ«∂º~°∞. P~°º =∂~åæxfl Ñ¨ÓiÎQÍ =^Œe J<åKå~°∞Öˇ#· âßˆHÜ Î Ú«
ÅO^Œ~∂° â◊OHõ~∞° Å "å¢HÊõ "åÇ¨ÏO =ÚO^Œ∞ xÅ∞=ÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. x~°∞`«~Î ∞° Öˇ#·
âßˆHÎÜ«ÚÅO^Œ~°∂ N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ t+¨∞ºÖˇ· J^≥Âfi`åxfl ã‘fiHõiOKå~°∞.
`«~°∞"å`« N â◊OHõ~°∞Å∞ ¿ã`«∞ ãÖ^Œ~°≈#O KÕã¨∞H˘x `«=∞ f~°÷Ü«∂„`«#∞
H˘#™êyOKå~°∞.
N â◊OHõ~∞° Å∞ ~å=∞<å^ä™Œ êfiq∞x ¿ãqOz JiÛOKå~°∞. JK«Û@#∞O_ç
áêO_»º, KÀà◊, „^Œq_» ^ÕâßÅ∞ ãÖ^Œi≈ã¨¥Î Jxfl ^ÕâßÅO^Œ∂ ^≥· fi`«"å^Œ∞Å
=∞^Œ=∞}˜z ã¨fi=∞`åxfl ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. `«~°∞"å`« t=ˆHâ◊= ˆH∆„`«"≥∞ÿ# HÍOp
#QÆ~°=Ú#‰õΩ KÕ~°∞H˘<åfl~°∞.
5. N â◊OHõ~°∞ÖÏ HÍOpÑ¨Ù~°OÖ’ <≥Å ~ÀAÅ∞ x=ã≤OKå~°∞. <å<å
q^èŒ =∞`«ã¨∞÷Å#∞, `«O„`«A˝Å#∞ [~ÚOz "åi <≥Å¡~°#∞ t+¨∞ºÅ∞QÍ
KÕã∞¨ H˘<åfl~°∞.
429
J\˜ì HÍOpÑ¨Ù~°OÖ’ N ^Õg^Õ"åÅÜ«∂xfl J^Œ∞ƒù`«OQÍ xi‡OÑ¨
*Ëâß~°∞. P ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ N HÍ=∂H©∆^ÕqH˜ "Õ^Œ ã¨=∞‡`«OQÍ ã¨HõÅ
ã¨Ñ~¨ º° Å∞KÕâß~°∞.
P =∞Ç¨Ñ¨q„`« HÍOpÑ¨Ù~°=∞O^Õ Éè∂í eOQÆ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥· `«∞O|ˆ~â◊fi~°∞_»<Õ
„Ñ¨MÏº`«<å=∞O`À "≥ÅÜ«Ú =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x „Ñü+≤ªOz t=HÍOp Ñ¨@ì}Ïxfl
xi‡OKå~°∞.
JO`«‰õΩ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ P Ñ¨@ì}OÖ’ q+¨∞‚"≥·# =~°^Œ~å[™êfiq∞ "≥Åã≤
q+¨∞‚ HÍOzQÍ „Ñ¨ã≤kú QÍOz#k.
P t=ˆHâ◊=ÙÅ‰õΩ ã¨Ñ~¨ º° Å∞ KÕÜ∞« _®xH˜ Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ xÜ«∞q∞Oz "åiH˜
ã¨HõÅ "Õ^•O`« `å`«Ê~åºÅ#∞ É’kèOz P`«‡*Ï˝# ãÖÑ¨#∞flÅ∞QÍ *Ëâß~°∞.
`å„=∞Ñï‚ #nf~å# LO_Õ PÜ«∂ „áêO`åÅ #∞O_ç ÑÖ_ç`«∞Å∞
=zÛ N â◊OHõ~°∞Å#∞ ^Œi≈OK«™êQÍ~°∞. ''™êfig∞! ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂k ÉèË^ŒO
„Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. Hõ#∞Hõ Ñ¨~°Ö’HÍ# "åi "åi Hõ~°‡ qâıëêÅ
##∞ãïOp, ^Õ=`å Láêã¨#Å ##∞ãïOp PÜ«∂ Ñ¨Ù}ºÖ’HÍÅ∞ „áêÑ≤Î™êÎ
Ü«∞x `≥Å∞ã¨∞Î#flk. nxx |\˜ì ÉèË^Œ=∞<Õk D Ö’HõOÖ’, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’
‰õÄ_® L#fl^Œx ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`«∞#flk—— Jx x"ÕkOK«∞H˘<åfl~°∞.
N â◊OHõ~°∞Å∞: „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÖÏ~å! g∞~°∞ Ñ¨~°=∂~°÷`«`«Î fiO `≥eÜ«∞Hõ
=∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. =ÚH˜Îx á⁄Ok# P`«‡ (r=Ù_»∞) Ñ¨~°=∂`«‡ÜÕ∞
J=Ù`«∞<åfl_»∞. WHõ Z=~°∞, ^Õxx K«∂™êÎ~°∞. JÖÏ K«∂_»_®xH˜ Ô~O_»=
Ñ¨^•~°÷O HÍ"åe QÆ^•! JO>Ë „^Œ+¨ì$, ^Œ$âßºk ÉèÏ=O ÖË‰õΩO_»@OKÕ
JYO_» „|Ç¨Ï‡"≥∞ÿ ã¨~åfi`«‡ÉèÏ=#Ö’ LO@∞Ok. `«`Î« fi*Ï˝#O KÕ`« ã¨~fi° áêáêÅ∞
#tOz =ÚH˜Î ^Œâ◊ á⁄O^ŒQÍ, ÉèË^ŒO LO_»^Œ∞.
[QÆ`«∞Î#∞ ã¨$+≤ìOz, P [QÆ`«∞Î#O^Œ∞ `å<Õ „Ñ¨"ÕtOz<å_»∞† r"å`«‡
~°∂ÑÖÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz <å=∞~°∂áêÅ#∞ ^èiŒ OKå_»∞. [QÆ`¯« ~°Ü Î ∞ÿ≥ # Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ÜÕ∞
r=~°∂ÑÖÖ’ [QÆ`«∞ÎÖ’ „Ñ¨"ÕtOKå_»x ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`«∞#flk. JO>Ë ã¨HõÅ
„áê}HÀ\˜ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ J~Ú L#flk.
ã¨~=æ° Ú - 15 431
J>Ë¡ ^Õ=`« ÖˇO^Œ~°<Õ „Ñ¨â◊fl L^Œ~Úã¨∞ÎOk. ^Õ=`«Å∞ ‰õÄ_® J<ÕHõ

<å=∞~°∂áêÅ`À‰õÄ_ç L<åfl~°∞. "å~°O^Œ~∂° Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ Å~ÚOK«_O» =Å¡
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ "≥ÚHõ¯_Õ Jx x~°‚~ÚOKå~°∞.
Éè’QÆºOQÍ#∞, Éè’HõQÎ Í#∞O_»∞ ã¨~fi° „Ñ¨ÑO¨ K«O Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡=∞O^Õ Å~ÚOz
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ =∞Ü«∞=∞=Ù`«∞#flk. `«`«Î fi*Ï˝#O `≥eã≤# "åiH˜ ÉèË^Œ=∞<Õk
ÖË^Œ∞. JO`å Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞ J#fl, JYO_» P`å‡#∞Éèí=O á⁄O^Œ@O KÕ`«<Õ
=Ú‰õΩÅÎ =Ù`«∞<åfl~°∞.
Hõ#∞Hõ =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅ∞ Ñ¨~„° |Ç¨‡xfl Láêã≤OKåe. g∞~°∞ ‰õÄ_® ^Õ=`å
Éè^Ë ÉŒ Ïè "åxfl q_»z Hˆ =Å â◊√^•ú^fiÂ≥ `« Ñ¨~„° |Ç¨‡xfl Láêã≤OK«O_ç. =Ú‰õΩÅÎ =Ù
`å~°∞.
N â◊OHõ~°∞Å P`À‡Ñ¨^Õâ◊OKÕ`« `å„=∞Ñ¨s‚ f~°^Õâ◊ "åã¨∞ÖˇÅ¡~°∂
Ñïâ◊√^•ú`«∞‡Öˇ·<å~°∞. N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ t+¨∞ºÖˇ· „|Ç¨Ï‡q^Œº <å„â◊~ÚOKå~°∞.
6. JO`«@ N â◊OHõ~°∞Å∞ PO„^èŒ^Õâ◊OÖ’ „Ñ¨"ÕtOKå~°∞. PO„^èŒ∞
ÖˇÅ~¡ ∂° Ñ¨~=° ∞ÉèHí `Î˜ À =zÛ N â◊OHõ~∞° Å#∞ ¿ãqOKå~°∞. "å~°O^ŒiH© Ñ¨~=° ∞
^ŒÜ∞« `À *Ï˝<ÀÑ¨^âÕ O◊ KÕã≤ J#∞„QÆÇÏ≤ OKå~°∞. JK«Û@#∞O_ç âıëêK«Å"åã¨∞_≥#·
N "ÕOHõ>Ëâ◊fi~°∞x ^Œi≈Oz, PÜ«∞##∞ J~°Û<å^Œ∞ÅKÕ Ñ¨ÓlOKå~°∞.
JK«Û@#∞O_ç q^Œ~°ƒù^ÕâßxˆHQÍ~°∞.
7. q^Œ~ƒ° ~ù åA N â◊OHõ~∞° Å‰õΩ Z^Œ∞~ˆ y ÉèHí ÑÎ˜ Ó¨ ~°fiHõOQÍ #=∞ã¨¯iOz
J~°… º áê^•º^Œ∞Å`À Ñ¨ÓlOKå_»∞. N Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ "å~°O^Œ~°‰õÄ
J^≥· fi`«``« Î« fi É’^èKŒ ãÕ ≤ "åi#O^Œih *Ï˝#ãÖÑ¨#∞flÅ#∞ QÍqOKå~°∞. JK«Û@
#∞O_ç N â◊OHõ~°∞Å∞ Hõ~å‚@Hõ^Õâ◊OÖ’ Ñ¨~°º\ÕÑ¨^ŒÅKå~°∞.
8. q^Œ~°ƒù~å*ˇ·# „Hõ^èŒˆHâ◊fi~°∞_»∞ N â◊OHõ~°∞Å`À ''PKå~°º^Õ"å!
Hõ~å‚@Hõ^Õâ◊=∞O^Œ∞ HÍáêe‰õΩÅ∞ J<Õ‰õΩÅ∞<åfl~°∞. JO^Œ∞KÕ`«, `«=∞~å
^Õâ◊OÖ’ HÍe_»@O ˆH∆=∞O HÍ——^Œx q#flqOKå_»∞.
9. ''™êfig∞! P HÍáêe‰õΩÅ∞ "Õ^Œq~À^èŒ∞Å∞. Jã¨∂Ü«∂Ñ¨~°∞Å∞.
"Õ^Œ=∞`åÅ Ñ¨@¡ ZO`À ^Õfi+¨ÉèÏ"åxfl Ñ¨Óx LO\Ï~°∞. "Õ^Œ =∞`«
„Ñ¨=HõÖÎ #·ˇ `«=∞ É’\˜"å~°∞ P „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’ ãÖK«iOK«@O, "å~°∞ ã¨ÇÏ≤ OK«~∞° ——
Jx q#flqOK«∞H˘<åfl_»∞.
10. q^Œ~ƒ° ~ù åA Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ q#fl ã¨∞^è#Œ fi =∞Ç¨~åA ''Ü«∞u=ˆ~}Ïº!
x~°O`«~°O `«=∞#∞ ¿ãqOK«∞H˘O@∂ <Õ#∞ `«=∞ ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ LO_»QÍ,
`«=∞‰õΩ Z\˜ì â◊„`«∞ ÉèíÜ«∞=¸ ÖË^Œ∞. =∞#O x~°ƒùÜ«∞OQÍ Hõ~å‚@^Õâ◊OÖ’
qÇ¨ÏiOÑ¨QÆÅO—— Jx ÑëHÍ_»∞.
11. Hõ~å‚@Hõ^âÕ O◊ Ö’ Éè~·ˇ "° Àáêã¨‰Ωõ Öˇ#· HÍáêe‰õΩÅ∞ J<Õ‰Ωõ Å∞<åfl~°∞.
"åix [~ÚOÑ¨^ÅŒ z N â◊OHõ~∞° Å∞ t+¨∞ºÅ`À HõÅã≤ q^Œ~ƒ° #ù ∞O_ç Hõ~å‚@Hõ
^Õâ◊OÖ’ „Ñ¨"ÕtOKå~°∞. "åiÖ’ „HõHõK«∞_»<Õ "å_»∞ „Ñ¨MÏº`«∞_»∞. P
„HõHõK«∞_»∞ N â◊OHõ~°∞Å <≥^Œ∞~À¯=_®xH˜ xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<åfl_»∞.
12. P „HõHõK«∞_»∞ â◊‡âß#=∞O^Œe |∂_ç^Œ#∞ â◊s~°=∞O`å Ñ¨ÙÅ∞=Ú
H˘<åfl_»∞. XHõ KÕuÖ’ HõáêÅO =∞~˘Hõ KÕuÖ’ â◊¥ÅO ^èŒiOz ÉèíÜ«∞OHõ
~åHÍ~°O`À t+¨ºQÆ}Ïxfl "≥O@Éˇ@∞ìH˘x WÖÏ J<åfl_»∞.
13. „HõHKõ ∞« _»∞: Ü«∞u=ˆ~}Ïº! `å=Ú K«H¯õ QÍ qÉè∂í u ^èiŒ Oz Ñ¨~=° ∞
Ñ¨q„`«∞Å∞QÍ `≥eÜ«ÚK«∞<åfl~°∞. Ñ¨~°=∞t=ÙxH˜ Jcè+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨Ù„Ô~#∞ ^èŒiOK«
Ô~·ui. Ñ¨xH˜=∂e# HõÃÑÊ~°#∞ (aèH∆Íáê„`«#∞) KÕ`«|∞K«∞ÛH˘x u~°∞QÆ∞
K«∞<åfl=Ù. [QÆ„^ŒH‰∆õ Ωõ _≥#· Hõáêe #∞áêã≤OK«Hõ HÍÅ=∞O`å =º~°O÷ KÕã∞¨ <Î åfl=Ù.
14. h=Ù‰õÄ_® =∂#= Ñ¨Ù„Ô~ÅxflO\˜h KÕiÛ =∂ÅQÍ ^èŒiOK«∞.
K«Hõ¯QÍ =∞^ŒºO ¿ãqOK«∞. ÖË‰õΩO>Ë J=∞‡Ü≥ÿ∞# áê~°fif^Õq x#∞fl
â◊Ñ≤OK«QÆÅ^Œ∞. J=∞‡ „Ñ¨ã¨#∞fl~åÖˇ·`Õ P"≥∞ ‰õÄ_® LO_Õ HÍÅÉèˇ·~°=Ù_»∞
‰õÄ_® „Ñ¨ã¨#∞fl_»=Ù`å_»∞. HÍÅÉèˇ·~°=Ùx „Ñ¨ã¨#∞flx KÕã¨∞H˘O>Ë =ÚH˜Î
Åaèã∞¨ OÎ k.
15. „HõHõK«∞x „¿ÑÖÏÑ¨<åÅ‰õΩ ã¨∞^èŒ#∞fi_»∞ („Ñ¨Éèí∞=Ù)ZO`À Hõ$^Œ∞ú
_»Ü«∂º_»∞. JkèHõ „Ñ¨ãÖQÆO PÑ¨=∞x ÑëH˜ `«# JkèHÍix Ñ≤ez "å}˜‚
JK«Û@#∞O_ç ÑÖÑ≤"Õâß_»∞.
16. ã¨∞^èŒ#fi=∞Ç¨~åAKÕ Ñ¨~åÉèíq`«∞_≥·# P „HõHõK«∞_»∞ =∞Ç¨
HÀÑÖ`À `«# qHõ$`åHÍ~åxfl =∞iO`« qHõ$`«OQÍ KÕã¨∞H˘O@∂, `«#
ã¨~=æ° Ú - 15 433
KÕuÖ’ L#fl QÆO„_»Q˘_»¤ex QÍeÖ’ TÑ¨Ù`«∂, ''g∞ JO^Œi t~°ã¨∞ûÅ#∞

<å QÆO„_»Q˘_»¤eKÕ #~°∞‰õΩ`å#∞. JÖÏ KÕÜ«∞ÖËx Üˇµ_»Å <Õ#∞ „HõHõK«∞_»<Õ
HÍ——#x â◊Ñ¨^äŒOKÕã≤ "≥àÏ¡_»∞.
17. Hõ$^Œ∞ú_≥·# P HÍáêeHõ <åÜ«∞‰õΩ_»∞, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å <≥Å¡~°#∂
K«OÑ¨=∞x `À\˜ HÍáêe‰õΩÅ#∞ P*Ï˝ÑO≤ Kå_»∞. JO`«@ P HÍáêe‰õΩÅO^Œ~∂°
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞ K«OÑ¨_®xH˜ áÈQÍ, P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅO^Œ~°∂ cè`«∞Öˇ·
„áê}ÉèíÜ«∞O`À Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ÃÑ@ì™êQÍ~°∞.
18. HÍáêe‰õΩÅ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ@∞ìK«∞#fl „ÉÏÇ¨Ï‡}∞
ÅO^Œ~°#∂ HÍáê_»^ŒÅz, ã¨∞^èŒ#fi =∞Ç¨~åA Hõ=K«O ^èŒiOz, JO|∞Å
á⁄k`À ~°^äŒO Jkè~ÀÇ≤ÏOz "åi#O^Œ~°#∂ Z^Œ∞~˘¯<åfl_»∞.
19. XHõ"Ñ·≥ Ù¨ ã¨∞^è#Œ fi =∞Ç¨~åA HÍáêe‰õΩÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯O@∞O_»QÍ,
„HõHõK«∞_»∞ =∞iH˘O^Œ~°∞ HÍáêe‰õΩÅ#∞ "≥O@Éˇ@∞ìH˘x „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞
K«OÑ¨_®xH˜ "≥O|_çOKå_»∞.
20. Ü«∞=∞HÕHõ~°∞Å=∞ÖË¡ PÜ«Ú^è•Å∞ Ñ¨Óx P HÍáêe‰õΩÅ∞
x~åÜ«Ú^èŒ∞Öˇ·# „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å <≥Å¡~°#∂ Ç¨Ï`«=∂~°Û_®xH˜ "≥O|_çOKå~°∞.
q„Ñ¨ÙÅO^Œ~°∂ ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞Öˇ· N â◊OHõ~°∞Å#∞ â◊~°}∞"Õ_®~°∞.
21. Hõu,Î `À=∞~°O, Ñ¨\ âì̃ O◊ , „uâ◊¥ÅO ^èiŒ Oz, q∞H˜¯e J@ìÇ¨ ãÖ
KÕã¨¥Î K«OÑ¨^ŒÅz =KÕÛ P HÍáêe‰õΩÅ#∞ Ü«∞u~å*ˇ·# N â◊OHõ~°∞Å∞
`«# Ç¨ïOHÍ~å#∞flO_ç Ñ¨Ù\˜ì# JyflKÕ`« Hí∆}OÖ’ Éèíã¨‡O KÕâß~°∞.
22. N ã¨∞^èŒ#fi =∞Ç¨~åA, â◊„`«∞HÍáêe‰õΩÅO^Œ~°#∂ `«# "å_ç
ÉÏ}ÏÅKÕ Ç¨Ï`«=∂iÛ =∞Ç¨ãÖ`À+Ö`À =zÛ N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
x"ÕkOK«∞H˘<åfl_»∞.
23. `«# Ñï"å~å#flO`å HÀÖ’Ê~Ú, =∞Ç¨ãÖ`À+Ö`À L#fl q„Ñ¨ÙÅ#∞
K«∂ã≤ „HõHõK«∞_»∞ Jq∞`« d#∞fl_»Ü«∂º_»∞. `«~°∞"å`« J`«_»∞ N â◊OHõ~°∞Å#∞
ã¨g∞Ñ≤OKå_»∞.
24. ''F~¸ HõÑ¨@ Ü«∞fâ◊fi~°∞_®! xxflÑ¨C_Õ Ç¨Ï`«=∂iÛ <å
„Ñü[˝#∞ <≥~"° ~Õ ∞° ÛHÀÉ’`«∞<åfl#∞. HÍK«∞HÀ—— JO@∂, KÕuÖ’x Ñ¨Ù„Ô~Ü«∞O^Œ∞
^Œ$+≤ì ™êiOz =∞ø#OQÍ Éèˇ·~°=Ù}˜‚ ^è•ºxOKå_»∞.
25. JO`«@ P „HõHõK«∞_»∞ Éèˇ·~°=Ùx ^è•ºxOK«QÍ P`«_ç KÕuÖ’x
Ñ¨Ù„Ô~Ü«∞O^Œ∞ =∞^ŒºO L`«Ê#fl=∞~ÚOk. JO^Œ∞ ã¨QÆO =∞^•ºxfl `å#∞
¿ãqOz, `«H˜¯# ã¨QÍxfl Éèˇ·~°=™êfiq∞H˜ x"Õ^Œ#KÕã≤ Hõà◊√¡ =¸ã¨∞H˘x ^è•º#
x=∞QÆ∞fl_»Ü∂« º_»∞.
26. „HõHKõ ∞« _»∞ HÍÅÉè~·ˇ =° ™êfiq∞x ^è•ºxOÑ¨QÍ, #~°Háõ êÖÏÅ =∂eHõ#∞
HõO~îå# ^èŒiOz, Jyfl*ÏfiÅÅ#∞ É’e# [@Å`À, „uâ◊¥ÅO KÕ`«|∂x,
=∞Ç¨ÉèíÜ«∞OHõ~åHÍ~°O`À HÍÅÉèˇ·~°=Ù_»∞ JK«Û@ „Ñ¨`«ºHõ∆=∞Ü«∂º_»∞.
27. JK«Û@ „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ #ÿ Éè~·ˇ =° ™êfiq∞x K«∂ã≤, „HõHKõ ∞« _»∞ Jq∞`« ÉèHí Î˜
„â◊^ŒúÅ`À WÖÏ „áêi÷OKå_»∞: ''™êfig∞! h Éèí‰õΩÎÅO^Œih ~¸ HõÑ¨@ Ü«∞u
Ç¨Ï`«=∂~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. h <Õ„`åyflKÕ ~¸ HõÑ¨@ Ü«∞ux, q„Ñ¨ã¨=¸Ç¨xfl
HÍeÛ |∂_ç^ŒKÕ~Ú. Hõ#∞Hõ F ^ŒÜ«∂=∞Ü«∂! h Éèí‰õΩÎx H˘~°‰õΩ h"Õ
~¸ HÍ~°ºO x~°fiÇ≤ÏOÑ¨Ù.——
JO`«@ P Éèˇ·~°=™êfiq∞, N â◊OHõ~°∞Å#∞ `«# P`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨ÙxQÍ<Õ
K«∂âß_»∞. JO`«@ „HõHõK«∞x "≥·Ñ¨Ù K«∂ã¨¥Î, ''Fs ^Œ∞+¨ì=∞f! N â◊OHõ~°∞_»∞
<å J=`å~°"Õ∞ J=_»OKÕ`« <å P`«‡ Ñ¨@¡ h=Ù JÑ¨~å^èŒO `«ÅÃÑ\Ïì=Ù?
<åˆH „^ÀÇ¨ÏOKÕÜ«∞ <≥OKå=Ù Hõ#∞Hõ x#∞fl WÑ¨C_Õ Ç¨Ï`«=∂~°∞™êÎ—— JO@∂
P „HõHõK«∞x Hõ∆}OÖ’ |∂_ç^ŒKÕâß_»∞.
28. „HõHKõ ∞« _® q^èOŒ QÍ ãÖÇ¨ÏiOÑ¨|_»QÍ, Ü«∞fâ◊fi~°∞_≥#· N â◊OHõ~∞° Å∞
P Éè̌·~°=™êfiq∞x ÑïÑï q^è•Å∞QÍ ã¨∞ÎuOKå~°∞. JO`«@ P =∞Ç¨^Õ=Ù_»∞
N â◊OHõ~∞° Å ã¨∞uÎ "åHÍºÅKÕ ZO`À ãÖ`À+≤Oz, J#∞„QÆÇÏ≤ Oz JO`«~åú#∞
_»Ü∂« º_»∞. `«~∞° "å`« JK«Û@ â◊„`«∞âı+O¨ ÖËHõ x~°∂‡Å=∞~ÚOk. t+¨ºÑï"å~°
=∞O^Œ~°∂ N â◊OHõ~°∞Å#∞ |Ç¨ïq^è•Å∞QÍ Ñ¨ÓlOKå~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 15 435
29. N â◊OHõ~∞° Å∞ `«=∞ kyfi[Ü«∞ Ü«∂„`«#∞ H˘#™êyã¨¥,Î ^ÕâßÅhfl

Ñ¨~°º\˜ã¨¥Î Ñ¨tÛ=∞ ã¨=Ú„^Œf~åxfl KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. =∂~°æOÖ’ áê+Ö_»∞Å
<≥Å~¡ #° ∂ [~Úã¨¥,Î Jq"Õ‰Ωõ ÅO^Œ~‰° Äõ q"ÕHOõ Hõeyã¨¥Î J^≥fiÂ `«``« Î« fi É’^è•
=∞$`åxfl =i¬OÑ¨™êQÍ~°∞. N Ñ¨^Œ‡áê^•k J<ÕHõ "ÕÅ t+¨ºQÆ}O`À ‰õÄ_ç
`å=Ú HÍe_ç# „Ñ¨^ÕâßÅ<≥Å¡ Ñ¨q„`«OQÍ#∞, P <ÕÅÃÑ· rqOKÕ [#∞
ÅO^Œ~°#∂ *Ï˝#=O`«∞Å∞QÍ#∞ KÕâß~°∞. "Õ^•O`« q~°∞^•úÖˇ·# â‹·=, "≥·+¨‚=,
™êOYº, "≥·âı+≤Hõ, ^≥· fi`«=∞`«ã¨∞÷Å ^ÀëêÅxflO\˜h YO_çã¨¥Î, "å~°O^ŒiH©
J^≥Âfi`« `«`åÎ fixfl É’kèOz =Ú‰õΩÎÅ∞QÍ KÕâß~°∞.
30. N â◊OHõ~°∞Å∞ xQÆ∂_è»"≥∞ÿ# J~å÷xfl K«Hõ¯QÍ J~°÷=∞ÜÕ∞º su#
q=iã¨¥Î, "åi ^ÀëêÅ<≥Å¡ ãïk^Œ∞Ì`«∂, „ÑüÑ¨‰õ∆ΩÅ∞QÍ xÅz# ã¨~°fi^Õâ◊
"åã¨∞Å#∞ ã¨fiÑ¨H©∆Ü«ÚÅ∞QÍ KÕã¨∞H˘<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ ã¨~°fi^ÕâßÅ#∞
Ju„Hõq∞Oz, Ñ¨tÛ=∞ ã¨=Ú„^Œf~°O KÕ~å~°∞.
31. QÀHõ~°‚ ˆH∆„`å#, qÑ¨H©∆Ü«ÚÅ`À áÈ~°∞ ãëÑ≤ [_»ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥·#
ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ ^Õ=`«ÅKÕ`« ÑÖ_ç`«∞ÅKÕ`« ÉÏQÍ =∞iÌOK«|_ç JÅã≤ L<åfl_»∞.
Hõ#∞Hõ ã¨=Ú„^Œ∞x`À áÈ~°∞ Ü«ÚHõÎO HÍ^Œx N â◊OHõ~°∞Å∞ L¿ÑH˜∆OKå~°∞.
32. N â◊OHõ~°∞Å∞ t+¨º ã¨"Õ∞`«∞Öˇ· P QÀHõ~°‚ ˆH∆„`å# ã¨=Ú„^Œ
™êfl#O KÕã≤, P ˆH∆„`å# "≥Åã≤# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞x Ñ¨~°=∞ÉèíH˜Î`À „áêi÷OKå~°∞.
=∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ Éè∞í [OQÆ =$`åÎÅ`À P ÉèQí "Æ å#∞x ã¨∞uÎ OKå~°∞. JO>Ë â◊OHõ~°
QÆ∞~°∞=~°∞Å ã¨Î= Ñ¨^•º=o P ˆH∆„`å#<Õ ~°zOÑ¨|_ç#k.
33. P =∞Ç¨ ˆH∆„`«=∞O^Œ∞ N â◊OHõ~°∞Å∞ `«=∞ t+¨∞ºÅ<≥Å¡~°#∂
KÕiÛ "Õ^•O`« q^Œº#∞ É’kèOK«™êQÍ~°∞. XHÍ<˘Hõ<å_»∞ Ç¨Ï~°^Œ`«∞Î_»<Õ
"å_»∞ N â◊OHõ~° QÆ∞~°∞=~°∞Å`À ~ÚÖÏ q#flqOK«∞H˘<åfl_»∞.
34. Ç¨Ï~°^Œ`«∞Î_»∞: =∞Ç¨`å‡! <å q#fláêxfl. PÅHÕK«O_ç. <Õ#∞
Ñ¨~°=∞ Ñ¨ÓAºÖˇ·# N hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ "åi t+¨∞º_»#∞. <Õ#∞ =∂
QÆ∞~°∞=ÙQÍi`À ''â◊OHõ~°∞Å<Õ Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ ~¸ QÀHõ~°‚ ˆH∆„`å# x=ã≤OK«∞
K«∞<åfl_»∞. P =∞Ç¨`«∞‡_»∞ ã¨~fi° Ö’HÍÅ#∞ [~ÚOz, *ˇ„· `«Ü∂« „`« ã¨Å∞Ñ¨Ù`«∂
D ˆH∆„`å# q_çkKÕã≤ L<åfl~°∞. x~°∞Ñ¨=∞ „Ñ¨*Ï˝âßÅ∞_≥·# ‰õΩ=∂iÅÉèí@∞ì,
=∞O_»#q∞„â◊√Å#∞ ‰õÄ_® [~ÚOKå——~°x `≥eÑ≤<å#∞.
35. =∞Ç¨`å‡! <å QÆ∞~°∞=~°∞ºÅ∞ N hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ"å~°∞ t=
ÉèíHÍÎ„ˆQã¨~°∞Å∞. t=`«`åÎ fixfl QÆ∂iÛ J<ÕHõ „QÆO^ä•Å#∞ ~°zOKå~°∞. „|Ç¨Ï‡
ã¨∂„`åÅ‰õΩ ‰õÄ_® t=Ñ¨~°"≥∞ÿ# ÉèÏ+¨ºO „"åã≤# =∞Ç¨`«∞‡Å∞.
<Õ#∞ =∂ QÆ∞~°∞=~°∞ºÅ =^ŒÌ `«=∞ =∞Ç¨ÏŸ`«¯ $+¨ì ˆH=ÖÏ^≥Âfi`«`«`«Î fi
ã≤^•úO`åÅ QÆ∂iÛ ã¨Ê+¨ìOQÍ q=iOz<å#∞. JO`«@ <å QÆ∞~°∞=~°∞ºÅ∞
<å`À WÖÏ J<åfl~°∞.
36. hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ∞: Ç¨Ï~°^Œ`åÎ! D â◊OHõ~°∞_»∞, ã¨=Ú„^Œ
[Å=∞O`å WOH˜áÈÜÕ∞@∞¡ KÕ¿ãÎ KÕÜ∞« x=Ùfi! PHÍâß# L#fl ã¨∂~°ºÉèQí "Æ å#∞x
<ÕÅÃÑ· Ñ¨_"» Ü Õ Ú« QÍHõ! D Éè∂í `«Å=Ú#O`å KåÑ¨ÖÏ K«∞\˜`ì Õ K«∞@ì=K«∞ÛQÍHõ!
J~Ú<å ##∞fl [~ÚOK«QÅÆ ã¨=∞~°∞_÷ #≥ fl\˜H© HÍ*ÏÅ_»∞. Jk JÖÏ=ÙO_»x=Ùfi!
<å ™ê=∞~å÷ºxfl QÆ∂iÛ h"≥~°∞QÆ"å?
37, 38. hÅHõO~î°∞_»∞ Jã¨¥Ü«∂ ÉèÏ=O`À#∞, JÇ¨ÏOHÍ~°O`À#∞
‰õÄ_ç#"å_≥·, ÃÑ^ŒÌQÍ J@ìÇ¨ã¨"≥Ú#iã¨¥Î, ^ÕÇ¨Ï=∞O`å qÉèí∂u#Å^Œ∞H˘x,
~°∞„^•Hõ=∆ ∂Å#∞ ^èiŒ Oz, g~°â=·‹ ÙÖˇ#· t+¨∞ºÅ∞ "≥O@~åQÍ, N â◊OHõ~∞° Å#∞
ã¨g∞Ñ≤OKå_»∞.
39. N "åºã¨ ÉèíQÆ"å#∞Å∞ „|Ç¨Ï‡ã¨∂„`åÅ∞ „"åÜ«∞Hõ=ÚO^Œ∞,
N HõÑ≤ÖÏKå~°∞ºÅ∞ ™êOYº âß¢™êÎxfl „ÑüáêkOKå_»∞. J^Õ„Hõ=∞OQÍ
™êOYº =∞`åxfl ™ê÷Ñ≤Oz ^•xx ã¨∞ã≤÷~°OKÕâß_»∞. (J@∞`«~°∞"å`Õ
N "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞Å∞ „|Ç¨Ï‡ ã¨∂„`åÅ#∞ „"åâß~°∞.) J^Õ q^èŒOQÍ
N hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ∞ ‰õÄ_® „|Ç¨Ï‡ã¨∂„`åÅ‰õΩ â‹·=ÉèÏëêºxfl qã¨ÎiOÑ¨
*Ëâß_»∞. t=`«`«Î fi"Õ∞ [#∞Å‰õΩ =∞#∞QÆ_»Ü«∞x ã≤^•úOfHõiOKå_»∞.
N â◊OHõ~°∞Å∞ „|Ç¨Ï‡ã¨∂„`åÅ‰õΩ ÉèÏ+¨ºO „"åÜ«∞Hõ =Ú#∞Ñ¨Ù N hÅHõO~î°∞x
"åHõº*ÏÖÏÖË Ñ¨~°=∞ „Ñ¨=∂}OQÍ ã‘fiHõiOÑ¨|_Õq.
40. t= ~°Ç¨Ïã¨º=∞<Õ „QÆO^äŒOÖ’ Ñ¨~°=∂`«‡ J~Ú# t=ÙxH˜ ã¨~°fi
[QÆ`å¯~°}`«fiO, ^èÕºÜ«∞`«fiO, *Ë˝Ü«∞`«fiO, QÆ=∞º`«fiO HõÅ=x K≥Ñ¨Ê|_çOk.
ã¨~=æ° Ú - 15 437
41. Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~å! h=Ù ^è•ºxOÑ¨^yŒ #"å_»=#∞ q+¨Ü∞« =Ú# =Ú#∞Å∞

™ê‰õ∆ΩÅ∞. h=Ù *Ï˝#=Ú xK≥Û^Œ=#∞ q+¨Ü«∞=Ú# "Õ^Œ=ÚÅ∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞.
Éèí‰õΩÎÅ â◊„`«∞=ÙÅ <å¢Hõq∞OK≥^Œ=#∞ q+¨Ü«∞=Ú# Ü«∞=∞^èŒ~°‡~å*Ï^Œ∞Å∞
™ê‰õ∆ΩÅ∞. h=Ù x`«∞º_»=#∞ q+¨Ü«∞=Ú# „|Ç¨Ï‡t~°ã¨∞ûÅ<≥_»∞ Ñ¨ÓÅ„áÈ=Ù
™êH˜∆. h‰õΩ "≥Ú^ŒÅ∞ <åâ◊=Ú ÖË=#∞ q+¨Ü«∞=Ú# =~åÇ¨Ï ~°∂Ñ¨=Ú#∞
^•eÛ# q+¨µ‚=Ù† Ç¨ÏOã¨~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^•eÛ# „|Ç¨Ï‡ ™ê‰õ∆ΩÅ∞.
42. ~å[Ç¨ÏOã¨Å∞ `å=∞~°`∂« O_»#¡ ∞ J=bÅQÍ YO_çOz ÉèHí O∆˜ KÕ@∞¡QÍ,
N â◊OHõ~°∞Å∞ "Õ^•O`« `«`åÎ fixfl =∞Ç¨QÆOcè~°OQÍ „ÑüáêkOz, N
hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ "å^Œ#ÅxflO\˜h |Ç¨ï=ÚMÏÅ∞QÍ KèkÕ OKå~°∞. `«~∞° "å`«
P hÅHõO~î°ÑÖ_ç`«∞_»∞ Ô~Hõ¯Å∞ `≥y# Ñ¨H˜∆ÖÏ <ÕÅÃÑ· ‰õÄeáÈÜ«∂_»∞.
J#O`«~O° P ÑÖ_ç`∞« _»∞ =∞~°Å H˘O`« |ÅO Ñ¨ÙOAH˘x ~ÚÖÏ "åkOÑ¨
™êQÍ_»∞.
43. N hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ∞: Ü«∞u=~åº! "Õ^•Å‰õΩ `«Å=∂xHÍÖˇ·#
`«`«fi=∞ã≤ =Ú#flQÆ∞ =∞Ç¨"åHÍºÅ∞ L#flq. Jq r"Õâ◊fiÔ~·HõºÉèÏ"åxfl
„ÑüáêkOK«∞K«∞#fl=h, r=„|Ç¨Ï‡Å UHõ`«fi"Õ∞ P =∞Ç¨"åHÍºxH˜ J~°÷=∞h
"åkã¨∞Î<åfl~°∞. Jq "≥Å∞QÆ∞pHõ@∞ÅÖÏ Ñ¨ÓiÎQÍ aè#flã¨fi~°∂áêÅ∞. Jq
Ô~O_»∂ XHõ>ËÜ«∞x K≥Ñ¨ÊQÆÅ~å? J^Õq^èŒOQÍ r=Ù#‰õΩ, Dâ◊fi~°∞#‰õΩ
ÉèË^Œ=Ú#flk. JÉèË^Œ=∞x Ñ¨Å∞‰õ@O „Ñ¨=∂} q~°∞^ŒúO. ''r"Õâ◊fi~åÉèË^À<≥·=
ãÖÉèí=u Ñ¨~°ã¨Ê~° q~°∞^Œú ^èŒ~°‡=`åÎ fi`ü, `«=∞ó „Ñ¨HÍâ◊Ü≥∂i=—— J<Õ
J#∞=∂# „Ñ¨=∂}O ÉèË^Œ"å^•<Õfl ã¨=∞i÷ã¨∞Î#flk. Hõ#∞Hõ r=„|ÃÇ·Ï‡Hõº
„Ñüáê^Œ#‰õΩ „Ñ¨=∂}O ÖË^Œ∞.
44. =∞Ç¨`å‡! ã¨∂~°∞ºx aO| „ÑüaOÉÏÅ#∞ ^Œ$ëêìO`«OQÍ K«∂Ñ≤
g∞ "å^Œ##∞ <≥yæOÑË™êÎˆ~"≥∂! Jk ãÖÉèí=O HÍ^Œ∞. ã¨∂~°∞º_»∞
Ü«∞^ä•~°÷aO|O. „ÑüaOÉÏxH˜ Jã≤Î`«fiOÖË^Œ∞. aO|O x["≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù.
„ÑüaO|O q∞^äŒº. D Ô~O_»∂ XHõ¯>ËÜ«∞x K≥Ñ¨Ê*ÏÅO. ÉèË^•<Õfl K≥áêÊe.
Hõ#∞Hõ JÉèË^Œ=∞<Õ „ÉèÏOux =^ŒÅO_ç. „Ñ¨=∂}O Hõey# ÉèË^•<Õfl
JOwHõiOKåe.
45. Ü«∞u=~å! J^ŒÌOÖ’ „ÑüaOÉÏxfl K«∂¿ã"å_≥=fi_»∂ J^ŒÌOÖ’
`å<Õ L<åfl#x `«ÅK«_∞» . „ÑüÑ¶e¨ Oz# =ÚMÏxH˜, Ü«∞^ä•~°"÷ ∞≥ #ÿ =ÚMÏxH˜
(aO|O) ÉèË^Œ=ÚO_»@OÖË^•? `«# „ÑüaO|"Õ∞ J^ŒÌ=∞O^Œ∞#fl^Œx
`«Å∞™êÎ_ÕQÍx, `å<Õ J^ŒÌ=∞O^Œ∞<åfl#x `«ÅK«_»∞. Jk JÖÏ LOK«O_ç.
J^ŒÌ=∞O^Œ∞ =ÚY"Õ∞HÍHõ z#flq, ÃÑ^ŒÌq J~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ‰õÄ_®
HõxÑ≤ã¨∞Î#flq. J=hfl Ü«∞^ä•~°÷O HÍ=Ù Hõ^•? Hõ#∞Hõ „ÑüaO|Ñ¨^•~°÷O
q∞^ä•º=ã¨∞Î"Õ. aO| „ÑüaOÉÏÅ∞ „Hõ=∞OQÍ ã¨`«ºO, q∞^äŒº J=@OKÕ
ÉèË^ŒO ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`«∞#flk. L#flk JYO_» Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"≥ÚHõ¯_Õ. r=Ù_»∞ ÖË<Õ
ÖË_»∞. WHõ |O^èŒ "≥∂H∆ÍÖˇHõ¯_çq?
46. Ü«∞u=~åº! r=Ù_»∞ JÅÊA˝_∞» , =¸_è∞» _»∞. Dâ◊fi~°∞_»∞ ã¨~fi° A˝_∞»
=Ú#flQÆ∞#=hfl r=ÙxH˜, Dâ◊fi~°∞#‰õΩ q~°∞^Œú ^èŒ~å‡Å∞. Jq Jhfl =∂Ü«∂
HõeÊ`åÅx, *Ï˝#O HõÅ∞QÆQÍ<Õ =∂Ü«∞ `˘ÅyáÈ`«∞O^Œx, JÑ¨C_»∞
r"Õâ◊fi~°∞Å ÉèË^Œ=ÚO_»^Œx g∞ "å^Œ#. HÍx Jk Ü«∞^ä•~°÷O HÍ^Œ∞.
47. r"Õâ◊fi~°∞Å JÅÊ`«fiO, ã¨~°[˝`«fiO =O\˜ ^èŒ~å‡Å∞ =∂Ü«∞KÕ
U~°Ê_Õq HÍ=Ù. Jq ã¨fiÉèÏ= ã≤^ŒúOQÍ<Õ U~°Ê_»∞K«∞#flq. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
JâßfiÅ∞, QÀ=ÙÅÜ«∞O^Œ∞ ™ê=∂#º ^è~Œ å‡Å#∞ qKåiOz`Õ ¢ã`Î‘ fi« O HõxÑ≤OK«
=K«∞Û. HÍh P HÍ~°}Ï# P ~Ô O_»∂ XˆH *ÏuH˜ K≥Ok#=x x~°~‚ ÚOK«~å^Œ∞.
g∞~°∞ nxx JOwHõiOz`Õ r"Õâ◊fi~° UHõ`åfixfl x~åHõiOz, ÉèË^•<Õfl
JOwHõi™êÎ~∞° .
48. ''<Õ#∞ Dâ◊fi~°∞_»#∞ HÍ#∞—— J<Õ „Ñ¨`«ºHõ∆ „Ñ¨=∂}O r"Õâ◊fi~°
ÉèË^•<Õfl `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flk. JÉèË^Œ=∞<Õk „ÉèÏOu =∂„`«"Õ∞. Ü«∞^ä•~°÷O HÍ^Œ∞.
Ö’HõOÖ’‰õÄ_® Éè^Ë "Œ ∞Õ „Ñ¨=∂}"≥∞ÿ L#flk. ''Wk <åk—— J<Õ =º=Ç¨~åÅO^Œ∞
ÉèË^ŒÉèÏ=O ã¨Ê+¨ì=∞QÆ∞K«∞#flk. ÉèË^ŒO#∞O_Õ JÉèË^ŒO [xã¨∞Î#flk. ''"å_Õ
g_»∞—— J<Õ "å_»∞Hõ Ñ¨^•ÅKÕ W^ŒÌ~°∞O_ô JÉèË^•xfl Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åfl~°∞. P
q^èŒOQÍ r"Õâ◊fi~° q+¨Ü«∞O‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. '<Õ#∞ „|Ç¨Ï‡#∞— Jx
ÑëH˜#Ñ¨C_»∞ ‰õÄ_® ^≥Âfi`«O `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
ã¨~=æ° Ú - 15 439
49. D q^èŒOQÍ N hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ∞ J<ÕHõ Ü«Ú‰õΩÎÅKÕ`«,

^Œ$ëêìO`åÅKÕ`«, „Ñ¨=∂}ÏÅKÕ`«, ã¨∂‰õΩÎÅKÕ`«, `«# =K«<åKå`«∞~°ºO`À
J^≥Âfi`«O ã¨`«ºO HÍ^Œh, ^≥Âfi`«"Õ∞ ã¨`«º=∞h x~°∂Ñ≤OK«É’Ü«∂_»∞.
50. N â◊OHõ~°∞Å∞: t=`«`«Î fi*Ï˝! `å=Ú J^≥Âfi`« `«`åÎfixfl YO_çã¨¥Î,
^≥Âfi`åxfl qt+¨ìOQÍ ã¨=∞i÷OK«∞H˘<åfl~°∞. Jk JO`å „¿ÑÖÏÑ¨#ÜÕ∞ `«Ñ¨Ê
"Õ~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞.
`«`«Î fi=∞ã≤ ÜˇÚHõ¯ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# J~å÷xfl LÑ¨x+¨`åûO„Ñ¨^•Ü«∂xfl
J#∞ãïOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. „|Ç¨‡^Œ∞ÅHõ<åfl JYO_» Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡`«`«Î fiO
„âı+¨ª"≥∞ÿ LOk. D =∞Ç¨"åHÍº~°÷O ˆH=ÅO K≥·`«#º Ñ¨~°„|Ç¨‡xˆH K≥Ñ¨Ê|_ç
#k. Ñ¨~°=∞#QÍ Dâ◊fi~°∞_»∞. JÑ¨~°=∞O>Ë `«~°∞"å`« =ã¨∞Î==@OKÕ
r=Ù_»∞. Hõ#∞Hõ HÍ~°ºHÍ~°} ~°∂áêxfl D =∞Ç¨"åHõºO `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flk.
HÍ|\˜ì `«`Î« fi=∞ã≤ =∞Ç¨"åHõºO r=„|Ç¨Ï‡Å JÉè^Ë •<Õfl `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flk. â◊s~°
=∞O^Œkè+≤ªOKÕ"å_»∞ r=Ù_»∞ HÍQÍ, ã¨~°fi[QÆ`«∞ÎÅO^Œ∂ Dâ◊fi~°∞O_»kè+≤ª`«∞_≥·
LO\Ï_»∞. Láê^èŒ∞Å∞ HõeÊ`åÅ∞, K≥·`«#ºO ã¨`«ºO. ˆH=ÖÏ^≥Âfi`«`«`«Î fi"Õ∞
Ü«∞^ä•~°÷O, JÉèíÜ«∞O, xifiHÍ~°O, x~°O[#O, x`åº#O^ŒO.
51. F~¸! `«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ =∞Ç¨"åHõºO ÜˇÚHõ¯ J~å÷xfl ÉÏQÍ
`≥Å∞ã¨∞HÀ. '"å_Õ ~¸ ^Õ=^Œ`«∞Î_»∞— J<Õ Ñ¨^ŒO ÑëH˜#Ñ¨C_»∞ HÍÅO,
^Õâ◊O =Ú#flQÆ∞ qt+¨ì ^Œâ◊Å`À ÑïjeOz`Õ P "åHõºO W~°∞=Ùix
`≥Å∞Ñ¨Ù`ÀO^Œx É’^èŒÑ¨_»∞K«∞#flk. HÍh Ü«∞^ä•~°÷OQÍ XHõ¯_Õ! HÍÅO, ^Õâ◊O
=Ú#flQÆ∞#q ãÖ^Œ~åƒù#∞™ê~°OQÍ HõeÊOK«|_ç#q. ÅH∆Íº~å÷xfl ^Œ$+≤ìÖ’
LOK«∞H˘x Ñïje¿ãÎ "å_»∞ XHõ¯_Õ Jx `≥Å∞ã¨∞Î#flk. J^Õ q^èŒOQÍ
`«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ "åHõº=∞O^Œ∞ 'P Ñ¨~°=∂`«‡=Ù h"Õ— Jx K≥Ñ¨Ê|_»∞K«∞#flk.
^ÕÇ¨ÏŸáêkè, [QÆ^Œ∞áêkè, Jq^Àºáêkè, =∂Ü≥∂áêkè, qt+¨ì~°∂áê~å÷Å`À
ÑëH˜#Ñ¨C_»∞ r"Õâ◊fi~°∞e^ŒÌ~°x `≥Å∞ã¨∞Î#flk. HÍx Ü«∞^ä•~å÷xH˜ K≥·`«#º
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ "≥ÚHõ¯>Ë† Jk HÍÖÏf`«O† Jk ã¨`«ºO. Láê^èŒ∞Å∞ HõeÊ`åÅ∞.
HÍh ÅH∆Íº~å÷xfl „QÆÇÏ≤ ¿ãÎ XˆH Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O `≥eÜ«ÚK«∞#flk. P Ñ¨~„° |Ç¨‡xH˜
„Éèí=∞Å∞QÍx, Láê^èŒ∞Å∞QÍx ÖË=Ù. ZÅ¡Ñ¨C_»∂ „Ñ¨HÍtOKÕk P Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡
"≥ÚHõ¯>Ë.
ÉÏQÍ PÖ’zOK«O_ç. h ãÖâ◊Ü«∂Åhfl `˘ÅyáÈ`å~Ú. Ü«∞^ä•~°÷O
É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok. D q+¨Ü«∂xfl LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ J<ÕHõ Ñ¨~åºÜ«∂Å∞
„ÑüáêkOz#q.
52. W@∞¡ K≥Ñ¨Ê|_ç# q+¨Ü«∞OÖ’ h=Ù `≥eÊ# Ju"åºÑ≤Î ^À+Ö
HõÅ∞QÆ^Œ∞. QÀ=Ù#‰õΩ QÆ∞éÏ]xH˜ JÉèË^•xfl `≥e¿Ñ „Ñ¨=∂}O ÖË^Œ∞.
„Ñ¨=∂}=ÚO>Ë ÉèÏQÆ`åºQÆ ÅHí∆}KÕ`« JÉèË^•#∞Éèí=O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
„Ñ¨=∂}O ÖË#O^Œ∞# JK«@ JÉèË^ŒO K≥Ñ¨Ê~å^Œ∞.
53. N hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ∞: Ü«∞u=~åº! =∞Ç¨`å‡! r=Ù_»∞ JÅÊA˝_∞» ,
Dâ◊fi~°∞_»∞ ã¨~fi° A˝_∞» . D ^è~Œ å‡ÖËQÍHõ r"Õâfi◊ ~°∞Å ã¨fi~°∂Ñ¨ x~°∂Ñ¨}=∞O^Œ∞
ÅHõ∆}Ï=$uÎ „Ñ¨=iÎOK«@OÖË^Œ∞. "åKåº~å÷Öˇ·# =¸_è»`«fi, ã¨~°fi[˝`åfiÅHõO>Ë
"Õ~Ô #· ^è~Œ å‡Å∞ r"Õâfi◊ ~°∞Å‰õΩ ÖË=Ù. JO^Œ∞=Å# `«`Î« fi=∞ã≤ J<Õ "åHõº=∞O^Œ∞
ÅHõ∆}Ï„Ñ¨=$uÎ ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ ÉèË^•<Õfl „Ñüáêkã¨∞Î#flk.
54. N â◊OHõ~∞° Å∞: ÑÖ_ç`=« ~åº! =¸_è`» fi« ã¨~fi° [˝`åfiÖË r"Õâfi◊ ~°∞Å
ã¨fi~°∂Ñ¨=∞x `«ÅK«=^Œ∞Ì. LáêkèKÕ HõeˆQ ^èŒ~å‡Å∞ x`åºÅ∞ HÍ=Ù.
=Ú`«ºÑ¨ÙzÑ¨Ê Ü«∞O^Œ∞ "≥∞i¿ã "≥O_ç HõeÊ`«O. J^Õ q^èŒOQÍ r"Õâ◊fi~°
~°∂áêÅ∞ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ HõeÊ`åÅ∞. HõxÑ≤OKÕ =¸_è»`«fi, ã¨~°fi[˝`åfiÅ∞
Láêkè =Å# QÆ∞iÎOK«|_»∞K«∞#flq. Hõ#∞Hõ ã¨`åºÅ∞ HÍ=Ù. HõeÊ`«
=ã¨∞Î=ÙO_»@OKÕ`« ^•xH˜ =¸Å=ã¨∞Î"˘Hõ\ ˜ LO_ç f~åe. HõeÊ`«"≥∞ÿ#
~°[`«O LO_»@OKÕ ^•xH˜ =¸Å=ã¨∞"Î #·≥ =Ú`«ºÑ¨ÙzÑ¨Ê#∞ JOwHõiOKåe.
J^Õq^èŒOQÍ HõeÊ`åÖˇ·# r"Õâ◊fi~°∞Å∞O_»@OKÕ, "åi Hõkèëêª#"≥∞ÿ# Ñ¨~°
„|Ç¨‡xfl JOwHõiOKåe. JO>Ë HõeÊ`« =ã¨∞=Î Ù#‰õΩ Jkèëêª# =ã¨∞=Î ÙO@∞Ok.
55. r=Ùx ã¨fi~°∂ÑÖ Láê^èŒ∞Å =Å# `≥Å∞ã¨∞Î#flk. JO>Ë ^ÕÇ¨ÏO,
WO„kÜ«∂Å ã¨=¸Ç¨ÏO. nx Hõkèëêª#"≥ÚHõ\ ˜ LO^Œx JO^Œ~°∂ JOw
HõiOKÕ q+¨Ü∞« "Õ∞. HõO\˜H˜ HõxÑ≤OKÕ â◊s~°O #∞O_ç HõxÑ≤OK«x JÇ¨ÏOHÍ~°O
ã¨~=æ° Ú - 15 441
=Ú#flQÆ∞#=hfl [_®Å∞. D ^ÕÇ¨ÅxflO\˜H© Jkèëêª#∞_≥· r=Ù_˘Hõ_»∞ „Ñ¨HÍ

tã¨∞Î<åfl_»∞. J^Õ K≥·`«#ºO. J^Õ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O† ã¨`«ºO.
56. ÑÖ_ç`«„âıëêª! Ñ¨~°=∂`«‡ =∂Ü«∂â◊H˜ÎKÕ xi‡`«"≥∞ÿ# D [QÆ`«∞Î
JO`å [_»"≥∞ÿ L#flk. [QÆ`«∞Î [_»O Hõ#∞Hõ ^•xH˜ Jkèëêª<åxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ
"åe. ~°A˚=Ù („`å_»∞) #O^Œ∞ HõxÑ≤OKÕ ã¨~°ÊO Ü«∞^ä•~°÷O HÍ#@∞¡QÍ<Õ,
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡OKÕ HõeÊOK«|_ç# [QÆ`«∞Î ‰õÄ_® ã¨`«ºO HÍ^Œ∞. áê=Ú#‰õΩ
Jkèëêª#O „`å_»∞ J~Ú#@∞¡QÍ<Õ, [QÆ`«∞Î# Hõkèëêª#O Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞x
JOwHõiOKåe. J^Õ K≥·`«#ºO, J^Õ ã¨`«ºO.
57. r"Õâ◊fi~° Ü«∞^ä•~°÷ ã¨fi~°∂ÑÖ K≥·`«#ºO. Láêkè`À ‰õÄ_ç#
^è~Œ å‡Åhfl HõeÊ`åÅ=@OKÕ r"Õâfi◊ ~° ã¨fi~°∂ÑÖ Hˆ =ÅO K≥`· #« ºO. J@∞=O\˜
x~°∞áêkèHõ K≥·`«#º=∞O^Œ∞ =¸_è»`«fi ã¨~°fi[˝`«Å∞ ãÖÉèíqOÑ¨=Ù. `≥Å¡QÍ
"≥∞~°¿ã ã¨Êù\ ˜Hõ=∞}˜, ^•™êx Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨xfl^è•#OÖ’ LO_»@OKÕ Z~°∞Ñ¨Ù
=~°‚OÖ’ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl, ^•x ã¨Ç¨Ï[ã¨fiÉèÏ="≥∞ÿ# `≥Å¡^Œ#O =∂~°Hõ J>Ë¡
LO@∞Ok. J^Õ q^èOŒ QÍ K≥`· #« º Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡O Láêkè ™êg∞Ñ¨ºO LO_»@OKÕ
r"Õâ◊fi~°∞Å∞QÍ `Àã¨∞ÎOk. J~Ú<å K≥·`«#º ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞
r"Õâ◊fi~°`«fiO ÖË^Œ∞. ^•xÜ«∞O^Œ∞ ã¨~°fi[˝`« =¸_è»`åfiÅ∞ LO_»=Ù.
58. Hõq=ˆ~}Ïº! r"Õâ◊fi~° JÉèË^Œ"Õ∞ ã¨`«ºO. JÖÏQÍHõ r"Õâ◊fi~°ÉèË^ŒO
ã¨`«º=∞x `«ÅKÕ"åxH˜ [## =∞~°} ãÖ™ê~°"Õ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx "Õ^•Å∞
K≥Ñ¨CK«∞#flq. ''Z=_»∞ r"Õâ◊fi~°∞Å q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ÉèË^Œ|∞kú Hõey LO\Ï_À
J\˜ì"åxH˜ ãÖ™ê~° ÉèíÜ«∞O `«Ñ¨Ê^Œ∞.—— J>Ë¡ ''<å<å`«fiO QÍOKÕ"å_»∞
J=∞$`«`åÎ fixfl á⁄O^ŒHõ =∞$`«∞º=Ù<Õ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞—— =Ú#flQÆ∞ „â◊√u
"åHÍºÅ∞ r"Õâ◊fi~°ÉèË^ŒO ã¨`«ºO HÍ^Œx `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flq.
59. ''r"Õâ◊fiÔ~·HõºO `≥Å∞ã¨∞H˘#fl "åxH˜ â’Hõ"≥∂Ç¨Å∞ ÖË=Ù—— J<Õk
„â◊√u "åHõºO. JÉè^Ë *Œ Ï˝#OKÕ`<« Õ Ñ¨~=° ∞ Ñ¨Ù~∞° ëê~°"÷ ∞≥ #ÿ "≥∂HõO∆ ãÖÉèqí ã¨∞#Î fl^Œx
"Õ^•Å∞ =zã¨∞Î#flq. „â◊√u „Ñ¨=∂}ÏÅ∞O_»@OKÕ`« r"Õâ◊fi~åÉèË^ŒO ã¨`«ºO.
ÉèË^Œ^Œi≈H˜ ÉèíÜ«∞O =∂„`«"Õ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ''<Õ#∞ t=Ù_»#∞ QÍ#∞—— J<Õ
|∞kú ‰õÄ_® „Éè=í ∞ÜÕ∞. J\˜ì „Éè=í ∞‰õÄ_® "Õ^•O`« „â◊=}OKÕ `˘ÅQÆ∞K«∞#flk.
r"Õâ◊fi~° ÉèË^Œ|∞kú „Éèí=∞ Hõ#∞Hõ ã¨`«ºO HÍ^Œ∞.
60-62. „â◊√u r"Õâ◊fi~° JÉèË^ŒO ÉÏkè`«O HÍ^Œx `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flk.
`«`«Î fi=∞ã≤ J<Õ "åHõºO JÉèË^•<Õfl =zã¨∞Î#flk.
„â◊√u ã¨‡ $`«∞ÅO^Œ∞ „â◊√u "åHÍºÅ∞ |Å"≥∞ÿ#q. Hõ#∞Hõ „â◊√u
"åHÍºÖË „Ñ¨=∂}ÏÅ∞. J>Ë¡ |e+¨"ª ∞≥ #ÿ "Õ^"Œ åHÍºÅ∞ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å "åHÍºÅHõ<åfl
Ñ¨~°=∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ∞QÍ ã‘fiHõiOÑ¨|_»∞`å~Ú. HÍ|\˜ì HõÑ≤ÖÏk =∞Ç¨Ï~°∞¬Å
"åHÍºÅHõ#fl `«`Î« fi=∞ã≤ J<Õ "Õ^"Œ åHõºO Ñ¨~=° ∞ „Ñ¨=∂}=∞=Ù`«∞Ok. Hõ#∞Hõ
"Õ^qŒ ~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ J<ÕH=õ Ú<åfl, Jq (=∞Ç¨Ï~°∞¬ÅKÕ =zOK«|_ç<å)
„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ HÍ=Ù.
63. N hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ∞: "Õ^Œ q~°∞^•úÖˇ·# ã¨‡ $u "åHÍºÅ∞
„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ HÍ=x K≥Ñ¨Ê@O ã¨=∞O[ãÖ HÍ^Œ∞. "Õ^•ÅO^Œ∞ =zOÑ¨Hõ
áÈ~Ú<å, =∞Ç¨Ï~°∞¬Å „Ñ¨=K«<åÅ∞ `«Ñ¨ÊHõ „QÆÇ≤ÏOKåe. =∞Ç¨`«∞‡Å ã¨∂‰õΩÎ
Å#∞ q#O_ç - 'XHõ_∞» ã¨∞MÏÅ#∞ J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl_»∞, =∞~˘Hõ_∞» ^Œ∞óMÏÅ#∞
J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl_»∞. Hõ#∞Hõ ^ÕÇ¨ ÅO^Œ∞O_Õ r"å`«‡ÅO^Œ~∂° aè#flãÖ™ê¯~åÅ∞
Hõey#"åÔ~· L<åfl~°∞. JO>Ë L#flk XˆH P`«‡ HÍ^Œ∞. J<ÕHõ P`«‡Å∞#flq.
Hõ#∞Hõ r"Õâ◊fi~°"å^•xfl q_çz P`«‡"å^•xfl ã‘fiHõiOKåe. <å<å`«‡"å^ŒO
|∞∞+≤Ñ¨ÙOQÆ=ÙÅ Ñ¨Å∞‰õΩÅ=_»OKÕ "Õ^•ÅO^Œ∞ ÖË‰õΩ<åfl JOwHõiOKåe.
64. =∞Ç¨`å‡! JO^ŒiÖ’#∞ XˆH P`«‡=ã¨∞Î=Ù LO^Œ<Õ "å^Œ##∞
<Õ#OwHõiOK«#∞. Ö’HõOÖ’ qÑ¨s`«"∞≥ #ÿ ^Œ∞óMÏÅ##∞Éèqí KÕ "å~°∞ L<åfl~°∞†
~å[ Éè’QÍÅ#∞Éèqí OKÕ"å_»∂ L<åfl_»∞. =∞~°Å D ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ ‰õÄ_®
âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. ~å[ã¨∞MÏÅ#∞ÉèíqOKÕ"å_»∞ ^Œ∞óMÏÅáêÅ∞ HÍ=K«∞Û.
^Œ∞óMÏÅ#∞ÉèíqOKÕ"å~°∞ ã¨∞dOK«=K«∞Û. Hõ#∞Hõ g_»∞ ã¨∞d, g_»∞ ^Œ∞ód
Jx K≥Ñ¨ÊÖËO. ã¨∞Y ^Œ∞óY q+¨Ü«∞"≥∞ÿ xiÌ+¨ì"≥∞ÿ# =º=ã¨÷ ÖË#O^Œ∞#
JO^Œ~°∂ ã¨∞Y=O`«∞Å∞ HÍ"åe, ÖË^• JO^Œ~°∂ ^Œ∞ód`«∞Å∞ HÍ"åe.
P`«‡ XHõ>Ë L#fl Üˇµ_»Å XHõ_»∞ =ÚH˜Îx á⁄Ok# Üˇµ_»Å JO^Œ~°∂
ã¨~=æ° Ú - 15 443
=ÚH˜Îx á⁄O^•e. HÍh WÖÏ [~°∞QÆ@O ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ UHÍ`«‡"å^ŒO

K≥Å¡^Œ∞. „Ñü ^ÕÇ¨Ï=∞O^Œ∞ r=ÙÅ∞ "Õˆ~fi~°∞ L#fl=x JOwHõiOKåe.
65. "Õ^•O`«∞Å∞ P`«‡ Hõ~,Î° Éè’HõÎ ~Ô O_»∞ HÍ^Œ∞ Jx `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞.
„â◊√`«∞Å∞ ‰õÄ_® JHõ~°Î J<Õ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞#flq. Hõ~°Î=ºÉè’HõÎ"åºÅ∞ JO`«óHõ~°}
"åºáê~°=ÚÅh P`«‡^èŒ~å‡Å∞ HÍ=h J^≥Âfi`«∞Å =∞`«O. Wk q~°∞^ŒúO.
KÕ`«<å ã¨fi~°∂Ñ≤Ü≥ÿ∞# r=Ù_»∞ Hõ~°Î J=Ù`«∞<åfl_»∞. KÕ`«#`«fiO r=Ùx
Ü«∞O^Œ∞O_»@OKÕ, r=Ù_Õ Hõ~Î° J=Ù`«∞<åfl_»∞. JO`«óHõ~} ° O [_»=∞=@OKÕ,
r=Ù_Õ Hõ~°Î"åºxH˜ J~°∞›_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ Éè’HÍÎ r=Ù_Õ J=Ù`«∞<åfl_»∞.
JÖÏHÍHõ Hõ~°Î XHõ_»∞, Éè’HõÎ =∞~˘Hõ_»x K≥Ñ¨Ê*ÏÅO. Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`åfiÅ∞
r"å`«‡ ^è~Œ å‡Å∞. P ^è~Œ å‡Å∞ [_»"∞≥ #ÿ JO`«óHõ~}° O ÜˇÚHõ¯ ^è~Œ å‡Å∞ HÍ=Ù.
66. Ü«∞u=~åº! D Ö’HõOÖ’ ^Œ∞óMÏxfl q_»z ã¨∞Y=ÚO_»@O
ÖË^Œ∞. ã¨~°fiã¨∞MÏÅ∞ ^Œ∞óYO`À<Õ JO`«=∞=Ù`«∞#flq. ã¨∞MÏÅ∞ q_»∞=^Œy#
==@O =Å# Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷O HÍ<Õ~°^Œ∞. =∞Ç¨`å‡! ^Œ∞óY<åâ◊#"Õ∞ "≥∂Hõ∆=∞=Ù
`«∞#flk HÍx ã¨∞Y„áêÑ≤Î "≥∂Hõ∆O HÍ*ÏÅ^Œ∞. Hõ#∞Hõ `å=Ú Ñ¨Å∞‰õΩK«∞#flk
"≥∂Hõ∆O HÍ^Œ∞† ^Œ∞óY<åâ◊#"Õ∞ "≥∂Hõ∆=∞=Ù`«∞Ok.
67. N â◊OHõ~°∞Å∞: HõqâıY~å! `å=Ú „Ñüáêkã¨∞Î#fl ã¨∞Y^Œ∞ó
MÏÅ∞ =∞<À^èŒ~°‡=∞=Ù`«∞#flq HÍx P`«‡^èŒ~°‡O HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ Jk =∂#ã≤Hõ
ÉèË^•xfl ™êkèã¨∞Î#flk HÍx P`«‡ÉèË^•xfl ™êkèOÑ¨*ÏÅ^Œ∞. ã¨∞Y ^Œ∞óMÏ^Œ∞Å∞
JO`«óHõ~°} ^èŒ~å‡ÖË HÍx P`«‡^èŒ~å‡Å∞ HÍ=Ù. P`«‡ XHõ¯>Ë.
68. ã¨∂÷Å, ã¨∂Hí;^ÕÇ¨Å∞ [_®Å∞. g\˜H˜ K≥·`«#ºO KÕ~°@O KÕ`«<Õ
Hõ~°Î $`«fiO U~°Ê_»∞K«∞#flk. K≥·`«#º qâı+Ö ÖËxÜˇµ_»Å QÆ_ç¤Ñ¨~°HõÅ‰õΩ ‰õÄ_®
ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ ãÖÉèíqOÑ¨^Œ∞.
z`«ÎO [_»=∞=@O =Å# Jk Hõ~°Î Éè’HõÎ J=_®xH˜ J~°›`« ÖË^Œ∞.
P`«‡‰õÄ_® Hõ~°Î Éè’HõÎ Ô~O_»∂ HÍ^Œ∞. P`«‡ xifiHÍ~°, x~°∞áêkèHõ,
JkfifÜ«∞O. Hõ#∞Hõ Hõ~°Î $`«fiÉè’HõÎ $`åfiÅ <≥ÖÏ PáêkOK«QÆÅ=Ù?
ã¨∂~°∞ºx HÍOuKÕ, ã¨~fi° „áê}∞Å∞ `«=∞ Ñ¨#∞Å∞ KÕã∞¨ HÀQÆÅ∞QÆ∞K«∞#flq.
J^Õ q^èŒOQÍ P`«‡„Ñ¨HÍâ◊OKÕ WO„kÜ«∂Åhfl `«=∞ `«=∞ Ñ¨#∞Å∞ KÕã¨∞HÀ
QÆÅ∞QÆ∞K«∞#flq. ã¨∂~°∞º_»∞ ã¨~fi° ™êH˜Ü
∆ ∞ÿ≥ #>Ë,¡ P`«‡‰õÄ_® ã¨~fi° ™êH˜∆ J=Ù`«∞#flk.
Hõ#∞Hõ Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`åfi^Œ∞Å∞ P`«‡q HÍ=Ù. JO`«óHõ~°}O ÜˇÚHõ¯
"åºáê~åÅ∞. K≥·`«#ºO ÖË‰õΩO_® U =º=Ç¨~°=¸ #_»=^Œ∞. ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂
^Œ∞Å∞ K≥·`«#º=ÚO_»@OKÕ`«<Õ Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`åfi^Œ∞Å#∞ á⁄O^Œ∞K«∞#flq.
P`«‡K≥·`«#ºOÖËx â◊"åÅ∞ U "åºáê~åxfl KÕÜ«∞*ÏÅ=Ù.
69. ÑÖ_ç`« „Ñ¨=~å! ã¨∞Y ^Œ∞óMÏÅ∞ Hõe¿ã LO\ÏÜ«∞x, ˆH=ÅO
ã¨∞YOQÍx, ˆH=ÅO ^Œ∞óYOQÍx LO_»=x ÑëHÍ~°∞. JO`ÕQÍHõ Ö’HõOÖ’
HõeˆQ ã¨∞MÏÅhfl ^Œ∞óMÏÖË J=Ù`«∞<åflÜ«∞<åfl~°∞. Jk ZO`À ã¨`«ºO.
J~Ú`Õ `«=∞~°∞ ÑëH˜#=hfl Ö∫H˜HõÑ¨~°"≥∞ÿ#q. ÉÏÇ¨Ïº Ñ¨^•~å÷ÅKÕ HõeˆQq.
HÍh „|Ç¨Ï‡ã¨∞YO JÖÏ HÍ^Œ∞. „|Ç¨Ï‡ã¨∞Y=∞<Õk `«#Ö’<Õ LO@∞Ok.
J^Õ Ñ¨~°=∞ Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷O. P`å‡#∞Éèí= „|Ç¨Ï‡ã¨∞YO J=ºÜ«∞O. WO^Œ∞‰õΩ
LÑ¨x+¨„`«Ê=∂}O LOk. „|Ç¨Ï‡ã¨∞YO Y~°∞Û HÍxk† J#O`«O.
70. |Ç¨ï q^è•Öˇ·# „Ñ¨=∂}ÏÅ`À#∞, Ü«ÚH˜Î ^Œ$ëêìO`åÅ`À#∞,
ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~° Ñ¨^Œ*ÏÅO`À#∞, t=`«`«Î fi ~°Ç¨Ï™êºxfl YO_çã¨¥Î g~°â‹·=Ù_≥·#
N hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ#∞ [~ÚOKå~°∞.
71. `«~°∞"å`« <å â‹·==∞`«"Õ∞ „âı+¨ª=∞<Õ QÆ~°fiO =^Œe `«#KÕ
q~°z`«"≥∞ÿ# â‹·=ÉèÏëêºxfl N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ ã¨=∞iÊOz# N hÅHõO~îå
Kå~°∞ºÅ∞ `«=∞ t+¨ºQÆ}O`À HõÅã≤ â◊~°}∞*ÁKåÛ~°∞. N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
t+¨∞ºÅÜ«∂º~°∞.
72. N â◊OHõ~∞° Å∞ hÅHõO~îåKå~°∞ºÅ#∞ [~ÚOKå~°<Õ "å~°Î q#QÍ<Õ
J^≥· fi`åxH˜ Ñ¨~°=∞ q^Õfi+¨µÖˇ·# L^ŒÜ«∞<åKå~°∞ºÅ=O\˜ ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œ~°∂
cèuK≥O^•~°∞.
73. hÅHõO~î°, L^ŒÜ«∞<åk ÑÖ_ç`«∞Å#∞ [~ÚOz `«=∞ J^≥Âfi`«
`«`«Î fi ã≤^•úO`åÅ#∞ ã¨∞ã≤÷~°OQÍ ™ê÷Ñ≤Oz# N â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å "å~°∞
™œ~åROÖ’ „Ñ¨"ÕtOz ^•fi~°HÍ Ñ¨@ì}Ï# HÍÅ∞"≥∂áê~°∞.
74, 75. â◊OYK«„Hõ=Ú„^ŒÅ#∞ Éè∞í *ÏÅO^Œ∞ ^èiŒ Oz#"å~°∂, qq^è•Öˇ#·
T~°úfiÑ¨ÙO„_®Å#∞ ^èŒiOz# "å~°∂, K≥qÖ’ `«∞Åã≤^ŒàÏÅ∞, "≥∞_»Ö’ `«∞Åã≤
ã¨~=æ° Ú - 15 445
=∂ÅÅ∞, `«∞Åã≤ Ñ¨Óã¨Å [Ñ¨=∂ÅÅ∞ ^èiŒ Oz# "≥+· =‚¨ ÙÅ∞ N â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ
"åix ã¨g∞Ñ≤OKå~°∞. "å~°O^Œ~°∂ N â◊OHõ~°∞Å`À ÑÖK«ÉèË^•Å#∞ ÉÏQÍ
Ziy# "åiˆH "≥∂Hõ∆O Åaèã¨∞ÎO^Œx "åkOKå~°∞. (ÑÖK« ÉèË^• ÖË=O>Ë
1. r"Õâ◊fi~° ÉèË^ŒO 2. r=ÙÅ Ñ¨~°ã¨Ê~° ÉèË^ŒO 3. r= [_» ÉèË^ŒO
4. Dâ◊fi~° – [_» ÉèË^ŒO 5. [_®Å‰õΩ – [_®Å‰õΩ L#fl Ñ¨~°ã¨Ê~°
ÉèË^ŒO) N Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ"å~°∞ D áêOK«~å„`«∞ÅÃÑ· H˘^Œ=∞ ã≤OQÆO
=∞kOz# U#∞QÆ∞ÃÑ· ÅOÑ¶∞≤ Oz ‰õΩOÉèãí Ö÷¨ ÏÅ#∞ ÉèkË OKÕ@∞¡ "åi Ñ¨Ó~°fiÑ¨H∆í
‰õΩOÉèãí Ö÷¨ ÏÅ#∞ ÉèkË OKå~°∞. D q^èOŒ QÍ t+¨∞ºÅ∞ ‰õÄ_® q[Ü«∞Ñ¨~O° Ñ¨~Å° #∞
P™êfikOK«™êQÍ~°∞.
76-79. N â◊OHõ~∞° Å∞ "≥+· =‚¨ , â‹=· , âßHõ,Î ™œ~°, QÍ}Ñ¨`åº^Œ∞ÅO^Œih
[~ÚOz `«=∞ áê^•„HÍO`«∞Å#∞ KÕã¨∞H˘x L[˚~ÚxH˜ Ñ¨Ü«∞#"≥∞ÿ<å~°∞.
N â◊OHõ~°∞Å∞ L[˚~Úh #QÆ~° „Ñ¨"Õâ◊O QÍqOK«QÍ<Õ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å<Õ
<≥=∞à◊§ ã¨=¸Ç¨Å∞ |Ü«∞@‰õΩ =zÛ <å@ºO KÕÜ«∞™êy#q. =∞Ç¨
HÍàıâ◊fi~°∞x Ñ¨Ó*Ï =∞Ok~°=∞O^Œ∞ ^èŒ∞q∞ ^èŒ∞q∞ Jx =∞$^ŒOQÆ^èŒfi#∞Å∞
„"≥∂QÆQÍ, [#∞Å∞ Ñ¨Ó*Ï ã¨=∞Ü«∞"≥∞ÿ#^Œx „Éèí=∞Ñ¨_®¤~°∞.
N â◊OHõ~∞° Å∞ JQÆ~∞° , nÑ¨, ^è∂Œ áêÅ`À N HÍàıâfi◊ ~°™êfiq∞x ^Œi≈Oz,
JiÛOz J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ ã¨∞ÎuOKå~°∞.
80-82. N â◊OHõ~°∞Å∞ `å#∞ ZO^Œ~°∞ ÑÖ_ç`«∞Å#∞ [~ÚOz<å,
Zxfl =∞`åÅ"åix YO_çOz J^≥fiÂ `« ™ê÷Ñ#¨ KÕã<≤ å, L[˚~Úh #QÆ~=° ∞O^Œe
Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ "åix [~Ú¿ãÎQÍx `«# *ˇ·„`«Ü«∂„`« ãÖÑ¨Ó~°‚O
HÍ^Œx `«ÅKå~°∞. "≥O@<Õ `«=∞ „Ñ≤Ü«∞t+¨∞º_≥·# Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºx Ñ≤ez
''™œ=∂º! D Ñ¨@} ì OÖ’ =∞Ç¨Hõq ÑÖ_ç`∞« _≥#· N Éè@ í ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ‰õΩ
=∞# PQÆ=∞# "å~°Î `≥eÑ≤ ã¨=∂"ÕâßxH˜ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=Åã≤#——^Œx
P^ÕtOKå~°∞.
`«~°∞"å`« N Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ"å~°∞ N Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ#∞
Hõeã≤ ~¸ q^èŒOQÍ „Ñ¨ãÖyOKå~°∞.
N Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞: ÑÖ_ç`«„Ñ¨=~å! N â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞
"Õ^•O`« `«`«Î fi"≥∞ÿ# J^≥Âfi`« ã≤^•úO`åxfl „Ñüáêkã¨¥Î q=∞`«"å^Œ∞Å
"å^•ÅxflO\˜h YO_çã¥¨ ,Î kyfi[Ü«∞Ü«∂„`« ã¨Å∞Ñ¨Ù`«∂ Ü«∞fâ◊fi~° K«„Hõ=~°∞ÖÎ ·ˇ
`«=∞ Ñ¨@ì}ÏxH˜ "ÕOKÕâß~°∞.
83. =∂ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ N â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"å~°∞ `«=∞#∞
L^ÕÌtOz ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ `≥eÑ¨Ù`å#∞. PÅHÕK«O_ç.
''H˘O^Œ~∞° LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ‰õΩ qÑ¨s`å~å÷Å#∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ „|Ç¨Ï‡ã¨∂„`åÅ‰õΩ
^Œ∞~åfi ºMÏº<åÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å# Ö’Hõ=∞O`å q"å^Œ„QÆãÎ̈"≥∞ÿ ã¨∞Y
âßO`«∞Å∞ Hõ~∞° ==Ù`«∞#flq. J@∞=O\˜ Ö’HõHOõ @Hõ"∞≥ #ÿ „Ñüáê^Œ# ÅxflO
\˜h YO_çOz âßOu `«`åÎ fixfl ™ê÷ÑO≤ K«^ÅŒ z "Õ^•O`« ã≤^•úO`åxfl „Ñüáê
kOÑ¨ ^ŒÅz<åO. Jaè#fl"≥∞ÿ# Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl r= „|Ç¨Ï‡ JÉèË^Œ ~°∂áê#
JÅ~å~°∞K«∞#fl^Œx `«ÅK«∞K«∞<åflO. LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞ ‰õÄ_® r=„|Ç¨Ï‡ JÉè^Ë ~Œ ∂° Ñ¨
Ñ¨~°=∞`«`åÎ fi<Õ „Ñüáêkã¨∞Î#fl=x É’kèã¨∞Î<åflO. Ö’HõOÖ’ <åã≤ÎHõ=∞`åÅ∞,
^≥Âfi`«O`À ‰õÄ_ç# Pã≤ÎHõ=∞`åÅ∞ qÑ¨s`«OQÍ ÃÑiyáÈ=ÙK«∞#flq. Jq
Ug Ñ¨~°=∂~°÷, „|Ç¨Ï‡„áêÑ≤Îx É’kèOK«@OÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å# P =∞`å
ÅxflO\˜h YO_çOz ˆH=ÖÏ^≥Âfi`åxfl ™ê÷Ñ≤OÑ¨^ŒÅz<åO.
84. ''=∞Ç¨`å‡! `å=Ú ã¨~°fiâß¢™êÎÅO^Œ∂ xëê‚`«∞Å∞. Hõ#∞Hõ
`«=∞‰õΩ "Õ^•O`« `«`åÎ fixfl QÆ∂iÛ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ `≥Å∞Ñ¨=Åã≤# J=ã¨~°O
ÖË^∞Œ . HÍ|\˜ì `å=Ú "Õ^•O`« q~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ ^≥fiÂ `« ã≤^•úO`åxfl Ñï`«ºlOK«O_ç.
=∞Ç¨`«∞‡Å∞ ã¨`«º"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂ÅO^Œ∞ "≥O@<Õ ã¨ÊOk™êÎ~°∞. JÖÏHÍHõ
=¸~°öOQÍ `«=∞ =∞`å<Õfl ã¨=∞i÷OKÕ Ñ¨Hí∆OÖ’ =∂`À `«~°¯=∞O^Œ∞ áêÖÁæx,
=„[Ñ¶∂¨ `åÅ =O\˜ =∂ "å^Œ#Å <≥^∞Œ ~À¯O_ç† g∞ |ÖÏxfl Ñ¨sHÕ∆ K«∞HÀO_ç.——
85. `«~°∞"å`« P Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∞ N Ñ¨^•‡áê^•Kå~°∞ºÅ
ãÖ^Õâßxfl qx, HÀÑÖ`À ÑïÇ¨ãÖ KÕã¨¥Î WÖÏ ÑëHÍ_»∞.
86. N Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∞: ÑÖ_ç`å„Ñ¨=~å! `å=Ú TiH˜
„H˘`«QÎ Í =zÛ#O^Œ∞ =Å#, <å ¿Ñ~°∞¢ÑM¨ Ïº`«∞Å∞, â◊HÎ˜ ™ê=∞~å÷ºÅ∞ `≥eÜ«∞Hõ
ã¨~=æ° Ú - 15 447
=∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl~°∞. <å q~Àkè =∞`«"å^Œ∞ÅO^Œih `«Ö`ˇ hÎ« Ü«∞‰õΩO_® KÕã¥¨ ,Î

~å[Ç¨ÏOã¨Å∞ `å=∞~°`«∂_»∞Å#∞ ÉèíH˜∆OKÕ q^è•#, "åi H©iÎa~°∞^•Å<≥Å¡
T_»É~ˇ H° ˜ ÑÖÑ¨Ù`«∞O\Ï#∞. WÑ¨Ê\˜HÔ <· å "Õ∞ÖÁ¯x <å "å^Œ<å Ñ¶∂¨ `åÅ#∞O_ç
`«Ñ≤ÊOK«∞H˘x áêiáÈO_ç. qA˝Öˇ·# <åÉ’\˜ "åi =ÚO^Œ∞ =º~°÷
„¿ÑÖÏÑ¨#Å∞ KÕÜ«∞HõO_ç.
87. Ü«∞u=~°tëêº! =º~°÷„Ñ¨ãÖQÍÅ∞ Hõ\ ˜ìÃÑ@∞ì. <å ™ê=∞~°÷ºO
`≥Å∞ã¨∞HÀ. <å#∞O_ç „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨∂H˜Î Ñ¨~°OÑ¨~°Å∞ "≥Å∞¡=Ü≥ÿ∞ „Ñ¨=
Ç≤Ïã¨¥ÎO_»QÍ, HÍ}Ï^Œ=Úx „Ñ¨=z`«"≥∞ÿ# <åºÜ«∞âß¢ã¨Î"å^Œ"Õ∞ xÅ∞=
h_»ÖËHõ áÈ~ÚOk. WHõ HõÑ≤Å=Úx „¿ÑÖÏÑ¨#Å∞ Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ@∞ìK«∞#flq.
™êOYº"å^ŒO ^Œ∂~°OQÍ áÈ`«∞#flk. =∞Ç¨Ïi¬ „Ñ¨=~°∞Å ã≤^•úO`åÖˇ#· <åºÜ«∞,
™êOMÏºk =∞`åÖË xâı≈+ÖQÍ #tã¨¥ÎO_»QÍ, h QÆ∞~°∞"≥·# â◊OHõ~°∞Å∞
"åiHõ#fl Q˘Ñ¨Ê"å_®? `≥Å∞Ñ¨Ù. HÍ^Õx =∂~°∞Ñ¨Å∞HõHõ "≥_»eáÈ.
88. N Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞: Jq"ÕH©! Ü«∞^ä•~°÷O `≥eÜ«∞Hõ =^Œ~°∞
K«∞<åfl=Ù. =∂ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞, =∂ =∞`åxfl `«∂Å<å_»‰Ωõ . h=Ù =∞Ç¨ÑÖ_ç`∞«
_»"Õ HÍ=K«∞Û. J<ÕHõ=∞Ok ÑÖ_ç`«∞Å#∞ h "åHõÊ\˜=∞`À [~ÚOz
LO_»=K«∞Û. HÍh JÖ∫H˜‰Ωõ _»∂, ã¨~fi° Ö’Hõ Ç≤Ï`«∞_»∂, ã¨~Àfi`«=Î ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨∞_»∂
J~Ú# =∂ QÆ∞~°∞^Õ=ÙxHõ_» h=Ù xÅ∞=*ÏÅ=Ù. ã¨∂~°ºHÍOu =ÚO^Œ∞
#Hõ∆„`åÅ∞ â’aè™êÎÜ«∂?
89-93. JO`«@ N Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ ã¨~°fiO N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
x"ÕkO`«∞#x `≥eÑ≤ JK«@#∞O_ç "≥àÏ¡_»∞.
`«~°∞"å`« N Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∂ N â◊OHõ~°∞Å∂ `«=∞ "å^Œ
„Ñü"å^Œ Ñ¨\ ˜=∞Å`À, ™ê\˜~åx áêO_ç`«º â∫~°ºnè=∞}∞Å=Ù`«∂ "åkOÑ¨
™êQÍ~°∞. "åi "åi "åHÍÛ`«∞~°ºOKÕ Z=iH˜"åˆ~ q[Ü«∂xfl PHÍOH˜∆ã¨¥Î
"åkOK«∞H˘<åfl~°∞. J<ÕHõ „Ñ¨=∂}ÏÅ`À#∞, ^Œ$ëêìO`åÅ`À#∞ "åi "åi
"å^Œ#Å#∞ ^Œ$_èôHõiOK«∞HÀ™êQÍ~°∞.
„¿ÑHõ∆Hõ ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œ~°∂ Ü«ÚH˜Î „ÑüÜ«ÚH˜Î *ÏÖÏÅ`À ‰õÄ_ç#, P
"åQÆ∞º^Œú=∞O^Œ∞ Uq∞ [~°∞QÆ∞K«∞#fl^À `≥eÜ«∞*ÏÅx "åÔ~·<å~°∞.
cèHõ~°"≥∞ÿ# P áÈ~°∞Ö’ N â◊OHõ~°∞Å ã≤^•úO`« „Ñüáê^Œ#ÅKÕ
ÉèÏã¨¯~°∞x Ñ¨Hõ∆O |ÅÇ‘Ï#=∞~ÚOk. P ã¨ÉèíÖ’ ÉèÏã¨¯~°∞x Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù â’ÉèíÅ∞
„Ñ¨HÍtOÑ¨*ÏÅHõáÈÜ«∂~Ú. N ÉèÏã¨¯~°ÑÖ_ç`«∞_»∞ J^≥Âfi`« ^ÀëêÅ xÖÏ
=zOKå_»∞.
94. N Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∞: q∞H˜¯e â◊=∞=Ú QÆÅ"å_®! r"å`«‡
Ñ¨~°=∂`«‡Å‰õΩ ÉèË^•xfl HõeyOKÕk „Ñ¨Hõ$u Jx h=Ù K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∞O
`«y#k HÍ^Œ∞. Dâ◊fi~° ÉèÏ=O, r=ÉèÏ=O „Ñ¨Hõ$uH˜ `«~°∞"å`« U~°Ê_»_»O
=Å¡ D „Ñ¨Hõ$u r=Ùx QÍx Dâ◊fi~°∞xQÍx P„â◊~ÚOz "åiH˜ ÉèË^•xfl
HõeyOK«_»O ÖË^Œ∞.
95. N â◊OHõ~°∞Å∞: ÑÖ_ç`«„Ñ¨=~å! ^Œ~°Ê}O aOÉÏxfl P„â◊~ÚOz
aO| „ÑüaOÉÏÅ#∞ "Õ~∞° KÕã∞¨ #Î fl^•? ^Œ~Ê° }O aO|O HÍ^Œ∞† „ÑüaO|=¸
HÍ^Œ∞. aO|„ÑüaO| ÉèÏ=O U~°Ê_»Hõ =ÚO^Õ P J^ŒÌO LOk. J^ŒÌO
LO_»@O KÕ`«<Õ aO|„ÑüaO| ÉèÏ="Õ∞~°Ê_ç#k. J^ŒÌO ÖË‰õΩO>Ë aO|
„ÑüaO| ÉèÏ=O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^•? =ÚMÏxfl „QÆÇ≤ÏOKÕ J^ŒÌO aO|„Ñü
aOÉÏÅ ÉèË^Œ"≥∞ÿ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. P „Ñ¨HÍ~°OQÍ, „Ñ¨Hõ$f "≥Ú^Œ@ aO|"≥∞ÿ#
Dâ◊fi~°Q`Æ O« HÍ^Œ∞, „ÑüaO| r=QÆÒ« HÍ^Œ∞, Hˆ =Å z<å‡„`«=Ú <å„â◊~ÚOz
„Ñ¨Hõ$u L#flk. z^•„â◊~Ú J~Ú# „Ñ¨Hõ$u <å„â◊~ÚOz =∞e# „Ñ¨Hõ$u`À
XÑ¨C"å_»∞ r=Ù_»h, â◊√^Œ„ú Ñ¨H$õ u`À XÑ¨C"å_»∞ Dâ◊fi~°∞_»h `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
„Ñ¨Hõ$u =ÚO^Œ∞QÍ L<åfl, ^Œ~°Ê}=Ú#flO^Œ∞# aO|„ÑüaOÉÏÅ ÉèÏ=#
U~°Ê_Õ@∞¡, P „Ñ¨Hõ$u <å„â◊~ÚOKÕ r"Õâ◊fi~° ÉèÏ=O ã≤^Œú=∞=Ù`«∞#fl^Œx
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
96. aO|„ÑüaO| =º=Ç¨~åÅ∞ ^Œ~°Ê}O =Öˇ<Õ U~°Ê_»∞K«∞#flq.
J^ŒÌ"Õ∞ÖËx Ñ¨H∆Í# aO|„ÑüaO| „Ñüáê^Œ#"Õ∞ LO_»^Œ∞. ^Œ~°Ê}O
=∂„`«O aOÉÏ<åfl„â◊~ÚOK«@OKÕ J^ŒÌ=∞O^Œ∞ „ÑüaO|O HõxÑ≤ã¨∞Î#flk.
P q^èŒOQÍ z`«Î"≥∞ÿ# Ñ¨~°=∂`«‡ aO|=∞=@O =Å# "Õ~°∞QÍ L<åfl_»∞.
"åxH˜ „Ñ¨Hõ$u ãÖ|O^èŒ"Õ∞g∞ LO_»^Œ∞. Hõ#∞Hõ „Ñ¨Hõ$u ^èŒ~å‡Öˇ·# ã¨∞Y
ã¨~=æ° Ú - 15 449
^Œ∞óMÏÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«@O ÖË^Œ∞. J~Ú<å aO|"≥∞ÿ# z„^Œ∂Ñ¨ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ

P„â◊~ÚOz L#flk. P „Ñ¨Hõ$`«∞ºáêkè =Å# JO^Œ∞ aO|"≥∞ÿ# Ñ¨~°=∂`«‡
Hõ#|_»∞K«∞<åfl_»∞. P „ÑüaO|"Õ∞ r=Ù_»∞. r=ÙxH˜ „Ñ¨Hõ$uH˜, ^Œ~°Ê}O
„ÑüaOÉÏÅ=∞ÖË¡ ãÖ|O^èŒO LOk.
Hõ#∞Hõ aO|"≥∞ÿ# Ñ¨~°=∂`«‡‰õΩ „Ñ¨Hõ$`«∞ºáêkè ÖË‰õΩO_»@OKÕ ã¨∞Y
^Œ∞óMÏ^Œ∞Å∞O_»=Ù. „ÑüaO|"≥∞ÿ# r=ÙxH˜ „Ñ¨Hõ$u ãÖ|O^èŒ=ÚO_»@OKÕ
ã¨∞Y^Œ∞óMÏ^Œ∞Å∞O\Ï~Ú. J^ŒOÌ ã¨fiK«ÛOù QÍ LO_»@O, ÖË‰Ωõ O_»@OKÕ aO|O
HõxÑ≤OK«@O, HõxÑ≤OK«HõáÈ=@O [~°∞QÆ∞K«∞#flk. J^Õq^èŒOQÍ „Ñ¨Hõ$u
ÜˇÚHõ¯ ^èŒ~å‡ÅKÕ JO^Œ∞Ö’ Ñ¨~°=∂`«‡ ‰õÄ_® HõxÑ≤OK«@O, HõxÑ≤OK«Hõ
áÈ=@O HõÅ∞QÆ∞`«∞O@∞Ok. x*ÏxH˜ „Ñ¨H$õ `Õ ÖË#O^Œ∞# aO|„ÑüaOÉÏÅ∞
QÍx Dâ◊fi~°∞_»∞ r=ÙÅ∞ QÍx LO_»~°∞. z<å‡„`«ÜÕ∞ ã¨`«ºO.
97. N ÉèÏã¨¯~°∞Å∞: qHÍ~°O Hõey#k, [_»O J~Ú# „Ñ¨Hõ$u
qHÍ~°O ÖËxk, ãÖQÆO ÖËxk *Ï˝<≥·Hõ~°ãÖ J~Ú# „|Ç¨‡xfl P„â◊~ÚOz
LO_»_»O `«y#k HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì D „Ñ¨Hõ$u JO`«óHõ~°} qt+¨µì}Ë‚
P„â◊~ÚOz LO_»_»O ã¨=Úz`«O.
98. N â◊OHõ~°∞Å∞: ÑÖ_ç`«„Ñ¨=~å! [_»"≥∞ÿ# JO`«óHõ~°}O`À
‰õÄ_ç# P`«‡<å„â◊~ÚOz „Ñ¨Hõ$u L#fl^Œx =zOKå~°∞. g∞ "å^Œ#‰õΩ
„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ ÖË=Ù. '<Õ#∞ JA˝_#» ∞— J<Õ „Ñ¨=∂}O K«∂Ñ¨^ÅŒ ¿ãÎ Jn ãïÜ≥∞ÿ #
„Ñ¨=∂}O HÍ^Œ∞. ZÖÏQÆO>Ë –
99. '<Õ#A˝_»#∞— J<Õ J#∞Éèí=O JO`«óHõ~°} qt+¨ì r=Ùx^Œx
K≥Ñ≤Ê# Üˇµ_»Å '<Õ#∞ J#∞Éèí==Ú HõÅ"å_»#∞— J<Õ „Ñ¨fu=Å¡ J#∞Éèí∂u
JO`«óHõ~}° qt+¨ì r=Ùx^Œx K≥ÑÊ¨ =Åã≤ =ã¨∞OÎ k. J[_»=∞~Ú# J#∞Éè=í O
[_»=∞~Ú# JO`«óHõ~°}=∞O^Œ∞ LO_»^Œ∞. HÍ|\˜ì qt+¨ì=Ú#∞ „Ñ¨Hõ$u
P„â◊~ÚOz LO@∞O^Œ#_»O =∂‰õΩ ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞.
100. ^ŒÇÏ≤ OKÕ â◊HQÎ˜ ÅÆ Jyfl `å^•`«‡ºO =Å¡ W#∞=Ú ^ŒÇÏ≤ ã¨∞#Î fl^Œx
=º=Ç¨ÏiOz#@∞¡ J#∞Éè=í O HõÅ P`«‡ `å^•`«‡ºO =Å¡ JO`«óHõ~}° =Ú#O^Œ∞
J#∞Éèí=O =ºÑ¨^ÕtOÑ¨|_»∞`ÀOk.
101. N â◊OHõ~°∞Å∞: r=Ù_»∞ „Ñ¨Hõ$u`À ‰õÄ_ç LO_»@OKÕ
J*Ï˝<å#∞Éè=í O HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. JÖÏHÍ^Œx "åk¿ã,Î JO`«óHõ~} ° O ã¨fiÉèÏ=
ã≤^ŒúOQÍ [_»=∞=@O=Å# ã¨∞Y ^Œ∞óMÏk J#∞Éèí=O ã≤kúOK«^Œ∞. K≥·`«#º
=O`«∞_≥·# r=Ù_»∞ JO`«óHõ~°}ÀáêkèKÕ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_»∞.
JO>Ë JO`«óHõ~°} Láêkè `˘Åy`Õ K≥·`«#ºO =∂„`«"Õ∞ q∞QÆ∞Å∞K«∞#flk.
Hõ#∞Hõ r=Ù_»∞ K≥·`«#º=O`«∞_»∞. JO`«óHõ~°}O [_»=∞=_»O =Å# JO`«ó
Hõ~°}=∞O^Œ∞ ã¨∞Y^Œ∞óMÏ#∞Éèí=O ãÖÉèíqOÑ¨^Œ∞.
102. N Éèí@ìÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∞: <Õ##∞Éèí=O HõÅ"å_»#∞ J<Õ
„Ñ¨fuÖ’ [_»=∞~Ú# JO`«óHõ~°}ÏxH˜ J#∞Éèí∂u q~°∞^ŒúO. HÍ|\˜ì
z^•`«‡ `å^•`«‡ºO =Å¡ [_®O`«óHõ~°}O KÕ`«#O =Öˇ ÉèÏã≤ã¨∞ÎO^Œx
Q“}Ï~å÷xfl P„â◊~ÚOK«_»O `«y#^Õ. <Õ#A˝}˜‚ J<Õ „Ñ¨fuÖ’ [_»=∞~Ú#
JO`«óHõ~°}OÖ’ [_»=∞~Ú# Jq^Œº LO_ç ÉèÏã≤OK«_»OÖ’ q~À^èŒO ÖË^Œ∞.
HÍ=Ù# WHõ¯_» z^•`å‡„t`«=∞~Ú# Jq^•º`å^•`«‡º ~°∂Ñ¨=∞~Ú# Q“}Ï~å÷xfl
ZO^Œ∞‰õΩ K≥áêÊÅx „Ñ¨â◊fl. Jq^Œº #∞O_ç Ñ¨Ù\˜ì# z`«Î=Ú#∞ Jq^Œº
P„â◊~ÚOz LO_»∞@ q~°∞^ŒúO. HÍ|\˜ì WHõ¯_» QÆ∂_® Q“}Ï~å÷xfl K≥áêÊe.
103. N â◊OHõ~°∞Å∞: J*Ï˝#O =∞#ã¨∞û <å„â◊~ÚOz LO@∞O^Œx
=zã¨∞Î<åfl~°∞. JÖÏQÆ~Ú`Õ QÍ_è»x„^ŒÜ«∞O^Œ∞ =∞#¿ãû ÖË^Œ∞ QÆ^•? JÑ¨C_»∞
WHõ J*Ï˝#=∞<Õk ZÖÏ LO@∞Ok? HÍ|\˜ì „Ñ¨Hõ$u â◊√^ŒúK≥·`«#º=Ú<Õ
P„â◊~ÚOz L#flk. W^Õ x["≥∞ÿ# ã≤^•úO`«O.
104. N Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∞: QÍ_è»x„^Œ Ü«∞O^Œ∞ Jq^ŒºÖË^Œ∞.
HÍ|\˜ì Jk z^•`«‡ <å„â◊~ÚOz L#fl^Œ#∞@ ‰õÄ_® q∞H˜¯e „Ñ¨=∂}
^Œ∂~°=Ú. „â◊√u ã¨∞+¨µÑ≤ÖÎ ’ r=Ù_»∞ „|Ç¨Ï‡`À UHõ=∞=Ù`å_»x `≥Å∞Ñ¨Ù`ÀOk.
Jq^Œº JÑ¨Ù_»∞ LO>Ë r= „|ÃÇ·Ï‡HÍºxH˜ Jk P@OHõO J=Ù`«∞Ok.
HÍ|\˜ì ã¨∞+¨µÑ≤ÎÖ’ z^•`«‡#∞ P„â◊~ÚOz Jq^Œº LO^Œ#_»O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
105. 'ãü ãÖÑ¨^Œº # q^Œ∞ó— J<Õ "åHõºO ã¨∞+¨µÑ≤ÎÖ’ z^•`«‡
Jq^Œº‰õΩ P„â◊Ü«∞"≥∞ÿ L#fl^Œx K≥Ñ¨Ê_»O ÖË^Œ∞. ã¨∞+¨µÑ≤ÎÖ’ r=ÙÅ∞
„|Ç¨Ï‡O`À SHõºO á⁄Ok<å P *Ï˝#O ÖË‰õΩO_® L<åfl~°x P „â◊√u
ã¨~=æ° Ú - 15 451
`å`«Ê~°ºO. (z^•`«‡#∞ P„â◊~ÚOz J<åk ÉèÏ= ~°∂Ñ¨ =¸ÖÏq^Œº

LO^Œx P „â◊√u K≥Ñ¨ÊÖË^Œ∞.)
106, 107. z^•`«‡#∞ P„â◊~ÚOz# ÉèÏ= ~°∂Ñ¨=∞~Ú# Jq^Œº#∞
"å^ŒO HÀãÖ JOwHõi¿ãÎ Jk x`«º=∂? Jx`«º=∂? x`«º=∞~Ú`Õ "≥∂HíO∆
LO_»^∞Œ . x`«º=∞x K≥ÑÊ¨ _®xH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù ÖË^∞Œ . Jx`«º=∞x JOwHõiOz<å,
^•xx `˘ÅyOKÕk z„`«ÊHÍâ◊=∂? [_» „Ñ¨HÍâ◊=∂? z„`«ÊHÍâ◊O Jq^Œº‰õΩ
P^è•~°O, Jq^•º™êH˜∆ Hõ#∞Hõ Jk Jq^Œº#∞ <åâ◊O K≥Ü∞« º^Œ∞. [_»„Ñ¨HÍâ◊O
‰õÄ_® Jq^Œº#∞ <åâ◊O K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞. z^•`«‡#∞ P„â◊~ÚOz# Jq^Œº
[_» ã¨fi~°∂ÑÖ Hõ#∞Hõ Jq^Œº#∞ áÈQ˘@ìÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì g∞ ã≤^•úO`«O
„Ñ¨HÍ~°O "≥∂Hí„∆ Ñü|O^èHŒ =õ ∞~Ú# Jq^ŒºÜÕ∞ ã≤kOú K«^∞Œ . „Éè=í ∞, „QÆÇÏ≤ OK«Hõ
áÈ=_»O ãÖ™ê¯~åÅ∞ J=™ê÷„`«Ü«∞OÖ’ "≥∂Hí∆„Ñ‘u |O^èŒHÍÅ∞.
108. N â◊OHõ~°∞Å∞: „Éèí=∞ z^Œ=ÉèÏã¨ ~åÇ≤Ï`åºxH˜ HÍ~°}=∞x
h=Ù K≥áêÊ=Ù. P „Éèí=∞#∞ q=iOK«∞. <Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#∞ Jx
â◊s~°=∞O^Œ∞ P`«‡|∞kúx „Éèí=∞ JO\Ï"å? JÖÏ K≥Ñ¨Ê~å^Œ∞. h‰õΩ q∞H˜¯e
qã¨‡iOKÕ jÅ=ÚOk. HÍ|\˜ì ã¨~°fi Ñ¨^•~å÷Å ãÖHõ~åxfl K≥|∞`«∞<åfl=Ù.
109. (Éèí@ì ÉèÏã¨¯~°∞x qã¨‡iOKÕ jÖÏxfl q=iã¨∞Î<åfl~°∞)
N â◊OHõ~°∞Å∞: ã¨~°fi=¸ ÉèË^•ÉèË^•xH˜ q+¨Ü«∞=∞=Ù`ÀO^Œx h âßG
ã≤^•úO`«O. nxKÕ 'Wk YO_»O— J<Õ ÉèË^•ÉèË^Œ*Ï˝<åxfl „Ñ¨=∂}OQÍ
fã¨∞H˘#∞K«∞<åfl=Ù. '<Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#∞— J<Õ ÉèË^•ÉèË^Œ q+¨Ü«∞*Ï˝<åxfl
ZO^Œ∞‰õΩ L¿ÑH˜∆ã¨∞Î<åfl=Ù?
110. N â◊OHõ~°∞Å∞: '<Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#∞— J<Õ *Ï˝#O „ÉèÏOu
HÍ^Œx J#∞=∂# „Ñ¨=∂}OKÕ ã≤kú™ÈÎOk. aè<åflaè#fl q+¨Ü«∞=∞QÆ∞@
=Å# <Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#∞ J<Õ |∞kú „Ñ¨=∂}=Ú. Wk YO_»=Ú J<Õ
*Ï˝#=Ú ^Œ$ëêìO`«=Ú. (Wk YO_»=Ú J<Õ *Ï˝#=∞O^Œ∞ Ô~O_»∞
=ã¨∞Î=ÙÅ∞#flO^Œ∞=Å¡ ÉèË^Œ=Ú, Wk YO_»=∞<Õ JÉèË^Œ =º=Ç¨~°OKÕ
JÉèË^Œ=¸ `≥Å∞ã¨∞Î<åfl~Ú. JÖÏˆQ '<Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#∞— J<Õ *Ï˝#OÖ’
P`«‡ â◊s~°O "Õ~°∞QÍ L<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ ÉèË^Œ=Ú <Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#∞ J<Õ
=º=Ç¨~°OKÕ JÉèË^ŒO QÀK«iã¨∞Î<åfl~Ú.
111. N Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∞: <Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#<Õ |∞kú
(^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂k J<å`«‡Å Ü«∞O^Œ∞ P`«‡|∞kú) x¿+kèOÑ¨ ^Œy#^Œ=_»OKÕ
„Ñ¨=∂}O HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì =Ú`«ºÑ¨Ù zÑ¨Ê Ü«∞O^Œ∞ "≥O_ç Ü«∞#∞ ÉèÏ=O
=Öˇ ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∞ ã¨=¸Ç¨Ï=∞O^Õ <Õ#<≥_ç |∞kú x¿+kèOÑ¨|_»∞#^ŒQÆ∞@KÕ
„Ñ¨=∂}=Ú HÍ^Œx J#∞=∂# „Ñ¨=∂}=Ú. =Ú`«ºÑ¨Ù zÑ¨ÊÜ«∞O^Œ∞ "≥O_ç
Ü«∞#∞ ÉèÏ==Ú=Öˇ ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞ <Õ#<≥_ç |∞kú „ÉèÏOu.
HÍ|\˜ì '^Õ¿ÇÏO„kÜ«∞ ã¨=Ú^•Ü«∞ =∞O^Œ∞ P`«‡|∞kú x¿+kèOÑ¨|_»∞
K«∞#flO^Œ∞=Å¡— J<Õ ¿ÇÏ`«∞=Ù '<Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#∞— J<Õ *Ï˝#O „ÉèÏOu
Jx ™êkè™ÈÎOk. WÖÏ ™êkèOÑ¨^Œy# ^•x HÀãÖ K≥Ñ≤Ê# ¿ÇÏ`«∞=Ù
™ê^è•ºÉèÏ"åxfl ™êkè¿ãÎ ã¨„`«ÊuÑ¨Hí∆=Ú J<Õ ^À+Ö U~°Ê_»∞`«∞Ok. WHõ¯_»
P ^À+Ö HõeyOk. HÍ|\˜ì <Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#∞ J<Õ *Ï˝#O „Ñ¨=∂}O
HÍ^Œ∞. (D "å^•xfl N â◊OHõ~°∞Å∞ `«~°∞"åu â’¡HõOÖ’ x~åHõi™êÎ~°∞.)
112. N â◊OHõ~°∞Å∞: (™êkèOÑ¨^Œy#k ™ê^èŒºO. nxHõO>ˇ
W`«~°=∞~Ú#k ™ê^è•ºÉèÏ=O. ™ê^è•ºÉèÏ==∞O^Œ∞ „Ñ¨=iÎOK«∞ ¿ÇÏ`«∞=Ù
ã¨=ºaèKå~°O. Jk ¿ÇÏ`åfiÉèÏã¨"Õ∞ HÍx ¿ÇÏ`«∞=Ù HÍ^Œ∞.) x+≤^èŒº=∂#
q+¨Ü«∞`«fi=∞<Õk ã¨=ºaèKå~°=Ú. XHõ QÀ=Ù‰õΩ H˘=Ú‡Å∞ ÖË=Ù. H˘=Ú‡Å∞
#~°Hõ|_ç#=<Õ ÉèÏ=O`À D QÀ=Ù YO_»=Ú J<Õ „Ñ¨Ü≥∂QÆOÖ’ x+≤^èŒº
=∂#`«fi=∞<Õ ¿ÇÏ`«∞=Ù =ºaèK«i™ÈÎOk. D QÀ=Ù =ÚO_»=Ú (H˘=Ú‡Å∞
"≥ÚÅ=Hõ áÈ=_»OKÕ ÖËxk) J<Õ „Ñ¨Ü≥∂QÆOÖ’ ‰õÄ_® ÃÑ· ¿ÇÏ`«∞=Ù
„Ñ¨=iÎOK«∞@KÕ D ¿ÇÏ`«∞=Ù ¿ÇÏ`åfiÉèÏã¨ =∞=Ù`ÀOk.
(x+≤^èŒº=∂# q+¨Ü«∞`«fi=∞<Õ ¿ÇÏ`«∞=Ù ¿ÇÏ`åfiÉèÏã¨=∞QÆ∞@KÕ <Õ#∞
=∞#∞+¨µº_»#∞ J<Õ |∞kú „Éè=í ∞ Jx K≥ÑÊ≤ ~å^Œ∞. YO_»`fi« =ÚO_»`fi« =ÚÅ`À
‰õÄ_ç# QÀ=Ù Jaè#fl=∞~Ú#@∞¡ ^ÕÇ¨Ï„|Ç¨Ï‡Å`À ‰õÄ_ç# r=Ùx JÉèË^Œ
*Ï˝#=Ú „Ñ¨=∂} ~°Ç≤Ï`«=∞QÆ∞#∞.)
ã¨~=æ° Ú - 15 453
113. N Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∞: D „Éèí=∞#∞ ™êkèOKÕ J#∞=∂#

„Ñ¨=∂}=∞O^Œ∞ x+≤^èŒº=∂# q+¨Ü«∞`«fi=Ú =∂„`«"Õ∞ „Éèí=∞ ¿ÇÏ`«∞=Ù
QÍ^Œ∞. Láêk J~Ú# Jkèëêª#=∞O^Œ∞ QÀK«iOKÕ^•xH˜ x+≤^èŒº=∂#=ã¨∞Î
q+¨Ü«∞Hõ`«fi=Ú „Éèí=∞ ¿ÇÏ`«∞=Ù. WÖÏ K≥Ñ¨Ê_»OKÕ Wk ¿ÇÏ`åfiÉèÏãÖ
HÍ^Œ∞. =Ú`«ºÑ¨Ù zÑ¨Ê#∞ K«∂z Wk "≥O_ç Jx K≥ÑC¨ #Ñ¨Ù_∞» , Jkèëêª#=∞~Ú#
=Ú`«ºÑ¨Ù zÑ¨Ê Ü«∞O^Œ∞ Wk "≥O_ç HÍ^Œx x¿+kèOÑ¨|_»∞K«∞#flk. JÖÏˆQ
P`«‡Ü«∞O^Œ∞ QÀK«~°=∞ÜÕ∞º =∞#∞+¨º`«fiO x¿+kèOÑ¨|_»∞`«∞#flk HÍ|\˜ì D
=∞#∞+¨º`«fiO „Éè=í ∞ÜÕ∞. YO_»O QÀ=Ù J<Õ "åHõºOÖ’ QÀ=Ù#O^Œ∞ YO_»`fi« O
x+≤^Œúº=∂# q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. Wk ã¨`«ºO. „Éèí=∞ HÍ^Œ∞.
N â◊OHõ~°∞Å∞: D QÀ=Ù YO_»=Ú J<Õ "åHõºOÖ’ QÀ`Àfiáêkè
Ü«∞O^Œ∞ QÀK«iOKÕ YO_»=Ú 'D QÀ=Ù YO_»=Ú HÍ^Œ∞— Jx
x¿+kèOK«|_çOk. h=Ù JOwHõiOz# „Éèí=∞ ÅHí∆}O. h=Ù „Ñ¨=∂}
ã≤^ŒúOQÍ JOwHõiOz# YO_»=Ú QÀ=Ù J#∞KÀ@ Ju"åºÑ≤Î á⁄OkOk.
114. N Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∞: D Ñ¨â◊√=Ù YO_»=Ú HÍ^Œ∞†
=ÚO_»=Ú J<Õ „Ñ¨Ü≥∂QÆOÖ’ Jkèëêª#=∞QÆ∞ QÀ`«fi=Ú#O^Œ∞ YO_»=Ú#‰õΩ
x¿+^èŒ=Ú ÖË^Œ∞. =ÚO_»=Ú#O^Õ YO_»=Ú#‰õΩ x¿+^èŒO LOk. HÍ|\˜ì
Jkèëêª#=∞~Ú# QÀ`«fi=∞O^Œ∞ YO_» x¿+^èŒO ÖË#O^Œ∞# x+≤^èŒº=∂#
q+¨Ü«∞`«fi=∞#∞ ¿ÇÏ`«∞=Ù#‰õΩ ã¨=ºaèKå~° ^À+¨=Ú ÖË^Œ∞.
115-117 N â◊OHõ~°∞Å∞: qHõeÊOz „Ñ¨tfl¿ãÎ h "å^ŒO xÅ|_»^∞Œ .
QÀYO_»„Ñü¿+^èŒO QÀ`«fiO ÖËx =ÚO_»=∞O^•? (=ÚO_»O ´ ^ÕÇ¨ÏO)
QÀ`«fiO Hõey# QÀ=Ù â◊s~°=∞O^•? nxÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ Ñ¨Hí∆OÖ’ QÀ`«fiOÖËx
â◊s~°=∞O^Œ∞ QÀYO_®xH˜ ãÖ|O^èŒO LO_»^Œ∞ HÍ|\˜ì x¿+^èŒO ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
„Ñ¨ã¨H˜Î ÖËxKÀ@ „Ñü¿+^èŒO LO_»^Œ∞ Hõ^•! QÀâ◊s~°=∞O^Œ∞ QÀYO_»
„Ñü¿+^èŒ=∞<Õ Ñ¨Hí∆=∞O^Œ∞ D QÀ=ÚO_»=ÚYO_»=Ú J<Õ „Ñ¨fu Ü«∞O^Œ∞
h=Ù K≥Ñ≤Ê# „Éèí=∞ÅHí∆}O Ñ¨_»∞`«∞Ok. HÍx P „Éèí=∞ ÅHí∆}ÏxH˜
ã¨=ºaèKå~° ^À+Ö ‰õÄ_® =„[ÖËÑÖ=ÖË Ñ¨_»∞`«∞Ok.
118. N Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∞: g∞~°∞ K«∂Ñ≤# J#∞=∂#
„Ñ¨=∂}ÏÖ’¡ Láêkè J<Õ ^À+Ö LOk. D Ñ¨â◊√=Ù YO_»=∞<Õ |∞kúx,
Wk YO_»=Ú HÍ^Œ∞ =ÚO_»=Ú Jx x¿+kèOz# `«~°∞"å`« ãïÜ≥ÿ∞#
*Ï˝#=Ú ÅaèOz# Ñ≤^ŒÑ¨ ‰õÄ_® JqzÛù#flÑ¨Ó~°fi „Ñ¨`«ºÜ«∂#∞=$uÎ =Å¡
g∞~°∞ K«∂Ñ≤# ¿ÇÏ`«∞=Ù‰õΩ Láêkè ^À+Ö LOk.
N â◊OHõ~°∞Å∞: „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~°O `«~°∞"å`« '<Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#∞—
J<Õ ÉèÏ=O *Ï˝xÖ’ ‰õÄ_® Hõ#|_»∞`ÀOk. <Õ#∞ „|Ç¨Ï‡#∞ J<Õ ÉèÏ=O
L#flKÀ@ ™ê^èŒ# "åºÑ¨Hõ`«fiO LOk. HÍ|\˜ì Láêkè ^À+Ö ÖË^Œ∞.
119. N Éèí@ìÉèÏã¨¯~°∞Å∞: '`«`Õ¯# HõO Ñ¨âıº`ü— J<Õ „â◊√u *Ï˝xH˜
q^ÕÇ¨Ï =ÚH˜Î Ü«∞O^Œ∞ =º=Ç¨~° ™ê=∂#º=ÚO_»^Œx `≥Å∞Ê`ÀOk. HÍ|\˜ì
*Ï˝#O Hõey# "åxH˜ '<Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#∞— J<Õ JqzÛù#fl Ñ¨Ó~°fi„Ñ¨`º« Ü«∂#∞
=$uÎ LO_»^Œ∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê# ¿ÇÏ`«∞=Ù#‰õΩ Láêkè ^À+Ö `«Ñ¨Ê^Œ∞.
120. ÑÖ_ç`=« ~åº! "Õ∞=Ú [QÆ`∞« Î Jx`«º=∞h Jã¨`º« =∞h qâ◊fiã≤™êÎO.
HÍ|\˜ì „|Ç¨Ï‡*Ï˝xH˜ [QÆ`«ÎO`å J*Ï˝#=∞Ü«∞OQÍ `ÀK«∞`«∞Ok. J\˜ì
J*Ï˝#=∞O`å xâı≈+ÖQÍ #tOz Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ ÅÜ«∞"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞,
[QÆ`∞« Î ‰õÄ_® Ñ¨~=° ∂`«∞‡xÜ«∞O^Œ∞ ÅÜ«∞=∞=Ù`«∞#flk. JÑ¨C_»∞ =º=Ç¨~åÖËg
q∞ye LO_»=Ù. Wk ã¨`«ºO. HÍh g∞ =∞`«=∞O^Œ∞ „áê~°|úHõ~°‡ ##∞ã¨
iOz '<Õ#∞ =∞#∞A_»#∞— J<Õ J#∞Éèí=O q∞ye LO@∞Ok. ã¨~°fi
=º=Ç¨~°=Ú z^Œz^Õƒù^•ÉèË^•`«‡HõOQÍ ã¨`«º=∞=_»O KÕ`« [QÆÅ¡Ü«∞O
ÖË#O^Œ∞=Å¡ |O^èŒ<åâ◊ ~°∂Ñ¨"≥∂Hí∆O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
121. N â◊OHõ~°∞Å∞: g∞ =∞`«OÖ’ *Ïu =º‰õΩÎÅ∞, QÆ∞}˜QÆ∞}=ÚÅ∞,
HÍ~°ºHÍ~°}=ÚÅ∞, qt+¨ì ã¨fi~°∂áêÅ∞, JOâßOâ◊ ÉèÏ==ÚÅ∞ J<Õ
J~Ú^Œ∞ ã¨÷ÖÏÖ’¡<Õ ÉèË^•ÉèË^•`«‡Hõ`«fiO JOwHõiOK«|_çOk. '<Õ#∞
=∞#∞+¨µº_»#∞— J<Õ „Ñ¨fu ÃÑ· J~ÚkO\˜Ö’ KÕ~°^Œ∞ HÍ|\˜ì â◊s~åxH˜
P`«‡‰õΩ ÉèË^•ÉèË^•`«‡Hõ`«fiO ã≤kúOK«^Œ∞.
ã¨~=æ° Ú - 15 455
<Õ#∞ „|Ç¨Ï‡#∞ J<Õ *Ï˝#O KÕ`« <Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#<Õ „Ñ¨fu „Éèí=∞

J=Ù`ÀOk. ÉèË^•ÉèË^•`«‡Hõ`«fiO =Å¡ „Ñ¨fu ™ê=∂#ºO „Éèí=∞ J<Õ g∞
J#∞=∂# „Ñ¨=∂}ÏxH˜ Jã≤kú J<Õ ^À+Ö HõÅ∞QÆ∞`ÀOk.
122. N â◊OHõ~°∞Å∞: g∞ =∞`«OÖ’ *Ïu =ºH˜Î "≥Ú^ŒÅ~Ú#q
J~Ú^Œ∞ Hõeã≤ Éè^Ë •Éè^Ë •xfl x~°fiÇ≤Ï™êÎÜ∂« ? Jq „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ x~°fiÇ≤Ï™êÎÜ∂« ?
D J~Ú^Œ∞ ZK«Û\Ï HõÅ==Ù. HÍ|\˜ì "≥Ú^Œ\ ˜ Ñ¨Hí∆O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
123. N â◊OHõ~°∞Å∞: Ô~O_»= Ñ¨Hí∆OÖ’ *Ïu =ºH˜Î "≥Ú^ŒÅ~Ú#
"å\˜H˜ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ ÉèË^•ÉèË^Œ `«O„`«O JOwHõiOz#>Ë¡ ^ÕÇ¨Ï^ÕÇ≤Ï ÉèÏ"åxH˜
ÉèË^•ÉèË^Œ `«O„`« "≥∞O^Œ∞‰õΩ JOwHõiOK«‰õÄ_»^Œ∞? h=OwHõiOz# "å\˜
HõO>ˇ JkèHõOQÍ =∞~˘Hõ ^•xH˜ ‰õÄ_® JOwHõiOK«_»O =Å¡ Q“~°=
^À+Ö U~°Ê_»∞`«∞O^ŒO\Ï"å? D ^ÕÇ¨Ï^ÕÇ≤Ï ÉèÏ"åxfl „Éèí=∞QÍ
h=OwHõiOKå=Ù Hõ^•!
124. N â◊OHõ~°∞Å∞: h=Ù K≥Ñ≤Ê# J~ÚkO\˜Ö’ "å\˜H˜ =∂„`«"Õ∞
ÉèË^•ÉèË^Œ `«O„`«O „Ñ¨=iÎã¨∞ÎO^Œx h‰õΩ Ñ¨@∞ì^ŒÅ LO^•? J~Ú<å h=Ù
K≥Ñ≤Ê# J~ÚkO\˜Ö’ HÍ~°ºHÍ~°} ÉèÏ=O ^ÕÇ≤Ï^ÕÇ¨Å‰õΩ ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok.
^ÕÇ≤Ï J~Ú# z^•`«‡ HÍ~°}O. ^•x Ü«∞O^Œ∞ J^èŒºã¨Î=∞~Ú# ^ÕÇ¨ÏO
HÍ~°ºO. D q^èŒOQÍ <Õ#∞ =∞#∞+¨µº_»#<Õ „Ñ¨fuÖ’ ‰õÄ_® HÍ~°ºHÍ~°}
ÉèÏ= =ÚO_»_»O KÕ`« ÉèË^•ÉèË^Œ `«O„`«O „Ñ¨=iÎ™ÈÎOk.
125. N â◊OHõ~°∞Å∞: [QÆ`«ÎO`å Ñ¨~°=∂`«‡ HÍ~°º"Õ∞ J=_»O =Å¡
^ÕÇ¨ÏO r"å`«‡ HÍ~°ºO HÍ^Œx x~åHõiOK«‰õÄ_»^Œ∞. LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞
„ÑüáêkOz# J^≥· fi`« ã≤^•úO`«OÖ’ r"å`«‡ Ñ¨~°=∂`«‡ XHõ>Ë. HÍ|\˜ì
^ÕÇ≤Ï HÍ~°}=Ú, ^ÕÇ¨Ï=Ú HÍ~°º=∞QÆ∞@ `«Ñ¨CHÍ^Œ∞.
126, 127. N â◊OHõ~°∞Å∞: J^≥· fi`« "Õ^•O`«OÖ’ h=Ù K≥Ñ≤Ê#
ã¨fi~°∂áêã≤kú "≥Ú^ŒÅ~Ú# ^ÀëêÅ∞ ÖË=Ù. =∂ ã≤^•úO`«O x~°‡ÅO. „Éèí=∞
*Ï˝<å<Õfl „¿Ñ=∞QÍ QÆ∞iÎOz# h‰õΩ „Éèí=∞ Ñ¨^•~°÷"Õ∞ ã≤kúOK«^Œ∞.
128. Éèí@ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ∞: ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# ã¨Êù\ ˜HõO ‰õÄ_® Z„~°\ ˜
Ñ¨Ù+¨ÊO`À HõÅã≤ L#flÑ¨C_»∞ ^•xH˜ Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ PáêkOK«|_»∞K«∞#flk.
J^Õ q^èŒOQÍ „ÉèÏOu Hõey# JO`«óHõ~°}O`À ãÖÜ≥∂QÆO K≥O^Œ@OKÕ
P`«‡‰õΩ ‰õÄ_® „Éèí=∂#∞Éèí=O HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. „ÉèÏOu [QÆ=∞QÆ∞ JO`«ó
Hõ~}° =∞O^Œ∞<åfl P`«‡‰õΩ J#∞Éè=í O HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. JO^Œ∞=Å# P`«‡Ü«∞O^Œ∞
„ÉèÏOu HõÅ∞QÆ^Œ<Õ "å^Œ# YO_çOK«|_»∞K«∞#flk.
129, 130. N â◊OHõ~°∞Å∞: ÑÖ_ç`«„Ñ¨=~å! D P`«‡, „Éèí=∞Å
ãÖ|O^èOŒ ã¨`åÎ? ÖËHõ Jã¨`åÎ? P`«‡ ãÖã¨~æ° â◊¥#º=∞=@O =Å# P`«‡‰õΩ
„Éèí=∞ ãÖÉèíqOKÕ† ã¨`«ºO HÍ^Œ∞. nxx `«=∞~°∞ JOwHõi¿ãÎ ã¨¨Êù\ ˜Hõ,
Ñ¨ÙëêÊÅ ™ê=∞ºOKÕ P`«‡‰õΩ „ÉèÏOu ÜˇÚHõ¯ J#∞Éèí=OQÍ^Œ∞. P q^èŒOQÍ
P`«‡„Éèí=∞Å ãÖ|O^èŒO ã¨`«∞ÎQÍ^Œ∞.
WHõ Ô~O_»= Ñ¨Hí∆=∂Ö’z^•ÌO. „ÉèÏOu HÍÅOÖ’ JÑ¨~ÀHí∆ *Ï˝#O
ÖË#O^Œ∞# P`«‡ „Éèí=∞Å ãÖ|O^èŒO Jã¨`«º=∞x ‰õÄ_® K≥Ñ¨Ê_®xH˜
gÅ∞ÖË^Œ∞. P`«‡ JÑï}Ïq∞ J=_»OKÕ P`«‡ÜˇÚHõ¯ Ñï}Ï=∞ qâı+Ö
Ü«ÚHõÎO HÍ^Œ∞† YO_çOÑ¨^Œy#k.
131. N â◊OHõ~°∞Å∞: W`«~° ãÖQÆO ÖËx P`«‡ J=Ü«∞"åÅ∞ ÖËxk
HÍ|\˜ì ^•xH˜ Ñï=∂}O HõÅ∞QÆ∞@ Ü≥∂QÆºO HÍ^Œ∞. ^•xH˜ Ñï}Ï=∞
Ü≥∂QÆº`« L#fl^Œx JOwHõiOz<å |∞^è•ºHõ$u =Å¡ *Ï˝<åO`«~åHÍ~°O`À
z^•`«‡‰õΩ Ñï}Ï=∞O HõÅæ^Œ∞.
132. N â◊OHõ~°∞Å∞: h =∞`«OÖ’ x`«º K≥`· #« º QÆ∞}Ï„â◊Ü∞« =∞~Ú#
„Ñ¨`º« QÍ`«‡Ü«∞O^Œ∞ „Éè=í ∞ *Ï˝<å`«‡Hõ=∞~Ú# Ñï}Ï=∞ =ÚO_»∞#x K≥ÑÊ¨ ~å^Œ∞.
XHõ „^Œ=º=∞O^Œ∞ Ô~O_»∞ â◊√Hõ¡ ~°∂Ñ¨=ÚÅ=Öˇ XˆH „Ñ¨`«ºQÍ`«‡ Ü«∞O^Œ∞
Ô~O_»∞ x`åºx`«º K≥·`«#º=ÚÅ∞O_»_»O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
133. N â◊OHõ~°∞Å∞: g∞ =∞`«OÖ’ x`«º K≥·`«#º QÆ∞}O Hõey#
P`«‡Ü«∞O^Œ∞ „Éèí=∞ ~°∂Ñ¨=∞~Ú# =∞~˘Hõ K≥·`«#ºO LO_»_»O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
XˆH „^Œ=º=∞O^Œ∞ Ô~O_»∞ `≥Å¡QÆ∞}ÏÅ∞ ZHõ¯_≥·<å LO\ÏÜ«∂?
ã¨~=æ° Ú - 15 457
N Éèí@ìÉèÏã¨¯~°∞Å∞: =∂ ã≤^•úO`«OÖ’ P`«‡ x`«ºK≥·`«#ºO. Jk

x`«ºK≥·`«#ºQÆ∞}O HõÅk HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì XˆH ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ô~O_»∞
ã¨=∂#QÆ∞}ÏÅ‰õΩ P„â◊Ü«∞O HÍ=_»O J<Õ ^À+Ö HõÅ∞QÆ^Œ∞.
134. N â◊OHõ~°∞Å∞: KÕu QÍAÅ‰õΩ P„â◊Ü«∞"≥∞ÿ# |OQÍ~°O
UHõHÍÅOÖ’ HõO~îåÉèí~°}O ‰õÄ_® HÍ*ÏÅ^Œ∞. P`«‡ JÑï}Ïq∞. HÍ|\˜ì
„Éèí=∞ P`«‡‰õΩ ãÖÉèíqOÑ¨^Œ∞. XHõ"Õà◊ P`«‡ Ñï}Ïq∞ J<Õ JOwHõiOz<å,
*Ï˝#~°∂Ñ¨ Ñï}Ï=∞O, „Éèí=∞~°∂Ñ¨ Ñï}Ï=∞O Ô~O_»∂ UHõHÍÅOÖ’ ãÖÉèí
qOÑ¨=Ù. Hõ#∞Hõ „Éèí=∞ ãÖ|O^èŒO P`«‡‰õΩ =Ú_çÃÑ@ì`«QÆ^Œ∞.
135, 136. N Éèí@ìÉèÏã¨¯~°∞Å∞: =∂ =∞`«OÖ’ „Éèí=∞ â◊ÉÏÌ~°÷
x~°fiK«#O ‰õΩ^Œ~°‰õáÈ~Ú<å J„QÆÇ¨Ï}O, ãÖ™ê¯~°O J<Õ "å\˜<Õ „Éèí=∞
Jx, Jq^Œº Jx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û QÆ^•!
N â◊OHõ~°∞Å∞: g∞ =∞`«OÖ’ „Éèí=∞ â◊ÉÏÌ~°÷"Õ∞ ‰õΩ^Œ~°#Ñ¨C_»∞ „Éèí=∞
#∞O_ç Ñ¨Ù\˜ì# ãÖ™ê¯~°"≥∞ÖÏ ã≤kúã¨∞ÎOk? J„QÆÇ¨Ï"Õ∞ Jq^Œº Jx ‰õÄ_®
K≥ÑÊ¨ ~å^Œ∞. P`«‡K≥`· #« º ã¨∞Êù~}° O x`«ºO. Jã¨∞Êù~}° Ï`«‡Hõ=∞~Ú# J„QÆÇÏ¨ }O
P`«‡Ü«∞O^Œ∞O_Õ J=HÍâ◊O ÖË^Œ∞.
z^•ÉèÏ™ê`«‡ qt+¨ì=∞~Ú# JO`«óHõ~°} =$`«ÎºÉèÏ="Õ∞ J„QÆÇ¨Ï}
=∞<åfl ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. P=$uÎ ã¨∞ÊùiOK«#Ñ¨Ù_»∞ ‰õÄ_® ^•xH˜ ™êH˜∆Ü≥ÿ∞#
x`«ºz^•`«‡ „Ñ¨HÍâ◊O LOk. HÍ|\˜ì J„QÆÇ¨Ï}ÏxH˜ JHõ¯_» J=HÍâ◊O
ÖË^Œ∞.
137. N Éèí@ìÉèÏã¨¯~°∞Å∞: g∞ =∞`«OÖ’ x`«ºâ◊√^Œú K≥·`«#º=∞O^Œ∞
J^èŒºã≤OK«|_ç# Jq^Œº ZÖÏ áÈ`«∞Ok? Jq^Œº‰õΩ Jkèëêª#=∞~Ú#
â◊√^ŒúK≥·`«#ºO Jq^Œº#∞ `˘ÅyOÑ¨KÕÜ«∞^Œ∞ Hõ^•!
Jq^Œº #∞O_ç Ñ¨Ù\˜ì# JYO_» z^•HÍ~°|∞kú =$uÎ Jq^Œº`À
ã¨=∂#=∞~Ú#^Õ Hõ#∞Hõ Jq^Œº#∞, [_»|∞kú =$uÎx x=iÎOÑ¨KÕÜ«∞ÖË^Œ∞
Hõ^•! (WHõ q^ŒºKÕ`« Jq^Œº `˘ÅQÆ∞@KÕ HõeˆQ "≥∂Hí∆O ZÖÏ ã≤kúã¨∞ÎOk?)
Nâ◊OHõ~°∞Å∞: =∞Ç¨"åHÍºÅ #∞O_ç Ñ¨Ù\ì̃# JYO_®HÍ~° =$`åº~°∂_è»
â◊√^ŒúK≥·`«#ºO Jq^Œº#∞ x=iÎOÑ¨KÕã¨∞ÎOk.
138. N â◊OHõ~°∞Å∞: g∞ =∞`« „Ñ¨HÍ~°O r=Ü«∂„`« ‰õÄ_®
‰õΩ^Œ~°^Œ∞. g∞ =∞`«OÖ’ ã¨~°fiÑ¨^•~å÷Å∞ ™ê=∂#º qâı+¨ ÉèÏ"å`«‡HÍÅ∞†
ÉèË^•ÉèË^Œ ã¨fi~°∂áêÅ∞. HÍ|\˜ì U =ã¨∞Î q*Ï˝<åxH˜ „Éèí=∞, „¿Ñ=∞ J<Õ
=º=ã¨÷ ‰õΩ^Œ∞~°^Œ∞. nx=Å¡ Jxfl =º=Ç¨~åÖ’¡ ™êOHõ~°ºO HõÅ∞QÆ∞`ÀOk.
Ö’HõOÖ’ rqHõ ^Œ∞~°¡Éèí=∞=Ù`«∞Ok.
139. D q^èOŒ QÍ N â◊OHõ~∞° Å∞ Éè@í ì ÉèÏã¨¯~åKå~°∞ºÅ"åi ã≤^•úO`å
Åxfl\˜h ã¨=¸ÅOQÍ <åâ◊#OKÕã≤ `«=∞ q[Ü«∞ ˆH`«<åxfl ZQÆ∞~°"Õâß~°∞.
140. ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# =~å¬HÍÅÑ¨Ù "Õ∞Ñ¶¨∞ ã¨=Ú^•Ü«∞O #∞O_ç
â◊~°`å¯Å K«O„^Œ∞x K«O„kHõÅ∞ [#∞Å HÍÇ¨¡^ŒO Hõeyã¨∞Î#fl@∞¡QÍ, Éèí@ì
ÉèÏã¨¯~°∞x ^Œ∞+¨ì=∞`«OKÕ ÑÖ_ç`«∞ÖˇÅ¡~°∞ k‰õΩ¯`≥eÜ«∞x"å~°∞ HÍQÍ, "åi
áêe@ N â◊OHõ~°∞Å∞ â◊~°`å¯ÅK«O„^Œ∞_≥· J^≥· fi`«`«`«Î fi=∞<Õ ™ê\˜ÖËx
"≥<≥flÅ#∞ ‰õΩiÑ≤OKå~°∞. N Éèí@ì ÉèÏã¨¯~°∞Å#∞ [~ÚOz# k=ºHõ^äŒ ^Õâ◊
=∞O^Œ∞ #Å∞k‰õΩ¯Å‰õΩ "åºÑ≤OzOk.
141. N â◊OHõ~°∞Å∞ Éèí@ì ÉèÏã¨¯~°∞x [~ÚOz# `«~°∞"å`« "åi H©iÎ
K«O„kHõÅ∞ J=Ou ^Õâ◊Ñ¨Ù #Å∞=¸ÅÅ‰õÄ "åºÑ≤OK«@"Õ∞ QÍHõ, ÉÏ}
=∞Ü«¸~° ^ŒO_ç =Ú#flQÆ∞ ÑÖ_ç`«∞ÖˇO^Œ~À J^≥· fi`« ã≤^•úO`åxfl ã‘fiHõiOz
N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ t+¨µºÖˇ·<å~°∞.
142. N â◊OHõ~°∞Å∞ J=Ou ^Õâ◊O#∞O_ç ÉÏÇ≤Ï¡Hõ ^ÕâßxH˜
Ñ¨Ü«∞#"≥∞ÿ<å~°∞. JK«Û@ J~°›`«=∞`å=ÅO|∞Öˇ·# *ˇ·#∞Å∞ H˘O^Œ~°∞ J^≥· fi`«
`«`åÎ fixfl YO_çOÑ¨ N â◊OHõ~°∞Å#∞ ã¨g∞Ñ≤OKå~°∞.
143. *ˇ·#∞_»∞ (J~°›`«∞_»∞): =∞Ç¨`å‡! âßâ◊fi`«=ÚH˜Îx HÀˆ~"å~°∞
ã¨Ñ¨Î ÉèíOyKÕ Z~°∞QÍe. (1. r=O 2. Jr=O 3. J„ã¨=O 4. ãÖ=~åÅ∞
5. x~°˚~åÅ∞ 6. |O^èŒO 7. "≥∂Hí∆O.) `å=Ú ã¨~°fiA˝Öˇ· ‰õÄ_® D
ã¨Ñ¨Î ÉèíOy=∞Å#∞ `«ºlOz =ÚH˜Îx É’kèã¨∞Î<åflˆ~!
144. N â◊OHõ~°∞Å∞: Ñ¨Ó[hÜ«Ú_®! r"åã≤ÎHÍÜ«∞ "Õ∞q^èŒOQÍ
LO@∞Ok?
ã¨~=æ° Ú - 15 459
*ˇ·#∞_»∞: r=Ù_»∞ ^ÕÇ¨Ïã¨^Œ$â◊ Ñï=∂}O`À XÑ¨C`«∂ Zxq∞k

q^è•Öˇ·# Hõ~°‡ÅKÕ |^Œ∞ú_≥· LO\Ï_»∞.
145. N â◊OHõ~°∞Å∞: r=Ù_»∞ ^ÕÇ¨ÏÑï}Ï=∞O`À LO\Ï_»#_»O
ãïHÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, ^ÕÇ¨ÏÑï}Ï=∂Å∞ z#fl ÃÑ^ŒÌ, á⁄\˜ì á⁄_»∞QÆ∞
=Ú#flQÆ∞ qq^èŒ Ñï}Ï=∂Å`À LO\Ï~Ú. =∞#∞+¨º Ñï}Ï=∞=∞O`«
LO_Õ r=Ù_»∞ U#∞QÆ∞ â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"ÕtOz# Ñ¨Hí∆OÖ’, =∞#∞+¨º^ÕÇ¨Ï
Ñïq∞uQÆÅ (QÆ[^ÕÇ¨ÏO) =∂„`«"Õ∞ ã¨r=OQÍ LO_®e. JÖÏˆQ `Õ<≥\ ©QÆ
â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨^ŒÅ¿ãÎ r=ÙxÖ’ H˘O`« ÉèÏQÆO |Ü«∞@ q∞yeáÈ=Åã≤
LO@∞OkQÆ^•! HÍ|\˜ì r=Ù_»∞ =∞Ç¨Ï`«∂Î HÍ_»∞† JÖÏQÆx J}∞=Ó HÍ_»∞.
146. *ˇ·#∞_»∞ (J~°›`«∞_»∞): =∞Ç¨`å‡! r=Ù_»∞ ^ÕÇ¨ÏÑï}Ï=∞O`À
LO\Ï_»#_»OÖ’ ^À+¨"Õ∞g∞ ÖË^Œ∞. r=Ù_»∞ ãÖHÀK«, "åºHÀK«â◊H˜Î QÆÅ"å
_»=_»OKÕ, ÃÑ^ŒÌ â◊s~åÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOKÕ@Ñ¨C_»∞ "åºHÀK«O K≥O^Œ∞K«∞<åfl_»∞.
JÖÏˆQ z#flâ◊s~åÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOKÕ@Ñ¨C_»∞ `«QÆ∞ q^èŒOQÍ ãÖHÀK«O K≥O^Œ∞
K«∞<åfl_»∞.
147. N â◊OHõ~°∞Å∞: r=ÙxH˜ J=Ü«∞"åÅ∞ ~å=_»O, áÈ=@O,
â◊s~åÅO^Œ∞ qq^èŒ Ñï}Ï=∂ÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«@O x~°‚~ÚOK«@O =O\˜
"å^•xH˜ âßG„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ ÖË=Ù. Wk JO`å q~°∞^Œú"å^ŒO.
148. *ˇ#· ∞_»∞ (J~°›`∞« _»∞): P`å‡=Ü«∞"åÅ∞ [## =∞~°}ÏÅ∞ ÖËxq.
<åâ◊~°Ç≤Ï`åÅ∞† x`åºÅ∞. HÍ|\˜ì =™êÎ~Ú, áÈ`å~Ú† =$kú „Ç¨Ï™êfiÅ
<˘O^ŒQÆÅ=Ù. JO^Œ∞=Å# ^ÕÇ¨ÏÑï=∂}O`À xq∞`«ÎO ÖË‰õΩO_®<Õ z#fl,
ÃÑ^ŒÌ ^ÕÇ¨ÅO^Œ∞ „Ñ¨"Õt™êÎ~Ú† x~°æq∞™êÎ~Ú.
149. N â◊OHõ~°∞Å∞: Ñ¨Ó[hÜ«Ú_®! P`å‡=Ü«∞"åÅ∞ KÕ`«<åÖÏ?
ÖËHõ JKÕ`<« åÖÏ? KÕ`<« åÖˇ`· Õ ^ÕÇ¨ xfl XˆHq^èOŒ QÍ LO_»hÜ«∞=Ù. SHõ=∞`«ºO`À
„Ñ¨=iÎOK«Hõ `«# <å„â◊~ÚOz# ^ÕÇ¨xfl <å<åq^è•Öˇ·# W|ƒO^Œ∞Å‰õΩ QÆ∞i
KÕ™êÎ~Ú. JÖÏHÍ^Œx, JKÕ`«<åÅO\Ï"å? Jq [_®Å=Ù`å~Ú. HÍ|\˜ì
J=Ü«∞"åÅ#∞ K≥·`«#º=O`«OQÍ KÕÜ«∞ÖË=Ù. KÕ`«#`«fiOÖËx HÍ~°}Ï#
J=Ü«∞"åÅ‰õΩ =$kú „Ç¨Ï™êfiÅ#∞ KÕÜ«∞*ÏÅ=Ù.
150. *ˇ·#∞_»∞ (J~°›`«∞_»∞): Ü«∞u=ˆ~}Ïº! ~°Hõ~°HÍÖˇ·# QÆ∞„~åÅ#∞
XˆH ~°^ä•xH˜ Ñ¨ÓxÛ #_»Ñ¨@OÖË^•? J^Õ q^èŒOQÍ D P`å‡=Ü«∞"åÅ∞
KÕ`#« `åfixfl á⁄Ok‰õÄ_® D ^ÕÇ¨ xfl Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O q~À^èOŒ ÖËHõ #_çÑã≤ ∞¨ OÎ \Ï~Ú.
ÃÑ^ŒÌ~°^ä•xfl D_»fi_®xH˜ JâßfiÅ #kèHõOQÍ Ñ¨Ó#∞Û`«∞<åfl~°∞. z#fl~°^ä•xfl
D_»fi_®xH˜ JâßfiÅ#∞ `«yæã¨∞Î<åfl~°∞ QÆ^•!
151. N â◊OHõ~°∞Å∞: â’Éèí#=∞ujÖÏ! J<ÕHÍÖˇ·# JâßfiÅ∞ XˆH
~°^ä•xfl D_ÕÛ q+¨Ü«∞O JO^Œ~°‰õÄ `≥eã≤#^Õ. JK«Û@ QÆ∞„~åÅ#∞ xÜ«∞O
„uOK«_®xH˜ ~°^äŒ™ê~°kä L<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ KÕ`«<åÖˇ·# P`å‡=Ü«∞"åÅ#∞,
â◊s~° ~°^ä•xfl xÜ«∞O„uOK«_®xH˜ P`«‡ L#flk QÆ^•! P`å‡=Ü«∞"åÅ∞
P`«‡Hõ<åfl aè#flO HÍ^Œ∞ HÍ|\˜ì, P`«‡‰õΩ Jx`«º`«fiO ãÖÉèíqã¨∞ÎOk.
JO`ÕQÍHõ P`«‡‰õΩ „Ñ¨`ºÕ Hõ`« ÖË#O^Œ∞# xÜ«∂=∞Hõ`fi« O ãÖÉèqí OK«@OÖË^∞Œ .
152. *ˇ·#∞_»∞ (J~°›`«∞_»∞): r"å=Ü«∞"åÅ∞ =$kúHí∆Ü«∂Å∞ ÖËxq.
U#∞QÆ∞=O\˜ ÉèÏsâ◊s~°OQÆÅ ^ÕÇ¨ÅO^Œ∞ "åºHÀK«O K≥O^Œ∞`«∞O\Ï~Ú.
J>Ë¡ H©@HÍk ã¨¥Hí;r=ÙÅO^Œ∞ ãÖHÀK«O K≥O^Œ∞`å~Ú. ÑÖ@Å #tOÑ¨K¿Õ ã
¢H˜q∞H©@HÍ^Œ∞Å Ñï=∂}O xÜ«∞q∞`«"≥∞ÿ LO_»@OKÕ, P Ñï=∂}Ïxfl
J#∞ãïOKÕ ãÖHÀK« "åºHÀKå ÖË~Ê° _»∞K«∞#flq QÆ^•! J>Ë¡ r=Ùx Ñï=∂}O
xÜ«∞q∞`«O HÍ^Œ∞ Hõ#∞Hõ ãÖHÀK« "åºHÀKåÅ∞ r=ÙxH˜ Ü«ÚHõÎOHÍ^Œ∞.
153. N â◊OHõ~°∞Å∞: r=Ùx J=Ü«∞"åÅ∞ ãÖHÀK« "åºHÀKåÅ∞
K≥O^Œ∞K«∞#fl=x Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åfl, r=Ùx J=Ü«∞"åÅ∞ qHÍ~°O K≥O^Œ∞
K«∞#flq. JO^Œ∞=Å# r=ÙxH˜ x`«º`«fiO ã≤kúOÑ¨Hõ P`å‡ #tOK«QÍ Hõ$u
<åâßHõ$`åQÆ=∂Å<Õ ^À+Ö ãÖÉèíqã¨∞Î#flk. r=Ù_»∞ x`«∞º_»∞ HÍ#O^Œ∞#
Ñ¨Ó~°fi[<å‡Å Ñ¨Ù}ºáêÑ¨ Hõ~°‡Å#∞ D [#‡Ü«∞O^Œ∞ J#∞ÉèíqOÑ¨Hõ #∂`«#
Hõ~å‡#∞Éèí=O HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. JO>Ë KÕÜ«∞x Hõ~°‡Å∞ ãÖÉèíqã¨∞Î#flq. Wk
JHõ$`åQÆ=∞ ~°∂Ñ¨^À+Ö. r=Ù_»∞ x`«∞º_»∞ HÍHõáÈ=@O =Å# Hõ~å‡#∞Éèí=
xÜ«∞u‰õÄ_® HõÅ∞QÆ^Œ∞.
154. r=Ù_»∞ ã¨<å`«#∞_»∞ HÍHõáÈ=@OKÕ, =ÚO^Œ∞ `≥eÑ≤# "Õ^Œ
hÜ«∂k J+¨ìHõ~°‡ |O^è•Å =Å#, ãÖ™ê~°™êQÆ~°OÖ’ =Úxy# r"å`«‡‰õΩ
ã¨~=æ° Ú - 15 461
(ZO_çáÈ~Ú# ™⁄~°HÍÜ«∞ h\˜ÃÑ· `ÕÖË@∞¡ J<Õ) T~°úfiQÆu~°∂Ñ¨ "≥∂Hí∆O

ã≤kúOK«^Œ∞. |O^èŒ "≥∂H∆ÍÅ∞ r=ÙxˆHQÆ^•! r=Ù_»∞ x`«∞º_≥·`Õ, Hõ~å‡+¨ìHÍ
Å∞#flÑ¨C_»∞ |Okè`∞« _»=Ù`«∞<åfl_»∞. |O^è•Å∞ ÖË#Ñ¨C_»∞ =Ú‰õΩ_Î =» Ù`«∞<åfl_»∞.
Hõ~°‡ÖˇÖÏ x`åºÅ∞HÍ"À, r=Ù_»∞ ‰õÄ_® x`«∞º_»∞ HÍ#O^Œ∞# "≥∂Hí∆ "≥∞=iH˜
K≥áêÊe? `«=∞ „Ñüáê^Œ# ##∞ãïOz, =ÚH˜Îx x`«∞º_»∞QÍx r=Ù#‰õΩ
K≥Ñ¨Ê*ÏÅO. HÍ|\˜ì r=Ù#‰õΩ ãÖHÀK« "åºHÀKåÅ∞ =iÎOK«=Ù.
155. J~°›`å! P`å‡=Ü«∞"åÅ∞ KÕ`«<åÅ~Ú<å, x`åºÅ∞ HÍ#>Ë¡
r=Ù_»∂ x`«∞º_»∞QÍ_»∞. HÍ|\˜ì r"åã≤ÎHÍÜ«∞O=∞ÖË¡<Õ, ã¨Ñ¨ÎÉèíOw ¢Hõ=∂xfl
‰õÄ_® JOwHõiOÑÖ. P q~°∞^Œú ^èŒ~å‡Öˇ·# ã¨Ñ¨ÎÉèíOy=∞Å∞ UHõHÍÅOÖ’
XˆH =ã¨∞Î=Ù#O^Œ∞ LO_»*ÏÅ=Ù. Hõ#∞Hõ Ñ¨~°=∂`«‡ ~°∂Ñ¨"≥∂H∆ÍxH˜
™ê^èŒ#Å∞ HÍ*ÏÅ=Ù.
156. P q^èŒOQÍ N â◊OHõ~°∞Å J^≥· fi`«`«`«Î fi „Ñüáê^Œ#ÅKÕ J~°›`«
=∞`«ã¨∞÷ÅO^Œ~°∂ (*ˇ·#∞Å∞) `«=∞ QÆ~åfixfl =^Œe N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
t+¨µºÅÜ«∂º~°∞. `«~°∞"å`« ^Œ~°^Œ, Éèí~°`«, â◊¥~°¿ã#, ‰õΩ~°∞, áêOKåÖÏk
^Õâ◊ã¨∞÷ÅO^Œe ÑÖ_ç`«∞ÖˇÅ¡~°∂ J^≥· fi`«`«`åÎ fixfl ã‘fiHõiOz N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ
t+¨µºÖˇ<· å~°∞.
157-160. `«~°∞"å`« N â◊OHõ~°∞Å∞ YO_»#YO_»#MÏ^Œº „QÆO^äŒ
Hõ~°ÎÜ≥ÿ∞# N Ç¨Ï~°∞¬x <åºÜ«∞, g∞=∂O™êk âß„™êÎÅÖ’ F_çOz, P`«_ç
^Œ~°ÊO J}Kå~°∞.
''D`«_»∞ ã¨¥~°∞ºxÖÏ „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl_»∞. "Õ^•~å÷Åhfl ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ
‰õÄ_® J~°÷=∞ÜÕ∞º q^è•# `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl_»∞. gix [~ÚOK«@O
J™ê^èŒºOQÍ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. <å =∞O„`«â◊H˜Îx „Ñ¨Ü≥∂yOz gix <å =â◊O
KÕã¨∞H˘O\Ï#∞QÍHõ!—— Jx `«ÅKå_»∞.
''ã¨HõÅ [#∞ÖËHÍHõ <å t+¨ºQÆ}O ‰õÄ_® "åiH˜ t+¨µºÅ=Ù`«∞O_»QÍ
<Õ#∞ =∂„`«O N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ t+¨µº_»#∞QÍHõáÈ`Õ Ö’‰õΩÅ∞ ##∞fl
=∞xflOK«~∞° . Hõ#∞Hõ D â◊OHõ~∞° Å‰õΩ t+¨µºxQÍ #\˜ã¥¨ ,Î #=∞‡HõO HõeyOz
"åiÃÑ· <å =∞O„`« „Ñ¨Ü≥∂QÆO KÕ™êÎ#∞—— Jx `«ÅKå_»∞.
161. D q^èOŒ QÍ N â◊OHõ~∞° Å∞ L`«~Î ^° âÕ ◊ ÑÖ_ç`∞« Å <≥Å~¡ #° ∞ `«#
t+¨µºÅ∞QÍ KÕ~°∞ÛH˘x `«~°∞"å`« q^ÕÇ¨Ï, HÀã¨ÖÏk ^ÕâßÅ‰õΩ "≥àÏ¡~°∞.
PÜ«∂ ^ÕâßÅO^Œ∞ ÑÖ_ç`«∞ÅKÕ |Ç¨ï q^è•Å∞QÍ Ñ¨ÓlOÑ¨|_ç Q“_»
^ÕâßxH˜ "≥àÏ¡~°∞.
162. N â◊OHõ~°∞Å∞ Q“_»^Õâ◊=∞O^Œ∞ =Ú~åiq∞„â◊√x, L^ŒÜ«∂
Kå~°∞ºx, ^èŒ~°‡QÆ∞Ñ¨ÙÎx "å^Œ=∞O^Œ∞ [~ÚOz "åi<≥Å¡~°#∞ `«# t+¨µºÅ∞QÍ
KÕã∞¨ H˘<åfl~°∞.
163. P ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞ Éèí@ì ÉèÏã¨¯~°∞x=O\˜ "≥·kHõ Hõ~°‡=∂sæ
Ü«ÚÅ∞, É∫^Œú=∞`« „Ñ¨Kå~°‰õΩÅKÕ <åã≤ÎHõ „QÆO^ä•Å∞ |Ç¨ïà◊ „Ñ¨Kå~°OÖ’
L#flq. N â◊OHõ~°∞Å∞ J\˜ì q=∞`åÅ<≥Å¡ YO_çã¨¥Î, ˆH=ÖÏ^≥· fi`« `«`åÎ fixfl
™ê÷Ñ≤Oz "Õ^•O`« `«`åÎ fi=∞$`åxfl ‰õΩiÑ≤OKå~°∞. ÉèÏã¨¯~å^Œ∞Å∞ ‰õÄ_®
x`«ºâßOu^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# "Õ^•O`«`«`åÎ fixfl ã‘fiHõiOz ^èŒ#∞ºÅÜ«∂º~°∞. P
q^èŒOQÍ N â◊OHõ~°∞Å∞ "Õ^•O`« q[Ü«∞ÉèËix „"≥∂yã¨¥Î ã¨~°fikyfi[Ü«ÚÖˇ·
„Ñ¨HÍtOKå~°∞.
164. N â◊OHõ~°∞Å∞ âßˆHÎÜ«ÚÅ∞, áêâ◊√Ñ¨`«∞Å∞, Hí∆Ñ¨}‰õΩÅ∞,
HÍáêe‰õΩÅ∞, "≥·+¨‚=ÙÅ∞, â‹·=ÙÅ∞ =Ú#flQÆ∞"åi ^Œ∞+¨ì"å^Œ#ÅxflO\˜h
YO_çOKåˆ~ QÍx, Ñ¨~åÉèíqOÑ¨ÖË^Œ∞. "åi <≥Å¡~°#∞ F_çOz "å~°O^ŒiH˜
ã¨<å‡~åæxfl É’kèOz [QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÅÜ«∂º~°∞. ã¨~°fiA˝_≥·# Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞xH˜
^Œ∞~°ÇÏ¨ OHÍ~°=ÚO@∞O^•?
165. Ö’HõOÖ’ "Õ^•O`«=∂~°æO LÑ¨^ÕtOKÕ"å~°∂ „â◊=}=∞#<åk
Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ JÉèíºã≤OKÕ"å~°∂ ÖËHõáÈ=@OKÕ tkäÅ"≥∞ÿáÈ™êyOk. J\˜ì
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ n#^ŒÜ«∂à◊√_≥·# Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞, ã¨~°fi[QÍÅ #∞^ŒúiOÑ¨
"≥∂Hí∆=∂~åæxfl ˆH=ÖÏ^≥· fi`« `«`åÎ fixfl ™ê÷Ñ≤OK«_®xÔH· N â◊OHõ~°∞Å∞QÍ
J=`«iOKå~°∞. „|Ç¨Ï‡q^•º =∂~°æ=∞O^Œ∞ QÆ∞~°∞t+¨º ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O
H©∆}ÕzáÈ=@OKÕ Ñ¨~°=∞t"å=`å~°∞Öˇ·# Pkâ◊OHõ~°∞Å∞ P ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å
<≥Å¡ Ñ¨Ù#ó„Ñü+≤ªOKå~°∞. WÖÏ N â◊OHõ~°QÆ∞~°∞ Hõ~°∞}KÕ „|Ç¨Ï‡q^•º=∂~°æO
ZO`À â’aèe¡Ok.
ã¨~=æ° Ú - 15 463
166. N â◊OHõ~°∞Å∞ 1. âßOu 2. ^•xÎ (â◊=∞^Œ=∞<åÅ`À ‰õÄ_ç#

"≥·~åQÆºO) 3. LÑ¨~°u (ã¨ˆ~fiO„kÜ«∞ [#ºÑ¨~°=∞ã¨∞YO) 4. z`≥ÎÂHÍ„QÆ`«
5. ã¨Ç¨Ï#~°∂Ñ¨ ufHí∆ 6. „â◊^Œú ("Õ^•O`«âßGÑ¨~°"≥∞ÿ# Pã≤ÎHõ|∞kú) J<Õ
D P~°∞QÆ∞~°∞ `«Å∞¡ÅKÕ „Ñ¨=~°ú=∂#∞ÅÜ«∂º~°∞. =∞kOz# áê+Ö_»∞Å#∞
YO_çOz =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ‰õΩ K«¢Hõ=iÎ=Öˇ Ñ¨~°=∞ ã¨∞Y=Ú#O^Œ∞OK«@OKÕ
[#∞ÅO^Œ~°∂ Ñ¨~°=∂#O^ŒO K≥O^Œ™êQÍ~°∞.
167. N â◊OHõ~°∞Å∞ t+¨ºQÆ}ÏÅ`À *ˇ·„`«Ü«∂„`«‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~°QÍ
HÍÇ¨ÏàÏºk "å^•ºÅ∞ „"≥∂yOKå~°∞. P =∞Ç¨ ãÖ„QÍ=∞OÖ’ ^ÕÇ¨`«‡
"å^Œ∞Öˇ·# Kå~åfi‰õΩ_»∞ k=OQÆ`åÅ‰õΩ Ñ¨~°∞ÔQ`åÎ_»∞. Ñ¨~°=∂}∞=Ù#∞, [_»
Ñ¨^•~å÷Å#∞ Ñ¨~°=∂`«‡QÍ Láêã≤OKÕ HÍ}Ï^Œ∞Å∞ Nâ◊OHõ~°∞Å t+¨ºQÆ}
=∞O^Œ∞ Ñ¨~°=∂}∞=ÙÖˇ· qÅã≤ÖÏ¡~°∞. „Ñ¨Hõ$u ã¨~°fiHÍ~°}"å^Œ∞Öˇ·#
™êOY∞ºÅ∞ ÖˇHõ¯Å∞ `«áêÊ~°∞. D q^èŒOQÍ ã¨~°fiâßG ÑÖ_ç`«∞Å∞ N
â◊OHõ~åKå~°º Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ K«¢Hõ=iÎ`À ãÖ‰õΩÅ ~°}=∞O^Œ∞ Ñ¨~ål`«∞Öˇ·
Ñ¨~°∞QÆ∞Öˇ`åÎ~°∞. J>Ë¡ ^≥· fi`«"å^Œ∞Öˇ·# Ü≥∂QÆ∞Å∞ ‰õÄ_® Ñ¨ÖÏÜ«∞#∞Öˇ·<å~°∞.
168. Wk=~°ÔH=~°∂ =∞O_»#q∞„â◊√x ÔH^Œ∞~°∞QÍ xÅz =∂\Ï¡_ç#
"åˆ~ ÖË~°∞. J@∞=O\˜ =∞O_»#q∞„â◊√x [~ÚOK«@OKÕ N â◊OHõ~°∞Å H©iÎ
#Å∞k‰õΩ¯ÖÏ "åºÑ≤OzOk. P q[Ü«∞ _çO_ç=∞ ^èŒfi#∞Å∞ q[$OaèOK«QÍ,
áê+Ö_»∞Å∞ k‰õΩ¯`≥eÜ«∞x"åÔ~·<å~°∞. ˆH=Ö’Ñ¨x+¨„`«Êuáêk`« J^≥· fi`«
`«`ÀÎ fiÑ¨^ÕâßÅKÕ N â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fi=∞`åÅ#∞ YO_çOKå~°∞. N =∞O_»#
q∞„â◊ LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õ=ÙÅ#∞ [~ÚOz# `«~°∞"å`« W`«~°∞Å#∞ [~ÚO
K«@O <å=∞=∂„`«"Õ∞ J~ÚOk.
169. <åºÜ«∞^Œ~°≈# Hõ~°ÎÜ≥ÿ∞# Q“`«=∞ =Úx=~°∞_»∞ ‰õÄ_® `«#
ëÈ_»â◊ Ñ¨^•~°÷ „Ñüáê^Œ<åÅ#∞ q_çz k‰õΩ¯`≥eÜ«∞x"å_≥· "åº"≥∂Ç¨ÏOÖ’
^ŒQÆ∞ÖÁ¯<åfl_»∞. ™êOY∞º_≥·# HõÑ≤Å=∞Ç¨=Úx ‰õÄ_® [_»"å^ŒOÖ’
Z@ìˆHÅ‰õΩ [_»∞_≥· xeKå_»∞. ã¨~°fiHÍ~°ºHÍ~°} QÆ=∞ºO "≥∂Hí∆"Õ∞#x „Ñüáê
kOKÕ Ñ¨`«O[e=Úx ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å∂ N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ „Ñ¨}q∞Å∞¡`«∂
xÅ|_ç#q. N â◊OHõ~°∞Å Ü«∞â◊óÑ¨\ ˜=∞ÜÕ∞=∞x „Ñ¨â◊Oã≤OÑ¨QÆÅO?
170. Ö’HõOÖ’ K«¢Hõ=~°∞ÎÅ∞ *ˇ·„`«Ü«∂„`«Å∞ ãëÑ≤ q~Àkè Ãã·x‰õΩ
Å#∞ HÍ~åQÍ~°OÖ’ |OkèOz# q^èŒOQÍ<Õ N â◊OHõ~° K«¢Hõ=iÎ ‰õÄ_®
HÍ}Ïk, Kå~åfiHÍk =∞`«ã¨∞÷ÅO^Œih "åi "åi =∞`åÅO^Õ |OnÅ#∞QÍ
*Ëã¨¥Î, "åi =∞`åÅO^Œe Ö’áêÅ#∞ `≥eÜ«∞*ˇÑ¨C`«∂, ã¨`«º|∞kú Hõey#
`«~°∞"å`« J^≥· fi`«`«`«Î fi ã≤^•úO`åÅ#∞ É’kèã¨¥Î "åi<≥Å¡~°#∞ "≥∂Hí∆
™ê„=∂*ÏºxH˜ Jaè+¨‰õΩÎÅ#∞ QÍqOK«™êQÍ~°∞. D q^èŒOQÍ Nâ◊OHõ~°∞Å
k=º=∞Ç≤Ï=∞, *Ï˝#`«`«Î fiOÖÏ Jx~åfiK«º"≥∞ÿ "≥ÅÜ«ÚK«∞#flk.
171. áê+Ö_»=∞`«ã¨∞÷Å∞ â◊=∞^Œ=∂k ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ ÖËx"åÔ~·,
Jã¨`«º"å^Œ∞Öˇ·, ^ŒÜ«∂â◊¥#∞ºÖˇ·, Pã≤Î‰õΩÅO^ŒiH© âßOuÖË‰õΩO_® KÕã¨¥Î
Ö’HõHOõ @‰õΩÖˇ<· å~°∞. J\˜ì =∞`åÅxflO\˜h N â◊OHõ~∞° Å∞ xâı≈+ÖQÍ #tOÑ¨
*Ëã≤ Ö’HõÇ≤Ï`«O X#iOKå~°∞. D q^èŒOQÍ ã¨~°fi=∞`åÅ∞, ã¨~°fiâß„™êÎÅ∞,
"≥·kHÍ"≥·kHõ PKå~åÅhfl N â◊OHõ~°∞ÅKÕ YO_çOÑ¨|_ç#q. ˆH=ÖÏ^≥· fi`«
`«`«Î fi "Õ^•O`åxfl ™ê÷Ñ≤OKå~°∞.
172. ˆH=ÖÏ^≥· fi`« `«`åÎ fi=∞$`«O ã¨~°fi`À=ÚYOQÍ Z_»`≥QÆHõ
=i¬OK«@OKÕ P^è•ºu‡Hõ, PkèÉè∫uHõ, Pkè^≥·qHõ `åÑ¨„`«Ü«∂Å∞ Ñ¨ÓiÎQÍ
#tOz#q. [#∞Å∞ Ñ¨~°=∞âßOu Hõey ã¨~°fiãÖ`åáêÅ#∞ ^Œ∞óMÏÅ#∞
g_®~°∞. ^Œ∞+¨µìÖˇ·# <åã≤ÎHõ"å^Œ aè‰õ∆Ω=ÙÅ ™êfi~°÷Ñ¨Ói`« É’^èŒÅ`À ‰õÄ_ç#
Jq"ÕHõ HÍÅO #tOzOk. áê+Ö_»=∞`« f„=`åáêÅ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ `˘Åy
áÈ~Ú#q.
173. N â◊OHõ~Q° ∞Æ ~°∞=~°∞Å∞ ã¨~fi° =∞`åÅ#∞ Hˆ =ÅO ¿Ñ~°∞ K≥ÑC¨ H˘<Õ
@O`« =~°‰õΩ q∞yeÛ LOKå~°∞. J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl Ö’Hõ=∞O`å "åºÑ≤OÑ¨
*Ëâß~°∞. Ü≥∂QÆ^Œ~°≈# `«`«Î fiA˝Öˇ·# áê`«O[Å∞ ÅO^Œ~°∂ =∞Oz |O@∞Öˇ·
=º=Ç¨ÏiOKå~°∞. HÍáêe‰õΩÅO^Œ~°∂ `åO|∂ÖÏÅ#∞ Ñ¨@∞ìH˘<Õ ¿ã=‰õΩ
Öˇ·<å~°∞. HÍ}Ï^Œ∞Å∞ ^•fi~°áêÅ‰õΩÅÜ«∂º~°∞. Hí∆Ñ¨}˜‰õΩÅ∞ ã¨∞Îuáê~îåÅ∞
=e¡ã¨¥Î =Ok=∂QÆ^èŒ∞Öˇ·<å~°∞. kQÆO|~°=∞`«ã¨∞÷ÅO^Œ~°∂ ™ê=∞O`«∞Öˇ·<å~°∞.
D q^èOŒ QÍ PÜ«∂ =∞`«ã∞¨ ÷ ÖˇÅ~¡ ∞° N â◊OHõ~∞° Å "Õ^•O`« QÆi+¨ª ã¨¥‰õΩÅÎ KÕ
ã¨~=æ° Ú - 15 465
Hõ^ä•âı+¨`åfixfl á⁄O^•~°∞. =∞Ç¨ÑÖ_ç`«∞Öˇ·# =∞`«Hõ~°ÎÅO^Œ~°∂ N â◊OHõ~°

ã¨¥‰õΩÅÎ ‰õΩ =jÉè∂í `«∞Öˇ· Ñ¨~å[Ü«∞O á⁄Ok N â◊OHõ~∞° Å‰õΩ t+¨µºÖˇ· â◊~}
° ∞
*ÁKåÛ~°∞. Wk=~°ÔH#fl_»∂ „QÆÇ≤ÏOÑ¨x "Õ^•O`« `«`åÎfixfl „QÆÇ≤ÏOz
N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ t+¨µºÅÜ«∂º~°∞.
174. D q^èŒOQÍ N â◊OHõ~°∞Å∞ J*Ï˝#[x`« "åº"≥∂Ç¨xfl
Ñ¨ÓiÎQÍ #tOÑ¨*Ëã≤, =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ ãÖ^ÕÇ¨Åhfl #tOKÕ@∞¡ KÕã≤, q"ÕHõ
"≥·~åQÆº k=º`Õ[ã¨∞û`À „Ñ¨HÍtOKå~°∞. N â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fiÖ’Hõ Ç≤Ï`åxÔH·
t+¨µºÅ`À ‰õÄ_® *Ï˝#`«`«Î fi „Ñ¨Kå~°O QÍqOKå~°∞.
U UU
ã¨~=æ° Ú - 16
Nâ◊OHõ~° Ü«∞fO„^Œ∞Å ™ê~°fiÉè∫=∞
Nâß~°^• ã¨~°fi[˝ Ñ‘~îå~ÀÇ¨Ï}O
1. Ñ¨Ó~°fiã¨~°æ=∞O^Œ∞ N â◊OHõ~°∞Å kyfi[Ü«∞ *ˇ·„`«Ü«∂„`«#∞
QÆ∂iÛ q™êÎ~°OQÍ q=iOK«|_ç#k. WHõÃÑ· N â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fi[˝Ñ‘~î°"≥∞ÿ#
N âß~å^•Ñ‘~îåxfl Jkè+≤ªOK«É’=@O `«k`«~° q+¨Ü«∂Å#∞ q=iOÑ¨
É’`«∞<åfl~°∞. JO`ÕQÍHõ =∞Ç¨=∂O„u‰õΩ_≥·# P Jaè#=QÆ∞Ñ¨ÙÎ_»∞ Ñ¨~å
l`«∞_≥· t+¨µºxÖÏ #\˜ã¨¥Î [QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÅ Ñ¨@¡ X#iÛ# ^Œ∞+¨¯ $`åºÅ#∞
`≥Å∞Ñ¨ÙK«∞<åfl~°∞.
2. J==∂#ÉèÏ~°OKÕ Jaè#=QÆ∞Ñ¨ÙÎxÜ«∞O^Œ∞ Jã¨¥Ü«∂^ÕfiëêÅ∞
k#k#„Ñ¨=~°ú=∂#OQÍ™êQÍ~Ú. ã¨=∞Ü«∂xÔH· "Õz=Ù#fl"å_≥· XHÍ<˘Hõ
~ÀA N â◊OHõ~°∞ÅÃÑ· =∞Ç¨=∂~°} =∞O„`«„Ñ¨Ü≥∂QÆO KÕâß_»∞. =∞O„`«
=∞Ç≤Ï=∞KÕ N â◊OHõ~°∞Å∞ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# =¸Å"åºkèH˜ QÆ∞iJÜ«∂º~°∞.
3. P ÉèíÜ«∞OHõ~° "åºkè =Å# N â◊OHõ~°∞Å∞ ^èŒiOz# =„™êÎÅhfl
~°HõÎã≤HÍÎÅÜÕ∞ºq. P =„™êÎÅxfl\˜x t+¨µº_≥·# N `À@HÍKå~°∞ºÅ"å~°∞
â◊√„ÉèíÑ¨~°ã¨¥Î QÆ∞~°∞¿ã"å x=∞QÆ∞flÖˇ·<å_»∞. N â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨^• xifiHõÅÊ
ã¨=∂kèÖ’ LO@∂ ~¸ f„=ÉÏ^èŒ#∞ `≥eÜ«∞‰õΩO_® LO_Õ"å~°∞.
4. P =∞Ç¨"åºkè f„=`«‰õΩ t+¨µºÖˇÅ¡~°∂ =∞#ã¨∞û HõÅ`«K≥Ok#
"åÔ~·<å~°∞. "åÔ~Å¡~°∂ QÆ∞~°∞^Õ=Ùx ã¨g∞Ñ≤Oz "åi =∞<À"Õ^Œ#x@∞¡ q#fl
qOK«∞H˘<åfl~°∞.
t+¨µºÅ∞: ã¨~°fiÖ’HõÑ¨Ó[hÜ«∂! =∞Ç¨`å‡! `å=Ú ã¨~°fiA˝Å∞. "Õ∞=Ú
`«=∞‰õΩ K≥Ñ¨Ê^Œy#"å~°O HÍ=Ú. `«=∞ ^ÕÇ¨ÏÉÏ^èŒ#∞ HõàÏ¡~° K«∂ã≤ ÉèíiOK«
ÖËx"å~°"≥∞ÿ g∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ ~¸ q#flÑÖ KÕÜ«∞^ŒÅKåO. ã¨~°fiA˝Öˇ·#
=∞Ç¨`«∞‡Å∞ â◊s~åxH˜ ãÖÉèíqOKÕ ã¨∞Y ^Œ∞óMÏÅ#∞, "åº^èŒ∞Å#∞
466
ã¨~=æ° Ú - 16 467
ÖˇHõ¯KÕÜ«∞Hõ ã¨^• xifiHõÅÊã¨=∂kèÜ«∞O^Œ∞ QÆ_»∞Ñ¨Ù`«∞O\Ï~°∞. â◊s~° ~°∞QÆ‡`«

ÅxflO\˜h x~°¡Hí∆ ºO KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. Jk ãïHÍ^Œx =∞#q KÕÜ«∞_®xˆH
"Õ∞=∞O^Œ~°=¸ WK«Û@‰õΩ =KåÛO. `«=∞ ^ÕÇ¨xfl P=Ç≤ÏOz# ~ÀQÆO
=∞Ç¨f„= ^Œâ◊‰õΩ KÕ~°∞H˘Ok. â◊„`«∞=Ù „Ñük#O |ÖÏxfl Ñ¨ÙOAH˘O@∂<Õ
LO\Ï_»∞. J\˜ì â◊„`«∞=Ù#∞ L¿ÑHí∆KÕÜ«∞Hõ ^•x <åâ◊<ÀáêÜ«∞O PÖ’
zOKåe.
5. =∞Ç¨ÏhÜ«∂! `«=∞‰õΩ ^ÕÇ¨aè=∂#O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å# "åºkèKÕ
HõeˆQ f„=ÉÏ^èŒ#∞ ‰õÄ_» `å=Ú ÖˇHõ¯KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞. HÍh "Õ∞=Ú `«=∞ix
J„â◊~ÚOz L#fl"å~°O. =∂ Hõ#∞flÖÏ~° `«=∞ â◊s~° ÉÏ^èŒ#∞ K«∂z T~°Hõ
LO_»ÖË‰õΩ<åfl=Ú. q∞H˜¯e ^Œ∞ódã¨∞Î<åfl=Ú.
6. =∞Ç¨`å‡! ã¨~fi° "åº^è∞Œ Å‰õÄ x"å~°} `≥e¿Ñ J<ÕHõ "Õ^qŒ Ç≤Ï`«"∞≥ #ÿ
âß„™êÎÅ∞#flq. PÜ«∂ âß„™êÎÅO^Œ∞ xëê‚`«∞Öˇ·# "≥·^ŒºÑÖ_ç`«∞Å#∞ ~åqOz
~ÀQÆx~°‚Ü«∞O QÍqOz "≥·^ŒºO KÕ~ÚOKåe.
7. "≥·~åQÆºOKÕ`«QÍx, *Ï˝#`«`«Î fiOKÕ`«QÍx =∞Ç¨`«∞‡Å∞ â◊s~åÅ∞
x`«ºOQÍ=x `«Å∞™êÎ~°∞. P q^èŒOQÍ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖˇ·# `å=Ú ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞
`«ºlOz#"åÔ~· L<åfl, `«=∞‰õΩ "å\˜e¡# ~ÀQÍk ÉÏ^èŒÅ#∞ „Ñ¨`«ºHí∆OQÍ
K«∂ã¨¥Î, JO^Œ∞‰õΩ HÍ=Åã≤# x"å~°}ÀáêÜ«∂Å <åÖ’zOÑ¨x ã¨=∞~°∞÷Öˇ·#
t+¨µºÅ∞O_»~å^Œx âß„™êÎÅ∞ K≥|∞`«∞#flq.
8. =∞Ç¨`å‡! „Éèí=∞~åÅ∞ Ñ¨^•‡Å<å„â◊~ÚOz =∞Hõ~°O^Œ=∂
™êfikOKÕ q^è•#, "Õ∞=Ú `«=∞ `«`«Î fi*Ï˝<å=∞$`åxfl P™êfikã¨¥Î x`åº
#O^ŒO á⁄O^Œ∞`«∞<åflO. Hõ#∞Hõ `«=∞ ^ÕÇ¨ÏO ÉÏ^è•~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ L#flÑ¨C_Õ
"Õ∞=Ú `«=∞ `«`«Î fi*Ï˝<åxfl „â◊=}O KÕÜ«∞QÆÅ"å~°=∞=Ù`åO. HÍ|\˜ì =∂
„áê~°÷# PÅHÕz, `«Ñ¨ÊHõ ~¸ "åºkèH˜ zH˜`«û KÕ~ÚOK«∞HÀ=_®xH˜ JOw
HõiOKåe.
9. „j â◊OHõ~°∞Å∞: „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# =`«ûÖÏ~å! "åºkè J<Õk Ñ¨Ó~°fi[#‡
Hõ$`«ºOKÕ ãÖ¢Hõq∞ã¨∞Î#flk. Jk J#∞ÉèíqOz f~°∞ÛHÀ"åÖË QÍx "Õˆ~
=∂~°æOÖË^Œ∞. ^•xÔH· KÕ¿ã Z\˜ì „Ñü¢H˜Ü«∞Ü≥ÿ∞<å =º~°÷=∞=Ù`«∞Ok. HÍ|\˜ì
J#∞ÉèíqOKÕ D "åºkèx x=$uÎ KÕã¨∞HÀ"åe. XHõ"Õà◊ D [#‡Ö’ J#∞Éèí
qOK«_®xH˜ gÅ∞HÍx Ñ¨Hí∆OÖ’ =∞~˘Hõ [#‡Ö’ P âı+¨ÉèÏQÍxfl J#∞Éèí
qOKÕ f~åe. D q^èŒOQÍ Hõ~°‡ Ñ¨ÓiÎQÍ Hí∆Ü«∞=∞ÜÕ∞º =~°‰õΩ "åºkè x=$uÎ
HÍ^Œ∞. D q+¨Ü«∂Åhfl âß„™êÎÅ∞ =zã¨∞Î#flq.
10. JO`ÕQÍHõ "åºkè zH˜`åû~°›"∞≥ #ÿ g, zH˜`åû~°›O HÍxg Jx ~Ô O_»∞
q^è•Å∞QÍ L#fl=x `«`«Î fiA˝Å∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. Ñ¨Ó~°fi[#‡ Hõ~°‡ Ñ¶¨ÅOKÕ
ã≤kúOKÕq H˘xfl "åº^èŒ∞Å∞. "å`« Ñ≤`«Î âı¡ëê‡k ^ÀëêÅKÕ U~°Ê_Õq =∞i
H˘xfl "åº^èŒ∞Å∞. WO^Œ∞ Ñ¨Ó~°fi[#‡ Hõ~°‡ qâı+ÖKÕ U~°Ê_Õ "åº^èŒ∞Å∞ B+¨^è•
ÅKÕ #tOKÕq HÍ=Ù. Ô~O_»= `«~°QÆuH˜ K≥Ok#q =∂„`«"Õ∞ B+¨^è•ÅKÕ
x=$uÎ HÍQÆÅ=Ù.
11. t+¨µºÖÏ~å! „Ñ¨ã¨∞Î`«O <å â◊s~åxfl P=Ç≤ÏOz# ~¸ "åºkè
Ñ¨Ó~°fiHõ~°‡KÕ ãÖ„áêÑ¨Î"≥∞ÿ#k. HÍ|\˜ì J#∞ÉèíqOKÕ P Hõ~°‡x=$uÎ KÕã¨∞
HÀ"åeQÍx, B+¨^è•ÅKÕQÍ^Œ∞. "åºkè f„=`«KÕ D â◊s~° "≥∞Ñ¨C_≥·<å Ñ¨_ç
áÈ=K«∞Û. ^ÕÇ¨Ï"≥∞Ñ¨C_≥·<å #tOK«=Åã≤#^ÕQÆ^•! JO^Œ∞‰õΩ <Õ<≥O`«
=∂„`«=¸ zOuOK«@O ÖË^Œ∞.
12. t+¨µºeÖÏ ÑëHÍ~°∞: =∞Ç¨`å‡! `«=∞É’\˜ `«`«Î fiA˝Öˇ·# "åiH˜
^ÕÇ¨Ï„ÉèÏOu ZO`«=∂„`«=¸ LO_»^Œ∞. Wk ã¨`«ºO. J~Ú<å =∂ q#fl
áêxfl „`Àã≤Ñ¨ÙK«Û=^Œ∞Ì. ZO^Œ∞HõO>Ë, `«=∞~°∞ ˆH=ÅO *Ï˝#`Õ[ã¨∞ûKÕ „Ñ¨HÍ
tã¨∞Î<åfl~°∞. `«=∞~°∞ Ö’HõÖÏº}ÏxÔH· J=`«iOKå~°∞. JO^Œ∞=Å# `«=∞s
^ÕÇ¨xfl Z‰õΩ¯= HÍÅO ^èŒiOKåÅx HÀ~°∞H˘O\Ï=Ú. h\˜ <å^è•~°OQÍ
KÕã¨∞H˘x J<ÕHõ [ÅK«~åÅ∞ rqã¨∞Î#flq. J^Õq^èŒOQÍ, `«=∞ k=ºáê^Œ
Ñ¨^•‡Å <å„â◊~ÚOz "Õ∞=∞O^Œ~°=¸ rqã¨∞Î<åflO. `å=Ú rqOz LO>Ë<Õ
QÆ^•, =∂É’\˜ "å~°=∞O^Œ~°=¸ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO_»QÆÅO. `Õ<≥\ ©QÆÅ
Ü«∞O^Œ∞ `«e¡ DQÆ <å„â◊~ÚOz ~Ú`«~° DQÆÅhfl `«=∞ =∞#∞QÆ_» ™êyã¨∞Î
#flq. P q^èŒOQÍ<Õ `«=∞ ^ÕÇ¨Ï~°Hí∆} =∂‰õΩ J`«ºO`å=â◊ºHõ"≥∞ÿ L#flk.
ã¨~=æ° Ú - 16 469
13-16. =∞Ç¨`å‡! *Ï˝#ãÖÑ¨Ó~°∞‚Öˇ·# `«=∞‰õΩ ^ÕÇ¨ÏO`À xq∞`«ÎO

ÖËHõáÈ~Ú<å, Ö’HõÇ≤Ï`«O H˘~°‰õΩ â◊s~° ~°Hí∆}O J=ã¨~°"≥∞ÿ L#flk. HÍ|\˜ì
zH˜`«û‰õΩ JOwHõiOK«O_ç.
t+¨µºÅO^Œ~°∂ KÕi ÑïÑï q^è•Å „áê^äÕÜ«∞Ñ¨_»QÍ N â◊OHõ~°∞Å∞
"≥^· ∞Œ ºÅ#∞ ~åqOK«_®xH˜ JOwHõiOKå~°∞. JO`«@ t+¨µºÅO^Œ~∂° "≥^· ∞Œ ºx
J<Õfi+≤OÑ¨ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
Ñ¶∞¨ #∞Öˇ#· "≥^· ∞Œ ºÖˇÅÑ¡ C¨ _»∂ PÜ«∂^ÕâßÅO^Œ∞ ~åAÅ#∞ ¿ãqã¨∞OÎ \Ï~°∞.
HÍ# t+¨µºÅO^Œ~°∞ =∞Ç¨~åA x=ã≤OKÕ ~å[^è•h #QÆ~åxH˜ Ñ¨Ü«∞#
"≥∞<ÿ å~°∞. JO`«@ "å~°O^Œ~∂° J`«∞º`«=Î ∞ „ÑüÉèí Hõey# "≥^· ºŒ xÑ¨Ù}∞Å#∞
QÆ∞~°∞=~°∞Å =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞H˘x=KåÛ~°∞.
17-19. "≥·^Œ∞ºÅ∞ N â◊OHõ~°∞Å`À: =∞Ç¨`å‡! `«=∞ "åºkè
q=~åÅ#∞ `≥Å∞ÑÖ_ç. =∂ â◊H˜Î=OK«#ÖËHõ `«=∞‰õΩ "≥·^ŒºO KÕÜ«∞QÆÅ=Ú.
„j â◊OHõ~°∞Å∞: "≥·^Œº=~°∞ÖÏ~å! =¸Å"åºkèKÕ QÆ∞^Œ ã¨g∞Ñ¨ „áêO`«
=∞O^Œ∞ ~°HõÎã≤HõÎ"≥∞ÿ q∞H˜¯e ÉÏkèã¨∞Î#flk. P ÉÏ^èŒ x"å~°}ÔH· `«=∞=^ŒÌ
U^Õx k"Òº+¨^èŒ=ÚO>Ë P ÉÏ^èŒ#∞ x"åiOK«O_ç.
"≥·^Œ∞ºÖÏ~å! D "åºkè Ñ¨Ó~°fi[#‡Å áêÑ¨Hõ$`«ºOKÕ U~°Ê_ç#^Œx <å‰õΩ
`ÀK«∞K«∞#flk. J\˜ì Hõ~°‡Å∞ J#∞Éèí=OKÕ`«<Õ f~°∞ÛHÀ"åÅx `«Åz
B+¨^è•Å∞ ¿ãqOK«ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å# "åºkè WÑ¨C_»∞ „Ñ¨HÀÑ≤Oz# ^Œâ◊Ö’
L#flk. zH˜`«û `«Ñ¨ÊHõ fã¨∞HÀ=Åã≤#kQÍ <å t+¨µºÅ∞ x~°ƒOkèOK«@OKÕ
q∞=Ú‡ ~åqOK«_»O [iy#k. nxx x"åiOKÕ B+¨^èŒ"Õ∞"≥∞ÿ<å LO^•?
20. N â◊OHõ~°QÆ∞~°∞=~°∞ b q^èŒOQÍ Ñ¨Å∞HõQÍ, P "≥·^Œº t~À=∞}∞
ÅO^Œ~°∂, „QÆO^ä•Åhfl ÑïjeOz, "åi J#∞Éèí"åxfl *’_çOz Ñ¨sH˜∆O
Kå~°∞. J~Ú<å P =¸Å"åºkèx x"åiOÑ¨ "åiH˜ ™ê^èŒºÑ¨_»ÖË^Œ∞. "å~°∂
`«=∞ Jâ◊HõÎ`«#∞ `«ÅK«∞H˘x ZO`À ^Œ∞ódOKå~°∞.
21-24. N â◊OHõ~°∞Å∞: "≥·^Œº t~À=∞}∞ÖÏ~å! g∞~°O^Œ~°∂ zH˜`«û
xq∞`«Î"≥∞ÿ g∞g∞ QÆ$Ç¨Å#∞ q_»z KåÖÏHÍOQÍ WK«Û@<Õ L<åfl~°∞. WO^Œ∞
=¸ÅOQÍ g∞ ÉèÏ~åº Ñ¨Ù„`«∞Å∞ ZO`À J™œHõ~åºÅ‰õΩ QÆ∞i J=Ù`å~°∞.
JO^Œ∞KÕ g∞~°∞ g∞ QÆ$Ç¨Å‰õΩ uiy"≥à◊¡O_ç.
JO`ÕHÍHõ, g∞~°∞ QÆ$Ç¨ÏOÖ’ ÖË‰õáÈ=_»OKÕ „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ ¿ã=‰õΩ ‰õÄ_®
^Œ∂~°"≥∞ÿ "åi P„QÆÇ¨xH˜ QÆ∞iHÍQÆÅ~°∞. ^•x=Å# g∞ÔHO`À f~°x #+¨ìO
"å\˜Å¡QÆÅ^Œ∞.
JO`ÕQÍHõ g∞iK«Û@<Õ KåÖÏHÍÅ=ÚO>Ë g∞ ^Õâ◊=∞O^Œ∞ "≥·^Œº
™œHõ~åºÅ∞ÖËHõ [#∞Å∞ ZO`À HõëêìÅ áêÅ=Ù`å~°∞.
25. "≥·^ŒºtMÏ=∞}∞ÖÏ~å! ^ÕÇ¨ÏO `«e¡^ŒO„_»∞ÅKÕ „Ñ¨™êkOK«|_ç#^Õ
J~Ú<å, ^ÕÇ¨Ï ãÖ~°Hí∆} =∂„`«O "≥·^Œ∞ºÅ Jnè#OÖ’<Õ LO@∞Ok.
"≥·^Œ∞º_»∞ ÖË‰õΩO>Ë [#‡ =$^ä• HÍQÆÅ^Œ∞. D q^èŒOQÍ "≥·^Œ∞º_»∞ ™êH∆Í`«∂Î
N=∞<åfl~åÜ«∞}=¸iÎÜÕ∞. JO^Œ∞=Å# g∞ ^Õâ◊ã¨∞÷ÅO^Œ~°∂ ZO`À
Ñï`åÑÖ K≥O^ŒQÆÅ~°∞.
26,27. "≥·^Œ∞ºÅ∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: =∞Ç¨`å‡! `å=Ú ÃãÅqzÛ#
^ŒO`å Ü«∞^ä•~°÷O. J~Ú<å `«=∞ k=ºã¨xfl^è•<åxfl q_çz "≥à◊¡_®xH˜ =∂
=∞#ã¨∞ûÅ∞ JOwHõiOK«@OÖË^∞Œ . q∞=∞‡efl P„â◊~ÚOz ZO^Œ~À *Ï˝<å~°#˚ HÔ ·
g∞ ã¨xfl^è•#OÖ’ L<åfl~°∞. J\˜ì ã¨fi~°æ`«∞Åº"≥∞ÿ# `«=∞ ã¨xfl^è•<åxfl q_çz
áÈ=_®xH˜ Z=Ô~·<å JOwHõi™êÎ~å?
D q^èŒOQÍ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂, "≥·^Œ∞ºÅ∞ "åi QÆ$Ç¨Å‰õΩ "≥àÏ¡~°∞. ^ÕÇ¨Ï
„ÉèÏOuÖËx P â◊OHõ~°QÆ∞~°∞=~°∞Å∞ P f„="åºkèKÕ HõeˆQ ÉÏ^èŒ#O`å
ã¨ÇÏ≤ ã¨∞<Î åfl~°∞.
28-36. N â◊OHõ~°∞ ÖÏ "åºkèH˜ =â◊√Å∞HÍHõ, f„=ã¨=∂kè x+¨ªÖ’
LO@∂ =∞#ã¨∞û#O`å P Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞xÃÑ<· Õ ÅQÆflO*Ëâß~°∞. â◊s~° „ÉèÏOux
q_çz ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ã¨‡ $ux á⁄Ok z<å‡„`« ã≤÷uÖ’ L<åfl~°∞.
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_≥·# P Ñ¨~°=∞t=Ùx P*Ï˝#∞™ê~°O Jâ◊fih^Õ=`«Å∞
„ÉÏÇ¨Ï‡}~°∂ÑÖ ^•eÛ "≥·^Œ∞ºÅ∞QÍ=zÛ N â◊OHõ~°∞Å#∞ Ñ¨sH˜∆OKå~°∞.
Jâ◊fih^Õ=`« eÖÏ ÑëHÍ~°∞: Ü«∞fO„^•! =∂‰õΩ `≥eã≤# "≥·^ŒºÑ¨sHí∆
Åhfl KÕã≤ K«∂âßO. =∞Ç¨=∞O„`« „Ñ¨Ü≥∂QÆOKÕ D "åºkè ãÖ„áêÑ¨Î
ã¨~=æ° Ú - 16 471
"≥∞ÿ#^Œx ~°∂_èç J~Ú#k. Hõ#∞Hõ Wk "≥·^ŒºzH˜`«ûÅ‰õΩ ÖÁOˆQk HÍ^Œ∞. Wk

ã¨`º« O.
N â◊OHõ~°∞Å =¸Å"åºkè x"å~°}ÔH· KÕã≤# "≥·^Œº„Ñ¨Ü«∞`åflÅhfl
qÑ¶¨Å=∞Ü«∂º~Ú. =∂~°∞"Õ+ÖÖ’ „ÉÏÇ¨Ï‡} "Õ+¨^è•~°∞Öˇ· =zÛ# Jâ◊fih^Õ=
`«Å∞ ‰õÄ_® Jâ◊‰õΩÎÖˇ· ''Wk â◊„`«∞"≥=~À =∞Ç¨=∞O„`« „Ñ¨Ü≥∂QÆO KÕÜ«∞@O
=Å# D "åºkè ãÖ¢Hõq∞Oz——^Œx `≥Å∞Ñ¨@OKÕ t+¨ºQÆ}=∞O`å ZO`À
Hõ$^Œ∞úÅÜ«∂º~°∞. N Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ∞ ¢HÀ^è•"Õâ◊Ñ¨Ói`«∞Öˇ· N â◊OHõ~°∞Å∞
=Å^Œx "åiOz<å q#Hõ `«# H˜+¨ì^≥·="≥∞ÿ# N #~°ã≤OÇ¨Ï™êfiq∞x ^è•ºxO
Kå_»∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ =∞Ç¨"åºkè x~°∂‡Å#ÔH· <å~°ã≤OÇ¨Ï =∞O„`åxfl [Ñ≤O
Kå~°∞. <å~°ã≤OÇ¨Ï=∞O„`«O ã¨~°fi â◊„`«∞ qÑ¶¨∂`«∞HõO† ã¨~°fiâßˆHÎÜ«∞ =∞Ç¨
=∞O„`«É^Ëè HŒ Oõ .
N Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ"åi <å~°ã≤OÇ¨Ï =∞O„`«„Ñ¨Ü≥∂QÆOKÕ, Ñ¨~°=∞
hK«∞_≥·# Jaè#=QÆ∞Ñ¨ÙÎ# HÍ =¸Å"åºkè ãÖ„áêÑ¨Î=∞~ÚOk. "åºkè ZO`À
„Ñ¨HÀÑ≤Oz# ã≤úuÖ’ LO_»_»O`À Jaè#=QÆ∞Ñ¨ÙÎ_»∞ P "åºkèKÕ =∞~°}Õ
Kå_»∞. N â◊OHõ~°∞Å "åºkè ¢Hõ=∞OQÍ `«QÆ∞æ=ÚYO Ñ¨\ ˜ì ãÖÑ¨Ó~°‚ P~ÀQÆº
=O`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
P `«~°∞"å`« N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ `«=∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ (QÀqO^Œ ÉèíQÆ=
`åÊ^Œ∞Å∞) QÆ∞~°∞=Ù"≥·# N Q“_»áê^Œ=∞Ç¨Ï~°∞¬Å ^Œ~°≈#=∞~ÚOk. XHÍ<˘Hõ
~ÀA QÆOQÍf~å# ‰õÄ~°∞Ûx Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl ^è•ºxã¨∞Î<åfl~°∞. J\˜ì ã¨=∞
Ü«∞OÖ’ QÆOQÍ#k #∞O_ç =∞O^Œj`«Å "åÜ«Ú „Ñ¨ã¨~°}Å #_»∞=∞ Ñ¨~°=∞
Ü≥∂wâ◊fi~°∞Öˇ·# N Q“_»áê^•Kå~°∞ºÅ"å~°∞ Ñ¨Ü«∞#"≥∞ÿ ~å=_»O K«∂âß~°∞.
"åi ^Œ~≈° #O KÕ`<« Õ `«=∞‰õΩ Pf‡Ü«ÚÖˇ#· QÆ∞~°∞=ˆ~}∞ºÅ‰õΩ Ñ¨~=° ∞QÆ∞~°∞"≥#·
N Q“_»áê^•Kå~°∞ºÅ"å~°x `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl~°∞. "åiH˜ ™êëêìOQÆ^ŒO_»
„Ñ¨}Ï=∞ "≥Ú#iOz ÉèíH˜Î„Ñ¨Ñ¨`«∞ÎÅ`À Z^Œ∞ˆ~QÍ~°∞.
N Q“_»áê^•Kå~°∞ºÅ "å~°∞ qHõã≤Oz# Ñ¨^Œ‡OÖÏ `≥Å¡x Hõ=∞O_»
Å=Ù#∞ KÕ`«|∂x, hÅ"Õ∞Ñ¶¨∞âßº=Ú_≥· ãÖ^è•ºHÍO`«∞Å#∞ áÈe# HÍëêÜ«∞
=„™êÎÅ#∞ ^èŒiOz „Ñ¨HÍtã¨∞Î<åfl~°∞.
N Q“_»áê^•Kå~°∞º"åi KÕu Hõ=∞O_»Å=Ù#∞ `≥Å¡ HõÅ∞=Åx „Éèíq∞O
z# „Éèí=∞~åÅ∞ K«∞@∞ì=Ú@ì™êy#q. KÕuÖ’ ~°∞„^•Hí∆=∂Å#∞ ^èŒiOz
=KÕÛ N Q“_»áê^•Kå~°∞ºÅ "åix N â◊OHõ~°∞Å∞ ^Œi≈OKå~°∞.
^Œ~°≈#¨=∂„`«OKÕ`«<Õ ã¨~°fiãÖ`åÑ¨Ç¨~°∞Öˇ·# N Q“_»áê^Œ=∞Ç¨Ï~°∞¬
Å#∞ K«∂ã≤ "≥O@<Õ N â◊OHõ~°∞Å∞ ÉèíH˜Î„â◊^•úq#Ü«∂Å∞\˜ìÑ¨_»QÍ ™êëêìOQÆ
#=∞™ê¯~°O KÕâß~°∞. N â◊OHõ~°∞Å∞ Juq#„=ÚÖˇ· QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ „Ñ¨Hõ¯#
xÅ|_®¤~°∞.
37-40. „Ñ¨ã¨#flÇ¨Ï$^ŒÜ«ÚÖˇ·# N Q“_»áê^Œ =ÚxÑ¨ÙOQÆ=ÙÅ∞
J#∞„QÆÇ¨Ï^Œ$‰õΩ¯Å`À N â◊OHõ~°∞Å#∞ `«_»=Ù`«∂, P#O^Œ[ÅÑ¨Ó~°q∞„â◊=Ú
Öˇ·# K«∂Ñ¨ÙÅ∞ „Ñ¨ãïOÑ¨*Ëã¨¥Î N â◊OHõ~°∞Å #∞^ÕÌtOz WÖÏ ÑëHÍ~°∞.
N Q“_»áê^Œ=∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞: =`åû! Ü«∞fO„^•! N QÀqO^Œ ÉèíQÆ=
`åÊ^•Kå~°∞ºÅ"åi J#∞„QÆÇ¨ÏO á⁄Ok „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ „QÆÇ≤ÏOKå=Ù. P
=∞Ç¨ÏŸ#fl`«q^Œº#∞ xã¨ûO^ÕÇÏ¨ OQÍ#∞, ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ#∞ „QÆÇÏ≤ OKå"å? JO`Õ
QÍHõ J\˜ì *Ï˝<å=∞$`« q^Œº =$kú á⁄O^Œ∞K«∞#flk QÆ^•? Ü«∞^ä•~°÷ `«`åÎfixfl
ÉÏQÍ Ziy L<åfl=Ù QÆ^•? J\˜ì „|Ç¨Ï‡q^ŒºKÕ x~°uâ◊Ü«∂#O^Œ
ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ã≤÷uÖ’ L<åfl=Ù QÆ^•?
=Úx=~å! `«=∞ t+¨µºÅO^Œ~°∂ â◊=∞^Œ=∂k ã¨^Œ∞æ}ãÖÑ¨#∞flÖˇ·
„â◊^Œú`À `«`«Î fi*Ï˝<åxfl „QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~å? QÆ∞~°∞=ÙÖˇ·# q∞=∞‡efl x~°O`«~°O
¿ãqã¨∞Î<åfl~°∞ QÆ^•! h t+¨µºÅO^Œ~°∂ P`«‡*Ï˝# ãÖÑ¨#∞flÖˇ· x`åº#O^•xfl
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~å?
„|Ç¨Ï‡q^Œº‰õΩ Ñ¨~°=∞ â◊„`«∞=ÙÅ~Ú# HÍ=∞¢HÀ^è•k JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ∞
ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ [~ÚOK«|_ç#"å? âßOu ^•Ou =Ú#flQÆ∞ ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞
ÉÏQÍ JÅ=_ç#"å? Ü«∞=∞xÜ«∞=∂k JëêìOQÆ Ü≥∂QÍÅ∞ x~°O`«~°~
™ê^èŒ# KÕã¨∞Î<åfl"å? ã¨~°fiÑ¶¨Å"≥∞ÿ# x`åº#O^Œ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ `«`«Î fi=∞O^Œ∞ h
=∞#ã¨∞û qÇ¨Ïiã¨∞Î#fl^•?
ã¨~=æ° Ú - 16 473
41-47. N â◊OHõ~°∞Å∞: =∞Ç¨`å‡! Jáê~° Hõ~°∞}Ïã¨=Ú„^•! ^ŒÜ«∂

™êQÆ~°∞Öˇ·# `«=∞ Hõ$áêHõ\ÏHí∆ gHí∆}ÏÅKÕ ã¨~°fiO á⁄O^•#∞. ã¨~°fi=¸
ã≤kúOK«@OKÕ Z\˜ì H˘~°`åÖË^Œ∞. `«=∞ ÜˇÚHõ¯ J#∞„QÆÇ¨ÏO ã¨HõÅ *Ï˝#
„Ñ¨^ŒO. x`«ºâßOu Ñ¨^ŒO.
=∞Ç¨`å‡! `«=∞ J#∞„QÆÇ¨Ï=ÚO>Ë =¸QÆ"å_»∞ ‰õÄ_® =∞Ç¨=HõÎ
HÍQÆÅ_»∞. =∞O^Œ=∞u ‰õÄ_® ÑÖ_ç`«tMÏ=∞}˜ HÍQÆÅ_»∞. HÍ=∂aèÖÏ+¨
QÆÅ áê=∞~°∞_»∞ QÆ∂_® QÆ}hÜ«∞"≥∞ÿ# q"ÕHõ"≥·~åQÆºOQÆÅ"å_≥· „Ñ¨MÏºu
K≥O^ŒQÆÅ_»∞. `«=∞ J=∞$`«ã¨fi~°∂áêxfl U=∞x H˘xÜ«∂_»QÆÅ#∞.
JzO`«º „Ñ¨ÉèÏ"å! `«=∞ k=º`Õ*’ÉèÏã¨∞~°O Ñïq∞uÖËxk† Jáê~°O.
`«=∞ÜˇÚHõ¯ J„áêHõ$`«*Ï˝# =∂Ç¨`å‡ ºxfl Z=~°∂ `≥Å∞ã¨∞HÀ*ÏÅ~°∞. `«=∞
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖˇ·# N â◊√Hõ=∞Ç¨Ïi¬ ãÖ`«∞+¨µì_≥· ã¨fiÜ«∞OQÍ `«`«Î fi*Ï˝<åxfl LÑ¨^Õ
tOKå~°∞. `«=∞ "≥·~åQÆº ãÖÑ¨^Œ<≥=~°∞ TÇ≤ÏOK«QÆÅ_»∞?
`«=∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÖˇ·# N â◊√Hõ„|Ç¨Ï‡Å"å~°∞ Ñ¨Ù@∞ìHõ`À<Õ "≥·~åQÆº
ãÖÑ¨#∞fl_≥· x~°O`«~°O Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ ~°q∞OKÕ"å_»∞. J\˜ì Ñ¨Ù„`«∞x
QÍOz "åºã¨∞_»O`«\ ˜"å_»∞ ''Ñ¨Ù„`å! Ñ¨Ù„`å!—— Jx Ñ≤Å∞ã¨¥Î Ñ¨Ù„`«„ÉèÏOuKÕ
ZO`À "åº"≥∂Ç≤Ï`«∞_»ÜÕ∞º"å_»∞.
N â◊√Hõ=∞Ç¨Ïi¬ ã¨~åfi`«‡ ÉèÏ=OÖ’ LO_Õ"å~°∞. N "Õ^Œ"åºã¨∞Å"å~°∞
''Ç¨! Ñ¨Ù„`å!——Jx aQÆæ~°QÍ J~°∞ã¨∞ÎO_»QÍ, N â◊√Hõ„|Ç¨Ï‡Å"å~°∞ =∂~°∞
=∂\Ï¡_»HõáÈÜÕ∞"å~°∞. J~Ú<å, =$Hí∆~°∂ÑÖ^•eÛ 'FÇ¨— Jx `«O„_çH˜
|^Œ∞Å∞ ÑëˆH"å~°∞. (JO>Ë =$H∆ÍÅ∞ „Ñü^èŒfixOz#=x ÉèÏ=O).
=∞Ç¨`å‡! QÆ∞~°∞^Õ"å! `å=Ú *Ï˝# ã¨=Ú„^Œ∞Å∞. |Ç¨ï[#‡Å
Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅOKÕQÍx `«=∞ ^Œ~°≈#ÉèÏQÆº"Õ∞ ÅaèOÑ¨^Œ∞. ^≥·==âß# n#∞_»<≥·#
<å Hõ\ ˜ì ÉèÏQÆºO ÅaèOz#k. W^ŒO`å D Éèí‰õΩÎx JÑïq∞`« ÉèÏQÆºO.
##∞fl J#∞„QÆÇ≤ÏOK«O_ç.
48,49. N Q“_»áê^Œ =∞Ç¨Ïi¬: =`åû! h ã¨^Œ∞æ}ÏÅhfl qx
L<åfl#∞. JO^Œ∞=Å# x#∞fl K«∂_®Å#fl L`«¯O~î°`À WK«Û@‰õΩ =KåÛ#∞.
J=hfl Ü«∞^ä•~å÷ÖË#x ã¨fiÜ«∞OQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞.
=`åû! <åKÕ ~°zOÑ¨|_ç# =∂O_»∂HÀºÑ¨x+¨`«∞Î#‰õΩ HÍiHÍ~å÷Å#∞
„Ñ¨Hõ\ ˜ã¨¥Î ÉèÏ+¨º„QÆO^äŒO h=Ù ~°zOKå=x, <å t+¨µº_≥·# QÀqO^Œ áê^•
Kå~°∞ºÅ∞ K≥Ñ¨ÊQÍ q<åfl#∞. q^•ºOã¨∞_®! Jk "≥Ú^ŒÅ∞H˘x, q∞=∞‡efl
^Œi≈Oz P ÉèÏëêºÅ#∞ q<åÅx ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO`À L<åfl#∞.
50. N Q“_»áê^•Kå~°∞ºÅ =K«<åÅ∞ q#fl N â◊OHõ~°∞Å∞ =∞Ç¨Ï
^•#O^ŒO á⁄Ok `å=Ú ~°zOz# =∂O_»∂HÀºÑ¨x+¨`«∞Î‰õΩ ÉèÏëêºxfl
HÍiHÍÅ∞ Ô~O\˜h ã¨qã¨Î~°OQÍ qxÑ≤OKå~°∞. JO^Œ∞ LÑ¨x+¨`«∞Î`À ‰õÄ_ç
Ü«ÚO_ô, `«# Jaè„áêÜ«∂Å‰õΩ aè#flOQÍ ÖË‰õΩO_»@OKÕ Pâ◊Û~°ºãÖ`Àëê
Å`À N â◊OHõ~°∞Å`À J#∞„QÆÇ¨ÏÑ¨Ó~°fiHõOQÍ WÖÏ ÑëHÍ~°∞.
51. N Q“_»áê^Œ=∞Ç¨Ïi¬: Ü«∞u=~åº! <åKÕ ~°zOÑ¨|_ç# HÍi
HÍÅ∞ Hõ_»∞ ^Œ∞~°…\ÏÅ∞. J~Ú<å "å\˜x q_»nã≤ "åºMÏºxOKå=Ù. <Õ#∞
ZO`À ãÖ`À+≤ã∞¨ <Î åfl#∞. `«=∞ *Ï˝# ãÖÑ¨^Œ Jáê~°=∞x `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ #Î flk.
J\˜ì q^•fiOã¨∞_»"≥·# h‰õΩ =~°g∞Ü«∂Åx <å =∞#ã¨∞û Lqfià◊¥¡~°∞K«∞#flk.
P q^è•# N â◊OHõ~°∞Å ÉèÏ+¨º^ŒfiÜ«∂xfl qx N Q“_»áê^Œ∞Å"å~°∞ ãÖ`À+¨
™êQÆ~°OÖ’ =Úxy `ÕÖÏ~°∞.
52. N â◊OHõ~∞° Å∞: =∞Ç¨`å‡! `å=Ú ã¨~fi° â◊√ÉèHí ~õ ° *Ï˝#ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞.
`å=Ú =¸_»∞ Ü«ÚQÍÅO^Œ∞ Ñ¨~°=∂`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ· q+¨µ‚^Õ=Ùx=Öˇ LO_Õ
"å~°Å∞. Hõe #u¢Hõq∞Oz# k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞. `«=∞ ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºOHõ<åfl "Õ̂~
ÉèÏQÆº"Õ∞q∞ LOk? `«=∞#∞ ^Œi≈Oz#O`« =∂„`å#<Õ ã¨~°fiO ã≤kúã¨∞ÎOk.
J~Ú<å =~°O HÀ~°∞H˘=∞‡<åfl~°∞ QÍ# HÀ~°∞H˘O\Ï#∞. ''<Õ#∞ x`«ºO
Z@∞=O\˜ JO`«~åÜ«∞OÖËHõ ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ qÇ¨ÏiOKÕ@∞¡
=~°q∞=fiO_ç.——
53,54. JO`«@ N Q“_»áê^Œ=Úx=~°∞Å∞ N â◊OHõ~°∞Å‰õΩ P =~°
"≥Úãÿ JO`«~åú#"≥∞ÿ<å~°∞. `«~°∞"å`« N â◊OHõ~°∞Å∞ N Q“_»áê^Œ
ã¨~=æ° Ú - 16 475
=Úx =$`åÎO`åxfl t+¨µºÅ‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã¨¥Î P ~å„`«O`å QÆOQÍf~å#<Õ

QÆ_çáê~°∞.
JO`«@ N â◊OHõ~°∞Å∞ Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl ™êH∆Í`«¯iOK«∞H˘x ^è•ºxOK«
™êQÍ~°∞. WO`«Ö’ Ö’Hõ"å~°Î#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey ~¸ q^èŒOQÍ
`≥eÜ«∞|~°ã∞¨ <Î åfl~°∞.
55-59. N â◊OHõ~°∞Å∞ D Éèí∂=∞O_»Å=∞O^Œ∞ [O|∂nfiÑÖ, J\˜ì
[O|∂nfiÑ¨=∞O^Œ∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O q∞H˜¯e „âı+¨ª"≥∞ÿ#=x `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl~°∞.
JO^Œ∞ HÍj‡~°YO_»O „Ñ¨MÏº`«"≥∞ÿ =iúe¡#k. P HÍj‡~° ^Õâß# ã¨~°fi"åQÆ
nèâ◊fiiÜ≥ÿ∞# N âß~°^•^Õq (ã¨~°ã¨fif^Õq) ã¨~Àfi`«Î=∞"≥∞ÿ JÅ~å~°∞ K«∞#flk.
J\˜ì HÍj‡~° ^Õâ◊OÖ’ <åÅ∞QÆ∞ =∞O_»áêÅ`À#∞, <åÅ∞QÆ∞ ^•fi~åÅ
`À#∞, XHõ âß~°^• xÅÜ«∞O LOk. JO^Œ∞Ö’ ã¨~°fi[˝Ñ‘~î°"≥∞ÿ# =∞Ç¨ÏŸ#fl`«
"≥∞#ÿ Pã¨#O LOk. P =∞Ç¨ÏŸ#fl`« Pã¨<åxfl Jkè~ÀÇ≤ÏOz#"å_Õ ã¨~fi° A˝_·≥
q~ålÅ∞¡`«∞O\Ï_»∞. ã¨~°fiA˝Å∞ HÍx"å~°∞ JO^Œ∞ „Ñ¨"ÕtOÑ¨ÖË~°∞. J@∞
=O\˜ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«"≥∞ÿ# âß~°^•Ñ‘~î° "≥ÚHõ\ ˜ "≥Åã≤ LOk.
P âß~°^•Ñ‘~î°=∞O^Œe <åÅ∞QÆ∞ ^•fi~åÅÖ’ Ñ¨tÛ=∞^•fi~°=∞O^Œ∞
Ñ¨tÛ=∞^ÕjÜ«ÚÖˇ·# q^•fiOã¨∞Å∞, L`«Î~°^•fi~°=∞O^Œ∞ L`«Î~°^Õâ◊ ÑÖ_ç`«∞Å∞
Pã‘#∞Öˇ· LO\Ï~°∞.
^ŒH˜∆} ^•fi~°O =∂„`«O ^ŒH˜∆}^Õâ◊ ÑÖ_ç`«∞Öˇ=fi~°∂ ÖË‰õΩO_»_»OKÕ P
^•fi~°O =¸ã≤ LOK«|_ç#k. D "å~°Î „Ñ¨ÑÖK«=∞O^Œ∞ Jxfl k‰õΩ¯Å‰õÄ
"åºÑ≤OzOk.
^ŒH˜∆}^ÕjÜ«ÚÖˇ·# N â◊OHõ~°∞Å∞ D [#"åHÍºxfl qx ZO`À ãÖ`«
ã≤OKå~°∞. "≥O@<Õ ã¨~°fi„âı+¨ª"≥∞ÿ# P ^ŒH˜∆} ^•fi~åxfl [~ÚOK«_®xH˜ P
HÍj‡~°^ÕâßxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
WO`«HÍÅOQÍ ^ŒH˜∆}^Õâ◊O#∞O_ç ÑÖ_ç`« t~À=∞}∞Öˇ=fi~°∂ P
Ñ‘~îåxfl KÕ~°∞H˘<Õ ã¨=∞~°∞÷Å∞ HÍ#O^Œ∞# P ^•fi~°O =¸ã≤ÜÕ∞ LOK«
|_ç#k. ^ŒH˜∆}^ÕjÜ«ÚÅQÆ∞@=Å# `å=∂Ñ‘~î°=Ú#kè+≤ìOÑ¨^ŒÅz =∞Ç¨
ãÖ`À+Ö`À „j â◊OHõ~°∞Å∞ P HÍj‡~°^ÕâßxH˜ „Ñ¨Ü«∂}"≥∞ÿ<å~°∞.
60-62. =∞Ç¨~åA ~åHõ#∞ `≥eÜ«∞|~°ã¨¥Î =Ok=∂QÆ^èŒ∞Å∞
™ÈÎ„`«áê~îåÅ∞ =e¡OKÕ q^è•# N â◊OHõ~° Ü«∞fO„^Œ™ê„=∂@∞ì ~åHõ#∞ t+¨º
Ñï"å~°=∞O`å N â◊OHõ~°∞Å H©iÎ#∞^À…+≤ã¨¥ÎO_»QÍ P Ñ‘~îåxfl KÕ~°∞
H˘<åfl~°∞. „Ñü"åk ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# N â◊OHõ~° ^ÕtˆHO„^Œ ã≤OÇ¨Ï~å[O
^≥· fi`«=<åxfl ^èŒfiOã¨"≥Ú#iã¨¥Î ã¨~°fiA˝Öˇ· qÇ¨ÏiOz#k. JO>Ë N â◊OHõ~°
Ü«∞fO„^Œ∞Å∞ ã¨~°fi[˝`å™ê„=∂[º=Ú #kè+≤ªOKå~°∞. ˆH=Å "Õ^•O`« `«`«Î fi
„Ñ¨É’^èŒO ã¨~°fiq[Ü«∂Å#∞ ™êkèOz ã¨~Àfi#fl`« Ñ‘~î°=Ú#O ^Œkè+≤ªOK«
|_ç#k.
ã≤OÇ¨ÏO =∞kOz# U#∞QÆ∞ ‰õΩOÉèíã¨÷ÖÏ<Õfl HÀ~°∞`«∞Ok QÍx JÅÊ
r=ÙÅ *’eH˜ áÈ^Œ∞. J>Ë¡ N â◊OHõ~°∞Å∞‰õÄ_® =∞Ç¨ÑÖ_ç`« „Ñ¨ÉèÏã¨
=∂#∞Öˇ· „ÑüÉèÏ=O`«∞Öˇ·# QÆifi`«∞Öˇ·# =∞Ç¨ÑÖ_ç`«∞Å`À<Õ _èôH˘O\Ï~°∞
HÍx, q^•ºÇ‘Ï#∞Öˇ·# JÅÊÑÖ_ç`«∞Å#∞ Hõ<≥fluÎ‰õÄ_® K«∂_»~°∞. ã¨fiÅÊ
ÑÖ_ç`«∞Å#∞ =∞#ã¨∞û# ‰õÄ_® `«ÅK«~°∞.
''„Ñü"åk ^Œ∞+¨ìÑÖ_ç`«∞ÖÏ~å! N â◊OHõ~°"åk ˆHãï =ã¨∞Î#flk.
`˘ÅQÆO_ç, `˘ÅQÆO_ç—— JO@∂ Nâ◊OHõ~∞° Å t+¨µºÅ∞ x<å^•Å∞ KÕã∞¨ OÎ _»QÍ
N â◊OHõ~°ã¨~°fi[˝ t~À=∞}∞Å∞ N âß~°^•Ñ‘~î° ^ŒH˜∆}^•fi~° „Ñ¨"Õâ◊O
KÕã¨∞ÎO_»QÍ „Ñü"å^Œ∞Öˇ·# ÑÖ_ç`«∞ Å<Õ‰õΩÅ∞ Nâ◊OHõ~°∞Å #_»¤yOKå~°∞.
"å^Œ„Ñü"å^•Å‰õΩ ãÖã≤^Œ∞úÖˇ·<å~°∞.
63. N âß~°^•Ñ‘~î° ÑÖ_ç`«∞eÖÏ ÑëHÍ~°∞: Ü«∞u=~å! N âß~°^•
^Õ"åÅÜ«∞ „Ñ¨"Õâ◊O ã¨~°fiA˝ÅˆH Ñïq∞`«=∞x `≥eÜ«∞Hõ `«=∞~°∞ PÅÜ«∞
„Ñ¨"Õâ◊O QÍqã¨∞Î<åfl~°∞. `«fi~°Ñ¨_»‰õO_ç. ã¨~°fi[˝`«fi „Ñ¨Hõ@# HÍx^Õ PÅÜ«∞
„Ñ¨"Õâ◊O x+≤^ŒúO.
64. ÑÖ_ç`«∞_≥·#O`« =∂„`å#<Õ ''<Õ#∞ ã¨~°fiA˝_»#∞, <å‰õΩ Jxfl
q+¨Ü«∂Å∞ `≥Å∞ã¨∞——#x `«#‰õΩ `å#∞ „Ñ¨Hõ\ ÕK«∞H˘#fl KåÅ^Œ∞. h=Ù
ã¨~°fi[˝Ñ‘~î°=Ú#kè+≤ªOÑ¨ `«Åz`Õ =∂`À "åkOz =∞=Ú‡ "≥∞Ñ≤ÊOz
ã¨~=æ° Ú - 16 477
J@∞Ñ≤=∞‡@ N âß~°^•Ñ‘~î°=Ú #kè+≤ªOK«O_ç. Jk =∂‰õΩ ‰õÄ_® ãÖ`À+¨

^•Ü«∞Hõ=∞=Ù`«∞Ok.
65. `åi¯Hõ ÑÖ_ç`«∞Å∞, HÍ}Ïk =∞`å=ÅO|∞Å~Ú# ÑÖ_ç`«
q^Œfi^Œfiˆ~}∞º_»∞ "åkOz# ã¨~°fi„Ñ¨â◊flÅ‰õΩ N â◊OHõ~°∞Å∞ `«$\˜Ö’ ã¨=∂
^è•<åxflzÛ "åi<≥Å¡ ãÖ`«∞+¨µìÅ#∞*Ëâß~°∞. Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ ãÖÜ≥∂QÆOKÕ,
|Ç¨ïã¨¥Hí;"≥∞ÿ# (^Œfi º}∞HÍÖˇ· [QÆ`«∞Î‰õΩ HÍ~°}=∞=Ù`«∞#fl=x "åi
=∞`«O.) ^Œfi º}HõO L`«Ê#fl =∞=Ù`«∞#fl^Œx "åi =∞`«O.
66. `åi¯Hõ ÑÖ_ç`«∞Å∞: =∞Ç¨`å‡! ^Œfi º}∞Hõ=Ú <å„â◊~ÚOz
=∞Ç¨ã¨¥Hí;"≥∞ÿ# Ñ¨~°=∂}∞"Õk LO^À, Jk ^Õx#∞O_ç Ñ¨Ù@∞ìK«∞#flk? P
Ñ¨~°=∂}∞=Ù ã¨=Ú^Œƒù=¿ÇÏ`«∞=Ù#∞ =∂‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞O_ç. J@∞¡ g∞~°∞
=∂‰õΩ ãïÜ≥ÿ∞# ã¨=∂^è•#O `≥Å∞Ñ¨x Üˇµ_»Å g∞~°∞ g∞ t+¨µºÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ
`«∞#fl =∂@Åhfl |∂@HõÑ¨Ù=∂@Å∞ HÍQÆÅ=Ù.
67. N â◊OHõ~°∞Å∞: nè=~åº! g∞~°∞ `åi¯‰õΩÅ∞ QÍ#, <Õ#∞‰õÄ_®
`åi¯Hõ ™êÜ«∂xfl J#∞ãïOKÕ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ#∞. Ñ¨~°=∂}∞ ^ŒfiÜ«∞
=∞O^Œ∞#fl kfi`«fiãÖYºÜÕ∞ ^Œfi º}∞HõQÆ`«"≥∞ÿ# J}∞`åfixH˜ HÍ~°}=∞=Ù
`«∞#flk. JO`«@ HÍ}Ï^Œ =∞`« ÑÖ_ç`«∞ÅO^Œ~°∂ N â◊OHõ~°∞Å∞ ÑëH˜#
„Ñ¨=∂}Éèí∂`«"≥∞ÿ# "åHÍºxfl P"≥∂kOKå~°∞. q#„=ÚÖˇ· N â◊OHõ~°
Ü«∞fO„^Œ∞Å#∞ Ñ¨ÓlOKå~°∞. `«~°∞"å`« HÍ}Ï^Œ q[Ü«∞ÅH˜; N â◊OHõ~°∞Å
<å„â◊~ÚOzOk. N â◊OHõ~°Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å∞ ã¨~°fi[˝ Ñ‘~îåkè~ÀÇ¨Ï} ã¨=∞~°∞÷
Åx Ñ¶¨∞’+≤OKå~°∞.
68. `«~°∞"å`« Q“`«=∞ =∞`«ã¨∞÷_˘Hõ_»∞ N â◊OHõ~°∞Å`À ''=∞Ç¨`å‡!
Ü«∞u=~å! HÍ}Ï^Œ =∞`«=∞O^Œ∞O_Õ =ÚH˜ÎÉèÏ"åxH©, Q“`«=∞ Ñ¨Hí∆=∞O^Œ∞O_Õ
=ÚH˜ÎH© ÉèË^ŒO `≥Å∞Ñ¨——=∞<åfl~°∞.
69. N â◊OHõ~°∞Å∞: QÆ∞}ãÖ|O^èŒO Ñ¨ÓiÎQÍ <åâ◊#OHÍQÍ,
QÆQÆ#OÖÏ LO_Õ ã≤÷uÜÕ∞ HÍ}Ïk Ñ¨Hí∆=∞O^Œ∞ =ÚH˜Î J=Ù`«∞#flk. JO>Ë
„uQÆ∞}ÏÅ∞ #tOK«QÍ, PHÍâ◊OÖÏ ã¨~°fi"åºÑ¨Hõã≤÷u <˘O^Œ_®xfl =ÚH˜ÎÜ«∞x
HÍ}Ï^Œ =∞`«ã¨∞÷Å∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`å~°∞. PHÍâ◊OÖÏ ã¨~°fi"åºÑ¨Hõ"≥∞ÿ, xifiHÍ~°*Ï˝#
ã¨fi~°∂ÑÖ`À qÅã≤ÖË¡ =∞Ç¨ÏŸ`«Î=∞ã≤÷ux "≥∂Hí∆=∞x Q“`«g∞Ü«ÚÅ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù
K«∞<åfl~°∞. Ô~O_»∞ Ñ¨H∆ÍÅ"åiH© QÆ∞}„`«Ü«∞O xâı≈+ÖQÍ <åâ◊#=∞ÜÕ∞ºã≤÷u
ã¨=∂<åÖˇ· L#flq. Q“`«g∞Ü«ÚÅ∞ *Ï˝<åxfl qâı+ÖQÍ „Ñüáêk™êÎ~°∞.
70. Dâ◊fi~°∞_Õ ã¨~°fi[QÆ`«∞ÎÅ‰õΩ =¸ÅHÍ~°‰õΩ_»x W~°∞Ñ¨H∆ÍÅ
"å~°∂ JOwHõiã¨∞Î<åfl~°∞. Ñ¨^•~å÷Å#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥eÜ«∞@OKÕ q∞ye#k
Ñ¨~=° ∂`«‡ ã¨fi~°∂ÑÖ. P Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~° „áêÑ≤Ü
Î ∞Õ =ÚHÎ̃Ü∞« x ÉèÏ=O. „Ñ¨=∂},
„Ñ¨"Õ∞Ü«∞, ãÖâ◊Ü«∞, „Ñ¨Ü≥∂[#, ^Œ$ëêìO`«, ã≤^•úO`«, =Ü«∞=, `«~°¯,
x~°‚Ü«∞, "å^Œ, [ÅÊ, q`«O_», ¿ÇÏ`åfiÉèÏã¨, K«ÛùÅ*Ïu, x„QÆÇ¨Ï™ê÷<å<å,
=Ú#flQÆ∞ Ñ¨^Œ∞<å~°∞ Ñ¨^•~å÷Åx N â◊OHõ~°∞Å∞ =zOÑ¨QÍ <≥·Ü«∂Ü«∞‰õΩÅ∞
N â◊OHõ~°∞Å#∞ âß¡Ñ¶≤∞ã¨¥Î "å^ŒO#∞O_ç `˘ÅQÍ~°∞.
71. ™êOYº =∞`«ã¨∞÷_»∞: Ü«∞fO„^•! =∂ „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ‰õÄ_®
ãÖ`«$Ñ≤ÎQÍ ã¨=∂^è•#O `≥eÑ≤`ÕQÍx Ö’xH˜ „Ñ¨"Õâ◊O ÅaèOÑ¨^Œ∞. q#O_ç.
=¸Å„Ñ¨Hõ$u ã¨fi`«O„`«OQÍ<Õ [QÆ`å¯~°}=∞=Ù`«∞#fl^•? ÖËHõ K≥·`«#º Ñ¨~°
„|Ç¨‡xfl P„â◊~ÚOz [QÆ`«∞Î#‰õΩ =¸ÅHÍ~°}=∞=Ù`«∞#fl^•? ™êOY∞ºÅ∞
=¸Å„Ñ¨Hõ$u [_»O HÍ^Œh, ã¨fi`«O„`«"≥∞ÿ#^Œh, J^Õ [QÆ`«∞Î#‰õΩ =¸Å
HÍ~°}=∞h `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞.
72. N â◊OHõ~°∞Å∞: =¸Å„Ñ¨Hõ$`Õ ã¨~°fi[QÆ`å¯~°}=∞x JO^Œ~°∂
JOwHõiOKÕ q+¨Ü∞« "Õ∞. J~Ú<å ™êOY∞ºÅ∞ =¸Å„Ñ¨H$õ u „uQÆ∞}Ïu‡Hõ"∞≥ ÿ
J<ÕHõ ~°∂áêÅ∞ ^èŒiOz ã¨~°fi[QÆ`«∞Î‰õΩ HÍ~°}=∞=Ù`«∞#flk. =¸Å„Ñ¨Hõ$u
JO>Ë ã¨fiÉèÏ=O† ã¨fiÉèÏ=OKÕ`«<Õ ã¨$+≤ìã≤÷uÅÜ«∞ HÍ~åºÅ∞ [~°∞QÆ∞K«∞#fl=x
`≥Å∞Ñ¨ÙK«∞<åfl~°∞. HÍx "Õ^•O`«∞Å∞ =¸Å„Ñ¨H$õ u [_»=∞=@OKÕ K≥`· <« åºxfl
P„â◊~ÚOz ã¨~°fi[QÆ`«∞Î#‰õΩ HÍ~°}=∞=Ù`«∞#fl^Œ<Õ "å^•xH˜ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞
ã¨~°fiHÍ~°}O. D ã¨=∂^è•#O`À Ñ¨~°=∞ ãÖ`«$Ñ¨ÙÎÖˇ·# ™êOY∞ºÅ∞ ‰õÄ_®
`«Ñ¨CH˘x „Ñ¨"ÕâßxH˜ ^•i WKåÛ~°∞.
ã¨~=æ° Ú - 16 479
73. `«~°∞"å`« É∫^Œú=∞`« ÑÖ_ç`« „Ñ¨HÍO_»∞Å∞ N â◊OHõ~°∞Å #_»¤

yOKå~°∞. "åiÖ’ ™œ`åO„u‰õΩÅ∞, "≥·ÉèÏ+≤‰õΩÅ∞, Ü≥∂QÍKå~°∞Å∞,
=∂^èŒºq∞‰õΩÅ<Õ `≥QÆÅ"å~°∞ L<åfl~°∞.
74. ™œQÆ`«∞Å∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞: ÉÏÇ¨º~°÷ "å^Œ=∞O^Œ∞ Ô~O_»∞
q^è•Å∞#flq. P ~Ô O_»∞ q^è•Å ã¨fi~°∂Ñ¨"∞Õ q∞\˜? P ~Ô O_»∞ q^è•Å‰õΩ L#fl
=º`åºã¨"Õ∞q∞\˜? "Õ^•O`«"å^•xH©, *Ï˝#=∂sæÜ«ÚÅ‰õÄ L#fl ÉèË^Œ
"≥∞\˜ìk? =∂‰õΩ ãÖ`«$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ ã¨=∂^è•#q∞¿ãÎ<Õ "Õ∞=Ú ^Õ"åÅÜ«∞
„Ñ¨"ÕâßxH˜ J#∞=∞u™êÎO.
75. N â◊OHõ~°∞Å∞: ÉÏÇ¨ÏºÑ¨^•~å÷Å∞ ™œ„`åOuHÍÅh, "≥·ÉèÏ+≤HÍ
Åh Ô~O_»∞ q^è•Å∞. ™œ„`åOu‰õΩÅ∞ J#∞=∂#„Ñ¨=∂} r=ÙÅ∞. `≥eÜ«∞
^Œy# =ã¨∞Îã¨=Ú^•Ü«∞=∞O`å J#∞=∂# „Ñ¨=∂}OKÕ `≥eÜ«∞^Œy#k.
JO>Ë J#∞=∂# „Ñ¨=∂}OKÕ`<« Õ ã¨~fi° =ã¨∞=Î ÙÅ∞ `≥eÜ«∞|_ç, PÜ«∂Ñ¨^•~°÷
*Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞K«∞#fl^Œx Ñ¨Å∞‰õΩ`å~°∞. WHõ "≥·ÉèÏ+≤‰õΩÅ∞ „Ñ¨`«ºHí∆„Ñ¨=∂}
r=ÙÅ∞. Hõà◊¡‰õΩ HõxÑ≤OKÕ^ŒO`å *Ï˝#q+¨Ü«∞"Õ∞#x `≥Å∞Ñ¨Ù`å~°∞. J~Ú<å
"åi~°∞=Ù~°∂ Ô~O_»∞ ~°HÍÖˇ·# Ñ¨^•~å÷Å∞ Jx`«º=∞h, Hõà◊§ =ÚO^Õ <åâ◊
"≥ÚO^Œ∞`«=h JOwHõi™êÎ~°∞. P q+¨Ü«∞OÖ’ Z\˜ì qÉèË^•Å∂ ÖË=Ù. ã¨~°fi
=ã¨∞Î=ÙÅ∂ Jx`åºÖË##flk "åi "å^Œ<å™ê~åOâ◊O.
76. WHõ q*Ï˝#"å^Œ∞Å∞, |∞kú Hí∆}˜Hõ=∞x „Ñüáêk™êÎ~°∞. |∞kúKÕ
`«Ü∂« ~°∞HÍ|_ç# Ñ¨^•~å÷Åhfl (q*Ï˝#O) "≥O@<Õ #tOKÕ"#Õ h, Jq J<ÕHõ
s`«∞ÅÖ’ LO\ÏÜ«∞h JOwHõi™êÎ~°∞. JO>Ë q*Ï˝<åxH˜ Hí∆}˜Hõ`«fiO,
|Ç¨˙`«fiO ‰õÄ_® JOwHõi™êÎ~°∞. WHõ "Õ^•O`«"åk *Ï˝#=∞<Õk ã≤÷~°
"≥∞ÿ#^Œh, UHõ"≥∞ÿ#^Œh (|Ç¨˙`åfixfl JOwHõiOÑ¨~°∞) `≥Å∞Ñ¨Ù`å~°∞. W^Õ
q*Ï˝#∞Å‰õÄ, "Õ^•O`«∞Å‰õÄ L#fl =ÚYº"≥∞ÿ# ÉèË^ŒO.
77. `«~°∞"å`« N â◊OHõ~°∞Å „Ñ¨`«∞º`«Î~åxfl q#fl ™œQÆ`«∞ÅO^Œ~°∂
N â◊OHõ~°∞Å#∞ ZO`À Q“~°=O`À ã¨~°fiA˝Åx âß¡Ñ¶≤∞OKå~°∞. "å~°∞
N â◊OHõ~°∞Å ã¨~°fi[˝`åfixfl JOwHõiOz N âß~°^•Ñ‘~îåxH˜ áÈ=_®xH˜
J_»∞`¤ ˘ÅQÍ~°∞.
`«~°∞"å`« kQÆO|~°∞Å∞ N â◊OHõ~°∞Å`À ''=∞Ç¨`å‡! ^ÕtHõ=~åº!
Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨`åÎ fixfl QÆ∂iÛ `≥Å∞ÑÖ_ç. *ˇ·#=∞`«=∞O^Õk LO^À ^•xx
q=iOK«O_ç. `å=∞ÖÏ q=i¿ãÎ WHõÃÑ· `«=∞‰õΩ J_»∞¤`˘Åy PÅÜ«∞
„Ñ¨"ÕâßxH˜ J#∞=∞u™êÎ=Ú.
78. N â◊OHõ~°∞Å∞: *ˇ·#=~°∞ÖÏ~å! Pã≤ÎHÍÅ`À ‰õÄ_ç# L`«Î~°^Õâ◊
Ñ¨^•Å#∞ r"åk ÑÖK«HÍÅ QÆ∂iÛ g∞~°∞ HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞. P =∞`«
~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`å. q#O_ç. 1. r"åã≤ÎHÍÜ«∞O 2. Ñ¨Ù^ŒæÖÏã≤ÎHÍÜ«∞O
3. ^èŒ~å‡ã≤ÎHÍÜ«∞O 4. J^èŒ~å‡ã≤ÎHÍÜ«∞O 5. PHÍâßã≤ÎHÍÜ«∞O D
ÑÖKåã≤ÎHÍÜ«∂Å∞ g∞‰õΩ „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ#q. WOHÍ U"≥·<å QÀÑ¨º"≥∞ÿ#
q+¨Ü«∂Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÀi`Õ „Ñ¨tflOK«O_ç, `≥Å∞Ñ¨Ù`å#∞.
79. D q^èŒOQÍ "Õ^Œ ÉÏÇ¨ïºÖˇ·# É∫^Œ∞úÅ∞, *ˇ·#∞Å∞ N â◊OHõ~°∞Å
„Ñ¨`«∞º`«Î~åÅKÕ Ñ¨~°=∞ãÖ`«$Ñ¨ÙÎÖˇ· Ç¨Ï~°¬^è•fi<åÅ∞KÕã¨¥Î PÅÜ«∞„Ñ¨"ÕâßxH˜
J_»∞¤ `˘ÅQÍ~°∞. JO`«@ *ˇ·q∞h ÑÖ_ç`«∞_˘Hõ_»∞ WÖÏ „Ñ¨tflOKå_»∞.
''*ˇ·q∞h=∞Ç¨Ïi¬ =∞`«=∞O^Œ∞ â◊|Ì ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞\˜ìk? â◊|ÌO „^Œ=º=∂? ÖËHõ
QÆ∞}=∂? `≥Å∞ÑÖ_ç.——
80. N â◊OHõ~°∞Å∞: *ˇ·q∞hÜ«∞„Ñ¨=~°∞ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞=∂O™êâßG
„áêg}º`«KÕ „Ñ¨HÍtã¨¥ÎO\Ï~°∞. g∞ =∞`«`«`«Î fiOÖ’, JHí∆~åÅ∞ (=~å‚Å∞)†
P â◊|Ì *ÏÅ=∞O`å QÆ∞}OHÍ^Œ∞. „^Œ=ºO x`åºÅx g∞~°∞ =zã¨∞Î<åfl~°∞.
g∞ =∞`« „Ñ¨HÍ~°O =~å‚Å∞, =~°‚ã¨=Ú^•Ü«∞O`À ‰õÄ_ç# â◊ÉÏÌÅ∞ x`åºÅx
ÉèÏq™êÎ~°∞. JO^Œ∞KÕ „^Œ"åºÅ∞ ã¨~°fi"åºÑ¨HÍÅ∞ Jx K≥áêÊe. P q^è•#
"Õ^•Å∞ „Ñ¨à◊Ü«∞HÍÅOÖ’ ‰õÄ_® #tOKÕq HÍ=Ù. =¸_»∞ HÍÖÏÅO^Œ∂
#tOÑ¨Hõ LO_Õq J=@OKÕ x`åºÅx ™ê~åOâ◊O. "Õ^•O`«∞Å‰õΩ "Õ^•Å∞
x`åºÅ∞ HÍ=Ù. Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"≥ÚHõ¯_Õ x`«º=∞x ÉèÏq™êÎ~°∞. "Õ^•O`åÖˇ·#
LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ =∂„`«O Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ „Ñ¨É’^èŒHÍÖˇ· L#flq. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O HõÅ∞ˆQ
@O`«=~°‰õΩ P LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ x`«º"≥∞ÿ LO\Ï~Ú. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O á⁄Ok#
`«~°∞"å`« ã¨zÛ^•#O^Œ=ã¨∞Î"Õ x`«ºO. W`«~åÖˇ·# ^Œ$âßºÅhfl <åâ◊O
á⁄O^Õ"Õ. W^Õ "Õ^•O`«™ê~°O.
ã¨~=æ° Ú - 16 481
81. N â◊OHõ~°∞Å#∞ "≥Ú^Œ@ N âß~°^•^Õ"åÅÜ«∞Ñ¨Ù „Ñ¨^è•# ^•fi~°

=∞O^Õ <åºÜ«∞, "≥·âı+≤Hõ, Ü≥∂QÆ, ™êOYº, Ñ¨Ó~°fig∞=∂Oã¨, ÑÖK«^Œ~°≈#,
<åã≤HÎ ,õ É∫^Œ,ú *ˇ#· , ™œQÆ`« =∞`åÅ "å~°O^Œ~∂° J_»∞H¤ ˘<åfl~°∞. "å~°O^Œih
"å^Œ=∞O^Œ∞ [~ÚOz `«=∞ Ñ¨~°=∞ã≤^•úO`«"≥∞ÿ# J^≥· fi`« `«`åÎ fixfl
™ê÷Ñ≤OKå~°∞. "å~°O^Œ~°∂ =∞Ç¨qã¨‡Ü«∞O K≥Ok Nâ◊OHõ~° ÉèíQÆ"å#∞x
™êH∆Í`«Ê~°=∞t=ÙxQÍ `«Åz ™êyÅÑ¨_ç #=∞ã¨¯iOKå~°∞. "≥O@<Õ
N âß~°^•^Õq ^Õ"åÅÜ«∞^•fi~åxfl `≥~°z ^•i K«∂Ñ¨Ù`«∂O_»QÍ,
N â◊OHõ~°∞Å∞ N âß~°^•Ñ‘~îåkè~ÀÇ¨Ï}O KÕâß~°∞.
82-87. N â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ N Ñ¨^Œ‡áê^•Kå~°∞ºÅ "åix KÕ`ÀÎ
Ñ¨@∞ìH˘x P âß~°^•Ñ‘~î°=Ú #kè~ÀÇ≤ÏOK«∞@ÔH· |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. JO`«@ P
âß~°^•^Õq Jâ◊s~°"å}˜`À N â◊OHõ~°∞Å`À WÖÏ ÑëHÕk.
''=∞Ç¨`å‡! ã¨~°fi "å‰õΩ¯Å‰õÄ Jkèëêª#^Õ=`«Ü≥ÿ∞# „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx
J=`å~°"≥∞ÿ# =∞O_»#q∞„â◊√x J=bÅQÍ [~ÚOKå=Ù. JÑ¨C_Õ h
ã¨~fi° [˝`« Ö’HÍxH˜ „Ñ¨H\õ `˜ "« ∞≥ #ÿ k. h Jã¨=∂# JÖ∫H˜Hõ áêO_ç`º« O kQÆO`å
ÅO^Œ∞ =∂~°∞„"≥∂yOk. `«=∞ J„áêHõ$`« x~°‡Å Ü«∞â’~åt ã¨∞ã≤÷~°"≥∞ÿ
ã¨~°fi„`å „Ñ¨HÍtOzOk.
Ñï„"å[Hõ ™ê~°fiÉè∫=∂! N âß~°^•Ñ‘~îåxfl Jkè~ÀÇ≤ÏOK«_®xH˜
ˆH=ÅO ã¨~°fi[˝`«ÜÕ∞ ãïáÈ^Œ∞. ˆH=ÖÏ`«‡Ñïâ◊√nú, =ÚYºOQÍ ÑïjeOK«
=Åã≤ LOk. J\˜ì P`«‡ áêiâ◊√^ŒúºO hHõ_» L#fl^•? ÖË^•Ü«∞x Ñ¨sH˜∆O
Kåe. h P`«‡ x~°‡Å`å q+¨Ü«∂xfl ÑïjeOz# `«~°∞"å`«, D âß~°^•
Ñ‘~îåxfl Jkè~ÀÇ≤ÏOÑ¨ Ü≥∂QÆ∞º_»==Ù`å=Ù. *Ï˝#O ˆH=ÅO áêO_ç`«º
Ñ¨~î°#OKÕ KÕ‰õÄ~°^Œ∞. |Ç¨ï[#‡Å Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅOKÕ HõeˆQ q+¨Ü«∞ q~°H©Î,
P`«‡â◊√nú ‰õÄ_® =ÚYºO.
=∞Ç¨`å‡! Ü«∞fO„^Œ=~åº! h=Ù Ñ¨Ù@∞ìHõKÕ <≥·+≤ªHõ „|Ç¨Ï‡K«~°ºO
PK«iOz, ã¨#flºã≤OKå~°∞. Ü«∞u^èŒ~å‡Åhfl K«Hõ¯QÍ áê\ÕKå=Ù. `å=Ú
Ñ¨~°=∞Ç¨ÏO™ê„â◊=∞ Ñï~°Hí∆}ÏxˆH [x‡OKå~°x ZÅ¡~°∂ H˘xÜ«∂_®~°∞.
JO^Œ∞=¸ÅOQÍ Ñï„"å[Hõ K«¢Hõ=~°∞ÎÅx a~°∞^Œ∞‰õÄ_® ãÖ„áêÑ≤ÎOz#k.
J@∞=O\˜ h=Ù, J=∞~°Hõ =∞Ç¨~åA ÜˇÚHõ¯ ^ÕÇ¨ÏOÖ’ „Ñ¨"ÕtOz HÍ=∞
âßG HÍ=∞HõÖÏáêÅO^Œ∞ |Ç¨ïxëê‚`«∞_»=~Úuq. P HÍ=∞ „áêg}º`«
‰õÄ_® ã¨~°fi[˝`åfixH˜ Ñ¨~åHÍ+¨ªÜ«∞x `«ÅKå~°∞. P q^èŒOQÍ qkèx¿+^è•
Å#∞ g∞i ãÖK«iOKå=Ù. HÍ|\˜ì D =∞Ç¨ Ñ‘~îåkè~ÀÇ¨Ï}‰õΩ J~°∞›Å∞
HÍ~°∞. ã¨~°fi[˝`«fi=∞#fl P`«‡â◊√kú ‰õÄ_® HõÅã≤ LO@∞Ok. `«=∞ P`«‡
Ñïâ◊√kú ãÖâ◊Ü«∂`«‡Hõ=∞=@OKÕ D Ñ‘~î°=∞kè~ÀÇ≤ÏOÑ¨ Ü≥∂QÆ∞º_»=Ù
HÍ=x `«Åã¨∞Î<åfl#∞. hg ãÖâ◊Ü«∂xfl fiÛ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ∞!
N â◊OHõ~°∞Å∞: JOÉÏ! q#∞. <Õ#∞ D ^ÕÇ¨xfl ^èŒiOz#k "≥Ú^ŒÅ∞
XHõ¯ áêÑ¨Hõ~å‡ KÕã≤ LO_»ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ xã¨ûOHÀK«OQÍ <Õ#∞ Ñïâ◊√^Œ∞ú
_»#∞. Wk xâ◊ÛÜ«∞O. Ñ¨~°HÍÜ«∞ „Ñ¨"Õâ◊OKÕ J#º^ÕÇ¨Ï=∞O^Œ∞ KÕ¿ã Hõ~°‡b
^ÕÇ¨xH˜ =iÎOÑ¨=Ù. q#∞. XHõ_˘Hõ [#‡=∞O^Œ∞ „|Ç¨Ï‡K«~°º „Éèí+¨µì_≥·`Õ P
„=`« „Éèí+¨ì`« =∞~˘Hõ [#‡Ü«∞O^Œ∞ PáêkOÑ¨*ÏÅO. P [#‡=∞O^Œ∞ „|Ç¨Ï‡
K«~åºxfl „=`«nHí∆`À PK«iOz# Üˇµ_»Å <≥·+≤ªHõ „|Ç¨Ï‡Kåi J=Ù`«∞<åfl_»∞.
Wk Ö’HõOÖ’, âßG qkè#‰õÄ_® ã¨~°fiã¨=∞‡`«O. â◊s~°QÆ`« ^ÀëêÅhfl
â◊s~°O`À #tã¨∞Î#flq. J>Ë¡ Ñ¨~°HÍÜ«∞=∞O^Œ∞ ãÖÉèíqOz# ^ÀëêÅ∞ P
^ÕÇ¨ÏO`Àáê@∞ #tã¨∞Î#flq. Wk Ü«∞^ä•~°÷O† Ü«∞^ä•~°÷`«`«Î fiO. Hõ#∞Hõ <å
^ÕÇ¨ÏO Ü≥∂QÆ`«`«Î fiÉèÏã¨∞~°O, z#‡Ü«∞O. HÍ|\˜ì <Õ#∞ Ñïâ◊√^Œ∞ú_»<Õ†
ãÖkÜ«∞O ÖË^Œ∞.
D q^èŒOQÍ N â◊OHõ~°∞Å∞ P`«‡â◊√kú q+¨Ü«∞"≥∞ÿ P "åˆQÌq
âß~°^• ^Õxx‰õÄ_® x~°∞`«Î~°∞~åexQÍ KÕâß~°∞. `«~°∞"å`Õ P "åˆQÌg
T~°Hõ LO_çáÈ~ÚOk. JO`«@ Nâ◊OHõ~∞° Å∞ ã¨~fi° q[Ü«∞Nâ’aè`∞« Å=Ù`«∂
N âß~°^•Ñ‘~î° =∞kè~ÀÇ≤ÏOKå~°∞.
88-92. N â◊OHõ~° QÆ∞~°∞=~°∞Å#∞ |Ç¨ïq^è•Å∞QÍ ã¨`«¯iã¨∞ÎO_»QÍ,
Nâ◊OHõ~°∞Å∞ N âß~°^•Ñ‘~î° =∞kè+≤ªOKå~°∞. =∞Ç¨ÏŸ#fl`« âß~°^•Ñ‘~î° =∞kè~À
Ç≤ÏOK«@OKÕ N â◊OHõ~° QÆ∞~°∞=~°∞#‰õΩ, k=º Ñ¨Ù~°∞+¨µxKÕ Jkè~ÀÇ≤ÏOÑ¨
|_»@OKÕ âß~°^•Ñ‘~îåxH˜ Ñ¨~°ã¨Ê~° Ü≥∂QÆº`å ãÖÑüÎ X#‰õÄi#q.
ã¨~=æ° Ú - 16 483
N â◊OHõ~° QÆ∞~°∞=~°∞Å∞ J^≥· fi`«`«`«Î fi É’^èŒHõã¨~°fi[˝ t~À=∞}∞Å∞

Nâß~°^•Ñ‘~î° =∞kè~ÀÇ≤ÏOz q[Ü«∞Ñ¶¨∞’+¨`À, J„ÑüÇ¨Ï`« `Õ[ã¨∞û`À "≥Å∞
Q˘O^Œ∞K«∞O_»QÍ, HÍ}Ï^Œ, Q“`«=∞, HõÑ≤Å, áê`«O[ÖÏk =∞`«"å^Œ∞
ÅO^Œ~°∂ `«ÅH˘Hõ k‰õΩ¯#‰õΩ Ñ¨~°∞QÆ∞Öˇ`åÎ~°∞. ˆH=ÖÏ^≥· fi`«`«`«Î fi q[Ü«∞„j
ÑïÑ¨Ó~°‚ ã≤^•úO`«O`À „Ñ¨HÍtOzOk.
=∞Ç¨„Ñ¨Éèí∞=Ù UHõK«Ûù„`åkèÑ¨`«ºO =Ç≤ÏOz Ñ¨\Ïìaè+≤‰õΩÎ_≥· ã≤OÇ¨ã¨#
=∞kè~ÀÇ≤ÏOz# q^è•# N â◊OHõ~°∞Å∞ ˆH=ÖÏ^≥· fi`« `«`«Î fi ã≤^•úO`« ~°∂Ñ¨
ã¨~åfikèÑ¨`åºxfl =Ç≤ÏOz "≥∂Hí∆™ê„=∂*ÏºxH˜ Ñ¨\Ïìaè+≤‰õΩÎ_≥· N âß~°^•
Ñ‘~îåxfl Jkè~ÀÇ≤ÏOKå~°∞.
N â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fiq[Ü«∞„jÜ≥ÿ∞ N âß~°^•Ñ‘~î° =∞kè~ÀÇ≤ÏOz#
ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞ ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞ ^Õ=`«Å‰õΩ =∞OQÆà◊"å^•ºÅ∞ „"≥∂yOÑ¨ P[˝
<˘ã¨QÍ_»∞. `«~°∞"å`« ^Õ=`«ÅO^Œ~°∂ JuÇ¨Ï~°¬O`À =∞OQÆà◊ "å^ŒºÑ¶¨∞’ëêÅ
<˘#~åÛ~°∞.
JO`ÕHÍHõ ^Õ=`«Å∞ H˘xflk<åÅ =~°‰õΩ PHÍâ◊O#∞O_ç Ñ¨Ù+¨Ê
=~°¬O ‰õΩ~°∞Ñ≤ã¨∞ÎO_»QÍ, ^Õ"ÕO„^Œ∞x ÉèÏ~°º â◊p^Õq t~°ã¨∞û# ^èŒiOÑ¨ XHõ¯
Ñ¨Ù+¨ÊO‰õÄ_® q∞QÆ∞ÅÖË^Œ∞.
93-99. N â◊OHõ~°∞Å∞ x~°aè=∂#∞Å∞, ˆH=Å z#‡Ü«∞ ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞,
ã¨~°fi^Œ$âßºf`« „|Ç¨Ï‡qÇ¨~°∞Å∞. JO^Œ∞KÕ ˆH=ÅO „|Ç¨Ï‡q^•º Ñï
~°Hí∆} H˘~°ˆH „Ñüëêª`«‡Hõ"≥∞ÿ# P ã¨~°fi[˝ âß~°^•Ñ‘~îåxfl Jkè~ÀÇ≤ÏOKå~°∞.
WO^Œ∞=Å# ã¨~°fi kyfi[Ü«∞Ü«∂„`« ãÖÑ¨Ó~°‚=∞~ÚOk. `«~°∞"å`« H˘O`«
=∞Ok =ÚYºt+¨µºÅ#∞ "≥O@Éˇ@∞ìH˘x |^ŒsˆH∆„`åxH˜ áÈ^ŒÅKå~°∞.
|∞∞+¨ºâ◊$OQÍk Ñ‘~îåÅO^Œ∞ ã¨∞ˆ~â◊fi~åKå~°∞ºÅ=O\˜ t+¨µºÅ#∞ xÜ«∞
q∞Oz N â◊OHõ~°∞Å∞ |^ŒsˆH∆„`åxH˜ „Ñ¨Ü«∂}=∞Ü«∂º~°∞.
|^ŒsˆH∆„`«O #~°<å~åÜ«∞}∞Å∞ `«Ñ¨=∂K«iOz# Ñ¨~°=∞ Ñ¨Ù}º
ˆH∆„`«O. P ˆH∆„`«=∞O^Œ∞ áê`«O[e Ü≥∂QÆ^Œ~°≈#=∞O^Œ∞ xëê‚`«∞Öˇ·# =∞Ç¨
Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å∞ `«Ñ¨=∂K«iã¨¥Î<åfl~°∞. "åiH˜ `«`«Î fiO LÑ¨^ÕtOz "åi
<≥Å¡~°#∞ ^èŒ#∞ºÅ#∞ KÕâß~°∞. J^≥· fi`« `«`åÎ fixH˜ Ñ¨ÓiÎQÍ q~°∞^•úÖˇ·#
™êOYº, Ü≥∂QÆ, <åºÜ«∞^Œ~°≈# ^Œ~°‡#"å^Œ∞Öˇ·# =Úx Ñ¨ÙOQÆ=ÙÅ ÔHO^ŒiHÀ
„|Ç¨Ï‡*Ï˝#`«`«Î fi LÑ¨^ÕtOK«QÍ "å~°O^Œ~°∂ N â◊OHõ~°∞Å#∞ â◊~°}∞
á⁄O^•~°∞. "å~°O^ŒiH© `«#KÕ ~°zOÑ¨|_ç# "åºã¨H$õ `« „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÉèÏ+¨ºO
LÑ¨^ÕtOz "åi<≥Å¡~°#∞ Hõ$`å~°∞÷Å#∞*Ëã¨¥Î JK«Û@<Õ H˘O`« HÍÅO
QÆ_çáê~°∞.
K«O„^Œ H˜~°}ÏÅ∞ Ö’HõOÖ’ `åáêÅ<≥Å¡ Ç¨ÏiOz, ZÅ¡~°‰õÄ PÇ¨¡^ŒO
HõeyOKÕ su# N â◊OHõ~°∞Å∞ „|Ç¨Ï‡*Ï˝# H˜~°} „Ñ¨™ê~°OKÕ n#[#∞Å
ãÖ`åáêÅhfl Ç¨ÏiOÑ¨*Ëâß~°∞. `«<åfl„â◊~ÚOz# ÑÖ_ç`« „Ñ¨=~°∞ÅO^ŒiH©
„|Ç¨Ï‡ã¨¥„`« ÉèÏëêºxfl „â◊=}O KÕ~Úã¨¥Î ã¨~°fi=¸ „|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞O QÍqO
Kå~°∞. D q^èŒOQÍ N â◊OHõ~°∞Å∞ *Ï˝#HÍO_»#∞ „Ñ¨[˚fieOÑ¨*Ëã¨¥Î,
z#‡Ü«∂#O^Œã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ· qÅã≤ÖÏ¡~°∞.
"Õ^•O`« q~°∞^Œú âß„™êÎÅxflO\˜h ã¨=¸ÅOQÍ <åâ◊#O KÕã¨¥Î, x`«º
Ñ¨~°=∞âßOu „Ñ¨^•Ü«∞"≥∞ÿ# „|Ç¨‡#O^Œ`«`åÎfixfl `«# J=∂#∞+¨Hõ$`«º
*ÏÖÏÅ`À H©iÎ~åtÜ«∞QÆ∞ N â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ‰õΩ =ÚÑ¨Êk Ô~O_»∞ ãÖ=`«û
~åÅ∞ QÆ_K» å~Ú. D ã¨fiÅÊHÍÅOÖ’<Õ Ü«ÚQÍO`«~åÅO^Œ∞ ‰õÄ_® #tOÑ¨x
„|Ç¨Ï‡*Ï˝# q^Œº#∞ ã¨∞ã≤÷~°O KÕâß~°∞. WHõ N â◊OHõ~°∞Å „Ñ¨*Ï˝uâ◊Ü«∞
Hõ$`åºÅ∞ Ñïã¨=∂Ñ¨Î=∞ÜÕ∞º HÍÅO ã¨g∞Ñ≤OzOk. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x ãÖHõÅÊ
qHõÖÏÊÅ∞ JQÀK«~åÅ∞ QÆ^•!
^Œ∞~°=QÍÇ¨Ï"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡ã¨¥„`åÅ‰õΩ =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°OQÍ ÉèÏëêº~å÷Å#∞
~°zOz ã¨~°fiãÖ`åáêÅ#∞ Ç¨ÏiOz Ñ¨~°=∞âßOux <≥ÅH˘ÖÏÊ~°∞. JO^Œ∞
=Å# "Õ∞"Õ∞ ÑÖ_ç`«∞Å =∞<Õ ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~°∞Å QÆ~°fiO ã¨=¸ÅOQÍ <åâ◊#
"≥Ú#iOKå~°∞. =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ‰õΩ ã¨~°fi „Ñü|O^èŒHÍÅ∞ `˘ÅQÍ~Ú. =∞Ç¨
^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ |Ç¨ï[#‡Å [## =∞~°} ~°Ç≤Ï`« *Ï˝# „Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# Ñ¨~°=∞
„âıÜ«∞ã¨∞û#∞ ã¨∞ÅÉèí`«~°O QÍqOKå~°∞. W\˜ì =∞Ç¨Ï`«¯~° HÍ~åºxfl ™êH∆Í`«Ê~°
"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∞ KÕÜ«∞QÆÅ~°∞? P q^èŒOQÍ N â◊OHõ~°∞Å∞ H©iÎ
âßâ◊fi`«O, Ñ¨~°=∞âßOuÑ¨^Œ QÆ=∞ºQÀK«~°O.
ã¨~=æ° Ú - 16 485
Nâ◊OHõ~°∞Å Ü«∞â’~åt =ÚÖ’¡HÍÅO^Œ∂ "åºÑ≤OKå~Ú. Nâ◊OHõ~°∞Å

Jáê~° *Ï˝<å=∞$`«OKÕ ã¨~°fi ãÖ™ê~° `åáêÅ∞ #tOz Ñ¨~°=∞âßOu qÅ
ã≤e¡Ok. D q^èŒOQÍ N â◊OHõ~°∞Å∞ âßâ◊fi`«H©iÎx á⁄O^•~°∞.
JO`ÕQÍHõ â◊OHõ~°∞Å∞ |OQÍ~°∞ Lã≤iHõ Ñ¶¨ÖÏÅ`À ‰õÄ_ç# =~°¬O
‰õΩiÑ≤OK«@O, K«xáÈ~Ú# =ºH˜Îx ã¨r=ÙxQÍ KÕÜ«∞@O =Ú#flQÆ∞
=∞Ç¨â◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# J=∂#∞+¨Hõ$`åº Öˇ<Àfl KÕâß~°∞. P Ñ¨q„`«QÍ^äŒÅ#∞
K≥Ñ¨CH˘x Ö’‰õΩÅ∞ Ñ¨q„`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎ ÖˇÅ¡~°∂ ãÖ™ê~° ™êQÆ~åxfl
^•\˜ =Ú‰õΩÎÖˇ·<å~°∞. ã¨~°fi q=∞`åÅ∞ JO`«iOz, ã¨~°fiâ◊√ÉèÏÅ∞
KÕ‰õÄ~å~Ú. ˆH=ÖÏ^≥· fi`«O q[$OaèOzOk.
100-102. P ˆH^•~° =∞Ç¨ˆH∆„`«O =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ#∞ ã¨HõÖÏÑ¨`«∞ÎÅ
#∞O_ô ~°H˜∆Oz HÍáê_»∞`«∂O@∞Ok. `«##∞ ¿ãqOKÕ "åiÔHÅ¡ x"åã¨
™êfl<åk ã¨HÅõ ™œHõ~åºÅ#∞ ã≤kOú Ñ¨KãÕ ∞¨ #Î flk. ã¨~fi° áêÑ¨ÇÏ¨ ~°"∞≥ ,ÿ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ
[ÖÏÅ`À `Õ[ie¡#k. JO^Œ∞KÕ =Úhâ◊fi~°∞Å∞, Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å∞, ã≤^Œ∞úÅ∞
J#∞ëêª#Ñ¨~°∞Öˇ· x=ã≤ã¨¥ÎO\Ï~°∞. J@∞=O\˜ Ñ¨~°=∞Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# ˆH^•~°
ˆH∆„`åxH˜ t+¨µºÅ`ÀHõÅã≤ N â◊O‰õ~°∞Å∞ "ÕOKÕâß~°∞. JK«Û@<Õ `«#
Ñ¨~°=∞t"å=`å~åxfl KåeOÑ¨^ŒÅKå~°∞.
J\˜ì ˆH^•~° ˆH∆„`«=∞O^Œ∞ J`«ºkèHõ j`«ÅÉÏ^èŒ L#flO^Œ∞#, t+¨µº
ÖˇÅ¡~°∂ j`«Å ÉÏ^èŒ#∞ ã¨Ç≤ÏOÑ¨*ÏÅHõáÈÜ«∂~°∞. JO`«@ N â◊OHõ~°∞Å∞
"åix ~°H˜∆OK«_®xH˜ LëÈ‚^ŒHõ QÆOQÆ#∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*ËÜ«∞=∞x P
Ñ¨~°=∞t=Ùx „áêi÷OKå~°∞.
JO`«@ P =∞Ç¨^Õ=Ù_»∞ N â◊OHõ~∞° Å „áê~°#÷ #∞ =∞xflOz `«# k=º
áê^•Å#∞O_ç LëÈ‚^ŒHõO „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ@∞¡ KÕâß_»∞. P q^èŒOQÍ <Õ\ ˜H© P
LëÈ‚^ŒHõ QÆOQÆ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨¥Î N â◊OHõ~°∞Å H©iÎx ã¨∞ã≤÷~°O KÕã≤Ok. N
ˆH^•ˆ~â◊fi~åxfl ^Œi≈OÑ¨ áÈÜÕ∞ ãÖ^Œ~°≈‰õΩÅ‰õΩ, ã≤÷~°x"åã¨ "≥Ú#iOK«∞H˘#fl
Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å‰õΩ j`«ÅÉÏ^èŒ `«Ñ¨Ê_®xH˜ `«Ñ¨ÎQÆOQÆ#∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ëâß~°∞.
103-107. N â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨~°fi^Õ=`«Å „áê~°÷# ÅOwHõiOz
Ö’HõOÖ’ *Ï˝#HÍO_»#∞ ã≤÷~°O QÍqOKå~°∞. q=∞`åÅxflO\˜h YO_çOz
ˆH=ÖÏ^≥· fi`« ã≤^•úO`åÅ#∞ „â◊=}O KÕ~ÚOKå~°∞. „Ñ¨*Ï˝=O`«∞Öˇ·# t+¨µºÅ
^•fi~å „|Ç¨Ï‡`«`åÎ fixfl Ö’HõOÖ’ qã¨ÎiOÑ¨*Ëâß~°∞. q*Ï˝#=∞Ü«∞OQÍKÕã≤
Ñ¨~°=∞ âßOu^è•=∞OQÍ X#iOKå~°∞. K«O„^Œ L¿ÑO„^Œ∞Å∞, "åÜ«Ú, Jyfl,
=~°∞}Ï^Œ∞Å∞, =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞, ã≤^Œ∞úÅ∞, „|Ç¨Ï‡i¬, ^Õ=~å¬^Œ∞Å∞ =Ú#flQÆ∞"åi
„áê~°÷#Å#∞ =∞xflOz# =∞Ç¨^Õ=Ù_»∞ "≥·kHõ =∂~åæxfl „Ñü+≤ªOz, ˆH=ÖÏ
^≥· fi`«`«`«Î fi ã≤^•úO`åxfl „ÑüáêkOK«_®xH˜ Éèí∂Ö’HõOÖ’ J=`«iOz#
N â◊OHõ~° QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ ã¨fi^è•=∞"≥∞ÿ# ÔH·ÖÏ™êxH˜ fã¨∞H˘xáÈ=_®xH˜ P
=∞Ç¨^Õ=Ù_»∞ ã¨g∞Ñ≤OKå_»∞.
N â◊OHõ~°∞Å∞ ã¨fi^è•=∞"≥∞ÿ# P =∞Ç¨ÏŸ#fl`« Ç≤Ï=∞Ñ¨~°fi`åÅO^Œe
~°[`«yi #kè+≤ªOÑ¨QÍ ^Õ=`«Å∞, ã≤^Œ∞úÅ∞, =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ ZO`À ã¨∞ÎuOKå~°∞.
^Õ=`« Åkè+≤ªOz =zÛ# ÅHí∆ÖÏk q=∂# HÍO`«∞Å∞ q^Œ∞ºÅ¡`«Öˇ· PHÍâ◊
=∞O`å HÀ\˜ã¨¥~°∞ºÖˇ· „Ñ¨HÍtOzOk. HõÅÊ=$Hí∆O#∞O_ç `≥zÛ# =∞<ÀÇ¨Ï~°
Ñ¨ÙëêÊÅKÕ N â◊OHõ~°∞ÅÃÑ· Ñ¨Ù+¨Ê=~°¬O ‰õΩiÑ≤OKå~°∞. "å~°O^Œ~°∂ Ñ¨~°=∞
ãÖ`À+Ö`À t"å=`å~° LÑ¨ãÖÇ¨~åxfl "Õ~Ú q^è•Å∞QÍ ã¨∞Îuã¨¥Î,
áê_®~°∞† #$`«ºO KÕâß~°∞. ^Õ=i¬, ~å[i¬, ^Õ=`«Å∞ =Ú#flQÆ∞ "å~°O^Œ~°∂
D q^èŒOQÍ ã¨∞ÎuOKå~°∞.
=∞Ç¨`å‡! =∞Ç¨^Õ"å! Ñ¨~°=∞t"å! Pk^Õ"å! ZÅ¡Ñ¨C_»∂ ã¨fiÜ«∞O
„Ñ¨HÍâ◊‰õΩ_»"≥· "≥Å¿ã Ñ¨~°=∂`«‡=Ù. JkfifÜ«Ú_»=Ù. HÍÅ‰õÄ@ qëêxfl
„q∞Oy [QÆ`«∞Î#∞ HÍáê_ç# [QÆ„^ŒHí∆‰õΩ_»=Ù. ã¨~°fi[#∞Å ãÖ™ê~°`åáêÅ#∞
#tOÑ¨*Ëã≤ P#O^•=∞$`«O Xã¨ˆQ"å_»=Ù, Éèí‰õΩÎÅ HÍ=∂Å#∞ xâı≈+ÖQÍ
^ŒQÆú"≥Ú#iOKÕ "å_»=Ù. ql`ÕO„kÜ«Ú_»=Ù. „uÑ¨Ù~åã¨∞~° ãÖÇ¨iq.
„u^ÕÇ¨Å#∞ ^ŒÇ≤ÏOz ˆH=ÅO P`«‡Ü≥ÿ∞ "≥Å¿ã"å_»=Ù. ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞
HÍ~°‰õΩ_»=Ù. Ñ¨~åÑ¨~° ^Œ$+¨µìÅ`À X¿ÑÊ"å_»=Ù. h=Ù "Õ^Œ=∂~åæxfl ™ê÷Ñ≤Oz
*Ï˝#`«`åÎfixfl Ö’HÍxH˜ „Ñ¨™êkOz# =∞Ç¨^Õ=Ù_»=Ù, K≥·`«#º q„QÆÇ¨ï_»=Ù.
ãÖ™ê~° q^•~°‰õΩ_»"≥·# F =∞Ç¨`å‡! `«=∞ J=`å~° Hõ$`åºÅhfl Ñï
ã¨=∂Ñ¨Î"≥∞ÿ#q. t=Ö’Hõ"åã¨∞ÅO^Œ~°∂ `«=∞ ^Œ~°≈<åxÔH· Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î
<åfl~°∞. HÍ|\˜ì F =∞¿ÇÏâ◊fi~å! Ü«∞^ä•„Ñ¨HÍ~°O =∞~°Å =∂‰õΩ P#O^ŒO
ã¨~=æ° Ú - 16 487
Q˘Å∞Ñ¨Ù`«∂ ÔH·ÖÏãÖÖ’ x=ã≤OK«∞. ~°=Ú‡. F =∞¿ÇÏâß! Pk^Õ"å! n#

|O^èŒ∂! ^ŒÜ«∂=∞Ü«∂! ã¨~°fiâ◊√ÉèíOHõ~å! â◊OHõ~å! =∂ „áê~°÷# ÖÏeOÑ¨Ù.
P q^èŒOQÍ N â◊OHõ~°∞Å∞ „|Ç¨‡k ^Õ=`«Å „áê~°÷# ÅOwHõiOã¨¥Î
`«# J=`å~åxfl LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«∞H˘x ÔH·ÖÏ™êxH˜ áÈ= xâ◊Û~ÚOKå~°∞.
"≥O@<Õ JÖ∫H˜Hõ =∞Ç≤Ï=∂xfi`« `Õ[ã¨∞û`À ‰õÄ_ç# k=º=∞OQÆà◊ q„QÆÇ¨ï_≥·
`«# =∞¿ÇÏâ◊fi~°áêxfl ^•ÖÏÛ~°∞. "≥O@<Õ #Onâ◊fi~°∞_»∞, „Ñ¨=∞^äŒQÆ}ÏÅ∞,
yi*Ï^Õq, =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞, ^Õ=`«ÅO^Œ~°∂ P Ñ¨~°=∞t=Ùx Üˇµ^Œ∞@ xÅz
¿ãqOÑ¨ ãÖã≤^Œ∞úÖˇ·<å~°∞.
Ö’HõOÖ’ "Õ^•O`«"∞≥ #ÿ J^≥· fi`« ã≤^•úO`«O tkäÅ=∞ÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∞OÖ’,
"Õ^ŒqÇ≤Ï`« =∞`åÅ∞ Ãã· fi~°qÇ¨~°O KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ N â◊OHõ~°∞Å∞^Œ
~ÚOz "Õ^•O`«"≥∞ÿ# *Ï˝#=∂~åæxfl, QÆ∞~°∞t+¨º ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂xfl âßâ◊fi
`«OQÍ LO_Õ q^è•# <≥ÅH˘ÖÏÊ~°∞. JO^Œ∞=Å# =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅO^Œ~∂° âßâ◊fi`«
`«`Î« fiO `≥Å∞ã¨∞H˘x#"åÔ~· =ÚH˜xÎ á⁄O^Œ∞K«∞<åfl~°∞. P q^èOŒ QÍ Pkâ◊OHõ~°
ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"å~°∞ ã¨~°fi„`å *Ï˝#=∂~åæxfl „Ñü+≤ªOÑ¨*Ëã≤ ã¨fi^è•=∞"≥∞ÿ#
ÔH·ÖÏ™êxH˜ Ñ¨Ü«∞#=∞Ü«∂º~°∞. ^Õ=^Õ=Ù_≥·# Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ ^Õ=`«Å`À
Ñï"Õ+≤ì`«∞_≥· =∞Ç¨Ï~°∞¬ÖˇÅ¡~°∂ ''[Ü«∞[Ü«∞ PÖ’HõÜ«∞ PÖ’HõÜ«∞—— JO@∂
q[Ü«∞ Ñ¶¨∞’+¨Å∞ X#iOÑ¨QÍ ã¨fi^è•=∞"≥∞ÿ# ~°[`«yiH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
ˆH=ÖÏ^≥· fi`«`«`«Î fiO LÑ¨x+¨„`«Êu áê^ŒºO† Ñ¨~°=∞ã¨`«ºO† JYO_»O†
ÑïÑ¨Ó~°‚O.
FO âßOuó âßOuó âßOuó
D q^èŒOQÍ N =∂^èŒ"åKå~°º (q^•º~°}º™êfiq∞) Hõ$`«"≥∞ÿ#
N â◊OHõ~°q[Ü«∞ =∞Ç¨HÍ=ºO Ñïã¨=∂Ñ¨Î=∞~ÚOk.
U UU

శ్రీశంకర విజయము చిలుకూరు వెంకటేశ్వర్లు

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

శ్రీశంకర విజయము చిలుకూరు వెంకటేశ్వర్లు

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

=∂^è=Œ - q^•º~°}º

~Ô O_»= =Ú„^Œ} : 2011

ã¨=∞„QÆOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ `«Ñ¨# LO_»_»O =Å# ZÖÏÔQ·<å P

Ñ¨^<·≥ å LO\ÏÜ«∞x JO\Ï~°∞. J~Ú`Õ WÑ¨C_»∞ „Ñ¨Kå~°OÖ’ =∂„`«O =¸_Õ

ÉèÏ+¨ºO, *’ºu+¨ „QÆO^ä•Å∞, *ˇ·q∞h <åºÜ«∞=∂Å J<Õ g∞=∂O™ê

„áêp# kyﬁ[Ü«∂xH˜ D ã¨O„QÆÇ¨Ï~°∂Ñ¨ â◊OHõ~° q[Ü«∞O â’Éèí#∞

10. D â◊OHõ~° q[Ü«∞ HÍ=ºO =∂^èŒ∞~°ºO`À, Ñ¨i=∞à◊O`À

„|Ç¨Ï‡ =∞O„`« ÉèÏ+¨º ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡ q^•º„Ñ¨Kå~åxﬂ „Ñ¨uáê

1. „j ‰õΩ=∂~°™êﬁq∞ `«# `«O„_çÜ≥ÿ∞# Ñ¨~°"Õ∞â◊ﬁ~°∞x P[˝#∞ t~°™ê

6. q^•ºkè~åA `«#Ü«Ú_≥#· t=QÆ∞~°∞ QÆ∞~°∞‰õΩÅ"åã¨OÖ’ QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ

P`«‡q=ÚH˜Îx HÀˆ~ q"ÕH˜, "≥·~åQÆº ^Œ∞~°O^èŒ~°∞_≥·# =Ú=Ú‰õ∆Ω=Ù,

18. q"åÇ¨ÏO =Å# WÇ¨ÏÖ’Hõ ã¨∞MÏÅ∞ á⁄O^ŒÖËHõáÈ~Ú<å,

P#O^ŒÉÏëêÊÅ∞ ~åeÛOk. KåÖÏ HÍÅO `«~∞° "å`« Ñ¨Ù„`«∞x K«∂_»@O =Å#

Ñ¨O_ç`∞« _»<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞}˜‚ `«# ‰õΩ=∂~°∞xH˜ Hõ#ºhÜ«∞=Åã≤#^Œx q^•ºkè~åA

=∞<À~°^ä•Å#∞ f~°∞Ûã¨¥Î, t=QÆ∞~°∞ '#_»Ü«∂_Õ HõÅÊ=$Hí∆O—QÍ „Ñ¨ã≤kú

`«~°∞"å`« =∞¿ÇÏâ◊ﬁ~°∞x Láêã≤Oz, PÜ«∞##∞ "≥∞Ñ≤ÊOz H©∆~°ã¨=Ú„^•xˆH

59. P~åºO| QÆ~°ƒùO ^èŒiOK«_®xH˜ =ÚO^Õ t=`Õ[O P"≥∞Ö’

68, 69. ã¨f^Õq ã¨Î#^ŒﬁÜ«∂ÅO^Œ∞ „|Ç¨Ï‡^Õ=ÙxKÕ ã¨$+≤ìOK«

P Ñ¨O_ç`«∞Å∞ ‰õÄ_® Jâ◊√ÉèíO Ñ¨Å∞‰õ_®xH˜ W+¨ìÑ¨_»Hõ ÉÏÅ∞x PÜ«Ú=Ù#∞

ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤OK«™êQÍ~Ú. t~°ã¨∞û# „uâ◊¥Å ˆ~YÅ∞ HÍ#=KåÛ~Ú.

5. L^ŒO‰õΩ_»<Õ"å_»∞ ã¨HõÅ "Õ^Œ"Õ^•OQÍÅ #Éèíºã≤Oz, "≥·~åQÆºO

14. =∞Ç¨Ïi¬ áê^•ÅÃÑ· g∞^Œ|_ç ZO`À ^Œ∞óYO`À âßÑ¨x=$uÎ

22. ''g~å WOHÍ H“=∂~°OÖ’<Õ L<åﬂ~°∞. q"åÇ¨xH˜ WOHÍ =Ü«∞ã¨∞

‰õΩ=∂~°∞_≥·# qâ◊ﬁ~°∂Ñ¨Ù# H˜zÛ q"åÇ¨ÏO [iÑ≤OK«=∞x HÀ~°_®xH˜

^èŒ#O `«iyáÈÜÕ∞k HÍ^Œ∞. ~åAÅ∞, KÀ~°∞Å∞, ¢ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® nxx JÑ¨Ç¨Ï

46. q+¨µ‚q∞„`«∞x QÆ$Ç¨ÏO #∞O_ç =zÛ# q„Ñ¨Ù e~°∞=Ù~°∂ LÉèíÜ«∞

56. P LÉèíÜ«∞ÉèÏ~°f^Õq *’ºuâß≈GOÖ’ L^ŒÌO_» Ñ¨O_ç`«∞~åÅ∞.

65. JO`Õ HÍHõ, P q„áÈ`«Î=Ú_»∞ WOHÍ, WÖÏ K≥áêÊ_»∞: ''D

HÍ^Œx `«ÅK«~å^Œ∞. JÖÏ KÕ¿ãÎ "å~°∞ x~åâ◊ K≥O^Œ∞`å~°∞. ^•x=Å#

11. t=QÆ∞~°∞ `«#‰õΩ =Ü«∞ã¨∞û g∞iáÈ`«∞#ﬂ^Œx „QÆÇ≤ÏOz, ÉÏÅ

`«~¯° âßGOÖ’ Jã¨=∂# áêO_ç`åºxﬂ „Ñ¨^iŒ ≈OKå_»∞. HõÑÅ≤ =Úx „Ñ¨H\õ O˜ z#

23. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å‰õΩ WO\˜H˜ =zÛ# "åiH˜ Pu^äŒºq∞=ﬁ_»O, „|Ç¨Ï‡

~åHõáÈHõÅ∞ ™êyã¨¥Î, =ÚQÆú=∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ LOk. P K«∂Ñ¨ÙÅ =~°∞ã¨

Wëêì qt+¨ì=∞`«Ü≥∂-Ñ≤ #~å Ü«∞Ü«∂ „^•Q∑

Hõ=∞ÖÏÅ=O\˜ Hõ#∞ﬂÅ∞ QÆey, HÍOu ã¨ﬁ~°∂Ñ≤}˜Ü≥ÿ∞, Ö’HÍÅ#∞

38. H˘O^Œ~°∞ „j â◊OHõ~°∞Å áê^•Å#∞ Ñ¨^•‡Å`À áÈÅ∞ã¨∞Î<åﬂ~°∞.

HõàÅ◊ `À ‰õÄ_ç# K«O„^Œ∞Å∞ ÉÏÇ¨Ïº`åáêÅ#∞ áÈQ˘\˜ì ÉÏÇ¨Ïº"≥∞#ÿ P#O^•<Õﬂ

52. „jâ◊OHõ~°∞Å ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ ^˘O_»Ñ¨O_»∞ÖÏ Z„~°QÍ LO_ç =∞Öˇ¡

60. Ö’HõOÖ’ [#∞ÅO`å ã¨O™ê~°=∞<Õ ^•"åyﬂÖ’ z‰õΩ¯H˘x ÉèÏ~åº

Ziy# =∞Ç¨`«∞‡Å‰õΩ J#O`«OQÍ<Õ ÉèÏã≤ã¨∞Î<åﬂ~Ú. Hõ#∞Hõ ÉèíQÆ=O`«∞_≥·#

WHõ "≥~· åQÆº q+¨Ü∞« O Ñ¨ije¿ã,Î Ñ¨Ó~°ﬁO Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞ â◊√Hõ=∞Ç¨Ïi¬H˜

=^ŒOu—— ã¨¥H˜Î ##∞ãïOz QÆ^Œº~°∂Ñ¨"≥∞ÿ<å ã¨~°fi^À+¨~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ

QÆ∞_»¤Ñ‘eHõÅ#∞ HÀ~°∞H˘O\Ï_»∞. JÖÏˆQ `å#∞ Ñ¨iâ◊√^•ú`«∞‡_≥·<å ‰õÄ_®,

Kå~°∞ºÅ∞ `«`Î« ﬁ*Ï˝# =∞<Õ Ñ¨ÙëêÊÅ`À#∞, „ÉÇ¨‡#O^Œ=∞<Õ Ñ¶Ö¨ ÏÅ #Ok™êÎ~∞°

LO_»^Œ∞. „j â◊OHõ~°∞Å H©iÎK«O„kHõÅ∞ Ö’HÍÖ’Hõ=ÚÅO^Œ∞ ã¨¥~°ºK«O„^Œ∞Å∞

"å~°=_»OKÕ`« „|Ç¨Ï‡Hõ<åﬂ, ã¨HõÅ Éè’QÍÅ#∞ ^Œ∂sHõiOK«_»O KÕ`« q+¨µ‚

`À_»∞ fã¨∞H˘x Ñ¨Ó~å‚#k =^ŒÌ L#ﬂ `«e¡x K«∂ã≤, `å=∞~å‰õΩÅ`À P"≥∞‰õΩ

17. =∞O„u=~åº! q#∞. "Õ^•^èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞_»"Õ∞ <å x`«ºHõ$`«ºO.

=∂@ÖˇO^Œ∞‰õΩ? W`«~° Hõ=ÙÅ ##∞HõiOÑ¨Hõ, ã¨~°ﬁq^è•Å ã¨ﬁ`«O„`åÖˇ·

35. LÑ¨#Ü«∞#"≥∞ÿ# ÉÏÅ∞~°‰õΩ q"åÇ¨Ï „Ñ¨Ü«∞`«ﬂO KÕÜ«∞@O

43. ã¨f^Õq (P~åºO|) ~¸ q^èOŒ QÍ „áêi÷OK«QÍ =∞Ç¨Ï~°∞¬ÅO^Œ~∞°

Z=Ô~·<å Jaè=∂#O ÃÑOK«∞H˘O>Ë =¸_è»∞_»<Õ âßGO K≥|∞`«∞#ﬂk. Hõ#∞Hõ

69. `«b¡! #∞=Ùﬁ "åºkèKÕ`« ÉÏ^èŒÑ¨_ç`Õ, *Ï˝`«∞Å∞ h‰õΩ Jxﬂ

75. „jâ◊OHõ~°∞Å =∂`«$^Õq Ñ¨Ó~å‚#kÖ’ ™êﬂ#O KÕÜ«∞_®xH˜

„j â◊OHõ~°∞Å∞ =∞¿ÇÏâ◊ﬁ~°∞x J=`å~°=∞=@OKÕ HÍ=∞O ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~åÖËHõ

rqOK«™êQÍ~°∞. 4. ZÅ¡"àÕ Å◊ O^Œ∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèQí =Æ O`«∞}Ë‚ zOuOK«™êQÍ~°∞.

93. „j QÀqO^ŒÉèíQÆ=`åÊ^•Kå~°∞ºÅ∞ `«#∞ﬂ KÕi# =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ‰õΩ

<Õ#∞ - Éè∂í q∞, h~°∞, Jyﬂ, "åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊O, WO„kÜ«∞O, WO„kÜ«∞

# âß™êÎ # âßGO, # tëÈº, # tH∆Í,

102. „j â◊OHõ~°∞Å∞ Jq∞`« ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩ ã¨Ñ¨~°ºÅ∞

ÃÑ\Ïì_À, "åºHõ~°}âß„™êÎxﬂ ~°zOz Ñ¨`«O[e J<Õ ¿Ñ~°∞`À „Ñ¨ã≤kú

KÕÜ∞« Hõ xã¨ûOQÆOQÍ „Ñ¨HÍtã¨∞<Î åﬂ_»∞. t=Ù_»O>Ë „uÑ¨Ù~° ^•Ç¨ÏHõ`ﬁ« ™ê=∞ºOKÕ

J*Ï˝#OKÕ`« ~Ô O_»∂ HõÅã≤áÈ~Ú L#fl=x `«Åã¨∞<Î åfl~°∞. "åiH˜ `«`Î« fi*Ï˝#O

ÉèÏ+¨ºO, ’ºu+¨ „QÆO^ä•Å∞, ˇ·q∞h <åºÜ«∞=∂Å J<Õ g∞=∂O™ê

JÏ˝#OKÕ`« ~Ô O_»∂ HõÅã≤áÈ~Ú L#fl=x `«Åã¨∞<Î åfl~°∞. "åiH˜ `«`Î« fiÏ˝#O