Professional Documents
Culture Documents
Luật TMQT - BÀI 5 - Cơ Chế Giải Quyết Tranh Chấp Trong WTO
Luật TMQT - BÀI 5 - Cơ Chế Giải Quyết Tranh Chấp Trong WTO
Liên tục trong 2 ngày 5 và 6-5, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã ra
lệnh điều 2 tàu tuần tra vũ trang thuộc biên chế Hải quân Hoàng gia
Anh ra vùng biển khu vực eo biển Manche để bảo vệ hòn đảo
Jersey, một lãnh thổ thuộc quyền Vương quốc Anh. Lý do được báo
chí Anh thông tin là để bảo vệ hòn đảo trước nguy cơ “bao vây” của
tàu cá Pháp.
Tranh chấp về quyền đánh cá bắt đầu xảy ra từ tuần trước khi các tàu
cá của Pháp vốn có truyền thống đánh bắt hải sản trong vùng eo biển
Manche nộp hồ sơ lên chính quyền hòn đảo Jersey để xin giấy phép
đánh bắt theo quy định của thỏa thuận đã ký giữa Anh và EU nhưng
chính quyền Jersey không cấp phép đầy đủ như thường lệ. Trong 41
tàu nộp hồ sơ có 17 tàu không được cấp phép vì không đáp ứng
được các yêu cầu do phía chính quyền Jersey đưa ra. Sang đầu tuần,
vụ việc trở nên căng thẳng.
2 Phát sinh từ các Hiệp
TRANH định của WTO, gồm:
PHẠM VI
CHẤP đa biên và nhiều bên
GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP
2007
Liên quan đến các
2 chính sách (biện pháp)
PHẠM VI TRANH
thương mại quốc tế
GIẢI QUYẾT CHẤP
TRANH CHẤP Không áp dung với
chính trị, môi trường..
Phát sinh từ các
Những loại tranh Hiệp định của WTO,
chấp nào thuộc gồm cả đa biên và
thẩm quyền giải nhiều bên
quyết của WTO?
Trừ Phụ lục 3
Phát sinh giữa các
thành viên WTO
3 4
Được tham gia KHÔNG ĐƯỢC
cuộc họp Kháng cáo
4 HIỆP ĐỊNH DSU
NGUYÊN TẮC ĐIỀU 3 ĐIỀU 8 ĐIỀU 11
GIẢI QUYẾT
HOẠT ĐỘNG
TRANH CHẤP GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
Việc giải quyết PHẢI
tranh chấp trong
khuôn khổ WTO Tích
Nhanh Khách
phải đảm bảo cực
chóng quan
nguyên tắc nào?
ĐẢM BẢO
Ưu đãi
Đồng thuận
Thành viên
nghịch
đang phát triển
4 ĐIỀU 3, HIỆP ĐỊNH DSU
NGUYÊN TẮC Việc giải quyết nhanh chóng tình
GIẢI QUYẾT huống, khi có một Thành viên cho rằng
các lợi ích trực tiếp hay gián tiếp của
TRANH CHẤP mình có được theo những hiệp định có
liên quan đang bị xâm hại do những
NHANH biện pháp của một Thành viên khác
CHÓNG thực hiện, là vấn đề có ý nghĩa thiết
yếu đối với việc thực hiện có hiệu quả
1 tranh chấp trong chức năng của WTO và duy trì sự cân
khuôn khổ WTO bằng thích hợp giữa các quyền và
được giải quyết nghĩa vụ của các Thành viên
trong bao lâu?
KHÔNG CÓ
1 1 năm
KHÁNG KHÁNG
năm 3 tháng
CÁO CÁO
4 1 Tham vấn, hoà giải 60 ngày
NGUYÊN TẮC
GIẢI QUYẾT 2 Thành lập Ban hội thẩm 45 ngày
TRANH CHẤP Gửi báo cáo giải quyết
3 tranh chấp cho các bên
6 tháng
NHANH
CHÓNG Gửi báo cáo GQTC cho
4 các thành viên WTO
3 tuần
Thực tế cho thấy, có rất ít vụ kiện, tranh chấp được giải quyết theo
đúng với thời gian được quy định; thường kéo dài; nhưng các bên
tranh chấp không phản đối vì bản chất của thương mại là
“đàm phán, thương lượng, và thỏa thuận”
4 ĐIỀU 8, HIỆP ĐỊNH DSU
NGUYÊN TẮC Các thành viên Ban Hội thẩm cần
GIẢI QUYẾT phải được chọn lựa với mục đích
TRANH CHẤP bảo đảm sự độc lập của các hội
thẩm viên, có kiến thức đa dạng…
KHÁCH
QUAN Công dân của Thành viên là các
bên tranh chấp hoặc là bên thứ 3
Các cá nhân được quy định ở 2 của Điều 10 phải
tham gia Ban hội không được tham gia vào Ban hội
thẩm giải quyết thẩm có liên quan đến tranh chấp
tranh chấp phải đáp đó, trừ khi các bên tranh chấp có
ứng điều kiện gì? thỏa thuận khác
4 ĐIỀU 8, HIỆP ĐỊNH DSU
NGUYÊN TẮC Các hội thẩm viên phải làm việc
GIẢI QUYẾT với tư cách cá nhân của mình và
TRANH CHẤP không phải là đại diện của chính
phủ và cũng không phải là đại điện
KHÁCH của một tổ chức nào. Vì thế các
QUAN Thành viên phải không được đưa ra
chỉ thị hay tìm cách gây ảnh hưởng
đến họ với tư cách cá nhân về
Các cá nhân
những vấn đề được đưa ra trước
tham gia Ban hội
Ban hội thẩm
thẩm, giải quyết
tranh chấp phải đáp
ứng điều kiện gì?
4
NGUYÊN TẮC
GIẢI QUYẾT
Thành viên Ban hội thẩm cần phải được
TRANH CHẤP
1 lựa chọn với mục đích đảm bảo sự độc
lập của các hội thẩm viên
KHÁCH
QUAN
2 Không được mang quốc tịch của các
bên tranh chấp hoặc bên thứ ba trừ
trường hợp thỏa thuận khác
Các cá nhân
tham gia Ban hội
thẩm, giải quyết
tranh chấp phải đáp
3 Các hội thẩm viên làm việc với tư cách
cá nhân và không phải là đại diện cho
chính phủ hoặc cho bất kỳ tổ chức nào
ÁP DỤNG
Quyết định, báo
cáo đưa ra trong Quyết định Thông qua Cho phép
quá trình giải quyết thành lập báo cáo trả đũa
tranh chấp được Ban GQTC thương
thông qua theo cơ hội thẩm Ban Hội thẩm mại
chế nào? Cơ quan phúc thẩm
4 HIỆP ĐỊNH DSU
NGUYÊN TẮC Điều 4 Điều 8 Điều 12 Điều 21
GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP
ĐỐI XỬ ĐẶC BIỆT
KHÁC BIỆT
NƯỚC
ĐANG Làm thế
PHÁT nào để
TRIỂN cuộc đối
đầu trở
nên cân
bằng hơn?
Đối xử đặc biệt, khác biệt
4 trong tham vấn (Đ. 4.10)
NGUYÊN TẮC THAM
VẤN Kéo dài thời hạn tham vấn
GIẢI QUYẾT
(Đ.12.10)
TRANH CHẤP
Có ít nhất một hội thẩm
ĐỐI XỬ ĐẶC BIỆT
viên đến từ các quốc gia
KHÁC BIỆT GIẢI
đang phát triển (Đ. 8.10)
QUYẾT
Dành thời gian hợp lý cho
NƯỚC quốc gia đang phát triển
ĐANG (nếu là bị đơn) chuẩn bị
PHÁT
TRIỂN Đối xử đặc biệt, khác biệt
THỰC trong thực thi
THI (Điều 21.1;21.3 (c),
HỖ TRỢ PHÁP LÝ 21.7;21.8 DSU)
4 ĐIỀU 24.1, HIỆP ĐỊNH DSU
NGUYÊN TẮC “Trong tất cả các giai đoạn xác
GIẢI QUYẾT định nguyên nhân của một vụ tranh
TRANH CHẤP chấp và xác định thủ tục giải quyết
tranh chấp có liên quan đến Thành
ĐỐI XỬ ĐẶC BIỆT
viên kém phát triển nhất, cần có lưu
KHÁC BIỆT
ý đặc biệt đến tình hình đặc biệt của
các Thành viên kém phát triển nhất.
NƯỚC Theo tinh thần đó, các Thành viên
KÉM cần kiềm chế một cách thích hợp
PHÁT việc khởi kiện theo những thủ tục
TRIỂN này về các vấn đề có liên quan đến
các Thành viên kém phát triển
nhất…”
HỖ TRỢ PHÁP LÝ
4 ĐIỀU 24.1, HIỆP ĐỊNH DSU
NGUYÊN TẮC Trong tất cả các giai đoạn xác định
GIẢI QUYẾT nguyên nhân của tranh chấp và xác
TRANH CHẤP định thủ tục giải quyết tranh chấp
ĐỐI XỬ ĐẶC BIỆT LƯU Ý
KHÁC BIỆT LỢI ÍCH
NƯỚC KÉM PHÁT TRIỂN NHẤT
PHẢI
NƯỚC
KÉM Kiềm chế một cách thích hợp việc
PHÁT khởi kiện theo những thủ tục này về
TRIỂN các vấn đề có liên quan đến các
Thành viên kém phát triển nhất…
NƯỚC
ĐANG
PHÁT
TRIỂN
CƠ QUAN GIẢI
QUYẾT TRANH
ĐẠI HỘI CƠ QUAN RÀ SOÁT
CHÍNH SÁCH
CHẤP (DSB) ĐỒNG THƯƠNG MẠI (TPRB)
• BAN THƯ KÝ
5 THÀNH
Do các bên tranh chấp chỉ
CƠ QUAN LẬP
định hoặc nếu các bên tranh
GIẢI QUYẾT chấp không thống nhất,
TRANH CHẤP Adhoc Ban Thư ký WTO sẽ đề xuất
Điều , DSU (Theo Do Cơ quan DSB thông qua
vụ việc)
Ban Hội
thẩm Đánh giá khách quan các
CHỨC
NĂNG tình tiết của vụ việc
ÁP DỤNG
Quyết định, báo
cáo đưa ra trong Quyết định Thông qua Cho phép
quá trình giải quyết thành lập báo cáo trả đũa
tranh chấp được Ban GQTC thương
thông qua theo cơ hội thẩm Ban Hội thẩm mại
chế nào? Cơ quan phúc thẩm
5 ĐIỀU
CHỨC
Bên thua kiện không đồng
CƠ QUAN 22 ý về mực độ tạm hoãn thi
NĂNG hành các nhượng bộ, hay
GIẢI QUYẾT CƠ mức độ trả đũa mà bên
TRANH CHẤP QUAN thắng kiện đề nghị áp dụng
Trọng
DSBtài
ĐIỀU 22, DSU giải quyết Bên Tranh chấp không
sau khi thống nhất được “thời hạn
WTO hợp lý” cho việc thi hành
giải quyết phán quyết của DSB
TRỌNG
TÀI ĐIỀU
CHỨC Các bên tranh chấp lựa
NĂNG25 chọn Trọng tài để giải
CƠ quyết thay thế cho thủ tục
ĐIỀU 25, DSU QUAN
Thay thế tố tụng của DSU
DSB
DSB
6 1 Thủ tục này
THAM VẤN được quy
THỦ TỤC
định ở đâu?
GIẢI QUYẾT 2
TRANH CHẤP GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP Mục tiêu của
1 tranh chấp Bởi những thủ
được giải quyết ở BAN HỘI THẨM tục này là gì?
WTO theo trình 3 Khi thực hiện
tự, thủ tục như GIẢI QUYẾT thủ tục, thì
thế nào? TRANH CHẤP các quốc gia
Bởi
CHỨC
ĐIỀU
CƠ QUAN phải tiến
NĂNG
25
PHÚC THẨM hành các hoạt
CƠ 4 động cụ thể
QUAN
THỰC THI nào? Với thời
DSB
KHUYẾN NGHỊ hạn thế nào?
6 Bước 1 Lý do yêu cầu
Yêu cầu
THỦ TỤC Biện pháp khiếu nại
Tham
GIẢI QUYẾT
vấn Cơ sở pháp lý
TRANH CHẤP
1 Bước 2 Đảm bảo nguyên tắc thiện
Tiến chí (Điều 4.2, 3.10, 4.5)
THAM VẤN Đảm bảo lợi ích quốc gia
hành
đang phát triển (Điều 4.10)
Tham
Đảm bảo tính bảo mật
Là thủ tục đầu tiên vấn (Điều 4.6)
và bắt buộc
Bước 3 Giải pháp thỏa đáng và
CHỨC
ĐIỀU phù hợp với luật WTO.
Kết
25 luận
Tạo điều kiện để các NĂNG Thông báo cho DSB và
Tham
bên làm rõ các tình tiết CƠ các ủy ban có thẩm quyền
tranh chấp và tìm được QUAN vấn Yêu cầu lập Ban hội thẩm
giải pháp thoả đáng DSB nếu thất bại (60 ngày)
6 Nước bị yêu cầu tham vấn
không trả lời trong thời hạn
THỦ TỤC 10 ngày sau ngày nhận yêu cầu
GIẢI QUYẾT
Thành
TRANH CHẤP
viên yêu
Không tiến hành tham
1 cầu tham
vấn trong thời hạn 30
THAM VẤN vấn có
ngày sau ngày nhận
thể yêu
Khi nào các bên được yêu cầu (hoặc một
cầu DSB
tranh chấp phải thời hạn khác do các bên
thành lập
kết thúc tham thỏa thuận)
Ban Hội
vấn, để Ban Hội CHỨC
ĐIỀU
Thẩm
thẩm giải quyết NĂNG
25 Trong 60 ngày kể từ ngày
tranh chấp CƠ nhận được yêu cầu tham vấn,
QUAN các bên đã tiến hành, nhưng
DSB thất bại.
Bước 1 Các cuộc tham vấn đã được
6 tổ chức hay chưa
Đề nghị
THỦ TỤC Xác định cụ thể các biện
thành lập
GIẢI QUYẾT pháp của vấn đề tranh cãi
Ban
TRANH CHẤP Đưa ra tóm tắt ngắn gọn, rõ
Hội thẩm ràng các cơ sở pháp lý của
2 bên khiếu kiện
GIẢI QUYẾT
Bước 2 Do DSB thực hiện theo cơ
TRANH CHẤP chế đồng thuận nghịch
Bởi Thành lập
Ban hội DSB có thể thành lập một
BAN HỘI THẨM Ban hội thẩm để xem xét
Khi thẩm một vấn đề do nhiều Thành
Các bên tranh chấp CHỨC
ĐIỀU viên cùng yêu cầu.
không đạt được NĂNG
25 3
Bước Ban Hội thẩm tiến hành giải
giải pháp thỏa đáng CƠ
Ban quyết tranh chấp theo trình
và phù hợp WTO QUAN
Hội thẩm tự thủ tục được quy định tại
qua Tham vấn DSB
làm việc Điều 12, Phụ lục 3 DSU
Xem xét, kiểm tra các hồ sơ về
6 tình tiết và lập luận do các bên
THỦ TỤC tranh chấp gửi đến
GIẢI QUYẾT Tổ chức các cuộc họp với các
TRANH CHẤP bên tranh chấp và bên thứ ba
có lợi ích liên quan
2 Ban Hội
GIẢI QUYẾT thẩm ban xác định vấn đề tranh chấp và
TRANH CHẤP hành Báo tìm kết luận cho vụ việc.
Bởi cáo giải Tham khảo ý kiến các
chuyên gia nếu cần thiết
BAN HỘI THẨM quyết tranh
chấp Lập báo cáo sơ bộ
Bước 3 CHỨC
ĐIỀU
Ban NĂNG
25
Hội thẩm Lập báo cáo cuối cùng
CƠ
làm việc QUAN
DSB DSB thông qua báo cáo cuối cùng
Bước 1 Đơn kháng cáo phải được
6 nộp trước khi DSB thông
Nộp đơn
THỦ TỤC qua Báo cáo giải quyết tranh
kháng chấp của Ban Hội thẩm
GIẢI QUYẾT
cáo Chỉ các bên tranh chấp mới
TRANH CHẤP
hợp lệ có quyền kháng cáo
3 Bên kháng cáo chỉ có quyền
GIẢI QUYẾT yêu cầu giải quyết những
TRANH CHẤP vấn đề pháp lý được nêu
Bởi trong Báo cáo và giải thích
CƠ QUAN pháp luật
PHÚC THẨM Các bên có thể rút lại kháng
Khi cáo bất cứ lúc nào.
CÓ ĐƠN Bước 2 3 trong số 7 thành viên của
KHÁNG CÁO Thành lập cơ quan phúc thẩm phải lập
HỢP LỆ Hội đồng thành hội đồng xét xử theo
xét xử nguyên tắc luân phiên
3 Bên kháng cáo phải nộp các tài
GIẢI QUYẾT liệu bằng văn bản nêu lập luận để
THỦ TỤC
TRANH CHẤP
chứng minh Ban hội thẩm có sai
GIẢIBởi
QUYẾT sót, và phán quyết mong muốn
TRANH
CƠ QUANCHẤP Bên bị kháng cáo nộp tài liệu
giải trình phản hồi lại những lý
PHÚC THẨM Cơ quan lẽ do bên kháng cáo đưa ra.
phúc thẩm
Bước 3 xem xét lại 30 - 45 ngày sau khi có
Cơ quan Báo cáo thông báo kháng cáo, tổ
phúc thẩm chức phiên xét xử miệng
giải quyết
làm việc tranh chấp Cơ quan xét xử phúc thẩm
Nghị án và chuẩn bị báo cáo
của
CHỨC
ĐIỀU ban
hội
25thẩm
NĂNG
CƠ Lập báo cáo cuối cùng
QUAN
DSB DSB thông qua báo cáo cuối cùng
4 HIỆP ĐỊNH DSU
THỰC
THỦ THI
TỤC Điều 3.7 Điều 21.1 Điều 22.2 Điều 22.3
KHUYẾN NGHỊ
GIẢI QUYẾT XÁC LẬP
TRANH CHẤP
Làm thế nào để CƠ CHẾ THỰC THI KHUYẾN NGHỊ
đảm bảo rằng PHÁN QUYẾT TRONG BÁO CÁO
các bên tranh GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
chấp thực hiện
đúng các khuyến Thời Phù Bồi Trả
nghị, phán quyết gian hợp thường đũa
của DSB
Bên thua kiện Việc thực hiện Nếu các khuyến Bên đi kiện có
CHỨC
có ĐIỀU
phải thực các khuyến nghị, nghị, phán quyết quyền áp dụng
hiện ngay lập phán quyết của của DSB không các biện pháp
NĂNG
25
tức các khuyến DSB có bắt buộc được thực hiện, trả đũa thương
CƠ phù hợp với các
nghị, phán thì bên đi kiện mại không?
quyết của DSB Hiệp định WTO có quyền yêu Nếu có đó là
QUAN không?
không? cầu bồi thường gì? Điều kiện
DSB không? áp dụng là gì?
4 ĐIỀU 21.1, HIỆP ĐỊNH DSU
THỰC THI
THỦ TỤC “Việc tuân thủ ngay lập tức những khuyến
KHUYẾN NGHỊ
GIẢI QUYẾT nghị và phán quyết của DSB là cần thiết để
TRANH CHẤP bảo đảm việc giải quyết tranh chấp một
Thời cách hữu hiệu”
gian
Nếu việc tuân thủ ngay không thể thực hiện được,
thì quốc gia phải thực hiện sẽ được dành cho
Bên thua kiện
“một khoảng thời gian hợp lý”
có phải thực hiện
ngay lập tức các Bên tranh Các bên
chấp phải Báo không thỏa
khuyến nghị, Trong cáo
phán quyết của thông báo với Sau thuận được
DSB về kế vòng GQTC
DSB không? 45 thời hạn
hoạch thực 30 được
ngày thực thi, thì
thi Khuyến ngày
thông yêu cầu
nghị và Phán qua Trọng tài
quyết giải quyết
4 ĐIỀU 22, HIỆP ĐỊNH DSU
THỰC THI Trong trường hợp không đạt được một giải
THỦ TỤC
KHUYẾN NGHỊ pháp thỏa mãn các bên, mục tiêu đầu tiên
GIẢI QUYẾT của cơ chế giải quyết tranh chấp là bảo đảm
TRANH
Phù CHẤP việc dỡ bỏ những biện pháp không phù hợp
hợp với luật lệ của WTO
Bên đi kiện có
HÌNH
Tạm hoãn thi hành cam kết trong
quyền áp dụng các THỨC thương mại dịch vụ (Phụ lục GATS)
biện pháp trả đũa
thương mại Tạm hoãn thi hành các nghĩa vụ quy
không? Nếu có đó định trong các hiệp định của WTO
là gì? Điều kiện áp
dụng là gì?
4 ĐIỀU 22.2, HIỆP ĐỊNH DSU
THỰC THI
THỦ TỤC Tạm hoãn thi hành các nhượng bộ về
KHUYẾN NGHỊ MỨC thuế quan trong thương mại hàng hóa
GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP ĐỘ Tạm hoãn thi hành cam kết trong
Trả
thương mại dịch vụ (Phụ lục GATS)
đũa
LĨNH
Chỉ thực hiện Nếu việc trả VỰC
Bên đi kiện có trong lĩnh vực
quyền áp dụng các đũa theo
biện pháp trả đũa PHẠM
liên quan đến lĩnh vực liên Trả
thương mại không? VI
vụ kiện quan không đũa
hiệu quả chéo
Nếu có đó là gì? Lĩnh vực
Điều kiện được tiếp cận hoặc không HIỆP
áp dụng Phạm vi rộng thực tế ĐỊNH
là gì?