Biorafinerie

Bilans ścieków surowych.

Ładunki i stężenia początkowe w ściekach surowych.
Równoważna liczba mieszkańców
sem. II studia stacjonarne magisterskie,
kier. Inżynieria Środowiska

Opracowanie : mgr inż. Anna Wilińska - Lisowska

 BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH

PARAMETRY ŚCIEKÓW

Ilość ścieków – najczęściej w postaci objętościowego natężenia przepływu;

Q – wydatek/przepływ ścieków

Przepływ – objętość cieczy przepływająca przez dany przekrój poprzeczny w jednostce

czasu

Ilość zanieczyszczeń zawarta w ściekach (dla wybranych wskaźników zanieczyszczeń)

• Stężenia zanieczyszczeń – C (S,X) w mg/dm3 (g/m3)

• Ładunek zanieczyszczeń – Ł w kg/d

Z.Heidrich, A.Witkowski „Urządzenia do oczyszczania wody i ścieków”, Warszawa 2005

 BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH

BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH

Jednostkowe
Mieszkańcy
zapotrzebowanie
Rodzaj emitera lub jednostka Ng Nd
l.p. wody
ścieków odniesienia [-] [-]
qw
[M] lub [j.o.] 3
[dm /j.o.*d]

1 ŚCIEKI BYTOWE OD MIESZKAŃCÓW

1.1 Mieszkańcy DANE 100÷140 1,4 2,5÷2,6

2 OBIEKTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNYCH

Cztery obiekty zgodnie z danymi oraz wartościami z tabeli

Suma ścieków dopływających kanalizacja sanitarną

 BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH

BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH – OBIEKTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ

Jednostkowe Współczynnik
Współczynnik
zapotrzebowanie nierównomierności
Lp. Obiekt użyteczności publicznej nierównomierności
na wodę godzinowej
dobowej Nd
q Nh
- - dm3/(j.o.·d) [-] [-]
1. Urząd gminy 15 1,4 2,8
2. Szkoła 25 1,4 3,2
3. Przychodnia 16 1,25 2,5
4. Restauracja 100 1,2 1,7
5. Bar 150 1,3 2,0
6. Sklep 30 ÷ 40 1,6 4,0
7. Kawiarnia 25 1,2 1,7
 BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH

BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH – II CZEŚĆ TABELKI

Średni przepływ Maksymalny

Średni przepływ Maksymalny
na dobę wydatek na
na godzinę przepływ na dobę
Qśrd godzinę
Qśrh Qmax d
[m3/d] Qmax h
[m3/h] [m3/d]
[m3/h]

𝒍. 𝒎𝒊𝒆𝒔𝒛𝒌𝒂ń𝒄ó𝒘 𝒙 𝒒𝒘
𝑸ś𝒓𝒅 𝑸ś𝒓𝒉 ∙ 𝑵𝒉 ∙
𝟏𝟎𝟎𝟎
𝟐𝟒 𝑵𝒅

𝑸ś𝒓𝒅 ∙ 𝑵𝒅

𝒋. 𝒐. 𝒙 𝒒𝒘 𝑸ś𝒓𝒅
𝟏𝟎𝟎𝟎 𝑸ś𝒓𝒉 ∙ 𝑵𝒉
𝒕𝒑𝒓𝒂𝒄𝒚

suma suma suma suma

 BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH

BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH

Jednostkowe
Mieszkańcy
zapotrzebowanie
Rodzaj emitera lub jednostka Ng Nd
l.p. wody
ścieków odniesienia [-] [-]
qw
[M] lub [j.o.] 3
[dm /j.o.*d]

3. Wody infiltracyjne - - - -

4. Ścieki dowożone - - 1,1 1,1

Suma ścieków dopływających do Oczyszczalni Ścieków

 BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH

BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH – II CZEŚĆ TABELKI

Średni przepływ Maksymalny

Średni przepływ Maksymalny
na dobę wydatek na
na godzinę przepływ na dobę
Qśrd godzinę
Qśrh Qmax d
[m3/d] Qmax h
[m3/h] [m3/d]
[m3/h]

𝑸ś𝒓𝒅 𝑸ś𝒓𝒅
𝟏𝟎 % 𝒛 𝑸ś𝒓𝒅 𝟏𝟎 % 𝒛 𝑸ś𝒓𝒅
𝟐𝟒 𝟐𝟒

𝑸ś𝒓𝒅
DANE 𝑸ś𝒓𝒅 ∙ 𝑵𝒅 𝑸ś𝒓𝒉 ∙ 𝑵𝒉
𝟐𝟒

suma suma suma suma

 BILANS ŚCIEKÓW SUROWYCH

PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – DANE DO PROJEKTU

 ŁADUNKI ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH SUROWYCH

DEFINICJE

Biochemiczne zapotrzebowanie na tlen (BTZ5)

Wskaźnik określający zapotrzebowanie na tlen niezbędny do utlenienia (w warunkach aerobowych)
związków organicznych zawartych w wodzie lub ściekach. Proces biochemicznego utleniania
najintensywniej przebiega w okresie pierwszych pięciu dni, stąd najczęściej spotykamy się z
indeksem BZT5, gdzie 5 oznacza liczbę dni. Jeden z najczęściej stosowanych wskaźników
zanieczyszczenia wód, stosowany do określenia podatności ścieków na biologiczne oczyszczanie -
im wyższa wartość BZTn tym większe zanieczyszczenie. BZTn jest częścią ChZT, oznacza to, że
wartość BZT jest zawsze mniejsza od ChZT

Chemiczne zapotrzebowanie na tlen (ChZT)

wskaźnik ilości tlenu pobranego z silnego utleniacza na utlenienie zawartych w wodzie związków
organicznych i niektórych związków nieorganicznych; używany do oznaczania ilości zanieczyszczeń
obecnych w wodach powierzchniowych i ściekach.
Zawiesina ogólna
Parametr ten określa ilość zanieczyszczeń które można oddzielić od ścieków w wyniku filtracji przez
membrany (sączki) o określonej średnicy porów (najczęściej 0,45 µm)
Z.Heidrich, A.Witkowski „Urządzenia do oczyszczania wody i ścieków”, Warszawa 2005
 ŁADUNKI ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH SUROWYCH

DEFINICJE

Azot ogólny – suma stężeń azotu Kjedahla, azotynów i azotanów.

Azot Kjedahla – stężenie sumy azotu amonowego i organicznego

Azot organiczny
(Norg.) Azot Kjedahla

Azot ogólny
(Nog.) Azot amonowy
(NH4 - N)

Azot azotanowy
(NO3 - N)
Azot
nieorganiczny
Azot azotynowy
(NO2 - N)

Fosfor ogólny – stężenie sumy fosforu organicznego i nieorganicznego

Z.Heidrich, A.Witkowski „Urządzenia do oczyszczania wody i ścieków”, Warszawa 2005
 ŁADUNKI ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH SUROWYCH

DEFINICJE

Ładunek zanieczyszczeń
Wielkość określająca masę zanieczyszczeń zawartych w ściekach dopływających do urządzeń
oczyszczalni ścieków, wyrażana w jednostce czasu. Wartość ta równa się iloczynowi natężenia
przepływu ścieków i stężenia zawartych w nim zanieczyszczeń.

Stężenie zanieczyszczeń
zawartość określonych zanieczyszczeń w ściekach, którą wyraża się w jednostkach masy lub energii
przypadającej na jednostkę objętości. W ściekach określa się stężenie zanieczyszczeń jako ilość
zanieczyszczenia jednostce objętości wody/ścieków.
 ŁADUNKI ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH SUROWYCH

ŚCIEKI BYTOWE

Ładunki jednostkowe w ściekach bytowych

Poszczególne ładunki wyliczamy za pomocą
𝑔𝑂2ൗ poniższego wzoru (tutaj przykład dla BTZ5, ale
Ł𝑗𝐵𝑍𝑇 = 60 𝑀 ∙𝑑 analogicznie dla pozostałych zanieczyszczeń:
5

𝑔𝑂2ൗ Ł𝑗𝐵𝑍𝑇 ∙ 𝑀
Ł𝑗𝐶ℎ𝑍𝑇 = 120 𝑀 ∙𝑑 5 𝑘𝑔𝑂2ൗ
Ł𝑏𝐵𝑍𝑇 = 𝑑
5 1000
𝑔
Ł𝑗𝑍𝑎𝑤𝑖𝑒𝑠𝑖𝑛𝑦𝑜𝑔. = 55 ൗ𝑀 ∙ 𝑑

𝑔𝑁ൗ
Ł𝑗𝑎𝑧𝑜𝑡𝑢𝑜𝑔. = 12 𝑀 ∙𝑑

𝑔 𝑃ൗ
Ł𝑗𝑓𝑜𝑠𝑓𝑜𝑟𝑢𝑜𝑔. = 2,5 𝑀 ∙𝑑
 PRZYKŁAD 1

Obliczyć przewidywane ładunki zanieczyszczeń w ściekach bytowych, jeżeli do oczyszczalni ścieków

trafiając ścieki „wyprodukowane” przez 2900 mieszkańców.

Ł𝐵𝑍𝑇5 = 60 ∙ 2900 = 174 000 𝑔/𝑑 = 174 𝑘𝑔/𝑑

Ł𝐶ℎ𝑍𝑇 = 120 ∙ 2900 = 348 000 𝑔/𝑑 = 348 𝑘𝑔/𝑑

Ł𝑧𝑎𝑤. = 55 ∙ 2900 = 159 500 𝑘𝑔/𝑑 = 159,5 𝑘𝑔/𝑑

Ł𝑁𝑜𝑔 = 12 ∙ 2900 = 34 800 𝑘𝑔/𝑑 = 34,80 𝑘𝑔/𝑑

Ł𝑃𝑜𝑔 = 2,5 ∙ 2900 = 7 250 𝑘𝑔/𝑑 = 7,25 𝑘𝑔/𝑑

 ŁADUNKI ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH SUROWYCH

ŚCIEKI DOWOŻONE

Średnie stężenie zanieczyszczeń w ściekach

dowożonych : Następnie poszczególne ładunki wyliczamy za
𝑔𝑂2ൗ pomocą poniższego wzoru (tutaj przykład dla BTZ5,
𝐶𝐷𝐵𝑍𝑇 = 2000 ÷ 3000 ale analogicznie dla pozostałych zanieczyszczeń,
5 𝑚3
jako przepływ bierzemy wartość tylko dla strumienia
ścieków dowożonych):
𝑔𝑂2
𝐶𝐷𝐶ℎ𝑍𝑇 = 5000 ÷ 8000 ൗ 3
𝑚

𝑔 𝐶𝐷𝐵𝑍𝑇 ∙ 𝑄𝑑ś𝑟 𝑘𝑔𝑂2ൗ

5 𝑑
𝐶𝐷𝑍𝑎𝑤𝑖𝑒𝑠𝑖𝑛𝑦𝑜𝑔. = 3000 ÷ 5000 ൗ 3 Ł𝑑𝐵𝑍𝑇 = 𝑑
𝑚 5 1000

𝑔𝑁ൗ
𝐶𝐷𝑎𝑧𝑜𝑡𝑢𝑜𝑔. = 100 ÷ 300
𝑚3

𝑔 𝑃ൗ
𝐶𝐷𝑓𝑜𝑠𝑓𝑜𝑟𝑢𝑜𝑔. = 30 ÷ 50
𝑚3
 ŁADUNKI ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH SUROWYCH

ŚCIEKI DOWOŻONE - PRZYKŁAD

2500 ∙ 40 𝑘𝑔𝑂2ൗ
Średnie stężenie zanieczyszczeń w ściekach Ł𝑑𝐵𝑍𝑇 = = 100
dowożonych przyjęto : 5 1000 𝑑
𝑔𝑂2ൗ
𝐶𝐷𝐵𝑍𝑇 = 2500 6000 ∙ 40 𝑘𝑔𝑂2ൗ
5 𝑚3 Ł𝑑𝐶ℎ𝑍𝑇 = = 240
1000 𝑑
𝑔𝑂2
𝐶𝐷𝐶ℎ𝑍𝑇 = 6000 ൗ 3
𝑚 4000 ∙ 40 kgൗ
Łd𝑧𝑤og = = 160 d
1000
𝑔
𝐶𝐷𝑍𝑎𝑤𝑖𝑒𝑠𝑖𝑛𝑦𝑜𝑔. = 4000 ൗ 3
𝑚
250 ∙ 40 kg𝑁ൗ
𝑔𝑁ൗ ŁdNog = = 10 d
𝐶𝐷𝑎𝑧𝑜𝑡𝑢𝑜𝑔. = 250 1000
𝑚3

𝑔 𝑃ൗ 45 ∙ 40 𝑘𝑔𝑃ൗ
𝐶𝐷𝑓𝑜𝑠𝑓𝑜𝑟𝑢𝑜𝑔. = 45 Ł𝑑𝑃og = = 1,6 𝑑
𝑚3 1000
 ŁADUNKI ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH SUROWYCH

CAŁKOWITY ŁADUNEK W STRUMIENIU ŚCIEKÓW

Suma ładunków zanieczyszczeń trafiających do oczyszczali ścieków:

𝑘𝑔𝑂2ൗ
Ł𝑐𝑎ł𝑜𝑘𝑤𝑖𝑡𝑦𝐵𝑍𝑇 = Ł𝑏𝐵𝑍𝑇 + Ł𝑑𝐵𝑍𝑇 𝑑
5 5 5

Analogicznie pozostałe cztery parametry zanieczyszczeń.

 ŁADUNKI ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH SUROWYCH

CAŁKOWITY ŁADUNEK W STRUMIENIU ŚCIEKÓW

Suma ładunków zanieczyszczeń trafiających do oczyszczali ścieków:

𝑘𝑔𝑂2ൗ
Ł𝑐𝑎ł𝑜𝑘𝑤𝑖𝑡𝑦𝐵𝑍𝑇 = 274,00 𝑑
5

𝑘𝑔𝑂2ൗ
Ł𝑐𝑎ł𝑜𝑘𝑤𝑖𝑡𝑦𝐶ℎ𝑍𝑇 = 588,00 𝑑

𝑘𝑔ൗ
Ł𝑐𝑎ł𝑜𝑘𝑤𝑖𝑡𝑦𝑧𝑎𝑤og = 319,50 𝑑
𝑘𝑔 𝑁ൗ
Ł𝑐𝑎ł𝑜𝑘𝑤𝑖𝑡𝑦𝑁og = 44,80 𝑑
𝑘𝑔 𝑃ൗ
Ł𝑐𝑎ł𝑜𝑘𝑤𝑖𝑡𝑦𝑃og = 8,85 𝑑
 STĘŻENIA POCZĄTKOWE W ŚCIEKACH SUROWYCH

STĘŻENIE POCZĄTKOWE ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH

Do wyliczeń stężeń początkowych będziemy wykorzystywać ładunek zanieczyszczeń

całkowity oraz całkowite natężenie przepływu ścieków:

Ł𝑐𝑎ł𝑘𝑜𝑤𝑖𝑡𝑦𝐵𝑍𝑇 𝑔𝑂2
5
𝐶0𝐵𝑍𝑇 = ∙ 1000 ൗ 3
5 𝑄𝑑ś𝒓 𝑚

Analogicznie pozostałe cztery parametry zanieczyszczeń.

 STĘŻENIA POCZĄTKOWE W ŚCIEKACH SUROWYCH

STĘŻENIE POCZĄTKOWE ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH - PRZYKŁAD

3
Q dś𝑟 = 330,30 m ൗ𝑑

274 gO2ൗ
𝐶0𝐵𝑍𝑇 = ∙ 1000 = 829,6
5 330,30 m3

588,0 𝑔𝑂2ൗ
𝐶0𝐶ℎ𝑍𝑇 = ∙ 1000 = 1780,2
330,30 𝑚3

319,5 𝑔
C0𝑧𝑎𝑤og = ∙ 1000 = 967,3 ൗ𝑚3
330,30
 STĘŻENIA POCZĄTKOWE W ŚCIEKACH SUROWYCH

STĘŻENIE POCZĄTKOWE ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH - PRZYKŁAD

3
Q dś𝑟 = 330,30 m ൗ𝑑

44,80 𝑔𝑁
C0𝑁og = ∙ 1000 = 135,64 ൗ 3
330,30 𝑚

8,85 𝑔𝑃
C0𝑃og = ∙ 1000 = 26,79 ൗ 3
330,30 𝑚
 RÓWNOWAŻNA LICZBA MIESZKAŃCÓW

RÓWNOWAŻNA LICZBA MIESZKAŃCÓW

Równoważna liczba mieszkańców (RLM) wartość przeliczeniowa otrzymana z

porównania ścieków przemysłowych i usługowych ze ściekami bytowo –
gospodarczymi ze względu na dobową ilość ścieków lub dobową ilość zanieczyszczeń
zawartych w ściekach. Jako wskaźnik podstawowy przyjmuje się BZT5.1

Ł𝑐𝑎ł𝑜𝑘𝑤𝑖𝑡𝑦𝐵𝑍𝑇
5
𝑅𝐿𝑀 =
0,06

Zaokrąglamy do pełnej liczby. Jeżeli wyjdzie Nam np. 1098,1 mieszkańca przyjąć wtedy
1099 mieszkańców.

1 Z.Heidrich, A.Witkowski „Urządzenia do oczyszczania wody i ścieków”, Warszawa 2005

 RÓWNOWAŻNA LICZBA MIESZKAŃCÓW

RÓWNOWAŻNA LICZBA MIESZKAŃCÓW - PRZYKŁAD

Ł𝑐𝑎ł𝑜𝑘𝑤𝑖𝑡𝑦𝐵𝑍𝑇
5
𝑅𝐿𝑀 =
0,06

𝑘𝑔𝑂2ൗ
Ł𝑐𝑎ł𝑜𝑘𝑤𝑖𝑡𝑦𝐵𝑍𝑇 = 274 𝑑
5

274
RLM = = 4 566,6667 𝑀 ≈ 4567 𝑀
0,06
 ŁADUNKI - PROPORCJE

OPTYMALNE PROPORCJE SKŁADNIKÓW BIOGENNYCH W OCZYSZCZANIU ŚCIEKÓW

Zawartość poszczególnych składników odżywczych w ściekach powinna być

odpowiednia do potrzeb bakterii żyjących w osadzie czynnym i zachowywać
wyważone proporcje C, N i P.

Ma to ogromne znaczenie dla wydajności biologicznych procesów rozkładu. W

warunkach tlenowego procesu oczyszczania ścieków stosunek C:N:P powinien
wynosić:
100:10:1
100:5:1

C:N:P BZT5:Nog:Pog
 ŁADUNKI - PROPORCJE

OKREŚLENIE PODATNOŚCI ŚCIEKÓW NA WZMOŻONĄ BIOLOGICZNĄ DEFOSFATACJĘ

𝑷𝒐𝒈.
≤ 𝟎, 𝟎𝟏 Dobre warunki do biologicznego strącania fosforu
𝑩𝒁𝑻𝟓

𝑷𝒐𝒈.
≥ 𝟎, 𝟎𝟐 Konieczne włączenie strącania chemicznego
𝑩𝒁𝑻𝟓
 ŁADUNKI - PROPORCJE

OKREŚLENIE WARUNKÓW DO PROWADZENIA BIOLOGICZNEGO OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW

𝑁𝑜𝑔.
≤ 0,20 Optymalne warunki do przeprowadzania
𝐵𝑍𝑇5 denitryfikacji i nitryfikacji

𝑁𝑜𝑔.
≤ 0,30 Zaczyna brakować związków organicznych dla bakterii
𝐵𝑍𝑇5

𝑁𝑜𝑔. Za mało związków organicznych należy zastosować

> 0,30 zewnętrzne źródło węgla
𝐵𝑍𝑇5
 ŁADUNKI - PROPORCJE

OKREŚLENIE PODATNOŚCI ŚCIEKÓW ROZKŁAD BIOLOGICZNY

𝐶ℎ𝑍𝑇
≤2 Zanieczyszczenia organiczne znajdujące się w ściekach należą
𝐵𝑍𝑇5 do łatworozkładalnych biologicznie

𝐶ℎ𝑍𝑇
≥3 Zanieczyszczenia organiczne znajdujące się w ściekach należą do
𝐵𝑍𝑇5 trudno rozkładalnych na drodze biologicznej
 ŁADUNKI - PROPORCJE

PRZYKŁAD

Czy w ściekach o następującym stężeniach początkowych:

• ChZT = 1368 g O2/m3
• BZT5 = 685 g O2/m3
• Zawiesina ogólna = 586 g/m3
• Azot ogólny = 115,8 g N/m3
• Fosfor ogólny = 28,9 g N/m3

Fosfor będzie strącany biologicznie czy należałoby zastosować chemiczne strącanie

za pomocą koagulantu ?
Czy znajdujące się w nich związki organiczne będą łatworozkładalne?

Czy będzie potrzebne zewnętrze źródło węgla?

 ŁADUNKI - PROPORCJE

PRZYKŁAD

Fosfor będzie strącany biologicznie czy należałoby zastosować chemiczne strącanie

za pomocą koagulantu ?
𝑃𝑜𝑔. 28,9
𝐵𝑍𝑇5 = 0,042
885

𝑃𝑜𝑔. Dobre warunki do biologicznego strącania fosforu

≤ 0,01
𝐵𝑍𝑇5

𝑃𝑜𝑔.
≥ 0,02 konieczne jest dodawania koagulantu w celu chemicznego strącania
𝐵𝑍𝑇5 związków fosforu
 ŁADUNKI - PROPORCJE

PRZYKŁAD

Czy znajdujące się w nich związki organiczne będą łatworozkładalne?

𝐶ℎ𝑍𝑇 1368
𝐵𝑍𝑇5 = 1, 997
685

𝐶ℎ𝑍𝑇 Zanieczyszczenia organiczne znajdujące się w ściekach należą do

≤2
𝐵𝑍𝑇5 łatworozkładalnych biologicznie

𝐶ℎ𝑍𝑇
≥3 Zanieczyszczenia organiczne znajdujące się w ściekach należą do trudno
𝐵𝑍𝑇5 rozkładalnych na drodze biologicznej
 ŁADUNKI - PROPORCJE

PRZYKŁAD

Czy będzie potrzebne zewnętrze źródło węgla?

𝑁𝑜𝑔. 115,8
= 0,169
𝐵𝑍𝑇5 685

𝑁𝑜𝑔.
≤ 0,20 Optymalne warunki do przeprowadzania denitryfikacji i
𝐵𝑍𝑇5 nitryfikacji

𝑁𝑜𝑔.
≤ 0,30 Zaczyna brakować związków organicznych dla bakterii
𝐵𝑍𝑇5

𝑁𝑜𝑔. Za mało związków organicznych należy zastosować

> 0,30
𝐵𝑍𝑇5 zewnętrzne źródło węgla