CHÖÔNG 7

TOÅNG CUNG – TOÅNG CAÀU

VAØ SAÛN LÖÔÏNG CAÂN BAÈNG

1
I . TOÅNG CUNG – TOÅNG CAÀU

2
1.SAÛN LÖÔÏNG TIEÀM NAÊNG (Yp)

Laø möùc saûn löôïng toái öu maø neàn kinh

teá coù theå ñaït ñöôïc khi söû duïng heát
moät caùch hôïp lyù caùc nguoàn löïc cuûa
neàn kinh teá maø khoâng gaây aùp löïc laøm
laïm phaùt taêng cao.

3
Löu yù :
 Sản lượng tiềm năng chưa phải mức sản
lượng cao nhất maø neàn kinh teá coù theå ñaït
ñöôïc
 ÔÛ saûn löôïng tieàm naêng vaãn coøn thaát nghieäp,
ñoù laø tæ leä thaát nghieäp töï nhieân (Un: goàm thaát
nghieäp cô caáu vaø thaát nghieäp cô hoïc).
 Saûn löôïng tieàm naêng coù xu höôùng taêng leân
theo thôøi gian.
4
Ñoà thò

0
Yp Y
5
Ñònh luaät Okun – Phaùt bieåu 1
Neáu saûn löôïng thöïc teá (Yt) thaáp hôn
saûn löôïng tieàm naêng (Yp) 2% thì tæ leä
thaát nghieäp thöïc teá (Ut) seõ tăng theâm
1%.
Yp - Yt
Ut (%) = Un + * 50
Yp
Un :Tæ leä thaát nghieäp töï nhieân 6
 Ñònh luaät Okun – Phaùt bieåu 1 - Ví duï

Giaû söû Yp = 1000; Yt = 900; Un = 6%

Yp - Yt
Ut (%) = Un + * 50
Yp
=6 + 1000 – 900 * 50
1000
= 11% 7
Ñònh luaät Okun – Phaùt bieåu 2

Neáu tæ leä taêng cuûa saûn löôïng thöïc teá

lôùn hôn tæ leä taêng cuûa saûn löôïng tieàm
naêng laø 2,5% thì tæ leä thaát nghieäp thöïc
teá seõ giaûm bôùt 1%.

8
 Ñònh luaät Okun – Phaùt bieåu 2
p: toác ñoä taêng theâm cuûa saûn löôïng tieàm naêng (%)
y: toác ñoä taêng theâm cuûa saûn löôïng thöïc teá (%)
∆U: tyû leä thaát nghieäp giaûm bôùt
U(-1): tyû leä thaát nghieäp naêm tröôùc ñoù

Ut (%) = U(-1) - 0,4 (y - p)

9
 Ñònh luaät Okun – Phaùt bieåu 2 - Ví duï

Giaû söû thaát nghieäp naêm 2008 laø 9%. Töø naêm 2008
ñeán naêm 2010 saûn löôïng tieàm naêng taêng theâm
9,6%; saûn löôïng thöïc teá taêng theâm 13,35%.
Tyû leä thaát nghieäp thöïc teá naêm 2010 laø:
Ut (%) = U(-1) - 0,4 (y - p)
= 9 – 0,4.(13,35 – 9,6)
= 7,5%
10
2. Toång cung (AS – Aggregate supply)

Laø giaù trò cuûa toaøn boä löôïng haøng hoùa

vaø dòch vuï ñöôïc saûn xuaát trong nöôùc
maø caùc doanh nghieäp trong neàn kinh
teá muoán cung öùng taïi moãi möùc giaù.
AS = Y
11
Yeáu toá taùc ñoäng ñeán toång cung

- Möùc giaù chung cuûa neàn kinh teá

- Naêng löïc saûn xuaát cuûa quoác gia
- Chi phí saûn xuaát (thueá, laõi suaát, tieàn
löông….)

12
 Toång cung trong ngaén haïn (SAS)

Ngắn hạn : là khoảng thời gian mà khi

đó, nếu mức giá tăng (hoặc giảm), giá
của yếu tố đầu vào vẫn không tăng theo
(hoặc giảm theo) với cùng tỉ lệ tương
ứng (do bị ràng buộc bởi các hợp đồng
đã ký).
13
 Toång cung trong ngaén haïn (SAS)

Toång cung ngaén haïn phaûn aûnh quan heä

giöõa toång cung vaø möùc giaù trong ñieàu
kieän giaù caùc yeáu toá ñaàu vaøo chöa thay
ñoåi. P SAS

0 Y
14
Yp
 Toång cung trong daøi haïn (LAS)

Dài hạn : là khỏang thời gian mà khi

đó, nếu mức giá tăng (hoặc giảm), giá
của yếu tố đầu vào sẽ tăng theo (hoặc
giảm theo) với cùng tỉ lệ tương ứng (do
các hợp đồng đã hết hạn).

15
Toång cung trong daøi haïn

P LAS

0 Y
Yp
16
Toång caàu (AD)

Laø giaù trò cuûa toaøn boä löôïng haøng hoaù

vaø dòch vuï cuûa moät nöôùc maø hoä gia
ñình, doanh nghieäp, chính phuû, ngöôøi
nöôùc ngoaøi muoán mua taïi moãi möùc
giaù.

AD = C + I + G + X - M
17
 Nhöõng yeáu toá taùc ñoäng ñeán toång caàu:
P

 Thu nhaäp.
 Khoái löợng tieàn .

AD
0 Y

18
3. Caân baèng AS - AD
P AS

E
P0
AD

Y0 Yp Y
19
 Yp
P AS
Ba trường
hợp cân E
bằng kinh P0 (1)
tế vĩ mô AD

Y0 Y
P AS P AS

(3)
(2)
P0 E
E
P0
AD AD

20
Y0 Yp Y Yp Y0 Y
 (1)
Yp
P AS

E
P0

AD

Y0 Y

Caân baèng toaøn duïng

21
 (2) Caân baèng khieám duïng
P
AS

E0
P0
AD

Y0 Yp Y
Còn có thể mở rộng SX
22
 (3)
P
AS

P1 E1
Lạm AD
phát P0 E0

YpY1 Y
Caân baèng coù laïm phaùt 23
 Mục tiêu ổn định
Yp Giaû söû toång
P AS cung khoâng
ñoåi

P2 E2
P0 E0
E1 AD2
P1
AD0
AD1

Y1 Yp Y2 Y
24
Mục tiêu tăng trưởng kinh tế
Yp Y’p YYp
P AS p AS

P0 AD’
E0
AD

Yp Yp’ Yp’ Y
 II . XAÙC ÑÒNH SAÛN LÖÔÏNG
CAÂN BAÈNG TRONG MOÂ HÌNH
ÑÔN GIAÛN

(NỀN KINH TẾ ĐÓNG,

KHÔNG CÓ CHÍNH PHỦ)

26
1. Tieâu duøng (C) – Tieát kieäm (S)
 Caùc hoä gia ñình seõ duøng thu nhaäp khaû
duïng ñeå tieâu duøng vaø tieát kieäm:
Yd = Y - T + Tr
Yd = C + S

 Khi Yd tăng, cả tiêu dùng C và tiết kiệm S

cùng tăng.
Nhưng tiết kiệm S tăng nhanh hơn tiêu
dùng.
27
Yếu tố ảnh hưởng đến tiêu dùng

 Thu nhập khả dụng hiện tại

 Dự kiến mức thu nhập thường xuyên và

thu nhập cả đời

 Hiệu ứng của cải

28
Haøm tieâu duøng
C = C0 + Cm .Yd
C0: chi tieâu töï ñònh
cuûa caùc hoä gia ñình, là
khỏan chi tiêu của HGĐ khi không có thu nhập.
Co > 0.
Cm : khuynh höôùng tieâu duøng bieân cuûa hoä gia
ñình.

29
Khuynh höôùng tieâu duøng bieân (Cm)

Là đại lượng phản ánh lượng thay đổi

của tiêu dùng khi thu nhập khả dụng
thay đổi chỉ 1 đơn vị
0 < Cm < 1

Cm = C / Yd
30
Ví dụ:
Yd C
2000 1600
2400 1900
1900 - 1600
Cm= = 0,75
2400 - 2000

31
Ñoà thò haøm C
Độ dốc
đường C
C
C = C0 + Cm . Yd
∆C
α
∆Yd

C0

0 Yd

32
Haøm tiết kiệm
Yd = C + S  S = Yd – C
S = Yd – (Co + Cm Yd)
-> S = - Co + (1 – Cm) Yd
-> S = So + Sm . Yd

33
Haøm tieát kieäm

S = S0 + Sm. Yd

- S0: nhu caàu tieát kieäm töï ñònh cuûa caùc hoä gia
ñình
- Sm: khuynh höôùng tieát kieäm bieân

34
Khuynh höôùng tieát kieäm bieân (Sm)

Laø ñaïi löôïng phaûn aûnh löôïng thay ñoåi cuûa

tieát kieäm khi thu nhaäp khaû duïng thay ñoåi 1
ñôn vò.
0 < Sm < 1

Sm = S / Yd
35
Ví dụ:
Yd C S
2000 1600 400
2400 1900 500
500 - 400
Sm= = 0,25
2400 - 2000

36
ĐỒ THỊ HÀM S
S

S=S0+SmYd

Yd
S0
37
2. Đầu tư (I)

 Laø khoaûn chi cuûa doanh nghieäp ñeå

mua nhöõng saûn phaåm ñaàu tö, döï tröõ
toàn kho, ñaàu tö cho nguoàn nhaân löïc.

 Laø khoaûn chi xaây döïng nhaø môùi cuûa

hoä gia ñình.
38
Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán đầu tư (I)

 Saûn löôïng quoác gia

 Chi phí saûn xuaát: Laõi suaát vaø thueá

 Kyø voïng

39
Haøm I
 Theo Keynes: laø haøm haèng, vì I laø
bieán ngoaïi sinh, I = I0.
I

I = Io

0 Y
40
Haøm I theo Y: I = f(Y+) = I0+Im.Y

I
I = Io+ImY

0 Y

41
Haøm ñaàu tö

I = I0+Im.Y
Io : đầu tư tự định
Im : ñaàu tö biên, laø ñaïi löôïng phaûn aùnh
löôïng thay ñoåi cuûa ñaàu tö khi saûn löôïng
thay ñoåi 1 ñôn vò.

Im = I / Y
42
Haøm I theo r: I = f(r)= I0 + Imr.r

Imr : đầu tư biên theo lãi suất, là đại lượng phản

ánh lượng thay đổi của đầu tư khi lãi suất thay
đổi chỉ 1 đơn vị.

Imr = I / r Imr < 0

r

I = I0 + Imr.r
I
43
3. Haøm Tổng cầu theo sản
lượng
AD = C + I
Theá haøm C vaø I vaøo haøm AD ta coù:
AD = (C0 + I0 ) + (Cm + Im)Y
Ñaët AD0 ADm

=> AD = AD0 + ADm..Y (vôùi ADm >0)

44
 AD =C + I
AD

C = C0 + Cm . Yd

C0 I
I0 450

0 Yd

45
 4. Saûn löôïng caân baèng trong neàn kinh teá
ñôn giaûn töùc laø neàn kinh teá ñoùng vaø
khoâng coù chính phuû (Yd = Y)
Tổng cung: AS = Y
Toång caàu : AD = C + I

Saûn löôïng caân baèng : AS = AD

Y=C+I
46
Sản lượng cân bằng trên đồ thị

AD AD = C + I
E0

450

0 Y0 Y

47
 Ví duï: C = 100 + 0,75Yd = 100 + 0,75Y
I = 100 + 0,05Y
Saûn löôïng caân baèng : Y = C + I
Y = 100 + 0,75Y + 100 + 0,05Y
Y = 200 + 0,8Y
Y=1000

48
5. Soá nhaân cuûa toång caàu
AD2
AD E2
AD1

∆ AD
E1

∆Y = k. ∆AD
450

0 Y1 Y2 Y

49
Soá nhaân cuûa toång caàu
Laø heä soá phaûn aùnh löôïng thay ñoåi cuûa saûn
löôïng caân baèng khi toång caàu thay ñoåi 1
ñôn vò

Y = k. AD
(AD = C + I)

Soá nhaân cuûa toång caàu

50
Soá nhaân cuûa toång caàu

1
k=
1 – Cm - Im

51
 Ví duï: C = 100 + 0,75Yd = 100 + 0,75Y
I = 100 + 0,05Y
Saûn löôïng caân baèng : Y1 = 1000
Giaû söû C taêng theâm 30, I giaûm 10
 ∆AD = ∆C + ∆I = 30 + (-10) = 20
1 1
k= = =5
1- Cm – Im 1- 0,75 – 0,05
Saûn löôïng thay ñoåi:
∆Y = k . ∆AD = 5. 20 = 100
Saûn löôïng caân baèng môùi:
Y2 = Y1 + ∆Y = 1000 + 100 = 1100
52
Tại sao tổng cầu thay đổi lại
dẫn đến sự thay đổi sản
lượng nhiều hơn?

53
III . XAÙC ÑÒNH SAÛN LÖÔÏNG
CAÂN BAÈNG TRONG MOÂ HÌNH
NEÀN KINH TEÁ ÑOÙNG
COÙ CHÍNH PHUÛ

54
1. Haøm chi mua haøng hoùa vaø dòch
vuï cuûa chính phuû
G = f (Y) laø 1 haøm haèng
G

G = Go

0 Y 55
 2. Thueá roøng T
 Laø nguoàn thu cuûa ngân sách Chính
phuû .
 Thueá roøng T laø phaàn coøn laïi cuûa thueá
(Tx: thuế) sau khi chính phuû ñaõ chi
chuyeån nhöôïng (Tr).
 Ta coù : T = Tx – Tr

56
Haøm thueá

T = f (Y)
T = T0 + Tm .Y
T0: löôïng thueá coá ñònh khoâng phuï thuoäc saûn
löôïng quoác gia
Tm : thueá bieân, laø möùc thueá thay ñoåi khi saûn
löôïng thay ñoåi 1 ñôn vò
Tm = ∆T / ∆Y
57
T
T= To + Tm Y

Y
58
 ?
Vì sao thuế ròng là
một hàm đồng biến với
sản lượng

59
3. Hàm tổng cầu theo sản lượng
AD
AD = C + I + G

C
C

I+G
G
I
450
I

0 Y
60
 4. Saûn löôïng caân baèng trong neàn kinh
teá ñoùng, coù chính phuû (Yd = Y- T)

Tổng cung: AS = Y
Toång caàu: AD = C + I + G

Saûn löôïng caân baèng : AS = AD

Y=C+I+G
61
Sản lượng cân bằng trên đồ thị

AD AD = C + I + G
E0

450

0 Y0 Y

62
5. Soá nhaân cuûa toång caàu

1
k=
1 – Cm (1- Tm) - Im

63
IV . XAÙC ÑÒNH SAÛN LÖÔÏNG
CAÂN BAÈNG TRONG MOÂ HÌNH
NEÀN KINH TEÁ MÔÛ
COÙ CHÍNH PHUÛ

64
1. Haøm xuất khẩu theo sản lượng

X = f (Y) laø 1 haøm haèng

X

X = Xo

0 Y 65
2. Haøm nhập khẩu theo sản
lượng
M = f(Y)
M = M0 + Mm .Y
M0: löôïng nhập khẩu coá ñònh khoâng phuï thuoäc
saûn löôïng quoác gia
Mm: nhập khẩu bieân, laø möùc nhập khẩu thay
ñoåi khi saûn löôïng thay ñoåi 1 ñôn vò
Mm = ∆M / ∆Y
66
M
M = Mo+MmY

0 Y

67
3. Hàm tổng cầu theo sản lượng
AD
I+G+X+C

M C AD = C + I + G + X - M

I+G+X
X I+G
G
I
450
I

0 Y
68
 4. Saûn löôïng caân baèng trong neàn kinh
teá môû, coù chính phuû
Toång caàu AD = C + I + G + X – M
Tổng cung AS = Y

Saûn löôïng caân baèng :

AS = AD
Y=C+I+G+X-M
69
Sản lượng cân bằng trên đồ thị

AD AD = C + I + G + X - M
E0

450

0 Y0 Y

70
C = C0 + Cm .Yd
I = I0 + Im .Y
T = T0 + Tm .Y
G = G0
X = X0
M = M0 + Mm .Y
71
 Ví duï: C = 100 + 0,75Yd T= 40 + 0,2Y
I = 50 + 0,05Y M = 70 + 0,15Y
G = 300 X = 150
C = 100 + 0,75Yd = 100 + 0,75. (Y - T)
= 100 + 0,75 (Y – 40 – 0,2Y) = 70 + 0,6Y
Saûn löôïng caân baèng:
Y= C + I + G + X – M
= (70 + 0,6Y) + (50 + 0,05Y) + (300) + (150) -
(70 + 0,15Y)
=500 + 0,5Y
Y = 1000
72
5. Soá nhaân cuûa toång caàu

1
k=
1 – Cm(1 - Tm) – Im + Mm

73
V. Chính sách tài khóa

 Công cụ của chính sách tài khóa

– Thuế
– Chi ngân sách

74
Mục tiêu của chính sách tài khóa

–Giảm sự dao động của chu kỳ

kinh doanh
–Duy trì nền kinh tế ở mức sản
lượng tiềm năng

75
Nguyên tắc thực hiện

– Khi nền kinh tế suy thoái (Y<Yp), áp

dụng chính sách tài khóa mở rộng:
giảm thuế, tăng chi ngân sách
– Khi nền kinh tế lạm phát (Y>Yp), áp
dụng chính sách tài khóa thu hẹp:
tăng thuế, giảm chi ngân sách

76
Các tình trạng của ngân sách

– Thặng dư: ∆T >∆G

– Thâm hụt: ∆T<∆G
– Cân bằng: ∆T =∆G
Sản lượng cân bằng
Y =C+I+G+X–M
=C+I+T+X–M
77
Định lượng cho chính sách tài khóa

Giả định thuế không ảnh hưởng

đến đầu tư

78
Sử dụng chính sách tài khóa để làm
thay đổi tình trạng nền kinh tế (∆Y≠0)
Sử dụng công cụ thuế

∆T = -∆AD với ∆AD = ∆Y

Cm k
Sử dụng công cụ chi ngân sách
∆G = ∆AD
Sử dụng hỗn hợp thuế và chi ngân sách
- Cm∆T + ∆G = ∆AD
79
Giảm thuế sẽ làm tăng thu nhập khả dụng
∆Yd = - ∆T
Tiêu dùng sẽ tăng thêm
∆C = Cm. ∆Yd = - Cm. ∆T
Tiêu dùng tăng thì tổng cầu tăng tương ứng
∆AD = ∆C = - Cm. ∆T
Suy ra lượng thuế cần giảm bớt là:
∆T = -∆AD
Cm
80
Ví dụ: Y1 = 1000; Yp = 1180; Cm = 0,75; k = 3. Thất nghiệp
cao. Hãy đưa nền kinh tế về mức sản lượng tiềm năng
Để sản lượng = Yp thì sản lượng phải tăng
∆Y = YP - Y1 = 1180 – 1000 = 180
Tổng cầu phải tăng: ∆AD = ∆Y / k = 180/3 = 60
Cách 1: ∆G = ∆AD
Chính phủ sẽ tăng chi mua hàng hóa thêm 60
Cách 2: ∆T = -∆AD = - 60 / 0,75 = -80
Cm Chính phủ phải giảm thuế 80
81
Cách 3:- Cm∆T + ∆G = ∆AD
- 0,75. ∆T + ∆G = 60
 Có nhiều nghiệm thỏa phương trình
Ví dụ ∆T = -20 => ∆G = 45
=> Giảm thuế 20 và tăng chi tiêu chính phủ là 45

82
Sử dụng chính sách tài khóa không làm
thay đổi tình trạng nền kinh tế (∆Y=0)
Để ∆ Y không đổi thì ∆AD phải không đổi
Vậy khi tăng G phải cùng tăng T hoặc ngược lại
Khi tăng thuế là ∆ T thì Yd giảm 1 lượng là: ∆Yd = - ∆T
Tiêu dùng sẽ giảm ∆C = Cm. ∆ Yd = - Cm. ∆T
Mục tiêu là lượng giảm của C bằng với lượng tăng của G
tức là ∆C = -∆G
 - Cm∆T + ∆G = 0
 ∆T = ∆G / Cm 83
Ví dụ: Cm = 0,75; Nền kinh tế đang ở mức sản lượng tiềm
năng. Chính phủ muốn tăng 60 cho quốc phòng. Phải làm
gì?
Chính phủ tăng chi cho quốc phòng là 60 tức là ∆G =60
∆T = ∆G / Cm
= 60/0,75 = 80
Chính phủ phải tăng thuế 80

84
VI. Chính sách ngoại thương

 Chính sách gia tăng xuất khẩu

 Chính sách hạn chế nhập khẩu

85
Chính sách gia tăng xuất khẩu

 Đối với sản lượng

∆X ↑ → ∆AD ↑ → ∆Y↑ = k . ∆AD
= k. ∆X
Thúc đẩy tăng sản lượng, giảm thất nghiệp

86
Chính sách gia tăng xuất khẩu

 Đối với cán cân thương mại

Ta có M = M0 + Mm. ∆Y
Với Mm = ∆M / ∆Y
Thay ∆Y = k. ∆X ta được ∆M = Mm.k. ∆X

87
 Mm.k < 1 thì ∆M < ∆ X
=> Cán cân thương mại thặng dư
 Mm.k > 1 thì ∆M > ∆ X
=> Cán cân thương mại thâm hụt
 Mm.k = 1 thì ∆M = ∆ X
=> Cán cân thương mại không thay đổi

88
Ví dụ: C= 100+0,75Yd; I = 50+ 0,05Y
G=300; T=40+0,2Y; M =70+0,15Y; X= 150
Y = 1000
 X= 150; M = 220 → thâm hụt 70
Giả sử tăng xuất khẩu 100 → ∆AD = 100
→∆Y = k.100 = 200
→∆M = Mm.∆Y = 0,15.200 = 30
Xuất khẩu mới là 250
Nhập khẩu mới là 250 → cải thiện cán cân thương
mại 89
Ví dụ: C= 50+0,9Yd; I = 40+ 0,24Y
G=200; T=100+0,1Y; M =30+0,3Y; X= 330
Y = 2000
 X= 330; M = 630 → thâm hụt 300
Giả sử tăng xuất khẩu 60 → ∆AD = 60; k=4
→∆Y = k.60 = 240
→∆M = Mm.∆Y = 0,3.240 = 72
Xuất khẩu mới là 390
Nhập khẩu mới là 702 → cán cân thương mại thêm
thâm hụt (300 → 312) 90
Chính sách hạn chế nhập khẩu

 Đối với sản lượng

∆M ↓ → ∆AD ↑ → ∆Y↑ = k . ∆AD
= k. (-∆M)
Thúc đẩy tăng sản lượng, giảm thất nghiệp

91
Chính sách hạn chế nhập khẩu

 Đối với cán cân thương mại

Ta có M = M0 + Mm. ∆Y
Với Mm = ∆M / ∆Y
Thay ∆Y = k. (-∆M) ta được
∆M* = Mm.k. (-∆M)
Mm.k< 1: cán cân thương mại được cải thiện
92