Professional Documents
Culture Documents
ارائه
ارائه
فصل 11
صفحات 327 - 318
هدف های خارج از گروه:
شخص ممکن است به دلیل اینکه عضویت در گروه برایش اعتبار و احترام به همراه دارد عضویت آن را بپذیرد .بررا
مثبت بررا اسرتخدام مثال ،دانشجویی ممکن است به دلیل آنکه تصور میکند عضویت در گروه به عنوان یک سابقه
افتخار دانشگاه را بررا عضرویت بپرذیرد .و ممکرن اسرت اهردا مد نظر قرار خواهد گرفت ،دعوت یک جامعه
مزبور را تشخیص ندهد و حتی در فکر مراوده با سایر اعضا نیز نباشد .به عبارت دیگر دالیل پیوستن او بره جامعه
گروه در خارج از گروه قرار دارند.
مصداقهای تشکیل گروه
بره منظرور ننیرد گروهری از اشرخا رفتار فرد در گروه ضرور می باشد .فرر آگاهی از علل تشکیل گروه ها برا مطالعه
برقرار روابط اجتماعی در یک باز سرگرم نننده شرنت میکنند و یک روز بعدازظهر به دلیل غیبت یکی از اعضاء شخص دیگر
نه تمایل بیشتر به رقابت با دیگر بازیکنان دارد ،جایگزین و می شود .در حقیقت بازیکن تازه وارد با افکرار متفراوت ،بره ورور
موقت ،عضویت گروه را پذیرفته است .این جایگزینی زمانی آزاردهنده خواهد شد نه باز به دلیل نشیده شدن سرایر بازیکنران بره
دیگر ،اعضا اصلی گروه ممکن است هنگامی نه فرد جایگزین عجوالنه بحرث را قطرو و حریرف بحث ،نند یا متوقف شود .از ور
موجود بین اعضا گرروه را خود را به خاور به نار بردن فن غلط سرزنش میکند ،خشمگین شوند .شخصی نه می خواهد تعار
خواسرتار ارضرا نیازهرا نند باید با تفاوتها موجود در علل گرویدن اعضا به گروه آشنا باشد .از آنجایی نه اشخا برور
متفاوت خود میباشند ،احتماالً در رفتار آنها ،عدم تطابق به وجود خواهد آمد .ممکن است برا ایجاد فضا مناسب الزم باشد عضو
روز ،از خود خویشتن دار نشان دهند و از این پرس نیرز جایگزین و اعضا اصلی در برابر رفتار یکدیگر حداقل برا باقیمانده
در صورت غیبت هر یک از اعضا اصلی ،از اعضا جایگزین برا پر نردن جا عضو غایب دعوت به عمل نخواهد آمد.
بنابراین آگاهی از پیوستن فرد به گروه ،تطابق نداشتن آشکار در رفتار و تنش احتمالی حاصل از آن را روشن خواهد ساخت .با استفاده از
نه در گروه ها تشکیل شده در هر سازمان وجود دارند ،برخورد ننیم. این آگاهی است نه می توانیم با انواع ویژه ا از تعار
درمانی مطالعه ننرد و پیشرنهادها خرود را مزایا بیمه تشکیل داد تا در زمینه خا به عنوان مثال رئیس یک دانشگاه ،یک نمیته
بخشها مربوط برا عضویت ارائه دهد .بعضی از اعضا گروه به منظور نسب درآمد داوولب عضویت شدند و بعضی از اعضا از ور
گروه اشتراک منافو نداشرتند سایر بخشها معرفی شده بودند و با هد در گروه معرفی گردیدند .فراوان مشاهده شد .اعضایی نه از ور
آنها فقرط انجرام سرریو یا دیر در محل تشکیل جلسه حاضر میشدند با اینکه تاریخ تشکیل جلسات را به تأخیر می انداختند .در حقیقت هد
درمانی نداشتند .در مقابل ،اعضرا واقعی ورح ها مختلف بیمه نار گروه و مراجعه به بخش ها مربوط بود و عالقه ا به مطالعه
داوولب از عدم همکار اعضا اعزامی از سایر بخش ها ناراحت و نگران بودند.
را نشناخته بود و فقط به اعضرا از مسائل به ظاهر ساده به وجود می آید .در مثال باال رئیس دانشگاه در ابتدا امر ،منبو تعار تعار
و تزلزل را نشناخت و درخواست تغییرر اعضرا گرروه را سفارش میکرد نه با یکدیگر همکار ننند .مادام نه رئیس دانشگاه منبو تعار
آنها نیز اثر بارز دارد. نکرد ،گروه پیشرفت چندانی در نار خود نداشت .به یقین دلیل پایدار اعضا گروه ،بر چگونگی انجام وظیفه
مراحل تشکیل گروه
ایجاد می شوند.
دیگرر هر چند این مراحل را به صورت جدا از هم بررسی میکنیم اما از آنجایی نه فعالیت ها مربوط بره هرر مرحلره برا مرحلره
دیگر مشکل به نظر می آید. تداخل دارد ،تفکیک دقیق هر یک از آنها و نشان دادن چگونگی حرنت گروه از یک مرحله به مرحله
پذیرش متقابل
اوالعات مربوط به خود با یکدیگر آشنا میشوند .آنها اغلب تشکیل و شکل گیر از وریق مبادله اعضا گروه در اولین مرحله
موضوعاتی نه ارتباط چندانی هم به گروه ندارد ،مانند وضو هوا ،ورزش یا وقایعی نه به ترازگی در داخرل از وریق بحث درباره
سازمان به وقوع پیوسته است ،افکار و عقاید یکدیگر را می سنجند .ممکن است در این مرحله بعضی از ابعاد وظایف گروه از جملره
رسمی آن نیز مورد بحث و گفتگو قرار گیرند .به هر حال از آنجایی نه اعضا گروه با یکردیگر بیگانره هسرتند و نمری داننرد اهدا
چگونه نظرها یکدیگر را ارزیابی ننند ،احتماالً انجام چنین بحث هایی چنردان سرازنده نخواهرد برود .اگرر اعضرا گرروه بره ورور
تصادفی در گذشته با یکدیگر آشنا بوده اند ،ممکن است مدت زمان این مرحله نوتاه شود اما به هرر صرورت نمیتروان آن را نادیرده
خود خواهد بود. خود ،یک گروه جدید با مقاصد خا گرفت و از ننار آن گذشت؛ زیرا در نهایت این گروه نیز به نوبه
عالوه بر آن همواره حداقل چند تازه وارد ناشناس در داخل گروه وجود خواهد داشت.
سرازمان آشنایی اعضا گروه با یکدیگر مسائل حساس تر از جمله سیاست یا تصرمیمات محافظره نارانره با افزایش درجه
مسرائل مورد بحث و گفتگو آنها قرار می گیرند .به این ترتیب ،اعضا میتوانند از وریق بحث و گفتگو از نظرها یکدیگر دربراره
اعتماد نه می توانند نسبت به یکردیگر داشرته باشرند مختلف ،شباهت و یگانگی موجود در بین باورها و ارزش هایشان و درجه
آگاه شوند .اعضا ممکن است انتظارات خود را از فعالیتها گروهی در قالب مفاهیم گروه قبلی خود و تجریبات سازمانی خود مورد
بحث قرار دهند .سرانجام ،این بحث ها به سو نار اصلی گروه تغییر جهت میدهند .هنگامی نه این بحث ها جد میشوند ،گروه بره
دیگر تشکیل خود حرنت خواهد نرد. مرحله ور
ارتباطات و تصمیم گیری
وقتی اعضا گروه شروع به پذیرش یکدیگر میکنند ،گروه احساسات و عقاید اعضا را آشکارتر مورد بحرث قررار میدهرد .وری ایرن
مرحله ممکن است اعضا گروه در برابر دیدگاهها مخالف ،تحمل و بردبار از خود نشان دهند و برا دستیابی به یک راه حل یا
تصمیم مناسب با عقاید مختلفی آشنا شوند .اعضا گروه هدفها گروه را مورد بحث قرار داده ،در نهایت بر سر آنها به توافق می
سازمان واگذار می شود. رسند ،سپس به هر یک از اعضا نقش یا وظیفه ا برا تحقق هد
انگیزش و بهره وری
فعالیتهایی نه گروه از آنها نفو میبررد ،جلرب خواهرد شرد. در این مرحله ،توجه اعضا از دیدگاه ها و مالحظه ها شخصی به ور
باالیی بوده ،ممکن اعضا با یکدیگر تشریک مساعی نرده به دیگران نمک میکنند تا به هدفها خود دست یابند .اعضا دارا انگیزه
گروه در حال انجام است و خود گروه نیز بره سرو مرحلره است وظایف خود را با خالقیت انجام دهند .در این مرحله وظیفه
نهایی حرنت می نند.
کنترل و سازمان
گروه در چهارمین مرحله به وور مؤثر در راستا تحقق اهدافش تالش می ننند .وظایف برر اسراس توافرق دوجانبره و متناسرب برا
انجام می گیرند و نیراز بره انجرام توانایی ،واگذار می شود .در یک گروه بالغ ،فعالیت ها اعضا با ویب خاور و با قابلیت انعطا
حاصرل از ایرن فعالیتهرا را نارها در قالب ساختارها خشک سازمانی نمیباشد .یک گروه بالغ میتواند فعالیت ها و نترای برالقوه
ارزیابی نرده ،در صورت لزوم دست به انجام اقدامات تصحیحی بزند .ویژگیها قابلیت انعطرا ،نرار برا رضرایت خراور و انجرام
اقدامات تصحیحی ،برا گروه هایی نه میخواهند وی یک فاصله زمانی ووالنی مولد باقی بمانند ،ضرور است.
تمام گروه ها چهار مرحله تشکیل را وی نکرده و تبدیل به گروه مؤثر نمیشوند بلکه بعضی گروه هرا ممکرن اسرت قبرل از اینکره بره
نهایی برسند ،متالشی شوند و بعضی دیگر هر مرحله را همراه با ناتوانی و ضعف وی ننند. مرحله
اول تشکیل را به دالیل مختلف از جمله فشار رهبر گروه ،نمبود وقت یرا وجرود تهدیرد به عنوان مثال ،گروهی ممکن است مرحله
وقت نافی برا شناسایی متقابل اعضرا و ایجراد اعتمراد نباشرد .اگرر خارجی (مانند رییس) به وور ناقص وی نند و قادر به صر
اعضا گروه مجبور به انجام فعالیت هایی شوند نه مربوط به مرحله بعد تشکیل گروه است و در همان حال فعالیت هرا مرحلره
قبلی نیز ناتمام بماند ،احتماالً اعضا گروه دچار نانامی شده ،به وور نامل رشد نکرده و نمتر از آنچه باید مولد خواهند بود.
تشکیل را با موفقیت پشت سر میگذارد ،تبدیل بهره ور گروه بستگی به چگونگی هر یک از مراحل دارد .گروهی نه چهار مرحله
به گروهی بالغ و اثر بخش خواهد شد و اعضا آن اشخاصی متحد ،هماهنگ ،همراه ،دارا قابلیت نرار ،دارا انگیرزه بررا انجرام
وظایف و مرتبط با یکدیگر خواهند بود.
گروه ها اغلب در داخل سازمانها از وقت و منابو الزم برا پیشررفت برخوردارنرد .بررا نمونره برخری از مردیران سرطوح براال در
فواصل زمانی معین ،به صورت گروهی به مکانی خلوت پناه میبرند .پناه بردن به مکان خلوت باعث میشود نه اعضرا گرروه چنرد
اوالعرات ،شرناخت یکردیگر و روز را در محیطی آرام و دور از مکالمات تلفنی ،مالقات ها و سایر فشارها روزانه ،به مطالعره
ورح ها آینده بپردازند. تهیه
پناه بردن به مکان خلوت زمانی اهمیت پیدا میکند نه عضویت یک گروه از مدیران تغییر نرده باشد .در این صورت مردیران عضرو
گروه میتوانند با استفاده از این فرصت ،فرایند تشکیل گروه را با یکدیگر تنظیم ننند .سازمان می تواند با فراهم آوردن فرصت برا
گروهِ مدیران به منظور نناره گیر از مسئولیتها روزمره و رسیدگی به امور شخصی و شغلی خود ،بهره ور گرروه را افرزایش
دهد.
گروه ها نامالً متشکل ،از راه ها مختلف ،منشأ اثر خواهند بود .دایره ی کنترل کیفی ،گروهی از نارننان هستند نره معمروالً در
محل و ساعات نار سازمان با یکدیگر مالقات می ننند و راه ها ارتقا نیفیت و بهره ور را مورد بحث و گفتگو قرار مری دهنرد.
مشترک از اوالعات و حرل مشرکالت ،آموزشرها الزم را فررا میگیرنرد .معمروالً یکری از این دوایر معموالً در زمینه ها استفاده
سرپرستان خط مقدم بحث را هدایت میکند ،اما هر یک از اعضا نیز میتواند نقش هدایت نننده را به عهده بگیرد.
در نهایت ،اگر قرار است انسجام و بهره ور ،نه معموالً در گروه ها متشکل ،وجود دارد ،نمانان حفر شرود ،الزم اسرت هنگرام
تغییر شرایط و روابط ،یک یا چند مرحله از مراحل تشکیل گروه ،دوباره تجربه شود.
به عنوان مثال ،یکی از تیم ها ورزشی بعد از شکست در مسابقات سراسر ،زمان سخت و پربیمی را پشت سر گذاشت .مربی تیم
ضمن اینکه تمرینات سختی را برا اعضا تیم در نظر گرفته بود ،به آنها اجازه داده بود نه زمان بیشتر را با یکدیگر بگذراننرد و
احساسات خود را بروز دهند .تیم وحدت خود را به تدری باز یافت و بازیکنان همچنان نه برا انجام مسرابقات بعرد آمراده مری
شدند .شروع به تحکیم روابط دوستانه و اثرپذیر از یکدیگر ،نردند.
عوامل مؤثر بر عملکرد گروه
عملکرد گروه عالوه بر دالیل شکل گیر ،راه حل تشکیل آن تحت تأثیر عوامل متعدد دیگر نیز قرار دارد .در یک گروه برا عملکررد
باال ،معموالً توانایی کل گروه نه در آن عملکرد گروه بیشتر از نمک فرد هر یک از اعضا میباشد ،مشاهده می شود .ایرن افرزایش
عملکرد را میتوان ناشی از عوامل متعدد دانست .شکل ۱۱-۴چهار عامل اصلی مؤؤثر بؤر عملکؤرد گؤروه ،یعنری ترنیرب ،انردازه،
هنجارها و انسجام را نشان می دهد.
ترکیب
ترنیب گروه نقش مهمی در تعیین بهره ور گروه ایفا می نند .ترکیب گروه اغلب به تجانس یرا عردم تجرانس گرروه تعبیرر میشرود
نرار ، گروهی را متجانس می نامند نه اعضا آن در یک یا چند مورد از زمینه ها مررتبط برا نرار گرروه ماننرد سرن ،تجربره
تحصیالت ،تخصص فنی با سوابق فرهنگی با یکدیگر شباهت داشته باشند .در گروه ها نامتجانس اعضا در یک یرا چنرد مرورد از
بر زمینه ها مرتبط با نار گروه با یکدیگر تفاوت دارند .گروه ها متجانس اغلب زمانی در سازمانها به وجود می آیند نه اشخا
اساس تخصص ها فنی یکسان در گروه ها فرماندهی ،سازمان داده شوند .هر چند این افراد در بعضی از زمینه هرا بررا مثرال
نار با یکدیگر متفاوتند ،اما از یک بعد مرتبط با نار ،یعنی داشرتن تخصرص فنری ،متجرانس مری باشرند .انتصرا سن یا تجربه
پرستاران در گروه ها نار بیمارستان مثال خوبی در این باره است.
موجود بین ترنیب گروه و بهره ور آن در تحقیقات زیاد به تأیید رسیده است .جدول ۳-۱۱خالصه ا از متغیرهایی را رابطه
نه باعث میشوند یک گروه متجانس یا نامتجانس ،نسبت به گروه دیگر اولویت پیدا ننند ،نشان می دهد .معموالً یرک گرروه متجرانس
گروه ساده باشد ،نیاز به تشریک مساعی بوده ،وظایف گروه متروالی باشرد یرا هنگامی بهره ور باالیی خواهد داشت نه وظیفه
اقدام سریو ،ضرورت داشته باشد .گروه ها آتش نشانی مسئول خاموش نردن آتش ها تابستانی در جنگرل ،گرروه هرا نسربتاً
متجانسی هستند .اعضا این گروه ها بیشتر دانشجویان دانشگاه ها هستند نه در ایام تابستان در بخش خدمات جنگل نرار میکننرد
آنها به سرعت برخورد نرده و اقردامات هماهنرگ بره عمرل آورد ترا آتش سوز ها یکسان نیستند اما باید با همه هر چند همه
بتوان زبانه ها آتش را ننترل نرد.
بین ترنیب گروه و نوع وظیفه ا نه به گروه واگذار شده است .بر حسب مرراوده برین گرروه هرا متجرانس و نامتجرانس رابطه
سلیقه نمتر ،ارتباوات ساده تر و مراوده بیشتر گررایش دارد .وظیفره ،اختال توصیف میشود .یک گروه متجانس به ناهش تعار
ا نه نیازمند سرعت و تشریک مساعی باشد ،با یک گروه متجانس تناسب بیشتر دارد .اما اگر برا انجام وظیفره و دسرتیابی بره
بهترین راه حل ،نیازمند تجزیه و تحلیل اوالعات پیچیده و خالقیت باشیم ،یک گروه نامتجانس به سربب وجرود دیردگاه هرا متنروع،
بیشتر احتماالً باعث ارتقا نیفیت تصمیمات گروهی خواهد شد. مناسب تر خواهد بود .بحث و گفتگو و تعار
اندازه
بر وبق تعاریفی نه شاو ارائه داده است ،گروه می تواند تعداد دو نفر با آن تعداد عضو داشرته باشرد نره اعضرا بتواننرد برا یکردیگر
گروه میتواند اثرها مهمی بر عملکرد داشته باشد .اگر گرروه دارا اعضرا بیشرتر مراوده داشته و بر هم اثر بگذارند .اندازه
باشد ،منابو بیشتر در اختیار دارد و ممکن است به تنهایی قادر به انجام تعداد زیاد وظایف نسبتاً مستقل باشد هر چند نرخ رشد
گروه ارائه میشوند ،متناسب با رشد گروه به سرعت ناهش پیدا می نند ،با وجود این ،گرروه هرر تعداد نظرها و عقاید نه از ور
نظرها و عقاید بیشتر دارد .اگرر تعرداد اعضرا گرروه از حرد معینری فراترر رود ممکرن ،اسرت قدر بزرگتر باشد ،تمایل به ارائه
پیچیدگیِ مراودات و ارتباوات ،دستیابی به توافق گروهی را مشکل تر نند.
به احتمال بسیار زیاد ،مراودات و ارتباوات گروه ها بزرگ تر ،از رسمیت بیشتر برخوردارند .گروه ها بزرگ تمایل دارنرد نره
برا مالقات هایشان دستور جلسه داشته باشند و برا ننترل مذانرات از روشها منظم و تدوین صورتجلسره اسرتفاده نننرد .در
انجام وظایف ادار مانند سازماندهی مراودات و ارتباوات داخل انجام وظایف گروه نرد ،صر نتیجه ،زمانی را نه میتوان صر
به خدمت در گروه ،مانو مشارنت بعضی از اعضا در گرروه شرده و باعرث گروه میشود ،ممکن است بزرگی گروه و تمایل اشخا
برا خدمت و مشارنت در گروه ،توسط دیگر اشخا افزایش تعداد افراد غایب شود .اگر نوشش ها متوالی گروهی از اشخا
شده ،حتی از شرنت در جلسات گروهری نیرز خدمت به گروه منصر مشابه خنثی شود ،ممکن است .بعضی از آنها از فکر ارائه
صرفنظر ننند .عالوه بر آن ممکن است گروه ها بزرگ فرصت بیشتر برا برقرار روابط شخصی بین اعضرا فرراهم آورنرد و
این امر منجر به افزایش مراودات اجتماعی و ناهش مراودات وظیفه ا گردد .حال این مسئله چقردر مری توانرد بررا گرروه مشرکل
آفرین باشد ،بستگی به وبیعت وظیفه و ویژگی ها افراد ذیربط خواهد داشت.
شکل ۵-۱۱تفاوت ها موجود بین مراودات گروه هرا نوچرک و گرروه
ها بزرگ را نشان می دهد.
میتوانند مراودات مکرر داشرته باشرند امرا در گروه ها نوچک اشخا
همه اعضرا برا یکردیگر در گروه ها بزرگ ،اغلب به دلیل اینکه مراوده
امکان پذیر نمی باشد ،گروه ها فرعی شکل میگیرند .گرروه هرا فرعری
خود جذ می نننرد نره بیشرتر اوقرات برا یکردیگر اشخاصی را به ور
مراوده دارند .پیامدها تشکیل گروه ها فرعی ممکن است بر حسب نوع
گروه را بتوان وور مأموریت برا گروه خو یا بد باشد .اگر وظیفه
به اجزا تقسیم نرد نه توسط گروه ها فرعری انجرام شروند ،آنگراه مری
توان گفت نه تشکیل گروه ها فرعی مفید است (البته نتای باید در نهایت
به عنوان محصول گروه منظور شوند) .از سو دیگر اگر الزم اسرت نره
گروه ،گؤروه گروه به صورت یک نل عمل نند ،باید برا انجام وظیفه
های فرعی با یکدیگر ترنیب شوند.
پایان