CASE PREVIEW Y3
HCM
CASE PREVIEW – MODULE Y HỌC SINH SẢN
Module Y Học Sinh Sản – Chương trình Y khoa năm thứ ba
XUẤT HUYẾT TỬ CUNG BẤT THƯỜNG
Biên soạn: BBT Y2018, CLB Học thuật Forum Khoa Y
11/2020
I. GIẢI PHẪU HỌC CỦA TỬ CUNG, VÒI
TRỨNG, BUỒNG TRỨNG:
I.1. Tử cung:
TỬ CUNG được tạo thành từ ống Muller.
− Là cơ quan chứa thai và đẩy thai ra ngoài
lúc sinh.
− Nằm trong chậu hông ngay trên đường giữa:
sau bàng quang, trước trực tràng, dưới các quai
ruột non và kết tràng xích ma, trên âm đạo.
− Kích thước trung bình: 2cm bề dày (trước
sau), 4cm chỗ rộng nhất, 6cm bề cao.
− Hình nón cụt hơi dẹt trước sau, đỉnh quay
xuống dưới.
− Có 1 thân, 1 cổ, phần thắt lại giữa thân và cổ
là eo (isthmus uteri).
I.1.1. Hướng và tư thế
− Tư thế sinh lí bình thường: gấp ra trước và
ngả ra trước.
• Gấp ra trước (anteflexio): trục của thân tử
cung hợp với trục của cổ tử cung 1 góc khoảng
1200 quay ra trước.
• Ngả ra trước: trục của thân tử cung hợp với
trục của chậu hông (hoặc trục của âm đạo) 1
góc 900 quay ra trước.
Đây là tư thế bình thường nhằm làm trọng tâm
tử cung rơi ra phía trước trục âm đạo để tử cung
ko bị sa xuống âm đạo.
I.1.2. Hình thể ngoài và liên quan
Thân
− 2 mặt: mặt bàng quang và mặt ruột.
CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.
• Mặt bàng quang: lồi, hướng về trước dưới,
có phúc mạc phủ tới tận eo và lật lên mặt bàng
quang tạo thành túi cùng bàng quang - tử cung.
Qua túi cùng này, tử cung liên quan với mặt
trên bàng quang.
• Mặt ruột: lồi, hướng lên và ra sau, cũng được
phúc mạc phủ. Phúc mạc lách xuống tận phần
trên âm đạo rồi quặt lên phủ mặt trước trực
tràng tạo túi cùng trực tràng – tử cung (túi cùng
Douglas). Qua túi cùng, tử cung liên quan ruột
non và kết tràng xích ma. Túi cùng này là nơi
thấp nhất ổ phúc mạc nên dịch trong ổ phúc
mạc thường đọng lại ở đây.
− Hai bờ: phải – trái. Dầy và tròn có dây chằng
rộng bám. Dọc bờ bên giữa 2 lá dây chằng
rộng, có mạch tử cung và ống cạnh buồng
trứng di tích ống trung thận.
− Đáy tử cung là bờ trên của thân, có phúc mạc
phủ liên tiếp từ mặt bàng quang sang mặt ruột.
Đáy cũng liên quan với các quai ruột non và
kết tràng xích ma.
− Hai góc bên của thân tử cung liên tiếp với eo
vòi tử cung là nơi bám của dây chằng tròn và
dây chằng riêng buồng trứng.
Cổ tử cung:
Có âm đạo bám vào chia thành 2 phần: trên âm
đạo và âm đạo.
Âm đạo bám vòng quanh cổ tử cung theo 1
đường chếch xuống dưới và ra trước: ở sau
bám vào khoảng giữa cổ tử cung, ở trước bám
thấp hơn, vào khoảng 1/3 dưới cổ.
Phần trên âm đạo:
CASE PREVIEW Y3
• Mặt trước: cổ tử cung dính vào mặt sau dưới
bàng quang bởi một tổ chức tế bào lỏng lẻo
dễ bóc tách.
• Mặt sau: có phúc mạc phủ, qua túi cùng trực
tràng – tử cung, cổ tử cung liên quan với trực
tràng.
Phần âm đạo: như 1 mõm cá mè thò vào trong
buồng âm đạo. Ở đỉnh mõm có lỗ tử cung. Lỗ
hình tròn ở người chưa đẻ, bè ngang ở người
đã đẻ. Lỗ được giới hạn bởi 2 mép: mép trước
và mép sau. Lỗ thông vào ống cổ tử cung. Ống
này thông ở trong với buồng tử cung. Thành
trước và sau ống, niêm mạc có 1 nếp dọc và
các nếp ngang gọi là nếp lá cọ.
Các thành âm đạo quây xung quanh mõm cá
mè tạo thành vòm âm đạo.
Vòm âm đạo là 1 túi bịt vòng gồm 4 đoạn: cùng
đồ trước, cùng đồ sau, 2 cùng đồ bên.
Cùng đồ sau sâu hơn cả và liên quan với túi
cùng trực tràng – tử cung. Do đó có thể thò
ngón tay vào âm đạo tới cùng đồ sau để thăm
khám tình trạng túi cùng trực tràng – tử cung
(chẳng hạn trong trường hợp có mủ hoặc máu
đọng ở túi cùng thì bệnh nhân sẽ rất đau).
Các dây chằng:
Tử cung được giữ tại chỗ nhờ một số dây chằng
nối tử cung với các thành của chậu hông.
1. Dây chằng rộng
− Là một nếp gồm 2 lá phúc mạc liên tiếp với
phúc mạc ở mặt bàng quang và mặt ruột của tử
cung, bám từ bờ bên tử cung và vòi tử cung tới
thành bên chậu hông.
− Có 2 mặt và 4 bờ:
• Mặt trước dưới: liên quan bàng quang và có
1 nếp phúc mạc đi từ góc bên tử cung tới thành
chậu hông do dây chằng tròn đội lên.
• Mặt sau trên: liên quan ruột non và kết tràng
xích ma, có dây chằng riêng buồng trứng đội
lên và có mạc treo buồng trứng dính vào.
• Bờ trong dính vào bờ bên tử cung.
CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM
• Bờ ngoài dính vào thành bên chậu hông do 2
lá phúc mạc của dây chằng rộng liên tiếp ra
trước và sau với phúc mạc thành.
• Bờ trên tự do, bọc vòi tử cung
• Bờ dưới là đáy dây chằng rộng, nơi 2 lá phúc
mạc tách xa ra để liên tiếp với phía trước và
sau phúc mạc thành.
− Ở đáy dây chằng rộng có động mạch tử cung
bắt chéo trước niệu quản. Chổ bắt chéo cách cổ
tử cung khoảng 1.5 cm.
− Phần dây chằng rộng ở trên đáy gọi là phần
cánh gồm 3 mạc treo: mạc treo tử cung ở trong
dưới, mạc treo vòi tử cung ở trên, mạc treo
buồng trứng ở sau.
Giữa 2 lá mạc treo vòi tử cung có vật trên
buồng trứng là di tích của ống trung thận.
2. Dây chằng tròn:
Là một sợi dây chằng mô liên kết dưới phúc
mạc dài khoảng 15cm bám từ góc bên của đáy
tử cung chạy ra trước đội lá trước dây chằng
rộng lên rồi chui vào lỗ bẹn sâu đi trong ống
bẹn ra lỗ bẹn nông rồi tỏa ra thành nhiều sợi
nhỏ tận hết ở mô liên kết của gò mu và môi lớn
âm hộ.
3. Dây chằng tử cung – cùng:
Là một dải mô liên kết và cơ trơn bám từ mặt
sau cổ tử cung ở gần bờ bên rồi tỏa ra sau và
lên trên đi 2 bên trực tràng đội phúc mạc lên
thành nếp trực tràng – tử cung. Nếp này là giới
hạn bên của túi cùng trực tràng – tử cung. Sau
cùng, dây chằng tử cung – cùng bám vào mặt
trước xương cùng.
Dây chằng ngang cổ tử cung hay dây chằng
Mackenrodt: là dải mô xơ liên kết bám từ bờ
bên cổ tử cung ngay trên phần bên vòm âm đạo
rồi đi sang ngang thành bên chậu hông dưới
đáy dây chằng rộng và trên hoành chậu hông.
I.1.3. Hình thể trong của tử cung
1. Buồng tử cung
CASE PREVIEW Y3
Tử cung là khoang dẹt theo chiều trước sau,
thắt lại ở eo tử cung chia thành 2 buồng:
− Buồng nhỏ ở dưới nằm trong cổ tử cung gọi
là ống cổ tử cung.
− Buồng to ở trong tử cung gọi là buồng tử
cung có hình tam giác mà 3 cạnh lồi về phía
lòng tam giác. 2 góc bên thông với vòi tử cung,
góc dưới thông với ống cổ tử cung. 2 thành
trước sau của buồng tử cung áp sát vào nhau.
Chiều sâu trung bình từ lỗ tử cung tới đáy
buồng tử cung khoảng 3cm.
2. Cấu tạo.
Từ ngoài vào trong gồm:
− Lớp thanh mạc hay lớp ngoài tử cung: là
phúc mạc bọc tử cung. Dưới lớp thanh mạc là
tấm dưới thanh mạc.
− Lớp cơ hay hơi khác nhau ở phần thân và cổ.
• Thân có 3 tầng:
Tầng ngoài: cơ dọc và ít cơ vòng
Tầng giữa: dày, gọi là lớp cơ rối gồm các thớ
cơ đan chéo nhau chằng chịt quấn lấy các mạch
máu. Còn gọi là tầng mạch vì có nhiều mạch
máu. Nhờ tầng cơ giữa này mà máu được cầm
lại sau khi sinh.
Tầng trong: cơ vòng
• Cổ: cơ mỏng, không có tầng cơ rối, chỉ có 1
tầng cơ vòng kẹp giữa 2 tầng cơ dọc
− Lớp niêm mạc hay lớp trong tử cung mỏng
và dính chặt vào lớp cơ. Niêm mạc dày mỏng
theo chu kì kinh nguyệt hàng tháng và khi bong
ra thì gây hiện tượng kinh nguyệt.
3. Mạch và thần kinh
− Động mạch. Tử cung nhận máu từ động
mạch tử cung, là nhánh của động mạch chậu
trong đi theo 3 đoạn:
• Đoạn thành bên chậu hông: ĐM áp sát mạc
cơ bịt trong giới hạn nên phía dưới hố buồng
trứng.
CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM
• Đoạn đáy dây chằng rộng: ĐM chạy ngang từ
thành bên chậu hông đi trong đáy dây chằng
rộng tới bờ bên tử cung.
• ĐM bắt chéo phía trước niệu quản cách cổ tử
cung khoảng 1.5cm. cần chú ý để không kẹp
vào niệu quản khi thắt ĐM tử cung.
• Đoạn bờ bên tử cung: ĐM từ đáy dây chằng
rộng tới sát cổ tử cung rồi quặt lên chạy sát bờ
bên thân tử cung. Ở đoạn này, ĐM chạy xoắn
ốc để có thể giãn ra khi tử cung to lên lúc chứa
thai.
Trên đường đi, ĐM cho các nhánh bên cho
niệu quản, bàng quang, âm đạo, cổ, thân tử
cung. ĐM tận hết ở góc bên thân tử cung giữa
chỗ bám của dây chằng tròn và dây chằng riêng
buồng trứng bằng cách chia 2 nhánh cùng:
nhánh buồng trứng và nhánh vòi trứng. 2
nhánh này nối với 2 nhánh tương ứng của ĐM
buồng trứng.
− Tĩnh mạch. TM tử cung đổ vào đám rối TM
dày đặc ở bờ bên tử cung. Các đám rối này sẽ
nối với các đám rối buồng trứng rồi cùng đổ về
các TM tử cung và sau cùng về TM chậu trong.
4. Bạch mạch.
Bạch mạch ở cổ và thân tử cung thông nối nhau
và đổ vào thân chung chạy dọc bên ngoài ĐM
tử cung, cuối cùng đổ vào các hạch bạch huyết
của các ĐM chậu hoặc ĐM chủ bụng.
5. Thần kinh.
Đám rối TK tử cung âm đạo tách từ đám rối
TK hạ vị dưới đi trong dây chằng tử cung –
cùng tới tử cung ở eo tử cung.
I.2. Vòi trứng:
Vòi tử cung (vòi trứng, vòi Fallope, ống dẫn
trứng) là 2 ống dài khoảng hơn 10cm chạy
ngang từ buồng trứng tới góc bên tử cung, giữa
2 lá của bờ tự do của dây chằng rộng.
I.2.1. Hình thể ngoài
Gồm 4 đoạn: phễu vòi, bóng vòi, eo vòi, phần
tử cung.
CASE PREVIEW Y3
a. Phễu vòi: loe hình phễu có lỗ bụng vòi tử
cung. Qua lỗ này, vòi thông với ổ phúc mạc để
nhận trứng ở buồng trứng rụng vào vòi. Xung
quanh lỗ, có khoảng hơn 10 tua vòi, tua dài
nhất là tua buồng trứng dính vào đầu vòi của
buồng trứng. Thời kì rụng trứng, nhờ nội tiết
tố, tua này cương lên chuẩn bị hứng trứng vào
vòi.
b. Bóng vòi: phần phình to nhất, dài nhất của
vòi. Dưới bóng vòi, giữa 2 lá dây chằng rộng
là vật trên buồng trứng.
c. Eo vòi: đoạn hẹp nhất, tiếp theo bóng vòi tới
dính vào góc bên tử cung.
d. Phần tử cung – Đoạn kẽ: nằm trong thành tử
cung, dài khoảng 1cm, thông vào buồng tử
cung bởi lỗ tử cung của vòi.
I.2.2. Mạch và thần kinh
Động mạch và tĩnh mạch là các nhánh vòi của
mạch tử cung và mạch buồng trứng nối nhau
dọc bờ dưới vòi.
Bạch mạch và thần kinh giống như của buồng
trứng.
I.3. Buồng trứng:
Ống nguyên thủy và ụ sinh dục phát triển từ
trung bì vào tuần thứ 5 lúc mang thai. Những
tế bào mầm nguyên thủy từ túi yolk sac ở nội
bì, di chuyển đến ụ sinh dục để tạo thành những
tuyến sinh dục. Trong khoảng tuần thứ 7, giới
tính được xác định bởi nhiễm sắc thể XX hoặc
XY. Đến tuần thứ 10, buồng trứng đã có hình
dạng đại thể. Cần phải có hai nhiễm sắc thể X
thì hai buồng trứng mới phát triển hoàn toàn,
sự biệt hóa thành giới nữ không phụ thuộc và
hormone.
Khoảng tuần thứ 12, buồng trứng sẽ nằm ở
thành sau của thành chậu. Dây nối của buồng
trứng tạo ra dây chằng buồng trứng và dây
chằng tròn của tử cung.
Buồng trứng (ovarium) là tuyến vừa ngoại tiết
(rụng trứng) vừa nội tiết (tiết ra nội tiết tố nữ
estrogen và progesteron quyết định giới tính
sinh dục phụ).
CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM
Có 2 buồng trứng: 1 bên phải và 1 bên trái, nằm
áp vào thành bên chậu hông, sau dây chằng
rộng, màu hồng nhạt trên người sống và màu
xám nhạt trên xác.
Bề mặt buồng trứng thường nhẵn nhụi cho tới
lúc dậy thì, sau đó ngày càng sần sùi vì hằng
tháng một trứng tiết ra từ một nang trứng vào
vòi tử cung làm rách vỏ buồng trứng.
I.3.1. Hình thể ngoài và liên quan
Buồng trứng có hình hạt đậu dẹt, 1cm bề dày,
2cm bề rộng, 3cm bề cao, có 2 mặt: trong và
ngoài.
Mặt trong lồi, tiếp xúc các tua của phễu vòi tử
cung và các quai ruột.
Mặt ngoài áp vào phúc mạc thành bên chậu
hông trong hố lõm gọi là hố buồng trứng.
Hố buồng trứng được giới hạn do các thành
phần ngoài phúc mạc đội lên.
− Phía trước dưới: dây chằng rộng.
− Phía trên: động mạch chậu ngoài.
− Phía sau: động mạch chậu trong và niệu
quản.
− Đáy hố: động mạch rốn, mạch và thần kinh
bịt.
Ở người sinh nhiều lần, buông trứng có thể sa
xuống thấp hơn, trong hố Claudius.
− Có 2 bờ: bờ tự do và bờ mạc treo buồng
trứng.
• Bờ tự do quay ra sau và liên quan các quai
ruột.
• Bờ mạc treo có mạc treo, treo buồng trứng
vào mặt sau dây chằng rộng.
− Có 2 đầu: đầu vòi & đầu tử cung
• Đầu vòi tròn, hướng lên trên và là nơi bám
của dây chằng treo buồng trứng.
• Đầu tử cung nhỏ hơn, quay xuống, hướng về
tử cung và là nơi bám của dây chằng riêng
buồng trứng.
CASE PREVIEW Y3 CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM

I.3.2. Phương tiện giữ buồng trứng và các Chu kỳ buồng trứng có độ dài 90-120 ngày,
dây chằng kể từ khi một đoàn hệ nang noãn nguyên thủy
được chiêu mộ cho đến thành viên còn lại cuối
Buồng trứng treo lơ lửng trong ổ phúc mạc nhờ
cùng của đoàn hệ này là hoàng thể bị thoái hóa
một hệ thống dây chằng:
thành bạch thể. Trung bình mỗi 30 ngày, các
− Mạc treo buồng trứng. noãn nguyên thủy sẽ được chiêu mộ vào chu
kỳ buồng trứng (chiêu mộ thứ nhất). Như vậy,
− Dây chằng treo buồng trứng: bám từ đầu vòi tại mỗi thời điểm nhất định, song song xảy ra
buồng trứng đi giữa 2 lá dây chằng rộng tới 3-4 chu kỳ buồng trứng khác nhau.
thành chậu hông, được tạo chủ yếu bởi mạch
và thần kinh ra vào buồng trứng.
− Dây chằng riêng buồng trứng: dải mô liên kết
nằm giữa 2 lá dây chằng rộng, bám từ đầu tử
cung của buồng trứng tới góc bên tử cung.
− Có thể có 1 dây chằng rất ngắn là dây chằng
vòi buồng trứng bám từ đầu vòi buồng trứng
tới mặt ngoài phễu vòi tử cung.
I.3.3. Mạch và thần kinh
− Động mạch buồng trứng tách từ động mạch
chủ bụng vùng thắt lưng đi trong dây chằng Chu kỳ tử cung lấy mốc là thời điểm hành
treo buồng trứng vào buồng trứng ở đầu vòi, kinh và thời điểm rụng trứng (nghĩa là khi có
ngoài ra còn có nhánh buồng trứng của động sự thay đổi thành phần hormon tiết ra từ buồng
mạch tử cung. trứng), chu kỳ gồm 3 pha và kéo dài trung bình
28 ngày.
− Tĩnh mạch theo động mạch và tạo đám rối
tĩnh mạch hình dây leo gần rốn buồng trứng. I.1. Giai đoạn chiêu mộ nang noãn độc lập
với gonadotropin.
− Bạch huyết đổ vào hạch vùng thắt
lưng
− Thần kinh tách từ đám rối buồng
trứng theo động mạch buồng trứng.
II. CHU KỲ BUỒNG TRỨNG
Trước hết ta cần nắm được sơ lược
về sự khác nhau của các chu kỳ ở
người nữ trưởng thành.
Chu kỳ kinh nguyệt là chu kỳ thay
đổi hình thái và chức năng của các
cơ quan trên đường sinh dục lặp lại
dưới tác động của các hoocmon.
Chu kỳ kinh dao động từ 21-35
ngày, thường là 28 ngày, ngày bắt
đầu hành kinh được tính là ngày
thứ nhất. (Tham khảo tài liệu bộ môn)
I.2. Giai đoạn phụ thuộc gonadotropin.
CASE PREVIEW Y3
Chỉ trong 4 tuần cuối cùng của chu kỳ buồng
trứng thì các noãn nang mới chịu tác động của
các hormone hạ đồi-yên, sản xuất các steroid
sinh dục và Inhibin B, tác động ngược lại lên
trục này qua các feedback và cơ chế tinh chỉnh.
Trong 4 tuần này diễn ra 3 pha của chu kỳ
buồng trứng: pha nang trứng, pha rụng trứng,
pha hoàng thể.
I.2.1.Pha nang trứng:
Trong những ngày đầu của mỗi chu kỳ kinh
nguyệt, nồng độ của FSH và LH được tiết ra từ
thùy trước tuyến yên hơi tăng đến mức độ vừa
phải, và sự gia tăng của FSH hơi lớn hơn của
LH và dẫn trước LH trong vài ngày. Những
hormone này, đặc biệt là FSH, kích thích sự
phát triển của 6 đến 12 nang trứng nguyên phát
mỗi tháng. Sự ảnh hưởng đầu tiên là sự tăng
sinh đột ngột của các tế bào hạt, mang đến sự
tăng lên về số lớp tế bào.
Hơn nữa, các tế bào hình thoi đến từ khoảng kẽ
buồng trứng tập hợp từ một số lớp bên ngoài
các tế bào hạt, mang đến sự tăng trưởng cho
phần thứ hai của tế bào được gọi là lớp áo. Lớp
áo được chia làm hai lớp. Lớp áo trong, các tế
bào có cấu tạo biểu mô giống như các tế bào
hạt và phát triển khả năng chế tiết thêm các
hormone giới tính (estrogen và progesterone).
Lớp vỏ ngoài, phát triển thành bao vỏ liên kết
có nhiều mạch máu, sau này sẽ trở thành lớp
vỏ bao của nang trứng phát triển.
Sau giai đoạn tăng sinh của sự phát triển, trong
vài ngày, các tế bào hạt bài tiết dịch nang chứa
nồng độ cao estrogen, một trong những
hormone sinh dục quan trọng (sẽ được nói đến
sau). Sự tích lũy tăng dần của lượng dịch này
tạo nên một hang trong khối tế bào hạt.
Sự phát triển sớm của nang nguyên phát trở
thành nang thứ phát được kích thích bởi FSH.
Sau đó sự tăng trưởng nhanh chóng diễn ra,
làm cho nang trứng ngày càng lớn hơn và được
gọi là nang có hốc. Sự tăng trưởng này được
gây ra theo cơ chế sau:
• Estrogen được tiết vào nang trứng làm cho
các tế bào hạt tăng số lượng các thụ thể FSH;
CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM
tạo ra sự phản hồi dương tính, bởi vì việc này
làm cho các tế bào hạt tăng nhạy cảm với
FSH hơn.
• FSH tuyến yên và estrogen cùng kích thích
thụ thể LH ở các tế bào hạt, dẫn đến có thêm
sự kích thích của LH cùng với sự kích thích
của FSH và càng làm tăng mạnh mẽ sự chế
tiết hormone của nang trứng.
• Sự tăng lên của estrogen từ nang trứng cùng
với sự tăng lên của LH từ thùy trước tuyến
yên phối hợp lại gây ra sự tăng sinh của lớp
áo nang cũng như tăng cường khả năng bài
tiết của chúng.
Một khi nang trứng thứ phát bắt đầu phát triển,
chúng tăng trưởng một cách bùng nổ. Noãn
cũng lớn lên gấp 3 đến 4 lần đường kính, tổng
đường kính của noãn tăng gấp 10 lần, còn hốc
to lên gấp 1000 lần. Trong khi nang trứng to
ra, noãn cùng một khối tế bào hạt bị đẩy về một
phía của nang trứng.
Chỉ duy nhất một nang trứng trưởng thành
hoàn toàn mõi tháng, và các nang còn lại bị teo
đi. Sau một tuần hoặc nhiều hơn của quá trình
phát triển nhưng trước khi diễn ra sự thụ tinh,
một nang trứng bắt đầu phát triển vượt trội hơn
số nang còn lại; 5 đến 11 nang còn lại bị teo đi
và trở thành nang tịt.
Nguyên nhân của sự teo các nang vẫn còn chưa
rõ, nhưng được cho rằng là vì: lượng lớn
estrogen từ nang trứng phát triển trội nhất tác
động lên vùng dưới đồi để làm giảm sự bài tiết
FSH tại thùy trước tuyến yên, bằng cách này
ngăn chặn sự tăng trưởng của các nang trứng
còn lại. Do đó, nang trứng lớn nhất tiếp tục
phát triển bởi vì ảnh hưởng của sự phản hồi
dương tính, ngược lại các nang trứng khác
ngừng phát triển và thực chất rất khó giải thích.
Giai đoạn teo rất quan trọng, bởi vì nó chỉ cho
phép duy nhất một nang trứng phát triển đủ lớn
mỗi tháng để thụ tinh; ngăn chặn việc có hơn
một phôi thai phát triển trong một lần mang
thai. Nang trứng đạt đường kính khoảng 1 đến
1,5 cm trong giai đoạn thụ tinh và được gọi là
nang trưởng thành.
I.2.2.Pha rụng trứng:
CASE PREVIEW Y3
Vào ngày thứ 12 của chu kỳ, nồng độ estradiol
đạt ngưỡng cao nhất, dẫn đến feedback dương
tính lên sự bài tiết LH tại tuyến yên, gây phóng
thích một lượng lớn LH vào máu tuần hoàn.
Đỉnh tiết LH kéo dài trong khoảng 48 giờ, có
vai trò làm vỡ nang trưởng thành và giải phóng
tế bào trứng vào ổ bụng. Quá trình này gọi là
sự phóng noãn, là quá trình quan trọng cần lưu
ý ở pha này.
Sự phóng noãn
Sự phóng noãn trên những phụ nữ có chu kỳ
kinh nguyệt kéo dài 28 ngày thường diễn ra
vào ngày thứ 14 sau khi bắt đầu chu kỳ kinh
nguyệt. Ngay trước khi phóng noãn, lớp áo
ngoài của nang trứng lớn lên đột ngột, và một
vùng nhỏ ở trung tâm bao nang được gọi là gò
trứng (stigma), mọc lên như núm vú. Trong
khoảng 30 phút hoặc lâu hơn, dịch bắt đầu
được tiết ra từ nang trứng qua gò trứng, và
khoảng sau đó 2 phút, gò trứng tách rộng ra,
tiết nhiều dịch nhầy hơn, dịch nhầy lấp đầy
phần trung tâm của nang trứng, và thoát ra
ngoài. Trong dịch nhầy này mang theo noãn
được bao quanh bởi vài ngàn tế bào hạt, được
gọi là corona radiata.
Đỉnh của LH cho sự phóng noãn.
LH cần thiết cho giai đoạn phát triển cuối cùng
của nang trứng và sự phóng noãn. Nếu không
có hormone này, ngay cả khi có nồng độ cao
của FSH, nang trứng cũng không thể phóng
noãn.
Khoảng 2 ngày trước khi phóng noãn (lý do
vẫn chưa được biết hoàn toàn nhưng sẽ được
nói đến ở phần sau), nồng độ LH do thùy trước
tuyến yên tiết ra tăng lên rõ rệt, tăng từ 6 đến
10 lần và đạt đến mức cao nhất khoảng 16 giờ
trước phóng noãn. Cùng thời điểm đó, FSH
cũng tăng lên gấp 2 đến 3 lần, và FSH cùng với
LH phối hợp lại tạo ra sự lớn lên nhanh chóng
của nang trứng trong ngày cuối trước khi
phóng noãn. LH còn gây ra ảnh hưởng đặc hiệu
lên các tế bào hạt và tế bào của lớp áo trong,
biến phần lớn chúng trở thành những tế bào chế
tiết progesterone. Do đó, mức độ chế tiết
estrogen bắt đầu giảm khoảng 1 ngày trước khi
CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM
phóng noãn, ngược lại, lượng progesterone bắt
đầu được tiết ra nhiều hơn.
Đây là sự kết hợp của: (1) sự phát triển nhanh
chóng của nang trứng, (2) ức chế bài tiết
estrogen sau giai đoạn bài tiết quá mức
hormone này, và (3) bắt đầu chế tiết
progesterone. Nếu không có sự chế tiết
progesterone, sẽ không thể xảy ra phóng noãn.
Bắt đầu phóng noãn.
LH kích thích sự chế tiết hormone của nang
trứng trong đó có progesterone. Trong vòng
vài giờ, có 2 sự kiện diễn ra, cả hai đều cần
thiết cho sự rụng trứng:
• Lớp áo ngoài (lớp vỏ nang) bắt đầu tiết ra
enzyme phân giải protein từ các hạt
lysosome, bào mòn lớp vỏ nang làm cho lớp
vỏ ngày càng mỏng dần cùng với sự to lên
của toàn bộ nang và sự thoái hóa của noãn.
• Cùng lúc đó, xảy ra sự phát triển nhanh chóng
của các mạch máu vào trong vỏ nang cùng
với prostaglandin (hormone tại chỗ gây giãn
mạch) được tiết vào trong lòng nang. Hai sự
kiện này làm cho huyết tương ngấm vào trong
lòng nang trứng, góp phần làm cho nang to
lên. Cuối cùng, nang trương to kết hợp với sự
thoái hóa của noãn làm vỡ nang, giải phóng
noãn.
I.2.3.Pha hoàng thể:
Trong vài giờ sau khi noãn được phóng ra từ
nang trứng, phần còn lại của các tế bào hạt và
tế bào lớp áo trong nhanh chóng trở thành các
tế bào hoàng thể. Chúng tăng kích thước gấp
đôi hoặc nhiều hơn và chứa đầy chất béo làm
cho chúng có màu vàng nhạt. Quá trình này gọi
là hoàng thể hóa, và toàn bộ khối tế bào này
được gọi là hoàng thể. Các mạch cấp máu cũng
được phát triển phong phú vào trong hoàng thể.
Những tế bào hạt trong hoàng thể phát triển
rộng lưới nội chất mịn, chế tiết một lượng lớn
progesterone và estrogen (progesterone nhiều
hơn estrogen). Các tế bào lớp áo trong tiết ra
chủ yếu là các hormone nam tính như
testosterone và androstenedion nhiều hơn là
các hormone nữ. Tuy nhiên, đa số các hormone
CASE PREVIEW Y3
này cũng được các tế bào hạt chuyển thành
hormone nữ giới.
Ở phụ nữ bình thường, hoàng thể lớn lên đạt
đường kính khoảng 1,5 cm sau 7-8 ngày sau
phóng noãn. Sau đó hoàng thể bắt đầu teo đi và
cuối cùng mất chức năng chế tiết cũng như
màu vàng nhạt - màu của chất béo sau phóng
noãn khoảng 12 ngày. Trở thành hoàng thể
thoái hóa. Vài tuần sau đó, nó được thay thế
bởi mô liên kết và khoảng hơn một tháng sau
sẽ tiêu biến.
Chức năng kích thích hoàng thể của LH
Sự biến đổi của các tế bào hạt và tế bào lớp áo
trong thành tế bào hoàng thể phụ thuộc phần
lớn vào lượng LH được tiết ra từ thùy trước
tuyến yên. Thực chất, khả năng này khiến cho
LH có tên là “hormone kích thích hoàng thể”.
Quá trình hoàng thể hóa còn dựa trên sự phóng
noãn của nang trứng. Một hormone không điển
hình nằm trong dịch nang, gọi là yếu tố ức chế
hoàng thể, dường như giữ cho quá trình hoàng
thể hóa được kiểm soát đến sau khi sự phóng
noãn xảy ra.
Sự chế tiết của hoàng thể
Hoàng thể là một tuyến chế tiết mạnh mẽ, tiết
ra một lượng lớn progesterone và estrogen.
Một khi LH (chủ yếu được tiết nhiều trong thời
kì nang trứng tăng sinh) đã tác động lên các tế
bào hạt và các tế bào lớp áo trong để diễn ra sự
hoàng thể hóa, các tế bào hoàng thể dường như
đã được lập trình trước và sẽ trải qua các giai
đoạn (1) tăng sinh, (2) lớn lên, (3) chế tiết và
cuối cùng là (4) thoái hóa. Tất cả diễn ra trong
khoảng 12 ngày. Chúng tôi sẽ nói về quá trình
mang thai ở Chương 83 khi xuất hiện một
hormone khác cũng mang tính chất gần tương
tự như LH, đó là hormone rau thai (hCG), được
tiết ra từ bánh rau, có thể tác động lên hoàng
thể nhằm kéo dài sự tồn tại của nó, thường diễn
ra trong ít nhất 2 đến 4 tháng đầu của thai kì.
Sự teo nhỏ của hoàng thể và bắt đầu một
chu kì buồng trứng tiếp theo.
Estrogen và progesterone (ở một mức độ bài
tiết thấp hơn), được tiết ra bởi hoàng thể trong
CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM
suốt giai đoạn hoàng thể của chu kì buồng
trứng, gây ra feedback mạnh mẽ lên thùy trước
tuyến yên để duy trì sự bài tiết FSH và LH luôn
ở mức độ thấp.
Thêm vào đó, các tế bào hoàng thể tiết ra một
lượng nhỏ hormone inhibin, tương tự như
inhibin được tiết ra từ tế bào Sertoli ở tinh hoàn
nam giới, hormone này ức chế sự chế tiết của
thùy trước tuyến yên, đặc biệt là chế tiết FSH.
Kết quả là nồng độ của FSH và LH trong máu
duy trì ở mức thấp, sự biến mất của hai
hormone này khiến cho hoàng thể bị thoái hóa
hoàn toàn, quá trình này gọi là sự thoái hóa
hoàng thể.
Sự thoái hóa bình thường diễn ra chính xác vào
khoảng ngày thứ 12 của hoàng thể, vào khoảng
ngày thứ 26 của chu kỳ kinh nguyệt bình
thường, 2 ngày trước khi bắt đầu hành kinh.
Vào thời điểm đó, sự chế tiết FSH ngừng lại
đột ngột, progesterone và inhibin mất đi tác
dụng ức chế lên thùy trước tuyến yên, cho phép
tuyến yên trước tăng bài tiết FSH và LH trở lại.
FSH và LH khởi động quá trình phát triển của
các nang trứng mới, bắt đầu một chu kì buồng
trứng mới. Sự bài tiết rất ít hormone
progesterone và estrogen vào thời điểm này
dẫn đến sự hành kinh ở tử cung, sẽ được nói
đến sau.
Tóm lại
Khoảng mỗi 28 ngày, các hormone tuyến sinh
dục từ thùy trước tuyến yên kích thích khoảng
8-12 nang trứng mới bắt đầu phát triển tại
buồng trứng. Một trong những nang này cuối
cùng trở thành “nang trưởng thành” và rụng
vào ngày thứ 14 trong chu kì. Chủ yếu estrogen
được bài tiết trong quá trình phát triển của
nang.
Sau sự phóng noãn, các tế bào chế tiết của nang
rụng biến thành hoàng thể, chế tiết một lượng
lớn hai hormone nữ quan trọng - progesterone
và estrogen. Sau 2 tuần, hoảng thể thoái hóa,
hậu quả là các hormone buồng trứng estrogen
và progesterone bị giảm mạnh, và sự hành kinh
bắt đầu. Sau đó lại khởi động một chu kì buồng
trứng mới.
CASE PREVIEW Y3 CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM

III. CHU KỲ TỬ CUNG: 2. Lớp cơ tử cung: bao gồm ba lớp cơ

trơn không rõ ràng.
III.1. Cấu tạo mô học của nội mạc tử cung:
- Lớp trong và lớp ngoài: chủ yếu là các bó dọc
của cơ trơn.

Hình 1. Cấu tạo mô học của tử cung

(Nguồn: Histology Guide)
Thành tử cung được cấu tạo từ ba lớp,
theo thứ tự từ trong ra ngoài (Hình .) là: lớp
nội mạc (vùng số 1), lớp cơ (vùng số 2) và lớp
thanh mạc mỏng bao ngoài cùng. Cấu trúc cụ
thể từng lớp được mô tả như sau:
1. Lớp nội mạc: là lớp niêm mạc được
biệt hóa để trải qua những thay đổi rõ rệt trong
chu kỳ kinh nguyệt, gồm 2 tầng: tầng đáy và
tầng chức năng.
- Tầng chức năng (mũi tên đen ở Hình 1.): nằm
ở 2/3 trên sát lòng tử cung, cấp máu bởi các
động mạch dài và xoắn, nhiều mô tuyến, là
phần bị bong tróc lúc hành kinh và tái tạo lại ở
chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo. Tạo ra một môi
trường tối ưu cho sự làm tổ của phôi khi vào
lòng tử cung. Gồm các cấu trúc:
+ Biểu mô trụ đơn: tế bào tiết hình trụ
có nhung mao hoặc không có nhung mao.
+ Nội mạc tử cung: lớp đệm bên dưới
có tính tế bào cao (tế bào hình sao, đại thực bào
và tế bào lympho…).
+ Các tuyến tử cung: trong chu kỳ kinh
nguyệt, biểu mô bề mặt xâm nhập vào chất
đệm để tạo thành các tuyến hình ống đơn giản,
được lót bằng các tế bào tiết, hầu hết không có
nhung mao.
- Tầng đáy (mũi tên đỏ ở Hình 1.): nằm ở 1/3
dưới, sát lớp cơ tử cung, được giữ lại trong thời
kỳ kinh nguyệt và tái tạo tầng chức năng.
CASE PREVIEW Y3
- Lớp giữa (lớp mạch máu): lớp dày nhất của
Hình 2. Thay đổi mô học của lớp niêm mạc
trong chu kỳ tử cung
hầu hết các bó cơ trơn, hình tròn hoặc xoắn ốc
với nhiều mạch máu.
3. Lớp thanh mạc: được bao phủ bởi
một lớp thanh dịch bên ngoài hoặc phúc mạc
tạng, liên tục với dây chằng rộng.
III.2. Chu kỳ tử cung:
Lấy mốc từ thời điểm hành kinh và thời
điểm rụng trứng (là khi có sự thay đổi thành
phần hormon tiết ra từ buồng trứng), mỗi chu
kỳ tử cung được chia thành 3 pha: (1). Pha
hành kinh; (2). Pha tăng sinh nội mạc tử cung;
(3). Pha xuất tiết của nội mạc tử cung.
Pha hành kinh – menstrual phase (ngày 1 –
4 của chu kỳ tử cung) – Hình 2.A
Trong pha hành kinh, tầng chức năng
của lớp niêm mạc bong ra do thiếu máu cục bộ
và hoại tử do co các động mạch xoắn. Điều này
xảy ra khi quá trình thụ tinh không diễn ra và
CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM
thể vàng bị teo, làm cho nồng độ estrogen và
progesterone giảm nhanh chóng, các động
mạch xoắn co thắt mạnh, có đôi chỗ bị vỡ dẫn
đến chảy máu, thiếu máu và hoại tử đột ngột
của biểu mô. Pha hành kinh là giai đoạn đầu
của chu kỳ tử cung; và nội mạc tử cung ở tầng
chức năng sẽ bắt đầu hồi phục vào cuối pha
hành kinh.
Hiện tượng hành kinh kéo dài khoảng
3 – 5 ngày, với lượng máu mất từ 30 – 80 mL.
Máu kinh chủ yếu là máu động mạch, chứa
mảnh vụn mô, prostaglandin và nhiều
fibrinolysin.
Rong kinh và rong huyết: Rong kinh là
tình trạng chảy máu đúng theo chu kỳ, nhưng
số lượng nhiều hoặc kéo dài hơn bình thường.
Rong huyết (hay ra huyết âm đạo bất thường)
là tình trạng chảy máu ngoài chu kỳ kinh,
nguyên nhân có thể do nhiều bệnh lý nguy
hiểm.
CASE PREVIEW Y3 CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM

Pha tăng sinh nội mạc tử cung –

proliferative phase (ngày 5 – 14 của chu kỳ
tử cung) - Hình 2.B
(Giai đoạn estrogen)
Biểu mô, các tuyến tử cung và mô liên
kết của tầng chức năng được hình thành lại
bằng cách tăng sinh và biệt hóa các tế bào vẫn
còn trong tầng đáy (dưới tác động kích thích
của Estradiol). Ở giai đoạn này, các tuyến tử
cung thẳng và có lòng hẹp như hình bên trên
(Hình .B); bề mặt của nội mạc tử cung nhẵn.
Ban đầu, biểu mô có hình vuông, sau
đó biến đổi thành biểu mô trụ. Các hình ảnh
phân bào đôi khi được nhìn thấy. Trong giai
đoạn tăng sinh, những thay đổi trong nội mạc
tử cung được thúc đẩy bởi các estrogen được
sản xuất bởi các tế bào hạt của các nang đang
phát triển.
Pha hành kinh và pha tăng sinh nội mạc
của chu kỳ tử cung trùng với pha noãn hoàng Hình 3. Liên quan giữa chu kỳ buồng trứng,
của chu kỳ buồng trứng. chu kỳ kinh nguyệt và các hormon

Pha xuất tiết của nội mạc tử cung – IV. XUẤT HUYẾT TỬ CUNG BẤT
secretory phase (ngày 15 – 28 của chu kỳ tử THƯỜNG:
cung) – Hình 2.C
(Giai đoạn progesterone) IV. 1. Định nghĩa:
Giai đoạn xuất tiết bắt đầu ngay sau khi Xuất huyết tử cung bất thường
trứng rụng. Nó chịu ảnh hưởng của (Abnormal Uterine Bleeding – AUB) là một
progesterone do hoàng thể sản xuất. Ở giai thuật ngữ mô tả tình trạng bất thường của chu
đoạn này, nội mạc tử cung trở nên dày nhất (6 kỳ kinh về thời điểm ra kinh, thời gian hành
–7 mm), các tuyến tử cung được xoắn lại và có kinh, số lượng máu mất khi hành kinh... Đây là
lòng ống lớn. nguyên nhân phụ khoa thường gặp nhất, chiếm
Ở Hình 2.C, hình nhỏ phía trên cho 1/3 tổng số các trường hợp đến khám bệnh.
thấy các tuyến quanh co với lòng ống hình răng VI. 2. Nguyên nhân:
cưa lớn, không đều. Hình nhỏ phía dưới cho
thấy các động mạch xoắn được tìm thấy trong
lớp nội mạc tử cung, kéo dài từ tầng đáy vào
tầng chức năng của nội mạc tử cung. Các động
mạch này phát sinh từ các động mạch vòng
cung của cơ tử cung.
Nếu không có thai, hoàng thể thoái hóa,
dẫn đến nguồn hormon progesterone trong
máu bị sụt giảm. Khi đó, nội mạc tử cung trở
nên mỏng đi, các mạch máu trong tầng chức
năng bị xoắn lại và dễ bị bít tắc, tạo ra các điểm
hoại tử.
CASE PREVIEW Y3
Theo hệ thống phân loại FIGO, các
nguyên nhân của AUB được mô tả bằng cụm
từ “PALM COEIN” (Hình 4.).
Hình 4. “PALM COEIN” – các nguyên nhân
gây xuất huyết tử cung bất thường.
Theo đó, các nguyên nhân gây AUB
bao gồm: Polyp (AUB-P), u tuyến (AUB-A), u
cơ trơn (AUB-L), u ác (AUB-M), rối loạn đông
máu (AUB-C), rối loạn phóng noãn (AUB-O),
nội mạc tử cung (AUB-E), do thuốc (AUB-I),
phân loại khác (AUB-N). Trong phạm vi bài
viết này, chỉ đề cập đến AUB do rối loạn chức
năng phóng noãn (AUB-O).
AUB-O không phóng noãn có thể là kết
quả của bất kỳ rối loạn hoặc tình trạng nào gây
ra không phóng noãn, có thể thứ phát do hội
chứng buồng trứng đa nang, hoặc bệnh tự phát
vô căn (đôi khi xảy ra khi nồng độ
gonadotropin bình thường). Đôi khi các kết
quả không phóng noãn là do suy giáp.
Trong thời kỳ tiền mãn kinh, AUB
không phóng noãn có thể là một dấu hiệu sớm
của thiếu hụt hay suy buồng trứng; nang noãn
vẫn đang phát triển nhưng, mặc dù mức
hormon kích thích nang trứng (FSH) tăng lên,
nhưng không sản xuất đủ estrogen để kích hoạt
sự phóng noãn. Khoảng 20% phụ nữ với lạc
niêm mạc tử cung có AUB không phóng noãn
do các cơ chế chưa biết.
CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM
AUB-O có phóng noãn có thể xảy ra
trong hội chứng buồng trứng đa nang (vì tiết
progesterone kéo dài); lạc nội mạc tử cung,
không ảnh hưởng đến việc rụng trứng.
Nguyên nhân khác là giai đoạn nang
ngắn và rối loạn chức năng của thể
vàng (do sự kích thích của
progesterone với nội mạc tử cung
không hoàn toàn); sự suy giảm nhanh
chóng của estrogen trước khi phóng
noãn có thể gây ra máu giữa kỳ.
VI. 3. Triệu chứng:
So với kinh nguyệt điển hình, AUB có
thể:
- Xảy ra thường xuyên hơn (kinh
nguyệt < 21 ngày – đa kinh).
- Mất máu nhiều hơn ( > 7 ngày hoặc >
80 mL) trong thời kỳ kinh nguyệt
(chứng rong kinh, hoặc cường kinh).
- Xuất hiện thường xuyên và không đều
giữa các kỳ kinh (rong kinh).
AUB-O có phóng noãn có xu hướng
gây ra chảy máu quá mức trong chu kỳ kinh
nguyệt thường xuyên. Phụ nữ có thể có các
triệu chứng khác của phóng noãn như các triệu
chứng tiền kinh, căng đau vú, đau co thắt giữa
kỳ (mittelschmerz), thay đổi nhiệt độ cơ bản
của cơ thể sau khi rụng trứng, và đôi khi đau
bụng kinh.
AUB-O không phóng noãn xảy ở thời
điểm và hoàn cảnh “không thể đoán trước”,
không kèm theo những thay đổi theo chu kỳ
trong nhiệt độ cơ bản cơ thể.
VI. 4. Chẩn đoán:
- Loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác.
- CBC, xét nghiệm thai, và đo nồng độ hormon
(ví dụ, hormon kích thích tuyến giáp [TSH],
prolactin).
- Thường siêu âm qua âm đạo và lấy mẫu niêm
mạc tử cung.
- Thường siêu âm bơm nước buồng tử cung và
/ hoặc nội soi buồng tử cung.
Phụ nữ nên được đánh giá về AUB khi số
lượng hoặc thời gian xuất huyết âm đạo không
phù hợp với chu kỳ thông thường.
CASE PREVIEW Y3 CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM

AUB-O là chẩn đoán loại trừ; các điều - Testosterone và nồng độ

kiện khác có thể gây ra chảy máu âm đạo tương dehydroepiandrosterone sulfur (DHEAS) nếu
tự phải được loại trừ. Mang thai nên được loại nghi ngờ Hội chứng buồng trứng đa nang.
trừ, ngay cả ở thiếu niên trẻ và phụ nữ xung - Nồng độ đường huyết và lipid trong huyết
quanh tuổi mãn kinh. Cần cân nhắc các rối loạn thanh, huyết áp và chỉ số khối cơ thể (BMI) nếu
đông máu, đặc biệt ở người bị thiếu máu hoặc nghi ngờ hội chứng buồng trứng đa nang.
cần nhập viện vì chảy máu. - Hormon kích thích nang trứng (FSH) và nồng
Xét nghiệm trong phòng thí nghiệm độ estradiol nếu suy giảm buồng trứng nguyên
Một số xét nghiệm thường được thực phát xảy ra.
hiện: - Xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung (ví
- Xét nghiệm nước tiểu hoặc xét nghiệm máu dụ, test Papanicolaou [Pap], xét nghiệm HPV
về mang thai. nếu kết quả đã quá hạn.
- CBC. - Xét nghiệm Neisseria gonorrhea và
- Nồng độ TSH, prolactin và đôi khi Chlamydia sp nếu nghi ngờ bệnh viêm vùng
progesterone. chậu hoặc viêm cổ tử cung.
Tất cả phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ nên được làm - Chất điện giải (đặc biệt là kali và magie) nếu
xét nghiệm thử thai. nghi ngờ chứng chán ăn.
CBC thường được thực hiện. Tuy Nếu tất cả các xét nghiệm được chỉ định là
nhiên, Hct có thể bình thường ở phụ nữ bị chảy bình thường, chẩn đoán là AUB-O.
máu nặng, hoặc thiếu máu có thể nghiêm trọng
ở phụ nữ thường xuyên có kinh ra nhiều. Nồng
độ ferritin huyết thanh phản ánh dự trữ sắt
trong cơ thể, được đo nếu phụ nữ bị chảy máu
nặng, kinh niên.
Mức hormone kích thích tuyến giáp,
nồng độ prolactin thường được đo, thậm chí
ngay cả khi không tiết sữa, bởi vì rối loạn tuyến
giáp và tăng prolactin huyết là những nguyên
nhân phổ biến gây chảy máu bất thường.
Để xác định xem liệu chảy máu là do
không phóng noãn hay có phóng noãn, một số
bác sĩ lâm sàng đo nồng độ progesterone
huyết thanh trong giai đoạn thể vàng (sau ngày
14 của chu kỳ kinh nguyệt bình thường hoặc
sau khi cơ thể tăng nhiệt độ cơ bản, xảy ra
trong giai đoạn này). Mức độ ≥ 3 ng/ml (≥9.75
nmol/L) cho thấy có sự phóng noãn.
Các xét nghiệm khác được thực hiện
tùy thuộc vào kết quả của kiểm tra sức khoẻ và
tiền sử, bao gồm những điều sau:
- Xét nghiệm đông máu nếu phụ nữ có các yếu
tố nguy cơ đối với rối loạn đông máu, bầm tím
hoặc xuất huyết.
- Xét nghiệm chức năng gan nếu có nghi ngờ
bệnh gan.
CASE PREVIEW Y3 CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM

TÀI LIỆU THAM KHẢO [6]. “Abnormal uterine bleeding” – Lucy

[1]. Histology Guide – Chapter 18: Female Whitaker, MBChB, MSc, Hilary O.D.
Reproductive System – Uterus (MHS 223 Critchley, BSc, MBChB, MD, Professor of
Uterus). Reproductive Medicine.
http://www.histologyguide.com/slideview/M [7]. “Management of Abnormal Uterine
HS-223-uterus/18-slide- Bleeding Associated With Ovulatory
1.html?x=0&y=0&z=-1&page=1 Dysfunction” – ACOG 2013 -
[2]. “Atlas of Human histology with https://www.acog.org/clinical/clinical-
Functional and Clinical Correlations 2011” - guidance/practice-
[3]. “Sinh lý học Y khoa” – Bộ môn Sinh lý, bulletin/articles/2013/07/management-of-
Đại học Y dược TP.HCM, trang 423 – 451. abnormal-uterine-bleeding-associated-with-
[4]. “Menstrual Cycle- definition, hormones, ovulatory-dysfunction
phases, diagram” - [8]. “Y học sinh sản đại cương” – Module Hệ
https://microbenotes.com/menstrual-cycle/ sinh sản, Đại học Y dược TP.HCM.
[5]. “Chảy máu tử cung bất thường do rối loạn
chức năng phóng noãn (AUB-O)” -
https://www.msdmanuals.com/