అద్వైతామృత వర్షిణి

J^≥·fi`å=∞$`« =i¬}˜
ã¨^∞Œ ~æ ∞° ÉèQí "Æ å<£ NNN ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ"åi

k=º NK«~} ° ã¨xflkèx ã¨=∞iÊOK«|_»∞`«∞#fl
J^≥· fi`« ÉèÏ=‰õΩã¨∞=∂O[e
`«xHÔ à◊§ ÅH©Δ ‡~°∞H˜‡}˜

i
J^≥·fi`å=∞$`« =i¬}˜
"≥Ú^Œ\ ˜ =Ú„^Œ} : #=O|~ü, 2010

kfifÜ«∞ =Ú„^Œ} : #=O|~ü, 2011
`«$fÜ«∞ =Ú„^Œ} : 2017
"≥Å : ~°∂.100/-
© N=∞u `«xHÔ à◊§ ÅH©Δ ‡~°∞H˜‡}˜
„Ñ¨`∞« Å‰õΩ : N=∞u H˘O_»∂i <åQÆ=∞}˜

1-10-23, á¶ê\¡ ò <≥O. 101,
Jâ’H±#QÆ~,ü ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ - 500 020.
á¶È<£ : 040-27633311, 9949207060
N=∞u \˜. ~°∞H˜‡}˜ 9441901115
JHõ~Δ ° ‰õÄ~°∞Ê : l.q.„QÍÑ¶≤H±û

QÍOnè#QÆ~,ü ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ - 500 0820.
á¶È<£ : 040-65591076
=Ú„^Œ} : NHõàÏ„Ñ≤O@~üû
QÍOnè#QÆ~,ü ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ - 500 080.
á¶È<£ : 040-27611864
ii
MËÅu Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ ™ê~Úó
MËÅu =∞=∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ
~å=∞ó MËÅu =∞=∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ
"≥∂Ç¨Ï =∞Ç¨~°=‚ `å~°Hõ HÍs
~åQÆ^fiÕ +¨ =ÚMÏã¨∞~° =∂s II
âßxÎ q^ÕÇÏ¨ ã¨∞`å ã¨ÇÏ¨ Kås
^ŒÇÏ¨ ~åÜ≥∂^è•º #QÆ~° qÇ¨s II
Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ ™ê„=∂*’º^•ús
ã¨`º« *Ï˝<å##Ì qÇ¨s II
N ã¨^•t= „|¿ÇÏ‡O„^Œ∞Å, D 'J^≥· fi`« "Õ^•O`«— k=º ãÖH©~#Î°
ZO`« k=º ÉèÏ=<åÅÇ¨Ïi! =∂#= [#‡ Z`«@ Î O, =Ú=Ú‰õΩΔ =Ù HÍ=@O,
Ñ¨~=° ÚH˜Î á⁄O^Œ@O, W^˘Hõ Hõ„=∞, „Hõ=∞ Ñï}Ï=∞ q^è•#O. J^è•º`«‡ „Ñ¨™ê÷#O.
JO^Œ~∂° JO^Œ∞HÀ=Åã≤# ™êÑ¶Å¨ ºO.
D ™ê^è<Œ å „Hõ=∞OÖ’ Z<Àfl [#‡Å∞ QÆ_zç <å, ZO^Œ~À QÆ∞~°∞=ÙÅ,
=∞Ç¨`«∞‡Å ™êOQÆ`º« O ÅaèOz<å, =Ú_ç q_ç=_Õ Hõ}Δ O =zÛ#Ñ¨Ù_Õ, Ü≥∂QÆO
ã≤kãú ∞¨ OÎ k. J^˘Hõ P~°OÉèHí ÍÅO. P#O^ŒeÑ¨.Î xHÍ=∞Hõ}
Δ O.
D ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ „áêÑÖzHõ"∞≥ #ÿ U q+¨Ü∞« =¸ =∞#ã¨∞#∞ `åHõ^∞Œ .
=∞#ã¨∂ HÀ~°^∞Œ . JO`« QÍ_èO» QÍ#∂ ã¨fiã¨fi~°∂Ñ¨ ^Œ~≈° <åxfl HÀ~°∞‰õΩ<Õ =∞#ã¨∞û
™ê^è‰Œ Ωõ }˜‚ xÅ=hÜ«∞^Œ∞. W^˘Hõ xâ◊ÛÅ áÈ~å@O. QÔ Å∞áÈ@=ÚÅ∞ Z~°∞QÆx
P@. =∞^è#Œ O ÑÖKÕ J=∞$`«O. J^Õ J=∞^•#O^ŒO. P P#O^Œ `å~°Hõ ã≤u÷
iii
J#∞Éè=í ~°ãã¨ ^≤ =úŒ ∞ÜÕ∞º ^•HÍ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ HõeQˆ HõêŒ Hõ, "≥∞^ŒeHõ, JÅ,
HõÅ, "≥∞Å‰õΩ= =O\˜=hfl z=~°‰Ωõ ^Œi KÕ̂~Û"Õ. Hõ_`» ~Õ̂ Û"Õ.
™ê^èŒ‰õΩ_ç ãÖ™ê¯~°O, „áêÑ≤Î, J<Õfi+¨}, JÅ∞ÃÑ~°∞QÆx ™ê^èŒ#,
Hõ#∞ÅÅ=x xsHõ}Δ QÆ∞~°∞=Ù "≥Ñ· Ù¨ #_çÑã≤ ∞¨ OÎ k. P QÆ∞~°∞=Ù ^˘iH˜# =∞~°∞Hõ}Δ "Õ∞
ã¨`åºq+¨¯~°}HÔ · `≥~° `˘ÅQÆ∞`«∞Ok. ™ê^è#Œ f„==∞=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ WOHÍ
=∞ÅQÆx =∞#ã¨∞û, `˘ÅQÆx `«=∞ã¨∞û, "≥ÅQÆx `«Ñã¨ ∞¨ û, Ü«∂„`«#∞ ™êQÆhÜ«∞=Ù.
HÍ¿ãÑ¨Ù ZQÆ∞_»∞, HÍ¿ãÑ¨Ù kQÆ∞_»∞!
MË^ŒO-"≥∂^ŒO, ãÖÜ≥∂QÆO-qÜ≥∂QÆO, Pâ◊-x~åâ◊, Ö’HõO-
Ö’HÍf`«O, r=O-^≥=· O, „Éè=í ∞-„|Ç¨Ï‡ ... D ^ŒfiO^•fiÅ =∞^èºŒ =∞#ã¨∞û
~åÑ≤_Öç ’Oz ~°=fiÅ∞ "≥ÚÅ∞ãÎ̈Ü∞ü . „Ñ¨Ü∂« }ÕK«É’ÜÕ∞ "≥Å∞QÆ∞ ^•iH˜ Jk
`˘e "Õ‰Ωõ =. ~åHÍ ã¨∞^è•Hõ~=° ∞Ü«∞"≥∞#ÿ J^≥· fi`« Éè∂í q∞Hõ#∞ KÕ~∞° HÀ=\ÏxH˜
ã¨∞QÆ=∞„Ñ¨™ê÷# „Ñ¨ÉÏè `« "Õà.◊
D „QÆO^ä=Œ ∞O`å XHõ qz„`«QuÆ .....
„Ñ¨ÑO¨ Kåxfl =^ŒÖÏÅx L<åfl, =^ŒÅÖËH,õ „Ñ¨ÑO¨ Kåxfl =^Œe#@∞¡<åfl
JO^Œ=Åã≤#k JO^ŒH,õ JO^Œ∞‰õΩ<åfl JOkO^À ÖË^À J#fl â◊OHõ Ü«∂`«#
ÃÑ_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞ QÆ∞~°∞"Õ QÆ∞~°∞`«∞ K«∂Ñ≤™êÎ_»∞. „Ñ¨`«ºHõΔ, Ñ¨~ÀHõΔ J#∞„QÆÇ¨ÏO
‰õΩiÑ≤ã∂¨ ,Î Ñ¨sH˜ãΔ ∂¨ ,Î Ñï~°HãΔ˜ ∂¨ ,Î xsHõ}Δ Hõ}Δ ÏÅ#∞ Ü≥∂QÆH}Δõ ÏÅ∞QÍ =∂~°∞ã¨∂Î
^•iK«∂Ñ≤™êÎ_∞» . `«^ºŒä O! =∂#= rq`«"∞Õ =∞Ç¨Ü≥∂QÆO.
=∂#=â◊‰õΩÎÅ#∞ HÍ^Œ#∞‰õΩx k=ºâ◊‰õΩÎÅ#∞ á⁄O^•Å#∞‰õΩ<Õ
„Ñ¨Ü∞« `«flO Ü≥∂QÆO HÍ^Œ∞. =∂#=â◊‰Ωõ ÅÎ Ñïkèx, Ñïq∞ux QÆ∞iÎOz, "å\˜x
=∞iO`« ã¨Ê+Öì QÍ, |ÅOQÍ J#∞Éèqí OK«@"Õ∞ x["≥∞#ÿ Ü≥∂QÆ rq`«O. âß¢™êÎÅ∞,
iv
"åºMÏº<åÅ∞, q=~°}Å∞, "å^•Å∞ Ü≥∂QÆ Éè∂í q∞Hõ#∞ ã¨Ê+Öì QÍ É’kè™êÎ~Ú.
J=QÍÇ¨Ï#=Å¡ =∂~°Oæ ã¨∞QÆ=∞ =∞ø`«∞Ok. JO`«~O° QÆ „Ñ¨Ü∂« }O `ÕeHõ=Ù
`«∞Ok.
=∂#= rq`«"∞Õ XHõ k=ºQÍ#O. XHõ ã¨∞*Ï˝#wuHõ. x~°O`«~°
Ñï}Ï=∞O r=ÅHõ}Δ O. ã¨`åº<Õfi+¨} ^•x Ñ¨~=° ∂=kè. P`«‡, ã¨`º« =Ú Hõ#∞Hõ,
ã¨`åº<Õfi+¨} JO>Ë P`å‡<Õfi+¨}.Ë Ñ¨~=° ∞x+¨`ª À H˘#™êyOKÕ J<Õfi+¨} ZO`À
ã¨∞ÅÉèOí . =∂~°Oæ PO`«~O° yHõO. QÆ=∞º=¸ PO`«~O° yHõ"∞Õ . ã≤nú PO`«~O° yHõ"∞Õ .
JO`å Ö’Ñ¨ÖË =ÙO>Ë, |Ü«∞@ =Ù#fl^Õq∞\˜? HÍ^Œ#∞HÀ=Åã≤#^ŒO`å |Ü«∞@
JxÑ≤ã∞¨ #Î flk. HÍ=Åã≤#k =∂„`«O Ö’Ñ¨Å =Ù#flk. Ñï}Ï=∞O K≥O^Œ∞`«∂
'JÑï}Ï=∞ „áêÑ≤—Î á⁄Ok`Õ J^Õ =ÚH˜!Î J@∞=O\˜ r=#=ÚˆH,Î Ü≥∂QÍO`«O!
ã¨fiáêfl#∞Éè"í åÅ∞, ™êfi`å‡#∞Éè∂í `«∞Å∞, `«`åfi#∞ãÖ^è•#O, J#∞Hõ}Δ O
ÅaèOKÕ JÑ¨Ù~°∂Ñ¨ =~åÅ∞, ÃÑH· ˜ HõxÑ≤Oz#O`« `ÕeHÔ #· q+¨Ü∂« Å∞ HÍqq.
Z<Àfl ã≤`÷ ∞« Å∞, Z<Àfl QÆ`∞« Å∞, =∞Ô~<Àfl ãÖQÆ`∞« Å∞.
r=Ù_ç "Õ^#Œ , x"Õ^#Œ , P~å^è#Œ , J~°Ê}, J<Õfi+¨}, xsHõ}Δ , xˆ~fi^Œ#,
JÅ[_ç, P#O^ŒO, TÇ¨Ï, L^ÕfiQÆO, L`åûÇ¨ÏO, J~°∞}-JK«Åã≤`÷ ∞« Å∞,
â◊~}° ÏQÆu, ¿ã=, „¿Ñ=∞ =O\˜ Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞ HõàÅ◊ ã¨=∂Ç¨~° ã¨fi~°∂ÑÖQÍ D
„QÆO^äOŒ ''JO`«~åfiÇ≤Ïx——.
QÆ∞~°∞ ^≥=· `«O ÉèQí "Æ å<£ N ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ "å~°∞. =∂Ü«∂ bÖÏ=∞#∞+¨
ã¨fi~°∂Ñ¨q∞k. ÑÖ_ç`,« áê=∞~° Éè^Ë OŒ ÖËx #_çKÕ „|Ç¨Ï‡ Ñ¨^•~°=ú ∞k. ã¨∞Êù~}° ,
„¿Ñ~°} PÜ«∞# J#∞„QÆÇÏ¨ O.
D „QÆO^äOŒ Ñ¨ÖÏ¡xH˜ ™êˆQ h\˜ „Ñ¨Ü∂« }O. ™êy ™êy ãÖQÆ=∞
v
™ê÷#O KÕ~ˆ q<åfl}O. qâßfiã¨"∞≥ ~°∞QÆx "åiH˜ qz„`«O. qâßfiã¨=Ú#fl "åiH˜k
PÇ¨¡^Œ Éèí∂q∞Hõ.
ÉèQí =Æ O`«∞_ç`À =∂\Ï¡_Q» ÅÆ QÆ@O XHõ Ü≥∂QÆ„áêÑ≤.Î ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
Ñ¨ÅHõiOK«‰Ωõ O_®<Õ ^ŒÜ∞« zÅHõiOK«_O» , „Ñ¨™ê^Œq`«~}° O.
N=∞u `«xHÔ à◊§ ÅH©Δ ‡~°∞H˜‡}˜ QÍ~°∞ `«# QÆ∞~°∞^≥=· "≥∞#ÿ ™êfiq∞`À
U~°Ê~°K∞« ‰õΩ#fl =∂#ã≤Hõ |O^è•xfl, á⁄Ok# P#O^•#∞Éè"í åxfl, J#∞Éè=í
™ê~åxfl QÆ=∞xOz#Ñ¨Ù_»∞, D „QÆO^äŒO P"≥∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ Ö’ye #∞Oz
`≥~K° ∞« ‰õΩ#fl #=º^•fi~°O. XHõ #∂`«fl =∂~åæxfl „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜ ÑïK«Ü∞« O
KÕã∞¨ #Î fl@∞¡ `Àã¨∞OÎ k. UHõÅ"åº~å^è#Œ Ö’ U 'Z~°∞Hõ`—« J~Ú<å ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙH˜
ã¨=∞iÊOK«QÅÆ ãÖÉèÏ~°q∞^Õ.
nxHõO`«H© HÍ~°}O?
'MËÅu Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ ™ê~Úó—
19-8-2010 q.Zãπ.P~ü.=¸iÎ
P^è•ºu‡Hõ âßG"Õ`Î«
vi
FO N™ê~Ú~åO
Pf‡Ü«∞OQÍ ... <åÅ∞QÆ∞ =∂@Å∞ ...
ÉèQí "Æ å<£ N ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ "åiH˜ ã¨=∞HÍb#∞Å=ÚQÍ Ñ¨Ù@ì@O

=∞# J^Œ$+Öì .
J=`å~° Ñ¨Ù~°∞+¨μÖˇ#· N~å=∞K«O„^Œ =¸iÎh, NHõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∂`«‡#∂
=∞#O K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . ~å=∂Ü«∞}Ïxfl, ÉèÏQÆ=`åxfl K«kq, "åi bÅÅ#∞ =i‚Oz,
"åi k=ºQÆ∞} ãÖÑ¨^#Œ ∞ H©iOÎ z `«iOK«∞`«∞<åflO. ã¨Q∞Æ }Àáêã¨#Ö’, ™êHÍ~À
áêã¨#Ö’ "åi k=º =¸~°∞ÅÎ #∞ =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ =Ú„kOK«∞‰õΩx ™ê^è#Œ KÕã∞¨ <Î åflO.
"åi k=º bÅÅ#∂, "åiÖ’QÆÅ k=º =∞Ç≤Ï=∞Å#∂ „Ñ¨`º« HõOΔ QÍ D<å_»∞
ÉèQí "Æ å<£ N ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ "åiÖ’ ãÖ^Œi≈OKÕ ÉèÏQÆºO =∞#‰õΩ HõeyOk.
Zxfl™ê~°∞¡ K«∂z<å K«∂_®Åh, Zxfl™ê~°∞¡ q<åfl q<åÅh JxÑ≤OK«∞`«∞Ok
ÉÏÉÏ "åi q+¨Ü∞« OÖ’. J^Õ J=`å~°=¸~°∞ÅÎ ÅHõ} Δ O Jx ‰õÄ_® =∞#‰õΩ
âßG, Ñ¨Ù~å}, WuÇ¨™êÅ =Å¡ `≥Å∞ã¨∞!
J@∞=O\˜ÉÏÉÏ "åix XHõ¯™êi K«∂z `«iOz# "å~°∞ L<åfl~°∞.
XHõ¯™êi ÉÏÉÏ"åix qx ^è#Œ ∞ºÅ~Ú# "å~°∞<åfl~°∞. z=~°‰Ωõ HõÅÖ’ ÉÏÉÏ
"åix ãÖ^Œi≈OK«@O^•fi~å ZO`À Ñï=~°#Î O K≥Ok# "å~°∂ L<åfl~°∞.
''P`«‡*Ï˝<å#∞Éè=í O á⁄Ok#"å~°∞ <å^ŒQiæÆ H˜ ~å#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . <Õ<Õ "åi ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ
"≥àÏÎ#∞—— J<åfl~°∞ ÉèQí "Æ å<£ ÉÏÉÏ!
D ^Œ$+≤`ì À K«∂¿ãÎ ÉèQí "Æ å<£ ÉÏÉÏ "åi k=ºHõ$Ñ¨ N=∞u `«xHÔ à◊§
~°∞H˜‡}=∞‡ g∞^Œ Jáê~°OQÍ „Ñ¨ãi¨ OzO^Œh, P"≥∞ "≥O@, [O@, ~ÚO@,
vii
Ö’#, "≥Å∞Ñ¨Å ™êfiq∞ "åˆ~ LO@∞<åfl~°h P"≥∞ k"åº#∞Éè∂í `«∞Å#∞ QÆ∂iÛ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl "åiH˜ J~°O÷ J=Ù`«∞Ok!
''<Õ#∞ É’kèOK«\ÏxH˜ ~åÖË^∞Œ . "Õ∞ÖÁ¯ÅÑ¨\ÏxH˜ =KåÛ#∞—— J<åfl~°∞.
ÉèQí "Æ å<£ ÉÏÉÏ! „áêÑÖzHõ, ™êO™êiHõ rq`åxfl P^è•ºu‡Hõ ^Œ$+≤`ì À K«∂z
J^˘Hõ x„^•=ã¨Ö÷ ’x ã¨fiÑ¨fl`«∞Åº"≥∞#ÿ ã≤u÷ J<åfl~°∞ `«`Î« fiA˝Å∞. N=∞u
~°∞H˜‡}=∞‡#∞ ÉèQí "Æ å<£ ÉÏÉÏ "Õ∞ÖÁ¯ÖÏÊ~°∞.
H H H
™êÑ¶Q‘ Í QÆ_∞» ã¨∞#Î fl P"≥∞ rq`«OÖ’ Hõey# Éè~í Î° $ qÜ≥∂QÆO XHõ

ÃÑ#∞qëê^ŒO J~ÚOk. qëê^Œ Éèií `«"∞≥ #ÿ D qÜ≥∂QÆO P"≥∞ q+¨Ü∞« OÖ’
P`å‡~å=Úx`À ãÖÜ≥∂QÆOQÍ Ñï=~°#Î K≥OkOk!
''™êfig∞! h Hõ$Ñ¨ HÍ"åe—— JO\Ï=Ú. HÍx, ™ê~ÚHõ$áêÑ¶Å¨ "≥∞#ÿ D
k=º"≥∞#ÿ PO`«iHõ Ñï}Ï=∂xfl HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl=∂? Jx ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞QÍ
Z=iH˜ "åˆ~ „Ñ¨tflOK«∞HÀ"åe! D Ñï}u ~°∞H˜‡}=∞‡‰õΩ ^˘iHÕk. J~Ú`Õ
D Ñï=~°#Î O HÀãÖ P"≥∞ Zxfl [#‡Å #∞Oz "Õz L#fl^À Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞?
H H H
ÉÏÅºO #∞Op <å‰õΩ ~°∞H˜‡}=∞‡ `≥Å∞ã¨∞. HÍÖÏO`«~O° Ö’ P"≥∞

„|`«∞‰õΩ#∞ P"≥∞ J<Õfi+≤ã∂¨ Î "≥o§Ok. ~Ô O_Õà§◊ „H˜Ò« "åi |O^è∞Œ =ÙÅ q"åÇ¨xH˜
<Õ#∂ "≥àÏ§#∞. JHõ¯_çH˜ ~°∞H˜‡}=∞‡ ‰õÄ_® =zÛOk.
''„Ñ¨ã#¨ flO ... <Õ#∞ Ñ≤zÛ^•xfl J~ÚáÈÜ«∂#x H˘O`« =∞OkH˜
JxÑ≤OK«∞`ÀOk. "åi ^Œ$+≤ìÖ’ <Õ<˘Hõ "≥„i^•xfl. ##∞fl "åà◊√§ J~°÷O
KÕã∞¨ HÀÖË~∞° . #∞=Ùfi J~°O÷ KÕã∞¨ HÀQÆÅ "å_ç=x <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ ... K«∂_»∞<åÜ«∞<å!
hÖÏQÍ <Õ#∞ Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ K«^∞Œ =ÙHÀÖË^∞Œ . =∂ =∞^è∞Œ ã¨∂^Œ#O J#flÜ«∞º ÖÏQÍ
viii
(JO>Ë =∂ <åÜ«∞#QÍÔ~#· H©.âı. áê`«∂i =∞^è∞Œ ã¨∂^Œ# âß¢ãQÎ≤ Í~°∞) "Õ^•O`«
âß¢™êÎÅ∂ K«^Œ∞=ÖË^Œ∞. HÍh, <å‰õΩ P ™ê~¸â◊fi~°∞_»∞ P`å‡#O^•xfl
J#∞„QÆÇÏ≤ OKå_»∞. WÑ¨C_»∞ <åÔH=fi~°∂ ÖË~∞° . JO`å ™êfi"Õ∞! D â◊s~åxH˜
P~°_Q» ∞Æ Å KÀ@∞ KåÅ∞#x K≥a`Õ „Ñ¨ã#¨ flO, (~°∞H˜‡}=∞‡ QÍi ™È^Œi) P~°_Q» ∞Æ Å
QÆk WzÛOk. ^•O\’¡ <Õ#∞ ™êfiq∞`À LO@∂ =ÙO\Ï#∞——, J#flk <å`À
~°∞H˜‡}=∞‡!
P"≥∞ <À\˜ "≥O@ ~Ú@∞=O\˜ =∂@Å∞ qx "≥Ú^Œ\™˜ êiQÍ Pâ◊Û~°ºO
K≥O^•#∞. P"≥∞Ö’ <åH˘Hõ Ü≥∂yx, XHõ `«Ñã¨ fi≤ x, âßs~°Hõ ã¨Ê $Ç¨ÏÖËx
q~°‰Ωõ ~Î åÅ∞, P`å‡#∞~°‰Ωõ ~Î åÅ∞ HõxÑ≤OzOk.
=∞# ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞OÖ’x ''J=^è∂Œ `«—— ã≤u÷ =O\˜ ã≤u÷ x =∂#ã≤HOõ QÍ
P"≥∞ J#∞Éèqí ã¨∞#Î fl@∞¡ <å‰õΩ ã¨∞ÊùiOzOk. P"≥∞ Ñ≤zÛk HÍ^Œ∞, "≥„inHÍ^Œ∞.
P"≥∞Ö’ SÇ≤ÏHõ =ã¨∞=Î ÙÅ HÀãÖ HõeQˆ Ñ≤zÛx `«ÑÊ≤ Oz, ^≥=· O HÀãÖ Ñ≤zÛx
„Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ\Ïì~∞° ÉÏÉÏ!
''Ñ≤zÛx `«ÑÊ≤ Oz, Ñ≤zÛx `≥ÑÊ≤ OK«∞ ã¨zÛ^•#O^Œ F ™ê~Ú~å=∂!——
J<Õ ÉèQí "Æ å<£ ÉÏÉÏ "åi =∂@Ö’¡ HõÅ PO`«~º° O ~°∞H˜‡}=∞‡ ~°∂ÑÖÖ’ <å‰õΩ
HõxÑ≤OzOk. HõxÑ≤OKÕ „Ñ¨H$õ u JO`«\ ˜ #∞Op P`å‡#∞Éè=í „¿Ñ~°} HõeyOKÕ
*Ï˝<åxfl, ã¨ÊO^Œ#Å#∂ J=^è∂Œ `«Å∞ á⁄O^Œ∞`«∂ LO\Ï~°∞.
H H H
™ê^èHŒ Í=ã¨Ö÷ ’ =∞Ç≤Ï=∞ÅÃÑ· "åº"≥∂Ç¨ÏO Ñ¨xH˜ ~å^ŒO\Ï~°∞. ''Z=Ô~=~À

=ã¨∂Î LO\Ï~°∞. U"À J_»∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~°∞. <å‰õΩ `ÀzOk K≥ÑÙ¨ `å#∞. "åi
HÀiHõÅ∂ <≥~"° ~Õ ∞° `«∂ LO\Ï~Ú.—— Jx ~°∞H˜‡}=∞‡ K≥ÑÊ≤ #Ñ¨C_»∞ <å‰õΩ XHõ
q^è"Œ ∞≥ #ÿ [O‰õΩ, ãÖHÀK«O HõeQÍ~Ú.
ix
''D"≥∞ ã¨fiÅÊ"≥∞#ÿ ã≤^∞Œ Åú ‰õΩ „áê=ÚYº`«x™ÈÎO^Õ"∂≥ !—— JxÑ≤OzOk.
''™êfiq∞ <å <À\˜H˜ `åà◊O "Õâß~°∞. Éè∂í `« Éèqí +¨º`«∞ÅÎ ∞ Z=fiiH©
K≥ÑÊ¨ #∞ P`å‡#O^•xH˜ `À= K«∂Ñ¨QÅÆ #∞. Z=Ô~<· å =¿ãÎ "åiH˜ P`«‡#∞
QÆ∂~ˆ Û K≥ÑÙ¨ `å#∞—— Jx P"≥∞ J#flÑ¨C_»∞ <å‰õΩ ãÖ`À+Ö HõeyOk.
P"≥∞ ''¿ãì\ò PÑ¶π "≥∞ÿO_£—— U"≥∞ÿ LO_®e?—— J#∞‰õΩ<Õ "åiH˜ ''P"≥∞
™ê~ÚK≥`· <« åº#∞Éè∂í ux á⁄O^Õ ^è#Œ ∞º~åÅ∞—— Jx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û JxÑ≤OzOk.
Hõ$+¨K‚ `·≥ #« ºO Jh, „H©ã∞¨ KÎ `·≥ #« ºO Jh, ™ê~Ú K≥`· #« ºO Jh XˆH XHõ k=º
K≥`· <« åºxH˜ qq^è"Œ ∞≥ #ÿ "åºMÏº<åÅ∞ KÕã∂¨ Î LO\ÏO. ÉèQí "Æ å<£ N ã¨`º« ™ê~Ú
ÉÏÉÏ "å~°∞ =zÛOk W@∞=O\˜ k=º K≥`· <« åºq~åƒù"åxfl =∞#Ö’ HõeyOK«@O
H˘~°̂H Hõ^•! ^•xx „áêÑ≤ÎOÑ¨ KÕã¨∞‰õΩ#fl ~°∞H˜‡}=∞‡ ^èŒ#∞º~åÅ∞!
H H H
D ~°K#« Ü≥ÚHõ¯ ed`« „Ñüx <åH˜zÛ ''nxx Ñï+¨¯iOz, áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ

nx ^•fi~å U^≥<· å „Ñ¨Ü∂≥ [#O LO@∞Ok Jx h‰õΩ `À¿ãÎ nxx Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ QÍ
"Õ~Ú™êÎ#∞—— Jx ~°∞H˜‡}=∞‡ K≥ÑÊ≤ #Ñ¨ÙÊ_»∞ D ed`« „Ñüx Ñ¨ÓiÎQÍ K«∂Kå#∞.
<Õ<Õg∞ ÑÖ_ç`«∞}˜‚ HÍ#∞. ˆH=ÅO XHõ ™ê^èŒ‰õΩ}˜‚. ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ "åi
ãÖ^ÕâßÅ‰õΩ D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ö’x ÉèÏ"åÅ∞ J#∞‰õÄÅOQÍ LO>Ë =∞Oz^Õ Hõ^•!——
J#∞‰õΩx XHõ P^è•ºu‡Hõ ™ê^è‰Œ Ωõ x ^Œ$+≤Öì ’ nxx ÑïjeOKå#∞. XHõ q^èOŒ QÍ
Wk ~°∞H˜‡}=∞‡ ''P^è•ºu‡Hõ_s·≥ —— JO>Ë `«ÑC¨ ÖË^∞Œ .
''<å‰õΩ JO`å „Ñ¨âßO`«`.Õ ÉÏ^è#Œ ∞ Éèií OKÕ â◊HÎ˜ <å‰õΩ ^≥=· O „Ñ¨™êkOz#
=~°O.——
''Z=fiiH© L`«~Î åÅ∞ „"åÜ«∞#∞. hHõ~Ú<å ZO^Œ∞‰õΩ „"åã¨∞<Î åfl#O>Ë
J=∞‡ J=∞‡HÍ^Œx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl=Ù HÍ|\˜.ì ——
x
''WÑ¨C_»∞ <å‰õΩ XO@i`«#O JxÑ≤OK«@O ÖË^∞Œ . =∞#ã¨ûO`å
ÉèQí =Æ O`«∞_Õ xO_ç L<åfl_»∞. ZO`« ã¨=∞Ü«∞=¸ ^Õ=Ù_ç`À =∂\Ï¡_\» ÏxˆH
KåÅ@O ÖË^∞Œ .——
''D rq`«O TÇ≤ÏOK«Ö#Ë O`« J^Œ∞ƒùÒ« QÍ =ÚQÆ∞ã¨∞OÎ k!——
''"≥∂Ç¨ÏOÖ’ ##∞fl |OkèOK«Hõ =∞#∞+¨μÅH˜ ^Œ∂~°OQÍ LOz, "åà◊§x
„¿Ñq∞OK«@"Õ∞ `«ÑÊ¨ "åà◊§H˜ |On HÍ‰õΩO_® <å ™ê~Ú ##∞fl „ÑüHõ} Δ O
K«∂ã¨∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. <Õ#∞, <å Ö’HõO "Õ~∞° .——
QÆ`« [#‡Å P^è•ºu‡Hõ ™ê^è#Œ Ü≥ÚHõ¯ |ÅO KÕ`« D [#‡Ö’ XHÀ¯™êi
J#∞HÀ‰õΩO_®<Õ, Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í<Õ k=ºK≥`· #« º ã¨∞Êù~}° HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍ=Åã≤#
"åi`À qÜ≥∂QÆO, ã¨=∞ã¨=Î Ú#∂ HÀÖ’Ê=@O =O\˜ Ñ¶∞¨ @#Å∞ D k=º
K≥`· #« ºO Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞Êù~}° ‰õΩ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕÜ∞« @O H˘~°Hˆ ãÖÉèqí ™êÎ~Ú. ™êO™êiHõ
r=ÙÅ‰õΩ Uk ^Œ∞óY"≥∂, P^è•ºu‡Hõ r=ÙÅ‰õΩ Jk "åi Ñ¨@¡ ™ê^è#Œ Ö’ L#fluH˜
^≥=· O U~°Ê~°z# XHõ "≥∞@∞ì J=Ù`«∞Ok! SÇ≤ÏHõ"∞≥ #ÿ ã≤iãÖÑ¨^ÅŒ ∞ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ
L<åfl "å\˜x q_çz ÃÑ\ì̃ ™ê~Ú K≥`· #« ºO`À ‰õÄ_ç# ÉèÏ"åÅ∂, =∂@Å∂,
KÕ`Å« ∂, J#∞Éè∂í `«∞Å∂ D „|`«∞‰õΩÖ’ ÑÖ_çOK«∞‰õΩO@∞#flk ~°∞H˜‡}=∞‡.
HÍ|\ì̃ D J#∞Éè"í åÅ#∞ XHõ Ñ¨ÙãÎ̈Hõ ~°∂ÑÖÖ’ „Ñ¨K∞« iOK«@O,
™ê^è‰Œ Ωõ Å‰õΩ JOkOK«@O ‰õÄ_® XHõ =∞Oz (P^è•ºu‡Hõ) ¿ã=ÜÕ∞ J=Ù`«∞Ok
Hõ^•!
áê~î‰° Ωõ Å‰õÄ ~°∞H˜‡}=∞‡ "≥e|∞zÛ#@∞=O\˜ ÉèÏ"åÅ∞ ã¨∞Êùiã¨∂Î
LO_»=K«∞Û. =∞Oz^Õ. HÍh ''P ÉèÏ"åÅ∞ =ºHÎ̃ Ü≥ÚHõ¯ Ö’HÍxfl =∂~åÛe.
=ºH˜`Î åfixfl, x`«º rq`åxfl k"åº#O^ŒO`À, P`å‡#∞Éè∂í u`À, J#O`« „¿Ñ=∞`À
xOáêe Hõ^•! JO`«=~°‰Äõ k=ºÉèÏ"åÅ ''_≥#· "≥∂——QÍ „Ñü ™ê^è‰Œ Ωõ _»∂ „|`«H@õ O
xi
JÅ=~°K∞« HÀ"åe——. JO\Ï~°∞ ÉèQí "Æ å<£ ÉÏÉÏ! D ™ê^è#Œ KÕ¿ã „Ñü ™ê^è‰Œ Ωõ _»∂
~ÚÖÏO\˜ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ#∞ K«^=Œ @O ^•fi~å `«# ÉèÏ"åÅ‰õΩ ‰õÄ_® XHõ X~°=_çx
U~°Ê~°K∞« HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞ J#@OÖ’ ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ .
D ~°K#« Ö’ <å‰õΩ JÑ¨ÊyOz# ''Ñï+¨¯~°—Î — ÉÏ^èºŒ `« Ug∞ ÖË^∞Œ ! J~Ú`Õ
D ÉèÏ"åÅ#∞ XHõ Ñ¨ûúŒ Ö’ J=∞iÛ áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ JOkOK«@OÖ’ H˘xfl
ã¨∂K«#Å∞ KÕâß#∞.
HõÖÏ¡HÑõ @
¨ O ÖËx =∞#ã¨`Î fi« O, ã¨~à° "◊ ∞≥ #ÿ ÉèÏ+¨, k=º"≥∞#ÿ ÉèÏ"åÅ∂,
™ê^è<Œ å=ã¨Ö÷ ’ r=Ù_»∞ ã‘fiHõiOKÕ ã¨∞Y ^Œ∞óMÏÅ ã¨fi~°∂ÑÖ, QÆ∞O_≥ xO_®
^≥=· O HÀãÖ xO_ç# P"Õ^#Œ , ÉÏÇ¨Ïºrq`«=Ú#∞ XHõ h_»Q#Æ ∂, JO`«iHõ"∞≥ #ÿ
rq`åxfl XHõ k=º*’ºuQÍ#∂ ã‘fiHõiOz J#∞Éèqí OK«@OÖ’ K«∂KÕ ^Œ$âßºÅ∂,
q<Õ â◊ÉÏÌÅ∂, "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz# =∂i‡Hõ"∞≥ #ÿ (Mystical) ã¨∞Êù~} ° Å∂,
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ Z<Àfl JOâßÅ‰õΩ D z#fl Ñ¨ÙãÎ̈HOõ XHõ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ¿Ñ\˜H!õ
~°∞H˜‡}=∞‡ rq`«OÖ’ ''ÉèQí "Æ å<£ ÉÏÉÏ "≥O@, WO@, [O@, Ö’#,
"≥Å∞Ñ¨Å LO_Õ XHõ k=ºâ◊HQÎ˜ Í—— =∞#‰õΩ D Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ K«kq`Õ JxÑ≤OK«∞`«∞Ok!
=∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ ã¨∂HΔÍ‡u ã¨∂HõΔ ‡"≥∞ÿ# ÑïkèÖ’¡ #∞Oz, ã¨∂÷Å"≥∞ÿ#
Ñïkè =~°‰Äõ =∞#ã¨∞û ZÖÏ Ñ¨x KÕã∞¨ OÎ ^À `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ k=º™ê^è‰Œ Ωõ ~åÖˇ#·
~°∞H˜‡}=∞‡ ÉèÏ"åÅ∞ ã¨ÇÏ¨ Hõi™êÎ~Ú.
D Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl K«^=Œ @O <åH˘Hõ ''W<£"å~ü¤ [sfl—— (Inward Journey)
J~ÚOk.
Pf‡Ü«∞OQÍ <åÅ∞QÆ∞ =∂@Å∞ K≥¿ÑÊ D J=HÍâßxfl J#∞„QÆÇÏ≤ Oz#
ÉèQí "Æ å<£ N ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ "åiH˜ <å„¿Ñ=∂O[Å∞Å∞ ã¨=∞iÊOK«∞`«∂, `«#
xii
k=º ÉèÏ"åÅ#∞ ™ê^èHŒ õ Ö’HÀÑ¨HÍ~° ÉèÏ=O`À `À\˜ ™ê^èHŒ õ Ö’HÍxH˜ JOkOz#
N=∞u ~°∞H˜‡}=∞‡ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ Jaè#O^Œ#Å∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂.
™ê~Ú ¿ã=Ö’
27.6.1995 áê`«∂i „Ñ¨ã#¨ flO
ã≤HO˜ „^•ÉÏ^£
xiii
FO
z~°Orq ~°∞H˜‡}=∞‡ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ~Î åÅ∞. ZÅ¡ÑC¨ _»∂
P ™ê~¸ã¨∞<Õ ^è•ºxOK«∞K«∞ ÉèílOK«∞K«∞ HÍÅ=Ú#∞ QÆ_»∞Ñ¨Ù
H˘#∞K«∞#flk. P"≥∞‰õΩ x„^Œ∞ÅÖ’ KåÅ HõÅÅ∞ =K«∞ÛK«∞#flq.
N ™ê~Ú<å^è∞Œ _»∞ P HõÅÅ‰õΩ x„^Œ∞ÅÖ’ KåÖÏ =∞Oz J~°=÷ ÚÅ#∞
`≥eÜ«∞*ËÜÚ« K«∞<åfl~°∞. P HõÅÅ J~°=÷ ÚÅ#∞ =∞Oz ÉèÏ+¨Ö’ =∞Oz
Ñ¨^=Œ ÚÅ`À ZÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _»∞ „"åã¨∞H˘#∞K«∞#flk. zII ~°∞H˜‡}˜ Uq∞Ü«¸
K«^∞Œ =ÙH˘#ÖË^∞Œ . U HÍ=º=Ú ÑïOî K«Ö^Ë ∞Œ . J~Ú##∞ =∞Oz ÉèÏ+¨Ö’
=∞Oz Ñ¨^=Œ ÚÅ`À P™ê~¸ã¨∞x P„QÆÇÏ¨ =Ú`À „"åã¨∞H˘#∞K«∞#flk.
Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«=ÚKÕ`« P ™ê~¸ã¨∞x J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú =Å# J@∞¡
„"åÜ«ÚK«∞#fl=x <å #=∞‡Hõ=Ú. <Õ#∞ P"≥∞ „"åã≤# Ñ¨ÙãHÎ¨ =õ Ú#∞ K«kq#
`«~∞° "å`« <å‰õΩ Hõe#æ Jaè„áêÜ«∞=Ú#∞ `≥eÜ«∞Ñ¨~∞° ÛK«∞<åfl#∞.
W@∞¡
ã≤.ÃÇÏKü.q. ã¨∞„|Ç¨Ï‡}ºâß¢ã≤Î
1999Ö’ =∂ ÉÏ=QÍ~°∞ JÑ¨Ê\˜=~°‰Ωõ <å‰õΩ Hõey# J#∞Éè"í åÅ∞

K«kq "åi Jaè„áêÜ«∞O ÃÑq· ^èOŒ QÍ `≥eÜ«∞ÑïKå~°∞.
xiv
N =∂„`Õ#=∞ó
~°=∂º#∞Éèí∂u
™êQÆ~°`«~°OQÍÅ∞ x~°O`«~°O L"≥fi`«∞ÎQÍ Zyã≤Ñ¨_»∞`«∂ =∞m§
qiyÑ¨_∞» `«∂ =ÙO_»@O ã¨=Ú„^Œ ã¨ÇÏ¨ [ÅHõ} Δ O. P `«~O° QÍÅ x_çq ZO`«?
WÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ Zxfl `«~°OQÍÅ∞ Zyã≤Ñ¨_ç<å~Ú? JO>Ë K≥Ñ¨Ê@O =∂„`«O
Z=i=ÖÏ¡HÍ^Œ∞ Jx =∂„`«O YzÛ`«OQÍ K≥ÑÊ¨ QÆÅO. =∞#ã¨∞û ‰õÄ_® ™êQÆ~"° ∞Õ .
^•xH˜ =∞#™êûQÆ~O° Jx Hõ^•¿Ñ~°∞. =∞#™êûQÆ~O° Ö’xq ÉèÏ=`«~O° QÍÅ∞.
Jq‰õÄ_® Z_»`Q≥ xÆ `«~O° QÍÖËQÍh, P ÉèÏ=ÅÇ¨Ïix =∂„`«O Hõ@∞ìk@ìO
KÕã,≤ "å‰õΩ¯^•fi~å<À, JHõ~Δ ~° ∂° ÑÖÖ’<À Ñ¨^∞Œ QÆ∞iH© Hõ~n° Ñ≤HQõ Í JOkOK«
=K«∞Û#∞ J<Õk x`«ºã¨`º« O.
HÍh P ã¨=Ú„^Œ `«~°OQÍÅ<Õ ~å=∞=∞O„`« =∞Ç≤Ï=∞`À JQÆãÎ̈º=∞Ç¨Ïi¬
PáÈã¨# Ñ¨\Ïì_∞» . P ~å=∞=∞O„`«O`À<Õ Jáê~° [Åxkèx Ç¨Ï#∞=∞ `«iOKå_»∞.
P! P ''Ç¨Ï#∞=∞ ~å=∞^Œ∂`« Hõ^•! ^≥·"åOâ◊ Hõ^•!—— J#∞HÀ=K«∞Û. HÍh "å~°∞
=∞#‰õΩ P`«‡QÆ∞~°∞=ÙÅ∞. =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ ^Œi≈Oz# „^Œ+Åì¨ ∞. J@∞=O\˜
QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ Ö’HÀ^Œú~°} HÍ~°} [#∞‡Öˇ· UÜ«ÚQÆOÖ’<≥·<å =ÙO\Ï~°∞.
ÃÑ·q^èŒOQÍ K«~åK«~° [QÆ`«ÎO`å "åºÑ≤Oz# QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ #Å∞ãÖ`«
*Ï˝#=∞<Õ JO[<åxfl Z=i JO`«ˆ~fl„`åxH˜ ÃÑ_»`å~À "åiH˜ =∂„`«"Õ∞
Ñ¨~=° ∂`å‡#∞Éè∂í u Åaèã∞¨ OÎ k. J@∞=O\˜ "åi =∞#ã¨∞û Ö∫H˜Hõ q+¨Ü∂« Å‰õΩ
^Œ∂~°OQÍ UHÍO`åxfl HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. ÉèíHÎ̃ ™êQÆ~°OÖ’ =Ú#HõÅ∞ "Õã¨∂Î
K«~åK«~° [QÆ`«ÎO`å ÉèíQÆ=O`«∞x „¿Ñ=∞, Hõ~°∞}Ï=∞$`« ™êQÆ~°"Õ∞##fl ÉèÏ=#Ö’
b#O J=Ù`å~°∞. Jk ~å=∞™êQÆ~°O HÍ=K«∞Û. ™ê~Ú ™êQÆ~°O HÍ=K«∞Û.
JO^Œ∞Hˆ HÍÉ’Å∞ `åºQÆ~åAQÍ~°∞ QÆ∞~°∞=Ù ÖËHõ ZO`«\ Q˜ ∞Æ }˜H˜ J~Ú<å =∞#ã¨∞û
xÅ∞=^Œ<åfl~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞x g∞^Œ.
J@∞=O\˜ QÆ∞~°∞Hõ$áêHõ\ÏHõΔ áê„`«∞~åÅ∞ N=∞u `«xHÔ à◊§ ~°∞H˜‡}=∞‡.
ˆH=ÅO QÆ∞~°∞"Õ ^≥·==∞x ÉèÏqOz, Ñ¨~°=∂`å‡#∞Éèí∂uÖ’ [#‡™êÑ¶¨ÖÏºxfl
xv
„QÆÇ≤ÏOz Ñï`«$Ñ≤Î`À `«# rq`åxfl QÆ_»∞Ñ¨Ù‰õΩO@∞#fl ^èŒ#ºrq.
„`Õ`åÜ«ÚQÆOÖ’ â◊|i QÆ∞~°∞â◊√„â◊¥+¨`À<Õ `«iOzO^Œx `≥eÜ«∞x
"å~°∞O_»~∞° . JO^Œ∞Hˆ `å#∞QÍ N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ â◊|ix "≥^∞Œ ‰õΩ¯O@∂ =zÛ<å
J=∂‡ â◊|i! h QÆ∞~°∞â◊√„â◊¥+¨KH« ¯õ QÍ Ñ¶e¨ OzO^•? h™ê^è#Œ h‰õΩ =∞#âß≈Oux
HõeyOzO^•? Jx J_çQÍ_»∞QÍh, h"≥ÖÏ=Ù<åfl=x J_»QÖÆ ^Ë ∞Œ . â◊|i‰õÄ_®
~å=∂! <Õ#∞ <åQÆ∞~°∞=Ù Ö’HÍÅ‰õΩ "≥à§◊ \ÏxH˜ J#∞=∞u hÜ«∞=∞x J_çyOk
QÍx ã¨fi~°"æ ∂≥ "≥∂Hõ"Δ ∂≥ J_»QÖÆ ^Ë ∞Œ . P"≥∞‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞Hõ áÈ~Ú<å ~å=∞^Œ~≈° #
ÉèÏQÆºO ã¨fi~°æÑ¶¨ÅO „áêÑ≤ÎOKå~Ú QÆ∞~°∞¿ã"åÑ¶¨ÅOQÍ.
P q^èOŒ QÍ<Õ `«#QÆ∞O_≥Q∞Æ _çÖ’ QÆ∞~°∞K«~} ° ÏÅ#∞ „Ñü+≤Oì z, QÆ∞~°=#∞
„QÆÇ¨ÏO`À ã¨~åfiO`«~å`«‡ J~Ú# Ñ¨~°=∂`«‡ P`«‡ÑÖ[~°OÖ’<Õ =Ù<åfl_»x
„QÆÇ≤ÏOz, J^≥· fi`å=∞$`«ÉèÏ= ÅÇ¨ÏiÖ’ =Ú#HõÅ∞"Õã≤, P ÉèÏ=ãÖÑ¨^Œ#∞
X_çã#≤ @∞ì, JHõ~Δ åÅ∞QÍ ~°∂Ñ¨ÙkkÌ# P`å‡#∞Éè=í JHõ~Δ t° eÊ <å¿ãflÇ≤Ï`«∞~åÅ∞,
QÆ∞~°∞Ñüfl N=∞u ~°∞H˜‡}=∞‡‰õΩ =∞#™ê "åKå „Ñ‘u Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ #=∞ã¨¯
iã¨∞Î<åfl#∞.
P"≥∞ á⁄Ok# Ñ¨~=° ∂`å‡#∞Éè∂í u ™ê~°O J~Ú# ''J^≥· fi`å=∞$`«
=i¬}—˜ — „QÆO^èOŒ ZO^ŒiHÀ P`å‡#∞Éè∂í uH˜ Hõ~n° Ñ≤Hõ HÍQÆÅ^Œx <åÉèÏ=#.
N=∞u ~°∞H˜‡}=∞‡ ÑïÑ¨Hfiõ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O`À, J#∞Éè∂í u ~°=∞ºOQÍ =∞Ô~<Àfl `«#
Ñ¨~°=∂`å‡#∞ÉèÏ"åÅ#∞ (JÇ¨ÏO„|Ç¨Ï‡ã≤‡) JHõΔ~°~°∂ÑÖ HõeÊOKÕ â◊H˜Îx
„Ñ¨™êkOK«=∞x t=â◊‰õΩÎÅ∞ J~Ú# Åe`åHÍ"Õ∞â◊fi~°∞Å#∞ „áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞.
ZO^Œ~À =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞. J^≥· fi`å=∞$`« Ñ≤áêã¨∞Öˇ·# ™ê^èŒ‰õΩÅO^ŒiH© <å
#=∞â◊≈`åÅ∞. =_çO¤ z# qãÎ̈iÖÏ J^≥· fi`å=∞$`«O =ÚO^Œ∞O_»QÍ, <åÅ∞Hõ`À
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ ~°∞zx QÆi>ˇ#_çy#@∞¡ =∞~˘Hõ~∞° K≥ÑÊ¨ @O ZO^Œ∞‰õÄ! Z=iH˜
"åˆ~ K«kq „QÆÇÏ≤ Oz ~°=∂º#∞Éè∂í ux á⁄O^Œ=Åã≤#kQÍ HÀ~°∞`«∞<åfl#∞.
N=∂`« ¿ã=Ö’
K≥=Ù@∂i ‰õΩã¨∞=∞ ‰õΩ=∂i, ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£
xvi
FO N™ê~Ú~åO
''Ç¨Ï$^ŒÜ∞« QÆ∞Ç¨ÏÖ’ #∞O_ç ...——
1984 AÖˇ· 13# QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞H˜ ÉèQí "Æ å<£ NNN ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ
"åi ^ŒQiæÆ H˜ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥o§#Ñ¨Ê\˜ #∞Oz =∂#ã≤HOõ QÍ H˘xfl =∂@Å∞
q#|_»@O, ^Œ$âßºÅ∞ Hõ#|_»@O, J#∞Éèí∂`«∞Å∞ HõÅQÆ@O [iyOk.
1985Ö’ XHõ™êi ™êfiq∞ HõÅÖ’ ''bÅÅ∞ K«∂Ñ≤™êÎ#∞ ... „"åã¨∞H˘=∞‡x——
K≥áêÊ~°∞. JÑ¨Ê\˜ #∞Oz ZÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _»∞ D J#∞Éè"í åÅhfl „"åã¨∂Î LO_»@O
„áê~°OaèOKå#∞. 2000 ãÖ=`«û~°OÖ’ XO\˜q∞@ì HÀ^ŒO_»~å=Úx
PÅÜ«∞OÖ’ áÈ`«# ÉèÏQÆ=`«O „"åã≤#KÀ@ D Ñ¨ÙãÎ̈HÍxH˜ ''J^≥· fi`å=∞$`«
=i¬}—˜ — Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\Õì Kå~°∞.
''J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}—˜ —QÍ ~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞‰Ì Ωõ #fl D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ „"å`« „Ñüx
™êfiq∞ „¿Ñ~°}`À N q.Ü«∞ãπ.P~ü. =¸iÎQÍiH˜ WzÛ, Ñ¨ÙãÎ̈HOõ K«kq "åi
Jaè„áêÜ«∞O `≥eÜ«∞KÕÜ∞« =Åã≤OkQÍ HÀ~å#∞. <å =∂@#∞ =∞xflOz "å~°∞
ZO`À Ñ¨x XuÎ_Öç ’ L#flÑ¨Ê\˜H© Ñ¨ÙãÎ̈HÍxfl ZO`À „â◊^QúŒ Í K«kq =ÚO^Œ∞
=∂@ ''MËÅu =∞=∞Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ ™ê~Úó—— „"åã≤ D Ñ¨ÙãHÎ¨ Íxfl JK«∞Û "Õ~ÚOK«=∞x
##∞fl „áÈ`«ûÇ≤ÏOKå~°∞. ''J^≥· fi`å=∞$`«=i¬}—˜ — "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ ~å=\ÏxH˜
HÍ~°‰Ωõ Öˇ#· "åix QÆ∞iOz Uq∞ „"åã≤<å `«‰Ωõ ¯"Õ. x~°ÇÏ¨ OHÍi, x~°‡Å
Ç¨Ï$^ŒÜÚ« Å∞, P^è•ºu‡Hõ É’^èÅŒ ∞ KÕ¿ã =∞Oz =Hõ,Î JxflO\˜h q∞Oz NNN
ÉèQí "Æ å<£ ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ "åi J#∞„QÆÇÏ¨ O ÑÙ̈+¯¨ ÅOQÍ á⁄Ok# J^Œ$+¨=ì O`«∞Å∞
N q.Ü«∞ãπ.P~ü. =¸iÎ QÍ~°∞. "å~°∞ WOHÍ Z<Àfl P^è•ºu‡Hõ LÑ¨<åº™êÅ∞
WzÛ =∂#"åox ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ #_çÑO≤ KåÅx HÀ~°∞‰õΩO@∂, "åiH˜, "åi
‰õΩ@∞OÉÏxH˜ ™êfiq∞ k"åºjã¨∞ûÅ∞ `≥eÜ«∞KÕã∞¨ <Î åfl#∞.
xvii
<å J#∞Éè"í åÅ∞ H˘xfl K«kq# N áê`«∂i „Ñ¨ã#¨ flOQÍ~°∞ D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ
QÆ∞iOz 1995Ö’<Õ ''Pf‡Ü«∞OQÍ <åÅ∞QÆ∞ =∂@Å∞—— „"åâß~°∞. HÍx, 1999Ö’
„Ñ¨ã#¨ fl "åi ÉèÏ~°º H˘<åflà◊√§ HÍj qâ◊fi<å^è∞Œ x ã¨xflkèÖ’ QÆ_á» êÅ#∞‰õΩx
HÍj "≥àÏ§~°∞. HÍj "≥o§# H˘kÌ ~ÀAÅˆH U J<å~ÀQÆº=¸ ÖËx „Ñ¨ã#¨ fl
HõáêÅ "≥∂HõOΔ J~Ú Dâ◊fi~°∞xÖ’ Hõeã≤áÈÜ«∂_»∞. „Ñ¨ã#¨ fl z#fl<å\˜ #∞O_ô
=∞Oz ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞. ‰õΩ@∞O|OÖ’ L<åfl `å=∞~å‰õΩ g∞k h\˜ ÉÁ@∞ìÖÏQÍ
ãÖ™ê~°O KÕã≤ "≥~· åQÆº"Õ∞ ãÖÑ¨^QŒ Í á⁄Ok# J^Œ$+¨=ì O`«∞_»∞. ÉèQí "Æ å<£ NNN
ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ "åi J#∞„QÆÇÏ¨ O á⁄Ok# ÉèÏQÆºâße, =∞Oz=Hõ,Î ~°K~« Ú`«.
P^è•ºu‡Hõ LÑ¨<åº™êÅ∞ Wã¨∂Î "åº™êÅ∞ ‰õÄ_® „"å¿ã"å~°∞.
D Ñ¨Ùã¨ÎHõO Ñ¨Ó~°Î~Ú ''J^≥· fi`å=∞$`«=i¬}˜——QÍ JK«∞Û J~Ú
"≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ =KÕÛ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Éè∫uHõOQÍ J`«#∞ ÖËHáõ È=@O KåÖÏ ÉÏ^èŒ
JxÑ≤Oz<å ™ê~¸â◊fi~°∞xÖ’ b#O J~Ú# J`«#∞ P`«‡Ñ¨~O° QÍ K«∂™êÎ_#» fl
P#O^ŒO <å‰õΩ `«$Ñ≤xÎ WzÛOk. „Ñ¨ã#¨ fl WÖÏ `«#Ö’ SHõºO J~ÚáÈ`å_»x
`≥eã≤ ™êfiq∞ =ÚO^Õ J`«x KÕ`,« 1995Ö’ Pf‡Ü«∞OQÍ <åÅ∞QÆ∞ =∂@Å∞
„"å~ÚOKå~°∞. ÉÏÉÏ! h Éè‰í Ωõ ÅÎ g∞^Œ h‰õΩ ZO`« „¿Ñ=∞!
=∂ ~Ô O_»= J=∂‡~Ú zII H˘O_»∂i <åQÆ=∞}˜x ™êfiq∞ ''D
J#∞Éèí"åÅhfl XHõ „Hõ=∞ Ñ¨^ŒúuÖ’, Ñ¨ÙãÎ̈Hõ ~°∂ÑÖÖ’ ~å=\ÏxH˜, „Ñ¨ÓÑ¶¨ÙÅ∞
k^Œ\Ì ÏxH˜—— Z#∞fl‰õΩx ZO`À ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕ~ÚOKå~°∞. P"≥∞H˜ P"≥∞ ‰õΩ@∞O|
ã¨É∞íè ºÅH˜ ™êfiq∞k"åºjã¨∞ûÅ∞.
J=∞‡ J#∞Éè"í åÅ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ ''J^≥· fi`å=∞$`«=i¬}—˜ —x JK«∞Û "Õ~ÚOz
WzÛ# =∂ JÉÏƒ~Ú zII `«xHÔ à◊§ q[Ü«∞~åÑ¶∞¨ = =¸iÎ ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ, Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ
™êfiq∞ k"åºjã¨∞ûÅ#∞ JO^ŒKãÕ ∞¨ <Î åfl#∞.
xviii
Ju ã¨fiÅÊ =º=kèÖ’ JHõΔ~°=ÚÅ#∞ K«Hõ¯QÍ ‰õÄ~°∞Ê KÕã≤#
zII Hõ$+¨‚=¸iÎ, âß~°^Œ (l.q. „QÍÑ¶≤H±û) ^ŒOÑ¨`«∞Å‰õΩ, JO^ŒOQÍ Ñ¨ÙãÎ̈HõO
JK«∞Û "Õ~ÚOz WzÛ# NHõàÏ „Ñ≤O@~üû (QÍOnè#QÆ~)ü Nx"åãπ QÍiH˜ ™êfiq∞
k"åºjã¨∞ûÅ∞ JO^Œ*ãË ∞¨ <Î åfl#∞.
Ñ¨ÙãÎ̈HõO ™êfiq∞ K≥O`«‰õΩ KÕ~°Û@OÖ’ ã¨Ç¨ÏHõiOKÕO^Œ∞‰õΩ ™êfiq∞KÕ
Z#∞flHÀ|_ç# N x+ì̈Å "≥OHõ„\Ï=Ù, N=∞u bÖÏx ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ ÉèQí "Æ å<£
k"åºjã¨∞ûÅ∞ JO^ŒKãÕ ∞¨ <Î åfl#∞.
'ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍ ã¨∞d<ÀÉè=í O`«∞!—
âßOu âßOu âßOuó
20-10-2010 `«xÔHà◊§ ÅH©Δ ‡~°∞H˜‡}˜
xix
q+¨Ü«∞O
q+¨Ü∞« O „QÆO^ä=Œ ∞O`å Ñ¨~K° ∞« ‰õΩ#flk.
U J#∞Éè"í åxH˜ P J#∞Éè=í "Õ∞ „Ñ¨`ºÕ HõO.
K«^∞Œ =Ù‰õΩO@∂ "≥à√◊ OÎ >Ë ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ `«# J#∞Éè=í O`À ãïáÈÅ∞Û‰õΩx
=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ∞`å_»∞.
„Ñ¨`º« Hõ~Δ =° ¸ ã¨`º« ™ê~Ú ÉèQí "Æ å#∞x P#O^Œ ã¨∞^è• =∞Hõ~O° ^Œ"∞Õ !
xx
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 1
J^≥fi· `å=∞$`« =i¬}˜

™ê~°=O`«"∞≥ #ÿ <ÕÅ, |Å"≥∞#ÿ c*ÏÅ∞, HÍ=Åã≤#O`« h\˜ =ãü,
ã¨∂~°º~°t‡ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ =hfl K«H¯õ QÍ ã¨=∞‰õÄi#Ñ¨C_Õ K«H¯õ x ÑÖ@ ÑÖ_»\ÏxH˜
J=HÍâ◊O, P ÑÖ@#∞ Ñ¨k=∞On J#∞ÉèíqOz, P#OkOKÕ ÉèÏQÆºO
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
J^Õ q^èOŒ QÍ P^è•ºu‡Hõ zO`«# "≥Ñ· Ù¨ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O PHõi¬OK«|_»\ÏxH©,
ÉèíQÆ=`«`åÎfixfl QÆ∞iÎOK«_®xH˜, „|Ç¨Ï‡`«`åfixfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, ã¨fiÜ«∞OQÍ
J#∞Éèqí Oz `«∞^Œ‰Ωõ `å<Õ ^≥=· OQÍ, ^≥=· "Õ∞ `å#∞QÍ „|`«H\õ ÏxH© Z=Ô~<· å
HÍh H˘xfl ÅHõ} Δ ÏÅ#∞ „áê^äqŒ ∞HõOQÍ Hõey LO_®e.
Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O KÕ`« Hõ~°‡ÑïÑ¨Hõfi`« K≥O^Œ@O, ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO
HõÅQÆ@O ãÖÉèqí ã¨∞OÎ k. Z<Àfl [#‡Å #∞O_ç "≥∂Hõ=Δ ∂~°Oæ Ö’ Ñ¨Ü∞« xã¨∂,Î
Hõ~‡° ÑïÑ¨Hfiõ O`À ^≥"· å#∞„QÆÇÏ¨ O á⁄Ok`ÕHÍx Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O P^è•ºu‡Hõ zO`«#
"≥Ñ· Ù¨ =∞à◊§^Œ∞.
Ñ¨Ó=Ù Ñ¨Ù@Qì Í<Õ Ñï=∞oã¨∞OÎ ^Œ#fl@∞¡QÍ XH˘¯Hõ¯i rq`«OÖ’ z#fl`«#O
#∞O_Õ k=ºÅHõ}Δ ÏÅ∞ |Ç≤Ï~°`æ =« ∞=Ù`«∂, „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ Ñ¨Ó*Ï~°›"∞≥ #ÿ Ñ¨Ù+¨ÊOQÍ
"åi rq`«=Ú ÉèQí =Æ `åûxfl^èºŒ =Ú#∞ KÕ~∞° ‰õΩO@∞Ok. JO`ÕHÍx, XHõ¯=∂~°∞QÍ
ÉèíQÆ=O`«∞xÖ’ SHõº`« K≥O^ŒQÆÅQÆ@O KåÖÏ Hõ+¨ìO. ^≥·= ãÖHõÅÊO,
Dâ◊fi~å#∞„QÆÇÏ¨ O LO>Ë `«ÑÊ¨ .
„Hõ=∂#∞™ê~°OQÍ, ^≥=· ãÖHõÖÏÊ#∞™ê~°OQÍ U =ºH˜Î rq`«OÖ’<≥<· å
„Ñ¨H\õ `˜ =« ∞ÜÕ∞º HÀiHõÅ∞, ãÖÉèqí OKÕ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ P =ºH˜xÎ ÉèQí =Æ O`«∞x K≥O`«‰Ωõ
KÕ~∞° ™êÎ~Ú.
2 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
J<ÕHõ ~°∂áêÅÖ’, J<ÕHõ <å=∂Å`À KÕ¿ã YO_®~å^è#Œ HÍ‰õΩO_®
z#fl`«#O #∞O_ô XˆH ^Õ=Ù_çx Ñ¨ÓlOKåÅx JxÑ≤OKÕk. `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ
=∞#ã¨∞ JYO_®~å^Œ# "≥·Ñ¨Ù "≥ÚQÆ∞æ K«∂¿Ñk. Hõ$+¨μ‚_»<åfl, Hõ$+¨‚ `«`«fi=∞<åfl
<å‰õΩ =∞‰õΩ¯= Z‰õΩ¯=QÍ LO_Õk.
z#fl`«#O #∞O_ô ''D rq`«O Uq∞\˜? K«xáÈÜ«∂Hõ U=∞=Ù`å=Ú?
rq`«O =Úy¿ãÖ’QÍ ™êkèOK«QeÆ y#k U"≥∞<ÿ å L#fl^•? Ñ¨k=∞OkH© U
~°HOõ QÍ<≥<· å LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ Q» ÖÆ =∂? J<Õ ÉèÏ=# LO_Õk.
K«^∞Œ =O>Ë ZO`À „â◊^.úŒ ÉÏQÍ K«^∞Œ =ÙHÀ"åÅ<Õ Pã¨HÎ˜ LO_Õk. HÍx,
<Õ#∞ P ~ÀAÅÖ’ K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O ÖËHõ Z‰õΩ¯=QÍ K«^∞Œ =ÙHÀÖË^∞Œ .
U^À ^è#Œ O ãÖáêkOz, ‰õÄ_»É\ˇ ì˜ Ñ≤ÅÅ¡ H˜ W"åfie Jx JxÑ≤OKÕk HÍ^Œ∞.
Éèqí +¨º`«∞#Î ∞ QÆ∞iOz PO^Àà◊# ÖË‰Ωõ O_® xtÛO`«QÍ, Ç¨~ÚQÍ QÆ_¿ç Ñ
ã¨fiÉèÏ=O, ‰õΩÅ=∞`« Éè^Ë •Å∞ áê\ÕK«‰Ωõ O_® Jxfl =∞`«=ÚÅ#∞ Q“~°qOK«_O» .
ÃÑ^ŒÌ =Ü«∞ã¨∞Ö’ ‰õÄ_® JO>Ë =$^•úÑº¨ OÖ’ ‰õÄ_® JO^Œ~∂° <å ^ŒQiæÆ H˜
=ã¨∞OÎ _®e J<Õ HÀiHõ LO_Õk.
"Õ∞=Ú =∞„^•ã¨∞Ö’ LO_»QÍ 1982= ãÖII "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ =∂
JÉÏƒ~Ú `«xHÔ à◊§ q[Ü«∞~åÑ¶∞¨ ==¸iÎ`À Hõeã≤ ã¨∞O^Œ~O° "≥o§ ÉÏÉÏ ^Œ~≈° #O
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞. ^Œ~≈° #O `«~∞° "å`« ÉÏÉÏg∞^Œ <åÔHÖÏO\˜ Jaè„áêÜ«∞=¸
HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ .
=∞m§ 1983 [#=iÖ’ ~Ô O_»=™êi =∂ J=∂‡~Ú ã¨∞^è,Œ JÅ∞¡_∞»
~å=∞Hõ$+¨`‚ À Hõeã≤ ÉÏÉÏ ^Œ~≈° #O HÀãÖ ã¨∞O^Œ~O° H˜ "≥àÏ§#∞. =∂‰õΩ Ñ¨k
QÆ*ÏÅ ^Œ∂~°OÖ’ HÍ~°∞ Z‰õΩ¯`«∂ HõxÑ≤Oz#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ Z_»=∞ áê^ŒO
^Œ~≈° #=∞~ÚOk.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 3
D™êi ^Œ~≈° #O `«~∞° "å`« WO\’¡#∂, <åÖ’#∂ ‰õÄ_® KåÖÏ

=∂~°∞ÊÅ∞ [iy<å~Ú. P =∂~°∞ÊÅ =Å# <åÖ’ KåÖÏ JâßOu KÀ@∞
KÕã∞¨ ‰õΩ#flk. <å Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O =Å# <å =∞#ã¨∞ Dâ◊fi~°∞x Ü«∞O^Œ∞
ÅQÆfl"≥∞ÿ PÜ«∞# J#∞„QÆÇÏ¨ O`À XˆH ^≥"· åxfl H˘Å"åÅ#fl HÀiHõ HõeyOk. P
HÀiHõ`À<Õ ~ÀE Ñ¨Ó[KÕ¿ã QÆkÖ’ HÍHõ ^•x Ñ¨H¯õ # Ñ‘@"Õã≤ Dâ◊fi~°∞x
ÃÑ\ÏìÅx JxÑ≤OzOk. Ñ‘@‰õΩ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù ~åã≤, ‰õΩO‰õΩ=∞ ÉÁ@∞¡ÃÑ\˜ì,
t=áê~°fi`«∞Å á¶⁄\’ ÃÑ\ì̃# `«~∞° "å`«, =∞iH˘xfl ^Õ=`å=¸~°∞ÅÎ #∞ ‰õÄ_®
ÃÑ\ÏìÅxÑ≤Oz +≤i_ô™ê~ÚÉÏÉÏ, q<åÜ«∞‰õΩ_»∞, ÅHΔ̃ ‡, ã¨~ã° fi¨ u`À áê@∞
=∂ WÅ"ÕÅ∞Ê <åˆQO„^Œ∞_ç á¶⁄\’ ‰õÄ_® ÃÑ\ì̃ ~ÀE Ñ¨Ó[ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂
LO_»QÍ J#∞HÀx HÍ~°}ÏÅ=Å¡ P Ñ¨Ó[ PyáÈ~ÚOk. `«~∞° "å`« P á¶⁄\’Å∞,
fã≤"Õã≤ Ñ¨Ó[ =∞^èŒºÖ’ PyáÈ~Ú#O^Œ∞‰õΩ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x `«ÅK«∞‰õΩx
^Œ∞ódOKå#∞.
`«~∞° "å`« PO[<ÕÜÚ« x á¶⁄\’ ÃÑ\ÏìÅx JxÑ≤Oz PO[<ÕÜÚ« x
á¶⁄\’ H˘x `≥zÛ Ñ¨Ó[ „áê~°Oaèã∂¨ Î #∞"≥· fi<å xÅ==∞x PO[<ÕÜÚ« x
„áêi÷OKå#∞. á¶⁄\’ ÃÑ\ì̃# "≥O@<Õ J#∞HÀ‰õΩO_® PO[<ÕÜÚ« _ç QÆ∞_çH˜
"≥àÏ§#∞. KåÖÏ P#O^ŒOQÍ JxÑ≤OzOk. Wk [iy# H˘kÌ ~ÀAÅˆH J#∞HÀx
Ñïã≤÷`«∞Å =Å# PO[<ÕÜ«Ú_ç á¶⁄\’ ‰õÄ_® fã≤"ÕÜ«∞@O [iyOk.
~Ô O_»∞™ê~°∞¡ WÖÏ [~°Q@Æ O =Å# JO`«∞ÖËx "Õ^#Œ x J#∞Éèqí OKå#∞.
XHõ~ÀA ~å„u Ñ¨_∞» ‰õΩ<Õ =ÚO^Œ∞ ''D r=# ãÖ^è•º ã¨=∞Ü«∞OÖ’
<å‰õΩ `À_»∞ Z=~°∞?—— Jx qÑ¨s`«OQÍ ^Œ∞ódOKå#∞. 1984Ö’ ÉÏÉÏ
''QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞——H˜ ##∞fl Ñ¨Ù@ìÑïÎH˜ KÕ̂~ÖÏ KÕã≤ `å<Õ <å‰õΩ `À_»∂ h_®
J~Ú<å~°∞.
4 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
P `«~°∞"å`« HÍsÎHõ =∂ãÖÖ’ „Ñü~ÀE =_»Ñ¨à◊x "≥o§
t"åÅÜ«∞OÖ’ t=ÙxH˜, J=∞‡"åiH˜, #=„QÆÇ¨ Å‰õΩ ~ÀE „Ñ¨^HŒ }Δ˜ Å∞ KÕâß#∞.
P ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’<Õ '<åQÆ∞Å K«qu— <å_»∞ <åˆQO„^Œ∞xH˜ áêÅ∞ áÈâß#∞.
1983 _çâO◊ |~°∞Ö’ QÆ∞~°∞"åÜ«Ú~°∞ "≥o§ NHõ$+¨‚ ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩx =KåÛ#∞.
<å ÉÏ^èŒº`«Å∞ Jhfl fi# `«~°∞"å`« H˘<åflà◊§H˜ Z=i ^ŒQÆæ~å
LO_»‰Ωõ O_® U^À XHõKÀ@ XO@iQÍ, „Ñ¨âßO`«OQÍ LO_®Åx JxÑ≤OzOk.
u~°∞ÑüÖ’ XHõ QÆk fã¨∞‰õΩx LO^•=∞x J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍh gÅ∞HÍÖË^∞Œ .
1982 =∞iÜ«Ú 1983Ö’ =∞„^•ã¨∞Ö’ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ Nã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ ^Œ~≈° #O
J~ÚOk. JÑ¨C_»∞ „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ <å‰õΩ Ug∞ JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’
„Ñ¨âßO`«OQÍ LO_»=K«∞Û#x =∂ JHõ¯Ü«∞ºQÍi JÉÏƒ~Ú K«ÖÏ¡ ÉèÏã¨¯~°âß¢ãÎ≤
K≥Ñ`≤ Õ U |O^è•Å∞ ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ LO_®Åx J#∞‰õΩ<åfl#∞.
1984Ö’ #~°ã~¨ å=Ù¿Ñ@Ö’ =∂ ~Ô O_»= J#flÜ«∞º „^À}Ï=~°≠∞Å
Ñ¨Ó~°K‚ O« „^ŒÉÏ|∞ <å‰õΩ Nã¨`º« ™ê~Ú á¶⁄\’ WKåÛ~°∞. ~Ô O_»∞ =∂q∞_ç ÑÖ_»∞,¡
=∞Öˇ¡ Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞ fã¨∞‰õΩx =∂ J#flÜ«∞º`Àáê@∞ ™ê~ÚÉè[í #‰õΩ "≥Ú^Œ\™˜ êiQÍ
"≥àÏ§#∞.
JÑ¨Ê\˜H˜ ™êfiq∞x QÆ∞iOzHÍx, PÜ«∞# `«`fi« O, É’^èÅŒ QÆ∞iOzHÍx
<å‰õΩ Uq∂ `≥eÜ«∞^Œ∞. Hˆ =ÅO XO@iQÍ, „Ñ¨âßO`«OQÍ LO_»@O HÀãÖ
=∂„`«"∞Õ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥àÏ§Åx J#∞‰õΩ<åfl#∞.
`≥<åeÖ’ =∂ PY~°∞ J=∂‡~Ú ã¨∞^èŒ WO\’¡ LO_»QÍ XHõ "å~°O
~ÀAÅáê@∞ Éè’[#O K≥Ü∞« º‰õΩO_® Hˆ =ÅO ã¨fiÅÊOQÍ H˘xfl J@∞‰õΩÅ∞
=∂„`«"∞Õ ux LO_®Åx JxÑ≤OzOk. J#flÜ«∞º <å‰õΩ ™êfiq∞ á¶⁄\’ WzÛ#
`«~∞° "å`« P HÀiHõ fiOk. U_»= ~ÀA# ~å„u HõÅÖ’ =∂ J=∂‡~Ú ã¨∞^èHŒ ˜
''JO^Œi`À Hõeã≤ ™êfiq∞ Éè’[#O KÕã∂¨ —Î — HõxÑ≤OKå~°∞. ''bÅÅ∞ K«∂Ñ≤™êÎ#∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 5
... ~åã¨∞HÀ=∞x—— J<åfl~°∞. Zxq∞^Œ= ~ÀA# =∂=¸Å∞QÍ Éè’[#O KÕâß#∞.

JÑ¨Ê\’¡ <å‰õΩ XO\˜q∂^Œ L#fl H˘kÌáê\˜ |OQÍ~°∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ fã≤"ãÕ ,≤ U^À
XHõ ~°OQÆ∞ p~°Å∞ =∂„`«"∞Õ Hõ@∞ìHÀ"åÅx JxÑ≤OKÕk. `≥<åeÖ’ LO_»QÍ
XHõ¯™êi á⁄#∂fl~°∞ "≥o§ PO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞ QÆ∞_çH˜ "≥àÏ§#∞. JHõ¯_» QÆ∞_çÖ’
XHÍq_» JYO_»*’ºuÖ’ #∂<≥ "Õã∂¨ Î HõxÑ≤OKå~°∞. <Õ#∞ ‰õÄ_® P"≥∞ÖÏQÍ
JYO_»*’ºuÖ’ #∂<≥"ãÕ ∂¨ Î P *’ºux K«∂ã¨∂Î LO_®Å#fl HÀiHõ <åÖ’
HõeyOk. HÍx 1984 AÖˇÖ· ’ 'QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞—H˜ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥o§#Ñ¨C_»∞ <å
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ Hõ$Ñ¨`À <åÖ’<Õ JYO_»*’ºux ^Œi≈OKå#∞.
™ê~Ú<å^è∞Œ _Õ ã¨^∞Œ ~æ ∞° "≥· |Ü«∞@ "≥eQˆ *’ºux HÍHõ JYO_»OQÍ
"≥eQˆ P`«‡*’ºux ^Œi≈OÑ¨KâÕ ß~°∞.
<å P~ÀQÆºO JO`«QÍ ÉÏQÍÖËx HÍ~°}OQÍ ##∞fl Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î fã¨∞‰õΩ
"≥à§◊ \ÏxH˜ =∂ JÉÏƒ~Ú XÑ¨CHÀÖË^∞Œ . ZÖÏQÆ~Ú<å Ñ¨Ù@Ñì i¨ Î ~°ÑÊ≤ OK«∞HÀ=∞x
™êfiq∞á¶⁄\’ ^ŒQ~æÆ ° qÑ¨s`«OQÍ U_®Û#∞. `«~∞° "å`« `«#O`«@ `å<Õ =∂
JÉÏƒ~Ú q[Ü«∞O ##∞fl Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î fã¨∞‰õΩ "≥à§◊ \ÏxH˜ XÑ¨C‰õΩ<åfl_»∞.
1984= ãÖ=`«û~°O AÖˇ· <≥ÅÖ’ 'QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞—‰õΩ =ÚO^Œ∞ H˘kÌáê\˜
=O@™ê=∞„yx fã¨∞‰õΩx =∞„^•ã¨∞ #∞O_ç =∂ JÉÏƒ~Ú`À Hõeã≤ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\˜
™êiQÍ Ñ¨Ù@ìÑi¨ HÎ ˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å#∞. =O@áê„`«ÅO>Ë q~°HÎ˜ Hõey<å `«ÑÊ¨ xã¨~Ô ·
H˘kÌáê\˜ ™ê=∂#∞Å∞ =∂„`«O <å`À‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ"≥àÏ§#∞. JHõ¯_çH˜
"≥à§ı =ÚO^Œ∞ W~°"<·≥ åÅ∞QÆ∞ QÆO@Å∞ Hõhfl\˜ ^è•~°Å`À qÑ¨s`«OQÍ ^Œ∞ódOKå#∞.
Ñ¨Ù@ìÑïÎ ã¨q∂Ñ≤ã¨∞ÎO_»QÍ ''#Å¡QÍ, LOQÆ~åÅ A@∞ì`À, h„QÀ
PHÍ~°OÖÏ L#fl XHõ =ºHÎ̃á⁄¶ \’—— ^Œ$â◊ºOQÍ HõxÑ≤OzOk. h„QÀ ~°∂ÑÖÖ’
L#fl P PHÍ~åxfl ¢_=·≥ ~°∞ ã‘@∞ „Ñ¨H¯õ # ''@‰õΩ¯#—— ÃÑ\ì̃#@¡~ÚOk.
6 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î KÕ~åHõ ™êÜ«∞OHÍÅO <Õ#∞, =∂ JÉÏƒ~Ú ™êfiq∞ ^Œ~≈° <åxÔH·
"≥àÏ§=Ú. JHõ¯_» =~°∞ã¨™ê÷#O HÀãÖ #O|~°∞ <Õ#∂ f¿ãÎ ÉÏQÆ∞O_»∞#x
JxÑ≤OzOk.
P ~å„u Ñ¨Ù@ìÑïÎÖ’ =zÛ# HõÅÖ’ - ''XHõiH˜ ÉÏ|∞ Ñ¨Ù_ç`Õ
K«∂_»\ÏxH˜ "≥àÏ§#∞. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ W^Œ~Ì ∂° JÉÏƒ~ÚÖË, D ™êi J=∂‡~Ú
Ñ¨Ù_ç`Õ ÉÏQÆ∞O_Õk—— Jx Pq_» J#flk. ''„u=¸~°∞ÖÎ Ï¡ =ÚQÆ∞~æ ∂° H˘_»∞‰õΩÖË——
Jx <Õ#∞ J<åfl#∞.
„u=¸iÎ ã¨fi~°∂ÑÖ JO>Ë ^Œ`^Î« ~Œ ≈° #O Jx `«~∞° "å`« ™êfiq∞ `≥eÜ«∞
KÕâß~°∞.
`≥Å"¡ åi`Õ 'QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞—. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^Œ~≈° #O LO_»^xŒ `«ÖÏ
XHõ q^èOŒ QÍ K≥áêÊ~°∞. HÍx =∂ "Õ∞#HÀ_»Å∞ ã‘`« =∂„`«O ^Œ~≈° #O LO@∞O^Œx
K≥Ñ≤Ê `«iq∞#@∞¡QÍ `˘O^Œ~°QÍ ÑÖÑ≤OzOk. ãïQÍæ <Õ#∞ ^Œ~°≈<åxH˜
"≥à§ı @Ñ¨Ê\˜H˜ =~°∞ã¨Ö’ #O|~°∞ fÜ«∞=Åã≤# Pq_» Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í JHõ¯_ç #∞Oz
ÖËz "≥o§áÈ=@O`À <Õ#∞ P ™ê÷#OÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. =ÚO^Œ∞~ÀA J#∞‰õΩ#fl
q^èOŒ QÍ #O|~°∞ f¿ã J=HÍâ◊O D q^èOŒ QÍ D ~ÀA <å‰õΩ HõÅQÆ@O
J^Œ∞ƒùÒ« QÍ JxÑ≤OzOk.
#O|~°∞ f¿ãÎ S^Œ∞ #O|~°∞ =zÛOk. JÖÏ S^Œ∞ #O|~°∞ \’ÔH#∞
uÜ«∞ºQÍ<Õ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ <åÖ’x ÑÖK«„áê}ÏÅ∂ ÑÖK«É∂íè `åÅÖ’ Hõeã≤
áÈ~Ú#@∞¡, P`«‡ Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’ SHõºO J~Ú#@∞¡ JxÑ≤Oz P#O^ŒO`À
^Œ∞óYO =zÛOk. Hõhfl\˜ á⁄~°Å =∞^èºŒ ™êfiq∞ HõxÑ≤OK«~x° J#∞‰õΩO@∂
LO_»QÍ ™êfiq∞ =KåÛ~°∞. JO^Œ~∂° L`«~Î åÅ∞ „"åã≤ ™êfiq∞H˜ W=fi\ÏxH˜
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 7
ã≤ÔúŒ QÍ L<åfl~°∞. =¸_»∞ QÆO@Å ¿ãÑ¨Ù, ™êfiq∞^Œ~≈° #O JÜÕ∞ºO`« =~°‰Äõ

JÖÏ HõO\˜^•è ~°Å∞ =ã¨∂<Î Õ L<åfl~Ú.
<å „Ñ¨H¯õ # ‰õÄ~°∞Û#fl Pq_» ^ŒQ~æÆ ° #∞Oz, ™êfiq∞ L`«~Î O° fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
<å‰õΩ JÖÏ U^≥<· å L`«~Î O° „"åã≤ W"åfiÅx JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . ''™êfiq∞ ÉèQí =Æ O`«∞_Õ
J~Ú`Õ, <å HÀiHõÖ’ <åºÜ«∞O, ^è~Œ ‡° O LO>Ë, <å "Õ^#Œ #∞ QÆ∞iÎOz PÜ«∞<Õ
<å ã¨=∞ã¨º#∞ Ñï+¨¯i™êÎ~∞° . "Õ~ˆ L`«~Î O° ZO^Œ∞‰õΩ W"åfie?—— Jx JxÑ≤OzOk.
''™êfig∞! Ñ¨k=∞OkH˜ Ñ¨xH˜ =KÕÛ@¡~Ú`Õ D Ö’HõOÖ’#∂, ÖËHáõ È`Õ
â◊‡âß#OÖ’<À P~°_Q» ∞Æ Å KÀ@∞ „Ñ¨™êkOK«∞—— Jx "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞.
'QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞— ãÖ^Œ~ƒ° Où QÍ P ~ÀA ™êÜ«∞O„`«O Ñ¨Ó~°K‚ O« „^Œ Ç¨Å∞Ö’
™êfiq∞ LÑ¨<åºãÖ Wã¨∞<Î åfl~°∞. JÖÏ LÑ¨<åºãÖ qO@∂ Hõà√◊ § =¸ã¨∞‰õΩO>Ë
XHõ 'Ñ≤O_®HÍ~°O— ^Œ$â◊ºOQÍ HõxÑ≤OzOk. D q+¨Ü∂« xfl =∂ JÉÏƒ~ÚH˜
K≥áêÊ#∞.
™êfiq∞ <å"≥Ñ· Ù¨ Hõ<fl≥ uÎ K«∂_»Háõ È~Ú<å <å‰õΩ ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ .
WOHõ `«~∞° "å`« Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ LO_®Åx JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . JHõ¯_» =ãü ™œHõ~º° O
‰õΩki#Ñ¨Ê\˜H© WOHõ Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ LO_»‰Ωõ O_® =∂ JÉÏƒ~Ú`À Hõeã≤ uiy
=∞„^•ã¨∞ "≥àÏ§#∞. Ñ¨Ù\ìÑi¨ Î #∞Oz "≥à§ı @Ñ¨ÙÊ_»∞ <å`À `≥K∞« Û‰õΩ#fl =O@
áê„`«Åhfl áÈÜ«∂~Ú. Jk <å‰õΩ â◊√Éèãí ∂¨ K«HOõ QÍ JxÑ≤OzOk.
Ñ¨Ù@Ñì i¨ Î =KÕÛ@Ñ¨ÙÊ_»∞ U „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’ J~Ú`Õ h„QÀ~°∂ÑÖ HõxÑ≤OzO^À
J^Õ KÀ@ ™êfiq∞ Hõ=∞ÖÏHÍ~°OQÍ L#fl XHõ ã¨∂÷ÑÖ ÃÑ·# qÉèí∂u
K«Å∞¡`∞« #fl@∞¡QÍ XHõ ^Œ$â◊ºO HõxÑ≤OzOk. "≥O@<Õ „Ñ¨H¯õ # L#fl =∂ JÉÏƒ~Ú`À
D q+¨Ü∞« O K≥áêÊ#∞. (`«~∞° "å`« `≥eã≤Ok P Hõ=∞ÖÏHÍ~° ã¨∂Ñ÷ O¨ ™êfiq∞
ã¨<å`«#^è~Œ ‡° O ã¨∂Ñ÷ O¨ Jx).
8 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
=∞„^•ã¨∞ "≥àÏ§Hõ WOHõ "Õ̂~ U ^Õ=Ù_çh ÃÑ@∞ìHÀ‰õΩO_® XHõ¯ ™êfiq∞
á¶⁄\’<Õ ÃÑ@∞ìHÀ"åe Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. D á¶⁄\’ J~Ú<å xÅ∞ã¨∞OÎ ^À
ÖË^À#x JxÑ≤OzOk.
`≥Å"¡ åi`Õ ™êfiq∞ á¶⁄\’ ÃÑ_»^•=∞x J#∞‰õΩO@∂ LO_»QÍ, `≥Å"¡ å~°∞
~°≠Ï=Ú# HõÅÖ’ ''#Å¡xáê=Ú "≥∞eHõÅ∞ u~°∞QÆ∞`«∂, Z@∞ "≥àÏ§Ö’ `ÀK«#@∞¡QÍ
[~°[~° WO\’¡ áê‰õΩ`«∂ HõxÑ≤OzOk—— =∂ WO\˜ WÅ"ÕÅ∞Ê <åˆQO„^Œ∞_»∞
HÍ|\˜ì Wk XHõ â◊√Éèãí ∂¨ K«HOõ QÍ ÉèÏqOz, ™êfiq∞ á¶⁄\’`À áê@∞ =∞~åfl_»∞
=∂ WÅ"ÕÅ∞Ê <åˆQO„^Œ∞x "≥O_ç Ñ¨_Q» Æ ‰õÄ_® ÃÑ\Ïì#∞. WHõ <å QÆk<Õ ''„Ñ¨âßOu
xÅÜ«∞O——QÍ ÉèÏqOK«∞‰õΩx, ™êfiq∞ Éèí[# áê@Å HÍÃã@∞¡ qO@∂
„Ñ¨âßO`«OQÍ L<åfl#∞. HÍh, H˘xfl ~ÀAÖˇ#· `«~∞° "å`« =∞m§ WO\’¡ LO_®Åx
JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ .
„âß=} â◊√„Hõ"å~°O <å\˜ ~å„u HõÅÖ’ - ''#Å¡QÍ, á⁄\˜Qì Í L#fl XHõ
=ºHÎ̃ ''U^À XHõ\ ˜ [iy#O`« =∂„`å# g∞~°∞ ''ÉÏÉÏ——#∞ #=∂‡ÖÏ! Z<Àfl
Uà◊§ #∞Oz <Õ#∞ PÜ«∞# ^ŒQ~æ̂Æ LO@∞<åfl#∞, #=∞‡=^Œ∞—Ì — Jx K≥áêÊ_»∞.
JÖÏ HõÅ =KåÛHõ <å‰õΩ ÉˇOQÆQÍ JxÑ≤Oz =∂ HÀ_»Å∞ J#flÑ¨Ó~°H‚ ˜ K≥áêÊ#∞.
`«#∞ P q+¨Ü∞« O _®Hõ~ì ∞° Kå=e |Å~å"£∞QÍi`À K≥Ñ`≤ Õ PÜ«∞# ''ÉÏÉÏQÍ~°∞
`«#Ñ¨@¡ #=∞‡HÍxfl Ñ¨sHΔ̃OK«@O HÀãÖ JÖÏˆQ KÕ™êÎ~∞° —— Jx K≥áêÊ~°∞.
ÉÏÉÏQÍi á¶⁄\’ ÃÑ\ÏìHõ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞ Ñ¨Ó[ KÕ^•Ì=∞x J#∞‰õΩx,
''XHõ"àÕ ◊ '^˘OQÆÉÏÉÏ— J~Ú`Õ D Ñ¨Ó[ =º~°O÷ HÍ^•? t=Ù_çH˜ JO^Œ^∞Œ
Hõ^•!—— Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. =∂ ÃÑ`«eÎ Q¡ Íi JÉÏƒ~Ú J"Õ K«^∞Œ =ÙHÀ=∞x
K≥ÑÊ≤ # g∞^Œ@ P <å=∂ÖË ~Ô O_»∞ Ñ¨Ó@ÖÏ K«^∞Œ =ÙHÀ=@O „áê~°OaèOKå#∞.
=∞m§ H˘<åflà◊§‰õΩ WO\’¡ LO_®Åx JxÑ≤OK«Hõ ##∞fl ZHõ¯_≥<· å
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 9
XO@iQÍ LOK«=∞x „áêi÷ã∂¨ Î ™êfiq∞ á¶⁄\’‰õΩ `«ÅÉÏ^Œ∞‰õΩx U_çKå#∞. P

~ÀA ™êÜ«∞O„`«O ™êfiq∞ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∂Å∞ K«^∞Œ =Ù`«∂ LO>Ë P Ñ¨ÙãÎ̈HOõ Ö’
''w`å É’^èŒHÍÜ«∞#=∞ó——J#fl <å=∞O ^ŒQÆæ~°, `«~°∞"å`« ''ÉèíHÎ̃ â◊HÎ̃ „Ñ¨^•Ü«∞
HÍÜ«∞#=∞ó—— J#fl =∞~˘Hõ <å=∞O ^ŒQ~æÆ ° ‰õΩO‰õΩ=∞ =zÛOk. <å‰õΩ KåÖÏ
Pâ◊Û~°ºOQÍ JxÑ≤Oz, =∂ JÉÏƒ~Ú`À Hõeã≤ _®II |Å~å"£∞QÍi =^Œ‰Ì Ωõ
"≥o§ PÜ«∞#‰õΩ D ‰õΩO‰õΩ=∞ QÆ∞~°∞ÅÎ ∞ K«∂Ñ≤OKå#∞.
''J#∞=∂#O ZO^Œ∞‰õΩ? Wk ™êfiq∞ bÖË!—— Jx K≥ÑÊ≤ PÜ«∞#
Ñ¨Ùã¨HÎ ÍxH˜ #=∞ã¨¯iOKå~°∞. P `«~∞° "å`« WÖÏ ‰õΩO‰õΩ=∞ =zÛ# q+¨Ü∂« xfl
=∂ JÉÏƒ~Ú`À ‰õÄ_® K≥áêÊ#∞.
™êfiq∞ á¶⁄\’ ÃÑ\ÏìHõ KåÖÏ JâßOuQÍ L#flk. <å Pf‡Ü«Ú~åÅ∞
HÔ .q[Ü«∞x K«∂_®Åx qÑ¨s`«OQÍ JxÑ≤OzOk. <åÅ∞QÆ∞~ÀAÅ `«~∞° "å`«
Z„~°x JOK«∞`À L#fl Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨KÛ« x pÔ~`À q[Ü«∞ =∂ WO\˜H˜ ~åQÍ<Õ
=∂ JÉÏƒ~Ú`À ''qr˚! q[Ü«∞ J=∞‡"åiÖÏ LOk—— Jx J<åfl#∞. H˘OK≥O
¿ãÑ¨\H˜ ˜ =∂ =∞#∞=∞_»∞ zII *’wO„^Œ q[Ü«∞`À ''=∂=∞‡ ^Õ=Ù_xç ÃÑ@∞ì‰Ωõ Ok
K«∂_»∞—— JO@∂ P"≥∞x ™êfiq∞ á¶⁄\’ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ fã¨∞‰õΩ"≥àÏ§_»∞. q[Ü«∞
™êfiq∞ á¶⁄\’ ^ŒQiæÆ H˜ "≥àÏ§Hõ â◊HÎ˜ „Ñ¨"tÕ Oz#@¡~ÚOk. JÑ¨Ê\˜H˜ HÍx <å‰õΩ
`«$Ñ≤Î HõÅQÆÖ^Ë ∞Œ . JÖÏ `«$Ñ≤Î HõeQÍHõ â◊HxÎ̃ `«Å∞K«∞‰õΩx q[Ü«∞‰õΩ p~° ÃÑ\˜ì
Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù, ‰õΩO‰õΩ=∞ WKåÛ#∞. P"≥∞ ãÖ`À+ÖQÍ pÔ~ Hõ@∞ì‰Ωõ x WO\˜H˜ "≥o§Ok.
q[Ü«∞ "≥àÏ§Hõ ™êfiq∞ Éè[í # áê@ ''=∞<£ =∞Ok~ü "Õ∞ nÑπ [ÖÏ"À——
J#fl áê@ qO@∂ LO>Ë <å‰õΩ HÍà◊√§, KÕ`∞« Å∞ ëêH± H˘\ì̃#@∞¡QÍ J~Ú
qÑ¨s`«OQÍ U_»∞ã¨∂Î ''<å â◊HOÎõ `å Z=~À fã¨∞‰õΩáÈ`«∞<åfl~°O@∂ =∂ HÀ_»e
Xà’§ `«ÅÃÑ@∞ì‰Ωõ x U_®Û#∞.——
10 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
D q+¨Ü∞« O =∞~°∞<å_»∞ =∂ HÀ_»Å∞, _®Hõ~ì ∞° |Å~å"£∞QÍi`À K≥Ñ`≤ Õ
''™êfiq∞ `«#Ö’xH˜ fã¨∞‰õΩO@∞#flÑ¨ÙÊ_»∞ JÖÏˆQ LO@∞O^Œx K≥ÑÊ≤ ''>ˇ#¬<—£ —
`«Q\æÆ ÏxH˜ =∂„`«Å∞ WKåÛ~°∞. Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î #∞O_ç =KåÛHõ XHõ~ÀA ''<Õ#∞
K«xáÈ~Ú D ~ÀAH˜ Ñ¨^=Œ ¸_»=~ÀA, D ~ÀA #∞Op WHõ nÑÖ ÃÑ@ì#∞——
Jx nÑ¨ÑÙ¨ ‰õΩO^Œ∞Å∞ fã≤"âÕ ß#∞. WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ [iyO^•? Jx `«~∞° "å`«
ÉÏ^èÑŒ _¨ ®¤#∞. `«~∞° "å`« =∂ ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åÅ∞ ‰õΩã¨∞=∞`À Hõeã≤ ''HõOz——H˜ "≥àÏ§#∞.
JHõ¯_» =ÚQÆ∞~æ ∞° ™êfi=ÚÅ#∂ XˆH™êi K«∂âß#∞. =ÚQÆ∞iæ h XˆH™êi K«∂_»@O
P#O^ŒO JxÑ≤OzOk. P"≥∞`À <å‰õΩ nÑÖ ÃÑ\ÏìÅx JxÑ≤OK«@O ÖË^xŒ
K≥Ñ`≤ Õ ''h‰õΩ ZÑ¨ÙÊ_»∞ "≥eyOKåe JxÑ≤¿ãÎ JÑ¨ÙÊ_Õ "≥eyOK«=K«∞Û#x—— K≥ÑÊ≤ Ok.
P `«~∞° "å`« =~°∞ã¨QÍ HõÅÖ’ qÑ¨s`«OQÍ áê=ÚÅ∞ HõxÑ≤ã∂¨ Î LO_Õq.
U^≥<· å ^À+Ö LO^Õ"∂≥ #x XHõ~∞° K≥ÑÊ≤ # g∞^Œ@ =∂ JÉÏƒ~Ú =_»Ñà¨ x◊ Ö’
<åˆQO„^Œ∞xH˜ áêÅ`À Jaè¿+HõO KÕ~ÚOKå_»∞.
^Œã¨~åÅÖ’ ÉˇOQÆ∞à◊¥~°∞ g∞^Œ∞QÍ Ñ¨Ù@ìÑïÎ "≥àÏ§Åx \˜ÔH¯@∞ì
H˘#∞‰õΩ¯<åfl#∞. L^ŒÜ∞« "Õ∞ ÖËz ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∂Å∞ K«^∞Œ =Ù‰õΩ<åfl#∞. ~Ô Å· ∞ >ˇ=ÿ Ú
^•\˜áÈÜÕ∞ =~°‰Äõ qÑ¨s`«OQÍ, ‰õΩO_»áÈ`«QÍ "å# ‰õΩ~°=@O =Å# <å
„Ñ¨Ü«∂}O PyáÈ~ÚOk. „Ñ¨Ü«∂}O PyáÈ~ÚO^Œx ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∂
Ñ¨_∞» ‰õΩ<åfl#∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ XHõ HõÅ =zÛOk. HõÅÖ’ ''XHÍq_» ÃÑ^ŒÌ ÉÁ@∞ì
ÃÑ@∞ì‰Ωõ x „Ñ¨H¯õ <Õ ‰õÄ~°∞Û#fl XHõ J=∂‡~Ú`À Hõeã≤ Éè[í # áê@Å∞ áê_»∞`«∞#flk.
<Õ#∞ H˜\ H˜ © K«∞=fiÅ∞`˘ÅyOz Ç¨Å∞Ö’H˜ "≥o§ Pq_»`À ''<å‰õΩ áê@ÅO>Ë
W+Öì . <å‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~K° Ö« ^Ë ∞Œ ?—— Jx J_çy`Õ ''áêOÃÑ@¡¶ ∞¡ (Hõ~Ñ° „¨ `åÅ∞)
ÑÖKå=Ú. JO^ŒÖ^Ë •?—— J#flk Pq_». JHõ¯_» Ñ¨KÛ« x HÍy`åÅ∞ HõxÑ≤OKå~Ú.
''J^ŒOÌ Ö’ K«∂K«∞‰õΩx =KåÛ"å?—— Jx Pq_» J_»QQÆ Í<Õ <Õ#∞ K«∂_»Ö^Ë xŒ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 11
K≥ÑÊ≤ , QÆkÖ’H˜ "≥o§ J^ŒOÌ Ö’ K«∂ã¨∞‰õΩx =KåÛ#∞. ''#∞=Ùfi KåÖÏ zHÍ¯=Ù——

Jx P"≥∞`À JO>Ë ''#=~å„`«∞Å∞ LÑ¨"åãÖ Hõ^•! D ~ÀA Éè’[#O KÕ™êÎ#∞——
Jx Pq_» J#flk.
`«~∞° "å`« <å‰õΩ qÑ¨s`«OQÍ [fi~°O =zÛOk. 1040 [fi~°O L<åfl
''<Õ#∞ =ÚO^Œ∞ Ug∞ "Õã∞¨ HÀ#∞. D [~°fiO ™êfi"Õ∞ `«y™æ êÎ~∞° —— Jx =∂
J#flÜ«∞º "åà◊§`À K≥ÑÊ≤ , ™êfiq∞ qÉè∂í u hà◊§Ö’ HõeÑ≤OK«∞‰õΩx `åQÍ#∞. P
=∞~°∞<å_»∞ WO\’¡ Éè[í # K≥Ü∂« ºe Jx JxÑ≤OzOk. ™êÜ«∞O„`«O =∂
|O^è∞Œ =Ù XHõ~∞° ##∞fl K«∂_»\ÏxH˜ =zÛ ''[fi~°O =zÛO^•!—— JO@∂ <å
`«ÅÃÑ· K≥~Úº "Õã≤ xq∞~å_»∞. ''h ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ ™êfiq∞ <å `«Å xq∞~å~°∞.
WHõ <å‰õΩ #Ü«∞O J=Ù`«∞Ok—— Jx J`«x`À J<åfl#∞. ™êÜ«∞O„`«O JO^Œ~O°
Hõeã≤ Éè[í # KÕã≤ Ç¨~°u WKåÛ=Ú.
_®II |Å~å"£∞ QÍi ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥o§ <å „Ñ¨Ü∂« }O PyáÈ=@O, P
~ÀA# <å‰õΩ =zÛ# HõÅÅ QÆ∞iOz PÜ«∞#‰õΩ K≥áêÊ#∞. ^Œã~¨ åÅÖ’ ™êfiq∞
â◊HÎ̃ ~°∂ÑÖÖ’ LO\Ï~°∞ HÍ|\ì̃ g∞‰õΩ â◊H~Î̃ ∂° ÑÖÖ’ ^Œ~≈° #q∞KåÛ~°∞ Jx
PÜ«∞# K≥áêÊ~°∞. ''Ñ¨ÓÅ∞, nÑÖ ÃÑ\ÏìÅx, T^˘`«∞ÅÎ ∞, ‰õ~∂° Ê~°O "≥eyOKåÅx
JxÑ≤OK«@O ÖË^xŒ —— PÜ«∞#`À J<åfl#∞.
''™êfiq∞ g∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ù+¨ÊO HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞. XHõ¯ Hõ~∂° Ê~°O =∂„`«O
"≥eyOK«O_ç—— Jx PÜ«∞# K≥áêÊ~°∞. Ñ¨Ó[Ö’ ÃÑ\ì̃# <åˆQO„^Œ∞x q„QÆÇÏ¨ O
qiyáÈ~ÚO^Œx K≥Ñ`≤ Õ PÜ«∞# P q„QÆÇ¨ xfl u~°∞Ñü Ç¨ïO_ôÖ’ "Õã,≤
yO_ôÖ’x +≤i_ô ™ê~Ú PÅÜ«∞OÖ’x Ñ¨Ù@ìÖ’ áêÅ∞ á⁄Ü«∞º=∞x K≥áêÊ~°∞.
J#∞HÀx q^èOŒ QÍ P =∞~°∞<å_Õ =∂ JÉÏƒ~Ú u~°∞Ñü "≥o§ Ç¨ïO_ôÖ’
q„QÆÇÏ¨ O "≥Ü∞« º@O [iyOk.
12 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
<Õ#∞ [fi~°O`À L#flÑ¨ÙÊ_»∞ WHõ g∞^Œ@ ''FO N™ê~Ú<å^ä•Ü«∞
#=∞ó—— Jx HÍ‰õΩO_® <åQÆâH◊ -Î̃ ™ê~Úâ◊HÎ̃ Jx JO\Ï#x =∂ HÀ_»e`À
K≥áêÊ#∞. =∂ =∞#∞=∞_»∞ *’wO„^Œ`À ‰õÄ_® JÖÏˆQ K≥ÑÊ≤ OKå#∞. ^Œã~¨ åÅ
`«~∞° "å`« XHõ ~ÀA HõÅÖ’ ''=∂ JÉÏƒ~Ú ÉèQí =Æ næ`« `≥zÛ WKåÛ_»∞—— J^Õ
~ÀA =∂ JÉÏƒ~Ú <å‰õΩ J#∞HÀ‰õΩO_® ÉèQí =Æ næ`« HÍÃã\ò `≥zÛ WKåÛ_»∞.
`«~∞° "å`« qâßYÑ¨@flOÖ’ =∂ |O^è∞Œ =ÙÅ J=∂‡~Ú ÃÑo§H˜ "≥à§◊ É’`«∂
=ÚO^Œ∞QÍ `≥<åe "≥o§ JHõ¯_» =∂ J=∂‡~Ú ã¨∞^èŒ WO\’¡ H˘xfl ~ÀAÅ∞
L<åfl#∞. "≥·*ÏQ∑ ÃÑo§H˜ "≥o`Õ JHõ¯_» <å‰õΩ ~ÀE ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂Å∞
K«^∞Œ =ÙHÀ=_®xH˜ gÅ∞HÍ^Õ"∂≥ #x J#∞‰õΩO>Ë ''gÅ=Ù`«∞Ok—— K«^∞Œ =ÙHÀ=∞x
=∂ J=∂‡~Ú K≥ÑÊ≤ Ok.
qâßYÑ¨@flO "≥àÏ§Hõ ‰õÄ_® H˘xfl ~ÀAÅ∞ Ñ¨Ó[QÆkÖ’<Õ L^ŒÜ∞« O,
™êÜ«∞O„`«O ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∂Å∞ K«^∞Œ =Ù‰õΩ<åfl#∞. XHõ~ÀA Ñ¨Ó[QÆkÖ’ K«kq`Õ
"Õ~ˆ "åà◊§‰õΩ J_»O¤ J#fl L^ÕâÌ º◊ O`À ZHõ¯_» K«kq`Õ Uq∞@x "Õ∞_»g∞kH˜ "≥o§
ã¨∂~°∞ºx Z^Œ∞~°∞QÍ ‰õÄ~°∞Ûx ''D HÍà◊√§, KÕ`∞« Å∞, â◊s~°O <åq HÍ=Ù.
#∞"Õfi, <Õ#∞, <Õ<Õ #∞=Ùfi—— Jx J~°O÷ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ J#∞‰õΩ<åfl#∞. XHõ~ÀA#
JHõ¯_» =∂ |O^è∞Œ =ÙÅ∞ ~°=∞ WO\’¡, Ü«∞â’^Œ WO\’¡ Ñ¨x=∞x+≤H˜ =GO
W=fi=∞x Z=fi~À K≥ÑÊ≤ #@∞¡ JxÑ≤Oz "åà◊§H˜ pÔ~Å∞ WKåÛ#∞. „¿Ñ=∞
ã¨=∂[OÖ’ J#fl^•#O KÕâß#∞.
XHõ~ÀA# Ü«∞â’^Œ`À ''ã¨ÇÏ¨ „ã¨ <å=∂Å∞ K«^∞Œ =Ù`∂« ‰õÄ~°∞Û<Õ |^Œ∞Å∞
h‰õΩ ™êÜ«∞O KÕ™êÎ#∞. XHõà◊§H˜ ™êÜ«∞O KÕ¿ãÎ Ñ¨Ó[ KÕã≤#>Ë¡ Hõ^•! <Õ#∞
=∂„`«O WOHõ Z=fii ^ŒQ~æÆ ° #∞O_ô Ug∞ fã¨∞HÀ#∞. Un PtOK«‰Ωõ O_® ¿ã=
KÕ™êÎ#∞—— Jx K≥áêÊ#∞. P ~ÀA #∞Op ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∂Å∞ K«^=Œ @O =∂<Õâß#∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 13
XHõ~ÀA# ™êfl<åÅ QÆkÖ’ ^Œ$â◊ºOÖ’ QÆ∞à◊√§ QÆ∞à◊√§QÍ #Å¡x, QÆ∞O„_»\˜

PHÍ~åÅ∞ HõxÑ≤OKå~Ú. Jq t=eOQÍÅx, J}∞=}∞=Ù<å `å<Õ xO_ç
L<åfl#x `«~∞° "å`« ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. `«~∞° "å`« HõÅÖ’ J#flO`À L#fl
y<≥flÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ HõxÑ≤ã∂¨ Î LO_Õq.
XHõ~ÀA# HõÅÖ’ ''™êfiq∞ U^À „áê~°OÉè’`«û"åxH˜ =ã¨∞<Î åfl~°∞.
WHõ¯_» WÖÏ ™ê~ÚÉÏ@Ö’ LO_»|\ì̃ Hõ^•! <Õ#∞ ™êfiq∞x K«∂_»QeÆ QÍ#∞——
Jx "≥H˜¯"≥H˜¯ U_çKå#∞.
=∂ =¸_»= J=∂‡~Ú ã¨∞*Ï`« "åà◊√§ ÃÑ@ìÉ’ÜÕ∞ HÍÖËl QÆ∞iOz
„"åã≤# L`«~Î O° "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ "Õ∞=Ú =∞„^•ã¨∞Ö’x yO_ôÖ’x +≤i_ô™ê~Ú
PÅÜ«∞OÖ’ áêÅ∞ á⁄Ü«∞º\ÏxH˜ "≥àÉ¡◊ ’`«∞O_»QÍ =zÛOk. P L`«~Î åxfl ™ê~Ú
áê^•Å =^ŒÌ ÃÑ\˜ì ''Z=fiiH© W|ƒOkÖËx q^èOŒ QÍ, U P_»ÑÅ≤ ¡ ^ŒQ~æÆ å LO_»‰Ωõ O_®
=∂ J=∂‡~Ú "≥*· ÏQ∑Ö’ "åà◊§ <å#flQÍi ¿Ñ~°∞# ÃÑ@ìÉ’ÜÕ∞ HÍÖËrÖ’ ã‘fiÑ¨~∞° QÍ
LO\Ï#∞ ™êfig∞!—— Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞.
''_çâO◊ |~°∞ XHõ@= `Õn Ö’Ñ¨Å HÍÖËl „áê~°OÉèOí HÍHõáÈ`Õ <Õ#∞
"≥*· ÏQ∑ #∞Oz "≥o§áÈ`å#∞ ™êfig∞—— Jx "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞. #=O|~°∞ 30=
`Õn# =∂ "åà◊§ WO\’¡ ã¨`º« <å~åÜ«∞} „=`«O KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞. „=`«O
[~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ''HÍÖËl q+¨Ü∞« O U^À XHõ\ ˜ `ÕÖÏe—— Jx
J#∞‰õΩO@∂ LO_»QÍ =∂ JÅ∞¡_∞» =zÛ Z=~À XHÍÜ«∞# `«#`À ''HÍÖËrH˜
WÅ∞¡ `«~∞° "å`« "≥`H« =õ K«∞Û. L#fl WO\’¡<Õ _çâO◊ |~°∞ 3= `Õn# HÍÖËl ¿Ñ~°∞
ÃÑ\ì̃ „=`«O KÕã∞¨ HÀ=∞<åfl~°——x <å`À K≥áêÊ~°∞.
''HÍ<≥fiO@∞‰õΩ UO ¿Ñ~°∞ ÃÑ\Ïìe?—— Jx J#∞‰õΩO@∂ LO_»QÍ Z=~À
™êfiq∞ ã¨~Ê° O ^èiŒ Oz# t=Ùx ~°∂ÑÖÖ’ L#fl á¶⁄\’ XHõ\ ˜ `≥zÛ ~ÚKåÛ~°∞.
14 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
'<åQÆ™ê~Ú— J#fl ¿Ñ~°∞ ã¨∂K«#QÍ ÉèÏqOz HÍ<≥fiO@∞‰õΩ ''<åQÆ™ê~Ú H˜_û£
HÍ<≥fiO@∞—— Jh, HÍÖËrH˜ "åà◊§ <å#flQÍ~°∞ H©.âı. `«xHÔ à◊§ *’QÍ~å=Ù QÍi
¿Ñ~°∞ g∞^Œ ''\˜.*ˇ.P~ü. @∂º\’iÜ«∞Öòû—— Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\˜ì „=`«O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞.
™êfiq∞ J#∞‰õΩ#fl „Ñ¨HÍ~°O KÕâß~°#fl P#O^ŒO`À, HÍÖËlH˜ WÅ∞¡
^˘iˆH Ö’Ñ¨Å qâßYÑ¨@flO #∞O_ç _çâO◊ |~°∞ 6# |Ü«∞Å∞^Õi 7= `Õn#
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’x =∂ ~Ô O_»= J=∂‡~Ú =∞}˜ "åo§O\˜H˜ =KåÛ#∞.
_çâO◊ |~°∞ 5= `Õn ~å„u Ñ¨xg∞^Œ XHõ á¶⁄\’ ã¨∂_ì Ü ç ∂≥ H˜ "≥à=¡◊ Åã≤
=zÛOk. JHõ¯_» Z=~À <å‰õΩ `≥eÜ«∞x "åà◊√§ ''"≥*· ÏQ∑ áÈ~°∞Öì ’ +≤i_ô ÉÏÉÏ
QÆ∞_çH˜ "≥àÏ§~å?—— Jx J_çy`Õ "≥à§◊ ÖË^xŒ K≥áêÊ#∞. ''J~Ú`Õ ~ˆ Ñ¨Ù QÆ∞_çH˜
"≥à◊§O_ç—— Jx "åà◊√§ <å‰õΩ K≥áêÊ~°∞.
_çâO◊ |~°∞ P~°= `Õn# qâßYÑ¨@flO #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õ̂~ ~ÀA#
L^ŒÜ∞« O "≥*· ÏQ∑ áÈ~üì +≤i_ô ™ê~Ú PÅÜ«∂xH˜ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞ q„QÆÇÏ¨ O #∞Oz
~Ô O_»∞™ê~°∞¡ `Õ[ã¨∞û |Ü«∞@‰õΩ =zÛ HõxÑ≤OzOk. +≤i_ô™ê~Ú x[^Œ~≈° #O
J~ÚOk. D q+¨Ü∞« O |Ü«∞@‰õΩ K≥ÑÊ¨ =KÀÛ ÖË^À `≥eÜ«∞Hõ Z=fiiH© K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ .
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ̂~ =ÚO^Œ∞ =∂ |O^è∞Œ =Ù t=Ù_ç WO\’¡ ^Õ=Ùx
=∞Ok~°OÖ’x ã¨~ã° fi¨ f^Õq á¶⁄\’ #∞Oz =∞O^•~° Ñ¨Ù=Ùfi Ñ¨_Oç k. ™ê~Ú
J#∞„QÆÇÏ¨ OQÍ ÉèÏqOz Jk Ü«∞â’^ŒH˜ WKåÛ#∞.
_çâO◊ |~°∞ P~°= `Õn# ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õi qâßYÑ¨@flO
#∞Oz ~Ô Ö· ’¡ =ã¨∂OÎ _»QÍ HõÅÖ’ - ''=∂ <å#flQÍ~°∞ H©.âı. „^À}Ï=~°≠∞Å
~å=∞„H˜+¨‚Ü«∞ºQÍ~°∞ "åÅ∞‰õΩsÛÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx HõxÑ≤OKå~°∞. Z=~À
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ HÍ"åÖÏ ... K«∞@∞ì K«∞@∞ì—— J#@O qxÑ≤Oz, <Õ#∞ ''K≥ÑÊ¨ O_ç
- K≥ÑÊ¨ O_ç—— J<åfl#∞. D HõÅ QÆ∞iOz ‰õÄ_® <å‰õΩ Z=iH© K≥áêÊÅx
JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ .
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 15
U_»= `Õn ™êÜ«∞OHÍÅO =∂ J=∂‡~Ú =∞}˜ ''ZO^Œ∞HÀ KåÖÏ

"Õ^Œ#QÍ L#flk—— J#flk. P"≥∞`À x#∞fl PO[<ÕÜ«∞™êfiq∞ QÆ∞_çH˜
fã¨∞‰õΩ"≥à`◊ å#∞ Ñ¨Ó[H˜ JO>Ë `«#∞ 11= `Õn =∞OQÆà"◊ å~°O<å_»∞ "≥àÏ^Œ=∞x——
J#flk.
1984 _çâO◊ |~°∞ 11= `Õn# kÖò+μ¨ H±#QÆ~Öü ’x PO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞
QÆ∞_çH˜ Ñ¨Ó[H˜ "≥à^◊ •=∞x J#∞‰õΩ<åfl#∞. P ~ÀA L^ŒÜ∞« O ÉÏ`ü~∂° "£∞Ö’
™êfl#O KÕã∂¨ Î LO_»QÍ ''h‰õΩ HÍëêÜ«∞ =GO „Ñ¨™êkOK«É’ÜÕ∞k =∞}˜H˜
Ñ¨Ù@ìÉ’ÜÕ∞ Ñ≤Å"¡ å_»∞—— Jx Z=~À J#@O qxÑ≤OzOk. `«Å∞Ñ¨Ù `≥iz
|Ü«∞@‰õΩ =KÕÛãïH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ =∞}˜ xÅ|_ç L#flk. ''<å‰õΩ =GO
„Ñ¨™êkOK«É’ÜÕ∞k Z=~À `≥Å∞™ê?—— Jx `«#`À JO>Ë ''<å‰õΩ Ñ¨Ù@ìÉ’ÜÕ∞
H˘_»∞HÍ!—— Jx =∞}˜ J#flk. ''h‰õΩ ZÖÏ `≥Å∞ã¨∞?—— JO>Ë ''U"≥∂! JÖÏ
JxÑ≤OzOk—— J#flk. JO^ŒiÖ’#∂ LO_Õ ^≥=· O XHõ>Ë HÍ|\˜ì JÖÏ `ÀzOk
Jx J#∞‰õΩ<åfl=Ú. `«~∞° "å`« <Õ#∞, =∞}˜, "åà◊§ ~Ô O_»= J=∂‡~Ú ts+¨#∞
fã¨∞‰õΩx kÖò+μ¨ H±#QÆ~Öü ’x PO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞ QÆ∞_çH˜ "≥àÏ§=Ú.
„`À=Ö’ 120 QÆ∞ÖÏa Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞ ÖˇH¯õ ÃÑ\˜Hì ˘<åfl=Ú. QÆ∞_çÖ’ XH˘¯Hõ¯
„Ñ¨^HŒ }Δ˜ KÕã∂¨ Î ™êfiq∞ =^ŒÌ XH˘¯Hõ¯ QÆ∞ÖÏa Ñ¨Ù=Ùfi LOKå#∞. QÆ∞_çÖ’ ÖˇH¯õ Éˇ_`ç Õ
Hˆ =ÅO 108 Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞ =∂„`«"∞Õ L<åfl~Ú. QÆ∞_ç #∞Oz u#flQÍ =∂ |O^è∞Œ =ÙÅ
WO\˜H˜ "≥o§ „Ñ¨™ê^ŒO fã¨∞‰õΩx =KÕÛâß=Ú. =KÕÛ@Ñ¨ÙÊ_»∞ Ñ¨ÓÅ H˘@∞ì
J`«xx J_çy`Õ YzÛ`«OQÍ ÖˇH¯õ ÃÑ\ì̃ 120 Ñ¨ÓÅ∞ WKåÛ#∞. g∞~°∞ ‰õÄ_®
K«∂âß~°∞ Hõ^•! J<åfl_»∞. HÍx, QÆ∞à’§ ÖˇH¯õ ÃÑ\ì̃#Ñ¨Ù_»∞ =∂„`«O 108 Ñ¨ÓÖË
L<åfl~Ú. JÑ¨Ê\˜=~°‰Ωõ ™ê~Ú bÅÅ∞ <å‰õΩ `≥eÜ«∞HõáÈ=@O =Å# WÖÏ
[~°Q@ Æ O Pâ◊Û~°ºO JxÑ≤OzOk.
16 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
P ~ÀA# ~å„u HõÅÖ’ q#Ñ¨_#ç =∂@Å∞ ''=zÛ W~°"·≥ Uà◊√§
J~ÚOk. hÅHõO~î∞° _»∞—— "Õ∞_»g∞^Œ #∞Oz ''J=∂‡—— Jx Ñ≤Å∞ã¨∂Î XHõ Ñ≤Å"¡ å_»∞
~å=@O HõxÑ≤OzOk.
=∞~˘Hõ ~ÀA# HõÅÖ’ PO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞ ÉÏQÍ qãïÎ Oz# PHÍ~°O`À
"≥<fl≥ ÅÖ’ #_çz =zÛ =∞}© "åà◊§ QÆk QÆ∞=∞‡O =ÚO^Œ∞ xÅ=@O, QÆk
`«Å∞Ñ¨ÙÅ‰õΩ W#∞Ñ¨ QÆ_Ü ç ∞« Å∞ "Õã≤ LO_»@O HõxÑ≤OzOk. D HõÅ‰õΩ,
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ ~Ô Å· ∞Ö’ =ã¨∞OÎ _»QÍ ''K«∞@∞ì ... K«∞@∞ì—— J#fl HõÅ‰õΩ 21.6.95#
™êfiq∞ D q^èOŒ QÍ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''J^≥· fi`« ã≤÷ux KÕ~°∞HÀ=\ÏxH˜ ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞. QÆ∞~°∞=Ù
=∂\Ï¡_<ç å, =∂\Ï¡_H» õ áÈ~Ú<å h=Ù PÜ«∞##∞ q_»∞=‰õΩ. =∞#ã¨∞#∞ W`«~°
PÖ’K«#Å∞ K«∞@∞ì=Ú@ì‰õΩO_® UHÍ„QÆ`«`À, QÆ∞~°∞^è•º#OÖ’ LO_ç
QÆ∞~°∞áê^•Å‰õΩ „Ñ¨^HŒ } Δ˜ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕã≤ ã¨∞QÆ∞}=ÚÅ<Õ Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ`À
Ñ¨ÓlOz Hõhfl\˜`À QÆ∞~°∞=Ù áê^Œ=ÚÅ#∞ Hõ_yç „Ñ¨ã#¨ ∞flx KÕã∞¨ ‰õΩx, =∂e#ºO
`˘ey# =∞}˜=Öˇ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ x~°‡Å z`«OÎ `À LO>Ë Ñ¨Ó~°K‚ O« „^Œ∞x =Öˇ
ÑïÑ¨Ó~°∞_‚ #·≥ QÆ∞~°∞=Ù „Ñ¨ã#¨ fl=^Œ#O`À t+¨μºx =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ, J*Ï˝#O`À
=¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ"å@=Ú#∞ `≥iz, Ü≥∂QÆ=∂~°=æ Ú# #_çÑO≤ z
P`«‡^Œ~≈° #O KÕ~Ú™êÎ_∞» —— -
XHõ~ÀA# =∞}˜H˜ =zÛ# HõÅÖ’ ... ''JO^ŒOQÍ Ñ¨ÓÅ`À
JÅOHõiOz# F_»Ö’ <Õ#∞ y~°y~° K«∞@∞ì u~°∞QÆ∞`«∞ LO>Ë <å =O\˜# L#fl
=GO ™êfiq∞H˜ K«∞@∞ìHÀ=@O HõxÑ≤OzOk.——
XHõ~ÀA ~å„u ^Œ∞Ñ¨Ê\˜ HõÑÙ¨ Ê‰õΩx Ñ¨_∞» ‰õΩO>Ë ^Œ∞Ñ¨Ê\˜ JO`å qÉè∂í u
"åã¨#`À xO_çáÈ~ÚOk. LKåÛùfiã¨ xâßfiã¨Å∞ KåÖÏ "Õ_çQÍ L#fl@∞¡
JxÑ≤OzOk. LKåÛùfiã¨ xâßfiã¨Å∞ ÉèQí =Æ O`«∞xqQÍ JxÑ≤OzOk.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 17
=∞~˘Hõ ~ÀA# <å‰õΩ =zÛ# HõÅÖ’ ''<Õ#∞ ^èfiŒ [ãÖÎ ÉèOí =^ŒÌ LO_»QÍ
W^Œ~Ì ∞° „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ ##∞fl á⁄_»=\ÏxH˜ =ã¨∂Î LO>Ë J=∞‡"å~°∞ "≥O_ç Ç¨ÏãÖÎ `À
##∞fl ^ŒQÆæiH˜ fã¨∞‰õΩx ^Œ∞+ì̈â◊‰õΩÎÅ #∞O_ç HÍáê_çOk.——
4.1.85# ã¨¯O^èŒyi ã¨∞„|Ç¨Ï‡}Ëºâ◊fi~°∞x PÅÜ«∞OÖ’ ™êfiq∞H˜
ÑÖKå=∞$`«=ÚÅ`À Jaè¿+HõO [iyOk. P ~ÀA# QÆ∞_çÖ’ Hõ#Hõ^∞Œ ~°æ
J=∞‡"å~°∞ Ñ¨KÛ« x =„™êÎÅ`À, x=∞‡HÍÜ«∞Å`À qâı+O¨ QÍ JÅOHõiOK«|_ç
LOk. =ÚO^Œ∞ ~ÀA# <å‰õΩ HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz "≥O_ç Ç¨ÏãÖÎ =O\˜^Õ J=∞‡"åiH˜
JÅOHõiOK«|_ç LO_»@O KåÖÏ J^Œ∞ƒùÒ« QÍ JxÑ≤OzOk. HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz#
J=∞‡"å~°∞ ^Œ∞~åæ=∂`« Jx `≥eã≤Ok.
`«~°∞"å`« =∂ ÃÑ^ŒÌ=∂‡~Ú ã¨∞=∞# WO\˜H˜ ~å=∞K«O„^ŒÑ¨Ù~°O
(aÃÇÏKüWZÖò) "≥àÏ§#∞. "åà◊§ WO\’¡<Õ "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ <å J#∞Éè"í åÅ∞
„"åÜ«∞@O „áê~°OaèOKå#∞.
13.1.85# HõÅÖ’ XHõ =$^Œ∞~ú åÅ∞ HõxÑ≤Oz ''P^è•º`«‡ ~å=∂Ü«∞}O
Ñ¨^xú≥ q∞k J^è•ºÜ«∂Å∞ =K«∞Û—— HÍx, Q˘O`«∞ ~å=@O ÖË^∞Œ —— J#flk.
âßfiã¨ Ñ‘Å∞ã¨∞#Î flÑ¨ÙÊ_»∞, q_»∞ã¨∞#Î flÑ¨ÙÊ_»∞ FO #=∞ó t"åÜ«∞ ÑÖKåHõsΔ
<å=∞O [~°∞QÆ∞`«∞#fl^Œx, ÃÑ^Œq Hõ^ÑŒ ‰¨ Ωõ O_®<Õ â◊|OÌ q#Ñ¨_∞» `«∞#fl^Œx =∂
J=∂‡~Ú ã¨∞=∞#`À K≥áêÊ#∞.
XHõ~ÀA# HõÅÖ’ =∂ ÃÑ^Œ#Ì flÜ«∞º (ã¨∞|ƒ~åÜ«∞âß¢ã)Î≤ XHõ É’~°∞g¤ ∞^Œ
„"åÜ«∞|_ç# H˘xfl <å=∂ÖÖ’ ''FO #=∞ó t"åÜ«∞—— J#∞ <å=∞O K«∂Ñ≤Oz
J^Õ [ÑÖ K≥Ü∞« º=∞x K≥áêÊ~°∞.
<å‰õΩ [ÑÖ =∂#ã≤HOõ QÍ<Õ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. P ~ÀA XHõ Ñ¨ÙãÎ̈HOõ
K«kq`Õ JO^Œ∞Ö’ =∂#ã≤Hõ [Ñ¨"∞Õ „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ k Jx „"åÜ«∞|_ç L#flk. <å
18 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ã¨fiÜ«∞OQÆ∞~°∞"Õ JÖÏ K≥áêÊ~°#fl@∞¡QÍ ÉèÏqOz Wk `«áêÊ ... XáêÊ Jx
Z=ih J_»Q‰Æ Ωõ O_® Wk ÉèQí =Æ O`«∞_Õ K≥áêÊ_»x `«Åz, PÜ«∞# g∞^Õ ÉèÏ~°O
"Õã≤ JÑ¨Ê\˜ #∞Op =∂#ã≤Hõ [ÑÖ „áê~°OaèOKå#∞.
''<Õ#∞ J*Ï˝xx! <å `«ÑÙ¨ ÊÅ#∞ ãïKÕã≤ ##∞fl #_çÑO≤ KÕ ÉèÏ~°O P
ÉèQí =Æ O`«∞x^Õ! <å ÉèÏ~°O ÉèQí =Æ O`«∞xÃÑ· "Õâß#∞ Hõ#∞Hõ P ÉèQí =Æ O`«∞_Õ
HÍáê_®e!—— Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞.
™ê^è#Œ „áê~°OÉèOí Ö’ <å QÆ∞~°∞=Ù ã¨`º« ™ê~Ú D q^èOŒ QÍ „áê~°#÷ Å∞
KÕ~ÚOKå~°∞. "≥Ú^Œ@ QÆ∞~°∞=ÙH˜, `«~°∞"å`« ÑÖK«Éèí∂`åÅ‰õΩ, =ÚHÀ¯\˜
^Õ=`«Å‰õΩ, „u=¸~°∞ÅÎ ‰õΩ, <å‰õΩ [#‡xzÛ# `«e`¡ O« „_»∞Å‰õΩ, <å Éè~í HÎ° ˜
[#‡xzÛ# J`«=Î ∂=∞Å‰õΩ, <å Éè~í ‰Î° Ωõ , ‰õΩ@∞O|OÖ’x ÃÑ^ŒÅÌ ∞ JO^ŒiH© <å
#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ `≥eÜ«∞*Ëã,≤ "åà◊¡ n"≥#Å∞ <å‰õΩ JO^ŒKâÕ ß~°∞. W^ŒO`å
=∂#ã≤HOõ QÍ<Õ [iyOk.
`«~∞° "å`« =∂ "Õ∞#Å∞¡_∞» "≥.· Ü«∞ãπ.Ü«∞<£.=¸iÎ (ã¨∂iÉÏ|∞)`À Nâ‹Å· O
"≥àÏ§#∞. "≥à§ı =ÚO^Œ∞ ~ÀA ~å„u =∂ J=∂‡~Ú ã¨∞*Ï`« ÃÑ@ìÉ’ÜÕ∞ HÍÖËlH˜
WÅ∞¡ ^˘iHÕ^Œx á¶È#∞ ^•fi~å "å~°Î JOkOk. =∞~åfl_»∞ ã¨∂iÉÏ|∞`À Nâ‹Å· O
"≥àÏ§#∞. JHõ¯_» t=ÙxH˜ Jaè¿+HõO KÕã,≤ t=Ùx qÉè∂í u, J=∞‡"åi ‰õΩO‰õΩ=∞,
„Ñ¨™ê^ŒO `≥zÛ ™êfiq∞ ã¨∂zOz# q^èOŒ QÍ Ñ≤Å"¡ å_»∞ Ñ¨Ù\ÏìÅx „áêi÷ã∂¨ Î P
‰õΩO‰õΩ=∞ ÉÁ@∞ì =∞}˜H˜ ÃÑ\ì̃, `«# Hõ_»∞Ñ¨ÙÃÑ· qÉèí∂u „"åâß#∞.
Ñ¶„≤ |=i S^Œ= `Õn# ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ #∞Oz |Ü«∞Å∞^Õi `≥<åeÖ’
L#fl =∂ J=∂‡~Ú ã¨∞^èŒ WO\˜H˜ "≥àÏ§#∞. 7.2.85# `≥<åe "≥o§#~ÀA
~å„u HõÅÖ’ Ñ≤O‰õΩ~°OQÆ∞ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ Ö’ L#fl ™êfiq∞, PÜ«∞# „Ñ¨H¯õ # ~°∂ÑÖÖËx
#Å¡x PHÍ~°O XHõ\ ˜ HõxÑ≤OzOk. #Å¡xk JO>Ë ÅH˜Δ ‡ Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 19
HÍx, =∞~°∞<å_»∞ ™êfiq∞ HõÅH˜ J~°O÷ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞ ''HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz# P

™êfi"Õ∞ <å QÆ∞~°∞=Ù. QÆ∞~°∞=ÙQÍ PÜ«∞# x~åHÍ~°∞_≥·# Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=Ú#∞
K«∂Ñ≤ã∞¨ #Î fl@∞¡QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
XHõ~ÀA# <åˆQO„^Œ™êfiq∞ =™êÎ_#» fl@∞¡QÍ HõÅ =zÛOk. P =∞~åfl_»∞
=∂ J=∂‡~Ú ã¨∞^èHŒ ˜ HõÅÖ’ ÃÑ^ŒÌ ã¨~Ê° O (<åˆQO„^Œ∞_»∞) WO\’¡H˜ =ã¨∞#Î fl@∞¡
HõxÑ≤OzO^Œx <å‰õΩ K≥ÑÊ≤ Ok! ™êfig∞! <åQÆ™ê~Ú ~°∂ÑÖÖ’ #∞=Ùfi =¿ãÎ
<å‰õΩ ÉèÜ
í ∞« O JÖÏ ~åHõx ^Œ}O‚ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl#∞. JO^Œ∞KÕ`« ã¨∞^èHŒ ˜ HõÅÖ’
JÖÏ HõxÑ≤Oz LO\Ï~°x J#∞‰õΩ<åfl#∞. ™ê~ÚH˜ `«# a_»Å¤ ÃÑ· ZO`« "å`«ûÅºO!
`≥<åeÖ’ ã¨∞^èŒ WO\’¡ LO_»QÍ H˘xfl =∂@Å∞ q#|_»@O, H˘xfl
^Œ$âßºÅ∞ HõxÑ≤OK«@O [~°∞QÆ∞`«∞O_Õk.
XHõ~ÀA# q#|_ç# =∂@Å∞ ...
''`«~°QÆ<å? Uq∞\˜ ... Hõi"Õáê‰õΩ! "≥·~åQÆºO Ñ‘@ "Õã¨∞‰õΩ#flk——-
q#|_»¤ P =∂@Å‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ∞« |_ç# J~°O÷ Wk ''`«~Q° <Æ å—— -
K≥_∞» #∞ YO_çOK«∞, =∞Ozx ÃÑOK«∞. Hõi"Õáê‰õΩ - #Å¡QÍ (Hõi) =ÚiH˜
Ñ¨\ #ì˜ P`«‡#∞ â◊√kú KÕã≤ ("Õáê‰õΩ) KÕ^∞Œ B+¨ÔŒè =O\˜ *Ï˝#=Ú#∞ ¿ãqOz
`«iOK«∞. ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ "≥~· åQÆºO`À ^≥=· `åfixfl KÕ~∞° HÀ! P`«‡HõO\˜# =∂e#º=Ú#∞
`˘ÅyOz ã¨Ê\ù H˜ Oõ =O\˜ ã¨fiK«Û`ù #« ∞ á⁄O^Œ∞!
10.2.85 =∞^è•ºÇ¨ÏflO qxÑ≤Oz# =∂@ ''*Ï˝#O—— Hõ#|_ç# ^Œ$â◊ºO
''ÃÑ~°∞QÆ∞ y<≥fl—— JO>Ë *Ï˝#O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl^Œx J~°O÷ .
`«~°∞"å`« HõÅÖ’ ''=„™êÎxH˜ ~°OQÆ∞ JO\˜#@∞¡—— HõxÑ≤OzOk.
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl J~°O÷ ''P`«‡‰õΩ H˘OK≥O =ÚiH˜ L#fl^Œx——.
20 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
q#|_ç#=∂@ - ''JÅ∞‰õΩ`å=>Ë?——
''JO>Ë P`«‡#∞ Hõ_∞» QÆ∞`å"å? â◊√„ÉèOí KÕ™êÎ"å—— Jx. „Ñ¨âfl◊ "Õã∞¨ #Î fln,
["å|∞ K≥ÑÙ¨ `«∞#fln PÜ«∞<Õ ... JO>Ë ÉèQí =Æ O`«∞_Õ.
11.2.85 =∞^è•ºÇ¨ÏflO "Õã#≤ „Ñ¨âfl◊ ''WOHÍ Hõ_∞» QÆ∞`å"å?—— HõxÑ≤Oz#
^Œ$â◊ºO ''`≥Åx¡ `≥~—° — J#QÍ ''P`«‡ `≥ÅQ¡ Í Ñïâ◊√„ÉèOí QÍ J~ÚOk ... WOHÍ
Hõ_Q» @ Æ O ZO^Œ∞Hõx? D J~å÷Åhfl ÉèQí =Æ O`«∞_Õ `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ <Î åfl_»∞.
Hõ#|_»¤ ^Œ$âßºÅ‰õΩ, q#Ñ¨_∞» `«∞#fl =∂@Å‰õΩ J~°O÷ ÉÏÉÏ áê@Å
HÍÃã\ò qO@∞O>Ë `≥eã≤Ok. `≥eã≤# `«~∞° "å`« HõO\˜ "≥O@ P#O^•„â◊√=ÙÅ`À
™êfiq∞ áê^•Å∞ Hõ_Qç Í#∞.
WÖÏ J#∞Éè"í åÅ∞ HõÅQÆ@O „áê~°OÉèOí J~Ú# `«∞"å`« =∂ J=∂‡~Ú
=∞}˜H˜ „"åã≤# L`«~Î O° ...
=∞}© ... <å J#∞Éè"í åÅ∞ ZÑ¨Ê\˜HÑõ Ù¨ Ê_»∞ HÍy`«O g∞^Œ ÃÑ_»`å#∞.
"å\˜x XHõ „Hõ=∞Ñ¨ûúŒ Ö’ „"åã≤ *Ï„QÆ`QÎ« Í LOK«∞. Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ö’ „"å¿ãÎ =∞Ozk.
<å KÕ`« ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ „"å~ÚOz# ^•xx JO`«\ h˜ u~°Q~Æ å¿ã â◊HxÎ̃
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ h‰õΩ „Ñ¨™êkOKå_»∞. HÍ|\ì̃ JO^ŒiH© J~°O÷ JÜÕ∞ºÖÏQÍ P
ã¨~ã° fi¨ `Õ hKÕ`« „"å~Úã¨∞OÎ k. P #=∞‡HõO ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜ LO_»|>Ëì D Ñ¨xx
h‰õΩ JÑ¨ÊyOKå_»∞. <Õ#∞ ÑÖÑ≤# J#∞Éè"í åÅ∞ ZÑ¨Ê\˜HÑõ Ù¨ Ê_»∞ XHõ „Hõ=∞
Ñ¨ûúŒ Ö’ „"åã≤ `åsY∞ "Õã∂¨ Î LO_»∞. h‰õΩ >ˇ=ÿ Ú ÖËHáõ È~Ú<å P J=HÍâ◊O,
K«H¯õ x "å`å=~°}O ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ h‰õΩ HõÅ∞QÆ*™Ë êÎ_∞» . „Ñ¨ã∞¨ `Î O« Wk =∞#
W^ŒiÌ H© ãÖ|OkèOz#k =∂„`«"∞Õ . HÍ|\ì̃ JO`å ~°ÇÏ¨ ã¨ºOQÍ<Õ LOKåe.
''Z=fiiH© K≥ÑÊ¨ ‰õΩ—— Jx <Õ#∞ J##∞. P ã≤u÷ x h‰õΩ ™êfi"Õ∞ HõÅ∞QÆ*™Ë êÎ~∞° .
<Õ#∞ ÑÖÑ≤# HÍy`åÅ∞ ‰õÄ_® *Ï„QÆ`QÎ« Í LOK«∞.——
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 21
12.2.85 q#|_ç# =∂@Å∞ ''J@∞ HÍ^Œ∞ W@∞—— 'J@∞— J#flk

K≥_¤» =∂~°Oæ † ''W@∞—— J#flk =∞Oz =∂~°Oæ . q#fl =∂@Å∞ - ''HÍÉËl——,
''LOQÆ~O° ——.
HÍÉËl - HÍ - HÍÔ~@∞û (|OQÍ~°O =<≥fl)
a - |OQÍ~°O
l - rq`«O
J#QÍ Ñ¨^•~°∞=<≥flÅ "Õ∞eq∞ |OQÍ~°O rq`åxfl „Ñ¨™êkOKå~°∞.
LOQÆ~O° JO>Ë J#∞„QÆÇÏ¨ O Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. =Ú„kHõ ™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨
zÇ¨ÏflO.
^Œ$â◊ºO - Hõ_»∞QÆ∞`«∞#fl „Ñ¨^ÕâßÅ∞ Ô~O_»∞.
1. Hõ_yç # „Ñ¨^âÕ O◊ - <å P`«‡
2. Hõ_Q» ÉÆ ’`«∞#flk - =∞iH˘xfl P`«‡Å∞.
„Ñ¨âfl◊ - Z=ˆ~ J`«_∞» ?
["å|∞ - J`«_Õ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞. qâßfixH˜ „Ñ¨Éèí∞=Ù.
<å‰õΩ LOQÆ~O° ÃÑ@∞ìHÀ=@O JO>Ë W+Öì QÍ LO_Õk. ÉÏÉÏ LOQÆ~O°
ÃÑ\˜ì fâß#∞. Nâ‹·ÅO #∞O_ç t=Ù_ç LOQÆ~°O `≥KåÛ#∞. Jk ‰õÄ_®
ÃÑ@∞ìHÀÖË^∞Œ . z=~°‰Ωõ <Õ#∞ =∂=¸Å∞QÍ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ LOQÆ~O° ‰õÄ_® =∂
ÃÑ^Œ=Ì ∂‡~Ú ã¨∞=∞# WO\’¡ LO_»QÍ f¿ãâß#∞.
''J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú„kHõ#∞ „Ñ¨™êkOKåHõ WHõ "Õ~ˆ LOQÆ~O° ZO^Œ∞‰õΩ?——
Jx ™êfiq∞ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. <å QÆ∞~°∞=Ù WÖÏ `≥eÜ«∞ KÕâßHõ LOQÆ~O° g∞^Œ
W+¨`ì « Ñ¨ÓiÎQÍ áÈ~ÚOk. Z=iÔH<· å ™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú„kHõ HõO>ˇ HÍ=Åã≤#k
U=Ú#flk?
22 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
K«H¯õ x ÖÏÔH\ò`À XHõ á⁄\˜ì Q˘Å∞ã¨∞ "Õã∞¨ HÀ"åÅx z#flÑ¨Ê\˜ #∞Op
XHõ HÀiHõ LO_Õk. ™ê~ÚÖÏÔH\ò `≥K∞« Û‰õΩ<åfl#∞. ^•x K«∞@∂ì Ñ¨KÛ« Å∂,
HÔ OÑ¨ÙÅ∂ "Õã≤ XHõ ÖÏÔH\ò `«Ü∂« ~°∞KÕ~ÚOz "≥∞à’§ "≥ã∞¨ HÀ"åÅx Pâ◊.
HÍx, P Pâ◊ f~°‰Ωõ O_®<Õ =∞}˜ WO\’¡ 1.1.85# "≥∞à’§ Q˘Å∞ã¨∞ f¿ãâß#∞.
™êfiq∞ ^•xH˜ J~°O÷ `«~∞° "å`« WÖÏ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. ''HÀ\Ï#∞ HÀ@¡
ã¨∂~°º„Ñ¨ÉÅíè HÍOu`À "≥eQˆ JO`«~å`«‡#∞ K«∂ã¨∞‰õΩ#fl h‰õΩ ÖÏÔH\ò`À Ñ¨x
Uq∞\˜? J#fl L^ÕâÌ O◊ `À<Õ x#∞fl ÖÏÔH@∞ì KÕ~ÚOK«∞HÀx=fiÖË^∞Œ .——
<å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ ÉÏÉÏ LO_»QÍ WOHõÃÑ· ÖÏÔH@∞ì ZO^Œ∞‰õΩ? WHõ P
HÀiHõ fiáÈ~ÚOk. ™êfiq∞ bÅÅ∞ J^Œ∞ƒù`åÅ∞!
q#fl=∂@ : ''H˘uÎg∞~°——
J~°O÷ - ''HÀiHõÅ∞ uq∞OQÆÖÏÖˇ· =∞#ã¨∞#∞ `˘eKÕã∞¨ OÎ >Ë ~å#O@∞#flk
"≥∂HõOΔ . HÍ# ~å‰õΩ#flk HÔ =· ÅºO.
q#fl=∂@ - JHõ¯ K≥Öà¡ˇ √◊ §, ~Ô O_»∞ Hõà√◊ §
J~°O÷ - <å g∞^Œ ÅH©Δ ‡ ã¨~ã° fi¨ `«∞Å ^Œ$+≤ì Ñ¨_Oç _ç.
25.2.85 =∞^è•ºÇ¨ÏflO - HõxÑ≤Oz# ^Œ$â◊ºO ''HÍ~°∞Ö’ XHõ ¢ãÎ‘
`≥Åx¡ =„™êÎÅ∞ ^èiŒ Oz ~å=@O, P"≥∞ #∞^Œ∞@ "≥Å∞QÆ∞. P"≥∞#∞ ~°=∞‡x
PÇ¨fixOK«QÍ '18—# =™êÎ#x J#flk.——
18.2.85 ™êÜ«∞O„`«O P~°∞, U_»∞ QÆO@Å =∞^èºŒ qxÑ≤Oz# =∂@
''ã¨∞Ç¨ã≤x—— â◊√ÉèÏxH˜ zÇ¨ÏflO `≥Å∞Ñ¨Ù. â◊√Éèíã¨∂K«Hõ"≥∞ÿ#@∞=O\˜ ^èŒ=à◊
=„™êÎÅ`À =∞O^ŒÇ¨ ãÖ`À, P^è•ºu‡Hõ ã≤~∞° eKÕÛ `«e¡ J=∞‡ =ã¨∞#Î flk. „â◊^•Ì
Éèí‰õΩÎÅ`À PÇ¨fixOz *Ï„QÆ`«ÎQÍ h Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ Ñ‘~î°O g∞^Œ Éèí„^ŒÑ¨~°K«∞HÀ.——
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 23
20.2.85 q#fl =∂@Å∞ - ''"≥~Úº [#‡Å∞, r=Ù_»∞, q=ÚHÎ̃——

Hõ#|_ç# ^Œ$â◊ºO - Ñ¨_Q» Æ ZuÎ# áê=Ú.
J~°O÷ : ''ÉèQí =Æ O`«∞x J=`å~°"∞≥ #ÿ ã¨^∞Œ ~æ ∞° N ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ
##∞fl `«# áê^•Å =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° Û‰õΩx „áêÑÖzHõ |O^è•Å∞ J~Ú#@∞=O\˜
ã¨∞MÏÅ LK«∞ÛÅ #∞O_ç `«ÑÊ≤ Oz ‰õΩO_»eh Ü≥∂QÆO ^•fi~å r=Ùx q=ÚHÎ̃
KÕã≤ Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’ qb#O KÕâß~°∞.
q#fl=∂@Å∞ - ''z‰õΩ¯_»∞—— WHõ¯_» ^˘~°H^õ ∞Œ . 'JHõ¯_»— ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok.
J~°O÷ - Ñ¨~=° ∂`«‡ Z=fiiH© zHõ¯_»∞. HÍx, â’kè¿ãÎ Z=iÔH<· å ÅÉèºí O
J=Ù`å_»∞. WHõ¯_» K«∂¿ãÎ HõxÑ≤OK«_»∞. P`«‡Ö’ K«∂¿ãÎ HõxÑ≤™êÎ_»∞.
=∞}˜H˜ „"åã≤# H˘xfl L`«~Î åÅ∞
1. ... `≥<åe =zÛ# ^ŒQ~æÆ ° #∞Op J#∞HÀ‰õΩO_® z#flz#fl Ñ¨Ó[Å∞
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ KÕ~Úã¨∞<Î åfl_»∞. Z#flx „"åÜ«∞#∞? Z<Àfl HõÅÅ∞, U"Õ"À ^Œ$âßºÅ∞
HõxÑ≤OK«@O, H˘xfl =∂@Å∞ qxÑ≤OK«@O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. W=hfl =∞#‰õΩ
qz„`«O ... J^Œ∞ƒùÒ« . Z=iÔH<· å K≥Ñ`≤ Õ #=∞‡HõáÈ=K«∞Û. „Ñ¨ã∞¨ `Î O« Wq =∞#
W^ŒiÌ =∞^èºŒ =∂„`«"∞Õ . Uk J^Œ∞ƒùÒ« QÍ `Àz<å h‰õΩ K≥áêÊÅx JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
q<Õ "å_çx |\ì̃ K≥¿ÑÊ"å_»∞. JO^Œ∞ˆH =HõÎH˜ `«QÆæ „â’`«, „â’`«H˜ `«QÆæ =HõÎ
HÍ"åÅx JO\Ï~°∞. <Õ#∞ H˘xfl q+¨Ü∂« Å∞ ZÑ¨Ê\˜HÑõ Ù¨ Ê_»∞ `åsY∞, ã¨=∞Ü«∞O
"Õã≤ „"åã¨∞<Î åfl#∞. Jq #=∂‡Ö’ =^ÀÌ <åˆH `≥eÜ«∞@O ÖË^∞Œ . ™ê~Ú Z<Àfl
bÅÅ∞ K«∂Ñ≤ã∞¨ <Î åfl~°∞. <Õ#∞ J=hfl =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í #q∞‡<å W=hfl h‰õΩ
WÑ¨C_»∞ „"åÜ«∂ÖÏ `«~∞° "å`« „"åÜ«∂ÖÏ J#flk P ™êÜÕ∞ `≥eÜ«∞K≥Ü∂« ºe.
PÜ«∞# P[˝ J=QÍ<Õ „"å™êÎ#∞. <Õ#∞ qâßYÑ¨@flO #∞Oz ~Ô Å· ∞ ky g∞
24 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
WO\˜H˜ =zÛ# Hõ}Δ O #∞Op <åÖ’x =∂~°∞Ê#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flk #∞=Ùfi =∂„`«"∞Õ .
JO^Œ∞Hˆ "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ x#∞fl ''|OQÍ~°∂!—— Jx Ñ≤eKå#∞. #∞=Ùfi `«ÑÊ¨
JO^Œ~∂° ##∞fl =∂=¸Å∞QÍ<Õ K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. h‰õΩ =∂„`«"∞Õ JÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ
HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl<À J~°O÷ HÍ=@O ÖË^∞Œ .
<Õ#∞, ã¨∞^èŒ Hõeã≤ z#fl z#fl Ñ¨Ó[Å∞ KÕã∞¨ <Î åfl=Ú. Jhfl J=∞iÛ
<å`À ã¨ÇÏ¨ HõiOz KÕã∞¨ #Î flk. ã¨∞^èŒ Ñ¨Ù\ì̃# `«~∞° "å`« =∞#‰õΩ =∂=¸Å∞
^èŒ#O ~åÖË^Œ∞. ÉèíH˜Î^èŒ#O =zÛOk. ã¨∞^èŒ Ñ¨Ù\˜ì# `«~°∞"å`« <å#flQÍ~°∞
Z"£∞.Zãπ.ã≤. K«^=Œ @O, QÆ=~°fl"≥∞O@∞ L^ÀºQÆO ~å=@O =Å# <å‰õΩ H˘OK≥O
ÃÑ#¬#∞ U~åÊ@∞ J~ÚOk. '<åk— Jx u#\ÏxH˜, <å‰õΩ Jk KåÅ∞. ''QÆOy
QÀ=Ù áêÅ∞ QÆO>ˇ_#·≥ #∞ KåÅ∞—— P H˘OK≥O <å‰õΩ ZO`À qÅ∞"≥#· k.
g∞ JO^Œi ÃÑo§à◊¥§ P ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ^ŒQÆæ~°∞O_ç
KÕ~ÚOKå_»∞. WÑ¨C_»∞ 85Ö’ ÉèHí ^Î̃ #Œ O „áê~°OÉè"í ∞≥ Oÿ k. D ^è#Œ O Zxfl
`«~åÖˇ<· å `«~Q° xÆ k.
<å‰õΩ |OQÍ~°∞ ÑÖ[~°O =^Œ∞.Ì <å‰õΩ ™êfiq∞ áê^•Å∞ KåÅ∞.
HÍ=Åã≤#=hfl <å‰õΩ ™êfiq∞ áê^•Å ^ŒQ~ˆæÆ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. <å‰õΩ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’
<å J#fl =ã¨∞=Î Ù ''Dâ◊fi~°∞_Õ——. ™ê~Ú „¿Ñ=∞ `«ÑÊ¨ <å‰õΩ Un ÖË^∞Œ . <Õ#∞
`«eQ¡ Í D L`«~Î O° „"åÜ«∞@O ÖË^∞Œ . ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ~Î åeQÍ „"åã¨∞<Î åfl#∞. <Õ#∞
ZO`À âßOuQÍ, P#O^ŒOQÍ L<åfl#∞. <Õ#∞ "Õ~∞° , ™ê~Ú "Õ~∞° HÍ^Œ∞. <å
KÕ`« "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ˜ ™êiQÍ ''|OQÍ~°∂—— JxÑ≤OK«∞‰õΩ#fl J^Œ$+¨=ì O`«∞~åeq.
P J^Œ$+ì̈O WÑ¨ÙÊ_»∞ `≥eÜ«∞^Œ∞.——
2. ... HÍ~°}ÏÅ∞ U"≥<· å D ãÖ™ê~°O g∞^Œ q~°HxÎ̃ ÃÑOK«∞‰õΩx,
Éè=í |O^è•Å∞ `≥OK«∞‰õΩx, ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ KÕ~∞° = JÜ«∂º#∞. =∞m§ P LK«∞ÛÅ∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 25
ayOK«∞‰õΩx ^≥"· åxH˜ ^Œ∂~°O HÍ#∞. <å ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù ™ê~Ú JHõ¯_Õ LO_ç <å‰õΩ
w`«É’kèã∂¨ Î L<åfl_»∞. PÜ«∞# 'JHõ¯_»— <Õ#∞ 'WHõ¯_»— L<åfl ™ê~Ú ^Œ$+≤ì
=∂„`«O <åg∞^Õ L#flk. w`å=∞$`åxfl `åQÆ∞`«∂ „ÑüHõ} Δ O PK«iã¨∞<Î åfl#∞.
<åÖ’x ‰õΩO_»eh â◊HÎ˜ QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆÇÏ¨ O KÕ`« Ñ¨_Q» qÆ Ñ≤Ê HõkeOk. ZO`À
„â◊q∞¿ã<Î Õ HÍx D Ü≥∂QÆO Ñ¨@^ì ∞Œ . <å QÆ`« [#‡ Ñ¨Ù}ºO <åH© â◊HxÎ̃
„Ñ¨™êkOzOk. JO^Œ∞Hˆ <å‰õΩ H˘xfl ^Œ$âßºÅ∞, =∂@Å∞ q#|_»∞`«∞<åfl~Ú.
Wk ã¨`º« O.
^Œ$âßºÅ∞, =∂@Å∞ XHõ HÍy`«O ÃÑ#· >ÿ̌=Ú`À ã¨Ç¨ „"åã¨∞<Î åfl#∞.
`≥<åe =zÛ#k "≥Ú^ŒÅ∞ 20= `ås‰õΩ ^•HÍ JÖÏ qxÑ≤OKå~Ú. „Ñ¨ã∞¨ `Î O«
=∂@Å∞, ^Œ$âßºÅ∞ ~å=@O ÖË^∞Œ . <å‰õΩ Jq Ug∞ `≥eÜ«∞Hõ áÈ=@O =Å#
JÖÏ „"åã≤ LOKå#∞.
JÅ¡=~°OÖ’ J#∞HÀ‰õΩO_® XHõ `≥Å∞QÆ∞ \©K«~°∞`À ÑïK«Ü«∞O
J~ÚOk. J`«xH˜ ‰õΩO_»eh â◊HÎ̃ QÆ∞iOz H˘O`« `≥Å∞ã¨∞. ~Ô O_»∞ ~ÀAÅ
„H˜Ò« J`«#∞=¿ãÎ J#∞HÀ‰õΩO_® J`«x`À ‰õΩO_»eh â◊HÎ˜ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_@» O
[iyOk. N ™ê~ÚÉÏÉÏÜÕ∞ <å`À P q^èOŒ QÍ =∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl~°#fl ÉèÏ=#
Hõey, <Õ#∞ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥o§# ^ŒQ~æÆ ° #∞Op <å HõÅÅ∞, J#∞Éè"í åÅ∞ J`«xH˜
K≥áêÊ#∞. <Õ#∞ KåÖÏ J^Œ$+ì̈=O`«∞~åe#h, Hõ+Ñì̈ _¨ ‰» Ωõ O_®<Õ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
D â◊H˜Îx „Ñ¨™êkOKå_»h J<åfl~°∞. W@∞=O\˜k KåÖÏ J~°∞^Œ∞QÍ
[~°∞QÆ∞`«∞O^Œx K≥áêÊ~°∞.
<å‰õΩ ^≥=· O `«ÑÊ¨ Z=~°∂ ÖË~∞° . <å =∞OpK≥_∂» PÜ«∞<Õ K«∂™êÎ_∞» .
D „Ñ¨ÑO¨ K« |O^è•Å`À <å‰õΩ ãÖ|O^èOŒ ÖË^∞Œ . g∞~°∞ <å a_»Å¤ ∞ HÍ^Œx
ZÑ¨ÙÊ_À K≥áêÊ#∞. JÖÏ Jx g∞‰õΩ ^Œ∂~°O HÍ#∞. HÍ"åÅ#∞‰õΩ#fl "åà◊√§ <å
26 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
^ŒQÆæ~°ˆH =™êÎ~°∞. Z=iH© L`«Î~åÅ∞ „"åÜ«∞#∞. hHõ~Ú<å ZO^Œ∞‰õΩ
„"åã¨∞<Î åfl#O>Ë J=∞‡ J=∞‡HÍ^Œx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl=Ù HÍ|\˜.ì "Õ∞=Ú JÅ¡=~°O
Tà’§H˜ „Ñ¨"tÕ ã¨∞OÎ _»QÍ +≤i_ô™ê~Ú á¶⁄\’ HõxÑ≤OzOk. h q+¨Ü∞« O QÆ∞iOz
PÖ’zã¨∂Î LO_»QÍ ''WÑ¨ÙÊ_»∞ HÍ^Œ∞!—— Jx qxÑ≤OzOk. ^≥=· bÅÅ∞ J^Œ∞ƒùÒ« !
"Õz K«∂^•Ì=Ú.
"≥Ú#fl â◊x"å~°O L^ŒÜ∞« O "ÕOHõ>âË fi◊ ~°™êfiq∞x k=º"≥∞#ÿ "≥Å∞QÆ∞Ö’
q„QÆÇÏ¨ ~°∂ÑÖÖ’ K«∂âß#∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ WO`«QÍ Hõ~∞° }Õz WHõ¯_Õ ^Œ~≈° #O
W=fi@O <Õ#∞ TÇ≤ÏOK«ÖxË k. ^Õ=Ù_»∞<åfl_»x QÆ\ Qì̃ Í K≥ÑÙ¨ `å#∞.
™êfiq∞ bÅÅ∞ =∞#H˜ Ñ¨sHõΔ. „ÑüHõΔ}O ÉèíQÆ=O`«∞_ç<Õ `«ÅK«∞
‰õΩO@∞<åfl#∞. ##∞fl ÉÏ^èÃŒ Ñ>ËHì ˘xfl WÖÏO\˜ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ Hõey¿ãÎ PÜ«∞#x
^Œ∂+≤™êÎ<"Õ ∂≥ #x PÜ«∞# Ñ¨sHõÅΔ ∞ ÃÑ_»∞`«∞<åfl_»∞. Jxfl Ñ¨sHõÅΔ ∂ `«@∞ì‰Ωõ <Õ
â◊HxÎ̃ „Ñ¨™êkOz# `«~∞° "å`« WOHõ <å‰õΩ ÉèÜ í ∞« O ZO^Œ∞‰õΩ?
<å QÆ∞iOz „"åÜ«∞\ÏxH˜ U=Ú#flk? <Õ#O@∂ XHõ\ ˜ LO>ËH^õ •!
D =∞^èŒº Ñ¨_»∞‰õΩ#fl "≥O@<Õ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# "≥Å∞QÆ∞ HõxÑ≤ã¨∞Î#flk. WÑ¨Ê\˜H˜
=¸_»∞™ê~°∞¡ JÖÏ HõxÑ≤OzOk. J^Õq∞\’ <å‰õΩ J~°O÷ HÍÖË^∞Œ . `«~∞° "å`«
\©K«~°∞ QÍ~°∞ K≥Ñ≤`Õ P "≥Å∞QÆ∞‰õΩ J~°÷O `≥eã≤Ok.
q"ÕHÍ#O^Œ∞_ç Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ö’ "≥Å∞QÆ∞#∞ QÆ∞iOz „"åã≤# q+¨Ü∞« O <å‰õΩ
K≥áêÊ~°∞ :-
''~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ q"ÕHÍ#O^Œ∞x J_çQÍ~°@. ''Ñ¨_∞» ‰õΩ<Õ =ÚO^Œ∞
h‰õΩ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ "≥Å∞QÆ∞ HõxÑ≤ã∞¨ #Î fl^•?—— Jx. q"ÕHÍ#O^Œ∞_»∞ 'HõxÑ≤ã∞¨ #Î flk—
Jx K≥áêÊ_»∞. *’ºu HõxÑ≤ã∞¨ #Î flk HÍ|\˜ì #∞=Ùfi *Ï˝# ã≤^∞Œ _ú =» Ù—— Jx ~å=∞Hõ$+¨‚
Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ K≥áêÊ~°∞.——
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 27
<Õ#∞ Q˘Ñ¨Ê =ºH˜xÎ HÍHõáÈ~Ú<å K≥_^¤» •xfl HÍ^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞

„Ñ¨ÑO¨ K«O g∞^Œ q~°HxÎ˜ , ^≥=· O Ñ¨@¡ ÉèHí xÎ˜ HõÅ∞QÆ*âË ß~Ú. ^•x`À ^≥=· ã¨xflkèH˜
KÕ~å#∞. ^≥=· `«fiO xO_ç#"å_»∞ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù. J@∞=O\˜ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù ™ê~Ú áê^•Å
K≥O`«‰Ωõ KÕ~å#∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ „Ñ¨™êkOz# `≥eq`À ÉèÏ~°O PÜ«∞#ÃÑ#· "Õã≤
â◊~}° ÏQÆux á⁄O^•#∞. ^•x`À "≥∂HõOΔ „Ñ¨™êkOKå_»∞.
™ê~Ú ^Œ∂~°OQÍ L<åfl_»∞ K«∂¿ã"åà◊§H˜, HÍx <å‰õΩ =∂„`«O <åÖ’<Õ
L<åfl_»∞. ã¨fiÜ«∞OQÍ QÆ∞~°∞"≥· HõÅÖ’ ÉèQí =Æ næ`#« ∞ „Ñ¨™êkOz, P~°∞<≥ÅÅ∞QÍ
w`åÉ’^èKŒ ãÕ ∞¨ <Î åfl_»∞. `«eH¡ ˜ a_»¤ ^Œ∂~°OQÍ L<åfl `«e¡ ^Œ$+≤ì a_»Ã¤ Ñ<· Õ LO@∞Ok.
J^Õ q^èOŒ QÍ ™ê~Ú ##∞fl K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. „ÑüHõ} Δ O w`å=∞$`åxfl „`åy
`«iã¨∞<Î åfl#∞.
`«∞"≥∞‡^Œ =∞Hõ~O° ^ŒO HÀãÖ Ñ¨Ù=Ùfi K«∞@∂ì uiy ^•xÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz#
`«~∞° "å`« Ñ¨Ù=ÙfiÖ’x =∞Hõ~O° ^•xfl „QÀÅ∞`«∂ `«##∞ `å<Õ =∞izáÈ`«∞Ok.
P q^èOŒ QÍ<Õ <åºÜ«∞OQÍ ^è~Œ ‡° OQÍ <å âı+r¨ q`åxfl QÆ_Ñ» @¨ O HÀãÖ ~Ô O_Õà√◊ §
Ñ≤zÛÑ¨\ #ì̃ @∞¡ uiQÍ#∞. z=~°‰Ωõ ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™ê~Ú áê^•Å K≥O`«‰Ωõ KÕ~å#∞.
PÜ«∞# „¿Ñ=∞`À ##∞fl KÕ~n° âß~°∞. PÜ«∞# Ñ¨^HŒ =õ ∞ÖÏÅ =∞^èºŒ <å =∞#ã¨∞
z‰õΩ¯‰õΩx w`å=∞$`åxfl „QÀÅ∞`«∞#flk. P ~°∞z =∞iy# `«~∞° "å`« D
„Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’x „Ñün J~°∞zQÍ<Õ LO@∞Ok. JO^Œ∞Hˆ D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’x
„Ñü =ã¨∞=Î Ù g∞^• "åº"≥∂Ç¨ÏO áÈ~ÚOk. ™êfiq∞ <å =∞#ã¨∞ "Õ∞eq∞
|OQÍ~°OÖÏ `«Ü∂« ~°∞ KÕâß~°∞. WHõ g∞^Œ@ D ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ |OQÍ~åxH˜ U
~°∂áêxfl „Ñ¨™êk™êÎ~À K«∂_»@"Õ∞ <å Ñ¨x.
ÉèQí =Æ O`«∞x HõO>ˇ K«∂_»^yŒ # =ã¨∞=Î Ù "Õ~˘Hõ\˜ Un ÖË^xŒ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx,
UO KÕ¿ãÎ HõxÑ≤™êÎ_À Jhfl KÕã≤ _»|∞ƒ Y~°∞Û ÖË‰õΩO_® P ^≥·"åxfl K«∂ã≤#
<å‰õΩ WOHõ K«∂_»=Åã≤Ok Ug∞ ÖË^∞Œ . ZHõ¯_çHÀ "≥o§ U^À K«∂_®Å#fl
28 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO ‰õÄ_® ÖË^∞Œ . <åÖ’<Õ L#fl ^≥"· åxfl K«∂ã¨∞<Î åfl#∞. =∂\Ï¡_∞»
`«∞<åfl#∞. <å‰õΩ D `«$Ñ≤Î KåÅ∞. JO`« J=ã¨~O° J~Ú`Õ P ^≥=· "Õ∞ <å‰õΩ
Jhfl K«∂Ñ≤™êÎ_∞» .
Zxfl x~°Ü ‚ ∂« Ö’ fã¨∞‰õΩx, Zxfl Ñ¨^`úŒ ∞« Ö’ PK«iOz "å\˜H˜ Hõ@∞ì|_ç
Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ <åÖ’ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<åfl#∞. P =¸iÎx ^Œ∂~°O KÕã∞¨ HÀÖË#∞. <å
P#O^•Å∞ Jhfl ^≥=· O`À<Õ. ^≥"· åxfl #=Ú‡‰õΩ<åfl#∞. PÜ«∞# u#\ÏxH˜
ÖË‰Ωõ O_® KÕã<≤ å ã¨~ˆ P#O^ŒOQÍ rq™êÎ#∞. #tOKÕ D â◊s~åxfl Ü«∂zOz
áÈ+≤OK«#Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ .
#tOKÕ "å\˜ g∞^Œ "åº"≥∂Ç¨ÏO ÖË^∞Œ . g∞~°∞ J=∞‡ J#∞‰õΩO@∞#fl
g∞ J=∞‡ 1984 AÖˇ· 13= `Õn QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞ <å_»∞ P`«‡#∞ Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’
HõÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ#flk. <å â◊s~åxfl K«∂ã≤ J=∞‡ Jx J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. 1974Ö’
<å#flQÍix áÈQ˘@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. 1984Ö’ g∞ J=∞‡ ^Œ∂~°O J~ÚOk. <å
HÀãÖ g∞~°∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ =» ^Œ∞.Ì <Õ#∞ KåÖÏ P#O^ŒOQÍ L<åfl#∞. <åÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl
„Ñü =∂~°∞Ê J^Œ∞ƒùÒ« ! J"≥∂Ñ¶∞¨ O! Z#flx „"åÜ«∞#∞?
D L`«~Î åÅÖ’ =ÚYº"≥∞#ÿ q U"≥<· å LO>Ë J=hfl XHõ „Hõ=∞Ñ¨ûúŒ Ö’
„"å~Ú. ZÑ¨Ê\˜HÔ <· å Ñ¨xH˜ =™êÎ~Ú. P >ˇ=ÿ Ú h‰õΩ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ „Ñ¨™êk™êÎ_∞» .
<Õ#∞ WÖÏ „"åã¨∞<Î åfl#O>Ë U^À „Ñ¨`ºÕ Hõ`« LO_ç LO@∞Ok. U =∞OzÑ¨x
KÕã<≤ å JO^Œ∞Ö’ J=∞‡#∞ K«∂ã¨∞HÀ. x#∞fl "≥Ú^Œ\ ˜ ™êi ''|OQÍ~°∂—— Jx
Ñ≤eKå#∞. L`«Î |OQÍ~°O HÍHõ "Õ∞eq∞ |OQÍ~°OÖÏ J"åfie. JÑ¨ÙÊ_Õ J=∞‡
Pâ◊Ü∂« Å∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ =™êÎ~Ú.
<Õ#∞ h q+¨Ü∞« OÖ’ J#flk WOHÍ [~°QÖÆ ^Ë ∞Œ . JO>Ë U^À HÍ~°}O
LO_ç LO@∞Ok. JO^Œ∞Hˆ xtÛO`«QÍ L<åfl#∞. WÖË¡ ã¨`º« O Jx J#∞HÀ‰õΩO_®
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 29
Ñ¨Ó~°fi [#‡ ã¨∞Hõ$`«O`À ''`å=∞~å‰õΩ g∞^Œ h\˜ ÉÁ@∞ì——ÖÏQÍ ãÖ™ê~°O KÕâß#∞.

JÖÏ Jx Z=fiih ã¨#flºã≤OK«=∞x K≥ÑÊ¨ #∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ „Ñ¨™êkOz# ^•x`À
Jxfl P#O^•Å∞ P#O^ŒOQÍ J#∞Éèqí OK«O_ç.
WÑ¨ÙÊ_»∞ <å‰õΩ XO@i`«#O JxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞. =∞#ãÖ`å
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ xO_ç L<åfl_»∞. ZO`« ã¨=∞Ü«∞=Ú ^Õ=Ù_ç`À =∂\Ï¡_\» ÏxˆH
KåÅ@O ÖË^∞Œ . fiHõÖ^Ë ∞Œ . Ñ¨k¿ÇÏ<Õà§◊ =Ü«∞ã¨∞Ö’ Ñ¨Ù\Åì˜ ∞¡ q_çz <å#flQÍi`À
H˘`«Î rq`«O „áê~°OaèOKå#∞. QÆ_z» # rq`«OÖ’ Éèií OK«ÖxË HõëêìÅ∞ Ug∞
J#∞Éèqí OK«Ö^Ë ∞Œ . Ju =∂=ÚÅ∞QÍ rq`«O QÆ_zç áÈ~ÚOk.
<å#flQÍix áÈQ˘@∞ì‰Ωõ x Éèií OK«ÖxË ÉÏ^è#Œ ∞ J#∞Éèqí OKå#∞. WÑ¨ÙÊ_»∞
P ÉÏ^èŒ ÖË^∞Œ . Ñ¨Ù\ì̃#"å~°∞ y@ìHõ =∂#~°x `≥eâßHõ WÑ¨C_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_çx
`À_»∞ KÕã∞¨ ‰õΩx ~Ô O_»=™êi =∞m§ rq`åxfl „áê~°OaèOKå#∞.
`«e,¡ `«O„_ç, ÉèÏ~°º, Ñ≤ÅÅ¡ ∞ H˘O`«HÍÅ"Õ∞. z=i^•HÍ LO_Õk ^≥=· O
XHõ¯_Õ. Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O =Å# D ã¨`º« O `«fi~°Ö’ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, Éè=í |O^è•Å∞
`≥OK«∞‰õΩx Ñ¨~=° ∂`«‡ JO_»# KÕ~å#∞. <Õ#∞ #q∞‡# <å ^≥=· O ##∞fl "≥∂ãÖ
K≥Ü∞« º_»∞. PÜ«∞# h_»Ö’ <å rq`«O ã¨∞YOQÍ JO`«=∞=Ù`«∞Ok. WOHÍ
Hõ~‡° L#flk. JO^Œ∞Hˆ =∞m§ ãÖ™ê~°O „áê~°OÉèOí J~Ú#k. „Ñü z#fl Ñ¨xÖ’#∂
Ñ¨~=° ∂`«‡<Õ K«∂ã¨∞<Î åfl#∞. <å‰õΩ HÍ=Åã≤# z#fl z#fl Ñ¨#∞Å∞ =∞#∞+¨μÅKÕ`«
™êfi"Õ∞ KÕ~Úã¨∞<Î åfl~°∞. |_ç – QÆ∞_ç J<åfl~°∞.
qâßY Ñ¨@} ì OÖ’ <å#flQÍi ¿Ñ~°∞ g∞^Œ ™ê÷ÑO≤ z# \˜.*ˇ.P~ü.
@∞º\’iÜ«∞ÖòûÖ’ <Õ#∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl ã‘fiÑ¨~∞° Ñ¨x ™êfiq∞ <å‰õΩ „Ñ¨™êkOKå~°∞.
3. ''.... h q+¨Ü∞« OÖ’ <Õ#∞ J#∞‰õΩ#flk J|^ŒOú HÍ^Œ∞. Jk x[O
JÜÕ∞ºO`« =~°‰Äõ h‰õΩ L`«~Î O° „"åÜ«∞#∞. HÀÑÖ`À „"åÜ«∞ÖË^xŒ ÉÏ^èÑŒ _¨ ‰» Ωõ .
30 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
XHõ x~°Ü
‚ ∞« O fã¨∞‰õΩ#fl `«~åfi`« ^•xH˜ Hõ@∞ì|_ç LO_»@O `«ÑÊ¨ <å x~°Ü
‚ ∂« xfl
=∂~°∞ÛHÀ#∞. <å QÆ∞iOz <Õ#∞ „"åÜ«∞#∞. #∞"Õfi `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^Œ∞=Ù HÍx.
™È=∞iáÈ`«∞ÖÏ uO@∂ ‰õÄ~ÀÛ=@O ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ "≥∞K«Û_»∞. H˘xfl
Ñïã≤`÷ ∞« Å „Ñ¨ÉÏè =O`À =∞x+≤Ö’ =∂#=`«fiO #tOz, ^•#=ÙxQÍ =∂~°`å_»∞.
HÍh, Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O H˘nÌ <åÖ’ ^≥=· `«fiO KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#flk. <å‰õΩ
JO`å „Ñ¨âßO`«`.Õ JO>Ë ÉÏ^èÖÕ ^Ë xŒ HÍ^Œ∞. ÉÏ^è#Œ ∞ Éèií OKÕ â◊HÎ˜ <å‰õΩ ^≥=· O
„Ñ¨™êkOz# =~°O.
<å L`«~Î O° HÀãÖ Z^Œ∞~°∞ K«∂_»‰Ωõ . #∞=Ùfi <å‰õΩ ZÑ¨ÙÊ_»∂ |OQÍ~°∞"Õ.
D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ <Õ#∞ ^Õfi+≤OKÕ"å~°∞ Z=fi~°∂ ÖË~∞° . <Õ#∞ HÍ"åÅx J#∞‰õΩ#fl
"åà◊§H˜ ZÑ¨ÙÊ_»∂ ^Œ∂~°O HÍ#∞.
=∞#ã¨∞û#∞ Ñ≤O_Õ ÉÏ^è.Œ JÑ¨ÙÊ_Õ ^≥=· ™êHΔÍ`å¯~°O. hÅ"Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Úx
k=º ^Œ~≈° #O. =∂#=Ù_»∞ =∂^è=Œ Ù_çQÍ =∂i# `«~åfi`« WOHÍ =∂~°∞Ê
U=ÚO@∞Ok? r"å`«‡ Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’ Hõeã≤áÈ~Ú# `«~åfi`« P P#O^ŒO 'WO`«—
Jx K≥ÑÊ¨ ÖËxk.
U a_»¤ „¿Ñ=∞HÀãÖ D `«e¡ `«ÑO≤ zO^À P „¿Ñ=∞ zxfl Hõ$+¨Ü ‚ ∞« º
^•fi~å á⁄O^Œ∞`«∞#fl <å‰õΩ WOˆHq∞ HÍ"åe? D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ _»|∞ƒ`À H˘#ÖËxk
^≥"· åxfl. P ^≥"· åxfl „¿Ñ=∞`À Hõ\ Ñì˜ _¨ "» ãÕ #≤ h `«e¡ ZO`« J^Œ$+¨=ì O`«∞~åÖ’
TÇ≤ÏOK«∞!!
4. ''....... Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_çH˜ WÑ¨Ê\˜H˜ =∞# g∞^Œ ^ŒÜ∞« HõeyOk. =∞#
W^ŒiÌ HÀiHõ f~°∞`«∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞O =zÛOk. ™êfiq∞ Hõ~∞° }ÕKå~°∞.
h ^ŒQ~æÆ ° #∞Oz =zÛ#Ñ¨Ê\˜ #∞Op ~ÀAH˘Hõ J#∞Éè=í O. h‰õΩ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 31
ZÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _»∞ „"åÜ«∂Å<Õ J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍx, „"åÜ«∞ÖËHõ áÈÜ«∂#∞. Wxfl

~ÀAÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ WÖÏ [iyO^• Jx ÉÏ^èŒ Ñ¨_®¤#∞. ™êfiq∞ ZO^Œ∞‰õΩ
„"åÜ«∞x=fiÖË^À D ~À*Ë `≥eã≤Ok. Z<Àfl J^Œ∞ƒù`åÅ∞ [iQÍ~Ú. WOHÍ
[~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. h‰õΩ L`«~Î O° Ö’ „"åÜ«∞@O HÍ^Œ∞. =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ K≥ÑÙ¨ `å#∞.
™êfiq∞ ^ŒÜ∞« =Å# #∞=Ùfi `«fi~°Ö’<Õ <å ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =™êÎ=Ù. ™ê~Ú =∂`« h
HÀiHõ f~°∞ã¨∞OÎ k!——
5. ''... <Õ#∞ J*Ï˝xx... Ñ¨k<≥ÅÅ∞QÍ <å ã≤u÷ Uq∞\’ `≥eÜ«∞Hõ
`«Ñã≤ ∞¨ OÎ >Ë ^≥=· O h ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ 'h ã≤u÷ Wk— Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. <å‰õΩ
Hõey# Ü≥∂QÆO Uq∞\’ H˘O`« `≥eã≤Ok. q<åÜ«∞‰õΩ_ç QÆ∞_çÖ’ N ÉèÏ+¨ºO
JÑ¨ÊÖÏKå~°∞ºÅ∞QÍ~°∞ K≥ÑÙ¨ `∞« #fl ã¨∞O^Œ~H° ÍO_» qO@∂ LO>Ë <å ã≤u÷ Ñ¨ÓiÎQÍ
J~°÷O J~ÚOk. <åÖ’ HõÅ∞QÆ∞`«∞#fl =∂~°∞ÊÅ∞, qO@∞#fl =∂@Å∞,
Hõ#|_»∞`«∞#fl ^Œ$âßºÅ∞ – g@xflO\˜H© J~°O÷ ''J~°\˜ ÑÖ_»∞ Xez ÃÑ\˜#ì @∞¡QÍ——
J~°O÷ J~ÚOk. HÍx, =∞m§ K≥áêÊÅO>Ë U XHõ¯\© *Ï˝ÑH¨ Oõ ~å=@O ÖË^∞Œ .
WÖÏO\˜ "åà◊√§ HÀ\˜H˘Hõ~∞° Jx PÜ«∞# K≥ÑÙ¨ `«∞O>Ë J^Õ ã≤u÷ Ö’ L#fl <å‰õΩ
Jk qx `«@∞ìHÀ=@O KåÖÏ Hõ+Oì̈ J~ÚOk. J~Ú<å <å ÉèHí Î̃ |Ç≤Ï~°`æ O«
HÍ‰õÄ_»^∞Œ . XH˘¯Hõ¯™êi XO\’¡Oz "Õ_ç Pq~°∞Å∞, K≥=∞@Å∞ Jhfl Éèií OKÕ
â◊HÎ̃ ™êfi"Õ∞ „Ñ¨™êkã¨∞Î<åfl~°∞.
QÆ∞_çÖ’ JÑ¨ÊÖÏKå~°∞ºÅ∞QÍ~°∞ ~å=∞=Ú„kHõ QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ `«∂ LO>Ë
P J#∞Éè=í O <å‰õΩ ‰õÄ_® J~ÚOk. HÍ|\˜ì P#O^ŒO`À ##∞fl <Õ#∞ J^Œ∞Ñ¨Ù
KÕã∞¨ HÀ=@O Hõ+Oì̈ J~ÚOk—— –
JÅ¡=~°O #∞Oz "≥·*ÏQ∑ "≥àÏ§Hõ H˘xfl k"åº#∞Éèí∂`«∞Å∞
HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú.
32 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
15.5.85 QÆ∞~°∞"å~°O <å_»∞ ã¨`º« ™ê~Ú á¶⁄\’~°∂ÑÖÖ’ WO\’¡
„Ñ¨"tÕ OKå~°∞.
19.5.85 D ~ÀA Ñ¨~=° ∂`«‡ =∂ =∞#∞=∞~åÅ∞ ''nÑ≤—Î — ~°∂ÑÖÖ’
ã¨fiÜ«∞OQÍ =zÛ <å X_çÖ’ ‰õÄ~ÀÛ=@O [iyOk. <Õ#∞ P#O^ŒÉÏè ëêÊÅ`À
™êfiq∞x Jaè¿+HÕKå#∞. ™êfiq∞ <åKÕ`« ã¨fiÜ«∞OQÍ áêÜ«∞ãÖ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx
â◊H~Î˜ ∂° ÑÖÖ’ „Ñ¨™ê^ŒO ã‘fiHõiOK«@O [iyOk.
29.7.85 ^Œ$â◊ºO – ''Le¡áêÜ«∞ á⁄~°Å∞ fã¨∞OÎ >Ë ^•O\’¡ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ
"≥Å∞QÆ∞——
J~°O÷ : Le¡á⁄~°Å∞ ÖÏQÍ =∂Ü«∞á⁄~°Å∞ `˘ÅyáÈ~Ú, J*Ï˝#O
JO`«i¿ãÎ P`«‡*’ºu „Ñ¨HÍtã¨∞OÎ k.
`«~åfi`« J<ÕHõ ~°∂áêÅÖ’ <å‰õΩ ^≥=· ^Œ~≈° #O J~ÚOk. U ~°∂ÑÖ
K«∂ã≤<å JO^Œ∞Ö’ ÉèQí =Æ `«ûfi~°∂Ñ¨"∞Õ QÀK«iOzOk.
14.8.85 ''K«^∞Œ =ÙÅ `«e¡ ã¨~ã° fi¨ u HÀ_çÑÙ¨ OA ~°∂ÑÖÖ’ ^Œ~≈° #
q∞zÛOk. HÀ_ç‰Äõ `«`À "Õ∞ÖÁ¯O\Ï~°∞. JÖÏˆQ J*Ï˝#=∞<Õ x„^ŒÖ’ L#fl"åix
`«\Öì˜ ¿Ë Ñ^Õ *Ï˝#O. *Ï˝#"Õ∞ ã¨~ã° fi¨ u. JO^Œ∞Hˆ J=∞‡ JÖÏ HÀ_çÑÙ¨ OA ~°∂ÑÖÖ’
HõxÑ≤OzO^Œx `«~åfi`« `≥eã≤Ok.
<å‰õΩ Ñ¨~Ö° ’Hõ q^Œº#∞ „Ñ¨™êkOz# ã¨~ã° fi¨ uH˜ Hõhfl\˜`À Jaè¿+HõO
KÕâß#∞. `«b!¡ k=º*Ï˝#"≥∞#ÿ P`«‡`«`åÎ fixfl É’kèOz# x#∞fl <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ‘~O°î
g∞^Œ xÅ∞Ñ¨Ù HÀ=@O HõO>ˇ h‰õΩ <Õ<qÕ ∞ W=fiQÆÅ#∞ `«b!¡ W=fiQÆeyOk
WOˆHq∞ LOk!
18.8.85 ^Œ$â◊ºO – `≥Åx¡ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ Ö’ L#fl ¢ãÎ‘ J#fl=∂@ –
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 33
''<Õ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ WÑ¨ÙÊ_»∞ ~å"åe? <Õ#∞ Z‰õΩ¯= =∂\Ï¡_#» ∞—— ÑÖ*Ïc

^Œ∞ã¨∞ÅÎ Ö’ Ñ¨ÅHõ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x XHõ J=∂‡~Ú J#fl=∂@ ''K«∂Ñ≤OK«<å? –
~åã¨∞HÀ!——.
`≥Åx¡ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ Ö’x ¢ãÎ‘ t=â◊HÎ̃ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ ™ê~Ú=∂`«. ''<Õ#∞
ZO^Œ∞‰õΩ WÑ¨ÙÊ_»∞ ~å=@O—— Z‰õΩ¯=QÍ =∂\Ï¡_#» ∞ JO>Ë ''P`«‡*Ï˝<åxfl
J#∞Éè"í åxH˜ fã¨∞‰õΩ=™êÎ#∞. J#∞Éè∂í `«∞Åhfl „"å~Ú——.
1984 QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞H˜ "≥o#¡ Ñ¨Ù_∞» ™êfiq∞ Hõ<fl≥ uÎ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . XHõ¯=∂@
‰õÄ_® =∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ . J~Ú<å H˘O_»O`« `«$Ñ≤xÎ WzÛ— ã¨fiÜ«∞OQÆ∞~°∞"≥· WO`«
*Ï˝<åxfl „Ñ¨™êkOz# ™êfiq∞H˜ W=fi\ÏxH˜ <å ^ŒQ~æÆ ° U=Ú#flk? P`«‡x"Õ^<Œ Õ
QÆ∞~°∞ ^ŒH}
Δ̃ . ã¨`º« ™ê~Ú áê^•Å =^ŒÌ Hõ~∂° Ê~°OÖÏ HõiyáÈ`«∞<åfl#∞. D
„Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’x ã¨∞MÏÅ∞ <Õ#∞ Z#fl_»∂ HÀ~°∞HÀÖË^∞Œ .
''<Õ#∞ Ñ¨Ù\ì̃ Uq∞ ™êkèOKå#∞?—— Jx <åÖ’ <Õ#∞ ‰õΩq∞eáÈÜÕ∞
^•xfl. HÍx, WÑ¨Ù_»∞ `≥eã≤Ok [#‡‰õΩ HÍ~°}O!——
`«O„_ô! ##∞fl hÖ’ HõÅ∞Ñ¨ÙHÀ=Ü«∂º! D =∂Ü«∂ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’
W=∞_»Ö#Ë ∞ t"å! P`«‡*Ï˝#O`À =∂Ü«∞#∞ KèkÕ OK«∞‰õΩx, h "≥Å∞QÆ∞#∞ K«∂ã≤#
<Õ#∞ D pHõ\˜ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ W=∞_»Ö#Ë ∞ t"å! Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~å! "≥∂HõOΔ „Ñ¨™êkOK«∞
™ê~Ú Hõ$ëê‚!
XHõ =∞OQÆà◊"å~°O ~å„uHõÅÖ’ ÃÑ^ŒÌ "≥Å∞QÆ∞, "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞. ^Œ$â◊ºO
Nâ‹Å· „Éè=í ∞~åO|.
D ~ÀA L^Œ Ü « ∞ O XHõ J^Œ ∞ ƒù ` « O [iyOk. <Õ # ∞ Ñ¨ x
KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl#∞. ''J=∂‡!... J=∂‡!—— Jx XHõ =Ú+≤ì J=∂‡~Ú Ñ≤ezOk.
34 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
=∂ J=∂‡~Ú`À K≥ÑÊ≤ aÜ«∞ºO "Õ~ÚOKå#∞. P"≥∞ =∞m§ HÍ<≥fiO@∞ ÃÑ^ŒQˆÌ @∞
"≥Ñ· Ù¨ =zÛ =∞m§ ''J=∂‡—— Jx Ñ≤ezOk. ã¨~ˆ ! XHõ áê=ÖÏ fã¨∞‰õΩx <Õ<Õ
"≥àÏ§#∞. XHõ =Úãë Pq_» HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞ *ÏÔH@∞ì, P‰õΩ Ñ¨KÛ« x pÔ~,
K«OHõÖ’ pÑ¨Ù~∞° `À HõxÑ≤OzOk. XHõ¯™êiQÍ ëêH± H˘\˜#ì @¡~ÚOk. pÑ¨Ù~∞° `À
~å=@O KÕ`« ÅH˜Δ ‡ Jx, J#∞‰õΩ#flk [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx `≥eÜ«∞KÕ¿ã ^Œ$â◊º=∞x
J#∞‰õΩx =∞#ã¨∞Ö’<Õ ^Œ}O‚ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl#∞. Pq_» ''J#flÑ¨Ó~°.‚ .. J#flÑ¨Ó~°—‚ —
JO@∞ "≥o§áÈ~ÚOk. WO\’¡H˜ =KåÛHõ `«\ Oì̃ k ''N ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ
â◊H~Î̃ ∂° ÑÖÖ’ =zÛ ^Œ~≈° #O WKåÛ~°x!——
XHõ~ÀA <Õ#∞ =∂ |O^è∞Œ =Ù ~°=∞ WO\’¡H˜ "≥à§◊ QÍ<Õ pÑ¨Ù~°∞`À
^˘_»∞¡ Hõ_∞» QÆ∞`«∂ áêH© J`«#∞ HõxÑ≤OKå_»∞. Ö’ÑëH˜ "≥o§# `«~åfi`« J`«#∞
^˘_ç¤ Hõ_çy "≥à◊√`«∂ ##∞fl Ñ¨sHõΔQÍ K«∂ã≤ "≥àÏ¡_»∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ JxÑ≤ã¨∞Î#flk
™ê~Ú P ~°∂ÑÖÖ’ ##∞fl K«∂âß~°x. Uq∞\˜ D qz„`åÅ∞! <Õ#∞ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î
#∞Oz =zÛ# `«~åfi`« =∞m§ WO\˜ "å`å=~°}OÖ’ W=∞_»ÖË<Õ"≥∂#x
JxÑ≤OzOk. JÑ¨ÙÊ_»∞ ™êfiq∞x =∞m§ "Õ_»∞‰õΩ<åfl#∞ ''K«zÛáÈ"åÅx
J#∞‰õΩ#fl^•xfl |uHÕz ##∞fl ZO^Œ∞H˜ÖÏ U_çÑã≤ ∞¨ <Î åfl=Ù? Jx——, JÖÏ
U_»∞ã¨∂Î ''<ån J<Õ XHõ KÀ@∞ <å‰õΩ HÍ"åe. áêH© ^˘_»~¡ Ú<å Hõ_∞» QÆ∞`å#∞,
U Ñ¨#~Ú<å KÕ™êÎ#∞. <å‰õΩ WO`« KÀ@∞ K«∂Ñ≤OK«=∞x—— "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞. Jk
*Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∂¨ Î ™êfiq∞ JÖÏ HõxÑ≤OKå~°x WÑ¨ÙÊ_»∞ JxÑ≤OzOk. ''™ê~Ú U
~°∂ÑÖÖ’<≥<· å ^Œ~≈° #O W=fi=K«∞Û#∞—— Jx.
29.8.85 =$+¨É~íè ∂° ÑÖÖ’ ™ê~Ú ^Œ~≈° #O.
^Œ$â◊ºO: ''XHõ ¢ãÎ‘ K«„HõO =∞^èºŒ QÆ∞O„_»OQÍ u~°∞QÆ∞`«∞#flk. XHõ =ºH˜Î
P ¢ãxÎ‘ JO^Œ∞HÀ=\ÏxH˜ „Ñ¨Ü∞« uflã¨∞<Î åfl_»∞——.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 35
J~°O÷ : N K«„Hõ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ Åe`åOaHõ. t=â◊HÎ̃ ã¨fi~°∂ÑÖ. Jk

=ÚH˜HÎ ÍO`«#∞ JO^Œ∞HÀ=\ÏxH˜ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ KÕã∞¨ #Î fl „Ñ¨Ü∞« `«flO.
=∞~˘Hõ ^Œ$â◊ºO – ''k=º `Õ[ã¨∞û`À âıfi`« =~°Ñ‚ Ù¨ Ñ¨_Q» ,Æ `≥Åx¡ HÍOu
Ñ¨ÙO[O, ZQÆ∞~°∞`«∞#fl =¸_»∞ Ñ¨‰ΩΔõ Å∞——
ÉèÏ=O: ZQÆ∞~°∞`«∞#fl Ñ¨‰ΩΔõ ÖË „uQÆ∞}ÏÅ∞. k=º`Õ[ã¨∞û`À âıfi`«=~°Ñ‚ Ù¨
Ñ¨_Q» .Æ J#QÍ Jk Pkâı+μ¨ =Ù. `≥Åx¡ HÍOu Ñ¨ÙO[O. JO>Ë `≥Åx¡ HÍOu`À
„Ñ¨HÍtOKÕ N=∞Ç¨q+¨μ=‚ Ù. `«∞sÜ«∂=ã¨Ö÷ ’ QÀK«iOKÕk JO`å "≥Å∞ˆQ.
k=º`Õ[ã¨∞û`À Pkâı+μ¨ xÃÑ· Ñ¨=oOz# N=∞Ç¨q+¨μ"‚ Õ `«∞sÜ«∂=ã¨Ö÷ ’
QÀK«iOKÕ J#O`«"∞≥ #ÿ "≥Å∞QÆ∞.
29.8.85 L^ŒÜ∞« O #∞Op U^À "Õ^#Œ , `«Ñ#¨ . ''<å ã¨fiÜ«∞O QÆ∞~°∞"≥·
<å‰õΩ P`«‡`«`Î« fiO É’kèOKå=Ù. K«^∞Œ =Ù Ñ¨Ó~°~Î ÚOk. QÆ∞~°∞ ^ŒH}
Δ̃ QÍ <Õ#∞
Uq∞=fiQÆÅ#∞? h JO`«^•xflQÍ ##∞fl fiÛk^Œ∞Ì‰õΩ<åfl=Ù. ##∞fl h‰õΩ
JiÊOK«∞‰õΩ<åfl#∞. ##∞fl Ñ¨k=∞OkH© Ñ¨xH˜ =KÕÛÖÏ fiÛk^ŒÌ=∞x——
"Õ_»∞‰õΩ<åfl#∞. ''<Õ#∞ WHõ¯_» #∞=Ùfi JHõ¯_»! x#∞fl K«∂¿ã^≥ÖÏ?—— Jx
J#∞‰õΩ<åfl#∞.
=∞^è•ºÇ¨ÏflO Éè’[#O ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ~∞° t=™ê~Ú á¶⁄\’ `≥zÛ
WKåÛ~°∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ <å P#O^•xH˜ J=^è∞Œ Å∞ ÖË=Ù! <å‰õΩ ÉÏÉÏ ã¨fiÜ«∞OQÍ
=zÛ#O`« `«$Ñ≤Î HõeyOk. KÕuÖ’x á¶⁄\’ JÅ=∞~°Ö’ ÃÑ\˜ì Éè’[#O KÕ^•Ì=∞x
HõOK«OÖ’ J#flO ÃÑ@∞ì‰Ωõ x u#É’`«∞O>Ë ''ëêH±—— H˘\˜#ì @¡~ÚOk. Jk =~°‰Ωõ
ÉÏÉÏ á¶⁄\’ L#fl ã¨Å÷ OÖ’ á¶⁄\’ ÃÑ\ÏìÅx "≥O@<Õ JHõ¯_» ÃÑ\Ïì#∞. ''<å
Ü≥∂QÆO Ñ¨Ó~°~Î ÚOk. ™êfiq∞H˜ áê^Œ #=∞™ê¯~°O ZÖÏ K≥Ü∞« º#∞?—— Jx
36 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
L^ŒÜ∞« O #∞Op ZO`À PiÎ`À J#∞‰õΩ<åfl#∞. JO^Œ∞Hˆ ™êfiq∞ á¶⁄\’ ~°∂ÑÖÖ’
=KåÛ~°∞ Jx JxÑ≤OzOk. "≥O@<Õ Hõ~∂° Ê~°O "≥eyOz Ç¨~°u WzÛ áê^Œ
#=∞™ê¯~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞. Wk ™êfiq∞ bÅ HÍ^•!
30.8.85 â◊√„Hõ"å~°O. L^ŒÜ∞« O `«ÅO\˜ ™êfl#O KÕã,≤ `«∞Åâ◊=∞‡
K«∞@∂ì =ÚQÆ∞Åæ ∞ ÃÑ\˜,ì Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù ‰õΩO‰õΩ=∞ K«ÖÏ¡#∞. U^À „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ ~ÀA<Õ
JÖÏ K≥Ü∞« º@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D ~ÀA JÖÏ KÕâß#O>Ë U^À „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ
HÍ~°}O LO_ç LO@∞O^Œx J#∞‰õΩ<åfl#∞. U^À „¿Ñ~°}`À áêÜ«∞ãÖ KÕâß#∞.
y<≥fl‰õΩ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨Óã≤, ‰õΩO‰õΩ=∞ ÃÑ\˜ì á⁄OQÆe KÕâß#O>Ë Jk ™ê~Ú „¿Ñ~°}.Ë
áêÜ«∞ãÖ L_»∞‰õΩ`«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞ áêÅ∞ á⁄OQÆ∞`«∞O>Ë U^À J^Œ∞ƒù`«OQÍ
JxÑ≤OzOk. ÉèHí Î̃ á⁄OQÍÅx ^Œ}O‚ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl#∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ ~ˆ _çÜ∂≥ Ö’
11.40 xIIÅH˜ Jhfl Hõ$+¨μ_‚ ç áê@Å∞, J<åflK≥Öà¡ˇ §◊ áê@Å∞ =KåÛ~Ú. B#∞!
Hõ$+¨μ‚_»∞ K≥Öˇ¡Å∞ „^ÒÑ¨kH˜ p~°Å∞ WKåÛ_»∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ <å‰õΩ =¢ã¨ÎO
W=fiÉ’`«∞<åfl_»∞. Wk `≥eÜ«∞K≥Ü∞« º@O HÀã¨"∞Õ D áê@Å∞! "≥Ú^Œ\˜ „Ñ¨™ê^ŒO
Z=~°∞ uO\Ï~å! Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. =∂ =∞#∞=∞~åÅ∞ nÑ≤HÎ ˜ ÃÑ@ì=∞x
™ê~Ú K≥áêÊ~°∞.
^•xH˜ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~åã≤, ÉÁ@∞ìÃÑ\ì̃ áêÜ«∞ãÖ ÃÑ\Ïì#∞. H˘O`« ÃÑ~°\’¡
"Õâß#∞. <åÅ∞QÆ∞ HÍ‰õΩÅ∞ =zÛ u<åfl~Ú. P <åÅ∞QÆ∞ HÍ‰õΩÅ∂ ‰õÄ_® U^À
XHõ J=Hõ~O° `À L<åfl~Ú. <å âı+¨ rq`«O J@∞=O\˜ qHõÖÏOQÆ∞Öˇ#· =º‰õΩÅÎ ‰õΩ
JOH˜Ò« HÍ"åÅx HÀ~°∞‰õΩ<åfl#∞. ''HÍà◊√§ LO_ô ^≥=· ÉÏ@# #_»=x "åà◊√§,
Hõà√◊ § LO_ô JO`«~∞° ‡Y∞Öˇ· Ñ¨~=° ∂`«‡x K«∂_»x "åà◊√§, =∞#ã¨∞O_ô „¿Ñ=∞`«`Î« fiO
ÖËx"åà◊√§, KÕ`∞« Å∞ LO_ô ¿ã= KÕÜ∞« x "åà◊√§ gàı§ x["≥∞#ÿ qHõÖÏOQÆ∞Å∞——
Jx ™êfiq∞ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 37
™êfiq∞x `«Å∞K«∞‰õΩO@∞O>Ë HõO\˜ "≥O@ h~°∞^è•~°QÍ HÍˆ~k. WÑ¨C_»∞

JÖÏ HõO@h~°∞ ~å=@O ÖË^∞Œ . =∞#ã¨∞ |O_» ÉÏi#@∞¡QÍ LOk. ÉèHí Î̃
áê@Å∞ qO@∞ LO>Ë áê~°=â◊ºO`À J}∞=}∞=Ó Ñ¨ÙÅHõiOz ÉèQí =Æ O`«∞xÖ’
b#"≥∞#ÿ @∞¡ J#∞Éè∂í u HõeQˆ k. WÑ¨ÙÊ_»∞ P ã¨ÊO^Œ# ÖË^∞Œ . <å‰õΩ P ^Œ∞óYO
HÍ"åe. <å ™êfiq∞ HÀãÖ WOHÍ WOHÍ U_»"åe. WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ J~ÚOk?
<Õ#∞ tÅÖÏ =∂iáÈÜ«∂<å? Éè‰í Ωõ _Î ∞» ÉèQí =Æ O`«∞xÖ’ b#=∞Ü«∂ºHõ J`«x
ã≤u÷ WÖÏˆQ LO@∞O^•! ™êfi"Õ∞ `≥eÜ«∞K≥Ü∂« ºe!
7.9.85 D ~ÀA Hõ$ëê‚+qì¨ ∞. HÍx, „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ U Ñ¨Ó*Ï K≥Ü∂« ºÅx
JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . ''Hõ$ëê‚! ##∞fl h‰õΩ JiÊOK«∞‰õΩ<åfl#∞. WO`«HOõ >ˇ „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ
h‰õΩ "Õ̂~ Ug∞ W=fiÖË#Ü«∂º—— Jx <Õ<Õ PÜ«∞#H˜ x"Õ^#Œ JÜ«∂º#∞.
^Œ$â◊ºO: <Õ#∞ `≥Åx¡ =¢™êÎÅ`À K«Å¡ zÅ∞‰õΩ`«∂ LO>Ë zxfl „H˜+Ü
‚¨ ∞« º
<å ^ŒQiæÆ H˜ =zÛ QÀ~°∞=Ú^ŒÅÌ ∞ u#@O, D „Ñ¨ÑO¨ K«O JO`å â◊¥#ºOQÍ
JxÑ≤OzOk——
''##∞fl hÖ’ `«fi~°QÍ HõÅ∞Ñ¨ÙHÀ=Ü«∂º—— Jx ™êfiq∞x "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞.
''Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~å! #∞=Ùfi `«ÑÊ¨ <åÔH=fi~°∂ ÖË~∞° . hHÀã¨"∞Õ „|`«∞‰õΩ`«∞<åfl#∞.
Jxfl |O^è•Å∞ `≥OK«∞‰õΩ<åfl#∞. ##∞fl `«fi~°QÍ hÖ’H˜ KÕ~∞° ÛHÀ=Ü«∂º! D
„Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ <ÕxOHõ W=∞_»Ö#Ë x ^Œ∞ódOKå#∞.
22.9.85 ^Œ$â◊ºO: ''q+¨μK‚ „« HõO——. ‰õΩsÛÖ’ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ ‰õÄ~°∞Ûx
L<åfl_»∞. PÜ«∞# #∞^Œ∞@ „|Ç¨‡O_»"∞≥ #ÿ "≥Å∞QÆ∞.
20.9.85 QÆ∞_çÖ’ ã¨∞O^Œ~H° ÍO_» áê~åÜ«∞}O [~°∞QÆ∞`«∞O>Ë "≥àÏ§#∞.
ã¨∞O^Œ~H° ÍO_» qO@∂ LO>Ë <Õ#∞ J#∞Éèqí ã¨∞#Î fl ã≤u÷ r"å`«‡ Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’
38 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Hõeã≤áÈ~Ú#Ñ¨ÙÊ_»∞ HõeQˆ P#O^ŒO Jx x~åú~}° KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl##∞. <å ã¨fiÜ«∞O
QÆ∞~°∞=Ù N ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ#∞ `«ÅK«∞‰õΩx `«#‡Ü«∞`«fiO K≥O^•#∞. ™ê~Ú
J=`å~° Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞. ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù. Zxfl [#‡Å Ñ¨Ù}º"≥∂ ##∞fl ™ê~Ú áê^•Å
K≥O`«‰Ωõ KÕiÛOk.
26.9.85 L^ŒÜ«∞O ÖËz# ^ŒQÆæ~° #∞Op D ~ÀA QÆ∞_çÖ’
ã¨∞O^Œ~H° ÍO_» K≥ÑÊ¨ @O Ñ¨Ó~°=Î Ù`«∞Ok. ZÖÏÔQ<· å N ÉèÏ+¨ºO JÑ¨ÊÖÏKå~°∞ºÅ∞
QÍiH˜ áê^Œ #=∞™ê¯~°O K≥Ü∂« ºe. ZÖÏQÍ! Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. <å HÀiHõ
f~°Û\ÏxHÍ J#fl@∞¡ PÜ«∞# "Õ∞=Ú L#fl^ŒQ~æÆ H°̂ =KåÛ~°∞.
<å rq`«OÖ’ ZÑ¨ÙÊ_»∂ Z=ih QÆ∞~°∞=ÙQÍ ÉèÏqOz #=∞™ê¯~°O
K≥Ü∞« ºÖË^∞Œ . HÍx, ÑÖKåHõsΔ [ÑÖ =ÚO^Œ∞ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’x ã¨`º« <å~åÜ«∞}
™êfiq∞ HÀ"≥ÅÖ’ ''<å ã¨`º« ™êÜÕ∞ D ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ~°x—— XHõiH˜ áê^Œ
#=∞™ê¯~°O KÕâß#∞. =∞m§ `˘q∞‡k <≥ÅÅ `«~åfi`« <å Ü≥∂QÆO Ñ¨Ó~°Ü Î ∂« ºHõ
D ~ÀA <å ã¨fiÜ«∞O QÆ∞~°∞=Ù D ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ~°x `«Åz =∞m§ áê^Œ
#=∞™ê¯~°O KÕâß#∞.
™ê~Ú `«ÅK«∞‰õΩO>Ë [~°QxÆ k U=Ú#flk?
27.9.85 =∞^è•ºÇ¨ÏflO HõÅ`« x„^ŒÖ’ =∞$^ŒOQÆ<å^ŒO q#Ñ¨_@» O`À
áê@∞ Z=~À J_»∞QÆ∞Å∞ "Õã∞¨ #Î fl ^Œ$â◊ºO HõxÑ≤OzOk. Jã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ P =∞$^ŒOQÆ
<å^ŒO ##∞fl U"À Ö’HÍÅ‰õΩ fã¨∞‰õΩ "≥o§Ok. K≥ÑÊ¨ ÖËx, Éèií OK«Ö#Ë O`«
P#O^ŒO HõeyOk. Ñ¨ÙãHÎ¨ *õ Ï˝#O ÖËx <å‰õΩ ™êfiq∞ Uq∞ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕ™êÎ~À?
~å„u Hõ#|_ç# ^Œ$â◊ºO ''J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ HÍOuÑ¨ÙO[O——.
28.9.85 ~ˆ _çÜ∂≥ Ö’ L^ŒÜ∞« O ãÖw`« tHõ} Δ HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ XHõ
áê@ =zÛOk. '"Õ}∞<å^ŒO Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O `˘eKÕã∞¨ OÎ >Ë =∞$^ŒOQÆ <å^Œ"∞Õ „Ñ¨}=
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 39
=∞O„`«"∞≥ `ÿ Õ JkÜÕ∞ ^≥=· O—— Jx áê@. P áê@ qO@∂ LO>Ë <å‰õΩ x#fl
JO>Ë 27.9.85# HõÅ`« x„^ŒÖ’ q#|_ç# =∞$^ŒOQÆ<å^•xH˜ J~°O÷ `≥eã≤
Ñ¨~=° tã¨∂,Î P#O^Œ ÉèÏëêÊÅ∞ HÍ~°∞ã¨∂Î ™ê~Ú áê^•Å∞ Hõ_Qç Í#∞.
=¸_»∞ QÆOIIÅ „áêO`«OÖ’ =O\’¡ U^À HõêŒ Hõ. ''*ˇ~¯ü —— (Jerk)
WzÛ#@¡~ÚOk. H˘kÌ~ÀAÅ „H˜Ò« ‰õÄ_® XHõ™êi WÖÏˆQ J~ÚOk. ~å„u
Ñ¨_∞» ‰õΩ#flÑ¨ÙÊ_»∞ áê^•ÅÖ’ #∞Oz U^À áêH˜#@∞¡ =}∞‰õΩ =zÛOk. =∂
J=∂‡~Ú ã¨∞*Ï`«`À K≥áêÊ#∞. WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ [iyO^À <å‰õΩ `≥eÜ«∞ÖË^∞Œ .
JÑ¨Ê\˜H˜ T~°∞‰õΩ<åfl#∞.
ã¨∞O^Œ~H° ÍO_» K≥ÑÙ¨ `«∂ JÑ¨ÊÖÏKå~°∞ºÅ∞QÍ~°∞ K≥áêÊ~°∞ ''‰õΩO_»eh
â◊HÎ˜ ÃÑH· ˜ ÖËz#Ñ¨ÙÊ_»∞ â◊s~°O Hõke#@∞¡ J=Ù`«∞O^Œx—— ãïQÍæ WO^•Hõ JÖÏˆQ
[iyOk. =∞m§ =∂=ÚÅ∞QÍ JÜ«∂ºHõ Wk „"åã¨∞<Î åfl#∞.
P =∞^èºŒ XHõ™êi Xà◊§O`å |~°∞"≥H¯˜ Ok. nxH˜ J~°O÷ ™êfi"Õ∞ ZÑ¨ÙÊ_À
`≥eÜ«∞KÕ™êÎ~∞° . Z=Ô~<· å QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ ¿ã=Å∞ KÕã∂¨ Î W@∞=O\˜ Ü≥∂QÍxfl
á⁄O^Œ∞`å~°∞. HÍx, <å‰õΩ =∂„`«O ##∞fl ^Œ∂~°OQÍ LOz, PÜ«∞# ^Œ$+≤#ì O`å
<å g∞^Œ „Ñ¨ãïOÑ¨KÕã≤ Ü≥∂QÆ =∂~åæ# #_çÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞. D ã≤÷ux
`«@∞ìHÀÖË<"Õ ∂≥ #xÑ≤Oz ™êfiq∞<Õ â◊HxÎ˜ =∞‡x "Õ_∞» ‰õΩO@∞<åfl#∞. PÜ«∞<Õ JO`å
Éèií Oz =∂=ÚÅ∞ã≤u÷ H˜ fã¨∞‰õΩ =ã¨∞<Î åfl~°∞. D ã≤u÷ Ö’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl ãÖQÆ`∞« Å∞
Z=fiiH© K≥ÑÊ¨ ‰õÄ_»^∞Œ @ #=∞‡HõO ÖËx"åà◊§H˜. ™êfiq∞ J#∞[˝`À H˘xfl =∂„`«O
Ü«∞â’^ŒH˜ K≥Ñ¨Ù`«∞<åfl#∞.
"≥∂Ç¨ÏO`À ##∞fl |OkèOK«Hõ =∞#∞+¨μÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LOz "åà◊§x
„¿Ñq∞OK«@"Õ∞ `«ÑÊ¨ "åà◊§H˜ |OnHÍ‰õΩO_® <å ™ê~Ú ##∞fl „Ñü Hõ}
Δ O
40 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
K«∂ã¨∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. <Õ#∞, <å Ö’HõO "Õ~∞° . <å ^≥=· O <åÖ’<Õ L<åfl_»∞.
Z=fii`À#∂ =∂\Ï¡_®Åx ÖË^∞Œ . JÖÏQÆx Z=fiig∞^• ^Õfi+Ö ÖË^∞Œ .
''™êfig∞! ##∞fl hÖ’H˜ ZÑ¨ÙÊ_»∞ KÕ~∞° Û‰õΩO\Ï=Ù?—— Jx „áêi÷ã∂¨ Î <å
Ñ¨#∞Å∞ <Õ#∞ KÕã¨∞‰õΩO@∂<Õ =∂#ã≤Hõ [ÑÖ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl#∞. J^Õ
JYO_»[ÑÖ. D [QÆ`∞« Î JO`å pHõ\ Q˜ Í L#flk. k=º"≥∞#ÿ HÍOu Ñ¨ÙO[O
K«∂ã≤# <å‰õΩ D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’x ã¨∞MÏÅ∞ ãÖ`À+Ö HõÅ∞QÆ K≥Ü∞« º@O ÖË^∞Œ .
2.10.85 ã¨∂~°ºÉèíQÆ"å#∞x `«Å∞K«∞‰õΩx ''ÉèíQÆ"å<£! x#∞fl
ã¨∞uÎ OK«\ÏxH˜ U =∞O„`åÅ∞ ~å=Ü«∂º. x#∞fl „¿Ñ=∞QÍ Ñ≤Å=@O `«ÑÊ¨ —— Jx
J#∞‰õΩx, Ö’ÑëH˜ =zÛ ZO^Œ∞HÀ XHõ¯™êi Hõà√◊ § =¸ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. JO`Õ
J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ "≥Å∞QÆ∞ ... PHÍâ◊OÖ’ ~°OQÆ∞Å∞! ã¨∂~°ºaO|O! `«~åfi`« pHõ\ ˜
K«O„^Œ∞_»∞! Wk Uq∞\’ J~°÷OHÍHõ JÖÏ LO_çáÈÜ«∂#∞. =∞m§ Hõà◊√§
=¸ã¨∞‰õΩO>Ë J^Õ "≥Å∞QÆ∞!
Uq∞\© D J^Œ∞ƒùÒ« ! Jx Pâ◊Û~°ºO #∞Oz `Õ~∞° ‰õΩ#fl `«~åfi`« ™êfiq∞
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞. "åà◊√§ ã¨∂~°∞º_»∞ K«O„^Œ∞_»∞ Jx! D ãÖ`À+Ö Éèií OK«Ö#Ë ∞!
HÍx UO K≥Ü∞« º#∞! K≥Ñ`≤ Õ Wk ã¨`º« O Jx J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ"åà◊√§ ÖË~∞° .
''™êfig∞! D P#O^ŒO <å`À áê@∞ #∞=Ùfi ÑÖK«∞HÀ=Ü«∂º!—— Jx
Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞.
5.10.85 L^ŒÜ∞« O `«ÅO@∞‰õΩO@∂ KåÖÏ~ÀAÅ `«~åfi`« `«Åg∞^Œ
#∂<≥ ÃÑ@∞ì‰Ωõ O@∂ ''™êfig∞! Wq h KÕ`∞« ÖË! Pj~°fikOK«——=∞O@∂ =¸_»∞™ê~°∞¡
`«ÅÃÑ· #∂<≥ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl#∞.
6.10.85 D ~ÀA =∂ =∞#∞=∞~åÅ∞ nÑ≤Î (^•xH˜ JÑ¨ÙÊ_»∞ 3
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 41
Uà◊√§) ##∞fl ''#∞=Ùfi J=∞‡=∞‡q HÍ=Ù—— J#flk. `«~åfi`« J^ŒOÌ `≥zÛ ^•xÖ’H˜
K«∂ã¨∂Î ''Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~å! Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~å!—— J#@O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Õì k. ''Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞
U_ô—— JO>Ë <å gÑ¨Ùg∞^Œ, `«ÅÖ’#∂ L<åfl_»x K«∂Ñ≤OzOk. WÖÏ nÑ≤Î
K≥ÑÊ¨ \ÏxH˜ =ÚO^Œ∞ <Õ#∞ ''™êfig∞! „HÕ^Œ\ ˜ ãÖII ^Œã~¨ åH˜ =^•Ì=∞O>Ë
~åx=fiÖË^∞Œ . J^ŒOÌ Ö’ K«∂ã¨∞‰õΩ ~°=∞‡<åfl=Ù. ##∞fl h ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ KÕ~∞° ÛHÀ! <Õ#∞
P`«‡#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞—— Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. WO`«Ö’ nÑ≤Î WÖÏ KÕãO≤ k.
™êÜÕ∞ P ~°∂ÑÖÖ’ <å`À ''J^ŒOÌ Ö’ (P`«‡Ö’) Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl=Ù——
Jx K≥ÑÊ≤ #@¡~ÚOk.
8.10.85 ~å„u HõÅÖ’ ''J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ HÍOu`À QÀÑ¨Ù~O° HõxÑ≤OzOk.
=∞_ç, PKå~åÅ`À ^Õ=Ù_»∞ HõxÑ≤OK«_∞» Jx J#flÜ«∞ºH˜ K≥áêÊ#∞——.
+≤i_ô ÉÏÉÏ á¶⁄\’H˜ Ñ¨ÓÅ∞ ÃÑ\˜ì Hõà◊√§ =¸ã¨∞‰õΩO>Ë *’ºu
HõxÑ≤OzOk.
13.10.85 ~å„u zHÍQÍæ LO>Ë ÃÑ~°\’¡ `«∞Åã≤K@ ≥ ∞ì Z^Œ∞~°∞QÍ
‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. H˘OK≥O „Ñ¨âßO`«OQÍ L#flk. Hõà√◊ ¡ =¸ã¨∞‰õΩO>Ë "≥Å∞QÆ∞Å∞
z=Ú‡`«∂ #Hõ„Δ `«O HõxÑ≤OzOk.
™êÜ«∞O„`«O =∂ J=∂‡~Ú ã¨∞^èŒ ã¨∞O^Œ~H° ÍO_» K«kq qxÑ≤ã∞¨ OÎ >Ë
JO^Œ∞Ö’ ''ã‘`,« Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ `«##∞ ~å=Úx =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~Û° QÆÅ_®?—— Jx
J#∞=∂xã¨∞OÎ k. JÑ¨ÙÊ_»∞ <å‰õΩ WÖÏ JxÑ≤OzOk ''ã‘`å^ÕqHˆ JO`«\ ˜
J#∞=∂#O =zÛOk. JÖÏO\˜k <å‰õΩ HõÅQÆ@OÖ’ Pâ◊Û~°ºO U=Ú#flk?——
Jx.
''ã¨`º« ™ê~¸! ##∞fl D ãÖ™ê~° ™êQÆ~åxfl ^•\ÕK«∞ =∞^èºŒ Ö’
=keÃÑ@ì‰Ωõ —— Jx "Õ_Hç hõ flà◊§`À ™ê~Úáê^•Å∞ Hõ_Qç Í#∞.
42 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
14.10.85 =∞^è•ºÇ¨ÏflO ^Œ$â◊ºO – ''=∞|∞ƒÅÖ’H˜ K«O„^Œ∞_»∞ "≥à§◊ @O——
(D ^Œ$âßºxH˜ 1995Ö’ ™êfiq∞ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞)
''Ñ¨~åâ◊HxÎ̃ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆÇÏ¨ O`À
Ü≥∂QÆ=∂~åæ# Ñ¨Ü«∞xã¨∂Î `«e¡x "≥uˆH „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕã¨∞Î#flÑ¨ÙÊ_»∞ K«O„^Œ∞_»∞
=∞Oz =∞#ã¨∞`À ‰õΩiÑ≤OKÕ K«Åx¡ "≥<fl≥ Å "≥Å∞QÆ∞ÅÖ’ â◊HÎ̃ ^Œ~≈° #ÉèÏQÆºO
á⁄Ok P#Ok™êÎ~∞° . HÍx, `«"∂≥ QÆ∞}O`À, ~åHõãΔ ¨ „Ñ¨=$uÎ`À ~å=}∞x =Öˇ
J=∞‡x ã¨g∞Ñ≤OKÕ „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕã#≤ Ñ¨ÙÊ_»∞ K«O„^Œ∞_»∞ `«# "≥<fl≥ Å HõxÑ≤OK«‰Ωõ O_®
=∞|∞ƒÅÖ’H˜ "≥à`◊ å_»∞——.
7.10.85 L^ŒÜ∞« O ™êfl#O KÕã≤ =¢ãOÎ̈ „Ñ¨™êkOK«=∞x KÕ`∞« ÖˇuÎ
#QÆflOQÍ „áêi÷OKå#∞. Hõà√◊ § =¸ã¨∞‰õΩO>Ë *’ºu HõxÑ≤OzOk. Ñ¨k=∞OkH©
Ñ¨xH˜ =KÕÛ Ñ¨^•~°O÷ QÍ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« =∞x ™ê~Úx "Õ_∞» ‰õΩO@∂ qÑ¨s`«OQÍ
^Œ∞ódOKå#∞.
29.10.85 ™êfiq∞x `«Å∞K«∞‰õΩx ''™êfig∞! h J~°"Ü ·≥ ∞« º= Ñ¨Ù\#ì˜ ~ÀA
<å\˜H˜ ZÖÏQÆ~Ú<å Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î fã¨∞‰õΩ"≥à§◊ =∞x—— U_çKå#∞. ™êfiq∞ ^ŒÜ∞«
LO>Ë "≥à`◊ åˆ~"≥∂#x Ü«∞â’^Œ J#flk.
30.10.85 L^ŒÜ∞« O #∞Op ZO`À „Ñ¨âßO`«OQÍ L#flk. Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î
"≥àÏ§e J#fl P^Œ∞~åÌ ÖË^∞Œ . "å~°O ~ÀAÅ∞ J#flO u##∞ Jx J#∞‰õΩ#fl
<åKÕ`« ™êfiq∞ J#flO uxÑ≤OKå~°∞. JO`å ™ê~ÚbÅ! Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA‰õΩ ##∞fl
`«ÑÊ¨ ‰õΩO_® Ñ≤eÑ≤OK«∞‰õΩO\Ï~°#fl Pâ◊`À, #=∞‡HõO`À Z^Œ∞~°∞ K«∂_»@"Õ∞.
PÜ«∞# ^ŒÜ∞« . ™ê~Úx "ÕkOè K«#∞. WHõ¯_» LO_Õ ™êfiq∞H˜ [iˆQ 60= [#‡k#
"Õ_»∞HõÅ#∞ Hõ#∞flÅ ÑÖ_»∞QÆQÍ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#∞. ''^≥·=O Ñ≤zÛ Ñ¨\ ì̃™êÎ_»x
J#∞‰õΩO>Ë „Ñ¨âßO`«`Õ WKåÛ_»∞—— Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 43
™ê~Ú ##∞fl Ñ¨ÓiÎQÍ J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°#fl #=∞‡HõO`À ™ê~Ú

Ñ¨Ù\ì̃#~ÀA Ñ≤Å∞Ñ¨ÙHÀãÖ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î L<åfl#∞.
6.11.85 ''ã¨`º« ™ê~¸! <å‰õΩ #∞"Õfi Jhfl J~Ú <å rq`«O #_çÑã≤ ∂¨ Î
L#flÑ¨ÙÊ_»∞ <å‰õΩ JO`å P#O^Œ"∞Õ . <å a_»Å¤ ∞ h ¿ã=‰õΩ JOH˜`"« ∞≥ ÿ h
Ñ≤Å∞Ñ¨ÙHÀãÖ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î L<åfl~°∞. J#∞„QÆÇÏ≤ OK«∞! XHõ bÅ „Ñ¨îŒ ≈OK«∞.
##∞fl XHõ ã¨q∞^èQŒ Í "å_»∞HÀ! h J#∞„QÆÇÏ¨ O`À x#∞fl <åÖ’ K«∂ã¨∞‰õΩx,
=∞x^Œ~Ì O° "Õ~∞° HÍ^Œ#fl ÉèÏ=#`À L#fl ##∞fl Hõ\ÏHÕΔ K«∞!——
8.11.85 <Õ#∞ ~å=Ú`À '=∞}˜x U^≥<· å Ñ¨k=∞OkH˜ Ñ¨xH˜=KÕÛ
Ñ¨x K≥Ü∞« º=∞x— Hõ|∞~°∞ ÑÖÑ≤OKå#∞. HÍx, J`«#∞ ^•xH˜ P Hõ|∞~°∞
JO^ŒKÜ ≥ ∞« ºHõ=ÚO^Õ `«#∞ ÉèQí =Æ næ`« JO^ŒiH© ã¨∞ÅÉèOí QÍ J~°O÷ JÜÕ∞ºÖÏ
XHõ ''sÃãiÛ—— KÕ™êÎ#x L`«~Î O° „"åã≤Ok. ™ê~ÚbÅ!
™êfig∞! h HÀãÖ Éè=í |O^è•Å∞ `≥OK«∞‰õΩ<åfl#∞. x#∞fl K«∂_»x^Õ
Z=fiih K«∂_®Åx ÖË^Œ∞. ##∞fl J#∞„QÆÇ≤ÏOz 17.11.85H˜ Ñ¨Ù@ìÑïÎ
Ñ≤eÑ≤OK«∞HÀ—— Jx Hõhfl\˜`À Jaè¿+HõO KÕâß#∞.
10.11.85 D ~ÀA ''=¸ºlH±Ö’—— J#fl =∂@ q#|_çOk.
™êfig∞! 20= `ÕnÖ’Ñ¨Å h ã¨xflkèH˜ ~åHõáÈ`Õ D T~°∞ =ke h
J#∞„QÆÇÏ¨ O HÀãÖ #∞=Ùfi K«∂Ñ≤Oz# TiÖ’, h <å=∂xfl JYO_»OQÍ
[Ñ≤ã∂¨ ,Î L#fl pÔ~Å∞, ziy ¿ÑeHõÖ<·ˇ å J"Õ ^èiŒ ã¨∂,Î h=Ù J#fl =∂@
xÅÉˇ@∞ì‰Ωõ <Õ =~°‰Äõ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂,Î |O^è∞Œ =ÙÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’
#∞=Ùfi `«ÑÊ¨ Z=fi~°∂ ÖË~∞° Jx âı+¨ rq`«O QÆ_Ñ» @ ¨ "Õ∞ <å x~°Ü
‚ ∞« O. nxH˜
u~°∞QÆ∞ÖË^∞Œ . D ã¨`º« =∂~°Oæ Ö’ Zxfl P@OHÍÅ∞ =zÛ<å Z^Œ∞~˘¯x, ™ê~Ú
44 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
##∞fl HÍáê_»∞`å_»<Õ #=∞‡HõO`À =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ@"Õ∞ <å x~°Ü ‚ ∞« O. nxH˜
™êHõΔ ºO <å =∞#¿ã. <å =∞#ãÖ`å ^≥=· "Õ∞. =∞OzÑ¨xH˜ ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞O
LO@∞O^Œ#fl #=∞‡HõO`À <å rq`åxfl JOH˜Ò« KÕã∞¨ <Î åfl#∞. D „"åã≤#^ŒO`å
''<Õ#∞—— HÍ^Œ∞. ^≥=· O. JO^Œ∞Hˆ J#fl=∂@ „Ñ¨HÍ~°O rq™êÎ#∞. <Õ#∞ ~åã≤Ok
Z=~°∂ K«∂_»ÖË^Œx =∂@ `«Ñ¨Ê#∞. <Õ#∞ KÕ¿ã „Ñü Ñ¨xx ™ê~Ú
KÕ~Úã¨∞<Î åfl_»∞... K«∂ã¨∞<Î åfl_»∞.
™ê~Ú Hõ$ëê‚! J*Ï˝xx! Hõ~∞° }ÕK«∞.
™êÜ«∞O„`«O U_»∞QÆO@Å‰õΩ XHõ _®#∞û „á⁄„QÍ=Ú‰õΩ "≥àÏ§=Ú. ^≥=·
„¿Ñ~°}`À "≥à§ı =ÚO^Œ∞ HÍÅÉè̌~· =° ^Œ~≈° #O J~ÚOk. JHõ¯_» „Ñ¨^~Œ ≈° #Ö’
_®#∞û KÕ¿ã "åà◊§O`å ™ê~ÚQÍ<Õ JxÑ≤Oz U^À ÉèÏ+¨‰Ωõ `≥eÜ«∞x P#O^ŒO
HõeyOk!
11.11.85 L^ŒÜ∞« O 9 QÆOII 45 xIIÅ‰õΩ ~ˆ _çÜ∂≥ Ö’ =Ú`«∞™Î êfiq∞
nHΔ̃`∞« Å =~°Oú u ãÖ^Œ~ƒ° Où QÍ ãÖw`« ~°∂Ñ¨HOõ „Ñ¨™ê~°"∞≥ Oÿ k. ^•O\’¡ 'N
q^Œº— QÆ∞iOz JO`å K≥áêÊ~°∞. <Õ#∞ D Ü≥∂QÆOÖ’<Õ L<åfl#∞ HÍ|\˜ì ''Wk
<Õ#∞ „Ñ¨™êkOz# Ü≥∂QÆ"∞Õ ——#x `≥eÜ«∞K≥Ü∞« º\ÏxˆH ™ê~Ú =∞~˘Hõ™êi D
U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. x#∞fl <å‰õΩ ''=¸ºl‰õΩ¯Ö’—— Jx q#|_»¤ =∂@H˜ J~°O÷
Wk Jx `≥eã≤Ok. <Õ#∞ J*Ï˝xx. D Ü≥∂QÆO QÆ∞iOz <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. N
k"åHõ~∞° x "ÕOHõ@ ã¨∞ÉÏƒ~å=ÙQÍ~°∞ „"åã≤# ''ã¨∞O^Œ~H° ÍO_» – Nq^Œº—— Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ
K«kq<å J~°O÷ HÍÖË^∞Œ . PQÆã∞¨ Öì ’ =∞}˜ "≥*· ÏQ∑ =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ <å ã≤u÷ WÖÏ
LOk Jx K≥Ñ≤Ê Ñ¨ÙãÎ̈HõOÖ’ ''\˜‰õΩ¯Å∞—— ÃÑ\ì̃ K≥Ñ≤Ê<å <å‰õΩ J~°÷O HÍÖË^Œ∞.
WO`« Ü≥∂QÆO Ñ¨\ <ì̃ å WOHÍ <Õ#∞ J*Ï˝#OÖ’<Õ L<åfl#∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 45
™êfiq∞ ÑïÑ¨Ó~°H‚ \õ ÏHõOΔ „Ñ¨™êkOKå~°∞. PÜ«∞# ÉÏ@# #_çz

Ñ¨k=∞Okx #_çÑO≤ K«\ÏxH˜ <å „áê}O ^è•~°áÈ™êÎ#x <å ™ê~Ú`«O„_çH˜
`≥eÜ«∞KÕã∞¨ <Î åfl#∞.
™êfig∞! D P#O^ŒO XHõ¯^•x<Õ ÉèíiOK«ÖË#∞. ã¨Ô~·# ã≤÷ux
HõeyOK«=∞x ÉèQí "Æ å<£ N ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ#∞ "Õ_∞» ‰õΩ#fl <å‰õΩ P ã≤u÷ x
HõeyOKå~°∞. ™ê~Ú `«# k=º`«fi=Ú#∞ <åÖ’ „Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ\Ïì~∞° . QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ
`«y# t+¨μº~åeQÍ `«Ü∂« ~°∞ KÕâß~°∞. t=â◊HÎ˜ J=`å~°O `«~åfi`« „¿Ñ=∞ ™ê~Ú
J=`«~åO. Wq <Õ#∞ „"åÜ«∞ÖË^∞Œ . ™êfi"Õ∞ <å KÕ`« „"å~ÚOKå~°∞.
™ê~Ú „¿Ñ=∞ ™ê~Ú J=`å~°OQÍ „Ñü WO\Ï "≥Åã≤ zxfl Hõ$+¨μx‚
bÅÅ∞ „Ñ¨îŒ ≈Oz, „¿Ñ=∞`«`åÎ fixfl É’kè™êÎ~∞° . ™êfiq∞ ^Œ~≈° #, ã¨Ê~°≈# ÉèÏQÍºxH˜
WHõ <ÀK«∞HÀÖË"∞Õ "≥∂##fl Éè‰í Ωõ ÅÎ P"Õ^#Œ D ~°∂ÑÖQÍ f~°∞™êÎ~∞° .
Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ [~°QÉÆ ’ÜÕ∞k ã¨∂zOz# ™êfiq∞H˜ Uq∞=fiQÆÅ#∞? „Ñü
J}∞=Ù ™êfiq∞H˜ JiÊ`«O KÕã≤ Ñ¨ÓiÎQÍ JOH˜`"« ∞≥ áÿ ÈÜ«∂#∞. <Õ#∞ PÜ«∞#
"Õ~∞° HÍ^Œ∞. W^Œ~Ì O° XHõ¯>Ë. Ñ¨Ó~°fi[#‡ ãÖ™ê¯~°O`À ãÔ̈~#· ã¨=∞Ü«∞OÖ’
<å‰õΩ ™ê~Ú áê^Œ=Ú ^˘iHÕk. ^è#Œ ∞º~åex. ã¨$+≤ì JO`å <åÖ’<Õ K«∂ã¨∞‰õΩx
`«iã¨∞Î<åfl#∞. Ñ¨Ù\ì̃#~ÀA ÑÖ_»∞QÆH˜ Ñ¨Ù@ìÑïÎ ZÖÏ "≥à◊`å<À ™êfiq∞ˆH
`≥eÜ«∂e. <Õ#∞ xtÛO`«QÍ<Õ L<åfl#∞.
<å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¶Å¨ O w`å=∞$`«O`À ÑïÑ¨Hfiõ O K≥OkOk. D Ñ¶Ö¨ Ïxfl
™êfiq∞H˜ JiÊOK«∞HÀ=@O HÀãÖ, ™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ O HÀãÖ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î
LO\Ï#∞. ~å=ÚxHÀãÖ â◊|iÖÏQÍ, ™ê~ÚHõ$+¨μx‚ HÀãÖ D ~°∞H˜‡}˜ Z^Œ∞~°∞
K«∂ã¨∂Î ~ÀAH˘Hõ Ü«ÚQÆOÖÏ QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∞#flk.
46 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
~å=∂=`å~°OÖ’, Hõ$ëê‚=`å~°OÖ’ P J=`å~°=¸~°∞ÅÎ #∞ K«∂_»x
"åà◊L§ D HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ™ê~Ú J=`å~°OÖ’ "åix K«∂ã¨∞‰õΩx [#‡Å∞
^è#Œ ºO KÕã∞¨ HÀO_ç! ã¨`º« O, ^è~Œ ‡° O, <åºÜ«∞O, âßOu, „¿Ñ=∞, JÇ≤ÏOã¨ – D
ã¨<å`«# ^è~Œ å‡xfl xÅÑÖ_ç.
12.11.85 L^ŒÜ∞« O `«∞Åã≤K@ ≥ ∞ì K«∞@∂ì Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù, ‰õΩO‰õΩ=∞ K«e¡
=ÚQÆ∞Åæ ∞ ÃÑ\Ïì#∞. Ñ¨ÙÅ∞ã¨∞ J#flO HõeÑ≤ gkèÖ’ "Õ¿ãÎ XHõ ‰õΩHõ¯ =zÛ "åã¨#
K«∂ã≤ u#‰õΩO_® "≥à√◊ `«∞O>Ë ''™êfig∞! D ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ=Ù! h‰õΩ #K«Ûx
Ñ¨^•~°O÷ U=Ú#flk? u#∞—— Jx "Õ_∞» ‰õΩ#fl "≥O@<Õ J#flO JO`å u<Õã≤
"≥o§Ok.
™êÜ«∞O„`«O 3 QÆOIIH˜ QÆOyÔ~^Œ∞Ì ~°∂ÑÖÖ’ ™êfiq∞ =zÛ =∞}˜ <å‰õΩ
WzÛ# "≥·Öˇ\ò p~°#∞ ã‘fiHõiOKå~°∞. W^ŒO`å ''™êfiq∞ <å‰õΩ =¢ã¨ÎO
„Ñ¨™êkOK«É’`«∞<åfl~°∞—— J#\ÏxH˜ ã¨∂K«# JxÑ≤OzOk. ™êfiq∞ <å HÀiHõ
f~°∞™êÎ~∞° .
™ê~Ú ~ÚzÛ<å <Õ#∞ =¢ãOÎ̈ ã‘fiHõiOK«#∞. PÜ«∞# ãÖHõÅÊO`À
=∂Ö’ Hõey# q^èOŒ QÍ „¿Ñ=∞ ™ê~Ú KÕu =¢™êÎ<flÕ ^èiŒ ™êÎ#∞. P ~ÀA HÀãÖ
Z^Œ∞~°∞K«∂™êÎ#∞. HÍx, Jk D [#‡Ö’<Õ [iy f~åe.
1935Ö’ Ñ¨Ù\#ì˜ <Õ#∞ Z<Àfl náê=à◊√Å∞ K«∂™ê#∞. #∂<≥`À náêÅ∞
"≥eyOKå#∞. HÍx, Jã¨Ö#·ˇ náê=o W^Õ. <åÖ’x HÍ=∞O J<Õ ~åHõãΔ x≤
[~ÚOz *Ï˝#*’ºux ^Œi≈OKå#∞. W^ŒO`å N ã¨`º« ™ê~Ú ÃÑ\˜#ì *Ï˝#aèH!Δõ
13.11.85 `≥Å"¡ åi S^Œ∞QÆOIIÅ‰õΩ HõxÑ≤Oz# ^Œ$â◊ºO –
''XHõ K≥~Úº =Ú_»∞Å∞ qÑ¨ÙÊ`«∞#fl@∞¡QÍ HõxÑ≤OzOk. <å ~Ô O_»∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 47
KÕ`∞« Å "Õà√◊ § XHõ^•x =∞^èºŒ XHõ\ ˜ ÃÑ#"Õã∞¨ ‰õΩ<åfl~Ú. H˘O`« ¿ãÑ¨\H˜ ˜ ~Ô O_»∞
KÕ`∞« Å "Õà√◊ § QÆ\ Qì˜ Í aQÆ∞ã¨∞‰õΩ#fl@∞¡ J~ÚOk——.
''=Ú_çqÑ¨ÙÊ`«∞#fl ^Œ$âßºxH˜, KÕ`∞« Å∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩ#fl@∞¡ J=\ÏxH˜
J~°O÷ Uq∞\Ï?—— Jx J#∞‰õΩO@∂ LO>Ë ™ê~Ú "å\˜H˜ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''„áêÑÖzHõ |O^è•Å =Ú_»∞Å∞ qÑ¨Ê|_ç ÉèíQÆ=O`«∞_ç`À |O^èŒO
aQÆ∞ã¨∞‰õΩO^Œx!——
P =∞^èºŒ XHõ~ÀA# ''Ñ¨^=Œ ¸_»∞# J~ÚOk—— Jx q#|_»¤ =∂@ÅH˜
J~°O÷ D ~ÀA `≥eã≤Ok. WÖÏ 13= `åsY∞# ™êfiq∞ |O^èqŒ =ÚH˜Î
HõeyOKå~°∞.
''™ê~ÚHõ$ëê‚! ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ JÅqHÍx Ñ¨x <åKÕ`« ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ
KÕ~ÚOKå=Ù! <å [#‡K«i`å~°O÷ J~ÚOk!——
™êfig∞! 20= `åsY∞ `«~åfi`« WHõ¯_» x^Œ~Ì ° K≥Ü∞« º#∞. U HÀiHõÅ∂
ÖË‰Ωõ O_® x<Õfl HÀ~°∞HÀ=@O `«ÑÙ¨ Ê JO>Ë w`Õ J|^ŒOú J=Ù`«∞Ok.
Éè∂í =∂`« HõO\˜ "≥O@ ~°HOÎõ HÍ~°∞`«∞#flk. Ü«Ú=`« "Õ∞ÖÁ¯x ™êfi~°O÷
g_ç J=∞‡Hõ#∞flÅ Ñ¨hfl~°∞ ‰õΩiÑ≤OKåe. ™ê~Úâ◊HOõ 2000 ãÖII #∞O_ç
„áê~°OÉèOí HÍ"åe!
14.11.85 L^ŒÜ∞« O =∂ J=∂‡~Ú ã¨∞*Ï`« Ñ¨ÓÅ∞H˘x, ™ê~Ú
á¶⁄\’ `≥zÛ <å QÆkÖ’ ÃÑ\ì̃ Ñ¨ÓÅ∞ ÃÑ\ì̃Ok. HÍx, Ç¨~°u W=fiÖË^∞Œ . U^À
„¿Ñ~°}`À y<≥fl‰õΩ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨Óã≤ <åÅ∞QÆ∞ ÉÁ@∞¡ ÃÑ\˜ì áêÜ«∞ãÖ KÕâß#∞. Jk
Ñ¨ÓiÎ HÍ‰õΩO_®<Õ =∂ J=∂‡~Ú ã¨∞^èŒ `À\˜ HÀ_»Å∞ =zÛ ''=∂ J#flÜ«∞º
„Ñ¨HÍâ◊~å=ÙQÍ~°∞ Ñ¨Ù@ìÑïÎ "≥à◊√`«∞<åfl~°∞. g∞~°∞ ‰õÄ_® "≥o§~°O_ç—— J#flk.
48 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ã¨∞*Ï`« WO\’¡ J^≥‰Ì Ωõ #fl ~å=∂~å=ÙQÍ~°∞ "≥O@<Õ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ "≥à§◊ \ÏxH˜
HÀ}Ï~ü¯ ZH±û„ÃÑãπ‰õΩ \ỖH¯@∞ì H˘x `≥KåÛ~°∞. iHΔÍ"åx ~°∂ÑÖÖ’ Ñ¨~°=∂`«‡
„Ñ¨™ê^ŒO „QÆÇÏ≤ OKå~°∞.
P q^èŒOQÍ 14.11.85# HÀ}Ï~ü¯ ZH±û„ÃÑãπÖ’ |Ü«∞Å∞^Õi
15.11.85# ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ =zÛ JHõ¯_ç #∞Oz „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ "Õã#≤ ~Ô Å· ∞Ö’
Ñ¨Ù@ìÑi¨ HÎ ˜ "≥àÏ§#∞!
H H H
1985Ö’ =∂ =¸_»= J=∂‡~Ú ã¨∞*Ï`«, P"≥∞ Éè~í Î° âßOu™êQÆ~ü

"≥·*ÏQ∑Ö’ \˜.*ˇ.P~ü. @∞º\’iÜ«∞Öòû ¿Ñi@ „áê~°OaèOz# HÍÖËrÖ’
|O^è∞Œ `«fiÉèÏ=O`À HÍ‰õΩO_® =∞#ã¨∞Ö’ ™êfiq∞ J#fl „Ñ¨HÍ~°O D HÍÖËrÖ’
''<Õ#∞ ã‘fiÑ¨~∞° #∞—— J#fl ÉèÏ=O`À Ñ¨xKÕã∂¨ Î „Ñ¨âßO`«OQÍ QÆ_∞» Ñ¨Ù`∞« #fl HÍÅOÖ’
<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ™ê~Ú P^è•ºu‡Hõ ™ê^è#Œ Ö’ H˘xfl Ñ¨#∞Å∞ KÕ~ÚOKå~°∞.
™ê^è#Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~ÀE L^ŒÜ∞« O ~ˆ _çÜ∂≥ Ö’ ''ã¨∂H˜=Î ÚHÍÎ=o——x
`«ÑÊ¨ ‰õΩO_® q<Õ^•xfl. JO^Œ∞Ö’ K≥¿ÑÊ ã¨∂‰õΩÅÎ #∞ P^Œ~≈° OQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx <å
™ê^è#Œ #∞ H˘#™êyOKå#∞.
|@ìÅ∞ L`«∞‰õΩ`«∂ |@ìÅ∞ *Ï_çOz# h~°∞ „HÕ^Œ áÈã¨∂Î LO>Ë P
KÀ@∞ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~° ~°∂ÑÖQÍ#∂, |@ìÅ∞ *Ï_çOz# h~°∞ Jaè¿+Hõ [ÅOQÍ#∂
ÉèÏqOz Jaè¿+HõO KÕ¿ã^•xfl. y<≥flÅ∞ `Àq∞ ÑÖÑ¨Ù HÕ^Œ Hõ_∞» QÆ∞`«∞O>Ë y<≥fl
ÉèQí =Æ `«ûfi~°∂ÑÖQÍ#∂, h~°∞ QÆOQÍ [ÅOQÍ#∞ ÉèÏqOz Jaè¿+HõO KÕ¿ã^•xfl.
ÑÖKåHõiΔ [Ñ≤ã∂¨ Î Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ ™êfl#O KÕ~ÚOz t=ÙxH˜ Jaè¿+HõO KÕã∞¨ #Î fl@∞¡QÍ
ÉèÏqOKÕ^•xfl.
XHõ~ÀA# ™êfl#O KÕã≤ ÉÏ`ü~∂° "£∞ ‰õ_∞» QÆ∞`«∞O>Ë pÑ¨Ù~°∞ Ñ¨ÙÅ¡ „HÕ^Œ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 49
Ñ¨_Oç k. Jk fã≤ pÑÙ̈~∞° Ö’ QÆ∞K«ÛÉ’`«∞O>Ë P ÑÙ̈ÅÖ¡ ’ Dâ◊fi~°^~Œ ≈° #O J~ÚOk.

"≥O@<Õ '=∞QÆ∞—æ `À hà◊√§ Ñ¨ÙÅ¡g∞^Œ áÈã¨∂Î Jaè¿+HõO KÕâß#∞. ™êfl#O KÕã∂¨ Î
D â◊s~°O <åk HÍ^Œ∞... hk, D áê^•Å∞ hq... D â◊s~°O hk——
J#∞‰õΩO@∂ ™êfl#O KÕ¿ã^•xfl.
Z=i"≥<· å |@ìÅ∞ L`«∞‰õΩ`«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞ 'QÆ∞~°∞^Õ"å! h =^ŒÌ LO_ç, h
¿ã=Å∞ KÕ¿ã ÉèÏQÆºO ÖË^∞Œ . HÍx, D |@ìÅ∞ ^èiŒ Oz# "åà◊§x h ~°∂áêÅ∞QÍ
ÉèÏqã¨∂Î ¿ã=KÕ™êÎ#∞—— J#∞‰õΩO@∂, WO`«\ ˜ J^Œ$+ì̈O HõÅ∞QÆKãÕ #≤ <å
QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í #=∞ã¨¯iOKÕ^•xfl.
Z=iH˜ Éè’[#O ÃÑ\ì̃<å <å ™êfiq∞ˆH ÃÑ\ì̃#@∞¡ ÉèÏqOz `«$Ñ≤ÑÎ _¨ Õ
^•xfl. q„QÆÇ¨ Å‰õΩ <≥"· ^Õ ºŒ O ÃÑ@ì@OÖ’ `«$Ñ≤ÖÎ HË õ =O@ KÕã#≤ "≥O@<Õ "≥Ú^Œ\ ˜
Éè’[#O Z=iH˜ ÃÑ\ì̃<å, Ñ¨x =∞x+≤H˜ ÃÑ\ì̃<å <å ™êfiq∞ˆH ÃÑ\ì̃#@∞¡
`«$Ñ≤ÑÎ _¨ ^Õ •xfl.
™ê^è#Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ H˘xfl ~ÀAÅ∞ U^À XHõ k=º „¿Ñ~°}`À U^À
XHõ „Ñ¨™ê^ŒO `«Ü∂« ~°∞ K≥Ü∞« º@O, Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ U^À XHõ ~°∂ÑÖÖ’
ã‘fiHõiOK«@O [iyOk.
™ê^è#Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõi ^•fi~å ™êfiq∞ ''Ñ‘@‰õΩ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨Óã≤,
‰õΩO‰õΩ=∞ÃÑ\˜ì ^Õ=Úà◊§x ÃÑ@ì=^ŒxÌ —— K≥ÑÊ≤ OKå~°∞. ZÑ¨ÙÊ_»∂ JÖÏ KÕ¿ã ##∞fl
=^ŒxÌ K≥ÑÊ¨ @O ÉÏ^èŒ JxÑ≤OzOk. HÍx, H˘O`«HÍÅO `«~åfi`« ™êfiq∞ WÖÏ
J~°O÷ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
''ÉèQí =Æ O`«∞x Z^Œ∞@ q„QÆÇÏ¨ ~°∂ÑÖÖ’ Ñ¨ÓlOKÕ q^è•#O #∞Oz
`«ÑÊ≤ Oz h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’<Õ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ L<åfl_»x `≥eÜ«∞*ËÜ∞« @O HÀã¨"∞Õ
ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙQÍ JÖÏ K≥ÑÊ≤ OKå#∞——.
50 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
D Ñ¨#∞Åhfl KÕã¨∞Î#flÑ¨ÙÊ_»∞ ''U"≥∞ÿ<å `«Ñ¨ÙÊ KÕã¨∞Î<åfl<å—— Jx
=∂#ã≤HOõ QÍ KåÖÏ Ñ¶∞¨ ~°¬} Ñ¨_^Õ •xfl. J~Ú<å <å ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù NNN
ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏÜÕ∞ <å KÕ`« WÖÏ KÕ~Úã¨∞<Î åfl~°#fl ÑïÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ qâßfiãÖ`À
QÆ∞~°∞=Ù g∞^Œ ÉèÏ~°O "Õã,≤ g\˜ Ñ¶e¨ `«O ZÖÏO\˜^<·≥ å P Ñ¶e¨ `«O`À <å‰õΩ
ãÖ|O^èOŒ ÖË^<Œ Õ #=∞‡HõO`À KÕ¿ã^•xfl.
##∞fl ã¨Q∞Æ }O #∞O_ç x~°∞}æ =Ú#‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥à§◊ \ÏxH˜ KÕ~ÚOz#
™ê^è#Œ ÖË D Ñ¨#∞Åx <å QÆ∞~°∞=Ù <å‰õΩ =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
D ™ê^è#Œ Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞ <å‰õΩ P~ÀQÆºO ÉÏQÍÖË^∞Œ . HÍx,
<å‰õΩ =KÕÛ ÃÑ#¬#∞ `«ÑÊ¨ Z=i =^ŒÌ #∞O_ô ™⁄=Ú‡ fã¨∞HÀ#x x~°Ü ‚ ∞« O
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞.
''"≥^· ºŒ O KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ _»|∞ƒ ÖË^∞Œ . Z=i ™⁄=Ú‡ <Õ#∞
fã¨∞HÀ#∞. #∞=Ùfi `«ÑÊ¨ D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ Z=fi~°∂ <å‰õΩ ÖË~∞° . #∞"Õfi `«yOæ Kåe!——
Jx U_çK^Õ •xfl.
™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ O`À "åO`«∞Å∞, Hõ_∞» Ñ¨Ù <˘Ñ≤Ê `«QÍæ~Ú. =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í
™êfiq∞x #q∞‡# "åà◊§H˜ PÜ«∞# Ñ¨sHõÅΔ ∞ ÃÑ\ì̃<å, PÜ«∞# ÃÑ>Ëì Ñ¨sHõÅΔ ‰õΩ
`«@∞ì‰Ωõ x xÅ|_»QeÆ y`Õ (P â◊H‰Î˜ Äõ _® PÜ«∞# WzÛ#^Õ) `«eÖ¡ Ï `«# X_çÖ’
¿ã^Œ f~°∞™êÎ~∞° .
™ê^è#Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõ~‡° Å#∞ `˘ÅyOK«∞‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü∞« `«flOÖ’ <å â◊HÎ˜
KåÅ^Œ∞ Jx JxÑ≤Oz#Ñ¨ÙÊ_»∞ ''QÆ∞~°∞^Õ"å! <å â◊HÎ˜ KåÅ@O ÖË^∞Œ . h â◊HxÎ˜
„Ñ¨™êkOz <å Hõ~‡° #∞ `˘ÅyOK«=∞x „áê~°#÷ KÕ¿ã^•xfl. Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_≥#·
<å ™ê~Ú `«# â◊HxÎ̃ „Ñ¨™êkOKÕ"å~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 51
[QÆ[#˚ x '™ê~Ú =∂`«—QÍ HõeÜ«ÚQÆOÖ’ J=`«iOzOk. ™ê~Ú=∂`«

Ñ¨Ù@Ñì i¨ ÖÎ ’ L#fl@∞¡ JxÑ≤Oz#Ñ¨Ê\˜H© PiÎ`À Ñ≤e¿ãÎ =∞# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ=∞ÅOÖ’
L#fl J=∞‡ `«# „¿Ñ=∞#∞ =∞#‰õΩ JOkOz „Ñ¨âßO`«`#« ∞ Wã¨∞OÎ k.
H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’, Ñ¨~fi° k<åÅÖ’ Ñ¨Ù@Ñì i¨ HÎ ˜ "≥à§◊ ÖËHáõ È~Ú<å WHõ¯_Õ
J<ÕHõ ~°∂áêÅÖ’ ^Œ~≈° #O WzÛ ™ê~Ú=∂`« <å‰õΩ `«$Ñ≤xÎ zÛOk. HõeÜ«ÚQÆ
"åã¨∞Å Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù}º Ñ¶Å¨ OKÕ`« ™ê~Ú=∂`« J=`«iOzOk.
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’ LO_»QÍ XHõ~ÀA# =∞}© "åà◊§ WO\’¡ ÉÏÉÏ z„`«
Ñ¨\ÏxH˜ Ñ¨ÓÅ^ŒO_» "Õã,≤ Jk fã≤ <å `«ÅÖ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl#∞. `«~åfi`« `«ÅÖ’
#∞Oz fã≤ <ÕÅ g∞^Œ Ñ¨_"» âÕ ß#∞. <ÕÅÃÑ· #∞O_ç fã≤ =∞m§ ™êfiq∞ á¶⁄\’H˜
"ÕÜ∞« @O, uiy <å `«ÅÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=@O JÖÏ KÕ™ê#∞. ''™êfig∞! WÖÏ
ZO^Œ∞‰õΩ KÕâß#∞? nx J~°O÷ Uq∞\˜?—— J#∞‰õΩ<åfl#∞.
`«~åfi`« ™êfiq∞ ''á¶⁄\’Ö’ L#fln, hÖ’ L#fln „HÕ^Œ <ÕÅÖ’ L#fln
JO`«\Ï L#flk <Õ<Õ HÍ|\˜ì <å‰õΩ ÃÑ\˜<ì å, #∞=Ùfi ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl, <ÕÅÃÑ· Ñ¨_"» ãÕ <≤ å
JO`å <åˆH K≥O^Œ∞`«∞O^Œx `≥eÜ«∞ K≥Ü∞« º\ÏxˆH WÖÏ [iyOk—— Jx `≥eÜ«∞
KÕâß~°∞.
™ê^è#Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~å„u HõÅÖ’ PHÍâ◊O JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl@∞¡QÍ
HõxÑ≤OK«@O, PHÍâ◊OÖ’ q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°∞_»∞, k=º `Õ[ã¨∞û`À J<ÕHõ
^Õ=`å=¸~°∞ÅÎ ∞, #Hõ„Δ `åÅ∞, q∞~°∞q∞@∞¡ Q˘e¿Ñ "≥Å∞QÆ∞, HÍOu=O`«"∞≥ #ÿ
"≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ HõxÑ≤OK«@O [~°∞QÆ∞`«∞O_Õk.
"≥*· ÏQ∑Ö’ XHõi WO\˜H˜ ™êfiq∞ áê^Œ∞HõÅ∞ fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. ##∞fl
~°=∞‡x Ñ≤e¿ãÎ JHõ¯_çH˜ "≥àÏ§#∞. =∂ |O^è∞Œ =Ù XHÍ"≥∞ ™êfiq∞ áê^Œ∞HõÅ#∞
52 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
<å t~°ã∞¨ û# ÃÑ\Õì K«∞HÀ=∞x J<åfl~°∞. JÑ¨Ê\˜Hˆ <å QÆ∞~°∞^Õ=Ùx áê^Œ∞HõÅ∞
<å t~°ã¨∞û#∞ L<åflÜ«∞#fl J#∞Éèí∂u HõÅQÆ@O =Å# =∞m§ JÖÏ
ÃÑ@∞ìHÀ=\ÏxH˜ <å =∞#ã¨∞ JOwHõiOK«Ö^Ë ∞Œ .
XHõ™êi ''™êfiq∞ Ñ¨ÅHõ@O ÖË^∞Œ ZÑ¨ÙÊ_»∞ "≥o§<å Jx—— ÉÏ^è`Œ À
`«ÅQÀ_»‰õΩ H˘@∞ìHÀÉ’`«∞O>Ë "≥O@<Õ ™êfiq∞ ''<å áê^•Å∞ t~°ã¨∞û#
^èiŒ OKå#x JO\Ï=Ù Hõ^•! =∞i <å áê^•Å∞ QÀ_»Hˆ ã≤ H˘_»`å"å?—— Jx
J<åfl~°∞.
JÑ¨Ê\˜ #∞O_ô JÖÏ ZÑ¨ÙÊ_»∂ K≥Ü∞« º‰õÄ_»^xŒ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl#∞.
HõÅÖ’ XHõ~ÀA# ''QÆ~∞° _»ÑH¨ Δ̃ XHõ\ ˜ Ñ¨_∞» ‰õΩx L#fl ##∞fl `«#
~Ô Hõ¯Å`À Ñ¨ÓiÎQÍ HõÑÊ≤ "ÕãO≤ k——.
ÃÑ· HõÅ‰õΩ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞*Ëã#≤ J~°O÷ – ''Ñ¨HΔ̃ `«# ~Ô Hõ¯Å =∂@∞#
QÆ∞_»∞#¤ ∞ á⁄ky Ñ≤Å#¡ ∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕã#≤ q^èOŒ QÍ QÆ∞~°∞=ÙQÍ x#∞fl <å
~Ô Hõ¯Å=∂@∞# á⁄ky *Ï˝#=∞}˜QÍ `«Ü∂« ~°∞ KÕ™êÎ#∞—— Jx.
XHõ~ÀA# HõÅÖ’ ''áê=Ú ‰õΩ|∞ãÖ q_çzÃÑ\˜#ì @∞¡—— HõxÑ≤OzOk.
''áê=Ú ‰õΩ|∞ãÖ ZÖÏ q_çzÃÑ\ì̃O^À J^Õ q^èOŒ QÍ ^ÕÇ¨ aè=∂#O q_çz
P`«‡x+¨Öì ’ LO_»=∞x—— ™êfiq∞ =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
WOH˘Hõ~ÀA# HõÅÖ’ ''Ñ¨ÙiqÑ≤Ê# <≥=∞e JyflÖ’ Ñ¨_ç HÍeáÈ=@O,
Ñ¨Ù@ìÖ’ #∞Oz XHõ ¢ãÎ‘ fã≤ Ñ¨^•~å÷Å∞ fã≤ JO^ŒiH© ÑÖK«@O—— HõxÑ≤OzOk.
D HõÅH˜ ™êfiq∞ =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ –
''™ê^è‰Œ Ωõ _çÖ’x HÀÔ~¯Å∞ Ñ¨ÙiqÑ≤Ê# <≥=∞eÖÏ <å@ºO KÕã∞¨ OÎ >Ë,
™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ "å\˜x *Ï˝<åyflÖ’ HÍeÛ "ÕÜ∞« @O`À HÀiHõÅ∞ #tOz, ^ÕÇÏ¨ =∞<Õ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 53
Ñ¨Ù@ì ÉèQí =Æ O`«∞x Hõ$áê=~°¬O`À Hõiy J=∞$`«`Î« fiO ã≤kOú z# `«~åfi`« Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O

J=∞$`«ÉèÏO_»O HÍQÍ 'â◊H˜Î— ~°∂ÑÖÖ’=zÛ =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# "å‰õΩ¯Å#∞
(=∞^è∞Œ ~°Ñ^¨ •~°=÷ ÚÅ∞) JO^ŒiH© ÑÖK«@O——.
™êfig∞! D HõxÑ≤ã¨∞Î#fl „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ _»|∞ƒ`À H˘#∞‰õΩ¯<Õ ã¨∞Y
ãÖ`ÀëêÅ∞ <å‰õΩ =^Œ∞.Ì _»|∞ƒ`À H˘#ÖËxk x#∞fl =∂„`«"∞Õ . ÉèHí Î̃ ^è#Œ O
„Ñ¨™êkOK«∞, ^•x`À x#∞flH˘x, U =∂e#ºO JO@x <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ‘~O°î
g∞^Œ x#∞fl xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩO\Ï#∞. <åÖ’ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ#fl h =¸iÎ âßâ◊fi`«OQÍ
xÅ"åÅO>Ë h â◊HÎ̃ HÍ"åe. =∞OzÑ¨#∞Å∞ KÕã≤ <å KÕ`«∞Å∞ Ñ¨q„`«O
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞. Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ D KÕ`∞« Å`À ^Àã≤e Ñ¨\ ,ì̃ h Z^Œ∞@ xÅ∞Û#fl
<å‰õΩ ^≥=· â◊HxÎ̃ „Ñ¨™êkOK«∞ t"å!
U ^è<Œ åxfl J~Ú`Õ „Ñ¨™êkOKå"À P ^è<Œ åxfl `«$}„áêÜ«∞OQÍ K«∂¿ã
=∞#ã¨∞#∞ ‰õÄ_® WKåÛ=Ù. WÖÏO\˜ =~°O „Ñ¨™êkOz# h‰õΩ Uq∞zÛ |∞∞}O
f~°∞ÛHÀQÆÅ#∞? JO^Œ∞Hˆ ##∞fl <Õ#∞ h‰õΩ JiÊOK«∞‰õΩ<åfl#∞. h Hõ$áê^Œ$+≤`ì À
Ñ¨Ùh`«<·≥ h‰õΩ P`«‡x"Õ^#Œ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞. #∞=Ùfi <Õ#∞ "Õ~∞° HÍ^Œx `≥eã≤#
`«~åfi`« D HõxÑ≤ã∞¨ #Î fl „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ W=∞_»ÖHË áõ È`«∞<åfl#∞. D ã¨∂Å÷ â◊s~åxfl
#tOÑ¨KãÕ ≤ hÖ’H˜ ZÑ¨ÙÊ_»∞ SHõºO KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï"å Jx ™êfiu"å#ÔH· =Ú`«ºÑ¨Ù
zÑ¨ÊÖÏQÍ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞#Î fl <å‰õΩ P â◊√Éèkí #O ZÑ¨ÙÊ_ÀHõ^•! #tOzáÈÜÕ∞
U =ã¨∞=Î Ó <å‰õΩ =^Œ∞.Ì #tOK«x P`«‡ HÍ"åe.
W<Õflà◊¥§ D ^ÕÇÏ¨ O <åk J#fl „Éè=í ∞Ö’ nxx â◊√„ÉèOí KÕâß#∞.
^ÕÇÏ¨ O "Õ~∞° , P`«‡ "Õ~∞° Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åflHõ D ^ÕÇÏ¨ O g∞^Œ "åº"≥∂Ç¨ÏO
#tOzOk. ^ÕÇÏ¨ "Õ∞ ^Õ"åÅÜ«∞O, P`Õ‡ Ñ¨~=° ∂`«‡. JO^Œ∞KÕ`« ^ÕÇÏ¨ "Õ∞
^Õ"åÅÜ«∞O HÍ|\˜ì nxx Ñ¨q„`«`H« ÀãÖ â◊√„ÉèOí KÕã∞¨ <Î åfl#∞. WÑ¨Ê\˜ =~°‰Äõ
54 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
##∂fl, <å ‰õΩ@∞OÉÏxfl, P `«~åfi`« |O^è∞Œ =ÙÅ#∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞ <å J#∞‰õΩ#fl
"åà◊§x, <Õ#∞ HÍ"åÅx J#∞‰õΩ#fl "åà◊§h „¿Ñq∞OKå#∞. w`å=∞$`åxfl „`åy#
`«~åfi`«, Hõ$+¨`‚ `« Î« fiO J<Õ „¿Ñ=∞`«`Î« fiO =O@|\ì̃# `«~åfi`« ''<Õ#∞ – <å
"åà◊√§—— J#∞‰õΩ<Õ `«`Î« fiO áÈ~Ú „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’x „Ñü =ã¨∞=Î Ù#∂ „¿Ñq∞ã¨∞<Î åfl#∞.
D [QÆ=∞O`å ã¨~fi° "åºÑ¨‰Ωõ _≥#· Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡QÍ QÀK«iã¨∞#Î flk.
ã¨$+≤Öì ’x K«eOKÕg, K«Å# ~°ÇÏ≤ `«O J~Ú#g Jhfl Ñ¨~=° ∂`«‡ ~°∂áêÖË.
^Õxx ^Õfi+≤Oz<å Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ ^Õfi+≤Oz#>Ë.¡
<å HÀiHõ ^≥=· O`À ã¨=∞OQÍ Z^ŒQÍÅx. N ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ <å‰õΩ
ã¨^∞Œ ~æ ∞° "≥· `«# â◊H`Î̃ À ##∞fl `«#O`« ^•xQÍ KÕã≤ ^≥=· OQÍ =∂~åÛ~°∞. <å‰õΩ
`«b,¡ `«O„_ô, QÆ∞~°∞=Ù, ^≥=· O, „Ñ≤ÜÚ« _»∞, a_»¤ Jhfl PÜ«∞<Õ. JO^Œ∞Hˆ Jhfl
PÜ«∞#Ö’ K«∂ã¨∞‰õΩO@∂ <å „¿Ñ=∞#O`å PÜ«∞#ˆH WKåÛ#∞. =ÚO^Œ∞ rq`«O
ZÖÏ #_»∞Ñ¨Ù`å_À PÜ«∞#ˆH `≥eÜ«∂e. <Õ#∞ "Õ~∞° PÜ«∞# "Õ~∞° HÍ^Œ∞.
HÍ|\ì̃ PÜ«∞# ÉÏ@# ##∞fl #_çÑ™≤ êÎ~∞° . J^Õ ã¨`º« ÉÏ@. J^Õ ^≥=· O.
HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz bÅÅ∞ „"åÜ«∞=∞<åfl~°∞. „"åâß#∞. ''Wq <å bÅÅ∞——
Jx PÜ«∞<Õ |∞∞A=Ù K≥Ü∂« ºe. JÑ¨ÙÊ_»∞ Ñ¨ÙãÎ̈HOõ QÍ „"å™êÎ=Ú. ÖËHáõ È`Õ
Wq <å‰õΩ =∂„`«"∞Õ Ñïq∞`«O. Zxfl ÉÏ^èÅŒ ∞ =zÛ<å ™ê~Úx =∂„`«O
q_»=#∞.
nxH˜ ™êÜÕ∞ ™êHΔ̃!
1984 AÖˇ· Ñ¨^=Œ ¸_»= `Õn# QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞<å_»∞ Ñ¨Ù@Ñì i¨ ÖÎ ’ ™êfiq∞
^Œ~≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩ<åflHõ JÑ¨Ê\˜ #∞O_ô =zÛ# =∂~°∞ÊÅ∞ qxÑ≤Oz# =∂@Å∞,
HõxÑ≤Oz# ^Œ$âßºÅ∞, 1985 #=O|~°∞ 23# ™êfiq∞ ''60=—— [#‡k<åxH˜
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 55
"≥à§ı =~°‰Ωõ [iy#=hfl „"åã≤ L#fl HÍy`åÅ∞ "≥Ú`«OÎ 15.11.1985#

ã≤HO˜ „^•ÉÏ^Œ∞ ¿ã+ì #¨ ∞Ö’ =∞}˜H˜ JO^Œ*âË ß#∞.
1985 #=O|~ü 23# ™êfiq∞ J~°"Ü ·≥ ∞« º= [#‡k<À`«û==Ú#‰õΩ
Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥o§=zÛ# `«~åfi`« JHõ¯_ç J#∞Éè∂í `«∞Å#∞, qâıëêÅ#∞ `≥eÜ«∞KÕã∂¨ Î
=∞}˜H˜ „"åã≤# L`«~Î O° .
''... h L`«~Î åÅ∞ JO^•~Ú. h HÀiHõ, <å HÀiHõ f~°∞`«∞O^Œ<Õ QÆ\ ì˜
#=∞‡HõO, ã¨`åºxfl #=∂‡#∞. ^≥=· O <å‰õΩ =¢™êÎxfl „Ñ¨™êk™êÎ_∞» . Zxfl [#‡Å
Ñ¨Ù}ºO =Å#<À ™êfiq∞ =∞#Å#∞ J#∞„QÆÇÏ≤ OKå~°∞. J#∞„QÆÇÏ≤ Oz# ^≥=· O
P„QÆÇÏ≤ OK«_∞» . P ~ÀAHÀãÖ Z^Œ∞~°∞K«∂_»@"Õ∞. ™êfiq∞ ÃÑ>Ëì Ñ¨sHõÅΔ H˜
`«@∞ì‰Ωõ x, áê^ŒO =^ŒÅHõ JYO_» <å=∞O [Ñ≤OK«@"Õ∞ =∞# ™ê^è#Œ .
f„="≥∞#ÿ "≥~· åQÆºO ÉèHí QÎ̃ Í =∂i ^≥=· ™êHΔÍ`å¯~åxfl á⁄Ok#^•xfl.
ÉèHí ^Î˜ #Œè O`À Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡#∞ <å"å_çQÍ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ~°∞H˜‡}˜x. „¿Ñ=∞`«`fi« O`À
=∂^è=Œ Ù_çx <å =∞kÖ’ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ#fl ~å^èxŒ . <å „¿Ñ=∞ˆH HÍ^Œ∞ – x~°‡Å"≥∞#ÿ
„¿Ñ=∞ L#fl "å~°O^ŒiÖ’#∂ QÀqO^Œ∞_»∞ L<åfl_»∞. U XHõ¯iH© ã¨fiO`«O HÍ^Œ∞
™ê~ÚHõ$+¨μ_‚ ∞» . PiÎ`À Ñ≤e¿ãÎ =™êÎ_∞» .
15.11.85# =¸_»∞QÆO@ÅH˜ #∞=Ùfi ã≤HÕ„^•ÉÏ^Œ∞ ¿ãì+¨#∞‰õΩ
~å=_»O, #∞=Ùfi "≥à§ı =~°‰Ωõ [iy# q+¨Ü∂« Å∞ h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. "≥*· ÏQ∑ #∞Oz
=∂`Àáê@∞ N ~åK«H˘O_» qâ◊fi<å^äâŒ ß¢ãQÎ≤ Íi ÉèÏ~°º ~å=∞OQÍ~°∞ ‰õÄ_®
=KåÛ~°∞. ™êfiq∞ Ñ¨Ù\ì̃#~ÀA ÑÖ_»∞QÆH.˜ Pq_» ¿Ñ~°∞ ''~å=∞O——H˜ ™êfiq∞
`≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ .
'~å— JO>Ë ~åQÆO. ~åQÆ=∞O>Ë FOHÍ~°<å^ŒO.
56 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
'=∞O— =∞O„`«O.
JO>Ë FOHÍ~° <å^Œ"∞Õ „Ñ¨}= =∞O„`«O. „Ñ¨}= =∞O„`« ã¨fi~°∂Ñ≤}˜
QÍÜ«∞„u.
~Ô Å· ∞ ~å„u 9 QÆOIIH˜. ÃãÊ+¨Öò „>ˇ~Ú#∞ HÍ=@O =Å# ¿ã"å^Œàò
HÍ~°ºHõ~ÅÎ° ∞ Juã¨fiÅÊ =º=kèÖ’<Õ ~Ô Å· ∞#∞ JÅOHõiOKå~°∞. WO[#∞‰õΩ
H˘|ƒ~å‰õΩÅ∞, J~°\ ˜ =∞@ìÅ∞, =∂q∞_®‰õΩÅ∞, ~°OQÆ∞ HÍy`åÅ∞ JO\Õz
JÅOHõiOKå~°∞.
=∂ HõOáê~ü"ì ∞≥ O@∞Ö’ KåÖÏ `«‰Ωõ ¯==∞Ok ZHÍ¯~°∞. XHõQOÆ @¿ãÑ¨Ù
Éè[í # KÕâß~°∞. <å‰õΩ HõO\˜ xO_® P#O^ŒÉÏè ëêÊÅ∞. Ñ¨k=∞Ok =∞^èºŒ Ö’
JÖÏ Hõhfl~°∞ ~å=@O W+ì̈O ÖËHõ ™êfiq∞<Õ "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞. ''™êfig∞! WO\˜H˜
KÕ̂~ =~°‰Äõ Hõhfl~°∞ ~å‰õÄ_»^xŒ —— JÖÏˆQ ™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ≤ OKå~°∞.
~Ô Å· ∞ kQÆÉ’`«∞O>Ë H˘xfl ^Œ$âßºÅ∞ HõxÑ≤OKå~Ú. 'ZQÆ∞~°∞`«∞#fl #Å¡x
Ñ¨‰ΩΔõ Å∞. `å_»∞Ö’ QÆ∞O„_»x aà◊§ "Õã≤ "≥∞_»Ö’ "≥Ü∞« º@O, `«Å g∞^Œ h~°∞
[Å∞¡`∞« #fl@∞¡, =Ú_çg∞^Œ H˜s@O ÃÑ_»∞`«∞#fl@∞¡—— HõxÑ≤OzOk. q#fl =∂@Å∞
''`˘q∞‡k J~ÚOk. PO[<ÕÜ∞« —— J#fl =∂@Å∞ qxÑ≤OKå~Ú. ''XHõ Hõ#flO
L#flÑ¨Ù@ì, XHõ h\˜ aO^Œ∞=Ù =∞Ç¨ã¨=Ú„^ŒOÖ’ Hõeã≤áÈ=@O ^Œ$â◊ºOÖ’
HõxÑ≤OKå~Ú.
^è~Œ ‡° =~°OÖ’ ky JHõ¯_» ¿ã"å^Œàò "åà◊√§ ÃÑ\˜#ì Ñ¨ÙeÇ¨ÏŸ~°, ÃÑ~°∞QÆ#flO
ux |ã¨∞ûÖ’ 5 QÆOIIH˜ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î KÕ~å=Ú. Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ =∂ "Õ∞#HÀ_»Å∞ ã‘`«
WO\’¡ L<åfl#∞. "≥à§◊ QÍ<Õ P ~ÀA ™êfiq∞ L^ŒÜ∞« O =Ú@∞ì‰Ωõ #fl „Ñ¨™ê^ŒO,
qÉè∂í u, r_çÑÑ¨ Ù¨ Ê UÅ‰õΩÅ∞ ã‘`å "åà◊§ PÜ«∞# WKåÛ~°∞. ~åQÍ<Õ ™êfiq∞
`åH˜# „Ñ¨™ê^ŒO ã‘fiHõiOK«@O J^Œ∞ƒùÒ« JxÑ≤OzOk.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 57
17= `Õn ™êÜ«∞OHÍÅO <Õ#∞ ''_≥eQˆ @∞——#∞ HÍ#x K≥ÑÊ≤ <å ‰õÄ_®
'=∂`år— "≥à§◊ =∞<åfl~°x K≥ÑÊ≤ '_≥eQˆ @∞¡— "≥à§ı „`À=Ö’<Õ ##∂fl "≥à§◊ =∞<åfl~°∞.
=∞^è•ºÇ¨ÏflO ã‘ÊKüÖ’ ™êfiq∞ ''"≥∂HõOΔ HÀ~°∞‰õΩ<Õ "åà◊√§ W^Œ~Ì À =ÚQÆ∞~æ À
LO\Ï~°x—— J<åfl~°∞. ™êfiq∞ ^Œ$+≤Öì ’ =∞#O L<åfl=∂!
18# ™êfl#O KÕã≤ ''™ê~¸â◊fi~å! ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ q=¢ã<Î¨ ·≥ =¢ãOÎ¨ W=fi=∞x
„áêi÷OKå#∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ =¸_»=™êi J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#x KÕ`∞« Å∞ *’_çOz
#=∞ã¨¯iOKÕ Ö’Ñ¨Å Z=~À `«Å∞Ñ¨Ù uÜ«∞º=∞x ^Œ|^Œ| ÉÏ^•~°∞. ''ã¨~ˆ !
™êfi"Õ∞ WÖÏ KÕâß~°∞. U^À HÍ~°}O LO_ç LO@∞O^Œx #=∞ã¨¯iOK«@O
=∂x `«Å∞Ñ¨Ù fâß#∞.
`«~åfi`« XHõ~ÀA L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ =∞Ok~åxH˜ "≥àÏ§#∞. =∂
J=∞‡QÍ~°x K≥ÑÊ≤ ã‘`« ##∞fl Ö’ÑëH˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§Ok. JHõ¯_» XHõ Ñ¨Ù<åflQÆ
K≥@∞ì L#flk. P K≥@∞ì „HÕ^Œ ‰õÄ~°∞Ûx ''™ê~ÚHõ$ëê‚! P<å_»∞ ^•fiÑ¨~° Ü«ÚQÆOÖ’
á⁄#fl=∂#∞ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx QÀÑ≤HÅõ =¢™êÎÅ#∞ JÑ¨ÇÏ¨ iOz, KÕ`∞« Öˇu,Î ÉèHí `Î˜ À
"≥ÚH˜¯#"≥O@<Õ =¢™êÎÅ∞ WKåÛ=Ù. D<å_»∞ <Õ#∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. <å=O\˜
g∞^Œ =¢ãOÎ̈ L<åfl Jk L#fl@∞¡ HÍ^Œ∞. #∞=Ùfi =¢ãOÎ̈ WKÕÛ =~°‰Äõ <Õ#∞
q=¢ã<Î̈ .Õ J#∞„QÆÇÏ≤ OK«∞ Hõ$ëê‚!—— Jx "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞. =¸_»=™êi WHõ¯_»
WÖÏ „áêi÷OK«@O HÀã¨"∞Õ P ~ÀA ÉÏ`ü~∂° =Ú `«Å∞Ñ¨Ù H˘\Õì zOk. ™êfiq∞
bÅÅ∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=@O Hõ+Oì¨ ! HÍx, <å rq`åxfl ™êfiq∞ #_çÑã≤ ∞¨ <Î åfl~°∞.
JO^Œ∞ˆH J~°÷O KÕã¨∞HÀ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. „Ñü ãÖÑ¶¨∞@<å ™êfiq∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ
KÕ~ˆ Û^Õ!
''™êfig∞! h Ñ¨Ù\ì̃# ~ÀA‰õΩ ZO`«=∞O^À =™êÎ~∞° . JO`«=∞OkÖ’
<Õ#∞ XHõ¯^•xfl Z‰õΩ¯= J=Ù`å<å! Jx Hõà√◊ § Ñ¨Ùà◊√§ Ñ¨_ÖÕ Ï U_çKå#∞. <å‰õΩ
58 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
UÖ’@∞ ~å‰õΩO_® ™êfiq∞ Jxfl U~åÊ@∞¡ ã‘`« WO\’¡ „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ KÕ~ÚOKå~°∞.
HÍx, D™êi ‰õÄ_® ™êfiq∞ ##∞fl Hõ<fl≥ uÎ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA# ™êfiq∞
##∞fl WÅ∞¡ Hõ^ÅŒ x=fiÖË^∞Œ P~ÀA ™êfiq∞x K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . L^ŒÜ∞« O ^è#Œ O
g∞^Œ "≥à√◊ `«∞O>Ë K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . ™êÜ«∞OHÍÅO LÜ«∂ºÅ¿ã= ‰õÄ_® K«∂_»Ö^Ë ∞Œ .
P ~Ô O_çO\˜ HÀãÖ [#O =¿ãÎ ##∞fl `«# ^ŒQ~æÆ H° ˜ ~°ÑÊ≤ OK«∞‰õΩx ‰õÄ_® P
~Ô O_»∞ L`«û"åÅ#∂ K«∂_»x=fiHõáÈ=\ÏxH˜ HÍ~°}O U^À LO_ç LO@∞O^Œx
J#∞‰õΩO@∂ JÖÏˆQ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞.
™êÜ«∞OHÍÅO XHõ`#« ∞ =zÛ LÜ«∂ºÅ ¿ã= J=QÍ<Õ ™êfiq∞ `åH˜
WzÛ# „Ñ¨™ê^ŒO Jx K≥ÑÊ≤ ''Z=iHÀã¨"∂≥ `≥KåÛ#∞. "åà◊√§ ÖË~∞° . g∞‰õΩ
„áêÑÎ̈O—— Jx UÅ‰õΩá⁄_ç ã‘fi@∞ WKåÛ_»∞. Wk ™êfiq∞ bÅ!
23.11.85# ~å„u =zÛ# HõÅ – ''J=∞‡"åiq ÃÑ^ŒÌ q„QÆÇ¨ Å∞
HõxÑ≤OKå~Ú. <Õ#∞ PHÍâ◊O"≥Ñ· Ù¨ K«∂ã¨∞<Î åfl#∞. PHÍâ◊O <Õ#∞ JO^Œ∞‰õΩ<ÕO`«
Z`«∞ÖÎ ’ L#flk. P HÍOu WÖÏ LO@∞On Jx <Õ#∞ K≥ÑÊ¨ ÖË#∞. P HÍOuÖ’
t=Ù_»∞, áê~°fiu, ™êfiq∞ "≥∞_»Ö’ <åˆQO„^Œ∞_ç Ñ¨_Q» .Æ JHõ¯_»O`å #Hõ„Δ `åÅ∞,
K«O„^Œ∞_»∞, Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞, J@∂ W@∂ Ñ¨~∞° QÔ _»∞`«∂ Ñ¨ÙÅ∞Å∂, ã≤OÇ¨Å∂, HÀ`«∞Å∂
ã¨$+≤ì JO`å HõxÑ≤OzOk——.
ZO`« =∞izáÈ^•=∞<åfl P ^Œ$â◊ºO =∞izáÈÖË#∞.
Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA <å_»∞ Ñ¨QÅÆ ∞ ^Œ~≈° #O W=fi‰õΩO_® ~å„u HõÅÖ’ áê~°fif
Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞Å ^Œ~≈° #ÉèÏQÆºO „Ñ¨™êkOKå~°∞. Z<Àfl [#‡Å Ñ¨Ù}ºO.
™êÜ«∞O„`«O XHõ ^Œ$â◊ºO ''XHõ ÉÏ|∞, ÉÏ|∞ `«ÅÃÑ· XHõ Q˘_»∞QÆ∞
HõxÑ≤OzOk—— <åÖ’x JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú#∞ |eKÕÜÚ« @‰õΩ =zÛ# "å=∞#=¸iÎ
Jx D ^Œ$âßºxH˜ J~°O÷ `≥eã≤Ok.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 59
Z<≥fl<Àfl J^Œ∞ƒù`åÅ∞! ZÖÏ „"åÜ«∂Ö’, ZÖÏ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ∂« Ö’ ‰õÄ_®

`≥eÜ«∞@O ÖË^∞Œ . ™êfiq∞ ^ŒÜ∞« `À H˘O`« „"åÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl#∞.
™êfig∞! JO^ŒiH© Wà◊§‰õΩ uiy "≥àÏ§Å#fl HÀiHõ. <å‰õΩ =∂„`«O
WÅ∞¡ ÖË^∞Œ . "≥*· ÏQ∑ WO\˜H˜ "≥àÏ¡Åx ÖË^∞Œ . ™êfig∞! #∞=Ùfi `«ÑÊ¨ <å‰õΩ D
„Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ Z=fi~°∂ ÖË~∞° ! ZHõ¯_çHxõ "≥à§◊ #∞? WHõ¯_Õ LO_»x=Ùfi ÖË^•
=∞O„`åÅÜ«∞O ÑÖÑ≤OK«∞—— Jx ZO`« „áêi÷OK«<å ™êfiq∞ `«# ^ŒQ~æÆ ° Ñ¨Ù@Ñì i¨ ÖÎ ’
LO_»x=fiÖË^∞Œ . =∞m§ "≥*· ÏˆQ ÑÖÑ≤OKå~°∞.
™êfiq∞ <å‰õΩ ZHõ¯_» ™ê÷#O K«∂Ñ≤™êÎ~À K«∂_»@"Õ∞ HÍx D <≥Å
`«~åfi`« =∂„`«O WHõ¯_» LO_»#∞. DÖ’QÍ <å‰õΩ WO`« KÀ@∞ K«∂Ñ≤OK«∞.
<Õ#∞ Z=fii ^ŒQ~æÆ å LO_»Ö#Ë ∞—— Jx "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞.
#=O|~ü 23# ~å„u =zÛ# HõÅ#∞ QÆ∞iOz ã‘``« À K≥Ñ`≤ Õ ''™êfiq∞
`«# Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA# ^Õ=`«Å∞ =™êÎ~x° J<åfl~°∞. |Ç¨ïâß "åàı§ h‰õΩ HõxÑ≤Oz
LO\Ï~°∞. J^Œ$+Öì —— Jx J#flk.
h‰õΩ H˘xfl ^Œ$âßºÅ∞ „"åã≤# HÍy`åÅ∞ WKåÛ#∞ Hõ^•? P ^Œ$âßºÅhfl
Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ =∞m§ HõxÑ≤OKå~Ú. `«~åfi`« „"åÜ«∞@"≥∂, ™ê~Ú J#∞„QÆÇ¨ O`À
HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flÑ¨ÙÊ_À "å\˜x QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ `å#∞.
Éèí‰õΩÎÅ Hõ^äŒÅ∞ H˘xfl `≥Å∞ã¨∞. x[OQÍ J#∞ÉèíqOK«QÆÅQÆ@O
Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞#ÿ P#O^ŒO. D P#O^ŒO Zxfl HÀ@∞¡ "≥zÛOz ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok?
Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ ™êfiq∞ J<ÕHõ ~°∂áêÅÖ’ ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. JO^Œ~∂°
™êfiq∞x K«∂_»\ÏxH˜ Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ ÃÑ_»∞`«∞O>Ë <Õ#∞ =∂„`«O PÜ«∞# ~°∂ÑÖÖ’
=™êÎ~À#x Z^Œ∞~°∞ K«∂_»@O, PÜ«∞# JÖÏˆQ ^Œ~≈° #O W=fi@O [iyOk.
JHõ¯_» ™êfiq∞ Ñ¨ÅHõiOz |OQÍ~°∂! JO\Ï~°x Pâ◊ Ñ¨_®¤#∞. HÍh, JÖÏ
60 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
J#ÖË^∞Œ . bÅÅ∞ K«∂Ñ≤Oz `«$Ñ≤Î Ñ¨~K° å~°∞. ™êfiq∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ Ñ¨ÅHõiOKÕ
~ÀA HÀãÖ Z^Œ∞~°∞ K«∂™êÎ#∞.
Z<Àfl [#‡Å `«~åfi`« <å ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù ™ê~Ú ^•fi~å <å `«e¡x
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. P `«ex¡ KÕ̂~ =~°‰Äõ <å âı+¨ rq`åxfl ™êy™êÎ#∞.
J~°O÷ ÖËx, P#O^ŒO ÖËx HõÅ~ÚHõÅ∞. HÍx, Jã¨Ö#·ˇ P#O^ŒO
WÑ¨ÙÊ_»∞. D P#O^ŒOÖ’ LH˜¯iaH˜¯i J=Ù`«∞<åfl#∞. D J#∞Éè∂í ux <Õ<Õ
HÍ^Œ∞ =∂#= [#‡ZuÎ# „Ñü XHõ¯~°∂ J#∞Éèqí OKåe.
XHõ ~ÀA# HõÅ`« x„^ŒÖ’ XHõ ^Œ$â◊ºO – ''ÃÑ^ŒÌ âıfi`« =~°Ñ‚ Ù¨ <åQÆ∞áê=Ú
[~°[~° ZO_»∞ QÆ_Ö¤ç ’ #∞Oz áê‰õΩ`«∞#flk. P áê=Ú‰õΩ "≥Ú^ŒÅ∞ z=~°
HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ ——.
Ñ¨Ù@ìÑïÎ "≥o¡ =zÛ# ^ŒQÆæ~° #∞Op `«~°K«∞ HõÅÖ’ áê=ÚÅ∞
HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl~Ú. ''ÉèÜ
í ∞« O`À ™êfig∞! P ~°∂ÑÖÖ’ ^Œ~≈° #q∞=fi‰õΩ!—— Jx
"Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞.
JÅ¡=~°OÖ’ LO_»QÍ XHõ ~ÀA# HõÅÖ’ ''ZHõ¯_≥H¯õ _ç #∞O_À áê=ÚÅ∞
=zÛ =∞O@ÅÖ’ Ñ¨_@» O—— HõxÑ≤OzOk. =∞m¡ KåÖÏ ~ÀAÅ `«~åfi`« HõÅÖ’
WÖÏ âıfi`«<åQÆ∞ HõxÑ≤OK«_O» â◊√Éèãí ∂¨ K«HOõ QÍ JxÑ≤OzOk.
™êfiq∞ Ñ¨Ù\#ì˜ ~ÀA‰õΩ Ñ¨Ù@Ñì i¨ Î "≥o¡ =zÛ# `«~åfi`« =∞„^•ã¨∞ "≥àÏ§#∞
JHõ¯_çH˜ ™êfiq∞ =KåÛ~°∞. JHõ¯_» ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ ™êfiq∞ ^Œ~≈° #O J~ÚOk HÍx,
=∂\Ï¡_»ÖË^Œ∞. <å =∞#ã¨∞Ö’ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ#fl ™êfiq∞ <å =∞#ã¨∞Ö’<Õ
=∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl~°∞. KåÖÏ `«$Ñ≤QÎ Í LOk.
<åH˘Hõ „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ ™ê÷#O W=fi\ÏxˆH <å KÕ`« H˘xfl Ñ¨#∞Å∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 61
KÕ~Úã¨∞<Î åfl~°∞. Ñ¨k =∞On "≥∞KÕÛn, <åºÜ«∞"≥∞#ÿ n J~Ú#KÀ@∞ HÀãÖ

HÀ~°∞‰õΩO@∞#fl <å‰õΩ J@∞=O\˜k WKÕÛ „Ñ¨Ü∞« `«flOÖ’<Õ ™êfiq∞ L<åfl~°∞. U
~ÀA‰õΩ P ~ÀA [~°∞QÆ∞`«∞#flq „"åã¨∞<Î åfl#∞.
17.12.1985
"≥*· ÏQ∑Ö’ t=Ù_»∞ "åo§O\’¡ D ~ÀA L^ŒÜ∞« O ™ê~Ú „¿Ñ~°}`À
áêÜ«∞ãÖ KÕâß#∞. ã¨`º« ™ê~Ú, ÅH˜Δ ‡á¶⁄\’Å‰õΩ, +≤i_ô ™ê~Ú á¶⁄\’‰õΩ QÆ∞ÖÏa
Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞ ÃÑ\ì̃, +≤i_ô ÉÏÉÏ =^ŒÌ áêÜ«∞ãÖ ‰õÄ_® ÃÑ\ì̃ D Ñ¨#∞Å‰õΩ J~°O÷
1986 [#=i "≥Ú^Œ\ ˜ "å~°OÖ’ `≥Å∞ã¨∞OÎ ^Œx t=Ù_ç`À K≥áêÊ#∞.
„HÕ^Œ\ ˜ ãÖII _çâO◊ |~ü 15= `Õn# <Õ#∞, =∂ "Õ∞#Å∞¡_∞» ã¨∂iÉÏ|∞
Nâ‹Å· O "≥à@ ¡◊ O P ™êÜ«∞O„`«O t=Ù_çH˜ "Õ∞q∞^Œ~Ì O° Jaè¿+HõO K≥Ü∞« º@O,
16= `åsY∞# L^ŒÜ∞« O „Éè=í ∞~åO|‰õΩ ‰õΩO‰õΩ=∞ Ñ¨Ó[ KÕÜ∞« _»O, 17=
`Õn# <Õ#∞, =∞}˜ +≤i_ô ÉÏÉÏ QÆ∞_çÖ’x +≤i_ô ÉÏÉÏ‰õΩ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞ Ñ¨Ó[
KÕÜ∞« @O, ãïQÍæ J^Õ `åsY∞ÅÖ’ WHõ¯_» WÖÏ [~°Q@Æ O KåÖÏ Pâ◊Û~°ºOQÍ
L#flk. ''"≥O„@∞Hõ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x H˘O_» Z‰õΩ¯`«∞<åfl=∂? Jx JxÑ≤ã∞¨ #Î flk.
=∞# #=∞‡Hõ"∞Õ =∞#ã¨∞ ^≥=· O ^ŒQ~æÆ ∞° KÕ~∞° ã¨∞OÎ k. ™êfiq∞ bÅÅ∞ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î
#∞Oz =KåÛHõ „"åÜ«∞@O ÖË^∞Œ HÍh 15= `Õn _çÃãO|~°∞ #∞Oz =∞m¡
„"åã¨∞<Î åfl#∞. Wk ™ê~Ú „¿Ñ~°}!
18.12.1985
L^ŒÜ∞« O ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ Ju "≥∞Å¡QÍ QÆO@ H˘\ì̃#@∞¡ qxÑ≤OzOk.
Jk ZHõ¯_À HÍ^Œ∞! <åÖ’<Õ! „ÉèÏOu HÍ^Œ∞ ã¨Ê+ì̈OQÍ q<åfl#∞. `≥<åeÖ’
LO_»QÍ, Ñ¶„≤ |=iÖ’ WÖÏˆQ ZHõ¯_À QÆO@ H˘\ì̃#@∞¡ â◊|OÌ qxÑ≤OzOk.
62 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
HÍx, D ~ÀA <åÖ’<Õ qxÑ≤OzOk. Ug∞ `≥eÜ«∞x <å‰õΩ W^Õq∞\’ J~°O÷
HÍÖË^∞Œ .
21.12.1985
ã¨∞*Ï`« D ~ÀA ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ #∞Oz =zÛOk. =∞}˜ ''„ÃÑQÔ flO@∞——
Jx K≥ÑÊ≤ Ok. á¶È#∞ ^•fi~å =ÚO^Œ∞QÍ `≥eã≤# Hõ|∞ˆ~ J~Ú<å =∞m¡ Jk
K≥ÑÙ¨ `«∞O>Ë FOHÍ~° <å^ŒOÖÏ Ç¨~ÚQÍ K≥qH˜ ™ÈHÕk. D â◊√Éè"í å~°Î HÀãÖ
Ñ¨<fl≥ O_»∞ <≥ÅÅ∞QÍ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞<Î åfl=Ú. D ~ÀA =∞~°ÑÙ¨ ~åx ~ÀA.
P#O^ŒO Ñ¨@Öì HË õ qÑ¨s`«OQÍ U_®Û#∞. <å ^Œ∞óYO JO`å ™êfiq∞ HÀãÖ.
<å HÀiHõ fiÛ# ™êfiq∞H˜ <Õ#∞ WKÕÛk J^Õ!
''™êfig∞! x#∞fl q_çz D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ W=∞_»ÖHË õ áÈ`«∞<åfl#∞. h
a_»#¤ ∞ hÖ’ KÕ~∞° ÛHÀ! J~°O÷ ÖËx, QÆ=∞ºOÖËx [#‡Å∞ Z<Àfl Z`åÎ#∞. WÑ¨Ê\˜H˜
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. W^Õ Hõ_Ñ» \¨ ˜ [#‡ HÍ"åe. J#∞„QÆÇÏ≤ OK«∞——.
<å ™ê~Ú „Ñ¨ÉÅíè ∞ =¸Å=¸ÅÖÏ "≥ÅQÍe. Ñ¨k=∞Ok HÀãÖ <å
„|`«∞‰õΩ. <å HÀãÖ HÍ^Œ∞. <å <À@ J<ÕHõ =∂@Å∞ ÑëH˜ã∞¨ <Î åfl=Ù. g\˜H˜
J~°O÷ #∞"Õfi `≥eÜ«∞K≥Ü∂« ºe. XHõ Ñ≤zÛk =∂\Ï¡_#ç =∂@Å∞QÍ Ñ¨k =∞On
J#∞‰õΩ<ÕÖÏ K≥Ü∞« º=h, <å [#‡ ™ê~°Hú `õ « á⁄O^ÕÖÏ J#∞„QÆÇÏ≤ OK«=∞h
"Õ_∞» ‰õΩO@∞<åfl#∞.
=∞#O W^Œ~Ì O° "Õ~x° J#∞HÀ=@O ÖË^∞Œ . W^Œ~Ì O° XHõ¯>Ë. ##∞fl
fiÛk^Œ∞HÌ À. ZO`À=∞Ok QÆ∞~°∞=ÙÅ J=ã¨~O° ÖË‰Ωõ O_®<Õ <å‰õΩ P`«‡ *Ï˝<åxfl
É’kèOKå=Ù. ÉèQí =Æ O`«∞x K«∂Ñ≤OKå=Ù. PÜ«∞#Ö’ b#O JÜ«∂º#∞. <å‰õΩ
"Õ̂~ QÆ∞~°∞=Ù`À Ñ¨x ÖË^∞Œ . `«$Ñ≤QÎ Í P`å‡#O^•xfl J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl#∞. x#∞fl
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 63
WÑ¨Ê\˜Hˆ „Ñ¨[Å∞ ÉÏQÍ QÆ∞iÎOKå~°∞. WOHÍ =∂~°∞=¸ÅÖ’¡ ‰õÄ_® h „Ñ¨HÍâ◊O

Ñ¨_ç pHõ@∞¡ `˘ÅQÍe.
<å áêáêÅ∞ `˘ÅyOK«∞! <å‰õΩ [#‡xzÛ# [QÆ<å‡`« |∞∞}O f~°∞Û‰õΩ<Õ
ÉèÏQÍºxfl HõÅ∞QÆK~≥ Úº! XHõ =∞Oz Ñ¨xH˜ ##∞fl LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞HÀ! JO`å <å
"åàı§. <åHõO@∂ „Ñ¨`ºÕ HÕz Z=~°∂ ÖË~∞° .
H H H
XHõ ~ÀA# |Å¡ÃÑ· `«Å ÃÑ@∞ì‰Ωõ x qÑ¨s`«OQÍ ™êfiq∞ HÀãÖ ^Œ∞ó

dã¨∂Î '™êfig∞! <å Hõhfl\˜`À h áê^•Å∞ Hõ_Q» ÍÅx J#∞‰õΩ<åfl#∞. WÖÏ
Hõhflà◊§hfl =º~°O÷ J~ÚáÈ`«∞<åfl~Ú Hõ^•! Jx ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∞O>Ë ™êfiq∞ ''D
qâ◊fi=∞O`å <å áê^Œ"∞Õ Hõ^•! ZHõ¯_» Ñ¨_<ç å P Hõhfl~°∞ <å áê^•Å∞ Hõ_yç #>Ë—¡ —
Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. P ~ÀA<Õ =∞^è•ºÇ¨ÏflO ã¨∂i ÉÏ|∞^•fi~å áÈãπÖì ’
™êfiq∞ áê^Œ∞HõÅ∞ á¶⁄\’ ~°∂ÑÖÖ’ <å‰õΩ KÕi<å~Ú.
XHõ~ÀA ™êÜ«∞O„`«O =¸_»∞ QÆOIIÅ‰õΩ Hõ~∂° Ê~° *’ºu HõxÑ≤OzOk.
„Éè=í ∞ HÍ^Œ∞ ã¨Ê+ì̈OQÍ K«∂âß#∞. JÖÏ *’ºu HõxÑ≤OKÕ=ÚO^Œ∞ – ''ZO`À
`«Ñâ¨ ß≈Å∞ÅˆH ^≥=· O HõxÑ≤OK«@O ^Œ∞~°É¡ Oíè . J@∞=O\˜k <åÖÏ\˜ J*Ï˝xH˜
Wk ™ê^èºŒ =∂!—— Jx J#∞‰õΩ#fl "≥O@<Õ Hõ~∂° Ê~° *’ºu HõxÑ≤OzOk. Wk
„Éè=í ∞HÍ^Œ∞. W@∞=O\˜ ãÖÑ¶∞¨ @#ÖË ##∞fl ^≥=· O =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° ã¨∞<Î åfl~Ú.
`«~åfi`« 1985 _çÃãO|~°∞ <≥ÖÏY~°∞‰õΩ <Õ#∞ "≥*· ÏQ∑ #∞Oz JÅ¡=~°OÖ’
=∂ PY~°∞ J=∂‡~Ú ã¨∞^èŒ WO\˜H˜ "≥àÏ§#∞.
2.1.1986
=∞}˜ ''`«#∞ „ÃÑQÔ flO>Ë#x _®Hõ~ì ∞° x~åú~}
° QÍ K≥ÑÊ≤ #@∞¡—— L`«~Î O°
64 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
„"åã≤Ok. D â◊√Éè"í å~°Î HÀãÖ Ñ¨<fl≥ O_»∞ <≥ÅÅ∞QÍ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞<Î åfl=Ú.
™êfiq∞ <å "≥Ú~° PÅHÕz `å#∞ <å‰õΩ `≥eÜ«∞ KÕã#≤ „Ñ¨HÍ~°O =¢ãOÎ̈
„Ñ¨™êkOK«É’`«∞<åfl_»∞. <Õ#∞ t=Ù_çH˜ 17.12.1985# [#=i "≥Ú^Œ\ ˜
"å~°OÖ’ `≥Å∞ã¨∞OÎ ^Œx K≥ÑÊ≤ # q^èOŒ QÍ [#=i "≥Ú^Œ\ ˜ "å~°OÖ’<Õ =∞}˜
„ÃÑQÔ flO@∞—— J#fl â◊√Éè"í å~°Î ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
=∞}˜ "åà◊§ WO\’¡ 11.12.1984# ÉÏ`ü~∂° "£∞Ö’ ™êfl#O KÕã∞¨ OÎ _»QÍ
''=∞}˜H˜ Ñ¨Ù@ìÉ’ÜÕ∞ H˘_»∞‰õΩ <å‰õΩ =¢ã¨ÎO „Ñ¨™êk™êÎ_»x—— ™êfiq∞
`≥eÜ«∞K≥Ü∞« º@O, "≥O@<Õ <Õ#∞ |Ü«∞@‰õΩ =KåÛHõ =∞}˜`À ''<å‰õΩ =¢ãOÎ̈
WKÕÛk Z=ˆ~?—— Jx J#@O, Jk ''<å‰õΩ Ñ¨Ù@ìÉ’ÜÕ∞ H˘_»∞HÍ!—— J#@O, P
~ÀA #∞Op D â◊√Éè"í å~°Î HÀãÖ Jn <Õ#∂ ™êfiq∞x "Õ_∞» ‰õΩO@∂ LO_»@O
[iyOk. =∂ HÀiHõ WÑ¨Ê\˜H˜ Ñ¶e¨ OzOk. ™êfiq∞H˜ W=fi\ÏxH˜ <å^ŒO@∂
U=Ú#flk? P`å‡~°Ê} J~ÚáÈ~ÚOk. Ñ¨k =∞OkH© Ñ¨xH˜ =KÕÛ Ñ¨#∞Å∞
KÕã∂¨ ,Î ™êfi~°~÷ Ç° Ï≤ `«OQÍ âı+r¨ q`«O QÆ_Ñç ,≤ JO^ŒiH© `«e¡ J~Ú# [QÆ<å‡`«#∞
KÕ~@
° "Õ∞!
J=∂‡! x#∞fl q_çz Z<Àfl [#‡Å∞ J~ÚºOk. WÑ¨Ê\˜H˜ x#∞fl
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. `«fi~°QÍ h X_çÖ’ KÕ~∞° ÛHÀ J=∂‡!
N ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ <å HÀiHõ f~åÛ~°∞. <å QÆ∞~°∞=Ù N ã¨`º« ™ê~Ú
ÉÏÉÏH˜ Hõhfl\˜`À Jaè¿+HõO KÕâß#∞. P#O^ŒO`À <å <À\˜ #∞Oz WHõ U
=∂@Å∂ ~åÖË^∞Œ .
™ê~Ú ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù <åÖ’ L#fl ^≥"· åxfl K«∂Ñ≤OKå~°∞. <åÖ’x ^≥"· åxfl
K«∂ã¨∞‰õΩx Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ „Ñü+≤Oì K«∞‰õΩ<åfl#∞. ^≥=· O L#fl KÀ@ ã¨$+≤ì JO`å
LO@∞Ok. JO>Ë Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ #^Œ∞Åhfl <åÖ’<Õ L<åfl~Ú. <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 65
P#O^ŒO`À á⁄Oy Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# #^Œ∞Å [ÅO <å Hõhfl\˜ ~°∂ÑÖÖ’

„Ñ¨=Ç≤ÏOzOk. Jaè¿+Hõ „Ñ≤ÜÚ« _≥#· ™ê~¸â◊fi~°∞xH˜ P [ÖÏÅ`À Jaè¿+HõO
KÕâß#∞. D ã¨`º« O Z=~°∞ #q∞‡<å #=∞‡HõáÈ~Ú<å <å‰õΩ #+ì̈O ÖË^∞Œ .
12.1.1986
™ê~Ú „¿Ñ~°}`À D ~ÀA "≥OHÍÜ«∞=∞‡QÍiH˜ (JÅ¡=~°O) P"≥∞
HÀiHõ g∞^Œ =∞O„`ÀÑ¨^âÕ O◊ KÕâß#∞. Pq_» <å‰õΩ áê^Œ #=∞™ê¯~°O KÕâß~°∞.
™êfig∞! <å‰õΩ U J~°›`« LO^Œx D #=∞™ê¯~åÅ∞ ã‘fiHõiOK«#∞? Wq <å‰õΩ
HÍ^Œ∞ hˆH!—— "≥OHÍÜ«∞=∞‡QÍ~°∞ =∞O„`ÀÑ¨^âÕ O◊ á⁄Ok# ~ÀA ~å„u P"≥∞‰õΩ
''`å#∞ "≥O_çÉÏ@Ö’ "≥à√◊ `«∞#fl@∞¡QÍ—— HõÅ=zÛO^Œx K≥áêÊ~°∞.
D~ÀA <å Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA. D ~ÀAH˜ 50 Uà◊√§ xO_ç<å~Ú. <Õ#∞
Ü«Ú=<å=∞ ãÖII Ñ¨Ù+¨ºâ◊√^Œú qkÜ«∞ â◊√„Hõ"å~°O 1935= ãÖII _çÃãO|~ü
27= `Õn# QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ ~ˆ Ñ¨ÖÖ¡ˇ ’ ~å„u 12 QÆOIIÅH˜ [x‡OKå#∞. <å‰õΩ
[#‡xzÛ# `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ H©IIâıII ÅH©Δ ‡#~°ã¨=∞‡, H©IIâıII „^À}Ï=~°≠˚Å
~å=∞Hõ$+¨Ü
‚ ∞« ºQÍ~°∞.
<å Ñ¨Ù\ì̃# ~ÀA# N ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ <å KÕ`« PiÎ`À J_çy#
P"≥∞‰õΩ =∞O„`ÀÑ¨^âÕ O◊ KÕ~ÚOKå~°∞. XHõ J*Ï˝xH˜ WO`« J~°`› « „Ñ¨™êkOKå~°∞.
™ê~Ú J#∞„QÆÇ¨ xH˜ áê„`«∞~åÖˇ<· å#∞. <å ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù ™ê~Ú áê^Œ=ÚÅ‰õΩ
Hõhfl\˜`À Jaè¿+HõO KÕâß#∞.
14.1.1986
D ~ÀA ~å„u HõÅÖ’ ™êfiq∞ HõxÑ≤OKå~°∞. '™êfiq∞x— „¿Ñ=∞ ™ê~Ú
Ñ¨Ù_»`å_®!—— Jx J_çQÍ#∞. ''Ñ¨Ù_»`å_»∞—— Jx ÉÏÉÏ K≥áêÊ~°∞. <Õ#∞
66 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
`«#‡Ü«∞`«fiO`À „¿Ñ=∂! „¿Ñ=∂! Jx U_®Û#∞. ''™êfig∞! g∞‰õΩ =ÚO^Õ D
q+¨Ü∞« O `≥Å∞™ê?—— Jx J_çy`Õ ''`≥Å∞ã¨∞—— Jx ™êfiq∞ K≥áêÊ~°∞.
21.1.1986 JÅ¡=~°O #∞Oz =∞„^•ã¨∞ "≥àÏ¡#∞. JÑ¨C_»∞ ÉÏÉÏ
=∞„^•ã¨∞ =KåÛ~°∞. PÜ«∞# JHõ¯_» LO_»QÍ "≥à^◊ •=∞x =∞„^•ã¨∞ "≥àÏ¡#∞.
24.1.1986
™êÜ«∞O„`«O ÉÏÉÏ ^Œ~≈° #O HÀãÖ "≥o§#Ñ¨C_»∞ ™êfiq∞ `«# ã¨∂K«#Å
„Ñ¨HÍ~°O "Õ~ˆ ~°∂áêÅÖ’ ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. =∞#ã¨∞Ö’<Õ ™êfig∞! D ™êÔ~<· å
h áê^•Å∞ `åH˜, Hõhfl\˜`À h áê^•Å∞ Hõ_Q» Íe—— Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. HõhflÔ~`· Õ
=zÛOk HÍx ™êfiq∞ `«# áê^•Å∞ W=fiÖË^∞Œ . HÍh, H˘O_»O`« `«$Ñ≤.Î
™êfiq∞<åÖ’ L<åfl, <Õ#∂ `«#∂ XHõ>Ë J~Ú<å XHõ¯™êi ##∞fl
ã¨fiÜ«∞OQÍ Ñ¨ÅHõi¿ãÎ J^˘Hõ `«$Ñ≤.Î
1986 EÖˇ· 13= `Õn# ™êfiq∞ ã¨∂zOz# q^èOŒ QÍ ™êfiq∞
J#∞„QÆÇ¨ O`À „¿Ñ=∞ ™ê~Ú ~°ÑÚ¨¶ ~å"£∞ [x‡OKå_»∞. „¿Ñ=∞™ê~Ú ~°ÑÚ¨¶ ~åO
Ñ¨Ù\˜ì# `«~åfi`« ~å}˜QÆO*òÖ’x +≤i_ôÉÏÉÏ QÆ∞_çÖ’ Z„~°QÆ∞ÖÏcÅ`À
ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∂~°Û# ÑÖKåHõiΔ [Ñ≤ã∂¨ Î KÕâß#∞.
1985Ö’ XHõ™êi "≥*· ÏQ∑Ö’ "≥‰· Ωõ O~î° UHÍ^Œt<å_»∞ L^ŒÜ∞« O t=Ù_»∞
"åo§O\’¡ KåÖÏ hà◊√§ `«ÅÃÑ#· áÈã¨∞‰õΩx `«Å™êfl#O KÕÜ∂« Åx JxÑ≤OzOk.
D =∂@ Ü«∞â’^Œ`À K≥Ñ`≤ Õ `«#∞ hà◊√¡ `À_ç áÈ™êÎ#x K≥ÑÊ≤ Ok. ''<å‰õΩ
HÍ=Åã≤#xfl hà◊√§ #∞=Ùfi `À_»Ö=Ë ÙÖË—— Jx J<åfl#∞.
P `«~åfi`« „¿Ñ=∞™ê~Ú ~°ÑÚ¨¶ ~åO Ñ¨Ù\ÏìHõ ÉÏÅ™êÔ~ =ÚO^Œ∞ ~ÀA#
(1.8.86) qÑ¨s`«OQÍ ‰õΩOÉè=í $+≤ì ‰õΩiã≤Ok. P "å#Ö’ `«_∞» ã¨∂Î KåÖÏ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 67
¿ãÑ¨Ù =∞}© "åo§O\’¡ ÃÑ~°\ Ö˜ ’ QÆK∞« ÛHõ_Qç Í#∞. ZO`«H© =~°¬OÖ’ #∞Oz
W=`«eH˜ ~å"åÅx JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . P `«~åfi`« ™êfiq∞ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''h‰õΩ HÍ=Åã≤#xfl hà◊√¡ Z=~°∂ `À_çá⁄Ü«∞ºÖË~∞° J<åfl=Ù Hõ^•! JO^Œ∞Hˆ
WÖÏ ‰õΩOÉè=í $+≤Öì ’ ™êfl#O KÕ~ÚOKå#∞!!——
H H H
1986Ö’<Õ XHõ~ÀA =∂ ÃÑ^Œ=Ì ∂‡~Ú WO\’¡ =zÛ# HõÅÖ’ ''Hõ$+¨‚

Ñ¨~=° ∂`«‡ <À\˜ #∞Oz ÃÑ^ŒÌ [Å^è•~°. P [Å^è•~°Ö’ <Õ#∞ P#O^ŒO`À
Hˆ iO`«Å∞ H˘_»∞`«∂ ™êfl#O K≥Ü∞« º@O—— HõxÑ≤OzOk.
''Jk [Å^è•~° HÍ^Œ∞... J=∞$`«^•è ~°... J=∞$`« ^è•~°ÅÖ’ x#∞fl
=ÚOK≥`åÎ#∞—— Jx ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
1985Ö’ ™êfiq∞ J~°=Ü«∞º= Ñ¨Ù\#ì˜ ~ÀA‰õΩ "≥o§#Ñ¨Ù_∞» Ñ¨Ù@Ñì i¨ ÖÎ ’
L#flxfl ~ÀAÅ∂ ''™êfig∞! JO^ŒiH© uiy "≥à§◊ \ÏxH˜ "åà◊H¡ Oõ @∂ Wà◊√¡
L<åfl~Ú. <Õ#∞ ZHõ¯_çH˜ "≥à◊§#Ü«∂º! JO^Œ~°∂ Jhfl _»|∞ƒ ÃÑ\˜ì
H˘#∞‰õΩ¯O@∞<åfl~°∞. WHõ¯_çH˜ <Õ#∞ ÉèHí Î̃ ^è#Œ O`À x#∞fl H˘#∞HÀ¯=\ÏxH˜
=KåÛ#∞. <å‰õΩ #∞"Õfi HÍ"åe—— Jx U_ÕÛ^•xfl. ##∞fl "≥*· ÏQ∑ #∞O_ç fã¨∞‰õΩ"≥o¡
U K≥@∞ì „HÕ^Œ<<·≥ å WO`« KÀ@∞ K«∂Ñ≤¿ãÎ <å Hõ~‡° Ñ¶Å¨ O J#∞Éèqí ã¨∂,Î h
Ñ≤Å∞Ñ¨Ù HÀãÖ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î <å âı+r¨ q`«O QÆ_∞» Ñ¨Ù`å#∞. uiy U Ñ≤ÅÅ¡
WO\˜H© "≥à§◊ #O>Ë =∞m¡ JÜ«∞ºÑ¨Ê Éè[í # „¿Ñ~°}`À JÅ¡=~°O ÑÖÑ¨Ù`«∞<åfl=Ù.
[#=i 15= `Õn ^•HÍ JHõ¯_» LO\Ï#∞. `«~åfi`« JHõ¯_» LO_»#∞. ZHõ¯_À
JHõ¯_» <åk J#fl WO`« KÀ@∞ K«∂Ñ≤OK«∞. K«∂Ñ≤™êÎ=#fl #=∞‡HõO`À<Õ h
P[˝QÍ JHõ¯_çH˜ "≥à√◊ `«∞<åfl#∞.
68 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
''#∞=Ùfi =¢ãOÎ̈ WzÛ<å Hõ@∞ìHÀ#∞. U „¿Ñ~°} J~Ú`Õ <åÖ’ HõÅ∞QÆ
KÕ™ê"À J^Õq^èOŒ QÍ =∞}˜H˜ Ñ¨Ù\#ì˜ a_»¤ KÕu =¢ã"Î¨ ∞Õ fã¨∞‰õΩO\Ï#x Ñ¨Ù@Ñì i¨ ÖÎ ’
h ^ŒQ~æÆ ° „áêi÷Oz, Ñ¨<fl≥ O_»∞ <≥ÅÅ∞ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã≤# <å‰õΩ, h =∂@
xÅÉˇ@∞ì‰Ωõ x =¢ãOÎ¨ „Ñ¨™êkOK«É’`«∞<åfl=Ù. JÖÏˆQ LO_»\ÏxH˜ KÀ@∞ ‰õÄ_®
K«∂Ñ≤OK«∞. #∞=Ùfi `«ÑÊ¨ Z=fi~°∂ ÖËx J<å^èxŒ . J<å^è~Œ H° ‰Δõ Ωõ _çq #∞=Ùfi! D
J<å^è#Œ ∞ J‰õΩ¯# KÕ~∞° Û‰õΩx KÀ@∞ x=Ùfi. P_»k XO@iQÍ LO_»Ö^Ë xŒ
PÖ’zOK«‰Ωõ . #∞=Ùfi LO_»QÍ XO@i^•xfl ZÖÏ J=Ù`å#∞? <å‰õΩ WO`«
KÀ@∞ K«∂Ñ≤OK«∞. ÖË^• <å Hõ~°‡Å∞ `˘ÅyOz ##∞fl hÖ’H˜ KÕ~°∞ÛHÀ.
ZÑ¨Ê\˜H~õ Ú<å <Õ#∞ hÖ’ SHõºO HÍ=Åã≤# ^•x<Õ. x#∞fl q_çz "≥~Úº
[#‡Å∞ J~ÚOk. h J#∞„QÆÇÏ¨ O`À <å QÆ=∞ºO Uq∞\’ <Õ#∞ KÕ~∞° HÀ=Åã≤#
KÀ@∞ ZHõ¯_À D [#‡Ö’ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞.
1986 AÖˇ· 13= `Õn# ™êfiq∞ ã¨∂zOz# q^èOŒ QÍ PÜ«∞#
J#∞„QÆÇÏ¨ O`À „¿Ñ=∞™ê~Ú ~°ÑÚ¨¶ ~åO [x‡Oz# `«~åfi`« =∞}˜x, ÉÏ|∞x
fã¨∞‰õΩx ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ #∞O_ç "≥*· ÏQ∑ "≥àÏ§#∞. H˘kÌ~ÀAÅ∞ "åà◊√§ <å ^ŒQ~æÆ °
LO_ç "≥àÏ§~°∞. `«~åfi`« <å‰õΩ "≥*· ÏQ∑Ö’ LO_®Åx JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . <Õ#∞
HÀ~°∞‰õΩ#fl q^èOŒ QÍ HÍÖËl, HÍ<≥fiO@∞ =∂ J=∂‡~Ú ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl P rq`«OÖ’
‰õÄ_® W=∞_»ÖHË áõ ÈÜ«∂#∞. =∞m§ XO@iQÍ LO_®Å#fl HÀiHõ |Å"≥∞ÿ <å‰õΩ
KåÖÏ JâßOux HõeyOzOk.
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂ =¸_»= J=∂‡~Ú ã¨∞*Ï`« KåÖÏ F~°∞Ê`À
##∞fl HõO\˜H˜ ~Ô Ñ¨ÊÖÏ K«∂ã¨∞‰õΩ#flk. <Õ#∞ J_»Q‰Æ Ωõ O_®<Õ <å H˘kÌáê\˜
J=ã¨~åÅ∞ fˆ~Ûk. =∂ JÅ∞¡_∞» âßOu™êQÆ~ü ‰õÄ_® ##∞fl Hõ#fl`«eÖ¡ Ï ÉèÏqOz
<å =∞#ã¨∞#∞ Hõ+Ãì̈ Ñ@ì‰Ωõ O_® „Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 69
<å‰õΩ ™êfiq∞ áê@Å∞ q#@O HÀãÖ XHõ >ËÑπ iHÍ~°~¤ ∞° H˘<åfl~°∞.

"åà◊§ Pi÷Hõ Ñïã≤u÷ JO`«QÍ ÉÏQÆ∞O_»Háõ È~Ú<å "åà◊§ Y~°∞ÛÅ∞ H˘xfl
`«yOæ K«∞‰õΩx <å‰õΩ K≥ÑÊ¨ ‰õΩO_® H˘x `≥KåÛ~°∞. W^ŒO`å „"åÜ«∞\ÏxH˜ HÍ~°}O
Uq∞@O>Ë "åà◊√§ ##∞fl JO`« „¿Ñ=∞QÍ K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl <Õ#∞ LO_»ÖHË áõ ÈÜ«∂#∞.
P Ñïã≤u÷ Ö’ XO@iQÍ ZHõ¯_» LO_®ÖÏ Jx KÀ@∞HÀãÖ P"Õ^#Œ Ñ¨_∞» `«∞#fl
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ „Ñ¨ã#¨ fl ''XHõ P„â◊=∞OÖ’ LO_»\ÏxH˜ J=HÍâ◊O
LO^Õ"∂≥ #x JHõ¯_ç "åà◊§x J_çy`Õ P„â◊=∞OÖ’ "åà◊√§ K≥ÑÊ≤ # Ñ¨#∞Å∞
KÕã∂¨ ,Î "åà◊§ Ñ¨ûúŒ „Ñ¨HÍ~°O LO_®Åx—— K≥áêÊ~°∞@. ''JÖÏ P„â◊=∞OÖ’
LO_»Ö=Ë x—— =∂ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ K≥ÑÊ≤ Ok.
ZHõ¯_≥<· å LO_®ÅO>Ë <å‰õΩ =KÕÛ ~°∂.300 ÃÑ#¬#∞ _»|∞ƒÖ’ Z‰õΩ¯=
J^≥Ì ÃÑ@ìÖ#Ë ∞. UO K≥Ü∂« ºe! Jx <åÖ’x ™ê~ÚH˜ qxÑ≤OKÕÖÏ =∞ø#OQÍ
~å„u Ñ¨QÅÆ ∞ ^Œ∞ódOKÕ ^•xfl <å‰õΩ WO`« KÀ@∞ „Ñ¨™êkOK«=∞x. XHõ~ÀA#
Jâ’H±#QÆ~Öü ’ =∞}© "åà◊§ WO\’¡ L#fl <å ^ŒQiæÆ H˜ „Ñ¨ã#¨ flO =zÛ <å`À ''=∂
ÃÑ~°\’¡ ÉÏ`ü~∂° =Ú L#flk ^•xH˜ H˜\H˜ © ÃÑ\Õì z W™êÎ=Ú. P QÆkÖ’ LO\Ï"å——
Jx =∂=∞ik "Õ}∞QÍ~°∞ J_»Q=Æ ∞<åfl~°x K≥ÑÊ≤ Ok. P =∂@ q#QÍ<Õ <å
P#O^•xH˜ JO`«∞ÖË^∞Œ .
<å =∞ik N "Õ}∞QÀáêÖòQÍ~°∞, K≥ÖÅ¡ˇ ∞ „Ñ¨ã#¨ fl ÃÑ^Œ=Ì ∞#∞ã¨∞`À
<å‰õΩ P QÆk WKåÛ~°∞. "åà◊§ |∞∞}O f~°∞ÛHÀÖËxk. =∂@Å ^•fi~å =ºHõOÎ
KÕÜ∞« ÖËxk. =∂ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ "åà◊§ WÅ∞¡ "≥∞Ç≤Ïn Ñ¨@flO (ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£)Ö’ L#flk.
JHõ¯_çH˜ "≥o§ PQÆk K«∂ã≤=KåÛ#∞.
"≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ™˜ êi 1984Ö’ QÆ∞~°∞ Ñ¨Ói‚=∞H˜ "≥o§#Ñ¨C_»∞ ™êfiq∞x
''P~°_∞» QÆ∞ÅKÀ@∞—— HÀãÖ „áêi÷OKå#∞. ãïQÍæ =∂ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ WO\’¡ QÆk
70 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
P~°_∞» QÆ∞ÖË L#flk. ™êfiq∞bÅ! J_çy# KÀ@∞#∞ „Ñ¨™êkOz# ™êfiq∞ Ü«∞O^Œ∞
WOHÍ #=∞‡HõO =$kú K≥OkOk.
1988 E<£ 19= `Õk# P QÆkÖ’ QÆ$Ç¨Ï„Ñ¨"âÕ O◊ KÕâß#∞. P
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂ JÉÏƒ~Ú, HÀ_»Å∞, =∞#∞=∞Å∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. =∂ K≥Öe¡ˇ
‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅ`Àáê@∞ JO^Œ~O° ™êfiq∞H˜ Ç¨~°u WKåÛ=Ú. =∂ K≥ÖÅ¡ˇ ∞
Ñ¨ÙeÇ¨ÏŸ~° áêÜ«∞ãÖ KÕã≤ JO^ŒiH© „Ñ¨™ê^ŒOQÍ WzÛOk. KåÖÏ P#O^ŒOQÍ
JxÑ≤OzOk.
=∂ =∞ik N"Õ}∞QÀáêÖòQÍ~°∞ ã¨ÇÏ¨ $^ŒÜ∞« O`À P QÆkÖ’ LO_»\ÏxH˜
J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ã¨^∞Œ áêÜ«∂Å∞ KÕ~ÚOKå~°∞ JHõ¯_» L#flÑ¨C_»∞ =∂ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ <å‰õΩ
HÍ=Åã≤# ™ê=∂„yx W=fi@"Õ∞QÍHõ <Õ#∞ ZÑ¨C_»∞ "≥o§<å Hõ#fl`«eH¡ ˜ ÃÑ\˜#ì @∞¡
Éè’[#O ÃÑ>Ëkì . <åHÀãÖ Z=Ô~<· å =zÛ<å "åà◊§x „¿Ñ=∞QÍ P^ŒiOKÕk.
J@∞=O\˜ K≥Öe¡ˇ x „Ñ¨™êkOz# ^≥"· åxH˜, P^ŒiOz# =∞ikQÍiH˜ <Õ#∞
Uq∞=fiQÆÅ#∞! Uq∞zÛ<å Jk `«‰Ωõ ¯"Õ!
ã¨Å÷ O HÀãÖ ZO`À áÈ~å_®<ÕHÍx f~å P QÆkÖ’ ‰õÄ_® ™êfiq∞
##∞fl ã≤~÷ O° QÍ LO_»x=fiÖË^∞Œ . "≥*· ÏQ∑Ö’ H˘<åflà◊√§, ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’ =∞}˜
WO\’¡ H˘<åflà◊√§, H˘<åflà◊√§ P QÆkÖ’#∂ LOKÕ"å~°∞.
XHõ~ÀA =∞}˜ WO\’¡ LO_»QÍ ''JO^Œ~∂° ã¨=∂kèãu÷≤ Jx JO@∂
LO\Ï~°∞Hõ^•! <å‰õΩ JÖÏ\˜ ã≤u÷ HõÅQÆ@O ÖË^qÕ ∞\˜?—— Jx "Õ^#Œ Ñ¨_®¤#∞.
''=∞#ã¨∞#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x Ü«∞O^Œ∞ ÅQÆflOKÕã≤, Ñ¶¨ÖÏ¿ÑHõΔ ÖË‰õΩO_®
Hõ~‡° Å∞KÕã∂¨ Î ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ#∞ ã¨=∞OQÍ ÉèÏqOK« QÆÅQÆ@"Õ∞ ã¨=∂kèãu÷≤
Jx—— ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 71
D ™ê^è#Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êfiq∞ <å‰õΩ "å‰õΩ¯#∞ „Ñ¨™êkOKå~°∞. H˘xfl

™êfiq∞ <å KÕ`« K≥ÑÊ≤ Oz#q [iQÍ~Ú. XHõi ÃÑo§ Ñ¶Ö¨ Ï<å >ÿ̌=Ú‰õΩ
[iÑ≤™êÎ#x <å ^•fi~å ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ OKå~°∞. J#fl „Ñ¨HÍ~°O P >ÿ̌=Ú‰õΩ P
J=∂‡~ÚH˜ q"åÇ¨ÏO JÜ«∂ºˆH 1988Ö’ <Õ#∞ P QÆkÖ’ „Ñ¨"tÕ OKå#∞.
1986Ö’ ‰õÄ_® _çÃãO|~°∞ 27Ö’Ñ¨Ù# XHõ J=∂‡~Ú q"åÇ¨ÏO
[~°∞QÆ∞`«∞O^Œx ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ OKå~°∞. _çÃãO|~°∞ 10= `Õn =~°‰Äõ ‰õÄ_® U
ãÖ|O^è=Œ ¸ xâ◊ÛÜ«∞O HÍÖË^∞Œ . J#fl=∂@ „Ñ¨HÍ~°O _çÃãO|~°∞ 27Ö’Ñ¨Å
(_çÃãO|~°∞ 27 <å Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA) q"åÇ¨ÏO [~°QHÆ áõ È`Õ uiy ~å#x Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î
"≥o§áÈÜ«∂#∞.
J#fl=∂@ „Ñ¨HÍ~°O ãïQÍæ _çÃãO|~°∞ 24 P J=∂‡~ÚH˜ q"åÇ¨ÏO
xâ◊Û~ÚOÑ¨|_çO^Œx =∂ J=∂‡~Ú <å‰õΩ Ñ¨Ù@ìÑi¨ HÎ ˜ L`«~Î O° „"åâßˆH <Õ#∞
Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î #∞Oz uiy =KåÛ#∞. _çÃãO|~°∞ 24# P"≥∞ q"åÇ¨ÏO [iyOk.
Hˆ =ÅO Ñ¨k~ÀAÅ =º=kèÖ’ ãÖ|O^èOŒ ‰õΩki P"≥∞ q"åÇ¨ÏO [~°Q@ Æ O
™êfiq∞ KÕã#≤ J^Œ∞ƒù`b« Å!
W^Õ q^èOŒ QÍ =∞iH˘xfl ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ ‰õÄ_® ™êfiq∞ <å ^•fi~å
ã¨∂zOz# q^èOŒ QÍ [iQÍ~Ú.
D q^èOŒ QÍ <Õ#∞ K≥ÑÊ≤ #q H˘xfl [~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂
ÃÑ^Œ#Ì flÜ«∞º N „^À}Ï=~°≠Å ã¨∞|ƒ~åÜ«∞ âß¢ãQÎ≤ Í~°∞ <å‰õΩ XHõ L`«~Î O° „"åã¨∂Î
JO^Œ∞Ö’ ™ê^è#Œ Ö’ H˘xfl ã≤^∞Œ Åú ∞ =™êÎ~Ú. P ã≤^∞Œ Åú #∞ Jâ◊√^ŒOú QÍ K«∂_®Åh,
q_çz ÃÑ\ÏìÅh—— „"åâß~°∞. P L`«~Î O° Ö’x H˘xfl "åHÍºÅ∞ D q^èOŒ QÍ
L<åfl~Ú.
72 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
''h Ñïã≤u÷ QÆ∞iOz =∞}˜ ^•fi~å `≥eã≤Ok. <å‰õΩ KåÖÏ ãÖ`À+Ö
HõeyOk. h Ñ¨Ó~°fi[#‡ ãÖ™ê¯~°=Ú ZO`« Q˘Ñ¨Ê^À! =∞#=Ú XHõ `«e¡
Hõ_∞» Ñ¨Ù# Ñ¨Ù\ì˜ |∞∞}Ï#∞|O^è=Œ ÚQÍ Hõeã≤<å=Ú. h=Ù J\˜ì x=$uÎ =∂~°=æ Ú#∞
Hõey J@∂ W@∂ ‰õÄ_® =ÚÃÑÊÂ `«~=° ÚÅ "åix (U_»∞ `«~=° ÚÅ∞ HÍ^Œ∞)
ãÖã¨¯iOK«∞ â◊HÎ̃ hÖ’ Hõey#O^Œ∞‰õΩ KåÖÏ ãÖ`À+¨=Ú (x#∞fl ™ÈÎ„`«=Ú
KÕÜÚ« @‰õΩ HÍ^Œ∞). <åÖ’ Hõey# P`å‡#∞Éè∂í u W@∞¡ „"å~ÚOz#k. "Õ∞=Ú
z#fl`«#=Ú #∞O_ç H˘O`« ^≥=· ÉèHí `Î̃ À#∂, `«~åfi`« H˘OK≥=Ú Z‰õΩ¯=QÍ#∞
^≥"· å~å^è#Œ Å∂, [Ñ¨=ÚÅ∂ KÕã#≤ #∞ P`«‡ãÖ^Œ~≈° #Ö’ Ñ¨ã"≤ å~°=ÚQÍ L<åfl=Ú.
h‰õΩ =ÚYºOQÍ „"åÜ«Ú#k h‰õΩ D â◊HÎ˜ Hˆ =Å=Ú Z<Àfl Ñ¨Ó~°fi[#‡Å
ãÖ™ê¯~°=ÚKÕ =zÛ#k. D [#‡Ö’ Ñ¶e¨ Oz#k. ã≤^∞Œ Åú ∞ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ=K«∞Û#∞.
Hõ#∞Hõ h=Ù P ã≤^∞Œ Åú *’eH˜áÈ‰õΩ. x~°O`«~=° Ú P`«‡ x+¨Öª ’<Õ QÆ_∞» Ñ¨ÙH˘#∞K«∞
P#OkOK«∞=Ú—.
JÖÏ J#flÜ«∞º L`«~Î O° „"åã≤# ^ŒQ~æÆ ° #∞O_ô ''<å‰õΩ ã≤^∞Œ Åú ∞ =^Œ∞.Ì ..
#∞"Õfi HÍ"åe—— Jx U_çKÕ ^•xfl „ÑüHõ}Δ O. „HÕ^Œ Ñ¨_ç ^˘i¡^˘i¡ U_»∞ã¨∞OÎ >Ë
QÆKÛ« O`å `«_ãç á≤ ÈÜÕ∞k. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <Õ#∞ XHõiH˜ K≥ÑÊ≤ # >ÿ̌=Ú‰õΩ
q"åÇ¨ÏO [~°QÖÆ ^Ë ∞Œ . P HÍ~°}OQÍ <Õ#∞ KåÖÏ ÉÏ^èÑŒ _¨ ®¤#∞. U_®Û#∞. P
QÆkÖ’ ‰õÄ_® LO_»ÖHË áõ ÈÜ«∂#∞.
'ã≤^∞Œ Åú #∞Oz x#∞fl HÍáê_ç, P`«‡x+ª̈Ö’ ã≤~÷ O° QÍ LOz ã¨~fi° „`å
##∞fl ^Œi≈OK«@O HÀã¨"∞Õ JÖÏ h KÕ`« K≥ÑÊ≤ OKå#∞. Hõ~‡° ÑïÑ¨Hfiõ O JÜ«∂ºHõ
P q"åÇ¨ÏO [~°∞QÆ∞`«∞Ok—— Jx ™êfiq∞ `≥eÜ«∞Ñ¨~K° å~°∞. 1994Ö’ P
q"åÇ¨ÏO ‰õÄ_® [iyOk. Jk [iy# `«~åfi`« QÆkÖ’ xtÛO`«QÍ L<åfl#∞.
H H H
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 73
ZÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _»∞ ™êfiq∞ ÉÏÇ¨Ïº^Œ$+≤ì #∞Oz <å =∞#ã¨∞û#∞ =∞o§Oz

##∞fl JO`«~∞° ‡YOQÍ #_çÑO≤ Kå~°∞. ã≤^∞Œ Åú =Å¡ =KÕÛ H©iÎ „Ñü+¨Åª ∂, _»|∂ƒ
Jhfl <å ™ê~Ú Hõ$+¨μx‚ HõO>Ë Z‰õΩ¯= HÍ^Œ∞.
`«~åfi`« <å ÃÑ#¬<£ "≥~Úº ~°∂áêÜ«∞Å =~°‰Äõ ÃÑiyOk. <å Éè~í Î°
<åºÜ«∞"≥∞#ÿ ãÖáê^Œ# ^•fi~å ÅaèOKÕ ÃÑ#¬#∞Ö’<Õ <å Hõhã¨ J=ã¨~åÅ∞
f~°∞Û‰õΩO@∂ H˘O`« _»|∞ƒ W`«~∞° Å HÀãÖ Y~°∞Û ÃÑ_»∞`«∞<åfl#∞.
H H H
XHõ™êi Ñ¨Ù@Ñì i¨ Î "≥o#¡ Ñ¨Ù_∞» JHõ¯_» HõÅÖ’ ''™êfiq∞ zxfl Hõ$+¨μ_‚ Öç ÏQÍ
HõxÑ≤OKå~°∞. <≥=∞eÑ≤OKèO« , =Ú~°o, Jxfl PÉè~í } ° ÏÅ∞ ^èiŒ Oz L<åfl~°∞.
<Õ#∞ P zxfl Hõ$+¨μ‚_çx Z`«∞Î‰õΩ<åfl#∞. ™êfig∞! <å‰õΩ JÃ+ìÂâ◊fi~åºÅ∞
„Ñ¨™êkOK«"å! Hõ$ëê‚! Jx J_çQÍ#∞. PÜ«∞# `«# KÕuÖ’x =Ú~°ox J@∂
W@∂ u¿ÑÊãïH˜ <å‰õΩ =O\˜ xO_® ™⁄=Ú‡Å∞ =KåÛ~Ú. ÉÏQÍ JÅOHõiOÑ¨|_»¤
QÀÑ≤HÖõ ÏQÍ JÜ«∂º#∞. WO`«Ö’ <Õ#∞ '™êfig∞! 1985 [#=i XHõ@= `Õn#
h J#∞„QÆÇÏ¨ O`À =O\˜ g∞^Œ L#fl H˘kÌ áê\˜ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ‰õÄ_® fã≤"âÕ ß#∞.
=ke "Õã#≤ #QÆÅ#∞ ZÖÏ ^èiŒ OK«#∞? <å‰õΩ `≥eÜ«∞Hõ JÃ+âÂì fi◊ ~åºÅ∞ Jx
J_çQÍ#∞. D #QÆÖgË <å‰õΩ =^Œ∞Ì Jx qÑ¨s`«OQÍ U_®Û#∞——.
`≥Å"¡ å~åHõ XHõ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ K«^∞Œ =Ù^•=∞x f¿ãÎ JO^Œ∞Ö’ ''JÃ+âÂì fi◊ ~åºÅ∞
JO>Ë J=∞‡áê^•ÖË—— Jx L#flk. Jk K«kq# `«~åfi`« <å P#O^•xH˜
JO`«∞ÖË^∞Œ . JÑ¨Ê\˜ #∞Op ''J=∂‡! <å‰õΩ h áê^•ÖË HÍ"åe—— Jx PiÎ`À
„áêi÷OKå#∞.
H H H
74 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
XHõ™êi QÆkÖ’ Ñ¨_∞» ‰õΩx LO_»QÍ ''™êfig∞! <å‰õΩ `≥eÜ«∞Hõ P~°_∞» QÆ∞Å
ã¨Å÷ O W=fi=∞x h`À ã¨Å÷ O HÀãÖ áÈ~å_®#∞. HÍx, qâ◊fi=∞O`å xO_ç#
K≥·`«<åºxfl P~°_»∞QÆ∞Å ã¨÷ÖÏxH˜ Ñïq∞`«O K≥Ü«∞º@O ™ê^èŒº=∂!—— Jx
JxÑ≤OzOk.
H H H
Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥o§ =zÛ# ^ŒQ~æÆ ° #∞Op Z<Àfl P^è•ºu‡Hõ J#∞Éè"í åÅ∞

HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. D J#∞Éè"í åÅH˜ J~°O÷ WOÔH=ih J_»Q#Æ x x~°Ü ‚ ∞« O
fã¨∞‰õΩ<åfl#∞. P x~°Ü ‚ ∂« xˆH Hõ@∞ì|_ç L<åfl#∞.
™êfiq∞ =^Œ‰Ì Ωõ "≥o§ =zÛ# `«~åfi`« [~°∞QÆ∞`«∞#fl P`å‡#∞Éè"í åÅ∞
PÜ«∞# J#∞„QÆÇÏ¨ O`À<Õ [~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ«∞#fl qâßfiãÖ`À [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =ÙQÍ PÜ«∞#
á¶⁄\’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x ™ê^è#Œ KÕã∞¨ <Î åfl#∞. WÑ¨Ê\˜H© `å<Õ <å QÆ∞~°∞=Ù J#fl ã¨`åºxfl
|Ü«∞@H˜ `≥eÜ«∞K≥Ü∞« ºÖË^∞Œ . WO`« =~°‰Äõ Zxfl™ê~°∞¡ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥o§<å <å`À
=∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ . HÍx, JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ HõÅÅÖ’ ^Œ~≈° #O Wã¨∞<Î åfl~°∞. Z^Œ∞~°∞QÍ
=∂\Ï¡_H» áõ È~Ú<å =∞#ã¨∞Ö’<Õ <å J#∞Éè"í åÅ‰õΩ J~°O÷ `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ <Î åfl~°∞.
H H H
D ™ê^è#Œ Ö’ Z<Àfl™ê~°∞¡ =∂Ü«∞ ##∞fl Ñ‘_Oç K«@O, nx =Å#

™êfiq∞H˜ ^Œ∂~°=∞=Ù`å<Õ"∂≥ ##fl ÉÏ^èŒ HõeQˆ k. =∞#ã¨∞ K≥ÑÊ≤ # q^èOŒ QÍ
#_»=@O `«ÑÊ¨ <å‰õΩ Z=~°∂ D Ü≥∂QÆO QÆ∞iOz K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ . JO^Œ∞KÕ`«
JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅÖ’ K«k"Õ q+¨Ü∂« Å∞, <Õ#∞ PK«iã¨∞#Î fl q+¨Ü∂« Å∞
XHõ>Ë J=@O =Å# <Õ#∞ "≥à√◊ #Î fl =∂~°Oæ ã¨~Ô #· ^Õ#x #=Ú‡`«∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êyáÈ`«∞<åfl#∞.
™êfiq∞ <å =∞#ã¨∞#∞ JO`«~°∞‡YO KÕâßHõ Z<Àfl J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 75
J#∞Éè"í åÅ∞ [iQÍ~Ú... [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. W^ŒO`å <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ™ê~Ú

Pj~åfi^Œ |ÅO. LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ™ê~°O JO`å =∂#ã≤Hõ QÆ∞~°∞"≥· <åÖ’ xOáê~°∞.
''<Õ#∞ Z=~°∞?—— Jx Ñ≤zÛ^•xÖÏ J<Õfi+≤ã∞¨ #Î fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ''<Õ#∞—— ‰õÄ_®
''qâ◊fiq~å\ò ã¨fi~°∂Ñ≤}<˜ —Õ —#x `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
QÆkÖ’ XHõ¯^•<Õfl LO_ç, =O_»∞‰õΩx XO@iQÍ uO@∞#flÑ¨C_»∞
''™êfig∞! XO@iQÍ Éè’[#O KÕã∞¨ <Î åfl#∞. #Å∞QÆ∞iH© ÃÑ\ì̃ u<Õ J^Œ$+ì̈O
<å‰õΩ ÖË^∞Œ —— Jx ÉÏ^èÑŒ _¨ ^Õ •xfl J~Ú`Õ nxH˜ ™êfiq∞ WzÛ# ã¨=∂^è•#O.
''P`«‡#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl h=Ù =O_ç# Ñ¨^•~å÷xfl [~î~° åyfl ~°∂ÑÖÖ’
L#fl Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ x"Õ^#Œ KÕã≤ ''<Õ#∞ u#@O ÖË^∞Œ . <Õ#∞ =O_»@O ÖË^∞Œ ——
J#fl ã¨`º« ÉèÏ=#`À Éè∞í lã¨∞<Î åfl=Ù. D HÍ~°}OQÍ #∞=Ùfi ã¨=∞ãÎ̈ r=ÙÅ‰õΩ
J#flO ÃÑ_»∞`«∞<åfl=Ù. WHõ XO@iQÍ Éèí∞lOK«@O Uq∞\˜? r=`«fiO
ZHõ¯_»∞Ok? h"Õ Ñ¨~=° ∂`«‡ ã¨fi~°∂ÑÖ J~Ú#Ñ¨C_»∞?——
H H H
XHõ™êi Éè„í ^•K«ÅO "≥o§#Ñ¨C_»∞ QÀ^•=iÖ’ ™êfl#O KÕ¿ã =ÚO^Œ∞

„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ ''ãÖHõÅÊO K≥|∞`å#∞. ¿Ñ~°∞, QÀ„`«O K≥ÑÊ¨ O_ç—— J<åfl_»∞. <å‰õΩ
QÀ„`«<å=∂Å`À ™êfl#O K≥Ü∂« ºe Jx JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . UO K≥Ü∂« ºÖ’ `≥eÜ«∞x
ã≤u÷ Ö’ ™êfiq∞ ''<Õ#∞—— J#fl JÇ¨ÏO áÈ~Ú# `«~åfi`« L#flk XHõ>Ë ''JÇ¨ÏO„|Ç¨Ï‡——
J#fl ÉèÏ=#`À ™êfl#O K≥Ü∞« º=∞<åfl~°∞.
H H H
XHõ™êi QÆkÖ’ Ñ¨_∞» ‰õΩx LO_»QÍ ''™êfig∞! KåÖÏ=∞Ok Wà◊§Ö’¡ h

á¶⁄\’ #∞Oz qÉè∂í u =ã¨∂Î LO@∞Ok. <Õ#∞ ‰õÄ_® ZO`À H˘O`« ÉèHí `Î˜ À<Õ
LO@∞<åfl#∞ Hõ^•! =∞i <å QÆkÖ’ h á¶⁄\’Ö’ #∞Oz qÉè∂í u ~å^Õq∞\˜?
76 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
<å ÉèHí Î̃ Ö’Ñ¨=∂?—— Jx ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∂ LO>Ë ™êfiq∞ ''<å á¶⁄\’Ö’ #∞Oz
qÉèí∂u =¿ãÎ á¶⁄\’<Õ K«∂™êÎ~°∞. JO^Œ∞KÕ`« <å qÉèí∂ux h #∞Oz
„Ñ¨H\õ ™˜ êÎ#x—— `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
H H H
1984Ö’ QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞‰õΩ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥o§ =zÛ# `«~åfi`« ™êfiq∞

ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙQÍ P^è•ºu‡Hõ ÉÏ@Ö’ ##∞fl WÖÏ #_çÑã≤ ∞¨ <Î åfl~°∞. P`«‡x+ì̈Ö’
=∂#ã≤HOõ QÍ k"åº#∞Éè∂í `«∞Å∞ á⁄O^Œ∞`«∂ P`å‡#O^ŒOÖ’ L<åfl#∞. ™êfiq∞
=∂#ã≤HOõ QÍ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ „¿Ñ=∞™ê~Ú ~°ÑÚ¨¶ ~å"£∞ [x‡OKå_»∞. ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #
q^èOŒ QÍ H˘xfl Ñ¨#∞Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. ÉÏ|∞ Ñ¨Ù\ì̃# `«~åfi`« ã≤q÷ ∞`«OQÍ
L#fl <åÖ’ J#∞HÀx =∂~°∞ÊÅ∞ H˘xfl [iQÍ~Ú. <Õ#∞ ã≤~÷ `° fi« O HÀÖ’Ê~Ú
K«OK«ÅOQÍ L<åfl#∞. D Ñïã≤u÷ Ö’ ™ê~ÚH˜ ^Œ∂~°O J=Ù`å<Õ"∂≥ ##flÉèÜ í ∞« O`À
''™êfig∞! g∞‰õΩ^Œ∂~°O J~Ú „|`«HÖõ #Ë ∞. JÖÏQÆx D Ñïã≤u÷ x Z^Œ∞~˘¯<Õ
â◊HÎ̃ ÖË^∞Œ . D =∂Ü«∞ #∞Oz `«ÑÊ≤ OK«=∞x <åQÆ∞~°∞ ^Õ=Ùx „ÑüHõ} Δ O
`«ÅK«∞‰õΩO@∂ H˘O`« HÍÅO "≥*· ÏQ∑Ö’ =∂ =¸_»= J=∂‡~Ú ã¨∞*Ï`« =^Œ,Ì
H˘O`« HÍÅO =∂ PYi J=∂‡~Ú ã¨∞^èŒ =^ŒÌ q[Ü«∞#QÆ~O° Ö’, =∞i
H˘O`«HÍÅO ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’ =∂ ~Ô O_»= J=∂‡~Ú =∞}˜ WO\’¡, =∞iH˘O`«
HÍÅO "≥∞Ç≤ÏnÑ¨@flOÖ’ <å QÆkÖ’, L#flKÀ@ LO_»‰Ωõ O_® 1992 =~°‰Äõ
QÆ_áç ê#∞. HÍh D U_Õà√◊ ¡ ‰õÄ_® ™êfiq∞ P^è•ºu‡Hõ ÉÏ@Ö’ J<ÕHõ J#∞Éè∂í `«∞Å
^•fi~å L#fl`« tY~åÅ‰õΩ fã¨∞‰õΩ "≥à√◊ `«∂, `«# k=º â◊H`Î̃ À <å Hõ~‡° #∞
`˘ÅyOz K«OK«Å ã≤u÷ #∞Oz JK«OK«Å ã≤u÷ H˜ fã¨∞‰õΩ"≥àÏ§~°∞.
1986 #∞O_ç 1992 =~°‰Äõ Z=i WO\’¡ L<åfl "åà◊¡ Wà◊Ö¡ ’ ™ê~Ú
¿ã=QÍ ÉèÏqOz <Õ#∞ KÕÜ∞« QÆey# Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã^•xfl. P^è•ºu‡Hõ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞
‰õÄ_® Ug∞ K«k"Õ^•xfl HÍ^Œ∞. Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ K«^=Œ @O Hõ<åfl WO\˜ Ñ¨#∞Å∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 77
KÕÜ∞« @OÖ’ Pã¨HÎ̃ Z‰õΩ¯=QÍ LO_Õk. ã≤x=∂Å∞ K«∂¿ã^•xfl. z=iH˜

Ñ≤zÛ^•xfl J~Ú ™êfiq∞x á⁄O^ŒÖ<Ë "Õ ∂≥ ##fl "Õ^#Œ `À `«~K° ∞« qÑ¨s`«OQÍ
U_çK^Õ •xfl. QÆ∞~°∞^Õ"å! D ã≤u÷ #∞Oz |Ü«∞@ Ñ¨_"» Ü
≥ ∞« º=∞x J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ
™êfiq∞x "Õ_∞» ‰õΩ<Õ ^•xfl. ™êfiq∞ `«# Hõ$áê^Œ$+≤`ì À <å Hõ~‡° #∞ `˘ÅyOz
QÆ∞~°∞=ÙQÍ <å‰õΩ P`«‡*’ºux ^Œi≈OÑ¨KâÕ ß~°∞.
H H H
1992 PQÆãπìÖ’ ™êfiq∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ =zÛ "≥o§# `«~°∞"å`«

ÃãÃÑìO|~°∞Ö’ Hõ$ëê‚ Ñ¨Ù+¨¯~åÅH˜ <å [#‡ã¨÷Å"≥∞ÿ# ˆ~Ñ¨Öˇ¡ "≥o¡ =∂ WÅ"ÕÅ∞Ê
J~Ú# "≥∂~°`À@ =ÚˆHâÎ fi◊ ~°™êfiq∞ ã¨xflkèÖ’ Ñ¨Ù+¨¯~°™êfl<åÅ∞ KÕâß#∞. =∂
JHõ¯, ÉÏ=QÍ~°Ö¡ ’ t=áê~°fi`«∞Å ^Œ~≈° #O J~ÚOk. Hõ$+¨Ö‚ ’ "åà◊§ áê^•Å∞
Hõ_Qç Í#∞. W^ŒO`å <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ NNN ÉèQí "Æ å<£ ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ"åi
ãÖHõÅÊO`À<Õ [iyOk. ÉÏÉÏ Hõ$Ñ¨ =Å# PÜ«∞# Éè∫uHõOQÍ Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’
L<åfl ã¨fiÜ«∞O QÆ∞~°∞"≥· W^ŒO`å WHõ¯_» KÕ~ÚOKå~°∞. HõÅÖ’ =∂ ÃÑ^Œ#Ì fl QÍ~°∞
N ã¨∞|ƒ~åÜ«∞ âß¢ãÎ≤ ^•fi~å <å‰õΩ =∞O„`«nHõΔ WÑ≤ÊOKå~°∞. JO^Œ∞Hˆ <å
QÆ∞~°∞^Õ=Ùx =∂ J#flQÍiÖ’ ^Œi≈OK«∞‰õΩx, QÆ∞~°∞^Õ=Ùx áê^•Å#∞ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ
Hõ$ëê‚#n [ÖÏÅÖ’ Hõ_yç hà◊√§ t~°ã∞¨ # [Å∞¡‰Ωõ <åfl~°∞.
1987Ö’ ™êfiq∞ „¿Ñ~°}`À K≥ÑC¨ Å∞ =kÖËâß#∞. KåÖÏ=∞Ok K≥ÑC¨ Å∞
ZO^Œ∞‰õΩ "Õã∞¨ HÀ~°x J_çQˆ "å~°∞. HÍ~°}O `≥eÜ«∞^Œ∞. ™êfiq∞ =^ŒxÌ K≥áêÊ~°x
K≥¿ÑÊ^•xfl. XHõ™êi ™êfig∞! K≥ÑC¨ Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ "Õã∞¨ HÀ=^ŒxÌ J<åfl=Ù?
JO^Œ~∂° ZO^Œ∞‰õΩ "Õã∞¨ HÀ~°x J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°x— J_çQÍ#∞. Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’
™êfiq∞ ''Éè∂í q∞ J=∞‡ ã¨∂Å÷ ~°∂ÑÖ. JO`«~∞° ‡Y∞Öˇ· Ü≥∂QÆ™ê^è#Œ Ö’ L#fl
™ê^èŒ‰õΩÅ∞ K≥Ñ¨CÅ∞ "Õã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œx— K≥áêÊ~°∞——
H H H
78 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
1992= ãÖII PQÆãìπ <≥ÅÖ’ N ã¨`º« ™ê~Ú xQÆ=∂QÆ=∞ HõàÏº}
=∞O@ÑÖ „áê~°OÉè’`«û"åxÔH· ™êfiq∞ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£ =zÛ <åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ∞
L<åfl~°∞. P <åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ∂ ™êfiq∞ ^Œ~°≈#O ÅaèOz<å D™êÔ~·<å
=∂\Ï¡_`» åˆ~"≥∂##fl Pâ◊`À L#fl ##∞fl Ñ¨ÅHõiOK«Ö^Ë ∞Œ . ''##∞fl HÍÅ~åã≤,
HÍà◊§ `«xfl "≥àÏ§~°x—— ÉÏ^èŒ Ñ¨_∞» `«∂ qÑ¨s`«"∞≥ #ÿ ^Œ∞óYO`À "≥*· ÏQ∑ "≥àÏ§#∞.
HÍÅ~åã≤, HÍà◊¡`«xfl "≥àÏ§~°x <Õ#∞ Ñ¨_»∞`«∞#fl ÉÏ^èŒ‰õΩ =∞m¡ ™êfi"Õ∞ K«Hõ¯QÍ
J~°O÷ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
''HÍÅ~åã≤Ok h JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞HÍ~°=ÚÅ#∞, ~åQÆ ^Õfi+¨=ÚÅ#∞,
Jq áÈ~Ú# `«~åfi`« L#flk â◊√^Œ`ú fi« "Õ∞ Hõ^•! HÍà◊§ `«#fl ÖË^∞Œ . â◊√^Œú K≥`· #« º
ã¨fi~°∂ÑÖQÍ =∂i# `«~åfi`« HÍà◊§`«xfl<å ZHõ¯_çH˜ <≥\ ì̃ "ÕÜ∞« |_»`å=Ù?
L#flk JO`å q~å\ò ã¨fi~°∂ÑÖHõ^•! h QÆ∞~°∞ K«~}° Hõ=∞ÖÏÅ =^Œ<Ì Õ L<åfl=Ù——.
D q^èOŒ QÍ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞ KÕãO≤ k 28.1.93 L^ŒÜ∞« O 11 QÆOIIÅH˜
™êfiq∞ P q^èOŒ QÍ <å Ñ¨Ó~°fi[#‡Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ Ïxfl Ñ¨ÓiÎQÍ `«∞_çz ÃÑ\˜ì "≥àÏ§~°∞.
™êfiq∞ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë Hõ~‡° |O^è•Å#∞ `˘ÅyOÑ¨QÅÆ ~°<Õ qâßfiãÖ <å‰õΩ
HõeyOk.
=∞}˜H˜ „"åã≤# L`«~Î O°
''... ZÑ¨Ê\˜ #∞OKÀ Hõ$+¨μ_‚ ç ÉÁ=∞‡ H˘<åÅx HÀiHõ, P HÀiHõ
WÑ¨Ê\˜H˜ fiOk. ÉÁ=∞‡Å∞ KÕ¿ã "åà◊§ ^ŒQiæÆ H˜ "≥o§ P~°~¤ ∞° WzÛ KÕ~ÚOKå#∞.
~Ô O_»∞#fl~° J_»∞QÆ∞Å Z`«∞ÖÎ ’ q„QÆÇÏ¨ O ÉÏQÆ∞#flk. náê=o ~ÀAH˜ <å zxfl
Hõ$+¨μ_‚ ∞» q„QÆÇÏ¨ ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ_»∞. <å QÆ∞~°∞=Ù ÉÏÉÏ á¶⁄\’#∞ Ñ¨H¯õ # ÃÑ\˜,ì
P ™ê÷#OÖ’ Hõ$+¨‚ q„QÆÇ¨ xfl ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl#∞. `«~åfi`« P q„QÆÇÏ¨ OÖ’ #∞Oz
QÆ∞~°∞... QÆ∞~°∞ Jx â◊|OÌ =zÛOk.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 79
<å QÆ∞~°∞=Ù#∞ Ñ¨H¯õ # ÃÑ\˜ì Hõ$+¨μx‚ q„QÆÇÏ¨ O ÃÑ\˜ì `«ÑÊ¨ KÕâß<Õ"∂≥ #x

KåÖÏ ÉÏ^èŒ Ñ¨_®¤#∞. J~Ú`Õ ™êfiq∞ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''QÆ∞~°∞=ÙQÍ t+¨μºxH˜ ^≥"· åxfl K«∂Ñ≤OK«@O QÆ∞~°∞=Ù ÉÏ^èºŒ `«. JO^Œ∞=Å¡
h‰õΩ ^≥·"åxfl K«∂Ñ≤Oz <Õ#∞ Ñ¨Hõ¯‰õΩ `«Ñ¨C‰õΩ<åfl#∞. HÍx QÆ∞~°∞=Ù ^≥·=O
XHõ¯>Ë. =∂Ö’ ÉË^èŒO ÖË^Œ∞. HÍ|\ì̃ ÉÏ^èŒ Ñ¨_»=^Œ∞Ì—— Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
Ñ¨x J~Ú# `«~åfi`« ~À[O`å <å Hõ#flÜ«∞º`À>Ë QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∞<åfl#∞.
"å_Õ <å Ö’HõO. <å `«O„_çx q_çz |Ü«∞@‰õΩ "≥àÏ§Åx ÖË^∞Œ . J~Ú<å Éˇ@·
u~°Q\Æ ÏxH˜ <å‰õΩ Ñ¨#∞ÖËq∞ LO\Ï~Ú? <å =∞#ãÖ`å P zxfl Hõ$+¨μ_‚ ç
K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∞#flk. ^Õx QÆ∞iOz PÖ’zOKÕ fiHõ ÖË^∞Œ . Z<Õflà◊§QÍ<À
Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞#Î fl ™ê~Ú Hõ$+¨μ_‚ ∞» =KåÛ_»∞ (PQÆãìπ 1992Ö’ ™êfiq∞ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£
=KåÛ~°∞ HÍh PÜ«∞# áê^•Å∞ W¿ãÎ WHõ =^ŒÅ#x ÉèÜ í ∞« O. JO^Œ∞Hˆ HÍà◊§H˜
K«∞@∞ì‰Ωõ #fl ##∞fl x~°Ü Ì ∞« QÍ HÍà◊§ `«xfl "≥o§ áÈÜ«∂~°∞. (JO>Ë Ñ¨ÅHõ‰Ωõ O_®
"≥o§áÈÜ«∂~°∞) HÍx, <å `«O„_çH˜ <Õ#O>Ë „¿Ñ=∞. JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# q„QÆÇÏ¨
~°∂ÑÖÖ’ =zÛ <å =∞^è∞Œ ~° „¿Ñ=∞‰õΩ Hõ@∞ì|_ç <å`À LO_çáÈÜ«∂_»∞. ™êfiq∞
JO\Ï~°∞ Hõ^• ''`«#k HÀ\˜ `«Å∞¡Å „¿Ñ=∞ Jx—— P =∂@ JHõ~Δ ã° `¨ º« O. <å
ÑïÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ „¿Ñ=∞ <å ™ê~Ú Hõ$+¨μ_‚ Hˆç . <å ™ê~Ú <å`À =∂\Ï¡_H» õ áÈ~Ú<å
Ñ¶~¨ "° åÖË^∞Œ . P q„QÆÇÏ¨ "Õ∞ ™êfiq∞QÍ ÉèÏqOz <å zxfl Hõ#flÜ«∞º‰õΩ <å Hõhfl\˜`À
Jaè¿+HõO KÕã∂¨ Î <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¶Å¨ O zxfl Hõ$+¨μx‚ H˜ x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl#∞.
QÆOQÆÖÏ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ <å Hõhflà◊§`À ÉèQí =Æ O`«∞_Õ Ñ¨Ùh`«∞_»=Ù`«∞<åfl_»∞.
=∞}©! Éè‰í Ωõ xÎ Hõhfl\˜H˜ JO`«âH◊ Î˜ L#flk. <å =∂@Å∞ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ
â◊H˜Î h‰õΩ =∂„`«"Õ∞ L#flk. D L`«Î~°O h XHõ¯^•x HÀã¨"Õ∞. Z=i
HÀã¨=¸HÍ^Œ∞. Hõ~‡° #t¿ãÎ HÍx ÉèQí =Æ O`«∞_çx KÕ~Ö° =Ë Ú. <å Hõ~‡° #tOzOk.
80 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
™êfiq∞x J#O`« qâ◊fiOÖ’ K«∂ã¨∞‰õΩx, <åk HÍx D ^ÕÇÏ¨ OÖ’x r"å`«‡
rqOz LO_»QÍ<Õ J#O`« `«`Î« fiOÖ’ HõeÑ≤ "Õã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞. q∞yeOk D Hõ>ìË
>ÿ̌=Ú =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ |O_≥_∞» Hõ>Åì̌ Ö’ XHõ Hõ>Qì̌ Í HÍe |∂_ç^Œ J~Ú D
qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤ã∞¨ OÎ k. <å ^ÕÇÏ¨ O L#flk HÍh <Õ#∞ ÖË#∞. ##∞fl D
J#O`« qâ◊fiOÖ’ K«∂_»∞. hÖ’ K«∂ã¨∞HÀ. J=∞‡HÍx J=∞‡x ~°=∞‡x
|Å=O`«ÃÑ@ì‰Ωõ .
ÉèQí =Æ O`«∞_ç Ñ≤Å∞Ñ¨Ù =KÕÛ =~°‰Äõ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î D âı+¨ rq`«O
QÆ_∞» Ñ¨Ù`å#∞. ''™êfiq∞ =¢ãOÎ¨ W"åfie.. ZHõ¯_» LO_®Ö’ K≥áêÊe—— J#fl PÖ’K«#
‰õÄ_® ~å=@O ÖË^∞Œ . ''PÜ«∞# =∂\Ï¡_`ç Õ QÆ∞iÎOÑ¨Ù LO@∞Ok. #Å∞QÆ∞iH©
K≥áêÊÅO>Ë. "åà◊§H˜ <å g∞^Œ qâßfiãÖ LO@∞Ok—— Jx J#∞‰õΩ<Õ ^•xfl.
HÍx, <å‰õΩ Z=i QÆ∞iÎOÑ¨Ù =^Œ∞.Ì ##∞fl <Õ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ â◊HÎ̃ ™êfiq∞
„Ñ¨™êkOKå~°∞. J*Ï˝xx *Ï˝# =∂~åæ# #_çÑO≤ z# <å QÆ∞~°∞ ^Õ=Ùx áê^•Å#∞
JO`«\Ï K«∂ã¨∞‰õΩx `«i™êÎ#∞. `«`Î« fiO `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. KåÅ∞. D ^ÕÇÏ¨ O
L#flO`« =~°‰Äõ U^À XHõ Ñ¨x K≥Ü∂« ºe. Jk WHõ¯_Õ KÕã∞¨ <Î åfl#∞. <å‰õΩ
Ñ¨xÖ’ L#fl P#O^ŒO Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ K«^=Œ @OÖ’ ÖË^∞Œ . ZO`« P`«‡`«`fi« OÖ’
L<åfl H˘xfl Ö∫H˜Hõ =º=Ç¨~åÅ∞, =∂@Å∞ `«ÑÊ¨ =Ù Hõ^•! Wà◊Ö¡ ’¡ L#flO^Œ∞‰õΩ.
™êfiq∞x Ñ¨ÓiÎQÍ #q∞‡ ™ê~Ú ÉÏ@Ö’ „Ñ¨Ü∂« }O KÕã∞¨ <Î åfl#∞. #q∞‡# ##∞fl
J<åºÜ«∞O K≥Ü∞« º~°#fl qâßfiãÖ`À =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ`«∞<åfl#∞. F_ç<å.. QÔ ez<å
PÜ«∞<Õ '<Õ#∞— J#flk ÖË^∞Œ .
23.1.1993
~å„u HõÅÖ’ ''XHõ U#∞QÆ∞ `˘O_»O`À ##∞fl K«∞@ì K«∞\ì̃ ÑÖ_»∞
P~°yOz#@∞¡ <À\’¡ ÃÑ@∞ìHÀ=@O—— HõxÑ≤OzOk.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 81
D HõÅH˜ J~°O÷ ™êfiq∞ 27.1.1993# WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''P‰õΩ

Kå@∞Ñ≤O^≥ÖÏQÍ x#∞fl HÍáê_ç ''LÑ¨x+¨`ü ™ê~°O`À—— xO_ç# h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¶Ö¨ Ïxfl
<Õ#∞ U#∞QÆ∞ ~°∂ÑÖÖ’ ã‘fiHõiOKå#∞. =º~°÷ Ñ¨^•~°O÷ hÖ’ ÖË^∞Œ HÍ|\˜ì x#∞fl
Ñ¨ÓiÎQÍ P ~°∂ÑÖÖ’ ã‘fiHõiOKå#∞—— Jx J^Œ∞ƒùÒ« QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
J^Œ∞ƒù`« =¸iÎ bÅÅ∞ J^Œ∞ƒùÒ« ! h áê^•Å∞ `«ÑÊ¨ U"≥∞<ÿ å <å‰õΩ
`«$}„áêÜ«∞"Õ∞!
25.1.1993
~å„u HõÅÖ’ ''WO„^Œ^#Œè ã¨∞û—— HõxÑ≤OzOk.
U_»∞ ~°OQÆ∞Å Ç¨ÏiqÅ∞¡#∞ K«∂ã¨∂Î `«#‡Ü«∞ã≤u÷ Ö’ LO_»QÍ WÅ¡O`å
WO„^Œ^#Œè ã¨∞û ~°OQÆ∞Å`À xO_çáÈ=@O HõxÑ≤OzOk.
''J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ^Œ$â◊ºO!——
D HõÅ‰õΩ J~°÷O Uq∞@x PÖ’zã¨∞ÎO>Ë ™êfiq∞ ^•xH˜ J~°÷O
J^Œ∞ƒùÒ« QÍ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
''<å Hõ$áê ^Œ$+≤ì hÃÑ#· Ñ¨_Oç k. h rq`«O ã¨ÑÎ¨ =~å‚Å`À „Ñ¨HÍtOKÕ
ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k. P Ç¨ÏiqÅ∞¡#∞ <Õ<.Õ <Õ<Õ P q^èOŒ QÍ h‰õΩ ^Œ~≈° #
q∞KåÛ#∞——.
1985 AÖˇ· <≥ÅÖ’ ™ê^è#Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ™êi "≥*· ÏQ∑Ö’ t=Ù_»∞
"åo§O\’¡ <å KÕu‰õΩ#fl |OQÍ~°∞ QÍAÅ#∞ "åà◊§ ^Õ=Ù_ç QÆkÖ’ fã≤ ÅHΔ̃ ‡
á¶⁄\’ "≥Ñ· Ù¨ y~å@∞H˘\˜ì ''<å‰õΩ ÅH˜Δ ‡ =^Œ∞.Ì .. ã¨~ã° fi¨ u HÍ"åe—— Jx U_®Û#∞.
1993Ö’ XHõ ~ÀA# ÉèÏQÆ=O`«OÖ’x ''H©~Δ ™° êQÆ~° =∞^ä#Œ O—— Ñ¶∞¨ @ìO
K«^∞Œ =Ù`∞« <åfl#∞. ™ê~Ú Hõ$+¨μx‚ H˜ nÑÖ ÃÑ_»^•=∞O>Ë =`«∞ÅÎ ∞ J~ÚáÈÜ«∂~Ú.
82 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
WO\’¡ Z=~°∂ ÖË~∞° . `åà◊O "Õã≤ |*Ï~°∞ "≥à§◊ \ÏxH˜ |^ŒHú O˜ z ™ê~Ú „¿Ñ~°}`À
^•~°O`À<Õ =`«∞ÅÎ ∞ KÕã≤ nÑÖ "≥eyOKå#∞. Hõ#HÍO|~°O ^ŒO_» Hõ$+¨μx‚
"≥∞_»Ö’ "Õã≤ K«∂¿ãÎ "≥‰· Ωõ O~îO° Ö’x <å~åÜ«∞}∞xÖÏ ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. =∞m§
ÉèÏQÆ=O`«OÖ’x H©~Δ ™° êQÆ~° =∞^ä#Œ Ñ¶∞¨ @ìO K«^=Œ @O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ>Ëì =ÚO^Œ∞
QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ #=∞™ê¯~°O KÕã¨∂Î ''QÆ∞~°∞ ^Õ"å! <å‰õΩ H©iÎ „Ñü+ì̈Å∞ =^Œ∞Ì! Éè’QÆ
ÉèÏQÍºÅ∞ =^Œ∞!Ì #∞=Ùfi Uq∞ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz<å fã¨∞HÀ#∞. h áê^•Å∞ KåÅ∞——
Jx #=∞ã¨¯iOKå#∞. W^ŒO`å <å‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ ™ê~Ú „¿Ñ~°}`À
J#∞‰õΩ<åfl#∞.
''áêÅ ã¨=Ú„^ŒO =∞kèOK«QÍ N =∞Ç¨ÅH˜Δ ‡ Ñ¨Ù\Õì k. Pq_»H˜ Z=fii
^ŒQ~æÆ å LO_»@O W+ì̈O ÖËHõ <å~åÜ«∞}∞x HÀi PÜ«∞# áê^•Å K≥O`«
LO_çáÈ~ÚOk. =∞Ç¨ÅH˜Δ ‡x ^Õ=`«Å∞ ã≤OÇ¨ã¨#O ÃÑ#· ‰õÄ~ÀÛÉˇ\ì˜ Jaè¿+HõO
KÕ™êÎ~∞° ——.
W^ŒO`å Ñ¨ÙãÎ̈HOõ Ö’ K«^∞Œ =Ù`«∞O>Ë <åÖ’ U^À `≥eÜ«∞x „¿Ñ~°}`À
<å‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ U^À [iyáÈ`«∞#flk. N=∞<åfl~åÜ«∞}∞x <å
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ‘~O°î g∞^Œ „Ñü+≤Oì K«∞‰õΩ<åfl#∞ Hõ^•! JO^Œ∞Hˆ =∞Ç¨ÅHΔ̃ ‡ <åÖ’H˜
„Ñ¨"tÕ OzO^Œ#fl J#∞Éè∂í u HõeyOk.
''J=∂‡ ... <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« "Õ∞ ã≤OÇ¨ã¨#O KÕã≤ x#∞fl „Ñü+≤Oì K«∞
‰õΩ<åfl#∞. U f~å÷Å‰õΩ "≥o§ h‰õΩ Jaè¿+Hõ [ÅO fã¨∞‰õΩ~å#∞ `«b!¡ <å
Hõhfl\˜`À<Õ h‰õΩ Jaè¿+HõO KÕã≤, <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞"Õ∞ „Ñ¨q∞^ŒQÍ KÕã≤ ÉèíHÎ̃ J<Õ
`≥Ö· O áÈã≤, =∞#ã¨∞û<Õ =uÎx KÕã,≤ *Ï˝<åyfl`À P =uÎx "≥eyOz h =ÚO^Œ∞
Hõ~∂° Ê~°OÖÏ Hõiy ##∞fl h‰õΩ x"Õ^#Œ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞ `«b!¡ Jx „áê~°#÷ KÕã≤
Ç¨~°u Ñ¨\Ïì#∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 83
<åÖ’ [iy# H©~Δ ™° êQÆ~° =∞^ä#Œ O =O\˜ JO`«~‡° ^ä#Œ O =Å# ÅHΔ̃ ‡
=∞m¡ Pq~°ƒqù OzOk. <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ „Ñü+≤Oì K«∞‰õΩ#fl <å~åÜ«∞}∞x
KÕ~∞° ‰õΩOk J#fl ÉèÏ=# HõeyOk. ÅHΔ̃ ‡x <Õ#∞ JÑ¨Ù_»∞ HÍ^Œ<åfl uiy <å
=^ŒHˆÌ =zÛOk.
19.6.1985
1985 [#=iÖ’ =∞}© "åo§O\’¡ XHõ~ÀA L^ŒÜ∞« O ÉÏ~ÚÅ~ü
"≥eyã¨∂Î LO>Ë <å‰õΩ D q^èOŒ QÍ JxÑ≤OzOk. Jyfl^Õ=Ùx „áêi÷ã∂¨ Î
''Jyfl^Õ"å! <Õ#∞ K«xáÈ~Ú# `«~åfi`« D ^ÕÇÏ¨ O Ñ¨ÓiÎQÍ HÍe, |∂_ç^Œ
JÜÕ∞º=~°‰Äõ QÍe, =~°¬O =O\˜ P@OHÍÅ∞ HõÅ∞QÆ‰Ωõ O_® xâ◊ÛÅOQÍ
HÍeáÈÜÕ∞ÖÏ J#∞„QÆÇÏ≤ OK«=∞x—— "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞.
HÍx, D ~ÀA ™êfiq∞ `≥eÜ«∞ KÕã#≤ J~°O÷ –
'ÉèíQÆ=O`«∞_çx KÕ~°∞HÀ"åÅ#fl <å HÀiHõ QÍeH˜ ZyiáÈÜÕ∞
ZO_»∞\Ï‰õΩÖÏ, =~°¬OH˜ `«_ãç ≤ "≥ÚÅÔH`ÕÎ q`«#Î OÖÏ HÍ‰õΩO_®, =∞#¿ã HÀiHõÅ‰õΩ
xÅÜ«∞O HÍ|\ì̃ =∞#ã¨û<Õ^Õ ÖË‰Ωõ O_® *Ï˝<åyflÖ’ |∂_ç^QŒ Í =∂~åÛe.
â◊s~°O JyflÖ’ HÍÅÛ@O HÍ^Œh, =∞#ã¨∞Ö’x HÀiHõefl ^ŒQÆúO
KÕã∞¨ HÀ=@O Jx <å QÆ∞~°∞ ^Õ=ÙÅ∞ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. JÑ¨C_»∞ ^ÕÇÏ¨ ÉèÏ=#Ö’
JÖÏ JxÑ≤Oz, WÑ¨C_»∞ P`«‡ÉèÏ=#Ö’ WÖÏ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
5.2.1995
1986 AÖˇ· <≥ÅÖ’ „¿Ñ=∞™ê~Ú ~°ÑÚ¨¶ ~åO Ñ¨Ù\ì̃# S^Œ= ~ÀA#
''`≥·uÎsÜ«∞=Ú——, ''118—— Jx =∂@Å∞ qxÑ≤OKå~Ú. ''LÑ¨x+¨`«∞ÎÅÖ’
„áêK«∞~°ºO á⁄Ok#k `≥u· sÎ Ü≥∂Ñ¨x+¨`∞« Î Jx, Jk QÆ∞~°∞ t+¨μºÅ ÉÏO^è=Œ ºO
84 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
`≥eÜ«∞*Ë¿ã „Ñ¨=ÚY"≥∞#ÿ LÑ¨x+¨`xÎ« —— XHõ Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ ^•fi~å ™êfiq∞ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
P LÑ¨x+¨`ÎÕ <å‰õΩ É’kèOz#@∞¡ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
H H H
1994Ö’ q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ ~ÀA ~å„u =∂ `«=Ú‡_ç WO\˜H˜ "≥àÏ§#∞.

P =∞~åfl_»∞ =∂ =∞~°^ÅŒ ∞ Ñ¨Ó[ KÕã∞¨ #Î flk. <Õ#∞ Ñ¨Ó[ QÆk =ÚO^Œ∞ #∞Oz
"≥à¥◊ Î LO>Ë ZO^Œ∞HÀ ^Õ=Ù_ç ^ŒQ~æÆ ° Hõ~∂° Ê~°O "≥eyOKåÅx JxÑ≤OzOk.
HÍx, "≥O@<Õ "≥eyOK«Ö^Ë ∞Œ . JÖÏ JxÑ≤Oz# Hõ}Δ O #∞Op =∞#ã¨∞û ã≤q÷ ∞`«O
ÖË^∞Œ . ~å„`«O`å x„^Œ Ñ¨>Öì ^Ë ∞Œ . KåÖÏ Hõ~∂° Ê~°O "Õã≤ ÃÑ^ŒÌ *’ºuÖÏQÍ
"≥Å∞QÆ∞`«∞O>Ë K«∂_®Åx, Jk JYO_»OQÍ "≥Å∞QÆ∞`«∂ LO_®Åx D
PÖ’K«#Å`À `≥Å"¡ åiOk. JO^Œi`À =∂\Ï¡_∞» `«∂ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl <å ^è•º#O
=∂„`«O P Hõ~∂° Ê~° *’ºu g∞^Œ<Õ L#flk. ™êÜ«∞O„`«O P~°∞ QÆO@Å∞ J~ÚºOk.
L#fl@∞¡O_ç ^Õ=Ù_ç QÆkÖ’H˜ "≥o§ Hõ~∂° Ê~°O "≥eyOKå#∞. `«$Ñ≤QÎ Í ÖË^∞Œ . =∞m§
=∞m§ Hõ~∂° Ê~°O "Õã∂¨ <Î Õ L<åfl#∞. HÍh, U^À JâßOu.
''QÆ∞~°∞^Õ"å! Z<Àfl™ê~°∞¡ <å KÕ`« Ç¨~°u Ñ¨\ Oì˜ Kå=Ù. ZÑ¨C_»∂ WÖÏ
ÖË^∞Œ . ™ê^è#Œ Ö’ J<ÕH™õ ê~°∞¡ J<ÕHõ ^Õ=`å =¸~°∞ÅÎ ‰õΩ U ~ÀA Z=~°∞ =™êÎ~À
P ^Õ=`å=¸iÎ ¿Ñ~°∞ K≥ÑÊ≤ Ç¨~°u Ñ¨\ Oì̃ Kå=Ù. #∞=Ùfi QÆ∞~°∞=ÙQÍ =KÕÛ
=ÚO^Œ∞ <å ^≥=· =∞Ok~°O #∞Oz Jxfl ^Õ=Ùà◊§x XHõi ^•fi~å f~ÚOz
"Õ~˘HõiH˜ WÑ≤ÊOKå=Ù. JÑ¨C_»∞ KåÖÏ ^Œ∞ódOKå#∞. Z=fiiH© K≥ÑC¨ HÀÖËx
=¸QÆ ÉÏ^èxŒ J#∞Éèqí OKå#∞. HÍx, #∞=Ùfi <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ™ê~°k"è ·≥ ^Õ=`å
=¸~°∞ÅÎ xflO\˜h uiy <å =^Œ‰Ì Ωõ ~°ÑÊ≤ Oz Ç¨~°`∞« Å∞ Ñ¨\Oì˜ Kå=Ù. D Ç¨~°u
ZO^Œ∞‰õΩ U ^Õ=Ù_çH˜ Ñ¨\ ãì̃ ∞¨ <Î åfl=Ù?—— Jx <å QÆ∞~°∞=Ù#∞ "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞.
JÑ¨C_»∞ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ WÖÏ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 85
''QÆ∞~°∞=ÙQÍ YO_®~å^è#Œ QÍ J<ÕHõ =¸~°∞ÅÎ ‰õΩ Ç¨~°u Ñ¨\ Oì̃ z D

~ÀA x#∞fl JYO_» ã≤u÷ H˜ fã¨∞‰õΩ "≥o§ q~å\òãfi¨ ~°∂Ñ¨Ù_≥#· q+¨μ=‚ ¸iÎH˜
(Ñ¨~=° ∂`«‡H˜) Ç¨~°u Ñ¨\Oì˜ Kå#∞. JO^Œ∞Hˆ ZO`« Hõ~∂° Ê~°O "Õã<≤ å h‰õΩ `«$Ñ≤Î
HõÅQÆÖ^Ë ∞Œ . ^ÕÇÏ¨ ÉèÏ=O g_ç JYO_» *’ºuÖÏ xezáÈ—— Jx ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #
`«~åfi`« P HÀiHõ #tOz „Ñ¨âßO`«`« =zÛOk.
D *’ºu Zxfl *’º`«∞Å#∞ "≥eyOKåÖ’?
_çÃãO|~°∞ 1993
HõÅ: XHõ t"åÅÜ«∞OÖ’ <Õ#∞, =∂ "Õ∞#Å∞¡_∞» ã¨∂iÉÏ|∞ L<åfl=Ú.
JHõ¯_» PÅÜ«∞Ñ¨Ó*Ïi ‰õÄ_® L<åfl_»∞. t=Ù_ç q„QÆÇÏ¨ O =ÚO^Œ∞ ~Ô O_»∞
J_»∞QÆ∞Å #Å∞ K«^~Œ Ñ° Ù¨ ~å~Ú LOk. <Õ#∞ P ~åu g∞^Œ Q˘_»e¤ `À H˘@ìQÍ,
H˘@ìQÍ ^•x #∞Oz qÑ¨s`«OQÍ á⁄QÆÅ∞ =KåÛ~Ú. P á⁄QÆÖ’ LH˜¯iaH˜¯i
J=Ù`«∞<åfl WOHÍ Q˘_»e¤ `À H˘_»∞`«∂<Õ L<åfl#∞. P `«~åfi`« á⁄QÆáÈ~Ú
=∞O@Å∞ =KåÛ~Ú. WOHÍ H˘@ìQÍ =∞O@ áÈ~Ú ~åu #∞Oz z#fl =ÚHõ¯
T_ç H˘|ƒi zÑ¨Ê J=@O K«∂ã≤ <å‰õΩ KåÖÏ Pâ◊Û~°ºOQÍ JxÑ≤Oz JHõ¯_»
L#fl Ñ¨Ó*Ïi`À ''WÖÏ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ZÑ¨C_≥<· å [iyO^•! x[O K≥ÑC¨ ——
Jx P#O^ŒO`À J_çQÍ#∞. ''ZÑ¨C_»∂ WÖÏ [~°QÖÆ ^Ë xŒ —— Ñ¨Ó*Ïi K≥áêÊ_»∞.
<Õ#∞ "≥O@<Õ H˘|ƒi zÑ¨Ê fã¨∞‰õΩx |Ü«∞@‰õΩ =KåÛ#∞. <å Z^Œ∞~°∞QÍ
`≥Åx¡ QÆ_O¤» `À, `≥Åx¡ |@ìÅ`À XHÍÜ«∞# HÍ=_ç |^ŒÌ Éè∞í *Ï# "Õã∞¨ ‰õΩx
=KåÛ~°∞. <Õ#∞ ÑïQÔ `«∞‰Î Ωõ O@∂ "≥o§ P H˘|ƒi zÑ¨Ê J`«xH˜ „Ñ¨™ê^ŒOQÍ
WKåÛ#∞——.
HõÅ‰õΩ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞ KÕã#≤ J~°O÷ – ''HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz# ~å~Ú
=∂Ü«∞. ^•xx q"ÕH=õ Ú J<Õ Q˘_»e¤ `À H˘@ìQÍ, H˘@ìQÍ, ~°[ã¨"Î ∂≥ QÆ∞}=ÚÅ∞
86 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
|Ü«∞@‰õΩ =™êÎ~Ú. J"Õ á⁄QÆÅ∞, ÃãQÆÅ∞, ~åQÆ^fiÕ +¨=ÚÅ∞, HÍ=∞ „HÀ^è=Œ ÚÅ∞
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ =∞O@Å∞ áÈÜ«∂Hõ q∞yÖËk â◊√^Œú ã¨`Î« fiQÆ∞}O. J^Õ `≥Åx¡ H˘|ƒi.
â◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ ã¨`Î« fiQÆ∞}O`À ÉèQí =Æ O`«∞x KÕ~∞° ‰õΩx â◊~}
° ÏQÆux "Õ_®e. HÍ=_ç
|^Œú "Õã∞¨ ‰õΩx =zÛ# PÜ«∞# +≤i_ô ÉÏÉÏ. P ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ <å ÉèÏ~åxfl
PÜ«∞# `«# Éè∞í *ÏÅÃÑ· "≥∂ã¨∞#Î fl@∞¡QÍ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. â◊~} ° ÏQÆux "Õ_#ç
Éè‰í Ωõ xÎ ÉèÏ~°O ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã‘fiHõi™êÎ_∞» .
H H H
1994Ö’ XHõ™êi XHõ~ÀA# HõÅÖ’ ™êfiq∞ `≥Åx¡ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ Ö’

HõxÑ≤Oz ''`À@ Ñ¨x KÕ™êÎ"å?—— Jx J_çQÍ~°∞. ''<å‰õΩ Uq∞ KÕ`#« =Ù`«∞Ok?——
J<åfl#∞. HõÅ∞Ñ¨Ùf™êÎ"å ''H˘=∞‡Å#∞ HõuiÎ ™êÎ"å?—— Jx ™êfiq∞ =∞m§ J_çQÍ~°∞.
J"Õg <å‰õΩ KÕ`H« Í=x K≥áêÊ#∞——
''™ê^è#Œ `«~åfi`« #∞=Ùfi ™ê^è‰Œ Ωõ xÖ’x JÇ¨ÏOHÍ~°, =∞=∞HÍ~°=ÚÅ<Õ
H˘=∞‡Å#∞ HõuiÎ Oz J*Ï˝<åxfl `˘ÅyOKåe—— Jx HõÅ‰õΩ J~°O÷ K≥áêÊ~°∞.
H H H
1991 _çÃãO|~°∞Ö’ q[Ü«∞#QÆ~O° Ö’ LO_»QÍ ™êfiq∞ HõÅÖ’

HõxÑ≤OKå~°∞. ''™êfig∞! <å‰õΩ ZÑ¨C_»∞ =¢ãOÎ̈ W™êÎ=Ù?—— Jx J_çQÍ#∞.
''ZÑ¨C_»∞ W™êÎ<À... ZÖÏ W™êÎ<À K«∂™êÎ=ÙQÍ!—— J<åfl~°∞.
`«~åfi`« =∞m¡ 1993Ö’ ™êfiq∞ HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz ''Ô~O_Õà§◊ `«~åfi`«
=¢ãOÎ¨ W™êÎ#∞—— J<åfl~°∞. ''J~Ú`Õ 1995Ö’ W™êÎ~å ™êfig∞?—— Jx J_çQÍ#∞.
''B#∞!—— J<åfl~°∞. `«~åfi`« `≥Åx¡ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ Ö’ ™êfiq∞ H˘O_»ÃÑH· ˜ "≥o§áÈÜ«∂~°∞.
1993 E<£ 14= `Õn# =∞}© "åà◊§ ÉÏ|∞ „¿Ñ=∞™ê~Ú ~°ÑÚ¨¶ ~åOH˜
LÑ¨#Ü«∞#O J~ÚºOk. "å_çH˜ U_»= U@ =_»∞QÆ∞ KÕ~Ú™êÎ#x ™êfiq∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 87
=∂#ã≤HOõ QÍ =ÚO^Õ ã¨∂zOz J^Õ q^èOŒ QÍ =_»∞QÆ∞ [iˆQÖÏ KÕâß~°∞.

=_»∞QÆ∞ J~Ú# `«~åfi`« Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞ ~ÀAÅ ÑÖ_»∞QÆÖ’QÍ =@∞=Ù#∞ fã¨∞‰õΩx
™êfiq∞ =^Œ‰Ì Ωõ "≥àÏ§=Ú. JÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® ™êfiq∞ Ñ¨ÅHõÖ^Ë ∞Œ .
1993 #=O|~üÖ’ =∞}˜ „"åã≤# Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅhfl K«∂z ''™êfig∞! W=hfl
ZÑ¨C_»∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ `≥™êÎ=Ù?—— Jx ™êfiq∞ á¶⁄\’ =ÚO^Œ∞ ÃÑ\˜ì KåÖÏ ^Œ∞ó
dOKå#∞. ''"≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ ~å#Ñ¨C_»∞ W=hfl ZO^Œ∞‰õΩ ~å~ÚOKå=Ù! ™êfig∞!——
Jx ÉÏ^èÑŒ _¨ ®¤#∞. #=O|~ü 19# Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅhfl ™êfiq∞ á¶⁄\’ =ÚO^Œ∞ ÃÑ\ì̃
Ç¨~°u ~ÚKåÛ=Ú. „Ñ¨`º« HõOΔ QÍ ™êfiq∞ Ñ¨Å∞HõHáõ È~Ú<å 1995 LQÍk
ÑÖ_»∞QÆ‰Ωõ =∞}˜ KÕ`« `≥Å∞QÆ∞Ö’ J#∞"å^ŒO KÕ~ÚOz# ÅqOQ∑ QÍ_£ (N
ã¨`º« ™ê~Ú „¿Ñ=∞ ã¨∞^è• „ã¨=Ou), ã¨`º« O t=O ã¨∞O^Œ~O° <åÅæ= ÉèÏQÆ=Ú,
rq`« Ñ¨~=° ∂~°=÷ Ú – "Õ^•O`« âß¢ã=Î̈ Ú – =¸_»∞ Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ q_»∞^ŒÅ
KÕ~ÚOz J#∞„QÆÇÏ≤ OKå~°∞.
1993 #=O|~ü 23 ™êfiq∞ Ñ¨Ù\˜ì# ~ÀA‰õΩ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞
=ÚO^Œ∞QÍ ™êfiq∞ HõÅÖ’ HõxÑ≤OKå~°∞. P HõÅÖ’ ''<Õ#∞ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥àÏ§#∞.
JHõ¯_» ™êfiq∞ LÑ¨<åºãÖ Wã¨∞Î<åfl~°∞. ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù #∞Oz "≥o`Õ ™êfiq∞
Hõ#Ñ¨_»ÖË^Œ∞. Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥àÏ§#∞. ™êfiq∞ ã¨Ê+ì̈OQÍ HõxÑ≤OKå~°∞. <å
"≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =zÛ =¸_»∞ w`«Å JOK«∞`À (P‰õΩÑ¨KÛ« , Z~°∞Ñ¨Ù, =∞~˘Hõ ~°OQÆ∞)
L#fl XHõ p~° WKåÛ~°∞. JHõ¯_» L#fl "åà◊§`À ''<ÕxKÕÛ p~° HÀãÖ H˘<Õflà◊√§QÍ
D"≥∞ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î#flk—— Jx K≥áêÊ~°∞. <Õ#∞ ™êfiq∞`À ''™êfig∞
HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞#∞ W™êÎ#<åfl~°∞ Hõ^•! WÖÏ WKåÛˆ~q∞\˜?—— J<åfl#∞. PÜ«∞#
#=Ùfi`«∂ ''#∞=Ùfi WOHÍ =∂ieQÍ!—— J<åfl~°∞. ''B#∞! ™êfiq∞! WOHÍ <Õ#∞
=∂~åe—— J<åfl#∞. `«~åfi`« ™êfiq∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. Hõhflà◊`¡ À ™êfiq∞
áê^•Å∞ Hõ_Qç Í#∞. ™êfiq∞ KåÖÏ P#O^ŒOQÍ L<åfl~°∞.
88 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
™êfiq∞ <å`À ''x#∞fl „¿Ñq∞OKÕ "åà◊√§ KåÖÏ =∞Ok L<åfl~°∞. <å‰õΩ
Z=~°∂ ÖË~∞° QÍ!—— Jx *ÏeQÍ J<åfl~°∞. ''J^Õq∞\˜ ™êfig∞! <å‰õΩ Z=~°∞<åfl~°∞?
x#∞fl „¿Ñq∞OKÕ "åà◊√§ ZO^Œ~À L<åfl~°∞QÍ!—— J<åfl#∞. `«~åfi`« ™êfiq∞ ‰õΩsÛÖ’
â◊HÎ̃ ~°∂ÑÖÖ’ ^Œ~≈° #q∞KåÛ~°∞. ™êfiq∞ HÍ~°∞ ZH˜¯ "≥à§◊ É’`«∞O>Ë PÜ«∞#
áê^•Å∞ QÆ\ Qì˜ Í Ñ¨@∞ì‰Ωõ <åfl#∞. PÜ«∞# =∞$^Œ∞=ÙQÍ áê^•Å∞ q_çÑO≤ K«∞‰õΩx
HÍ~°∞Ö’ "≥àÏ§~°∞——.
9.2.1995
''=∞}˜H˜ Ñ¨Ù@ìÉ’ÜÕ∞ H˘_»∞‰õΩ =¢ãOÎ̈ „Ñ¨™êk™êÎ_∞» —— Jx qxÑ≤Oz#
=∂@Å`À ''=¢ãOÎ¨ —— q∞+¨QÍ ™êfiq∞ ##∞fl ™ê^è#Œ Ö’ ÃÑ\Ïì~∞° . D P^è•ºu‡Hõ
™ê^è#Œ Ö’ Z<Àfl J#∞Éè"í åÅ∞ á⁄Ok# `«~åfi`« HõÅÖ’ =¢ãOÎ̈ QÆ∞iOz H˘xfl
ã¨∂K«#Å∞ WzÛ ''1995Ö’ =¢ãOÎ̈ „Ñ¨™êk™êÎ#∞! ZÖÏ W™êÎ<À... ZÑ¨C_»∞
W™êÎ<À "Õz K«∂_»∞!—— J#fl ™êfiq∞ `å#∞ K≥ÑÊ≤ # ^•xH˜ J~°O÷ WÖÏ J^Œ∞ƒùÒ« QÍ
`≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
''=∞}˜—— JO>Ë qÅ∞"≥#· k. D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ J`«ºO`« qÅ∞"≥#· k
ÉèQí =Æ <åfl=∞"Õ∞!
ÉèQí =Æ <åfl=∂xfl ã¨``« O« Z_»`Q≥ xÆ `≥Å· ^è•~°=Öˇ [Ñ≤ã∂¨ Î ã¨^• =∞#ã¨∞#∞
ÉèQí =Æ O`«∞x Ü«∞O^Õ ÅQÆflO KÕ¿ãÎ P`«‡*Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P *Ï˝#"Õ∞ Ñ¨Ù„`«∞_»∞
''*Ï˝#Ñ¨Ù„`«∞_»∞——
*Ï˝<À^ŒÜ∞« O JÜ«∂ºHõ =∂#ã≤HOõ QÍ ã¨#ºã≤OK«@O JO>Ë HÀiHõÅ#∞
`«ºlOK«O. JÑ¨C_»∞ <åÖ’#∂, JO^ŒiÖ’#∂ L#fl qâ◊fi K≥`· <« åºxfl QÆ∞iÎOK«@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO`«\Ï xO_ç# â◊√^Œú K≥`· #« º=Ú#‰õΩ U =¢ãOÎ¨ K«∞@ìQÅÆ =Ú?
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 89
Ñïq∞`«"∞≥ #ÿ ã¨∂Å÷ ^ÕÇÏ¨ =Ú#ˆH =¢ãOÎ̈ HÍx, JÑïq∞`«=¸, J#O`«=¸

J~Ú# qâ◊fi K≥`· #« º ^Œ~≈° <åxH˜ =∞#¿ã HÍëêÜ«∞O HÍ"åe. ÉÏÇ¨ÏºOQÍ
ã¨#ºã≤OK«@O =Å# „Ñ¨Ü∂≥ [#O ÖË^∞Œ .
''^ÕÇÏ¨ ÉèÏ=O`À =¢™êÎxfl „Ñ¨™êk™êÎ#x K≥ÑÊ≤ ™ê^è#Œ Ö’ „Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ\˜,ì
qâ◊fiK≥`· #« º=Ú#‰õΩ =∂#ã≤Hõ ã¨<åºã¨"∞Õ Jã¨Ö#·ˇ HÍëêÜ«∞ =¢ãOÎ̈ —— Jx <å
ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù J`«ºO`« J^Œ∞ƒùÒ« QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''=∞}˜H˜ Ñ¨Ù@ìÉ’ÜÕ∞ H˘_»∞‰õΩ ^•fi~å =¢ãOÎ̈ WÑ≤Ê™êÎ#x—— ™êfiq∞
HõeyOz# „¿Ñ~°} =Å# =∞}˜H˜ Ñ¨Ù\˜#ì „¿Ñ=∞ ™ê~Ú ~°ÑÚ¨¶ ~åO ^•fi~å =¢ãOÎ¨
WÑ≤Ê™êÎ~x° J#∞‰õΩ<Õ ^•xfl. WÖÏ <åÖ’ =¢ãOÎ¨ QÆ∞iOz XHõ „¿Ñ~°}#∞ HõeyOz,
P „¿Ñ~°} ^•fi~å ##∞fl J#∞„QÆÇÏ≤ Oz, P`«‡`«`åfixfl `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
=¢ãOÎ¨ á⁄O^•Å#fl HÀiHõ |Å"≥∞ÿ QÆ∞~°∞=Ù Ñ¨@¡ qâßfiãÖ`À QÆ∞~°∞É’^èÅŒ ∞
JÅHÕz, P`«‡`«`åfixfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl `«~åfi`« qâ◊fi K≥`· <« åºxH˜ =¢ãOÎ¨ J=ã¨~O°
ÖË^xŒ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, =¢ãOÎ̈ Ñ¨@¡ <å‰õΩ QÆÅ HÀiHõ#∞ `«ºlOz =∂#ã≤HOõ QÍ
ã¨#ºã≤OKå#∞. QÆ∞~°∞^Õ"å! h „¿Ñ=∞ ZO`« qâßÅ"≥∞#ÿ k!
ÉÏÉÏ! =∞e#O ÖËx Ç¨Ï$^ŒÜ∞« "Õ∞ K≥`· #« ºO Jx `≥eÜ«∞KÕâß=Ù. h
J#∞„QÆÇÏ¨ O`À <åÖ’x K≥`· <« åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. <å‰õΩ =¢ãOÎ¨ `À Ñ¨x ÖË^∞Œ .
=¢ãOÎ̈ HÀiHõ #tOzOk. WOHõ ZÑ¨C_»∂ x#∞fl =¢ãOÎ̈ J_»Q#Æ ∞.
D â◊√Éèí ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ h‰õΩ Uq∞=fi#∞? Hõhflà◊§`À HÍà◊√¡ Hõ_Q» ÍÅ<åfl
Jk h"Õ. <Õ#∞ (JÇ¨ÏO) #tOzOk. L#flk #∞"Õfi.
ã¨<åºã≤ `«#Ö’x Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx P#Ok™êÎ_∞» . HÍëêÜ«∞
|@ì Hõ@∞ì‰Ωõ #flO`« =∂„`å# ã¨<åºã¨∞Å∞ HÍÖË~∞° .
90 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
NNN ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ HõeÜ«ÚQÆ J=`å~°O. PÜ«∞<Õ ã¨<å`«#
QÆ∞~°∞=Ù. <å =O\˜ J*Ï˝xx `«iOÑ¨ KÕÜ∞« \ÏxH˜ ã¨^∞Œ ~æ ∞° ~°∂ÑÖÖ’ <å
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ „Ñ¨"ÕtOz ã¨fiÜ«∞O QÆ∞~°∞"≥· J^≥· fi`« ã≤÷uH˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§ JO`å
Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂ÑÖ, "Õ~ˆ Un ÖË^∞Œ J#fl Ñ¨~`° `« åÎ fixfl Ju ã¨∞Å∞=ÙQÍ É’kèOz
''JÇ¨ÏO„|Ç¨Ï‡—— <Õ<Õ P Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂áêxfl J<Õ ã≤u÷ Ö’ LOz# <å QÆ∞~°∞
^Õ=ÙxH˜ Uq∞=fiQÆÅ#∞? JO`å `å<Õ J~Ú# ™êfiq∞H˜ Uq∞=fiQÆÅ#∞?
<å ÉÏÉÏ#∞ JO^ŒiÖ’ K«∂ã¨∂,Î PÜ«∞# ã¨Q∞Æ } ~°∂ÑÖ`À <å ^ŒQiæÆ H˜
=KÕÛ =~°‰Äõ „Ñ¨âßO`«OQÍ Z^Œ∞~°∞ K«∂™êÎ#∞. ™ê~Ú =∂`å! HõkÖË „|Ç¨‡xq!
`«fi~°QÍ =zÛ <å^ŒO@∂ q∞ye# Hõhfl\˜`À (Jk ‰õÄ_® h^Õ) h áê^•Å∞
Hõ_Q» Íe. D ¿Ñ^Œ~åe HÀiHõ f~°∞Û`«b!¡
H H H
=∞iH˘xfl HõÅÅ‰õΩ, ^Œ$âßºÅ‰õΩ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~å÷Å∞.

5.1.1995
=∂ ÃÑ^Œ=Ì ∂‡~Ú ã¨∞=∞#H˜ =zÛ# XHõ HõÅ – ''=OHõ~° HÍà◊§`À XHõ
¢ãÎ‘ QÆ_Ñ» ^¨ •\˜ "≥à§◊ @O——. P~ÀA# =∂ J=∂‡~Ú ã¨∞=∞# Ñ¨Ó[ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂
LO_»QÍ <å‰õΩ ZO^Œ∞HÀ HÍ¿ãÑ¨Ù ^è•º#OÖ’ ‰õÄKÀ"åÅx JxÑ≤OzOk. QÆ∞~°∞=Ù
J#∞„QÆÇÏ¨ O =Å# ^è•º#OÖ’ „Ñ¨âßO`«`« =zÛOk. H˘kÌ¿ãÑ¨\˜ `«~åfi`« ^Œ$â◊ºOÖ’
XHõ #Å¡x ¢ãÎ‘ HõxÑ≤OzOk. LeH˜ Ñ¨_ç ^è•º#O #∞O_ç ÖË=QÍ<Õ =∂ J=∂‡~Ú
`«#H˜ =zÛ# HõÅ#∞ QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ Ok. <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ D HõÅ‰õΩ J~°O÷
`≥eÜ«∞K≥Ü∞« ºQÍ<Õ „|Ç¨‡#O^Œ ™êQÆ~O° Ö’ =Úxy áÈÜ«∂#∞.
1. LeH˜ Ñ¨_ç ÖËz#@∞¡ – JO>Ë r=Ù_»∞ J*Ï˝#OÖ’ L#flÑ¨C_»∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 91
QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨`À J*Ï˝#=∞<Õ pHõ\˜ `˘Åy *Ï˝<À^ŒÜ∞« O HÍQÍ<Õ "≥Å∞`«∞~°∞

„QÆÇÏ≤ Oz#@∞¡.
2. #Å¡x ¢ãÎ‘ – J#QÍ ''=∂Ü«∞——
3. =OHõ~° #_»Hõ – =∞#ã¨∞#∞ ÉèQí =Æ O`«∞x ^è•º#OÖ’ ÅQÆflO K≥Ü∞« ºHõ
„áêÑÖzHõ q+¨Ü∂« ÅÖ’, =„Hõ=∂~°Oæ Ö’ „Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ@ì_O» .
4. QÆ_Ñ» Å¨ ∞ ^•@@O – WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ x„QÆÇÏ≤ Oz, ÑÖK«HÀâ◊=ÚÅ#∞
JkèQqÆ ∞Oz, =∂Ü«∞#∞ ^•@@O.
QÆ`« [#‡ÅÖ’ KÕã#≤ Hõ~‡° Å∞ =∞# rq`åxfl =„Hõ=∂~åæ# #_çÑ™≤ êÎ~Ú.
Ñ¨Ó~°fi [#‡ ã¨∞Hõ$`«O =Å# ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù =∞# rq`«OÖ’xH˜ „Ñ¨"tÕ Oz, *Ï˝#
=∂~åæ# #_çÑO≤ z P`«‡^Œ~≈° #O KÕ~Ú™êÎ_∞» .
7.2.1995
1. ^Œ$â◊ºO ''"≥∂\Ï~°∞ Éˇ‰· Ωõ ÃÑ· XHõ~∞° ‰õÄ~°∞Ûx LO_»QÍ WOH˘Hõ~∞° Jyfl
"≥eyã¨∞#Î fl@∞¡—— HõxÑ≤OzOk. ÉèÏ=O – ™ê^è#Œ =∂~°Oæ Ö’ Ñ¨Ü∞« xOKÕ
t+¨μºxÖ’ QÆ∞~°∞=Ù *Ï˝<åyflx "≥ey™êÎ_∞» .
2. ^Œ$â◊ºO ''QÀ=∂`« "≥ÅH¡ Ö˜ Ï Ñ¨_∞» ‰õΩ#fl@∞¡—— HõxÑ≤OzOk. ÉèÏ=O –
"≥ÅH¡ Ö˜ Ï Ñ¨_∞» ‰õΩ#fl QÀ=Ù #∞Oz H©~Δ åxfl Ñ≤O_»@O U q^èOŒ QÍ
J™ê^èºŒ "≥∂, J^Õ q^èOŒ QÍ =„Hõ=∂~°Oæ Ö’ LÑ¨x+¨`åû~åxfl „QÆÇÏ≤ OK«@O
™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞.
3. ^Œ$â◊ºO ''"≥∞>ˇÅì ∞ ^èiŒ Oz# ¢ãÎ‘ XHõi áê^•Å∞ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x "ÕàÏ§_»@O——
HõxÑ≤OzOk.
92 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ÉèÏ=O – ÉèíQÆ=O`«∞x áê^ŒO Ñ¨@∞ì‰õΩx =ÚH˜Î =∂~°æOÖ’
„Ñ¨Ü∂« }ÕK«\ÏxH˜ ¢ãÅÎ‘ ∞ HÍx, Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ HÍx Z=Ô~<· å J~°∞›Ö.Ë
4. ^Œ$â◊ºO ''|Å∞ƒ "≥ÅQÆ@O——
ÉèÏ=O – *Ï˝# *’ºu „Ñ¨HÍtOK«@O.
''™ê^è#Œ =∂~°Oæ Ö’ „Ñ¨"tÕ Oz# t+¨μºxÖ’ QÆ∞~°∞=Ù *Ï˝# *’ºux
"≥ey™êÎ_∞» . J\ì̃ ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ ã¨„Hõ=∞"≥∞#ÿ q^è•#OÖ’ "Õ^•O`« ™ê~°=Ú#∞
„QÆÇÏ≤ Oz ™ê^è#Œ Ö’ =ÚO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Ù~ÀQÆq∞OKåe. JÖÏ ™ê^è#Œ KÕÜ∞« \ÏxH˜
¢ã,Î‘ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ Z=Ô~<· å J~°∞›Ö.Ë P q^èOŒ QÍ QÆ∞~°∞=Ù =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« OÖ’
„Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ ™ê^è#Œ ™Èáê<åÅ#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOK« QÆey# ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ P`«‡*’ºux
^Œi≈OK«QÅÆ ∞QÆ∞`å~°∞.
ã¨„Hõ=∞ =∂~°Oæ JO>Ë XHõ „Hõ=∞ Ñ¨ûúŒ Ö’ J@∞áÈ@∞¡#∞ `«@∞ì‰Ωõ O@∂
™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ Ñ¨Ù~ÀQÆq∞OKåe. JO^Œ∞Ö’ `«=∞‰õΩ ÅaèOKÕ ã≤^∞Œ Åú #∞ =„Hõ =∂~°Oæ Ö’
LÑ¨Ü∂≥ yOK«~å^Œ∞. `«=∞â◊HxÎ˜ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕã∞¨ HÀ~å^Œ∞. F~°∞Ê`À „â◊^`úŒ À
™ê^è#Œ KÕã#≤ "åiH˜ ã¨^∞Œ ~æ ∞° Hõ\ÏHõOΔ =Å# ÉèQí =Æ ^Œ#∞„QÆÇÏ¨ O =Å# *Ï˝#*’ºu
„Ñ¨HÍâ◊OÖ’ P`«‡^Œ~≈° #O Åaèã∞¨ OÎ k——.
Z=~À =™êÎ=∞x K≥Ñ`≤ Õ "åà◊§ HÀãÖ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx
L<åfl#∞. H˘O`«¿ãÑ¨\ ˜H˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ ^è•º#ã≤÷uÖ’ LO_çáÈÜ«∂#∞.
ã¨=∂kèãu÷≤ . <å ''QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ™ê~Ú, <Õ#∞, Z=fi~°∂, U =ã¨∞=Î Ó ÖË^∞Œ .
JO`å â◊¥#ºO. P ã≤u÷ #∞Oz H˘O`« ¿ãÑ¨\H˜ ˜ ÉÏÇ¨Ïºã≤u÷ H˜ =KåÛ#∞. QÆ∞~°∞^Õ"å!
W^ŒO`å K«OK«Å"≥∞#ÿ ã≤u÷ Ö’ „"åã≤OkHÍ^Œ∞. Jk xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ ã≤u÷ . ÉÏÇ¨ÏºOÖ’x
„Ñü=ã¨∞=Î Ó Ñ¨~=° ∂`«‡~°∂ÑÖQÍ HõxÑ≤ã∞¨ #Î flk.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 93
™êÜ«∞OHÍÅO y<≥flÅ∞ Hõ_»∞QÆ∞`«∂ LO>Ë ''XHõ h\˜ aO^Œ∞=Ù

=∞Ç¨ã¨=Ú„^ŒOÖ’ Hõeã≤ áÈ~ÚOk—— J#fl ÉèÏ=# =zÛOk. 1985Ö’ ™êfiq∞
Ñ¨Ù\#ì˜ ~ÀA‰õΩ Ñ¨Ù@Ñì i¨ Î "≥à√◊ `«∞O>Ë ''XHõ h\ãO^Œ∞=Ù ã¨=Ú„^ŒOÖ’ Hõeã≤#@∞¡——
J#fl=∂@Å∞ qxÑ≤OKå~Ú. nxH˜ ÉèÏ=O ™êfiq∞ Dq^èOŒ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''r"å`«‡ J<Õ J=∞$`«aO^Œ∞=Ù Ñ¨~=° ∂`«‡ J<Õ J=∞$`« ™êQÆ~O° Ö’
Hõeã≤áÈ~ÚOk. r=Ù#‰õΩ J=∞$`«`fi« O ã≤kOú zOk.——
r=Ù_<» Õ J=∞$`«aO^Œ∞=Ù ''Ñ¨~=° ∂`«‡—— J#|_Õ J=∞$`«™êQÆ~O° #∞O_ç
Ñ¨Ù\˜#ì "å_Õ#x `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
~å„u P P~°_∞» QÆ∞Å QÆkÖ’ qâ◊fiO JO`å xO_çáÈ~ÚOk. ZHõ¯_çHÀ
"≥o§ U^À K«∂_®Å#fl „ÉèÏOu ÖËx ã≤u÷ . `Õ[ã¨∞û WHõ¯_ç #∞O_Õ „Ñ¨HÍtã¨∞#Î fl^Œ<Õ
k=ºÉèÏ=# HõeyOk.
áê^•Å "Õà§◊ #∞Oz ã¨ÇÏ¨ „™ê~°O =~°‰Äõ [~°[~°áêH˜ qÑ¨s`«OQÍ
‰õΩkÑ≤"ãÕ #≤ @∞¡ â◊s~°OÃÑH· ˜ ÖËz#@∞¡QÍ JxÑ≤OzOk.
L^ŒÜ∞« O `˘\ì̃Ö’ =¸@ L#fl@∞¡ HõxÑ≤OzOk. LÑ¨C h\˜Ö’
Hõeã≤#@∞¡ r"å`«‡ Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’ Hõeã≤#@∞¡ ™êfiq∞ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
QÆ∞~°∞^Õ"å! x#∞fl <åÖ’<Õ K«∂ã¨∞‰õΩx, <Õ#∞ J#flk áÈQ˘@∞ìH˘x
P#O^Œ™êQÆ~O° Ö’ =Úxy áÈÜ«∂#∞ HÍh, x#∞fl á⁄Ok# P#O^ŒO Ñ¨k=∞OkH©
ÑÖKÕ=~°‰Äõ <å‰õΩ `«$Ñ≤ÖÎ ^Ë ∞Œ .
=∂ =¸_»= J=∂‡~Ú ã¨∞*Ï`«H˜ =zÛ# XHõ HõÅ‰õΩ ™êfiq∞ D
q^èOŒ QÍ J~°O÷ `≥eÜ«∞ KÕâß~°∞.
94 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
''D qâßÅ"≥∞#ÿ qâ◊fiO „Ñ¨H$õ u KÕ`« JÅOHõiOK«|_ç L#flk. ™êfiq∞
^ŒQ~æÆ ‰° Äõ _ç# "å~°O`å ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ P^è•ºu‡Hõ ™ê^è#Œ Ö’ KÕ~∞° = J~Ú#"å~°∞.
D qâßÅ qâ◊fiOÖ’x ã¨Å÷ O U XHõ¯iHÀ ZO`À H˘O`« K≥O^ÕkHÍ^Œ∞. Jk
JO^ŒiH© K≥Ok#k. P`«‡*Ï˝# =∂~°Oæ Ö’ `å=Ú Z#∞fl‰õΩ#fl „Ñ¨Ü∂« }=∂~°=æ Ú,
"ÕQÆ=Ú ##∞ãïOz r=ÙÅ∞ =ÚO^Œ∞, "≥#∞Hõ `Õ_®Å`À ÉèíQÆ=O`«∞x
KÕ~∞° `«∞O\Ï~°∞.
=∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ â◊√ÉèHí ~õ "° ∞≥ #ÿ `«ÅÑ¨ÙÖË r=Ù#‰õΩ =∞OQÆà™◊ êfl#O. J<ÕHõ
JÇ¨ÏOHÍ~°ÑÙ¨ =∂Ü«∞á⁄~°Å∞ KèkÕ OK«|_ç# `«~åfi`« `≥Åx¡ â◊√^Œú ã¨`fi« QÆ∞}O
âı+ã≤ ∞¨ OÎ k `≥Åx¡ H˘|ƒiÖÏQÍ. ™êfiq∞H˜ ã¨=∞iÊOK«=Åã≤#k Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¶Å¨ O.
*Ï˝<åyflÖ’ r=ÙÅ Hõ~‡° Å∞ ^ŒQOúÆ KÕÜ∞« |_ç P`«‡ „Ñ¨HÍtã¨∞OÎ k——.
L^ŒÜ∞« O #∞O_ç ZO_»"_Õ Hç ˜ Ñï`åÑÖ K≥Ok# r=ÙÅ∞ ™êÜ«∞OHÍÅO
K«Å|¡ _ç ¿ã^Œf~ˆ q^èOŒ QÍ *Ï˝<åyflÖ’ `«ÑO≤ K«∞ Ü≥∂QÆ∞Å∞ P`«‡^Œ~≈° #O`À
K«Å|¡ _»∞`å~°∞.
Ñ¨~=° ∂`«‡ `Õ[ã¨∞û#∞ ^Œi≈Oz P`«‡™êHΔÍ`å¯~°O á⁄Ok, r=Ù_»∞
Ñ¨~=° ∂`«‡ XHõ¯~ˆ ##fl JÉè^Ë Œ ^Œ~≈° #O HõÅQÆ@O =Å# r=Ù#‰õΩ ÉèQí =Æ O`«∞_»O>Ë
ÉèÜ
í ∞« O HÍx, "Õ~∞° ÉèÏ=OHÍx LO_»=Ù. r=„|ÃÇÏ· ‡HõºÜ≥∂QÆO ã≤kOú z# `«~åfi`«
‰õÄ_® Ñ¨~=° ∂`«‡ â◊√Éè^í $Œ +≤ì r=Ùx Ü«∞O^Œ∞ ÅQÆfl"≥∞ÿ LO@∞Ok.
rq`«OÖ’ r=ÙÅ∞ Z<Àfl LQÍ^Œ∞Å∞ [~°∞Ñ¨Ù‰õΩO\Ï~°∞. HÍx,
ÉèQí =Æ O`«∞x á⁄O^Œ@"Õ∞ rq`«OÖ’ x["≥∞#ÿ #∂`«# J^è•ºÜ«∞O. J^Õ Jã¨Ö#·ˇ
LQÍk. J\˜ì Jã¨Ö#·ˇ #∂`«# rq`«OÖ’ Ñ¨~=° ∂`«‡ ™êHΔÍ`å¯~°"∞Õ =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ k.
JÑ¨C_»∞ rq`«OÖ’ HõeQˆ Hõ+ãì̈ ∞¨ MÏÅ Ñ¨@¡ ã¨=∞ÉèÏ="Õ∞ LO@∞Ok. HÍ|\ì̃
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 95
KÕ^∞Œ , Ñ¨ÙÅ∞Ñ¨ÙÅ =O\˜q ÖË=Ù. JO`å =∂^è∞Œ ~°º"Õ∞. Uk ãÖÉèqí xz<å Jk

ÉèQí =Æ ¢`Ê« ™ê^Œ"∞Õ .
Ñ¨~=° ∂`«‡HÔ · Ñï`«ÑO≤ KÕ "ÕÅH˘Ån r=ÙÅÖ’ U XHõ¯~À W^Œ~Ì À =∂„`«"∞Õ
ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ KÕ~∞° = HÍQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. ™ê^è#Œ =∂~°Oæ Ö’ X_ç^∞Œ _»∞‰õΩÅ#∞
^è~·≥ º° OQÍ Z^Œ∞~˘¯x, J}˜=∂k ã≤^∞Œ Åú #∞ q_çzÃÑ\ì̃ Hˆ =ÅO Ñ¨~=° ∂`«‡#∞
=∂„`«"∞Õ HÀ~°∞‰õΩ#fl "å~°∞ ã≤kxú á⁄O^ŒQÅÆ ∞QÆ∞`å~°∞!—
1995 QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi <Õ#∞, =∂ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ „Ñ¨ã#¨ flO, =∞ik
"Õ}∞QÀáêÖòQÍ~°∞ QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞‰õΩ Ñ¨Ù@ìÑi¨ HÎ ˜ |Ü«∞Å∞^Õi "≥àÏ§=Ú.
L^ŒÜ∞« O <Õ#∞, K≥ÖÅ¡ˇ ∞ „Ñ¨ã#¨ flO ™êfiq∞ ^Œ~≈° #O HÀãÖ =∞Ok~åxH˜
"≥àÏ§=Ú. ''áê^Œ∞HõÅ∞ Ñ¨@∞ì‰Ωõ "≥o§# "åà◊§O^ŒiH© áê^Œ#=∞™ê¯~°O W™êÎ~∞°
HÍh D ~ÀA áê^Œ#=∞™ê¯~°O W¿ãÎ <å‰õΩ `«$Ñ≤—Î — Jx =∂ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ J#flk.
DÖ’QÍ Z=~À =ÚO^Œ∞ Öˇ·#∞‰õΩ~°O_ç Jx =∞=∞‡efl Ñ≤eKå~°∞. "≥o§
‰õÄ~°∞Û<åfl=Ú. ™êfiq∞ =∂ Z^Œ∞~°∞QÍ =zÛ xÅ|_®¤~°∞. =∂ K≥Öˇ¡Å∞
áê^Œ#=∞™ê¯~°O KÕã¨∞‰õΩ#flk. <å‰õΩ áê^Œ#=∞™ê¯~°O KÕã¨∞HÀ"åÅx
JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . (ÉÏÉÏ áê^•Å∞ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’<Õ L<åflÜ«∞#fl L^ÕâÌ º◊ O`À)
''ÉÏÉÏ! Ñ¨ÙãÎ̈HOõ —— J<åfl#∞. (Ñ¨ÙãÎ̈HOõ – J#∞Éè∂í `«∞Å _≥s· ) ã¨=∂^è•#O.
K≥ÑÊ¨ ‰õΩO_® <å Hõà§◊ Ö’H˜ K«∂ã≤ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. 1984 QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞ #∞Op
™êfiq∞ ã¨xflkèH˜ "≥à√◊ `«∞#fl <å ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ ™êfiq∞ WÖÏ=zÛ xÅ∞KÀ=@O
"≥Ú^Œ\ ™˜ êi. ZÑ¨C_»∞ WÖÏ [~°QÖÆ ^Ë ∞Œ .
96 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
8.7.1995
=∞^è•ºÇ¨ÏflO XO\˜ QÆO@‰õΩ Ñï"Î åã≤ ™ê~Ú~å=Úx áê^Œ∞HõÅ∞
Tˆ~yOÑ¨ÙQÍ |Ü«∞Å∞^Õi<å~Ú. =∞OQÆà◊ "å^•ºÅ∞, ÉÏO_»∞ "Õ∞à◊O
„"≥∂QÆ∞`«∞O_»QÍ, "≥#∞Hõ HÀÖÏ@O |$O^ŒO K«H¯õ QÍ J_»∞QÆ∞Å∞ "Õã∂¨ ,Î HÀÖÏ@O
KÕã∂¨ Î HÀÖÏÇ¨ÏÅOQÍ, Hõ#∞flÅ ÑÖ_»∞QÆQÍ Tˆ~yOÑ¨Ù |Ü«∞Å∞^ÕiOk. <≥=∞e
"åÇ¨Ï#O, ã¨fi~°‚ H˜s@O, |OQÍ~°∞ =Ú~°o, #=~°`«fl Yz`«=∂Å,
H“ã¨∞ÎÉèí=∞}˜Ç¨~°O`À, =ÚO^Œ∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ Q˘_»∞QÆ∞Å∞ Ñ¨@∞ì‰õΩx, áê^Œ∞HõÅ∞
t~°ã∞¨ û# ^èiŒ Oz JÖÏ ÉèHí Îõ |$O^ŒO "≥∞Å¡"∞≥ ÅQÍæ #_»∞ã¨∂Î LO>Ë ~Ô O_»∞
QÆO@Å ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™ê~Ú~å=Ú_»∞ z~°∞[Å∞¡`À Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ Jaè¿+HÕKå~°∞.
Uq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ O ™êfiq∞k!
D ^Œ$â◊ºO HõeÜ«ÚQÆOÖ’x Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ „`Õ`åÜ«ÚQÆOÖ’x ~å=∞
Ñ¨\Ïìa¿è +Hõ ^Œ$âßºxfl `«ÅÑ≤OÑ¨ KÕãO≤ k. Jk =~°¬O HÍ^Œ∞.. ™ê~Ú „¿Ñ=∞[Å∞¡!
H©iÎ H©i\Ïxfl ^èiŒ Oz# ™êfiq∞H˜ ã¨fi~°‚ H˜s@O ZO^Œ∞‰õΩ? ã¨`º« "Õ∞
HõO~îåÉèí~°}"≥∞ÿ# ™ê~ÚH˜ H“ã¨∞ÎÉèí=∞}˜Ç¨~°O HÍ"åÖÏ! ã¨Êù\ ˜HõO ÖÏO\˜
ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ ™ê~ÚH˜ ã¨Ê\ù H˜ =õ ∂Å ZO^Œ∞‰õΩ? `«# „H©QOÆ \˜ K«∂Ñ¨Ù`À =∞#
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞ ~°OlOÑ¨ KÕã∞¨ #Î fl Hõ#flÜ«∞º‰õΩ =Ú~°o`À Uq∞ Ñ¨x? J=hfl
fã¨∞‰õΩ =zÛ# Éèí‰õΩÎÅ HÀiHõ#∞ =∞xflOz "åà◊§#∞ ™ê~Ú Hõ$+¨μ‚_»∞
J#∞„QÆÇÏ≤ OKå_»∞.
™ê~Ú ~å=∞HÀ\˜ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ#∞ ã≤O^Œ∂~°ÑÙ¨ ~°OQÆ∞ =¢ãOÎ¨ `À =¸@Å∞
Hõ\ ì̃ `«ÅÅÃÑ· ÃÑ@∞ì‰Ωõ x ~å=∞ÉèHí Îõ |$O^ŒO #_»z =ã¨∞OÎ >Ë "å~°kè ^•\˜#
"å#~° Ãã#· ºOÖÏ JxÑ≤OzOk. P<å_»∞ ~å=∞HÍ~°ºOÖ’ "å#~°∞Å∞ `«i¿ãÎ
D<å_»∞ ™ê~Ú <å=∞O`À Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ `«iOKå~°∞!
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 97
9.7.1995
L^ŒÜ«∞O áê^Œ∞HõÅ∞ Ñ¨@∞ì‰õΩx JO^Œ~°∂ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. JÖÏ
‰õÄ~ÀÛ=@O <å‰õΩ W+ì̈O ÖË^∞Œ . HÍh, zII ÉèÏã¨¯~°âß¢ãÎ≤ (=∂ JHõ¯Ü«∞ºQÍi
JÉÏƒ~Ú) áê^Œ∞HõÅ∞ <å‰õΩ WzÛ ‰õÄ~ÀÛ=∞#@O =Å# <Õ#∞ JÖÏ ‰õÄ~ÀÛHõ
`«ÑÊ¨ ÖË^∞Œ . <å QÆ∞~°∞^Õ=Ùx „¿Ñ~°}`À<Õ W^ŒO`å [~°∞QÆ∞`«∞#fl^Œx xtÛO`«QÍ
L<åfl#∞. ™êfiq∞ =KåÛ~°∞. áê^Œ∞HõÅ∞ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x ''h áê^•Å∞ ZÑ¨C_À WKåÛ=Ù.
=∞m§ W^ŒO`å Uq∞\˜?—— J#∞‰õΩO@∂ ‰õΩ_ç KÕu`À <å QÆ∞~°∞^Õ=Ùx Z_»=∞
áê^ŒO Ñ¨@∞ì‰Ωõ x ''QÆ∞~°∞^Õ"å! J<åfl#∞. ''=∞Ozk—— JO@∂ "≥o§áÈÜ«∂~°∞.
áê^ŒO ã¨Ê~°≈ H˘`«QÎ Í JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . 1984 QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞ ~ÀA# QÆ∞~°∞=ÙQÍ
`«# áê^ŒO WKåÛ~°∞. P ã¨Ê~°≈ W<Õflà◊√§QÍ =∂#ã≤HOõ QÍ J#∞Éèqí ã¨∂<Î Õ L<åfl#∞.
JO^Œ∞Hˆ WÑ¨C_»∞ áê^ŒãÊ¨ ~°≈ H˘`«QÎ Í JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . JÑ¨C_»∞ ™êfiq∞ ‰õΩ_çáê^ŒO
<å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ=∞ÅO g∞^Œ LOz, ã¨Q∞Æ }~°∂ÑÖÖ’ ~Ô O_»= áê^ŒO WÖÏ
1995 QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞H˜ WKåÛ~°∞.
P ~ÀA ~å„u =zÛ# HõÅÖ’ ''<Õ#∞ XHõ QÆkÖ’ L<åfl#∞. QÆ_Ñ» ¨
Ö’Ñ¨Å L#fl ##∞fl KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ #Å¡x PÉ’`«∞ =zÛ "ÕQOÆ QÍ ‰õΩ=∞‡É’~ÚOk.
ÉèÜ
í ∞« O`À <Õ#∞ QÆ_Ñ» ^¨ •\˜ ~å‰õΩO_® <å |Å=∞O`å „Ñ¨Ü∂≥ yOz <≥\ì˜ "Õâß#∞.
HÍx, Jk =∞m§ =∞m§ <åÃÑH· ˜ =ã¨∂<Î Õ LOk. ^•xfl <≥@\ì ÏxH˜ <å â◊HÎ̃
KåÅÖË^∞Œ . ™ê~Ú~å=∂ ™ê~Ú~å=∂ Jx ÃÑ^ŒQÌ Í Ñ≤eKå#∞. JÑ¨C_»∞ `≥Åx¡
|@ìÅ`À XHõ =ºH˜Î =zÛ P PÉ’`«∞#∞ Y_»Oæ `À á⁄_çKå_»∞. ~°HOÎõ „Ñ¨"åÇ¨ÏOQÍ
áêiOk—— `≥Å"¡ åi D HõÅ‰õΩ J~°O÷ Uq∞@x ™êfiq∞x (=∞#ã¨∞Ö’<Õ) J_çQÍ#∞.
™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ # ã¨=∂^è•#O (=∂#ã≤HOõ QÍ<Õ)
''Ñ¨^HŒ ˘O_Õà√◊ §QÍ ##∞fl QÆ∞~°∞=ÙQÍ h ^è•º#OÖ’ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<åfl=Ù. h
98 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Ñ¨Ó~°fi [#‡Å Hõ~‡° =∂Ü«∞ ~°∂ÑÖÖ’ hÖ’ „Ñ¨"tÕ ã¨∂<Î Õ L#flk. D ~ÀA`À
h Hõ~‡° Ñ¨ÓiÎQÍ `˘ÅyOk. <å ~Ô O_»= áê^ŒO D ~ÀA h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ=∞ÅOÖ’
ÃÑ\ì̃ Ñ¨ÓiÎQÍ xez áÈÜ«∂#∞. WHõ ZÑ¨C_»∂ hÖ’ =∂Ü«∞ „Ñ¨"tÕ OK«^∞Œ .
<Õ#∞ xez# KÀ@ =∂Ü«∞‰õΩ ™ê÷#O ÖË^∞Œ . WHõ g∞^Œ@ „Ñ¨âßO`«OQÍ LO_»∞——
Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
Ñ¨^HŒ ˘O_Õà√◊ §QÍ ÖËx „Ñ¨âßO`«`« =zÛOk. t= ÑÖKåHõiΔ J<Õ
<å=∂=∞$`«ÑÙ¨ ÉÁ@∞¡ <åÅ∞Hõ‰Ωõ ~°∞z K«∂Ñ≤Oz, W<Õflà◊¥§ P <å=∂<Õfl
J=∞$`«OÖÏ ¿ãqã¨∂Î D ~ÀA# Ñ¨ÓiÎQÍ HõeÜ«ÚQÆ ^≥·="≥∞ÿ# ™ê~Ú
„¿Ñ=∞`«`fi« OÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂#∞. W<Õflà◊√§ Z<Àfl J#∞Éè∂í `«∞Å∞ á⁄O^•#∞.
HÍx, D J#∞Éè∂í u =∞#ã¨∞‰õΩ JO^Œx Jf`«"∞≥ #ÿ ã≤u÷ .
Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’<Õ =∞~˘Hõ ~ÀA# =zÛ# HõÅ ''QÀ=Ù á⁄^Œ∞QÆ∞ #∞O_ç
<Õ#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ <À\˜`À QÀH©~Δ åxfl „`åQÆ∞`«∂, PáêÅx Ñ¨ÙH˜¯@ Ñ¨\ ì˜ ™ê~Úx
P áêÅ`À<Õ Jaè¿+H˜ã∞¨ #Î fl@∞¡ HõxÑ≤OzOk.—— HõÅ‰õΩ `≥eÜ«∞KÕã#≤ ÉèÏ=O –
''QÀ=∂`« "Õ^=Œ ∂`«. QÀH©~Δ "° ∞Õ LÑ¨x+¨`åû~°O. ã¨fiÜ«∞OQÍ á⁄^Œ∞QÆ∞ #∞O_ç
<Õ~∞° QÍ áêÅ#∞ „`åQÆ@=∞O>Ë ™êfi#∞Éè=í O`À "Õ^•O`« ™ê~°=Ú#∞ „QÆÇÏ≤ OK«@O.
Ñ¨ÙH¯˜ @ |\˜#ì áêÅ`À ™ê~ÚH˜ Jaè¿+HõO JO>Ë "Õ^•O`« ™ê~°=Ú#∞ „QÆÇÏ≤ Oz,
PK«~} ° Ö’ „Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ\ì̃, ™êfiq∞x P "Õ^Œ "å‰õΩ¯Å`À<Õ H©iOÎ K«@O...——
9.7.1995
D ~ÀA HõÅÖ’ ''=∂ <å#flQÍ~°∞ [s JOK«∞ |@ìÅ`À ‰õΩsÛÖ’
‰õÄ~°∞Ûx LO_»@O—— HõxÑ≤OzOk. <Õ#∞ ''<å#flQÍ~°∂! g∞~°∞ rqOKÕ
L<åfl~å?—— JO@∂ PÜ«∞# ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥àÏ§#∞. PÜ«∞# =^ŒÌ Zxq∞k ãÖIIÅ
áêÑ¨ L#flk. `«~åfi`« PÜ«∞# <å‰õΩ +≤i_ô ÉÏÉÏÖÏ HõxÑ≤OKå~°∞.—
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 99
HõÅ‰õΩ `≥eÜ«∞KÕã#≤ ÉèÏ=O – ''ÉÏÉÏÜÕ∞ =∞# `«O„_ç, PÜ«∞<Õ

Dâ◊fi~°∞_»∞, =∂Ü«∞‰õΩ =â◊√_≥· r=Ù_»∞ Z<Àfl [#‡Å∞ ZuÎ, z=~°‰Ωõ `å#∞,
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ "Õ~∞° HÍ^Œx `≥eã≤# `«~åfi`« ÉèQí =Æ O`«∞x HÀãÖ `«ÑO≤ z, QÆ∞~°∞=Ù
J#∞„QÆÇÏ¨ O`À *Ï˝# =∂~åæ# =∂Ü«∞#∞ `˘ÅyOK«∞‰õΩx, PiÎ`À Jã¨Ö#·ˇ
`«O„_ç J~Ú# Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ KÕ~@° O——.
13.7.1995
™êÜ«∞O„`«O Éèí[# `«~åfi`« ™êfiq∞ |Ü«∞@‰õΩ =zÛ =∞Ok~°O
=~°O_®Ö’ xÅ∞K«∞<åfl~°∞. "å`å=~°}O KåÖÏ „Ñ¨âßO`«OQÍ L#flk. ãÖ^è•º
ã¨=∞Ü«∞O. ™êfiq∞x „Ñ¨âßO`«OQÍ K«∂ã¨∞<Î åfl#∞. L#fl@∞¡O_ç ™êfiq∞ ã¨∞=∂~°∞
U_»∞ J_»∞QÆ∞Å Z`«∞ÎÖ’, Z`«∞Î‰õΩ `«y# ÖÏ=Ù`À, ZO`À „Ñ¨âßO`«OQÍ
HõxÑ≤OKå~°∞. ™êfiq∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒQÌ Í HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl~°∞ Jx J#∞‰õΩ<Õ Ö’Ñ¨Å
''qâ◊fiq~å@ ã¨fi~°∂ÑÖ h‰õΩ K«∂Ñ≤ã∞¨ <Î åfl#∞. W<Õflà◊√§QÍ q~å@ûfi~°∂áêxfl
^è•ºxã¨∞<Î åfl=Ù. JO^Œ∞Hˆ D ^Œ~≈° # ÉèÏQÍºxfl HõÅ∞QÆ KÕã∞¨ <Î åfl#∞—— Jx ™êfiq∞
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
P P#O^ŒO =i‚OK«ÖxË k. =∂@Å‰õΩ JO^Œxk. P q~å@ûfi~°∂áêxfl
^Œi≈ã¨∂Î JO`å =∞izáÈÜ«∂#∞. `«~åfi`« ™êfiq∞ ##∞fl =∞m§ =∂=ÚÅ∞
ã≤u÷ H˜ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞.
J^Õ ~ÀA Hõ#|_ç# =∞~˘Hõ ^Œ$â◊ºO –
''U_»∞ (7) JOÔH, XHõ áê^ŒO g∞^Œ Ñ¨Ù=Ùfi Ñ¨_@
» O, XHõ áê^ŒO <å
"≥Ñ· Ù¨ ÃÑ@ì@O——.
D ^Œ$âßºxH˜ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ – ''=∞#k U_»_∞» QÆ∞Å
100 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ãÖ|O^èOŒ . ##∞fl Éè~í QÎ° Í ‰õÄ_® P~åkèOKå=Ù. HÍ|\ì̃ D ~ÀA #∞Oz
x#∞fl Éèií OKÕ "å_»∞QÍ h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’H˜ J_»∞QÆ∞ ÃÑ\Ïì#∞. XHõ áê^ŒO g∞^Œ
Ñ¨Ù=Ùfi Ñ¨_@
» =∞O>Ë h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨ÙëêÊxfl ã‘fiHõiOKå#∞.
<å ~Ô O_»∞ áê^•Å∂ h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ |OkèOK«|_®¤~Ú. D ~ÀA
#∞Oz ^è~Œ ‡° =∂~åæ# ã≤~÷ `° fi« O`À =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ`å=Ù—— Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
14.7.1995# |Ü«∞Å∞^Õi 15.7.1995# Ñ¨Ù@ìÑïÎ #∞O_ç
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£‰Ωõ =KåÛ=Ú.
30.10.1995
`≥Å"¡ å~°∞ ~°≠Ï=Ú# HõÅ –
''<Õ#∞ „Ñ¨âßO`«OQÍ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞#Î fl QÆOQÆ X_»∞#¤ L<åfl#∞. QÆOQÆ J=`«e
X_»∞#¤ `≥Åx¡ Ñ¨ÓÅ`À á⁄^ŒiÅ∞¡. ^•xÖ’ ÃÑo¡ H˘_»∞‰õΩ, ÃÑo§‰õÄ`«∞~°∞. JÑ¨C_Õ
q"åÇ¨ÏO [iyOk. `≥Åx¡ eb¡ÑÓ¨ Å`À q~°|∂ã≤# K≥@∞ì. XHõ ÉÏÅ∞_»∞ P
K≥@∞ì "≥Ú^ŒÅ∞ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x TÑ¨Ù`«∞O>Ë [Å[Å Ñ¨Ó=ÙÅ∞ ~åÅ@O, JHõ¯_» XHõ
ÃÑ^ŒÌ =Ú`«~Î Ú^Œ∞=——.
ÉèÏ=O – =∞#ã¨∞ L~°HõÅ∞ "Õ¿ã „Ñ¨"åÇ¨ÏOÖÏ\˜k. ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù
J#∞„QÆÇÏ¨ O`À ™ê^è‰Œ Ωõ _çÖ’x =$`«∞ÅÎ ∞ JiHõ@|ì _ç, X_ç^∞Œ _»∞‰õΩÅ∞ ÖËx rq`«O
á⁄Ok#Ñ¨C_»∞ „Ñ¨âßO`«"∞≥ #ÿ #kÖÏ J`«x rq`«O ™êQÆ∞`«∞Ok. JÑ¨C_»∞
Ö∫H˜Hõ =º=Ç¨~åÅ∞ JO`«iOz ÉèQí =Æ O`«∞x g∞^Œ =∞#ã¨∞ ÅQÆflO J~Ú J`«x
á⁄O^Œ∞HÀi r=Ù_»∞ `«Ñ™≤ êÎ_∞» . `«Ñã¨ ∞¨ û ^•fi~å J`«xÖ’x ^≥g· QÆ∞}ÏÅ∞
qHõã≤Oz# ‰õΩã¨∞=∂Öˇ· P^è•ºu‡Hõ ™œ~°ÉèÏÅ∞ "≥^Œ[Å∞¡`å~Ú. JÑ¨C_»∞
ã¨∞QÆ∞}=ÚÅ<Õ Ñ¨ÙëêÊÅ∞ q"åÇ¨Ï "ÕkHõQÍ =∂Ü«∞ `˘Åy# r=Ù_»∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 101
J#O`«~å=Úx ^Œi≈Oz Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’ b#O HÍ=@"Õ∞ r"å`«‡, Ñ¨~=° ∂`«‡Å

HõàÏº}O.
''ÉÏÅ∞_»∞ K≥@∞ì "≥Ú^ŒÅ∞ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x `≥Åx¡ eb¡ Ñ¨ÓÅ∞ ~åÅÛ@O——
JO>Ë ÉÏÅ n"≥#Å∞ „|Ç¨Ï‡n"≥#Å∞.. `å#∞ ã¨$+≤ìOz# a_»¤ `«##∞
KÕ~∞° ‰õΩ<åfl_»#fl P#O^ŒO`À ã¨$+≤Hì ~õ Î° J~Ú# „|Ç¨Ï‡ =ÚH˜Î á⁄Ok# `«# a_»x¤
Ñ¨ÓÅ`À Jaè¿+HÕz Pj~°fikOK«@O. P ÃÑ^ŒÌ =Ú`≥^ÂÎ ∞Œ = ''™êHΔ̃QÍ xez#
[QÆ<å‡`«——.
H H H
HõÅ – ''u~°∞Ñü H˘O_», =∞}˜ Ñ¨@∞ì p~°`À H˘O_» Z‰õΩ¯`å#x

J#@O, <Õ#∞ qÅ∞"≥#· Ñ¨@∞ìp~°`À H˘O_» ZHõ¯=^ŒxÌ J#@O—— –
ÉèÏ=O – ''^ÕÇÏ¨ ÉèÏ=O`À qÅ∞"≥#· Ñ¨@∞ì|@ì Hõ@∞ì‰Ωõ x H˘O_» ZHõ¯@O
HÍ^Œ∞. ^ÕÇÏ¨ ÉèÏ=O áÈQ˘@∞ì‰Ωõ x, P`«‡#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x ''<Õ#∞ ^ÕÇ¨ xflHÍ#∞..
P`«‡#∞—— J#fl ^Œ$_èz» `«OÎ `À P^è•ºu‡Hõ tY~åxfl KÕ~∞° ‰õΩx, ã¨~fi° "åºÑ¨‰Ωõ _≥#·
q+¨μ=‚ ¸iÎx ^Œi≈Oz, =ÚHÎ̃HÍO`«#∞ KÕÑ\¨ ,ì̃ qâßfixˆH Jkè<`Õ Q« Í xez
"≥∂HõΔ ™ê„=∂*ÏºxH˜ UeHõ HÍ"åe——.
ÑÖKÕO„kÜ«∞=ÚÅ∞ Ñ¨x KÕã#≤ O`«HÍÅO P`«‡^Œ~≈° #O HÍ^Œ∞. HÀiHõÖË
ã¨~åÊÅ∞. "å\˜x |OkèOz, ÑÖKÕO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ\˜ì P`«‡*’ºux
^Œi≈OKåe.
H H H
Zxfl |O^è•Öˇ<· å =^Œ∞Å∞HÀQÆÅ=Ú. HÍh, ÉèQí =Æ O`«∞x`À U~°Ê_ç#

J#∞|O^è•xfl =∂„`«O `≥OK«∞HÀÖË=Ú. `≥OK«∞‰õΩx rqOK«Ö=Ë Ú. P‰õΩ K≥@∞ìx
102 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
JO\˜ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x L#flO`« =~°̂H Ñ¨KÛ« QÍ LO@∞Ok. K≥@∞ì#∞ =ke ÃÑ_ç`Õ
„HÕ^ŒÑ_¨ ç ^Œ∞=Ú‡^è∂Œ oÖ’ Ñ¨_áç È`«∞Ok.
ZO`« =∞OkH˜ ^ŒQ~ÔæÆ · ZO`« „¿Ñ=∞#∞ á⁄Ok<å Jk ã¨fiÅÊ"Õ∞! XHõ¯
ÉèQí =Æ O`«∞x „¿Ñ=∞ =∂„`«"∞Õ Ñ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ k. =∂#=ÙÅ∞QÍ Ñ¨Ù\ì̃#O^Œ∞‰õΩ ^≥=·
„¿Ñ=∞#∞ á⁄O^Œ@"Õ∞ qâı+O¨ . Jâßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ „¿Ñ=∞Å∞ âßâ◊fi`«O J#∞‰õΩx
™ê~Ú „¿Ñ=∞‰õΩ ^Œ∂~°O HÍ=^Œ∞.Ì
Hõ~‡° Ñ¶Å¨ O J#∞Éèqí ã¨∂Î J^Õ âßâ◊fi`«O J#∞HÀHõ =∂Ü«∞ #∞Oz |Ü«∞@
Ñ¨_\» ÏxH˜ ™ê~Ú áê^•Å∞ Ñ¨@∞ìHÀO_ç. ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ ~Ô O_çO\˜h ã¨=∞OQÍ
ÉèÏqOz r=# áÈ~å@O ™êyOK«@O =∞# ^è~Œ ‡° O. ^è~Œ ‡° áÈ~å@OÖ’ [Ü«∞O
^è~Œ å‡xˆH! Zxfl J_»O¤ ‰õΩÅ∞ =zÛ<å Z^Œ∞~°∞ xez, áÈ~å_ç ^è~Œ å‡xfl HÍáê_»O_ç.
™ê~Ú =∂`« „¿Ñ=∞ HÀ\˜ `«Å∞¡Å „¿Ñ=∞. „¿Ñ=∞=¸iÎ „¿Ñ=∞‰õΩ ^Œ∂~°O HÍHõO_ç.
™ê~Ú „¿Ñ=∞#∞ â◊OHÕK«HõO_ç. ã¨`«ºO, ^èŒ~°‡O, âßOu, „¿Ñ=∞ – D
<åÅ∞QÆ∞^•~°∞ÅÖ’ U^À XHõ ^•iÖ’ „Ñ¨Ü∂« }O KÕã≤ ''|$O^•=# qÇ¨i——H˜
^ŒQ~æÆ H° Oõ _ç.
=∂ÜÕ∞ ã¨`º« O J#∞‰õΩx 'QÆ=∞ºO— `≥eÜ«∞Hõ u~°∞QÆ∞`«∞#fl ##∞fl
Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl Ñ¨Ù}ºO ™ê~Ú áê^•Å K≥O`«‰Ωõ KÕiÛOk. <å
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ NNN ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ ##∞fl *Ï˝# =∂~°Oæ Ö’ #_çÑO≤ z Éè‰í Ωõ _Î ∞» ,
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ XHõ>#Ë x `≥eÜ«∞ KÕâß~°∞.
™ê~Ú J#∞„QÆÇÏ≤ OKÕ =~°‰Äõ ™ê~Ú áê^•Å∞ QÆ\ Qì̃ Í Ñ¨@∞ìHÀO_ç
„Ñ¨Ü«∞`«flO K≥Ü«∞ºO_ç. Ñ¨@∞ìq_»=HõO_ç. `«~åfi`« ™ê~ÚHõ$+¨μ‚_Õ =∞#x
Ñ¨@∞ì‰Ωõ O\Ï_»∞. Wk <å J#∞Éè"í åÅ ÑÖ@ #∞O_ç á⁄Ok# J=∞$`«ÑÅ¨¶ O.
™ê^è‰Œ Ωõ Öˇ· ™ê~Ú ÉÏ@# #_»=O_ç.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 103
''QÆ∞~°∞^Õ"å! ÑïÑ¨Ó~°∞_‚ ∞» "≥#· #∞=Ùfi Ñïq∞`«"∞≥ #ÿ ##∞fl ÑïÑ¨Ó~°O‚ QÍ

fiÛkkÌ#O^Œ∞‰õΩ h‰õΩ Uq∞=fi#∞? J~Ú<å WKÕÛ"å_ç"Õ HÍx Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<Õ
"å_çq HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hˆ ã¨$+≤ì JO`å <åÖ’ <Õ L#fl^Œx `≥eÜ«∞KÕã#≤ h‰õΩ,
x#∞fl K«∂ã≤# D Hõà√◊ § Ñ¨q„`«"∞≥ ÿ <åÖ’<Õ L#fl #^Œ∞Å∞ Hõhfl\˜ ^•fi~å
„Ñ¨=Ç≤ÏOz h áê^•Å∞ Hõ_Q» \Æ ÏxH˜ ã≤ÔúŒ QÍ L#fl D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ WOHÍ
PÅã¨ºO KÕÜ∞« Hõ ã¨Q∞Æ }~°∂ÑÖÖ’ <å Z^Œ∞@ xÅ∞="å „Ñ¨É∂íè !
<å QÆ∞~°∞=Ù |∞∞}O f~°∞Û‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k. <å ™ê~Ú
Hõ$+¨μ‚_»∞, Ñ¨Ù@ìÑïÎ xÅÜ«Ú_»∞ <å â’HÍxfl ÉèíiOK«ÖËHõ HõkÖË „|Ç¨Ï‡"≥∞ÿ <å
Z^Œ∞@ xÅ|_Õ â◊√Éèí ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k.
QÆ∞~°∞ K«~}
° ÏÅ#∞ t~°ã∞¨ û# ^èiŒ Oz, <åÖ’x K≥`· <« åºxfl *ÏQÆ$`«O
KÕã#≤ <å QÆ∞~°∞K«~} ° Hõ=∞ÖÏÅ#∞ *Ï˝# ^Œ$+≤`ì À ã¨Ê $tã¨∂Î ™ê~Ú ^Õ=Ùx
k=º Pjã¨∞ûÅ`À, t=â◊HÎ̃ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ ã¨`º« ™ê~Ú <å ^•fi~å ÑëHÕz#
ã¨`åºÅ∞ ™ê~Ú ãÖHõÅÊO`À „"åã¨∞#Î flk ‰õÄ_® <Õ#∞ HÍ^Œ∞. PÜ«∞<Õ JO`«\Ï
xO_ç# K≥`· #« ºO!
J~Ú`Õ D ã¨`åºÅ#∞ „â◊^,úŒ ÉèHí Î̃ q"ÕHOõ ÖËx KÀ@ `≥eÜ«∞K≥Ü∞« º
‰õÄ_»^xŒ ™êfiq∞ <å‰õΩ J#∞Éè=í Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. „Ñ¨Ùu q+¨Ü∂« xfl
WO`« ã¨∂HõΔ ‡OQÍ, J#∞Éè=í Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ `≥eÜ«∞KÕã∞¨ #Î fl\˜ì ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù#∞ á⁄Ok#
<å J#∞Éè∂í ux =∂@Å ^•fi~å =ºHõOÎ KÕÜ∞« ÖË#∞. Z=iH˜ "å~°∞ D J#∞Éè∂í ux
ã¨fiÜ«∞OQÍ á⁄O^•ÅO>Ë ã¨^Œ∞æ~°∞ áê^•Å#∞ Ñ¨@∞ì‰õΩx q_»=HõO_ç. D
J#∞Éè∂í ux ã¨fiÜ«∞OQÍ á⁄O^ŒO_ç.
QÆ∞~°∞^Õ"å! J~°∞}À^ŒÜ«∞O `«~åfi`« „Ñ¨HÍtxKÕ ã¨∂~°∞ºx=Öˇ
*Ï˝#=Ú#∞, J*Ï˝#=Ú#∞ ~Ô O_çO\˜x áÈQ˘@∞ì‰Ωõ x ã¨fiÜ«∞O „Ñ¨HÍâ◊"∞≥ #ÿ P`«‡#∞
104 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’ Å~ÚOÑ¨KãÕ #≤ `«~åfi`« QÆ∞~°∞t+¨μºÅ∞QÍ ''W^Œ~Ì ∞° —— ÖË~∞° . L#fl^ŒO`å
XHõ¯>Ë K≥`· #« ºO. HÍx, D ^ÕÇÏ¨ O L#fl`« =~°‰Äõ QÆ∞~°∞=Ù#∞ ã¨‡iOK«∞‰õΩO@∂
„|Ç¨‡#O^Œ ™êQÆ~O° Ö’ =Úxy, Hõ~‡° Å∞ KÕã∂¨ Î `å=∞~å‰õΩ g∞^Œ h\˜ ÉÁ@∞ì
ÖÏQÍ Ö’HõOÖ’ ãÖK«iã¨∞<Î åfl. ^ÕxÖ’#∂ z‰õΩ¯HÀHõ (ãÖ|O^èOŒ ÖË‰Ωõ O_®)
âı+¨ rq`åxfl QÆ_Ñç ,≤ LKåÛùfiã¨ xâßfiã¨Å∞ PyáÈÜ«∂Hõ JÑ¨C_»∞ Ü≥∂y ZHõ¯_çHÀ
"≥o§áÈ_»∞. JO`å xO_ç# K≥`· #« ºOÖ’ b#O J=Ù`å_»∞. J^Õ Ñ¨~=° ∞"≥∞#ÿ
=ÚH˜.Î
18.12.1995
1984Ö’ "≥Ú^Œ\™˜ êiQÍ QÆ~∞° Ñ¨Ói‚=∞H˜ "≥o§ =zÛ# `«~åfi`« ÉÏÉÏ#∞
ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙQÍ ÉèÏqOz, á¶⁄\’ ÃÑ\˜,ì ™ê~Ú <å=∂Å∞ K«^∞Œ =Ù‰õΩO@∂ LO_»QÍ
XHõ~ÀA ''WHõ <Õ#∞ #∂<≥ náêÅ∞ ÃÑ@ì#∞—— Jx fã≤ "Õã#≤ `«~åfi`« JÖÏ
ZO^Œ∞‰õΩ KÕâß<å Jx KåÖÏ ÉÏ^èŒÑ¨_®¤#∞. ^Œ∞ódOKå#∞. áÈh nÑÖ
ÃÑ_»^•=∞O>Ë =∞#ã¨∞ XÑ¨C‰õΩ<Õk HÍ^Œ∞. `«~åfi`« 1985Ö’ =∂ ÉÏ=QÍi
JÉÏƒ~Ú `«xHÔ à◊§ K«O„^ŒâYı ~ü WO\’¡ "≥Ú^Œ\™˜ êiQÍ ÉèQí =Æ næ`« K«^∞Œ =Ù^•=∞x
(WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ Z#fl_»∂ ÉèQí =Æ næ`« K«^=Œ ÖË^∞Œ ) ¿Ñr uÜ«∞ºQÍ<Õ ''ÉèQí =Æ O`«∞xH˜
#∂<≥ náêÅ∞ HÍ^Œ∞ ÃÑ@ì_O» , *Ï˝# =∂~åæ# "≥o§, P`«‡*’ºux ^Œi≈OKåÅx——
„"åÜ«∞|_ç L#flk.
JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç P`«‡ *’ºux ^Œi≈OK«@O HÀãÖ KåÖÏ `«Ñ#¨ Ñ¨_^Õ •xfl.
náê=o =zÛO^ŒO>Ë KåÅ∞ ''™êfig∞! #∂<≥ náêÅ∞ "≥eyOK«@O =∂xÊOKå=Ù
(KåÖÏ J~°∞^Œ∞QÍ ZÑ¨C_≥<· å nÑÖ ÃÑ\Õì KÕ"å~°∞ ™êfiq∞). J*Ï˝<åxfl áÈQ˘\˜,ì
*Ï˝# *’ºux ^Œi≈OKÕ ÉèÏQÆºO HõÅ∞QÆ K≥Ü∞« º=∞x—— <å QÆ∞~°∞=Ù#∞ „áêi÷OKÕ
^•xfl. JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ ^Œ$â◊º~°∂ÑÖÖ’ *’ºux K«∂¿ã^•xfl, HÍx `«$Ñ≤Î ÖË^∞Œ .
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 105
D ãÖII 23.10.1995 náê=o ~ÀA# =∂ ~Ô O_»= J=∂‡~Ú

=∞}˜ WO\’¡ QÆkÖ’ Ñ¨_∞» HõΩx UHÍ„QÆ``« À (ZO`« =∞OkÖ’ L<åfl ™êfiq∞
J#∞„QÆÇÏ¨ O`À <å =∞#ã¨∞#∞ UHÍ„QÆ`Ö« ’<Õ LOKÕ"å~°∞) ''QÆ∞~°∞^Õ"å! D
náê=oÔH<· å *’ºu ^Œ~≈° #O KÕ~ÚOK«∞! D ãÖII Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ QÆ∞~°∞ Ñ¨Ói‚=∞
~ÀA# <å ^ŒQiæÆ H˜ =zÛ ‰õÄ_® Z^Œ∞@ K≥ÑÊ¨ ‰õΩO_® ZÑ¨Ê\˜ÖÏˆQ =∂#ã≤HOõ QÍ
<åÖ’ =∂Ü«∞ Ñ¨ÓiÎQÍ `˘Åy#@∞¡ `≥eÜ«∞KÕâß=Ù. D náê=o ~ÀA<≥<· å
P`«‡ *’ºux ^Œi≈OKÕ ÉèÏQÆºO HõÅ∞QÆK~≥ Úº—— Jx ^Œ∞ódOKå#∞.
P ~ÀA ~å„u ~Ô O_»∞ QÆOIIÅ‰õΩ <åÖ’<Õ *’ºu ^Œ~≈° #O KÕ~ÚOKå~°∞.
z#fl „Ñ¨q∞^ŒÖ’ nÑÖ #∂<≥`À "≥Å∞QÆ∞`«∞#flk. ''Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞<Õ „Ñ¨q∞^ŒÖ’
ÉèHí Î̃ J<Õ K«=Ú~°∞ áÈã≤, "≥~· åQÆº=Ú<Õ =uÎQÍ KÕã,≤ *Ï˝<åyfl`À *’ºux
"≥eyOKåe—— Jx âß¢™êÎÅ∞ K≥ÑÙ¨ `å~Ú.
<å Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O HõO>Ë <å g∞^Œ ÉÏÉÏ‰õΩ#fl „¿Ñ=∞ =Å#<Õ
WÖÏ <Õ#∞ P`«‡*’ºux ^Œi≈OK«QeÆ QÍ#∞.
QÆ`« Ñ¨<≥flO_»∞ ãÖIIÅÖ’ Zxfl™ê~À¡ Ñ¨Ù@ìÑïÎ "≥àÏ§#∞. Zxfl™ê~°∞¡
"≥o§<å ÉÏÉÏ Ñ¨Å∞HõHáõ È=@O, Ñ¨ÅHõÖ^Ë xŒ <Õ#∞ ^Œ∞ódOK«@O, ™ê~Ú
Ñ¨ÅHõHáõ È~Ú<å "≥ÚO_çQÍ "≥à√◊ `«∞O_»@O, =∂\Ï¡_Ö» ^Ë xŒ ÉÏ^èÑŒ _¨ ^Õ •xfl. ''Ñ¨Å∞ˆH
|OQÍ~°=∂Ü≥∞<å! HÀ^ŒO_»áê}˜—— Jx ~å=∞^•ã¨∞ áê_ç#@∞ì <Õ#∞ áê_»Ö#Ë ∞.
HÍ|\ì̃ <å KÕ`<« #·≥ Ñ¨ûúŒ Ö’ ™êfiq∞ HÀãÖ Ñ¨QÅÆ ∞, ~å„u U_»=@"Õ∞ D
[#‡Ö’ <Õ#∞ KÕãO≤ k. DHÍ~°}OQÍ<Õ ™êfiq∞ ##∞fl J#∞„QÆÇÏ≤ OKå~°∞.
qâßfiãÖ`À â◊~}
° ∞"Õ_`ç Õ ™ê~Ú =∞# HÀiHõ U^≥<· å f~°∞™êÎ~∞° .
#tOKÕq Ug <Õ#∞ ™êfiq∞x HÀ~°Ö^Ë ∞Œ . HÍx, Ñ¨Ó~°fi[#‡ Hõ~‡° Ñ¶Å¨ =ÚÅ∞
106 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
H˘xfl D [#‡Ö’ J#∞Éèqí Oz, z=iH˜ <åÖ’<Õ L#fl <å ™ê~Ú ~å=Úx
^Œi≈OKå#∞.
''™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÖÎ Ï~å! JxflO\˜ HõO>Ë qÅ∞"≥#· ™ê~Ú<Õ HÀ~°∞HÀO_ç!
™ê~Ú ÑëH˜<å, Ñ¨ÅHõHáõ È~Ú<å "≥O@ Ñ¨_O» _ç. ™ê~ÚH˜ =∞#g∞^Œ J#∞„QÆÇÏ¨ O
HõeˆQ =~°‰õÄ ÉÏÉÏ K«∞@∂ì u~°QÆO_ç. Éè∫uHõ"≥∞ÿ# HÀiHõÖˇ·`Õ "≥O@<Õ
J#∞„QÆÇÏ≤ ™êÎ~∞° . =∞#O HÀ~°∞‰õΩ#flk ÉèQí =Æ O`«∞_çx HÍ|\ì̃ Ñ¨sHõÅΔ ∞ ÃÑ\ì̃
U_çÑ™≤ êÎ~∞° . #@# ã¨∂„`«^•è i HÍ|\ì̃ Z<Àfl <å@HÍÅ∞ P_»`å~°∞.
g∞~°∞ Ñ¨\ #ì˜ Ñ¨@∞ì g_»‰Ωõ O_® =ÙO>Ë PÜ«∞<Õ ky =zÛ, k=º`åfixfl
„Ñ¨™êkOz, n"≥#Å∞ JO^Œ*™Ë êÎ~∞° . Wk <å J#∞Éè=í Ñ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ ã¨`º« O.
™ê^è‰Œ Ωõ ÖÏ~å! ™êyá⁄O_ç! P^è•ºu‡Hõ L#fl`« tY~åÅ"≥Ñ· Ù¨ . JHõ¯_»
ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«O_ç.
#q∞‡# "åà◊§H˜ ''^Õ=Ù_»∞—— ÉÏÉÏ, #=∞‡x "åà◊§H˜ ''^˘OQÆ—— ÉÏÉÏ.
<Õ#∞ ‰õÄ_® ''^˘OQÆÉÏÉÏ—— J~Ú`Õ <å Ñ¨Ó[=º~°O÷ Jx J#∞‰õΩ#fl ^•<Õfl.
HÍh, P^è•ºu‡Hõ ÉÏ@Ö’ =∞Ç¨ÏŸ#fl`« tY~°O KÕi# `«~åfi`« Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î
N ã¨`«º™ê~Ú ÉÏÉÏÜÕ∞ JHõ¯_» t=â◊H˜Î ~°∂ÑÖÖ’ k=º`Õ[ã¨∞û`À
™êHΔÍ`«¯iOKå~°∞.
J^Õ ã¨`º« O t=O ã¨∞O^Œ~O° !
XHõ~ÀA ™êfiq∞x „áêi÷ã∂¨ Î „"åã¨∞‰õΩ#fl "Õ^#Œ
''JYO_» *’ºu ã¨fi~°∂áê! JK«∞º`å!
D J|Å P"Õ^#Œ H˜ JO`«O ÖË^•! P^ŒiOz h JO_»# KÕ~∞° ÛHÀ"å!
J#O`å! JO`«\Ï xO_ç L#fl h k=º ã¨fi~°∂ÑÖ K«∂ã¨∞Î#fl <å‰õΩ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 107
ã¨Q∞Æ }~°∂ÑÖÖ’ ™êHΔÍ`«¯iOz k=º P#O^•xfl „Ñ¨™êkOK«"å! J#O`å! P

P#O^ŒOÖ’ HÍˆ~Û <å Hõhfl\˜x Ñ¨hfl~°∞QÍ =∂iÛ h‰õΩ Jaè¿+HÕKÕ â◊√Éèí
ã¨=∞Ü«∞O ZÑ¨C_»∞? „Ñ¨É∂íè !
JOk#>Ëì JOk JO^Œ‰Ωõ O_® <å`À P_»∞`«∞<åfl"å? JdÖËâfi◊ ~å!
<å JO`« ~ ° O QÆ =∞^è Œ # OÖ’Oz Pq~° ƒ ù q Oz# Jk <å~åÜ« ∞ }Ï!
J„â◊√#Ü«∞<åÅ`À x#∞fl K«∂_»ÖHË õ P Hõhfl\˜ aO^Œ∞=ÙÅ#∞ =∞Oz =Ú`åºÅ∞QÍ
*ÏiÛ, P =Ú`åºÅ`À x#∞fl Jaè¿+HÕz, P Jaè¿+Hõ =¸iÎx Hõà§◊ xO_®
K«∂ã¨∞Î#fl ##∞fl P^ŒiOz J‰õΩ¯# KÕ~°∞Û‰õΩ<Õ^≥Ñ¨C_»∞ „Ñ≤Ü«∂ Hõ$ëê‚!
J#O`«HÀ\˜ h <å=∂Å#∞ ã¨‡iã¨∞#Î fl ##∞fl P^ŒiOKÕ^Ñ≥ C¨ _»∞? h
k=º=∞OQÆà◊ ã¨fi~°∂áêxfl K«∂ã¨∞#Î fl ##∞fl =∂Ü«∞Ö’H˜ <≥\ ì˜ P#Okã¨∞<Î åfl"å
`«O„_ô! Ñ¨Ó~°fi "åã¨#Å`À <å =∞#ã¨∞ xO_ç# Hõ} Δ Ï# h LKåÛùfiã¨ xâßfiã¨Å
^•fi~å "å\˜x K≥^~Œ Q° ˘@∞ì qâıfiâ◊fi~å! pHõ\ Ö˜ ’H˜ "≥à√◊ `«∞#fl ##∞fl h *Ï˝#
H˜~}
° O`À pHõ\ x˜ K≥^~Œ Q° ˘\ì̃ *Ï˝# =∂~åæ# #_çÑO≤ z Pj~°fikOK«∞.
ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™ê~Ú<å^è•! Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O ##∞fl h =^Œ‰Ì Ωõ KÕiÛ#
Hõ}
Δ O #∞Op QÆ∞~°∞"≥· *Ï˝# =∂~°Oæ Ö’ #_çÑO≤ z, ãÖ™ê~° |O^è•Å∞ `≥Oz,
uiy ãÖ™ê~°OÖ’H˜ <≥\ ì̃ q<Àkã¨∞<Î åfl"å ™ê~ÚHõ$ëê‚! Ñ¨ÙãÎ̈Hõ *Ï˝#O ÖËx
<å‰õ Ω P`« ‡ ™êHΔ Í `å¯~° O „Ñ¨ ™ êkOz JO`å xO_ç L#fl h=Ù
qâ◊fiq~å@ûfi~°∂ÑÖQÍ <å ^è•º#OÖ’ xeÛ Ug∞ `≥eÜ«∞#@∞ì <å@HõO
P_»∞`«∞<åfl"å! #@# ã¨∂„`«^•è s? =Ú~ås!
x#∞fl KÕ~@° O ¿ã= ^•fi~å ã¨∞ÅÉèOí Jx `≥eÜ«∞ KÕã#≤ h ãÖ^Õâßxfl
ãÖ^ÕÇÏ≤ OK«H,õ ¿ã"Õ ^≥=· OQÍ ÉèÏqOz, U Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ K«^=Œ Hõ, U |O^è•Å∞
ÃÑ@∞ìHÀHõ qâßfiãÖ`À L#fl ##∞fl WO\˜ ¿ã=ˆH Ñïq∞`«O KÕâß"å ™ê~¸â◊fi~å!
108 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Hõ_∞» Ñ¨Ù fÑ≤, |O^è∞Œ „¿Ñ=∞ Jxfl\˜ g∞^• =∞=∞HÍ~°O ÖË‰Ωõ O_® KÕã≤
|O^è•Å∞ `≥OÑ≤ =∞m§ ãÖ™ê~° |O^èOŒ `À =Ú_ç "Õâß"å! `«O„_ô, =Ú_çx qÑ≤Ê
=ÚH˜xÎ „Ñ¨™êkOK«∞ ã¨^•t"å!
™ê^è#Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõey# ÉèÏ==ÚÅ∞:–
''Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ @∞=O\˜ Ñ¨~=° ∞ Ñ¨^Œ ™Èáê<åÅ∞ ZHõ¯\ÏxH˜ ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞O
HÍ"åe. ™êÜÕ∞ =∞# ^≥=· O. ÉÏÉÏÜÕ∞ =∞# Dâ◊fi~°∞_»∞——.
H H H
''P`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ @∞=O\˜ r=Ùx #_çÑO≤ KÕ â◊HÎ˜ Ñ¨~=° ∂`«‡Hˆ L#flk.

PÜ«∞<Õ NHõ$+¨μ_‚ ∞» ——
H H H
''P`«‡#∞ K«∂_®ÅO>Ë N ã¨`º« ™ê~Ú Ñ¨^HŒ =õ ∞Å=ÚÅ =^ŒHÌ ˜ KÕi ™ê~Ú

É’^è•=∞$`åxfl „`åy, `«iOz, P`«‡x ^Œi≈OK«O_ç——
H H H
''ãÖ™ê~°=∞<Õ |O_çx ÖÏQÆ@O ™ê=∂#∞º_çH˜ ™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞. =∞#

ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™ê~Úx Z#∞flHÀO_ç. ™êÜÕ∞ Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡. Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡ÜÕ∞ ™ê~°kÜ
è ∞ÿ≥
ãÖ™ê~°~^° •ä xfl =∞Oz =∂~åæ# #_çÑO≤ z "≥∂HΔÍxfl „Ñ¨™êk™êÎ_∞» ——.
H H H
''^è~Œ å‡xfl #tOK«‰Ωõ O_® HÍáê_»O_ç. HÔ =· ÅºO HÍ"åÅO>Ë ã¨`º« ™ê~Ú

ÉÏÉÏ áê^•Å =^ŒÌ Åaèã∞¨ OÎ k——.
H H H
''^è~Œ ‡° O #tOz Éè∂í =∂`« q=¢ãÜ

Î̈ ∞ÿ≥ #_çgkè# Ñ¨_Oç k. Ç≤ÏOã¨#∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 109
JiHõ\ì˜ =∞OzH˜ ™ê÷#O W=fiO_ç. g∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xfl ^Õfi+¨=∞<Õ q+Ö`À HÍ‰õΩO_®

„¿Ñ=∞ J<Õ J=∞$`«O`À xOÑÖ_ç——
H H H
''™ê~Úx #∞=Ùfi „¿Ñq∞¿ãÎ Ñ¨k =∞On x#∞fl „¿Ñq∞™êÎ~∞° . XHõ =∞Oz

=∂@ #∞=Ùfi =∂\Ï¡_ç Ñ¨k=∞Ok KÕ`« =∂\Ï¡_Oç K«∞. J^Õ ^≥=· O "≥∞zÛ#
=∂@——.
H H H
''+≤i_ô ™ê~Úx K«∂_»x "åà◊√§ N ã¨`º« ™ê~Úx K«∂_»O_ç. PÜ«∞#

DÜ«∞# XHõ¯~ˆ . ^≥=· O ZHõ¯_À ÖË^∞Œ . N ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏÜÕ∞ P ^≥=· O. ^≥=· O
=∞# Hõà§◊ =ÚO^Õ L<åfl `≥Å∞ã¨∞HÀÖËx J*Ï˝#∞Å∞. *Ï˝# <Õ„`«O`À N
ã¨`º« ™ê~Úx K«∂_»O_ç... K«∂ã≤ `«iOK«O_ç——.
H H H
™ê~Ú J=`å~° Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞. =∞# Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O H˘nÌ ÅaèOz#

ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù. PÜ«∞# áê^•Å K≥O`« KÕi #=∞ã¨¯iOK«O_ç——.
H H H
''ã¨`º« , ^è~Œ ‡° , „¿Ñ=∞, âßOu, JÇ≤ÏOã¨ – J^Õ ™ê~Ú =∂~°Oæ . P

=∂~åæ# g∞~°∞ #_çz q∞QÆ`å "åà◊§#∞ ‰õÄ_® #_çÑO≤ K«O_ç. Ñ¨~=° ∂`«‡
Pjã¨∞ûÅ#∞ á⁄O^ŒO_ç——.
H H H
'^≥=· O ZHõ¯_À ÖË^∞Œ . =∞#Ö’<Õ L<åfl_»∞. *Ï˝# *’ºu "≥Å∞QÆ∞Ö’

P`«‡x K«∂_»O_ç. P`Õ‡ Ñ¨~=° ∂`«‡——.
H H H
110 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
''=∞Oz Ñ¨x KÕÜ∞« @O Hõ+Oì̈ . J~Ú<å ^•x Ñ¶e¨ `«O J^Œ∞ƒùÒ« QÍ
LO@∞Ok. =∞Oz, K≥_∞» ~Ô O_»∞ =∂~åæÅ∞. q"ÕHOõ `À =∞Oz =∂~åæxfl
Z#∞flHÀO_ç. J=∞$`«O ZHõ¯_À ÖË^∞Œ . w`Õ =∞# J=∞$`« ÉèÏO_»O. w`å=∞$`åxfl
¿ãqOz, "≥∂HõOΔ á⁄O^ŒO_ç – `«iOK«O_ç——
H H H
''ã¨`º« ™êÜÕ∞ Hõ$+¨μ_‚ ∞» . ™ê~ÚHõ$+¨μx‚ K«~}

° Hõ=∞ÖÏÅ K≥O`« KÕi
w`å=∞$`åxfl ¿ãqOz P`«‡#∞ Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’ HõÅÑÖ_ç——.
H H H
''Hõà§◊ ‰õΩ HõxÑ≤OKÕ ^≥"· åxfl HÍ^Œx HõxÑ≤OK«x ^≥=· O HÀãÖ Hõ+Ñì¨ _¨ H» Oõ _ç.
™ê~¸â◊fi~°∞_Õ =∞#^≥=· O. ÉÏÉÏ#∞ H˘e¿ãÎ Jxfl ^Õ=`å =¸~°∞ÅÎ #∞ H˘ez#>Ë.¡
N™ê~Ú ÉÏÉÏÜÕ∞ Ñ¨~=° ∂`«‡. ™ê~ÚH˜ KÕ¿ã Ñ¨Ó[Å∞ Dâ◊fi~°∞xH˜ K≥O^Œ∞`å~Ú.
ÉÏÉÏ#∞ J#∞=∂xOz, J==∂<åÅ áêÅ∞HÍHõO_ç——.
H H H
''™ê~Ú J=`å~° ÑÙ̈~∞° +¨μ_»∞, „¿Ñ=∞ ã¨fi~°∂ÑÙ̈_∞» . ™ê~Ú „¿Ñ=∂=∞$`«OÖ’

LH˜¯iaH˜¯i J~Ú# "å_»∞ `«ÑÊ¨ Hõ ^≥=· ™êHΔÍ`å¯~åxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞. Wk
ã¨`«º"å‰õΩ¯! #q∞‡# "å_çH˜ Z#fl\˜H© K≥_»∞ [~°QÆ^Œ∞——.
H H H
''`«$Ñ≤Î LO>Ë Jhfl L#fl>Ë.¡ HÀiHõ #t¿ãÎ Jxfl HÀiHõÅ∞ fi#>Ë.¡

JOk# ^•x`À P#OkOK«O_ç. JO^Œx ^•xÔH· „áê‰õΩÖÏ_ç ^Œ∞ódOK«HOõ _ç——.
H H H
''™ê~Úx g∞~°∞ Ñ¨ÓlOz<å, ^Œ∂+≤Oz<å, ™ê~ÚH˜ XHõ¯>Ë. g∞~°∞

J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 111
=∂„`«O ^Œ∞ód`«∞Å∞ HÍHõO_ç. J=∞‡ X_çÖ’ ^˘iˆH `«$Ñ≤,Î P#O^ŒO N ™ê~Ú

X_çÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. PÜ«∞# X_çÖ’ P P#O^•xfl á⁄O^ŒO_ç——.
H H H
''ÉèHí Î˜ Ü≥∂QÆO`À g∞Ö’x P`«‡# ^Œi≈OK«O_ç. ^ÕÇÏ¨ "Õ∞ ^Õ"åÅÜ«∞O.

P`Õ‡ Ñ¨~=° ∂`«‡.——
H H H
''ÉèHí Î˜ Ü≥∂QÆO`À ‰õΩO_»eh â◊HxÎ˜ "Õ∞ÖÁ¯eÑ≤, „|Ç¨Ï‡ *Ï˝<åxfl á⁄Ok

r"å`«‡#∞, Ñ¨~°=∂`«‡Ö’ SHõºO K≥Ü«∞ºO_ç. ^≥·=â◊H˜Î ã¨`«`«O ‰õΩiÑ≤OKÕ
J=∞$`«^•è ~°Å#∞ áê#O KÕã≤ "≥∂HõOΔ á⁄O^ŒO_ç——.
H H H
''„uHõ~}° â◊√kúQÍ ^è~Œ å‡xfl PK«iOz, *Ï˝<åxfl á⁄Ok, g∞ =∞#ã¨∞x

J=∞$`« ÉèÏO_»O KÕã∞¨ ‰õΩx, ÉèHí Î˜ J<Õ `≥_∞» `¤ À P`«‡`«`åfixfl `≥Å∞ã¨∞H˘x, ã¨$+≤,ì
ã≤u÷ , ÅÜ«∞ HÍ~°∞_≥#· Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ ^Œi≈OK«O_ç. q∞_çq∞_ç *Ï˝#O`À ^≥"· åxfl
K«∂_»Ö~Ë ∞° . Ñ¨Ó~°‚ *Ï˝#O`À ^≥=· ™êHΔÍ`å¯~åxfl á⁄O^ŒO_ç——.
H H H
''g∞~°∞ JxflO\˜h „¿Ñq∞¿ãÎ ^≥=· O q∞=∞‡efl „¿Ñq∞™êÎ_∞» . g∞~°∞ ^Õxx

^Œ∂+≤Oz<å ^≥"· åxfl ^Œ∂+≤Oz#>Ë.ì ^Õfi+Ö ÃÑOK«∞‰õΩx ^≥"· åxH˜ ^Œ∂~°O
HÍHõO_ç——.
H H H
''WO„kÜ«∂ÅÖ’ =∞#ã¨∞#∞ „Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ\ì̃ =ÚiH˜ ‰õÄÑÖÖ’ J#QÍ

J*Ï˝#O`À LO_»@=∂? QÆ∞~°∞K«~}° ÏÅ#∞ t~°ã∞¨ û# ^èiŒ Oz, <å=∞[ÑÖ`À
J*Ï˝<åxfl áÈQ˘@∞ìH˘x *Ï˝#O`À P`«‡ ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ HÀ=@=∂!!——
112 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Éè∫uHõ ã¨∞MÏÅ#∞ PtOz WÇ¨ÏÖ’HõOÖ’ ã¨∞MÏÅ#∞ J#∞Éèí
qOK«@=∂? ... ÖËHõ ÉèQí =Æ O`«∞x qÉè∂í ux `≥Å∞ã¨∞HÀ=@=∂! ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞
q"ÕHOõ `À x~°~‚ ÚOK«∞HÀ"åe——.
H H H
''JO`«~$Ì° +≤ì ÖËHõ JO^è∞Œ Öˇ#· "åiH˜ *Ï˝#^Œ$+≤xì „Ñ¨™êkOz, J#O`«`fi« O

"≥Ñ· Ù¨ #_çÑO≤ KÕ HõeÜ«ÚQÆ J=`å~°=¸iÎ N ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ——.
H H H
''qâ◊fi "åºÑ¨H"õ ∞≥ #ÿ K≥`· <« åºxH˜ ~°∂ÑÖ ÖË^∞Œ . JO`åâ◊H=Î̃ ∞Ü«∞O.

J=∞‡ â◊√Éè^í $Œ ¿+ì J=∞$`«^•è ~°Ö·ˇ a_»Å¤ (Ü≥∂QÆ∞Å∞) PHõe ^ŒÑC¨ Å∞ f~°∞ã¨∞#Î flk.
H H H
''Ç¨Ï$^ŒÜ∞« "Õ∞ |$O^•=#O. QÀáêÅ∞_Õ Ñ¨~=° ∂`«‡. QÀÑ≤Hõ r"å`«‡

r"å`«‡ ÉèÏ=O `˘Åy# `«~åfi`« Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞ HõàÅ◊ `À =iúÅ∞¡ "å_Õ ÑïÑ¨Ó~°‚
=∂#=Ù_»∞. Ñ¨Ó~°`‚ fi« O ã≤kOú z# `«~åfi`« Ñ¨~=° ∂`«‡`À „H©_Oç K«@"Õ∞ ~åã¨bÅ.
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« "Õ∞ |$O^•=#O HÍQÍ r=Ù_Õ K≥`· #« ºOQÍ =∂i, Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’
„|Ç¨‡#O^ŒO á⁄O^Œ@"Õ∞ |$O^•=# ~åã¨bÅ——
H H H
''qHõãO≤ z# k"åº`«‡ #∞O_ç ã¨ÇÏ¨ [ Ñï=∞àÏÅ∞ "åºÑ≤™êÎ~Ú——.

H H H
''*Ï˝<åyfl *ÏfiÅÖ’ Éè∫uHõ â◊s~°O Hõ~∂° Ê~°OÖÏ HõiyáÈ`«∞Ok——.

H H H
''J*Ï˝# gzHõÅ#∞ q*Ï˝# gzHõÅ∞, `«iq∞ H˘_»`å~Ú——

H H H
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 113
''Éè∫uHõ "åOKèÅ« ‰õΩ <å =∞#ã¨∞û „Ñ¨Ö’Éèí Ñ¨_‰» Ωõ O_® ^•xÖ’x Jã¨`åºxfl
`≥eÜ«∞KÕã,≤ k=ºÉèÏ=#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ "≥o§# P â◊HÎ˜ J#O`«"∞≥ #ÿ k... JO`«∞
Ñ¨@xì k. J^Õ <åÖ’x k=º â◊H.Î̃ J^Õ ™ê~Úâ◊H—Î̃ —.
H H H
''=∞Ok~åxfl JÅOHõiOKåÅO>Ë K≥@¡ #∞Oz `≥zÛ# Ñ¨ÓÅ∞.

Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞Ok~åxfl JÅOHõiOKåÅO>Ë ã¨∞QÆ∞}ÏÖË Ñ¨ÙëêÊÅ∞——.
H H H
''™ê~Ú „¿Ñ=∞ J<Õ ã¨=Ú„^Œ QÆ~ƒ° Où #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ ÖËz# „¿Ñ=∞

`«~O° QÍxfl <Õ#∞. h\˜ |_»∞QÆ =O\˜ rq`åxfl `å=∞~å‰õΩÃÑ· h\˜ ÉÁ@∞ìÖÏQÍ
QÆ_Ñç ≤ '<Õ#∞— J<Õk áÈQ˘@∞ì‰Ωõ x Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’ b#"≥∞#ÿ r"å`«‡x——.
H H H
''J*Ï˝#=∞<Õ pHõ\ x˜ *Ï˝# ÉèÏã¨¯~°∞_≥#· QÆ∞~°∞=Ù `«# J#∞„QÆÇÏ¨

H˜~}
° ÏÅ ^•fi~å Ç¨ÏiOÑ¨K™Õ êÎ_∞» ——.
H H H
''<å r=# K≥·`«#º „ã¨=Ou #∞O_ç Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ∞ÖËx „¿Ñ=∞ Ç¨Ï$^Œ

Ü«∂O`«~åƒùQOÆ #∞Oz "≥Å∞¡=Öˇ· „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞#Î flk. k"åº`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖÏ~å! D
„¿Ñ=∞ "åÇ≤ÏxÖ’ =Ú#‰õÅ∞ "≥Ü∞« ºO_ç! ã¨`º« ™ê~Úx KÕ~O° _ç!——
H H H
''`«Ñâ¨ ≈◊ H˜Î ãÖÑ¨#∞flÅ∞ UHÍ„QÆ``« À ™ê~ÚHõ$+¨μx‚ ^Œi≈™êÎ~∞° . Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞

=∞^è∞Œ ~°OQÍ ~å^è•=∂^è=Œ „Ñ¨}Ü«∞w`åÅ∞ #$`«ºO KÕã∂¨ Î áê_»∞`«∂ Hõ$+¨μx‚ Ö’
b#O J=Ù`å~°∞.
|∞∞+¨μÅ∞, ÑÖ_ç`∞« Å∞ `«=∞ =∞^è∞Œ ~° "å‰õΩ¯Å`À Hõ$+¨μx‚ ã¨∞uÎ ã¨∞OÎ \Ï~°∞.
114 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
J+¨ì ÉèÏ~°ºÅ`À (JO>Ë JÃ+âÂì fi◊ ~åºÅ∞) ‰õÄ_ç# NHõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∂`«‡ "åi
"åi ÉèÏ"åÅ‰õΩ `«y# q^èOŒ QÍ ^Œ~≈° #q∞™êÎ_∞» ——.
H H H
12.11.1997
''Hõ$+¨μ_‚ ∞» Ñ¨@∞ì Ñ‘`åO|~åÅ∞ ^èiŒ Oz, y~°*ÏÅ [@∞ì`À, H˜s@O
^èiŒ Oz, ã¨~åfiÅOHÍ~° Éè∂í +≤`∞« _≥· ÑÖ@ á⁄ÖÏÅÖ’ #∞OK«∞x L<åfl_»∞. <Õ#∞
Hõ$+¨μ_‚ ç "≥#∞Hõ H˘OK≥O ^Œ∂~°OÖ’ L<åfl#∞. Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡ "≥#∞Hõ‰Ωõ uiy
<å "≥Ñ· Ù¨ K«∂ã¨∂Î ##∞fl `«#`À ~°=∞‡x ÃãQ· Æ KÕâß_»∞. <Õ#∞ Hõ$+¨μx‚ k=º
^Œ~≈° #O`À P#O^ŒOQÍ P âßº=∞ã¨∞O^Œ~∞° x "≥O@ "≥àÏ§#∞——.
HõÅÖ’ WÖÏ k=º ^Œ~≈° #O ÅaèOzOk.
13.11.1997
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ #∞Oz Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î |ã¨∞ûÖ’ "≥à√◊ `«∞O>Ë ~å„`«O`å <å
Hõ#flÜ«∞º ##∞fl `«# "≥O@ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î fã¨∞‰õΩ "≥à√◊ #Î fl@∞¡QÍ<Õ L#flk.
Wk HõÅÖÏQÍ JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . HõÅÖÏ\˜ x[O. ™ê~Ú Hõ$+¨μ_‚ ∞» x[OQÍ<Õ `«#
"≥O@ ÑïÎ fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. ã¨`«º™ê~Ú`À „Ñ¨Ü«∂}O =∞~°záÈÖËx
k"åº#∞Éè∂í u. g∞ "≥O@ [O@ LO\Ï##fl ™ê~Ú =∂@, x[O KÕâß~°∞.
Ñ¨Ù@Ñì i¨ ÖÎ ’ |ã¨∞û kˆQ =ÚO^Œ∞ ''<å=∞O Ñ≤ÑÊ¨ ~°"∞≥ O@∞ ÖÏQÍ Ñ¶∂¨ @∞QÍ
fÜ«∞QÍ KÕã∞¨ HÀO_ç—— Jx qxÑ≤OzOk.
23.11.1997
^Œ$â◊ºO: ÉÏÉÏ <å "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ÉÏ}O Z‰õΩ¯ ÃÑ@ì@O ^•x z=~° z#fl
h\˜ aO^Œ∞=Ù.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 115
D ^Œ$âßºxH˜ `«~åfi`« 21.10.2004# L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ |OQÍ~°∞

~°ÔŒä =^ŒÌ L#flÑ¨C_»∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `≥eÜ«∞*Ëã#≤ J~°O÷ ''J=∞‡ Hõ$áê^Œ$+≤ì
J=∞$`«aO^Œ∞"≥· Z‰õΩ¯ ÃÑ@ì|_ç# ÉÏ}OÖÏ ™ê^è‰Œ Ωõ x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xfl J=∞$`« ÉèÏO_»OQÍ =∂~°∞ã¨∞OÎ k.
™êfig∞! ##∞fl h =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° Û‰õΩ<åfl=Ù. D ^è~Œ ‡° áÈ~å@OÖ’ [Ü«∞"≥∂,
JÑ¨[Ü«∞"≥∂ U^≥<· å <å‰õΩ W+¨"ì ∞Õ . ^è~Œ À‡^Œ~ú }° H˜ ##∞fl LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩO\Ï"À
ÖËHõ =∞~°}Ï<Õfl „Ñ¨™êk™êÎ"À...h W+Öì . <å `«ÑC¨ Å∞ ãïkkÌ Hõ#fl `«e¡ „¿Ñ=∞#∞
JOkOKå=Ù. D „¿Ñ=∞#∞ ~°∞z K«∂ã≤# <Õ#∞ x#∞fl HÍ^Œx rqOK«Ö#Ë ∞. <å
ã≤u÷ x J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩx ##∞fl ã≤~÷ O° QÍ LOK«∞. <Õ#∞ ZHõ¯_» L<åfl #∞=Ùfi <å
"å_çq. JO^Œi "Õ^#Œ Å∞ fˆ~Û #∞=Ùfi, <å q+¨Ü∞« OÖ’ WOHÍ D PÅã¨ºO
ZO^Œ∞‰õΩ KÕã∞¨ <Î åfl=Ù?
29.11.1997
D ~ÀA L^ŒÜ∞« O ^Œ~≈° #OÖ’ 7= #O. \’ÔH<£ =zÛOk. <å‰õΩ
Hõey# J#∞Éèí∂u... ''™ê~Ú ã¨~°ã¨fif! <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ g} JÑ¨â◊$u
Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞#flk. ^•x `«O„`«∞Å∞ ãïKÕã≤ ã¨ÑÎ̈ã¨fi~åÅ∞ ÑëHÕK«∞. <å^Œ"Õ∞
Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂ÑÖ. J=∂‡! g}Ï áê}˜q! <å =∂#ã¨ g}x h=Ù `«ÑÊ¨
=∞Ô~=fi~°∞ â◊$u KÕÜ∞« QÆÅ~°∞? ™ê~¸â◊fi~å! HÍsÎHõ =∂ãÖ t=™êxfl^äºŒ OÖ’
LO_Õ ÉèÏQÆºO HõÅ∞QÆ KÕâß=Ù—— Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. "≥O@<Õ ™êfiq∞ <˘ã¨@
qÉè∂í u ~ˆ YÅ`À ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. qÉè∂í u ã¨∞O^Œ~∞° x JO^•Å∞ =i‚OK«@O
=∂@Å HõO^Œxk. ™êfig∞! <å‰õΩ ã¨=∂kè ã≤u÷ x „Ñ¨™êkOK«=∞x „áêi÷OKå#∞.
â◊HÎ̃x Wã¨∞Î#fl@∞¡ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ <å"≥·Ñ¨ÙH˜ KÕ`«∞Å∞ Táê~°∞. WO\˜H˜ uiy
"≥o§# `«~åfi`« ^è•º#ã≤u÷ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
116 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
29.11.1997
J=∞$`«=¸iÎ J~Ú# ÉÏÉÏ"≥Ñ· Ù¨ <å ^Àã≤ex Ñ¨\ ì̃ ''nx xO_®
J=∞$`«O xOÑ¨"å!—— Jx J_çQÍ#∞. ™êfiq∞ =∂#ã≤HOõ QÍ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''h J}∞=}∞=Ó J=∞$`«=¸iÎ<#·≥ —— t=â◊HxÎ̃ <Õ#∞ xO_ç LO_»QÍ =∞m§
J=∞$`«O xOÑ¨@O Uq∞\˜?—— J<åfl~°∞. <åÖ’ P HÀiHõ#∞ HõÅ∞QÆKãÕ O≤ k,
^•xH˜ ["å|∞ K≥ÑÊ≤ Ok ÉÏÉÏÜÕ∞. J^≥· fi`«ãu÷≤ Ö’ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞, Éè‰í Ωõ _Î ∞» XHõ¯>Ë!
30.11.1997
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ <å „Ñ¨H¯õ # L#fl Pq_» ''=∂>Ë áê@—— J#flk.
=∞~˘Hõ P"≥∞ ''J^Õ x[O—— J#flk. <Õ#∞ ZÑ¨C_»∂ <å‰õΩ áê@Å∞ ~å=Ù =¿ãÎ
áê_»∞‰õΩO@∂ LO_Õ ^•xfl Hõ^• Jx ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∂ LO_Õ^•xfl HÍh, D
~ÀA "åà◊§ ãÖÉèÏ+¨} x#fl `«~åfi`« J^Õ x[O JxÑ≤OzOk. ™ê~Ú =∂`«
WzÛ# "å‰õΩ¯`À =∞Oz =∂@Å∞ =∂\Ï¡_ç J=`«Å "åà◊§ J*Ï˝<åxfl
(=∂Ü«∞#∞) `˘ÅyOz *Ï˝# =∂~åæ# #_çÑO≤ K«=K«Û#fl ÉèÏ=# <å‰õΩ KåÖÏ
ãÖ`«$Ñ≤xÎ HõeyOzOk. áê@Å∞ ~å=#fl ÉÏ^è#Œ ∞ ™êfiq∞ WÖÏ f~åÛ~°∞.
HÍsÎHõ =∂ãÖ „Ñ¨âßOu xÅÜ«∞OÖ’ ™êfiq∞ ã¨xflkèÖ’ LO_ç „Ñü
~ÀE Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x ^Œ~°≈#ÉèÏQÆºO á⁄O^Œ@O [#‡[#‡Å Hõ~°‡Å∞
#tOK«@"Õ∞##fl ÉèÏ=# HõeyOk.
™ê~Ú =∂`« =∂#ã≤HOõ QÍ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕãO≤ k. ''„Ñ¨ã∞¨ `Î O« Z=fiiH©
*Ï˝#É’^èÅŒ ∞ K≥Ü∞« º‰õΩ. ã¨`º« O K«∂ã¨∞<Î åfl ã¨`º« O HÍ^Œ<Õ =∞#∞+¨μÅ∞ ã¨=∞Ü«∞O
=ã¨∞OÎ k. JO`« =~°‰Ωõ =∞ø#OQÍ LO_»∞. <å Pjã¨∞ûÅ∞ Ñ¶e¨ ™êÎ~Ú. #∞=Ùfi
HÀ~°∞‰õΩ#fl P~°_∞» QÆ∞Å ã¨Å÷ OÖ’<Õ LO_»∞. <Õ#∞ W™êÎ##fl =¢ãOÎ̈ WzÛ <å
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 117
=∂@ xÅÉˇ@∞ì‰Ωõ O\Ï#∞. ã¨`º« ™ê~Ú ã¨`º« O `«ÑÊ¨ _»∞. ã¨`º« "Õ∞ <å „Ñ¨Kå~°O.
xtÛO`«QÍ LO_»∞——.
J=∂‡! h =∂@ „Ñ¨HÍ~°"∞Õ LO\Ï#∞. Zxfl HõëêìÖ<·ˇ å Éèií Oz x#∞fl
<å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩO\Ï#∞. ã¨`º« O `«ÑÊ¨ #∞. <Õ#∞ h a_»x¤ . h‰õΩ
JÑ¨H©iÎ `≥KÕÛ Ñ¨#∞Å∞ K≥Ü«∞º#∞.
H H H
<å z#fl`«#OÖ’ =∂ J=∞‡ <å‰õΩ Q“#∞ HÀãÖ |@ì fã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞

P |@ìÖ’ #∞Oz Ö’Ñ¨Å "Õã∞¨ ‰õΩ#fl ''ÃÑ\ì̃HÀ@∞—— HõxÑ≤ã∞¨ OÎ ^• ÖË^• Jx
K«∂ã¨∞‰õΩ<Õ ^•xfl. JÖÏ HõxÑ≤¿ãÎ <å‰õΩ P#O^ŒOQÍ LO_Õk. <å QÆ∞~°∞^Õ=Ùx
J#∞„QÆÇÏ¨ O`À â◊s~°O =G=∞x, Ö’x K≥`· #« ºO "≥Å∞QÆ∞ Jx `≥eã≤# `«~åfi`«
JO`«~∞° ‡YOQÍ K≥`· <« åº#∞Éè∂í ux á⁄Ok, „|Ç¨‡#O^ŒOÖ’ L#fl <å‰õΩ ''z#fl<å\˜
<å HÀiHõ <å â◊s~°OÖ’x "≥Å∞QÆ∞ K«∂_»@O HÀã¨"∞Õ #h, JÑ¨Ê\˜ <å HÀiHõ
J~°O÷ ÖËxk HÍ^Œh—— WÑ¨C_»∞ `≥eã≤Ok. P z#fl HÀiHõ <åÖ’x "≥Å∞QÆ∞#∞
K«∂_»\ÏxH˜ Ñ¨Ù<åk J~ÚºOk.
HÍÅ ã¨~Ê° O HÍ@∞ "≥Ü∞« ºHõ =ÚO^Õ ^•x HÀ~°Å∞ fã≤"Ü ≥ ∂« ºe.
ã¨∞Y^Œ∞óMÏÖË HÍÅã¨~°ÊÑ¨Ù HÀ~°Å∞. JO>Ë ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ ã¨=∞OQÍ
J#∞Éèqí OKåe. HÍÖÏf`«∞_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞. PÜ«∞##∞ â◊~}° ∞"Õ_`ç Õ ã¨∞Y=Ú,
^Œ∞óY=Ú ~Ô O_»∂ ã¨=∞OQÍ J#∞Éèqí OKÕ â◊HxÎ˜ =∞#H˜ „Ñ¨™êk™êÎ_∞» . QÆ∞~°∞=Ù
J#∞„QÆÇÏ¨ O Hõey#Ñ¨C_»∞ ^ÕÇÏ¨ =∞<Õ =∞# QÆ$Ç¨ÏOÖ’ =ºHõ=Î ∞~Ú JHõ¯~ˆ x¡
„áêÑÖzHõ q+¨Ü∂« Å#∞ `˘ÅyOz ^≥=· zO`«# Hõey™êÎ_∞» . =∞#Ö’x ^Œ∞+¨ì
â◊‰Ωõ ÅÎ #∞ ãÖÇ¨ÏiOK«\ÏxH˜ [QÆ<å‡`«— ZÑ¨C_»∂ ã≤ÔúŒ QÍ LO@∞Ok.
118 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ãÖ™ê~°=∞<Õ D ÉÁ=∞‡ÖÏ@Ö’ Z<Àfl q+¨Ü∂« Å#∞ ¿ãHõiOz <≥u#Î
ÃÑ@∞ì‰Ωõ x "≥∂Ü«∞ÖËx ÉèÏ~åxfl "≥∂ã¨∞OÎ >Ë ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞ Hõ$áêã¨=Ú„^Œ∞_≥·
=∞# <≥ugÎ ∞^Œ L#fl JHõ¯~ˆ x¡ q+¨Ü∂« Å∞ fã≤"ãÕ ≤ ÉèÏ~åxfl `˘Åy™êÎ_∞» . =∞$`«∞º=Ù
‰õÄ_® ÉèQí =Æ O`«∞_Õ. D ã¨$+≤ì Pk ^Õ=ÙxH˜ QÀmÅ P@ =O\˜k. r=ÙÖË
QÀmÅ∞. ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O HõÅ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ P`«‡Å#∞ [#‡=∞`«∞º Ñ¨~O° Ñ¨~°
#∞Oz `«ÑÊ≤ Oz ~°H™Δ˜ êÎ_∞» . áê=Ú JO>Ë ‰õΩO_»eh â◊H.Î˜ =∞$`«∞º=Ù‰Ωõ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_H» õ
ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù#∞ „áêi÷Oz PÜ«∞# J#∞„QÆÇ¨ÏO á⁄Ok`Õ ‰õΩO_»eh â◊H˜Îx
Ü≥∂QÆ=∂~°Oæ ^•fi~å #_çÑO≤ z =ÚHÎ̃x „Ñ¨™êk™êÎ_∞» . *Ï˝# *’ºux =∞#Ö’
"≥eyOK«∞HÀ=@O JO>Ë L#fl "≥Å∞QÆ∞<Õ K«∂ã¨∞HÀ=@O. HÍh, =∂Ü«∞ á⁄~°
J_»∞Ñ¤ _¨ @
» O =Å# Ö’ "≥Å∞QÆ∞#∞ ^Œi≈OK«Ö=Ë Ú. =∂Ü«∞á⁄~°#∞ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù
XHõ¯_Õ `˘ÅyOK«QÅÆ _»∞. ^ÕÇÏ¨ =∞<Õ Ñ¨Ù@ì #∞Oz =KÕÛ HÀiHõÖË áê=ÚÅ∞.
HÀiHõÅ#∞ [~ÚOz J=∞$`«`åfixfl á⁄Ok =∞$`«∞º=Ùx [~ÚOKåe.
=∞$`«∞º=#flk ã¨Ç¨Ï[O. ^•xH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õÄ_»^Œ∞. Ñ¨Ù\˜ì# „Ñü rq
=∞$`«∞ºHÀ~°ÅÖ’ #eyáÈ=Åã≤#^Õ. Ñ¨Ù@∞ìHõ ÖË‰Ωõ O_® KÕã∞¨ HÀ=@"Õ∞ =∞#
ÅHõΔ ºO. D ÅHõΔ º™ê^è#Œ ‰õΩ =∞# ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™ê~Ú<å^ä∞Œ x áê^•Å∞ Ñ¨@∞ìHÀ=@"Õ∞
=∂~°Oæ . Ñ¨\ #ì˜ áê^•Å∞ q_»=‰õΩO_® LO>Ë PÜ«∞<Õ =∞#x Ñ¨@∞ì‰Ωõ O\Ï_»∞!
9.11.1997
L^ŒÜ∞« O J^ŒOÌ Ö’ <å =ÚYO HÍoHÍ^Õq ~°∂ÑÖQÍ H˘OK≥O „HÀ^èOŒ QÍ
HõxÑ≤OzOk. `«~åfi`« „Ñ¨ã#¨ flOQÍ J~ÚOk. nxH˜ J~°O÷ ™êfiq∞ =∂#ã≤HOõ QÍ
WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''J=∂‡! <å ~°HOÎõ `À h‰õΩ Jaè¿+HõO KÕã≤ *Ï˝<åyflÖ’ HÍe |∂_ç^#·≥
<å HÀiHõÅ Éèãí ‡¨ O h<˘ã¨@# Ñ¨Óã≤, <å K«~‡° O h‰õΩ =¢ãOÎ¨ QÍ ã¨=∞iÊOz, <å
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 119
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ù+¨ÊO h q~°É’ã¨∞‰õΩ#fl ‰õΩ~°∞ÅÖ’ JÅOHõiOz, <å JÇ¨ÏOHÍ~åxfl

`«Å=Oz h áê^•Å =ÚO^Œ∞ |e KÕã,≤ <å ¿ÑQÆ∞Å#∞ h "≥∞_»Ö’ Ç¨~åÅ∞QÍ
"Õã,≤ <å =∂Oã¨"∞Õ h‰õΩ <≥"· ^Õ ºŒ OQÍ ÃÑ\˜,ì <å HõáêÅO h HõO~îåxH˜ JÅOHÍ~°O
HÍQÍ <å *Ï˝# *’ºu k=º "≥Å∞QÆ∞Ö’ h JYO_» ~°∂ÑÖ ^Œi≈Oz hÖ’
SHõº=∞Ü«∂º#∞ ™ê~Ú =∂`å!
™ê^è‰Œ Ωõ _çÖ’x ^Œ∞+¨âì ‰◊ Ωõ ÅÎ #∞ ãÖÇ¨ÏiOK«\ÏxH˜ HÍm=∂`«QÍ ^Œ~≈° #O
WzÛ, ^Œ∞+¨ì ãÖÇ¨~°O `«~åfi`« ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ „Ñ¨âßO`« =ÚYO`À „¿Ñ=∞ =¸iÎQÍ
^Œ~≈° #O Wã¨∞OÎ k.
30.11.1997
^Œ~≈° #O ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J#∞Éè∂í uó ''#@âıY~å! h #_»HÖõ ’x JO^•Å∞
=i‚OK«@O „|Ç¨Ï‡ÔH<· å `«~=° ∂! h ~åÜ«∞OK« #_»HÅõ Ç¨Ï∏Ü«∞Å∞ K«∂Ñ≤OK«\ÏxHÍ
"≥Ú^Œ\ ˜ =~°∞ã¨Ö’ ™ê÷#O WKåÛ=Ù!——
''„uQÆ∞}ÏÅ Ñ¨`åHÍxfl QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ áê^•Å =^ŒÌ ZQÆ∞~° "Õ^•Ì=∂!
âßOu HõáÈ`åÅ"≥∞ÿ [<å~°}ºOÖ’ qÇ¨Ïi^•Ì=∂!——
''™ê~¸ D |O_»~å~ÚÖ’x =∞^è∞Œ ~° „¿Ñ=∞#∞ QÆ∞iÎOz# #∞=Ùfi
##∞fl J=∞$`«HÅõ â◊OQÍ =∂~åÛ"å!
''QÆ∞~°∞^Õ"å! HõxÑ≤Op HõxÑ≤OK«x J~°qiã≤# `å=∞~° Ñ¨ÙëêÊÖÏ¡ LO_Õ
h áê^•Å g∞^Œ r~å_Õ Ñ¨@∞ì JOw `˘Åy h áê^•Å∞ qHõãO≤ z# `≥Å¡
`å=∞~°Å∞QÍ HõxÑ≤OKå~Ú. D J^Œ$+Öì <å‰õΩ HÍ"åÅx HõeyOKå"å `«b!¡
D `≥Åx¡ HÍOu <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∂e<åºxfl `˘ÅyOz HÍOu Ñ¨ÙO[OQÍ
=∂iÛOk.
120 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
3.12.1997
™ê~Ú =∂`«H˜ KÕ`∞« ÖˇuÎ #=∞ã¨¯iOK«@O HõO>Ë KÕ~Ú KÕ~Ú HõeÑ≤
¿ã"å HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ KÕÑ@
¨ @ìO J=∞‡H˜ P#O^ŒO.
™ê~Ú ^Œ~≈° #O HÀãÖ =ÚO^Œ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ áêHõ@O HõO>Ë ™ê~Ú
=∂`« Pâ◊Ü∂« Å HÀãÖ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ@O J=∞‡H˜ ãÖ`À+Ö.
4.12.1997
^Œ$â◊ºO: XHõ ¢ã‘Î #QÆflOQÍ xÅ∞"≥`«∞Î H˘O_» g∞^Œ áê‰õΩ`«∞#fl@∞¡,
`«~åfi`« ~Ô O_»∞ áê^•Å∞ HõxÑ≤OKå~Ú. Z_»=∞ áê^•xH˜ z#fl`å_»∞ L#flk.
‰õΩ_ç áê^ŒO H˘OK≥O ^Œ∂~°OQÍ L#flk.
ÉèÏ=O: ''WÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ #_»z# =∂~°Oæ ã¨∞ÅÉèOí QÍ ^•\Ï=Ù. WHõ #_çKÕ
=∂~°æO "≥∂HÍ\˜ Ñ¨~°fi`«OÖÏ Hõ+¨ì"≥∞ÿ#k. ÑÖKÕO„kÜ«∂Å∞ x„QÆÇ≤ÏOz
ã¨`º« "å‰õΩ¯`À <å=∞ã¨‡~°} K≥~Úº. ^ÕÇÏ¨ ÉèÏ==Ú =∞~°záÈ. JÑ¨#=∞‡HõO`À
Z_»=∞ áê^ŒO ÃÑ\˜ì #=∞‡HõO J<Õ |O^èOŒ `≥OÑ¨Ù‰Ωõ <åfl=Ù. `≥yáÈ~Ú# `å_»∞#∞
#=∞‡HõO`À uiy =Ú_ç "Õã,≤ Ç≤Ï=∞=`ü Ñ¨~fi° `«O ZH˜¯ t=â◊HÎ̃ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ
##∞fl ^Œi≈OK«∞. [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =ÙQÍ <å ã¨Ç¨ Ü«∞O LO@∞Ok—— Jx <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞
=∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
5.12.1997
N "Õ}∞QÍi ^•fi~å =¸_»∞ "å~åÅ∞ Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ "åi ~ÚO\’¡
LOKå=Ù. D ã¨Å÷ OÖ’ U =∞Ç¨hÜ«ÚÅ∞ `«Ñã¨ ∞¨ û, Ü«∞[˝Ü∂« QÍ^Œ∞Å∞ KÕâß~À
JÖÏ\˜ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨Å∞ áê=#O KÕã#≤ WO\’¡ Éè∞í lOK«@O, x„kOK«@O,
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 121
^è•º#O K≥Ü∞« º@O ^•fi~å "åà◊§ â◊HxÎ̃ h J#∞„QÆÇÏ¨ O ^•fi~å á⁄O^•#∞. h

ãÖHõÅÊ |ÅO`À D Ü«∂„`« [Ü«∞„Ñ¨ÔŒ J~ÚºOk. J=∂‡! h ã¨xflkè #∞Oz
Ñ¨ÓiÎ qâßfiãÖ`À ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£ "≥à√◊ `«∞<åfl#∞. <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ã¨`º« ™ê~Ú
<å"≥~Úº [#‡ÅÖ’ "≥∂Hõ™Δ ê^è#Œ ‰õΩ UU QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ ##∞fl D *Ï˝# =∂~°Oæ Ö’
#_çÑO≤ Kå~À "å~°O^Œi KÕ`« <å‰õΩ Pjã¨∞ûÅ∞ WÑ≤ÊOKå~°∞ =∂#ã≤HOõ QÍ
''™êfig∞ ÉèQí =Æ O`«∞_ç"#·≥ #∞"Õfi P`«‡QÆ∞~°∞"≥· ##∞fl Pj~°fikOz# `«~åfi`« =∞m¡
~ÚO`« =∞Ok QÆ∞~°∞=ÙÅ Pjã¨∞ûÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ?—— J<åfl#∞. ™êfiq∞ D q^èOŒ QÍ
ã¨=∂^è•#O K≥áêÊ~°∞. ''`«eH¡ ˜ q∞Oz# ^≥=· O ÖË^∞Œ J~Ú<å `«e¡ `«#
Pjã¨∞ûÅ`Àáê@∞ `«# a_»H¤ ˜ Ñ¨k =∞Ok KÕ`« Pjã¨∞ûÅ∞ JO^ŒKãÕ ∞¨ OÎ k.
JÖÏˆQ <Õ#∞ P QÆ∞~°∞=ÙÅO^Œi KÕ`« Pjã¨∞ûÅ∞ JO^ŒKâÕ ß#∞. <Õ#∞, "åà◊¥§
"Õ~∞° HÍ^Œ∞. h "≥~Úº [#‡ÅÖ’ ‰õÄ_® QÆ∞~°∞=Ùx <Õ<—Õ — Jx Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’
13.12.1997
k=ºã¨fiÑ¨flO : ''<Õ#∞ XHõ #kx Ñ¨_=» ã¨Ç¨ Ü«∞O`À ^•@∞`«∞<åfl#∞.
#k =∞^èºŒ ‰õΩ =KÕÛãïH˜ qÑ¨s`«"∞≥ #ÿ D^Œ∞~°∞ QÍe, Ñ¨_=» "å_»∞—— Ñ¨_=»
=ÚxyáÈ`«∞#flk... D`« =KåÛ?—— Jx J_çQÍ_»∞. ''<å‰õΩ ~å^Œ∞ J~Ú<å
ÉèÜ
í ∞« O ÖË^∞Œ —— JO@∂ Dâ◊fi~° <å=∞O KÕã∂¨ Î Hõà√◊ § =¸ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. Ñ¨_=»
X_»∞‰¤ Ωõ KÕiOk JHõ¯_» JO^Œ~∂° —— g∞‰õΩ WO`« â◊HÎ̃ ZÖÏ =zÛOk? Jx
J_çQÍ~°∞.
''ãÖ™ê~°O J<Õ ™êQÆ~åxfl â◊H=Î˜ O`«"∞≥ #ÿ Dâ◊fi~° <å=∞O`À ã¨∞ÅÉèOí QÍ
^•@=K«∞Û—— Jx K≥áêÊ#∞.
122 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
14.12.1997
ÉèÏ"åÅ∞:
1. H©~Δ ° ™êQÆ~° â◊Ü∞« #∞xH˜ áêÖÏaè¿+HõO ZO^Œ∞‰õΩ?
2. Éè‰í Ωõ ÅÎ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ PÖ’K«#ÖË ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ Jaè¿+Hõ [ÖÏÅ∞.
3. Éè‰í Ωõ xÎ K«Åx¡ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« "Õ∞ ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ =∞Oz QÆO^èÑŒ Ù¨ Ñ¨Ó`«. "Õ̂~
K«O^Œ#Ñ¨Ù Ñ¨Ó`« ZO^Œ∞‰õΩ?
4. qâ◊fi=∞O`åxO_ç# Ñ¨~=° ∂`«‡H˜ K≥`· #« º"Õ∞ =¢ãOÎ̈ J~Ú`Õ =∞#O
ã¨=∞iÊOKÕ #∂Å∞ =¢ãOÎ̈ ZO^Œ∞‰õΩ?
5. á¶êÅÉèÏQÍ# qÉè∂í u ^èiŒ Oz# "åxH˜ Hõã∂¨ sÎ uÅHõO ZO^Œ∞‰õΩ?
6. Éè‰í Ωõ ÅÎ "≥#flÖÏO\˜ =∞#ã¨∞Å#∞ HÀˆ~ "åxH˜ ÑÖK« ÉèHí Δõ º Ñ¨~=° ∂<åflÅ∞
<≥"· ^Õ ºŒ =∂?
7. Éè‰í Ωõ _Î ∞» ÉèQí =Æ O`«∞x =ÚO^Œ∞ Hõ~∂° Ê~°OÖÏ HõiyáÈ"åe. HÍh Hõ~∂° Ê~°
Ç¨~°u "≥eyOK«@O HÍ^Œ∞.
8. Ñ¨~=° ∂`«∞‡x =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ `Õ<=≥ O\˜ "å‰õΩ¯Å`À Jaè¿+HÕKåe. Ñ¨Ù@ì
`Õ<`≥ À HÍ^Œ∞.
9. JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞HÍ~°=ÚÅ‰õΩ ^Œ∂~°"∞≥ ÿ =∂Ü«∞x `˘ÅyOK«∞‰õΩx
ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞#∞ Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ JiÊOKåe. <åiˆHà◊O HÍ^Œ∞.
10. Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞xH˜ #∂<≥ nÑÖ "≥eyOK«@O HÍ^Œ∞. ^ÕÇÏ¨ ÉèÏ=O g_ç
*Ï˝# *’ºux "≥eyOKåe.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 123
11. qHõãO≤ z# =∞<ÀÉèÏ= ‰õΩã¨∞=∂Å∞ Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ ã¨=∞iÊOKåe. HÍh,

K≥@¡ #∞Oz `≥zÛ# Ñ¨ÙëêÊÅ∞ HÍ=Ù.
12. Éèí‰õΩÎ_»∞ ÉèíHÎ̃`À HÍˆ~ÛHõhflˆ~ ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ Ñ¨hfl\˜ [Å∞¡.
13. =∞Oz =∞#ã¨∞û #∞O_ç "≥Å∞=_Õ ã¨∞"åã¨#ÖË âßº=∞ã¨∞O^Œ~∞° xH˜ ã¨∞QÆO^èŒ
Ñï=∞àÏÅ∞.
14. D â◊s~°=∞<Õ |OQÍ~°∞ ~°ÔŒä Ö’x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ‘~O°î g∞^Œ L#fl Ñ¨~=° ∂`«‡
=∞#`À u~°∞QÆ∞`«∞O>Ë ~°^Àä `«û"åÅ∞ Uq∞\˜?
15. KÕu`À [Ñ¨=∂Å uÑ¨C`«∂ =∞O„`« [ÑÖ KÕÜ∞« @O HõO>Ë Ñ¨k =∞Ok`À
Hõeã≤ =∞OzQÍ =∂\Ï¡_@» "Õ∞ Jã¨Ö#·ˇ =∞O„`« [ÑÖ J=Ù`«∞Ok.
16. <åÖ’... J#O`«OÖ’ x#∞fl K«∂ã¨∞<Î åfl#∞ „Ñ¨É∂íè !
17. F =∞#™ê! ÉÏÇ¨Ïº „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x =ã¨∞Î=ÙÅ PHõ~°¬}‰õΩ Ö’<≥·
JO`«~O° QÆOÖ’x P~å^èºŒ ^≥"· åxH˜ ^Œ∂~°O HÍ‰õΩ.
15.12.1997
^Œ$â◊ºO: PHÍâ◊OÖ’ `≥Åx¡ "≥∞~°∞Ñ¨Ù, P "≥∞~°∞Ñ¨ÙÖ’ #∞Oz QÀp
ÃÑ@∞ì‰Ωõ #fl ™ê^è∞Œ =Ù. P ™ê^è∞Œ =Ù Z=~å Jx J#∞‰õΩ<ÕÖ’Ñ¨Ù PÜ«∞# ~°=∞}
=∞Ç¨Ïi¬ Jx ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. P q^èOŒ QÍ ~°=∞} =∞Ç¨Ïi¬x ^Œi≈OK«@O
Z<Àfl [#‡Å ã¨∞Hõ$`«O JxÑ≤OzOk.
20.12.1997
q#fl=∂@ ''ã¨∞=~°O‚ ——
J~°O÷ : qâ◊fi=∞O`å |OQÍ~°∞ HÍO`«∞Å`À xO_ç# Dâ◊fi~°eOQÆO.
124 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
HõO\˜H˜ HÍ@∞Hõ JO^ŒO. HÍh #Å¡x Hõ$+¨Ü
‚ ∞« º#∞ xOÑ¨Ù‰õΩ#fl Hõà√◊ § =∞s
JO^ŒO.
28.12.1997
ÉèÏ"åÅ∞: <Õ#∞ =∞$`«∞º QÆ∞Ç¨ÏÖ’xH˜ <≥@|ì _»@O ÖË^∞Œ . P#O^Œ^•è =∞
"≥∞#ÿ Ñ¨~=° ∂`«‡ ã¨xflkèH˜ KÕ~∞° `«∞<åfl#∞. <å `«∞k âßfiã¨Ö’ <Õ#∞ q<Õk
=∞$`«∞º¿ÇÏÅ HÍ^Œ∞. Hõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∂`«∞‡x P#O^Œ¿ÇÏÅ. <å z=i Hõ} Δ ÏÅÖ’
K«∂¿ãk ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# =∞$`«∞º=Ù#∞ HÍ^Œ∞. P#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# Hõ$+¨‚
ÉèQí "Æ å#∞x. <Õ#∞ H“yeOK«∞‰õΩ<Õk =∞$`«∞º=Ù#∞ HÍ^Œ∞. „¿Ñ=∞ =¸iÎ J~Ú#
hÅ "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Úx. <Õ#∞ z=~°QÍ q<Õk =∞$`«∞º Ñ≤Å∞Ñ¨Ù HÍ^Œ∞. Ñ¨~=° ∂`«‡
Hõ$+¨‚ ÉèQí "Æ å#∞x Ñ≤Å∞Ñ¨Ù.
D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ ''<å—— J#flk Ug∞ ÖË‰Ωõ O_® qÉè∂í u<≥· qâıfiâ◊fi~°∞xÖ’
SHõºO J~ÚáÈ`å#∞. =Ú~°m^è~Œ å! h "Õ}∞QÍ#O q#fl <å=∞#ã¨∞ K≥`· #« º=O`«"∞≥ ÿ
h"≥Ñ· Ù¨ Ñ¨Ü∞« xã¨∞#Î flk.
3.1.1998
F =∂#=ÙÖÏ~å! WO„kÜ«∂Å‰õΩ ÉÏxã¨Öˇ· „|`«∞‰õΩ#∞ =º~°÷O
KÕã¨∞HÀHõO_ç. ^≥·"åxH˜ ÉÏxã¨Öˇ· „|`«∞‰õΩ#∞ ÑÖ_çOK«∞HÀO_ç.
12.1.1998
1. HÀ\˜ g}Å∞ XHõ¯>ÿ̌ <å QÆàO◊ #∞O_ç PÇ¨^¡ HŒ ~õ O° QÍ Hõ$+¨<‚ å=∞O
"≥Å∞=_»∞`«∞O>Ë ã¨~fi° "åºÑ¨‰Ωõ _»"#·≥ h‰õΩ qxÑ≤OK«@O ÖË^• „Ñ¨É∂íè !
2. "Õ^•Å∞ K«^=Œ x <Õ#∞ h HÀãÖ Ñ¨_Õ "Õ^<Œ Õ "Õ^ÑŒ ∞¨¶ ’+¨QÍ „Ñü^èfiŒ x™ÈÎOk.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 125
3. LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞ K«^=Œ ÖË^∞Œ . HÍh, h HÀãÖ <Õ#∞ HÍˆ~Û „Ñü Hõhfl\˜

ÉÁ@∞ì LÑ¨x+¨`åû~°"∞≥ ÿ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O`å xO_ç J^Õ qâ◊fi=∞O`å
xO_çOk.
4. HÍ=∞O`À xO_ç# Hõà√◊ § Hõ=∞ÖÏ‰õΩΔ x ^Œi≈OK«Ö=Ë Ù.
5. =∞#ã¨∞Ö’ HÀ\˜ HÀiHõÅ∞ Hõ^∞Œ Å∞`«∞O>Ë h <å=∞O KÕÜ∞« ÖË=Ú ~å=∂!
6. P`«‡^Œ~≈° #O `«~åfi`« HÀiHõÅ∞ HõÅ∞QÆ=Ù.
7. x#∞fl á⁄O^•Å#fl HÀiHõ#∞ `«ÑÊ¨ Jxfl HÀiHõÅ∂ *Ï˝<åyflÖ’ ^ŒQOúÆ
KÕâß#∞.
16.1.1998
k=º ã¨fiÑ¨flO: <å „Ñ¨H¯õ # LL#fl Z=i`À<À ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O JkQÀ
JO@∂ ~Ô ~ÚeOQ∑ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x ^•x P^è•~°O`À ã¨∂~Àº^ŒÜ∂« xfl K«∂ã¨∂Î
P#O^ŒOQÍ U J_»¤O‰õΩÅ∂ ÖË‰õΩO_® z=i =~°‰õÄ "≥o§ ã¨∂~°∞º_çH˜
^ŒQ~æÆ Ü
° ∂« º#∞!
'™êfig∞! <å‰õΩ WOHÍ ZÑ¨C_»∞ q=ÚH˜?Î Ñ¶„≤ |=iH˜ <å‰õΩ U^À XHõ\ ˜
K≥~Úº. WOHÍ ZO`« HÍÅO <åH© xsHõ}Δ —— Jx KåÖÏ ^Œ∞ódOKå#∞. ÉèHí ~Î˜ O° [x
=ã¨∞OÎ ^Œx ~ˆ _çÜ∂≥ P<£ KÕâß#∞. N ÉÏÅ=Ú~°mHõ$+¨‚ áê_ç# ÉèHí Î̃ w`«O
=zÛOk.—— HõÅ=~°O ZO^Œ∞‰õΩ? HõÅ`« K≥O^Œ‰Ωõ ! =∞~°∞ k#∞# h =∞#∞QÆ_»
Uq∞@x „|`«∞‰õΩ#∞ QÆ∂iÛ# ÉèÜ í ∞« O ZO^Œ∞‰õΩ? x#∞fl HÍáê_Õ ^˘~° LO_»QÍ!
#∞=Ùfi =∞~°∞=Hõ `«Åz# KåÅ∞. x~°`=« Ú x#∞fl HÍáê_»∞—— <å "Õ^#Œ ‰õΩ Jk
™êfiq∞ WzÛ# ã¨=∂^è•#OQÍ ÉèÏqOz `«$Ñ≤Î Ñ¨_®¤#∞.
126 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
17.1.1998
Hõ>‰ì̌ Ωõ ã¨∞QÆO^èŒ Ñï=∞àÏÅ Ñ¨Ó`« Ñ¨ÓÜ«∞@O =Å# ÉèQí =Æ O`«∞x
ã¨xflkèÖ’ ~°∂ÑÖ ÖË‰Ωõ O_® HÍeáÈ~ÚOk ''JQÆ~∞° |uÎ——
^ÕÇÏ¨ =∞<Õ Hõ>ìˇ Ñ¨k Hõ>Åìˇ Ö’ XHõ\Q˜ Í HÍeáÈHõ=ÚO^Õ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’
k"åºÖ’K«#Å ã¨∞QÆO^è•xfl xOÑ≤ =∞#ã¨∞û J<Õ Hõ>#ì̌ ∞ *Ï˝<åyflÖ’ HÍeÛ
"ÕÜ∂« e!!
™êÜ«∞O„`«O 7 QÆOIIÅ‰õΩ `«∞sÜ«∞ ã≤u÷ Ö’ qâ◊fiK≥`· <« åºxfl ^Œi≈OKå#∞.
20.1.1998
1997 _çÃãO|~°∞ 27# <å Ñ¨Ù\ì̃# ~ÀA# w`« ##∞fl Hõeã≤Ok.
[#=iÖ’ ™êfiq∞ ¿ã=‰õΩ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥àÏÎ#x K≥ÑÊ≤ Ok. JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ w`«`À...
''w`å! ™êfiq∞ h‰õΩ áê^Œ#=∞™ê¯~°O WzÛ#Ñ¨C_»∞ <å QÆ∞iOz J_»Q=Æ ∞x——
K≥áêÊ#∞.
D~ÀA L^ŒÜ«∞O KåÖÏ JâßOuQÍ JxÑ≤OzOk. "≥·~åQÆºO
ÑïÑ¨Ó~°O‚ QÍ L#flk. *Ï˝# =∂~åæ# "≥à√◊ <Î åfl#∞. J~Ú<å U^À JâßOu.
WOHÍ <å‰õΩ U^À HÍ"åe. U^À "≥eu. P ã≤u÷ Ö’ "Õ∞_»ÃÑH· ˜ "≥àÏ§#∞. =∂
K≥ÖÅ¡ˇ ∞`À =∂\Ï¡_ç "åà◊§ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ ~åº‰õΩÖ’ ™êfig∞r ã¨∞O^Œ~° K≥`· <« åº#O^Œ∞Å
"åi ÉèÏQÆ=`«O K«∂âß#∞. Jk XHõ™êi K«k"å#∞. HÍh D =∞^èºŒ H˘kÌ
~ÀAÅ∞QÍ =∞m§ Éè Ï QÆ = `« O K« ^ Œ " åÅx JxÑ≤ O zOk. J~Ú<å,
K«^=Œ ÖËHáõ ÈÜ«∂#∞. D ~ÀA ™ê~Ú J#∞„QÆÇÏ¨ O`À Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ `≥KåÛ#∞. WO`«‰Ωõ
=ÚO^Œ∞ K«^∞Œ =Ù`«∞#fl *Ï˝<åxH˜ ãÖ|OkèOz# Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅH˜ |^Œ∞Å∞ ÉèÏQÆ=`«O
K«^=Œ @O „áê~°OaèOKå#∞. ™êÜ«∞O„`«O P~°∞ QÆOIIÅ‰õΩ ÉèÏQÆ=`«O áê~åÜ«∞}O
KÕ¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞O^Œx JxÑ≤OzOk. 14 ¿ÑrÅ∞ K«k"å#∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 127
ÉèÏQÆ=`«O K«^=Œ @O „áê~°OaèOz# ^ŒQ~æÆ ° #∞Oz =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ J#∞Éè∂í u

HõeyOk. "≥·~åQÆºO`À HÍeáÈ`«∞#fl <å =∞#ã¨∞ûH˜ U^À K«Å¡x ã¨Ê~°≈
™ÈH˜#>ˇ~¡ ÚOk.
w`« Ñ¨Ù@Ñì i¨ Î #∞Oz =zÛ ™êÜ«∞O„`«O <å‰õΩ á¶È#∞ KÕãO≤ k ''â◊√„Hõ"å~°O
<å‰õΩ ™êfiq∞ áê^Œ #=∞™ê¯~°O WKåÛ~°∞. g∞~°∞ J_»Q=Æ ∞#fl>Ë¡ ™êfiq∞x
J_çQÍ#∞. ''Jhfl—— <Õ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#x g∞‰õΩ K≥ÑÊ¨ =∞x K≥áêÊ~°∞—— Jx
K≥ÑÊ≤ Ok. JÑ¨C_»∞ <å ã≤u÷ ZÖÏ L#fl^À P J#∞Éè∂í u =∂@Ö’¡ K≥ÑÊ¨ ÖË#∞.
w`« ''~å=∞—— "å~°xÎ ã‘`‰« Ωõ fã¨‰Ωõ =zÛ# 'PO[<ÕÜÚ« _ç—ÖÏ JxÑ≤OzOk.
ÉèÏQÆ=`«O „áê~°OaèOz# "≥O@<Õ W^ŒO`å [iyOk. <åÖ’ "≥eux ™ê~Ú
=∂^è=Œ Ù_∞» `«# =∞^è∞Œ ~° „¿Ñ=∞`À xOÑ≤ P#O^Œ ™êQÆ~O° Ö’ =ÚOKå~°∞. ™êfiq∞
`«ÅK«∞‰õΩO>Ë Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ Ö’>Ë=Ú#flk!
L^ŒÜ∞« O JO`å ''™êfig∞.. <Õ#∞ h‰õΩ L<åfl#x ã¨fiÜ«∞OQÍ XHõ
z#fl =∂@ `≥eÜ«∞K≥~Úº. P =∂@ qx <Õ#∞ K«xáÈ`å#x U_çKå#∞. HÍh,
K«xáÈ`Õ U=Ú#flk? ÉÏÉÏ! <å Hõà√◊ § HÍ"åÖÏ fã¨∞HÀ... D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’
Jhfl K«∂âß#∞. Jxfl\˜h q∞Oz h J=`å~åxfl K«∂âß#∞. WOHõ K«∂_»\ÏxH˜
U=ÚOk? QÆ∞~°∞^Õ"å! QÆ∞~°∞ ^ŒH} Δ̃ QÍ WO`«HOõ >Ë Uq∞=fi#∞? h XHõ¯=∂@
HÀãÖ U^≥<· å KÕ™êÎ#∞. <Õ#∞ ã¨`º« "Õ∞ K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl#x h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. „Ñ¨É∂íè ! h
XHõ¯ z#fl =∂@ HÀãÖ rqã¨∞<Î åfl##fl ãÖQÆu h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞#x <å‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞ Jx ^Œ∞ódOKå#∞. ™êÜ«∞O„`åxH˜ <å `«O„_ç w`«^•fi~å z#fl =∂@
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞. H˘O`« T~°@ HõeyOk. QÆ∞~°∞^Õ"å! `«fi~°Ö’<Õ ##∞fl h =^Œ‰Ì Ωõ
KÕ~∞° Û‰õΩO\Ï=#fl qâßfiãÖ`À x#∞fl ã¨‡iã¨∂Î LO\Ï#∞.
128 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
27.1.1998
"≥∂Ç¨Ï<£QÍiH˜ <Õ#∞ LÑ¨^âÕ O◊ KÕã#≤ `«~åfi`« "≥∂Ç¨Ï<£QÍiH˜ ~å„u
=zÛ# HõÅ.
''hà◊§Ö’ =Úxy# U#∞QÆ∞#∞ `å_»∞ ã¨Ç¨ Ü«∞O`À ÃÑH· ˜ fã≤ áê^•ÅH˜
#=∞ã¨¯iOKå~°@——.
D HõÅH˜ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ ''x~°‡Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û Hõey#
"åiH˜ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù ^•fi~å <å=∞ ''=∞}˜—— J#∞„QÆÇÏ≤ OK«|_»∞`«∞Ok. ™ê‰õΩ_»∞
QÆ∞~°∞=Ù g∞^Œ „â◊^,úŒ ÉèHí Î̃ LOz <å=∞=Ú#∞ ã¨``« O« ã¨‡iOK«@O ^•fi~å
=∞^ŒQ[Æ O =O\˜ Ñ¨â√◊ „Ñ¨=$uÎ #tã¨∞OÎ k. ™ê^è‰Œ Ωõ x x~°‡Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û
ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ `«\ÏHõOÖÏ „Ñ¨âßO`«OQÍ LO@∞Ok. P ã≤u÷ Ö’ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ '<å=∞O—
J<Õ `å_»∞#∞ P^è•~°O KÕã∞¨ ‰õΩx ™ê^è#Œ ™êyã¨∞#Î fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™ê^è‰Œ Ωõ x
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ã¨~À=~°OÖ’ #∞Oz ''q¿Ñ∞¶ flâ◊fi~°∞_»∞—— =ºHõ"Î ∞≥ ÿ ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ qÑ¶∂¨ flÅ∞
HõÅQÆ‰Ωõ O_® ~°H‰Δõ Ωõ _≥· xeÛ#Ñ¨Ù_»∞ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ U J_»O¤ ‰õΩÅ∞ ÖËHõ qâ◊fi=∞O`å
xO_ç# Ç¨Ïix ^Œi≈Oz =ÚH˜xÎ á⁄O^Œ∞`å_»∞——.
™ê^è‰Œ Ωõ ÖÏ~å! PÅã¨ºO ZO^Œ∞‰õΩ? Ç¨ÏiK«~}
° Hõ=∞ÖÏÅ =^ŒÌ KÕi
^è#Œ ∞ºÅ∞ HõO_ç!
31.1.1998
''QÆ∞~°∞^Õ"å! D P~°_Q» ∞Æ Å QÆk <å‰õΩ |O^èOŒ QÍ JxÑ≤ã∞¨ #Î flk—— Jhfl
<Õ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#x K≥ÑC¨ —— Jx w`« ^•fi~å `≥eÜ«∞KÕã<≤ å <å‰õΩ `«$Ñ≤QÎ Í
ÖË^∞Œ . J=∂‡! ™ê~Ú =∂`å! LQÍk Ö’Ñ¨Ù <å`À ã¨fiÜ«∞OQÍ =∂\Ï¡_∞» .
=∂\Ï¡_`» å=x #=∞‡HõO LOk. U HÍ~°}O KÕ`<« <·≥ å =∂\Ï¡_H» áõ È`Õ <å Hõ~‡°
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 129
Ñ¶Ö¨ Ïxfl J#∞Éèqí ã¨∂Î h g∞^Œ<Õ <å =∞#ã¨∞û LOz, D QÆkx =ke D
qâßÅ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’H˜ "≥o§áÈ`å#∞. ''qâßfi`«‡q!—— h=Ù ÖËx KÀ@∞ÖË^∞Œ . <Õ#∞
ZHõ¯_» uiy<å <å`À<Õ LO\Ï=Ù. <Õ#∞ ZHõ¯_» L<åfl h h_»Ö’<Õ LO\Ï#∞.
<å‰õΩ ÉèÜí ∞« O ZO^Œ∞‰õΩ?—— J=∂‡! XHõ¯™êi =∂\Ï¡_∞» . `«e¡ „¿Ñ=∞ á⁄O^ŒÖxË
a_»Q¤ Í rqOK«Ö#Ë ∞. ##∞fl HõqΔ ∞OK« ÖË"å! XH˘¯Hõ¯ ~ÀA XH˘¯Hõ¯ Ü«ÚQÆOÖÏ
LQÍk =~°‰Äõ Z^Œ∞~°∞ K«∂™êÎ#∞. HõqΔ ∞OK«~åx `«ÑC¨ Å∞ KÕã≤ LO>Ë U tHõΔ
"Õã<≤ å Éèií ™êÎ#∞. HÍx, h =∞ø#O Éèií OK«Ö#Ë =∂‡ =∞ø#O g_ç a_»x¤ X_çÖ’xH˜
KÕ~°∞ÛHÀ ™ê~Ú =∂`å! <å‰õΩ P J~°›`« ÖËHõáÈ`Õ h =^ŒÌH˜ ZO^Œ∞‰õΩ
Ñ≤eÑ≤OK«∞‰õΩ<åfl==∂‡? ^è∂Œ oÖ’ L#fl ##∞fl ^è∂Œ oÖ’<Õ LOK«Hõ *Ï˝# QÆOQÆ`À
ZO^Œ∞‰õΩ â◊√kú KÕâß=Ù? K«^∞Œ =Ù~åx <Õ#∞ U q^èOŒ QÍ x#∞fl „áêi÷OK«#∞?
=∂Ü«∞g_ç# <Õ#∞ =∂Ü«∞Ö’ rqOK«Ö#Ë ∞. J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=Åã≤# #∞"Õfi J~°O÷
KÕã∞¨ HÀHõ áÈ`Õ WOÔH=~°∞ ##∞fl J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞? Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î =zÛ x#∞fl
K«∂_®Å#fl HÀiHõ |ÅOQÍ L<åfl h =∞ø#O Éèií OK«ÖHË õ ~å=@O ÖË^∞Œ .
U^≥<· å ã¨∂K«##∞ WzÛ Ñ≤eÑ≤OK«∞HÀ. JO^Œi`À =∂\Ï¡_∞» `«∂, u~°∞QÆ∞`«∂
L<åfl <å ^è•ºã¨ JO`å hg∞^Õ Hõ^•! ã¨~åfiO`«~åºq∞q. W^ŒO`å h‰õΩ ~åÜ«∞@O
Uq∞\˜? h‰õΩ `≥eÜ«∞xk U=Ú#flk? <å "Õ^#Œ f~°∞Û`«b!¡ x#∞fl <å =∂@Å`À
qã≤y¿ãÎ HõΔq∞OK«∞.
12.2.1998
qâ◊fi HõàÏº}ÏxÔH· qâßfi`«∞‡_≥#· HõàÏº} ~å=Ú_çH˜ áêÜ«∞™ê#flO
„Ñ¨™ê^ŒOQÍ ÃÑ\Ïì#∞. ~å=∂! ^èŒ~°‡=¸iÎq. ^èŒ~°‡=∂~åæ# #_çz x#∞fl
KÕ~∞° HÀ"åÅ#fl HÀiHõ `«ÑÊ¨ U HÀiHÍ ÖË^∞Œ . h‰õΩ `≥eÜ«∞xk U=Ú#flk?
ã‘`å~å=∂! ã‘`« K≥~° q_çÑO≤ z P J=∞‡ˆH Jyfl Ñ¨sHõΔ ÃÑ\Ïì=Ù. ##∞fl D
130 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ãÖ™ê~°O J<Õ K≥~° #∞O_ç q_çÑO≤ z U Ñ¨sHõΔ ÃÑ\˜#ì ãÖ`À+ÖQÍ ã‘fiHõi™êÎ#∞.
`«fi~°Ö’ ##∞fl hÖ’KÕ~∞° ÛHÀ ™ê~Ú~å=∂! *Ï˝<åyflÖ’ HÍeáÈ`«∞#fl <å‰õΩ h
K«Åx¡ X_çÖ’ ¿ã^Œ f~°∞Û‰õΩ<Õ ÉèÏQÍºxfl HõeyOK«∞. h ¿ã"å HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’
<å‰õΩ z#fl ¿ã=#∞ „Ñ¨™êkOK«∞. L_»`åÉèHí QÎ̃ Í h =∞#ã¨∞‰õΩ #zÛ# q^èOŒ QÍ
ÑïÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ „¿Ñ=∞`À h ^•ã¨∞~åe<≥· ¿ã= KÕ™êÎ#∞. Hõ~∞° }Ï ã¨=Ú„^Œ∞_çq. h
^•ã¨∞~åex Hõ~∞° }Õz ##∞fl „É’= Hõke~å Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î ~å=∂.. h g∞^Œ
qâßfiãÖ`À L<åfl#∞.
25.8.1998
q<åÜ«∞Hõ K«quH˜ Ñ¨Ù@Ñì i¨ Î "≥àÏ§#∞. "≥Ú^Œ\˜ =~°∞ã¨ =zÛOk. ^Œ~≈° #O
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êfiq∞ <å "≥Ñ· Ù¨ K«∂âß~°∞. P K«∂Ñ¨ÙÖ’ Jhfl <Õ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#∞
Jx K≥ÑÊ≤ #@∞¡ JxÑ≤OzOk. <å [#‡ ^è#Œ ºO J~ÚOk. 1984Ö’ QÆ∞~°∞
áœi‚=∞ ~ÀA# ‰õΩO_»eh Ü≥∂QÍxfl „Ñ¨™êkOz D Ü≥∂QÆ =∂~åæ# ##∞fl
HõO\˜H˜ ~Ô Ñ¨ÊÖÏ HÍáê_»∞`«∂ D q<åÜ«∞Hõ K«quH˜ Ü≥∂QÆO ã≤kOú Ñ¨ KÕâß~°∞.
Wk `≥eÜ«∞KÕÜ∞« \ÏxˆH Ñ¨Ù@Ñì i¨ Î „Ñ¨Ü∂« }O ÃÑ\Ïì~∞° . QÆ∞~°∞^Õ"å! qâ◊fiK≥`· #« ºO
^Œi≈OÑ¨ KÕã#≤ h‰õΩ WKÕÛO^Œ∞‰õΩ U=Ú#flk? JO`å XHõ>Ë J~Ú#Ñ¨C_»∞.
|ã¨ûÖ’ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ uiy =ã¨∞OÎ >Ë W^Œ~Ì ∞° ¢ãÅÎ‘ ∞ ''<åÖ’ k=º
`Õ[ã¨∞û#∞ ^Œi≈Oz#@∞¡—— K≥áêÊ~°∞.
31.8.1998
ã¨`º« O, ^è~Œ ‡° O W"Õ <å TÑ≤i. <å ã¨`åº<Õfi+¨} Ñ¨ÓiÎ J~Ú#@∞¡
™êfiq∞ =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ã¨`åº<Õfi+¨‰Ωõ Å‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° ‰õΩ~åeQÍ
##∞fl NNN ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ Z#∞fl‰õΩ<åfl~°∞. WHõ g∞^Œ@ ã¨`º« O, ^è~Œ ‡° O,
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 131
„¿Ñ=∞, âßOu <å LKåÛùfiã¨, xâßfiã¨Å∞QÍ ÉèÏqOz, <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ <å‰õΩ

„¿Ñ=∞`À „Ñ¨™êkOz# D QÆ∞~°∞`«~° ÉÏ^èºŒ `«#∞ ã‘fiHõiOz ^è~Œ ‡° áÈ~å@OÖ’
<å z=i âßfiã¨ q_çKÕ =~°‰Äõ áÈ~å_ç qâ◊fiK≥`· #« ºOÖ’ Hõeã≤áÈ`å#∞. QÆ∞~°∞^Õ"å!
D â◊√Éèí ã¨=∞Ü«∞OÖ’ h Pjã¨∞ûÅ∞ JO`«~åfi}˜ ^•fi~å á⁄O^Œ∞`«∞<åfl#∞.
15.10.1998
k=ºã¨fiÑ¨flO: HõÅÖ’ ™êfiq∞x p~° W=fi=∞x J_çQÍ#∞. W™êÎ#x
J<åfl~°∞. ''ÉÏÉÏ... =∂ JÉÏƒ~Ú WHõ¯_Õ L<åfl_»∞. UO p~° `≥=∞‡O\Ï~À
K≥ÑÊ¨ O_ç. =∂ JÉÏƒ~Ú fã¨∞‰õΩ =™êÎ_∞» —— J<åfl#∞. ™êfiq∞ Ug∞ =∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ
=∞m§ J_çQÍ#∞. ''J`«#∞ fã¨∞‰õΩ~å=^Œ∞.Ì .. <Õ<Õ Hõ$ëê‚+qì̈ ∞H˜ p~° W™êÎ#∞——
Jx K≥ÑÊ≤ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. ™êfiq∞ <å`À =∂\Ï¡_#ç O^Œ∞‰õΩ KåÖÏ P#O^ŒÑ_¨ ç
JHõ¯_» XHõ K≥@∞ì LO>Ë "≥àÏ§#∞. K≥@∞ì HÕ^Œ =¸Ô~_»∞ á⁄_»∞QÆ∞
PO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞ q„QÆÇÏ¨ O LO>Ë fã¨∞‰õΩ<åfl#∞. ÉÏÉÏ <å`À ''^Õ=Ù_çH˜ Ñ¨à√◊ §
<≥"· ^Õ ºŒ O ÃÑ\Ïì"å?—— Jx J_çQÍ~°∞. ''#∞=Ófi <Õ#∞ XHõ>#ÿ̌ Ñ¨C_»∞ <≥"· ^Õ ºŒ O
Z=iH˜ ÃÑ\Ïìe?—— J<åfl#∞. P =∂@‰õΩ ™êfiq∞ KåÖÏ ãÖ`À+≤Oz ''B#∞!
W^Œ~Ì O° XHõ>—Ë — J<åfl~°∞.
13.11.1998
k=ºã¨fiÑ¨flO: HõÅÖ’ HõOz Ñ¨~=° ∂Kå~°º NNN K«O„^ŒâYı ~ˆ O„^Œ
ã¨~ã° fi¨ u ™êfi=ÚÅ"å~°∞ Ñ¨ÅH¡ Ö© ’ Tˆ~QÆ∞`«∂ =KåÛ~°∞. XHõ WO\˜ =ÚO^Œ∞
™êfiq∞ Ñ¨ÅH¡ © ky "åà◊§H˜ áê^Œ#=∞™ê¯~°O WKåÛ~°∞. "åà◊√§ Ñ¨ÓÅ`À áê^Œ
Ñ¨Ó[ KÕâß~°∞. <Õ#∞ ‰õÄ_® QÆ<flÕ ~°∞ K≥@∞ì #∞Oz Ñ¨ÓÅ∞HÀã≤ Ñ¨@∞ì‰Ωõ "≥àÏ§#∞.
™êfiq∞ XHõ QÆkÖ’H˜ "≥o§ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. <Õ#∞ ™êfiq∞ áê^•Å =^ŒÌ Ñ¨ÓÅ∞
LOKå#∞. ™êfiq∞ ##∞fl nqOKå~°∞. KåÖÏ =$^Œ∞Åú ∞QÍ ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞.
132 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
HõOz ™êfiq∞ *Ï˝#=$^Œ∞Åú ∞. kq #∞O_ç Éè∞í qH˜ ky =zÛ# Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞.
HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz# D ã¨∞O^Œ~° Hõ=∞hÜ«∞ ^Œ$â◊ºO <å rq`«OÖ’ =∞~°ÑÙ¨ ~åxk.
<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ NNN ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ <å‰õΩ ÃÑ^ŒÌ ™êfiq∞ ^•fi~å Pjã¨∞ûÅ∞
JO^Œ*âË ß~°∞. Wk „"åã≤# `«~åfi`« ™ê~Ú =∂`«‰Ωõ #=∞ã¨¯iã¨∞#Î fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’
HõOz HÍ=∂H˜—Δ — J=∞‡"å~°∞QÍ ^Œ~≈° #O ~ÚKåÛ~°∞. P#O^Œ ÉèÏëêÊÅ`À J=∞‡x
Jaè¿+HÕKå#∞.
24.11.1998
ÉÏÉÏ h Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA HÍ#∞HõQÍ XHõ ãÖ^ÕâO◊ W=∞‡x „áêi÷OKå#∞.
^Œ$â◊ºOÖ’ 1999 J#fl JOÔHÅ∞ <Õ"∞£ É’~ü¤ g∞^Œ HõxÑ≤OKå~Ú. JÑ¨C_»∞
1999Ö’ ##∞fl `«# ^ŒQ~æÆ H° ˜ KÕ~∞° Û‰õΩO\Ï~°x JxÑ≤OzOk. (ãïQÍæ #=O|~ü
1999 #∞Oz Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ <Õ#∞ WÅ∞¡ J^≥‰Ì Ωõ fã¨∞‰õΩx LO_»@O [iyOk)
11.12.1998
k=ºã¨fiÑ¨flO: ''+≤i_ô ™ê~Ú ã¨r= ^Œ~≈° #O W™êÎ~∞° ... +≤i_ô =™êÎ~å?——
Jx ##∞fl Z=~À J_çQÍ~°∞. ''+≤i_ô ™ê~Ú ã¨`º« ™ê~Ú J=`å~°O HõO>Ë
=ÚO^Õ ã¨=∂kè K≥O^•~°∞. WÑ¨C_»∞ ã¨r=OQÍ ~å=@O Uq∞\˜?—— Jx <Õ#∞
JO@∂ LO_»QÍ<Õ +≤s_ô ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ `À ã¨r= ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. +≤i_ô
"≥à§◊ ‰õΩO_®<Õ!
1.1.1999
`≥Å"¡ å~°∞ ~°≠Ï=Ú# <å #∞^Œ∞\˜ g∞^Œ Jyfl=∞O@. „Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ
"≥Å∞QÆ∞, JO^Œ∞Ö’ #∞Oz "≥∞~°∞Ñ¨Ù =zÛ #∞^Œ∞~°∞ Jki#@∞¡ J~ÚOk. P
"≥Å∞QÆ∞Ö’ #∞Oz =zÛ# "≥∞~°∞Ñ¨Ù ''N Åe`«——QÍ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 133
¿Ñ>Ë~∞° Ö’ =∂ JHõ¯Ü«∞º QÍi WO\’¡ D q^èOŒ QÍ J=∞‡ ™êHΔÍ`å¯~°=Ú J~ÚºOk.

JHõ¯Ü«∞ºQÍi WO\’¡ <å‰õΩ Åe`« ™êHΔÍ`å¯~°O J~Ú# KÀ@ P WO\˜`À
ãÖ|O^èOŒ L#fl Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ P`«‡Å#∞ PÇ¨fixOz JHõ¯Ü«∞º KÕ`« k"åº`«‡Å‰õΩ
Hõ~∂° Ê~° Ç¨~°u WÑ≤ÊOKå#∞. W^ŒO`å <å KÕ`« ™êfiq∞ KÕ~ÚOKå~°∞. QÆ∞~°∞^Õ"å!
D Ñ¨#∞Å`À <å‰õΩ Z@∞=O\˜ ãÖ|O^è=Œ ¸ ÖË^∞Œ . h Jcè+Oª̈ „Ñ¨HÍ~°O
KÕ~ÚOKå=Ù. <å P`«‡™êH˜QΔ Í W^ŒO`å ã¨`º« O!
<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ¿Ñ>Ë~∞° ÑÖÑ≤ JHõ¯_» Åe`« ™êHΔÍ`å¯~°O WÑ≤ÊOKå#∞.
JHõ¯_» J=∞‡ ^Œ~≈° #O qz„`«OQÍ L#flk. D [#‡Ö’ <Õ#∞ U Ñ¨Ó[Å∂
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ™ê=∂#º QÆ$Ç≤Ï}˜x. `«Ñ¨ã¨ûOÑ¨#∞flÅH˜ ‰õÄ_® ^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ# D
™êHΔÍ`å¯~°O <åÔHÖÏ HõeyO^À <å ™êfiq∞ˆH `≥eÜ«∂e. J=∞‡ ^Œ~≈° #O
KÕ~ÚOz# <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ Uq∞=fi#∞? W^Œ~Ì O° XHõ¯>Ë J~Ú# `«~åfi`«.
24.2.1999
L^ŒÜ∞« O 6 QÆOIIÅH˜ ÖËz "Õ^#Œ QÍ Ñ¨_∞» ‰õΩ<åfl#∞.
^Œ$â◊ºO: XHõ HÍy`«O g∞^Œ ''=∂`«$=¸iÎ—— Jx XHõÖ#·ˇ ∞ ~åã≤ =Ù#flk.
nx J~°O÷ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞K≥Ü∂« ºe.
5.3.1999
=∞^è•ºÇ¨ÏflO ^Œ$â◊ºO: zxflHõ$+¨μ‚_»∞ HõxÑ≤OKå_»∞. ~å„u HõÅÖ’
ÉÏÅQÀáêÅ∞_çx Z`«∞Î‰õΩx uiy#@∞ì HõxÑ≤OzOk. H˜@ìÜ«∞º #=Ùfi`«∂
Hˆ iO`«Å∞ H˘\Ïì_∞» . Ñ¨~=° ∂`«‡ =^Œ‰Ì Ωõ r"å`«‡ KÕiOk.
134 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
9.7.1999
~å„uHõÅÖ’ ''q„QÆÇÏ¨ OÖ’ #∞Oz PO[<ÕÜÚ« _»∞ `≥Åx¡ |@ìÅ`À
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_ç ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ <å ‰õΩ_çKuÕ Ö’ `≥Åx¡ , Ñ¨KÛ« x Ñ¨ÓÅ∞ LOKå~°∞.
26.8.1999
ã¨fiÑ¨flOÖ’ ''XHõà√◊ § Dâ◊fi~° ™ÈÎ„`«O K«^∞Œ =Ù`∂« KÕ`∞« Å`À ''eOQÍHÍ~°O——
KÕã∞¨ #Î fl@∞¡QÍ ÉèÏqOz ÉÏÇ¨ÏºÑ¨Ó[ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. JÖÏ HÍ^Œ∞... JO`«~∞° ‡Y∞Öˇ·
P`«‡eOQÍxH˜ Ñ¨Ó[ KÕã∞¨ HÀ=∞x <Õ#∞ K≥áêÊ#∞...——
H H H
''Hõ$`«ÜÚ« QÆOÖ’ ã¨`º« ^Õ=Ù_»∞, „`Õ`åÜ«ÚQÆOÖ’ ~å=Ú_»∞, ^•fiÑ¨~°

Ü«ÚQÆOÖ’ Hõ$+¨μ_‚ ∞» , D HõeÜ«ÚQÆOÖ’ +≤i_ôÉÏÉÏ, WÑ¨C_»∞ ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ
Jhfl <Õ<—Õ — Jx ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. Wk ã¨`º« O. <Õ#∞ H˘xfl [#‡Å∞QÍ
P~åkèã∞¨ #Î fl âßº=∞ã¨∞O^Œ~∞° _Õ D ™ê~Ú ã¨∞O^Œ~∞° _»∞. <å „Ñü [#‡Ö’ <å
ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù D ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏÜÕ∞. Z<Àfl [#‡Å <åHõ$+¨‚ „¿Ñ=∞ Ñ¶e¨ Oz <å
™ê~ÚHõ#flÜ«∞º „¿Ñ=∞‰õΩ ^ŒQ~æÆ Ü ° ∂« º#∞.
27.8.1999
J=∂‡! D ~ÀA KåÖÏ "Õ^#Œ QÍ LOk. <Õ<=≥ ~À `≥eã‘ `≥eÜ«∞#@∞¡
„Ñ¨=iÎã∞¨ #Î fl h f~°∞ Éèií OK«ÖHË áõ È`«∞<åfl#∞. áê=#=¸iÎ J~Ú# <å `«eq¡ .
##∞fl HõqΔ ∞Oz `«fi~°QÍ Ñ¨Å∞‰õΩ`«b¡ J=∂‡... QÍÜ«∞„f! <å ÑÖK«„áê}ÏÅ∂
ÑÖK«Ç¨ ~°`∞« Å∞QÍ h‰õΩ Ç¨~°u Ñ¨_∞» `«∞<åfl#∞. JO^Œ∞HÀ "≥Å∞QÆ∞Å `«b!¡ ##∞fl
h "≥Å∞QÆ∞Ö’ HõÅ∞Ñ¨Ù‰õΩx ÉÏÇ¨ÏºOÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂~°O KÕã∞¨ <Î åfl=Ù? J#fl
„Ñ¨HÍ~°O <å`À =∂\Ï¡_®Åx L<åfl h‰õΩ <å Hõ~‡° Å∞ J_»∞=¤ ã¨∞<Î åfl~Ú. =∞#
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 135
=∞^èºŒ L#fl J_»∞#¤ ∞ `˘ÅyOK«∞. J=∂‡! #∞=Ùfi ã¨`º« O `«ÑÊ¨ =Ù. JÖÏˆQ h
a_»‰¤ Äõ _® ã¨`º« O `«ÑÊ¨ ^Œ∞. <å Hˆ =Δ ∞O HÀi #∞=Ùfi PÅã¨ºO KÕã<≤ å xã¨ûÇ¨Ü«∞<≥·
U_»=@O `«ÑÊ¨ x#∞fl ZkiOKÕ â◊HÎ˜ <å‰õΩ ÖË^∞Œ . h Éè‰í Ωõ ~Î åeQÍ Ñ¨^ÇŒ ¨ ~ˆ à◊√§
™ê^è#Œ #∞ HÍ^Œx "Õ̂~ rq`«O <å‰õΩ =^Œ∞.Ì
28.8.1999
L^ŒÜ∞« O ÖËã∂¨ <Î Õ ã¨∂~°∞ºx Z^Œ∞@ xÅ|_ç QÍÜ«∞„u =∞O„`«O K«kq
Hõhfl\˜`À J~°º… O WKåÛ#∞. „u"Õ}˜ ãÖQÆ=∞OÖ’ Hõeã≤# J#∞Éè∂í u HõeyOk.
2.9.1999
L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ =∞Ok~°OÖ’ ^Œ$âßºÅ∞... ''Jyfl, *’ºu, XHõ J=∞‡"åi
|OQÍ~°∞ q„QÆÇÏ¨ O. ¢ãÎ‘ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ =∞^èºŒ ™êfiq∞ |OQÍ~°∞ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ Ö’ ^Œ~≈° #O
WKåÛ~°∞——. =ÚO^Œ∞ q„QÆÇ¨ xfl ÅH©Δ ‡^Õq J#∞‰õΩ<åfl##∞. HÍx, `«~åfi`«
NÅe`«QÍ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. J=∞‡áê^•ÖË JÃ+âÂì fi◊ ~åºÅ∞QÍ Ñ¨^ÇŒ ¨ ~ˆ à◊√§
^è•º#O KÕã#≤ O^Œ∞‰õΩ <å QÆ∞~°∞ ^Õ=ÙÅ∞ NNN ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ JÃ+âÂì fi◊ ~åºÅ∞
„Ñ¨™êkOz#@∞¡ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. JO>Ë J+¨Åì ‰õΩΔ ‡Å#∞ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ „Ñü+¨ì
KÕâß~°∞. <å `«e¡ ™ê~Ú=∂`« ##∞fl Pj~°fikOKÕ â◊√ÉèÑí ∞¨¶ _çÜ∞« Å∞ =KåÛ~Ú.
J=∂‡! Hõhfl\˜`À háê^•Å∞ Hõ_Qç̂ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k. J=∂‡! 1984
QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞ ~ÀA# <åÖ’ ''„¿Ñ=∞ c[O— <å\Ï=Ù. ^•xH˜ ÉèHí Î˜ J<Õ h~°∞áÈã≤
x#∞fl PÅO|# KÕã∞¨ H˘x „¿Ñ=∞ „¿Ñ=∞ JO@∂ x#∞fl JÅ∞¡‰Ωõ áÈÜ«∂#∞. h
Ñ¨~º° "ÕH}Δõ Ö’ <å „¿Ñ=∞ Ñ¶e¨ Oz ÑÙ̈+Ê≤ OzOk. J=∂‡! D ÑÙ̈+Ê¨ O "å_çáÈHõ=ÚO^Õ
h áê^•Å=^ŒÌ P„â◊Ü∞« O W=Ùfi. J=∂‡! h áê^•Å∞ `«ÑÊ¨ WOHõ "Õ~ˆ n P„â◊~ÚOz
rqOK«Ö#Ë ∞. J=∂‡! XHõ¯™êih áê^•Å∞ <å t~°ã∞¨ ûg∞^Œ ã¨Q∞Æ }~°∂ÑÖÖ’
LOK«=∂‡! WOHõ x#∞fl Un HÀ~°#∞.
136 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
4.9.1999
x#flO`å J#∞‰õΩ#fl q^èOŒ QÍ ™êfiq∞ KÕÜ∞« ÖË^xŒ `«@∞ìHÀÖËx ^Œ∞óYO
=zÛOk. D ^Œ∞óYO #∞Oz q=ÚHÎ̃ KÕã≤ „Ñ¨âßO`«`« x=∞‡x ÉÏÉÏ#∞
„áêi÷OKå#∞. WÅ∞¡ H˘#∞HÀ¯"åÖ’ =^ÀÌ `≥eÜ«∞@O ÖË^∞Œ . L^ŒÜ∂« xH˜ `≥eÜ«∞
K≥Ü∞« º=∞x "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞. L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ ''„Ñ¨ã∞¨ `Î O« =^ŒxÌ —— ã¨=∂^è•#O
=zÛOk. „¿Ñ=∞ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_∞» , qâ◊fi„¿Ñq∞‰õΩ_»∞ ™ê~Ú. ™êfiq∞ t=â◊HÎ˜ ã¨fi~°∂ÑÖ.
Z=~À K≥Ñ`≤ Õ `≥e¿ãkHÍ^Œ∞. Z=iH˜ "åà◊√§ ™ê^è#Œ KÕã≤ ™ê~Ú `«`åÎ fixfl
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. ™ê~Ú „Ñ¨îŒ ≈OKÕ qÉè∂í `«∞Å∞ HÍHõ ™ê~Úâ◊HÎ˜ ÜÕ∞ qÉè∂í u P
qÉè∂í uÖ’ SHõºO HõO_ç. J=∞‡ =∞# P#O^ŒOHÀãÖ Z<Àfl Wã¨∞OÎ k. "å\˜`À
`«$Ñ≤ÑÎ _¨ H» õ J=∞‡ X_ç<Õ HÀ~°O_ç. „¿Ñ=∞=∞~Ú J=∞‡ „¿Ñ=∞Ö’ =Ú#Hõ"ãÕ ≤
ã¨~fi° O =∞iz ''„ÉÏÇ‘Ï‡ã≤u÷ ——Ö’ xez P#O^•xfl á⁄O^ŒO_ç. ~Ô O_»∞ HÍx ã≤u÷
''J^≥· fi`«O—— =∞#O HÀ~°∞HÀ=Åã≤#k ''J^≥· fi`å#∞ Éè∂í u——.
8.9.1999
HõÅ: XHõ <åQÆ∞áê=Ú =zÛOk. =_»Q¡ OÆ Ñ¨Ö’ "Õâß#∞. Jk Ñ¨_Q» qÆ Ñ≤Ê
[~°[~° áê‰õΩ`«∂ |Ü«∞@‰õΩ =zÛ <å t~°ã∞¨ û g∞^Œ Ñ¨_Q» `Æ À W+Öì =zÛ#@∞¡
HÍ@∞¡ "Õã∞¨ #Î flk. <Õ#∞ ÉèÜ í ∞« O`À =}˜Há˜ È`«∞<åfl#∞. `«ÅO`å ''ëêH±—— u#fl@∞¡
uq∞‡i Z‰õΩ¯`«∞#flk. nxH˜ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ – =∂Ü«∂ ã¨fi~°∂Ñ¨},˜
‰õΩO_»bh â◊HÎ̃ J=∞‡. ™ê^è#Œ Ö’ „Ñ¨Ö’Éè=í ÚÅ‰õΩ ÖÁOQÆ‰Ωõ O_® =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êˆQ ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ P"≥∞ P q^èOŒ QÍ Pjã¨∞ûÅ∞ JO^Œ*ãË ∞¨ OÎ k.
9.9.1999
HõÅ: ''<Õ#∞ XHõ ^•i"≥O@ #QÆflOQÍ â◊HÖÎ̃ ÏQÍ "≥à√◊ `«∞<åfl#∞. XHõ
`å_»∞ g∞^Œ #_»∞ã¨∂Î `å_»∞#∞ ÃÑH· f˜ âß#∞. HÍx Jk `å_»∞ÖÏQÍÖË^∞Œ . áê=Ú
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 137
ÖÏQÍ á⁄Å∞ã¨∞Å∞ á⁄Å∞ã¨∞Å∞QÍ L#flk '`«Å— ÖË^∞Œ . ÉèÜ í ∞« O "Õã≤ =kÖËã≤

=ÚO^Œ∞‰õΩ "≥àÏ§#∞. <Õ#∞ KåÖÏ â◊H=Î̃ O`«OQÍ HÍoHÍ^ÕqÖÏQÍ L<åfl#∞.
JÖÏ "≥o§ XHõ QÆ~ƒ° Qù ∞Æ _çÖ’ „Ñ¨"tÕ OKå#∞. JHõ¯_» =∞|∞ƒ~°OQÆ∞Ö’, Hõ#∞=Ú‰õΩ¯
f~°∞`À L#fl J=∞‡"å~°∞ L#flk k=º `Õ[ã¨∞û`À J=∞‡ ^Œ~≈° #O WzÛOk. P
^Õ=`« NÅe`«. J=∞‡ <å`À ''#∞=Ùfi ZÑ¨C_»∞ Ñ≤e¿ãÎ JÑ¨C_»∞ =™êÎ#x—— K≥ÑÊ≤
=Oy <å#∞^Œ∞@# ã≤O^è∂Œ ~°O ÉÁ@∞ì ÃÑ\Õì k.
15.9.1999
q<åÜ«∞Hõ x=∞[˚#O ~ÀA <å‰õΩ Hõey# J#∞Éè∂í u:–
''™ê~¸â◊fi~°∞xÖ’ qÉè∂í u ™œO^Œ~º° O. J=∞‡ áê~°fiu (™ê~Ú=∂`«0Ö’
Ñ¨Ù„`« "å`«ûÅºO`À ‰õÄ_ç# P#O^Œ¿ÇÏÅ. `«=∞ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ qâßfixˆH P^è•~°É∂íè `«∞_≥·
Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ |∞kúx ã≤kúx „Ñ¨™êkOz Éèí‰õΩÎÅ HÀiHõÅ∞ f~°∞ã¨∞Î#fl `«=∞ =Ú^Œ∞Ì
QÆ}Ñüx K«∂ã¨∂Î t=â◊HÎ˜ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ ™ê~Ú=∂`« HÀ\˜ ã¨∂~°∞ºÅ „Ñ¨HÍâ◊O`À
ÉÁ[˚Q} Æ ÑüH˜ Ç¨~°u Ñ¨\ ,ì̃ H˘|ƒiHÍÜ«∞Å∞ H˘_»∞`«∞O>Ë ™ê~Ú =ÚYOÖ’
P#O^ŒO =i‚OKÕ@O^Œ∞‰õΩ =∂@Å∞ KåÅ=Ù. Ñ¨Ù„`«∞Å∞ [x‡OK«QÍ<Õ ãïHÍ^Œ∞.
a_»Å¤ ∞ jÅ=O`«∞Öˇ· P`«‡qâßfiãÖ`À Ñ¨k=∞OkH© =∂~°^æ ~Œ ≈° ‰õΩÖˇ· H©iÎ `≥zÛ#
<å_Õ `«e^¡ OŒ „_»∞Å‰õΩg x["≥∞#ÿ P#O^ŒO. „Ñüa_»¤ QÆ}ÑüÖÏQÍ `«e^¡ OŒ „_»∞Å#∞
Ñ¨ÓlOz ™ê~Ú=∂`« „¿Ñ=∞#∞ á⁄O^•e. ™ê~Ú [QÆ<å‡`«x |∞kúx
„Ñ¨™êkOK«=∞x „áêi÷OK«O_ç. J=∞‡ Pjã¨∞ûÅ∞ á⁄O^ŒO_ç.
16.9.1999
^Œ$â◊ºO:– ''+≤i_ô ÉÏÉÏ á¶⁄\’Ö’ #∞Oz HÀ^ŒO_»~å=Ú_»∞ Éˇ\· H˜ ˜
=ã¨∞#Î fl@∞¡—— HõxÑ≤OzOk.
138 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
+≤i_ô ÉÏÉÏ ^èŒ~°‡ãÖ™ê÷Ñ¨#‰õΩ ã¨∂K«#QÍ <å‰õΩ ~å=∞^Œ~°≈#O
„Ñ¨™êkOKå~°∞.
L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ Z=~À ¿ã"å^ŒàòH˜ LOQÆ~O° ã¨$+≤Oì z WKåÛ~°∞.
JÑ¨C_»∞ <å‰õΩ Hõey# J#∞Éè∂í u...
''™êfig∞! <å‰õΩ *Ï˝# =∞}˜x „Ñ¨™êkOK«∞! LOQÆ~O° J~Ú`Õ Z=iH©
ÑÖK«Ö#Ë ∞. *Ï˝#"≥∞`ÿ Õ J_çy#"å~°O^ŒiH© ÖË^#Œ ‰õΩO_® ÑÖK«=K«∞Û. ''Jx
KåÖÏ „áêi÷Oz *Ï˝#ã≤u÷ x HõÅ∞QÆ KÕÜ∞« =∞x J_çQÍ#∞. Éè[í #ã¨=∞Ü«∞OÖ’
^Œ$â◊ºOÖ’ XHõ Ñ¨Ù+¨ÊO <å X_çÖ’ Ñ¨_#ç @∞¡ J~ÚºOk. ™ê~Ú J#∞„QÆÇÏ≤ Oz
^è•º#Ñ¨Ù+¨ÊO „Ñ¨™êkOKå~°x J#∞‰õΩ<åfl#∞. WO\˜H˜ =KåÛHõ ™êfiq∞ Jk
''^è•º#Ñ¨Ù+¨ÊO HÍ^Œ∞ *Ï˝#Ñ¨Ù+¨ÊO Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. *Ï˝#=∞}˜x J_çQÍ=Ù
Hõ^•... J^Õ „Ñ¨™êkOKå#∞—— Jx =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. `«~åfi`« Éè’[#O
K≥Ü∞« º\ÏxH˜ "≥à√◊ `«∞O>Ë PHÍâ◊O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ K«∂_»=∞#fl@∞¡ J~ÚOk. "≥O@<Õ
PHÍâ◊O "≥Ñ· Ù¨ K«∂âß#∞. PHÍâ◊O Hõ$+¨=‚ ~°O‚ `À L#flk. J^Œ$âßºxfl P#O^ŒO`À
K«∂ã¨∞#Î fl <å‰õΩ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''*Ï˝x K«∂¿ãk ã¨~fi° „`« xO_ç# K≥`· <« åºxfl. ~°∂ÑÖÖËx P hÅ "Õ∞Ñ¶∂¨ xfl
<Õ<Õ—— Jx J<åfl~°∞. "≥O@<Õ <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O ^Œ∂kÑ≤O[ HõO>Ë `ÕeÔH·
hÅ"Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=ÚxÖ’ Hõeã≤ áÈ~ÚOk. D k"åº#∞Éè∂í u âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ k.
H H H
qâ◊fiHõàÏº}ÏxH˜ "ÕkHõ ã≤^"úŒ ∞≥ Oÿ k. r"å`«‡, Ñ¨~=° ∂`«‡ HõàÏº}ÏxH˜

[QÆ<å‡`«`Àáê@∞ =ÚHÀ¯\˜ ^Õ=`«Å∞ ã≤ÔúŒ QÍ L<åfl~°∞. `«# a_»#¤ ∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xH˜
Ç¨Ï`«∞HÎ À=\ÏxH˜ „Ñ¨H$õ u =∂`« Ñ¨ÙÅHÕz áÈ`«∞#flk. ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞ Ç¨~°u
Ñ¨@\ì ÏxH˜ L`åûÇ¨ÏÑ¨_∞» `«∞<åfl~°∞. <å `«O„_ç +≤i_ô ÉÏÉÏ, <å `«e¡ ™ê~Ú=∂`«
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 139
k"åºjã¨∞ûÅ∞ JO^ŒKÜ Õ ∞« \ÏxH˜ â◊√Éèí Ñ¶∞¨ _çÜ∞« HÀãÖ xsH˜ãΔ ∞¨ <Î åfl~°∞. r"å`«‡,
Ñ¨~=° ∂`«‡Å HõàÏº}O [QÆuHˆ P^Œ~≈° O!!
H H H
~å^è•=∂^è=Œ ÙÅ „¿Ñ=∞ r=ÙÅ‰õΩ P^è•~°O, P#O^ŒO. "åi „¿Ñ=∞

^ÕÇÏ¨ ÉèÏ=O ÖËxk. F <Õ„`«=Ú ÖÏ~å! Hõ#flÜ«∞º HÀãÖ ÉÏÇ¨ÏºOÖ’ "≥uH˜
"≥uH˜ Jeã≤áÈÜ«∂~°∞. QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆÇÏ¨ O`À <å =∞<À<Õ„`«O `≥~∞° K«∞‰õΩOk.
=∂^è=Œ Ù_xç K«∂âß#∞. F <Õ„`«=ÚÖÏ~å! ã¨`åº<Õfi+¨}Ö’ KåÖÏ Jeã≤áÈÜ«∂~°∞.
WHõ ÉÏÇ¨ÏºOÖ’ "≥uHˆ k Un ÖË^∞Œ . q„âßOu fã¨∞HÀO_ç!
H H H
19.9.1999
HõÅ: ''XHõ`#« ∞ áê=Úx ~Ô O_»∞ KÕ`∞« Å`À J_»O¤ QÍ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x fã¨∞‰õΩ
=zÛ ##∞fl nqOK«=∞<åfl_»∞. <å‰õΩ JO`« â◊HÎ˜ ÖËÔŒ @∂<Õ áê=Úx ™ê~Ú~åO..
™ê~Ú~åO JO@∂ ^•x `«Å #∞O_ç `ÀHõ ^•HÍ x=Ú~°∞`«∂ nqOKå#∞.
JHõ¯_ç "åà◊√§ P"≥∞‰õΩ â◊HÎ˜ LO^Œx J<åfl~°∞. JHõ¯_» H˘xfl #Å¡x `«ÅHÍÜ«∞Å∞,
H˘xfl ~°HOÎõ `À L#flq L<åfl~Ú. "å\˜x ‰õÄ_® nqOK«=∞<åfl~°∞. nxH˜ J~°O÷
''=∂Ü«∂, `å=∞#â◊‰õΩÎÅ∞ ^≥·g â◊H˜Î =ÚO^Œ∞ `«Å =OKåÜ«∞x ™êfiq∞
^Œ$â◊ºO: #Å∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù, `≥Å∞Ñ¨Ù K«∞@∂ì LO_ç =∞^èºŒ Ö’ HÍOu
Ñ¨ÙO[O.
J~°O÷ : =¸_»∞ QÆ∞}ÏÅ∞ ^•\˜# `«~åfi`« HõxÑ≤OKÕ^Õ K≥`· #« ºO... J^Õ
"≥Å∞QÆ∞.
140 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
23.9.1999
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ Éè[í # ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êfig∞! h áê^•Å∞
HõxÑ≤OKåe—— Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. "≥O@<Õ ^Œ$â◊ºOÖ’ '^Õ"åÅÜ«∞ tY~°O—
HõxÑ≤OzOk. ÉÏÉÏ =∂#ã≤HOõ QÍ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''WOHÍ áê^ŒO Uq∞\˜? áê^ŒO Ñ¨@∞ì‰Ωõ x tY~°O KÕ~å=Ù.
27.9.1999
''ÉÏÉÏ! <Õ#∞ Jxfl f~å÷Å∞, Jxfl Hˆ „Δ `åÅ∞ HÍe#_»H`õ À ^Œi≈Oz =¿ãÎ
=∂\Ï¡_`» å"å?—— Jx =∞#ã¨∞Ö’ J#∞‰õΩ<åfl#∞. JÑ¨C_»∞ ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞«
ÉèÏ+¨Ö’ ''JO`«~∞° ‡Y∞~åe"≥· ##∞fl ^Œi≈OKå=Ù. qâ◊fi~°∂ÑÖQÍ ‰õÄ_® ##∞fl
^Œi≈ã¨∞#Î fl h‰õΩ W"Õg∞ JHõ¯~ˆ ^¡ ∞Œ . ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ <Õ<Õ =∂\Ï¡_∞» `å#∞——
J<åfl~°∞.
''Ü≥∂QÍyflÖ’ ã¨~fi° Hõ~‡° Å∂ ^ŒQ"úÆ ∞≥ <ÿ å~Ú. <Õ<Õ zK«ÛHù xÎ˜ . Kå=Ù Ñ¨Ù@∞ìHÅõ ∞
ÖËx ^•xx. ã¨~fi° "åºÑ≤x. <Õ#∞ ÖËx KÀ@∞ ÖË^∞Œ . JO`å xO_ç# "≥Å∞QÆ∞x.
t=â◊HxÎ̃ . L#flk XHõ¯>Ë. ~Ô O_»∞ HÍx J^≥· fi`« ã≤u÷ . ''[QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù NNN
ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« x"åã≤ J~Ú, P`«‡É’^èŒ KÕã,≤ ã¨~fi° O Yefi^ŒO„|Ç¨Ï‡
Jx `≥eÜ«∞KÕã#≤ <å QÆ∞~°∞ ^Õ=Ùx áê^•Å#∞ <å Hõhfl\˜`À Hõ_Qç̂ =~°‰Äõ
<å‰õΩ âßOu ÖË^∞Œ . JÃ+âÂì fi◊ ~åºÅ∞, =ÚHÎ̃ <å‰õΩ =^Œ∞.Ì ™ê~Ú =∂`« áê^Œ"∞Õ
<å‰õΩ ã¨=∞ãÎ̈=Ú. QÆ∞~°∞=Ù Pjã¨∞ûÅ∞ ÖËx^Õ ÑïÎ #∞Oz "≥à§◊ #∞. Z=fiiH©
Ñ¨xH˜~åx ##∞fl KÕ~n° ã≤, ãïKÕã≤ JÃ+âÂì fi◊ ~åºÅ#∞ „Ñ¨™êkOKå~°∞. Wq <å
HÀãÖ HÍ^Œ∞. x™êfi~°÷ |∞kú`À JO^ŒiH© ÑÖK«∞`å#∞.
ã¨`«º... ã¨`«ºO... ã¨`«ºO..!
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 141
5.10.1999
™êÜ«∞O„`«O 6.30 QÆOIIÅ‰õΩ "åH˜\’¡ ÃÑ^ŒÌ "≥Å∞QÆ∞ HõxÑ≤OzOk.
J^Õq∞\’ K«∂^•Ì=∞x |Ü«∞@H˜ "≥à§ı ãïH˜ PHÍâ◊O XHõ Ñ¨H¯õ JO`å |OQÍ~°∞
~°OQÆ∞`À HõxÑ≤OzOk. "≥O@<Õ "Õ∞_» g∞kH˜ "≥o§ K«∂¿ãÎ ~Ô O_»∞ WO„^Œ^#Œè ∞ã¨∞ûÅ∞
KåÖÏ ã¨Ê+Öì QÍ HõxÑ≤OKå~Ú. JÑ¨C_Õ XHõ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ö’ ã¨∂~°º=∞O_»ÅO ‰õÄ_®
Ñ¨~=° ∂`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞Õ #x K«k"å#∞. "≥O@<Õ P ÃÑ· ^Œ$â◊ºO K«∂_»@O J^Œ∞ƒùÒ«
JxÑ≤OzOk. Ç¨ÏiqÅ∞¡ ‰õÄ_® ÉèQí =Æ O`«∞_Õ Hõ^•! WO\’¡ L#fl ^•xx |Ü«∞@‰õΩ
Ñ≤ez ™ê~Ú D ^Œ$â◊ºO K«∂Ñ≤OKå~°∞. Ñ¨Ó~°‚Ü≥∂QÆO ã≤kúOz# ~À*Ë
WO„^Œ^#Œè ∞ã¨∞ K«∂_»@O â◊√Éèí ã¨∂K«HOõ JxÑ≤OzOk. ™ê~ÚbÅÅ∞ =i‚OK«@O
=∞#‰õΩ ™ê^èºŒ =∂!
8.10.1999
=∞Ok~°OÖ’ <å áê^•Å∞, JO^Œi áê^•Å∞, ™êfiq∞ áê^•Å∞
XHõ¯\˜QÍ<Õ HõxÑ≤OKå~Ú. Jk J^≥· fi`å#∞Éè∂í u.
11.10.1999
~å„u 11 QÆOIIÅH˜ <å â◊s~°O =Ú_»∞K«∞H˘x áê^ŒO ÉÁ@# "ÕÅ∞
#∞Oz t~°ã∞¨ û =~°‰Ωõ [Å^ŒiOz#@∞¡ J~ÚOk. áê^ŒO #∞Oz t~°ã∞¨ û
=~°‰Ωõ U^À áêH˜#>ˇÂ¡ â◊s~°=∞O`å HõOÑ≤OzOk.
15.10.1999
L^ŒÜ∞« O Ñ¨Ó~°‚ K«O„^Œ P_ç\’iÜ«∞OÖ’ Ü«∞[˝O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. ™ê~Ú
=∂`« ‰õΩsÛÖ’ ‰õÄ~°∞Û#flk.
142 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
J=∂‡! ™ê~Ú =∂`å! 1984 QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞ ~ÀA# W^Õ KÀ@ Ug∞
`≥eÜ«∞x J*Ï˝xx J~Ú# <å‰õΩ ‰õΩO_»eh Ü≥∂QÍxfl „Ñ¨™êkOz, <åÖ’
*Ï˝<åyflx ~°yeÛ, ã¨=∞ãÎ̈ Hõ~‡° Å∞ ^ŒQOúÆ KÕã≤ r=â◊HxÎ̃ k=ºâ◊HQÎ̃ Í =∂iÛ h
JYO_» *’ºux ^Œi≈OÑ¨ KÕâß=Ù. D *Ï˝#Ü«∞[˝OÖ’ <åÖ’ „¿Ñ=∂=∞$`«O
ã≤kOú zOk. D Ü≥∂QÆO ^•fi~å JO`«~‡° ^ä#Œ OÖ’ =zÛ# JÃ+âÂì fi◊ ~åºÅ`Àáê@∞
J=∞$`«O ‰õÄ_® Ü«∞[˝ Ñ¶Å¨ ^•`«"#·≥ hˆH JiÊOKå#∞. Jq h =^ŒÌ LO>Ë<Õ
"å\˜H˜ qÅ∞=. <å‰õΩ =∂„`«O h áê^•Å∞ KåÅ∞!——
26.11.1999
=∂^è"Œ å! <å Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xfl „¿Ñ=∞ [Å∞¡`À `«_Ñç ≤ =∞e#O ÖËx =∞#ã¨∞‰õΩ
Ñ¨Óz# =∞ÖˇÅ¡ ∞ ÑïKå#∞. ãÖ^èºŒ pHõ@∞¡ =Úã≤i<å~Ú. =∞ÖˇÅ¡ ∞ qK«∞Û‰õΩx
Ñï=∞àÏÅ∞ "≥^[Œ Å∞¡`∞« <åfl~Ú. <å =∞#ã¨∞ Ñ¨ÙiqÑ≤Ê# <≥=∞eÖÏ <å@ºO
KÕã∞¨ #Î flk. =∞Ç¨hÜ«ÚÅ ã¨`º« "å‰õΩ¯Å<Õ `Õ<`≥ À =∂y# <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¶Å¨ O h
qO^Œ∞HÔ · ã≤ÔúŒ QÍ L#flk. LÑ¨x+¨`åû~°O`À xO_ç# <å "å‰õΩû^èŒ x#∞fl
ã¨∞uÎ OK«\ÏxH˜ `˘O^Œ~Ñ° _¨ ∞» `«∞#flk. <å =∞#ã¨∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ™êQÆ~O° J@ì_∞» QÆ∞
Ö’`«∞Å‰õΩ "≥o§ Ui ‰õÄiÛ `≥zÛ# *Ï˝# =∞}∞Å Ç¨~°O h "≥∞_»x
JÅOHõiOKåÅx <å KÕ`∞« Å∞ L|ÖÏ@Ñ¨_∞» `«∞<åfl~Ú. <å "≥Å∞QÆ∞Å ~ˆ _»∞, <å
K«Åx¡ Hõ#flÜ«∞º ZÑ¨C_≥ÑC¨ _»∞ =™êÎ_® Jx <å Hõà√◊ § P„`«∞`«QÍ Z^Œ∞~°∞
K«∂ã¨∞<Î åfl~Ú. <å "≥#fl ^˘OQÆ Z@∞"≥Ñ· Ù¨ #∞Oz =™êÎ_À#x <å HÍà◊√§ J@∂
W@∂ Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ ÃÑ_»∞`«∞<åfl~Ú. *Ï˝#*’ºu "≥Å∞QÆ∞Ö’ <å „¿Ñ=∞ =¸iÎx
K«∂_»\ÏxH˜ <å `«#∞=Ù Hõ~∂° Ê~°OÖÏ Hõiy áÈ`«∞#flk. WHõ *ÏQÆ∞ KÕÜ∞« Hõ h
=Ú~°mQÍ#O`À ##∞fl "≥∞#ÿ ~°ÑO≤ z <å X_çx KÕ~∞° âßº=∞ã¨∞O^Œ~å!
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 143
27.11.1999
^Œ$â◊ºO: ''[OuHõÅ∞—— HõxÑ≤OKå~Ú!
™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ :
[ – JO>Ë [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù
O – JO>Ë Ñ¨Ó~°‚ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞
u – JO>Ë „uHÍÅA˝_∞»
Hõ – JO>Ë HõeÜ«ÚQÆ J=`å~°O.
NK«„Hõ"åã≤x ™ê~Ú =∂`«x QÆ∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ≤}Q˜ Í ^è•ºxOz [##
=∞~°} K«„HõOÖ’ =∞m§ =∞m§ Ñ¨_ç [x‡OK«Hõ =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOz
J=∞$`«`åfixfl á⁄O^•e.
ã¨`º« , ^è~Œ ‡° , âßOu, „¿Ñ=∞, JÇ≤ÏOã¨Å#∞ =∞#O PK«iOz#Ñ¨Ù_»∞
™êfiq∞H˜ J^Õ ÑÖKå=∞$`« ™êfl#O, ^è~Œ å‡K«~} ° Ë "≥Å∞QÆ∞.
^è~Œ ‡° O #tOz J^è~Œ ‡° O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl D HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ZO`À=∞Ok
=∞Ç¨hÜ«ÚÅ `åºQÆ Ñ¶Å¨ OQÍ ^è~Œ ‡° ^Õ=`« ™ê~Ú =∂`«QÍ Pq~°ƒqù Oz ^è~Œ å‡xfl
HÍáê_»∞`«∞#flk. ^è~Œ ‡° ^Õ=`«H˜ ™êfiQÆÒ« – ã¨∞™êfiQÆÒ« ! Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÖÏ~å!
^è~Œ ‡° ~°H}
Δõ Ë rq`åâ◊Ü∞« OQÍ HõOHõ}O Hõ@∞ì‰Ωõ x `«~e° ~°O_ç! ™ê~Ú =∂`«
Pjã¨∞ûÅ∞ á⁄O^ŒO_ç!
1.12.1999
J=∂‡! D `«∞sÜ«∂#O^Œ ã≤u÷ Ö’ LO_ç Z=fiiH© Ñ¨xH˜~åHõ <Õ#∞
™êkèOKÕk Uq∞\˜? Ñ¨k =∞OkH© Ñ¨xH˜~åx D â◊s~° ÉèÏ~åxfl "≥∂Ü«∞ÖËHõ
144 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
áÈ`«∞<åfl#∞. HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ^è~Œ ‡° O HÍáê_»\ÏxH˜ J=`å~°O ZuÎ #∞"Õfi =∂
=∞^èºŒ u~°∞QÆ∞`«∂ „â◊=∞ Ñ¨_∞» `«∞<åfl=Ù. =ÚH˜Î JO@∂ h Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ™êfi~°÷ rq`«O
QÆ_Ñ» Ö¨ ~Ë ∞° . ™ê^è#Œ JO@∂ WOHÍ WÖÏ ZO`« HÍÅO! U ¿ã"å ÖË‰Ωõ O_® ZÖÏ
LO_»#∞? `«fi~°QÍ Ñ¨Å∞‰õΩ `«b!¡ ¿ã=#∞ „Ñ¨™êkOK«=∞x „¿Ñ=∞`À J=∞‡x
Ji÷ã∞¨ <Î åfl#∞.
11.12.1999
L^ŒÜ∞« O ^Œ~≈° #OÖ’ ™êfiq∞ ^Œ∂~°OQÍ L<åfl ZO`À ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ
L#fl@∞¡ JxÑ≤OzOk. ''J=∞‡`À u~°∞<åà◊§H˜ "≥o§# a_»H¤ ˜ JHõ¯_» U^À XHõ
=ã¨∞=Î Ù =∂„`«O PHõi¬ã∞¨ OÎ k. J=∞‡ H˘OQÆ∞ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x "å_»∞ J^Õ HÍ"åÅx
=∂~åO KÕ™êÎ_∞» . WOHõ U =ã¨∞=Î Ù WzÛ<å `«$Ñ≤Î Ñ¨__» ∞» . z=iH˜ `«ex¡
"ÕkOè z HÀ~°∞‰õΩ#fl =ã¨∞=Î Ù#∞ á⁄O^Œ∞`å_»∞. J^Õ q^èOŒ QÍ J=∂‡... ™ê~Ú
=∂`å! D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ Uk HÍ"åÅ<åfl H˘#∞HÀ¯QÆÅ ^è#Œ O WKåÛ=Ù. HÍh,
#∞=Ùfi `«ÑÊ¨ D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ Un ##∞fl PHõi¬OK«@O ÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hˆ h
H˘OQÆ∞ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x u~°∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. x#∞fl á⁄O^Œx^Õ WHõ¯_ç #∞Oz Hõ^ÅŒ #∞.
WOHÍ <åÖ’ J*Ï˝#O q∞ye LO>Ë *Ï˝<åyflÖ’ ^ŒQOúÆ K≥~Úº. HÍh <å‰õΩ
^Œ∂~°O HÍ‰õΩ. =∂ J=∞‡ |OQÍ~°∞ `«e!¡ D a_»¤ HÀiHõ f~°∞ã¨∞OÎ k!
15.12.1999
=∞^è•ºÇ¨ÏflO Ñ¨_∞» ‰õΩx ''QÆ∞~°∞^Õ"å, <åq∞x K«∂ã¨∂Î <å=∞O, <å=∞O
KÕã∂¨ Î <åq∞x K«∂ã¨∂Î UHÍ„QÆ``« À [ÑÖ K≥Ü∞« ºÖËHõ áÈ`«∞<åfl#∞. [ÑÖ
K≥Ü∂« ºÅx =∞#ã¨∞‰õΩ ~å=@O ÖË^∞Œ . HÍx, Uk K«∂ã¨∞<Î åfl #∞=ÙfiQÍ<Õ
HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl=x—— J#∞‰õΩ<åfl#∞. "≥O@<Õ XHõ ^Œ$â◊ºO HõxÑ≤OzOk——. ~Ô O_»∞
U#∞QÆ∞Å∞ XHõ ^•xH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ XHõ\˜ xÅ|_ç [Ñ¨=∂ÅÅ∞ ^èiŒ Oz L<åfl~Ú——.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 145
D ^Œ$âßºxH˜ J~°O÷ `≥eÜ«∞ÖË^∞Œ . HÍh, ™êÜ«∞O„`«O =∞Ok~°OÖ’ =∂#ã≤HOõ QÍ

WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''QÆ[ `≥eq `Õ@Å`À h =∞#ã¨∞x x„QÆÇ≤ÏOz
ã¨`º« ã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl=Ù. HÍ|\˜,ì [Ñ¨=∂Å`À, [ÑÖ`À h‰õΩ J=ã¨~O°
ÖË^∞Œ .——
26.12.1999
qâ◊fi=∞O`å ''t=eOQÆO——QÍ <Õ#∞ `«ÑÊ¨ =∞Ô~=fi~°∂ ÖË~#° fl J#∞Éè∂í u
HõeyOk.
4.1.2000
<å â◊s~°O XHõ¯™êiQÍ ''[~°∞¯—— WzÛ =Ú_»∞K«∞‰õΩx uiy =∂=ÚÅ∞QÍ
J~ÚºOk. Jk =~°‰Ωõ ‰õÄ_® KåÖÏ™ê~°∞¡ WÖÏ J~ÚºOk. HÍh, D™êi
''(FOHÍ~°O)—— ÖÏQÍ =Ú_»∞K«∞‰õΩ#fl ÉèÏ=# HõeyOk.
6.1.2000
L^ŒÜ«∞O ^Œ~°≈<åxH˜ "≥àÏ§Åx JxÑ≤OK«ÖË^Œ∞. HÍx, ™ê~Ú
ãÖHõÅÊO`À "≥àÏ§#∞. "≥Ú^Œ\ ˜ Öˇ#· ∞ =zÛOk. ™êfiq∞ K«∂ã‘K∂« _»#@∞¡
"≥o§áÈÜ«∂~°∞. HÍh, ™êfiq∞ Hõà√◊ § ##∞fl "≥O\Ï_»∞`«∞#fl@∞¡ J#∞Éè∂í u HõeyOk.
WO\˜H˜ =ã¨∂Î Hõ#HÍO|~åÅ∞, |OuÑ¨ÓÅ∞ fã¨∞‰õΩ =KåÛ#∞. ™êfiq∞ ''áêÜ«∞ãÖ——
K≥Ü∞« º=∞#fl@∞¡ JxÑ≤OzOk. y<≥fl‰õΩ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨Óã≤, HõàÏº}O ÉÁ@∞ì ÃÑ\ì̃
áêÜ«∞ãÖ KÕã≤ J=∂‡! qâ◊fiHõàÏº}ÏxH˜ <å =O`«∞ ¿ã= KÕ~ÚOK«∞HÀ=∞x
„áêi÷OKå#∞.
J=∂‡! Ñ¨^HŒ ˘O_»∞ QÆO@Å Ö’Ñ¨Ù U ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ „Ñ¨™ê^ŒO
ã‘fiHõi™êÎ"À#x Ñ¨ÙãÎ̈HOõ K«^∞Œ =Ù`«∂ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. JÖÏˆQ QÆOII 10.45
146 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
xIIÅH˜ ''ÑÖ_»∞—¡ — J"Õ∞‡ J=∂‡~Ú =zÛ Ñ≤ezOk. ÃÑ^ŒÌ ÉÁ@∞ì ÃÑ@∞ì‰Ωõ #flk.
™êfiq∞ P ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ~°x "≥O@<Õ P"≥∞‰õΩ „Ñ¨™ê^ŒO ÃÑ\ì̃ =∞#ã¨∞Ö’
™ê~Ú =∂`«H˜ #=∞ã¨¯iOK«∞‰õΩ<åfl#∞. P"≥∞ „Ñ¨™ê^ŒO uO@∂ ''JO`å ÃÑ@ì‰Ωõ ..
WOHÍ Ñ¨k =∞Ok u<åe Hõ^•—— J#flk. ZÑ¨C_»∂ Ñ¨k =∞OkH˜ ÃÑ\ÏìÅx
J#∞‰õΩO\Ï#∞ Hõ^•! JO^Œ∞Hˆ ™êfiq∞ JÖÏ Ñ¨k =∞Ok Jx nqOKå~°x
JxÑ≤OzOk. ''™êfiq∞ U ~°∂ÑÖÖ’<≥<· å ~å=K«∞Û——. D q^èOŒ QÍ ™êfiq∞ D
~°∂ÑÖÖ’ =zÛ „Ñ¨™ê^ŒO ux ##∞fl Pj~°fikOz "≥àÏ§~°∞. L^ŒÜ∞« O #∞Oz
W^ŒO`å ™ê~Ú „¿Ñ~°}`À [iyOk. <Õ#∞ D ~ÀA J=∂"åã¨º J#∞‰õΩ<åfl#∞.
HÍh, D~ÀA =∂~°tæ ~° ÅHΔ̃ ‡"å~°O Jx `≥eã≤Ok. Ug∞ `≥eÜ«∞x <å KÕ`«
™ê~Ú =∂`« =∂~°tæ ~° ÅHΔ̃ ‡"å~°O<å_»∞ `«# ãÖHõÅÊO`À D q^èOŒ QÍ
KÕ~ÚOzOk. ZÑ¨C_»∂, U HÀiHõ`À Ñ¨Ó[Å∞ KÕÜ∞« x <å KÕ`« J=ã¨~O°
J~Ú#Ñ¨C_»∞ J=∞‡ ã¨fiÜ«∞OQÍ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO@∞Ok. ^•x Ñ¶e¨ `«O J=∞‡ˆH,
<å‰õΩ J=∞‡ áê^•Å∞ KåÅ∞. J=∂‡! Jhfl KÕ™êÎ=Ù. HÍh <Õ#∞ Z=~À `≥eÜ«∞#@∞¡
<å =ÚO^Œ∞ #∞Oz "≥o§áÈ`å=Ù. WOHÍ Z<åflm§ ^•QÆ∞_»∞ =¸`«Å∞? WOHõ
Éèií OKÕ â◊HÎ̃ <å‰õΩ ÖË^=Œ ∂‡! <å `«ÑC¨ Å∞ HõqΔ ∞Oz ##∞fl Ñ¨Å∞HõiOK«∞!
10.1.2000
~å„u 9 QÆOIIH˜ ^Œ$â◊ºO. ''^è#Œ ∞~åƒ}ÏÅ∞ ^èiŒ Oz `«Å g∞^Œ tYÅ`À
W^Œ~Ì ∞° =∞#∞+¨μºÅ∞ HõxÑ≤OKå~°∞. "åà◊√§ HÀÜ«∞^˘~°Åx J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍh,
"≥O@<Õ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ''~å=∞ÅHõΔ ‡}∞Å∞——QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. <å P#O^•xH˜
JO`«∞ÖË^∞Œ .
8.2.2000
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ ^Œ$â◊ºO ''ÉÏÉÏ ‰õΩO‰õΩ=∞ ~°OQÆ∞ JOw`À
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 147
^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. `«~åfi`« XHõ K«„HõO u~°∞QÆ∞`«∞O>Ë XHõ ÉÏ}O =zÛ

u~°∞QÆ∞`«∞#fl K«„HÍxfl PÑ≤ "ÕãO≤ k. Jk ™ê~Ú =∂`« "≥Ñ· Ù¨ #∞Oz =zÛ#@∞¡
JxÑ≤OzOk. ''`«~åfi`« <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''<å Hõ~‡° Å#∞
`˘ÅyOz, ##∞fl [##=∞~°} K«„HõO #∞Oz `«ÑÊ≤ Oz =ÚH˜xÎ „Ñ¨™êkOz#@∞¡——
J#∞Éè∂í ux HõeyOKå~°∞.
22.2.2000
QÆ∞~°∞^Õ"å! <Õ#∞ JO^ŒiHõO>Ë Q˘Ñ¨ÊQÍ LO_ç H©iÎ `≥K∞« ÛHÀ"åÅx
HÍ^Œ∞. U^≥<· å ¿ã= „Ñ¨™êkOK«∞. ¿Ñ^Œ Q˘Ñ¨Ê J<Õ ÉËÔŒè ÖË‰Ωõ O_® JO^Œi`À
Hõeã≤ Ju ™ê=∂#º"≥∞#ÿ rq`«O QÆ_á» êÅ#fl^Õ <å Pâ◊Ü∞« O. =∞}˜H˜ HõÅÖ’
''<å‰õΩ Hõ~‡° Ñ¶Å¨ O J_»∞¤ =zÛO^Œx—— K≥áêÊ=Ù@. D Hõ~‡° =Å# h‰õΩ Éè∫uHõOQÍ
^Œ∂~°O J~Ú ZO`« #ey áÈ`«∞<åfl<À h‰õΩ `≥eÜ«∞xk HÍ^Œ∞. h‰õΩ `«ÑÊ¨
Z=iH˜ K≥ÑC¨ HÀ#∞? ™ê^è#Œ z=iÖ’ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ áêÅÖ’ z#fl #Å∞ã¨∞ÖÏ
J_»∞¤ =zÛ# D Hõ~‡° x `˘ÅyOK«=∞x „áêi÷OK«@O `«ÑÊ¨ Ug∞ KÕÜ∞« ÖËx
ã≤u÷ ! <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ=∞ÅO h J#∞„QÆÇÏ¨ gHõ} Δ ÏÅ`À qHõãO≤ z h áê^•Å
=^ŒÌ KÕ~ˆ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ D Hõ~‡° x `˘ÅyOz. ##∞fl ^è#Œ ∞º~åex K≥~Úº „Ñ¨É∂íè !
*Ï˝#QÆOQÆÖ’ Ñ¨Ùh`«"∞≥ #ÿ ##∞fl D Hõ~‡° Ug∞ K≥Ü∞« º^Œ#fl qâßfiãÖ`À L<åfl#∞.
h Éè‰í Ωõ ÅÎ HõO~îO° =~°‰Äõ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú# Hõ~‡° Åx ‰õÄ_® `˘Åy™êÎ##fl
#∞=Ùfi D z#fl Hõ~‡° `˘ÅyOK«Ö"Ë å? `˘O^Œ~Q° Í `˘ÅyOz <å ^Œi KÕ^∞Œ
Hõ$ëê‚!
4.3.2000
=∞Ok~°OÖ’ JO^Œi t~°ã∞¨ ûÅ∂ t=eOQÍÅ∞QÍ HõxÑ≤OKå~Ú.
148 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
6.3.2000
=∞Ok~°OÖ’ JO^Œi t~°ã∞¨ ûÅ∂ ã¨ÇÏ¨ „™ê~° Hõ=∞ÅO ÖÏQÍ JO^Œ∞Ö’
N Åe`« ™ê~Ú=∂`«QÍ HõxÑ≤OzOk.
9.7.2000
k=ºã¨fiÑ¨flO: ''™êfiq∞ HõÅÖ’ H˜\ H˜ © =^ŒÌ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. <Õ#∞
"≥o§ <å ãÖQÆu Uq∞\˜ K≥ÑÊ¨ O_ç? J<åfl#∞. ''„áê~°|Oú —— L#flk J<åfl~°∞.——
29.7.2000
k=ºã¨fiÑ¨flO: ''JO^Œ"≥∞ÿ# ¢ã‘Î PÉèí~°}ÏÅ∞ ^èŒiOz, JO^ŒOQÍ
JÅOHõiOz# ~°ÔŒä #∞O_ç kQÆ∞`«∞#flk. ~À_»∞¤ Ñ¨H¯õ # XHõ P=Ù Ñ¨_∞» ‰õΩ#flk.
^•x K≥qÖ’ Z=~À hà◊√§ áÈã¨∞<Î åfl~°∞. Ñ¨H¯õ # L#fl "åà◊√§ „|Ç¨Ï‡~°O„^èOŒ Ö’
Ñ¨_@
Õ @∞¡ hà◊√§ á⁄Ü«∞ºO_ç JO@∞<åfl~°∞——.
3.8.2000
Ñ¨ÙeÇ¨ÏŸ~°, áêÜ«∞ãÖ, Ñ¨ÙÅQÆO „Ñ¨™ê^ŒO KÕã≤ J=∞‡x `«Å∞K«∞‰õΩx
u<åfl#∞.
29.7.2000# =zÛ# HõÅ ^•fi~å „|Ç¨Ï‡~°O„^èOŒ Ö’xH˜ â◊HÎ˜ „Ñ¨"tÕ Oz#
J#∞Éè∂í u HõeyOk. =∞^è•ºÇ¨ÏflO Éè’[#O KÕ¿ã =ÚO^Œ∞ ÃÑÖ· ’HÍÅÖ’ L#fl
<å Ñ≤`$« ^Õ=`«ÅO^ŒiH©, D qâ◊fiO JO`å xO_ç# „Ñü rqH©, <Õ#∞ u#fl
PÇ¨~°O JOk#@∞¡ ÉèÏ=# Hõey <å ^•fi~å Ñ≤`$« ^Õ=`«Å∞ `«iOKå~°#fl
P#O^ŒO`À ‰õÄ_ç# ^Œ∞óYO`À `«$Ñ≤QÎ Í Éè’[#O KÕâß#∞. <åÖ’x =ÚHÀ¯\˜
^Õ=`«Å∞ D Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ PÇ¨~åxfl ãÖ`À+ÖQÍ ã‘fiHõiOKå~°∞. <å „áê}â◊HÎ˜
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 149
Jyfl`«`fi« O #∞Oz "åÜ«Ú`«`fi« OÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz, PHÍâ◊OÖ’ Hõeã≤ áÈ~Ú#@∞¡,

â◊|OÌ <Õ#∞ J~Ú#@∞¡, â◊|Ì `«~O° QÍÅ∞ qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz FOHÍ~°=Ú
J~Ú#@∞¡, P FOHÍ~°"∞Õ <Õ<#·≥ @∞¡ J#∞Éè∂í u HõeyOk. WÖÏ [~°Q\Æ ÏxH˜
~Ô O_»∞ ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ ^Œ~≈° #O `«~åfi`« WÖÏ
JxÑ≤OzOk... ‰õΩ=∞‡i =∞\ì̃`À ‰õΩO_»x KÕã≤ K«H¯õ QÍ HÍeÛ# `«~åfi`« P
‰õΩO_» g∞^Œ z\˜HÔ "Õ¿ãÎ K«H¯õ x â◊|OÌ =ã¨∞OÎ k. JÖÏˆQ <å =∞#ã¨∞û *Ï˝<åyflÖ’
^ŒQOúÆ J~Ú#@∞¡, <Õ#∞ FOHÍ~° â◊|OÌ QÍ =∂i#@∞¡ J#∞Éè∂í u HõeyOk.
7.8.2000
„HÕ^Œ\ ˜ ãÖII JHÀì|~°∞Ö’ HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz J=∞‡ ÉÁ@∞ì ÃÑ\˜ì #∞=Ùfi
ZÑ¨C_»∞ Ñ≤e¿ãÎ JÑ¨C_»∞ =™êÎ#x J#flk. HÍx, <Õ<Õ ''J=∂‡! h=Ù ~å"åe
J#flÑ¨C_»∞ ~å. <Õ#∞ Ñ≤Å=#∞ J<åfl#∞. HÍh, D~ÀA L^ŒÜ∞« O #∞Oz
J=∂‡! „|Ç¨Ï‡~°O„^èOŒ Ö’ â◊HÎ˜ „Ñ¨"tÕ OzOk. HÍ|\˜ì #∞=Ùfi <å =^ŒHÌ ˜ ~å—— Jx
„áêi÷OKå#∞. ™ê^è#Œ Ñ¨ÓiÎ J~ÚOk. QÆ∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ≤},˜ t=â◊HÎ̃ ã¨fi~°∂ÑÖ,
ã¨ÇÏ¨ „™ê~° Hõ=∞ÅOÖ’x N Åe`« Jhfl <å ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏÜÕ∞. 16 ãÖII
<Õ~∞° QÍ Ñ¨ÅHõiOK«‰Ωõ O_®<Õ HõÅÅ ^•fi~å D Ü≥∂QÆ =∂~åæ# #_çÑO≤ Kå~°∞.
Wxfl ãÖIIÅ∞ Ü≥∂QÆ „Éè+í μ¨ ~ì åex HÍ‰õΩO_® <å‰õΩ ZO`À ã¨ÇÏ¨ #O, âßO`«O,
F~°∞Ê, â◊HxÎ˜ WzÛ J=∞$`«`åfixfl „Ñ¨™êkOz# <å QÆ∞~°∞ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ ‰õΩO_»eh
=∂`«H˜ ##∞fl <Õ#∞ JiÊOK«∞HÀ=@O `«ÑÊ¨ U=Ú#flk? ÑïÑ¨Ó~°‚ Ü≥∂QÆO
ã≤kOú zOk. *ˇ· QÆ∞~°∞ ^Õ=!
âßOu... âßOu... âßOuó
150 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
10.8.2000
™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ QÆ∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ¨}˜ 'J=∞‡— J#∞„QÆÇÏ¨ O`À #"å=~°}Å∞ ^•\˜
„|Ç¨Ï‡~°O„^èOŒ Ö’ J=∞‡ ™ê~Ú =∂`«`À P`«‡ ™êfl#O KÕã∂¨ ,Î ã¨ÇÏ¨ „™ê~°
Hõ=∞ÅOÖ’x J=∞‡x ^Œi≈ã¨∂Î, Jxfl\˜Ö’#∂ ‰õÄ_® J=∞‡#∞ ^Œi≈ã¨∂Î
`«#‡Ü«∞`«fiO`À ã¨∞O^Œ~° K≥`· #« ºOÖ’ Hõeã≤áÈÜ«∂_»∞. ™ê^èHŒ Í.. ^è#Œ ºrqq!
''™êfig∞! "≥Ú^Œ\ ˜ #∞Oz „âß=} â◊√„Hõ"å~°O HõÅâ◊O ÃÑ\ì̃ Ñ¨Ó[
KÕÜ∞« @O JÅ"å@∞ ÖË^∞Œ . HÍh, h J#∞„QÆÇÏ¨ O`À ã¨ÇÏ¨ „™ê~° Hõ=∞ÅOÖ’x
aO^Œ∞™ê÷#O J=∞‡ Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. D „âß=} â◊√„Hõ"å~°O ã¨ÇÏ¨ „™ê~°
Hõ=∞ÅO HõÅâ◊OQÍ, ^•xÖ’x aO^Œ∞=Ù#∞ J=∞‡QÍ =∂#ã≤Hõ Ñ¨Ó[ K≥Ü∞« º<å?——
Jx J=∞‡x J_çQÍ#∞. ™êfiq∞ =∂#ã≤HõOQÍ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞...
''ã¨Ç¨Ï„™ê~°OÖ’ J=∞‡x ^Œi≈Oz# ™ê^èŒ‰õΩxH˜ U Ñ¨Ó[Å∂ ÖË=Ù...
„|Ç¨‡#O^ŒOÖ’ LO_»@"Õ∞.——
14.8.2000
=∞^è•ºÇ¨ÏflO 'Ñ¨~=° ∞— J<Õ =∂@ qxÑ≤OzOk. P =∂@H˜ J~°O÷
`≥eÜ«∞ÖË^∞Œ . Åe`å ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞O Ñ¨ÙãÎ̈HOõ f¿ãÎ JO^Œ∞Ö’ ''J=∞‡ zK«ÛHù .Î̃
ZÑ¨C_»∂ P#O^ŒOQÍ LO_Õk. L`«¯ $+ì̈"∞≥ #ÿ Ñ¨~=° ∂#O^ŒO N Åe`« Jx
L#flk. ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ WÖÏ `≥eÜ«∞ KÕâß~°∞. ''^Œ∞ódOK«‰Ωõ ! h‰õΩ
^ÕxÖ’#∂ P#O^ŒO ÖË^∞Œ . ZÅ¡ÑC¨ _»∂ LO_Õ Ñ¨~=° ∂#O^Œ ã≤u÷ x HõÅ∞QÆ
KÕ™êÎ#∞——.
'Ñ¨~°=∞— J#fl =∂@ ã¨ Ê+ì̈OQÍ q#Ñ¨_çOk. Éèí‰õΩÎ_»∞ Ñ¨~°=∞ÉèíHÎ̃Ö’
ÉèQí =Æ O`«∞x Z_»ÉÏã≤ LO_»Ö_Ë ∞» . ^Œ∂~°O J~Ú rqOK«Ö_Ë ∞» . U Hõ}Δ OÖ’
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 151
Hõ#∞=∞~°∞QÆ~Ú áÈ`å_À##fl ÉèÜ í ∞« O. J^Õ Ñ¨~=° ∞ ÉèHí .Î̃ JO^Œ∞Hˆ Ñ¨~=° ∂`«‡
HÀãÖ JO`«^∞Œ óYO, ÉèQí =Æ O`«∞x g∞^Œ Ñ¨~=° ∞ „¿Ñ=∞ Hõey LO_®e.
16.8.2000
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O`å =∂`«$ "å`«ûÅºO`À
xO_çáÈ~ÚOk. <å X_çÖ’H˜ Dâ◊fi~° â◊H,Î˜ „|Ç¨Ï‡â◊H,Î˜ q+¨μâ‚ H◊ Î˜ =¸_»∞ â◊‰Ωõ ÅÎ ∞
Hõeã≤ ''ÉÏ|∞—— ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ KÕ~å~Ú. <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ Jk '^Œ`Î« ^Œ~≈° #O—QÍ
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞. D ã¨$+≤Öì ’x „Ñün <å a_»Q¤ Í<Õ HõxÑ≤OzOk. z=iH˜
™êfiq∞ ‰õÄ_® <å a_»Q¤ Í<Õ QÀK«iOKå~°∞. <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O`å „¿Ñ=∞`À
xO_ç áÈ~ÚOk. Hõ$ëê‚! W<åflà◊¥§ x#∞fl U^À XHõ\ ˜ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. HÍx,
D ~ÀA Un J_»QÍÅx JxÑ≤OK«@O ÖË^∞Œ . h `«eQ¡ Í <å J}∞=}∞=Ó h
g∞^Œ „¿Ñ=∞ "å`«ûÅºO`À xO_çáÈ~ÚOk. D ã¨$+≤Hì Oõ `«\H˜ © <Õ<Õ J=∞‡x Jx
J^≥· fi`« ã≤u÷ Ö’ L#fl <å`À ''D~ÀA #∞Op h‰õΩ =∂`«$™ê÷<åxfl Wã¨∞<Î åfl#∞.
Ñ¨Ó~°‚ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞Õ J=∞‡. Jk #∞"Õfi—— Jx ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. P ™ê÷#O
á⁄Ok# <Õ#∞ ''^è#Œ ºrqx——.
24.2.1999# HõxÑ≤Oz# ''=∂`«$=¸iÎ—— J#fl Ñ¨^•xH˜ ™êfiq∞
ÃÑq· ^èOŒ QÍ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
19.8.2000
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ ''™êfig∞! D ~ÀA U J#∞Éè∂í `«∞Å∂ ÖË=Ù——
Jx =∞Ok~°O "≥·Ñ¨Ù K«∂ã¨∞ÎO>Ë XHõ áê=Ù~°O „Ñ¨âßO`«OQÍ ‰õÄ~°∞Ûx
HõxÑ≤OzOk. ''U PÖ’K«<å ÃÑ@∞ìHÀHõ áê=Ù~°OÖÏ „Ñ¨âßO`«OQÍ LO_»=∞x——
™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
152 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
WO\˜H˜ =zÛ y<≥flÅ∞ Hõ_∞» QÆ∞`«∂, WÅ∞¡ `«∞_»∞ã¨∂Î QÆK∞« Û Hõ_yç â◊√„ÉèOí
KÕã∂¨ Î Z<Õflà◊√§ QÍ<À q∞=∞‡efl ZO`À â◊√„ÉèOí KÕâß#∞. g∞Ö’#∂ P`«‡
K≥`· #« ºO L#flk. <å ÉÏ^èŒ J=∞‡H˜ `≥eÜ«∞ K≥Ü∞« ºO_ç Jx U_®Û#∞. ''=ÚHÀ¯\˜
^Õ=`«ÖÏ~å! ~å~Ú, ~°ÑÊ¨ , K≥@∞ì, Ñ¨Ù@ì, „Ñ¨f J}∞=ÙH© <åÉÏ^èKŒ Ñ≥ Ê≤ , g∞~°O`å
qâ◊fiOÖ’x „Ñü J}∞=ÙH©<åÉÏ^èŒ K≥ÑÊ≤ , g∞~°O`å ™ê~Ú=∂`«H˜ <å`À
=∂\Ï¡_=» ∞x K≥ÑÊ¨ O_ç—— Jx <å J}∞=}∞=Ó HõkÖËÖÏ U_®Û#∞. J=∂‡!
WOHõ =∞Ok~åxH˜ ~å"åÅx ÖË^∞Œ . #∞=Ùfi <åÖ’<Õ L<åfl=x U_»∞ã¨∂Î
=∞^è•ºÇ¨ÏflO Ñ¨_∞» ‰õΩ<åfl#∞. <åâ◊s~°=∞O`å HõOÑ≤Oz, Éè∂í q∞ JO`å Hõke#@∞¡
‰õΩÑ¨ÊÖÏ J~Ú [„~°∞# áêH˜#@∞¡ J~ÚOk. Éè∂í HõOÑÖ =zÛ Éè∂í q∞x
HõkeÛ#@∞¡ <åÖ’<Õ Éè∂í q∞ HõOÑ≤Oz ##∞fl HõkeÛ#@∞¡ J~ÚOk. "≥O@<Õ
"≥∞Å‰õΩ= =zÛOk. P HõOÑ¨#H˜ `«@∞ìHÀÖËHõ áÈÜ«∂#∞ J"Õ∞‡ `«@∞ì‰Ωõ <Õ â◊HxÎ˜
WzÛ HÍáê_çOk. J=∞‡HÀãÖ U_çÛ# U_»∞Ñ¨ÙH˜ `«@∞ìHÀÖËHõ <å `«Ñã¨ ∞¨ ûH˜
Éè∂í =∂`« HõOÑ≤OzOk. Ñ¨$nèfi`«`fi« O <åÖ’<Õ L#flk HÍ|\˜ì P HõOÑ¨# <åÖ’<Õ
[iyOk. J=∞‡ ‰õΩO_»ex `«# a_»¤ "Õ^#Œ K«∂_»ÖHË õ `å#∞ ‰õÄ_® ÉÏ^è`Œ À
HõOÑ≤Oz <å „¿Ñ=∞H˜ Ñ¨ÙÅHÕz áÈ~ÚOk. `«fi~°Ö’ <å =^ŒHÌ ˜ =zÛ <å „¿Ñ=∞H˜
á⁄Oy Ñ¨~=° tOzáÈ`«∞Ok.
24.8.2000
^Œ$â◊ºO : ''™êfiq∞xÅ∞Ûx L<åfl~°∞. <Õ#∞ Ç¨~°u Ñ¨_`ç Õ P "≥Å∞QÆ∞
ÃÑ^Œ^Ì ·≥ Z„~°x =∞O@ÖÏ ™êfiq∞Ö’ Hõeã≤áÈ~ÚOk—— P "≥Å∞QÆ∞ ''<Õ<—Õ — ##fl
J#∞Éè∂í u HõeyOk. XHõ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ Z`«∞Î „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’ L#fl <å =^ŒHÌ ˜ =zÛ
<åÖ’ SHõº"≥∞,ÿ <åÖ’ Jf`«"∞≥ #ÿ P#O^ŒO HõÅ∞QÆKâÕ ß_»∞. P Ñ¨Ù~°∞+¨μ_Õ <å
P~å^èºŒ ^≥=· O ''N ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ——.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 153
25.8.2000
~å„u KåÖÏ "Õ^#Œ QÍ Ñ¨_∞» ‰õΩx ''™êfig∞! <å "Õ^#Œ qO@∞<åfl"å?
... ÖË^•?—— Jx ÉÏ^èÑŒ _¨ ®¤#∞. "≥O@<Õ ^Œ$â◊ºOÖ’ XHõ U#∞QÆ∞ K≥=ÙÅ∞ P_çã∂¨ —Î —
HõxÑ≤OzOk. W^Õq∞\˜? J#∞‰õΩ<åfl#∞. "≥O@<Õ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ WÖÏ
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞ ...—— <Õ#∞ h "Õ^#Œ qO@∞<åfl<å ... ÖË^•! Jx J#∞‰õΩ<åfl=Ù
Hõ^•! ... JO^Œ∞Hˆ ''qO@∞<åfl#∞—— Jx P ~°∂ÑÖÖ’ K≥=ÙÅ∞ P_çOKå#∞.
=ÚO^Œ∞~ÀA ™êÜ«∞O„`«O XHõ P"≥∞‰õΩ ''ÅH©Δ ‡^Õq—— L#fl ÖÏÔH@∞ì`À
Q˘Å∞ã¨∞ ã¨$+≤Oì z "≥∞_»Ö’ "Õâß~°∞. ''™êfig∞! <Õ#∞ ZÖÏ\˜ ÖÏÔH@∞ì`À Q˘Å∞ã¨∞
KÕ~ÚOK«∞HÀ"åÅx J#∞‰õΩ<åfl<À ãïQÍæ JÖÏ\˜ Q˘Å∞ã¨∞<Õ WKåÛ=Ù. #<Õfl"≥∂
KÕ~ÚOK«∞HÀ=^Œ∞Ì J<åfl=Ù. x<Õfl ã¨~fi° ã¨fiOQÍ #q∞‡ „|`«∞‰õΩ`«∞<åfl#∞. HõhãÖ
=∂@<åfl =∂\Ï¡_=» Ù—— J#∞‰õΩ<åfl#∞. JÑ¨C_»∞ ™êfiq∞ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞
...—— h‰õΩ <Õ#∞ Uq∞ `«‰Ωõ ¯= KÕâß#∞? J+¨Åì ‰õΩΔ ‡Å<Õ h ã¨fiO`«O KÕâß#∞. <Õ<Õ
h "å_çx JÜ«∂º#∞ WO`«HOõ >Ë J^Œ$+Öì U=Ú#flk?—— Jx Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’
ZO`À „¿Ñ=∞QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. „Ñ¨É∂íè ! D ã¨$+≤Öì ’ Uk á⁄Ok<å WOHÍ
U^À HÍ"åÅ<Õ LO@∞Ok. ã¨$+≤Hì ~õ <Î° Õ á⁄Ok# `«~∞° "å`« WOHõ á⁄O^Õk
U=Ú#flk? ™ê~Ú „¿Ñ=∞‰õΩ <ÀK«∞‰õΩ#fl <Õ#∞ J^Œ$+¨=ì O`«∞~åex!!
25.8.2000
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~åxH˜ "≥àÏ§#∞. <å =∞#ã¨∞û J^≥· fi`« ã≤u÷ Ö’ L#flk.
=∞Ok~°OÖ’ Uk K«∂ã≤<å ''„|Ç¨Ï‡=Ú——QÍ<Õ L#flk. ''<Õ#∞—— J#flk ÖË‰Ωõ O_®
^•xÖ’ b#O JÜ«∂º#∞. ™êfiq∞ ^Œ~≈° #O W=fi\ÏxH˜ =KåÛ~°∞. ÉÏÉÏ <å
=ÚO^Œ∞ #∞Oz H˘OK≥O ^Œ∂~°OQÍ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. "≥O@<Õ <åÖ’ U^À „¿Ñ~°}
HõeyOk. Éè[í # J~Ú# `«~∞° "å`« D =∞^èºŒ <Õ ÑïK«Ü∞« O J~Ú# =~°ÅH˜Δ ‡`À
154 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
''D ~ÀA <Õ#∞ Uk K≥a`Õ Jk =∂\Ï¡_‰» Ωõ O_® K≥Ü∞« º=∞x—— K≥áêÊ#∞.
JÖÏˆQ #Ok. HõÔŒ |=∂Å =¸_»∞ =¸~°Å∞ H˘#=∞<åfl#∞. H˘#flk. ''g∞
WO\˜H˜ =™êÎ#x—— K≥ÑÊ¨ QÍ<Õ P#O^ŒO`À ã¨~ˆ ##flk. WO\˜H˜ "≥o§# `«~∞° "å`«
''¿ã=∂º áêÜ«∞ãÖ—— K≥Ü∞« º=∞<åfl#∞. KÕãO≤ k. <Õ#∞ ‰õΩsÛÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞.
<å HÍà◊§H˜ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù~åã≤, ÉÁ@∞ì ÃÑ\˜,ì "≥∞_»Ö’ ^ŒO_» "Õã≤ Hõhflà◊§`À <å áê^•Å∞
Hõ_yç Ok. `«~∞° "å`« „Ñ¨™ê^ŒO u<åfl#∞. Pq_» =^ŒÌ L#fl Ñ≤O‰õΩ~°OQÆ∞ p~°
ÉÁ@∞ì ÃÑ\ì̃OK«∞‰õΩx fã¨∞‰õΩ<åfl#∞. P p~° Hõ@∞ì‰Ωõ x =∞m§ "≥O@<Õ Pq_»H˜
WKÕÛâß#∞. D ~ÀA ^Œâq◊ ∞. PYi „âß=} â◊√„Hõ"å~°O. D ~ÀA QÆ∞~°∞Ñ‘~O°î
WzÛ QÆ∞~°∞ã¨fi~°∂Ñ≤}Q˜ Í "≥Ú^Œ\˜ Ñ¨Ó[ =~°ÅH˜Δ ‡ KÕ`« KÕ~ÚOKå~°∞. ™ê~Ú=∂`«
<å‰õΩ „Ñ¨™êkOz# 'QÆ∞~°∞— ™ê÷<åxfl ÉèHí „Î˜ â◊^ÅúŒ `À xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩO\Ï#∞. <å P`«‡
q^Œº Ñ¨Ó~°~Î Ú QÆ∞~°∞Ñ‘~O°î JÅOHõiOKå#∞. D â◊√Éèí ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ <å QÆ∞~°∞
^Õ=ÙÅH˜ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ó~°fiHõ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ `≥eÜ«∞KÕâß#∞.
29.8.2000
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~åxH˜ "≥o§ ''™êfig∞! WHõ #∞Oz <å‰õΩ Hõ#fl Ñ≤ÅÅ¡ `À,
|O^è∞Œ =ÙÅ`À Z@∞=O\˜ ãÖ|O^è=Œ ¸ ÖË^∞Œ . "åà◊√§ ^ÕÇÏ¨ ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ
"åà◊√§. h áê^•ÅH˜ JOH˜Ò« JÜ«∂º#∞. #∞"Õfi <å ã¨~fi° ã¨fiO—— J#∞‰õΩ<åfl#∞.
™êfiq∞ =~°O_®Ö’ xÅ∞Ûx <å "≥Ñ· Ù¨ K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. ™êfiq∞ áê^•Å∞
<å =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ#@∞¡ HõxÑ≤OzOk. =∂#ã≤HOõ QÍ <å Hõhflà◊§`À ™êfiq∞
`«# áê^•Å∞ Hõ_yç OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. „Ñ¨ã∞¨ `Î O« <å HÀiHõ ™êfiq∞ WÖÏ f~åÛ~°∞.
ÉÏÉÏ! Zxfl Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ K«kq<å *Ï˝ÑH¨ Oõ LO_»=Ù. Jq K«^=Œ @O =Å#
''<Õ#∞ ™ê^è#Œ Ö’ x#∞fl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl@∞¡—— WOHÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õk Un ÖË^xŒ ——
J~°O÷ J~ÚOk. HÍh, QÆ∞~°∞^Õ"å! Z=iÔH<· å K≥áêÊÅO>Ë K≥ÑÊ¨ ÖËHõ áÈ`«∞<åfl#∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 155
K≥¿ÑÊ â◊HxÎ˜ „Ñ¨™êkOK«∞. <Õ#∞ K≥¿ÑÊ^ŒO`å t=â◊HHÎ˜ ˜ ãÖ|OkèOz#>Ë¡ LO_®Åx,

J"Õ „"åÜ«∂Åh J#∞‰õΩ<åfl#∞. ™êfiq∞ #∞Oz <å‰õΩ „"å¿ã â◊HxÎ˜ „Ñ¨™êkã¨∞#Î fl@∞¡
`≥Å¡x H˜~°}ÏÅ∞ <åÖ’ „Ñ¨"ÕtOz<å~Ú. <å „Ñü=∂@ N q^Œº‰õΩ
ãÖ|OkèOz#^≥· LO_®e. J=∞‡ *Ï˝# ã¨fi~°∂Ñ≤}.˜ *Ï˝# ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ ã¨~ã° fi¨ u
#∞Oz P "å}˜ <å <À@ Ñ¨ÅHÍe. P =∂@Å∞ =∂Ü«∂O^èHŒ Í~°OÖ’ L#fl
a_»Å¤ H˜ "≥Å∞QÆ∞~°=fiÖˇ· =∂Ü«∞á⁄~°Å#∞ `˘ÅyOz, Ö’"≥Å∞QÆ∞K«∂áêe. <å‰õΩ
WO`«HOõ >Ë U HÀiHÍ ÖË^∞Œ .
30.8.2000
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ "≥à§ı „`À=Ö’ =~°ÅHΔ̃ ‡ ‰õÄ~°∞Û#flk.
™êfiq∞ |Ü«∞@‰õΩ "≥o§ =ã¨∂Î Pq_» ‰õÄ~°∞Û#fl "≥·Ñ¨Ù ^•HÍ =zÛ Ñ¨Hõ¯H˜
"≥o§áÈÜ«∂~°∞. ''™êfig∞! <å áê^•ÖË h áê^•Åx Pq_» #=∞ã¨¯iã¨∞#Î flk.
P"≥∞‰õΩ áê^Œ#=∞™ê¯~°O W¿ãÎ ÉÏQÆ∞O_Õk—— Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. `«~∞° "å`«
Éè[í # [~°∞QÆ∞`«∞O_»QÍ Hõà√◊ § =¸ã¨∞‰õΩx ^è•º#OÖ’ L<åfl#∞. <å áê^•Å
#∞Oz "≥∂HÍà◊§ =~°‰Ωõ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨KÛ« |@ì HõÑÊ≤ # áê^•Å∞ <å #∞Oz =∞Ok~°O
Ö’H˜ "≥o§ ™êfiq∞Ö’ Hõeã≤áÈÜ«∂~Ú. ™êfig∞! h áê^•Å∞ <å =^ŒÌ #∞Oz
"≥à§◊ @O Uq∞\˜? J#∞‰õΩ<åfl#∞. ™êfiq∞ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞ ...—— Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞
ãÖ=`«û~åÅ #∞Oz <å áê^•Å∞ h t~°ã∞¨ û# L<åflÜ«∞#fl #=∞‡HõO`À
^è•ºxOKå=Ù. JO^Œ∞Hˆ <å áê^•Å∞ h ^ŒQ~æÆ ° L<åflÜ«∞x `≥eÜ«∞KÕÜ∞« \ÏxH˜
WÖÏ KÕâß#∞. =~°ÅHΔ̃ ‡ h áê^•Å ^•fi~å <å áê^•Å‰õΩ #=∞ã¨¯iã¨∞#Î flk.—
<å‰õΩ Z=fi~°∞ áê^Œ #=∞™ê¯~°O KÕã<≤ å ™êfiq∞ áê^•Å∞ J#fl qâßfiãÖ`À
L<åfl JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ J#∞=∂#O =ã¨∞OÎ k. D ~ÀA ™êfiq∞ ''h áê^•Å∞ <å
áê^•ÖË—— Jx ^Œ$_è» ÑïKå~°∞. <å áê^•Å∞ ''J=∞‡ áê^•Å∞—— ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ .
156 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
##∞fl ^≥=· ã¨fi~°∂ÑÖQÍ =∂iÛ# h‰õΩ Uq∞=fi#∞? rqOz#O`« HÍÅO h
áê^•Å‰õΩ ¿ã= KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ U ¿ã= WzÛ<å ™êfiq∞ ¿ã=QÍ ÉèÏqOz
x™êfi~°O÷ QÍ KÕ™êÎ#∞.
1.9.2000
q<åÜ«∞HõKq« u ~ÀA 750 q<åÜ«∞‰õΩà◊§x ~°H~õ H° ÍÅq `≥zÛ ÃÑ^ŒÌ
Ã+_£Ö’ JÅOHõiOz QÆ}Ëâ◊ Ç¨ÏŸ=∞O KÕâß~°∞. ™êfiq∞ JHõ¯_çH˜ =zÛ
Ç¨ÏŸ=∞QÆ∞O_»OÖ’ Ç¨ÏŸ=∞ „^Œ"åºÅ∞ "Õâß~°∞. QÆ∞~°∞^Õ"å! ##∞fl ‰õÄ_® D
Ç¨ÏŸ=∞ QÆ∞O_»OÖ’ PÇ¨ïu KÕã≤ k=º`åfixfl "≥eH˜ u~Úº Jx „áêi÷OKå#∞.
F Jyfl^Õ"å! ZÑ¨Ê\˜HÔ <· å D â◊s~°O h‰õΩ JiÊOK«=Åã≤#^Õ. HÍh,
rqOz LO_»QÍ<Õ ##∞fl h‰õΩ JiÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl#∞. ^èŒ~°‡ rq`åxfl
„Ñ¨™êkOz <å âı+¨ rq`åxfl ^è~Œ ‡° „Ñ¨Kå~åxH˜ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞HÀ. QÆ∞~°∞^Õ"å!
h=Ù K≥¿ÑÊ #= q^èŒ Ñ¨ÙëêÊÅ∞ h áê^•Å =^ŒÌ ã¨=∞iÊOKå#∞. <Õ#∞ KÕ¿ã
™ê^è#Œ Ug∞ ÖË^∞Œ . h‰õΩ `≥eÜ«∞xk U=Ú#flk? ã¨~åfiO`«~åºq∞q „Ñ¨âßO`«
z`«ÎO`À h áê^•Å =^ŒÌ L#fl ##∞fl ã‘fiHõiOz Pj~°fikOK«∞. â◊√Éèí,
Jâ◊√ÉèÏÅO@∂ WOHõ <å‰õΩ ÖË=Ù. WHõ g∞^Œ@ <å‰õΩ Ñ¨Ù~°∞_»∞, "≥∞Åÿ J<Õ ^ÕÇÏ¨
|O^è•Å∞ ÖË=Ù. x`«º ã¨`º« "≥∞#ÿ Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’ Hõeã≤áÈÜ«∂#∞. â◊√z, Jâ◊√z
~Ô O_»∂ ''<Õ<—Õ —.
H H H
„Ñ¨É∂íè ! tdÑ≤OKè« =∞øm ™ê~ÚHõ$ëê‚! <å "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ #_çKÕ h J_»∞QÆ∞Å

K«ÑC¨ _»∞ q#\ÏxˆH D ^ÕÇÏ¨ O`À L<åfl#∞. h HÀãÖ J@ì_∞» QÆ∞ á⁄~°ÅÖ’Oz
=KÕÛ <å Ñ≤Å∞Ñ¨Ù JHõ~Δ ° ~°∂ÑÖÖ’ ~åÜ«∞ÖË#∞ qâıfiâ◊fi~å! U áêO_ç`º« =¸
ÖËx <Õ#∞ Hˆ =ÅO h LÑ¨<åº™êÅ∞ qx "å\˜Ö’x ã¨`åºxfl „QÆÇÏ≤ Oz #∞=Ùfi
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 157
ã¨`º« =∞x #q∞‡„¿Ñ=∂! „¿Ñ=∂ JO@∂ K≥@∂ì-Ñ¨Ù\Ïì ~å~Ú-~°áêÊÖ’, K«eOKÕ

„Ñü rqÖ’#∂ x#∞fl K«∂ã¨∂Î Ñ≤zÛ ^•xÖÏ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. qâ◊fi=∞O`å h
„¿Ñ=∞`À xO_ç á⁄Oyá⁄~°∞`¡ ∞« #flk. ##∞fl x~°H¡ Δõ ºO KÕÜ∞« Hõ `«fi~°QÍ ~å! yi^è•s!
4.9.2000
''~å„u 11 QÆO@Å‰õΩ =∂=¸Å∞ âßfiã¨`Àáê@∞ =∞~˘Hõ âßfiã¨ ''~åO——
â◊|OÌ ÖÏQÍ =zÛOk. ~Ô O_»∞ âßfiã¨Å∞ =zÛ<åÜ«∞x J#∞‰õΩ<åfl#∞—— L^ŒÜ∞« O
=∞Ok~°OH˜ "≥àÏ§#∞. ™êfiq∞ |Ü«∞@‰õΩ "≥à§◊ \ÏxH˜ =~°O_®Ö’ xÅ∞Û<åfl~°∞.
''™êfiq∞ JO`«~$Ì° +≤`ì À ##∞fl K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. HÍh XHõ¯™êi ÉÏÇ¨Ïº^Œ$+≤`ì À
K«∂_»O_ç—— Jx „áêi÷OKå#∞. HÍh, K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . <å =ÚO^Œ∞ #∞Oz HÍ~°∞Ö’
"≥o§áÈÜ«∂~°∞. "≥O@<Õ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ ~å„u â◊|Ì ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ# âßfiã¨
QÆ∞iOz `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. Jk ''~å=∞ =∞O„`«O—— Jx. XHõ™êi N ã¨∞O^Œ~°
K≥`· #« º ™êfiq∞r `«# LÑ¨<åºãÖÖ’ t=Ù_»∞ ~å=∞<å=∞O KÕ™êÎ_x» K≥áêÊ~°∞.
t=Ù_»∞ ~å=∞<å=∞O KÕã¨∞ÎO>Ë <Õ#∞ t=ÑÖKåHõΔi KÕÜ«∞@O Uq∞@x
J#∞‰õΩ<åfl#∞. P `«~∞° "å`Õ WÖÏ [iyOk. nxH˜ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ =∂#ã≤HOõ QÍ
J~°O÷ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. #∞=Ùfi t= ÑÖKåHõiΔ KÕÜ∞« QÍ, KÕÜ∞« QÍ #∞"Õfi
t=Ù_çQÍ J^≥· fi`«ãu÷≤ Ö’ L#fl hÖ’Oz P ''~å=∞—— <å=∞O =ã¨∞#Î flk. ^≥· fi`«O
t=ÑÖKåHõiΔ KÕâß=Ù. J^≥· fi`«OÖ’ t=Ù_çQÍ ~å=∞<å=∞O KÕã∞¨ <Î åfl=Ù. #∞"Õfi
t=Ù_çq ... ''t=ÑÖKåHõiΔ KÕã≤ t=Ù_çQÍ J^≥· fi`«ãu÷≤ Ö’ L#fl #∞=Ùfi ‰õÄ_®
~å=∞<å=∞O KÕã∞¨ #Î fl>Ë—¡ — #∞=Ùfi t=Ù_çq! #∞"Õfi t=Ù_çq! #∞"Õfi t=Ù_çq!——
Jx =¸_»∞™ê~°∞¡ J<åfl~°∞.
9.9.2000
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ ''FO „`«Ü∞« O|ˆHâ◊fi~åÜ«∞#=∞ó—— J#fl <å=∞O
158 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
<åÖ’ L^è$Œ `«OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. ™êfig∞! D <å=∞O ZO^Œ∞‰õΩ [~°∞QÆ∞`«∞#fl^À
J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕÜ∞« =∞<åfl#∞. <å „Ñ¨H¯õ # ‰õÄ~°∞Û#fl Pq_»x „`«Ü∞« O|ˆHâ◊fi~°∞x
QÆ∞_ç ZHõ¯_≥<· å L#fl^•?—— Jx J_çQÍ#∞. Pq_» ''<åã≤H—± —Ö’ L#flk Jx
K≥ÑÊ≤ , JHõ¯_» =~°∞ã¨QÍ =¸_»∞ eOQÍÅ∞ LO\ÏÜ«∞x, QÀ^•=i h~°∞ ã¨#flQÍ
"å\˜ g∞^Œ Ñ¨_»∞`«∞O^Œx K≥áêÊ~°∞. <åã≤H± +≤i_ôH˜ ^ŒQÆæ~° Hõ#∞Hõ +≤i_ô "≥o§
~°=∞‡x ™êfiq∞ ãÖ^ÕâO◊ J#∞‰õΩ<åfl#∞. ™êfig∞! h „¿Ñ~°} LO>Ë<Õ HÍx <Õ#∞
ZHõ¯_çH© "≥à§◊ ÖË#∞. D „Ñ¨Ü∂« }O [~°QÍÅx h x~°Ü ‚ ∞« O J~Ú`Õ „Ñ¨Ü∂« }ÏxH˜
U~åÊ@∞ K≥Ü∞« º=∞x xtÛO`«QÍ L<åfl#∞.
17= `åsY∞ =∞^è•ºÇ¨ÏflO q#fl=∂@ ''„`«Ü∞« O|HõO h [#‡™ê÷#O——
^•xH˜™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ . „|Ç¨Ï‡, q+¨μ,‚ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞ L#fl™ê÷#"Õ∞
h [#‡ ™ê÷#O. h‰õΩ Ñ¨Ù#~°̊#‡ ÖË^∞Œ . D q^èOŒ QÍ ''<åã≤H—± — „Ñ¨Ü∂« }O PÑ¨Ù
KÕâß~°∞.
23.9.2000
=∞^è•ºÇ¨ÏflO q#fl =∂@ XHõ ¢ãÎ‘ ''J=∂‡ ÑÖKå=∞$`åÅ∞ fã¨∞HÀ——
J#flk. ''™êfiq∞ ##∞fl Ñ≤ez ÑÖKå=∞$`åÅ∞ W™êÎ~x° J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍx,
ã¨`º« , ^è~Œ ‡° , „¿Ñ=∞, âßOu, JÇ≤ÏOã¨ D S^Œ∂ hÖ’ ÑïÑ¨Ó~°O‚ QÍ L<åfl~Ú.
h‰õΩ WzÛ# ÑÖKå=∞$`åÅ∞ W"Õ—— Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
21.12.2000
*Ï˝# H˜~}° O`À Éè‰í Ωõ xÎ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ=∞ÅO qHõãO≤ z#Ñ¨Ù_∞» J}∞=}∞=Ù
qHõãO≤ z# Hõ=∞ÖÏÖˇ· J=∞‡ ™œO^Œ~º° O "≥e¡ qiã≤#Ñ¨Ù_»∞ Éè‰í Ωõ xÎ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O
P#O^ŒO`À Ñ¨~=° tã¨∞OÎ k.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 159
9.1.2001
^Œ$â◊ºO : ''=¸_»∞ Uà◊§ ÉÏ|∞ xHõ¯~°∞, K˘HÍ¯ "Õã¨∞‰õΩx =ã¨∞ÎO>Ë
<Õ#∞ ~Ô O_»∞ KÕ`∞« Å∂ KåÑ≤ ~°=∞‡x Ñ≤eKå#∞. =zÛ Xà’§ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞——
ÉÏ|∞ ~°∂ÑÖÖ’ ''™êfiq∞—— <å Xà’§ ‰õÄ~°∞Û#fl J#∞Éè∂í u HõeyOk. Hõ#flÜ«∂º!
WÖÏ xHõ¯~°∞, +¨~∞° `ì À =KåÛ"ÕO\˜? h "≥ÚÅH˜ =∂q∞_ç Ñ≤O^≥Å "≥ÚÅ„`å_»∞,
HÍà◊§H˜ Hõ_Ü
ç ∂« Å∞, JO^≥Å∞, QÆ*Å˚ˇ ∞, "≥∞_»Ö’ Ç¨~åÅ∞, `«ÅÖ’<≥=∞e Ñ≤OKè=« Ú,
<˘ã¨@# Hõã∂¨ iÎ uÅHõ=Ú, Ñ¨@∞ì Ñ‘`åO|~åÅ∞ ^èiŒ OK«Ö^Ë ∞Œ . Uq∞\˜?——
J<åfl#∞. ™ê~ÚHõ$+¨μ_‚ ∞» WÖÏ =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß_»∞. ''~å=∂=`å~°O,
Hõ$ëê‚=`å~°OÖ’ J=hfl ^èiŒ OKå#∞. HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ¿Ñ^Œ‰Ωõ @∞O|OÖ’ [x‡Oz,
™ê=∂#∞º_çQÍ ÃÑiQÍ#∞. JO^Œ∞Hˆ D ~°∂ÑÖÖ’ h Xà’§ KÕ~å#∞.——
Zxfl [#‡Å Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ "≥∂ Wk! ÉÏÅºOÖ’ K«∂_»x <å ™ê~Ú Hõ$+¨μx‚
=∂#ã≤HOõ QÍ ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl#∞.
20.1.2001
™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ O`À ''u~°∞áêÊ"≥—· — Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ K«^=Œ @O S^Œ∞ ~ÀAÅÖ’
Ñ¨ÓiÎ KÕâß#∞. Hõ~‡° , ÉèHí ,Î̃ *Ï˝#, "≥~· åQÆºO ^•fi~å 1984 ãÖ=`«û~°O #∞O_ô
<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ™ê^èŒ# KÕ~Úã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx, QÀÑ≤HõÅk „¿Ñ=∞ ÉèíHÎ̃, ÉèíHÎ̃H˜
Ñ¨~åHÍ+ª̈. P Ñ¨ÙãÎ̈HõO K«^Œ∞=Ù`«∞#flO`« ¿ãÑ¨Ù <å =∞#ã¨∞û QÀÑ≤HõÅ =∞#ã¨∞û
ÖÏQÍ „¿Ñ=∞`À b#"≥∞ÿ HõO\˜ ^è•~°Å`À P Ñ¨ÙãÎ̈HõO Ñ¨ÓiÎ KÕã≤ Hõ$+¨‚ „¿Ñ=∞H˜
^•ã¨∞~åe<≥<· å#∞. Ñ¨ÙãÎ̈HOõ K«^∞Œ =Ù`«∞#flÑ¨C_»∞ z#ÊÑ¨Ê\˜ ™êfiq∞ rq`«O
QÆ∞~°∞Î =zÛOk. ~å[iHÍÅ∞, ~å*ÏºÅ∞, [g∞O^•sÅ∞ WHõ LO_»=x `≥eã≤#
=∞# ''ã¨`º« ™ê~Ú—— ¿Ñ^Œ ‰õΩ@∞O|O Z#∞fl‰õΩx Éè∫uHõ"∞≥ #ÿ Sâ◊fi~°ºO ÖËHáõ È~Ú<å
*Ï˝# Sâ◊fi~°ºO L#fl ‰õΩ@∞O|OÖ’ [x‡OKå~°∞. Jk `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl
160 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ O. ™êfiq∞ z#flÑ¨C_»∞ Zxfl HõëêìÅ∞ Ñ¨_®¤~À JÑ¨Ê\˜ ÃÑ^ŒÅÌ H˜,
ã¨=∞HÍb#∞ÅH˜ `≥Å∞ã¨∞. "åà◊§ ^•fi~å, Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ ^•fi~å =∞#=¸
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl=Ú. qâßfixˆH K«„Hõ=iÎ, JÃ+ìÂâ◊fi~°º ãÖÑ¨#∞fl_»∞, „Ñ¨Hõ$u<Õ
âßã≤OK«QÅÆ J=`å~° Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ ''™ê~Ú—— K˘HÍ¯‰õΩ QÆ∞O_ô ‰õÄ_® ÖË‰Ωõ O_®
''`«∞=∞‡=ÚÅ∞¡—— ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ"å~°∞. ZO^Œ∞HÀ P ãÖÑ¶∞¨ @# QÆ∞~°∞Î =zÛ =∞#
zxfl Hõ#flÜ«∞º `«∞=∞‡=ÚÅ∞¡ qiKÕ@Ñ¨C_»∞ |Å"≥∞#ÿ `«∞=∞‡ =ÚÅ∞¡ KÕuH˜
QÆ∞K«∞Û‰õΩx, P =ÚÅ∞¡ +¨~∞° ‰ì Ωõ ÃÑ@∞ì‰Ωõ O>Ë x„^ŒÖ’ QÆ∞O_≥‰Ωõ =ÚÅ∞¡ QÆ∞K«∞Û‰õΩx
~°HOÎõ =zÛO^Õ"∂≥ #x <å =∞#ã¨∞ KåÖÏ ^Œ∞ódOzOk. `«@∞ìHÀÖËHõ ''Hõ#flÜ«∞º
... Hõ#flÜ«∞º—— JO@∂QÆ∞O_≥ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x qÅÑ≤OKå#∞. <å Hõ#flÜ«∞º <å
^Œ∞óMÏxfl K«∂_»ÖHË õ `«# ã¨Ê~°≈`À ¿ã^Œ f~åÛ~°∞. Wk x[OQÍ J#∞Éèqí Oz#
ã¨`º« O. `«# HÀãÖ ^Œ∞ódã¨∞#Î fl Éè‰í Ωõ ÅÎ ^Œ∞óYO <å `«O„_ç Éèií OK«Ö_Ë ∞» . JO^Œ∞Hˆ
`«# k=º^Œ~≈° <åxfl HõÅÅ ^•fi~å J#∞Éèqí OÑ¨KãÕ ≤ P#O^ŒÃÑ_»`å_»∞. Zxfl
[#‡Å Ñ¨Ù}º"≥∂ D J=`å~° ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êfiq∞ ã¨xflkèÖ’ QÆ_Ñ» @ ¨ O =∞#
J^Œ$+ì̈O. Wk `≥Å∞ã¨∞‰õΩx =∞# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hˆ „Δ `«OÖ’ „¿Ñ=∞ ÑÖ_çOK«∞‰õΩx
™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩx P =∞^è∞Œ ~° „¿Ñ=∞x JO^ŒiH© ÑÖK«\ÏxH˜
™ê^è‰Œ Ωõ ÅO^Œ~∂° ã≤ÔúŒ QÍ LO_®e. P J=HÍâ◊O ™êfiq∞ =∞# JO^ŒiH©
`«ÑÊ¨ Hõ J#∞„QÆÇÏ≤ ™êÎ~∞° . „¿Ñ=∞ xO_ç# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O áêi*Ï`åÅH˜ xÅÜ«∞O.
JO^Œ∞Ö’ ™êfiq∞ =∞#x q_»∞=Hõ xeÛ LO\Ï~°∞.
H H H
QÆ∞~°∞^Õ"å! h P^è•ºu‡Hõ =#OÖ’ Ñ¨Óã≤# D K≥`· #« º ‰õΩã¨∞=∂xfl

ã‘fiHõiOK«\ÏxH˜ <å [#‡Hõ~‡° Å∞ J_»∞=¤ ¿ãÎ "å\˜x `˘ÅyOz h ã¨xflkèH˜
KÕ~∞° ÛHÀ. D PÅã¨ºO Éèií OK«~åxk. ™ê~¸! h Hõ$áê =~°¬O <åÃÑ· ‰õΩiÑ≤Oz
<å `åÑÖ K«ÖÏ¡~∞° Û!
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 161
ÃÑ~°\ ˜ Ñ¨Ó`À@Ö’ Ñ¨Óã≤# QÆ∞ÖÏcx Éè‰í Ωõ _Î ∞» =Úà◊√§<åflÜ«∞x HÀÜ«∞Hõ

=∂#_»∞Hõ^•! P =ÚÅ∞¡x `˘ÅyOz, qHõãO≤ z =∞OK«∞ aO^Œ∞=ÙÅ`À `«_ãç #≤
P Ñ¨ÓÅ#∞ h áê^•Å =^ŒÌ KÕiÛ P#OkOz `«#‡Ü«∞`«fiO K≥O^Œ∞`å_»∞.
JÖÏˆQ *Ï˝# H˜~}° O`À qHõãO≤ z# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ù+¨ÊO „¿Ñ=∞ J<Õ aO^Œ∞=ÙÅ`À
`«_çã≤ h áê^•Å=^ŒÌ KÕi, h ã¨Ê~°≈ÔH· Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î#flk. h Éèí‰õΩÎÅÔH· Z<Àfl
HõëêìÅ∞ Ñ¨_∞» `«∞#fl #∞=Ùfi <å Hõ~‡° J<Õ =ÚÅ∞¡#∞ `˘ÅyOz XHõ¯™êiQÍ =Oy
h KÕuÖ’H˜ fã¨∞HÀ „Ñ¨Éèí∂!
^Œ$â◊ºO : ''Z=~À U"À Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ "Õã≤ áêÅ∞ Wã¨∞<Î åfl~°∞——.
''P Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ ÉèQí =Æ O`«∞x '<å=∂Åx— Jq =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ H©~Δ O° Jx.
P <å=∂xfl HõÅHõO_» Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ÖÏ <åÅ∞Hõ`À ã¨‡iOz, *Ï˝#=∞<Õ H©~Δ åxfl
„`åQÆ=∞x ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
Wk <åˆH HÍ^Œ∞ ... Éè‰í Ωõ ÅÎ O^ŒiH© ãÖ^ÕâO◊ !
31.1.2001
Ñ¨~=° ∞ áê=#"≥∞#ÿ ™ê~¸â◊√x áê^•Å∞ Ñ¨\ ì˜ q_»∞=HõO_ç
Ñ¨~=° ∞Éè‰í Ωõ ÖÎ Ï~å!
Hõeq∞ ÖË=ÚÅO^Œ∞, Hõ+ãì̈ ∞¨ Y=ÚÅO^Œ∞ ^Œ$+≤ì xÅ∞Ñ¨Ù_»∞ g∞~°∞
N ™ê~Ú K«~} ° Hõ=∞Å=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞!
ÉèíHÎ̃ g∞~°QÆ g∞~°∞ `«#∞=Ù<Õ =∞~°z Éèí[# KÕÜ«∞O_ç
™ê~Ú ÉèHí Î˜ w`åÅ∞!
=∞#x `«i~ÚOÑ¨ kq #∞O_ç Éè∞í qH˜ ky=zÛ#
[QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù N ã¨`º« ™ê~Ú!
162 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ã¨`º« O ... t=O ... ã¨∞O^Œ~O° ... =¸_»∞ Hõeã≤# „u"Õ}© ãÖQÆ=∞"Õ∞
Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î „Ñ¨âßOu xÅÜ«∞O!
„uQÆ∞}=ÚÅ#∞ [~ÚOz, „u"Õ}© ãÖQÆ=∞OÖ’ =Ú#Hõ "Õã≤ =ÚHÎ̃
á⁄O^ŒO_ç. ™ê~Ú J=`å~° HÍÅOÖ’ [x‡Oz# =∞#O ... =∞#O HÀ~°∞‰õΩ<Õk
r=#∞‡H˜!Î
3.2.2001
F =∞#™ê! Hõ$+¨‚ „¿Ñ=∞ J<Õ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ù J@ì_∞» QÆ∞ Ö’`«∞Å‰õΩ "≥o§,
=∞^è∞Œ ~° „¿Ñ=∞Ö’ =Úxy, P „¿Ñ=∞ ^è•~°Å`À =∞#ã¨∞#∞ xOÑ¨Ù‰õΩx, P
„¿Ñ=∂=∞$`«O`À hÅ "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Úx Jaè¿+HÕz#Ñ¨Ù_Õ Hõ#flÜ«∞ºH˜ `«$Ñ≤!Î W^Õ
™ê~ÚHõ$+¨μx‚ H˜ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<Õ ''=∞^è∞Œ ~°ÉHíè !Î˜ ——
#Å¡#Ü«∞ºx ^Œi≈Oz# <å Hõ#∞ÅH˜ JO`«\Ï, JxflO\Ï P #Å¡x
"å_Õ HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞.
FOHÍ~° „Ñ¨}==∞O„`«O <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O`å xO_ç Hõ$+¨‚ ~°∂ÑÖQÍ
xezOk.
*Ï˝# <Õ„`«O`À hÅ "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Úx ^Œi≈Oz# <å Hõ#∞Å∞ Ñ¨Ó~°‚
„¿Ñ=∞`À xO_ç „¿Ñ=∞ [Å∞¡Öˇ· ‰õΩOÉèí=$+≤ìQÍ =∂i qâ◊fi „Ñ¨Éèí∞=Ùx
Jaè¿+H˜ã∞¨ <Î åfl~Ú. J^Õ ã¨`º« O ... t=O ... ã¨∞O^Œ~O° ...
=∂^è"Œ å! J#fl Ñ≤Å∞Ñ¨ÙÖ’x =∂^è∞Œ ~°ºO`À <å =∞#ã¨∞ xO_ç# "Õà◊ P
=∞^è∞Œ ~° Ñ¶Ö¨ Ïxfl <å „¿Ñ=∞™ê~ÚH˜ ã¨=∞iÊOz P#O^Œ ™êQÆ~O° Ö’ b#O
JÜ«∂º#∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 163
<å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O J<Õ `å=∞~°Ñ¨Ù+¨ÊO *Ï˝# ÉèÏã¨¯~°∞x `Õ[ã¨∞û`À

qHõãO≤ z, *Ï˝#O`À xO_çáÈ~ÚOk. J^Õ ã¨`º« O *Ï˝#O J#O`«O „|Ç¨Ï‡!
<å J#∞Éè∂í `«∞Å∞ Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ ÖÏ ~å"åÅ#fl HÀiHõ ‰õÄ_® #tOz =∞#ã¨∞
„Ñ¨âßO`«OQÍ L#flk. HÀiHõÅhfl #tOz ãÖHõÅÊ, qHõÖÏÊÅ∞ ÖËx =∞#ã¨∞`À
<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ â◊~}° ÏQÆ`∞« ~åe<≥<· å#∞. <å‰õΩ Uk =∞Oz^À J^Õ
KÕ™êÎ~#° fl ^Œ$_è» qâßfiãÖ`À LO\Ï#∞.
5.2.2001
QÆ∞~°∞^Õ"å! h ãÖHõÅÊ|ÅO`À <å =∞#ã¨∞ J<Õ ÉÏ}Ïxfl "≥∂HõOΔ
"≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ QÆ∞i K«∂ã≤ ãÖkèOKå=Ù. D "≥∂HõΔ =∂~°Oæ Ö’ Zxfl J_»O¤ ‰õΩÅ∞
=zÛ<å h Pj~°fiK«#O =Å# "å\˜x `«@∞ì‰Ωõ x J=∞‡x ^Œi≈Oz "≥∂HõΔ
Ñ¶Ö¨ Ïxfl JO^Œ∞‰õΩ<åfl#∞ h J#∞„QÆÇÏ¨ O`À. "≥∂HõÑΔ Å¨¶ O <å HÀãÖ HÍ^Œ∞ ...
JO^ŒiHÀãÖ. ™êfi~°O÷ ÖËx h a_»x¤ Pj~°fikOz ¿ã=x „Ñ¨™êkOK«∞. <å
™ê~Ú ¿ã=Ö’ `«iOK«@"Õ∞ <å ÅHõΔ ºO! U =ÚH©Î <å‰õΩ J=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
hqzÛ# =ÚHÎ̃ Ñ¶Å¨ O HõO>Ë h áê^•ÖË <å‰õΩ âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ Sâ◊fi~°ºO ... Jk
<å‰õΩ KåÅ∞!
6.2.2001
ã¨Ê=flO : ''Ñ¨Ó~°O‚ |∂Ô~ qzÛ K«∂¿ãÎ ^•O\’¡Oz ã¨#flx ~°[#∞ÖÏQÍ
Ñ≤O_ç Ñ¨_Oç k. Ö’Ñ¨Å L_»HÖõ ^Ë ∞Œ Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞—— WOHÍ <åÖ’ Ñ¨Ó~°`‚ fi« O
ã≤kOú K«Ö^Ë "Õ ∂≥ JO^Œ∞Hˆ L_»HÖõ ^Ë xŒ ÉÏ^èÑŒ _¨ ®¤#∞. ™êfiq∞ nxH˜ `≥eÜ«∞KÕã#≤
J~°O÷ : ''Jk Ñ¨Ó~°O‚ |∂Ô~ HÍ^Œx, J}∞=ÙÅ ã¨=¸Ç¨ÏO`À xO_ç# Ñ¨Ó~°‚
ã¨fi~°∂Ñ¨ aO^Œ∞=x—— `≥eÜ«∞KÕã#≤ `«~∞° "å`« J^Œ∞ƒùÒ« JxÑ≤OzOk.
164 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
17.3.2001
™œO^Œ~º° ÅÇ¨Ïi K«kq J=∞‡ ‰õΩO_»ex =∂`«#∞ `«Å∞K«∞‰õΩ<åfl#∞.
ã¨fiÑ¨flOÖ’ <Õ#∞ XHõ KÀ@∞‰õΩ "≥à√◊ `«∞O>Ë XHõ ã¨~Ê° O "≥∞eHõÅ∞ u~°∞QÆ∞`«∂ <å
"≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =zÛOk. J=∞‡ ã¨~Ê° ~°∂ÑÖÖ’ ^Œ~≈° #q∞zÛOk.
x#fl ™êÜ«∞O„`«O WO\’¡ Z=~°∂ ÖË~∞° . =∂ JÉÏƒ~Ú WO\˜H˜ ~ˆ Ñ¨Ù
â◊OY∞™ê÷Ñ#¨ , <å =∞#ã¨∞H˜ `«$Ñ≤QÎ Í U^À XHõ J^Œ∞ƒùÒ« [~°QÍe. x<Õfl
á⁄Ok# <Õ#∞ ''h=Ù——QÍ<Õ â◊OY∞™ê÷Ñ#¨ H˜ "≥àÏ§e Jx ZO`À „áê~°#÷ KÕâß#∞.
<Õ#∞ K«^∞Œ =Ù`«∞#fl ™œO~°^ºŒ ÅÇ¨Ïi Ñ¨ÙãÎ̈HOõ Ö’ '481—= ¿Ñr uÜ«∞ºQÍ<Õ
'‰õΩO‰õΩ=∞— =zÛOk. P#O^ŒO`À J=∞‡ N Åe`«x Hõhfl\˜ ^è•~°Å`À
Jaè¿+HÕKå#∞. ‰õΩO‰õΩ=∞ =zÛ# q+¨Ü∞« O WO\’¡ K≥ÑÙ¨ ^•=∞x J#∞‰õΩ<åfl#∞.
HÍh, 'J=∞‡— WÑ¨C_»∞ =^Œ∞.Ì ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#Ñ¨C_»∞ ''<Õ<—Õ — h ~°∂ÑÖÖ’
=ºHõOÎ J=Ù`å#x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `≥eÜ«∞ KÕãO≤ k.
29.3.2001
1. ãÖ™ê~°=∞<Õ |O_ç z‰õΩ¯ÅÖ’ Ñ¨_#ç Ñ¨Ù_»∞ ™ê~Ú<å^è∞Œ _»∞ =∞# |O_ç
™ê~°kè J~Ú z‰õΩ¯Ö’¡Oz Éˇ@
· Ñ¨_™Õ êÎ_∞» .
2. W~°∞‰õΩ =∞#ã¨∞Å∞ Dâ◊fi~°∞x ^Œi≈OK«Ö=Ë Ù
3. =∂<å==∂<åÅ∞ Éèií Oz#Ñ¨C_Õ ^≥=· `«fiO ã≤kãú ∞¨ OÎ k.
4. L^ŒÜ∞« ÉèÏ#∞x H˜~}
° ÏÅ`À =∞OK«∞á⁄~°Å∞ Hõiy#@∞¡ =∂#=ÙxÖ’
*Ï˝<À^ŒÜ∞« O HÍQÍ<Õ =∂Ü«∞ á⁄~°Å∞ q_çzáÈ`å~Ú.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 165
31.3.2001
k=ºã¨fiÑ¨flO : ''=∂ J=∞‡ `«#`À ã¨=Ú„^ŒÑÙ¨ X_»∞‰¤ Ωõ fã¨∞‰õΩ "≥o§Ok.
J=`«Å X_»∞#¤ PHÍâ◊OÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞ `≥Å∞Ñ¨Ù, Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨KÛ« , |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞ÅÖ’
KåÖÏ „Ñ¨HÍâ◊=O`«OQÍ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ "≥Å∞QÆ∞`À HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. HÍh, JÖÏ
K«∂_»@O `«$Ñ≤QÎ Í ÖË^∞Œ . ã¨∂~°∞ºxÖ’ HõÅã≤áÈ"åÅx Ñ≤zÛ HÀiHõ HõeyOk.
=∂#ã≤HOõ QÍ PÜ«∞#Ö’ HõÅã≤áÈÜ«∂#∞. `«~∞° "å`« „Ñ¨âßO`«OQÍ L#flk.
4.4.2001
HõÅ : PHÍâ◊OÖ’ ^Õ=`«Å ^Œ~≈° #O J~ÚOk.
22.9.2001
™êÜ«∞O„`«O =~°ÅH˜Δ ‡QÍ~°∞ x~°∞_»∞ 'z„`å=u #kH˜— g∞`À
~å"åÅ#∞‰õΩO>Ë g∞~°∞ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. g∞áê^•Å∞ z„`å=u#kÖ’ Hõ_Q» ÍÅx
„HÕ^Œ\ ˜ ãÖ=`«û~°O #∞Oz <å HÀiHõ Jx ÉÏ^èŒ Ñ¨_Oç k. ~ˆ Ñ¨Ù "≥à^◊ •=Ú
ÉÏ^èÑŒ _¨ H» Oõ _ç Jx K≥áêÊ#∞. ~å„u 10 QÆO@Å‰õΩ ^Œ$â◊ºO ''<Õ#∞ áê^•Å
Ö’`«∞ hà◊§Ö’ L<åfl#∞——.
24.9.2001
`≥Å"¡ å~°∞ *Ï=Ú# 4 QÆO@Å‰õΩ JÖÏ~°O "≥∂yOk. =∞Ok~åxH˜
"≥àÏ§ÅxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . L^ŒÜ∞« O ^Œ~≈° #O ZÑ¨C_»∂ =∂##∞. JÖÏO\˜k |^ŒHú O˜ z
=∞m§ Ñ¨_∞» ‰õΩ<åfl#∞. ™êfiq∞ `«\ì˜ ÖËÑ≤ ''=~°ÅH˜Δ ‡ h áê^•Å∞ Hõ_∞» QÆ∞`«∞Ok ...
"≥à√◊ § ... "≥à√◊ §—— Jx ''~å„u ^Œ$â◊ºOÖ’ h áê^•Å∞ h\˜Ö’ L#fl@∞¡ K«∂Ñ≤OKå#∞
Hõ^•!—— J<åfl~°∞. "≥O@<Õ ÖËz =∞Ok~åxH˜ "≥àÏ§#∞.
166 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
"≥Ú^Œ\ ˜ Öˇ#· ∞ =zÛOk. ™êfiq∞ <å "≥Ñ· Ù¨ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ K«∂âß~°∞.
<Õ#∞, =~°ÅHΔ̃ ‡ L^ŒÜ∞« O 7.30H˜ z„`å=uH˜ "≥àÏ§=Ú. ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O
J^Œ∞ƒùÒ« QÍ LOk. ã¨∂~°∞ºx K«∞@∂ì "≥#fl=Ú^ŒÖÌ ÏQÍ "≥Å∞QÆ∞, `«~∞° "å`« QÆ∞ÖÏa,
Ñ¨KÛ« , hÅO, #Å∞Ñ¨ÙÅ`À J=∞‡ QÍÜ«∞„u =∂ HÀãÖ =zÛO^• J#flO`«
P#O^ŒO HõeyOk. PHÍâ◊O Ñ¨KÛ« x Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨Óã≤#@∞¡ |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞Ö’
LOk. P ^Œ$âßºxfl =i‚OK«\ÏxH˜ =∂@Å∞ KåÅ=Ù.
QÍÜ«∞„f =∞O„`«O K«^∞Œ =Ù`∂« , ##∞fl QÍÜ«∞„f ^ÕqQÍ ÉèÏqOz =~°ÅH˜Δ ‡
áê^•Å∞ Hõ_yç Ok. `«~∞° "å`« #k X_»∞#¤ ÉèÏQÆ=`«O áê~åÜ«∞} KÕã∞¨ ‰õΩx
WO\˜H˜ =KåÛ=Ú. "≥OHõ@ ã¨∞|ƒ=∞‡QÍ~°∞ "åà◊§ WO\˜H˜ ~°=∞‡x ##∞fl XHõ
ãÖ=`«û~°O #∞Op Ñ≤Å∞ã¨∞<Î åfl~°∞. J#∞HÀ‰õΩO_® ##∞fl =~°ÅH˜Δ ‡x ™êÜ«∞O„`«O
"åà◊§ WO\˜H˜ fã¨∞‰õΩ "≥àÏ§~°∞. `«~∞° "å`« ''J=∂‡! h=Ù QÍÜ«∞„f ã¨~ã° fi¨ u
J=∞‡"åiq! h áê^•Å∞ Hõ_Q» ÍÅx J#flk—— Jx "åH˜\’¡H˜ fã¨∞‰õΩ "≥o§
áê^•Å∞ ‰õ_∞» QÆ∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨∂~°º ÉèQí "Æ å#∞_»∞ "åà◊§ QÆ∞=∞‡OÖ’H˜
=zÛ#O`« ^ŒQ~æÆ Q° Í KåÖÏ „Ñ¨HÍâ◊=O`«OQÍ L<åfl_»∞. L^ŒÜ∞« O QÍÜ«∞„f
^ÕqQÍ =~°ÅH˜Δ ‡ KÕ`,« ™êÜ«∞O„`«O ã¨~ã° fi¨ uQÍ "≥OHõ@ ã¨∞|ƒ=∞‡ KÕ`« áê^•Å∞
Hõ_yç OKå~°∞. áê^•Å∞ Hõ_yç , Ç¨~°u Ñ¨\ ,ì̃ Hõà§◊ ‰õΩ JkÌ, J=∂‡! #∞=Ùfi,
™êfiq∞, QÍÜ«∞„u =ÚQÆ∞~æ ∂° "Õ~ˆ fi~°∞QÍ =∂‰õΩ HõxÑ≤OK«@O ÖË^∞Œ . g∞ =ÚQÆ∞~æ ∂°
XHõ¯>Ë Jx W^Œ~Ì ∂° P#O^ŒÑ_¨ ®¤~∞° . g∞ <À@ ™êfiq∞ ÑëHÕKå~°x, Wk
ã¨`º« O J=Ù`«∞O^Œx "åà◊§`À J<åfl#∞. `«~∞° "å`« P"≥∞ „¿Ñ=∞`À ÃÑ\˜#ì fÑ≤
ux WO\˜H˜ =KåÛ#∞.
<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ XHõ ãÖ=`«û~°O #∞Op "åà◊§Ö’ D HÀiHõ ÃÑ\ì̃
XˆH~ÀA L^ŒÜ∞« O, ™êÜ«∞O„`«O W^ŒiÌ KÕ`å áê^•Å∞ Hõ_yç Oz, #∞=Ùfi <Õ#∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 167
"Õ~∞° HÍ^Œ∞, W^Œ~Ì O° XHõ¯>Ë#x "åà◊§ ^•fi~å `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. D ~ÀA W^ŒO`å

KÕ~ÚOK«\ÏxˆH ™êfiq∞ ##∞fl ÖËÑ≤ =∞Ok~åxH˜ ÑÖÑ≤Oz, "≥Ú^Œ\ ˜ Öˇ#· ∞
`≥Ñ≤ÊOz, ##∞fl ^ŒQÆæ~° #∞Oz K«∂ã≤ "≥àÏ§~°∞. ™êfiq∞ ^Œ$+≤ì â◊√Éèí^Œ$+≤ì. D
~ÀA <å [#‡Ö’ =∞izáÈÖËxk. ã¨∞=~å‚H~Δõ åÅ`À „"åã¨∞HÀ=Åã≤# ~ÀA.
Zxfl [#‡Å Ñ¨Ù}º Ñ¶Å¨ "≥∂ !
31.3.01 # =zÛ# ã¨fiÑ¨flOÖ’ ã¨∂~°∞º_çÖ’ =∂#ã≤HOõ QÍ Hõeã≤#@∞¡
`≥eÜ«∞KÕã,≤ D ~ÀA "åà◊§ ^•fi~å ã¨fiÜ«∞OQÍ QÍÜ«∞„f ^ÕqÖ’ Hõeã≤áÈ~Ú#
J#∞Éè"í åxfl HõÅ∞QÆ KÕâß~°∞.
10.8.2001
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ =∂#ã≤HOõ QÍ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''<å ãÖHõÅÊO`À x#∞fl WHõ¯_çH˜ fã¨∞‰õΩ =zÛ Ñ¨k =∞OkH˜ Ñ¨xH˜ =KÕÛ
ÑïHõ~O° QÍ fiÛk^•Ì#∞. <å ãÖHõÅÊO =$^è• áÈ^Œ∞. Ñ¶e¨ ã¨∞OÎ k. xtÛ`«OQÍ
LO_»∞.——
4.10.2001
=∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ ^Œ~°≈# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Öˇ·#¡Ö’ u~°∞QÆ∞`«∂
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ WÖÏ `≥eÜ«∞ KÕâß~°∞. ''QÆ∞~°∞^Õ=Ùx Ñ¨^HŒ =õ ∞ÖÏÅ #∞Oz
QÆOQÆ, Ü«∞=Ú# „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞OÎ k. Jk QÆOQÍ Ü«∞=Ú#Å ãÖQÆ=∞O. JO^Œ∞Ö’
JO`«s#¡ OQÍ ã¨~ã° fi¨ f #k „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞OÎ k. Jk *Ï˝# "åÇ≤Ïx. JO^Œ∞Ö’ *Ï˝#
ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ J~Ú# h=Ù Hõeã≤áÈÜ«∂=Ù. W_», Ñ≤OQÆà,◊ ã¨∞+¨=∞fl, ã¨∞+¨μ=∂fl
=∂~°Oæ ^•fi~å <åÖ’ KÕiáÈÜ«∂=Ù. 1984 QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞ ~ÀA# h‰õΩ ‰õΩO_»eh
Ü≥∂QÍxfl „Ñ¨™êkOz, 18 ãÖ=`«û~åÅ∞ QÆ∞~°∞=ÙQÍ ã¨∞+¨μ=∞fl =∂~°Oæ ^•fi~å
168 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
+¨@Ûù„HÍÅ∞ ^•\Õz, <åÖ’ SHõºO KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞. h "≥~Úº [#‡Å `«Ñã¨ ∞¨ û
Ñ¶e¨ Oz, Ü≥∂QÆO „áêÑ≤OÎ zOk. ^è#Œ ∞º~åeq ! D â◊√Éèí ã¨=∞Ü«∞OÖ’ h‰õΩ <å
Pjã¨∞ûÅ∞. =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕã∞¨ <Î åfl#∞. `«fi~°Ö’<Õ Ñ¨k =∞Ok =ÚO^Œ∞
x#∞fl Pj~°fik™êÎ#∞. P#O^ŒOQÍ LO_»∞——! Jx `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
QÆ∞~°∞ K«O„^Œ=∂! h Pjã¨∞ûÅ∞ Ñ¶e¨ Oz <å Hõhfl\˜`À h áê^•Å∞
Hõ_yç P áê^•Å =^ŒÌ Ñ¨Ó*Ï Ñ¨Ù+¨Ê"≥∞ÿ ~åeáÈ`å#∞.
H H H
=∞Ok~°OÖ’ HÍ<≥fiO@∞ Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ q∞~îå~ÚÅ∞ ÑÖK«∞`«∞<åfl~°∞. <Õ#∞

=∂#ã≤HõOQÍ WÖÏ J#∞‰õΩ<åfl#∞. ''™êfiq∞ ! <å‰õΩ#fl H˘kÌ _»|∞ƒÅ`À
q∞~îå~ÚÅ∞ H˘xÑ≤ÅÅ¡ ‰õΩ ÑÖK«∞`å#∞—— Jx J#∞H˘x `«~∞° "å`« =∞m§ WÖÏ
J#∞‰õΩ<åfl#∞. ''qâ◊fi"Õ∞ ™ê~Ú „¿Ñ=∞ =∞Ok~°O, „¿Ñ=∂ÅÜ«∞OÖ’x a_»Å¤ H˜
™ê~Ú Hõ$+¨‚ <å=∞=∞<Õ q∞~îå~Úx <åÅ∞HõH˜ ~°∞z K«∂Ñ≤™êÎ#∞. P =∞^è∞Œ ~°
<å=∞O`À "åà◊§x „¿Ñ=∞=¸~°∞ÅÎ ∞QÍ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« @"Õ∞ =∂=¸Å∞ q∞~îå~Ú
HõO>Ë qÅ∞"≥#· k. nxH˜ _»|∞ƒ`À Ñ¨xÖË^∞Œ . Ug∞ ÖËx ¿Ñ^Œ~åex. HÍ|\ì̃
Hõ$+¨‚ <å=∞O J<Õ q∞~îå~Úx <Õ#∞ rqOz#O`« HÍÅO a_»Å¤ H˜ ÑÖK«∞`å#∞——
WÑ¨ÙÊ_»∞ WÖÏ J#∞‰õΩO>Ë `«$Ñ≤QÎ Í L#flk !!
21.10.2001
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ „_≥=· ~°‰¡ Ωõ XHõà§◊ H˜ Q˘Å∞ã¨∞, W^ŒiÌ H˜
LOQÆ~åÅ∞ ã¨$+≤ìOz WKåÛ~°∞. JO^ŒiH© |@ìÅ∞, ã‘fi@∞¡ WzÛ "åà◊§`À
P#O^ŒOQÍ á¶È\’Å∞ f~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ™êÜ«∞O„`«O ™êfiq∞x K«∂ã¨∂Î WÖÏ
J#∞‰õΩ<åfl#∞... ''™êfig∞ ! "åà◊§ ¿ã=H˜ "≥∞zÛ Éè∫uHõ"∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ WzÛ
ãÖ`À+¨ ÃÑ\Ïì=Ù. h KÕ`∞« Å`À W=fi|\ì̃ "å\˜H˜ "≥ÅHõ@Öì =Ë Ú. <å <À\˜
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 169
#∞Oz J„Ñ¨Ü∞« `«flOQÍ ™êfiq∞x ''„_»~Ú=~°∞ ÉÏ|∂ !—— Jx Ñ≤eKå#∞. "≥O@<Õ

ÉÏÉÏ ! WÖÏ Ñ≤eKå<Õq∞\˜?—— Jx J#∞‰õΩx HÍh, #∞"Õfi JÖÏ
Ñ≤eÑ≤OK«∞‰õΩ<åfl=Ù. <Õ#∞ HÍ^Œ∞. JÖÏ Ñ≤Å∞ã¨∞OÎ >Ë <å‰õΩ KåÖÏ P#O^ŒOQÍ,
#∞=Ùfi <å‰õΩ WOHÍ KåÖÏ ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ L#fl@∞¡, P „¿Ñ=∞ Ñ¨Ói`«"∞≥ #ÿ
Ñ≤Å∞Ñ¨ÙÖ’ =∞# =∞^èºŒ L#fl Ñ¨Å∞K«x á⁄~° `˘Åy# J#∞Éè∂í u HõeyOk. P
Ñ≤Å∞Ñ¨Ù h‰õΩ W+ì̈O J~ÚOk. HÍ|>Ëì Ñ¨ÙãÎ̈HOõ Ö’ „"å~ÚOK«∞‰õΩ<åfl=Ù.
Zxfl [#‡Å #∞O_ç <å rq`« ~°^™Œè ê~°k"è ·≥ ##∞fl #_çÑã≤ ∞¨ <Î åfl"À
<å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. 1985 `≥<åeÖ’ ^è•º#OÖ’ "≥~Úº [#‡Åx K≥áêÊ=Ù.
#∞=Ùfi K≥áêÊ=Ù HÍ|\˜ì Jk x[O J~ÚLO@∞Ok. D [#‡Ö’ 1984 AÖˇ·
QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞ #∞Op <å ^ÕÇ¨Ï=∞<Õ HÍ~°∞H˜ „_≥·=~°∞=~Ú ã¨`«º=∂~°æOÖ’
#_çÑã≤ ∞¨ <Î åfl=Ù. h‰õΩ W=fi`«QæÆ =ã¨∞=Î Ù <å =^ŒÌ Ug∞ ÖË^∞Œ . #∞=Ùfi <å‰õΩ
ÑÖz# „¿Ñ=∞ `«ÑÊ¨ . P "≥ÅHõ@Öì xË „¿Ñ=∞ HÍ#∞Hõ#∞ uiy hˆH Wã¨∞<Î åfl#∞.
JO^Œ∞HÀ ! <åÖ’x J~°É÷ Ïè QÆ"∞≥ #ÿ Dâ◊fi~å ! x#fl, D ~ÀA LÑ¨<åº™êÅ∞
##∞fl KåÖÏ L`Õ[Î Ñ¨~z° <å~Ú. "≥O@<Õ ÖËz ''h=Ù K≥ÑÊ≤ # ã¨`º« OÖ’ xez,
ã¨`º« „Ñ¨Kå~°O KÕ™êÎ#x h =^ŒHÌ ˜ =zÛ K≥áêÊÅx—— <å =∞#ã¨∞ `˘O^Œ~°
ÃÑ\ì̃<å, Jk ã¨=∞Ü«∞O HÍ^Œx, ã¨`º« "Õ∞ <å =^Œ‰Ì Ωõ =ã¨∞OÎ ^Œ#fl qâßfiãÖ`À
LO_çáÈÜ«∂#∞.
„Ñ¨É∂íè ! <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O D ã¨`º« „Ñ¨HÍâßxfl Éèií OK«ÖHË õ áÈ`«∞#flk.
ã¨`º« Ñ¨Ù "åH˜à√◊ § `≥~∞° =Ù ! QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆÇÏ¨ O HÀãÖ K«∂ã¨∞<Î åfl#∞. PÅâ◊ºO
KÕÜ∞« ‰õΩ ! PÅã¨ºO J=∞$`«O q+Ö JO\Ï~°∞. =_ç=_çQÍ <å ^Œi KÕ~∞° Hõ$ëê‚!
D "≥Å∞`«∞~°∞ „Ñ¨"åÇ¨xH˜ Hõ~‡° J<Õ J_»∞H¤ @õ ì "ÕÜ∞« ‰õΩ. P Hõ@h¡ fl `≥OK«∞‰õΩx
<å ã¨`º« „Ñ¨HÍâ◊O ##∞fl =ÚOK≥uÎ "≥Å∞¡"·≥ „Ñ¨=Ç≤ÏOK«Hõ =ÚO^Õ ##∞fl
170 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Pj~°fikOK«∞ „Ñ¨É∂íè ! ã¨`º« Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞ ã¨`º« OÖ’ xez Jxfl Ñ¨sHõÅΔ h
Z^Œ∞~˘¯x áêã¨~Ú#@∞¡ D ~ÀA LÑ¨<åºãÖÖ’ K≥áêÊ=Ù. P ãÖ^ÕâO◊ <å
HÀã¨"∞Õ Jx, Ñ¨sHõΔ áêã¨Ü∂« º##fl P#O^ŒO`À L#fl ##∞fl x~°∞`åûÇ¨Ï Ñ¨~K° H« õ
q[Ü«∞ ^Œâq◊ ∞ <å\˜H˜ „H˘`«Î rq`åxfl „Ñ¨™êkOK«∞. QÆ=∞ºO KÕiÛ# „_≥=· ~°∞
ÉÏ|∂ ! =∂@Å∞ ~åx D Ñ¨~=° ∂#O^Œ ã≤u÷ Ö’ Uq∞ „"åÜ«∞#∞?
26.10.2001
=∂ J=∂º~Ú ã¨∞^èŒ Ñ¨Ù@Ñì i¨ Î =zÛOk. L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ "≥Ú^Œ\˜
Öˇ#· ∞Ö’ ^Œ~≈° <åxH˜ "≥àÏ§=Ú. ™êfiq∞ ~å=\ÏxH˜ WOHÍ H˘OK≥O ã¨=∞Ü«∞O
L#flk. ''áê^•Å∞ =∂„`«"∞Õ L#fl á¶È\’ H˘x D ~ÀA ã¨∞^èŒ KÕ`« ÃÑ\Õì K«=∞x——
=∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ™ê~Ú w`«H˜ PÑ≤Öò uxÑ≤ã∂¨ Î `˘O_»O =∞^èºŒ
#∞Oz =∂ "≥Ñ· Ù¨ K«∂âß~°∞. WO\˜H˜ =ã¨∂Î áê^•Å∞ L#fl á¶⁄\’ H˘<åfl#∞.
<Õ#∞ J#∞‰õΩ#fl@∞¡QÍ<Õ á¶⁄\’ ^˘iHÕk. áê^•Å∞ ÃÑ@ì\ÏxH˜ Ñ‘@ H˘<åfl#∞.
Ñ‘@ g∞^Œ "≥Ü∞« º\ÏxH˜ HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞ |@ì H˘<åÅ#∞‰õΩO>Ë ''D =∞^èºŒ
HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞ ''<åÑπH<˜ —£ — H˘<åfl=Ù Hõ^•! Jk "≥Ü∞« º=∞x—— =∂#ã≤HOõ QÍ
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞. P#O^ŒO`À WO\˜H˜ =ã¨∞OÎ >Ë XHõ`#« ∞ W`«_Î ç ã¨~åÊxfl Ñ¨à§‹ OÖ’
ÃÑ@∞ì‰õΩx aè‰õΔ‰õΩ =KåÛ_»∞. â◊√Éèíã¨∂K«HõO JxÑ≤OzOk. ~°∞.5 aèHõΔ "Õã≤
WO\˜H˜ =KåÛ=Ú. ÉèÏã¨¯~°OQÍi`À D ~ÀA ™êfiq∞ =∂ WO\’¡ XHõ bÅ
K«∂Ñ≤™êÎ~∞° g∞~°∂ ~°O_ç JO>Ë P#O^ŒOQÍ =KåÛ~°∞. Y~°∂~˚ O° Ñ¨à√◊ §, J~°\ ˜
Ñ¨à√◊ ¡ „Ñ¨™ê^ŒO `≥KåÛ~°∞. áê^•Å∞ „Ñü+≤Oì z# ~ÀA `˘e „Ñ¨™ê^ŒO Pq_»
^•fi~å ã‘fiHõiOKå~°∞. ã¨∞^èŒ J=∞‡"åiH˜, JÜ«∞ºÑ¨ÊH˜, ™êfiq∞H˜ Ç¨~°u áê@Å∞
áê_çOk. ÉèÏã¨¯~°O QÍiKÕ`« Ç¨~°u Ñ¨\ Oì̃ Kå#∞. =∂ =ÚQÆ∞iæ ã¨=∞HõOΔ Ö’
áê^Œ„Ñü+¨ì "≥É· =íè OQÍ [iyOk. q[Ü«∞^Œâq◊ ∞H˜ <å`À =∂\Ï¡_∞» . ÖËHáõ È`Õ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 171
<Õ#∞ `«@∞ìHÀÖË#∞ Jx U_çKå#∞. `«ÑÊ¨ Hõ WO@~°∂fi º W™êÎ~x° Pâ◊QÍ Z^Œ∞~°∞

K«∂ã≤# <å‰õΩ D bÅ ^•fi~å H˘O`« âßO`«Ñ~¨ z° ã¨=∞ã≤u÷ x „Ñ¨™êkOKå~°∞.
ã¨∞^èŒ KÕ`« áê^Œ „Ñü+¨ª KÕ~ÚOK«\ÏxˆH Ñ≤eÑ≤OKå#x =∂#ã≤HõOQÍ
=∞m§ <å xsHõ} Δ "≥Ú^ŒÖO·ˇ k. nxH˜ JO`«O L#fl^•? ™êfiq∞
LÑ¨<åºãÖÖ’ ''J_çy#^Õ^À J_çQÍ~°∞. J_çyOk WKÕÛ =~°‰Ωõ ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞
"≥à§◊ HõO_ç—— J<åfl~°∞. HÍh, ™êfig∞ ! x#∞fl D [#‡Ö’ Ug∞ J_»QÖÆ ^Ë ∞Œ . „H˜Ò«
[#‡Ö’ J_çy =ÙO\Ï#∞. Jk <å‰õΩ `≥b^Œ∞. #∞=Ùfi <å`À HÍëêÜ«∞ =„ãÎ̈O
W™êÎ#x K≥ÑÊ≤ #∞"Õfi ™ê^è#Œ KÕ~ÚOKå=Ù. Jk <å HÀiHõ HÍ^Œ∞. Jk h
HÀiHõ. `«ÑÊ¨ Hõ f~°∞™êÎ=Ù. ã¨ÇÏ¨ #O`À "Õz LO_Õ â◊HxÎ˜ <å‰õΩ „Ñ¨™êkOK«∞ !——
31.10.2001
HõÅ : XHõ KÀ@ Ñ¨Ù~å}O K≥|∞`«∞<åfl~°∞. <Õ#∞ P Ñ¨Ù~å}O K≥|∞`«∞#fl
ÑÖ_ç`∞« _ç`À ''QÆ∞~°∞=Ù K≥ÑÊ≤ #@∞¡ q<åe Hõ^•!—— J<åfl#∞. ''B#∞ ! q<åe !——
J<åfl~°∞. ''J~Ú`Õ <å QÆ∞~°∞=Ù ÉÏÇ¨ÏºOÖ’ ÖË~∞° . JO`«~å`Õ‡ <å QÆ∞~°∞=Ù—— Jx
J<åfl#∞. PÜ«∞# "≥O@<Õ ''J^Œ$+¨=ì O`«∞~åeq! P`Õ‡ QÆ∞~°∞"≥· P^è•ºu‡Hõ É’^èÅŒ ∞
K≥Ü∞« º@O r=Ù_»∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ã¨∞Hõ$`«O—— J<åfl~°∞.
J=∞‡ Pjã¨∞ûÅ „Ñ¨ÉÏè =O`À <åÖ’x k=ºâ◊‰Ωõ ÅÎ ∞ "≥eH˜ fÜ«∞|_®¤~Ú.
J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨Ù_»∞ P â◊HxÎ̃ Ö’Hõ HõàÏº}ÏxH˜ LÑ¨Ü∂≥ y™êÎ#∞. J=∂‡! <Õ#∞
=∂„`«O P k=ºâ◊HHÎ̃ ˜ `«Å=Oz q#„=∞`«`À LO\Ï#∞.
`≥Å¡"å~°∞*Ï=Ú# ^Œ$â◊ºO ''PHÍâ◊O Ñ¨Ó~°‚K«O„^Œ∞_»∞. H˘xfl
„Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ #Hõ„Δ `åÅ∞ HõxÑ≤OKå~Ú. ''P ^Œ$â◊ºO KåÖÏ J^Œ∞ƒùÒ« QÍ
172 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
JxÑ≤OzOk. Jk ã¨ÑiÎ̈ ¬ =∞O_»Å=∞x ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. x#flO`å
<åÖ’<Õ ã¨ÑÎ̈ ã¨=Ú„^•Å∞, ã¨ÑÎ̈ |∞∞+¨μÅ∞ L<åfl~°x J#∞‰õΩ<åfl#∞.
™êfiq∞ WÖÏ ^Œ$â◊º ~°∂ÑÖÖ’ K«∂Ñ≤OKå~°∞.
™êfiq∞ [#‡k#O ~ÀA# ™êÜ«∞O„`«O =∞Ok~°OÖ’x [#O ''Ñ¨Ù@ìÖ’
#∞Oz |Ü«∞@‰õΩ =zÛ# ^Õ=`å ã¨~åÊÅ Ñ¨_Q» ÖÆ Ï¡QÍ—— „Ñ¨HÍâ◊O`À "≥∞~°∞ã¨∞#Î fl@∞¡
"åà◊§ =ÚMÏÅ∞ HõxÑ≤OKå~Ú. =∞Ok~°O JO`å J=∞‡ ‰õΩO_»eh ™œO^Œ~º° O`À
xO_ç#@∞¡ J#∞Éèí∂u HõeyOk. P#O^ŒO`À P ^Œ$âßºxfl K«∂ã¨∂Î
LO_çáÈÜ«∂#∞. <å QÆ∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ ™ê~Ú =∂`« #_»∞ã¨∞#Î flÑ¨ÙÊ_»∞ "≥#∞Hõ
#∞Oz K«∂ã¨∞OÎ >Ë ã¨~Ê° OÖ’x HõêŒ HõÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. PHÍâ◊OÖ’ "≥∞~°∞Ñ¨Ù
"≥∞iã≤#Ñ¨ÙÊ_»∞ `Õ*’=O`«"∞≥ #ÿ P "≥∞~°∞Ñ¨ÙÖ’x HõêŒ HõÅ∞J=∞‡ #_»HÖõ Ï
JxÑ≤Oz#@∞¡ LO@∞Ok. ™ê~Ú =∂`« =¸ÖÏ^è•~°OÖ’x ‰õΩO_»eh â◊H.Î̃
„Ñ¨âßOu xÅÜ«∞OÖ’ J=∞‡ J#∞„QÆÇÏ¨ O`À Ü≥∂QÆ =∂~åæ# +¨@Û„HÍÅ∞ ^•\˜
ã¨ÇÏ¨ „™ê~°H=õ ∞ÅOÖ’x J=∞‡ NÅe`«x ^Œi≈Oz ã≤kú á⁄Ok# Ü≥∂QÆ∞Å∞
ZO`« =∞Ok L<åfl~À J*Ï˝Ò« QÍ ! JÖÏ\˜ ã≤^úŒ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ „Ñ¨HÍâ◊O ™ê~Ú
J#∞„QÆÇÏ¨ O`À <Õ#∞ ^Œi≈OKå##fl P#O^ŒO =∞Ok~°OÖ’ ~Ô O_»∞ ~ÀAÅáê@∞
á⁄O^•#∞.
30.11.2001
HõÅ : <Õ#∞, =∞~˘Hõ „ã‘`Î À Hõeã≤ hà◊§Ö’Oz =ã¨∞<Î åfl=Ú. L#fl@∞¡O_ç
h\˜ „Ñ¨"åÇ¨ÏO Z‰õΩ¯"≥O· k. #_»∞=Ú =~°‰Äõ hà◊√§ =KåÛ~Ú. Z@∞ K«∂ã≤<å
h\˜ „Ñ¨"åÇ¨ÏO. hà◊√§ H˘O_»Ö’¡Oz =ã¨∞<Î åfl~Ú. JHõ¯_» W^Œ~Ì ∞° =∞QÆ"åà◊√§
`≥Åx¡ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ Ö’ HõxÑ≤Oz U Hõ}Δ OÖ’<≥<· å D h~°∞ Tix =ÚOK≥Ü∞« º=K«∞Û.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 173
=ÚO^Œ∞Hˆ "≥à§◊ O_ç—— Jx K≥áêÊ~°∞. "Õ∞=Ú X_»∞‰¤ Ωõ KÕ~∞° ‰õΩ<åfl=Ú. <Õ#∞ <å
„Ñ¨H¯õ # L#fl P"≥∞`À JO@∞<åfl#∞...
''J=∞‡ K≥_∞» #∞ K«∂ã≤ Éèií OK«ÖHË õ ^Œ∞ódã¨∞#Î flk. =∞#O HÀiHõÅx
`«yOæ K«∞‰õΩx Éè∂í ÉèÏ~åxfl `«yOæ Kåe. =∞#∞+¨μÅH˜ HÀiHõÅ∞ Z‰õΩ¯"≥· `«$Ñ≤Î ÖËHõ
™êfi~°O÷ `À rqã¨∞<Î åfl~°∞. JO^Œ∞Hˆ Ç≤Ï=∞=O`«∞x Ñ¨Ù„uHõ J=∞‡ áê~°fiu `«#
"Õ^#Œ x Hõhfl\˜ ~°∂ÑÖÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨ KÕã∞¨ #Î flk. t=Ùx J~å÷Oy, t=â◊HÎ̃
ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ J~Ú# J=∞‡ Hõhfl~°∞ P"≥∞ a_»Å¤ "≥∞#ÿ =∞#‰õΩ Hˆ =Δ ∞O HÍ^Œ∞.
Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÖÏ~å ! ã¨`åºxH˜ Hõ@∞ì|_ç, ^è~Œ å‡xfl PK«iOz, `À\˜
=∂#=ÙÅx „¿Ñq∞Oz =∞#Ö’x ^Œ∞+ì̈ â◊‰Ωõ ÖÎ `À áÈ~å_ç, âßOu =∂~°Oæ Ö’
Ñ¨Ü∞« xOz, x™êfi~°O÷ `À J=∞‡x KÕi, g∞ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ KÕ`∞« Å`À J=∞‡ Hõhfl~°∞
`«∞_çz Éè∂í ÉèÏ~åxfl `«yOæ K«O_ç. J=∞‡ Hõà§◊ "≥Å∞QÆ∞Ö’ g∞ rq`åÅ#∞
ÑÖ_çOK«∞HÀO_ç. ™ê~Ú =∂`« Pâ◊Ü∂« ÅH˜ ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ O^Œ~∂° =ÚO^Œ∞‰õΩ
=zÛ qâ◊fiOÖ’x „Ñü rqh „¿Ñq∞Oz, „¿Ñ=∞#∞ á⁄Ok, „¿Ñ=∞ ™ê„=∂*Ïºxfl
™ê÷Ñ≤OK«O_ç. JÑ¨ÙÊ_»∞ `«# a_»¤Å#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx J=∞‡ P#O^ŒO`À
á⁄OyáÈ"åe. =∞# `«eH¡ ÀiHõ fiÛ Éè~í `° =« ∂`« |∞∞}O f~°∞Û‰õΩO^•=Ú !
1.12.2001
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ Ñ≤ÅÅ¡ O`å HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞ Ããfi@ì~∞° ¡ "Õã∞¨ ‰õΩx
=KåÛ~°∞. P^Œ$â◊ºO Hõ#∞Å qO^Œ∞QÍ LOk. P „_»ã∞¨ ûÖ’ Ñ≤ÅÅ¡ O`å ™êfiq∞
~°∂áêÅ∞QÍ HõxÑ≤OKå~°∞. ™êfiq∞ „¿Ñ=∞ ÉÏ@Ö’ gà◊√§ z~°∞ "≥ÚHõ¯Å∞ ''™êfiq∞
„¿Ñ=∞ [Å∞¡ÅÖ’ `«_ãç ≤ ÃÑiy ÃÑ^Œ"Ì åÔ~· âßM’Ñ¨âßYÅ∞QÍ qãÎ̈iOz, ™êfiq∞
„¿Ñ=∞`«`åfixfl É’kèOKÕ HõÅÊ`«~∞° =ÙÖÏ !—— J#fl ÉèÏ=# ##∞fl „¿Ñ=∞™êQÆ~O° Ö’
=ÚOz "ÕãO≤ k.
174 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
2.12.2001
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°O #∞Oz WO\˜H˜ =zÛ „Ñ¨H¯õ # L#fl ÅHΔ̃ ‡QÍi
WO\’¡H˜ "≥àÏ§#∞. Pq_» <å`À ''™êfiq∞ á¶⁄\’—— ÖÏq∞<Õ+<¨ H£ ˜ WKåÛ#∞.
'ÉèÏëê— g∞ WO\’¡ ÃÑ_»`å_»∞. <Õ#∞ =KåÛHõ fã¨∞‰õΩO\Ï#∞—— Jx J<åfl~°∞.
<Õ#∞ D WO\’¡ ™êfiq∞ á¶⁄\’ ÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ . ™êfig∞ ! h áê^•Å∞ Z=i ^•fi~å
=™êÎÜ∂≥ J#∞‰õΩO>Ë ã¨∞^èŒ =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ ã¨∞^èŒ KÕ`« áê^•Å∞ ÃÑ\Õì Kå~°∞. P
~ÀA# áê^•Å∞ =KåÛ~Ú. ''™êfiq∞ á¶⁄\’ Z=i ^•fi~å ZÖÏ =ã¨∞OÎ ^À
K«∂_®e. <Õ#∞ =∂„`«O H˘x ÃÑ@ì#x—— JHõ¯_» L#fl =~°ÖHõΔ ‡=∞‡ QÍ~°∞,
ÉèÏã¨¯~°OQÍi`À J<åfl#∞. HÍh, D ~ÀA ÅH˜Δ ‡QÍ~°∞ á¶⁄\’ ÃÑ@ìO_ç J<Õãi¨ H˜
KåÖÏ J^Œ∞ƒùÒ« JxÑ≤OzOk. "≥Ú^Œ\ ™˜ êi P"≥∞ ^•fi~å á¶⁄\’ =ã¨∞#Î flk.
Wk JO`å ™êfiq∞ ãÖHõÅÊO`À<Õ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. <å ^•fi~å x~°Ü ‚ ∂« Å∞
KÕ~ÚOKÕk, <≥~"° ~Õ̂ Ûk Jhfl ™êfi"Õ∞. bÖÏ<å@Hõ ã¨∂„`«^•è i. UHõ} Δ O Uq∞
KÕ™êÎ~À `≥eÜ«∞^Œ∞ !
7.12.2001
™êfiq∞ á¶⁄\’ ÖÏq∞<Õ+<¨ £ KÕ~ÚOz ÉèÏëê fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. J^Õ
ã¨=∞Ü«∂xH˜ ã‘`« =zÛOk. ã‘`« KÕ`« á¶⁄\’ ÃÑ\ì̃Oz Ç¨~°u Ñ¨\ Oì̃ Kå#∞.
`«#∞ `≥K∞« Û‰õΩ#fl Ñ¨ÓÅ∞ ™êfiq∞H˜ "ÕãO≤ k. <Õ#∞ J#fl „Ñ¨HÍ~°O D q^èOŒ QÍ
á¶⁄\’ WO\˜H˜ ~å=_»O =∂ "åà◊§O`å K«∂ã≤ KåÖÏ P#OkOKå~°∞. Wk
™êfiq∞ J^Œ∞ƒù`« bÅ !
3.12.2001
D ~ÀA 15 Öˇ#· ∞ =zÛOk. D ~ÀA HÍsÎHõ =∂ãÖ qkÜ«∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 175
™È=∞"å~°O. u^è∞Œ Å „Ñ¨HÍ~°O ™êfiq∞ Ñ¨Ù\#ì˜ ~ÀA. ™êfiq∞ Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ K«^∞Œ =Ù`∞« O>Ë
™êfiq∞ QÆ∞iOz „"åã≤# ã¨`åºÅ∞, ã¨fiÉèÏ"åÅ∞, Pâ◊Ü∂« Å∞ Jhfl <åÖ’ L<åflÜ«∞x
JxÑ≤OzOk. ™êfiq∞ J=`å~°ÑÙ̈~∞° +¨μ_»∞. PÜ«∞# ãÖHõÖÏÊÅ∞ [iy f~°∞`å~Ú.
™êfiq∞ <åÖ’x H˘xfl [#‡Å L`«=Î ∞ ãÖ™ê¯~åÅ∞ ÖˇH¯õ Ö’H˜ fã¨∞‰õΩx, H˘kÌ
K≥_»∞ ãÖ™ê¯~åÅ#∞ `˘ÅyOz, <åÖ’x k=º`åfixfl "≥eH˜ fÜ«∂Åx
ãÖHõeÊOz, "≥Ú^Œ\ ˜ ™êiQÍ =∞„^•ã¨∞ ã¨∞O^Œ~O° Ö’ 1982Ö’ <å 47 = U@
^Œ~≈° #O WzÛ, uiy ~Ô O_»=™êi 83Ö’ ^Œ~≈° #O WzÛ, 1984 AÖˇ· QÆ∞~°∞
Ñ¨Ói‚=∞H˜ Ñ¨Ù@ìÑïÎ ~°Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx <å rq`åxfl ã¨∞O^Œ~°#O^Œ#=#OQÍ
=∂~åÛ~°∞.
™êfiq∞ ^Œ~≈° #O`À <åÖ’ x=Ù~°∞ HõÑÊ≤ # xÑ¨ÙÊÖÏ L#fl ãÖ™ê¯~åÅ∞
„Ñ¨HÍtOz, K≥_∞» `˘Åy Jyfl ™ÈH˜# =„ãÎ̈OÖÏ <Õ#∞ JYO_» k=º *’ºuQÍ
™êfiq∞Ö’ Hõeã≤ áÈÜ«∂#∞. <Õ<Õ ã¨`º« O... t=O... ã¨∞O^Œ~O° ... ™êfiq∞ `«#
Ñ¨Ù\ì̃# ~ÀA# <å‰õΩ WzÛ# "≥ÅÖËx HÍ#∞Hõ ''`«#∞ <å"å_≥· <åÖ’ Hõeã≤
áÈÜ«∂~°∞——. <å[#‡ ^è#Œ º"≥∞#ÿ k. „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ "≥ÅHõ@Öì xË =ã¨∞=Î Ù ^≥=· O. P
^≥"· åxfl á⁄Ok# ÉèÏQÆºâßex. 18 ãÖ=`«û~åÅ∞ QÆ∞~°∞K«~} ° Hõ=∞ÖÏÅ#∞
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ Ñ¨ÓlOz# Ñ¶e¨ `«O ^≥=· ~°∂ÑÖÖ’ <å X_ç KÕiOk. <Õ<Õ
t=â◊HxÎ̃ . qÉè∂í u ã¨∞O^Œ~∞° _»∞ <å J~°É÷ Ïè QÆO. HõÅÊ=$HΔÍxfl á⁄Ok# <åÖ’
Ö’>Ë=Ú#flk? „¿Ñ"Õ∞ K≥`· #« ºO. P K≥`· #« º =„™êÎxfl ^èiŒ Oz# <Õ#∞ „¿Ñ=∞
ã¨fi~°∂Ñ≤}x˜ . <å „¿Ñ=∞ J<Õ Y_»Oæ `À =∂#=ÙÅÖ’x ^Œ∞+¨Éì Ïè "åÅ#∞ ãÖÇ¨ÏiOz,
„¿Ñ=∞ ÉèÏ=#Å#∞ =$kú KÕã≤ K≥`· #« º=O`«∞Å#∞ KÕ™êÎ#∞. â◊H`Î˜ À ™êkèOK«ÖxË k
U=Ú#flk? „¿Ñ"Õ∞ <å â◊H.Î˜ QÆ∞~°∞=Ù, ^≥=· O, t+¨μº_»∞ =¸_»∂ UHõ"∞≥ ÿ XHõ>#ÿˇ
J^≥· fi`« ã≤u÷ . W^Õ `«∞sÜ«∂#O^Œ ã≤u÷ . =∂#=Ù_»∞ =∂^è=Œ Ù_»∞QÍ =∂i# D
176 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
â◊√Éèí ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ qâ◊fi"Õ∞ <å ã¨fi~°∂ÑÖQÍ, qâ◊fiQÆ~ƒ° Où Ö’x r=ÙÅO^Œ~∂°
<å a_»Å¤ ∞QÍ <å J#O`« qâ◊fi q~å@ûfi~°∂ÑÖÖ’ ^Œi≈ã¨∞<Î åfl#∞. D â◊√Éèí
ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ K«eOKÕg, K«Å# ~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ Jxfl\˜H© <å „¿Ñ=∂jã¨∞ûÅ∞.
ã¨~ˆ fi [<åã¨∞ûd<À Éè=í #∞Î. âßOu âß≈Ou âß≈Ouó
D ã≤u÷ H˜ fã¨∞‰õΩ =zÛ# <å [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù NNN ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ
"åiH˜ t+¨μº~åeQÍ Uq∞=fi#∞? W=fi\ÏxHõO@∂ Uq∞ q∞yÖÏÛ~°∞? JO`å
`å<≥· <åÖ’ xO_ç# <å ™êfiq∞ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ™ê„=∂*ÏºxH˜ K«„Hõ=iÎQÍ
xezáÈÜ«∂~°∞. ##∞fl `«# „¿Ñ=∞ =¸iÎQÍ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<åfl~°∞.
W^Œ~Ì O° XHõ¯@~Ú# `«~∞° "å`« W=fi\ÏxH˜ <Õ#∞, Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ=\ÏxH˜ PÜ«∞#
'W^Œ~Ì O° —ÖË=Ú. J^Õ UHõ`fi« O. <Õ<Õ „|Ç¨Ï‡, <Õ<Õ q+¨μ,‚ <Õ<Õ t=Ù_»∞. JO`å
„|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞O. LÑ¨ÙÊ =¸@ h\˜Ö’ HõiyáÈ~Ú#@∞¡ <Õ##flk ÖË‰Ωõ O_®
„|Ç¨‡#O^Œ ™êQÆ~O° Ö’ =Úxy Hõeã≤áÈÜ«∂#∞.
5.12.2001
k=º ã¨ÊÑ¨flO : ''<Õ#∞ XHõ QÆ∞_çÖ’H˜ "≥àÏ§#∞. JHõ¯_» KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ
q„QÆÇÏ¨ O LOk. ^•xÖ’ z#fl z#fl q„QÆÇ¨ Å∞ L<åfl~Ú. P ÃÑ^ŒÌ q„QÆÇÏ¨ O
K«∂_»\ÏxH˜ J=∞‡"åiÖÏ L#flk. P q„QÆÇÏ¨ OÖ’ Z_»=∞ "≥Ñ· Ù¨ # XHõ „ã‘Î
q„QÆÇÏ¨ O a_»‰¤ Ωõ áêÅ∞ Wã¨∞#Î flk. Ñ¨Ó*Ïi P ^Œ$âßºxfl <å‰õΩ K«∂Ñ≤OKå_»∞——.
L^ŒÜ«∞O ™êfiq∞ P q„QÆÇ¨ÏO `«# q~å\òã¨fi~°∂ÑÖ Jx
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞. a_»‰¤ Ωõ áêÅ∞ Wã¨∞#Î fl „ã‘Î `å<Õ#x, t=â◊HQÎ˜ Í a_»Å¤ H˜ *Ï˝#H©~Δ åxfl
Wã¨∞<Î åfl#x `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. x#fl ''<Õ<Õ J#O`« qâ◊fiq~å@ûfi~°∂áê#fl——x
J#∞Éè∂í u HõÅ∞QÆ KÕâß~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 177
31.1.2002
^Œ$â◊ºO : Z=~À QÍAÉÏ\˜ÖòÖ’ Hõ$+¨‚ h~°∞ WKåÛ~°∞. =∞^è•ºÇ¨ÏflO
^Œ$â◊ºO ''LQÆ~O° `À K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞ HõxÑ≤OzOk——.
''#∞=Ùfi Ñ¨q„`« #k ÖÏ\˜ ^•x=x `≥eÜ«∞KÕâß~°∞——. LOQÆ~O° "ÕÅ∞H˜
J~°÷O ''QÆ∞~°∞=ÙQÆ x#∞fl K«∂ã¨∞‰õΩO@∞<åfl#∞. <å ãÖHõÅÊO`À<Õ WÖÏ
[~°∞QÆ∞`«∞#flk. D q^èOŒ QÍ ^ÕÇÏ¨ ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ H˘kÌáê\˜ J<å~ÀQÆºO,
|∞∞}ÏÅ∞ Jhfl `˘Åyã¨∞<Î åfl#∞. h PYi [#‡Ö’ _»|∞ƒ`À#∂, h‰õΩ ¿ã=
KÕã∞¨ #Î fl "åà◊§ |∞∞}ÏÅ∞ âı+O¨ ÖË‰Ωõ O_® |∞∞} q=ÚH˜Î KÕã∞¨ <Î åfl#∞. xtÛO`«QÍ
LO_»∞!——
''™êfig∞! <å‰õΩ #∞=Ùfi LO_»QÍ D âßsiHõ ÉÏ^èÅŒ ∞, ZO^Œ∞‰õΩ?
#∞=Ùfi `«yOæ K«Ö"Ë å?—— Jx J#∞‰õΩ#flO^Œ∞‰õΩ ÃÑ· q^èOŒ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
10.3.2002
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°O =~°O_®Ö’ ™êfiq∞ =∞`«ûº (KÕÑ)¨ ~°∂ÑÖÖ’
^Œ~≈° #O WzÛ#@∞¡ ÉèÏ=# HõeyOk. JÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ JxÑ≤OzO^À J~°O÷
HÍÖË^∞Œ .
=∞^è•ºÇ¨ÏflO '<å~åÜ«∞}©Ü∞« O— K«^∞Œ =Ù`«∞O>Ë JO^Œ∞Ö’ ''=∞K«ÛÖËx
=∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ =∞`«ûº ~°∂ÑÖÖ’ "≥Å∞QÆ∞ ''Ñ¨~`° `« fi« O—— Jx „"åã≤
L#flk.
13.3.2002
^Œ$â◊ºO : ''"≥Å∞`«∞~°∞ HõxÑ≤OK«@"Õ∞ „|Ç¨‡#O^Œ ã≤u÷ —— J#fl JHõ~Δ åÅ∞
HõxÑ≤OKå~Ú. =∞Ok~°OÖ’x JO^Œi t~°ã∞¨ ûÅ∞ t=eOQÍÅ∞QÍ HõxÑ≤OKå~Ú.
=∞^è•ºÇ¨ÏflO Ñ¨_∞» ‰õΩx D q^èOŒ QÍ J#∞‰õΩ<åfl#∞.
178 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
''™êfig∞ ! PHÍâ◊OÖ’ „Ñ¨HÍtOKÕ ã¨∂~°∞º_»∞ `«# H˜~}° ÏÅ`À pHõ\ x˜
áÈQ˘\˜ì "≥Å∞`«∞~°∞ „Ñ¨™êkã¨∞OÎ >Ë #∞=Ùfi Éè∂í q∞ÃÑ· [x‡Oz *Ï˝# ÉèÏã¨¯~°∞_ç"·≥
h *Ï˝# H˜~°}ÏÅ`À =∂Ö’x J*Ï˝#=∞<Õ pHõ\ ˜x áÈQ˘\˜ì "≥Å∞QÆ∞#∞
„Ñ¨™êkã¨∞<Î åfl=Ù. *Ï˝# ÉèÏã¨¯~å ! QÆ∞~°∞^Õ"å ! h‰õΩ â◊`H« À\˜ #=∞™ê¯~åÅ∞——.
H H H
ÉÏÅK«O„^Œ∞_ç"≥· Ñ¨Ù_»q∞ÃÑ· "≥Åã≤ h K«Å¡x H˜~°}ÏÅ`À =∂

Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞ K«ÅÑ¡ ~¨ z° „Ñ¨âßOux „Ñ¨™êkã¨∞#Î fl QÆ∞~°∞ K«O„^Œ=∂ ! h‰õΩ
#=∞ã¨∞û=∂O[Å∞Å∞. #∞"Õfi ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Öˇ· =∂ Hõà§◊ Z^Œ∞@ u~°∞QÆ∞`«∞O>Ë
Jk =∂ ÉèÏQÆºO HÍ^• ! ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å `Õ[ã¨∞û#∞ =∂ Hõà§◊ Ö’ xOÑ¨Ù‰õΩ#fl
=∂‰õΩ „Ñü =ã¨∞=Î Ó h "≥Å∞ÔQ,· K«ÅQ¡ Í HõxÑ≤ã∞¨ OÎ >Ë, ã¨$+≤Öì ’x „Ñü rqÖ’#∞
x<Õfl ^Œi≈ã¨∂Î J^≥· fi`« ã≤u÷ Ö’ xez ##∞fl <Õ#∞ =∞iz „|Ç¨‡#O^Œ áê~°=â◊ºOÖ’
„|Ç¨‡O_»=∞O`å <Õ<Õ xO_çáÈÜ«∂#∞ ™êfig∞ ! W^ŒO`å <å ^•fi~å #∞=Ùfi
„"åã¨∞‰õΩ<åfl=Ù. QÆ∞~°∞~°`fl« =∂ ! <å <À@ ÑëH˜# h =∂@Å ~°`<« åÅ∞ Ç¨~°OQÍ
KÕã≤ h "≥∞_»Ö’ JÅOHõiOKå#∞ „Ñ¨É∂íè !
=∞^è•ºÇ¨ÏflO ^Œ$â◊ºO - `≥Åx¡ =∞ÖˇÑ¡ Ó¨ Å =O\˜ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞ ^èiŒ Oz#
HÍ~°ºHõ~ÅÎ° =∞^èºŒ ™êfiq∞ =ÚYO =∂„`«O K«O„^ŒaO|OÖÏ HõxÑ≤OzOk.
Ñ¨Ù#flq∞ ~ÀA# Ñ¨Ó~°K‚ O« „^Œ∞_»"·≥ <å‰õΩ ^Œ~≈° #O „Ñ¨™êkOKå=Ù. Jk h Éè‰í Ωõ ÅÎ ÃÑ·
L#fl "å`«ûÅºO. h ^Œ~≈° # ÉèÏQÆºO`À <å =∞#ã¨∞ ¿ã^Œ fiOk. <å K«Åx¡
=∞#ã¨∞#∞ h‰õΩ HÍ#∞HõQÍ ã¨=∞iÊã¨∞#Î fl ##∞fl h K«Åx¡ H˜~}° ÏÅ`À Pj~°fikOK«∞.
10.7.2002
ã¨fiÑ¨flO : ''XHõ JO^Œ"∞≥ #ÿ Zxq∞^Õà¡◊ áêÑ¨ Jxfl PÉè~í }° ÏÅ∞ ^èiŒ Oz
<å =^ŒHÌ ˜ =zÛOk. <Õ#∞ P áêÑ¨`À U ãÖ|O^èOŒ ÖË#@∞¡ xifiHÍ~°OQÍ
=Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl#∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 179
1984 Ö’ XHõ ã¨fiÑ¨flOÖ’ ''8 ãÖ=`«û~åÅ áêÑ¨ Ñ¨@∞ìÅOQÍ *ÏÔH@∞ì

^èiŒ Oz PÉè~í }
° ÏÅ`À QÀ_»g∞^Œ HõxÑ≤OzOk. `«~åfi`« =∂ JHõ¯ H˘_»∞‰õΩ
=¸iÎ`À t"åÅÜ«∞OH˜ "≥àÏ§#∞.—— P HõÅH˜ J~°O÷ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î ÉÏÉÏ =^ŒHÌ ˜ "≥o§#
`«~åfi`« `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
11.7.2002
''x#fl ã¨fiÑ¨flOÖ’ HõxÑ≤Oz# áêÑ¨ JÃ+âì· fi◊ ~°º ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ ''ÉÏÖÏ „uÑ¨Ù~°
ã¨∞O^Œi—— Jx L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°O #∞Oz =zÛ# `«~∞° "å`« <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞. "≥O@<Õ P#O^Œ ÉèÏëêÊÅ∞ HõO\˜ #∞Oz ^è•~°QÍ HÍi<å~Ú.
''J=∂‡ ! ÉÏÅ"≥· <å‰õΩ =ÚH˜xÎ „Ñ¨™êkOK«\ÏxH˜ =KåÛ"å !—— Jx KåÖÏ ¿ãÑ¨Ù
ã¨=∂kè ã≤u÷ Ö’ LO_çáÈÜ«∂#∞.
12.7.2002
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ ^è•º#ã≤u÷ Ö’ ''1985 Ö’ q#|_»¤ JyfltY
J#fl =∂@H˜ J~°O÷ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞...
''ÑÖK«``« åfiÅ∞ ^•\˜# `«~åfi`« Ü≥∂y ^Œi≈OKÕk zK«ÛHù xÎ̃ . J^Õ
''JyfltY——. Jk ''<Õ<—Õ —. qâ◊fi=∞O`å xO_ç# `Õ*’~åtx. Jk ^Œi≈Oz#
`«~∞° "å`« [#‡ÖË^∞Œ . K«~‡° K«‰ΩΔõ =ÙÅ`À <å ^ÕÇ¨ xfl K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. HÍh h
L#fl`« ãÖ™ê¯~åÅ |ÅO =Å# h K≥_∞» ãÖ™ê¯~åÅ#∞ h QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨`À
[~ÚOz, Jyfl ™ÈH˜# |OQÍ~°OÖÏ â◊√kú KÕÜ∞« |_ç h *Ï˝# <Õ„`«O `≥~∞° K«∞‰õΩx
<å k=º `Õ[ã¨∞û#∞ (JyfltY#∞) ^Œi≈OKå=Ù. #∞=Ùfi <å |OQÍ~°∞q—— Jx
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
180 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
™êfiq∞ ##∞fl |OQÍ~°∂ Jx Ñ≤Å"åÅ#fl <å Ñ¨^xú≥ q∞k ãÖ=`«û~åÅ
HÀiHõ D ~ÀA f~åÛ~°∞. J^Œ∞ƒù`« ™ê~Ú J^Œ∞ƒù`åÅ∞ Z<Àfl K«∂ã≤# g∞~°∞,
<å r=`åfixfl ^≥=· `«fiOQÍ =∂iÛ# J^Œ∞ƒù`« ™ê~Ú D J^Œ∞ƒù`« bÅ#∞ ™êfiq∞
`«fi~°Ö’<Õ JO^Œi =ÚO^Œ∂ „Ñ¨H\õ ™˜ êÎ~∞° . ã¨`º« O... ã¨`º« O... ã¨`º« O... !
L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ ^Œ~≈° #O `«~∞° "å`« =∞Ok~°OÖ’H˜ "≥à§◊ É’`«∂ H˘kÌ¿ãÑ¨Ù
=∞QÆ"åà◊§ "≥·Ñ¨Ù #∞OK«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ ÉèÏ+¨Ö’ ~ÚÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''#∞=Ùfi *Ï˝<åxfl HÀ~°∞‰õΩ<åfl=Ù. #∞=Ùfi HÀ~°∞‰õΩ#fl q^èOŒ QÍ hÖ’x =∂e<åºxfl
`˘ÅyOz hÖ’x *Ï˝# =∞}˜x "≥eH˜ fâß#∞. h*Ï˝# „Ñ¨HÍâ◊O ^Œi≈Oz
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl "åà◊√§ =∂„`«O `«i™êÎ~°∞. h QÆ∞~°∞ ^Õ=ÙÅ "å‰õΩ¯=$^è• HÍ^Œ∞.——
Jx `≥eÜ«∞KÕã≤ Ö’xH˜ "≥àÏ§~°∞. ™êfiq∞ WÖÏ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ WO@~°∂ºfiÅ∞
WzÛ ZO`À =∞Okx J#∞„QÆÇÏ≤ ã¨∞<Î åfl~°∞. "åà◊§ J#∞Éè"í åÅ∞ K≥a`Õ HÍx
Z=fiiH© `≥eÜ«∞^Œ∞.
QÆ∞~°∞^Õ"å ! ##∞fl J#∞„QÆÇÏ≤ Oz *Ï˝#=∞}˜x „Ñ¨™êkOz# h Hõ$Ñ¨‰Ωõ
Uq∞=fi#∞? h K≥`· #« ºOÖ’ Hõeã≤# `«~∞° "å`« W=fi\ÏxH˜ U=Ú#flk? HÍh,
QÆ∞~°∞ t+¨º ãÖ|O^èOŒ `À U^Œ~Ú<å J_»∞QÆ∞. Uk J_çy<å „¿Ñ=∞`À W=fi\ÏxH˜
ã≤ÔúŒ QÍ L<åfl#∞. „^À}∞_»∞ QÆ∞~°∞ ^ŒH} Δ̃ QÍ UHõÅ=Ùºx "ÕÅ∞x =∂„`«"∞Õ
HÀ~å_»∞. HÍh, <Õ#∞ <å QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ ^ŒH˜Δ}QÍ <å *Ï˝#=∞}˜x ™êfiq∞
áê^ŒH=õ ∞ÖÏÅ =∞^èºŒ LOK«∞`å#∞. JHõ¯_» LO>Ë<Õ ^•xH˜ qÅ∞=. Ug∞ a_»Å¤
#∞Oz HÀ~°x <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ <Õ#∞ WKÕÛ „¿Ñ=∞ HÍ#∞Hõ W^Õ ! L^ŒÜ∞« O
JO`å ™êfiq∞ JyfltYÖÏ qâ◊fi=∞O`å ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. D ^Œ~≈° #O`À <å
[#‡ ^è#Œ º"≥∞Oÿ k.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 181
16.7.2002
q#fl=∂@ ''K≥@∞ì#∞Oz Ñ¨ÓÅ∞HÀã≤ =∂ÅHõ_∞» `«∞<åfl#∞——. P K≥@∞ì
L#fl KÀ@∞ „Ñ¨âßOu xÅÜ«∞O ÖÏQÍ HõxÑ≤OzOk. g\˜H˜ J~°O÷ ™êfiq∞ WÖÏ
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞...
''™êfiq∞ HõÅÊ=$HõOΔ . ™êfiq∞ áê^•Å =^Œ‰Ì Ωõ "≥o§, =∞# K≥_∞» QÆ∞}ÏÅ∞
PÜ«∞#H˜ JiÊOz, =∞Oz QÆ∞}ÏÅ#∞ „Ñ¨™êkOK«=∞x "Õ_∞» ‰õΩO>Ë ^ŒÜ∞« QÆÅ
™êfiq∞ K≥_∞» QÆ∞}ÏÅ∞ `˘ÅyOz =∞Oz QÆ∞}ÏÅ#∞ „Ñ¨™êk™êÎ~∞° . Ñïq∞à◊
Éèií `«"∞≥ #ÿ ã¨∞QÆ∞} Ñ¨ÙëêÊÅ#∞ =∂ÅHõ\ ì̃ PÜ«∞#ˆH ã¨=∞iÊOKåe. ™êfiq∞
=∞# #∞Oz HÀˆ~ Ñ¨ÓÅ=∂Å W^Õ. JO>Ë P^è•ºu‡Hõ `À@Ö’ Ñ¨Óã≤# J^≥· fi`«
Ñ¨ÙëêÊÅ∞QÍ ™êfiq∞ áê^•Å =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~åe. JÑ¨ÙÊ_Õ ™êfiq∞H˜ P#O^ŒO. „Ñ¨É∂íè !
D J^≥· fi`« Ñ¨ÙëêÊxfl ZÑ¨ÙÊ_»∞ ã‘fiHõi™êÎ=Ù? D xsHõ} Δ Ö’ D Ñ¨Ó=Ù"å_ç,
~ˆ ‰õΩÅ∞ T_ç ~åeáÈ=\ÏxH˜ ã≤ÔúŒ QÍ L#fl D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ##∞fl „¿Ñ=∞`À
J#∞„QÆÇÏ≤ Oz h áê^•Å =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° ÛHÀ. QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞H˜ D *Ï˝# Ñ¨ÙëêÊxfl
QÆ∞~°∞^ŒH} Δ̃ QÍ ã‘fiHõiOz Pj~°fikOK«∞.
17.7.2002
~å„u w`« =zÛOk. W^Œ~Ì O° P^è•ºu‡Hõ q+¨Ü∂« Å∞ =∂\Ï¡_∞» ‰õΩ<åfl=Ú.
L#fl@∞¡O_ç w`« ''J=∞‡=∞‡ QÍ~°∞! g∞ â◊s~°O HÍëêÜ«∞ =~°‚OQÍ
Hõ#Ñ¨_∞» `«∞#fl^Œx—— K≥ÑÊ≤ Ok. "≥O@<Õ <å â◊s~°O ~À=∂Oz`«O J~ÚºOk.
JÖÏ =¸_»∞™ê~°∞¡ HõxÑ≤OKå#∞@. `«#∞ K≥ÑÊ≤ #ÑÙ̈Ê_»ÖÏ¡ <å â◊s~°O ~À=∂Oz`«O
J=Ù`«∂<Õ L#flk.
182 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
29.7.2002
L^ŒÜ∞« O #∞Oz KåÖÏ „Ñ¨âßO`«OQÍ L#flk. Uk [~°QÍÖ’ rq`«OÖ’
J^Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. áÈ~å@O J#=ã¨~O° . QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ##∞fl =Å "Õã≤ Ñ¨\ ì˜
`≥zÛ ™ê^è#Œ KÕ~ÚOz J^≥· fi`« ã≤u÷ H˜ fã¨∞‰õΩ "≥àÏ§~°∞. <å J}∞=}∞=Ù
~°ãã¨ fi¨ ~°∂ÑÖQÍ =∂iáÈ~ÚOk. <å P#O^ŒOÖ’ <Õ#∞ LO\Ï#∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
~°ãã¨ fi¨ ~°∂Ñ¨Ù_»∞.
1.8.2002
^Œ$â◊ºO : ã¨#fl ã¨#fl Hõ<åflÅ∞ L#fl ''[Öˇ_¡ —» — HõxÑ≤OzOk. ™êfiq∞x
P ^Œ$âßºxH˜ J~°Oú `≥eÜ«∞ K≥Ü∞« º=∞x „áêi÷OKå#∞. JÑ¨C_»∞ ™êfiq∞ ZÑ¨C_À
K≥ÑÊ≤ # =∂@ *Ï˝ÑH¨ Oõ =zÛOk. Éè‰í Ωõ eÎ fl `«∂~åÊ~° Ñ¨_`» å#∞. `åÅ∞ JO`å
áÈ~Ú, QÆ\ ì˜ yO[Å∞ q∞QÆ∞Å∞`å~Ú. P QÆ\ yì˜ O[ÖË Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞. [Öˇ_¡ ‰» Ωõ J~°O÷
J^Õ Jx ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''K≥~∞° ‰õΩQÆ_x» QÍ#∞QÆ Ñ¨\ ì˜ ~°™êxfl =_»H\õ ì˜ K≥`#Î« ∞ fã≤#@∞¡, Éè‰í Ωõ xÎ
™ê^è#Œ Ö’ #Å¡Q˘æ\,ì˜ K≥_∞» `˘ÅyOz, "åà◊§Ö’x „¿Ñ=∞ ~°™êxfl =_»Q\Æ ì˜ "åà◊§x
qâ◊fi„¿Ñq∞‰õΩÅ∞QÍ fiÛk^Œ@ Ì "Õ∞ QÆ∞~°∞=Ù ÅHõΔ ºO. =∞#™ê~Ú [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù.
=∞#Å#∞ qâ◊fi „¿Ñq∞‰õΩÅ∞QÍ fiÛk^Œ\Ì ÏxH˜ kq #∞Oz Éè∞í qH˜ ky =zÛ#
Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞. PÜ«∞# áê^•Å =^ŒÌ KÕi ™ê~Ú tHõ}Δ Ö’ qâ◊fi „¿Ñq∞‰õΩÅ∞QÍ
`«i^•Ì=Ú.——
H H H
L^ŒÜ∞« O =∞#ã¨∞Ö’ D ÉèÏ=# HõeyOk.

''tâ◊√=Ù `«e¡ QÆ~ƒ° Où #∞Oz Ñ¨Ù_»q∞ `«e¡ X_çÖ’H˜ =™êÎ_∞» . `«eá¡ êÅ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 183
`«~∞° "å`« „Ñ¨H$õ u =∂`« „Ñ¨™êkOz# Ñ¶Å¨ ™êÜ«∞O`À ÃÑiy ÃÑ^Œ"Ì å_»=Ù`å_»∞.
Éè∂í ^Õq |∞∞}O f~°∞ÛHÀÖËxk. Éè∂í q∞, h~°∞, Jyfl, QÍe, PHÍâ◊O J<Õ
ÑÖK«É∂íè `åÅ∞ =∞x+≤ rqOK«\ÏxH˜ =ÚYº"≥∞#ÿ q. JÖÏ\˜ ÑÖK«É∂íè `åÅ#∞
=∂#=Ù_»∞ x~°¡HõΔ ºO KÕã¨∞Î<åfl_»∞. W^Õ =∂#=Ù_ç Ñ¨`«<åxH˜ HÍ~°}O.
ÑÖK«É∂íè `åÖË ÉèQí =Æ O`«∞_»∞. Jq =∞#Ö’#∂ L<åfl~Ú. HÍ|\˜ì =∞#O ‰õÄ_®
ÉèíQÆ=`«ûfi~°∂Ñ¨ÙÅ"Õ∞ WO„kÜ«∞x„QÆÇ¨ÏO`À ÑÖK«Éèí∂`åÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
LOK«∞‰õΩx â◊H=Î˜ O`«∞Å∞ HõO_ç. `À\˜ =∞#∞+¨μÅ#∞ „¿Ñq∞OK«x"å_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞x
„¿Ñ=∞‰õΩ J~°∞›_∞» HÍ_»∞. ÑÖK« Éè∂í `åÅ#∞ „¿Ñq∞OK«O_ç. D ã¨$+≤Öì ’x „Ñü
rqÖ’#∂ ^≥"· åxfl K«∂_»O_ç. D ~ÀA á⁄OQÆe K≥Ü∂« ºÅx JxÑ≤OzOk.
HÍx, "≥O@<Õ ™êfiq∞ =∂#ã≤HõOQÍ WÖÏ `≥eÜ«∞ KÕâß~°∞. ''á⁄OQÆe
x"Õ^#Œ HÍ^Œ∞. h ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ „¿Ñ=∞#∞ qâ◊fi=∞O`å ÑÖK«∞. „¿Ñ=∞‰õΩ q∞Oz#
=ã¨∞=Î Ù WOH˘Hõ\ ˜ ÖË^∞Œ —— JÑ¨C_»∞ qâ◊fi q~å\ò ã¨fi~°∂áêxH˜ <å „¿Ñ"Õ∞ x"Õ^#Œ
KÕâß#∞. qâ◊fi~°∂Ñ¨^~Œ ≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩ#fl <Õ#∞ qâ◊fi q~å\ò ã¨fi~°∂áêxfl! <åÖ’Ñ¨Å,
Éˇ@
· JO`å „¿Ñ=∞=∞Ü«∞O!
3.8.2002
''™êfig∞! #∞=Ùfi ã¨Q∞Æ } ~°∂ÑÖÖ’ Ñ¨Å∞Hõ=Ù. <Õ#∞, „Ñ¨H$õ uÖ’x
ãÖÑ¨^ÅŒ hfl J#∞Éèqí ã¨∂Î ''â◊=O——ÖÏ rq™êÎ#∞. Jx J#∞‰õΩ#fl "≥O@<Õ =∞m§
WÖÏ JxÑ≤OzOk. ''t=OQÍ—— =∂i# <Õ#∞ =∞m§ uiy ''â◊=OQÍ—— ZÖÏ
=∂~°`å#∞? <Õ#∞ t=Ù_»<Õ Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. ™êfiq∞ =zÛ <å =ÚO^Œ∞
Öˇ#· ∞Ö’ ‰õÄ~°∞Û#fl Pq_»`À K«^∞Œ =Ù ... K«^∞Œ =Ù JO@∂ z~°∞#=Ùfi #=Ùfi`«∂
"≥àÏ§~°∞. <å "≥Ñ· Ù¨ K«∂ã‘ K«∂_»#@∞¡ K«∂ã≤ ''h=Ù â◊"åxq HÍ=Ù t=Ù_çq.
JÖÏˆQ =∞##O KÕã∞¨ HÀ `˘O^Œ~Ö° ’<Õ Ñ≤Å∞™êÎ#∞. âßO`«OQÍ LO_»∞——. Jx
184 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’<Õ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. Pq_»`À K«^∞Œ =Ù K«^∞Œ =Ù Jx J#\ÏxH˜
HÍ~°}O ''##∞fl t=Ù_»∞, t=Ù_»∞ Jx =∞##O KÕã∞¨ HÀ=∞x—— P q^èOŒ QÍ
H H H
HõxÑ≤Oz# ^Œ$âßºÅ∞ : ''qãÎ̈~H¡° @

õ ,ì JQÆ~∞° |uÎ #∞Oz á⁄QÆ,
<À\˜ #∞Oz `«∞OÑ¨~∞° ¡ ~å=@O.——
™êfiq∞ g\˜H˜ J~å÷Å∞ WOHÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
h rq`«O =_çO¤ z# qãÎ̈i.
h H©iÎ kQÆO`åÅ =~°‰Ωõ ''"åºÑ≤ã∞¨ OÎ k.——
''hÖ’ ''*Ï˝#QÆOQÆ—— á⁄Oy „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂#Î flk. P `«∞OÑ¨~∞° ¡ ^•x #∞O_ç
=zÛ#"Õ. Wk ™ê~Ú"å}˜ #∞O_ç =zÛ#q. J=hfl [~°∞QÆ∞`å~Ú. xtÛO`«QÍ
LO_»∞. ÑÖK«É∂íè `åÅ∞ ^•\˜ x~°∞}æ „|Ç¨Ï‡Ö’ Hõeã≤áÈÜ«∂=Ù. ÑÖK«É∂íè `åÅ∞
h Jnè#OÖ’ L<åfl~Ú—— Jx QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
15.8.2002
D ~ÀA ™êfiq∞ ^Œ~≈° #O`À <å „áê~°|Oú `˘Åy#@∞¡ J~ÚOk.
„QÆÇÏ¨ }O Ñ¨\ #ì̃ K«O„^Œ∞_çÖÏ <å „áê~°|Oú QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨`À `˘Åy, Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞
HõàÅ◊ `À Ñ¨Ó~°‚ K«O„^Œ∞_çÖÏ *Ï˝# „Ñ¨HÍâ◊O`À "≥Å∞QÆ∞`«∞#fl <å =^ŒHÌ ˜ <å
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ =zÛ Ñ¨Ó~å‚jã¨∞ûÅ∞ JO^Œ*™Ë êÎ~∞° . qâ◊fi=∞O`å xO_ç# <å
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ=∞ÅO Ñïz LOKå#∞. `«fi~°QÍ <å ^ŒiH˜ KÕ~∞° „Ñ¨É∂íè !
q#fl=∂@ ''K«∂ã¨∞<Î åfl#∞ - Jhfl KÕ™êÎ#∞——.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 185
11.10.2002
HõÅÖ’ ''™êfiq∞ QÀp ÃÑ@∞ì‰Ωõ x HõxÑ≤OKå~°∞——. WÖÏ HõxÑ≤OKåˆ~q∞\˜
J#∞‰õΩ<åfl#∞. ™êfiq∞ =∂#ã≤HOõ QÍ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''Ü≥∂y "Õ=∞#ÖÏQÍ
JÖÏ HõxÑ≤OKå#∞.——
12.10.2002
L^ŒÜ∞« O ÉèÏã¨¯~°O QÍ~°∞ =KåÛ~°∞. Pq_» "≥à¥◊ Î <å‰õΩ áê^Œ#=∞™ê¯~°O
KÕã∞¨ ‰õΩO@∞O>Ë P KÕ`∞« ÅÖ’ ™êfiq∞ HõxÑ≤OKå~°∞@. P#O^ŒO`À Hõà§◊ hà◊√§
ÃÑ@∞ì‰Ωõ x K≥áêÊ~°∞ P ~ÀA =¸ÖÏ#Hõ„Δ `«O. ã¨ÑgÎ̈ ∞ ukè. #=~å„`«∞ÅÖ’
<å‰õΩ #=∞™ê¯~°O KÕÜ∞« @O. ™ê~Ú =∂`« „¿Ñ~°}`À<Õ [iyOk.
17.10.2002
HõÅÖ’ <Õ#∞ P#O^ŒO`À Jf`« ã≤u÷ Ö’ LO_»QÍ ™êfiq∞ ##∞fl ''#∞=Ùfi
Z=~°∞?—— J<åfl~°∞. ''<Õ#∞ ^Õ=Ù_ç#x—— ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ K≥áêÊ#∞. ''B#∞—— J<åfl~°∞.
19.10.2002
<å JO`«~°OQÆ ''ÉèÏ=‰õΩã¨∞=∂——Åx <å „¿Ñ=∞ [Å∞¡`À `«_çÑ≤
''k=º<å=∞O—— J<Õ ^•~°O`À =∂Å Hõ\ì˜ ™êfiq∞ HõO~îã° =‘ ∞Ö’ JÅOHõiOKå#∞.
™ê~¸â◊fi~°∞x [\Ï~°≠∂@O #∞Oz „Ñ¨=Ç≤ÏOz# Ñ¨q„`« QÆOQÆÖ’
=Ú#Hõ"âÕ ß#∞.
hÅ "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Úx Hõ$áê=~°¬O <åÃÑ· =i¬OK«É’ÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ <å
=∞#ã¨∞ ã¨ÑÎ̈ =~å‚Å Ç¨ÏiqÖˇÂ¡ <å Hõ#flÜ«∞º ~åHõ HÀãÖ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞#Î flk.
186 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
27.10.2002
=∞^è•ºÇ¨ÏflO HõÅÖ’ Ñ¨ãá≤ êÑ¨ #=Ùfi`«∂ #\ì̃O\’¡ P_»∞‰õΩO@∞#flk.
P áêÑ¨ JÃ+âÂì fi◊ ~åºÅ∞ „Ñ¨™êkOKÕ N ÅHΔ̃ ‡ÖÏ JxÑ≤OzOk. J=∞‡ Sâ◊fi~°º
~°∂Ñ≤}.˜ h=Ù „Ñ¨™êkOKÕ D ã≤~∞° Åhfl JO^ŒiH©, <å‰õΩ =∂„`«O h áê^•Å∞
KåÅ∞. Wk „"åã¨∞OÎ >Ë â◊s~°O JO`å ™êfiq∞ ã¨Ê~°≈`À xO_çáÈ~ÚOk. D
â◊s~°OÖ’x „Ñü J}∞=Ù J}∞=Ù J=∞‡ "≥Å∞ˆQ. D "≥Å∞ˆQ P#O^Œ *’º`«∞Öˇ·
WO\Õ\Ï "≥ÅQÍe.
5.11.2002
^Œ$â◊ºO : ~Ô Ñ¨~Ô Ñ¨ÖÏ_»∞`«∞#fl ''*’ºu—— HõxÑ≤OzOk.
''„Ñ¨É∂íè ! <å r=# *’ºu H˘_çQ\Æ ,ì̃ ~Ô ÑÔ̈~Ñ¨ÖÏ_ç PiáÈ=\ÏxH˜
gÅ∞ÖË^∞Œ . ™ê~Úâ◊HÎ̃ J<Õ K«=Ú~°∞`À xOÑ≤ k=º *’ºu<≥· h áê^•Å =^ŒÌ
''JYO_» *’ºuÖÏ—— xezáÈ`å#∞. ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ D *’ºu "≥Å∞QÆ∞Ö’
Ñ¨~=° ∞Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ h áê^•Å =^ŒÌ KÕi h k=º *’ºuÖ’ Hõeã≤áÈ"åe. =∞OzÑ¨xH˜
^≥·= ã¨Ç¨Ü«∞O LO@∞O^Œx JO\Ï~°∞. P Pâ◊`À<Õ =∞ø#áÈ~å@O
™êyã¨∞<Î åfl#∞. WHõ<<·≥ å =∞ø#O g_ç HõêŒ ~å. D ^Œ∞óMÏxH˜ `≥~"° ~≥ Úº. <å
Hõ~‡° Å∞ `˘ÅyOK«∞. ##∞fl #q∞‡Oz h ^Œi KÕ~∞° Û‰õΩx h=Ù ÖËHáõ È`Õ „|`«HÖõ xË
ã≤u÷ x HõeÊOz "Õ_∞» Hõ K«∂ã¨∞<Î åfl"å "≥#fl^˘OQÍ! h ™⁄`«∞#Î x, x#∞fl g_ç
ZHõ¯_çH© "≥à§◊ #x `≥eã≤ ##∞fl |OkèOz "Õ_∞» Hõ K«∂ã¨∞<Î åfl"å? Z‰õΩ¯= HÍÅO
h`À =∂\Ï¡_‰» Ωõ O_® LO_Õ â◊HÎ˜ <å‰õΩ ÖË^∞Œ . <å „¿Ñ=∞ =¸iÎq. „¿Ñ=∞, „¿Ñ=∞
JO\Ï=Ù. ÑïÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ „¿Ñ=∞#∞ xOÑ¨Ù‰Ωõ x h HÀãÖ rqã¨∞#Î fl ##∞fl x~°H¡ Δõ ºO
KÕã∞¨ <Î åfl=Ù. #∞=Ùfi `«ÑÊ¨ <åÔH=~°∞ k‰õΩ¯? `«fi~°QÍ <åk‰õΩ¯‰õΩ~å. Pâ◊`À,
"Õ^#Œ `À Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞<Î åfl#∞.——
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 187
9.11.2002
1985Ö’ "≥*· ÏQ∑Ö’ HÍÖËl, HÍ<≥fiO@∞ ÃÑ\ì̃# WO\’¡ ÃÑ~°\ Ö˜ ’
`«∞Åã≤"Ú≥ Hõ¯ ÃÑ\˜ì Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù, ‰õΩO‰õΩ=∞ ÉÁ@∞¡ ÃÑ\˜ì K«∞@∂ì hà◊√§ [e¡ =ÚQÆ∞Åæ ∞
ÃÑ>Ëì ^•xfl. XHõ~ÀA# WÖÏ JxÑ≤OzOk. `«∞Åã≤ "≥ÚHõ¯ L#fl KÀ@
ëêq∞Ü«∂<å "Õ~ÚOz <å Pf‡Ü«ÚÅ#∞ Ñ≤ez Éè’[<åÅ∞ ÃÑ\ÏìÅx
J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍh, JÖÏ [~°QÖÆ ^Ë ∞Œ . `«~∞° "å`« XHõ™êi ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£ "≥o§
=∞m§ =KÕÛãïH˜ `«∞Åã≤ "≥ÚHõ¯ xÅ∞=Ù<å ZO_çáÈ~ÚOk. KåÖÏ ÉÏ^èŒ
JxÑ≤OzOk. `«~∞° "å`« P WÅ∞¡ MÏm K≥Ü∞« º@O [iyOk. Éè’[<åÅ∞ ÃÑ\ÏìÅ#fl
HÀiHõ JÖÏ LO_çáÈ~ÚOk.
HÍh, D ~ÀA 14 ãÖ=`«û~åÅ `«~°∞"å`« ™êfiq∞ WÖÏ
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''`«∞Åã≤ "≥ÚHõ¯ =^ŒÌ Éè’[<åÅ∞ ÃÑ@ìÖË^Œ∞. J#fl ÉÏ^èŒ h‰õΩ
L#flk Hõ^•! P HÀiHõ WOH˘Hõ q^èOŒ QÍ f~°∞`«∞Ok. hÖ’ K≥_∞» #∞ `˘ÅyOz
x#∞fl Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ `«∞Åã≤ÖÏQÍ Ñ¨q„`«∞~åÅx KÕâß#∞. h ã¨xflkèÖ’ KåÖÏ
=∞Ok h KÕ`ÀÎ Éè’[#O KÕ™êÎ~∞° . WÖÏ K≥Ü∞« º\ÏxˆH P q^èOŒ QÍ `«∞Åã≤
ZO_çáÈ~ÚOk. Jk <å ãÖHõÅÊ"Õ∞. Jk `«fi~°Ö’<Õ [~°Q∞Æ `«∞Ok.—— „Ñü~ÀE
Éè’[#O KÕã∂¨ Î ''„Ñ¨É∂íè ! <Õ#∞ u<Õ „Ñü "≥∞`«∞‰õÄ Ñ¨k =∞Ok u<åÅ#fl HÀiHõ
h=Ù f~°∞ã¨∞#Î flO^Œ∞‰õΩ P#O^ŒOQÍ LOk.——
15.11.2002
ã¨fiÑ¨flO : ''HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞ |@ìÅ`À ™êfiq∞ áê^•Å #∞Oz Éè∞í *ÏÅ
=~°‰Ωõ HõxÑ≤OKå~°∞. `«Å HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . „Ñ¨H¯õ # `≥Å^¡ ∞Œ ã¨∞ÅÎ `À =ÅO\©~∞°
"≥O@~åQÍ ™êfiq∞ "≥#∞Hõ #∞Oz ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. `«~∞° "å`« K«O„^ŒaO|O
=¸_»∞ =O`«∞Å∞ =∂„`«"∞Õ LO_ç K«∞@∂ì HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞`À K«O„^Œ ^Œ~≈° #O
J~ÚºOk.——
188 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
20.11.2002
L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ `«# KÕ`∞« Å g∞^Œ∞QÍ JO^ŒiH© p~°Å∞ Wã¨∞<Î åfl~°∞.
''™êfig∞! <å‰õΩ pÔ~Å∞ W™êÎ#x, J=ã¨~=° Ú<åfl W=fi@O ÖË^∞Œ . J=ã¨~O° ÖËx
"åà◊§H˜ Wã¨∞<Î åfl=#fl ÉèÏ=# LO_Õk. HÍh, D ~ÀA P ÉèÏ=# ÖË^∞Œ . ™êfiq∞Ö’
<Õ#∞ LO_ç, W^Œ~Ì O° XHõ¯>ˇÿ `«ea¡ _»Å¤ ‰õΩ Wã¨∞#Î fl ÉèÏ=# HõeyOk. "åà◊§O`å
<å a_»Å¤ ∞QÍ HõxÑ≤OKå~°∞. W=fi@OÖ’ ZO`« P#O^ŒO L#fl^À ™êfiq∞
J#∞Éè=í Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. „Ñ¨É∂íè ! D KÕ`∞« Å∞ WKÕÛ"Õ HÍh
Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<Õq HÍ=Ù. "≥Ú^Œ@ #∞Op Z=~°∞ Uq∞ WzÛ<å fã¨∞‰õΩ<Õ ã¨fiÉèÏ=O
ÖË^∞Œ . D ã¨fiÉèÏ"åxfl WOHÍ ãÖã¨¯iOz fiÛk^•Ì~∞° .
H H H
L^ŒÜ∞« O ^Œ~≈° <åxH˜ "≥àÏ§#∞. =∞Ok~°OÖ’, ™êfiq∞ =zÛ# `«~∞° "å`«

''™êfig∞! `«Å`À ^Œ~≈° #O W=fiÖË^qÕ ∞\˜ HõÅÖ’?—— Jx =∞#ã¨∞Ö’ J#∞‰õΩ<åfl#∞.
''<å =ÚYO K«∂Ñ≤OK«‰Ωõ O_® K«O„^Œ^~Œ ≈° #O KÕ~ÚOKå#∞. P K«O„^ŒaO|O
<Õ<Õ Hõ^•!—— Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz J~°O÷ K≥a`Õ<Õ HÍx
`≥eÜ«∞^Œ∞. `«~∞° "å`« Éè[í # [iyOk. <å =∞#ã¨∞û Jf`« ã≤u÷ Ö’ LO_ç
P#O^ŒO`À ^Œ∞ódã¨∂Î ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. '„Ñ¨É∂íè — h HÀãÖ „¿Ñ=∂yfl *ÏfiÅÅ`À
^ŒÇÏ≤ OK«∞‰õΩáÈ`«∞#fl <åÃÑ· h „¿Ñ=∞ [Å∞¡ ‰õΩiÑ≤Oz <å `åáêxfl K«ÖÏ¡~∞° Û.
JyflQÆ∞O_»OÖ’ L#fl ##∞fl h =~°^Œ Ç¨ÏãÎ̈O`À ÃÑH· ˜ u~Úº. „¿Ñ=∞ J<Õ
ã¨∞_çQ∞Æ O_»OÖ’ L#fl <å^ŒiKÕi X_»∞‰¤ Ωõ KÕ~∞° Û. h HÀãÖ „¿Ñ=∂ „¿Ñ=∂
JO@∂ TaÖ’ L#fl ##∞fl h „¿Ñ=∞áêâ◊O`À ÃÑH· ˜ u~Úº. „¿Ñ=∞ J<Õ Jyfl
*ÏfiÅÅ∞ ##∞fl ^ŒÇÏ≤ Oz "Õã∞¨ <Î åfl~Ú. h X_ç KÕ~‰° Ωõ O_®<Õ tkäÅ"≥∞áÿ È`«∞#fl
<å ^ÕÇ¨ xfl h X_ç KÕ~∞° ÛHÀ. qÉè∂í u ã¨∞O^Œ~å! ^ÕÇÏ¨ =∞<Õ „ÉèÏOux g_ç
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 189
*Ï˝<åyfl tYÖ’ ^ŒQ"úÆ ∞≥ #ÿ <å qÉè∂í u h qÉè∂í uÖ’ HõÅã≤áÈx=Ùfi K«O„^ŒâYı ~å!——
JO@∂ „áêi÷OKå#∞.
™êfiq∞ D q^èOŒ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞ ... ''#∞=Ùfi QÆ∞~°∞=Ù - QÆ∞~°∞=Ù
JO@∂ ã¨∞YOÖ’, ^Œ∞óYOÖ’ PiÎ`À x™êfi~°O÷ `À ã¨`º« , ^è~Œ ‡° , âßOu. „¿Ñ=∞Å`À
<Õ#∞ Ñ¨ÅHõHáõ È~Ú<å <åK«∞@∂ì qã¨∞QÆ∞, q~å=∞O ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨^xÌ≥ q∞k
ãÖ=`«û~åÅ #∞Oz u~°∞QÆ∞`«∞<åfl=Ù. Ñ¨Ó~°‚ K«O„^Œ∞_≥#· h QÆ∞~°∞ `Õ[=Ú h
=^Œ‰Ì Ωõ =KÕÛ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k. „¿Ñ=∞`À ‰õÄ_ç# h hiHõ}Δ Ñ¶e¨ ã¨∞OÎ k.
h „¿Ñ=∞ =¸iÎ h g∞^Œ =¸_»∞ =O`«∞Å J#∞„QÆÇÏ¨ O`À L<åfl~°∞. JO^Œ∞Hˆ
=¸_»∞ =O`«∞Å∞ =∂„`«"∞Õ L#fl K«O„^Œ ^Œ~≈° #O J~ÚOk. P XHõ¯ =O`«∞
J#∞„QÆÇÏ¨ O h‰õΩ „Ñ¨™êkOz h‰õΩ Ñ¨Ó~°K‚ O« „^Œ∞_ç<·≥ ^Œ~≈° #, ã¨Ê~°≈#, ãÖÉèÏ+¨}
ÉèÏQÍºxfl HõÅ∞QÆK™Õ êÎ#∞. h `«Ñã¨ ∞¨ û Ñ¶e¨ OKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <å HÀãÖ P~å@O`À
JâßOuQÍ LO_»‰Ωõ . h âßO`«"∞Õ ~°H—Δõ — Jx É’kèOKå~°∞. QÆ∞~°∞^Õ"å! h‰õΩ <å
â◊`H« À\˜ „Ñ¨}Ï=∂Å∞!
25.1.2003
~å„u ã¨fiÑ¨flO - ''XHõ ÃÑo§ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. JHõ¯_» XHõ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞
<À\˜`À â◊|OÌ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. Jk =¸ºlH± ÖÏQÍ =ã¨∞#Î flk. JHõ¯_» H˘O`«
=∞Ok ¢ãÅÎ‘ ∞ XˆH =Ü«∞ã¨∞Ö’ L<åfl~°∞. "åà◊√§ Åe`å ã¨ÇÏ¨ „ã¨ <å=∂ÅH˜ J~°O÷
`≥eÜ«∞KÕã¨∂Î #$`«ºO KÕã¨∞Î<åfl~°∞.——
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ HõÅH˜ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''P ¢ãÅÎ‘ ∞
Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞ HõàÅ◊ `À =iúÅ∞¡`∞« #fl J+¨Åì ‰õΩΔ ‡Åx, ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ „Ñ¨}= =∞O„`«ãfi¨ ~°∂Ñ≤}˜
QÍÜ«∞„f =∞O„`åxfl (NÅe`«) `≥Å· ^è•~° ÖÏQÍ „¿Ñ=∞`À [Ñ≤ã∞¨ OÎ >Ë J+¨Åì ‰õΩΔ ‡Å∞
P#O^Œ `åO_»= KÕã∞¨ <Î åfl~°∞.—— J=∞‡ N Åe`« J#∞„QÆÇÏ¨ O á⁄Ok# "åà◊§
190 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
áê^•Å#∞ P„â◊~ÚOK«∞‰õΩx JÃ+ìÂâ◊fi~åºÅ∞ LO\Ï~Ú. HÍh ™ê^èŒ#Ö’
ã≤káú ⁄Ok# =∞Ç¨`«∞‡Å‰õΩ J=∞‡ áê^•Å∞ `«ÑÊ¨ JÃ+âÂì fi◊ ~åºÅ`À Ñ¨x U=Ú#flk?
J=∞‡ áê^•Å #∞Oz „ã¨qã¨∞#Î fl „¿Ñ=∂=∞$`«OÖ’ b#O J~Ú# =∞Ç¨`«∞‡Å∞
^è#Œ ºr=ÙÅ∞!
20.8.2003
HõÅÖ’ ''XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_çx g∞‰õΩ "Õ^•Å∞ `≥Å∞ã¨∞Hõ^•! ‰õΩO_»eh
Ü≥∂QÆO QÆ∞iOz `≥Å∞™ê?—— Jx J_çQÍ#∞. ''`≥eÜ«∞^Œx—— J<åfl_»∞. <Õ#∞ ''P
=∂~åæ# "≥àÏ§#x—— PÜ«∞#`À K≥a`Õ ''J~Ú`Õ g∞~°∞ JO^ŒiÖ’ ÉèQí =Æ O`«∞_çx
K«∂ã¨∞<Î åfl~å?—— Jx J_çQÍ~°∞. ''K«∂ã¨∞<Î åfl#∞. JHõ¯_» HõxÑ≤OKÕ |„Ô~Ö’#∂
g∞Ö’#∂ ‰õÄ_® ÉèQí =Æ O`«∞_çx K«∂ã¨∞<Î åfl#∞—— Jx K≥áêÊ#∞. ''J~Ú`Õ g∞‰õΩ
™êHΔÍ`å¯~°O J~ÚºOk—— Jx K≥áêÊ~°∞.
HõÅÖ’ zxflHõ$+¨μ_‚ ∞» `«# z#flz#fl áê^•Å`À #$`«ºO KÕã∞¨ <Î åfl_»∞.
<Õ#∞ P áê^•ÅH˜ áê~å}˜ ÃÑ\ì̃, QÆ*Å˚ˇ ∞ Hõ\ ì̃ á¶⁄\’ fÜ«∞=∞x J<åfl#∞.
x#flO`å ™êfig∞! <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O g∞^Œ h áê^•Å`À =∞~°#Ì KÕã≤ <å Hõ~‡° x
`˘ÅyOK«=∞x „áêi÷OKå#∞. <å „áê~°#ú PÅHÕz <å Hõ#flÜ«∞º HõÅÖ’ P
`åO_»= #$`«ºO K«∂Ñ≤OKå_»∞. P zxflzxfl áê^•Å∞ JÖÏ <å@ºO KÕã∞¨ OÎ >Ë
K«∂_»@O Zxfl [#‡Å Ñ¨Ù}º"≥∂! #$`«ºO KÕã∞¨ OÎ >Ë Jiáê^•Å∞ z#flz#flQÍ
HõxÑ≤ã∞¨ OÎ >Ë Ñ¨~=° tOz áÈÜ«∂#∞. [#‡^è#Œ ºO J~ÚºOk. ™ê~ÚHõ$ëê‚! S^Œ∞
Hõ$ëê‚+=ì̈ ÚÅ∞ QÆ_zç áÈÜ«∂~Ú. #∞=Ùfi Éè∫uHõOQÍ <å ^ŒQiæÆ H˜ ~åÖË^∞Œ . D
ÉÏ^èŒ Éèií OK«ÖHË õ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O „|^ŒÅú =Ù`«∞#flk. =∞m§ Hõ$ëê‚+qì¨ ∞ =~°‰Äõ h
HÀãÖ xsHΔ̃OK«Ö#Ë ∞. #∞=Ùfi <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ =ºHõOÎ HÍ=_»"∞Õ Hõ$ëê‚+qì̈ ∞.
J^Õ x["≥∞ÿ# Hõ$ëê‚+ì̈q∞! WHõ PÅã¨ºO KÕÜ«∞‰õΩ. <å ^Œi KÕ~°∞ „Ñ¨Éèí∂!
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 191
28.8.2003
1984Ö’ ™êfiq∞ =GO W™êÎ#x `≥eÜ«∞KÕã#≤ ~ÀA# ''™êfig∞!
L#fl p~°Åhfl ^˘OQÆÅ∞ Z`«∞‰Î Ωõ áÈ~Ú<å UHõ =GO`À LO\Ï#∞. HÍx,
H˘#∞HÀ¯#∞—— Jx ™êfiq∞ ã¨xflkèÖ’ „Ñü[˝ KÕâß#∞. ^•xH˜ J~°O÷ ™êfiq∞ D
~ÀA `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ =∂Ü«∞ á⁄~°Å∞ `˘ÅyOz#Ñ¨C_»∞ K≥`· #« º"Õ∞
UHõ=GOQÍ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ P`«‡ÉèÏ=#Ö’ LO\Ï_»∞. (UHõ=GO JO>Ë p~°HÍ^Œ∞).
14.2.2003
x#fl =∞^è•ºÇ¨ÏflO ™êfiq∞ bÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# L`«~Î O° l~åH±û
f~ÚOK«\ÏxH˜ gkèÖ’H˜ ~åQÍ<Õ |OuÑ¨ÓÅ `«@xì <≥u#Î ÃÑ@∞ì‰Ωõ x XHõ
Ñ¨ÓÅq∞‡ ##∞fl K«∂ã≤ ''Ñ¨ÓÅ∞ ÉÏQÆ∞<åflÜ«∂?—— JO@∂ "≥o§ áÈ~ÚOk.
''Ñ¨ÓÅ∞ ÉÏQÆ∞<åfl~Ú ... H˘O\Ï~å?—— Jx J_»QÆ=Åã≤Ok—— ''Ñ¨ÓÅ∞
ÉÏQÆ∞<åflÜ«∂?—— JO@∂ "≥o§ áÈ~ÚOk. ''Ñ¨ÓÅ∞ ÉÏQÆ∞<åfl~Ú ... H˘O\Ï~å?
Jx J_»Q=Æ Åã≤Ok—— Ñ¨ÓÅ∞ ''ÉÏQÆ∞<åflÜ«∂!—— Jx "≥o§áÈ=@O Pâ◊Û~°ºO
JxÑ≤OzOk. ™êfiq∞ P"≥∞ ~°∂ÑÖÖ’ <Õ#∞ K«∂Ñ≤ã∞¨ #Î fl bÅÅ∞ ÉÏQÆ∞<åflÜ«∂?
Jx J_çy#@∞¡ J~ÚºOk. ™êfiq∞ bÅÅ∞ Ñï=∞à◊ Éèií `« Ñ¨ÙëêÊÖË Hõ^•!
JO^Œ∞Hˆ ™êfiq∞ Ñ¨ÓÅq∞‡ ~°∂ÑÖÖ’ <å‰õΩ ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. ™êfiq∞ U
~°∂ÑÖÖ’<≥<· å Éè‰í Ωõ ÅÎ H˜ ^Œ~≈° #O W™êÎ~∞° . HÍh, PÜ«∞# ^ŒÜ∞« `À =∞#H˜
`≥eÜ«∞KÕ¿ãÎ `«ÑÊ¨ =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀÖË=Ú.
20.2.2003
'™êfig∞! Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ h =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ, h É’^èÅŒ ∞ qO@∞<åfl "åà◊§Ö’¡
=∂~°∞Ê ~å=@O ÖË^Œ∞—— Jx ÉÏ^èŒÑ¨_®¤#∞. ™êfiq∞ =∂#ã≤HõOQÍ WÖÏ
192 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞ ...—— WHõ g∞^Œ@ #∞=Ùfi ‰õÄ_® <å`Àáê@∞ D [QÆ<åfl@HÍxfl
K«∂_»∞. JO`ÕHÍx D „Ñ¨ÑO¨ K«O`À ãÖQÆ=∞=Ú ÃÑ@∞ìHÀ‰õΩ. „Ñ¨ÑO¨ K«O ã≤x=∂
`≥~Ö° Ï\˜k. r=ÙÅ∞ D `≥~° g∞^Œ "åà◊§ "åà◊§ [#‡ ãÖ™ê¯~åÅ#∞ |\˜ì "åà◊§
"åà◊§ áê„`«Å#∞ ã¨=∞~°÷ =O`«OQÍ áÈ+≤Oz x„+¨¯q∞™êÎ~∞° . <å J#∞„QÆÇÏ¨ O`À
hÖ’x ^ÀëêÅ#∞ `˘ÅyOz =ÚH˜xÎ „Ñ¨™êkOKå#∞. D [QÆ<åfl@HÍxfl
ÉèQí =Æ O`«∞x bÅQÍ ^Œi≈OK«∞. ã¨∞Y ^Œ∞óMÏÅH˜, ~åQÆ ^ÕfiëêÅH˜ Jf`«OQÍ
L#fl x#∞fl ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#Ñ¨C_»∞ <åÖ’ ÅÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï#∞. JO`«=~°‰Ωõ
<Õ#∞h‰õΩ J#∞„QÆÇÏ¨ OQÍ „Ñ¨™êkOz# h áê„`«#∞ ã¨=∞~°=÷ O`«OQÍ áÈ+≤OK«∞.
x#∞fl qâ◊fiHõàÏº}ÏxH˜ XHõ ÑïHõ~O° QÍ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩO\Ï#∞.——
™ê~Ú =∂@ ''J#∞„QÆÇÏ¨ Ñ¨Ù—— =¸@. P =¸@Ö’ Z<Àfl qÅ∞"≥#·
HÍ#∞HõÅ∞ L<åfl~Ú. ™êfiq∞x ãÖ^ÕÇÏ≤ OK«Hõ ^ŒiKÕi D =¸@Ö’x qÅ∞"≥#·
P^è•ºu‡Hõ ã¨`åºÅ<Õ P}˜=Ú`åºÅ#∞ ã¨fiO`«O KÕã∞¨ HÀO_ç. J=`å~°O KåeOKÕ
ã¨=∞Ü«∞O ^ŒQ~æÆ ° Ñ¨_∞» `«∞#flk. PÅã¨ºO KÕÜ∞« Hõ ™ê~Ú áê^•Å =^ŒÌ KÕi
ã¨`º« ÉÏ@Ö’ #_»=O_ç. ™ê~Ú ã¨`º« "å\˜HÖõ ’ Ñ¨Óã≤# D Ñ¨Ù+¨ÊO ™êfiq∞ˆH
JOH˜Ò« !
4.3.2003
D ~ÀA ÉèÏã¨¯~°OQÍ~°∞ =∞Ok~°OÖ’H˜ "≥o`Õ ™êfiq∞ ‰õΩsÛÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx
=Ù<åfl~°∞@. ™êfiq∞ P"≥∞ K≥qÖ’ <å QÆ∞iOz ''Pq_» Z=~°#∞‰õΩ<åfl=Ù?——
[QÆ<å‡`«, =∞Ç¨Ï~ål˝—— Jx K≥ÑÊ≤ ''Pq_» áê^•ÅH˜ #=∞ã¨¯iOK«∞HÀ—— J<åfl~°∞@
"≥O@<Õ Pq_» =zÛ <å áê^•ÅH˜ #=∞ã¨¯iOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
„Ñ¨É∂íè ! h #∞Oz D a~°∞^Œ∞Å∞ Ug∞ PtOK«@O ÖË^∞Œ . #∞=Ùfi U
z#fl ¿ã"≥<· å W¿ãÎ P ¿ã=Ö’ `«i™êÎ#∞. Pâ◊Ü∂« ÖË `«ÑÊ¨ Pâ◊Å∞ÖË=Ù.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 193
6.3.2003
~å„u x„^Œ áÈÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ ™êfiq∞x WÖÏ „áêi÷OKå#∞. =∞}˜K`Õ «
„"å~ÚOz# ''ã¨`º« ™ê~Ú „¿Ñ=∞ã¨∞^è• „ã¨=Ou—— ™êfiq∞ áê^•Å =^ŒÌ ÃÑ\ì̃
''„Ñ¨Éèí∂! P Ñ¨ÙãÎ̈HõOÖ’ H˘xfl "åHÍºÅ „HÕ^Œ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞`À H˘xfl w`«Å∞
LO_»@O, PkÅHΔ̃ ‡ QÍiH˜ <å QÆkÖ’ âßOu LO^Œx `≥eÜ«∞K≥Ü∞« º@O,
"åà◊§ QÆ∞~°∞=Ù QÍ~°∞, #∞=Ófi, <Õ#∂ XHõ>#Ë x K≥ÑÊ¨ @O, ÉèÏã¨¯~°O QÍiH˜ <å
QÆ∞iOz—— =∞Ç¨~ål˝ [QÆ<å‡`«——QÍ `≥eÜ«∞KÕÜ∞« @O ... J=hfl x[=∂! #∞=Ùfi
ã¨fiÜ«∞OQÍ K≥ÑÊ¨ Hõ JÖÏ <å‰õΩ "åà◊§ ^•fi~å `≥eÜ«∞K≥Ü∞« º@O. JO`å
JÜ≥∂=∞Ü«∞OQÍ L#flk. <Õ<qÕ ∞\’ HõÅ ^•fi~å<≥<· å HõhãÖ `≥eÜ«∞ K≥Ü∞« º=∞x——
„áêi÷OKå#∞. +≤i_ô ÉÏÉÏ á¶⁄\’ ‰õΩsÛÖ’ ÃÑ_»∞`«∞O>Ë ÃÑ@ì=^Œ#Ì fl ãÖ^ÕâO◊
™êfiq∞ #∞Oz =zÛOk. "≥O@<Õ fã≤ Ñ¨_∞» ‰õΩ<åfl#∞.
HõÅÖ’ ''=∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ L<åfl~°∞. <Õ#∞ QÆ_Ñ» ¨ W=`«Å L<åfl#∞.
"≥∞Å¡QÍ QÆ_Ñ» ^¨ •\˜ ™êfiq∞ áê^•Å =^ŒÌ ‰õÄ~°∞Ûx áê^Œ#=∞™ê¯~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞.
"≥O@<Õ ™êfiq∞ <å t~°ã∞¨ û g∞^Œ K≥~Úº ÃÑ\ì̃ qÉè∂í u`À Jaè¿+HõO KÕâß~°∞.
=∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ . Ñ¨^xÌ≥ q∞k ãÖ=`«û~åÅ∞QÍ ™êfiq∞ K«∞@∂ìu~°∞QÆ∞`«∞<åfl#∞.
W<åflà◊§H˜ J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°x P#O^ŒO`À ‰õÄ_ç# ^Œ∞óYO`À Z=iHÀ
K≥|∞`«∞<åfl#∞—— "≥∞Å‰õΩ= =zÛOk.
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~åxH˜ "≥à√◊ `«∂ ™êfig∞, Z=iÔH`· Õ [QÆ<å‡`«, =∞Ç¨~ål˝
Jx K≥áêÊ~À Pq_»H˜ D HõÅ "≥Ú^Œ@ K≥áêÊÅx J#∞‰õΩ<åfl#∞. D ~ÀA 9=
Öˇ#· ∞ =zÛOk. ãÖYº ÉÏQÆ∞Ok. =∞Ok~°OÖ’H˜ "≥o§ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. <å
„Ñ¨H¯õ # ÉèÏã¨¯~°O QÍ~°∞ =zÛ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. P"≥∞‰õΩ 9= <≥O. Öˇ<· Õ =zÛO^Œ@.
JO`å ™êfiq∞ ãÖHõÅÊO. <Õ#∞ J#∞HÀ=@O, ZÑ¨C_»∂ Öˇ#· ∞Ö’ HõÅ=x P"≥∞
194 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
HõÅ=@O`À Pq_»H˜ ™êfiq∞ ã¨xflkèÖ’ HõÅ K≥áêÊ#∞. D q^èOŒ QÍ HõÅ ''ã¨`º« O——
Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
™êfiq∞ ^Œ~≈° <åxH˜ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ =∂#ã≤HOõ QÍ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞
... ''hÖ’ +≤i_ô ÉÏÉÏ JOâ◊ L#flk. JO^Œ∞Hˆ h‰õΩ qÉè∂í u`À Jaè¿+HõO
KÕâß#∞. JO^Œ∞Hˆ ‰õΩsÛÖ’ +≤i_ô ÉÏÉÏ á¶⁄\’ ÃÑ@ìx=fiÖË^∞Œ . h‰õΩ, <å‰õΩ,
+≤i_ô ÉÏÉÏH˜ `Õ_® ÖË^xŒ J<åfl~°∞.——
QÆ∞~°∞^Õ"å! =O_ç# J#flO xÅ= LOz`Õ áêã≤áÈ`«∞Ok. ''PÅã¨ºO
J=∞$`«O q+Ö—— J#fl ã¨`º« "å‰õΩ¯ h‰õΩ `≥eÜ«∞x^•? `«fi~°Ö’ h a_»H¤ ˜
<åºÜ«∞O K≥~Úº.
qâ◊fi QÆ~ƒ° Où Ö’x 'J}∞=Ù—#∞ <Õ#∞. QÆ∞~°∞ ^Õ=Ùx ã¨xflkèÖ’ =∂Ü«∞
`˘Åy *Ï˝# „Ñ¨HÍâ◊O`À qâ◊fi=∞O`å <Õ#∞QÍ HõxÑ≤OKå#∞!
<Õ<Õ ã¨$+≤,ì ã≤u÷ , ÅÜ«∞ HÍi}˜x. qâ◊fi=∞O`å xO_çx t=â◊HxÎ̃ ,
<å‰õΩ "Õ~∞° QÍ Un ÖË^∞Œ . qâ◊fi=∞O`å xO_ç#qÉè∂í ux. <å ^Œi KÕ~O° _ç
a_»Ö¤ Ï~å! PÅã¨ºO KÕÜ∞« Hõ. <å „¿Ñ=∞ "åÇ≤ÏxÖ’ =Ú#Hõ "Õã,≤ =∞$`«∞º=Ù#∞
[~ÚOz =ÚH˜Î á⁄O^ŒO_ç.
18.3.2003
QÆ∞~°∞"≥· JHõ~Δ ° *Ï˝#O ÖËx ##∞fl WÇ¨ÏO #∞O_ç Ñ¨~O° H˜ #_çÑO≤ Kå=Ù.
™êfiq∞ J#∞„QÆÇ¨ÏO`À J^≥· fi`« ã≤÷u J#∞„QÆÇ≤ÏOK«|_ç Jxfl\˜H©
Jf`«OQÍ L#fl <å‰õΩ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î =ke ZHõ¯_çH© "≥àÏ§Åx ÖË^∞Œ .
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 195
1.4.2003
„¿Ñ"Õ∞ ^≥=· O. „¿Ñ"Õ∞ <Õ#∞. „¿Ñ=∞ â◊H`Î˜ À K≥Ü∞« ºÖËxk Ug∞ ÖË^∞Œ . D
„¿Ñ=∞ â◊H`Î̃ À <Õ#∞ J#∞‰õΩ#flk ™êkè™êÎ#∞. „¿Ñ=∞ xO_ç# <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’
„¿Ñ=∞ *’ºuÜ≥∞ÿ ™êfiq∞ „¿Ñ=∞[Å∞¡Å∞ ‰õΩiÑ≤™êÎ~∞° . D [Å∞¡Å`À `«_ãç ≤ =∂#ã≤Hõ
âßOux á⁄O^Œ\ÏxH˜ ™ê~Ú a_»Å¤ ∞ ZO`À =∞Ok xsHΔ̃ã∞¨ <Î åfl~°∞. ™êfiq∞
`«fi~°Ö’ <å`À =∂\Ï¡_,ç P „¿Ñ=∞ aO^Œ∞=ÙÅ#∞ <å =^ŒHÌ ˜ KÕiÛ <å ^•fi~å
"åà◊§H˜ „¿Ñ=∂=∞$`«O JOk™êÎ~∞° . P ~ÀA Ju `«fi~°Ö’ ~å#∞#flk. ™ê~Ú
„¿Ñ~°}`À „"åã≤Ok ã¨`º« O J=Ù`«∞Ok.
10.4.2003
^Œ$â◊ºO : 'K≥`—Î« ÖÏO\˜ „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’ ''K≥ÑC¨ Å∞—— HõxÑ≤OKå~Ú. ''Jq
K≥ÑC¨ Å∞HÍ=Ù, J~°}º"åãÖÖ’ Å`«Å∞, fQÆÅ∞ JÅ∞¡‰Ωõ #fl Ñ¨zÛHõ g∞^Œ #_»ã∞¨ #Î fl
~å=Úx áê^•Å∞. Jk K≥`HÎ« Í^Œ∞—— Jx ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. N~å=∞#=q∞
~ÀA# ~å=Úx áê^•Å∞ HõxÑ≤OK«@O ™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ O.
12.4.2003
q#fl=∂@ ''#∞=Ùfi ÅHΔÍºxfl "≥O|_çOz "≥à√◊ `«∞O>Ë *’ºu ^•x
"≥O|_Õ =ã¨∞OÎ k.——
30.4.2003
J=`å~° Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞, [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù, `«e`¡ O« „_ç `å<Õ J~Ú `≥~° "≥#∞Hõ
#∞O_ç =∂ rq`åÅ#∞ #_çÑ≤ã¨∞Î#fl NNN ã¨`«º™ê~Ú ÉÏÉÏ "åi
k"åº#∞„QÆÇÏ¨ O <å‰õÄ, <å ^ÕÇ¨ xH˜ a_»Ö¤ #·ˇ Ñ≤ÅÅ¡ g∞^Œ‰Äõ _® L#flk. P
a_»Å¤ #∞ `«# ÑïHõ~åÅ∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩx ¿ã= KÕ~ÚOK«∞HÀ=∞x [#‡xzÛ# `«eQ¡ Í
196 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ „áêi÷ã∞¨ <Î åfl#∞. JÑ¨C_Õ <å [#‡H˜ ^è#Œ º`«. P^è•ºu‡Hõ
ãÖÑ¨^Õ P a_»Å¤ H˜ <Õ#∞ WKÕÛ HÍ#∞Hõ.
„Ñ¨âßO`«"≥∞ÿ# <å Hõà◊√§ HÍ~°∞ =∞|∞ƒÖˇ· „¿Ñ=∞ =i¬OKÕ "Õ∞Ñ¶¨∞OÖÏQÍ
L<åfl~Ú. `«fi~°QÍ =zÛ D „¿Ñ=∞ aO^Œ∞=ÙÅ#∞ ã‘fiHõiOK«∞.
3.1.2004
ã¨fiÑ¨flO : ''™êfiq∞ =∞Ok~°O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ "≥o§ =∞Ok~°O =ÚO^Œ∞ L#fl
"ÕÑ¨ K≥@∞ì =ÚO^Œ∞ xOK«∞x ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞.——
™êÜ«∞OHÍÅO JxÖò‰Ωõ =∂~ü ã‘ÊKü q#flÑ¨C_»∞ `≥Åã≤Ok ''P ~ÀA
"≥‰· Ωõ O~î° UHÍ^Œt Jx, ™êfiq∞ <å‰õΩ L`«~Î ^° •fi~° ^Œ~≈° #O „Ñ¨™êkOKå~°x.——
JÑ¨C_»∞ <å P#O^ŒO =∂@ÅHõO^Œxk. U âßGO `≥eÜ«∞^Œ∞. ™ÈÎ„`åÅ`À
Ñ¨Ó[ KÕÜ∞« @O KÕ`« HÍx <å‰õΩ "≥‰· Ωõ O~î° "åã¨∞_»∞ ™ê~Ú Hõ$+¨μx‚ ~°∂ÑÖÖ’
^Œ~≈° #O „Ñ¨™êkOz# ™êfiq∞H˜ Uq∞=fi#∞? <å ã¨∞Hõ$`«O HõO>Ë <å QÆ∞~°∞
^Õ=ÙÅ Hõ$áê ^Œ$¿+ì D ^Œ~≈° <åxH˜ HÍ~°}O. WO`« k=º ^Œ~≈° # ÉèÏQÆºO
QÆ∞iOz ÑÖK«∞HÀ"åÅx L<åfl #"Õ∞‡k Z=~°∞? h=Ù <å`À ã¨Q∞Æ } ~°∂ÑÖÖ’
=∂\Ï¡_Õ =~°‰õΩ D =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# k"åº#∞Éèí∂`«∞Å∞ <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’
^•K«∞HÀ=Åã≤O^Õ. W=hfl Jã¨`åºÅ∞ HÍ=x #∞"Õfi |∞∞A=Ù K≥Ü∂« ºe.
ã¨`º« ^è~Œ ‡° âßOu „¿Ñ=∞ JÇ≤ÏO™ê =∂~åæÅÖ’ #_çz qâßÅ ÉèÏ"åÅ`À
K≥`· #« º ã¨∂ÊùixÎ Hõey Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ=∞ÅOÖ’x Ñ¨~=° ∂`«∞‡x *Ï˝#=∞}˜ nÑÖÖ’
^Œi≈Oz r=#∞‡HÎ̃x á⁄O^Œ@"Õ∞ =∂#= rq`« ÅHõΔ ºO. J^Õ L`«~Î ° ^•fi~°
^Œ~≈° #O!
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 197
6.1.2004
L^ŒÜ∞« O 3= Öˇ#· ∞ =zÛOk. ™êfiq∞ áê^•Å`Àáê@∞ JiHÍà◊√§
^Œi≈OKÕ ÉèÏQÆºO HõeyOk. ™êfiq∞ áê^•Å #∞Oz =zÛ# HÍOu H˜~}
° ÏÅ∞
^Œi≈Oz# <å‰õΩ Hõey# J^≥· fi`« ÉèÏ"åÅ∞.
1. ™êfiq∞ áê^•Å #∞Oz =zÛ# HÍOuH˜~} ° ÏÅ∞ ##∞fl ã¨Ê $t¿ãÎ <å
Hõ#∞Å #∞Oz „Ñ¨ãi¨ Oz# ã¨∂~°º, K«O„^Œ H˜~}° ÏÅ∞ ™êfiq∞ áê^•Å#∞
ã¨Ê $tOKå~Ú. ™êfiq∞ D H˜~} ° ÏÅ ã¨Ê~°≈`À Ñ¨ÙÅHÕKå~°∞. Éè‰í Ωõ ÅÎ
ã¨Ê~°≈ ™êfiq∞H© P#O^Œ"∞Õ .
2. ™êfiq∞ J<Õ HõÅÊ=$HõΔ h_»Ö’ `«iOKÕ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ HõÅÊ=$HΔÍÖˇ`· Õ P h_»Ö’
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ q„âßOu fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
3. ÉèQí =Æ O`«∞_ç #∞Oz "≥Å∞=_Õ K≥`· #« º`«~O° QÍÅ∞ Éè‰í Ωõ xÎ K«∞\˜#ì Ñ¨C_»∞
Éè‰í Ωõ xÎ P#O^ŒO =∂@ÅH˜ JO^Œxk.
4. Éè‰í Ωõ xÎ P#O^ŒÑÙ¨ ™êQÆ~O° Ö’ ÉèQí =Æ O`«∞_Õ =Ú#Hõ "Õ™êÎ_∞» .
5. =∞# x`åº#O^Œ"∞Õ ™êfiq∞H˜ Ñ¨~=° ∂#O^ŒO.
6. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ É’kèOz# w`å=∞$`«O`À Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O xO_ç P J=∞$`«
"å‰õΩ¯Å`À x#∞fl Jaè¿+HÕKÕ `«~∞° }OÖ’ D PÅã¨ºO Uq∞\˜?
7. P`«‡*’ºu<≥· x#∞fl ^Œi≈ã¨∞#Î fl <å‰õΩ Ñ¨k =∞Okx "≥Å∞QÆ∞ ÉÏ@Ö’
#_çÑO≤ KÕ ¿ã= J#∞„QÆÇÏ¨ OQÍ „Ñ¨™êkOK«"å?
8. ™ê~¸! #∞=Ùfi „Ñ¨™êkOz# *Ï˝#O`À Hõq`å =∂eHõÅ∞ Je¡ h
"≥∞_»Ö’ JÅOHõiOKå#∞. P Hõq`å=∂eHõÅ ™œ~°ÉÏè Å =∞`«∞ÖÎ ’ P
198 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ã¨Ê~°≈ h‰õΩ K«Å<¡ ,·≥ P K«Å^¡ #Œ OÖ’ h=Ù =∞OK«∞ HõÑÊ≤ # Dâ◊fi~°
eOQÆOÖÏ HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl=Ù. Hˆ ^•ˆ~â◊fi~å! <å *Ï˝# <Õ„`«O #∞O_ç "≥Å∞=_Õ
H˜~}° ÏÅ`À hÃÑ· =∞OK«∞Hõiy h x[ ~°∂Ñ¨ ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl#∞
t"å!
^Œ$âßºÅ∞ : ''XHõ ãÎ̈OÉèOí HõkeOK«@O, H˘xfl HÍy`«O =ÚHõ¯Å∞
QÍeÖ’ ZQÆ~@
° O, hà◊√§ "å~° áÈÜ«∞@O——.
g\˜H˜ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~å÷Å∞ ...
''Jk ã¨<å`«# ^è~Œ ° ã¨∂Ñ÷ O¨ Jx, <å KÕ`« ™êfiq∞ „"å~ÚOz#
J#∞Éè"í åÅ∞ Ñ¨ÙãHÎ¨ õ ~°∂ÑÖÖ’ =™êÎÜ∞« x, ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ „¿Ñ=∞ ~°ÔŒä Ö’ Tˆ~QÆ∞`«∂
=ã¨∞ÎO_»QÍ hà◊√§ fã≤ "å~°áÈÜ«∞@O—— (JO>Ë k+≤ìuÜ«∞º@O) Jx
6.1.2004
™êÜ«∞O„`«O =∞Ok~°O #∞Oz ~åQÍ<Õ ‰õΩ~åÎà◊O Ñ‘~îåkèÑ¨`«∞Å∞
ÑÖÑ≤Oz# ''ã¨fiÜ«∞O ã≤^HúŒ Ío—— á¶⁄\’ ~°∂ÑÖÖ’ WO\’¡ „Ñ¨"tÕ OzOk. D
~ÀA Ñ¨Ù+¨º áœ~°q‚ ∞. =∞OQÆà"◊ å~°O <åÖ’x ^Œ∞+ì̈â‰◊ Ωõ ÅÎ #∞ ãÖÇ¨ÏiOz,
k=ºâ◊‰Ωõ ÅÎ #∞ "≥eH˜ fã≤# <å QÆ∞~°∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ ™ê~Ú =∂`« ã¨fiÜ«∞O
ã≤^HúŒ Ío ~°∂ÑÖÖ’ <å‰õΩ [Ü«∞O „Ñ¨™êkã¨∂Î ãÖ^è•º ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <åÖ’x
ã≤^úŒ =ã¨∞=Î Ù ã≤kOú Ñ¨KãÕ ≤ Ñ¨Ó~°K‚ O« „^Œ∞_çÖÏ WO\’¡ „Ñ¨"tÕ OzOk. Wk „"åã¨∞#Î fl
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PkÅH˜;QÍ~°∞ =zÛ ''g∞ =ÚYO `Õ[ã¨∞û——QÍ LO^Œx J<åfl~°∞.
^è~Œ ‡° ã¨∂Ñ÷ O¨ HõkeOk JO>Ë ''ã¨<å`«# ™ê~°k—è — ™ê~ÚHõ$+¨‚ <å =^ŒHÌ ˜
=KÕÛ `«~∞° }O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k Jx JxÑ≤OzOk.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 199
20.1.2004
=∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ ^Œ~≈° #O =ÚO^Œ∞ Hõey# ÉèÏ"åÅ∞.
1. ã¨<å`«# ™ê~°n,è h~åHõ =∂ HõO\˜ "≥Å∞QÆ∞ ~ˆ Y. P J^Œ$+ì̈ ~ˆ Y =∂
#∞^Œ∞\˜ ~å`«#∞ K≥iÑ≤ "ÕãO≤ k „Ñ¨É∂íè !
2. h ^Œ~≈° #O =∂‰õΩ ''=∂~°^æ ~Œ ≈° HõOQÍ—— ã¨<å`«# ^è~Œ ‡° O—— "≥Ñ· Ù¨ #_çÑO≤ zOk.
h ãÖÉèÏ+¨} =∂‰õΩ |OQÍ~°∞ Éè∂í +¨}OQÍ HõO~îå# xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<åfl=Ú.
3. h z~°∞#=ÙfiÅ∞ P^è•ºu‡Hõ ã≤~∞° Öˇ· =∂ WO\˜Ö’ *Ï˝#=∞}∞Å∞QÍ
„Ñ¨HÍtã¨∞<Î åfl~Ú. ™ê~Ú=∂`å!
4. h K«∂Ñ¨ÙÅ∞ "≥Å∞QÆ∞ H˜~}° ÏÖˇ· =∂Ö’x JO^èHŒ Í~åxfl áÈQ˘\˜ì "≥Å∞QÆ∞x
K«∂Ñ≤OKå~Ú.
5. h Ñ¨^HŒ =õ ∞ÖÏÅ =^Œ‰Ì Ωõ ##∞fl KÕ~∞° Û‰õΩx *Ï˝#QÆOQÆÖ’ =ÚOz h
qâ◊fi~°∂Ñ¨ ^Œ~≈° # ÉèÏQÍºxfl „Ñ¨™êkOKå=Ù Hõ$ëê‚!
6. „Ñ¨É∂íè ! =¸ÖÏ^è•~°OÖ’x q¿Ñ∞¶ flâ◊fi~°∞x ^Œi≈Oz J=∞‡ Pjã¨∞ûÅ`À
J=∞‡ ‰õΩO_»eh â◊HxÎ˜ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, J=∞‡ "≥Å∞QÆ∞ ÉÏ@Ö’ Ç¨Ï$^ŒÜ∞«
Hõ=∞ÅOÖ’x ã¨~fi° "åºÑ≤ <å~åÜ«∞}∞x ^Œ~≈° # ÉèÏQÆºO`À ÅÖÏ@OÖ’x
*Ï˝# <Õ„`«O `≥~K° ∞« ‰õΩx, =ÚHõ¯O\˜ J#∞„QÆÇÏ¨ O`À tY~å„QÆOÖ’x
zK«ÛHù Î̃ "≥Å∞QÆ∞Ö’ N Åe`åO|#∞ ^Œi≈Oz ''[QÆ<å‡`«——Ö’ b#"≥∞ÿ
„|Ç¨‡#O^Œ ™êQÆ~O° Ö’ =ÚxyáÈÜ«∂#∞.
tY~° ^Œ~≈° #O`À =ÚH˜xÎ á⁄Ok, "≥∂HõΔ ™ê„=∂*ÏºxH˜ UeHõ<·≥ ã¨$+≤,ì
ã≤u÷ , ÅÜ«∞Å#∞ K«∂ã¨∂Î xifiHÍ~°OQÍ xez D J#O`« "≥É· "íè åxfl uÅH˜ã∂¨ Î
#∞"Õfi <Õ#∞QÍ xez L<åfl#∞ Ñ¨~=° ∂`«‡ ã¨fi~°∂ÑÖQÍ!
200 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ „Ñ¨™êkOz# ''q~å@ ã¨fi~°∂Ñ¨ ^Œ~≈° #O——`À <å [#‡
^è#Œ º"≥∞Oÿ k. h‰õΩ W=fi^Œy# =ã¨∞=Î Ù U=Ú#flk <å =^Œ?Ì "≥ÅHõ@Öì xË Ñ¨~=° ∂`«‡
`«ÑÊ¨ . J^Õ h‰õΩ ã¨=∞iÊOKÕ "≥ÅÖËx HÍ#∞Hõ. #∞"≥· fi# <Õ#∞, <Õ#∞ #tOz
hÖ’ Hõeã≤áÈÜ«∂#∞.
ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù PtOKÕ JÑ¨Ù~°∂Ñ¨ HÍ#∞Hõ t+¨μº_»∞ J^≥· fi`« ã≤÷uÖ’
xÅ=@"Õ∞!
22.1.2004
qâ◊fi „Ñ¨É∞íè =Ù Hõ$+¨μx‚ ~åHõ`À "≥Å∞QÆ∞ =zÛOk. "≥Å∞QÆ∞ xO_ç#
Hõ#∞flÅ`À "≥#∞flx ^Œi≈OKå#∞.
Hõ#flÜ«∂º! HÍ~åQÍ~°OÖ’ [x‡Oz h k=ºâ◊H`Î˜ À HÍ~åQÍ~°O `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞
`≥~z° , ~ˆ Ñ¨Ö¡ˇ KÕi, Ü«∞â’^•#O^Œ∞Å WO@ nÑ¨"∞≥ ÿ "≥ey "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞
P#O^ŒO`À xOáê=Ù. ~ˆ Ñ¨ÖHˆ¡ˇ "≥Å∞QÆ∞"≥<· å=Ù.
#Å¡#Ü«∂º! <å ÉèHí `Î̃ À x#∞fl <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ |OkèOKå#∞. h
â◊H`Î˜ À HÍ~åQÍ~°O Hõ"å\ÏÅ#∞ `˘ÅyOz ~ˆ Ñ¨Ö¡ˇ KÕ~å=Ù HÍh, <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞«
Hõ"å\ÏÅ#∞ `≥iz |Ü«∞@‰õΩ ~å=\ÏxH˜ h â◊HÎ˜ KåÅ^Œ∞. Éè‰í Ωõ _Î ç â◊HÎ˜ =ÚO^Œ∞
ÉèQí =Æ O`«∞_ç â◊HÎ̃ Ñ¨x K≥Ü∞« º^Œ∞. HÍ|\ì̃ h=Ù <å‰õΩ |On"≥· LO_»@"Õ∞#∞!
ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ^•ã¨∞_»∞ Éèí‰õΩÎ_»∞ HÍh ÉèíHÎ̃ˆH ^•ã¨∞_»∞ Ñ¨~°=∂`«‡!
25.1.2004
^Œ$â◊ºO '™êfiq∞ =ÚYO <å <åÅ∞Hõ`À <åH˜# J#∞Éè∂í u HõeyOk—.
nxH˜ J~°O÷ ™êfiq∞ =ÚYO J=∞$`« ÉèÏO_»OQÍ ÉèÏqOz J=∞$`åxfl ã¨fiÜ«∞OQÍ
ã‘fiHõiã¨∞<Î åfl#∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 201
1. <å J}∞=}∞=Ó =∞OK«∞`À `«_ãç #≤ QÆ_Ñ¤ç Ó¨ "≥· h áê^Œ ã¨Ê~°≈`À

`«iOKå#∞.
2. <å `«#∞=Ù hÔH· q~°Ç¨ yflÖ’ HÍeáÈ`«∞#flk Hõ$ëê‚! K«Åx¡ K«O^Œ#OÖÏO\˜
h ã¨Ê~°≈`À <å q~°Ç¨ yflx K«ÖÏ¡~∞° Û =∂^è"Œ å!
3. "≥∂_»∞ "åi# <å rq`«O h Hõ$áê =~°¬ÑÙ¨ [Å∞¡Å`À `«_ãç ≤ zyiÛ,
Ñ¨Ù+≤ÊOz, "≥∂HõΔ Ñ¶Ö¨ ÏÅ`À HõÅÊ =$HõOΔ QÍ =∂iOk. D Ñ¶Ö¨ ÏÅ#∞
a_»Å¤ ‰õΩ ÑÖKåÅ#fl x™êfi~°÷ HÀiHõ `«ÑÊ¨ WOˆH Pâß ÖË^∞Œ Hõ$ëê‚!
27.1.2004
^Œ$â◊ºO : ''QÆ∞O„_»x PHÍ~°OÖ’ |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞—— HõxÑ≤OzOk.
Jk ã¨∞=~°‚ eOQÆOQÍ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
29.1.2004
™êfig∞! ##∞fl WOHÍ Ñ¨sHõΔ ÃÑ_»∞`«∞<åfl"å? ''J=∞‡ W|ƒOk Ñ¨_‰» Ωõ O_®
2000 =_ô¤ =KÕÛ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ#∞ Jx ql˚áÈ¶ #∞ KÕã#≤ @∞¡ =∞}˜ L`«~Î O°
~åã≤Ok. ÉÏÉÏ! _»|∞ƒ J=ã¨~åxH˜ ãïÑ¨_» JO>Ë LO_»\ÏxH˜, u#\ÏxH˜,
=∞O^Œ∞ÅH˜ LOk. D _»|∞ƒ KåÅ∞ „Ñ¨É∂íè ! D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ _»|∞ƒ`À H˘#∞‰õΩ¯<Õ
J=ã¨~O° ÖË‰Ωõ O_® KÕâß=Ù. p~°ÖÏ ... #QÆÖÏ? UO HÍ"åe <å‰õΩ? #∞=Ùfi
`«ÑÊ¨ . #∞=Ùfi =∂\Ï¡_x» D rq`«O ^Œ∞~°ƒ~ù O° QÍ L#flk. D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’
#∞=Ùfi `«ÑÊ¨ <å‰õΩ Z=fi~°∂ ÖË~∞° . P =∂@ #∞"Õfi `≥eÜ«∞KÕâß=Ù. <åk HÍx
_»|∞ƒ fã¨∞‰õΩx Z=iH˜ W"åfie? Jk <å‰õΩ W+ì̈O ÖË^∞Œ . ^è~Œ ‡° q~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ
Ñ¨#∞Å∞ K≥Ü∞« º#∞. JO^Œih =^Œ∞Å‰õΩx, x#∞fl qâ◊fiã≤Oz, h h_»# rq`«O
202 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
QÆ_∞» Ñ¨Ù`∞« #fl <å‰õΩ Ö’@∞ U=Ú#flk? Zxfl L<åfl #∞=Ùfi <å =^Œ‰Ì Ωõ ~åHõáÈ~Ú<å
`«~∞° "å`« JO`åÖ’>Ë!
1.2.2004
Hõ#flÜ«∂º! "≥#fl ^˘OyeOz JO^ŒiH© ÑÖKÕ ^˘OQÆ"`·≥ Õ <Õ#∞ hÖ’x
*Ï˝# =∞}∞Å∞, ^˘OyeOz JO^ŒiH˜ ÑÖKÕ QÆ[ ^˘OQÆx!
D r=# K≥`· #« º „ã¨=OuÖ’ Ñ¨~`° `« åfixfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨<·≥
J=∞‡ áê^•Å =^ŒÌ Ñ¨~=° ∂#O^ŒO`À `ÕeÜ«∂_»∞`«∞<åfl#∞.
2.2.2004
L^ŒÜ«∞O =∞Ok~°OÖ’ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ D q^èŒOQÍ „áê~°÷#
KÕ~ÚOKå~°∞. WO„^•! <å Ü≥∂QÆ ™ê^èŒ#Ö’ WO„kÜ«∂Å∞ ã¨=∞ã≤÷uÖ’
LO_»\ÏxH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_#ç h‰õΩ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ó~°fiHõ #=∞™ê¯~åÅ∞ `«~∞° "å`«
ÑÖK«É∂íè `åÅ#∞ `«ÅK«∞‰õΩx "å\˜H˜ ‰õÄ_® „¿Ñ=∞Ñ¨Ó~°fiHõ #=∞™ê¯~åÅ∞
`≥eÜ«∞KÕâß#∞. ^Œ~≈° #OÖ’ S^Œ= <≥O|~°∞ \’ÔH<£ =zÛOk. ÑÖKÕO„kÜ«∂Å#∞,
ÑÖK«É∂íè `«=ÚÅ#∞ `«ÅK«∞HÀ=@O 5= <≥OII ~å=@O ™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ O.
^Œ~≈° # ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êfiq∞ `«Å J@∞uÑ¨C‰õΩ<åfl~°∞. áê`« q^•º~°∞Å÷ ‰õΩ
WO@~°∂fi º WKåÛ~°∞. WO\˜H˜ =zÛ ''™êfiq∂! <å‰õΩ WO@~°∂fi º JHõ¯~°Ö^Ë ∞Œ .
^ÕÇÏ¨ O`À h =^ŒHÌ ˜ =zÛ "åà◊§ÖÏ =∂\Ï¡_Õ J=HÍâ◊O <å‰õΩÖË^∞Œ . HÍ|\ì̃
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `≥eÜ«∞K≥~Úº. D "Õ^#Œ Éèií OK«Ö‰Ë Ωõ O_® L<åfl#∞. HõÅÖ’
J~Ú<å HõxOÑ≤OK«∞ ÖËHáõ È`Õ =∞Ok~åxH˜ ~å#x KåÖÏ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∂
Ñ¨_∞» ‰õΩ<åfl#∞. ™êfiq∞ <å "≥Ú~° PÅHÕz HõÅÖ’ HõxÑ≤OKå~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 203
5.2.2004
™êfig∞, h H˘OQÆ∞ |OQÍ~å<≥fl· h"≥O>Ë u~°∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. P`«‡<Õ
K«∂ã¨∂,Î P`«‡<ÕqO@∂, P`«‡`À =∂\Ï¡_∞» `«∂, P`«‡ ÉèÏ=O`À u~°∞QÆ∞`«∞<åfl#∞.
P`«‡`«ÑÊ¨ "Õ~ˆ =ã¨∞=Î ÙÖ^Ë ∞Œ . D P`«‡*Ï˝#O <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ##∞fl J#∞„QÆÇÏ≤ Oz
„Ñ¨™êkOz# k=º*Ï˝#O.
1. ™êfiq∞x K«∂ã¨∞OÎ >Ë WÖÏ JxÑ≤OzOk ... ™êfiq∞H˜ A>Ëì H˜s@O.
"Õ~ˆ H˜s@O ZO^Œ∞‰õΩ? ™êfiq∞ "≥O„@∞HõÅ∞ ã¨~åÊÅ#∞ áÈe LO\Ï~Ú.
Jq x[OQÍ *Ïuã¨~åÊÅ∞. ã¨~åÊÅ t~°ã∞¨ û# "≥∞i¿ã =∞}∞ÖË ™êfiq∞
t~°ã∞¨ û# H˜s@OQÍ Jq∞~åÜ«∞#fl =∞^è∞Œ ~° ÉèÏ=# P#O^ŒOQÍ,
`«$Ñ≤QÎ Í L#flk!
2. J=∞‡=ÚYO Ñ¨_QÔ» `· Õ P Ñ¨_Q» ÃÆ Ñ· "≥ÅHõ@Öì xË =∞}˜ LO@∞Ok. J^Õ
''*Ï˝#=∞}˜——. JO`«~∞° ‡Y∞Öˇ#· Ü≥∂QÆ∞Å∞ ^Œi≈Oz, `«iOz P=∞}˜
„Ñ¨HÍâ◊OÖ’ b#"≥∞ÿ "≥∂HΔÍxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞.
3. J=∂‡! ™ê~Ú=∂`å! D â◊s~°=∞<Õ ‰õΩO_»x *Ï˝<åyflÖ’ HÍeÛ,
ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ áêÅ=O\˜ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ #=∞‡Hõ=∞<Õ ‰õΩ^Œ∞~°∞ LOz, ÉèHí Î˜
J<Õ Hõ"åfixH˜ qâßfiã¨=∞<Õ `å_»∞K«∞\˜ì Hõ$+¨‚ <å=∂xfl [Ñ≤ã¨∂Î
áêÅ∞zeH˜ "≥#flfâß#∞. Hõ#flÜ«∂º! D "≥#fl#∞ P~°yOz JO^ŒiH©
ÑÖz D â◊s~°=∞<Õ ‰õΩO_»x Ñ¨QÅÆ H˘@∞ì.
4. Q˘Å¡ ÉèÏ=∞Å Wà◊§Ö’ ^Œ∂i L\ì̃ `åà◊§#∞ „`≥Oz, ‰õΩO_»Ö’ "≥#fl#∞
u<åfl=Ù. JÖÏˆQ =∂ |O^è•Å#∞ `≥Oz =∂ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏO_»OÖ’x
=∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ "≥#fl#∞ P~°yOK«∞ "≥#fl^˘OQÍ!
204 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
8.2.2004
HõÅÖ’ XHõiH˜ <å J#∞Éè∂í `«∞Å Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ WKåÛ#∞. KåÖÏ P#O^ŒOQÍ
K«k"å~°∞. H˘xfl ÃÑH· ˜ ~åQÆÜÚ« HõOÎ QÍ K«kq <å`À ''Wq Jyfl—— J<åfl~°∞.
''Jyfl—— JO>Ë <å "Õ^<Œ åyfl Ö’Oz =zÛ# JHõ~Δ åÖË. D Ñ¨ÙãÎ̈HOõ
''J^≥· fi`å=∞$`«=i¬}—˜ —.
13.2.2004
QÀáêÖÏ! QÀ=~°#ú yi ZuÎ QÀáêÅ∞~°#∞, QÀ=ÙÅ#∞ ~°HOΔ˜ z#@∞¡ <å
Hõ~‡° J<Õ H˘O_»#∞ `˘ÅyOz ##∞fl ~°HOΔ̃ K«Ö"Ë å!
HõÅ ''ÉÏqÖ’Oz hà◊√§ `À_»∞`«∞<åfl#∞. ÉÏQÍ ÖÏ=ÙQÍ L#fl „`å_»∞
Ñ¨Ùiq_ç ÉÏbÛ ÉÏqÖ’ Ñ¨_Oç k.——
r=Ù_»∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl Hõ~‡° Å∞ q_çáÈÜ«∂~Ú J#flÉèÏ=# HõeyOk.
14.2.2004
„Ñ¨âßOu xÅÜ«∞O
ã¨`º« O ... t=O ... ã¨∞O^Œ~O° ——
1. =∂#=Ù_»∞ ã¨`åº<Õfi+≤ J~Ú#Ñ¨C_»∞ t=Ùx =∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ â◊√Éè^í $Œ +≤ì
™ê^è‰Œ Ωõ x ÃÑ· Ñ¨_ç qâ◊fi=∞O`å ã¨∞O^Œ~O° QÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. J^Õ P`«‡
™œO^Œ~°ºO. P`«‡ ™êHΔÍ`å¯~°O `«~°∞"å`« Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ „Ñ¨âßOu
xÅÜ«∞OHÍQÍ ã¨`åº<Õfi+≤ „|Ç¨‡#O^ŒOÖ’ b#=∞ø`å_»∞.
2. Éè‰í Ωõ xÎ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« "Õ∞ HÔ Ö· Ïã¨tY~°O HÍQÍ t=Ù_»∞ ^•xÃÑ· P#O^Œ
`åO_»=O KÕ™êÎ_∞» .
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 205
3. „¿Ñ=∞ xO_ç# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ qâ◊fi=∞O`åxO_ç# JYO_» „¿Ñ=∞ *’ºuQÍ

™êfiq∞ ^Œ~≈° #O Wã¨∞<Î åfl~°∞.
4. "Õ^•Å∞ ÑïOî K«Ö^Ë ∞Œ . ÉèQí =Æ næ`« áê~åÜ«∞} KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . ™ÈÎ„`åÅ∞
~å=Ù. J~Ú<å "Õ^=Œ ∂`« ™ê~Ú <å rq`«O ÉèQí =Æ næ`Q« Í =∂iÛOk.
5. ™ê~Ú =∂`« Hõ$Ñ¨`À =∂@ÖË ~åx <Õ#∞ =∞O„`« „^Œ+#ì̈ Ü«∂º#∞
K«^∞Œ =Ù~åx <Õ#∞ P`«‡É’^è#Œ Å∞ KÕã∞¨ <Î åfl#∞.
15.2.2004
^Œ$â◊ºO - ''#_ç=Ü«∞ã¨∞û ¢ã‘Î áê`« p~°Hõ@∞ì‰õΩx KÕuÖ’ K≥Ñ¨CÅ∞
Ñ¨@∞ì‰Ωõ x #_»∞ã¨∞OÎ >Ë Z=~À Q˘_»∞QÆ∞ Ñ¨\Ïì~∞° .—— nxH˜ J~°O÷ ™êfiq∞ =∂#ã≤HOõ QÍ
WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. P ¢ãÎ‘ ''<Õ<#Õ x, Jq ™êfiq∞ áê^Œ∞HõÅx—— ÑÖ`˘q∞‡k
ãÖ=`«û~åÅ∞QÍ (19) ™êfiq∞ áê^Œ∞HõÅ∞ Ñ¨@∞ì‰õΩx u~°∞QÆ∞`«∞#fl <å‰õΩ
ã¨fiÜ«∞OQÍ ™êfiq∞ Q˘_»∞QÆ∞ Ñ¨\,ì˜ <å "≥O@ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°x `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
ZÑ¨C_»∂ ''™êfiq∞ <å áê^•Å HÕ^Œ QÆ∞ÖÏcÅ∞ Ñïz ##∞fl #_çÑã≤ ∞¨ <Î åfl~°x——
JO@∂ LO\Ï#∞. HÍh, D ~ÀA Q˘_»∞QÆ∞ Ñ¨\ ì˜ h "≥O@ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl#x
™êfiq∞ `≥eÜ«∞K≥Ü∞« ºQÍ<Õ QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨‰Ωõ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O „¿Ñ=∞`À xO_ç áÈ~ÚOk.
Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ HõO\˜H˜ ~Ô Ñ¨ÊÖÏ HÍáê_»∞`«∂ Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ¿ã= KÕÜ∞« @"Õ∞ ÉèQí =Æ O`«∞xH˜
P#O^ŒO. Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ J=∞‡H˜ a_»Å¤ ∞. Pa_»Å¤ PÅ#áêÅ# K«∂_»@"Õ∞ J=∞‡H˜
P#O^ŒO. ™ê~Ú =∂`«H˜ a_»Å¤ "≥∞#ÿ =∞#O ^è#Œ ∞ºÅO!
15.2.2004
™êÜ«∞O„`«O ™êfiq∞ q^•º~°∞÷ÅO^Œix K«∞@∂ì ‰õÄ~ÀÛÃÑ@∞ì‰õΩx
"åà◊§`À P#O^ŒOQÍ QÆ_áç ê~°∞. <Õ#∞ WÖÏ „áêi÷OKå#∞ ... ''™êfiq∂! <Õ#∞ h
206 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
P^è•ºu‡Hõ qâ◊fi q^•ºÅÜ«∞OÖ’ XHõ q^•ºi÷x. ##∞fl ZÑ¨C_»∞ JÖÏ ^ŒQiæÆ H˜
Ñ≤ez P#O^ŒOÖ’ =ÚOK«∞`å=Ù? JO`«=~°‰Ωõ #∞=Ùfi ZO`«KãÕ <≤ å <å‰õΩ
`«$Ñ≤ÖÎ ^Ë ∞Œ .——
19.2.2004
x#fl t=~å„u ~ÀA# L^ŒÜ∞« O ™ê~Ú ãÖHõÅÊO`À ™êfiq∞H˜ ^ŒQ~æÆ Q° Í
‰õÄ~°∞Ûx ™êfiq∞ #∞Oz =zÛ# ''ã¨∞=~°e‚ OQÆO—— K«∂âß#∞.
HÍx, <å‰õΩ t=~å„u ÖË^∞Œ . <Õ<Õ t=Ù_çx ... <Õ<Õ t=Ù_çx. <å Ö’x
|OQÍ~°∞HÍO`«∞Å∞ qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz<å~Ú. <Õ<Õ ''Ç≤Ï~°}ºQÆ~∞° ƒù_xç —— ...
<Õ<Õ ''t=â◊H—Î̃ — x ... <Õ<Õ ''JO|x——.
eOQÀ^Œƒ=ù O ('t=~å„u—) 18.2.2004
Ñ¨Ù_»q∞ `«e¡ Ñ¨Ùi\˜ <˘Ñ¨CÅ`À ÉÏ^èŒ Ñ¨_∞» `«∞O>Ë Éè‰í Ωõ ÅÎ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O
ÉÏ^è`Œ À xO_ç ^Œ∞ódOKå~°∞. J=∞‡ <À\˜ #∞Oz ã¨∞=~°‚ eOQÆO |OQÍ~°∞
HÍO`«∞Å∞ q~°l=Ú‡`«∂ Éè∂í q∞ÃÑ· Ñ¨_#ç "≥O@<Õ „Ñ¨H$õ u Ñ¨ÙÅHõiOzOk ...
Ñ¨~=° tOzOk. eOQÀ^Œƒ=ù O K«∂ã≤# Éè‰í Ωõ ÅÎ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O Ñ¨~=° tOz, P#O^Œ
™êQÆ~O° Ö’ FÅÖÏ_®~°∞. eOQÀ^Œƒ=ù O `«~∞° "å`« ™ê~Ú =∂`« Hõà§◊ Ö’ HÀ\˜
ã¨∂~°ºHÍO`«∞Å∞ „Ñ¨HÍtOKå~Ú. ™êfiq∞ ''=¸_»∞ @#∞flÅ |~°∞=Ù <åÖ’Oz
|Ü«∞\˜H˜ =zÛOk. ~ˆ Ñ¨\ ˜ #∞Oz ÉÏQÍ u~°∞QÆ∞`å#∞—— Jx „Ñ¨H\õ O˜ Kå~°∞. P
=∂@ JO^ŒiH© ãÖ`Àëêxfl HõeyOzOk.
J=∂‡! 1982Ö’ h ^Œ$+≤ì <åÃÑ· Ñ¨_ç <åÖ’x ã¨`º« O k#k<åaè=$kú
K≥Ok <å =∞#ã¨∞û ã¨`º« O`À xO_ç áÈ~ÚOk. <å ã¨`åºxfl „Ñ¨H\õ O˜ z <å
QÆ∞O_≥Ö’x |~°∞=Ù#∞ `«yOæ K«∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 207
22.2.2004
q#fl=∂@ ''SÇ≤ÏHõ ã¨∞MÏÅ∞ H˘kÌQÍ J#∞Éèqí OK«=K«∞Û—— Jx ™êfiq∞
K≥áêÊ~°∞.
5.3.2004
HõÅÖ’ ''Ñ≤O‰õΩ ~°OQÆ∞Ö’ XHõ áêÑ¨ Ñ¨Ù\Õì k. Xà◊§O`å U =∂e#ºO
ÖËHõ Hõ_yç # =Ú`«ºOÖÏ L#flk. ÉÁ_»∞¤ ÖË^∞Œ <Õ#∞ Z`«∞‰Î Ωõ x XHõ K≥O|∞_»∞
hà◊√§ áÈã≤ JHõ¯_ç "åà◊§`À áêÑ¨ U =∂e#ºO ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨Ù\Oì˜ k Jx K≥áêÊ#∞.——
D HõÅH˜ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞ KÕã#≤ J~°O÷ ...
''„¿Ñ=∞ Ñ¨ãa≤ _»Ö¤ Ï J=∂Ü«∞HõOQÍ Ñ≤O‰õΩ ~°OQÆ∞Ö’ U =∂e#ºO
JO@‰õΩO_®, U |O^è•Å∞ ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨q„`«OQÍ LO@∞Ok. J^Õ qâ◊fi „¿Ñ=∞...
„¿Ñ"Õ∞ ^≥=· O.
4.4.2004
~å=∂Ü«∞}OÖ’ ~å=∞[##O K«kq x„^ŒáÈÜ«∂#∞. HõÅÖ’
''‰õΩÅfiO`«∞Ç¨Å∞—— Ö’ Ü«∞[˝O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. Ü«∞[˝Q∞Æ O_»O =^ŒÌ KåÖÏ H˘kÌ
=∞Ok ‰õÄ~°∞Û<åfl=Ú. ™êfiq∞ JHõ¯_çH˜ =zÛ =∂ „Ñ¨H¯õ # xÅ∞K«∞<åfl~°∞.
H˘kÌ¿ãÑ¨Ù LO_ç "≥o§áÈÜ«∂~°∞. Ü«∞[˝O [iˆQ KÀ@ XHõ Ñ¨H¯õ áêÜ«∞ãÖ
^˘<≥flÅÖ’ LOKå~°∞. Z=~À zxy# ^˘<≥fl `≥zÛ ™êfiq∞H˜ „Ñ¨™ê^ŒO
ÃÑ@ì=∞<åfl~°∞. zxy# ^˘<≥fl`À áêÜ«∞ãÖ ÃÑ@ì_O» Uq∞\˜? J<åfl#∞. <Õ#∞
^˘<≥flÖ’ áêÜ«∞ãÖ Hõ_∞» Ñ¨Ù xO_® u<åfl#∞. <å *Ï˝# Ü«∞[˝O Ñ¶e¨ OzO^Œ#fl
P#O^ŒO HõeyOk.
208 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
™êfiq∞ Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ ^ÕÇÏ¨ O`À ÖËHáõ È~Ú<å ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«@O ÖË^∞Œ .
™êfiq∞ K≥`· #« ºO JO`å xO_ç J}∞=ÙJ}∞=Ù „Ñ¨HÍâ◊O`À "≥eyáÈ`«∞#flk.
<å QÆk JO`å K≥`· #« º=O`«OQÍ L#flk Uq∞ „Ñ¨âßO`«`?« Wk XO@i `«#O
HÍ^Œ∞. ~å=∞ K≥`· #« ºOÖ’ b#O J~Ú P`å‡~å=Úx`À ‰õÄ_ç# P#O^ŒO
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ZÖÏO\˜ „Ñ¨âßO`« "å`å=~°}OÖ’ ##∞fl LOKå_»∞! D „Ñ¨âßO`«`«
=ke ZHõ¯_çH˜ "≥àÏ§Åx ÖË^∞Œ . WO„kÜ«∞ x„QÆÇÏ¨ O`À HÀiHõÅ#∞ [~ÚOz
Ñ¨Ó~°"‚ ~·≥ åQÆºO`À ~å=Úx ã¨xflkèÖ’ U JÅ[_ç ÖËx „Ñ¨âßO`« rq`«O
QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∞<åfl#O>Ë Jk <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ J#∞„QÆÇÏ¨ O.
6.4.2004
ã¨fiÑ¨flO ''™êfiq∞ Éèí‰õΩÎ_»∞ XHõ~°∞ XHõ Ñ¨ÙãÎ̈HõO „"åâß_»∞. J`«xfl
=Ú@∞ì‰Ωõ O>Ë â◊HÎ̃ =ã¨∞OÎ k. <Õ#∞ "≥o§ J`«xfl =Ú@∞ì‰Ωõ O\Ï#∞. <å‰õΩ â◊HÎ̃
=ã¨∞OÎ k—— Jx XHõ`#« ∞ <å`À J<åfl_»∞. JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ J`«x`À ''=Ú@∞ì‰Ωõ O>Ë
â◊HÎ̃ ~å^Œ∞ JO^ŒiÖ’#∂ k=ºâ◊HÎ̃ L#flk. Jk g∞Ö’ L#flk, <åÖ’#∂
L#flk. HÍh, g∞~°∞ =∂Ü«∞=Å# `≥Å∞ã¨∞HÀÖË^∞Œ . <å‰õΩ =∂Ü«∞ `˘ÅyOk
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞—— Jx K≥áêÊ#∞.
15.4.2004
ã¨fiÑ¨flO : ''XHõ „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’ ~Ô O_»∞ QÆ∞_»∞Å∞ L<åfl~Ú. JHõ¯_» XO\˜
~Ô Hõ¯ =∞O^•~° K≥@∞¡ P‰õΩ HõxÑ≤OK«‰Ωõ O_® =Ú^Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù~O° QÆ∞Ö’ =ÚMò=∞Öò
|@ìÖÏQÍ "≥∞~°∞ã¨∂Î =∞$^Œ∞=ÙQÍ L#fl Ñ¨ÓÅ∞ q~°QÆÑ¨Óã≤ L<åfl~Ú. P
~°OQÆ∞Ñ¨ÓÅ∞ <Õ#∞ Z#fl_»∂ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ P Ñ¨ÓÅhfl HÀã≤ JHõ¯_»∞#fl QÆ∞_çÖ’
J=∞‡"åiH˜ JÅOHõiOz, <å KÕuÖ’ L#fl hà◊§ aO^≥Ö’ #∞Oz hà◊√§ [e¡
"Õ̂~ QÆ∞_çÅH˜ =KåÛ#∞. QÆ∞_çÖ’H˜ ~åQÍ<Õ +≤i_ô ÉÏÉÏ <å =^ŒHÌ ˜ =KåÛ~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 209
"≥O@<Õ <å =^ŒÌ L#fl hà◊§ aO^≥Ö’ #∞Oz hà◊√§ áÈã≤ ÉÏÉÏH˜ Jaè¿+H˜ã∞¨ <Î åfl#∞.
JÖÏ H˘kÌ ¿ãÑ¨Ù Jaè¿+HÕz# `«~∞° "å`« ÉÏÉÏ H˘OK≥O HÀÑÖ #\˜ã∂¨ Î
KåÅ∞... KåÅ∞ J#fl@∞¡ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. +≤i_ô ÉÏÉÏ ^Œ~≈° #O J^Œ∞ƒùÒ«
JxÑ≤OzOk `«~∞° "å`« ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ á¶⁄\’Ö’ #∞Oz áêÅ∞, Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù
=ã¨∞<Î åfl~Ú——.
<Õ#∞ ZÑ¨C_»∂ +≤i_ô ÉÏÉÏx `«O„_çQÍ, ã¨`«º™ê~Úx `«e¡QÍ
J#∞‰õΩO\Ï#∞. _çâO◊ |~°∞ 1984 = ãÖ=`«û~°OÖ’ qâßYÑ¨@flOÖ’ áÈ~°∞ì
=^ŒÌ L#fl +≤i_ô ÉÏÉÏ QÆ∞_çÖ’x q„QÆÇÏ¨ OÖ’ #∞Oz k=º `Õ[ã¨∞û`À ^Œ~≈° #O
WKåÛ~°∞. `«~∞° "å`« =∂ J=∞‡ QÆ∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ¨},˜ [QÆ<å‡`« J~Ú# ™ê~Ú
=∂`« =^ŒHÌ ˜ ÑÖÑ≤Oz P^è•ºu‡Hõ tHõ}
Δ WÑ≤ÊOKå~°∞. <å `«e¡ ™ê~Ú =∂`«
HõO\˜`À K«∂_»H,õ <À~°∞qÑ≤Ê =∂\Ï¡_H» õ ##∞fl JO`«~∞° ‡Y∞~åex KÕã≤ `«#
k=º <Õ„`«O J~Ú# =¸_»= Hõ#∞fl `≥iz <åÖ’x =∂e#ºO `˘ÅyOz P`«‡
™êHΔÍ`å¯~°O KÕ~ÚOzOk. J=∂‡! h‰õΩ Uq∞=fi#∞? #∞=Ùfi „Ñ¨™êkOz# D
*Ï˝#O JO^ŒiH© h J#∞„QÆÇÏ¨ O`À ÑÖK«@O `«ÑÊ¨ . J=∞‡ „Hõ=∞tHõ}Δ Ö’ k=º
„¿Ñ=∞#∞ á⁄Ok, P „¿Ñ=∞[Å∞¡Ö’ <å `«O„_ç +≤i_ô ÉÏÉÏx Jaè¿+HÕKå#∞.
g∞ =O\˜ `«e^¡ OŒ „_»∞Å#∞ á⁄O^Œ@O Zxfl [#‡Å ã¨∞Hõ$`«O! `«b¡ ™ê~Ú
=∂`å! `«O„_ô +≤i_ô ÉÏÉÏ! g∞ W^ŒÌih <å Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# Hõhfl\˜`À
Jaè¿+H˜ã∞¨ <Î åfl#∞. <å „¿Ñ=∞Ö’ =Ú#Hõ "ÕÜ∞« O_ç.
1984 _çâ◊O|~°∞Ö’ =∞}˜H˜ =zÛ# HõÅ ''JO^Œ~QÍ Ñ¨ÓÅ`À
JÅOHõiOz# F_»Ö’ <Õ#∞ y~°y~° K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∞O>Ë <å =O\˜# =Ù#fl
=GO ™êfiq∞H˜ K«∞@∞ìHÀ=_»O HõxÑ≤OzOk——.
210 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
P HõÅH˜ 2004Ö’ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞ KÕã#≤ J^≥· fi`å#∞Éè∂í u - ''^ÕÇÏ¨ =∞<Õ
F_»Ö’ r"å`å‡, Ñ¨~°=∂`«‡ Hõeã≤ LO\Ï~°∞. r"å`«‡ ã¨∞QÆ∞}=ÚÅ<Õ
Ñ¨Ù+Ê¨ =ÚÅ`À Ñ¨~=° ∂`«‡ áê^•Å#∞ JÅOHõiOz#Ñ¨C_»∞ r=Ù_∞» QÆ∞}~°ÇÏ≤ `«∞_≥·
K≥`· #« º=O`«∞_≥#· `«~∞° "å`« r= K≥`· #« ºO Ñ¨~=° ∂`«‡ K«∞@∂ì y~°y~° u~°∞QÆ∞`«∂
Ñ¨~=° ∂`«‡ K≥`· #« ºOÖ’ b#O J=Ù`«∞Ok. <å =O\˜# L#fl =GO ™êfiq∞H˜
K«∞@∞ìHÀ=@O JO>Ë K≥`· #« ºO J<Õ =GO ™êfiq∞x PeOQÆ#O KÕã∞¨ HÀ=@O
ÉÏÇ¨Ïº â◊s~°O`À HÍ‰õΩO_® ã¨∂Hõ; â◊s~°O`À PeOQÆ# ÉèÏQÆºO HõÅ∞QÆ KÕã#≤
<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅH˜ „¿Ñ=∂O[Å∞Å∞ ã¨=∞iÊã¨∞<Î åfl#∞.
2.5.2004
™êfiq∞ =∂\Ï¡_@ » O ÖË^xŒ KåÖÏ "Õ^#Œ Ñ¨_∞» `«∂ L<åfl#∞. XHõ
^Œ $ â◊ º O Hõ x Ñ≤ O zOk ''á⁄ÖÏÖ’¡ ‰õ Ω Hõ ¯ L#flk—— á⁄ÅOÖ’ ‰õ Ω Hõ ¯
HõxÑ≤OzO^Õq∞@x J#∞‰õΩ<åfl#∞. ™êfiq∞ ^•xH˜ WÖÏ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''á⁄ÅOÖ’ L#flk ‰õΩHõ¯ HÍ^Œ∞... #Hõ¯ Jx, ÑÖ@ H˘zÛ# á⁄ÅO #Hõ¯Å
áêÅ~Ú#@∞¡ (JO>Ë D# HÍz #Hõ¯Å áêÅ~Ú#@∞¡) P^è•ºu‡Hõ ÑÖ@
J#∞Éè=í OÖ’H˜ =zÛ# `«~∞° "å`« J#∞=∂<åÅ`À P^è•ºu‡Hõ J#∞Éè∂í `«∞Å‰õΩ
^Œ∂~°O HÍ=^ŒxÌ —— ^Œ$â◊ºO ^•fi~å `≥eÜ«∞K≥áêÊ~°∞.
28.8.2004
''Éè’QÆO JO>Ë Éè∫uHõ ãÖÑ¨^ŒÅ`À ^ÕÇ¨Ï ÉèÏ=O`À Éè’QÆO
J#∞Éèqí OK«@O HÍ^Œ∞. x["≥∞#ÿ Éè’QÆO ÉèQí =Æ O`«∞_ç`À ‰õÄ_ç LO_»@"Õ∞#∞
#∞=Ùfi <å`À ‰õÄ_ç x["≥∞#ÿ Éè’QÆO J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl=Ù—— Jx ™êfiq∞ =∂#ã≤HOõ QÍ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 211
8.9.2004
D Hõ$ëê‚+qì̈ ∞H˜ P~°∞ Hõ$ëê‚+=ì̈ ÚÅ∞ J~Ú<å~Ú J~Ú<å ™êfiq∞
`«#∞ Hõ$ëê‚+qì̈ ∞H˜ ~Ú™êÎ##fl =GO ~Ú=fiÖË^∞Œ . =GO HÍ~°}OQÍ J~Ú<å
<å =^ŒHÌ ˜ =™êÎ~#° fl Pâ◊`À =Ù<åfl#∞. HÍh ™êfiq∞ ~åÖË^∞Œ , ~åÖË^#Œ fl ÉÏ^è`Œ À
KåÖÏ ^Œ∞ódOKå#∞. `«~åfi`« ™êfiq∞ D q^èOŒ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''Hõ$ëê‚+qì̈ ∞H˜ `«#∞ W™êÎ##fl =GO *Ï˝# „Ñ¨HÍâ◊O Jx, 1995 Ö’
*Ï˝#=∞}˜x „Ñ¨™êkOKå#x, WÑ¨C_»∞ ^•x „Ñ¨HÍâßxfl =$kú KÕ™êÎ#x, 2005
ãÖIIH˜ „Ñ¨HÍâ◊O Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞O^Œx, P „Ñ¨HÍâßxH˜ KåÖÏ =∞Ok ^ŒQ~æÆ ~° Ú
h ^•fi~å É’^è<Œ å =∞$`åxfl qx J#∞Éèqí Oz `«i™êÎ~x° —— Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’
P~°∞ Hõ$ëê‚+=ì̈ ÚÅ∞ J~Ú# `«~∞° "å`« D q^èOŒ QÍ `≥eÜ«∞KÕã≤
`«$Ñ≤xÎ KåÛ~°∞. WHõÃÑ· Hõ$ëê‚+qì̈ ∞H˜ =GO HÀãÖ Z^Œ∞~°∞ K«∂¿ã J=ã¨~O°
ÖË^∞Œ . „Ñ¨HÍâßxfl =GOQÍ WKåÛ~°∞ ^èºŒ #∞~åex QÆ∞~°∞^Õ"å! h Hõ$Ñ¨ J#O`«"∞≥ #ÿ k
„Ñ¨É∂íè !
''D =GO ~°OQÆ∞ áÈ^Œ∞. =∂e#ºO JO@∞HÀ^Œ∞ ^•x „Ñ¨HÍâ◊O
`«~Q° ^Æ ∞Œ , z~°Q^Æ ∞Œ . J`«∞‰õΩÅ∞ "Õã∞¨ ‰õΩx ‰õ@∞ì‰Ωõ <Õ Ñ¨xÖË^∞Œ . r~°=‚ ∞ÜÕ∞º =GO
HÍ^Œ∞. P~° "Õã∞¨ ‰õΩ<Õ Ñ¨x ÖË^∞Œ . ^˘OQÆÅ∞ Ñ¨@∞ìHÔ à◊§ÖË~∞° . UHõ =GO nxx
á⁄Ok# `«~∞° "å`« ~Ô O_À =GO Hõ@∞ì‰Ωõ <Õ Ñ¨xÖË^∞Œ . ™êÖˇ"å_»∞ <Õã#≤ =GO
HÍ^Œ∞. ÉèQí =Æ O`«∞_ç k=ºÇ¨ÏãÖÎ #∞Oz "≥Å∞=_ç# K≥`· #« º H˜~}° ÏÖË D =„™êÎxH˜
^•~°ÑÙ¨ áÈQÆ∞Å∞ ÉèQí =Æ O`«∞_Õ ™êÖˇ"å_»~Ú `«# Éè‰í Ωõ ~Î åe HÀãÖ <Õã#≤ D
k=º=GO "≥ÅHõ@Öì xË k. Z=fi~°∂ H˘#∞H˘¯ÖËxk nx Ys^Œ∞ ''"≥~· åQÆºO——
J=∂‡! ™ê~Ú=∂`«! "≥ÅHõ@Öì xË <å „¿Ñ=∞H˜ h „¿Ñ=∞<Õ uiy =GOQÍ
212 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
„Ñ¨™êkOKå"å! `«b!¡ <å ^•fi~å h H©ixÎ , h k=º „¿Ñ=∞x, h J#O`«"∞≥ #ÿ
â◊HxÎ˜ `≥eÜ«∞KÕÜ∞« \ÏxH˜ ##∞fl Z#∞fl‰õΩx ##∞fl `«iOÑ¨KâÕ ß"å! J=∂‡! D
â◊√Éèí ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <å Hõhfl\˜`À h áê^•Å∞ Hõ_∞» QÆ∞`«∞#fl h „Ñ≤Ü∞« Éè‰í Ωõ ~Î åÅ∞
~°∞H˜‡}˜H˜ Pj~åfi^Œ aO^Œ∞=ÙÅ∞ JO^ŒK~≥ Úº. ™ê~Ú=∂`å! W^ŒO`å ™êfiq∞
„¿Ñ~°}`À „"åã≤# J#∞Éè∂í u.
ã¨`º« O ....... ã¨`º« O .... ã¨`º« O ....
11.9.2004
~Ô O_»∞ ~ÀAÅ „H˜Ò« <å áê^•Å∞ hà◊§Ö’ HõxÑ≤OKå~Ú. hà◊√§
KåÖÏ `Õ@QÍ L<åfl~Ú. Jk t=Ùx [\ÏE@O #∞O_ç Éè∞í qH˜ ky#
áê=#QÆOQÆ. P QÆOQÆÖ’ L#fl <å áê^•Å∞ Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ q. Ñ¨Ó[hÜ«∞"≥∞#ÿ
t=â◊HÎ̃ Ñ¨^HŒ =õ ∞ÖÏÅ∞ =ÚHÎ̃x „Ñ¨™êkOKÕ k=ºK«~} ° ÏÅ∞. ™êfiq∞ ¿ã=Ö’
`«iã¨∞#Î fl <Õ#∞ Ñ¨k =∞Okx ã¨`º« =∂~°Oæ Ö’ #_çÑO≤ KÕ =∂~°^æ ~Œ ≈° ‰õΩ~åex.
<Õ<Õ ã¨`º« O... t=O.... ã¨∞O^Œ~O° .... ã¨$+≤Öì ’ JO`å P#O^Œ"∞Õ Uk K«∂ã≤<å
ã¨`º« "Õ∞ J^Õ â◊√ÉèOí J^Õ ã¨∞O^Œ~O° ! P#O^À„|Ç¨Ï‡! ã¨~ˆ fi[<å ã¨∞ûd<ÀÉè=í O`«∞
âßOu âß≈Ou âß≈Ouó
™ê~Ú K≥ÑÊ≤ Ok KÕ™êÎ KÕãO≤ ^Õ K≥áêÎ JO`å ™ê~Ú=∞Ü«∞O.
21.10.2004
D ~ÀA ^Œ∞~åæ+qì¨ ∞ Hõ^• ™êfig∞! <Õ#∞ U PÜ«Ú^è•ÅH˜ Ñ¨Ó[ K≥Ü∂« ºe
J#∞‰õΩO>Ë „¿Ñ=∞ J<Õ PÜ«Ú^è•xfl P~åkèOK«=∞x, JO^Œix „¿Ñ=∞ J<Õ
PÜ«Ú^èOŒ `À ^ŒQ~æÆ H° ˜ KÕ~∞° ÛHÀ=∞x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 213
29.11.2004
ã¨fiÑ¨flO : ''<Õ#∞ Z=i<À áêÜ«∞ãÖ =O_ç ÃÑ@ì=∞x J_çQÍ#∞——
D ~ÀA ™ê~Ú=∂`« Ñ¨Ù\ì̃# ~ÀA u^ä∞Œ Å „Ñ¨HÍ~°O D q+¨Ü∞« O
=∞Ok~°OH˜ "≥àÎı HÍx `≥eÜ«∞ÖË^∞Œ . ukä „Ñ¨HÍ~°O [iy# J=∞‡ Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA
ZO`À „Ñ¨âßO`«OQÍ J~ÚOk. ÉÁ|ƒ@∞¡ ÑÖKå~°∞ WO\˜H˜ =zÛ# `«~∞° "å`«
™êfiq∞ áêÜ«∞ãÖ QÆ∞iOz WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. <åÖ’x ™êfiq∞H˜ `«# Ñ¨Ù\˜#ì
~ÀAH˜ <å KÕ`« áêÜ«∞ãÖ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx u<åÅxÑ≤Oz P HÀiHõ <åkQÍ
W^Œ~Ì O° XHõ¯>Ë HÍ|\ì̃ <åˆH HõÅQÆKâÕ ß~°∞. JO^Œ∞Hˆ <å KÕ`« áêÜ«∞ãÖ `«#
„¿Ñ~°}`À KÕ~ÚOKå~°∞. JO>Ë `«<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. y<≥fl‰õΩ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù
‰õΩO‰õΩ=∞`À ÉÁ@∞ìÃÑ\ì̃ áêÜ«∞ãÖ KÕã≤ Z=~°~Ú<å =¿ãÎ ™ê~Ú =∂`«QÍ
„Ñ¨™ê^ŒO ÃÑ\ÏìÅ#∞‰õΩ<åfl#∞. `˘q∞‡k QÆO@Å‰õΩ PkÅH˜;QÍ~°∞ =KåÛ~°∞.
P"≥∞ ~°∂ÑÖÖ’ ™ê~Ú=∂`« =zÛOk. P"≥∞‰õΩ P#O^ŒOQÍ „Ñ¨™ê^ŒO ÃÑ\ì̃
áê^Œ#=∞™ê¯~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞ <å `«e¡ <å KÕ`« `«<Õ KÕã∞¨ ‰õΩx `«<Õ u#flk.
D bÅ J^≥· fi`« ã≤u÷ H˜ Ñ¨~åHÍ+ì̈.
1.12.2004
=∂ `«=Ú‡_ç H˘_»∞‰õΩ q"åÇ¨xH˜ ™êfiq∞ „¿Ñ~°}`À \˜HÔ @∞ì H˘#∞‰õΩ¯#fl
`«~åfi`« "≥àÏ§ÅxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ .
„Ñ¨É∂íè ! ™êÜ«∞O„`«O #∞Op <å ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£ „Ñ¨Ü∂« }O QÆ∞iOz
PO^Àà◊#QÍ L#flk. x#∞fl "ÕkOè Kå#x J#∞HÀHõ HõÅÖ’ HõxÑ≤OKÀ U^≥<· å
x^Œ~≈° #O K«∂Ñ≤OKÀ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£ ÑÖÑ≤OK«∞. ÖËHáõ È`Õ <Õ#∞ "≥à§◊ #∞ HÍh,
<å ^ÕÇÏ¨ O`À #∞=Ùfi "≥à√◊ `«∞<åfl=x `≥eã≤<å =∞m§ D „Ñ¨Ü∂« }O QÆ∞iOz
214 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
PO^Àà◊#QÍ L#flk. <Õ#∞ "Õ¿ã „Ñü J_»∞QÆ∂ h „¿Ñ~°}`À<Õ "Õã∞¨ <Î åfl##fl
qâßfiãÖ, #=∞‡HõO <å‰õΩ#flk. ÉÏÉÏ! ã¨`º« O, ^è~Œ ‡° O, <å LKåÛùfiã¨ xâßfiã¨Å∞
HÍ|\ì̃ D „Ñ¨Ü∂« }O ‰õÄ_® ã¨`º« OQÍ LO_®e QÆ∞~°∞^Õ"å Ñ¨Ó~°O‚ QÍ x#∞fl
#=∂‡#∞. #∞=Ùfi Ñ¨Ó~°O‚ QÍ ##∞fl #q∞‡ D „¿Ñ=∞ ÉÏ@# #_çÑã≤ ∞¨ <Î åfl=Ù. <å
KÕ`« `«ÑC¨ KÕ~ÚOK«=Ù J~Ú<å f~å „Ñ¨Ü∂« }ÏxH˜ ã≤ÔúŒ J~Ú# `«~∞° "å`«
<å =∞#ã¨∞ ZO^Œ∞‰õΩ â◊OH˜ã∞¨ #Î flk? h „¿Ñ~°}`À ÃÑ^· OŒ `å „"å~ÚOz <å
^Œ$_è» qâßfi™êxfl, hÃÑ· L#fl #=∞‡HÍxfl Ñ¨k =∞OkH© `≥eÜ«∞KÕã≤ <å QÆ∞~°∞ÉèHí Î˜
ZÖÏO\˜^À `≥eÜ«∞KÕÜ«∞\ÏxH˜ „"å~ÚOz LO\Ï=Ù. QÆ∞~°∞^Õ"å! Zxfl
J_»O¤ ‰õΩÅ∞ =zÛ<å "å\˜x Z^Œ∞~˘¯x <å QÆ∞~°∞ÉèHí xÎ̃ x~°∂Ñ≤™êÎ#∞. D
„Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ U =ã¨∞=Î Ó ##∞fl PHõi¬OK«@O ÖË^∞Œ . D q+¨Ü∞« O h‰õΩ `≥eã≤
##∞fl h ^ŒiH˜ ZO^Œ∞‰õΩ Ñ≤Å==Ù? J=∂‡! ^ŒÜ∞« KÕã≤ ##∞fl ^è#Œ ∞º~åex
K≥~Úº `«fi~°QÍ <å ^ŒQ~æÆ H° ~˜ å ã¨`åºxfl x~°∂Ñ≤OK«∞ PÅã¨ºO KÕÜ∞« ‰õΩ.
3.12.2004
2= `åII |^Œ∞Å∞^Õi 3 `åII L^ŒÜ∞« O ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£Ö’ =∂ `«=Ú‡_»∞
â◊~‡° WO\˜H˜ 6 QÆOIIH˜ =KåÛ#∞. JHõ¯_» "åà◊√§ <å‰õΩ TÇ≤ÏOK«x q^èOŒ QÍ
™êfiQÆÒ« ÑëHÍ~°∞. QÆ∞=∞‡O =^ŒHÌ ˜ ~åQÍ<Õ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ „Ñ¨ã#¨ fl K≥O|∞`À hà◊√§
`≥zÛ QÆ∞=∞‡OÖ’ "å~°áÈã≤ HÍà◊√§Hõ_yç Ok. =∞~°^ÅŒ ∞ ^Œ∞~°æ "≥O_ç Ñ¨à§‹ OÖ’
Z„~°hà◊√§ áÈã≤ kQÆ`∞« _çzOk. `«=Ú‡_»∞ â◊~‡° J+¨Åì H˜; K≥O|∞`À H˘|ƒiHÍÜ«∞
LOz K«∞@∂ì =∂q∞_ç =∞O_»Å∞ ÃÑ\ì̃ Ñ¨Ó~°‰‚ Ωõ OÉèOí `À Z^Œ∞~°∞ =KåÛ_»∞.
^Œ∞~°æ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ ™êq„u Ñ¨à§‹ OÖ’ Hõ~∂° Ê~°O "Õã≤ Ç¨~°u Ñ¨\Oì˜ k. WO\’¡ ã¨<åfl~Ú
Hˆ Ãã\ò ÃÑ\Ïì~∞° =∞OQÆà◊ "å^•ºÅ∞ „"≥∂QÆ∞`«∞O_»QÍ WO\’¡H˜ "≥àÏ§#∞. #Å∞QÆ∞~°∞
PÑ≤Öò Ñ¨à√◊ § WzÛ# áê^Œ #=∞™ê¯~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. <Õ#∞ TÇ≤ÏOK«x
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 215
q^èOŒ QÍ W^ŒO`å [iyOk. <å‰õΩ Pâ◊Û~°ºO`À áê@∞ P#O^ŒO Hõey HõO\˜

"≥O@ P#O^Œ ÉÏëêÊÅ∞ ~åÖÏ~Ú. QÆ∞~°∞^Õ"å! W^ŒO`å h „¿Ñ~°}`À [iyOk.
D ™êfiQÆÒ« <å‰õΩ HÍ^Œ∞. <åÖ’x h‰õΩ D bÅH˜ J~°O÷ #∞"Õfi `≥eÜ«∞
KÕ™êÎ=∞#fl qâßfiãÖ`À L<åfl#∞. <å ~°∂ÑÖÖ’ ™êfiq∞ JHõ¯_çH˜ =KåÛ~°#fl
P#O^ŒO`À L<åfl#∞.
™êfiq∞ JHõ¯_ç #∞Oz U^À T~°∞ ÑÖÑ¨Ù`å#x =∂#ã≤HõOQÍ
`≥eÜ«∞KÕã≤ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£ #∞Oz Ñ¨Ù@ìÑi¨ HÎ ˜ \ỖH\ò H˘#x=fiÖË^∞Œ . ™êfiq∞
+≤i_ô "≥à√◊ § Jx =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕã≤ 6.12.04 ##∞fl ã¨∂iÉÏ|∞`À
+≤i_ô ÑÖÑ≤OKå~°∞ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ''„`«Ü∞« O|HõO—— <å [#‡ã¨Å÷ O Jx
`≥eÜ«∞KÕã≤# `«~°∞"å`« WÑ¨C_»∞ ^ÕÇ¨ÏO`À +≤i_ô #∞Oz „`«Ü«∞O|HõO
ÑÖÑ≤OKå~°∞. JHõ¯_» „|Ç¨Ï‡ q+¨μ‚ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞.
=∂ J=∞‡ ™ê~Ú =∂`«, <å ™ê^è#Œ `«~∞° "å`« <å#flQÍ~°∞ +≤i_ô ÉÏÉÏ
=^Œ‰Ì Ωõ ÑÖÑ≤Ok. <å#flQÍ~°∂! =∂ J=∞‡ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O`å „¿Ñ=∞ xOÑ≤
g∞ =^ŒHÌ ˜ ÑÖÑ≤Ok. <å „¿Ñ=∂„â◊√=ÙÅ`À q∞=∞‡efl Jaè¿+H˜ã∞¨ <Î åfl#∞. ##∞fl
Pj~°fikOz „¿Ñ=∞ ÉÏ@Ö’ #_çÑ≤ ##∞fl XHõ ÑïHõ~O° QÍ "å_»∞HÀO_ç. g∞
a_»¤ HÀiHõ `«fi~°Ö’ f~°ÛO_ç Ñ¨k =∞OkH˜ Ñ¨xH˜ ~åx <Õ#∞ D ^ÕÇÏ¨ O`À
u~°QÖÆ #Ë ∞. <å „áê~°#÷ PÅHÕK«O_ç g∞ ~°H}
Δõ Ö’ D J*Ï˝xx *Ï˝#=∞}˜QÍ
fiÛk^•Ì~∞° . D „Ñ¨HÍâ◊O PQÆ^∞Œ . "≥Å∞¡"·≥ D qâ◊fi=∞O`å „Ñ¨HÍâ◊O`À
xO_çáÈ`«∞Ok.
ã¨`º« O ... ã¨`º« O ... ã¨`º« O ...
Ñ¨~∞° ã¨ "Õk W#∞=Ú#∞ |OQÍ~°OQÍ =∂iÛ#@∞¡
<å ã¨Ê~°≈ J*Ï˝xx *Ï˝xQÍ =∂~°∞ã¨∞OÎ k
216 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
<å ^Œ$+≤ì Ñ¨_#ç KÀ@ =∂Ü«∞á⁄~°Å∞ `˘ÅyáÈ`å~Ú.
<å =∂@ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’x ~åQÆ^fiÕ ëêÅ∞ áÈQ˘\ì̃
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O`å „¿Ñ=∂=∞$`«O`À xOÑ≤ "Õã∞¨ OÎ k.
<å `«e¡ ™ê~Ú=∂`«, <å `«O„_ç +≤i_ô ÉÏÉÏ =ÚHÀ¯\˜ ^Õ=`«Å ^•fi~å
<å‰õΩ k"åºjã¨∞ûÅ∞ WÑ≤ÊOKå~°∞. QÆ∞~°∞^Õ"å! h a_»¤ ^è#Œ ºrq!
26.12.2004
D ~ÀA ^Œ`[Î« Ü«∞Ou Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ ™êfiq∞ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''HÀ~°∞‰õΩO>Ë =KÕÛk HÍ^Œ∞. h Ñ¨Ó~°fi[#‡ Ñ¨Ù}ºO =Å# <å Hõ$áê=~°¬O h
g∞^Œ Ñ¨_ç D J^Œ∞ƒù`åÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. Wk <å ãÖHõÅÊO xtÛ`«OQÍ
LO_»∞ UO [~°∞QÆ∞`«∞<åfl Jk <åˆH K≥O^Œ∞`«∞#fl Jf`« ÉèÏ=#Ö’ L<åfl=Ù.
ã¨=∞ã≤u÷ Ö’ L#fl h‰õΩ HÀ~°∞‰õΩO_®<Õ Jhfl ã¨=∞‰õÄ~°∞`å~Ú. Zxfl =zÛ<å
hq HÍ#@∞¡ JÖ∫H˜HÍ#O^ŒOÖ’ LO\Ï=Ù. h QÆ∞~°∞=Ù Pjã¨∞ûÅ`À h =ÚO^Œ∞
rq`«OÖ’ Z<Àfl J^Œ∞ƒù`åÅ∞ Z=fi~°∂ TÇ≤ÏOK«xq [~°∞QÆ∞`å~Ú. ''<å
™ê÷#O h‰õΩ W™êÎ#∞—— #∞=Ùfi <å |OQÍ~°∞q.
J=∂‡! ™ê~Ú=∂`å! h X_çÖ’ Ñ¨ã≤a_»¤ÖÏQÍ „|Ç¨‡#O^•xfl
J#∞Éèqí ã¨∂Î Jxfl\˜H© Jf`«OQÍ LO_ÕÖÏQÍ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz Pj~°fikOK«∞.
30.3.2005
''™êfiq∞! #∞=Ùfi =∂\Ï¡_x» ^Õ D WÅ∞¡ q_çz ZHõ¯_çH© "≥àÏ§#∞. <å
x[ ™ê÷#O #∞=Ùfi "≥Åã≤# D Ñ¨Ù@ìÑ~ˆ¨ .Î h`À ‰õÄ_ç# D ã¨fi~°Oæ q_çz ##∞fl
ÑÖÑ¨‰õΩ „Ñ¨Éèí∂! h‰õΩ ^Œ∂~°O J~Ú „|`«HõÖË#∞. <å `«O„_ô! Zxfl
P`å‡#∞Éè∂í `«∞Å∞ WzÛ<å, H˘O`« =∞Ok ^•fi~å <å ã≤u÷ `≥eÜ«∞KÕã<≤ å <å‰õΩ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 217
''`«$Ñ≤—Î — ÖË^∞Œ . D LQÍkH˜ ÑëH˜ P#O^Œ LQÍkx K≥~Úº. Ñ¨\ #ì̃ Ñ¨@∞ì
q_»∞=#∞ `«fi~°QÍ <å^Œi KÕ~∞° ~å^è•Ö’ÖÏ!
4.4.2005
=∞Ok~°OÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ Öˇ#· ∞ ~åHõáÈ~Ú<å D ~ÀA ™êfiq∞ `«#
ãÖHõÅÊO`À ##∞fl =ÚO^Œ∞‰õΩ ~°ÑÊ≤ Oz =¸_»∞™ê~°∞¡ <å "≥Ñ· Ù¨ ã¨Ê+Öì QÍ K«∂ã≤,
`«# Jáê~°"∞≥ #ÿ Hõ$áê^Œ$+≤`ì À ##∞fl J#∞„QÆÇÏ≤ OKå~°∞. 1984 QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞
#∞Oz ™êfiq∞ =^Œ‰Ì Ωõ =ã¨∞<Î åfl#∞. WO`« ã¨Ê+ì̈OQÍ ZÑ¨C_»∂ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ .
1999 #=O|~°∞ 10 #∞Oz ™êfiq∞ ##∞fl J#∞„QÆÇÏ≤ Oz WHõ¯_» ã≤~÷ ° x"åãÖ
U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. D P~°∞ ãÖ=`«û~åÅ∞ JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ „H©QOÆ @ K«∂_»@O,
<å ãÖ^ÕÇ¨ Å#∞ f~°Û@O, J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ „Ñ¨Ü∂« }ÏÅ∞ KÕ~ÚOK«@O [~°∞QÆ∞`«∂
LO_Õk. HÍh, D ~ÀA =¸_»∞ ™ê~°∞¡ „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ Hõ#∞fl ~Ô Ñ¨Ê "≥~Úº‰õΩO_®
H˘xfl Hõ}Δ ÏÅ∞ K«∂_»@O W^Õ "≥Ú^Œ\™˜ êi. H˘kÌ ~ÀAÅ∞QÍ Ñ¨_∞» `«∞#fl "Õ^#Œ H˜
P â◊√Éè^í $Œ ¿+ì <å‰õΩ ã¨=∂^è#Œ O J~ÚºOk. P#O^ŒO`À <å HõO\˜ "≥O@
P#O^ŒÉÏëêÊÅ∞ ^è•~°Å∞ Hõ\Ïì~Ú. P Hõhfl\˜ aO^Œ∞=ÙÖË Ñ¨ÙëêÊÅ∞QÍ <å
™ê~ÚHõ$+¨‚ t~°ã∞¨ û#∞ JÅOHõiOKå~Ú. <å Hõhfl\˜ aO^Œ∞=ÙÖË „¿Ñ=∞Ñ¨ÙëêÊÖˇ·
<å ™êfiq∞H˜ „¿Ñ=∂aè¿+HõO KÕâß~Ú Hõ$ëê‚! D â◊√Éè^í $Œ +≤ì KåÅ^Œ∞. h =∞^è∞Œ ~°
"å‰õΩ¯Å`À ##∞fl Ñ¨Å∞HõiOz ^èŒ#∞º~åex K≥~Úº JÑ¨C_Õ <Õ#∞ h
P#O^Œ_ÀeHõÅÖ’ ã¨~°fiO =∞~°z =∞Ç¨`«∞sÜ«∂#O^ŒOÖ’ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#
Ü≥∂QÆx„^ŒÖ’ hÖ’Å~ÚOz áÈ`å#∞ Hõ$ëê‚!
D áêi÷= <å=∞ ãÖ=`«û~° LQÍkH˜ h „Ñ¨HÍâ◊"∞Õ #∂`«# =GOQÍ
^èŒiOz# ##∞fl h Ñ¨^ŒHõ=∞ÖÏÅ =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞Û‰õΩx '#∂`«#— rq`åxfl
„Ñ¨™êkOK«∞ ™ê~Ú=∂`å!
218 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Kå=Ù Ñ¨Ù@∞ìHÅõ ∞ ÖËx ã¨zÛ^•#O^Œ"∞Õ <Õ#∞
QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨`À J=∞$`«`fi« O ã≤kOú z# <Õ#∞
J#O`« P`«‡`«`fi« O`À ã¨<å`«# ™ê~°k<è ·≥
™êyáÈ`å#∞ ã¨<å`«# ^è~Œ ‡° O "≥Ñ· Ù¨
~°O_ç a_»Ö¤ Ï~å! <å`À ã¨<å`«# ^è~Œ ‡° =∂~°Oæ Ö’ #_çz J=∞$`« Ñ¨Ù„`«∞Å∞
HõO_ç!
26.7.2005
^Œ$â◊ºO ''XHõ „ã‘Î ‰õΩsÛÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx <Õ#∞ ~å<å J#flk. ~°=∞‡x
K≥áêÊ#∞. <å =^ŒHÌ ˜ =zÛOk. `«~åfi`« Ñ¨\ Åì© ∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨Óã¨∞‰õΩ#fl
~Ô O_»∞ áê^•Å∞ HõxÑ≤OKå~Ú. `«~∞° "å`« ~åeÑ¨_∞» `«∞#fl áêi*Ï`« Ñ¨ÙëêÊÅ∞.
`«~∞° "å`« ã¨∞^èŒ ~Ô O_»∞ ‰õΩO^Œ∞ÅÖ’ *’º`«∞Å∞ "≥eyOzOk.——
™êÜ«∞O„`«O ™êfiq∞ |Ü«∞\˜H˜ "≥à§◊ @O =Å# ^Œ~≈° #O HÀãÖ |Ü«∞@
xÅ|_ç ''™êfig∞! Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ =∞}˜ =¿ãÎ ÃÑ~¶ Ú~ü KÕ~ÚOK«=∞O\Ï"å?—— Jx
J#∞‰õΩO@∂ xÅ∞K«∞<åfl#∞ ™êfiq∞ "≥à√◊ `«∂ <å "≥Ñ· Ù¨ ã¨Ê+ì̈OQÍ K«∂âß~°∞.
=¸_»∞ <≥ÅÅ `«~∞° "å`« ™êfiq∞ <å "≥Ñ· Ù¨ ã¨Ê+Öì QÍ K«∂_»@O D ~À*Ë KåÖÏ
P#O^ŒOQÍ L#flk ^Œ$âßºxH˜ J~°O÷ ''J=∞‡ <å =^ŒHÌ ˜ =zÛOk. <å J^≥· fi`«
J#∞Éè"í åÅ∞ áêi*Ï`« Ñ¨ÙëêÊÖˇ· Ñï=∞àÏÅ∞ "≥^[Œ Å∞¡`∂« J=∞‡ áê^•Å =^Œ‰Ì Ωõ
KÕi<å~Ú. D J^≥· fi`å#∞Éè"í åÅ∞ *’º`«∞Öˇ· ™ê^è‰Œ Ωõ Å‰õΩ "≥Å∞QÆ∞ÉÏ@ K«∂Ñ≤
=ÚH˜xÎ „Ñ¨™êk™êÎ~Ú.——
6.8.2005
^Œ$â◊ºO ''`åà◊O K≥q——
™êfiq∞ D ^Œ$âßºxH˜ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 219
''Wxfl ãÖ=`«û~åÅ∞ <Õ#∞ „Ñ¨™êkOz# *Ï˝#O h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ¿Ñ\˜HÖõ ’

Éè„í ^ŒÑ~¨ z° LOKå#∞. ã¨=∞Ü«∞O =zÛOk WHõ `åà◊O f™êÎ#∞.——
7.8.2005
~å„u ã¨fiÑ¨flO : ''<Õ#∞ ã¨=Ú„^ŒO X_»∞#¤ L<åfl#∞. JHõ¯_çH˜ +≤i_ô
ÉÏÉÏ XHõ H˜s@O, ^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞ `≥KåÛ~°∞. H˜s@O W`«_Î kç KåÖÏ |~°∞=ÙQÍ
L#flk. Jq <å HÀãÖ `≥KåÛ~°∞. ''ÉÏÉÏ! <Õ#∞ HÍëêÜ«∞O |@ìÅ∞ Hõ^•
J_çyOk! Wq `≥KåÛ"Õq∞\˜?—— Jx J_çQÍ#∞. ''S`Õ HÍëêÜ«∞O |@ìÅ∞
`≥™êÎ#∞—— J<åfl~°∞. ''ÉÏÉÏ h =^ŒÌ _»|∞ƒÅ∞ ÖË=Ù Hõ^•! <Õ#∞ W™êÎ#x—— J<åfl#∞.
''ã¨~ˆ !—— Jx "≥o§áÈÜ«∂~°∞ "≥à√◊ `«∂ XHõ =∞x+≤x ã¨=Ú„^ŒOÖ’ "Õâß~°∞. Jk
ÃÑH· ˜ `ÕeOk. Z=~À á¶⁄\’ f¿ãÎ "≥Å∞QÆ∞ÖÏ =zÛOk. `«~∞° "å`« ã¨`º« ™ê~Ú
ÉÏÉÏ ''HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞ |@ì `å#∞—— KÕu HÕ^Œ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x `≥KåÛ~°∞. ''ÉÏÉÏ
<Õ#∞ „_≥ã∞¨ û ‰õΩ\Õì K«∞HÀ#∞ Hõ^•! Wk `≥KåÛˆ~q∞\˜?—— Jx J_çy`Õ 'S`Õ pÔ~
Hõ@∞ìHÀ!— Jx "≥oá¡ ÈÜ«∂~°∞. W`«_Î ç H˜s@O |~°∞=ÙQÍ LO_ç ^Õ=Ù_ç =∞Ok~°O
=ÚO^Œ∞ ÃÑ\Ïì#∞.
8.8.2005
L^ŒÜ∞« O 7 QÆOIIH˜ =∞Ok~°OH˜ "≥à¥◊ Î ''J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ Ñ¨ÓiÎ
J~ÚOk, ##∞fl, =∞}˜x WO@~°∂fi ºH˜ Ñ≤e¿ãÎ ÉÏQÆ∞O_»∞#x—— J#∞‰õΩ<åfl#∞
"Õ∞=Ú =∞Ok~°OÖ’H˜ "≥o§# "≥O@<Õ ™êfiq∞ =zÛ HÍ~°∞ kQÆ‰Ωõ O_®<Õ |Ü«∞@‰õΩ
"≥àÏ§~°∞. "Õ∞=Ú ‰õÄ_® |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛã≤ ~À_»∞¤ ''„Ñ¨H¯õ # xÅ∞K«∞<åfl=Ú.
[#O Z‰õΩ¯= ÖË~∞° . ™êfiq∞ ÃÑ^ŒQÌ Í PÅã¨ºO KÕÜ∞« ‰õΩO_® HÍÖËrH˜ "≥o§
=KåÛ~°∞. ™êfiq∞ HÍ~°∞ =∂ ^ŒQÆæ~°H˜~åQÍ<Õ <Õ#∞ ''™êfig∞! Ñ¨ÙãÎ̈HõO Ñ¨Ó*Ï
Ñ¨Ù+Ê¨ OQÍ ã‘fiHõiOK«=∞x—— ^Àã≤e Ñ¨\ì˜ J_çQÍ#∞. <å Hõà§◊ Ö’H˜ K«∂ã≤ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡
220 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
KÕÜ∞≥ uÎ Pj~°fikOKå~°∞. =∞}˜x ‰õÄ_® K«∂âß~°∞. =∂ =∞#ã¨∞Å∞ P#O^Œ
`åO_»=O KÕâß~Ú. D J#∞Éè=í O =∞~°∞=ÖËxk! WO@~°∂fi ºH˜ Ñ≤Å∞™êÎ~#° fl
#=∞‡HõO`À L#fl =∂‰õΩ J#∞HÀx q^èOŒ QÍ |Ü«∞@<Õ WO@~°∂fi º WKåÛ~°∞.
<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ „Ñ¨ã∞¨ `Î O« #∞fl WO@~°∂fi ºH˜ Ñ≤Å=@O W+Öì ÖË^∞Œ . ã¨=∞Ü«∞O
HÀãÖ K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞ <å xsHõ} Δ Ñ¶e¨ ã¨∞OÎ k.
`˘q∞‡k ~ÀAÅáê@∞ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ñ¨ÓiÎ KÕ~ÚOz TÇ≤ÏOK«x q^èOŒ QÍ
=∞=∞‡efl Pj~°fikOKå~°∞. Wk XHõ J^Œ∞ƒù`« bÅ! ™êfig∞! h‰õΩ =∂ Ç¨Ï$^ŒÜ∞«
Ñ¨Ó~°fiHõ áê^•aè=O^Œ<åÅ∞.
HõÅ‰õΩ J~°O÷ :
+≤i_ô ÉÏÉÏ H˜s@O W=fi@O JO>Ë <å‰õΩ H©~ˆ Î H˜s@O. XHõ =ºHÎ̃x
ã¨=Ú„^ŒOÖ’ "Õ¿ãÎ Jk `ÕÅ@O JO>Ë =∞# [#‡Hõ~‡° Å#∞ |\˜ì [#‡ =ã¨∞OÎ k.
ãÖ™ê~°=∞<Õ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =Úxy# r=Ù_»∞ `«# Hõ~‡° Å∞ #tOz# `«~∞° "å`«
QÆ∞~°∞ ^Œ$+≤ì Ñ¨_ç QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨`À ãÖ™ê~° ™êQÆ~O° #∞Oz ÃÑH· ˜ `ÕÅ`å_»∞. r=Ù_»∞
r=`«fiO #tOz (JO>Ë <Õ#∞ r=Ù_çx J<Õ J*Ï˝#O) „Ñ¨HÍt™êÎ_∞» .
™êfiq∞ `«fi~°Ö’ ##∞fl |Ü«∞@ÃÑ\˜ì <å P`«‡ „Ñ¨HÍâßxH˜ ^ŒQ~æÆ Q° Í Ñ¨k
=∞Okx KÕiÛ <å‰õΩ H©ixÎ „Ñ¨™êk™êÎ~∞° . D H©iÎ ™êfiq∞ HõO>Ë Z‰õΩ¯= HÍ^Œ∞.
~åÉ’ÜÕ∞ H©iÎ „Ñü+ì̈Åhfl <å ™êfiq∞ˆH ''JOH˜Ò« ——.
<å ™ê^è#Œ "≥Ú^Œ\’¡ 'S— J#fl =∂@ qxÑ≤OzOk. P =∂@H˜ J~°O÷
'S— JO>Ë S~°<,£ S~å=`«=Ú Jh J#∞‰õΩ<åfl#∞. <å ™ê^è#Œ Ñ¨ÓiÎ J~Ú#
`«~∞° "å`« ™êfiq∞ 'S— H˜ J~°O÷ D q^èOŒ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. 'S— JO>Ë <Õ#∞,
<Õ<!Õ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 221
17.10.05
=∞^è•ºÇ¨ÏflO : KåÖÏ "Õ^#Œ QÍ L#flk. ™êfig∞! #∞=Ùfi XHõ¯™êi
=∂\Ï¡_∞» . h =∞ø#O Éèií OK«Ö#Ë ∞ Jx KåÖÏ U_®Û#∞. =∞QÆ`Q« Í x„^Œ Ñ¨\Oì˜ k
q#fl=∂@ ''ã¨=∂ÑÖÎ —— J~ÚOk.
27.11.05
~å„u HõÅÖ’ XHõ ^Õ=Ù_ç =∞Ok~°O =ÚO^Œ∞ ã¨#flQÍ, á⁄_»∞=ÙQÍ,
"≥∂HÍà◊§ =~°‰Ωõ QÍ=OKå Hõ@∞ì‰Ωõ x XHõ ™ê^è∞Œ =ÙÖÏ\˜ =ºH˜Î xÅ∞K«∞x L<åfl_»∞.
''<å J#∞Éè"í åÅ Ñ¨ÙãÎ̈HOõ ¿Ñ~°∞ ã¨∞O^Œ~O° —— K«^=Œ =∞x J<åfl#∞. J`«#∞ <å
¿Ñ~°∞ ''ã¨∞O^Œ~O° —— J<åfl~°∞. HÍh, <å Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ö’ ¿Ñ~°∞ g∞k HÍ^Œx J<åfl#∞.
J`«#∞ P Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ 'sÃãiÛ—H˜ Ñ¨xH˜ =™êÎÜ∞« x J<åfl~°∞. HÍh P ™ê^è∞Œ =Ù
`å<Õ#x, ã¨∞O^Œ~° ™ê~ÚQÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
2.12.05
=∞^è•ºÇ¨ÏflO ^Œ$â◊ºO ''HÀuHÍÅ∞ Z=~À Ñ¨@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞—— =∞^è•ºÇ¨ÏflO
''™êfig∞! <å =∞#ã¨∞û ã≤~÷ `° fi« O ÖË‰Ωõ O_® HÀuÖÏQÍ LO>Ë P =∞#ã¨∞û#∞ h
™êfinè#O KÕã∞¨ ‰õΩx `«fi~°QÍ <å ^Œi KÕ~∞° —— Jx „áêi÷OKå#∞. `«~∞° "å`« WÖÏ
ÃÑ· ^Œ$â◊ºO HõxÑ≤OzOk.
''HÀuÖÏ\˜ h =∞#ã¨∞û#∞ ZÑ¨C_À <å ™êfinè#O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞.
H˘`«QÎ Í =∞m§ ™êfinè#O KÕã∞¨ HÀ=@O Uq∞\˜? <Õ#∞ h =^Œ‰Ì Ωõ ~åÖË^#Œ fl
ÉÏ^è`Œ À Ñ≤zÛÑ≤zÛQÍ PÖ’zã¨∞<Î åfl=Ù h^Œi KÕ̂~ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k.
„Ñ¨âßO`«OQÍ LO_»∞——.
™êfiq∞ á¶⁄\’#∞ K«Hõ¯QÍ Ñ¨ÓÅ`À JÅOHõiOz, JQÆ~°=`«∞ÎÅ∞
222 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
"≥eyOKå#∞. WÅ∞¡ ZO`À „Ñ¨âßO`«OQÍ ã¨fi~°Oæ Ö’ L#fl@∞¡QÍ L#flk. =∞#ãÖ`å
™êfiq∞ =∞^è∞Œ ~° „¿Ñ=∞`À xO_çáÈ~ÚOk. ''Hõ$ëê‚! x#∞fl K«∂_»‰Ωõ O_® XHõ¯Hõ}Δ O
‰õÄ_® LO_»Ö#Ë ∞ D q~°ÇÏ¨ "Õ^#Œ #∞ Éèií OK«Ö#Ë ∞. WO`« q~°ÇÏ¨ "Õ^#Œ ‰õΩ QÆ∞i
KÕã≤ q<Àkã¨∞Î<åfl"å? =∞^Œ#QÀáêÖÏ! <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O „¿Ñ=∂yflÖ’
HÍeáÈ`«∞#flk. `«fi~°QÍ =zÛ D Jyflx h K«Åx¡ ã¨Ê~°≈`À K«ÅÑ¡ ~¨ ∞° K«∞. h
PÅã¨ºO`À ##∞fl Ñ≤zÛ ^•xx KÕÜ∞« ‰õΩ—— Jx ^Œ∞ódã¨∞#Î fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’
J#∞HÀ‰õΩO_® ÉèÏã¨¯~°=∞‡ ã¨<å`«# ™ê~°kè Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ fã¨∞‰õΩx <å‰õΩ W=fi\ÏxH˜
=zÛOk. <Õ#∞ ''D WÅ∞¡ ã¨fi~°Oæ ÖÏ L#flk—— J#fl "≥O@<Õ ''B#∞!—— JO@∂
##∞fl =Ú^Œ∞ÅÌ ∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x ZO`À P#O^ŒÑ_¨ Oç k. <å‰õΩ ‰õÄ_® KåÖÏ P#O^ŒO
Hõey `«#‡Ü«∞`«fiO K≥O^•#∞.
P"≥∞ "≥o§# `«~∞° "å`« H˘O`« ¿ãÑ¨\ H˜ ˜ ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ ''h
"Õ^#Œ K«∂_»ÖHË ,õ h „¿Ñ=∞‰õΩ Ñ¨~=° tOz h Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ x~°‡Å „¿Ñ=∞H˜ `«@∞ìHÀÖËHõ
P ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ#∞. `«fi~°Ö’ <å x[~°∂ÑÖ`À<Õ h =^Œ‰Ì Ωõ =™êÎ#∞—— Jx
`≥eÜ«∞KÕã#≤ `«~∞° "å`« <å ã≤u÷ =~°<‚ åf`«O.
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ U ~°∂ÑÖÖ’ J~Ú<å ~å=K«∞Û. =zÛ Éè‰í Ωõ _Î ç "Õ^#Œ #∞
`å<Õ f~°∞™êÎ_∞» .
W^ŒO`å Éè‰í Ωõ _Î Hç ˜ ÉèQí =Æ O`«∞_ç g∞^Œ L#fl =∞^è∞Œ ~°„¿Ñ=∞ ÉèHí .Î˜ Éè‰í Ωõ _Î ç
^ÕÇ¨ f`«"∞≥ #ÿ UHÍ`«‡ÉèÏ=#Ö’x ''Ñ¨~=° ∞„¿Ñ=∞—— =∂e#º=∞O@x x~°‡Å „¿Ñ=∞.
12.12.05
''™êfig∞! *Ï˝#Ü«∞[˝O Ñ¨ÓiÎ J~ÚOk. Ü«∞[˝O Ñ¶Å¨ OQÍ 2006 [#=i
<å\˜H˜ #∞=Ùfi<å<À@ ÑëHÕz# ã¨`º« O x[O KÕã≤ ã‘`H« ˜ zII =∞}˜HOõ ~î°
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 223
^è~Œ ‡° ™ê~Úx „Ñ¨™êkOK«∞, ã¨`º« O, ^è~Œ ‡° O, âßOu, „¿Ñ=∞ D <åÅ∞QÆ∞ #Å∞QÆ∞~°∞

a_»Å¤ ∞QÍ W™êÎ#<åfl=Ù. =ÚQÆ∞iæ x WKåÛ=Ù. ^è~Œ ‡° O ‰õÄ_® a_»Q¤ Í<Õ HÍ"åe.
1986Ö’ "≥Ú^Œ\™˜ êi, 1987Ö’ ~Ô O_»=™êi zIIã‘`H« ˜ `«ÑÊ¨ Hõ a_»¤ HõÅ∞QÆ∞`å_»x
~å[~å*Ëâfi◊ i ã¨xflkèÖ’, `«~∞° "å`« =∂}˜HÍºO| ã¨xflkèÖ’ <å <À@ h=Ù
ÑëHÕz# ã¨`º« O Ñ¶e¨ OKåe ™êfig∞! D =∞^èºŒ HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz ''ã‘`H« ˜
H˘_»∞‰õΩ Ñ¨Ù@ì_»∞—— Jx K≥áêÊ=Ù „Ñ¨Éèí∂! h‰õΩ J™ê^èŒº"≥∞ÿ#k Un ÖË^Œ∞. h
ãÖHõÅÊ|ÅO`À U"≥∞<ÿ å K≥Ü∞« ºQÆÅ=Ù. 1984 #∞Oz ã¨`º« ^è~Œ ‡° „¿Ñ=∞ âßOu
J<Õ =¸Å ãÖÎ ÉèÏÅ#∞ P^è•~°OQÍ KÕã≤ D P^è•ºu‡Hõ ÉÏ@#∞ #_çÑO≤ Kå=Ù.
^è~Œ ‡° O J<Õ ãÎ̈OÉèOí ÖË‰Ωõ O_® P^è•ºu‡HõOQÍ L#fl`« tY~°O KÕi<å Ñ¨Ù<åk
ÖËx QÀ_»ÖÏ ã¨`º« O xÅ=^Œ∞. =∞x+≤ rqOK«\ÏxH˜ LKåÛùfiã¨, xâßfiã¨ÖOˇ `«
=ÚYº"≥∂ D P^è•ºu‡Hõ ÉÏ@H˜ ã¨`º« ^è~Œ å‡Å∞ JO`« =ÚYºO. <åÅ∞QÆ∞
"Õ^•Å∞ <åÅ∞QÆ∞ a_»Å¤ ∞ J#fl #∞=Ùfi PÜ«Ú=ÙÑ¨@∞ì J~Ú# ^è~Œ å‡xfl a_»Q¤ Í
W=fiHõáÈ`Õ <å‰õΩ #∞=Ùfi „Ñ¨™êkOz# Nq^Œº‰õΩ J~°O÷ ÖË^∞Œ . ^è~Œ ‡° O ÖËx q^Œº
Nq^ŒºHÍ^Œ∞. <åÅ∞QÆ∞ "Õ^•Å#∞ a_»Å¤ ∞QÍ WzÛ, ##∞fl ÑïÑ¨Ó~°∞~‚ åex KÕã,≤
<å<À@ "Õ^"Œ å}˜x ÑëHÕK«∞, ^è~Œ ‡° ãÖ™ê÷Ñ#¨ ‰õΩ ##∞fl XHõ ÑïHõ~O° QÍ
"å_»∞‰õΩx <å [#‡‰õΩ J~°O÷ HõeyOK«∞. ã‘`‰« Ωõ <å ^•fi~å =∂@ WzÛOk
#∞"Õfi. J~Ú<å <å <À@ ÑëHÍ=Ù HÍ|\˜ì Wk [~°QxÆ ~ÀA# <Õ#∞ rqOK«@O
=º~°O÷ . =º~°÷ Ñ¨^•~°O÷ QÍ Éè∂í q∞H˜ ÉèÏ~°OQÍ LO_»Ö#Ë ∞. ã¨`º« O `«ÑÊ≤ rqOK«@O
HõO>Ë =∞~°}O˜ K«@O "Õ∞Å∞ J#fl h ã¨`º« "å‰õΩ¯#∞ PK«~} ° Ö’ ÃÑ_»`å#∞
=∞~°}ÉèÜ í ∞« O ÖË^∞Œ .
<åºÜ«∞=¸sÎ! <åºÜ«∞O, ^è~Œ ‡° O PÖ’zOz h a_»H¤ ˜ Uk ^è~Œ ‡° "≥∂
J^Õ K≥~Úº. h a_»x¤ Ñ¨k =∞OkH© Ñ¨xH˜=KÕÛ ÑïHõ~O° QÍ "å_»∞‰õΩO\Ï"À
ÖËHõ J*Ï˝Ò« QÍ LOK«∞`å"À x~°Ü
‚ ∞« O hk. ÉèQí =Æ O`«∞_Õ <åºÜ«∞xˆ~`‚ Q« Í
224 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
f~°∞Ê K≥|∞`«∞#flÑ¨C_»∞ J<åºÜ«∂xH˜ KÀ@∞ ÖË^∞Œ . ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ f~°∞Ê K≥¿ÑÊ
ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k. ^è~Œ ‡° O QÔ Å∞ã¨∞OÎ k. ^è~Œ å‡xH˜ =∞~°}O ÖË^∞Œ .
ÉèQí "Æ å<£ [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù NNN ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ <å QÆ∞~°∞=Ù. 21
ãÖ=`«û~åÅ∞ P^è•ºu‡Hõ =∂~°Oæ Ö’ #_çÑO≤ z J<ÕHõ ~°HÍÅ Ñ¨sHõÅΔ ∞ ÃÑ\ì̃
q[Ü«∂Å<Õ „Ñ¨™êkOKå~°∞. <å „Ñü q[Ü«∞O "≥#∞Hõ ÉèQí "Æ å<£ J^Œ$â◊ºÇ¨ÏãÖÎ
##∞fl Pj~°fikã¨∂<Î Õ L#flk.
Wk z=i Ñ¨sHõ.Δ ^è~Œ å‡xˆH Ñ¨sHõ!Δ ^è~Œ ‡° ^Õ=`« ^è~Œ å‡xˆH Ñ¨@Oì Hõ_∞» `«∞Ok.
QÆ∞~°∞^Õ"å! h <åºÜ«∞"≥∞#ÿ f~°∞ÊH˜ =∂#=ÙÖË HÍ^Œ∞ =ÚHÀ¯\˜ ^Õ=`«Å∞,
„Ñ¨H$õ uÖ’x K«eOKÕq, K«Å# ~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ q ã¨$+≤Ü
ì ∂« =`«∂Î Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞#Î flk.
#∞=Ùfi K≥¿ÑÊ f~°∞Ê ^è~Œ ‡° OQÍ<Õ LO@∞Ok. h a_»#¤ <Õ J~°›`« HõeyOK«∞!
12.12.2005
D ~ÀA L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°OÖ’ <å J#∞Éè∂í u ''ÉÏÅÉèÏ#∞x #∞e
"≥KÛ« x H˜~}
° ÏÅ∞ <å â◊s~åxfl ã¨Ê $tã¨∞OÎ >Ë ™ê~Ú QÍ~Ú„u ã¨Ê~°≈`À <å
â◊s~°O Ñ¨Ùh`«O J~ÚºOk. ã¨∂~°ºH˜~} ° ÏÅ∞ ‰õÄ_® J=∞‡ #∞Oz =zÛ#"Õ
Hõ^•! QÍÜ«∞„f =∂`« `«# `Õ*’=ÅÜ«∞O`À ##∞fl K«∞\˜ì <å‰õΩ ~°HQΔõ Í xezOk.
Jk Jyfl =ÅÜ«∞O WOHõ U ^Œ∞+ì̈âH◊ Î© ##∞fl ã¨g∞Ñ≤OK«^∞Œ . J=∞‡ ~°HΔõ <å‰õΩ
N~å=∞~°H.Δõ J^Õ ™ê~Úâ◊H.Î̃ „¿Ñ"Õ∞ <Õ#∞. <Õ<Õ „¿Ñ=∞.——
13.12.2005
áêi÷= <å=∞ ãÖ=`«û~°O. =∂~°tæ ~° =∂ãÖ. Hõ$uÎHõ #Hõ„Δ `«O „`«Ü∂≥ ^Œt,
=~°˚ ºO ÖË^∞Œ .
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 225
L^ŒÜ∞« O 7 QÆO. 30 x.Å‰õΩ ÉÏÉÏ á¶⁄\’ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ~°∞Û#fl <å‰õΩ

+≤i_ô ÉÏÉÏ á¶⁄\’ ÃÑ\ÏìÅx JxÑ≤OzOk. +≤i_ô ÉÏÉÏ á¶⁄\’ ÃÑ\ÏìÅ#fl
HÀiHõ f„="≥∞ÿ ÉèÏã¨¯~°=∞‡x fã¨∞‰õΩx ™ê~Ú™Èì~∞° H˜ "≥àÏ§#∞. <Õ#∞ `≥Åx¡
^Œ∞ã¨∞ÖÎ ’¡ L#fl á¶⁄\’ H˘<åÅx J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍh, JHõ¯_» HÍëêÜ«∞^Œ∞ã¨∞ÖÎ ’¡
L#fl á¶⁄\’ LO_»@O =Å# "Õ~ˆ ™Èì~∞° H˜ "≥àÏ§=Ú. JHõ¯_» Jã¨Å∞ +≤i_ôÉÏÉÏ
á¶⁄\’<Õ ÖË^∞Œ . HÍëêÜ«∞ ^Œ∞ã¨∞ÖÎ ’¡ L#fl á¶⁄\’ ÃÑ@ì@"Õ∞ ™êfiq∞ x~°Ü ‚ ∞« O
J#∞‰õΩx ÉèÏã¨¯~°=∞‡x "≥Ú^Œ\ ˜ ëêÑ¨Ù‰õΩ "≥o§ P á¶⁄\’<Õ `≥=∞‡x K≥áêÊ#∞.
Pq_» `≥KåÛ~°∞. „`À=Ö’ ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
8.8.05# HõÅÖ’ +≤i_ô ÉÏÉÏ h‰õΩ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞ `≥¿ãÎ HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞ Hõ^• <Õ#∞
J_çyOk. Wq `≥KåÛˆ~q∞@x J_çQÍ=Ù Hõ^•! JO^Œ∞Hˆ HÍëêÜ«∞ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞
L#fl á¶⁄\’<Õ h KÕ`« H˘xÑ≤Oz P ^Œ∞ã¨∞ÅÎ `À L#fl á¶⁄\’ ~°∂ÑÖÖ’ h
WO\’¡H˜ =KåÛ~°∞. P HÍëêÜ«∞ ^Œ∞ã¨∞ÖÎ Ë h‰õΩ W™êÎ#∞—— Jx K≥ÑÊ≤ # `«~∞° "å`«
`≥Åx¡ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ `À á¶⁄\’ H˘#ÖË^#Œ fl ÉÏ^èŒ fiOk. WO\˜H˜ =zÛ ÉèÏã¨¯~°=∞‡,
<Õ#∞ á¶⁄\’ ÃÑ\˜ì Ç¨~°u Ñ¨\Ïì=Ú.
¿ã=∂º áêÜ«∞ãÖ ™êfiq∞ „¿Ñ~°}`À y<≥fl‰õΩ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù, ‰õΩO‰õΩ=∞ ÃÑ\˜ì
KÕâß#∞.
x#fl ~å„u ^è~Œ ‡° ™ê~Úx „Ñ¨™êkOK«=∞x „"å~ÚOz L^ŒÜ∞« O +≤i_ô
ÉÏÉÏ á¶⁄\’ ÃÑ\Õì K«_O» ™êfiq∞ ''J^Œ∞ƒù`b« Å——. <å `«O„_ç +≤i_ô ÉÏÉÏ, á¶⁄\’
~°∂ÑÖÖ’ WO\’¡ "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ „Ñ¨"tÕ OKå~°∞. <å `«b¡ `«O„_ô ##∞fl
Pj~°fikOKÕ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞#ÿ k.
15.12.05
L^ŒÜ∞« O 5.30 QÆOIIÅ‰õΩ PkÅH˜Δ ‡ D ~ÀA ''^Œ`Î« [Ü«∞Ou—— Jx
226 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
áê^Œ #=∞™ê¯~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. Pq_» K≥a`ÕHÍx D ~ÀA ^Œ`[Î« Ü«∞Ou
Jx <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. 14 `åII ™êÜ«∞O„`«O gkèÖ’H˜ KÕ=∞O`«∞Å∞ =¿ãÎ
=¸_»∞ =¸~°Å∞ H˘<åfl#∞. +≤i_ô ÉÏÉÏ á¶⁄\’H˜ Ñ¨ÓÅ∞ ÃÑ\˜ì JÅOHÍ~°O KÕã≤
^Œ`Î« [Ü«∞OuH˜ =ÚO^Õ +≤i_ô ÉÏÉÏ (<å `«O„_ç) á¶⁄\’ ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ~°x
P#O^ŒO`À L<åfl#∞. pÔ~H˘x ccH˜ ÃÑ@ì=∞x ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞. =∞Ok~°OH˜ "≥o§ JHõ¯_» #∞Oz ™Èì~∞° ‰õΩ "≥o§ ™êfiq∞ ^èiŒ OKÕ
~°OQÆ∞ p~°H˘<åfl#∞. JHõ¯_» XHõ á¶êi<£ ¢ãÎ‘ ''<≥ã· π HõÅ~ü—— JOk. ™êfiq∞ Pq_»
^•fi~å J#fl@∞¡ ÉèÏqOz `«$Ñ≤QÎ Í p~° fã¨∞‰õΩ<åfl#∞. |Ü«∞@ #∞Op ™êfiq∞
^Œ~≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞.
L^ŒÜ«∞O 8 QÆOIIÅH˜ y<≥fl‰õΩ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨Óã≤ HõàÏº}O ÉÁ@∞ì ÃÑ\ì̃
¿ã=∂º áêÜ«∞ãÖ KÕã≤ qâ◊fiHõàÏº}ÏxH˜ ##∞fl XHõ ÑïHõ~O° QÍ Ñ¨k =∞OkH˜
Ñ¨xH˜ =KÕÛ q^èOŒ QÍ "å_»∞H˘=∞‡x <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ „áêi÷OKå#∞. "≥Ú^Œ\ ˜
„Ñ¨™ê^ŒO U ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ fã¨∞‰õΩO\Ï~À Jx J#∞‰õΩ<åfl#∞. 'cc—H˜ p~°
ÃÑ\ì̃ "≥Ú^Œ\ ˜ „Ñ¨™ê^ŒO ÃÑ_»^•=∞x J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍx, cc WO\’¡ ÖË^∞Œ .
ZHõ¯_çHÀ "≥o§Ok. 11 QÆOII =~°‰Ωõ K«∂âß#∞. ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’
'"≥Ú^Œ\ ˜ „Ñ¨™ê^ŒO Pk ÅH˜Δ ‡H˜ ÃÑ@∞ì. L^ŒÜ∞« O P ~°∂ÑÖÖ’<Õ =zÛ h‰õΩ ^Œ`Î«
[Ü«∞Ou Jx `≥eÜ«∞KÕãO≤ ^Œx K≥ÑÊ≤ # `«~∞° "å`« "≥O@<Õ PkÅH˜Δ ‡x Ñ≤eKå#∞.
Pq_» =KåÛ~°∞. Pq_» KÕ`« Ç¨~°u Ñ¨\ Oì̃ z „Ñ¨™ê^ŒO ÃÑ\Ïì#∞. Pq_»#∞
ÑÖÑ≤OK«\ÏxH˜ QÆ∞=∞‡OÖ’H˜ "≥àÏ§#∞. JHõ¯_» cc L#flk. "≥Ú^Œ\ ˜ „Ñ¨™ê^ŒO
™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ Pk ÅHΔ̃ ‡ ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ „Ñ¨™ê^ŒO ã‘fiHõiOKå~°∞. Wk
[iy# `«~∞° "å`Õ cc ~å=@O <å‰õΩ, PkÅHΔ̃ ‡H˜ Pâ◊Û~°ºO "ÕãO≤ k. ccx
‰õΩsÛÖ’ ‰õÄ~ÀÛ=∞x p~°ÃÑ\˜,ì Ç¨~°u Ñ¨\ì˜ „Ñ¨™ê^ŒO ÃÑ\Ïì#∞. +≤i_ô ÉÏÉÏ P
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 227
~°∂ÑÖÖ’ =zÛ p~° Hõ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. U ~°∂ÑÖÖ’#~Ú<å ~å=K«∞Û. ccÖ’

+≤i_ô ÉÏÉÏ<Õ K«∂ã¨∞H˘x KåÖÏ P#OkOKå#∞. D ~ÀA ™êfiq∞
J#∞„QÆÇÏ≤ Oz# bÅ J^Œ∞ƒùÒ« ! =∞~°záÈÖËxk.
26.12.05
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°O #∞Oz =zÛ# `«~∞° "å`« KåÖÏ ^Œ∞ódOKå#∞.
''™êfig∞! <å 70= [#‡k<À`«û"åxH˜ #∞=Ùfi =∂\Ï¡_ç ##∞fl, ##∞fl #q∞‡#
"åà◊§x. P#O^ŒÃÑ@∞ì D PÅã¨ºO Éèií OK«ÖxË k. <å rq`« K«i„`« =ÚyOK«∞——
Jx "Õ_∞» ‰õΩ<åfl#∞. `«~∞° "å`« ™êfiq∞ =∂#ã≤HOõ QÍ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''~°K~« Ú`« XHõ #=Å „"å™êÎ_∞» . P #=Å ZÑ¨C_»∞, U q^èOŒ QÍ
=ÚyOKåÖ’ J`«xH˜ `≥Å∞ã¨∞. áê~î‰° Ωõ Å∞ =ÚyOÑ¨Ù HÀãÖ `˘O^Œ~Ñ° _¨ H» õ Z^Œ∞~°∞
K«∂_®e. J^Õ q^èOŒ QÍ h K«i„`« ZÑ¨C_»∞ =ÚyOKåÖ’ <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. #∞=Ùfi
`˘O^Œ~Ñ° _¨ #ç O`« =∂„`å# =ÚyOÑ¨Ù [~°Q^Æ ∞Œ . ã¨ÇÏ¨ #O`À xsHÕΔ K«∞. =ÚyOÑ¨Ù
U Hõ}
Δ OÖ’<≥<· å [~°Q=Æ K«∞Û. P Hõ}
Δ O HÀãÖ Z^Œ∞~°∞K«∂_»∞.——
Jx ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ `«~∞° "å`« ™êfiu"å# HÀãÖ Z^Œ∞~°∞K«∂¿ã
=Ú`«ºÑ¨Ù zÑ¨ÊÖÏ P Hõ}
Δ O HÀãÖ <å xsHõ}Δ „áê~°OÉèOí J~ÚOk.
27.12.2005
D ~ÀA <å 70= [#‡k# ãÖ^Œ~ƒ° Où QÍ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ‰õΩ Ç¨Ï$^ŒÜ∞«
Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞iÊOKå#∞. D ~ÀA L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ ^Œ~≈° #O W=fiÖË^∞Œ . <å‰õΩ
Ug∞ ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . qâ◊fi=∞O`å xO_ç# <å ™êfiq∞x <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’
^Œi≈OK«∞‰õΩx `«$Ñ≤Î Ñ¨_®¤#∞.
228 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
27.12.2005
„H˜ã‡¨ ãπ ãÖ^Œ~ƒ° Où QÍ ™êfiq∞ =∞Ok~åxfl JÅOHõiOKå~°∞. L^ŒÜ∞« O
"åà◊√§ JÅOHõiOz# "å\˜Ö’ XHõ #Hõ„Δ `«O <Õ#∞ ‰õÄ~°∞Û#fl KÀ@ Ñ¨_ç L#flk.
fã¨∞HÀ"åÖÏ ... =^•Ì? Jx ãÖ^ÕÇÏ≤ Oz <Õ#∞ fã¨∞HÀHõáÈ~Ú<å "åà◊√§
ZÖÏQÍ fã≤ áêˆ~™êÎ~x° ™êfiq∞ „¿Ñ~°}`À <å`À `≥K∞« Û‰õΩ<åfl#∞. #Hõ„Δ `«O
QÆ∞iOz ™êfiq∞ WÖÏ „"å~ÚOKå~°∞.
''kq #∞O_ç Éè∞í qH˜ ky# `å~å ... #Ü«∞#`å~å! h #Ü«∞<åÅ
HÍO`«∞Å∞ qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤OKå~Ú. h #Ü«∞#HÍOu H˜~}° ÏÅ∞ Ñ¨_#ç =ºH˜ÖÎ ’
=∂Ü«∞ `˘Åy Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O`å "≥Å∞QÆ∞ xO_ç P "≥Å∞QÆ∞Ö’ ##∞fl ^Œi≈™êÎ~∞° .
`å~å ... '#Ü«∞#`å~å!—
<å 70= [#‡k# ãÖ^Œ~ƒ° Où QÍ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ „Ñ¨™êkOz# "≥ÅÖËx
HÍ#∞Hõ ¿ã= ''=∂#=Ù_çx =∂^è=Œ Ù_çQÍ =∂~°Û@O—— D <≥Å 13= `Õn# +≤i_ô
ÉÏÉÏ á¶⁄\’ ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ~°∞. <å `«e¡ ™ê~Ú=∂`«, <å `«O„_ç +≤i_ô
ÉÏÉÏ. W^Œ~Ì ∂° Hõeã≤ [iÑ≤Oz# <å [#‡k# "Õ_∞» Hõ J`«ºO`« "≥É· =íè OQÍ
"åà◊§ ã¨xflkèÖ’ [~°∞Ñ¨Ù‰õΩx, "åà◊§ k"åºjã¨∞ûÅ∞ á⁄O^Œ@O <Õ#∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl
[#‡[#‡Å ã¨∞Hõ$`«O HõO>Ë "åà◊§ k=º„¿Ñ"Õ∞ <åH© J~°›`#« ∞ „Ñ¨™êkOzOk.
<å „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ `«e^¡ OŒ „_»∞ÖÏ~å! g∞‰õΩ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ó~°fiHõ áê^•aè
=O^Œ#=ÚÅ∞! `«fi~°Ö’ ##∞fl g∞ =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° ÛHÀO_ç.
™êfig∞! #∞=Ùfi JO^Œsfl 'ÉOQÍ~°∂— JO\Ï=Ù. <Õ#∂ JÖÏˆQ Ñ≤Å=<å!
J<åfl#∞. ™êfiq∞HÍ^Œ∞ HÍ^Œ∞! ã≤OQÍ~°O!—— J<åfl~°∞. ã≤OQÍ~°O Uq∞\˜ ™êfiq∞!
J<åfl#∞. ''|OQÍ~°∂ JO>Ë |OQÍ~°O. <Õ#∞ |OQÍ~°O ÑÖÑ≤™êÎ#∞. "åà◊§x
K«Hõ¯QÍ Ñ¨Ù@O ÃÑ\˜ì =∂e#ºO `˘ÅyOz *Ï˝#=O`«∞efl KÕã≤ "åà◊§x
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 229
*Ï˝#=∞}∞Å`À ã≤OQÍiOK«∞. =∂#=ÙxH˜ "≥~· åQÆº"Õ∞ ã≤OQÍ~°O. L`«|Î OQÍ~°O

HõO>Ë =∞}˜ á⁄ky# |OQÍixˆH qÅ∞= Z‰õΩ¯=. =∂#=Ù_»∞ *Ï˝#, "≥~· åQÆº=Ú
Å<Õ PÉè~í }
° =ÚÅ#∞ ã≤OQÍ~°OQÍ ^èiŒ OK«@"Õ∞ x["≥∞#ÿ PÉè~í } ° ÏÅ∞. P
=∂#=Ù_Õ ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ x["≥∞#ÿ Éè‰í Ωõ _Î ∞» .——
1.1.2006
u^ä∞Œ Å „Ñ¨HÍ~°O D ~ÀA <å 70= [#‡k# ãÖ^Œ~ƒ° Où QÍ ™êfiq∞
=∂\Ï¡_`» å~°x J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍx, ™êfiq∞ =∞ø#"Õ∞ =Ç≤ÏOKå~°∞. "Õ^#Œ `À
L#fl <å‰õΩ =∞^è•ºÇ¨ÏflO ^Œ$â◊ºOÖ’ ''XHõ Q˘_»∞QÆ∞, Q˘_»∞QÆ∞Ö’ „Ñ¨HÍtã¨∂Î XHõ
=∞}˜—— HõxÑ≤OzOk. ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ . ''#∞=Ùfi *Ï˝#=∞}˜q. <å
h_»Ö’ h=Ù „Ñ¨âßO`«OQÍ LO_»∞. 70= [#‡k# ãÖ^Œ~ƒ° Où QÍ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
`«ÑÊ¨ Z=fi~°∂ W=fiÖËx "≥ÅÖËx HÍ#∞Hõ W=fiÉ’`«∞<åfl#∞. qâßfiãÖ`À Z^Œ∞~°∞
K«∂ã¨∂Î LO_»∞!——
5.1.2006
=∞^è•ºÇ¨ÏflO q#fl =∂@ ''zO`«ÑO¨ _»∞ Ñ¨ÙÅ∞ã¨∞ á⁄~Úº—— J~°O÷ -
'zO`«— =^Œ∞,Ì 'ÑÖ_»∞— - *Ï˝#O ÑÖ_çOk, ''Ñ¨ÙÅ∞ã¨∞ á⁄~Úº—— - „¿Ñ=∞~°™êxfl
JO^ŒiH© ÑÖK«∞.——
H©~Δ ™° êQÆ~° =∞^ä#Œ OÖ’ q+¨=Ú, J=∞$`«=Ú ~Ô O_»∂ =KåÛ~Ú. q+¨=Ú
t=Ù_»∞ áê#O KÕã,≤ J=∞$`«O ^Õ=`«Å‰õΩ ÑÖKå_»∞. h JO`«~O° QÆ =∞^ä#Œ OÖ’
=∞OzH˜, K≥_∞» ‰õΩ [iy# áÈ~å@OÖ’ Dâ◊fi~°∞x Hõ$Ñ¨`À K≥_∞» ãÖÇ¨ÏiOÑ¨|_ç,
h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O J=∞$`«O`À xO_çáÈ~ÚOk. q+¨μ=‚ ¸iÎ ^Õ=`«Å‰õΩ J=∞$`«O
ÑÖz#@∞¡ hÖ’x *Ï˝<å=∞$`åxfl ^≥=· O HÀãÖ Ñï`«ÑO≤ KÕ "åà◊§‰õΩ ÑÖK«∞.——
230 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
''™ê~Ú Hõ$+¨μ_‚ ∞» <å‰õΩ WKÕÛ "≥ÅÖËxHÍ#∞Hõ `å#∞ <å "å_»∞ HÍ=@"Õ∞.——
Éè‰í Ωõ _Î ∞» , ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ XHõ¯\˜ HÍ=@"Õ∞ ÉèHí HÎ˜ ˜ Ñ¨~åHÍ+¨.ì Éè‰í Ωõ _Î Hç ˜ WO`«HOõ >Ë
Uq∞ HÍ"åe?
''Ñ¨~=° ∞ „¿Ñ=∞Ö’ b#O J~Ú# Éè‰í Ωõ _Î ∞» ^è#Œ ºrq.——
F Éè‰í Ωõ _Î ®! D qâ◊fiOÖ’x „Ñü J}∞=Ù, ã¨$+≤Öì ’x r=~åã¨∞Åhfl
h‰õΩ â◊`H« À\˜ =O^Œ<åÅ∞ „¿Ñ=∞`À ã¨=∞iÊã¨∞<Î åfl~Ú. h k=º Pjã¨∞ûÅ∞
JO^ŒK~≥ Úº—— QÆ∞~°∞^Õ"å! h Ñ¨~=° ∞ „¿Ñ=∞Ö’ b#O J~Ú# <Õ#∞ ^è#Œ ∞º~åex.
h áê^ŒÑ^¨ •‡Å‰õΩ <å #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞.
12.2.2006
''™ê~Ú t~À*ÏÅ∞ â◊H=Î̃ O`«"∞≥ #ÿ K≥`· #« º H˜~}
° ÏÅ∞. P H˜~}
° ÏÅ∞
qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz# K≥`· #« º *’º`«∞Å∞. D *’º`«∞Å∞ „Ñü =∂#=
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ JYO_» *’º`«∞Öˇ· "≥ey qâ◊fi=∞O`å t=â◊HÎ˜ =∞Ü«∞O HÍ"åe.
ã¨`º« ™ê~Ú H©iÎ ^Õâ^◊ âÕ ßÅ∞ "åºÑ≤Oz qâ◊fi=∞O`å ™ê~Ú=∞Ü«∞O HÍ"åe. D
[QÆ=∞O`å „¿Ñ=∂ÅÜ«∞O. ã¨`º« ™ê~ÚH˜ xÅÜ«∞O.
=∂#=Ù_çÖ’ ~åQÆO, ^Õfi+Ö, JÇ¨ÏOHÍ~°O, <åk J#fl =∞=∞HÍ~°O,
™êfi~°÷O J<Õq ÑÖK«=∞Ç¨áê`«HÍÖˇ· (ÑÖK«=∞Ç¨áê`«Hõ=ÚÅH˜ ™êfiq∞
`≥eÜ«∞KÕã#≤ H˘`«Î J~°O÷ ) =∂#=Ùx ^•#=ÙxQÍ KÕã≤ áê`åà◊OÖ’H˜ J}˜z
"Õã∞¨ <Î åfl~Ú.
F =∂#=Ù_®! ™êfi~°O÷ g_ç hÖ’x =ºHÎ̃`fi« O qHõãO≤ Ñ¨KãÕ #≤ h
=∂=#`«fiÑ¨Ù Ñï=∞àÏÅ∞ qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz ã¨∞QÆO^èŒ Ñï=∞àÏÅ#∞
"≥^[Œ Å∞¡`å~Ú.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 231
15.1.2006
~å„u ã¨fiÑ¨flOÖ’ ÉèÏã¨¯~°=∞‡`À ''Åe`å^ÕqH˜ ~ˆ Ñ¨Ù ‰õΩO‰õΩ=∞ Ñ¨Ó[
KÕ^•Ì=Ú ~°O_ç—— Jx K≥áêÊ#∞.
18= `Õn |∞^è"Œ å~°O =∂ J=∂‡~Ú =∞}˜, HÀ_»Å∞ J#flÑ¨Ó~°‚ Ñ¨Ù@Ñì i¨ Î
=KåÛ~°∞. J#flÑ¨Ó~°H‚ ˜ <å HõÅ q+¨Ü∞« O K≥ÑÊ≤ Åe`å ^ÕqH˜ ‰õΩO‰õΩ=∞ Ñ¨Ó[
K≥Ü∞« º=∞x K≥áêÊ#∞. `«#∞ _èbç ¡ #∞Oz ÅH˜Δ ‡, ã¨~ã° fi¨ u q„QÆÇ¨ Å∞ `≥KåÛ#x,
Jq `«# ''Ñ¨~∞° û——Ö’<Õ L<åflÜ«∞x, "å\˜H˜ Ñ¨Ó[ KÕ™êÎ#x K≥ÑÊ≤ Ok. ÅHΔ̃ ‡,
ã¨~ã° fi¨ `«∞Å#∞ ™êfiq∞ áê^•Å =ÚO^Œ∞‰õΩsÛÖ’ ÃÑ\˜ì J#flÑ¨Ó~°‚ „â◊^`úŒ À Åe`å^Õq
<å=∂Å∞ K«^∞Œ =Ù`«∂ Ñ¨Ó[ KÕãO≤ k. 18= `Õn |∞^è"Œ å~°O, 19= `Õn
QÆ∞~°∞"å~°O Ñ¨Ó[ [iy# `«~∞° "å`« =∞^è•ºÇ¨ÏflO ''™ê~Ú=∂`å! Åe`å^ÕqH˜
‰õΩO‰õΩ=∞ Ñ¨Ó[ K≥Ü«∞º=∞x ÅH©Δ ‡ ã¨~°ã¨fi`«∞Å‰õΩ KÕ~ÚOKå"Õq∞@x
„áêi÷OKå#∞. JÑ¨C_»∞ ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
1983= ãÖ=`«û~°OÖ’ P q„QÆÇ¨Å∞ f~ÚOz, Z=iHÀ
WÑ≤ÊOz#Ñ¨C_»∞ Jq WO\’¡Oz "≥o§áÈÜ«∂Ü«∞x KåÖÏ U_®Û=Ù. `«~∞° "å`«
1984= ãÖ=`«û~°O AÖˇÖ· ’ QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞H˜ #∞=Ùfi "≥Ú^Œ\ ™˜ êi Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î
=zÛ, "≥à¡ı =ÚO^Œ∞ <å á¶⁄\’H˘x fã¨∞‰õΩ"≥àÏ§=Ù. P á¶⁄\’ ÃÑ>Ëì =ÚO^Œ∞
1983= ãÖ=`«û~°OÖ’ t=Ù_»∞, áê~°fiu =∞iH˘xfl á¶⁄\’Å∞ ÃÑ_ç`Õ Jq
‰õÄ_® f~ÚOKÕâß#∞. PO[<ÕÜÚ« _≥<· å xÅ∞™êÎ_x» ÃÑ_ç`Õ Jn f~ÚOKå#∞.
`«~∞° "å`« ÅH˜Δ ‡, ã¨~ã° fi¨ u, +≤i_ô ÉÏÉÏ á¶⁄\’Å∞ ‰õÄ_® f~ÚOKå#∞. J=hfl
f~ÚOzOk. ''<Õ<—Õ — Jx JÑ¨C_»∞ h‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. D á¶⁄\’ J~Ú<å
xÅ∞ã¨∞OÎ ^À ÖË^À#x J#∞‰õΩO@∂ <å á¶⁄\’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl=Ù. QÆ∞~°∞=ÙQÍ =zÛ
h KÕ`« W~°"·≥ Ü≥ÚHõ¯ (21) ãÖ=`«û~åÅ∞ ™ê^è#Œ KÕ~ÚOz, J^≥· fi`« ã≤u÷ H˜
232 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
KÕ~åÛ#∞. QÆ∞~°∞"Õ ^Õ=Ù_çx K«∂Ñ≤OKåe. ^Õ=Ù_Õ QÆ∞~°∞=ÙQÍ =zÛ f~ÚOz#
á¶⁄\’Å#∞ 2006 ãÖ=`«û~°OÖ’ Jhfl h‰õΩ KÕ~∞° ™êÎ#∞. JO^Œ∞Hˆ h 70=
[#‡k<åxH˜ +≤i_ô ÉÏÉÏ á¶⁄\’ h KÕ`Õ `≥ÑÊ≤ Oz _çâO◊ |~°∞ 2005Ö’
ÃÑ\ì̃OKå#∞. WÑ¨C_»∞ J#flÑ¨Ó~°‚ KÕ`« ÅH©Δ ‡, ã¨~ã° fi¨ u q„QÆÇ¨ Å∞ `≥ÑÊ≤ Oz
Ñ¨Ó[ KÕ~ÚOKå#∞.——
Jx `≥eÜ«∞KÕã#≤ `«~∞° "å`« <å P#O^ŒO Hõhfl\˜ ^è•~°Å∞QÍ P
`«Å∞¡Å#∞ Jaè¿+HÕKå~Ú.
7.2.2006
‰õΩ~åÎàO◊ Ñ‘~åî kèÑ`¨ ∞« Å∞ ÑÖÑ≤# ã¨fiÜ«∞O ã≤kú HÍm á¶⁄\’, ™ê=∞"ÕÔŒ
+¨}∞‡Yâ◊~‡° QÍ~°∞ WzÛ# Åe`å^Õq á¶⁄\’ ‰õΩsÛOÖ’z fã≤ QÀ_»‰Ωõ ÃÑ_»^•=∞x
"Õ∞‰õΩÅ∞ H˘\Õì Kå#∞. Ñ¨~fi° `«O Z`«∞‰Î Ωõ #fl PO[<ÕÜÚ« _ç á¶⁄\’ XHõ\ ˜ "Õ∞‰õΩÅ∞
ÃÑ@ì=∞x ™êfiq∞ cc ^•fi~å K≥ÑÊ≤ OKå~°∞.
PO[<ÕÜÚ« _ç á¶⁄\’ H˘O^•=∞x "≥o§# <å‰õΩ „`À=Ö’ ã¨∞|ƒÅHΔ̃ ‡
QÍ~°∞ HõxÑ≤Oz "åo§O\’¡ ''PO[<ÕÜÚ« _ç „Ñ¨™ê^ŒO—— Jx K≥ÑÊ≤ |∂Ô~Å∞
ÃÑ\Ïì~∞° . PO[<ÕÜÚ« _ç á¶⁄\’ HÀãÖ u~°∞QÆ∞`«#fl <å‰õΩ P q^èOŒ QÍ „Ñ¨™ê^ŒO
ÃÑ\Õì K«_O» ™êfiq∞ bÅ!
ãÖr=x Ñ¨~fi° `«O Z`«∞‰Î Ωõ #fl PO[<ÕÜÚ« _ç á¶⁄\’ 'ÖÏq∞<Õ\—ò KÕ~ÚOz
`≥KåÛ#∞. Ñ¨^=Œ `åsY∞ â◊√„Hõ"å~°O<å_»∞ J#∞HÀ‰õΩO_® =∂ =∞#=_»∞
*’wO„^Œ, J#flÑ¨Ó~°‚ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î =KåÛ~°∞. ™êfiq∞ ãÖHõÅÊOQÍ ÉèÏqOz *’wO„^Œ
KÕ`« á¶⁄\’ ÃÑ\Õì z Ç¨~°u Ñ¨\Oì˜ Kå#∞. ™êfiq∞ "å_çx Z#∞flH˘x, „ÉÇ¨Ï‡Kåi
KÕ`« „áê} „Ñü+ª̈ KÕ~ÚOKå~°∞. WHõ¯_çH˜ XHõ¯ ~ÀA HÀãÖ _èbç ¡ #∞Oz
~°ÑÊ≤ Oz ™êfiq∞ ''J^Œ∞ƒù`b« Å—— „Ñ¨îŒ ≈OKå~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 233
`«~°∞"å`« ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ÉèÏ+¨Ö’ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''<Õ#∞

f~ÚOz# PO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞ á¶⁄\’ uiy D ~ÀA h‰õΩ WKåÛ#∞. D á¶⁄\’
âßâ◊fi`«OQÍ h`À LO@∞Ok. P ~ÀA# h=Ù ZO`« U_®Û"À <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞!
U_çÑO≤ K«@O, #qfiOK«@O ™ê~ÚH˜ ã¨~^° •! <Õ#∞ Uq∞ KÕã<≤ å ##∞fl #q∞‡
<å áê^•Å#∞ q_»∞=x h ÉèHí Î˜ ##∞fl ZO`À P#O^Œ ÃÑ_»∞`«∞#flk. `«fi~°Ö’<Õ
h =^ŒHÌ ˜ =zÛ x#∞fl P#O^ŒOÖ’ =ÚOz `ÕÅ∞™êÎ#∞. <Õ#∞ „¿Ñ=∞ â◊HHÎ̃ ˜
^•ã¨∞_»#∞!——
19.2.2006
''™êfiq∞ HÍ~°∞ kQÆ∞`«∞#fl á¶⁄\’ H˘<åÅx ZÑ¨Ê\˜ #∞OKÀ HÀiHõ.
J@∞=O\˜ ÃÑ^ŒÌ á¶⁄\’ XHõ\ ˜ H˘x ÖÏq∞<Õ+<¨ £ KÕ~ÚOKå#∞. á¶⁄\’ fã¨∞‰õΩx
™êÜ«∞OHÍÅO WO\˜H˜ "≥à√◊ `«∞O>Ë J#∞HÀ‰õΩO_® ÉèÏã¨¯~°=∞‡ HõxÑ≤OKå~°∞.
Pq_»x á¶⁄\’ Ñ¨@∞ìHÀ=∞x K≥áêÊ#∞. Ñ¨ÓÅ∞H˘x WO\˜H˜ =KåÛHõ Pq_»x
QÆ∞=∞‡OÖ’<Õ LO_»=∞x, QÆ∞=∞‡OÖ’ hà◊√§ [e¡, =ÚQÆ∞"æ ãÕ ≤ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù, ‰õΩO‰õΩ=∞
K«e,¡ á¶⁄\’~°∂ÑÖÖ’ ™êfiq∞ =zÛ HÍ~°∞ kQÆ∞`«∞<åfl~°#fl P#O^ŒOÖ’ Z„~°hà◊√¡
fã≤ H˘|ƒiHÍÜ«∞ H˘\Ïì#∞. "Õ∞=Ú á¶⁄\’ WO\˜H˜ `≥zÛ# "≥O@<Õ ã¨∞|ƒÅH˜Δ ‡
QÍ~°∞ =KåÛ~°∞. „Ñ¨g∞Å ‰õÄ_® =zÛOk. <Õ#∞, "åà◊√§ =ÚQÆ∞~æ ∂° Hõeã≤
™êfiq∞x WO\’¡H˜ fã¨∞‰õΩx =zÛ H˘`«Î HõsÛÑ¶π g∞^Œ á¶⁄\’ ÃÑ\ì̃ Ç¨~°u
Ñ¨\Ïì=Ú. ÉèÏã¨¯~°=∞‡ Ñ¨ÓÅ^ŒO_» `≥zÛ"Õâß~°∞. ã¨∞|ƒÅH˜Δ ‡ QÍ~°∞ J~°\ ˜ Ñ¨à√◊ §
`≥KåÛ~°∞. Jq „Ñ¨™ê^ŒOQÍ ÃÑ\Ïì#∞.
[#=i 18, 19= `ÕnÅÖ’ J#flÑ¨Ó~°‚ ÅHΔ̃ ‡, ã¨~ã° fi¨ `«∞Å‰õΩ Ñ¨Ó[
KÕÜ∞« @O, =∞m§ <≥Å u~°Q‰Æ Ωõ O_®<Õ D <≥Å Ñ¨^=Œ `Õn# PO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞
„Ñü+¨,ª 19= `Õn ™êfiq∞ HÍ~°∞ kQÆ∞`«∞#fl á¶⁄\’ Ñ¨Ó[ÅO^Œ∞HÀ=@O, JO`å
234 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
„Hõ=∞|^ŒOú QÍ [iyOk. t=áê~°fi`«∞Å∞, ÅH˜Δ ‡, ã¨~ã° fi¨ u z#fl á¶⁄\’Å∞ H˘x
™êfiq∞ áê^•Å =^ŒÌ ÃÑ\Ïì#∞. JO`å ™êfiq∞ ãÖHõÅÊO. <Õ#∞ áÈQ˘@∞ì‰Ωõ #fl
^Õ=`å=¸~°∞ÅÎ hfl ~å=@O, <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ~å=@O JO`å ™êfiq∞ ''=∂ã¨~ì ü
áê¡<!£ ——
25.2.2006
~å„u ã¨fiÑ¨flO. ''XHõ QÆ∞_ç, P QÆ∞_çÖ’ ^Õ=`« HÍm=∂`« J#∞‰õΩO\Ï#∞.
JHõ¯_» <Õ#∞, XHõ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ L<åfl=Ú. J`«#∞ ÉÏQÍ |eã≤ #Å¡QÍ
xQÆxQÆÖÏ_»∞`«∞#fl Q˘éˇá] È`«∞#∞ `≥zÛ `«Å #iHÍ_»∞. `«Å `≥y Ñ¨_Oç k. ~°HOÎõ
zOk <åÃÑ· Ñ¨_Oç k. `«~∞° "å`« XHõ #Å¡x |@ì LÜ«∂ºÅÖÏ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x Q˘éˇá] È`«∞
â◊s~åxfl P |@ìÖ’ "Õã≤ Hõu`Î À =ÚHõ¯Å∞, =ÚHõ¯Å∞QÍ #iHÍ_»∞. P 'HõÅ—H˜
J~°O÷ `≥eÜ«∞ÖË^∞Œ .
~å„u Ñ¨k QÆO@ÅH˜ ^Œ$â◊ºO ''XHõ ^èŒ#ã¨∞û ÉÏ}O ÖË‰õΩO_®
HõxÑ≤OzOk.—— ÉÏ}O ÖË^qÕ ∞\˜? J#∞‰õΩ<åfl#∞.
26.2.2006
t=~å„u ~ÀA =∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»QÍ ''™êfig∞! D
t=~å„uH˜ <å‰õΩ ãÖ^ÕâO◊ Uq∞™êÎ=Ù—— Jx J#∞‰õΩO@∂ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞.
™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
x#fl ''HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz# ''ÉÏQÍ |eã≤# Q˘éˇá] È`«∞ `«Å #~°H@ õ O——
JO>Ë =∂Ü«∞Hõq∞‡# =∞#ã¨∞ `«Åa~°∞ã¨∞`«#O`À <Õ#∞, <Õ#∞ JO@∂
„Ñ¨=iÎã∞¨ OÎ k. J^Õ JÇ¨ÏOHÍ~°O, P JÇ¨ÏOHÍ~°O J<Õ `«Å#∞ fã≤"Ü Õ ∞« @O,
Q˘éˇ] â◊s~åxfl =ÚHõ¯=ÚHõ¯Å∞ KÕã#≤ @∞¡ JÇ¨ÏOáÈ~Ú# =∞#ã¨∞ûx =ÚHõ¯Å∞
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 235
=ÚHõ¯Å∞ KÕã≤ =∞#ã¨∞ ÖË‰Ωõ O_® KÕÜ∞« @O Jx HõÅH˜ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.

#Å¡x |@ì`À LÜ«∂ºÅ JO>Ë =∂Ü«∞Hõq∞‡# =∞#ã¨∞ ã≤~÷ `° fi« OÖËHõ J@∂
W@∂ TQÆ∞`«∞Ok.
ÉÏ}O ÖËx ^è#Œ ∞ã¨∞ûH˜ J~°O÷ - #∞=Ùfi h =∞#ã¨∞ûx ÉÏ}OÖÏ
"≥∂Hõ"Δ ∞Õ ÅHõΔ ºOQÍ <å "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ Z‰õΩ¯ ÃÑ\Ïì=Ù. h =∞#ã¨∞ <å =â◊O J~ÚOk.
h ÅHõΔ ºO <≥~"° iÕ Ok. JO^Œ∞Hˆ ÉÏ}O ÖËx ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞ K«∂Ñ≤OKå#∞. WÑ¨C_»∞
h =∞#ã¨∞û Ñ¨ÓiÎQÍ <å =â◊O J~ÚOk. #∞=Ùfi J=∞#ã¨¯ ã≤u÷ (=∞#ã¨∞ ÖËx
ã≤u÷ )Ö’ L<åfl=Ù. W^Õ h‰õΩ <Õ#∞ WKÕÛ ãÖ^ÕâO◊ .——
=ÚHÎ̃x „Ñ¨™êkOz# <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ áê^ŒÑ^¨ •‡Å‰õΩ ã¨ÇÏ¨ „ã¨ HÀ\˜
#=∞™ê¯~åÅ∞.
Hõ$ëê‚! UHÍO`« ¿ã=Ö’ `«#∞=Ù<Õ =∞~°z qâ◊fi=∞O`å xO_ç# h`À
J}∞=Ù J}∞=Ù Ñ¨ÙÅHÕz Ñï`«Ñ¨Î Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O`À x#∞fl KÕi P#O^Œ
~°™ê#∞Éè∂í u`À ~°ãã¨ fi¨ ~°∂Ñ¨Ù_≥#· hÖ’ HõÅã≤áÈÜ«∂#∞ =∞^Œ#QÀáêÖÏ!
8.8.2006
™êfig∞! ~ˆ Ñ¨Ù =∞Ç¨~°∞„^ŒÜ∂« QÆO Hõ^•! <åˆH^Œ~Ú<å ã¨∂K«# W=fi=∞x
„áêi÷OKå#∞. HõÅÖ’ ''ÃÑ^ŒÇÌ ¨ Å∞Ö’ QÀ_»H˜ Ñ¨>_ì̌ ∞» ÖÏ=Ù# XHõ QÍAQ˘@ìO
ã¨∞=∂~°∞ =¸_»∞ g∞@~°¡ á⁄_»∞QÆ∞# L#flk. ^•xÖ’ QÀ^è∞Œ =∞ =<≥fl~°OQÆ∞
ã¨~Ê° O L#flk. Q˘@ìOÖ’ #∞Oz |OQÍ~°∞ HÍO`«∞Å∞. H˘OK≥O Ñ≤O‰õΩ~°OQÆ∞`À
QÍAQ˘@ìO „Ñ¨HÍtã¨∞#Î flk. JHõ¯_Õ L#fl =∂ J=∞‡ ##∞fl ã¨~Ê° O ^ŒQ~æÆ H° ˜
~°=∞‡x Ñ≤ezOk.——
236 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
10.8.2006
HõÅH˜ J~°O÷ - QÍA Q˘@ìO JO>Ë ã¨Ê\ù H˜ õ eQÆO Jx, ã¨~Ê° O JO>Ë
J=∞‡ K≥`· #« ºâ◊HÎ˜ Jx, |OQÍ~°∞ HÍO`«∞Å∞ JO>Ë qâ◊fi=∞O`å xO_ç# QÍÜ«∞„f
=∂`« #∞Oz „Ñ¨HÍtOKÕ |OQÍ~°∞~°OQÆ∞ K≥`· #« º H˜~} ° ÏÅx, QÆ∞ÖÏc ~°OQÆ∞
J=∞‡ „¿Ñ=∞H˜ zÇ¨ÏflO Jx—— `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. `«e`¡ O« „_ç QÆ∞~°∞=Ù^=·≥ O JO\Ï~°∞.
=∂ J=∞‡ ~°∂ÑÖÖ’ ™ê~Ú=∂`« ##∞fl Ñ≤ezOk.
20.8.2006
=∞Ok~°OÖ’ ^Œ$â◊ºO ''=Ú‰õΩ¯‰õΩ `å_»∞ "Õã#≤ @∞¡, P `å_»∞ `≥y#@∞¡——
HõxÑ≤OzOk. ''á⁄QÆ~∞° "≥∂`«∞ Q˘_»∞‰¤ Ωõ =Ú‰õΩ¯‰õΩ `å_»∞ "Õã≤ ^•iH˜ `≥zÛ#@∞¡
h‰õΩ P q^èOŒ QÍ „`å_»∞ "Õã≤ <å ^ŒQ~æÆ H° ˜ `≥K∞« Û‰õΩ<åfl#∞. xtÛO`«QÍ LO_»∞——
Jx J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
QÆ∞~°∞^Õ"å! qâßfi^è•s! D qâ◊fi=∞O`å h JYO_» ã¨zÛ^•#O^Œ
~°∂ÑÖQÍ ^Œi≈ã¨∂Î P`å‡#O^ŒOÖ’ L<åfl#∞. <Õ#∞ L#fl D x"åã¨"∞Õ h
„¿Ñ=∂ÅÜ«∞OQÍ ÉèÏqOz ãÖ`«$Ñ≤`Î À L<åfl#∞.
29.8.2006
+¨+,ª≤ ™êfiu #Hõ„Δ `«O. =∞OQÆà"◊ å~°O <å áê^•Å∞ J=∞‡ áê^•Å∞QÍ
Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù, ‰õΩO‰õΩ=∞Å`À JÅOHõiOz ~å„u 9 QÆO 20 xq∞ëêÅH˜ „Ñü+≤Oì Kå#∞.
™êfiq∞ „¿Ñ~°}`À [iy# J=∞‡ áê^Œ „Ñü+¨`ª À <å‰õΩ Z@∞=O\˜ ãÖ|O^è=Œ ¸
ÖË^∞Œ .
QÆ∞~°∞^Õ"å! h J#∞„QÆÇ¨ÏOQÍ ÉèÏqOz x~°ƒùÜ«∞OQÍ L<åfl#∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë KÕãO≤ k #∞"Õfi. ^ÕÇÏ¨ O <Õ#∞HÍ#∞. HÍ|\ì̃ h áê^•Å∞ h"Õ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 237
„Ñü+≤Oì K«∞‰õΩ<åfl=Ù. nx Ñ¶Å¨ O ‰õÄ_® h^Õ. Hõ~‡° KÕâß#∞. P Hõ~‡° Ñ¶e¨ `«O
h^Õ. hˆH JiÊOKå#∞.
25.9.2006
=∞^è•ºÇ¨ÏflO ^Œ$â◊ºO - ''Ô~O_»∞ áê^•Å∞. ^•~°O áê^•Å‰õΩ K«∞@∞ì‰Ωõ x
=Ú_çÑ_¨ #ç @∞¡—— HõxÑ≤OzOk. ^•xH˜ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ ''„¿Ñ=∞
ã¨∂„`«O`À <å áê^•Å∞ |OkèOKå=Ù.——
26.9.2006
=∞^è•ºÇ¨ÏflO 3 QÆOII ã¨fiÑ¨flO ''<å g∞^Œ =∂„`«O =~°¬O Ñ¨_Oç k——
™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ ''hÃÑ· <å Hõ$áê =~°¬O J=∞$`«^•è ~°Ö·ˇ ‰õΩ~°∞ã¨∞#Î flk.
Jk "≥Å∞¡"·≥ x#∞fl =ÚOK≥`∞« `Î ∞« Ok.——
„Ñ¨É∂íè ! h Hõ$Ñ¨H˜ áê„`«∞~åe<≥#· <Õ#∞ J^Œ$+ì̈=O`«∞~åex. Hõ$ëê‚!
##∞fl J=∞$`« Ñ¨Ù„uHõ#∞ KÕâß"å! D â◊√Éèí ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ h áê^ŒÑ^¨ •‡Å‰õΩ
â◊`H« À\˜ #=∞™ê¯~åÅ∞.
19.11.2006
™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ ''##∞fl aO^Œ∞ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ J=∞‡QÍ NK«„HõOÖ’
|OkèOKå#x—— `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
=∞Ç≤ÏàÏk<À`«û=O ~ÀA# ''™êfig∞! <å áê„`« Uq∞\˜?—— Jx
=∞#ã¨∞Ö’ „áêi÷OKå#∞. JO^Œ∞‰õΩ ã¨=∂^è•#OQÍ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ ™êfiq∞
ÃÑ· q^èOŒ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
„¿Ñ"Õ∞ ^≥=· O. „¿Ñ=∞ |O^èOŒ `«ÑÊ¨ ^ÕÇÏ¨ |O^èOŒ ÖË^∞Œ . ^ÕÇÏ¨ „ÉèÏOu
áÈ~ÚOk. ##∞fl WHõ¯_» #∞Oz ZÖÏ |Ü«∞@‰õΩ `≥™êÎ~À PÜ«∞# W+ì̈O.
238 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
''„ÉèÏOu áÈ`Õ JO`å „|Ç¨Ï‡"Õ∞—— Jx ™êfiq∞ K≥¿ÑÊ =∂@ J#∞Éè∂í uH˜ =zÛOk.
„ÉÇ¨Ï‡Ö’ b#O JÜ«∂º#∞. ^ÕÇÏ¨ O L#flk. Jk #tOKÕ =~°‰Ωõ U Hõ~‡° Å∞
K≥Ü∞« ºÖ’ P Hõ~‡° Å∞ KÕã∂¨ Î âı+r¨ q`«O QÆ_∞» Ñ¨Ù`å#∞. D ^ÕÇÏ¨ O`À Ö∫H˜Hõ
Hõ~‡° Å∞ `«ÑÊ¨ =Ù. HÍ|\˜ì Jq KÕã∂¨ Î JÖ∫H˜Hõ P#O^ŒOÖ’ LO\Ï#∞ ''P#O^À
„|Ç¨Ï‡——.
™êfig∞! Jxfl |O^è•Å∂ `≥OKå=Ù. ^ÕÇ¨ xH˜ ãÖ|OkèOz# "åà◊√§
Z=fi~°∂ ÖËx J<å^èxŒ . WHõ g∞^Œ@ h`À<Õ |O^èOŒ . ã¨~fi° ã¨fiO #∞"Õfi. D
^ÕÇÏ¨ O`À L#flO`«=~°‰Äõ <Õ#∞ J<å^èxŒ HÍ#∞. <å‰õΩ ™ê~Ú=∂`« L#fl^Œ#fl
`«$Ñ≤`Î À LO\Ï#∞. J=∂‡! ÑïÑ¨Ó~°‚ â◊~}° ÏQÆu`À L#fl h a_»x¤ Pj~°fikOz
h áê^•Å K≥O`« LO_»x=Ùfi.
D ~ÀA ™êfiq∞ ^Œ~≈° <åxH˜ 80 =∞Ok HÍà◊√§ ÖËHõ #_»=ÖËx ‰õΩO\˜
"åà◊√§ =KåÛ~°∞. <å ÉèÏ=# ''^è~Œ ‡° =∂~åæ# #_»=x "åàı§ x["≥∞#ÿ ‰õΩO\˜
"åà◊√§. "åà◊√§ HÍ^Œ∞.——
™êfiq∞ `«# 14= U@ ^ÕÇÏ¨ |O^è•Å∞ ÖË=x `«# J=`å~° „Ñ¨H@ õ #
KÕâß~°∞. JÑ¨Ê\˜ #∞Oz `«# bÅÅ ^•fi~å Z<Àfl J^Œ∞ƒù`« HÍ~åºÅ∞ `«#
ãÖHõÅÊO`À KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. ##∞fl *Ï˝xQÍ fiÛkkÌ <å 70= U@ ^ÕÇÏ¨ |O^è•Å∞
ÖË=x `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨H˜ `«Å=Oz #=∞ã¨¯iã¨∞<Î åfl#∞. <å z=i
^ŒâÖ◊ ’ ™êfiq∞ ZÖÏO\˜ J^Œ∞ƒù`åÅ∞ <å ^•fi~å KÕ~Ú™êÎ~À Jk ™êfiq∞ x~°Ü‚ ∞« O.
™êfi~°O÷ g_ç`Õ JO`å =∞Ç¨`«∞‡ÖË. ^è~Œ ‡° "Õ∞ <å a_»Q¤ Í ÃÑOzáÈ+≤Oz
^è~Œ ‡° „Ñ¨Kå~°O KÕ™êÎ#∞. J^Õ <å ÅHõΔ ºO. ™êfiq∞ ãÖHõÅÊO`À <å Pâ◊ Ñ¶e¨ ã¨∞OÎ k.
™êfiq∞ Pjã¨∞ûÅ`À ^è~Œ ‡° ™ê~Ú [x‡™êÎ_∞» .
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 239
U ^è~Œ À‡^Œ~ú }
° H˜ ™êfiq∞ J=`«iOKå~À Jk <≥~"° ~Õ̂ ã¨=∞Ü«∞O
Pã¨#fl"≥∞Oÿ k. `«#∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕã#≤ a_»e¤ fl `«fi~°Ö’ |Ü«∞@ÃÑ\˜ì "åà◊§ ^•fi~å
^è~Œ ‡° „Ñ¨Kå~°O KÕ~Ú™êÎ~∞° . 2007 ãÖII ^è~Œ ‡° O`À „áê~°OÉè=í ∞=Ù`«∞Ok. ã¨`º« O
... ã¨`º« O ... ã¨`º« O ...
^è~Œ ‡° ^Õ=`«H˜ ™êfiQÆÒ« ... ã¨∞™êfiQÆÒ« .
D =∞^èºŒ P_»∞‰õΩ<Õ áê=ÙÅ∞ HõÅÖ’ HõxÑ≤OKå~Ú. QÆ∞~°∞^Õ"å! <å
rq`«O "≥‰· Ωõ O~îá° êm P@ÖÏ ™êQÆ∞`«∞#flk. áê=Ù áê=Ú <À@ Ñ¨_‰» Ωõ O_®
ÃÑ^ŒÌ xK≥Û# ZH˜¯ "≥‰· Ωõ O~îO° KÕi`Õ P#O^Œ"∞Õ Hõ^•! JÖÏˆQ D ^è~Œ ‡° áÈ~å@OÖ’
<å áê=Ù (<Õ#∞) J^è~Œ ‡° O <À@ Ñ¨_‰» Ωõ O_® ^è~Œ ‡° =∞<Õ xK≥Û# ZH˜¯Oz h
=^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞ÛHÀ „Ñ¨Éèí∂!
Hõ$ëê‚! #∞=Ùfi *ˇÅ· ∞Ö’ [x‡Oz<å ÉèQí =Æ O`«∞_çq HÍ|\˜ì *ˇÅ· ∞ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞
`≥~∞° K«∞H˘x ~ˆ Ñ¨Ö¡ˇ "≥o§ h bÅÅ#∞ „Ñ¨îŒ ≈Oz JO^Œih P#O^Œ Ñ¨~K° å=Ù.
HÍx, <Õ#∞ h ÖÏQÍ D QÆkÖ’ #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ ~åÖË#∞ Hõ^•! h ãÖHõÅÊO
ZÖÏ LO>Ë JÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. h k=ºâ◊H`Î̃ À ##∞fl |Ü«∞@‰õΩ fã¨∞‰õΩ
~å=Åã≤O^Õ. h x~°Ü ‚ ∞« O U^Œ~Ú<å ã¨~ˆ ! |Ü«∞@‰õΩ fã¨∞‰õΩ =zÛ ¿ã=
W™êÎ"À? ... D QÆkÖ’<Õ LOz „Ñ¨âßO`«OQÍ LOK«∞`å"À? h J#∞„QÆÇÏ¨ O
HÀãÖ xsHΔ̃ã∂¨ Î LO\Ï#∞.
QÆ∞~°∞^Õ"å! h Hõ$áê^Œ$+≤`ì À ##∞fl J*Ï˝#O #∞Oz *Ï˝#O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ
#_çÑO≤ Kå=Ù. J=∂‡! ™ê~Ú=∂`å! WÑ¨C_»∞ <Õ#∞ *Ï˝#O, J*Ï˝#O ~Ô O_»∂
h áê^•Å K≥O`« ã¨=∞iÊOKå#∞. Ñ¨ãa≤ _»Å¤ H˜ *Ï˝#O, J*Ï˝#O ~Ô O_»∂ `≥eÜ«∞=Ù.
J=∞‡ X_çÖ’ P#O^ŒO`À #=Ùfi`«∂ Hˆ iO`«Å∞ H˘_»∞`«∂ P_»∞‰õΩO\Ï~°∞.
240 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
JÖÏˆQ <Õ#∞ h X_çÖ’ Jhfl =∞~°z P#O^ŒOQÍ L<åfl#∞. D P#O^ŒO
âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ k ... =∂~°∞Ê ÖËxk.
23.11.2006
ã¨fiÑ¨flO : ''XHõ `≥Åx¡ ÃÑ>ì̌Ö’ hà◊√§<åfl~Ú. ^•xÖ’ XHõ QÆ∞O„_»x
z#fl aO^Œ∞=ÙÖÏ `≥ÅQ¡ Í L#flk. P ÃÑ>ì̌ <Õ#∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x, JHõ¯_» L#fl XHõ
¢ã`Î‘ À a_»¤ Z^ŒQ@Æ O ÖËÔ≥ ^Œ∞‰õΩ?—— Jx JO>Ë ''<å =^ŒÌ áêÅ∞ ÖË=Ù—— J#flk.
J~Ú`Õ <å =^ŒÌ L<åfl~Ú. W™êÎ=x K≥áêÊ#∞. HÍx, XHõ¯ãÎ̈#OÖ’<Õ áêÅ∞
L<åfl~Ú.——
™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ - `≥Åx¡ ÃÑ>ˇì JO>Ë ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O,
^•xÖ’x h~°∞ - „¿Ñ=∞ [ÅO, QÆ∞O„_»x z#fl aO^Œ∞=Ù r=Ù_»∞. a_»¤ (r=Ù_»∞)
Z^ŒQHÆ áõ È=\ÏxH˜ HÍ~°}O. H©~Δ O° (*Ï˝#O) KåÅHõáÈ=@O. XHõ¯ ã¨#Î OÖ’<Õ
áêÅ∞O_»@O JO>Ë t=Ù_»∞, â◊HÎ̃ HõÅã≤# UHõ ~°∂ÑÖ ™êfiq∞k.
=∂#=ÙÅ∞ r=Ù_Õ ^Õ=Ù_»x `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõ [## =∞~°} K«„HõOÖ’
|OkèOK«|_»∞`«∞<åfl~°∞. QÆ∞~°∞ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ J=∞‡ ™ê^è‰Œ Ωõ Å#∞ JO`«~∞° ‡Y∞Å#∞
KÕã≤ t=â◊HÎ̃ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ J~Ú# ™ê~Ú=∂`« `«# *Ï˝#H©~Δ åxfl WzÛ r=Ù_Õ
^Õ=Ù_»∞QÍ `≥eÜ«∞KÕã≤ [## =∞~°} K«„HõO #∞Oz `«Ñ≤ÊOz =ÚH˜Îx
„Ñ¨™êkã¨∞OÎ k.
1.12.2006
^Œ$â◊ºO ''XHõ =$+¨ÉOíè QÀ=∂`« ^ŒQiæÆ H˜ ~å=@O.——
''QÀ=∂`« =^ŒHÌ ˜ =$+¨ÉOíè ~å=@O JO>Ë WHõ ^è~Œ ‡° O <åÅ∞QÆ∞ áê^•Å
#_»=@O—— Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 241
Hõ$`«ÜÚ« QÆOÖ’ <åÅ∞QÆ∞áê^•Å`À, „`Õ`å Ü«ÚQÆOÖ’ =¸_»∞ áê^•Å`À,

^•fi~°ÑÜ ¨ Ú« QÆOÖ’ ~Ô O_»∞ áê^•Å`À HõeÜ«ÚQÆOÖ’ XHõ áê^ŒO`À #_»∞ã¨∞#Î fl
^è~Œ ‡° O ã¨`º« ™ê~Ú Ü«ÚQÆOÖ’ =∞m¡ <åÅ∞QÆ∞ áê^•Å`À #_»∞ã¨∞OÎ k. ã¨`º« O ...
ã¨`º« O ... ã¨`º« O ...
"Õ^=Œ ∂`« QÀ=∂`«H˜ JYO_» ™êfiQÆÒ« , ã¨∞™êfiQÆÒ« . ™ê~Ú=∂`«
a_»Å¤ "≥∞#ÿ =∞#O ^è~Œ ‡° ™ê÷Ñ#¨ ‰õΩ â◊OMÏ~å=O Ñ¨Ói^•Ì=Ú. J^è~Œ ‡° O #tOz
^è~Œ ‡° O QÔ Å∞ã¨∞OÎ k. ^è~Œ å‡xH˜ Ñ¨@Oì Hõ_^» •=Ú.
ã¨`º« , ^è~Œ ‡° , „¿Ñ=∞, âßOu, JÇ≤ÏOã¨ Jx J@ìÅ g∞^Œ „"åã≤ „Ñ¨Kå~°O
KÕÜ∞« @O HÍ^Œ∞. Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ D S^Œ∞ ^è~Œ å‡Å∞ xOÑ¨Ù‰Ωõ x, PK«iOz „Ñ¨Kå~°O
KÕ^•Ì=Ú. ™êfiq∞ ãÖ`À+Ö`À "≥#Hõ\ Ö˜ ÏQÍ #_çz =∞# =∞^èºŒ u~°∞QÆ∞`å~°∞.
™êfiq∞x WHõ g∞^Œ@ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x, #_çÑO≤ KÕ Ñ¨x ÖË^∞Œ . ã¨`º« ^è~Œ ‡° âßOu „¿Ñ=∞Å∞
=∞#O PK«iOz# ~ÀA#, J"Õ ™êfiq∞x #_çÑ™≤ êÎ~Ú. „Ñ¨É∂íè ! #∞=Ùfi =∂
=∞^èºŒ #_»∞=Ú xeÑ≤ x\Ï~°∞QÍ #_»"åe. JÖÏ [~°QHÆ áõ È`Õ "Õ∞=Ú ã≤Q∞Æ `æ À
`«ÅÅ∞ =OK«∞HÀ"åe. J=∂‡! h ^ÕÇ¨ xH˜ =Ü«∞ã¨∞ 81 ãÖIIÅ∞. 2007 ãÖII
#∞Oz 18 ãÖII #= Ü«∞=fi#O`À =∂ =∞^èºŒ u~°QÍe. 1944Ö’ ZO`«
K«ÖÏH©QÍ uiQÍ"À <Õ#∞ K«∂_»Háõ È~Ú<å HÍºÃã@∞¡ ^•fi~å K«∂âß#∞. =∞m¡
<å `«e¡ JÖÏ uiy =∂ Hõà§◊ H˜ P#O^ŒO HõeyOKåe. <å |OQÍ~°∞ `«eH¡ ˜
â◊`H« À\˜ =O^Œ<åÅ∞! J=∂‡! <Õ#∞ WOHÍ ™ê^è#Œ KÕÜ∂« e JO>Ë D T~°∞
(h ã¨xflkè) q_çz Hõ@∞ì|@ì`À <å Éè~í Î° ^•fi~å <å‰õΩ ÅaèOKÕ ÃÑ#¬#∞ ‰õÄ_®
=^Œ∞Å∞‰õΩx "≥à§◊ \ÏxH˜ ã≤ÔúŒ QÍ L<åfl#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =∂ J=∞‡ HÀãÖ
U=∞~Ú<å KÕ™êÎ#∞. JÖÏ Ñ¨sHõΔ ÃÑ@ì^ÅŒ K«∞‰õΩO>Ë h P[˝ <≥~"° ~Õ Û° \ÏxH˜ h
a_»¤ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î LO@∞Ok. WHõ U =∂„`«O PÅã¨ºO Éèií OK«Ö#Ë ∞.
242 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ Uq∞ K≥ÑÊ≤ <å Z^Œ∞~°∞ K≥ÑÊ¨ Hõ KÕ¿ã"å_Õ x["≥∞#ÿ t+¨μº_»∞. ™êfig∞!
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `«ÑÊ¨ K≥ÑÊ¨ =Ù. <Õ#∞ Uq∞ K≥Ü∂« ºÖ’ `«fi~°QÍ K≥ÑC¨ . Z^Œ∞~°∞
K«∂ã¨∂Î LO\Ï#∞. <å `«e¡ D ™ê^è#Œ Ö’ Hõi#î Ñ¨sHõΔ ÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ . Ñ¨ÓÅÉÏ@Ö’
#_çÑO≤ zOk.
4.2.2007
QÆ∞~°∞^Õ"å! Ü«∞[˝OÖ’ Ç¨ÏŸ=∞QÆ∞O_»OÖ’ "Õã#≤ Ñ¨Ó~å‚Çï¨ u „^Œ"åºÅ∞
HÍe |∂_ç^Œ J~Ú# `«~∞° "å`« P |∂_ç^#Œ ∞ (qÉè∂í u) JO^ŒiH© ÑÖz#@∞¡
<å *Ï˝# Ü«∞[˝OÖ’ <å =∞#ã¨∞HÍe |∂_ç^Œ J~Ú ã¨`º« „Ñ¨HÍâ◊O`À xO_ç
áÈ~ÚOk. <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O. D ã¨`åºxfl (qÉè∂í u) JO^ŒiH© ÑÖzÃÑ@∞ì. <å
QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆÇÏ¨ O`À <åÖ’x ã¨`º« O `«fi~°Ö’<Õ „Ñ¨H\õ O˜ K«|_»∞`«∞Ok.
2.10.2007
™êÜ«∞O„`«O 5 QÆOII‰õΩ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ™ê~Ú ã¨xflkèÖ’ QÆ∞[~å`ü #∞Oz
=zÛ# Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ „âß=ºOQÍ Éè[í # áê@Å∞ áê_®~°∞. ÉÏÅqHÍãπ q^•ºi÷H˜
U^À ã¨$+≤Oì z ™êfiq∞ ~ÚKåÛ~°∞. ''JO^ŒiH© Whfl W™êÎ~∞° . <å`À =∂\Ï¡_~» ∞° ——
J#fl ÉèÏ=# <åÖ’ HõkeOk. "≥O@<Õ ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `≥eÜ«∞KÕã#≤
J~°O÷ - ''<Õ#∞ ~ÚzÛ# Q˘Å∞ã¨∞ Éè∫uHõ"∞≥ #ÿ k. "≥O@~åxk. `å`å¯eHõ"∞≥ #ÿ
P#O^•xfl ~ÚKÕÛk. HÍx, "≥ÅHõ@Öì xË ã¨`º« „Ñ¨HÍâßxfl h‰õΩ HõO~îÇ° ¨ ~°OQÍ
WKåÛ#∞. P „Ñ¨HÍâ◊O ZO`À =∞Okx ã¨`º« =∂~åæ# #_çÑO≤ z âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ
P#O^•xfl Wã¨∞OÎ k. #∞=Ùfi Éèqí +¨º`ü rq`«OÖ’ *Ï˝#=∞}˜QÍ „Ñ¨HÍt™êÎ=Ù.
ã¨`º« "Õ∞ #∞=Ùfi. <å „Ñ¨HÍâ◊OÖ’ HõÅã≤áÈÜÕ∞ ~ÀA ^ŒQ~æÆ Ö° ’<Õ L#flk. âßOu`À
LO_»∞. WHõ g∞^Œ@ ''qâßfiãÖ`À, #=∞‡HõO`À—— L<åfl#x J#‰õΩ. Jg #∞=Ófi
"Õ~°∞ HÍ^Œ∞. #∞=Ùfi HõÅÊ=$HΔÍxq. ##∞fl "Õ~°∞QÍ KÕã≤ „áêi÷OK«‰õΩ. #∞"Õfi
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 243
^Õ=Ù_çq. WHõ g∞^Œ@ h ãÖHõÅÊO`À Uk KÕã<≤ å Ñ¶e¨ ã¨∞OÎ k. <Õ#∞ "Õ~∞° QÍ

ÖË#∞. =∞# W^Œ~Ì O° XHõ¯@~Ú<å=Ú. xtÛO`«QÍ ã¨=∞Ü«∞O HÀãÖ Z^Œ∞~°∞
K«∂ã¨∂Î LO_»∞.——
21.10.2007
™êfiq∞ D q[Ü«∞^Œâ◊q∞H˜ ‰õÄ_® <å`À =∂\Ï¡_Õ ã¨∂K«#
HõxÑ≤OK«@OÖË^∞Œ . <åÖ’ x#∞fl K«∂ã¨∞‰õΩ#fl `«~∞° "å`« D PÅã¨ºO Uq∞\˜?
<å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ #∞Oz ã¨`º« O „Ñ¨H\õ O˜ K«∞ Jx U_®Û#∞. `«~∞° "å`« ~Ô O_»∞
*’º`«∞Å∞ HõxÑ≤OKå~Ú. S^Œ∞ QÆO@ÅH˜ <åÖ’Hõey# ''J^≥· fi`å#∞Éè∂í u——.
''"Õ∞~°∞ Ñ¨~fi° `« tY~°O #∞O_ç *ÏÅ∞"åi# ã¨∞O^Œ~° [Åáê`«O ™êfiq∞——
h~°∞ <å~åÜ«∞} ã¨fi~°∂ÑÖ J~Ú`Õ P h\˜Ö’x â◊HÎ̃ J=∞‡. J=∞‡ N q^•º
ã¨fi~°∂Ñ≤}—˜ —. ''ã¨~ã° fi¨ f ^Õq—— ^è=Œ à◊ =„™êÎÅ`À JO>Ë k=º `Õ[ã¨∞û`À „Ñ¨âßOu
xÅÜ«∞OÖ’ Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ^Œ~≈° #O Wã¨∞#Î fl ''Ñ¨~åâ◊HÎ̃ NÅe`å Ñ¨~"° ∞Õ â◊fii—— -
™ê~Ú =∂`« Pjã¨∞ûÅ`À Ñ¨~`° `« fi« O `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. J=∞‡ ^Œ~≈° #O Ü≥∂QÆO.
P Ü≥∂QÆ =∂~åæ# QÆ∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ ™ê~Ú =∂`« J#∞„QÆÇÏ¨ O`À K≥`· #« º=O`«∞Öˇ,·
J=∞‡Ö’ Hõeã≤ J=∞$`« Ñ¨Ù„`«∞Å∞QÍ =∞~°}O ÖËx ã≤u÷ x KÕ~∞° HÀO_ç.——
™êfig∞! q[Ü«∞^Œâ◊q∞ ~ÀA LÑ¨<åºãÖÖ’ #∞=Ùfi ^Œ∞óYO`À
r~°áÈ~Ú# HõO~îO° `À ã¨`º« , ^è~Œ ‡° =ÚÅ#∞ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_®=Ù. +≤i_ô
J=`å~°OÖ’ ÉÏÉÏ ÅH©Δ ‡^Õq +≤O_ÕH˜ ã¨`º« O, ^è~Œ ‡° O |OQÍ~°∞ <å}ËÅ∞QÍ
WKåÛ~°x, Jq ã¨$+≤Oì z =∂‰õΩ K«∂Ñ≤Oz =∞=∞‡efl P#O^Œ ÑïKå=Ù.
™êfig∞! 1982 =∞„^•ã¨∞Ö’ h ^Œ~≈° #O WzÛ "≥ÅHõ@Öì xË ã¨`º« O,
^è~Œ ‡° O <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ „Ñü+≤Oì Kå=Ù. h Hõ$Ñ¨`À ã¨`º« ^è~Œ å‡Å#∞ PK«iã¨∂Î
#∞=Ùfi ã¨fiÜ«∞OQÍ =∂\Ï¡_@» O HÀãÖ ~ÀA XHõ Ü«ÚQÆOQÍ QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∞<åfl#∞.
244 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
+≤i_ô J=`å~°OÖ’ ÅH©Δ ‡^ÕqH˜ ã¨`º« ^è~Œ å‡Å∞ <å}ËÅ∞QÍ ~ÚzÛ D J=`å~°OÖ’
ã¨`º« ^è~Œ å‡Å∞ <åÖ’ „Ñü+≤Oì Kå=Ù. <å rq`åO`«O "å\˜x PK«i™êÎ#∞.
25.11.2007
Éè=í |O^è•Å∞ Ñ¨ÓiÎQÍ D ~ÀA`À `˘ÅyOz `«# |O^èOŒ `À =Ú_ç
"Õã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. <å 72= U@ Jxfl |O^è•Å∞ `≥yáÈ~Ú D ~ÀA #∞Oz
ã¨<åºã≤x rq`«O „áê~°OÉèOí J~ÚOk. QÆ∞~°∞^Õ"å! D rq`«O „Ñ¨™êkOz#
h‰õΩ â◊`H« À\˜ =O^Œ<åÅ∞.
„Ñ¨É∂íè ! ZO`À =∞OkH˜ ^•Ç¨iÎx f~åÛ=Ù ... f~°∞ã¨∞<Î åfl=Ù. HÍh,
=∂#=Ù_çH˜ h~°∞ ZO`« J=ã¨~"° ∂≥ *Ï˝# QÆOQÆ ‰õÄ_® JO`Õ J=ã¨~O° .
ZO`À =∞OkH˜ *Ï˝#QÆOQÆ`À P^è•ºu‡Hõ ^•Ç¨xfl f~°∞ã¨∞<Î åfl=Ù. h J=`å~°O
=ÚYºOQÍ =zÛOk. *Ï˝# QÆOQÆ`À =∂#=Ù_çx P^è•ºu‡Hõ =∂~åæ# #_çÑO≤ z
`«iOÑ¨ KÕÜ∞« @"Õ∞ h UÔHH· õ ÅHõΔ ºO.
QÆ∞~°∞^Õ"å! ^è#Œ O ÖËx <Õ#∞ _»|∞ƒ`À U =∞Oz Ñ¨#∞Å∂ K≥Ü∞« ºÖË#∞.
h Hõ$Ñ¨`À <åÖ’x *Ï˝#QÆOQÆ á⁄Oy „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞#Î flk. D QÆOQÆ `«~Q° xÆ r=#k.
„Ñ¨É∂íè ! <å ^•fi~å H˘kÌ =∞Ok J~Ú<å *Ï˝#QÆOQÆ`À P^è•ºu‡Hõ =∂~åæ#
#_çz h Hõ$Ñ¨‰Ωõ áê„`«∞Öˇ· h ^Œi KÕi ^è#Œ ∞ºÅ∞ HÍ"åe. D =~°O <å‰õΩ
„Ñ¨™êkOK«∞. qâ◊fi HõàÏº}ÏxH˜ ##∞fl h áê^•Å =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° Û‰õΩx ^è#Œ ∞º~åex
K≥~Úº!
26.11.2007
QÆ∞~°∞ ^Õ=ÙÅ∞ ^ÕÇ¨ xH˜ HÍëêÜ«∞=GO W=fiHõáÈ~Ú<å <å =∞#ã¨∞x
J^≥· fi`«ãu÷≤ H˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§ ã¨<åºã≤x KÕâß~°∞. <Õ#∞ D ã¨<åºã≤ rq`åxfl
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 245
P#O^ŒOQÍ ã‘fiHõiOKå#∞. =∂#=Ù_çH˜ WO`«HOõ >Ë Sâ◊fi~°ºO U=Ú#flk?

Ñ¨~`° `« åÎ fixfl `≥eÜ«∞KÕã#≤ QÆ∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ ™ê~Ú =∂`« Ñ¨^HŒ =õ ∞ÖÏÅ =^ŒÌ
Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨<·≥ Ñ¨~=° ∂#O^ŒO`À LO\Ï#∞.
27.11.2007
™ê~Ú~å=∂! h ã‘`å<Õfi+¨}Ö’ Ç¨Ï#∞=∞x Z#∞flH˘x ~å=∞ =Ú„kHõ#∞
Ç¨Ï#∞=∞H˜ WKåÛ=Ù. h â◊H`Î̃ À ã¨=Ú„^ŒO ÅOÑ¶∞≤ Oz ã‘`« *Ï_» `≥Å∞ã¨∞‰õΩx
=KåÛ_»∞. ZO`À =∞Ok "å#~° g~°∞Å ã¨Ç¨ Ü«∞O`À "å~°kè xi‡Oz, ~å=}∞x
[~ÚOz, ã‘`x« K≥~q° _çÑO≤ z, Jyfl Ñ¨sHõΔ ÃÑ\˜,ì Ñ¨Ùh`« J~Ú# ã‘`x« fã¨∞‰õΩx
JÜ≥∂^èºŒ „Ñ¨[Å#∞ P#O^ŒÑ~¨ z° Ñ¨\Ïìa¿è +HõO KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl=Ù.
™ê~Ú~å=∂! Zxfl [#‡Å #∞Oz h HÀãÖ ^Œ∞ódã¨∞<Î åfl<À <å‰õΩ
`≥eÜ«∞^Œ∞. h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. <å ^Œ∞óY ã¨=Ú„^ŒO ^•@\ÏxH˜ U "å~°nè Z=i
ã¨Ç¨ Ü«∞O`À#∂ xi‡OK«#Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ .
F â◊H˜Î=O`«∞_»=~Ú# ~å=∂! <å ^Œ∞óY ã¨=Ú„^ŒO KåÖÏ
â◊H=Î̃ O`«"∞≥ #ÿ k. #∞=Ùfi `«ÑÊ¨ =∞Ô~=fi~°∂ ^•@ÖË~∞° . D Hõhfl\˜Ö’ #∞"Õfi
L<åfl=Ù. D ^Œ∞óY ã¨=Ú„^•xfl ^•\˜ <å =^ŒHÌ ˜ ~å=\ÏxH˜ #∞=Ùfi ZHõ¯_À
ÖË=Ù. "å~°k`è À Ñ¨x ÖË^∞Œ . `«fi~°QÍ =ºHõ"Î ∞≥ ÿ ##∞fl KÕÑ\¨ ì̃ r"å`«‡, Ñ¨~=° ∂`«‡
HõàÏº}O KÕ~ÚOK«∞. r=Ù_»∞ <Õ#∞. Ñ¨~=° ∂`«‡ h=Ù. =∞# HõàÏº}"Õ∞ ã‘`å~å=∞
HõàÏº}O. qâßfixˆH HõàÏº}O.
D ~å"Õ∞â◊fi~° „Ñ¨Ü∂« }O h „Ñ¨Ü∂« }O. ^ÕÇÏ¨ O =∂„`«"∞Õ <åk. U
HÀiHÍ ÖËx <å‰õΩ D „Ñ¨Ü«∂}O h ãÖHõÅÊO`À<Õ [~°∞QÆ∞`«∞#flk.
HÀ^ŒO_»~å=∂! h‰õΩ â◊`H« À\˜ =O^Œ<åÅ∞.
246 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ÉÏÇ¨Ïº |O^è•Å∞ =ke<å =∞#ã¨∞Ö’ U =¸Å~Ú<å XHõ |O^èOŒ
q∞yeO^•? ™êfig∞ `≥eÜ«∞KÕã≤ P |O^èOŒ `≥OÑ≤ <å‰õΩ q=ÚH˜xÎ HõÅQÆK~≥ Úº.
HÍx U |O^è=Œ ¸ ÖË^∞Œ . #∞=Ùfi Ñ¨ÅHõHáõ È==@"Õ∞ D JâßOuH˜ HÍ~°}O.
`«fi~°QÍ <å`À =∂\Ï¡_∞» ™êfig∞!
29.11.2007
HõÅ - ''™êfiq∞ H˘O_»=ã¨∞#Î fl^Œx J<åfl~°∞. WO\’¡ gkèÖ’ JO`å
H˘O_» =ã¨∞#Î flk—— - JO>Ë J~°O÷ ''Jk J~°∞}ÏK«Å H˘O_» Jx—— Jk JHõ¯_Õ
HÍ^Œ∞ qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz L#flk. JO`å t==∞Ü«∞O. J^Õ *’ºui¡OQÆO.
Jk `≥Å∞ã¨∞HÀ=@"Õ∞ r=#∞‡H˜—Î —Jx ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
1.12.2007# J~°∞}ÏK«ÅO "≥o§ H˘O_»ÃÑ· HÍsÎHõ nÑ¨ ^Œ~≈° #O
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞.
J=∂‡! QÆ∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ ™ê~Ú =∂`å! ^Œ`Î« [Ü«∞Ou ~ÀA# <å
<À@ Éèqí +¨º"å}˜x ÑëHÕKå=Ù. <åÃÑ· h Hõ$Ñ¨ Jáê~°"∞≥ #ÿ k. J=∂‡! WO`«
J#∞„QÆÇÏ¨ O <åÃÑ· K«∂Ñ≤Oz D =∞ø#O Uq∞\˜? ^è#Œ ∞~å‡ãÖ QÀ^•^Õq
QÀÑ≤HÅõ `À x#∞fl KÕ~\° ÏxH˜ „=`«O KÕãO≤ k. HÍh <Õ#∞ U „=`«O KÕÜ∞« \ÏxH˜
™ÈÎ=∞`«ÖxË ^•xx. ã¨`º« „=`«"∞Õ <å„=`«O. HõeÜ«ÚQÆOÖ’ WO`«‰Ωõ q∞Oz
„=`«O ÖË^∞Œ . D ã¨`åºxH˜ ^Œ∂~°O HÍHõ <å ^Œi KÕ~∞° `«b!¡
26.12.2007
ã¨fiÑ¨flO - ''*Ëºëêì^qÕ W#∞Ñ¨H_õ ¤ô g∞^Œ ^Œ~≈° #O WzÛOk.—— P q„QÆÇÏ¨ O
*Ëº+¨Åì H©Δ ‡. <Õ#∞ *Ëº+¨ª ÅH˜Δ ‡ W#Ñ¨ QÆ*Å˚ˇ K«ÑC¨ _»∞—— Jx JO@∞O_»QÍ "≥∞Å‰õΩ=
=zÛOk.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 247
''J=∂‡! *Ëº+ì̈ ÅH©Δ ‡! W#∞Ñ¨ QÆ*ˇ˚Å K«Ñ¨C_»∞ KÕÜ«∞‰õΩ. <å ™ê^èŒ#

z=~°Ö’ #∞=Ùfi <å ÅHΔÍºxH˜ J_»∞Ñ¤ _¨ ‰» Ωõ . ^ŒÜ∞« `À <å‰õΩ =∞Oz K≥~Úº. <Õ#∞
^≥"· åxfl. ^≥=· O KÕ¿ã Ñ¨#∞Å‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕã≤ =∞Oz ^Õ=`«QÍ ¿Ñ~°∞ `≥K∞« ÛHÀ!——
Jx „áêi÷OKå#∞. `«~∞° "å`« H˘OK≥O fÑ≤ á⁄OQÆe KÕã≤ P ^Õ=`«#∞ `«Å∞K«∞H˘x
ux ''J=∂‡! <å WO@ fÑ≤ u#fl #∞=Ùfi ##∞fl Pj~°fikOK«∞! Pj~°fikOz
|OQÍ~°∞ JO^≥ÅK«ÑC¨ _»∞`À <å #\ì̃O@ u~°∞QÆ∞.——
QÆ∞~°∞^Õ"å! D ~åã≤Ok JO`å h „¿Ñ~°}`À<Õ. WO^Œ∞Ö’ <å ãÖHõÅÊO
Ug∞ ÖË^∞Œ . J=∞‡ *Ëºëêì^gÕ ! K≥_∞» x ãÖÇ¨ÏiOz, =∞OzH˜ Ñ¨@Oì Hõ@∞ì.
^è~Œ ‡° =∂~åæ# áÈ`«∞#fl ##∞fl h J#∞„QÆÇÏ¨ O`À HÍáê_ç ~°HOΔ̃ K«∞.
QÆ∞~°∞^Õ"å! D ~ÀA ã‘ÊKüÖ’ <å‰õΩ U^Œ~Ú<å ãÖ^ÕâO◊ W™êÎ=x
J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍh ã¨∂K«# W=fiÖË^∞Œ . #∞=Ùfi K≥ÑÊ≤ #@∞¡ ''JÇ¨ÏO„|Ç¨‡ã≤‡——
<Õ<Õ ^Õ=Ù_»∞ J#fl ã≤u÷ Ö’ h Hõ$Ñ¨ =Å# L<åfl#∞. <Õ#∞ |ÅÇ‘Ï#∞~åex
HÍ^Œ∞. <å P`«‡Ãã~Â÷ º° O`À, qâßfiãÖ`À <å ÅHõΔ ºO "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ Z‰õΩ¯ ÃÑ\ì̃#
ÉÏ}OÖÏ "≥o§ <å ÅHõΔ ºO ™êkè™êÎ#∞. h Pjã¨∞ûÅ`À <Õ#∞ ™êkèOK«ÖxË k
ÖË^∞Œ . <å ãÖHõÅÊ |ÅO`À ^è~Œ å‡xfl a_»Q¤ Í á⁄O^Œ∞`å#∞.
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏO_»OÖ’ „¿Ñ=∞H©~Δ O° xOÑ≤ <åÖ’x "Õ^<Œ åyfl`À „¿Ñ=∞
H©~Δ O° =∞~°QÉÆ \ˇ ì̃ UHÍ`«‡ ÉèÏ=#`À *Ï˝#=∞<Õ ÃÑ~°∞QÆ∞`À áêÅ∞ `À_»∞ ÃÑ\ì̃,
ÃÑ~°∞QÆ∞ zeH˜ #∞e "≥KÛ« x "≥#fl Hõ#flÜ«∞º‰õΩ uxÑ≤Oz, =∂Ü«∞ g_ç x~°‡Å"≥∞#ÿ
=∞#ã¨∞`À Ñ¨~=° ∂`«∞‡x`À ãÖQÆq∞Oz Ñ¨Ó~°‚ ã≤kxú á⁄Ok# <Õ#∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
ZHõ¯_À L<åfl_»x "≥à§◊ ÖË#∞.
„Ñ¨É∂íè ! â◊|i QÆ∞~°∞ "åHõºO g∞^Œ qâßfiãÖ LOz, ~å=∞K«O„^Œ∞x
~åHõ HÀãÖ J_»qÖ’ ~å=∞ <å=∞ã¨‡~°} KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã≤Ok.
248 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
â◊|i `«Ñã¨ ∞¨ û Ñ¶e¨ Oz, ~å=Ú_»∞ =zÛ P `«eH¡ ˜ ^Œ~≈° #O WKåÛ_»∞. HÍx, D
HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ...... XO@iQÍ L<åfl ^ÕÇÏ¨ |O^è•Å∞ H˘xfl `«ÑÊ¨ @O ÖË^∞Œ .
=^Œ#Ì ∞‰õΩ<åfl á¶È#∞¡, K«∞@∞ì Ñ¨H¯õ Å"åi`À H˘xfl =∂@Å∞ <å‰õΩ `«ÑÊ¨ @OÖË^∞Œ .
<å‰õΩ J^≥· fi`«OÖ’ `«ÑÊ¨ =∂\Ï¡_®Åx JxÑ≤OK«@OÖË^∞Œ . #∞"Õfi"≥∂ g∞~°∞
PK«iOz JO^ŒiH© K≥ÑÊ¨ =∞O\Ï=Ù. q<Õ"åà◊√§ ‰õÄ_® LO_®e Hõ^•! XHõi^Œ~Ì ∞°
L<åfl JãÎ̈=∂#O K≥a`Õ "åà◊§H© qã¨∞Qˆ Hõ^•! PK«iOKÕ "åà◊√§ `«‰Ωõ ¯=x
h‰õÄ `≥Å∞ã¨∞. #∞=Ùfi K≥|∞`«∞O>Ë<Õ PK«iOKÕ "åà◊√§ `«‰Ωõ ¯=. U QÆ∞iÎOÑ¨Ó
ÖËx <Õ<O≥ `«? ^ŒÜ∞« QÆÅ `«O„_ô! â◊|i =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ#@∞¡ <å =^ŒHÌ ˜ `«fi~°QÍ~å!
D<å\˜ ™ê^è‰Œ Ωõ Å K«∞@∂ì HõÅ∞+≤`« "å`å=~°}O Z‰õΩ¯=QÍ L#flk. â◊|i
HÍÅO („`Õ`åÜ«ÚQÆO)Ö’ „Ñ¨âßO`«"≥∞ÿ# "å`å=~°}O. P „Ñ¨âßO`«
"å`å=~°}OÖ’ â◊|i `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∞¨ ‰õΩOk. P â◊|iH˜ <åÖÏ ^ÕÇÏ¨ |O^è•Å∞,
á¶È#∞¡, K«∞@∂ì =∞#∞+¨μÅ∂ ÖËx UHÍO`«O. J^Œ$+ì̈=O`«∞~åÅ∞. <å =∞#ã¨∞
JO`«~∞° ‡Y"≥∞ÿ UHÍO`«OÖ’ P`å‡~å=Úx`À P#O^ŒO J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl HõeÜ«ÚQÆ
„Ñ¨ÉÏè =O H˘O`« <å g∞^Œ Ñ¨_∞» `«∞#flk. D Ñïã≤`÷ ∞« Ö’¡ #∞=Ùfi ã¨=∞Ü«∞O
Pã¨#flO HÍÖËÔŒ >Ë <åQÆu Uq∞\˜? ÉÏÉÏ! <å‰õΩ #∞=Ùfi HÍ"åe. HÍ"åe.
HÍ"åe. h‰õΩ <Õ#∞ L<åfl#∞, L<åfl#∞, ÉÏÉÏ <å‰õΩ Z<Àfl ™œHõ~åºÅ∞ KÕâß=Ù.
KÕã∞¨ <Î åfl=Ù. Hõ$ëê‚! Wq =^Œ∞Å∞H˘x K≥@∞ì „HÕ^Œ LO_»=∞<åfl LO\Ï#∞.
#∞=Ùfi <å`À L#flÑ¨C_»∞ ZHõ¯_» L<åfl zO`« ÖË^∞Œ . Ñ¨Å∞‰õΩ`å"å! ÖËHõ ZHõ¯_≥<· å
^Œ∂~°OQÍ LOK«∞`å"å? #∞=Ùfi ÑëH˜`Õ <å‰õΩ QÆ~fi° O`À ‰õÄ_ç# JÇ¨ÏOHÍ~°O
=ã¨∞OÎ ^Œx h‰õΩ JÑ¨#=∞‡Hõ=∂? ##∞fl h‰õΩ JiÊOK«∞‰õΩ#fl `«~∞° "å`« "å\˜H˜
™ê÷#O ZHõ¯_»? ##∞fl J#∞=∂x¿ãÎ x#∞fl h=Ù J#∞=∂xOK«∞‰õΩ#fl@∞¡!
ãÖ™ê~°O Ñ≤zÛxOz `«ÑÊ≤ Oz, h Ñ≤zÛ Ñ¨\Oì˜ z =∂\Ï¡_H» áõ È`Õ Ñ≤zÛ^•#fl~Ú
áÈ~Ú Z=iH© Ñ¨xH˜~åx ^•x#=Ù`å#∞. HõêŒ ~å==∞‡! Hõ#Hõ^∞Œ ~°=æ ∂‡!
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 249
J=∂‡ h‰õΩ ™êfiQÆ`«O! ã¨∞™êfiQÆ`«O! D QÆ∞_ç `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ =¸ã¨∞‰õΩx

‰õÄ~°∞ÛO^•=∞<åfl WHõ¯_» J=^Œ∞. <å‰õΩ =∂~°Oæ K«∂Ñ≤OK«∞ `«b!¡
15.1.2008
~å„u ã¨fiÑ¨flO - ''™êfiq∞ „"åã≤# Hõ^ÅŒä Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ HõxÑ≤OzOk. ^•xÖ’
XHõ Hõ^Œä - J~°\ ˜ `À@ UÑ¨ÙQÍ ÃÑiyOk. K«H¯õ \˜ ÑÖ@ ÑÖ_çOk. HÍh,
J~°\ ˜ Ñ¨à√◊ § uÜ«∞ºQÍ ÖË=Ù J<åfl~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë `À\H˜ =Ú~°∞QÆ∞ h~°∞
Ñ¨\Ïì~∞° . ^•x =Å¡ ÑÖ_»∞ ~°∞z ÖË^xŒ J<åfl~°∞.——
HõÅH˜ ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ - ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ ZO`« ™ê^è#Œ KÕã<≤ å
ÉÏÇ¨ÏºOÖ’ `«ÑÊ¨ JO`«~O° QÆOÖ’ =∂~°∞Ê ÖË^∞Œ . x~°‡Å"≥∞#ÿ q"ÕHOõ `À ‰õÄ_ç#
PÖ’K«#Å∞ ÖË=Ù. =∞#∞+¨μºÅ =∞^èºŒ =∂^è∞Œ ~°º"≥∞#ÿ „¿Ñ=∞ ãÖ|O^è•Å∞ ÖË=Ù.
JO^Œ∞KÕ`« Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¶Å¨ O =∞^è∞Œ ~°OQÍ ÖË^∞Œ . JÖÏO\˜ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xfl <Õ#∞
ã‘fiHõiOK«Ö#Ë ∞. =∞#O ~°∞z ÖËx J~°\ ˜ ÑÖ_»∞#∞ u#x q^èOŒ QÍ ™êfiq∞
„¿Ñ=∞ ÖËx Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xfl ã‘fiHõiOK«~∞° .
<Õ#∞ f„= "≥~· åQÆºO`À 24 ãÖII #∞Oz ™ê^è#Œ KÕã∞¨ <Î åfl#∞. J~Ú<å
™êfiq∞ <å`À ÉÏÇ¨ÏºOÖ’ =∂\Ï¡__» O» ÖË^∞Œ . JO>Ë <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O ÑïÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ
„¿Ñ=∞`À xO_ç =∞^è∞Œ ~°OQÍ ÖËHáõ È=@O=Å# ##∞fl `«# =^ŒHÌ ˜ Ñ≤Å=@O
ÖË^•? <å‰õΩ Ug∞ J~°O÷ HÍ=@O ÖË^∞Œ . QÆ∞~°∞^Õ"å! ^ŒÜ∞« KÕã≤ <Õ#∞ U ™ê^è#Œ
KÕã≤ x#∞fl KÕ~Q° ÅÆ <À K≥ÑC¨ . XHõ¯Hõ}Δ O ‰õÄ_® x#∞fl =^Œe „|`«HÖõ xË q^èOŒ QÍ
x#∞fl #q∞‡ WHõ¯_» L<åfl#∞. L^ŒÜ∞« O #∞Op JO^Œi`À uiy =∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl
<å =∞#ãÖ`å h HÀãÖ Ñ≤zÛÑ¨\#ì˜ @∞¡QÍ L#flk. <å Ö’áêxfl ãïkkÌ h ^Œi
KÕ~∞° ÛHÀ D [#‡H˜ WO`Õ#x K≥ÑC¨ . #∞=Ùfi =∂\Ï¡_Õ "åà◊§O`å ÑïÑ¨Hfiõ `«
K≥Ok# J^Œ$+ì̈=O`«∞Å∞. ##∞fl h ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ Ñ≤eÑ≤OK«∞‰õΩx Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’
250 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Z<Àfl „"å~ÚOz z=iH˜ WÖÏ =kÖË™êÎ"å? HÀ\˜ `«Å∞¡Å „¿Ñ=∞ W^Õ<å?
HõhãÖ ã¨=u `«e¡ ‰õÄ_® hÖÏ „Ñ¨=iÎOK«^∞Œ . W+ì̈O ÖËHáõ È`Õ WO\’¡ xOz
QÔ O\˜ "Õã∞¨ OÎ k. #∞=Ùfi XHõ¯™êi Ñ≤ez =∂\Ï¡_ç D ÑÙ̈@Ñì i¨ Î #∞Oz QÔ O\˜"~≥ Úº.
k‰õΩ¯ÖËx <Õ#∞ <å Hõ~‡° H˜ U_»∞ã¨∂Î "≥o§áÈ`å#∞. ZHõ¯_» L<åfl f„= ™ê^è#Œ
KÕã≤ =∞m§ [#‡Hõ~Ú<å x#∞fl á⁄O^Œ∞`å#∞. D `«Ñã¨ ∞¨ û PQÆ^∞Œ . JO`«∞ÖËx
„Ñ¨Ü∂« }Ïxfl JO`«O KÕ¿ã =~°‰Äõ ™êy™êÎ#∞. <Õ#∞ Ñ≤iH˜^•xfl HÍ^Œ∞. <å
ÅHõΔ ºO #∞"Õfi. t=â◊HÎ˜ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ =∂ J=∞‡. J=∞‡ J#∞„QÆÇÏ¨ O`À „¿Ñ=∞ÉÏ@Ö’
„Ñ¨Ü∂« }Õz J=∞‡x KÕ~`° å#∞.
17.1.2008
^Œ$â◊ºO : ''=∞}˜ WO\’¡ ÃÑ~°_∞» JO`å QÆ∞ÖÏÉò*Ï"£∞ áêHõO *Ï<≥_∞»
=∞O^•# ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ~ÚOk. J^ŒO`å KÕ`ÀÎ fã≤ Z`«∞`Î ∞« <åfl#∞.——
„Ñ¨É∂íè ! <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O 'QÆ∞ÖÏÉò*Ï"£∞ áêHõO—ÖÏ =∞^è∞Œ ~°OQÍ L#fl^Œx
'HõÅ— ^•fi~å `≥eÜ«∞KÕâß"å? J=∂‡! ^Õfi+≤OKÕO^Œ∞‰õΩ <Õ#∞ HÍx "åà◊√§
Z=~°∞<åfl~°∞? JO^ŒiÖ’#∂ <Õ#∞<åfl#∞. ##∞fl <Õ#∞ ^Õfi+≤OK«∞‰õΩO\Ï<å
`«b!¡ HÍh H˘O`«=∞Ok =∞#ã¨∞ qÑ≤Ê =∂\Ï¡_~» ∞° . H˘O`« =∞OkH˜ <Õ#∞ W+Öì
HÍ^Œ∞. JÖÏO\˜ "åà◊§`À ‰õÄ_® <Õ#∞ ¿ãflÇ¨ÏÉèÏ=O`À<Õ LO\Ï#∞. JO`«~åºq∞q
h‰õΩ `≥eÜ«∞^•! <å =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ J_çy# "åà◊§H˜ „¿Ñ=∞`À K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl#∞.
„Ñ¨É∂íè ! x#∞fl „¿Ñq∞Oz#O`«QÍ ##∞fl „¿Ñq∞OK«~∞° . <Õ#∞ JO^ŒiÖ’#∂ x#∞fl
K«∂ã¨∂Î JO^Œih Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ „¿Ñq∞ã¨∞<Î åfl#∞. ##∞fl #=∞‡x "åà◊√§,
##∞fl ^Õfi+≤OKÕ "åà◊√§, <åÖ’ ã¨`º« O `≥Å∞ã¨∞‰õΩx =™êÎ~∞° . <å ã¨ÇÏ¨ #"Õ∞ <å‰õΩ
~°H.Δõ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 251
ãÖ„HÍOu ÑÖ_»∞QÆ ~ÀA# ™êÜ«∞O„`«O JO^ŒiH© ÉÏÉÏ á¶⁄\’ L#fl

HÍÖˇO_»~∞° ¡ ÑÖKå~°∞. P á¶⁄\’ ÖÏq∞<Õ+<¨ £ KÕ~ÚOz, QÀ_»‰Ωõ PO[<ÕÜÚ« _ç
á¶⁄\’ L#fl KÀ@ ÃÑ\˜,ì PO[<ÕÜÚ« _ç á¶⁄\’, „HÕ^Œ ÉÏÉÏ á¶⁄\’ fã≤# KÀ@
ÃÑ\Ïì#∞. ™êfiq∞ „¿Ñ~°}`À<Õ WÖÏ KÕâß#∞ HÍh JÖÏ KÕÜ∞« @O `«¿ÑÊ"≥∂#x
JxÑ≤OzOk.
''<å HõO>Ë <å Éè‰í Ωõ ÖÎ Ë <å‰õΩ Z‰õΩ¯= JO^Œ∞Hˆ JÖÏ ÃÑ\Õì Kå#∞—— Jx
™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
18.1.2008
''F <å „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ a_®¤! h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¶Å¨ O =∞^è∞Œ ~°OQÍ ÖË^"Õ ∂≥ #x,
WOHÍ U ™ê^è#Œ Å∞ K≥Ü∂« ºÖ’ `≥eÜ«∞Hõ 15 #∞Oz #∞=Ùfi Ñ¨_∞» `«∞#fl "Õ^#Œ #∞
QÆ=∞xã¨∞<Î åfl#∞. <Õ#∞ ÃÑ\˜#ì Ñ¨sHõÅΔ xflO\˜Ö’ #∞=Ùfi QÔ eKå=Ù. h ã¨`º« „=`«O
Ñ¶e¨ Oz h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¶Å¨ O qâ◊fi „¿Ñ=∞`À =∞^è∞Œ ~åu =∞^è∞Œ ~°OQÍ `«Ü∂« ~°~ÚOk.
~åÉ’ÜÕ∞ HÍÅOÖ’ KåÖÏ H˘kÌ =∞Ok =∂„`«"∞Õ h =∞^è∞Œ ~° „¿Ñ=∞Ö’ =Ú#Hõ
"Õ™êÎ~∞° . HÍh h =^ŒHÌ ˜ h ã¨`º« É’^èÅŒ ∞ q#\ÏxH˜ KåÖÏ =∞Ok KÕ~`° å~°∞. h
É’^èÅŒ ∞ =∞^è∞Œ ~åu =∞^è∞Œ ~°OQÍ q#\ÏxH˜ Ç¨~ÚQÍ, PK«iOK«\ÏxH˜ `ÕeHõQÍ
LO\Ï~Ú. <Õ#∞ h`À ÑëH˜# (Éè∫uHõOQÍ) Hõ} Δ O #∞Op h K«∞@∂ì =∞^è∞Œ ~°
Ñ¨^•~°O÷ K«∞@∂ì KÕi# p=∞ÅÖÏQÍ K«∞@∞ì =Ú@∞ì`å~°∞. h‰õΩ Hõ} Δ O ‰õÄ_®
q„âßOu LO_»^∞Œ . HÍ|\˜ì <Õ#∞ =∂\Ï¡_Ö» ^Ë #Œ fl ÉÏ^è`Œ À ^Œ∞ódã¨∂Î LO_»‰Ωõ .
„Ñ¨ã∞¨ `Î O« Ç¨~ÚQÍ q„âßOu fã¨∞HÀ. D J=HÍâ◊O h‰õΩ =ÚO^Œ∞ rq`«OÖ’
~å^Œ∞. `«fi~°Ö’<Õ h`À =∂\Ï¡_ç <å ÑïHõ~O° QÍ h ^•fi~å =∞Oz Ñ¨#∞Å∞
KÕ~Ú™êÎ#∞. <å‰õΩ#fl H˘kÌ =∞Ok *Ï˝#=∞}∞ÅÖ’ #∞=Ófi L<åfl=Ù. h‰õΩ U
™ê^è#Œ Å∂ J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . #∞=Ùfi <å HÀãÖ ^Œ∞ódã¨∂Î LO>Ë K«∂_»ÖHË õ <Õ#∞
252 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
P#O^ŒOQÍ LO_»ÖHË áõ È`«∞<åfl#∞. <åÔH<Àfl Ñ¨#∞Å∞. P Ñ¨#∞Åhfl ã¨„Hõ=∞OQÍ
KÕÜ∂« ÅO>Ë #∞=Ùfi P#O^ŒOQÍ LO_®e. D Hõ} Δ O #∞Op P#O^ŒOQÍ
LO_»∞. [#‡ ~ÚzÛ# `«eH¡ ˜ Z<Àfl Ñ¨#∞Å∞O\Ï~Ú. a_»¤ U_»∞ã¨∞OÎ >Ë `«e¡
Ñ¨#∞Å∞ KÕã∞¨ HÀQÆÅ^•! JÖÏˆQ h Hõ~‡° `˘Åy# "≥O@<Õ h =^ŒHÌ ˜ =zÛ
âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ P#O^ŒO „Ñ¨™êk™êÎ#∞. W<Õflà◊¥§ ZO`À ã¨ÇÏ¨ #O, F~°∞Ê, qâßfiãÖ,
#=∞‡HõO`À L<åfl=Ù. WOHÍ H˘OK≥O FÑ≤Hõ Ñ¨\ ì̃ xtÛO`«QÍ LO_»∞.——
„Ñ¨Éèí∂! Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ÉèÏ+¨Ö’ ÃÑ·^ŒO`å „"å~ÚOKå=Ù. #∞=Ùfi
„"å~ÚOK«Háõ È`Õ <Õ#∞ JHõ~Δ O° ‰õÄ_® „"åÜ«∞ÖË#∞. <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¶Å¨ O
=∞^è∞Œ ~°OQÍ L#fl^Œx „"å~ÚOKå=Ù. <åÅ∞QÆ∞ ~À[Å∞QÍ <Õ#∞ Ñ¨_∞» `«∞#fl
"Õ^Œ# áÈ~ÚOk. gÅ~Ú#O`« =~°‰õÄ P#O^ŒOQÍ LO\Ï#∞. x#∞fl
ÉÏ^èŒÃÑ@ì#∞. `«fi~°QÍ <å ^Œi KÕ~°∞ Hõ$ëê‚!
30.1.2008
HõÅ : ''<Õ#∞ XHõ Ñ¨sHõΔ áêã¨~Ú<å#∞. <å‰õΩ L^ÀºQÆO =zÛOk.——
HõÅH˜ J~°O÷ - ''Wk Éè∫uHõ"∞≥ #ÿ K«^∞Œ =Ù HÍ^Œx, P`«‡q^Œº Jh,
JO^Œ∞Hˆ P^è•ºu‡Hõ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’ P^è•ºu‡Hõ É’^è‰Œ Ωõ ~åeQÍ x#∞fl
Z#∞fl‰õΩ<åfl#∞. xtÛO`«QÍ LO_»=∞x—— ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
4.2.2008
PO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞H˜ Ç¨~°u Ñ¨\#ì˜ ~ÀA ~å=ÚÅ "åi á¶⁄\’ ÃÑ\ÏìÅx
J#∞‰õΩ<åfl#∞. Jk ™êfiq∞ ãÖHõÅÊO. "≥O@<Õ Ñ¶ëOzOk. D ~ÀA
™êÜ«∞O„`«O HÀ^ŒO_» ~å=∞™êfiq∞ á¶⁄\’ `≥zÛ Ç¨~°u Ñ¨\Ïì=Ú.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 253
5.2.2008
L^ŒÜ∞« O 6 QÆOII 45 xIIÅ‰õΩ HÍÑ¶‘ „`åQÆ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ ™êfiq∞ D
~ÀA <åQÆ „Ñü+ì̈ KÕÜ∞« =∞x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. D ~ÀA
„`«Ü∂≥ ^Œt 9 QÆOII 8 xIIÅ =~°̂H L#flk. D Ö’Ñ¨Ù <åQÆ „Ñü+ì̈ ZÖÏ
[~°∞QÆ∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩ<åfl#∞. ™êfiq∞ `«# ãÖHõÅÊ|ÅO`À [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx
`≥eÜ«∞ KÕâß~°∞.
"≥O@<Õ D q+¨Ü∞« O ÉèÏã¨¯~°=∞‡H˜ K≥ÑÊ≤ <åQÆ„Ñü=∞ H˘#\ÏxH˜
z„`å=u #k X_»∞‰¤ Ωõ "≥àÏ§=Ú. "≥O_ç „Ñü=∞ #zÛ#@∞¡QÍ ^˘~°HÖõ ^Ë ∞Œ .
W`«_Î ç ëêÑ¨Ù =^ŒHÌ ˜ ~åQÍ<Õ ™êfiq∞ W`«_Î ç ã¨~Ê° O H˘#=∞<åfl~°∞. "≥O@<Õ S^Œ∞
t~°ã∞¨ ûÅ∞ L#fl q„QÆÇÏ¨ O H˘x, ÉèÏã¨¯~°=∞‡#∞ Ñ¨@∞ìH˘=∞‡x =∞Ok~°OÖ’H˜
"≥àÏ§=Ú. ™êfiq∞ ãÖHõÅÊO`À =∂ WO\’¡H˜ =zÛ# á¶⁄\’Åhfl Pq_» KÕu
g∞^ŒQÍ<Õ =∂ WO\˜H˜ =KåÛ~Ú. JO^Œ∞KÕ`« Pq_»<Õ Ñ¨@∞ìH˘=∞‡<åfl#∞. ™êfiq∞
ãÖHõÅÊO`À „`«Ü∂≥ ^Œt "≥à§◊ ‰õΩO_®<Õ <åQÆ™ê~Ú „Ñü=∞`À =∞Ok~°OÖ’xH˜
„Ñ¨"tÕ OKå=Ú. ™êfiq∞ 9. QÆO. 15‰õΩ =KåÛ~°∞. ™êfiq∞ ~åHõ P#O^ŒO
HõeyOzOk. ™êfiq∞ Éè[í # Ç¨Å∞Ö’ LO_»QÍ ™êfig∞! XHõ¯™êi W@∞"≥Ñ· Ù¨
K«∂_»=∞x „áêi÷OKå#∞. ™êfiq∞ W@∞ K«∂_»@"Õ∞ HÍ‰õΩO_® UHõOQÍ Éè[í #
Ç¨Ö’¡ #∞Oz =~°O_®Ö’H˜ =zÛ k=º ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. Éè[í # JÜ«∂ºHõ
™êfiq∞ ÉÜ«∞@‰õΩ "≥àÏ§~°∞. =∂ =ÚO^Œ∞ #∞Oz "≥à√◊ `«∞#flÑ¨C_»∞ ™êfiq∞H˜
K«∂Ñ≤OKå#∞. HÍh, W@∞ "≥Ñ· Ù¨ K«∂_»‰Ωõ O_® "≥àÏ¡~∞° . |Ü«∞\˜H˜ =zÛ ~Ô ~ÚeOQÆ∞
^ŒQ~æÆ ° xÅ∞K«∞<åfl#∞. ™êfiq∞ 10 QÆO II 15 xIIÅH˜ =KåÛ~°∞. ™êfiq∞ <å
KÕuÖ’ L#fl q„QÆÇ¨ xfl, ##∞fl qáêÊi# k=º <Õ„`åÅ`À K«∂âß~°∞. Jk
=∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ â◊√Éè^í $Œ +≤.ì Wk ™êfiq∞ ãÖHõÅÊO`À [~°∞QÆ∞`«∞#fl <åQÆ „Ñü+¨.ì
254 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
D „Ñü+¨Hì ˜ ÉÏÇ¨ÏºOÖ’ |∞∞ufi‰õΩ¯Å∞, "Õ∞à◊ `åàÏÅ∞ Ug∞ ÖË=Ù. ™êfiq∞ ^Œ$_è»
ãÖHõÅÊO`À [~°∞QÆ∞`«∞#fl D „Ñü+¨ì qâ◊fiHõàÏº}O HÀãÖ. <Õ#∞ ÉèQí =Æ O`«∞_ç
HÀãÖ Ñ¨_∞» `«∞#fl "Õ^<Œ Õ "Õ^=Œ ∞O„`åÅ∞. <å =∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ PÖ’K«#ÖË =∞OQÆà◊
"å~Ú^•ºÅ∞. WO\˜H˜ =zÛ ÉèÏã¨¯~°=∞‡ KÕ`« q„QÆÇÏ¨ O ÃÑ\Õì Kå#∞. ÉèÏã¨¯~°=∞‡
zq∞‡e KÕãO≤ k. <Õ#∞ ¿ã=∂º áêÜ«∞ãÖ KÕã,≤ J@∞‰õΩÅ∞, ÃÑ~°∞QÆ∞Ö’ HõeÑ≤
„Ñ¨™ê^•Å∞ KÕâß#∞. JO^Œ~O° Hõeã≤ Ç¨~°u WKåÛ=Ú.
J=∂‡! <åQÆ^=Õ `å! D ~ÀA <å QÆ∞~°∞ Hõ$Ñ¨`À D WO@"≥Åã≤<å=Ù.
Jáê~°"∞≥ #ÿ h Hõ$Ñ¨`À ^è~Œ ‡° ™ê~Úx „Ñ¨™êkOK«∞. h k=ºâ◊HHÎ̃ ˜ `«Å=Oz
q#„=∞`«`À #=∞ã¨¯iã¨∞<Î åfl#∞. D qâ◊fiHõàÏº}OÖ’ h Pjã¨∞ûÅ∞ HÍ"åe.
h „Ñü+¨`ª À <å ™ê^è#Œ Ñ¨Ó~°~Î ÚOk. J=∂‡! <åQÆ^=Õ `å! ™êfi~°~÷ Ç° Ï≤ `«"∞≥ #ÿ <å
HÀiHõ fiÛ, h Ü≥∂QÆâH◊ Î̃ x~°∂Ñ≤Oz qâ◊fiHõàÏº}ÏxH˜ #<˘flHõ ÑïHõ~O° QÍ
"å_»∞HÀ. <å „áê~°#÷ =∞xflOK«∞ `«b.¡
QÆ∞~°∞^Õ"å! <åQÆ„Ñü+¨`ì À <å Ü≥∂QÆO Ñ¨Ó~°~Î ÚOk. U ™êfi~°=÷ ¸ ÖËx
h a_»¤ HÀiHõ f~°∞Û. Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ OQÍ ^è~Œ ‡° ™ê~Úx „Ñ¨™êkOz ##∞fl Pj~°fikOK«∞.
6.2.2008
~ˆ Ñ¨\ ˜ #∞Oz =∞Ok~åxH˜ ~å‰õΩO_® qâ◊fi=∞O`å xO_ç# h ~°∂ÑÖ
WHõ¯_Õ ^Œi≈ã¨∂Î =∞# W^Œ~Ì O° XHõ¯>Ë J#fl Ñ¨Ó~°É‚ Ïè =O`À LO\Ï#∞. h ãÖHõÅÊO
W^Õ J~Ú`Õ ~ˆ Ñ¨Ù =∞Ok~åxH˜ ~å#∞. HÍh, x#∞fl K«∂_»‰Ωõ O_® LO_»ÖxË
##∞fl |Ü«∞\˜H˜ ZÖÏ fã¨∞‰õΩ =™êÎ"À K«∂_»@O `«ÑÊ¨ Ug∞ K≥Ü∞« ºÖË#∞.
`«fi~°Ö’ J^Œ∞ƒù`« bÅ „Ñ¨îŒ ≈Oz ##∞fl |Ü«∞@ ÃÑ@∞ì.
=∞^è•ºÇ¨ÏflO KåÖÏ "Õ^#Œ `À ™êfig∞ ã¨`º« O, ^è~Œ ‡° O ~Ô O_»∞ áê^•Å∞QÍ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 255
h J_»∞QÆ∞Ö’ J_»∞QÆ∞ "Õã∂¨ Î Z@∂ K«∂_»‰Ωõ O_® UHÍ„QÆ``« À h "≥O@ #_çz

ã¨`º« ^è~Œ å‡Å#∞ HÍáê_»∞`å#x U_®Û#∞. <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ##∞fl J#∞„QÆÇÏ≤ Oz
*’ºu ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞.
7.2.2008
D ~ÀA #∞Op =∞Ok~°OH˜ "≥à§◊ ^ŒxÌ J#∞‰õΩ<åfl#∞. ~å„u ã¨∂K«#
~åÖË^∞Œ . D „Ñ¨ÑO¨ K«O`À <å‰õΩ Z@∞=O\˜ ãÖ|O^è=Œ ¸ ÖË^xŒ ™êfiq∞H˜
=∞#q KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞.
L^ŒÜ«∞O ™êfiq∞ =∂#ã≤HõOQÍ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''<Õ#∞
=∂\Ï¡_\» ÏxH˜ H˘OK≥O ã¨=∞Ü«∞O Ñ¨_∞» `«∞Ok. =∞Ok~åxH˜ =∂#=^Œ<Ì åfl~°∞.——
''„Ñ¨ÑO¨ K«O`À ãÖ|O^èOŒ ÖË‰Ωõ O_® ZÖÏ LO\Ï=Ù? D „Ñ¨ÑO¨ K«O
JO`å<Õ HÍ^Œ∞ qâ◊fi=∞O`å xO_ç# J#∞Éè∂í ux á⁄Ok WÑ¨C_»∞ „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜
^Œ∂~°OQÍ LO_»@O ZÖÏ ™ê^èºŒ O J=Ù`«∞Ok? „Ñ¨ÑO¨ K«O`À ãÖ|O^èOŒ
ÃÑ@∞ì‰Ωõ x ^•xH˜ |Onq HÍ‰õΩO_® LO_»∞. ~åQÆ ^ÕfiëêÅ∞ ÖËx h‰õΩ D
„Ñ¨ÑÖK«O |O^èŒOHÍ^Œ∞. WO\’¡<Õ LO_ç h J=ã¨~°O Z=iHõ~Ú<å
HÍ=Åã≤#Ñ¨C_»∞ "åà◊§H˜ h P^è•ºu‡Hõ ¿ã=Å#∞ JOkOK«∞—— Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ O`À =∞Ok~åxH˜ "≥o§ ™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl#∞.
^ŒÜ∞« QÆÅ `«e¡ ##∞fl `«# =^Œ‰Ì Ωõ ~°ÑÊ≤ OK«∞‰õΩ#flk.
J=∂‡! ™ê~Ú=∂`å! WOÔHÑ¨C_»∂ WÖÏO\˜ x~°Ü ‚ ∞« Å∞ fã¨∞HÀ#∞.
h ^Œ~≈° <åxH˜ =™êÎ#∞. HÍh, `«fi~°QÍ <å`À =∂\Ï¡_∞» WOÔHO`« HÍÅO D
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨?——
256 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
9.2.2008
<åQÆ„Ñü+ì̈ ~ÀA #∞Op WHõ¯_» Ü≥∂QÆâH◊ `Î̃ À (‰õΩO_»Åh â◊H)Î̃ D
QÆk xO_çáÈ~ÚOk. D QÆk âßOu`À ‰õÄ_ç# „¿Ñ=∂ÅÜ«∞O. WHõ¯_çH˜ =zÛ#
"åà◊§x J=∞‡ "åà◊§ J~°›`x« |\˜ì Pj~°fikã¨∞OÎ k. `«fi~°Ö’ „¿Ñ=∞â◊HÎ˜ PHõ~¬° }H˜
[#O =™êÎ~∞° . Wk t=â◊HÎ˜ Ñ‘~O°î . 24 ãÖ=`«û~åÅ∞QÍ qâ◊fi"Õ∞ N K«„HõOQÍ
Åe`åOaHõx x~°∞} æ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡OQÍ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ NNN ÉèQí "Æ å<£ N
ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ <å KÕ`« ™ê^è#Œ KÕ~ÚOz qâ◊fi=∞O`å J=∞‡QÍ ^Œ~≈° #O
KÕ~ÚOKå~°∞. <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ‘~O°î g∞^Œ ™ê~Ú =∂`« k=º áê^•Å#∞
„Ñü+≤Oì K«∞H˘x, HõÅÖ’ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ „Ñ¨™êkOz# ÑÖKåHõiΔ x ã¨``« O« LKåÛùfiã¨,
xâßfiã¨Å`À [Ñ≤ã¨∂Î x~°∞æ} Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡x Ü≥∂QÆ=∂~åæ# ^Œi≈Oz <Õ<Õ
Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡QÍ xâ◊ÛÅ *Ï˝#O HõeyOk. WHõ¯_» N K«„Hõ"åã≤x Åe`åOaHõQÍ
Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ##∞fl ^Œi≈Oz `«i™êÎ~∞° . U ~°∂ÑÖÖ’ H˘ez<å J=∞‡ "åà◊§H˜ P
~°∂ÑÖÖ’ ^Œ~≈° #q∞zÛ `«$Ñ≤xÎ „Ñ¨™êkã¨∞OÎ k. <åÖ’x NK«„HõO [<åHõ~¬° }
â◊HÎ˜ HõÅk. <å „¿Ñ=∞ â◊HHÎ˜ ˜ KåÖÏ =∞Ok ^ŒQ~æÆ ~° Ú P#O^ŒO J#∞Éèqí ™êÎ~∞° .
W^ŒO`å <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ „"å~ÚOKå~°∞. QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨‰Ωõ
áê„`«∞~åe<≥#· <Õ#∞ ^è#Œ ºrqx.
16.2.2008
~å„u 11 QÆO@ÅH˜ ^Œ$â◊ºO ''hà◊§Ö’ "≥#fl `ÕÅ∞`«∞#fl@∞¡ „Ñ¨âßOu
xÅÜ«∞OÖ’ Z_»=∞"≥Ñ· Ù¨ =~°O_® =ÚO^Œ∞ H˘OK≥O ^Œ∂~°OÖ’ XHõ g∞@~°∞
"≥_Å» ∞Ê Jyfl—— HõxÑ≤OzOk.
J~°O÷ : ''hà◊§Ö’ "≥#fl HõÅ=#@∞¡ h‰õΩ U Hõ~‡° Å∂ JO@=Ù. h
=∞O„`«âH◊ Î̃ JyflÖÏ x#∞fl ~°HãΔ̃ ∞¨ OÎ k. h‰õΩ QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ L#flk.——
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 257
20.2.2008
L^ŒÜ∞« O 8 QÆO.30 x.Å‰õΩ ™êfiq∞ ã≤OÇ¨ã¨#O g∞^Œ H˘`«Î |@ì "Õã≤
Ç¨~°u Ñ¨_^» •=Ú. áœ~°q‚ ∞ =ÚO^Œ∞ K«`∞« ~°tÌ =∞Oz^Õ#x J#∞‰õΩ<åfl#∞.
HÍx, ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ ''WÑ¨Ù_»∞ =^Œ∞.Ì 9 QÆO. 30 xIIÅ‰õΩ áœ~°q‚ ∞
=ã¨∞OÎ k. JÑ¨C_»∞ K≥Ü∞« º=∞<åfl~°∞.—— L^ŒÜ∞« O 7 QÆO. 43. x #∞Oz 9 QÆO.
18 =~°‰Ωõ =~°̊ ºO L#flk. D >ÿ̌=ÚÖ’ =^ŒxÌ K≥áêÊ~°∞. ™êfiq∞ ãÖHõÅÊO
„Ñ¨HÍ~°O ã≤OÇ¨ã¨#OÖ’ |@ì"Ü Õ ∞« ‰õΩO_® =∞Ok~åxH˜ "≥àÏ§#∞. ™êfiq∞
L^ŒÜ∞« O XH˘¯Hõ¯ ~ÀA ^Œ~≈° #O W=fi@O ÖË^∞Œ . D ~ÀA =™êÎ~À ~å~À
J#∞‰õΩO@∂ ™êfiq∞ h ãÖHõÅÊO`À D =GO h ã≤OÇ¨ã¨#OÖ’ "Õã∞¨ <Î åfl#∞.
^Œ~≈° # q∞=fi=∞x „áêi÷OKå#∞. =~°˚ºO áÈ~Ú, áœ~°q‚ ∞ =KåÛHõ 9 QÆO 55 xII
™êfiq∞ ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. Wk J^Œ∞ƒù`« ™ê~Ú J^Œ∞ƒù`« bÅ!
WO\˜H˜ "≥àÏ§Hõ ÃÑã¨~°Ñ¨Ñ¨C Ñ¨ÙÅQÆO ÉˇÅ¡O á⁄OQÆe „Ñ¨™ê^ŒO KÕã≤,
ã≤OÇ¨ã¨#OÖ’ =GO "Õã≤ Ç¨~°u WKåÛ=Ú.
21.12.2008
=∞^è•ºÇ¨ÏflO Ô~O_»∞ QÆO@ÅH˜ ^Œ$â◊ºO ''=Å—— ÖÏ\˜ PHÍ~°O
HõxÑ≤OzOk. ^•xÖ’ KÕÑÖ¨ ’ ÖËHõ =∞#∞+¨μºÖ’ `≥eÜ«∞ÖË^∞Œ . XHõ U#∞QÆ∞
_»ÑC¨ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x ^ŒO_À~å "Õã∞¨ #Î flk.——
™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~°O÷ - ''h É’^èÅŒ ∞ q#\ÏxH˜ =∞#∞+¨μºÅ∞
~å"åÅx J#∞‰õΩ<åfl=Ù Hõ^•! KÕÑÅ¨ ∞ Ñ¨Ö¡ˇ "åx =ÅÖ’ Ñ¨_#ç @∞¡ QÆ∞~°∞ã¨fi~°∂Ñ≤}˜
J=∞‡QÍ h „¿Ñ=∞ =ÅÖ’H˜ H˘kÌ =∞Ok ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ „Ñ¨"tÕ ™êÎ~∞° . ''U#∞QÆ∞——
JO>Ë q<åÜ«∞‰õΩ_»∞. h *Ï˝# É’^èÅŒ ∞ q#\ÏxH˜ ~°=∞‡x ã¨fiÜ«∞OQÍ ^ŒO_À~å
"Õ™êÎ_∞» .——
258 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
„Ñ¨É∂íè ! <Õ#∞ ZO`« ÉèÏQÆºâßex! =∂Ü«∞=ÅÖ’ Ñ¨_‰» Ωõ O_® ~°HOΔ̃ z
h „¿Ñ=∞ =ÅÖ’ |OkèOKå=Ù. <å QÆ∞iOz ã¨fiÜ«∞OQÍ K≥ÑÊ¨ ‰õΩO_® ^Œ$âßºÅ
^•fi~å ZO`« J^Œ∞ƒùÒ« QÍ É’kèã∞¨ <Î åfl=Ù? <å [#‡[#‡Å ã¨∞Hõ$`«O Ñ¶e¨ Oz
^ŒH}Δ̃ Ï=¸iÎ"·≥ =∞ø# É’^èÅŒ ∞ KÕã∞¨ <Î åfl=Ù. QÆ∞~°∞^Õ"å! h‰õΩ HÀ\Ï#∞HÀ@¡
#=∞™ê¯~åÅ∞. XHõ "å~°OQÍ =∂Ü«∞ HõÑÊ≤ <å`À P_»∞‰õΩx, <å "≥Ú~° PÅHÕz
=∂Ü«∞ `˘ÅyOz „Ñ¨âßO`«`x« WKåÛ=Ù. WHõ h Ñ¨sHõÅΔ ∞ KåÅ∞ Hõ$ëê‚! h
™⁄`«∞xÎ *Ï„QÆ`QÎ« Í HÍáê_»∞HÀ. ÉèQí =Æ O`«∞_Õ QÆ∞~°∞"≥· ##∞fl #_çÑã≤ ∞¨ OÎ >Ë =∂Ü«∞
Uq∞ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . QÆ∞~°∞=Ùx â◊~}° ÏQÆu "Õ_∞» ‰õΩx =∂Ü«∞ #∞Oz `«ÑÊ≤ OK«∞HÀO_ç.
26.2.2008
5= `Õn <åQÆ „Ñü+ì̈ `«~∞° "å`« 20# ã≤OÇ¨ã¨#OÖ’ H˘`«Î |@ì
"Õâß=Ú. P „Ñü+¨ì `«~∞° "å`« J=∞‡ ã¨~Ê° ~°∂ÑÖÖ’ HõxÑ≤OKåÅx J#∞‰õΩ<åfl#∞.
25 ~å„u =∞}˜H˜ HõÅÖ’ ~Ô O_»∞ ÃÑ^ŒÌ ã¨~åÊÅ∞ HõxÑ≤OKåÜ«∞x K≥ÑÊ≤ Ok.
L^ŒÜ∞« O ¿ã=∂º áêÜ«∞ãÖ KÕã≤ <åQÆ™ê~ÚH˜ Ç¨~°u Ñ¨\Ïì=Ú.
18.7.2008
D QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞‰õΩ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ã¨xflkèH˜ KÕi W~°"·≥ J~Ú^Œ∞
ãÖ=`«û~åÅ∞ L^ŒÜ«∞O Öˇ·#∞Ö’ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»QÍ HõxÑ≤Oz# ^Œ$â◊ºO
''^Àã¨ÑO¨ _»∞ fQÆ #∞O_ç q_ç Ñ¨_ç <å KÕuÖ’ Ñ¨_Oç k.——
™êfiq∞ D Ñ¨Ói‚=∞‰õΩ ‰õÄ_® <å`À ã¨fiÜ«∞OQÍ Ñ¨ÅHõÖ^Ë ∞Œ . D ÉÏ^èŒ
Éèií OK«ÖxË k. Éèií OKÕ â◊HÎ˜ ™êfi"Õ∞ „Ñ¨™êkOKå~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 259
1.8.2008
D ~ÀA 4.30 QÆOII #∞Oz 6 QÆOII =~°‰Äõ ã¨∂~°º„QÆÇÏ¨ }O 4.30
QÆOIIH˜ =∞Ok~åxH˜ "≥o§ ™êfiq∞ Z^Œ∞~°∞QÍ H˘OK≥O ^Œ∂~°OÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞.
™êfiq∞ 6 QÆOII‰õΩ "≥à§ı =~°‰Äõ ÑÖKåHõsΔ [ÑÖ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞. ™êfiq∞ã¨xflkèH˜
KÕi# `«~∞° "å`« „QÆÇÏ¨ }™êfl<åÅ∞ KÕÜ∞« @O =∂x"Õâß#∞. HÍx D ~ÀA
=∞Ok~°O #∞Oz =zÛ# `«~∞° "å`« „QÆÇÏ¨ } ™êfl#O KÕÜ∂« Åx qÑ¨s`«"∞≥ #ÿ
HÀiHõ HõeyOk. QÍÜ«∞„f =∂`«x `«Å∞K«∞H˘x t~°ã∞¨ û g∞^Œ S^Œ∞™ê~°∞¡
#∂<≥ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x `«ÅO@∞ áÈã¨∞‰õΩ<åfl#∞.
QÆ∞~°∞^Õ"å! „QÆÇÏ¨ }O q_çz# ã¨∂~°∞º_»∞ „Ñ¨HÍtOz#@∞¡ Ñ¨ÓiÎQÍ
^ÕÇÏ¨ ÉèÏ=O áÈ~Ú <å P`«‡ HÀ\Ï¡#∞ HÀ@¡ ã¨∂~°ºH˜~}° ÏÅ`À `Õ*’=O`«=∞~Ú
„Ñ¨HÍtã¨∞#Î flk. D rq`«O <å HÀãÖ HÍ^Œ∞. JO^Œi HÀãÖ J#fl `åºQÆ|∞kú`À
xO_çáÈ~ÚOk. <å‰õΩ#fl H˘kÌ _»|∞ƒ <å Hõhã¨ J=ã¨~åÅH˜ ãïáÈ`«∞Ok.
K«O^•Å∞ áÈQÆ∞ KÕã≤ =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ∞« @O <å ã¨fiÉèÏ"åxH˜ q~°∞^ŒOú .
JO`«~åºq∞q! h‰õΩ `≥eÜ«∞^•! ã¨∞YâßO`«∞Å∞ P^è•ºu‡Hõ rq`«OÖ’<Õ
ÅÉèºí =∞=Ù`å~Ú. HÍ|\ì̃ ##∞fl â◊H=Î̃ ∞O`«∞~åex KÕã,≤ P^è•ºu‡Hõ ãÖÑ¨^Œ
„Ñ¨™êkOz <å ^•fi~å Ñ¨k =∞OkH˜ ÑÖzÃÑ@∞ì. D QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞H˜ 25 ãÖII
Ñ¨ÓiÎ J~Ú<å~Ú. WOHõ XHõ¯Hõ} Δ O ‰õÄ_® h a_»¤ PÅã¨ºO Éèií OK«Ö^Ë ∞Œ .
ã¨Q∞Æ } ~°∂ÑÖÖ’ <å ^Œi KÕi ''JÇ¨ÏO„|Ç¨‡ã≤‡—— ã≤u÷ Ö’ L#fl <å‰õΩ h k=º
Pjã¨∞ûÅ∞ JO^ŒK~≥ Úº #∞=Ùfi J=`å~° Ñ¨Ù~°∞+¨μ_çq. x#∞fl =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í
#q∞‡ ^≥=· OQÍ H˘Å∞ã¨∞<Î åfl#∞. ##∞fl Z#∞fl‰õΩx K«H¯õ QÍ ™ê^è#Œ KÕ~ÚOz
WÖÏ x~°Ü Ì ∞« QÍ =ke "ÕÜ∞« @O ^è~Œ ‡° =∂! `«b¡ `«fi~°Ö’ <å rq`åxH˜ XHõ
J~°O÷ HõeÑ≤Oz ##∞fl h ¿ã=‰õΩ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩx <å [#‡ ^è#Œ ºO K≥~Úº,
™ê~Ú=∂`å!
260 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
H©~Δ ° ™êQÆ~° =∞^è#Œ OÖ’ J=∞$`«O Ñ¨Ù\#ì˜ @∞¡ <å JO`«~O° QÆ =∞^è#Œ OÖ’
^è~Œ ‡° O Pq~°ƒqù OzOk. D HõeÜ«ÚQÆ „Ñ¨ÉÏè =O =Å# ^è~Œ ‡° O #tOz J^è~Œ ‡° O
~å[ºO KÕã∞¨ #Î flk. D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J=∞$`«O ^Õ=`«ÅH˜ ÑÖz#@∞¡ <åÖ’
#∞Oz =zÛ# *Ï˝<å=∞$`«O HõeÜ«ÚQÆ =∂#"åoH˜ ÑÖz, ^è~Œ ‡° ™ê÷Ñ#¨ KÕã,≤
^è~Œ ‡° O HÍáê_ç h a_»Å¤ #∞ ã¨`º« , ^è~Œ å‡Å "≥Ñ· Ù̈ #_çÑO≤ z h J=`å~° ã¨=∂Ñ≤ÖÎ ’Ñ¨Å
Hõ$`«ÜÚ« QÍxH˜ Ñ¨Ù<åk "≥~Úº.
J=∂‡! ã¨`º« ^è~Œ å‡Å∞ HÍáê_»\ÏxH˜ #<˘flHõ ã¨q∞^èQŒ Í "å_»∞HÀ.
Éè∫uHõOQÍ h=Ù <å`À =∂\Ï¡_Õ =~°‰Äõ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î q_çz "≥à§◊ #∞. JO`«~O° QÆ
™ê~¸! <å HÀiHõ f~°∞Û. D HÀiHõ `«ÑÊ¨ U HÀiHõ ÖË^#Œ fl ãÖQÆu h‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ â◊fi~å!
4.8.2008
™êfig∞! <å‰õΩ =∂\Ï¡_®Åx ÖË^∞Œ . =∂\Ï¡_‰» Ωõ O_® [~°Q^Æ ∞Œ . ZÖÏQÍ?
J<åfl#∞. ''=∂\Ï¡_®Åx ÖËHõáÈ=@"Õ∞ =∞ø#=Ú. Ñ¨ÓiÎ =∞ø#=Ú
áê\ÕK«#Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . JO^Œi =∞^èºŒ u~°∞QÆ∞`«∂ =∞ø#OQÍ LO_»@O ™ê^èºŒ O
HÍ^Œ∞. gÖˇ#· O`« `«‰Ωõ ¯=QÍ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ =∂@Å∞ =∂\Ï¡_∞» —— Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
9.8.2008
D ~ÀA ™êÜ«∞O„`«O q[Ü«∞#QÆ~O° Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ~À_»∞¤ g∞^Œ Tˆ~QÆ∞`«∂
K≥H¯õ Éè[í #, HÀÖÏ@O`À áê@∞ Éè[í #Å∞ KÕã∂¨ Î LO>Ë ''™êfig∞! W^ŒO`å
ÉÏÇ¨º#O^Œ"∞Õ Hõ^•!—— J<åfl#∞. ''B#∞, W^ŒO`å "åà◊§H© <å‰õΩ ÉÏÇ¨º#O^Œ"∞Õ
HÍh, Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ HÍˆ~Û Hõhflˆ~ <å‰õΩ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« #O^ŒO—— J<åfl~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 261
18.8.2008
=∞#¿ã K«O„^Œ∞_»∞. „QÆÇÏ¨ }O q_çz# Ñ¨Ó~°‚ K«O„^Œ∞_»∞ qâßfixfl HÀ\Ï#∞
HÀ@¡ K«O„^ŒH~˜ }° ÏÅ`À K«ÅÑ¡ i¨ ¿ãÎ <å =∞#ã¨∞H˜ Ñ¨\ #ì˜ =∂Ü«∞ J<Õ „QÆÇÏ¨ }O
q_çz =∞#ã¨∞ Ñ¨Ó~°‚ K«O„^Œ∞_çÖÏ ã¨ÇÏ¨ „ã¨ H˜~}° ÏÅ K«Åx¡ "≥<fl≥ Å`À âßOu`À
xO_ç, P K«Åx¡ "≥Å∞QÆ∞Ö’ qâ◊fi=∞O`å xO_ç# ''âßOu*’ºu——x ^Œi≈OKå#∞.
<å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O qâ◊fi=∞O`å xO_ç# âßOu*’ºu HÍQÍ P *’ºu "≥Å∞QÆ∞Ö’
âßOu =∂~åæ# "≥à`◊ å#∞.
K«O„^Œ„QÆÇÏ¨ }O q_çz# `«~∞° "å`« ™ê~Ú „¿Ñ~°}`À `«Å™êfl#O
KÕâß#∞. ã¨∂~°∞º_»∞, K«O„^Œ∞_»∞ =∞<À<Õ„`åÅ∞. ã¨∂~°º H˜~}° ÏÅ`À *Ï˝# <Õ„`«O
`≥~∞° K«∞‰õΩO>Ë, K«O„^ŒH~˜ }° ÏÅ`À *Ï˝x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O K«Å|¡ _ç Ñ¨~=° ∂#O^ŒOÖ’
LO\Ï_»∞.
23.8.2008
™êfig∞! h=Ù <å‰õΩ Jhfl WKåÛ=Ù. #∞"Õfi <å "å_çq J~Ú<å=Ù.
HÍh, h‰õΩ <Õ#∞ U q^èOŒ QÍ ¿ã= K«Ü∂« Ö’ `≥eÜ«∞@O ÖË^∞Œ . ~ˆ Ñ¨Ù Hõ$ëê‚+qì¨ ∞`À
10 Hõ$ëê‚+=ì̈ ÚÅ∞ Ñ¨ÓiÎ J=Ù`å~Ú. Hõ$ëê‚! x#∞fl Uq∞ J_»Q#Æ ∞. J_çy`Õ
WKÕÛk J=∞‡HÍ^Œ∞. J=∂‡! ™ê~Ú=∂`å! "≥ÅÖËx *Ï˝#=∞}∞Å∞ WKåÛ=Ù.
Jq JO^ŒiH© ÑÖK«∞HÀ. Hõ$ëê‚! ~ˆ Ñ¨Ù h J_»∞QÆ∞Å∞ <å WO\˜x áê=#O
K≥Ü«∂ºe. PÅã¨ºO KÕÜ«∞‰õΩ „Ñ¨Éèí∂!
<å =O^Œ<åÅO^Œ∞HÀ #O^Œ #O^Œ<å!
Ü«∞â’^Œ<Õ HÍh K«Åz¡ eH˜ "≥#fl fã≤
"≥#fl=Ú^ŒÅÌ ∞ h <À\˜H˜ JOkOK«Ö#Ë ∞~å Hõ<åfl!
262 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
HõeÜ«∞ÚQÆ Ü«∞â’^Œx <Õ#∞, <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« "Õ∞ "≥#fl=Ú^Œ~Ì å
D "≥#fl#∞ P~°yOz <å "≥`Å« ∞ fiÛ "≥<fl≥ Å ‰õΩiÑ≤OK«~å
"≥#fl^˘OQÍ!
Ü«∞â’^•#O^Œ∞Å WO@ #_»Ü∂« _ç# #O^ŒHâ˜ ’~å!
<å WO@ #_»Ü∂« _ç ##∞fl P#O^ŒÑ~¨ K° ~« å #Å¡x "å_®!
ÉÏÅ™ê~ÚQÍ Hõ~} ° O ã¨∞|ƒ=∞‡ WO\’¡ bÅÅ∞ K«∂Ñ≤# zxfl
Hõ$ëê‚!
ã¨<å`«# ™ê~°k"è ·≥ ##∞fl #_çÑO≤ z# Dâ◊fi~°=∞‡ `«#Ü«∂!
<å =∂#ã¨ KÀ~å!
<å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ™ê~°k"è ·≥ P`«‡É’^èÅŒ ∞ KÕã#≤ bÖÏ ^è•s!
<å WO@ x~°∞} æ ™ê~ÚQÍ P^è•ºu‡Hõ bÅÅ∞ K«∂Ñ≤Oz#
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« "åã‘!
JO^Œ∞HÀ <å P#O^Œ¿ÇÏÅ!
W^Õ h Hõ$ëê‚+qì̈ ∞H˜ <Õ#∞ WKÕÛ "≥ÅÖËx HÍ#∞Hõ J^≥· fi`å=∞$`«=i¬}˜
h=Ù WzÛ#^Õ h‰õΩ uiy HÍ#∞HõQÍ Wã¨∞<Î åfl#∞.
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ „Ñ¨™êkOz# *Ï˝# ãÖÑ¨^Œ uiy
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ áê^•Å K≥O`« ã¨=∞iÊOz D Hõ$ëê‚+qì̈ ∞H˜ (2008)
Hõ~∂° Ê~°OÖÏ Hõiy ™êfiq∞Ö’ b#O JÜ«∂º#∞.
25.8.2008
D ~ÀA =∞^è•ºÇ¨ÏflO 3.40 xIIÅ‰õΩ <å â◊s~°OÖ’ ã¨~Ê° O ÖÏQÍ
=¸_»∞ "≥∞eHõÅ∞ uiy â◊s~°O HõOÑ≤OzOk. XHõ¯™êi â◊s~°O =Ú_»∞K«∞‰õΩx
uiy =∂=¸Å∞QÍ J~ÚOk. x#fl Hõ$ëê‚+ì̈q∞ ™êfiq∞ =∂\Ï¡_»`å~°x
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 263
J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍh =∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ . HÍx D ~ÀA Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O`å Hõ$+¨μ_‚ `ç À

xO_çáÈ~Ú =∂\Ï¡_Ö» ^Ë #Œ fl ÉÏ^èŒ áÈ~ÚOk. ™êfiq∞ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù HÀãÖ Z^Œ∞~°∞
K«∂ã¨∂Î Ç¨Ï$^ŒÜ∂« #O^ŒO`À LO\Ï#∞.
24.10.2008
''QÆ∞_ç tY~åÅ∞ HõxÑ≤OKå~Ú. XHõ tY~°O ÃÑ#· Ñ¨Ói‚=∞ K«O„^Œ∞_»∞
`≥Åx¡ áêÅ=Öˇ K«Åx¡ "≥<fl≥ Å ‰õΩiÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. Ñ¨Ói‚=∞ ~ÀA Ñ¨ÙK«ÛÑ¨Ù=ÙfiÖÏ
"≥<fl≥ Å HÍã¨∞OÎ k. HÍh, D "≥<fl≥ Å `≥Å∞Ñ¨Ù ZÑ¨C_»∂ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . J=∞‡ âß~°^Œ
Ñ¨Ù#flq∞ K«O„^Œ∞_çÖÏ ^è=Œ à◊ =„™êÎÅ`À ^Œ~≈° #O WzÛO^Œ#fl =∞^è∞Œ ~° ÉèÏ=#
HõeyOk.—— J=∞‡ ™ê~Ú=∂`« *Ï˝# ã¨fi~°∂Ñ≤}.˜ *Ï˝#O JO>Ë "≥Å∞QÆ∞ Hõ^•!
*Ï˝#=∞~Ú ã¨~ã° fi¨ u J^≥· fi`å=∞$`« =i‚}˜ „QÆO^ä•xfl `«fi~°Ö’<Õ "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜
fã¨∞‰õΩ =ã¨∞OÎ k.
22.10.2008 ™êÜ«∞O„`«O ™ê~Ú ã¨~ã° fi¨ u =∞Ok~°O =~°O_®Ö’
‰õÄ~°∞Ûx LO_»QÍ ''J=∂‡! h áê^Œ ^Œ~≈° #O áêáêÅ∞ `˘Åy¿ã,Î h <Õ„`«
^Œ~≈° #O`À =∂ Hõ~‡° Å∞ Ñ¨\ÏÑÖK«Å~Ú`Õ, h tY~° ^Œ~≈° #O =∂‰õΩ =ÚHÎ̃x
„Ñ¨™êkã¨∞OÎ ^Œx—— J#∞‰õΩO@∂ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. JO^Œ∞=Å¡<Õ ã¨fiÑ¨flOÖ’ ™ê~Ú
ã¨~ã° fi¨ u tY~° ^Œ~≈° #O`À Ñ¨Ó~°K‚ O« „^Œ∞_çÖÏ "≥Å∞QÆ∞`«∂ ^Œ~≈° #O WzÛ =ÚH˜xÎ
„Ñ¨™êkOzOk. =ÚHÎ̃ HÍO`«‰Ωõ „uHõ~} ° â◊√kúQÍ #=∞ã¨¯iã¨∞<Î åfl#∞.
16.10.2008
ã¨fiÑ¨flOÖ’ Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ ¿ÑrÅÖ’ ã¨~Ê° O Ñ¨_Q» ÅÆ ∞ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒqÌ HõxÑ≤OKå~Ú.
^•xH˜ J~°O÷ - Ñ¨_Q» Æ JO>Ë ‰õΩO_»eh â◊HÎ̃ D „QÆO^äOŒ ''Ü≥∂QÆâH◊ —Î̃ —H˜
ãÖ|OkèOz#k.
264 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
15.11.2008
24.10.08# HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz# tY~åÅ∞ Hõ$ëê‚ lÖÏ¡Ö’x
NHÍ‰õΩà◊OÖ’x NHÍ‰õΩàıâfi◊ ~°™êfiq∞ QÆ∞_ç tY~åÅ∞ Jx ™êfiq∞ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
NHÍ‰õΩà◊O =∂ J=∞‡Ñ¨Ù\˜#ì T~°∞. z#flÑ¨C_»∞ P QÆ∞_çH˜ "≥à§ı ^•xfl. D HõÅ
=zÛ# `«~∞° "å`« P T~°∞ "≥o§ NHÍ‰õΩàıâfi◊ ~°™êfiq∞x K«∂_®Åx ãÖHõÅÊO
HõeyOk. J#∞HÀ‰õΩO_® #=O|~°∞ 15# |Ü«∞Å∞^Õi NHÍ‰õΩà◊O "≥o§
<≥ÅÖ’Ñ¨ÖË ™êfiq∞ ãÖHõÅÊO`À NHÍ‰õΩà◊O PO„^èŒ =∞Ç¨q+¨μ=‚ Ù#∞ ^Œi≈OKå#∞.
1.1.2009
L^ŒÜ«∞O ''=∞øÖÏx—— QÆ∞=∞‡O Hõ_çy =ÚQÆ∞æ "Õã≤ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, ‰õΩO‰õΩ=∞
K«eO¡ k. ZÑ¨C_»∂ JÖÏ "≥Ü∞« º^Œ∞. áêÅ`«xH˜ _»|∞ƒÅ∞ W™êÎ#∞. Ö’ÑëH˜
~°=∞‡O>Ë =KåÛ_»∞. 'J=∂‡! K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . =ÚQÆ∞æ `˘H˜¯ =KåÛ#∞. Ö’Ñ¨Å JO\Õk——
J<åfl_»∞ J`«#∞. Ñ¶~¨ "° åÖË^xŒ K≥ÑÊ≤ Ü«∂Ñ≤Öò WzÛ, _»|∞ƒ WzÛ ÑÖáê#∞.
`«~∞° "å`« JxÑ≤OzOk. ''™êfiq∞ U ~°∂ÑÖÖ’<≥<· å ~å=K«∞Û—— Jx áêÅ`«x
~°∂ÑÖÖ’ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù, ‰õΩO‰õΩ=∞`À áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞ "Õâß~°x "å\˜H˜ #=∞ã¨¯iOKå#∞.
™êÜ«∞O„`«O P áê^•ÅÖ’ qÉè∂í u =¿ãÎ ÉÏQÆ∞O_»∞##∞H˘x Jk =∞m¡ HÀiHõ
J=Ù`«∞O^Œx `«∞_»=É’~Ú D áê^•Å∞ ~å„u x„^Œ KÕ¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞O^Œx
^•xÃÑ· áêi*Ï`«O Ñ¨Ó=Ù "Õã≤ #=∞ã¨¯iOKå#∞. WÖÏ KÕÜ«∞@O
`«ÑÊ¨ xÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . J^≥· fi`åxH˜ Ñ¨~åHÍ+¨.ì
2.1.2009
™êÜ«∞O„`«O =∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ Éèí‰õΩÎ~åÅ∞ XHõ~°∞ =∂@Å
ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ ''=∂k á⁄@ì‰Äõ \˜ q^Œº, g∞k P^è•ºu‡Hõ q^Œº—— J<åfl~°∞. ''g∞‰õΩ
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 265
Z\Ï¡ `≥Å∞ã¨∞?—— J<åfl#∞. ''g∞ =ÚYO K«∂ã≤ J<åfl#∞, <å Ñ≤ÃÇÏKü_ç _®Hõ~ˆì @∞
HõO>Ë g∞^Õ x["≥∞#ÿ Ñ≤ÃÇÏKü_ç _®Hõ~ˆì @∞—— J<åfl~°∞. <å QÆ∞iOz P"≥∞‰õΩ Ug∞
`≥eÜ«∞^Œ∞. ™êfiq∞ Pq_» ^•fi~å 2009 ãÖ=`«û~°OÖ’ _®Hõ~ì̂ @∞ WKåÛ~°∞.
1984 #∞Oz `å<Õ P`«‡QÆ∞~°∞"≥· ##∞fl P^è•ºu‡Hõ ÉÏ@Ö’ #_çÑO≤ z D
ãÖ=`«û~°O "≥ÅHõ@Öì xË HÍ#∞Hõ WKåÛ~°∞. ™êfiq∞ <å`À =∂\Ï¡_\» ÏxH˜ WOHÍ
ã¨=∞Ü«∞O L#flk HÍ|\ì̃ P"≥∞#∞ Z#∞fl‰õΩx P"≥∞ ^•fi~å `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
™êfig∞! U K«^∞Œ =Ó~åx, Hõ~‡° ÅÖ’ H˘@∞ì‰Ωõ áÈ`«∞#fl ##∞fl Z#∞fl‰õΩx
D =∂~°Oæ Ö’ U Hõ+=ì̈ ¸ HõÅQÆ‰Ωõ O_® h J#O`«"∞≥ #ÿ „¿Ñ=∞, "å`«ûÅºO`À
#_çÑO≤ z# h‰õΩ Uq∞=fi#∞ „Ñ¨É∂íè ! h g∞^Œ Z#ÖËx ÉèHí ,Î̃ „¿Ñ=∞`À x#∞fl
P~åkèã∂¨ Î LO\Ï#∞.
QÆ∞~°∞^Õ"å! QÆ∞~°∞=O>Ë ZO`À ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ LO_®e. HÍh, <Õ#∞
x#∞fl J=∞‡QÍ K«#∞=Ù`À #∞=Ùfi Ñ¨ÅHõÖ^Ë #Œ fl ÉÏ^è`Œ À Z<Àfl q^è•Å "ÕkOè Kå#∞.
`≥eq `Õ@Å∞ ÖËx <Õ#∞ J*Ï˝#O`À „Ñ¨=iÎOz<å ##∞fl HõqΔ ∞Oz h Hõ$Ñ¨`À
^≥=· OQÍ =∞eKå=Ù. „Ñ¨É∂íè ! H˜\ H˜ © `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ f¿ãÎ ã¨∂~°º„Ñ¨HÍâ◊O Ö’Ñ¨Å
pHõ\ ˜ áÈQ˘\ì̃ "≥Å∞QÆ∞ xOÑ¨Ù`«∞O^Œx J<åfl=Ù. HÍh, #∞=Ùfi =∂„`«O *Ï˝#
ÉèÏã¨¯~°∞_≥· =¸ã¨∞Hõ#fl <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ"å\ÏÅ∞ <Õ#∞ `≥~=° HõáÈ~Ú<å h
Hõ$áê gHõ} Δ ÏÅ`À <å J*Ï˝#=∞<Õ pHõ\ ˜ `˘ÅyOz h "≥Å∞QÆ∞`À xOáê=Ù.
WHõ¯_» <å `≥eq `Õ@Å∞ Ug∞ ÖË=Ù. QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨H˜ <ÀK«∞‰õΩO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨ „Ñ¨Ü∞« `«flO
JO@∂ Ug∞ ÖË^∞Œ . Jhfl `å<≥· `å<Õ #_çÑ™≤ êÎ_∞» . ZO^Œ∞HõO>Ë 1982 =~°‰Ωõ
™êfiq∞x K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . ™êfiq∞ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍh 1984= ãÖIIÖ’
##∞fl `«# =^ŒHÌ ˜ fã¨∞‰õΩ"≥àÏ§~°∞. D [#‡Ö’ =∂„`«O <å‰õΩ `≥eã≤ Ug∞
J_»QÖÆ ^Ë ∞Œ . Hõ~∞° }Ï ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ ™ê~Ú~å=Ú_»∞. ãÖ™ê~° ã¨=Ú„^ŒOÖ’ #∞Oz
266 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
X_»∞‰¤ Ωõ KÕiÛ `«#Ö’ b#O KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ™ê~¸â◊fi~°∞_»∞. QÆ`« [#‡Å Ñ¨Ù}º
Ñ¶Å¨ O ™ê~Ú =∂`« =^ŒHÌ ˜ KÕiÛ LO@∞Ok. D [#‡ áêÑ¨ÑÅ¨¶ O Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ OQÍ
=∂iÛ <åÃÑ· J=∞$`«^•è ~°Å∞ ‰õΩiÑ≤ã∞¨ #Î fl P „¿Ñ=∞ =¸iÎH˜ Uq∞=fiQÆÅ#∞?
J=∂‡, `«fi~°QÍ <å ^Œi KÕi h ^•x<≥#· ##∞fl `«fi~°QÍ h X_ç KÕ~∞° ÛHÀ J=∂‡
... h X_ç HõO>Ë HÀ~°∞‰õΩ<Õ L#fl`« ™ê÷#O U=Ú#flk? J=∂‡ ... `«fi~°`fi« ~°QÍ
=K≥Û~Úº. PÅã¨ºO K≥Ü∞« º‰õΩ "Õ^#Œ fˆ~Û "Õ^=Œ b¡. "Õ^#Œ fiÛ „Ñ¨âßO`«
rq`«O „Ñ¨™êkOz h ¿ã=ÅH˜ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩx <å rq`«O ^è#Œ ºO K≥~Úº.
h‰õΩ â◊`« HÀ\Ï#∞HÀ@¡ ^è#Œ º "å^•Å∞.
4.1.2009
~å„u ã¨fiÑ¨flOÖ’ - ''™êfiq∞ XHõ WO\’¡ Ñ¨ÅH¡ Ö˜ ’ L<åfl~°∞. ™êfiq∞x
K«∂_»\ÏxH˜ "≥à√◊ `«∂ LO>Ë ™êfi"Õ∞ Z^Œ∞~°∞ =KåÛ~°∞. ™êfig∞! <å‰õΩ |@ìÅ∞
ZÑ¨C_»∞ W™êÎ~x° J_çy`Õ ''[#=i `«~∞° "å`«—— J<åfl~°∞.
6.1.2009
™êfig∞! #∞=Ùfi 4= `åsY∞ HõÅÖ’ [#=i `«~∞° "å`« |@ìÅ∞ W™êÎ#x
K≥áêÊ=Ù. HÍh, Jk =~°‰Ωõ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ HõÅÖ’ XHõ™êi ™È=∞"å~°O Jh,
XHõ™êi ''LQÍk ZÅ∞¡O_ç P ~ÀA W™êÎ#x—— K≥áêÊ=Ù. JO^Œ∞KÕ`« [#=i
`«~∞° "å`« JO@>Ë #=∞‡ÖËHõ ''<≥QÔ \˜"—£ —QÍ PÖ’zOz x~°∞`åûÇ¨ÏÑ¨_®¤#∞. HÍh,
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~åxH˜ "≥à√◊ `«∂ ÉèÏã¨¯~°=∞‡`À ''a_»H¤ ˜ PHõÖ·ˇ J#flO J_çy`Õ
=O@ ã≤ÔúŒ QÍ LO>Ë "≥O@<Õ J#flO ÃÑ\˜ì PHõe f~°∞ã¨∞OÎ k. =O@ ã≤ÔúŒ QÍ
ÖËHáõ È`Õ "≥O@<Õ ÃÑ@ìHõ PÅã¨ºO KÕã∞¨ OÎ k. D q+¨Ü∞« O `≥eÜ«∞Hõ a_»¤ J#flO
ÃÑ@ì=∞x J_»∞QÆ∞`«∂<Õ LO@∞Ok. HÍh, J=∞‡=O@ KÕã∂¨ <Î Õ WÑ¨Ù_»∞ ÃÑ_»`å,
JÑ¨Ù_»∞ ÃÑ_»`å JO@∂ LO@∞Ok. =O@ ã≤ÔúŒ HÍQÍ<Õ J=∞‡ a_»¤ =^ŒHÌ ˜
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 267
=zÛ PHõe`À ™⁄=∞‡ã≤e¡ J#flO J_»QÖÆ xË ã≤u÷ Ö’ L#fl P a_»‰¤ Ωõ „¿Ñ=∞`À

J#flO uxÑ≤Oz PHõe fiÛ P#O^Œ ÃÑ_»∞`«∞Ok. J=∞‡ „Ñ¨`º« HõΔ ^≥=· O.
J=∞‡H˜ q∞Oz# ^≥=· O ÖË^∞Œ . a_»Å¤ Éè∫uHõ"∞≥ #ÿ J=ã¨~åÅ∞ fiÛ, `«~∞° "å`«
ÉèíHÎ̃ =∂~°æOÖ’ #_çÑ≤ã¨∂Î P^è•ºu‡Hõ ã≤i, ãÖÑ¨^ŒÅ xKÕÛ `«ÖË¡ x["≥∞ÿ#
=∂`«$=¸iÎ. J@∞=O\˜ J=∞‡x á⁄Ok# a_»Å¤ ∞ ™ê~Ú=∂`« K«~}° Hõ=∞ÖÏÅ
=^ŒÌ KÕi J=∞‡ [QÆ[#˚ x ‰õΩiÑ≤OKÕ „¿Ñ=∂=∞$`« ^è•~°ÅÖ’ J=∞$`« Ñ¨Ù„`«∞Öˇ·
™ê~Ú=∂`« ¿ã=Ö’ `«i™êÎ~∞° . J^≥· fi`« ã≤u÷ Ö’ L#fl <Õ#∞ J=∞‡QÍ <å^Œi
KÕi# a_»Å¤ #∞ „¿Ñ=∞ =∂~åæ# #_çÑO≤ KåÅ#fl Pâ◊ `«ÑÊ¨ "Õ~ˆ Pâ◊ ÖË^∞Œ . =∞#
=∞O^Œ~O° ™ê~Ú =∂~°Oæ Ö’ `«i^•Ì=Ú—— J<åfl#∞.
''J#flO J_çy# a_»¤H˜ PÅã¨ºO J~Ú<å J#flO ÃÑ\˜ì PHõe
fiÛ#@∞¡QÍ—— ™ê~Ú=∂`« `«# ãÖHõÅÊO`À <å^Œi KÕ~åÅ#∞‰õΩ#fl ã¨=∞Ü«∞O
Pã¨#flO JÜÕ∞º =~°‰Ωõ JkQÀ, WkQÀ JO@∂ ##∞fl =∞Éèºí ÃÑ\ì̃ PÅã¨ºO
KÕã∞¨ #Î flk. [#=i `«~∞° "å`« <å =^ŒHÌ ˜ =ã¨∞OÎ k. ''<≥QÔ \˜"—£ —QÍ PÖ’zOK«Hõ
qâßfiãÖ`À LO\Ï#∞.
<Õ#∞, ÉèÏã¨¯~°=∞‡ L^ŒÜ∞« O 8 QÆO IIH˜ =∞Ok~åxH˜ "≥à@ ¡◊ O =Å#
=ÚO^Œ∞ =~°∞ã¨Ö’ ‰õÄ~°∞Û<Õ J=HÍâ◊O =zÛOk. ™êfiq∞ D ~ÀA `˘O^Œ~Q° Í
=KåÛ~°∞. ^ŒQ~æÆ Q° Í ^Œ~≈° #O J~ÚOk. ™êfiq∞ Éè[í # Ç¨Å∞Ö’H˜ "≥o§ "≥O@<Õ
|Ü«∞\˜H˜ =zÛ q.S.Ñ≤.Å∞ ‰õÄ~°∞Û#fl `À=‰õΩO_® =∂ =ÚO^Œ∞ #∞Oz =zÛ
=∂ =ÚO^Œ∞ L#fl ã≤OÇ¨ÏO ÉÁ=∞‡ =ÚO^Œ∞ 10 xII ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. =∂‰õΩ
=¸_»∞ QÆ*ÏÅ ^Œ∂~°OÖ’ ™êfiq∞ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. Ñ¨k xq∞ëêÅ∞ J^Œ∞ƒù`«
^Œ~≈° #O WzÛ HÍ~°∞ `«# =^ŒHÌ ˜ Ñ≤eÑ≤OK«∞‰õΩx =∂ =ÚO^Õ ZH˜¯ ¿ã_ì Ü ç ∞« OH˜
"≥àÏ§~°∞. L^Œ~Úã¨∞#fl ã¨∂~°∞º_ç K«∞@∂ì HÍëêÜ«∞ =~°O‚ =∞|∞ƒ L#fl@∞¡QÍ
268 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
HÍëêÜ«∞=~°O‚ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ `À, HÀ\˜ ã¨∂~°∞ºÅ HÍOu`À ™ê~Ú QÍÜ«∞„u Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ
k=º^Œ~≈° #O WzÛOk.
ã¨∂~°∞ºxÖ’x "≥Å∞QÆ∞ J"Õ∞‡ Hõ^•! ã¨∂~°º=∞O_»ÅO #∞Oz ã¨ÇÏ¨ „ã¨
H˜~}° ÏÅ`À QÍÜ«∞„f =∂`Õ Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀãÖ ky =zÛO^Œ#fl JÖ∫H˜Hõ P#O^ŒO`À
WO\˜H˜ =KåÛ#∞.
áêÜ«∞ãÖ K≥Ü«∂ºÅxÑ≤Oz H˘OK≥O áêÅÖ’¡ =O_ç# J#flO
ã¨Q∞Æ aæ Ü«∞ºO "Õã≤ ÉˇÅO¡ á⁄OQÆe KÕâß#∞. U ~°∂ÑÖÖ’ ™êfiq∞ =zÛ „Ñ¨™ê^ŒO
ã‘fiHõi™êÎ~À#x =¸`« ÃÑ\˜ì ™êÜ«∞O„`«O Ö’Ñ¨Ù Z=~°∞ =¿ãÎ "åà◊§H˜ "≥Ú^Œ\ ˜
„Ñ¨™ê^ŒO ÃÑ\ÏìÅx J#∞‰õΩO@∂ Éè’[#O KÕÜ∞« É’`«∞O>Ë q[Ü«∞ÅH˜Δ ‡ =zÛ
`«Å∞Ñ¨Ù H˘\Ïì~∞° . ™êfiq∞ QÍÜ«∞„f =∂`« ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ~°x á⁄OQÆe „Ñ¨™ê^ŒO
ÃÑ\Ïì#∞. [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ *Ï˝# ÉèÏã¨¯~°∞_≥· <åÖ’ "≥Å∞QÆ∞ xOÑ≤#
<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ <å KÕ`« ã¨fiÜ«∞OQÍ á⁄OQÆe „Ñ¨™ê^ŒO ã‘fiHõiOz "≥àÏ§~°∞.
™êfiq∞ U ~°∂ÑÖÖ’<≥<· å ~å=K«∞Û. ''Jxfl ~°∂áêÅ∂™êfiq∞"Õ——. J#fl *Ï˝#O
=∞#H˜ ~å"åe. =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ J<ÕHõ ~°∂áêÅÖ’ ^Œ~≈° #O W™êÎ~∞° . Wk <å
™êfi#∞Éè=í O`À J#∞Éèqí Oz „"åã≤# ã¨`º« O.
™êÜ«∞O„`«O =∞Ok~°OÖ’ <å „Ñ¨Hõ¯# Hõ=∞Å=∞‡ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞.
''L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ Z=~À XHõ Éè‰í Ωõ _Î ç HÀãÖ |Ü«∞@ JO`« ^Œ~≈° #O WKåÛ~°x——
P"≥∞ J<åfl~°∞. <Õ#∞ ™êfiq∞ JO^Œi HÀãÖ WKåÛ~°x J<åfl#∞. ''XHõ¯ Éè‰í Ωõ _Î ç
HÀãÖ <Õ#∞ ^Œ~≈° #O W¿ãÎ q∞ye# "åà◊§H˜ ‰õÄ_® P ^Œ~≈° # ÉèÏQÆºO
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx—— ™êfiq∞ J<åfl~°∞@. =#OÖ’ XHõ¯ K«O^Œ#O "≥ÚHõ¯ LO>Ë
=#O JO`å K«O^Œ#O "åã¨# =ã¨∞OÎ ^Œx K≥áêÊ~°∞@ XHõ™êi ã‘ÊKüÖ’.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 269
''™êfig∞! <å "Õ^#Œ Éèií OK«ÖHË õ <å‰õΩ h ^Œ~≈° # ÉèÏQÆºO HõÅQÆKâÕ ß"å——
Jx P#OkOKå#∞. ^Œ~≈° # ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ''™êfig∞! h HÀãÖ U=∞~Ú<å
KÕ™êÎ#∞. ''UO KÕÜ∂« e?—— J#∞‰õΩO@∂ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’
''UO KÕÜ∞« =^Œ∞.Ì <À~°∞ =¸ã¨∞‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ—— J<åfl~°∞. ''™êfig∞ ... <Õ#∞
<À~°∞ =¸ã¨∞HÀ#∞. #∞=Ùfi HÍ"åe ... #∞=Ùfi HÍ"åe—— JO@∂ LO_»QÍ
™êfiq∞ ã≤OÇ¨ÏO =^ŒÌ ‰õÄ~°∞Ûx 10 xIIÅ∞ ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞. <å "Õ^#Œ J~°O÷
KÕã∞¨ ‰õΩx XHõ~ÀA =ÚO^Õ L`«~Î ^° •fi~° ^Œ~≈° #O WKåÛ~°∞.
=ÚO^Õ ZO^Œ∞‰õΩ WKåÛ~°∞? JO>Ë ™ê~ÚHõ$+¨‚ `«# „Ñ≤Ü∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ
PiÎx |\ì̃ =ÚO^Õ WKåÛ~°∞. `«# x[ Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀãÖ ™êfiq∞ U^Œ~Ú<å
KÕ™êÎ~∞° .
F Éè‰í Ωõ ÖÎ Ï~å! ™ê^è‰Œ Ωõ ÖÏ~å! ™ê~Ú =∂`« Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xfl „¿Ñ=∞`«`Î« fiO`À
QÔ Å∞K«∞‰õΩx ™ê~Ú=∂`« J#∞„QÆÇ¨ xfl á⁄O^ŒO_ç.
13.1.2009
D =∞^èºŒ K«O„^Œ∞_çx K«∂_®Å#fl Ñ≤zÛ HÀiHõ`À K«O„^Œ ^Œ~≈° #O
KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl#∞.
L^ŒÜ∞« O Éè’y, `«ÅO\˜ áÈã¨∞HÀ"åe áÈã¨∞HÀÖË^∞Œ . ™ê~Ú QÍÜ«∞„ux
`«Å∞K«∞‰õΩx t~°ã¨∞û# S^Œ∞™ê~°∞¡ #∂<≥ ÃÑ@∞ì‰õΩx <å ÉèíHÎ̃ `≥·Å^è•~° ÖÏQÍ
LO_®Åx QÆ∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ ™ê~Ú=∂`«H˜ #=∞ã¨¯iOKå#∞. Öˇ·#∞H˜
"≥àÏ§ÅxÑ≤Oz =∞Ok~åxH˜ "≥àÏ§#∞. 9 <≥O. =zÛOk. =∞Oz ãÖYº. <Õ#∞
‰õÄ~°∞Û#fl "≥Ñ· Ù¨ L^ŒÜ∞« ÉèÏ#∞x HÀ\Ï#∞ HÀ@¡ H˜~}° ÏÅ∞ ##∞fl K«∞@∞ì=Ú\˜<ì å~Ú.
<åˆH HÍ^Œ∞. JHõ¯_» JO^ŒiH© P HÍOu H˜~} ° ÏÅ∞ `åH˜<å~Ú. J^≥· fi`«ãu÷≤ Ö’
270 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
L#fl <å‰õΩ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''`«Å™êfl#O ^ÕÇ¨ xH˜
HÍ‰õΩO_® ã¨∂~°ºHÍOu H˜~}° ÏÅ`À P`«‡ ™êfl#O KÕ~ÚOKå#∞. JO^Œ∞Hˆ `«ÅO\˜
áÈã¨∞HÀx=fiÖË^∞Œ —— Jx `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ZO`«\˜ J^≥· fi`« =∞^è∞Œ ~°ÉÏè =#! QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨
Jáê~°"∞≥ #ÿ k. "≥ÅHõ@Öì xË k. D [#‡Ö’ ZÑ¨Ù_»∂ ã¨∂~Àºáêã¨# KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .
QÆ∞~°∞áê^Œ Ñ¨^•‡Å =^ŒÌ =∞#ã¨∞ xeÑ≤ ^è•º#O K«ÜÕ ∞« @O =Å# ã¨∂~Àºáêã¨#
Ñ¶e¨ `«O HõeyOk.
WO\˜H˜ =KåÛHõ z#fl y<≥flH˜ HõàÏº}O ÉÁ@∞ì ÃÑ\ì̃ áêÜ«∞ãÖ KÕã≤,
"≥Ú^Œ@ Z=~°∞ =¿ãÎ "åà◊§H˜ ÃÑ\ÏìÅx J#∞‰õΩ<åfl#∞. J#∞HÀ‰õΩO_® áê~°fiu
=zÛOk. áê~°fiu =ã¨∞OÎ ^Œx Jã¨Å∞ TÇ≤ÏOK«Ö^Ë ∞Œ . áê~°fiu ##∞fl ™ê~Ú=∂`«QÍ
ÉèÏqOz `«# H˘`«Î p~° <Õ#∞ ‰õ@∞ì‰Ωõ #fl `«~∞° "å`« Hõ@∞ì‰Ωõ O^•=∞x `≥zÛOk.
Wk ™ê~Ú=∂`« ãÖHõÅÊOQÍ ÉèÏqOz p~° Hõ@∞ì‰Ωõ x uiy áê~°fiuH˜ WKåÛ#∞.
L^ŒÜ∞« O ''™êfig∞! D ^ÕÇÏ¨ O r~°‚ =GO. <Õ#∞ Hõ@∞ì‰Ωõ #fl p~° ‰õÄ_® r~°‚
=G"Õ∞. #tOKÕ ^ÕÇ¨ xH˜ =GO JHõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . h `Õ*’ H˜~}° ÏÅ`À P`«‡™êfl#O
KÕã,≤ h `Õ*’=ÅÜ«∞"Õ∞ =GOQÍ ^èiŒ OKå#∞. <å‰õΩ |@ìÅ∞ =^Œ∞Ì <å =^ŒHÌ ˜
XHõ¯™êi ~°=∞‡x—— „áêi÷OKå#∞. HÍx |@ìÅ∞ =^Œ<Ì åfl ™ê~Ú =∂`« áê~°fiu
~°∂ÑÖÖ’ =zÛ p~° WzÛ, áêÜ«∞ãÖ `åy ##∞fl P#O^Œ ÃÑ\ì̃Ok. áê~°fiu
"≥à√◊ `«∂ ''™êfiq∞ ^Œ~≈° #O W=fiÖË^∞Œ . z#fl ™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞‰õΩO^•=∞x
=KåÛ——##flk. WO`«=~°‰Äõ Z=fi~°∂ WÖÏ z#fl™êfiq∞ Jx J#ÖË^∞Œ . P
Ñ≤Å∞Ñ¨Ù KåÖÏ `«=∂ëêQÍ JxÑ≤OzOk.
=∞^è•ºÇ¨ÏflO ^Œ$â◊ºO - ''Jã¨Îq∞ã¨∞Î#fl ã¨∂~°∞º_»∞ „Ñ¨HÍâ◊"≥∞ÿ#
"≥Å∞`«∞~°∞`À K«ÅQ¡ Í HõxÑ≤OKå_»∞. L^ŒÜ∞« O QÍÜ«∞„f=∂`«QÍ, ™êÜ«∞O„`«O
ãÖ^è•º^ÕqQÆ ™ê~Ú=∂`« ^Œ~≈° #O WzÛOk.——
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 271
14.1.2009
D ~ÀA L^ŒÜ∞« O, ™êÜ«∞O„`«O ™êfiq∞H˜ ^ŒQ~æÆ Q° Í ‰õÄ~°∞Ûx ^Œ~≈° #O
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞. ''W#fl~ü "å~Úãπ—— q#@"Õ∞ ''ã≤Êi@∞º=Öò——QÍ L#fl`« ã≤u÷ ——
J<åfl~°∞ ™êfiq∞ ã‘ÊKüÖ’, P ã≤u÷ Ö’ L#fl <å‰õΩ ™êfiq∞ ã¨∂K«# WzÛ#@¡~ÚOk
''™êfig∞! h`À ÉÏÇ¨ÏºOÖ’ =∂\Ï¡_‰» Ωõ O_® LO_»Ö#Ë x—— J#∞‰õΩ<åfl#∞.
15.1.2009
™êfig∞! ''#∞=Ùfi =∂\Ï¡_H» áõ È`Õ x#∞fl K«∂ã¨∂Î Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ LO_»Ö#Ë ∞.
##∞fl ZHõ¯_çHÔ <· å ÑÖÑ≤OK«=∞x—— HõO\˜H© =∞O\˜H© UHõ^•è ~°QÍ U_®Û#∞.
''ZHõ¯_çH˜ "≥o§<å #∞=Ùfi ##∞fl q_çz LO_»Ö=Ë Ù. WHõ¯_» U Hõ+=ì̈ ¸
ÖË‰Ωõ O_® Jxfl ã¨^∞Œ áêÜ«∂Å`À Ñ¨Ù=ÙfiÖÏ K«∂ã¨∞‰õΩO@∞<åfl#∞. ^ÕxHõ~Ú<å
HÍÅO Hõeã≤~å"åe. U HÍÅOÖ’ U Ñ¨x [~°QÍÖ’ P HÍÅO ã¨g∞Ñ≤OK«QÍ<Õ
P Ñ¨x [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Hõeã≤ =KÕÛHÍÅOÖ’ #_çz =KÕÛ a_»Ö¤ ÏQÍ <Õ#∞ h
=^ŒHÌ ˜ =™êÎ#∞. xâ◊ÛÅ=∞#ã¨∞`À „Ñ¨âßO`«OQÍ LO_»∞. UHõ~‡° Ñ¶Å¨ O J~Ú<å
HÍÅÑ¨Ù~°∞+¨μ_ç<#·≥ <Õ#∞ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#flOHÍQÍ<Õ P Ñ¶Å¨ O JOk™êÎ#∞. h‰õΩ
áêÑÖ ÖË^∞Œ . Ñ¨Ù}ºO ÖË^∞Œ . Hõ+Oì̈ ÖË^∞Œ . ã¨∞YO ÖË^∞Œ . ÉÏÇ¨º#O^ŒO ÖË^∞Œ .
JxflO\˜H© Jf`«"≥∞ÿ# h‰õΩ "≥∂HõΔÑ¶¨ÅO W™êÎ#∞. Hõeã≤ =KÕÛ HÍÅO
ã¨g∞Ñ≤OzOk. qâßfiãÖ`À WHõ¯_Õ LO_»∞. U T~°~Ú<å "≥à§◊ =Åã≤ =¿ãÎ <å
ãÖHõÅÊO`À "≥à`◊ å=Ù. <å Ñ≤zÛÑ¨\ ì˜ Ñ≤zÛ^•xÖÏ u~°∞QÆ∞`«∞#fl x#∞fl K«∂¿ãÎ
*Ïe "Õã∞¨ #Î flk. <å HÀãÖ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∞¨ #Î fl "åà◊§Ö’ #∞=Ófi L<åfl=Ù. <Õ#∞
=zÛ h Ñ≤zÛ =keOz x#∞fl *Ï˝xQÍ |Ü«∞@ ÃÑ_»`å#∞. h K«∞@∂ì KÕi#
"åà◊√§ H˘kÌ =∞Ok J~Ú<å h P^è•ºu‡Hõ É’^èÅŒ ∞ qx *Ï˝#*’º`«∞Å∞QÍ
„Ñ¨HÍt™êÎ~∞° . K«^∞Œ =Ù~åx ^•x=x ãÖ^ÕÇÏ≤ OK«‰Ωõ . h =∂#ã¨ ã¨~À=~°O
272 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
x~°‡ÅOQÍ L#flk. h x~°‡Å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ âßâ◊fi`«∞_»<#·≥ <Õ#∞ xez L<åfl#∞.
<Õ#∞ <å ãÖHõÅÊO`À =zÛ# "åà◊§H˜ "åà◊§ J~°`› #« ∞ |\˜ì hÖ’ xOz P^è•ºu‡Hõ
É’^èŒÅ∞ KÕ™êÎ#∞. x#∞fl# P J^≥· fi`« "å~°ã¨∞~åeQÍ, <å ÑïHõ~°OQÍ
"å_»∞‰õΩO\Ï#∞. <å Ñ¨sHõÅΔ H˜ `«@∞ì‰Ωõ x, ã¨`º« O ^è~Œ ‡° OÖ’ xez #=∞‡HõO`À
L#fl <å *Ï˝#=∞}˜x =^Œ∞Å‰õΩO\Ï<å? x#∞fl <å ~Ô Hõ¯Å =∂@∞# QÆ∞_»∞#¤ ∞
á⁄ky#@∞¡QÍ á⁄ky HÍáê_®#∞. ~Ô Hõ¯Å∞ =zÛ# Ñ¨HÖΔ̃ Ï D [<å~°}ºOÖ’
¿ãfiK«ÛQù Í JO>Ë ''D ^ÕÇÏ¨ O <Õ##fl JÇ¨ÏO`À HÍ^Œ∞. JÇ¨ÏO„|Ç¨‡ã≤‡ <Õ#∞
^≥"· åxfl—— J#fl ã≤u÷ Ö’ u~°∞QÆ∞. Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ h‰õΩ L#fl`« ™ê÷#O W™êÎ#∞. P
™ê÷#O *Ï„QÆ`QÎ« Í HÍáê_»∞HÀ. h K«∞@∂ì "åà◊√§ Ñ¨ÓlOz<å, ^Œ∂+≤Oz<å
"å\˜H˜ Jf`«OQÍ LO_»∞. WÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ QÆ_Ñç #≤ rq`«O "Õ~∞° . <Õ#∞ x#∞fl
|Ü«∞@ ÃÑ\˜#ì Hõ} Δ O #∞Op ã¨∞_çQÍeÖÏQÍ [#O x#∞fl K«∞@∞ì=Ú@∞ì`å~°∞.
„Ñü =∂\Ï *Ï„QÆ`QÎ« Í PÖ’zOz =∂\Ï¡_∞» . h =∂@ â◊H=Î˜ O`«OQÍ LO_®ÅO>Ë
J#=ã¨~O° =∂@Å∞ `«yOæ z J=ã¨~O° J#∞‰õΩ#fl =∂@ =∂„`«"∞Õ =∂\Ï¡_ç
h "å‰õΩ¯ â◊H=Î˜ O`«O KÕã∞¨ HÀ. JÑ¨C_Õ "å‰õΩ≈kú`À J#fl=∂@ [iy f~°∞`«∞Ok.
<å Hõ$Ñ¨ h‰õΩ ZÑ¨C_»∂ LO_ÕÖÏ x#∞fl Pj~°fikã¨∞<Î åfl#∞.
W@∞¡ Pj~åfi^Œ aO^Œ∞=ÙÅ`À
h QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ
Wk „"åã≤#Ñ¨C_»∞ =∞^è•ºÇ¨ÏflO XO\˜ QÆO@ J~ÚOk.
=∞^è•ºÇ¨ÏflO ~Ô O_»∞ QÆO@ÅH˜ ^Œ$â◊ºO - ÃãÖòáÈ¶ <£Ö’ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡
"≥Å∞`«∞~°∞ =zÛ, XHõ "≥∞¿ãû*ò =zÛOk. WOw¡+μ¨ Ö’ XHõ =∂@ ''á¶êH¡ ± PÑ¶—π —
(Flock off) Jx L#flk. WOw¡+μ¨ JHõ~ Δ åÅ∞ =K«∞Û HÍx, P "åHÍºxH˜ J~°O÷
`≥eÜ«∞^Œ∞. ^Œ$â◊ºO Jã¨`º« O HÍ^Œx `≥Å∞ã¨∞#Î flk.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 273
âß~°^xŒ J_çy`Õ ''á¶êH¡ ± PÑ¶—π — JO>Ë ''ZyiáÈ QÆ∞OÑ¨Ù`À ‰õÄ_ç—— Jx

J~°O÷ K≥ÑÊ≤ Ok. J^Œ∞ƒù`=« ∞x JxÑ≤OzOk. 1997Ö’ ''âßOu HõáÈ`åÅ"≥∞ÿ
[<å~°}ºOÖ’H˜ Zyi áÈ^•=∂—— Jx „"åâß#∞. W<Õflà◊§ `«~∞° "å`« âßOu
^Œ∂`«"·≥ [<åÅ =∞^èºŒ H˜ "≥à§◊ =∞x ™êfiq∞ ãÖ^ÕâO◊ WKåÛ~°∞.
1997Ö’ XHÍ"≥∞ =∞Ok~°OÖ’ áê=Ù~°O ZQÆ∞~°∞`«∞O>Ë <å`À
''áê=Ù~°OÖÏ âßOu ^Œ∂`«x, =∞#ã¨∞ "≥#fl, ~°∂Ñ¨Ù, K«∂Ñ¨Ù K«Å#¡ , K«Åx¡
"≥<fl≥ Å `«eq¡ —— J#flk.
26.1.2009
L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ HÀãÖ KåÖÏ U_®Û#∞. ™êfig∞! ~ˆ Ñ¨\ ˜ #∞Oz
=∂Ñ¶∞¨ =∂ãÖ. [#=i `«~∞° "å`« |@ìÅ∞ W™êÎ#<åfl=Ù. U [#=i `«~∞° "å`«<À
`≥eÜ«∞^Œ∞. <å`À =∂\Ï¡_=» Ù, ZHõ¯_çH© "≥à§◊ x=fi=Ù. D [#=i `«~∞° "å`«<<·≥ å
=∂\Ï¡_∞» . |@ìÅ∞ =^Œ∞.Ì ~ˆ Ñ¨\ ˜ #∞Op =∞Ok~åxH˜ ~å#∞. ~å„u HõÅÖ’
#∞=Ùfi HõxÑ≤¿ãÎ =™êÎ#∞. h áê^•Å =^ŒÌ L#fl ##∞fl x~°H¡ Δõ ºO KÕÜ∞« ‰õΩ. D
ã≤u÷ Ö’ UHÍ„QÆ`Q« Í LO_»ÖHË áõ È`«∞<åfl#∞. h áê^•Å #∞O_ç QÆOQÆ, Ü«∞=Ú#
„Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞#Î flk. D Ñ¨q„`« #^Œ∞ÅÖ’ =Úxy L<åfl##fl ÉèÏ=#Ö’ L<åfl#∞.
6.5.2009
J=∂‡! Dâ◊fi~åOÉÏ! Ñ¨~=° ∂`«‡<Õ Ñ¨Ù„`«∞_çQÍ á⁄Ok# Ñ¨Ù}º¢ãqÎ‘ . h
a_»x¤ `«eQ¡ Í =¸_»∞ =~åÅ∞ HÀi<å=Ù. h =¸_»∞ HÀiHõÅ∞ ™êfi~°O÷ ÖËxq.
JO^Œ∞Hˆ ™êfiq∞ P HÀiHõÅ∞ fiÛ<å_»∞. q^Œº, "≥^· ºŒ O, h~°∞ =∂#=Ù_çH˜
ZO`« J=ã¨~"° ∂≥ `«#x `å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ *Ï˝#O ‰õÄ_® JO`Õ
J=ã¨~O° . h Ñ¨Ù„`«∞_»∞ ZO`À =∞Ok KÕ`« ™ê^è#Œ Å∞ KÕ~ÚOz *Ï˝# Ñ¨Ù„`«∞Å∞QÍ
274 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
`«Ü∂« ~°∞ KÕã<≤ å_»∞. J=∂‡! Dâ◊fi~°=∞‡! h Ñ¨Ù„`«∞_»∞ JO^ŒiH© JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’
ÖË_∞» . h a_»¤ `«Ü∂« ~°∞ KÕã#≤ *Ï˝#∞ÅÖ’ <Õ#∂ XHõ^•xfl, q∞QÆ`å "åà◊√§
ZHõ¯_≥H¯õ _» L<åfl~À <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. =∞=∞‡efl |Ü«∞@ ÃÑ\ì̃ =∂ ^•fi~å
H˘O`« =∞OkHõ~Ú<å *Ï˝#QÆOQÆx ÑÖK«=∞x ™êfiq∞H˜ K≥Ñ¨C. ™êfiq∞
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ J=∞‡QÍ h‰õΩ qt+¨"ì ∞≥ #ÿ ™ê÷#O L#flk. D ~ÀA ''Dâ◊fi~°=∞‡
_Õ——QÍ ™êfiq∞ ZO`À "≥É· =íè OQÍ [iáê~°∞. ™êfiq∞`À áê@∞ "Õ∞=Ú ‰õÄ_®
P#OkOKå=Ú. D â◊√Éèí ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ h <åÅ∞QÆ= HÀiHõQÍ *Ï˝#QÆOQÆ
ÑÖK«=∞x h a_»x¤ J_»∞QÆ∞. hHÀiHõ `«ÑÊ¨ Hõ f~°∞™êÎ_∞» . D <å HÀiHõ ‰õÄ_®
™êfi~°O÷ ÖËxk. ™ê~Ú J=`å~°OÖ’ PÜ«∞# ÑïHõ~O° QÍ P`«‡É’^èŒ `«ÑÊ¨ WOHõ
U ¿ã"å KÕÜ∞« ÖËx ^•xfl. `«fi~°Ö’ D ¿ã=x „Ñ¨™êkOK«=∞x ™êfiq∞H˜ K≥ÑC¨ .
D ~ÀA# #∞=ÙfiHÀi# HÀiHõ `«ÑÊ¨ Hõ f~°∞™êÎ_∞» . â◊s~°O`À #∞=Ùfi ÖËHáõ È~Ú<å
™êfiq∞`À =∂\Ï¡_Q» ÅÆ ''k"åº`«‡——q. J=∂‡! h a_»Q¤ Í ™êfi~°O÷ ÖËx D =~°O
x#∞fl J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. <å g∞^Œ ^ŒÜ∞« LOz J#∞„QÆÇÏ≤ OK«∞. <å Hõhfl\˜`À
h áê^•Å∞ Jaè¿+H˜ã∞¨ <Î åfl#∞.——
L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ Dâ◊fi~°=∞‡ ã¨=∂kè =^ŒHÌ ˜ "≥à√◊ `«∞#flÑ¨C_»∞ ^ŒQ~æÆ °
#∞Oz =∞Oz ^Œ~≈° #O J~ÚOk. Hõà§◊ Ö’H˜ K«∂ã¨∂Î ''Éˇã¡ —π — KÕã∂¨ Î "≥àÏ§~°∞.
''QÆ∞~°∞^Õ"å! <å‰õΩ =∂`«$ ™ê÷#O WzÛ# ~ÀA #∞=Ùfi ‰õÄ_® <å
a_»Q¤ Í HõxÑ≤OKå=Ù. h‰õΩ [#‡xzÛ# `«e¡ =¸_»∞ HÀiHõÅ∞ fiÛ# q^èOŒ QÍ
#∞=Ùfi D `«e¡ HÀiHõ ‰õÄ_® fiÛ, h J=`å~°OÖ’ H˘kÌ =∞Ok<≥<· å *Ï˝#QÆOQÆ`À
Ñ¨Ùh`«∞Å#∞ KÕã,≤ h ÑïHõ~åÅ∞QÍ "å_»∞‰õΩx `«iOÑ¨K~≥ Úº. qâ◊fi[#xQÍ
J_»∞QÆ∞`«∞#fl <å HÀiHõ f~°∞Û.——
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 275
8.5.2009
™êÜ«∞O„`«O <å‰õΩ ~Ô O_»= Öˇ#· ∞ =zÛOk. ™êfiq∞ <å =ÚO^Œ∞ #∞Oz
"≥àÏ§~°∞. <å "≥Ñ· Ù¨ K«∂_»Háõ È~Ú<å `«# qâßÅ <Õ„`åÅ`À JO^Œih K«∂ã¨∂Î
"≥àÏ¡~∞° . k=º^Œ~≈° #O. <å‰õΩ D k=º^Œ~≈° #O HõO>Ë „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ WOHÍ Uq∞
L#flk. K«∂_»\ÏxH˜, D [#‡H˜ ™êfiq∞ HõO>Ë K«∂¿ãk Ug∞ ÖË^∞Œ .
20.7.2009
''á⁄^Œ∞QÆ∞ ZO_çáÈ~Ú# P=Ù HõÅÖ’ HõxÑ≤OzOk—— X\ì̃ áÈ~Ú#
P=Ù HõxÑ≤OK«@O JO>Ë HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ^è~Œ ‡° O #tOzOk. ã¨`º« ™ê~Ú
J=`å~°OÖ’ =∞m§ ^è~Œ ‡° O Ñ¨Ù#~°∞^Œiú OÑ¨|_çOk. "Õ^=Œ ∂`« QÀ=∂`« QÀ=Ù
JO>Ë r=ÙÅ∞. ã¨=∞ãÎ̈ r=ÙÅ∞ ã¨`º« ™ê~Ú Ü«ÚQÆOÖ’ ^è~Œ ‡° =∂~åæ# #_çz
ã¨∞YâßO`«∞Å`À =i÷Å∞¡`å~°∞.
''ã¨=∞ãÎ̈ r"å ã¨∞d<ÀÉè=í O`«∞—— Jx ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ ã¨∞<Î åfl~°∞. JO>Ë
^è~Œ ‡° =∂~åæ# #_çz ã¨∞YâßO`«∞Å`À LO_»=∞x ™êfiq∞ ãÖ^ÕâO◊ .
^è~Œ ‡° r=#O QÆ_Ñ» x¨ "å_çH˜ ã¨∞YO ÖË^∞Œ . HÍ|\˜ì ™êfiq∞ ãÖ^Õâßxfl
q"ÕHOõ `À J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩx ã¨`º« ^è~Œ å‡Å#∞ PK«iOK«O_ç.
r"å! ™ê~Ú J=`å~°OÖ’ ™ê~Ú ãÖ^Õâßxfl PK«~}° Ö’ ÃÑ\˜ì =ÚH˜xÎ
á⁄O^Œ∞. <À\˜`À =i‚OK«@O HÍ^Œ∞.
QÆ∞~°∞^Õ"å! â◊OYOÖ’ áÈã≤# [ÅO`À x#∞fl Jaè¿+H˜™êÎ~∞° . â◊OMÏxfl
HõO~îO° `À áÈÅ∞™êÎ~∞° Hõ^•. HÍ|\ì̃ â◊OYO ÖÏO\˜ <å HõO~îO° `À [ÖÏxH˜
|^Œ∞Å∞ J=∞$`« "å‰õΩ¯Å`À x#∞fl Jaè¿+H˜™êÎ#∞. P ã¨`º« "å‰õΩ¯Å∞ h=Ù
„Ñ¨™êkOz#"Õ. Jq hˆH ã¨=∞iÊã¨∞<Î åfl#∞. hk HÍx ãÖÑ¨^Œ Un <å =^ŒÌ
276 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ÖË^∞Œ . JO`å h^Õ. D P^è•ºu‡Hõ ãÖÑ¨^Œ `«fi~°Ö’ JO^ŒiH© ÑÖKÕ J^Œ$+ì̈O
<å‰õΩ HõeyOz hÖ’ SHõºO KÕã∞¨ HÀ. PÅã¨ºO KÕÜ∞« ‰õΩ. 1985Ö’ =GO
W™êÎ#x 10 ãÖII ™ê^è#Œ KÕ~ÚOz 1995Ö’ *Ï˝#=∞}˜x „Ñ¨™êkOKå=Ù.
Hõ$ëê‚+qì¨ ∞H˜ ^ÕÇ¨ xH˜ =GO W™êÎ#x K≥ÑÊ≤ D Hõ$ëê‚+qì¨ ∞H˜ Ñ¨k ãÖ=`«û~åÅ∞
Ñ¨Ó~°=Î Ù`å~Ú. WÑ¨ÙÊ_≥<· å ##∞fl h áê^•Å =^ŒHÌ ˜ KÕ~∞° Û‰õΩx ##∞fl Pj~°fikOK«∞.
20.7.2009
x#flO`å ''™êfig∞! <å`À =∂\Ï¡_ç <Õ<qÕ ∞\’ K≥ÑÊ¨ =∞x U_®Û#∞.
ZHõ¯_çH© "≥àÏ§Åx ÖË^∞Œ . WOHÍ U^Œ~Ú<å ™ê^è#Œ LO>Ë KÕ~ÚOK«∞ #∞=Ùfi
<å‰õΩ HÍ"åÅx—— U_çKå#∞. `«Å<˘Ñ≤Ê =Å# ^Œ~≈° <åxH˜ "≥àÏ§Åx ÖËHáõ È~Ú<å
"≥àÏ§#∞.
Éè[í # `«~∞° "å`« ™êfiq∞ Ç¨~°u fã¨∞‰õΩx, HÍ~°∞ =^ŒHÌ ˜ "≥o§, "≥O@<Õ
=∞m¡ "≥#∞Hõ‰Ωõ uiy =zÛ ''ã‘ÊKü—— WKåÛ~°∞. U ''JˆH+¨#∂—— W"åfià◊ ÖË^∞Œ .
Hˆ =ÅO <å HÀã¨"∞Õ ™êfiq∞ ã‘ÊKü WKåÛ~°xÑ≤OzOk. J#∞Éè=í O`À P`«‡#∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx ''JÇ¨ÏO„|Ç¨‡ã≤‡—— ã≤u÷ Ö’ LO_®Åx ã‘ÊKüÖ’ K≥áêÊ~°∞. <å „áê~°#÷ #∞
=∞xflOz, <å ã≤u÷ x `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ^ŒÜ∞« QÆÅ <å `«e¡ D q^èOŒ QÍ "Õ^#Œ x
fiÛOk Wk TÇ≤ÏOK«x J#∞„QÆÇÏ¨ Ñ¨Ù [Å∞¡. QÆ∞~°∞^Õ=Ùx áê^•Å‰õΩ <å
#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞.
22.9.2009
L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ ÑÖÑ≤# p~°Å∞ ¿ã"å^Œàò"å~°∞ ÑÖKå~°∞. <å‰õΩ ÖË`«
Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ pÔ~ =zÛOk. p~°`À áê@∞ ™êfiq∞ á¶⁄\’ ‰õÄ_® D™êi
WKåÛ~°∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 277
23.9.2009
~å„u - ™êfiq∞ „¿Ñ~°}`À, ''p~°`À WzÛ#—— ™ê~ÚHõ$+¨‚ á¶⁄\’, <å
á¶⁄\’, „Ñ¨Éíè WzÛ# J~°∞<˚ £ ÃÑo¡ â◊√ÉèÖí YË ÃÑ· J@ì fã≤, lQÆ∞~°∞`À JuHÕz
™êfiq∞ áê^•Å =^ŒÌ ÃÑ\Ïì#∞.
24.9.2009
L^ŒÜ∞« O 7 QÆO@ÅH˜ ™êfiq∞ „¿Ñ~°}`À P á¶⁄\’ ™êfiq∞ áê^•Å
=^ŒÌ #∞O_ç fã≤, ™êfiq∞ ÑÖÑ≤# Öˇ@· ∞ ZÖ’¡ ~°OQÆ∞ p~° ‰õΩsÛÖ’ "Õã≤ JO^Œ∞Ö’
ÃÑ\Ïì#∞.
''r"å`«‡, Ñ¨~=° ∂`«‡ HõàÏº}O—— Jx <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’
K≥áêÊ~°∞. "≥O@<Õ ÉèÏã¨¯~°=∞‡x Ñ≤ez P"≥∞‰õΩ áê^Œ #=∞™ê¯~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞.
™ê~Ú=∂`« P ~°∂ÑÖÖ’ =zÛOk. P"≥∞ KÕ`« JHÕΔ `«Å∞ á¶⁄\’ÃÑ#· , <åÃÑ#·
"Õ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl#∞.
ã¨~fi° ^Œ"`Õ å ã¨fi~°∂Ñ≤},˜ ™ê~ÚÅe`« QÆ∞~°∞ ã¨fi~°∂Ñ≤}Q˜ Í, 27 ãÖIIÅ∞
™ê^è#Œ KÕ~ÚOz D ~ÀA r"å`«‡, Ñ¨~=° ∂`«‡ HõàÏº}O KÕãO≤ k. J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ
D ~ÀA ã¨∞=~å‚H~Δõ åÅ`À „"åã¨∞‰õΩ<Õ â◊√Éèkí #O.
D J^Œ$+Öì Zxfl [#‡Å ™ê^è#Œ Ñ¶e¨ `«"∂≥ ! Hõ$+¨‚ „¿Ñ=∞Ö’ b#"≥∞<ÿ å#∞.
ÉèQí "Æ å<£ ã¨`º« ™ê~Ú ÉÏÉÏ! QÆ∞~°∞=ÙQÍ =zÛ, Ñ¨~`° `« åÎ fixfl `≥eÜ«∞KÕã,≤ Hõ$+¨‚
Ñ¨~=° ∂`«‡QÍ hÖ’ b#O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl"å! Hõ$ëê‚! <å [#‡ ^è#Œ ºO J~ÚOk.
¿ã=∂º áêÜ«∞ãÖ KÕâß#∞.
<å‰õΩ #∞=Ùfi `«ÑÊ¨ Z=fi~°∂ ÖË~∞° . ^ÕÇÏ¨ |O^è•Å∞ ÖË=Ù. <å „Ñüz#fl
J=ã¨~O° #∞"Õfi K«∂_®e.
278 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
D HõàÏº}O qâ◊fiHõàÏº}O. <å `«e¡ ™ê~Ú =∂`«. `«O„_ç +≤i_ô
™ê~Ú. =ÚHÀ¯\˜ ^Õ=`«Å∞, „Ñ¨H$õ u`Àáê@∞ Jxfl r"åÅ∞, K«eOKÕq, K«Å#
~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ q <å‰õΩ Pjã¨∞ûÅ∞ JO^Œ*âË ß~°∞.
L^ŒÜ∞« O =∞Ok~°O ^ŒQ~æÆ ° „á⁄ÃÑã¶ ~¨ ü â◊~‡° QÍ~°∞ HõxÑ≤OKå~°∞. ™êfiq∞
„¿Ñ~°}`À L^ŒÜ∞« O [iy# HõàÏº}O QÆ∞iOz K≥áêÊ#∞. PÜ«∞# #q∞‡,
#=Ùfi`«∂ ''J~Ú`Õ JO`å qkèQÍ [iyO^Œ#fl =∂@—— J<åfl~°∞.
25.9.2009
x#fl r"å`«‡, Ñ¨~°=∂`«‡Å HõàÏº}O [iy# ^ŒQÆæ~° #∞Oz
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O`å P#O^ŒO`À xO_ç L#flk. W^ŒiÌ =∞^è•º `≥~° `˘ÅyOk.
r=Ù_»∞ r=`«fiO #tOK«QÍ Ñ¨~`° `« fi« OÖ’ Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«=Î Ú_ç ã¨xflkèÖ’ Ñ¨~=° ∞
„¿Ñ=∞ ™êQÆ~O° Ö’ ã¨~fi° O =∞~°z Ñ¨~=° ∂#O^ŒOÖ’ L<åfl_»∞.
QÆ∞~°∞^Õ"å! D „"å`«Åhfl J|^•úÅ~Ú# ~ÀA# <å‰õΩ <Õ<Õ tHõΔ
"Õã∞¨ ‰õΩO\Ï#∞. HÍh, <å ™êfiq∞ Wq Ug J|^•úÅ∞ HÍ=x |∞∞A=Ù KÕ™êÎ~∞° .
ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k.
26.9.2009
‰õΩsÛÖ’Oz á¶⁄\’ f¿ã Ö’Ñ¨Å ''Pk <å~åÜ«∞}—— ~å"åÅ#∞‰õΩ<åfl#∞.
Jk ™ê~Ú ãÖHõÅÊO. JÖÏˆQ D ~ÀA L^ŒÜ∞« O 11 QÆO@ÅH˜ =KåÛ~°∞.
á¶⁄\’ QÆ∞iOz K≥áêÊ#∞. KåÖÏ P#OkOKå~°∞. ''g∞~°∞ x["≥∞#ÿ J#∞Éè∂í `«∞Å∞
J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl~°x, W^ŒO`å Jã¨`º« O HÍ^Œ∞—— Jh J<åfl~°∞. á¶È\’H˜ JHÕΔ `«Å∞
"ÕÜ∞« =∞O>Ë "Õã,≤ ''™êfiq∞H˜ JHΔ̃O`«Å∞ "ÕÜ∞« @O =∞Ç¨ÉèÏQÆºO—— J<åfl~°∞.
`«~∞° "å`« Hõ~∂° Ê~°O "≥eyOz Ç¨~°u Ñ¨\Ïì~∞° .
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 279
L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ |OQÍ~°O ~°ÔŒä =^ŒHÌ ˜ =KåÛ~°∞. ^ŒQ~æÆ ° #∞Oz

=∞Oz ^Œ~≈° #O J~ÚOk. ™êÜ«∞O„`«O ‰õÄ_® ™êfiq∞H˜ ^ŒQ~æÆ Q° Í ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞.
™êfiq∞ H˘kÌQÍ <å "≥Ñ· Ù¨ K«∂ã≤#@¡~ÚOk.
™êÜ«∞O„`«O =∞ÖˇÑ¡ Ó¨ Å∞ H˘O^•=∞O>Ë z#fl^ŒO_» `«#Hˆ HÍ"åÅx
Ñ¨ÓÅq∞‡ J#flk. WOHõ U Ñ¨ÓÅ∞ H˘<åÅx JxÑ≤OK«Hõ =KÕÛâß#∞. ~å„u 8
QÆO@ÅH˜ ÉèÏã¨¯~°=∞‡ `«∞Åã≤=∂Å `≥zÛ á¶⁄\’H˜ "ÕãO≤ k. Wk x[OQÍ ™êfiq∞
bÅ! D ~ÀA â◊x"å~°O q+¨μ=‚ ¸iÎH˜ ("ÕOHõ>âË fi◊ ~°™êfiq∞) `«∞Åã≤=∂Å
ZO`À W+ì̈O. ™êfiq∞ `«# „¿Ñ~°}`À `«#H˜ W+ì̈"∞≥ #ÿ `«∞Åã≤=∂Å ÉèÏã¨¯~°=∞‡
KÕ`« H˘xÑ≤Oz "Õ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl#∞. ÉÏÉÏH˜ Éè‰í Ωõ ÅÎ ÃÑ· ZO`« „¿Ñ=∞!
27.9.2009
L^ŒÜ∞« O ™êfiq∞ ^Œ~≈° <åxH˜ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞, =∞Ok~°OÖ’ ''QÀqO^•!
QÀqO^•! U_»∞H˘O_»Å "å_®! J#∞‰õΩO@∂ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. ™êfiq∞ =KåÛ~°∞.
"ÕOHõ>âË fi◊ ~° ™êfiq∞x ™êfiq∞Ö’ K«∂âß#∞. <Õ#∞ u~°∞ÑüÖ’ LO_®Åx
J#∞‰õΩO>Ë WHõ¯_çH˜ fã¨∞‰õΩ=zÛ W~°"·≥ U_»∞ ãÖ=`«û~åÅ `«~∞° "å`« u~°∞Ñü,
Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î XHõ¯>Ë J#fl J#∞Éè∂í u HõÅQÆKâÕ ß~°∞. D ~ÀA ™êfiq∞ <å`À
=∂\Ï¡_`» å~°x, HõhãÖ ''ã‘ÊKü——Ö’<≥<· å ãÖ^ÕâO◊ W™êÎ~x° J#∞‰õΩ<åfl#∞.
~Ô O_»∂ [~°QÖÆ ^Ë ∞Œ . HÍh, „Ñ¨âßO`«`« WKåÛ~°∞. 4.10.09# Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î
#∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi 5.10.09# ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£ =KåÛ#∞.
5.10.2009
L^ŒÜ«∞O ™êfl#O KÕã¨∞ÎO_»QÍ ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ ÉèÏ+¨Ö’ WÖÏ
`≥eÜ«∞KÕâß~°∞. `«e¡ `«~∞° "å`« `«e¡ JO`«\k˜ =k#. P"≥∞ Pj~åfi^ŒO fã¨∞‰õΩx
280 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
=∞„^•ã¨∞ "≥à§◊ =∞x—— K≥áêÊ~°∞. "≥O@<Õ <åOÑë¡ "≥o§ =k# Pjã¨∞ûÅ∞
fã¨∞‰õΩ<åfl#∞.
6.10.2009
''HõàÏº}O KÕã∞¨ ‰õΩx =KåÛ=Ù „Ñ¨Éíè =^ŒÌ p~° fã¨∞HÀ=∞x—— ™êfiq∞
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ ÉèÏ+¨Ö’ K≥áêÊ~°∞.
„Ñ¨É`íè À S^Œ∞QÆO@ÅH˜ p~° W=fi=∞x J#fl ^•xfl 3.30 QÆO@Å‰õΩ
W=fi=∞<åfl#∞. p~°, Ñ¨à√◊ §, H˘|ƒiHÍÜ«∞, Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù, ‰õΩO‰õΩ=∞, Jhfl Ñ¨à§‹ OÖ’
ÃÑ\˜ì <å‰õΩ WKÕÛ ã¨=∞Ü«∂xH˜ =∞}˜`À ''W^ŒO`å ™êfiq∞ ZO^Œ∞‰õΩ
KÕ~Úã¨∞<Î åfl~À! <å `«Å uiyáÈ`«∞#fl^Œx—— JO@∂ LO_»QÍ _®Hõ~ì ü |Å~å"£∞QÍi
ÃÑ^ŒÌ HÀ_»Å∞ ''™êfiq∞ ''Éˇã¡ —π — KÕã≤ WzÛ# qÉè∂í u—— Jx `≥zÛ „Ñ¨ÉHíè ˜ WzÛOk.
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ H˘kÌQÍ [Å∞¡ Ñ¨_∞» `«∞#flk. ™êfiq∞ Éˇã¡ π KÕã#≤ qÉè∂í u W<åflà◊¥§
W=fiHõ WÖÏ "å#[Å∞¡ Ñ¨_∞» `«∞O_»QÍ D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ W=fi@O Pâ◊Û~°ºO
JxÑ≤OzOk. W^ŒO`å <å qÉè∂í u (=∞Ç≤Ï=∞). p~° fã¨∞HÀ=∞x K≥ÑÊ≤ #@∞¡
J~ÚOk. „Ñ¨Éíè p~° WzÛOk. ‰õΩO‰õΩ=∞ ~°OQÆ∞ p~°, „Ñ¨É,íè =∞}˜, "åãÖu
Ç¨~°u Ñ¨\Ïì~∞° .
r"å`«‡, Ñ¨~=° ∂`«‡, HõàÏº}O J~ÚOk. u~°∞Ñü "≥o¡ ^Œ~≈° #O
KÕã∞¨ HÀ=∞x ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ K≥áêÊ~°∞. #=O|~°∞ 14# u~°∞Ñü "≥o¡
"ÕOHõ>âË fi◊ ~°™êfiq∞ ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩx =KåÛ#∞.
27.12.2009
_çâO◊ |~°∞ 27# <å Ñ¨Ù\ì̃# ~ÀA. P ~ÀA# ™êfiq∞ <å `«e¡
^ŒO„_»∞Å á¶⁄\’Å∞ <å ^Õ=Ù_ç =∞Ok~°OÖ’ ÃÑ\ì̃OKå~°∞. ÉèÏã¨¯~°=∞‡, <Õ#∞,
=∂ `«=Ú‡_»∞ â◊~‡° á¶⁄\’ÅH˜ Ç¨~°u Ñ¨\Ïì=Ú.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 281
5.1.2010
x#fl ™êÜ«∞O„`«O =∞Ok~°O #∞Oz =ã¨∂Î ™êfig∞! ~ˆ Ñ¨\ ˜ #∞Op h
=∞Ok~åxH˜ ~å#∞. ZHõ¯_»H© "≥o§ LO_»Ö#Ë ∞. WHõ¯_Õ D WO\’¡<Õ LO\Ï#x
U_®Û#∞. =∞Ok~åxH˜ ~å##@O `«áêÊ ™êfig∞. ÉÏ^èÖŒ ’ JÖÏ J<åfl#x
Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨ Ñ¨_®¤#∞.
=∞^è•ºÇ¨ÏflO Ñ¨_∞» ‰õΩO>Ë ^Œ$â◊ºO ''<å =ÚO^Œ∞ H˘OK≥O ÖÏ=Ùáê\˜
`å_»∞ L#flk. Jk ^•@ÖËHõ áÈÜ«∂#∞.——
''™êfig∞ ... h =^ŒHÌ ˜ ~å‰õΩO_® <å‰õΩ <Õ<Õ `å_»∞ J_»∞H¤ @õ ∞ì‰Ωõ <åfl<å.
<Õ#∞ h =^ŒHÌ ˜ ~åÖË<å?—— Jx U_®Û#∞. ™êÜ«∞O„`«O =∞Ok~°O |Ü«∞@
#∞OKÕ ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩx WO\˜H˜ =KåÛ#∞. =∞Ok~°OÖ’H˜ "≥à§◊ #x â◊Ñ^¨ OŒä
KÕã#≤ `«~∞° "å`« =∂@ `«ÑÊ≤ ZÖÏ "≥à§◊ #∞! ÉÏ^èŒ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ =∞Ok~åxH˜
~å#xJO@∂ LO\Ï#∞. HÍh, x#fl â◊Ñ^¨ OŒä KÕÜ∞« @O =Å#, =∂@ `«ÑÊ≤
"≥à§◊ @O W+ì̈O ÖË^∞Œ . UO KÕÜ∂« Ö’ `ÀK«Hõ U_çKå#∞.
`å_»∞H˜ J~°÷O ™êfiq∞ WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''#∞=Ùfi `å_»∞`À
|OkèOK«∞HÀÖË^∞Œ . <Õ<Õ `å_»∞`À x#∞fl |OkèOKå#∞. <å |O^èOŒ #∞Oz
`«ÑÊ≤ OK«∞HÀÖË=Ù. =∞# |O^èOŒ `≥QxÆ k. ##∞fl u\Ïì#x ÉÏ^èÑŒ _¨ ‰» Ωõ . <å
Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ <å g∞^Œ „¿Ñ=∞`À u\ì̃# u@∞¡ <å‰õΩ „|Ç¨‡#O^ŒO. `«fi~°Ö’<Õ h
„¿Ñ=∞ Ñ¶Å¨ O h‰õΩ ^Œ‰Ωõ ¯`«∞Ok. x#∞fl U_çÑO≤ z h KÕ`« u@∞¡ u#@O <å‰õΩ
J=∞$`«O ¿ãqOz#O`«. <Õ#∞ ÑëH˜# Hõ}Δ O #∞Op „|Ç¨‡#O^ŒOÖ’ =ÙO\Ï=Ù.
##∞fl u>Ëì J=HÍâ◊O LO_»^∞Œ . JÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ h u@¡ =~°¬O PÑ¨‰Ωõ . ÑÖ_ç`∞« Å∞
"Õ^•Å`À ##∞fl H©iÎ™êÎ~°∞. "Õ^Œ "å‰õΩ¯Å`À ã¨∞Îu™êÎ~°∞. HÍh, <å Éèí‰õΩÎÅ
^Œ∂+¨}ÖË <å‰õΩ Z#ÖËx Éè∂í +¨}ÏÅ∞. #∞"≥fiHõ¯_»∞<åfl <å ^Œ$+ì̈O`å <å x[
282 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
Éè‰í Ωõ ÅÎ g∞^Õ =ÙO@∞Ok. x#∞fl <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÑÖ[~°OÖ’ |OkèOz ÑÖ[~°OÖ’x
zÅHõH˜ =∞^è∞Œ ~° Ñ¶Ö¨ ÏÅ∞ Ü«∞[=∂x uxÑ≤Oz#@∞¡ h Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O`å =∞^è∞Œ ~°
"å‰õΩ¯Å`À xOÑ≤, h <À@ "Õ^•Å ™ê~åxfl ã¨∂‰õΩÅÎ ∞QÍ ÑëH˜™êÎ#∞. <å
=∂@ ã¨`º« O xtÛO`«QÍ =ÙO_»∞——.
Hõ$ëê‚! x#fl\˜ #∞Op Ñ¨_∞» `«∞#fl ÉÏ^èŒ Hõ}
Δ OÖ’ fã≤# hˆHq∞=fi#∞?
*Ï˝#H©~Δ O° `À x#∞fl Jaè¿+HÕz h |∞∞}O f~°∞Û‰õΩO\Ï#∞.
1984Ö’ ™êfiq∞ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ ''QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞——H˜ "≥o§ =zÛ# `«~∞° "å`«
=zÛ# XHõ k=º ã¨fiÑ¨flO -
''XHõ `À@Ö’ <Õ#∞, ™êfiq∞ L<åfl=Ú. JHõ¯_» KåÖÏ Z`«∞ÖÎ ’ <åÅ∞QÆ∞
LÜ«∂ºÅÅ∞ L<åfl~Ú. P LÜ«∂ºÅÖ’¡ #Å∞QÆ∞~°∞ JO^Œ"≥∞ÿ# Ñ≤Å¡Å∞
„|Ç¨Ï‡`Õ[ã¨∞û`À L<åfl~°∞.——
''P #Å∞QÆ∞~°∂ <åÅ∞QÆ∞ "Õ^•Åx, P <åÅ∞QÆ∞ "Õ^•Å∞ a_»Å¤ ~°∂ÑÖÖ’
W™êÎ#x—— ™êfiq∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ D HõÅH˜ J~°O÷ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
1984 _çâO◊ |~°∞Ö’ =∂ ~Ô O_»= J=∂‡~Ú =∞}˜H˜ ''„¿Ñ=∞——™ê~Ú
[x‡™êÎ_x» ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ OKå~°∞. 1986 AÖˇ· 13= `Õn# ''„¿Ñ=∞—— ™ê~Ú
[x‡OKå_»∞. 1986 [#=iÖ’ =∂ <åÅ∞QÆ= J=∂‡~Ú ã¨∞^èŒ WO\˜H˜ JÅ¡=~°O
"≥o§#Ñ¨C_»∞ JHõ¯_» ã‘`« J#fl P"≥∞H˜ ''^è~Œ ‡° ——™ê~Ú Ñ¨Ù_»`å_»x ™êfiq∞
K≥ÑÊ≤ OKå~°∞. 1987Ö’ ã‘`H« ˜ W^Õ q+¨Ü∞« O ~Ô O_»=™êi K≥ÑÊ≤ OKå~°∞.
1986 #=O|~°∞Ö’ =∂ =¸_»= J=∂‡~Ú ã¨∞[`«H˜ ''ã¨`º« ——™ê~Ú
[x‡™êÎ_»x K≥Ñ≤ÊOKå~°∞. JÖÏˆQ 1987 _çâ◊O|~°∞ 14# ã¨`«º™ê~Ú
[x‡OKå_»∞.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 283
1987Ö’ q[Ü«∞H˜ ''âßOu—— ™ê~Ú [x‡™êÎ_x» ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ Oz#

q^èOŒ QÍ<Õ 1988Ö’ q[Ü«∞H˜ ''âßOu—— ™ê~Ú [x‡OKå_»∞. ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ Oz#
q^èOŒ QÍ ''„¿Ñ=∞——™ê~Ú, ''ã¨`º« ——™ê~Ú, ''âßOu——™ê~Ú "≥O@"≥O@<Õ [x‡OKå~°∞.
HÍx, ã‘`« q+¨Ü∞« OÖ’ =∂„`«O ''^è~Œ ‡° ——™ê~Ú Ñ¨Ù@ì_O» QÆ∞iOz J<ÕHõ
ã¨∂K«#Å∞ WzÛ z=iH˜ XHõ ~ÀA HõÅÖ’ ''ã‘`H« ˜ H˘_»∞‰õΩ Ñ¨Ù@ì_x» —— K≥áêÊ~°∞.
JÖÏ HõÅÖ’ K≥ÑÊ≤ # `«~∞° "å`« ‰õÄ_® ''^è~Œ ‡° ——™ê~Ú QÆ∞iOz J<ÕHõ ã¨∂K«#Å∞
WzÛ z=iH˜ ''^è~Œ å‡K«~}° "Õ∞—— <åÅ∞QÆ= a_»¤ Jx =∂#ã≤HOõ QÍ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''™êfig∞! ã‘`«H˜ H˘_»∞‰õΩ Ñ¨Ù_»`å_»x K≥Ñ≤ÊOz, ã‘`«H˜ Pâ◊ ÃÑ\ì̃ D
q^èOŒ QÍ [~°Q@ Æ O ã¨`º« O `«ÑÊ¨ @O HÍ^•! <å ™ê^è#Œ Ö’ #∞=Ùfi Z#∞fl‰õΩ#fl
H˘kÌ =∞Okx J#∞„QÆÇÏ≤ Oz, "åà◊§ "åà◊§ HÀiHõÅ∞ f~°∞`å~Ú Jx <å ^•fi~å
K≥ÑÊ≤ OKå=Ù. WzÛ# =∂@ `«ÑÊ≤ rqOK«@O Hõ#fl =∞~°}"Õ∞ "Õ∞Å#fl h
ã¨`º« "å‰õΩ¯<Õ #q∞‡, "åiH˜ K≥ÑÊ≤ Oz#q [~°Q@Æ O PÅã¨ºO J~Ú`Õ <Õ#∞ Ñ¨_¤»
=∂#ã≤Hõ Ñ¶∞¨ ~°¬}, "Õ^#Œ h‰õΩ `≥eÜ«∞xk HÍ^Œ∞. HÍx h=Ù <å ^•fi~å
K≥ÑÊ≤ Oz#=hfl h ãÖHõÅÊO`À Ñ¶e¨ OKå~Ú. WzÛ# =∂@ xÅ∞Ñ¨ÙHÀ=_»O
HÀãÖ =∞~°}=Ú#‰õΩ ‰õÄ_® `≥yOz# ##∞fl Z<Àfl™ê~°∞¡ HÍáê_»=Ù.
HÍx, ã‘`« q+¨Ü∞« OÖ’ WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ [iyOk Jx KåÖÏ "Õ^#Œ
Ñ¨_∞» `«∞O_»QÍ ™êfiq∞ ''#∞=Ùfi ã¨`º« O `«ÑÊ¨ ÖË^∞Œ . ã‘`x« J#∞„QÆÇÏ≤ Oz *Ï˝#"Õ∞
Ñ¨Ù„`«∞_»∞QÍ W™êÎ#∞—— Jx Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ÉèÏ+¨Ö’ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
''^è~Œ ‡° ™ê~Ú Ñ¨Ù\˜#ì "≥O@<Õ D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ =Úy™êÎ#∞—— Jx `≥eÜ«∞KÕã≤
™êfiq∞ D Ñ¨ÙãÎ̈HÍxfl =ÚyOKå~°∞.
284 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
=ÚyOÑ¨Ù
''^èŒ~å‡K«~°}Ë a_»¤——QÍ =∂#ã≤HõOQÍ `≥eÜ«∞KÕã≤ ™êfiq∞ D Ñ¨ÙãÎ̈HõO
=ÚyOÑ¨Ù KÕ~ÚOKå~°∞. ''J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}—˜ —QÍ Ñ¨Ùã¨HÎ õ ~°∂ÑÖ ^•eÛ# D
J#∞Éè"í åÅ „"å`« „Ñüx ÑïjeOz, =ÚO^Œ∞=∂@ „"åã≤# N q.Ü«∞ãπ.P~ü.
=¸iÎ QÍ~°∞ ''D Ñ¨ÙãÎ̈HOõ „Ñ≤O@∞ KÕ~ÚOK«O_ç. Ñ¨k =∞OkH© Ñ¨xH˜ =KÕÛ
Ñ¨ÙãÎ̈HOõ . "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ~°O_»x—— K≥áêÊ~°∞.
''™êfiq∞ ##∞fl Éè∫uHõOQÍ Ñ≤ez „Ñ≤O@∞ KÕ~ÚOK«=∞x JO>Ë<Õ „Ñ≤O@∞
KÕ~Ú™êÎ#∞. ÖËHáõ È`Õ KÕ~ÚOK«#∞—— Jx J<åfl#∞. ''™êfiq∞ K≥Ñ`≤ <Õ Õ HÍx
„Ñ≤O@∞ KÕ~ÚOK« ##fl=∂@ =∂<Õã≤ Ñ¨ÙãÎ̈HOõ „Ñ≤O@∞ KÕ~ÚOK«O_ç. ™êfiq∞
`«Ñ¨ÊHõ ''Éˇ¡ãπ—— KÕ™êÎ~°∞—— Jx "å~°∞ J<åfl~°∞.
2010, ÃãÃÑOì |~°∞ 15= `åsY∞ #∞O_ç ™êfiq∞ ^Œ~≈° <åxH˜ =∞Ok~åxH˜
"≥à§◊ @O =∂<Õã,≤ 16= `Õn #∞Oz á¶È#∞ ‰õÄ_® ã≤fiKü PÑ¶π KÕã≤ ™êfiq∞x
„áêi÷ã∂¨ Î WO\’¡<Õ LO_çáÈÜ«∂#∞. HÍx, ™êfiq∞ ##∞fl Éè∫uHõOQÍ Ñ≤Å=ÖË^∞Œ .
''D ^Œ∞óMÏxH˜ JO`«O ÖË^•! q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ ~ÀAH˜ U^À XHõ\ ˜ K≥~Úº.
ÖËHáõ È`Õ Ñ¨Ù@ìÑi¨ ÖÎ ’ ^Œâq◊ ∞ `«~∞° "å`« =ÙO_»#x—— U_®Û#∞.
<Õ#∞ Z=i`À#∞ á¶È#∞Ö’ =∂\Ï¡_@ » OÖË^xŒ `≥eã≤ =∂ =¸_»=
J=∂‡~Ú ã¨∞*Ï`« <å‰õΩ XHõ L`«~Î O° „"åã≤Ok. Jk WHõ¯_» „"åã¨∞<Î åfl#∞.
'J=∂‡ ... h‰õΩ ~ÀE á¶È#∞ KÕã∞¨ <Î åfl#∞ HÍh, h=Ù á¶È#∞Ö’
=∂\Ï¡_@» O ÖË^∞Œ . ZO^Œ∞Hõ=∂‡ h‰õΩ P"Õ^#Œ ? h =ºH˜`Î fi« O, ÉèHí ,Î˜ P^è•ºu‡Hõ
â◊HxÎ̃ QÆ∞iOz x~°∂Ñ≤OKåeû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . =∂ [#‡ ãÖ™ê¯~°O |\ì̃
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 285
"Õ∞=Ú „QÆÇÏ≤ OK«QÅÆ QÍe. h=Ù ZÑ¨C_À QÆ∞~°∞ ™ê÷#OÖ’ „Ñü+≤Oì K«|_®¤=Ù.
ÉÏÉÏ x<Õfl `«#Ö’ LOK«∞Hõ#flÑ¨C_»∞ WOHõ kQÆ∞Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ? =∂~°^æ ~Œ ≈° HõO
KÕ¿ã =º‰õΩÅÎ ∞ =∞ø#O =Ç≤Ï¿ãÎ ^è~Œ å‡xH˜ KÀ@∞ ZHõ¯_» LOO@∞Ok? J*Ï˝#OÖ’
LO_ç QÆ`« [#‡Ö’ ãïÜ≥∞ÿ # QÆ∞~°∞=Ù ÖËHõ =∞#∞+¨º [#‡ ZuÎ# =∂‰õΩ
P`«‡™êHΔÍ`å¯~°O ZÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞Ok? x`«ºO KÕ¿ã Hõ~‡° Å∞ `«ÑÊ¨ =Ù HÍh
=∞#ã¨∞ûx =∂~°∞Û‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕ¿ã J=HÍâ◊O W=fiHõáÈ`Õ ZÖÏ?
<Õ#∞ K≥ÑÊ≤ Ok Z=~°∞ PK«iã¨∞<Î åfl~°x ÉÏÉÏ J#∞‰õΩO@∞<åfl~å?
Jk =ºHÎ̃ „áêÑ≤HÎ ˜ ãÖ|OkèOz#k. Hõ#∞ˆH PÜ«∞# J*Ï˝Ò« Ö’ LO_»H,õ
JO^ŒiH© ^Œ~≈° #O WzÛ É’^èÅŒ ∞ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. J^Õ ã≤u÷ Ö’ L#fl h=Ù =∞ø#OQÍ
LO_»@O ZO^Œ∞‰õΩ?—— L#fl rq`«OÖ’ ZO`«=∞OkH˜ *Ï˝#O JOkOKåe?
J<Õ q+¨Ü∞« "Õ∞ g∞ ÖÏO\˜ P^è•ºu‡Hõ QÆ∞~°∞=ÙÅ ÅHõΔ ºO HÍ"åe. JÑ¨C_Õ
=∂~°∞Ê ™ê^èºŒ O J=Ù`«∞Ok. Z=~°∂ q#ÖË^xŒ „Ñ¨Ü∞« `«flO PÑ¨‰Äõ _»^∞Œ Hõ^•!
Z=~°∂ Ñ¨\ Oì˜ K«∞ HÀ=@O ÖË^xŒ , „Ñ¨H$õ u `«# ^è~Œ å‡xfl xeÑ≤"ãÕ ∞¨ OÎ ^•? =∂
ÖÏ\˜ Ju z#fl *Ï˝#O L#fl "åà◊§H˜ g∞‰õΩ K≥¿ÑÊ â◊HÎ˜ L#fl^•? HÍHõáÈ`Õ g∞
h_»# „|uˆH J=HÍâ◊O =∂‰õΩ W=fiO_ç J<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ =∂‰õΩ LOk Hõ^•!
W`«~∞° Å#∞ Ñ¨\ Oì̃ K«∞HÀ‰õΩO_® Z=iH˜ "åˆ~ `«i¿ãÎ D ã¨=∂[OÖ’ WO`«\ ˜
P^è•ºu‡Hõ *Ï˝#O LO_Õ^•?
„Ñ¨[Åx K≥`· #« ºO KÕÜ∞« @O QÆ∞~°∞=Ù ^è~Œ ‡° O. g∞~°OkOKÕ D ^è#Œ O
`«~Q° xÆ k. Jk D ã¨=∂[OÖ’ J=ã¨~O° . ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜ ~°∂ÑÖÖË^∞Œ . HÍh,
ÉèQí =Æ O`«∞_çx J#∞Éèqí Oz ^Œi≈OÑ¨ KÕ¿ã â◊HÎ˜ ^≥"· åxH˜ „Ñü ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ QÆ∞~°∞=ÙÅHˆ
L#flk. QÆ∞~°∞=Ù `«# qkèx qã¨‡iOK«‰Äõ _»^∞Œ . g∞ÖÏO\˜ "åà◊§x =∂ HÀãÖ
286 J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã¨$+≤ì KÕã≤ WKåÛ_»∞. ~åQÆ^fiÕ ëêxH˜ Jf`«"∞≥ #ÿ ™ê÷#O g∞k.
J*Ï˝#OÖ’ L#fl =∞=∞‡efl ^Œ∂~°O KÕÜ∞« =^Œ∞.Ì ã¨∂~°∞º_»∞ ZO`« `Õ[ã¨∞ûQÍ
`«# H˜~} ° ÏÅ#∞ "≥^[Œ e¡<å Jq H˘xfl\˜x `åHõÖHË áõ È=K«∞Û. HÍh ã¨∂~°∞º_»∞
`«# qkèx qã¨∞QÆ∞ ÖË‰Ωõ O_® x~°fiÇ≤Ïã¨∞<Î åfl_»∞. g∞‰õΩ Ñ¨sHõÅΔ ∞ Ñ¨ÓiÎ J~Ú<å~Ú
HÍ|>Ëì g∞‰õΩ P *Ï˝#O, P ™ê÷#O ÅaèOzOk.
g∞ =∂@Å`À, ~°K#« Å`À L`«=Î ∞ =∂~åæxfl, ãÖ^Õâßxfl JOkOKåe.
Wk ÉÏÉÏ =∞m§ =∞m§ QÆ∞~°∞Î KÕÜ∞« #Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . PÜ«∞# x#∞fl QÆ∞iÎOKå~°∞ J<Õ
x^Œ~≈° #"Õ∞ h‰õΩ L#fl *Ï˝#O. Jk „QÆÇÏ≤ Oz =∞ø#O q_çzÃÑ@∞ì. ã¨=∂[OÖ’
L#fl „Ñü a_»¤ g∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’ ZkˆQ J=HÍâ◊O W=Ùfi. WO`« ã≤u÷ H˜ =zÛ#
h=Ù JO^ŒiH© JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO_ç, J*Ï˝#=∞<Õ pHõ\ x˜ áÈQ˘@∞ì. Jk
ÉÏÉÏ h‰õΩ „Ñ¨™êkOz# =$uÎ ^è~Œ ‡° OQÍ ÉèÏqOK«∞. =∂#ã≤HOõ QÍ ^è~·≥ º° O h‰õΩ
ÉÏÉÏ<Õ W™êÎ~∞° .
Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ „Ñ≤O@∞ K≥Ü∞« º=∞x ÉÏÉÏ h‰õΩ K≥ÑÊ¨ #Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . JO`« *Ï˝#O
JOkOK«\ÏxH˜ HÍ~°}"Õ∞ Jk. ^è~Œ å‡xfl É’kOKÕ P^è•ºu‡Hõ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ `«=∞
^è~Œ å‡xfl qã¨‡iOK«‰Äõ _»^∞Œ —— ...
HÍx, <Õ#∞ =∂„`«O ™êfiq∞ Éè∫uHõOQÍ ##∞fl Ñ≤Å"åÅ#fl Ñ¨@∞ì^ÅŒ `À<Õ
L<åfl#∞.
™ê~Ú „¿Ñ~°}`À ã¨∞^è,Œ ™êfiq∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ ~Ú# N x+¨Åì "≥OHõ„\Ï=ÙQÍiH˜,
''<Õ#∞ „"åã≤# L`«Î~°O, ''J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜—— Ñ¨ÙãÎ̈HõO „"å`« „Ñüx——
JO^ŒKãÕ O≤ k. P L`«~Î O° , Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ N "≥OHõ„\Ï=ÙQÍ~°∞ ™êfiq∞ =^Œ‰Ì Ωõ fã¨∞‰õΩ
"≥o§#@∞¡ ã¨∞^èŒ K≥ÑÊ≤ Ok.
J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}˜ 287
J#∞HÀ‰õΩO_® „á⁄ÃÑã¶ ~¨ ü â◊~‡° QÍ~°∞ <å =^ŒHÌ ˜ =¿ãÎ "åiH˜ D q+¨Ü∞« O

K≥áêÊ#∞. „á⁄ÃÑã¶ ~¨ ü â◊~‡° QÍ~°∞ "≥OHõ„\Ï=ÙQÍix Hõeã≤ Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ QÆ∞iOz J_çy`Õ
™êfiq∞ L`«~Î O° K«kq, Ñ¨ÙãHÎ¨ Oõ ''Éˇã¡ —π — KÕã≤ „Ñ≤O@∞ KÕ~ÚOK«=∞<åfl~°x K≥áêÊ~°∞.
D q+¨Ü∞« O „á⁄ÃÑã¶ ~¨ ü â◊~‡° QÍi ^•fi~å #=q∞ ~ÀA# <å‰õΩ `≥eã≤Ok.
q[Ü«∞^Œâq◊ ∞H˜ XHõ~ÀA =ÚO^Õ <å‰õΩ ™êfiq∞ WÖÏ â◊√Éè"í å~°Î `≥eÜ«∞KÕâß~°∞.
q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ ~ÀA# N q.Ü«∞ãπ.P~ü.=¸iÎ QÍiH˜ á¶È<£ KÕ¿ãÎ
"å~°∞ ''™êfiq∞ ÉÏÇ¨ÏºOQÍ, =∂\Ï¡_Ö» ^Ë #Œ fl =∂@ PÖ’zOK«‰Ωõ O_® |Ü«∞Å∞^Õi
=zÛ Ñ¨ÙãÎ̈HOõ „Ñ≤O@∞‰õΩ ~Ú=fi=∞x—— K≥ÑÊ≤ # g∞^Œ@ 18 `åII |Ü«∞Å∞^Õi
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞‰õΩ =KåÛ#∞. =KÕÛ =ÚO^Œ∞ ™êfiq∞ P ~ÀA `«fi~°QÍ ^Œ~≈° <åxH˜
~å=@O =Å# |ãπ ZˆH¯ =ÚO^Œ∞ ™êfiq∞ ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩx |Ü«∞Å∞^Õ~å#∞.
=ÚÃÑÊùÂ J~Ú^Œ∞ ~ÀAÅ∞ ™êfiq∞ ^Œ~°≈#O HÀãÖ =∞Ok~åxH˜
"≥à◊§‰õΩO_®, á¶È<£ PÑ¶π KÕã≤ ÉÏÇ¨Ïº |O^è•Å∞ `≥OK«∞‰õΩ<åfl ‰õÄ_® ™êfiq∞
<Õ#∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl q^èOŒ QÍ ÉÏÇ¨ÏºOQÍ =∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ . `«# Ñ¨ûúŒ Ö’<Õ Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl
"≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ =ã¨∞<Î åfl~°∞. J^Œ∞ƒù`™« ê~Ú bÅÅ∞ J^Œ∞ƒùÒ« ! "å\˜x
J#∞Éèqí Oz P#OkOK«@"Õ∞ HÍx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀÖË=Ú!!
ÉèQí "Æ å<£ NNN ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ "å~°∞ 18-11-2010# `«=∞
[#‡k<À`«û= "Õ_∞» HõÅ â◊√Éèí ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ D Ñ¨ÙãHÎ¨ Íxfl ™ê~Ú‰õΩÅfiO`ü Ç¨Å∞Ö’
™êÜ«∞OHÍÅO ^Œ~≈° <å#O`«~O° ~å„u 8 QÆOIIH˜ `«=∞ Hõ~H° =õ ∞Å=ÚÅ`À
Pq+¨¯iOz J#∞ „QÆÇÏ≤ OKå~°∞. ÉèQí "Æ å<£ ÉÏÉÏ "åi Ñ¨^HŒ =õ ∞Å=ÚÅ‰õΩ <å
Hõ$`«[`˝ åaè=O^Œ#=ÚÅ#∞ ã¨=∞iÊã¨∞<Î åfl#∞.
// *ˇ· ™ê~Ú~åO //

అద్వైతామృత వర్షిణి

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

అద్వైతామృత వర్షిణి

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

J^≥·ﬁ`å=∞$`« =i¬}˜

ã¨^∞Œ ~æ ∞° ÉèQí "Æ å<£ NNN ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ"åi

`«xHÔ à◊§ ÅH©Δ ‡~°∞H˜‡}˜

"≥Ú^Œ\ ˜ =Ú„^Œ} : #=O|~ü, 2010

„Ñ¨`∞« Å‰õΩ : N=∞u H˘O_»∂i <åQÆ=∞}˜

JHõ~Δ ° ‰õÄ~°∞Ê : l.q.„QÍÑ¶≤H±û

ÉèQí "Æ å<£ N ã¨`º« ™ê~ÚÉÏÉÏ "åiH˜ ã¨=∞HÍb#∞Å=ÚQÍ Ñ¨Ù@ì@O

™êÑ¶Q‘ Í QÆ_∞» ã¨∞#Î ﬂ P"≥∞ rq`«OÖ’ Hõey# Éè~í Î° $ qÜ≥∂QÆO XHõ

ÉÏÅºO #∞Op <å‰õΩ ~°∞H˜‡}=∞‡ `≥Å∞ã¨∞. HÍÖÏO`«~O° Ö’ P"≥∞

™ê^èHŒ Í=ã¨Ö÷ ’ =∞Ç≤Ï=∞ÅÃÑ· "åº"≥∂Ç¨ÏO Ñ¨xH˜ ~å^ŒO\Ï~°∞. ''Z=Ô~=~À

D ~°K#« Ü≥ÚHõ¯ ed`« „Ñ¨ux <åH˜zÛ ''nxx Ñ¨i+¨¯iOz, áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ

1999Ö’ =∂ ÉÏ=QÍ~°∞ JÑ¨Ê\˜=~°‰Ωõ <å‰õΩ Hõey# J#∞Éè"í åÅ∞

J^≥ﬁ· `å=∞$`« =i¬}˜

D™êi ^Œ~≈° #O `«~∞° "å`« WO\’¡#∂, <åÖ’#∂ ‰õÄ_® KåÖÏ

... ~åã¨∞HÀ=∞x—— J<åﬂ~°∞. Zxq∞^Œ= ~ÀA# =∂=¸Å∞QÍ Éè’[#O KÕâß#∞.

ã≤ÔúŒ QÍ L<åfl~°∞. =¸_»∞ QÆO@Å ¿ãÑ¨Ù, ™êfiq∞^Œ~≈° #O JÜÕ∞ºO`« =~°‰Äõ

XO@iQÍ LOK«=∞x „áêi÷ã∂¨ Î ™êﬁq∞ á¶⁄\’‰õΩ `«ÅÉÏ^Œ∞‰õΩx U_çKå#∞. P

K≥ÑÊ≤ , QÆkÖ’H˜ "≥o§ J^ŒOÌ Ö’ K«∂ã¨∞‰õΩx =KåÛ#∞. ''#∞=Ùﬁ KåÖÏ zHÍ¯=Ù——

XHõ~ÀA# ™êﬂ<åÅ QÆkÖ’ ^Œ$â◊ºOÖ’ QÆ∞à◊√§ QÆ∞à◊√§QÍ #Å¡x, QÆ∞O„_»\˜

U_»= `Õn ™êÜ«∞OHÍÅO =∂ J=∂‡~Ú =∞}˜ ''ZO^Œ∞HÀ KåÖÏ

HÍx, =∞~°∞<å_»∞ ™êﬁq∞ HõÅH˜ J~°O÷ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞ ''HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz# P

12.2.85 q#|_ç# =∂@Å∞ ''J@∞ HÍ^Œ∞ W@∞—— 'J@∞— J#ﬂk

20.2.85 q#ﬂ =∂@Å∞ - ''"≥~Úº [#‡Å∞, r=Ù_»∞, q=ÚHÎ̃——

<Õ#∞ Q˘Ñ¨Ê =ºH˜xÎ HÍHõáÈ~Ú<å K≥_^¤» •xﬂ HÍ^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ Ñ¨iã≤`÷ ∞« Å∞

Ñ¨Ó~°ﬁ [#‡ ã¨∞Hõ$`«O`À ''`å=∞~å‰õΩ g∞^Œ h\˜ ÉÁ@∞ì——ÖÏQÍ ã¨O™ê~°O KÕâß#∞.

ZÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _»∞ „"åÜ«∂Å<Õ J#∞‰õΩ<åﬂ#∞. HÍx, „"åÜ«∞ÖËHõ áÈÜ«∂#∞. Wxﬂ

''<Õ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ WÑ¨ÙÊ_»∞ ~å"åe? <Õ#∞ Z‰õΩ¯= =∂\Ï¡_#» ∞—— Ñ¨O*Ïc

J~°O÷ : N K«„Hõ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ Åe`åOaHõ. t=â◊HÎ̃ ã¨fi~°∂ÑÖ. Jk

™êﬁq∞x `«Å∞K«∞‰õΩO@∞O>Ë HõO\˜ "≥O@ h~°∞^è•~°QÍ HÍˆ~k. WÑ¨C_»∞

™ê~Ú ##∞ﬂ Ñ¨ÓiÎQÍ J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°#ﬂ #=∞‡HõO`À ™ê~Ú

™êﬁq∞ Ñ¨iÑ¨Ó~°H‚ \õ ÏHõOΔ „Ñ¨™êkOKå~°∞. PÜ«∞# ÉÏ@# #_çz

1985Ö’ =∂ =¸_»= J=∂‡~Ú ã¨∞*Ï`«, P"≥∞ Éè~í Î° âßOu™êQÆ~ü

Ñ¨_Oç k. Jk fã≤ pÑÙ̈~∞° Ö’ QÆ∞K«ÛÉ’`«∞O>Ë P ÑÙ̈ÅÖ¡ ’ Dâ◊ﬁ~°^~Œ ≈° #O J~ÚOk.

[QÆ[#˚ x '™ê~Ú =∂`«—QÍ HõeÜ«ÚQÆOÖ’ J=`«iOzOk. ™ê~Ú=∂`«

Ñ¨Ù@ì ÉèQí =Æ O`«∞x Hõ$áê=~°¬O`À Hõiy J=∞$`«`Î« ﬁO ã≤kOú z# `«~åﬁ`« Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O

"≥à§ı =~°‰Ωõ [iy#=hﬂ „"åã≤ L#ﬂ HÍy`åÅ∞ "≥Ú`«OÎ 15.11.1985#

Z<≥ﬂ<Àﬂ J^Œ∞ƒù`åÅ∞! ZÖÏ „"åÜ«∂Ö’, ZÖÏ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ∂« Ö’ ‰õÄ_®

KÕ~Úã¨∞<Î åﬂ~°∞. Ñ¨k =∞On "≥∞KÕÛn, <åºÜ«∞"≥∞#ÿ n J~Ú#KÀ@∞ HÀã¨O

WÑ¨Ê\˜Hˆ „Ñ¨[Å∞ ÉÏQÍ QÆ∞iÎOKå~°∞. WOHÍ =∂~°∞=¸ÅÖ’¡ ‰õÄ_® h „Ñ¨HÍâ◊O

XHõ ~ÀA# |Å¡ÃÑ· `«Å ÃÑ@∞ì‰Ωõ x qÑ¨s`«OQÍ ™êﬁq∞ HÀã¨O ^Œ∞ó

P#O^ŒO`À á⁄Oy Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# #^Œ∞Å [ÅO <å Hõhﬂ\˜ ~°∂Ñ¨OÖ’

1986Ö’<Õ XHõ~ÀA =∂ ÃÑ^Œ=Ì ∂‡~Ú WO\’¡ =zÛ# HõÅÖ’ ''Hõ$+¨‚

<å‰õΩ ™êfiq∞ áê@Å∞ q#@O HÀãÖ XHõ >ËÑπ iHÍ~°~¤ ∞° H˘<åfl~°∞.

D ™ê^è#Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êﬁq∞ <å‰õΩ "å‰õΩ¯#∞ „Ñ¨™êkOKå~°∞. H˘xﬂ

ZÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _»∞ ™êﬁq∞ ÉÏÇ¨Ïº^Œ$+≤ì #∞Oz <å =∞#ã¨∞û#∞ =∞o§Oz

Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥o§ =zÛ# ^ŒQ~æÆ ° #∞Op Z<Àﬂ P^è•ºu‡Hõ J#∞Éè"í åÅ∞

D ™ê^è#Œ Ö’ Z<Àﬂ™ê~°∞¡ =∂Ü«∞ ##∞ﬂ Ñ‘_Oç K«@O, nx =Å#

J#∞Éè"í åÅ∞ [iQÍ~Ú... [~°∞QÆ∞`«∞<åﬂ~Ú. W^ŒO`å <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ™ê~Ú

XHõ™êi Éè„í ^•K«ÅO "≥o§#Ñ¨C_»∞ QÀ^•=iÖ’ ™êﬂ#O KÕ¿ã =ÚO^Œ∞

XHõ™êi QÆkÖ’ Ñ¨_∞» ‰õΩx LO_»QÍ ''™êﬁg∞! KåÖÏ=∞Ok Wà◊§Ö’¡ h

1984Ö’ QÆ∞~°∞Ñ¨Ói‚=∞‰õΩ Ñ¨Ù@ìÑi¨ Î "≥o§ =zÛ# `«~åﬁ`« ™êﬁq∞

KÕÜ∞« @OÖ’ Pã¨HÎ̃ Z‰õΩ¯=QÍ LO_Õk. ã≤x=∂Å∞ K«∂¿ã^•xﬂ. z=iH˜

1992 PQÆãπìÖ’ ™êﬁq∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ =zÛ "≥o§# `«~°∞"å`«

<å QÆ∞~°∞=Ù#∞ Ñ¨H¯õ # ÃÑ\˜ì Hõ$+¨μx‚ q„QÆÇÏ¨ O ÃÑ\˜ì `«ÑÊ¨ KÕâß<Õ"∂≥ #x

D HõÅH˜ J~°O÷ ™êﬁq∞ 27.1.1993# WÖÏ `≥eÜ«∞KÕâß~°∞. ''P‰õΩ

1994Ö’ q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ ~ÀA ~å„u =∂ `«=Ú‡_ç WO\˜H˜ "≥àÏ§#∞.

''QÆ∞~°∞=ÙQÍ YO_®~å^è#Œ QÍ J<ÕHõ =¸~°∞ÅÎ ‰õΩ Ç¨~°u Ñ¨\ Oì̃ z D

1994Ö’ XHõ™êi XHõ~ÀA# HõÅÖ’ ™êﬁq∞ `≥Åx¡ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ Ö’

1991 _çÃãO|~°∞Ö’ q[Ü«∞#QÆ~O° Ö’ LO_»QÍ ™êﬁq∞ HõÅÖ’

=∂#ã≤HOõ QÍ =ÚO^Õ ã¨∂zOz J^Õ q^èOŒ QÍ =_»∞QÆ∞ [iˆQÖÏ KÕâß~°∞.

Ñ¨iq∞`«"∞≥ #ÿ ã¨∂Å÷ ^ÕÇÏ¨ =Ú#ˆH =¢ãOÎ̈ HÍx, JÑ¨iq∞`«=¸, J#O`«=¸

=∞iH˘xﬂ HõÅÅ‰õΩ, ^Œ$âßºÅ‰õΩ ™êﬁq∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ J~å÷Å∞.

QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨`À J*Ï˝#=∞<Õ pHõ\˜ `˘Åy *Ï˝<À^ŒÜ∞« O HÍQÍ<Õ "≥Å∞`«∞~°∞

™êÜ«∞OHÍÅO y<≥ﬂÅ∞ Hõ_»∞QÆ∞`«∂ LO>Ë ''XHõ h\˜ aO^Œ∞=Ù

QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨`À JÏ˝#=∞<Õ pHõ\˜ `˘Åy Ï˝<À^ŒÜ∞« O HÍQÍ<Õ "≥Å∞`«∞~°∞

'^≥=· O ZHõ¯_À ÖË^∞Œ . =∞#Ö’<Õ L<åﬂ_»∞. Ï˝# ’ºu "≥Å∞QÆ∞Ö’

''Ï˝<åyﬂ ÏﬁÅÖ’ Éè∫uHõ â◊s~°O Hõ~∂° Ê~°OÖÏ HõiyáÈ`«∞Ok——.

''JÏ˝# gzHõÅ#∞ qÏ˝# gzHõÅ∞, `«iq∞ H˘_»`å~Ú——

''JÏ˝#=∞<Õ pHõ\ x˜ Ï˝# ÉèÏã¨¯~°∞_≥#· QÆ∞~°∞=Ù `«# J#∞„QÆÇÏ¨