‫کارفرمایانمدیریت و رهبری‬

‫تفاوت مدیریت و رهبری در چیست‬

‫امروزه در رویکرد و فرآیند تصمیم‌گیری سازمان‌ها‪ ،‬همواره تفاوت‪ ‬مدیریت و رهبری‪ ‬به چشم آمده و‬
‫بعضا ً نبود رویکرد دقیق در قبال این مفاهیم باعث شده تا مسائل و مشکالت بزرگی از جمله بحران‌های‬
‫منابع انسانی‪ ،‬تا ضررهای هنگفت مالی و اعتباری گریبان سازمان‌ها را بگیرد‪.‬‬

‫وجود این مشکالت باعث شده تا نظریه‌پردازان بکوشند با تحلیل اطالعات‪ ،‬مطالعات موردی و تحقیقات‬
‫گسترده شباهت و تفاوت مدیریت و رهبری را به خوبی بشناسند و با آموزش نیروی انسانی محیط کاری‬
‫کارآمدتر و مفیدتری برای بشر بسازند‪.‬‬

‫مفاهیم مدیریت و رهبری چه هستند؟‬

‫در حدود سال‌های ‪ ۱۸۵۰ – ۱۸۶۰‬میالدی و همزمان با ابتدای انقالب صنعتی بود که اولین جرقه‌های‬
‫مفهوم مدیریت در ذهن بشر زده شد‪ ،‬در همان سال‌ها و تا اواخر دهه ‪ ۱۹۸۰‬میالدی انواع و اقسام‬
‫نقطه‌نظرات و تئوری‌ها در‪  ‬خصوص مدیریت ارائه شد‪.‬‬

‫در آن زمان‪ ،‬مدیریت بر پایه قدرت‪ ،‬شایستگی و صالحیت‪ ،‬و توانایی مدیریت افراد بنا شده بود‪ .‬در همان‬
‫سال‌ها بود که اولین انتقادها به ساختارها و رویه‌های سازمانی وارد شد و مدیریت سنتی در راس سازمان‬
‫هدف انتقاد قرار گرفت و مفهومی در سازمان متولد شد به نام رهبری!‬

‫یک رهبر دیگر به اعمال قدرت و کنترل افراد فکر نمی‌کند بلکه سعی دارد با الهام‌بخشی‪ ،‬آموزش‪ ،‬و‬
‫برانگیختن شوق و اشتیاق انسانی‪ ،‬افراد را به پیشرفت و حرکت رو به جلو در سازمان تشویق کند‪.‬‬

‫تاریخچه تفاوت مدیریت و رهبری‬

‫از همان ابتدا تناقض و تفاوت مدیریت و رهبری با هم مسئله‌ساز بود و روسای سازمان‌ها معموالً یکی از‬
‫ت زمان کمک کرد سازمان‌ها و‬
‫این دو را به عنوان خط مشی خود تعیین می‌کردند‪ .‬اما خوشبختانه‪ ،‬گذش ِ‬
‫افراد به تعادلی میان مدیریت و رهبری برسند‪ .‬در این مقاله سعی می‌کنیم مهم‌ترین تفاوت‌های مدیریت و‬
‫رهبری را شرح داده و کمک کنیم در تصمیم‌گیری‌های خود بهترین عملکرد را داشته باشیم‪.‬‬
 ‫آبراهام زالینیک استاد رهبری دانشگاه هاروارد می‌گوید‪:‬‬

‫تفاوت مدیر با رهبر در فهم و ادراک آن‌هاست و ریشه در مسائل روان‌شناختی دارد‪.‬‬

‫وی ادامه می‌دهد‪:‬‬

‫مدیران ضوابط و رویه‌ها را دوست دارند‪ ،‬به دنبال ثبات و کنترل شرایط هستند و سعی دارند مشکالت را‬
‫خیلی سریع حل کنند (حتی گاهی اوقات بدون اینکه جزئیات مشکل را بدانند)‪ .‬رهبران برخالف مدیران‪،‬‬
‫بحران و نبود ساختار را تحمل می‌کنند‪ ،‬صبور هستند و در تصمیم‌گیری هیچ عجله‌ای ندارند‪ ،‬چون دوست‬
‫دارند تمام جوانب مشکل را در نظر داشته باشند و پس از آن تصمیم بگیرند‪.‬‬

‫زالینیک بر این باور است که رهبران بسیار شبیه به هنرمندان‪ ،‬دانشمندان و دیگر متفکران خالق هستند‪،‬‬
‫اما مدیران این‌گونه نیستند‪ .‬سازمان‌ها فارغ از تفاوت مدیر با رهبر برای موفقیت نیاز به هردوی آن‌ها‬
‫دارند‪.‬‬

‫تفاوت مدیر با رهبر در هدف‌گذاری‬

‫تفاوت مدیر با رهبر در رویکرد آنان نسبت به هدف‌گذاری نیز هویدا می‌شود؛ رهبران استراتژی الزم‬
‫برای رسیدن به اهداف را به همکاران خود می‌آموزند‪ ،‬اما مدیران هدف‌ها را به طور دستوری ابالغ‬
‫می‌کنند‪ .‬رهبران تصویری از آینده به همراه اهداف ممکن ترسیم می‌کنند و همکاران خود را تحت تاثیر‬
‫قرار می‌دهند تا آن‌ها را به مشارکت وادارند‪ .‬آن‌ها ورای افراد فکر می‌کنند و به کار تیمی و عملکرد کل‬
‫تیم اهمیت می‌دهند‪ .‬این رویکرد می‌تواند به افراد تیم انگیزه بیشتری هم بدهد‪ .‬مدیران مدام بر هدف‌گذاری‪،‬‬
‫سنجش این اهداف‪ ،‬و کنترل موقعیت‌ها تمرکز می‌کنند و سعی دارند بر عملکرد تک‌تک افراد نظارت کنند‪.‬‬

‫تفاوت مدیریت و رهبری در نوع نگرش به تغییرات‬

‫تفاوت مدیر با رهبر در نوع نگرش به تغییر (استقبال یا مقاومت در برابر تغییر) هم دیده می‌شود‪ .‬مدیران‬
‫در برابر تغییرات مقاومت دارند‪ ،‬ریسک نوآوری را نمی‌پذیرند و نمی‌خواهند ساختارها و رویه‌ها را‬
‫به‌روز کنند‪ .‬اما رهبران همیشه در تالش برای تغییر و بهبود شرایط هستند‪ ،‬همیشه می‌خواهند رو به جلو‬
 ‫قدم بردارند‪ ،‬از ریسک استقبال می‌کنند و می‌دانند تغییرات گاهی ریسک را افزایش می‌دهد‪ .‬رهبران‬
‫می‌دانند باید با مطالعه و تحلیل شرایط به سمت تغییرات مثبت حرکت کنند‪.‬‬

‫رهبران منحصر به فرد هستند‪ ،‬اما مدیران معموالً رفتارها را تقلید می‌کنند‬

‫رهبران معموالً دوست دارند خودشان باشند‪ ،‬آن‌ها به خود آگاهی درونی و شناخت کلی از خود رسیده‌اند و‬
‫می‌توانند برند شخصی منحصربه‌فرد خود را بسازند و آن را روز به روز بهتر کنند‪ .‬آن‌ها شفاف و واقعی‬
‫هستند‪.‬‬

‫تفاوت مدیر با رهبر این است که مدیران اغلب رفتارها و عادات مدیران قبلی خود را تقلید می‌کنند‪ ،‬شفاف‬
‫و واقعی نیستند و تنها سعی می‌کنند نقش مدیریت را بدون کم و کاست بازی کنند‪.‬‬

‫تفاوت مدیریت و رهبری در ریسک‌پذیری‬

‫رهبران دوست دارند مدام راهکارها و راه‌های جدید را تجربه کنند‪ ،‬حتی اگر بدانند که موفق نخواهند شد‪.‬‬
‫رهبران می‌دانند شکست قدمی رو به جلو و مقدمه‌ای برای موفقیت است‪ .‬تفاوت مدیر با رهبر این است که‬
‫مدیر تمام توان خود را به کار می‌گیرد تا ریسک‌ها را به حداقل برساند‪ ،‬اصالً ریسک‌پذیر نیست و‬
‫می‌خواهد چالش‌ها را تحت سلطه قرار دهد تا اینکه از آن‌ها استقبال نماید‪.‬‬

‫تفاوت مدیریت و رهبری در دوراندیشی‬

‫رهبران معموالً افق‌های بلند و افکار بزرگی برای آینده پیش روی خود و مجموعه می‌بینند‪ ،‬آن‌ها تا تحقق‬
‫نتایج با انگیزه باقی می‌مانند و هیچ‌وقت تسلیم نمی‌شوند‪ .‬دیگر تفاوت مدیر با رهبر در این است که مدیر بر‬
‫اهداف کوتاه مدت کار می‌کند و دوست دارد در بازه‌های زمانی کوتاه به این اهداف برسد‪.‬‬

‫تفاوت مدیریت و رهبری در رشد و پیشرفت در توانائی‌ها‬

‫رهبران می‌دانند اگر هر روز دانش و توانائی خود را به روز نکنند و آن‌ها را توسعه ندهند‪ ،‬خیلی زود از‬
‫قافلۀ رقابت عقب می‌مانند و به نوعی به سمت پسرفت می‌روند‪ .‬آن‌ها سعی می‌کنند در جهان در حال رشد‬
‫و پیشرفت امروز‪ ،‬کنجکاو باقی بمانند‪ .‬آن‌ها مدام به دنبال افراد و اطالعاتی هستند که بتواند افکارشان را‬
‫تقویت کنند‪ .‬تفاوت مدیر با رهبر در این است که مدیران اغلب به دنبال موفقیت هستند و رفتارهایی که از‬
‫پیش موفق بوده را بیشتر و بیشتر مورد استفاده قرار دهند‪.‬‬

‫رهبر باشیم یا مدیر؟ تفاوت در چیست؟!‬

‫حال که تفاوت مدیریت و رهبری در سازمان را آموختیم‪ ،‬می‌توانیم تصمیم بگیریم که کدام یک از این‬
‫نقش‌ها را به خود بگیریم‪.‬‬

‫به عنوان یک فرد الزم نیست همزمان دو نقش را به خود بگیریم‪ ،‬اما یک سازمان یا یک تیم به هر دو‬
‫نقش نیاز دارد‪ .‬باید با توجه به افرادی که در سازمان داریم‪ ،‬نوع رفتار با آن‌ها و نوع نقش خود را به‬
‫عنوان راس سازمان در نظر بگیریم‪.‬‬

‫واقعیت این است که تفاوت مدیریت و رهبری آنچنان که گفتیم هم چشمگیر نیست‪ ،‬بیشتر رفتارها و‬
‫تصمیم‌گیری‌ها یکسان هستند‪ ،‬اما در ظاهر متفاوت به نظر می‌رسند‪ .‬در زمان تصمیم‌گیری‌ها باید بر نتایج‬
‫تمرکز کنیم و با توجه به نتیجۀ مورد نظر‪ ،‬مدیر یا رهبر باشیم‪.‬‬

‫توصیه می‌کنیم اگر در ایفای نقش مدیریت یا رهبری ضعف دارید می‌توانید فردی که توانایی چشمگیری‬
‫در این حوزه دارد را در مجموعه خود‪ ‬استخدام‪ ‬کنید‪.‬‬