Professional Documents
Culture Documents
ფინალური
ფინალური
2. ყუმუხები
3. სინჰარმონიზმი
4. ყაჯარები
3. ჰიპოთეზა და ეპენთეზა
ბილეთი #3
2. ნოაღაელები
4. ავშარები
2. აზერბაიჯანელები
ბილეთი #5
4. ყირიმის თათრები
ბილეთი #6
• ხმოვანთა ჰარმონია
• არ არის გრამატიკული სქესის კატეგორია
• კუთვნილებითი კატეგორია
• არაა არტიკლი
• სიტყვათწარმოება და ბრუნება წარმოდგენილია აფიქსებით
• ზმნური ფორმები მრავალფეროვანია
• სიტყვათწარმოებაში არის ჯერ მსაზღვრელი და შემდეგ საზღრული
• აღმატებითი ხარისხის გამოსახატავად გამოიყენება დაწყებითი ბრუნვა
• უარყოფა სპეციალური აფიქსით გამოიხატება
• კითხვითი წინდადაების წარმოება ხდება კითხვითი ნაწილაკით (აფიქსით)
• რაოდენობითი რიცხვითი სახელის შემდეგ სახელი აღარ დაირთავს
მრავლობით რიცხვს
• ჩვეულებრივ წინადადებაში წევრთა რიგითობა ამგვარია:
• სუბიექტი - ობიექტი - შემასმენელი
• წინადადებების მაკავშირებლად გამოიყენება ზმნური ფორმები
2. ჩუვაშურ ი ენა
ჩუვაშები თურქულ ენოვანი ერია, რომელიც ცხოვრობს რუსეთის ფედერაციაში,
დედაქალაქი - ჩებოქსარი. ანთროპოლოგიურად ევროპული და მონღოლური რასის
ნარევია. მკვლევართა უმეტესობის აზრით, ჩუვაშების ეთნოგენეზში გადამწყვეტი
როლი ითამაშეს ვოლგა-კამის თურქულენოვანმა ბულგარებმა, რომლებიც I
ათასწლეულის ბოლო მეოთხედში დასახლდნენ ვოლგის მარჯვენა სანაპიროზე,
სადაც შეერწყნენ ადგილობრივ უგრო-ფინურ ტომებს. XV ს-ის მეორე მეოთხედში
ჩუვაშების მიწები ყაზანის სახანოს შემადგენლობაში შევიდა. ჩუვაში ხალხი
ძირითადად XV ს-ში ჩამოყალიბდა. 1551 წელს შეუერთდნენ რუსეთის სახელმწიფოს.
ურალისპირა ჩუვაშეთის რესპუბლიკა რუსეთის ფედერაციაშია.
4. ხალაჯები
ბილეთი #7
2. იაკუტები
4. ყირგიზები
ბილეთი #8
2. ხაკასები
3. თურქოლოგია საქართველოში
4. ურუმები
ბილეთი #9
2. უზბეკ ები
4. თუვიები
ბილეთი #10
• ხმოვანთა ჰარმონია
• არ არის გრამატიკული სქესის კატეგორია
• კუთვნილებითი კატეგორია
• არაა არტიკლი
2. ყაზახ ები
4. ალთაელები
ბილეთი #11
2. თურქმენები
ბილეთი #12
4. ყარაყალფახები
ყარაყალფახები თურქული წარმომავლობის ხალხია, ისინი ცხოვრობენ ვოლგის
დელტის მიმდებარედ, კასპიის ზღვისპირეთში. მათი ენა მიეკუთვნება ყივჩაღურ
ენათა ქვეჯგუფს.
ბილეთი #13
2. დოლგანები
4. ბულგარები
ბილეთი #14
2. ბაშკირები
4. პაჭანიკები
მომთაბარე პაჭანიკთა ტომის ენა თურქულ ენათა ჯგუფში შედის. მე-9 საუკუნეში
გადასახლდნენ უდიდეს ტერიტორიაზე, ვოლგის ქვემო წელიდან დუნაის
შესართავამდე. ძირითადი საქმიანობა მესაქონლეობა იყო. მე-10 საუკუნეში
ხშირად დათარეშობდნენ რუსი მთავრების სამფლობელოებში, მაგრამ 1036 წელს
იერუსლავ ბრძენმა ბოლო მოუღო მათ თარეშს.
ბილეთი #15
2. სალარები
3. თათრულის ნაირსახეობები
4. ოღუზები
ოღუზები არიან შუა საუკუნეების თურქული მოდგმის ტომები, რომლებიც
ცხოვრობდნენ მე-11 საუკუნემდე, ცენტრალური აზიის სტეპებში. გადმოცემით
ოღუზთა 24 ტომი არსებობდა. თურქულ ენათა სამხრეთ-დასავლურ შტოს
ოღუზურსაც უწოდებდნენ. როგორც ცნობილია, თურქული, აზერბაიჯანული,
თურქმენული, გაგაუზური და ყირიმის თათრულის ერთი დიალექტი - აი ამ
ენებით არის რეალიზებული თურქულ ენათა ოჯახში ოღუზური შტო.
ბილეთი #16
4. ყუმანები
ბილეთი #17
2. ოსმალ ები’
ოსმალები იყვნენ შუა აზიიდან მოსული თურქული ტომები. მუსლიმი თურქები,
მათ დიდი და კარგად ორგანიზებული იმპერია შექმენს. ოსმალური,
გამოიყენებოდა ადმინისტრაციული და ლიტერატურული მიზნებისთვის.
შეიცავს ნასესხობებს სპარსულიდან, რომელმაც თავის დროზე ბევრი არაბული
ელემენტი შეითვისა. ოსმალური გახდა სამწიგნობრო ენა.
4. ანატოლიელი თურქები
ბილეთი #18
1. პანთურქი ზმი
2. ყაზახებ ი
ბილეთი #19
2. ყუმუხები
4. ჩაღათური ენა
2. ყარაიმები
4. თურქმენები