School: Umpucan Elementary School
GRADES 1 to 12
DAILY LESSON LOG
I. LAYUNIN
A. Pamantayang Pangnilalaman
B. Pamantayan sa Pagganap
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto
(Isulat ang code ng bawat kasanayan)
D. Mga Layunin sa Pagkatuto
Teacher:
Teaching Dates and Time:
Checked by:
LUNES
Ang mag-aaral ay
naipamamalas ang
mapanuring pag-unawa sa
konteksto,ang bahaging
ginampanan ng simbahan
sa, layunin at mga paraan
ng pananakopng Espanyolsa
Pilipinas at ang epekto
ng mga ito sa lipunan.
Ang mag-aaral ay
nakapagpapahayag ng
kritikal na pagsusuri at
pagpapahalaga sa
konteksto at dahilan ng
kolonyalismong Espanyol
at ang epekto ng mga
paraang pananakop sa
katutubong populasyon.
Enabling competency:
Naipapaliwanag ang naging
reaksyon ng mga Pilipino sa
pamamahala ng mga Prayle.
Nasusuri ang epekto ng mga
patakarang kolonyal na ipinatupad ng
Espanya sa bansa
A. Patakarang pang
-ekonomiya (Halimbawa:
Pagbubuwis, Sistemang Bandala,
Kalakalang Galyon, Monopolyo sa
Tabako, Royal
Company, Sapilitang Paggawa at iba
pa)
B. Patakarang pampolitika
(Pamahalaang kolonyal)
Ang mag-aaral ay
naipapaliwanag ang mga
reaksyon ng mga
Pilipino sa pamamahala
Grade Level:
Marvin C. Lapuz
NOVEMBER 27 – December 1, 2023 (WEEK 4)
ROXANE M. VERGARA (Head Teacher III)
MARTES
Ang mag-aaral ay
naipamamalas ang
mapanuring pag-unawa sa
konteksto,ang bahaging
ginampanan ng simbahan
sa, layunin at mga paraan
ng pananakopng Espanyolsa
Pilipinas at ang epekto
ng mga ito sa lipunan.
Ang mag-aaral ay
nakapagpapahayag ng
kritikal na pagsusuri at
pagpapahalaga sa
konteksto at dahilan ng
kolonyalismong Espanyol
at ang epekto ng mga
paraang pananakop sa
katutubong populasyon.
Nasusuri ang epekto ng mga
patakarang kolonyal na ipinatupad ng
Espanya sa bansa
A. Patakarang pang
-ekonomiya (Halimbawa:
Pagbubuwis, Sistemang Bandala,
Kalakalang Galyon, Monopolyo sa
Tabako, Royal
Company, Sapilitang Paggawa at iba
pa)
B. Patakarang pampolitika
(Pamahalaang kolonyal)
Nakapagsusuri sa mga
epekto ng mga
patakarang kolonyal na
ipinatupad ng Espanya
V
MIYERKULES
Ang mag-aaral ay
naipamamalas ang
mapanuring pag-unawa sa
konteksto,ang bahaging
ginampanan ng simbahan
sa, layunin at mga paraan
ng pananakopng Espanyolsa
Pilipinas at ang epekto
ng mga ito sa lipunan.
Ang mag-aaral ay
nakapagpapahayag ng
kritikal na pagsusuri at
pagpapahalaga sa
konteksto at dahilan ng
kolonyalismong Espanyol
at ang epekto ng mga
paraang pananakop sa
katutubong populasyon.
Nasusuri ang epekto ng mga
patakarang kolonyal na ipinatupad ng
Espanya sa bansa
A. Patakarang pang
-ekonomiya
(Halimbawa: Pagbubuwis, Sistemang
Bandala, Kalakalang Galyon, Monopolyo
sa Tabako, Royal Company, Sapilitang
Paggawa at iba pa)
B. Patakarang pampolitika
(Pamahalaang kolonyal)
Nakapagsusuri sa mga
epekto ng mga patakarang
kolonyal na ipinatupad ng
Espanya sa bansa
Learning Area: AP
Quarter:
Signature:
HUWEBES
Ang mag-aaral ay
naipamamalas ang
mapanuring pag-unawa sa
konteksto,ang bahaging
ginampanan ng simbahan
sa, layunin at mga paraan
ng pananakopng Espanyolsa
Pilipinas at ang epekto
ng mga ito sa lipunan.
Ang mag-aaral ay
nakapagpapahayag ng
kritikal na pagsusuri at
pagpapahalaga sa
konteksto at dahilan ng
kolonyalismong Espanyol
at ang epekto ng mga
paraang pananakop sa
katutubong populasyon.
Nasusuri ang epekto ng mga
patakarang kolonyal na ipinatupad ng
Espanya sa bansa
A. Patakarang pang
-ekonomiya
(Halimbawa: Pagbubuwis, Sistemang
Bandala, Kalakalang Galyon, Monopolyo
sa Tabako, Royal Company, Sapilitang
Paggawa at iba pa)
B. Patakarang pampolitika
(Pamahalaang kolonyal)
Nakapagsusuri sa mga
epekto ng mga patakarang
kolonyal na ipinatupad ng
Espanya sa bansa
2ND QUARTER
BIYERNES
Ang mag-aaral ay
naipamamalas ang
mapanuring pag-unawa sa
konteksto,ang bahaging
ginampanan ng simbahan
sa, layunin at mga paraan
ng pananakopng Espanyolsa
Pilipinas at ang epekto
ng mga ito sa lipunan.
Ang mag-aaral ay
nakapagpapahayag ng
kritikal na pagsusuri at
pagpapahalaga sa
konteksto at dahilan ng
kolonyalismong Espanyol
at ang epekto ng mga
paraang pananakop sa
katutubong populasyon.
Nasusuri ang epekto ng mga
patakarang kolonyal na ipinatupad ng
Espanya sa bansa
A. Patakarang pang
-ekonomiya
(Halimbawa: Pagbubuwis, Sistemang
Bandala, Kalakalang Galyon, Monopolyo
sa Tabako, Royal Company, Sapilitang
Paggawa at iba pa)
B. Patakarang pampolitika
(Pamahalaang kolonyal)
Nakapagsusuri sa mga
epekto ng mga patakarang
kolonyal na ipinatupad ng
Espanya sa bansa

II. NILALAMAN
III. KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
1. Mga Pahina sa Gabay ng Guro
2. Mga Pahina sa Gabay ng Pang-mag-aaral
B. Iba pang Kagamitang Panturo
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin at/o
pagsisimula ng bagong aralin
Mga pangyayri sa buh
B. Paghahabi ng layunin ng aralin
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa bagong
aralin.
(Activity-1)
D. Pagtalakay ng bagong konsepto at
paglalahad ng bagong kasanayan #1 (Activity
-2)
ng mga prayle
Reaksyon ng mga Pilipino sa
pamamahala ng mga Prayle
K to 12 MELC
PowerPoint, Larawan
Balik-aral:
Ano ano ang mga layunin ng mga
Espanyol sa pagsakop ng Pilipinas?
Sino ang namumuno sa simbahan sa
panahon ng Espanyol?
Ano ano ang mga gawaing
panrelihiyon ang ipinatupad ng mga
Prayle?
Noong panahon ng kolonyalismong
Espanyol sa Pilipinas, ang mga prayle
o mga paring Espanyol, partikular ang
mga prayleng Kastila, ay nagkaroon
ng malaking papel sa pamamahala at
buhay ng mga katutubo. Ang kanilang
impluwensya ay may malalim na
epekto sa aspeto ng relihiyon,
lipunan, at kultura ng mga Pilipino.
Pamamahala ng mga Prayle sa mga
Katutubo:
Kristiyanismo at Relihiyon: Ang
mga prayle ay nagdala ng
Kristiyanismo sa Pilipinas at ginamit
sa bansa
Ang Epekto ng mga Patakarang
Kolonyal na Ipinatupad ng Espanya
sa
Bansa: Pang-Ekonomiya sa
Pagbubuwis
K to 12 MELC
PowerPoint, Larawan
Balik-aral:
Ano ano ang pamamaraan na ginamit
ng mga Espanyol sa pagsakop ng
Pilipinas?
Ano ang makikita sa larawan?
Ang gobyerno ba natin ay
nangongolekta ng pera sa mga tao?
Ano ang tawag sap era na kinukuha o
kinokoleta sa mga manggag awa?
Ito ay tinatawag natin na buwis.
Sa panahon ng Espanyol, nagpatupad
sila ng paraan upang matugunan ang
pangangailangan ng kolonya.
Ito ay ang pagbabayad ng Tributo o
buwis.
Pag-aralan natin ito.
Ang Tributo
Upang makalikom ng pondo mula sa
kolonya at matustusan ang
pangangailangan nito, ang paniningil
ng tribute o buwis ay isa sa mga
pangunahing patakarang ipinatupad ng
Ang Epekto ng mga Patakarang
Kolonyal na Ipinatupad ng Espanya sa
Bansa: Pagpapatupad ng Cedula
Personal
K to 12 MELC
PowerPoint, Larawan
Balik-aral:
Magkano ang halaga ng buwis o tributo
ang ipinatupad ng mga Espanyol?
Pagmasdan ang larawan
Alam mo ba kung ano ang tawag dito?
Para saan kaya ito.
Ang Cedula Personal ay isa sa mga
polisiya na ipinatupad ng mga Espanyol sa
panahon ng kolonyalismo sa Pilipinas. Ito
ay isang uri ng identipikasyon o resibo na
nagpapatunay ng pagkakakilanlan ng isang
tao at kailangang bayaran taun-taon.
Ang Cedula Personal
Pagdating ng 1884, ipinatupad ng mga
Espanyol ang cedula personal. Ito ay
kapirasong papel na tinatanggap mula sa
pamahalan bilang katibayan ng
pagbabayad ng buwis. Kung ang tributo ay
Ang Epekto ng mga Patakarang Lingguhang Pagsusulit
Kolonyal na Ipinatupad ng Espanya sa
Bansa: Sistemang Bandala
K to 12 MELC K to 12 MELC
PowerPoint, Larawan PowerPoint, Larawan
Balik-aral: Lingguhang Pagsusulit
Anong polisiya ang ipinatupad ng mga
Espanyol bilang kapalit ng tributo sa mga
katutubo?
Ito ay ang Cedula Personal
Hindi lang paniningil ng buwis at
pagpapatupad ng Cedula Personal sa mga
Katutubo ang ginawa ng mga Espanyol
Marami pang mga polisiya ang ipinatupad
ng mga Espanyol para sa mga katutubo, isa
na dito ang sistemang Bandala.
Sistemang Bandala
Sapilitang binili ng mga Espanyol ang mga
ani ng mga katutubo sa
murang halaga. Ito ay tinawag na bandala.
May nakatakdang bilang o dami ng
ito bilang isang kasangkapan upang
maipatupad ang kanilang
pamamahala. Ipinakilala nila ang
Katolisismo at itinuro ang mga
paniniwalang Kristiyano sa mga
katutubo, na nagresulta sa
malawakang pag-adopt ng bagong
relihiyon sa bansa. Ginamit din ito
bilang paraan upang maipatupad ang
kanilang kontrol at impluwensya sa
lipunan.
Edukasyon at Kultura: Ang mga
misyonaryong prayle ay itinayo ang
mga paaralan at unibersidad sa
Pilipinas, kung saan tinuruan nila ang
mga katutubo ng mga aralin tungkol
sa Kristiyanismo at wikang Kastila.
Ipinakilala rin nila ang bagong
sistema ng pagsulat at kaalaman sa
sining at agham, na naging daan para
sa transpormasyon ng kulturang
Filipino.
Pamamahala at Pulitika: Ang mga
prayle ay nagkaroon ng malaking
impluwensya sa pulitika at
pamamahala ng mga komunidad. Sila
ang nagsilbing tagapamahala ng mga
misyon at parokya, na may malawak
na kapangyarihan sa lokal na mga
usapin. Maraming mga katutubo ang
sumunod sa kanilang mga utos at
direktiba.
mga Espanyol. Ang pagbabayad ng pahirap sa buhay ng mga katutubo, produktong ipagbibili sa pamahalaan ang
buwis doble ang pahirap na dulot ng cedula bawat lalawigan. Ang ating mga ninuno ay
ay simbolo ng pagkilala sa personal sapagkat kailangan na lagi itong kadalasang binigyan lamang ng kasulatan
kapangyarihan ng hari ng Espanya. dala ng katutubo saan man siya magpunta. ng pangako para sa mga aning ipinagbili
Nagpapatunay ito ng kanyang nila, ngunit hindi naman sila nabayaran.
1571 = 8 reales pagkakakilanlan at ng lugar ng Hindi natupad ang maraming mga pangako
1589 = 10 reales paninirahan. kaya maraming
1851 = 12 reales mga Pilipino ang naghirap. Tinatawag din
itong compras reales.
Sa ilalim ng sistemang bandala, ang mga
taniman at lupain ay itinatadhana ng mga
Espanyol sa pamamagitan ng pagbibigay
ng mga espesyal na lupain sa mga
partikular na indibidwal o institusyon. Ang
sistema na ito ay nagbigay-daan sa mga
taong pinagkalooban ng lupain na gamitin
at mamahala dito alinsunod sa kanilang
interes at layunin.
Ang mga prayle, partikular ang mga
misyonaryo, ay isa sa mga grupo na
maraming natanggap ng mga lupa mula sa
sistemang bandala. Ginamit nila ang mga
lupain na ito upang itayo ang kanilang mga
misyon at simbahan. Ang lupain ay naging
mapagkukunan ng kanilang yaman at
kapangyarihan, at nagkaroon sila ng
malaking impluwensiya sa mga komunidad
kung saan sila namumuhay.

Eksplorasyon at Ekonomiya: Ang

mga misyonaryong prayle ay naging
kasama sa mga ekspedisyon ng mga
Espanyol, kung saan sila ay naging
mapanuring saklawan ng mga lugar at
nag-ambag sa pagbuo ng mapa ng
Pilipinas. Sila rin ay
nakipagkalakalan at nagpasimula ng
mga proyekto sa agrikultura na
nagdulot ng impluwensiya sa
ekonomiya ng mga komunidad.

Bagamat may positibong

kontribusyon sa ilang aspeto ng
buhay sa Pilipinas, ang pamamahala
ng mga prayle ay hindi rin nawala sa

E. Pagtalakay ng bagong konsepto at
paglalahad ng bagong kasanayan #2
(Activity-3)
kontrobersiya. Maraming aspeto ng
kanilang pagpapalaganap ng
Kristiyanismo at pamamahala ay may
mga isyu ng pang-aabuso,
pagkakamalupit, at pagsasamantala sa
mga katutubo. Ang kanilang
impluwensya ay may halo ng
pagtanggap at pagtutol mula sa iba't
ibang sektor ng lipunan.
Ang reaksiyon ng mga Pilipino sa
pamamahala ng mga prayle noong
panahon ng pananakop ng Espanya ay
nagkakaiba-iba. May ilang Pilipino
ang nagpakita ng malaking pagsang-
ayon at pagtangkilik sa mga prayle,
samantalang may iba namang
nagpakita ng resistensya at pagtutol
sa kanilang pamumuno.
Pagtangkilik at Pagsang-ayon:
Marami sa mga Pilipino, lalo na sa
mga na-convert sa Kristiyanismo, ay
nagpakita ng malaking pagsang-ayon
at pagtangkilik sa mga prayle. Sila
ang nagbigay ng respeto at debosyon
sa mga ito dahil sa kanilang papel
bilang mga lider espiritwal at mga
tagapagturo ng Kristiyanismo.
Resistensya at Pagtutol: Sa kabilang
banda, mayroong mga Pilipino na
nagpakita ng resistensya at pagtutol
sa pamamahala ng mga prayle. Ang
ilan ay tumutol sa kanilang pang-
aabuso at pagsasamantala, na
nagresulta sa ilang pag-aaklas laban
sa kanilang kapangyarihan. Ang ilan
ay nagtangkang panatilihin ang
kanilang sariling mga tradisyon at
kultura laban sa impluwensya ng
Kristiyanismo.
Pagsiklab ng Rebolusyon: Ang
pang-aabuso at pagsasamantala ng
mga prayle ay naging isa sa mga salik
na nag-udyok sa mga Pilipino na
maghimagsik laban sa
Ang pagbubuwis o tributo ay isa sa
mga sistema ng pag-aangkin ng
Espanya sa Pilipinas noong panahon
ng kolonyalismo. Ito ay nagdulot ng
malalim na epekto sa buhay at kultura
ng mga katutubo.
Epekto sa kabuhayan: Ang pagtatax
o pagpapataw ng tributo ay nagdulot
ng pagkabigong pang-ekonomiya sa
mga katutubo. Kailangang maglaan ng
oras at puhunan upang
makapagtrabaho para sa kanilang sarili
at sa mga kolonyal na pinunong
Espanyol. Dahil dito, nabawasan ang
oras na maaaring gamitin para sa
kanilang sariling mga gawain at pag-
unlad ng kanilang kabuhayan.
Epekto sa kultura at lipunan: Ang
sistemang tributo ay nagbunsod ng
pagbabago sa estruktura ng lipunan.
Ang mga katutubo ay kailangang
magtrabaho sa mga gawain na
itinalaga ng mga Espanyol, na madalas
ay hindi tugma sa kanilang tradisyonal
na paraan ng pamumuhay at kultura.
Ito ay humantong sa pagbaba ng
pagpapahalaga sa kanilang sariling
mga tradisyon at kultura, at sa halip,
naging pangunahing layunin ang
pagpapakita ng pagsunod sa mga
kagustuhan ng mga kolonyal na
namumuno.
Pang-aabuso at pagpapahirap: Ang
sistemang tributo ay minsan ring
naging daan para sa pang-aabuso at
Narito ang ilan sa mga epekto ng Cedula
Personal sa buhay ng mga katutubo sa
panahon ng mga Espanyol:
Pang-aapi at Pagsasamantala: Ang
Cedula Personal ay isa sa mga paraan ng
mga Espanyol upang maipatupad ang
kontrol at pangangasiwa sa mga katutubo.
Ito ay isang uri ng buwis na kailangang
bayaran ng mga Pilipino kada taon, kung
saan ang hindi pagkakaroon nito ay
maaaring magdulot ng mga parusa o
pagpapataw ng multa. Ito ay nagdulot ng
dagdag na pasanin sa kabuhayan ng mga
katutubo na kailangang maglaan ng salapi
para sa Cedula.
Pagsasadlak sa Kahirapan: Ang Cedula
Personal ay nagdagdag sa pasanin sa
ekonomiya ng mga katutubo. Maraming
Pilipino, lalo na ang mga mahihirap, ay
nahihirapang makabayad ng buwis na ito.
Ito ay nagresulta sa pagkakasalanta sa
kanilang kabuhayan at pagkakaroon ng
dagdag na kahirapan.
Pang-aabuso at Diskriminasyon: May
mga insidente kung saan ang Cedula
Personal ay ginamit bilang dahilan para sa
pang-aabuso at diskriminasyon laban sa
mga hindi nakakabayad nito. Minsan, ang
mga opisyal ng pamahalaan ay nagamit ito
bilang excuse upang pangalanan o alisan
ng karapatan ang mga Pilipino na hindi
nakakabayad.
Pagsuporta sa Pamahalaan: Sa isa pang
panig, ang Cedula Personal ay nagbigay
ng tulong pinansiyal sa pamahalaang
Ang sistemang bandala, isang polisiya ng
pang-aari ng lupa na ipinatupad noong
panahon ng pananakop ng mga Kastila sa
Pilipinas, ay nagdulot ng ilang epekto sa
mga katutubo:
Pang-aapi at Pagsasamantala
Ang sistemang bandala ay nagresulta sa
pang-aagaw at pangangalakal ng lupa mula
sa mga katutubo at paglilimita sa kanilang
karapatan sa pagmamay-ari ng sariling
lupain. Ito ay nagdulot ng pang-aapi at
pagsasamantala sa mga katutubo na
nawalan ng kontrol sa kanilang natural na
yaman at lupain.
Dislokasyon at Pagpapalayas
Dahil sa sistemang bandala, maraming
komunidad ng mga katutubo ang nilikas at
pinatalsik mula sa kanilang mga lupain
upang bigyang-daan ang pangangailangan
ng mga prayle at iba pang mga opisyal ng
kolonyal na pamahalaan.
Pang-aabuso sa Trabaho. Maraming mga
katutubo ang naipit sa kontrata o
obligasyong magtrabaho sa mga lupain na
inilaan para sa mga prayle at iba pang
opisyal. Ito ay madalas na nagresulta sa
pang-aabuso at sobrang trabaho sa kanila.
Pagpapalaganap ng Kristiyanismo. Ang
mga lupain na inilaan sa mga prayle sa
ilalim ng sistemang bandala ay ginamit
upang itayo ang mga simbahan at mga
institusyon ng Kristiyanismo. Ito ang
naging daan para sa pagsasabuhay ng
Kristiyanismo at pangangaral ng bagong
relihiyon sa mga katutubo.
Pangangalakal at Pribilehiyo.
Ang mga prayle at iba pang mga opisyal na
nakinabang sa sistemang bandala ay

F. Paglinang sa Kabihasnan
(Tungo sa Formative Assessment)
(Analysis)
kolonyalismong Espanyol. Ang ideya
ng paglaya mula sa pang-aapi at
pagsasamantala ng mga dayuhan,
kasama na rin ang impluwensya ng
mga prayle, ay naging isa sa mga
pangunahing motibasyon ng
rebolusyon laban sa Espanya.
Pakikipaglaban para sa Edukasyon
at Wikang Filipino: Maraming
Pilipino ang lumaban para sa
edukasyon at pagpapahalaga sa
sariling wika at kultura laban sa
impluwensya ng mga prayle. Sila ay
naging tagapagtanggol ng tradisyonal
na kultura at wikang Filipino na
binabalewala ng mga prayle na mas
pinili ang wikang Kastila at
edukasyon na nakatuon sa
Kristiyanismo.
Sa pangkalahatan, ang reaksiyon ng
mga Pilipino sa pamumuno ng mga
prayle ay magkahalong pagtangkilik,
resistensya, at paglaban. Ito ay
nagdulot ng iba't ibang aspeto ng
lipunang Filipino, na nagpapakita ng
diwa ng pakikibaka para sa kalayaan,
dignidad, at pagpapahalaga sa sariling
kultura laban sa dayuhan at kolonyal
na pamamahala.
Magbigay ng mga reaksyon ng mga
katutubo sa pamamahala ng mga
prayle. Isulat sa loob ng kahon.
pagpapahirap sa mga katutubo. May
mga insidente kung saan ang mga
Espanyol na namumuno ay nagpataw
ng labis na pagmamalupit at
pagpapahirap sa mga tao upang
masingil ang kanilang mga buwis.
Pagkawala ng lupa: Bilang bahagi ng
sistemang tributo, may mga
pagkakataon na ang hindi
pagkakabayad ng buwis ay humantong
sa pagkawala ng lupa ng mga
katutubo. Ang hindi pagkabayad ng
buwis ay maaaring maging dahilan
para sa pagkakabawas ng kanilang
lupaing sinasaka.
Suriin kung tama o mali ang pahayag
batay sa nagging epekto ng
pagpapatupad ng tribute sa mga
katutubo noong panahon ng mga
Espanyol.
1. Ang sistemang tributo ay nagdulot
ng positibong epekto sa kabuhayan ng
mga katutubo sa panahon ng
kolonyalismo.
Sagot: Mali
2. Ang pagpapataw ng tributo ay nag-
udyok sa mga katutubo na maglaan ng
mas maraming oras para sa kanilang
sariling gawain at pag-unlad.
Sagot: Mali
3. Ang tributo ay nagbunga ng
Espanyol sa Pilipinas. Ito ay nagkaroon ng nagkaroon ng malaking impluwensiya at
papel sa pagsuporta sa mga gawain ng kapangyarihan sa lipunan. Sila ang naging
pamahalaan tulad ng pagpapatakbo ng may-ari ng malalawak na lupain at naging
mga proyekto at programa. may pribilehiyo sa lipunan.
Sa pangkalahatan, ang Cedula Personal ay
nagdulot ng pang-aapi, pagsasamantala, at Sa pangkalahatan, ang sistemang bandala
dagdag na pasanin sa ekonomiya ng mga ay nagdulot ng pang-aapi, pagsasamantala,
katutubo. Ito ay isa sa mga paraan ng mga at pagkawala ng kontrol ng mga katutubo
Espanyol upang mapanatili ang kanilang sa kanilang sariling lupain at yaman. Ito ay
kontrol at pagsasamantala sa Pilipinas sa isa sa mga aspeto ng kolonyalismong
panahon ng kanilang kolonyal na Espanyol na nagkaroon ng malalim na
pamamahala. epekto sa buhay at kultura ng mga Pilipino.
Piliin ang tamang sagot. Itanong:
1. Ano ang Cedula Personal sa panahon ng
pananakop ng Kastila sa Pilipinas? Naging Maganda ba ang epekto ng
a) Isang dokumento ng pagkakakilanlan na Sistemang Bandala sa buhay ng mga
kailangang bayaran kada taon Katutubo? Bakit?
b) Isang uri ng regalo mula sa mga
Espanyol sa mga katutubo
c) Isang pagtitipon ng mga prayle at
opisyal ng pamahalaan
d) Isang pampulitikang organisasyon ng
mga katutubo
2. Ano ang epekto ng Cedula Personal sa
kabuhayan ng mga Pilipino sa panahon ng
pananakop ng Kastila?
a) Nagd
ulot ng dagdag na kaligayahan sa buhay
b) Nag-udyok sa pag-unlad ng kalakalan
sa bansa

G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw-araw Ano ang masasabi mo sa pamamahala
na buhay ng mga Espanyol ayun sa
(Application) pagpapaliwanag kanina?
Ano ang mga reaksyon ng mga
H. Paglalahat ng Aralin katutubo sa pamamahala ng mga
(Abstraction))
Prayle?
I. Pagtataya ng Aralin (Assessment) Suriin ang mga kaalaman tungkol sa
reaksyon ng mga katutubo sa
pamumuno at impluwensya ng mga
prayle noong panahon ng pananakop
ng Espanya sa Pilipinas.
1. Ano ang pangunahing papel ng
mga prayle sa pamumuno ng mga
katutubo noong panahon ng
pananakop ng Espanya?
a) Tagapagtaguyod ng kanilang
sariling kultura
b) Namumuno sa aspeto ng relihiyon
at pamumuhay
pagpapahalaga sa sariling kultura at
tradisyon ng mga katutubo.
Sagot: Mali
4. Ang hindi pagkakabayad ng tributo
ay maaaring magdulot ng
pagkakabawas ng lupaing sinasaka ng
mga katutubo.
Sagot: Tama
5. Layunin ng tributo na ipinataw ng
mga Espanyol ang pagpapakita ng
pagtanaw ng utang na loob ng mga
katutubo sa kanilang pamamahala.
Sagot: Tama
Kung ikaw ang nasa panahon ng mga
Espanyol, magbabayad ka rin ba ng
buwis o tribute?
Ano ang epketo ng pagbubuwis sa
mga katutubo?
Piliin ang tamang sagot. Gawin ito sa
iyong kuwaderno.
1. Ano ang epekto ng sistemang
tributo sa kabuhayan ng mga katutubo
sa panahon ng kolonyalismo ng
Espanya?
a) Pagtaas ng kanilang kabuhayan
b) Pagbaba ng oras para sa kanilang
sariling gawain at pag-unlad
c) Pagsulong ng kanilang tradisyonal
na pamumuhay
d) Walang epekto
c) Nagdagdag ng pasanin sa ekonomiya ng
mga Pilipino
d) Walang epekto sa kabuhayan ng mga
Pilipino
3. Ano ang posibleng parusa para sa mga
Pilipinong hindi nakakabayad ng Cedula
Personal?
a) Pagkilala bilang lider sa komunidad
b) Pagtanggap ng libreng edukasyon
c) Pagtataas ng posisyon sa lipunan
d) Pagpataw ng multa o parusa mula sa
mga opisyal ng pamahalaan
4. Ano ang isa sa mga negatibong epekto
ng Cedula Personal sa buhay ng mga
Pilipino sa panahon ng Kastila?
a) Pagpapalakas ng kabuhayan
b) Pang-aabuso at diskriminasyon
c) Pag-usbong ng kultura
d) Pagpapalakas ng relasyon sa mga
Espanyol
5. Ano ang layunin ng Cedula Personal na
ipinatupad ng mga Espanyol sa Pilipinas?
a) Pagpapakita ng libreng suporta sa mga
katutubo
b) Pagpapakilala sa mga prayle
c) Pagpapakita ng pagtanaw ng utang na
loob sa mga Espanyol
d) Pagtulong sa ekonomiya ng mga
Pilipino
Sagot: A, C, D, B, C
Ano ang mga epekto ng pagpapatupad ng Nangyayari pa ba ang sistemang bandala
cedula personal? sa ngayon?
Ano ang Cedula Personal? Ano ang Sistemang Bandala?
Suriin ang epekto ng Cedula Personal sa Sa iyong kuwaderno, sagutan ang tanong
buhay ng mga katutubo sa panahon ng sa ibaba.
Espanyol.
1. Ano ang layunin ng Cedula Personal na Ano ang naging epekto ng pagpapatupad
ipinatupad ng mga Espanyol sa panahon ng Sistemang Bandala sa mga katutubo sa
ng kanilang pananakop sa Pilipinas? panahon ng Espanyol? Ipaliwanag.
a) Pagpapakita ng pagtanaw ng utang na
loob ng mga Pilipino sa mga Espanyol
b) Pagbibigay ng libreng identipikasyon sa
mga katutubo
c) Pagpapakita ng kababaang-loob ng mga
katutubo sa mga Espanyol
d) Walang layunin, ito ay isang simpleng
 c) Tagapagtanggol sa karapatan ng
mga katutubo
d) Hindi sila may kinalaman sa
pamumuno
2. Ano ang pangunahing reaksyon ng
mga katutubo sa pagpapalaganap ng
Kristiyanismo ng mga prayle?
a) Buong-buo ang pagsang-ayon at
pagtanggap
b) Buong-buo ang resistensya at
pagtutol
c) Walang reaksyon, tinanggap na
lamang nila
d) May pagtangkilik pero mayroon
ding pagtutol
3. Bakit may ilang katutubo ang
nagpakita ng resistensya laban sa
pamumuno ng mga prayle?
a) Dahil sa pagtutol sa Kristiyanismo
b) Dahil sa pang-aabuso at
pagsasamantala ng ilang prayle
c) Sapagkat sila'y nagsasagawa ng
sariling relihiyon
d) Wala silang resistensya, tinanggap
nila ang lahat ng ito
4. Ano ang epekto ng impluwensya
ng mga prayle sa lipunan at kultura
ng mga katutubo?
a) Paggalang sa kanilang sariling
kultura at tradisyon
b) Pagsasapanganib sa kanilang
sariling wika at tradisyon
c) Pangangalaga sa kanilang sariling
kultura
d) Paggalang sa kanilang sariling
tradisyon ngunit tinanggap ang
Kristiyanismo
5. Ano ang naging kontribusyon ng
mga prayle sa edukasyon ng mga
katutubo noong panahon ng
Espanyol?
a) Ipinagbawal nila ang edukasyon sa
mga katutubo
b) Itinuro nila ang kultura at tradisyon
ng mga Espanyol
c) Itinuro nila ang mga aral tungkol sa
Kristiyanismo
d) Walang kontribusyon, sila ay hindi
nagtuturo ng anumang aral
J. Karagdagang Gawain para sa Takdang
Aralin at Remediation
2. Ano ang kahulugan ng cedula
personal sa panahon ng pananakop ng
Espanya?
a) Ito ay isang uri ng alpabetikong
sistema ng pagsulat
b) Ito ay isang dokumento ng
pagkakakilanlan at pagbabayad ng
buwis
c) Ito ay isang seremonyal na ritwal ng
mga katutubo
d) Ito ay isang pamamaraan ng
pangangaso ng mga Espanyol sa mga
katutubo
3. Paano naapektuhan ng tributo ang
kultura at lipunan ng mga katutubo?
a) Nagresulta sa pagpapahalaga sa
sariling kultura at tradisyon
b) Nagdulot ng pang-aabuso sa mga
katutubo
c) Nagbigay ng oportunidad para sa
mas malawak na pagpapalaganap ng
kanilang kultura
d) Walang epekto sa kanilang kultura
4. Ano ang maaaring epekto sa isang
katutubo na hindi nakabayad ng
tributo o buwis?
a) Pagsulong ng kanilang kalayaan at
dignidad
b) Pagkakabawas ng lupaing sinasaka
c) Pagtataas ng kanilang posisyon sa
lipunan
d) Paggagawad ng espesyal na
karapatan
5. Ano ang layunin ng tributo o buwis
na iniutos ng mga Espanyol sa mga
katutubo?
a) Pampalakas sa ekonomiya ng mga
katutubo
b) Pagpapatibay ng kanilang
pagkakakilanlan
c) Pagbibigay ng donasyon sa mga
simbahan
d) Pagpapakita ng pagtanaw ng utang
na loob sa mga Espanyol
buwis lamang
2. Paano nakaaapekto ang Cedula Personal
sa ekonomiya ng mga katutubo noong
panahon ng Espanyol?
a) Nagdulot ng pag-angat ng antas ng
kabuhayan ng mga katutubo
b) Nagbigay ng dagdag na oportunidad
para sa kanilang negosyo
c) Nagdulot ng dagdag na pasanin at
kahirapan sa mga katutubo
d) Nagbigay ng libreng serbisyo mula sa
pamahalaan
3. Ano ang maaaring maging epekto ng
hindi pagkakaroon ng Cedula Personal sa
isang indibidwal noong panahon ng
Espanyol?
a) Pagkilala bilang lider sa komunidad
b) Pagtanggap ng libreng edukasyon mula
sa mga prayle
c) Pagpapataw ng multa o parusa mula sa
mga opisyal ng pamahalaan
d) Pagpapataw ng insentibo mula sa mga
Espanyol
4. Ano ang potensyal na implikasyon ng
Cedula Personal sa lipunan ng mga
katutubo?
a) Pag-usbong ng malawakang pagkakaisa
sa komunidad
b) Pagpapalakas ng kanilang kultura at
tradisyon
c) Paglalaan ng karagdagang kontrol at
pamamahala sa kanilang buhay
d) Pagpapalawak ng kanilang kalayaan sa
pamahalaan
5. Bakit mahalaga ang pag-aaral ng epekto
ng Cedula Personal sa kasaysayan ng
Pilipinas?
a) Upang maunawaan ang kahalagahan ng
buwis sa lipunan
b) Upang maisapelikula ang pagtutol ng
mga Pilipino sa kolonyalismong Espanyol
c) Upang maunawaan ang mga epekto ng
pananakop sa buhay ng mga tao
d) Walang halaga ang pag-aaral ng Cedula
Personal sa kasaysayan
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
A. Bilang ng mag-aaral na nakakuha ng 80% __bilang ng mag-aaral na nakakuha
sa pagtataya. ng 80% pataas
B. Bilang ng mga-aaral na nangangailangan __bilang ng mag-aaral na
ng iba pang gawain para sa remediation nangangailangan pa ng karagdagang
pagsasanay o gawain para
remediation
C. Nakatulong ba ang remediation? Bilang __Oo
ng mag-aaral na nakaunawa sa aralin. __Hindi
__bilang ng magaaral na nakaunawa
sa aralin
D. Bilang ng mga mag-aaral na __bilng ng magaaral na magpapatuloy
magpapatuloy sa remediation pa ng karagdagang pagsasanay sa
remediation
E. Alin sa mga istratehiyang pagtuturo ang Stratehiyang dapat gamitin:
nakatulong ng lubos? Paano ito nakatulong? __Koaborasyon
__Pangkatang Gawain
__ANA / KWL
__Sanhi at Bunga
__Paint Me A Picture
__I –Search
__Discussion
__Think-Pair-Share
__Role Playing/Drama
__Discovery Method
__Lecture Method
F. Anong suliranin ang aking naranasan na Mga Suliraning aking naranasan:
nasolusyunan sa tulong ng aking punungguro __Kakulangan sa makabagong
at superbisor? kagamitang panturo.
__Di-magandang pag-uugali ng mga
bata.
__Mapanupil/mapang-aping mga bata
__Kakulangan sa Kahandaan ng mga
bata lalo na sa pagbabasa.
__Kakulangan ng guro sa kaalaman
ng makabagong teknolohiya
__Kamalayang makadayuhan
G. Anong kagamitan ang aking nadibuho na Pagpapanuod ng video presentation
nais kong ibahagi sa mga kapwa ko guro? __Paggamit ng Big Book
__Tarpapel
__Instraksyunal na material
__bilang ng mag-aaral na nakakuha ng
80% pataas
__bilang ng mag-aaral na
nangangailangan pa ng karagdagang
pagsasanay o gawain para remediation
__Oo
__Hindi
__bilang ng magaaral na nakaunawa
sa aralin
__bilng ng magaaral na magpapatuloy
pa ng karagdagang pagsasanay sa
remediation
Stratehiyang dapat gamitin:
__Koaborasyon
__Pangkatang Gawain
__ANA / KWL
__Sanhi at Bunga
__Paint Me A Picture
__I –Search
__Discussion
__Think-Pair-Share
__Role Playing/Drama
__Discovery Method
__Lecture Method
Mga Suliraning aking naranasan:
__Kakulangan sa makabagong
kagamitang panturo.
__Di-magandang pag-uugali ng mga
bata.
__Mapanupil/mapang-aping mga bata
__Kakulangan sa Kahandaan ng mga
bata lalo na sa pagbabasa.
__Kakulangan ng guro sa kaalaman ng
makabagong teknolohiya
__Kamalayang makadayuhan
Pagpapanuod ng video presentation
__Paggamit ng Big Book
__Tarpapel
__Instraksyunal na material
__bilang ng mag-aaral na nakakuha ng __bilang ng mag-aaral na nakakuha ng __bilang ng mag-aaral na nakakuha ng
80% pataas 80% pataas 80% pataas
__bilang ng mag-aaral na nangangailangan __bilang ng mag-aaral na nangangailangan __bilang ng mag-aaral na
pa ng karagdagang pagsasanay o gawain pa ng karagdagang pagsasanay o gawain nangangailangan pa ng karagdagang
para remediation para remediation pagsasanay o gawain para remediation
__Oo __Oo __Oo
__Hindi __Hindi __Hindi
__bilang ng magaaral na nakaunawa sa __bilang ng magaaral na nakaunawa sa __bilang ng magaaral na nakaunawa sa
aralin aralin aralin
__bilng ng magaaral na magpapatuloy pa __bilng ng magaaral na magpapatuloy pa __bilng ng magaaral na magpapatuloy pa
ng karagdagang pagsasanay sa ng karagdagang pagsasanay sa remediation ng karagdagang pagsasanay sa
remediation remediation
Stratehiyang dapat gamitin: Stratehiyang dapat gamitin: Stratehiyang dapat gamitin:
__Koaborasyon __Koaborasyon __Koaborasyon
__Pangkatang Gawain __Pangkatang Gawain __Pangkatang Gawain
__ANA / KWL __ANA / KWL __ANA / KWL
__Sanhi at Bunga __Sanhi at Bunga __Sanhi at Bunga
__Paint Me A Picture __Paint Me A Picture __Paint Me A Picture
__I –Search __I –Search __I –Search
__Discussion __Discussion __Discussion
__Think-Pair-Share __Think-Pair-Share __Think-Pair-Share
__Role Playing/Drama __Role Playing/Drama __Role Playing/Drama
__Discovery Method __Discovery Method __Discovery Method
__Lecture Method __Lecture Method __Lecture Method
Mga Suliraning aking naranasan: Mga Suliraning aking naranasan: Mga Suliraning aking naranasan:
__Kakulangan sa makabagong kagamitang __Kakulangan sa makabagong kagamitang __Kakulangan sa makabagong kagamitang
panturo. panturo. panturo.
__Di-magandang pag-uugali ng mga bata. __Di-magandang pag-uugali ng mga bata. __Di-magandang pag-uugali ng mga bata.
__Mapanupil/mapang-aping mga bata __Mapanupil/mapang-aping mga bata __Mapanupil/mapang-aping mga bata
__Kakulangan sa Kahandaan ng mga bata __Kakulangan sa Kahandaan ng mga bata __Kakulangan sa Kahandaan ng mga bata
lalo na sa pagbabasa. lalo na sa pagbabasa. lalo na sa pagbabasa.
__Kakulangan ng guro sa kaalaman ng __Kakulangan ng guro sa kaalaman ng __Kakulangan ng guro sa kaalaman ng
makabagong teknolohiya makabagong teknolohiya makabagong teknolohiya
__Kamalayang makadayuhan __Kamalayang makadayuhan __Kamalayang makadayuhan
Pagpapanuod ng video presentation Pagpapanuod ng video presentation Pagpapanuod ng video presentation
__Paggamit ng Big Book __Paggamit ng Big Book __Paggamit ng Big Book
__Tarpapel __Tarpapel __Tarpapel
__Instraksyunal na material __Instraksyunal na material __Instraksyunal na material